“BETEJE” NE RRUGEN E KOMBIT, 14 TE PLAGOSUR

(Në foto) Protestues duke u përplasur me policinë dhe djegur sportelet e pagesës së taksës në Rrugën e KombitNë faqet 4-5

Në faqen 12

KUJTESA E DEBATIT

Kur aktorët i ankoheshin Nanos për Ramën: Projekt mafioz për teatrin

“Vandalët do të marrin ndëshkim”

Kryeministri premton dëgjesa me banorët. Kryeministri premton dëgjesa me banorët. Këshilli bashkiak: Dhunën e ka nisur policia Këshilli bashkiak: Dhunën e ka nisur policia

Rama: Dialog me kuksianët. Basha e Kryemadhi: Anulo taksën e rrugës

Me një ton jo të qetë dhe emocion që i transmetohej qartazi, kryeministri Edi Rama i cilësoi “krime të rënda” zjarrin e djeshëm në Rrugën e Kombit si dhe goditjen e Policisë së Shtetit për të penguar dhunshëm ...

Në faqen 7

DEMSHPERBLIMI

Çelet fondi për të përndjekurit, ja kush duhet të

aktivizojë llogarinë

Kryeredaktor: Erl MURATIZv/kryeredaktore - Rezarta DELISULA

Tel:(04)2359-104, Fax:(04) 2359-116 E-mail:gazetashqiptare@hotmail.com

Viti XXIV - Nr. 7485 E diel 1 Prill 2018 Çmimi, 50 lekë (1.5 euro)

Në faqen 6

ZGJEDHJET VENDORE

Spaho dhe Vasili: Koalicion në 2019?

Opsion i hapur, nuk përjashtohet

KUKSIANET PERLESHEN ME POLICINE, DIGJEN E SHKATERROHEN VENDPAGESAT Vijon në faqen 22

Nga BUJAR LESKAJ

Deklarata përmbyllëse e 20 mar-sit 2018 e misionit të parë të

monitorimit të Fondit Monetar Ndërkombëtar, pas dhënies së kre-disë trevjeçare ...

Për zbatimin pa kushte nga qeveria të rekomandimeve të FMN-së

Opinioni Ditësi

Kompensimi, 1460 pronarët që marrin

paratë, afatet për dokumentet

LISTA E ATP

Në faqet 9-11

pages

4 FAQE SPECIALE

Kryekëshilltari i Erdoganit në

Shqipëri: Turqia promovon paqen

Në faqen 8

FESTA E SULLTAN NOVRUZIT

Nga DARINA TANUSHI

Nga BAJRAM PEÇI

Në faqet 2-3

Kush është peshkopi, mjeku dhe koleksionisti italian që solli portretin e heroit

Koleksionistët që ruajtën imazhin e Skënderbeut

Suplement

Në brendësi: “Modifikimi i Piramidës, a i qëndron kohës”, nga Ben Andonie heroit kombëtar, Gjergj Kastrioti Skënderbeu. Peshkop, mjek, fi zikant, his-torian dhe biograf, ka hyrë në të famshmit si krijuesi i muzeut “Uomini illustri”, me koleksionin më unik që ishte parë me vepra arti në Europën Mesjetare ...

Ka qenë koleksionis-ti i veprave të artit,

një personalitet i shquar i Rilindjes italiane, Paolo Giova (1483 –1552), i cili falë pasionit të tij, besohet se ka bërë të mundur të mbërrijë deri në ditët tona pamja

Flakë në sportelet e Kalimashit, 3 orë tension e përplasje. Qytetarët: Të hiqet taksa 10 euro, policia na dhunoi. Xhafaj: Do të ndëshkojmë barbarët

Nga DRITAN HILA

Përplasja në tunelin e Kalimashit ka dy anë medaljeje. Njëra anë

është politike. Cilido qoftë shkaku i protestës: elementë të PD apo popullsi e thjeshtë, e vërteta ... Vijon në faqen 21

Një shikim përtej tunelit të Kalimashit

Opinioni Ditësi

E diel 1 Prill 20182 - FAQJA E PARE

REDAKSIA: Redaktor i Suplementeve dhe Sociales: Rezarta Delisula, Redaktor i Rretheve: Trëndafile VISHA, Redaktor i Kulturës: Fatmira Nikolli, Art Designer: Nevila SAMARXHI.ADMINISTRATA: Përgjegjëse e Financës: Alma Smokthina 0682074397, Shpërndarja: Elvis Llaka Cel 0682074416, Marketingu: Cel:0682074415-email:marketing@gazetashqiptare.com, ADRESA: Ish-Drejtoria e Uzinës

së Autotraktorëve, Tiranë - Tel:(04) 2359-104 Tel&Fax:(04) 2359-116 Marketingu: Tel:(04) 2359-104/359-123. Tiranë, Internet: www.balkanweb.com, Email: gazetashqiptare@hotmail.com; redaksia@gazetashqiptare.com, SHTYPUR në “Klasik”Shpk

RRUGA E KOMBITPROTESTA

"U shmangën skenarë kriminalë, askush nuk mundet të jetë mbi ligjin"

Xhafaj: Barbari, persona tërrezikshëm shfrytëzuan tubimin"Sulm i dhunshëm ndaj policisë e pronës, do ndëshkohen"

PROTESTUESIT"Manifestimi ipresupozuar paqësor, ushndërrua menjëherënë një sulm barbarkundër punonjësve tëPolicisë së Shtetit dhekundër pasurisë publikedhe asaj private. Grupeindividësh të papërgje-gjshëm, në përbërje tëtë cilëve në numër jo tëvogël gjendeshinelementë me të shkuartë rëndë kriminale, sidhe persona të tjerë merrezikshmëri të lartëshoqërore",u shpreh Xhafaj.

TË PLAGOSURITMinistri i Brendshëm gjatë deklaratës theksoi senë protestë janë lënduar 12 punonjës të FNSH-sënga gurët dhe sendet e forta të hedhura ngaprotestuesit, ndërsa një punonjës policie ështëplagosur më rëndë dhe po merr ndihmën enevojshme mjekësore në spital.

Pas protestës për taksën në Rrugën e Kombit, nëpërmjet një re-

agimi publik ministri iBrendshëm, Fatmir Xhafaj ushpreh se persona të me rrez-ikshmëri të lartë shoqëroreshfrytëzuan pabesisht tëdrejtën legjitime dhe paqë-sore të tubimit. Xhafaj folipër një skenar të rëndë krim-inal, që ishte përgatitur dheshënjestroi politikanë të cak-tuar si nxitës të djegies dheshkatërrimit të sporteleve nëtunelin e Kalimashit. "Jam ikeqardhur dhe u kërkojqytetarëve, partive politike,medias dhe komunitetit tëbiznesit të distancohen ndajgjithë atyre përfaqësuesve tëpartive politike, që kanëinkurajuar me një gjuhë nx-itëse protestuesit për usht-rim dhune ndaj policisë dheshkatërrim të pronës, dukesjellë në vëmendje se ky ësh-të një precedent jashtëza-konisht i rrezikshëm dhe an-tikushtetues", u shpreh min-istri i Brendshëm.DEKLARADEKLARADEKLARADEKLARADEKLARATTTTTAAAAA

Më datën 31 mars, nga njëpërfaqësi e disa qytetarëve tëBashkisë Kukës u kërkua qëtë zhvillohej një protestë nëorën 11:00 për të shprehurkundërshtinë mbi tarifën qëpaguhet për automjetet qëqarkullojnë në autostradënMilot-Morinë. Në përputhjeme kërkesën e bërë dhe nërespektim të kësaj të drejtethemelore të qytetarëve, Poli-cia e Shtetit krijoi të gjithakushtet dhe mori masat eduhura sipas ligjit, për zhvil-limin e këtij tubimi. Sikursemundet të keni ndjekur nganjoftime të ndryshme media-tike, manifestimi i presupo-zuar paqësor, u shndërruamenjëherë në një sulm bar-bar kundër punonjësve tëPolicisë së Shtetit dhekundër pasurisë publike dheasaj private. Grupe indi-vidësh të papërgjegjshëm, nëpërbërje të të cilëve në numërjo të vogël gjendeshin ele-mentë me të shkuar të rëndë

kriminale, si dhe persona tëtjerë me rrezikshmëri të lartëshoqërore, shfrytëzuan pabe-sisht të drejtën legjitime dhepaqësore të tubimit. Shprehtë gjithë mbështetjen dhe re-spektin për të gjithë ataqytetarë të një zone të dallu-ar për ndershmëri, krenaridhe fisnikëri sikurse ështëzona e Kukësit, të cilët u dis-

tancuan nga këta individë tëpapërgjegjshëm, si dhe ndajatyre që nxisin veç zjarrindhe dhunën për interesa poli-tike dhe nuk u bënë pjesë eatyre, që pa asnjë shkak sul-muan egërsisht punonjësit ePolicisë së Shtetit dhe sh-katërruan pasurinë publikedhe atë private. Asnjë edrejtë e pretenduar nuk

mundet të justifikojë, në as-një kohë dhe në asnjë rre-thanë, sulmin kundër pu-nonjësve të Policisë së Sh-tetit dhe shkatërrimin epronës. Janë lënduar 12punonjës të FNSH-së ngagurët dhe sendet e forta tëhedhura nga këta individë,ndërsa një punonjës policieështë plagosur më rëndë dhe

po merr ndihmën e nevo-jshme mjekësore në spital.Vlerësoj gjakftohtësinë dheprofesionalizmin e treguarnga punonjësit e Policisë sëShtetit në situatën e ndodhurpak orë më parë, duke shma-ngur kështu realizimin e ske-narëve më të rëndë krimi-nalë, për të cilën ishin të in-teresuar provokatorë të cak-

tuar. Publikisht jap gjithëmbështetjen Policisë së Sh-tetit për çfarë ajo bën për tëmbrojtur jetën dhe pronëne kujtdo. Jam i keqardhurdhe u kërkoj qytetarëve,partive politike, medias dhekomunitetit të biznesit tëdistancohen ndaj gjithë aty-re përfaqësuesve të partivepolitike, që kanë inkurajuarme një gjuhë nxitëse protes-tuesit për ushtrim dhunendaj policisë dhe shkatërrimtë pronës, duke sjellë në vë-mendje se ky është një pre-cedent jashtëzakonisht irrezikshëm dhe antikush-tetues. Iu bëj apel au-toriteteve të qeverisjes ven-dore në Kukës të distanco-hen nga këto akte të dhun-shme dhe të ushtrojnëndikimin e tyre, duke qenëbashkëpunues dhe në ndih-më të Policisë së Shtetit, përtë mundësuar normalitetinpër lëvizjen e lirë të qindraqytetarëve dhe transportine mallrave sot dhe në ditëtnë vijim. Në cilësinë e min-istrit të Brendshëm dek-laroj se Policia e Shtetit nëzbatim të ligjit do të ketë njëpërgjigje të ashpër për çdoperson që ka nxitur dhe ësh-të përfshirë në aktet edhunës ndaj punonjësve tëpolicisë dhe që kanë sjellënjë dëm të madh ndaj pronëspublike dhe private. Kushnxit dhunë dhe anarki do tëmarrë përgjigjen e meritu-ar ligjore. Askush nukmundet të jetë mbi ligjin.

Ina Allkanjari

"Shkaktarët do të vendosen para ligjit"

Kryeprokurorja Arta Marku: Hetim tëplotë, po punohet për të gjetur autorët

TIRANE TIRANE TIRANE TIRANE TIRANE - KryeprokurorjaArta Marku reagoi ditën edjeshme menjëherë pasprotestës së zhvilluar nëRrugën e Kombit. Përmesnjë njoftimi të Prokurorisësë Përgjithshme thuhet sepas dhunës, prokurorja eKukësit ka shkuar në vend-ngjarje dhe po punohet përtë gjetur autorët dhe sh-kaktarët e dhunës. Gjith-ashtu, në njoftim thuhet sekëto hetime kanë mbësh-tetjen maksimale të zonjësArta Marku. Kryeprokuro-rja mbështet vënien parapërgjegjësisë së autorëve tëdhunës. "Prokuroria ePërgjithshme po ndjek mevëmendje ngjarjet e zhvil-luara në protestën e para-dites së 31 marsit në seg-mentin rrugor pranëtunelit të Kalimashit nëRrugën e Kombit. Prokuro-ria e Përgjithshme, krye-prokurorja znj.Arta Mar-ku, uron shërimin e shpe-

jtë të të lënduarve në pro-testë. Ndërkohë, Prokuroriae Rrethit Gjyqësor Kukës,drejtuesja e saj, Alketa Nushime një grup prokurorësh tëkësaj prokurorie shkuan nëvendngjarje dhe po punojnë

për të gjetur autorët dhe sh-kaktarët e dhunës. Krye-prokurorja znj. Arta Markumbështet dhe vë në dispozi-cion të Prokurorisë sëKukësit të gjitha burimetlogjistike dhe njerëzore përzhvillimin me intensitet dherezultativ të hetimeve dhe

vendosjen përpara për-gjegjësisë penale të cilitdoqë ka shkelur ligjin. Pro-kuroria është në komuni-kim të vazhdueshëm dhe nëbashkëpunim me Policinë eShtetit, po kryen hetime përzbardhjen e ngjarjes", thu-het në njoftim.

MASAT"Policia e Shtetit në zbatim të ligjit do të ketë njëpërgjigje të ashpër për çdo person që ka nxitur dheështë përfshirë në aktet e dhunës ndaj punonjësve tëpolicisë dhe që kanë sjellë një dëm të madh ndajpronës publike dhe private. Kush nxit dhunë dhe anarkido të marrë përgjigjen e merituar ligjore! Askush nukmundet të jetë mbi ligjin!", deklaroi Xhafaj.

Ministri i Brendshëm,Fatmir Xhafaj

Forca të policisë, dje gjatëprotestës në Rrugën e Kombit

E diel 1 Prill 2018 - 3FAQJA E PARE

Qytetarët: Policia na dhunoi me shkopinj gome. Të hiqet taksa, kjo është një kërkesë jetike

Dhunë dhe flakë, protestë kundërtarifës në Rrugën e Kombit

14 persona të plagosur, mes tyre kreu i policisë së KukësitTAKSA E RRUGËS SË KOMBIT

Mijëra banorë ngaveriu i Shqipërisë,kryesisht Kukësi,

Tropoja dhe Hasi, por edheshqiptarë nga Kosova janëmbledhur paraditen edjeshme në Rrugën e Kombitpër të protestuar kundërtaksës së vendosur në këtëaks rrugor. Protesta e cilapritej të ishte paqësore kadegraduar në përplasje mesqytetarëve dhe policisë. Ban-orë të shumtë kanë qëlluarme gurë mbi efektivët e poli-cisë, ndërsa këta të funditjanë përgjigjur me shkopinjgome e dhunë. Qytetarëtjanë shprehur se protestafillimisht ishte e qetë, por kaqenë policia ajo që e tension-oi situatën. Protesta nisi nëorën 11:00, ndërsa zgjati derirreth orës 14:00. Qytetarë tëshumtë bllokuan qarku-llimin në të dyja anët eRrugës së Kombit për rreth3 orë. Fillimisht protestues-it u përleshën me forcat e pol-icisë, ndërsa më pas u vunëzjarrin sporteleve ku do tëpaguhej taksa. Në vendin engjarjes kanë shkuar edheforca zjarrfikëse për shuar-jen e flakëve, por protestues-it nuk i kanë lejuar të ndë-rhyjnë duke bllokuar kal-imin. Ndërkohë, policia utërhoq në një distancë tëkonsiderueshme. Gjatë pro-testës qytetarët deklaruanse do të qëndronin 24 orë nërrugë deri në një reagim dhetërheqje nga qeveria për tak-sën, por pas negociatave mepolicinë, në orën 14:00 pro-testuesit u tërhoqën. Ngaprotesta kanë mbetur të pla-gosur disa qytetarë si dhe 12punonjës të FNSH, një oficeri qarkullimit Adem Visha

dhe drejtori i policisë sëKukësit, Perlat Vatoci.PRPRPRPRPROOOOOTESTTESTTESTTESTTESTAAAAA

Rruga e Kombit në pjesënqë përshkon qarkun eLezhës nga Miloti deri nëtunelin e Kalimashit, ështëbllokuar për disa orë si sh-kak i protestës së qytetarëvekundër vendosjes së taksës.Protesta nisi në orën 11:00dhe zgjati deri rreth orës14:00, me përleshje mes ban-orëve dhe forcave policore.Në protestë morën pjesëkëshilltarët e Bashkisë eKukësit nga të gjitha partitëpolitike, shoqata "Biznesi

për Biznesin", banorët eKukësit dhe pushteti vendor.Për përplasjen në Rrugën eKombit pati reagime nga tëgjithë drejtuesit e shtetit.Për shkak të protestës,radha e automjeteve ka qenëkilometrike nga Repsi nëdrejtim të tunelit të Kali-mashit. Zhbllokimi i rrugësështë bërë i mundur rrethorës 14 e 30 minuta, pasi janëlarguar protestuesit.Ndërkohë, tre persona dys-hohet se kanë mbetur të pla-gosur nga përleshja si dhe12 punonjës të FNSH, oficerii qarkullimit Adem Visha

dhe drejtori i policisë sëKukësit, Perlat Vatoci. Më-sohet se ambulanca mbërri-ti në vend për të marrë tëplagosurit. Gjithashtu, pro-testuesit u kanë vënë flakënkabinave të sporteleve tëvendosura për mbledhjen etaksës. Ata kanë hedhurgurë dhe sende të forta nëdrejtim të sporteleve, dukethyer tabelën elektronike qëtregon tarifën e pagesës. Nëvendin e ngjarjes kanë sh-kuar edhe forcat zjarrfikëse,por nuk ka mundur të mbër-rijnë në vendin ku ishte përf-shirë nga flakët. Qytetarët

pohuan se nuk do largohenderi kur të anulohet taksa."Nuk do të ikim nga këtu pau hequr vendimi për tëpaguar taksën. Kemi marrëiniciativën për t'i dalë zotkësaj proteste. Këtu jemimbledhur pa asnjë dallimpolitik. Policia na dhunoime shkopinj gome. Të hiqettaksa, kjo është një kërkesëe drejtë dhe jetike", janëshprehur protestuesit.Ndërkohë, shqiptarë ngaKosova të pranishëm në pro-testë janë shprehur se tak-sa e vendosur i dëmton."Jemi kundër kësaj takse, ecila na dëmton. Kërkojmë qëtë hiqet taksa. Ajo dëmtonrëndë biznesin në Kosovë,por edhe lëvizjen e qyteta-

rëve të thjeshtë. Ne erdhëmpaqësisht, por policia reagoiduke goditur qytetarët", ushprehën shqiptarët ngaKosova. Në orën 14:00 passhumë negociatave me po-licinë, protestuesit kanëhapur rrugën duke u lar-guar, ndërsa ka vijuar nor-malisht qarkullimi. Pas pre-cipitimit të situatës dhe për-plasjes me qytetarët nëRrugën e Kombit, policiaështë tërhequr, ndërsa kaidentifikuar të gjithë per-sonat dhe pritet ata që tëarrestohen. Deri tani janëidentifikuar nga policia mbi40 protestues, të cilët do tëakuzohen për goditje ndajefektivëve të policisë dheshkatërrim të pronës.

KUKES KUKES KUKES KUKES KUKES - Këshilli Bash-kiak i Kukësit, Hasit dheTropojës ka reaguarpërmes një deklarate përprotestën e organizuarnë Rrugën e Kombitkundër taksës së vendo-sur në këtë aks rrugor.Sipas Këshillit Bashki-ak, qytetarët janë thir-rur në një protestë paqë-sore, por aktet e dhunësfilluan nga forcat eFNSH para orës së fillim-it të protestës. "Aktet edhunës nisën nga ana eForcave të Ndërhyrjes sëShpejtë para orës së pro-testës. Ka qenë ndërhyr-ja e vazhdueshme e drej-tuesve të protestës për tëshmangur dhunën ndajforcave të policisë. Aktete dhunës nga protestues-it erdhën pas acarimit tësituatës. Ne distancohe-mi nga çdo akt dhunengado që të vijë", - thuhetnë reagimin e KëshillitBashkiak të Kukësit, Ha-sit e Tropojës. Gjithash-

"Ne distancohemi nga çdo akt dhune"

Këshilli Bashkiak i Kukësit: Qytetarët janë thirrurpër protestë paqësore, dhuna nisi nga FNSH

tu, në deklaratë theksohejse këshilli u kërkon qyteta-rëve të Kukësit, Hasit dheTropojës që të sillen në

mënyrë paqësore dhe qyteta-re edhe pas protestës, më tejfalënderon policinë e Kukësitpër sjelljen korrekte të saj

dhe i kërkon që të shmangënë maksimum çdo veprimqë mund të çojë në acar-ime të mëtejshme.

DEKLARATA"Aktet e dhunës nisënnga ana e Forcave tëNdërhyrjes së Shpejtëpara orës së protestës.Ka qenë ndërhyrja evazhdueshme edrejtuesve të protestëspër të shmangur dhunënndaj forcave të policisë.Aktet e dhunës ngaprotestuesit erdhën pasacarimit të situatës. Nedistancohemi nga çdoakt dhune, ngado që tëvijë", - thuhet nëreagimin e këshillitbashkiak.

Ina Allkanjari

Klasa 1/ motorët - 2.5 euro

Klasa 2/ veturat - 5 euro

Klasa 3/ autobus & kamionçina - 11.2 euro

Klasa 4/ kamion i mesëm - 16.2 euro

Klasa 5/ kamion i rëndë - 22.5 euro

Sportelet e djeguranë Rrugën e Kombit

E diel 1 Prill 20184 - POLITIKE

PROTESTAREAGIMET

SALI BERISHASALI BERISHASALI BERISHASALI BERISHASALI BERISHA

Duke e cilësuar "llum-kazani" Edi Ramën, ish-kryeministri Sali Berisha ikujtoi se Rruga e Kombit ika sjellë Shqipërisë mbi300 milionë euro në vit tëardhura. Ai i bëri thirrjeRamës të lërë kërcënimet etij "frymëndara e ploturrejtje, me kod penal enarkopolicë".

EDI PALOKAEDI PALOKAEDI PALOKAEDI PALOKAEDI PALOKA

"Populli është 'barbari'?! Ataqë e vjedhin e dhunojnë dhee poshtërojnë këtë populljanë të civilizuarit?! Sikur tëgjithë shqiptarët të tregoninaq qytetari sa treguankuksianët, kjo qeveri dheky kryeministër barbar nukdo të vazhdonin të talleshinme këtë popull", tha djePaloka.

Opozita bashkë kundër qeverisë, PD-LSI: Policia të refuzojë urdhrat për dhunë

Basha: Rama të pezullojë taksëne rrugës, hetim pazareve të tijKreu i PD: Qytetarët të mos gënjehen nga një manipulator

DEKLARATAMë herët kreu i PD-së, Lulzim Basha u shpreh:"Kjo tarifë është një gjobë ndaj popullit. Edi Ramae vendosi tarifën me dhunë. Me dhunën e kartonëvenë parlament, dhunën e policisë dhe dhunën e tëgjithë shtetit. Edi Rama po grabit qytetarët për tëmbushur xhepat e tij".

Kryetarja e LSI mbështet protestën në Kalimash

Kryemadhi: Revolta e kuksianëve,shenjë e fundit të këtij regjimi

Opozita është bashkuar mbrëmë, dukei kërkuar kryemi-

nistrit Edi Rama të moskërcënojë qytetarët dhe tëheqë forcat policore që kish-in rrethuar Kukësin. Pasprotestës së djeshme tëqytetarëve kuksianë, krye-tari i PD-së, Lulzim Basha utakua në selinë e PD-së mekryetaren e LSI-së, MonikaKryemadhi e aleatët e tjerëtë PD-së, takim pas të cilit uarrit në një deklaratë të për-bashkët. "Ne dënojmë meforcë kërcënimet e EdiRamës dhe kanosjet e tij his-terike për raprezalje poli-core. Ne urojmë që ato janëtrillim i gjendjes së tij të rën-duar psikike, me të cilën aiu shfaq sot para sh-qiptarëve", u shpreh Bashanë emër të opozitës. "Neshprehim mbështetjen tonëpa asnjë kusht ndaj qyteta-rëve të Kukësit, të Kosovësdhe të të gjithë Shqipërisë,të cilët preken dhe ndëshko-hen nga tarifa e padrejtëdhe korruptive përudhëtimin në Rrugën e Ko-mbit. Ne dënojmë dhunënbarbare kundër protes-tuesve dhe kërkojmë vënienpara përgjegjësisë të çdokujtqë ka ushtruar dhunëkundër tyre. Ne u bëjmë thir-rje qytetarëve të shmanginprovokimet e dhunshme, porta kërkojnë të drejtën e tyrevendosmërisht me çdo mjetdemokratik", deklaroiBasha. Kreu i PD-së ushpreh: "Edi Rama duhet takuptojë mirë sa nuk ështëvonë, se zgjidhja e situatësarrihet me dialog dhe jo mekërcënimin e raprezaljevedhe armëve. Qytetarët nukmund të detyrohen të pagua-jnë një taksë të rëndë dhekorruptive me grykën epushkës për llogari të EdiRamës dhe xhepave të tij.Për këtë qëllim, i bëjmë thir-rje Edi Ramës të largojëmenjëherë forcat policoreqë kanë rrethuar Kukësin.

Dërgimi i forcave specialeështë një provokim frika-cak dhe i rrezikshëm i EdiRamës".POLICIAPOLICIAPOLICIAPOLICIAPOLICIA

Në deklaratën e opo-zitës, një vend të veçantëkishte edhe thirrja për po-licinë. "Forcat policore du-het të jenë në funksion tëluftës kundër krimit të or-ganizuar, trafikantëve tëdrogës dhe kapjes së qindrakrimi-nelëve që kërkohennga drejtësia shqiptare dheato të vendeve europiane.Në gjendjen e sundimit tëplotë të krimit që ka sjellëEdi Rama në Shqipëri, poli-cia duhet më shumë se kur-rë të luftojë kriminelët dhejo popullin", thuhet në dek-laratë. "I bëjmë thirrje çdopunonjësi të policisë të re-fuzojë urdhrat për të ush-

truar dhunë ndaj banorëvetë Kukësit dhe i parala-jmërojmë se do vihen parapërgjegjësisë personale përçdo akt të tillë. Ne ipërsërisim Edi Ramëskërkesën e prerë të pezu-llojë menjëherë zbatimin etarifës", u shpreh Basha. Si-pas tij, "korrupsioni i EdiRamës dhe grabitja përpërfitime vetjake nuk janëligj dhe të mira publike.Pazaret korruptive të EdiRamës do të hetohen dhedënohen. Edi Rama duhettë bëjë transparencë dhetë japë llogari para tak-sapaguesve shqiptarë seku shkojnë çdo vit 200 mil-ionë euro që shqiptarëtpaguajnë për taksën emirëmbajtjes së rrugëve.Do të mjaftonte një e dhje-ta e kësaj takse për të

mirëmbajtur Rrugën e Ko-mbit pa asnjë tarifë shtesë.Që kur ka ardhur në push-tet, ai e ka trefishuar taksëne qarkullimit dhe kambledhur gati 800 milionëeuro nga kjo taksë. EdiRama duhet të japë llogaripse shpërdorohet dhe nukpërdoret ky fond për mirëm-bajtjen e rrugëve, që ështëqëllimi i vetëm kushtetuesdhe ligjor i vendosjes dhembledhjes së taksës sëqarkullimit", thuhet në re-agimin e opozitës. Opozita ikërkon kryeministrit ndër-prerjen e menjëhershme tëpagesave që ai u jep çdo vitkoncesionarëve të plehravedhe shëndetësisë për punëtë pabëra dhe kalimin e kë-tyre fondeve për zbutjen evarfërisë në zonën eKukësit dhe zonat e tjera tëvarfra të vendit. Njëherësh,kreu i PD-së, Basha u bërithirrje shqiptarëve "të mosgënjehen nga mashtrimetdhe përgjërimet e shtiruratë një kryeministri manipu-lator dhe të paskrupullt që ika gënjyer, varfëruar dhezhytur në papunësi, drogëdhe në krim çdo ditë këtokatër vjet, por të kërkojnëtë drejtat e tyre dhe një qever-isje të mirë dhe të denjë".

Kryetarja e LSI-së, Monika Kryemadhi u shpreh djenë mbështetje të protestës së qytetarëve në tunelin e

Kalimashit, por njëherësh ajo u shpreh kundër dhunës sëushtruar. "Sot (dje) qytetarët e Kukësit dëshmuan qartasse fatet e një kombi nuk mund të jenë kurrsesi pjesë elojërave perverse të një kryeministri të papërgjegjshëm.Ata që kanë humbur besimin te drejtimi i qeverisë, tekekonomia që po shkatërrohet sepse Edi Rama do të kënaqëorekset e oligarkëve, sot janë shumica dhe më të fortë sekurrë", u shpreh Kryemadhi, në një reagim të saj pas pro-testës. "Revolta e tyre në Kukës është shenjë e qartë e fillimittë fundit për një qeveri që ka humbur besimin dhe mbësh-tetjen, që po rrënon çdo ditë familjet shqiptare dhe që ndosh-ta sot mund të kuptojë që revolta ka qenë dhe mbetet fundii çdo regjimi që sundon me dorën e krimit dhe korrupsion-it", tha Kryemadhi. "Unë dhe LSI sot jemi kundër së kësajtakse, sepse shqiptarët sot vetëm për taksën e shfrytëzimittë rrugëve paguajnë për karburant 120 milionë euro në vitvetëm për shfrytëzimin e rrugëve. Dhe vetëm taksa e Dur-rës-Kukës që është akoma e papërfunduar sot kushton përmirëmbajtje 4 milionë euro", tha ajo.

THIRRJA

"Edi Rama duhet takuptojë mirë sa nuk

është vonë sezgjidhja e situatës

arrihet me dialog dhejo me kërcënimin e

raprezaljeve dhearmëve. Qytetarët

nuk mund tëdetyrohen të

paguajnë një taksë tërëndë".

“

FLAMUR NOKADeputeti i PD-së, Flamur Noka tha dje se, "gjendjanë Kukës zgjidhet duke hequr tarifën grabitqare tëRrugës së Kombit dhe jo duke kërcënuar me mëshumë policë dhe më shumë dhunë. Sot ështëkoha të shfuqizohet menjëherë tarifa e Rrugës sëKombit, e cila duhet të paguhet nga fondi prej 200milionë euro që u merren shqiptarëve çdo vit metaksën e qarkullimit", tha ai.

Kryetari i PD-së, Lulzim Basha me kryetarene LSI-së, Monika Kryemadhi e aleatët e tjerëtë PD-së, dje në konferencën për shtyp

E diel 1 Prill 2018 - 5POLITIKE

PETRIT VASILIPETRIT VASILIPETRIT VASILIPETRIT VASILIPETRIT VASILI

Kreu i grupit të LSI-së tha djese janë mbi 110 protestues tëplagosur dhe nën akuzë."Kryeministri dhe qeveriakërkon të kriminalizojë dhe jota dëgjojë dhe respektojëpopullin, ndërkohë që mbi 100protestues janë plagosur.Kryeministri që poshtëroipopullin me fjalë të neveritshmesi 'diçka që nuk ngrihet' duhettë ketë turp", tha ai.

KLAJDA GJOSHAKLAJDA GJOSHAKLAJDA GJOSHAKLAJDA GJOSHAKLAJDA GJOSHA"Protesta dhe revolta nëRrugën e Kombit janë pasojëe sjelljes arrogante tëkryeministrit dhe qeverisë. Ekam thënë disa herë sesjellje të tilla mospërfillësendaj problemeve tëqytetarëve automatikishtsjellin revoltë. I bëj thirrjeqeverisë të mos provokojëdhe të mos luajë meqytetarët", tha dje Gjosha.

ERJON BRAÇEERJON BRAÇEERJON BRAÇEERJON BRAÇEERJON BRAÇEKreu i Komisionit tëEkonomisë tha dje se, "dhunanë Kukës, thirrur, organizuardhe gatuar nga Sali Berishadhe Lulzim Basha ka lidhjevetëm me pushtetin dhevendimet kur ishin zotër të tij".Sipas tij, kjo dhunë "duhet tëbëjë të harrohet vjedhjamarramendëse në atë rrugë,vjedhje për të cilën kuksianëtheshtën dhe e pranuan".

Meta: Keqardhje për të lënduarit,të evitohet dhuna, duhet dialog

Kryeministri: Dëgjesa me banorët brenda 60 ditëve, abone për zonën

Protesta në Rrugën e Kombit, Rama:Vandalët do marrin ndëshkimin e duhur"Këshilltarët e PS që iu bashkuan dhunës ikin nga partia"

Me një ton jo të qetëdhe emocion që itransmetohej qar-

tazi, kryeministri Edi Rama icilësoi "krime të rënda" zjar-rin e djeshëm në Rrugën e Ko-mbit si dhe goditjen e Policisësë Shtetit për të penguar dhun-shëm zbatimin e ligjit në ven-dosjen e pagesës në këtë aks.Pas dy reagimesh që Ramakishte postuar në rrjetin so-cial, me t'u kthyer nga Vlora,kryeministri doli në një kon-ferencë të posaçme për medi-at dhe tha se do të ketë ndësh-kim për këto krime, por ngaana tjetër ai njoftoi se do tëkomunikojë me banorët dhedo ta sqarojë këtë taksë bren-da jo më shumë se 60 ditëve,ndërsa ditën e hënë do tëpresë me kërkesën e tij, krye-bashkiakun e Kukësit. Nëkëtë dalje, Rama përjashtoinga PS të gjithë atakëshilltarë socialistë tëKukësit që iu bashkuandhunës. "Ju siguroj se këtokrime do të ndëshkohen metë gjithë rëndesën e forcës sëligjit. Kush e vuri atë zjarr,kush ushtroi vandalizëm mbipronën publike dhe privatedhe kush guxoi të ngrejë dorëmbi forcat e policisë, dukecenuar njëkohësisht rendin esigurinë e shumë udhëtarëve,përmes bllokimit të dhun-shëm të lëvizjes nga të dyjaanët e kufirit nuk do kenëasnjë shans t'i shpëtojë ndësh-kimit të ligjit", deklaroi pre-rë Rama. Ai pati edhe njëpërgjigje për ata që nxitënprotestën. "Zjarrnxitësve tëkazanit politik të Tiranës,atyre që mjerisht nuk eudhëheqin, por e udhëpërm-bysin çdo ditë opozitën sh-qiptare, duke e mbajtur atëpeng nga frika e drejtësisë sëre dhe duke e keqpërdorurpërditë si një instrumentkërcënimesh ndaj rrugës eu-ropiane të Shqipërisë iu themkaq: As populli i krejt Sh-qipërisë, as populli i vetëKukësit nuk kanë asnjë

lidhje me këtë shfaqje të ulëtvandalizmi dhe po ashtu, as-një lidhje nuk kanë me dësh-përimin tuaj agresiv. Dhepërgjigjen prej Kukësit dheprej të gjithë Shqipërisë, gju-ha e benzinës dhe çizmja edëshpërimit që tërheqinzvarrë opozitën do ta marrinmu ashtu siç e meritojnë, qer-shorin e ardhshëm, pa dis-kutim edhe më shembulloresesa përgjigja e qartë qëmorën në qershorin e shkuar,qoftë në Kukës dhe qoftë nëmbarë Shqipërinë", deklaroiRama. Sa për kundërshtarine tij, Lulzim Basha ai tha:"S'kam ç'i them, aq s'di, aqbën". "Të tërë bashkë,mbledhur në ballin e kazanitpolitik me votat e njerëzve tëzakonshëm të këtij vendi,këta udhëpërmbysës tëopozitës nuk dinë të bëjnëasgjë tjetër, përveç asaj qëkanë bërë gjithnjë, të tallenme pakicën dhe me pakicën epakicës, për të nxitur rrëmu-ja e zjarrndezje kur janë nëopozitë dhe për të bërë rrum-pallë e hapur gropa në çdofushë të jetës shqiptare saherë janë në pushtet", nënvi-zoi më tej Rama. Sipas tij, "fatii politikës mizerabël të përral-lave dhe shkatërrimit me ben-

zinë në gojë e me çizme në dorëështë i shkruar dhe mbetetvetëm ta lexojnë deri në fund.Kukësi nuk mund dhe nuk dotë kthehet kurrë në mish përzjarrin që duan të ndezin kar-tat e djegura të politikës sëTiranës. Për shumicën qever-isëse të këtij vendi dhe përmua si kryeministër, van-dalët që dhanë sot një shfaqjetë neveritshme antishtet nukjanë Kukësi, nuk janë Tropo-ja, nuk janë Hasi, nuk janëShqipëria", shtoi Rama duketheksuar më tej: "Me van-dalët, ne do sillemi siç e meri-tojnë shkelësit e ligjit. Ndër-sa me qytetarët që e kundër-shtojnë pagesën, sepse e kon-siderojnë atë të lartë, ne dosillemi siç na e do vizioni qëkemi dhe detyra që mbajmë.Do të bashkëbisedojmë, do tëdëgjojmë me vëmendje dhe dotë shpjegojmë me durim tëgjitha të vërtetat e shtrem-bëruara, apo të mohuara kre-jt prej gënjeshtarëve dhe shar-latanëve të kazanit politikdhe mediatik".MASAMASAMASAMASAMASATTTTT

Rama njoftoi se do të ketë"edhe karta të posaçme kali-mi, abone, me një pagesë tëreduktuar për çdo banor tëzonës që është përdorues i

shpeshtë i asaj rruge dhe këtojanë të shkruara në kontratë.Pasi njoftoi takimin me kre-un e Bashkisë së Kukësit, meshpresën që sipas tij, "deri tëhënën, ai do të jetë distanc-uar jo nga kundërshtia përpagesën, por nga dhuna krim-inale", Rama tha: "Po ashtu,çdo këshilltar socialist i Bash-kisë së Kukësit që ka ngriturdorë qorrazi, apo me vetëdijepër thirrjen e pseudopro-testës së ngjizur me urdhërnga Tirana për realizmin eshfaqjes së sotme të barbarisësë dhunshme e ka humbur posot të drejtën që të jetë pjesë efamiljes sonë politike, PartisëSocialiste të Shqipërisë. Unënuk jam i pagabueshëm dhepërpiqem të bëj gjithçka mun-dem, që më e mira të bëhet përkëtë vend dhe për njerëzit ezakonshëm të këtij vendi, paasnjë dallim", tha Rama dukepranuar një lloj përgjegjësie,që kjo çështje nuk ishteshpjeguar siç duhet. "Në asn-jë vendim apo veprim timinnuk ka kurrë tradhti tëqëllimshme ndaj interesave tëtyre, nuk ka kurrë indifer-encë ndaj situatave të tyre,ndaj halleve të tyre - u shprehRama. - Mund të ishte shumëmë e lehtë për mua që tëthosha, le të mos e vendosimpagesën e rrugës, punë e mad-he, nuk kemi dhimbje koke,le të degradojë më tutje dhepastaj vrafshin veten kur tëmos jem më unë në karrige.Madje mund të thosha, e dinisi është puna? Kjo kontratëqë e nisi Saliu dhe e bitisënministrat e LSI-së është njëthikë pas shpinës suaj, porju më keni mua dhe do ta he-qim pagesën për inat të Sa-liut dhe për inat të LSI-së, por- shtoi Rama - unë nuk jamas lala Gjoni, as maçoku meçizme, që sa të jem unë, t'juthem 'hani, pini e këndoni','ku rafshi, mos u vrafshi', siçju thoshte lala kur ju futinëpër piramida, apo kur hapitunelin e Kalimashit mekëngë e me valle dhe na e laarkën e shtetit si piramidëmbi kokë, ndërsa rrugën paura me këmbë".

Presidenti i Republikës, Ilir Meta, shprehu dje shqetë-simin për situatën e krijuar në Rrugën e Kombit. Nënjë reagim të shkurtër, kreu i shtetit shprehu gjith-ashtu edhe keqardhjen për personat e lënduar gjatëprotestës së djeshme. "Presidenti bën thirrje për eviti-min e dhunës, për vetëpërmbajtje dhe dialog e mirëk-uptim, me qëllim normalizimin e situatës dhe kthimine lëvizjes normale të automjeteve dhe qytetarëve nëpritje", thuhej në reagimin e Presidentit Ilir Meta. Kreui shtetit nuk është shprehur këto ditë që është disku-tuar në lidhje me vendosjes së taksës së kalimit nëRrugën e Kombit. Reagime të shumta pati edhe në anëntjetër të kufirit. Vendosja e një takse të tillë është dis-kutuar, por jo tarifa, e cila për banorët e zonës dhe ataqë e përdorin këtë rrugë çdo ditë është e lartë. Pak ditëmë parë, rreth 150 kamionë nga Shqipëria e Kosovaprotestuan, duke i paraprirë protestës së djeshme nëtunelin e Kalimashit. Nuk dihet nëse do të ketë njëtjetër reagim të kreut të shtetit, ndërkohë që dje nukpati as reagim nga pala kosovare.

Darina Tanushi

EMOCIONETDuke shpjeguar dridhjen e zërit gjatë daljes sëmbrëmshme, Rama tha: "Kam një lajm për ata qëmerren me frymëmarrjen time në komunikimin e sotëm,kam gjak shqiptari, jo llum kazani në vena. Zemrën ekam në vend, jo në zorrë. Mish e shpirt i kam nëdispozicion të detyrës dhe të atyre që e duan këtë vendme gjithë mend e këtë popull me gjithë zemër"!

Kryeministri Edi Rama

SHPALLJE(PËR SHITJEN E SENDIT TË PALUAJTSHËM NË ANKAND)

ME DATE 13.04.2018 NGA ORA 8:00 – 16:00, PRANE KESAJ ZYREPERMBARIMORE DO TE ZHVILLOHET ANKANDI PER SHITJEN EAPARTAMENTIT ME SIPERFAQE 80.25 m2,NR. PASURIE 46/205ND+1-36, ZK8518, Vol 43 I VENDOSUR NE DURRES L. 13 PLAZH, NE PRONESI TESHOQERISE SIAC SH.P.K. CMIMI FILLESTAR PER ÇELJEN E ANKANDIT TEI-rë ESHTE 3.389.760 LEKE.Te interesurit te paraqiten prane zyres permbarimore A.D.R, PermbaruesGjyqesor Dorian Zazani, ne adresen : Durres,l.nr 2, rr. A.Goga, ose tekontaktojne ne nr. tel: 0672586883

E diel 1 Prill 20186 - POLITIKE

VIZITA E TSIPRAS"Nuk ka rëndësi se kur vjen Tsipras, por ka rëndësitë themi se një vizitë e një kryeministri grek vjenpas një periudhe të gjatë dhe kjo është diçkapozitive", vlerësoi dje kreu i PBDNJ-së, VangjelDule. Ndërkaq kryeministrit grek, sipaskryeministrit shqiptar Rama, pritet të vijë në verë.

Kryetarët e grupeve parlamentare të të dyja partive opozitare: Aksion i përbashkët

Koalicion në zgjedhjet vendore 2019?PD-LSI: Nuk e përjashtojmë, të hapurSpaho: Do të koordinojmë veprimet në Kuvend

EDMOND SPAHO"Si opozitë do të koordinojmë më mirë se deri më

sot edhe në Kuvendin e Shqipërisë. Bashkëpunim kapasur edhe deri më tani, por do të jetë në mënyrë mëtë strukturuar. Sikurse do të rritet bashkëpunimi edhenë këshillat bashkiakë, madje edhe midis strukturave

partiake në nivel vendor", u shpreh kreu i grupitparlamentar të PD-së, Edmond Spaho.

Deputeti

BASHKIMIKreu i grupitparlamentar të LSI-së, Petrit Vasili tha:"Shqipëria popërballet me njërrezik të madh. Pa undërgjegjësuar përnjë çështje të tillë, tëgjitha koalicionet,qofshin edhe mendonjë fitore këtu-atje, apo çdo llojfitoreje do të ishte epavlerë përballë njëShqipërie që rrënohete shkatërrohet".

TAKIMI

Kryeministri në Vlorë: Do të vëmë në punëaeroportin e Kukësit me çmimet më të lira

PROTESTAT

Pjesë e aksionit opozitar do të jenë edheprotestat, por të dyja partitë kanë vendosurqë përkohësisht të mos zhvillojnë asnjë të

tillë përsa kohë që vendi pret të hapënegociatat për anëtarësim, për të mos

dëmtuar procesin e integrimit.

“

Kreu i PBDNJ-së, Van-gjel Dule në një interv-

istë për emisionin "KjoJavë" në "News 24" komen-ton marrëveshjen e re tëdetit mes Shqipërisë dheGreqisë, marrëveshje nga ecila siç tha ai, përfitojnë tëdyja shtetet. Dule u shprehse duhet që mes Greqisë dheShqipërisë nuk duhet të dis-kutohet më e shkuara, portë shihet nga e ardhmja.Dule u shpreh se ka dek-laruar se marrëveshja de-tare e vitit 2009 ishte e drejtë."Unë mbaj distancë nga zh-villimet politike në Greqi,pavarësisht se kam shtetë-si greke, jam hermetik ndajzhvillimeve atje. S'kam ko-ment për deklaratat e zon-jës Bakojanis dhe të zotitKotzias, ato janë çështje tëtyre të brendshme", ushpreh Dule. Sa u përket ne-gociatave aktuale mes dy sh-

Kreu i PBDNJ-së komenton negociatat Greqi-Shqipëri për detin

Dule: Të çlirohemi nga e shkuara,marrëveshja e 2009-ës, më e drejtë

teteve, Dule tha se "çdo gjëdo ndjekë rrugën institucio-nale". Sa i përket transpar-encës së procesit, Dule ushpreh se "kreut të qeverisëi takon ta bëjë këtë ndajkreut të opozitës dhe presi-

dentit". "Ne dëshirojmë qëmarrëdhëniet me Greqinë tëjenë siç e përshkrova mëherët. Marrëdhëniet janë tëShqipërisë nuk mund të jenëekskluzivitet i një force poli-tike. Zoti Rama kam përsh-

typjen s'ia kishte idenë çfarëishte e drejta ndërkombëtaree detit, e gjeti marrëveshjen'pre' të lehtë që të krijonteopozitë të kundërshtonteopozitën për tradhti, por kjoarriti që kjo t'i shkaktojëedhe atij kosto", nënvizoiDule. Në këtë proces, sipasDules nuk ka fitues dhehumbës, fitojnë të dyja palët."Duhet vullnet pozitiv mesdyja palëve. Nëse do të ishteimplementuar marrëveshja e2009-ës, që për mua mbetet edrejtë, ose sa më shpejt të vijënjë marrëveshje si ajo e

drejtë dhe e ndershme dohapë horizonte të reja si përnjërën palë edhe për tjetrën.Që të dyja vendet të përdorinresurset në mënyrë të për-bashkët. Duhet të çlirohemi,të shikojmë pak më gjerë.Nuk mund ta mbajmë ven-din peng të gjykimeve dhe tëmbetemi peng të atyre që na

trashëgohen. Termi 12 miljenuk është falje, aty ku ka 12milje, do ndahet 12 për njërindhe 12 për tjetrin. Nukmbahet peng opinioni mepërralla të kësaj natyre. Kemipotenciale të jemi një vend iintegruar. Të konceptojmëçështjet në mënyrë europi-ane", u shpreh Dule.

Partia Demokratikedhe Lëvizja Socialistepër Integrim nuk për-

jashtojnë një koalicion tëmundshëm mes tyre nëzgjedhjet vendore të qer-shorit që vjen. E nëse njëkoalicion i tillë do të konsti-tuohej, fitorja në shumicë dotë ishte e vështirë përPartinë Socialiste. Pak ditëmë parë, të grupet parlamen-tare patën një mbledhje tëpërbashkët, e cila kishteedhe si qëllim të përcjellëmesazhin se dy partitë opozi-tare tashmë janë të bash-kuara në një qëllim të vetëm.Largimin e kryeministritEdi Rama. Dy kryetarët egrupeve parlamentare PD eLSI theksojnë se është herëtpër të folur rreth kësaj çësh-tjeje, pra bashkimit në njëkoalicion për zgjedhjet ven-dore, edhe pse si EdmondSpaho, ashtu edhe PetritVasili nuk e përjashtojnëmundësinë e daljes në njëkoalicion në garën për 61bashkitë. "Ne ende nuk ekemi diskutuar këtë çështje,në parim jemi të hapur përtë bashkëpunuar me tëgjithë spektrin opozitar", ushpreh Spaho në një pronon-cim për "Vizon Plus". Ngaana e tij, kreu i grupit par-lamentar të LSI-së, PetritVasili tha: "Shqipëria po për-ballet me një rrezik te madh.Pa u ndërgjegjësuar për njëçështje të tillë, të gjitha ko-alicionet qofshin edhe mendonjë fitore këtu-atje, apoçdo lloj fitoreje, do të ishte epavlerë përballë një Shqipë-rie që rrënohet e shkatërro-

het". Sipas Spahos, të gjithapartitë opozitare do të foku-sohen drejt një aksioni tëpërbashkët, që nis nga par-lamenti e shkon deri tekkëshillat bashkiakë. "Siopozitë do të koordinojmëmë mirë se deri më sot edhenë Kuvendin e Shqipërisë.Bashkëpunim ka pasur edhederi më tani, por do të jetënë mënyrë më të strukturu-ar. Sikurse do të rritet bash-këpunimi edhe në këshillatbashkiakë, madje edhe midis

strukturave partiake në niv-el vendor", u shpreh kreu igrupit parlamentar të PD-së,Edmond Spaho.

"Çështje kryesore tek tëcilat do të fokusohet ky bash-këpunim janë problema-tikat më të mprehta me tëcilat përballet vendi", tha ai.Sipas Petrit Vasilit, "qëndri-mi ndaj krimit të organizuardhe trafikut të drogës, i cilipo bëhet shkatërrues i ekon-omisë, por edhe i imazhit tëvendit. Së dyti, nëpërmjet

Komisionit të ReformësZgjedhore për të rivendo-sur institucionin e votës sëlire dhe së treti, për tëndalur politikat shkatër-rimtare ekonomike siçjanë koncesionet". Pjesë eaksionit opozitar do tëjenë edhe protestat, por tëdyja partitë kanë vendosurqë përkohësisht të mos zh-villojnë asnjë të tillë përsakohë që vendi pret të hapënegociatat për anëtarësim,për të mos dëmtuar proces-in e integrimit. Kryetarja eLSI-së, Monika Kryemadhideklaroi disa ditë më parëse gjatë kësaj periudhe derinë marrjen e një vendiminga Brukseli, do t'i lënë nëdispozicion qeverisë tëgjithë kohën e nevojshme,jo për t'i bërë nder EdiRamës, por qytetarëve tëvendit, të cilët meritojnëhapjen e negociatave.

Kryeministri Edi Rama lajmëroi dje se shqiptarët dotë fluturojnë më lirë nga aeroporti i Kukësit. Ndër-

sa në Kukës po përgatitej fillimi i protestës për taksënnë Rrugën e Kombit, kryeministri Edi Rama nga Vloratha se qeveria po punon për të hapur aeroportin eKukësit, të cilit do t'i garantohet një fluks i lartë, përshkak të tarifave të ulëta të fluturimit. "Qeveria po vi-jon negociatat për vënien në punë sa më shpejt tëaeroportit të Kukësit. Ky aeroport do t'i shërbejë njëhapësire shumë të rëndësishme shqiptare dhe është njëaeroport që do të jetë i garantuar me një fluks të lartë,pasi do të mbulojë të gjithafluturimet me Anglinë,Gjermaninë, Zvicrën dhezonat ku ka shumë sh-qiptarë. Pa llogariturpastaj edhe shqiptarët eKosovës, që do ta kenëshumë më të lehtë të për-dorin aeroportin eKukësit, si rezultat i çmi-meve të ulëta", deklaroiRama. Ai foli gjithashtupër një tjetër rrugë mepagesë. Rama tha se sëshpejti mund të nisë njëprojekt i ri për rrugën qëlidh Kashar-Rrogozhinë-Vlorë. "Kemi shpresoj edhemundësinë për të filluar me projektin Kashar-Rrogozhinë-Vlorë, në mënyrë që lidhja të bëhet direktedhe aty do të synojmë një tjetër skemë. Pra, kemi ske-mat e PPP, këtu do të kemi skemën e buxhetit dhe atydo të kemi skemën e pagesës. Pra, me një rrugë me pag-esë që t'i mund të vish nga Tirana në Vlorë për gjysmëne kohës që vjen sot. Kush do të paguajë, paguan; kushs'do të paguajë, kalon vazhdon jetën siç bën sot. Kjoështë rruga", tha Rama. Gjatë takimit me vlonjatët,Rama ironizoi kërkesat që i kanë ardhur edhe nga so-cialistë të Vlorës për punësime në shtet.

Kreu i PBDNJ-së, Vangjel Dule

E diel 1 Prill 2018 - 7EKONOMI

Emër MbiemërEmër MbiemërEmër MbiemërEmër MbiemërEmër Mbiemër NrNrNrNrNr. llo. llo. llo. llo. llogggggarie Gjëndja e lloarie Gjëndja e lloarie Gjëndja e lloarie Gjëndja e lloarie Gjëndja e llogggggarisëarisëarisëarisëarisë

Skender Jaupaj 136677 LLOGARIA E MBYLLUR

Fitim Meta 916451 LLOGARIA E MBYLLUR

Gezim Ulaj 0110333971 LLOGARIA E MBYLLUR

Adelina Guzi 10118168LLOGARIA E MBYLLUR

Agron Zeneli 298688 LLOGARIA E MBYLLUR

Aida Kurti 40487536LLOGARIA E MBYLLUR

Alberta Gega 739779 LLOGARIA E MBYLLUR

Aleksandra Bllaci 32007 LLOGARIA E MBYLLUR

Antonjeta Perdja 742239 LLOGARIA E MBYLLUR

Astrit Odoku 352668 LLOGARIA E MBYLLUR

Barije Isa 1045551 LLOGARIA E MBYLLUR

Behari Saliaj 3246607 LLOGARIA E MBYLLUR

Drita Darzeza 285304 LLOGARIA E MBYLLUR

Durim Iljazi 107049 LLOGARIA E MBYLLUR

Efikat Marko 615078 LLOGARIA E MBYLLUR

Elisaveta Marini 251339 LLOGARIA E MBYLLUR

Ernest Bushati 667329 LLOGARIA E MBYLLUR

Esat Haxhi 616277 LLOGARIA E MBYLLUR

Fatbardha Lekaj 1401691299 LLOGARIA E MBYLLUR

Fatmir Zeneli 297995 LLOGARIA E MBYLLUR

Ferdinant Zdrava 1574843 LLOGARIA E MBYLLUR

Fiqirije Lami 1582691 LLOGARIA E MBYLLUR

Flamure Nebiu 1229527 LLOGARIA E MBYLLUR

Hajdar Saliaj 1633842 LLOGARIA E MBYLLUR

Ilvira Fezullau 286715 LLOGARIA E MBYLLUR

Ismail Zeneli 822037 LLOGARIA E MBYLLUR

Jani Danga 249980 LLOGARIA E MBYLLUR

Jorgo Zeneli 5011957 LLOGARIA E MBYLLUR

PËRFITUESIT I KANË KALPËRFITUESIT I KANË KALPËRFITUESIT I KANË KALPËRFITUESIT I KANË KALPËRFITUESIT I KANË KALUUUUUAR LEKËT NË BAR LEKËT NË BAR LEKËT NË BAR LEKËT NË BAR LEKËT NË BANKË,ANKË,ANKË,ANKË,ANKË, POR NUMRA POR NUMRA POR NUMRA POR NUMRA POR NUMRAT E LLT E LLT E LLT E LLT E LLOGARISË SË OGARISË SË OGARISË SË OGARISË SË OGARISË SË TYRE REZULTYRE REZULTYRE REZULTYRE REZULTYRE REZULTTTTTOJNË OJNË OJNË OJNË OJNË TË MBYLLTË MBYLLTË MBYLLTË MBYLLTË MBYLLURURURURUR

Kanarina Bashari 2404680 LLOGARIA E MBYLLUR

Klorinda Gokaj 541302 LLOGARIA E MBYLLUR

Kolë Deda891608 LLOGARIA E MBYLLUR

Kostandine Qirollari 901692 LLOGARIA E MBYLLUR

Kristofor Stefanidhi 13946 LLOGARIA E MBYLLUR

Lazër Bushati 2326745 LLOGARIA E MBYLLUR

Lindita Dano 776202 LLOGARIA E MBYLLUR

Merita Omari 2691188 LLOGARIA E MBYLLUR

Mrike Mhillaj 474533 LLOGARIA E MBYLLUR

Muhamet Xhaferri65249 LLOGARIA E MBYLLUR

Mustafa Tabaku 16508 LLOGARIA E MBYLLUR

Myriban Besimi 514931 LLOGARIA E MBYLLUR

Nadire Cala 300577 LLOGARIA E MBYLLUR

Nest Keraj 400027308 LLOGARIA E MBYLLUR

Nuri Haxhi 103692 LLOGARIA E MBYLLUR

Ormir Rusi 1401688355 LLOGARIA E MBYLLUR

Pellumbesha Ndreu 377599 LLOGARIA E MBYLLUR

Pjerin Mirashi 1003637 LLOGARIA E MBYLLUR

Portokalle Kullolli 311379 LLOGARIA E MBYLLUR

Qemal Zeneli 797601 LLOGARIA E MBYLLUR

Rabihan Myzaferi 195961 LLOGARIA E MBYLLUR

Ramadan Sheri 442566 LLOGARIA E MBYLLUR

Ramadan Kocibelli 37832 LLOGARIA E MBYLLUR

Ramis Haxhi 105161 LLOGARIA E MBYLLUR

Regjina Pipan 782208 LLOGARIA E MBYLLUR

Sandër Deda 537138 LLOGARIA E MBYLLUR

Serjoze Sulko 358184 LLOGARIA E MBYLLUR

Shejnaz Lamcja (Cerriku) 0011012201 LLOGARIA E

MBYLLUR

Shpresa Papaj 442593 LLOGARIA E MBYLLUR

Sokrat Kushi 11068025LLOGARIA E MBYLLUR

Suzana Baba 603405 LLOGARIA E MBYLLUR

Taip Hoxha 316397 LLOGARIA E MBYLLUR

Vahide Gokaj 233258 LLOGARIA E MBYLLUR

Valentina Gaci 782181 LLOGARIA E MBYLLUR

Vera Shaqe 440346 LLOGARIA E MBYLLUR

Violeta Xhangolli 11042329LLOGARIA E MBYLLUR

Vjollca Zoga 775864 LLOGARIA E MBYLLUR

Xhemile Cela 322439 LLOGARIA E MBYLLUR

Zalide Cala 285887 LLOGARIA E MBYLLUR

Zana Kullolli 284596 LLOGARIA E MBYLLUR

Zyra Gjolena 285677 LLOGARIA E MBYLLUR

Çesk Deda 600487 LLOGARIA E MBYLLUR

MARGARITA ILIA 717891 LLOGARIA E MBYLLUR

BASHKIM MURRIZI 2700417985 LLOGARIA E MBYLLUR

EQEREM SALIAJ 11064566LLOGARIA E MBYLLUR

LUTFI SHOTI 11090194LLOGARIA E MBYLLUR

SANIJE HALILI 1061879 LLOGARIA E MBYLLUR

Anastas Zeneli 1021842 LLOGARIA E MBYLLUR

Beglie Uka 820525 LLOGARIA E MBYLLUR

Diturije Shaqlli 1153833 LLOGARIA E MBYLLUR

Fatmir Zeneli 1021920 LLOGARIA E MBYLLUR

Jusuf Çejku 11092042LLOGARIA E MBYLLUR

Paulin Macaj 1051875 LLOGARIA E MBYLLUR

Shpëtim Çela 3205321 LLOGARIA E MBYLLUR

Vera Shaqe 440346 LLOGARIA E MBYLLUR

Zhani Qirjo 2800673 LLOGARIA E MBYLLUR

Ministria e Financave çel fondin përdëmshpërblimin e

ish-të dënuarve politikë.Është publikuar dje listaemërore e përfituesve, tëcilëve i ka kaluar pagesa nëbankë dhe duhet të depozi-tojnë numra llogarie të rinjnë të njëjtën bankë (sepseekzistueset janë mbyllurnga bankat). Afati për t'idorëzuar numrat e llogariveaktivë është 15 ditë dhe llog-aritet nga data 30.03.2018.PËRFITUESIT QËPËRFITUESIT QËPËRFITUESIT QËPËRFITUESIT QËPËRFITUESIT QËJETOJNËJETOJNËJETOJNËJETOJNËJETOJNËSipas rasteve dhe radhës sëtrashëgimisë, dokumentet enevojshme për të përfituardëmshpërblim për ish-tëdënuarit që jetojnë duhetjanë, numër llogarie aktivenë një bankë të nivelit tëdytë. Ndërsa për trashëgi-mtarët e ish-të përndjekurveqë nuk jetojnë duhet një akttrashëgimie, certifikatë vde-kjeje të të dënuarit, certi-fikatë trungu të të dënuarit,numër llogarie bankare ak-tive për çdo përfitues oseprokurë dhe dokument iden-tifikimi për përfituesit. Nëqoftë se njëri ose disatrashëgimtarë të radhës sëdytë nuk jetojnë më, e drejtae tyre për dëmshpërblim nëbazë të ligjit nr.9831, datë12.11.2007 (ndryshuar meligjin nr. 10 111, datë 2.4.2009)nuk vazhdon më tej. Në këtërast, llogaritja e pjesëstakuese të këstit bëhet mbibazën e trashëgimtarëve qëjanë gjallë. Nga ana etrashëgimtarëve që jetojnë,

në marrëveshje, paraqesincertifikatën e vdekjes sëtrashëgimtarit që nuk jeton,të cilën e postojnë së bashkume numrin e dosjes. Minis-tria e Financave bën të diturse në rastet kur ish-i përnd-jekuri nuk jeton më, një dosjequhet e rregullt dhe e gat-shme për t'u paguar, vetëmatëherë kur të gjithëtrashëgimtarët pa përjash-tim, do të kenë dorëzuar (pos-tuar) dokumentacionin epërmendur më lart për tëgjitha rastet e trashëgimisë.Në të kundërt, askush nukmund të paguhet i veçantë,derisa i gjithë dokumenta-cioni i dosjes të jetë i plotëpër të gjithë.KAKAKAKAKATEGORITËTEGORITËTEGORITËTEGORITËTEGORITËPRIORITPRIORITPRIORITPRIORITPRIORITAREAREAREAREARETë parat në listë janë gratë eish-të dënuara që jetojnë nëmomentin e pagesës. Për-fituesit duhet të paraqesincertifikatë personale jo mëe vjetër se një javë nga datae dorëzimit dhe numër llog-arie bankare në lek nënjërën nga bankat e nivelit

të dytë, që vepron brendaterritorit të Republikës sëShqipërisë. Sipas urdhrit të

Ministrisë së Financave, nëkategorinë e dytë me prior-itet janë persona ish-të dënu-

ar mbi 75 vjeç në datën ehyrjes në fuqi të ligjit qëvazhdojnë të jenë gjallë. Kjokategori duhet të paraqesëcertifikatë personale jo mëe vjetër se një javë nga datae dorëzimit dhe numrin ellogarisë. Ndërsa në kate-gorinë e tretë me prioritetjanë persona ish-të dënuarpolitikë të gjallë që vuajnënga sëmundje të rënda. Kjokategori duhet të paraqesëraport mjeko- ligjor, origji-nal me emra dhe mbiemra tëanëtarëve me firmë të gjith-secilit dhe me vulë, (jo kopje)për paaftësi të plotë për punëe lëshuar nga KEMCAP,raport mjeko-ligjor përsëmundje onkologjike dhesëmundje të gjakut të pa-shërueshme të lëshuar ngaQendra Shëndetësore Uni-versitare "Nënë Tereza",Qendra Shëndetësore Uni-versitare "Shefqet Ndroqi",certifikatë personale dhenumrin e llogarisë bankarenë lek. Kategoria e katërt meprioritet janë persona ish-tëdënuar që janë gjallë, të cilët

pavarësisht moshës në mo-mentin e pagesës kanë fëm-ijë të mitur nën moshën 18vjeç. Përfituesit e kësaj kat-egorie duhet të paraqesincertifikatë personale jo mëe vjetër sesa një javë ngadata e dorëzimit, certifikatëfamiljare ku të përfshihetfëmija i mitur, certifikatëpersonale të fëmijës/fëm-ijëve të mitur dhe numër llog-arie bankare në lek. Ndërsa,për kategorinë e pestë meprioritet, "Për persona ish-të dënuar që nuk jetojnë,por në momentin e pagesëskanë trashëgimtarë tëradhës së parë në moshë tëmitur nën 18 vjeç". Për-fituesit duhet të paraqesincertifikatë vdekjeje të per-sonit ish-të dënuar, certi-fikatë personale e të mitu-rit/miturve, trashëgimtarëtë radhës së parë të personitish-të dënuar që nuk jetonmë, certifikatë familjare tëish-të dënuarit ku të përf-shihen fëmija/fëmijët e mi-tur, dëshmi trashëgimie qëtë vërtetojë se fëmija i mi-tur është trashëgimtar lig-jor. Vendim gjykate të kujd-estarisë mbi të miturin nërastin kur edhe nëna e tëmiturit nuk jeton më dhenumër llogarie bankare.Për kategorinë e gjashtëme prioritet, "Për personaish-të dënuar që janë gjallëdhe në momentin e pagesësnuk kanë mbushur 75vjeç", të cilët duhet të dorë-zojnë certifikatë personalejo më e vjetër se një javë ngadata e dorëzimit dhe numërllogarie.

Pagesat për ish-të dënuarit politikë të regjimit komunist

Financat çelin fondin përpagesat e të përndjekurve

Lista me përfituesit që duhet të aktivizojnë llogaritë brenda 15 ditësh

Ornela Manjani

KRITERET PËR TË PËRFITUARDËMSHPËRBLIM

I dënuari ose familjarët e viktimave të dënuara, tëekzekutuara apo të pushkatuara, për të përfituar dëmshpërblimduhet të plotësojnë kriteret e mëposhtme:a) Të jetë dënuar me dënim kapital, heqje lirie, internim dhedëbim apo të jetë izoluar në hetuesi ose në një institucionmjekësor psikiatrik, për shkak të një vendimi gjykate të formëssë prerë, të një akti administrativ apo të urdhrave të hetuesisë,të dhëna gjatë periudhës 30.11.1944 deri më 1.10.1991.b) Heqja e lirisë, izolimi në hetuesi apo në një institucionmjekësor psikiatrik, me vendim gjyqësor të formës së prerëapo me urdhër të hetuesisë, të jetë për shkak të një veprepenale politike, siç përcaktohet në nenin 5 të këtij ligji.c) Të ketë kryer ose të ketë vuajtur dënim penal të padrejtëplotësisht ose pjesërisht;ç) Të kenë fituar pafajësinë, sipas ligjit nr. 7541, datë30.09.1991 "Për pafajësinë, amnistinë dhe rehabilitimin e ish-tëdënuarve dhe të përndjekurve politikë", të ndryshuar.d) Sipas vendimit gjyqësor të formës së prerë, të mos ketëkryer veprime të dëmshme, me pasoja për jetën e shtetasve tëtjerë gjatë periudhës 30.11.1944 deri më 01.10.1991.

E diel 1 Prill 20188 - SPECIALE

Me rastin e “SulltanNovruzit”, festes sëringjalljes së naty-

rës, Ambasada Turke nëTiranë organizoi një koncerttë titulluar “Bota turke me tëgjitha ngjyrat e saj”, ngjyratë cilat u pasqyruan meinterpretimet e 70 artistëvenga 10 shtete. Artistët ngavende të ndryshme të botës qëe kremtojnë këtë festëpasqyruan nëpërmjet artit tëtyre, pasurinë e përbashkët tëbotës turke.

Kryekëshilltari i Presi-dentit të Republikës turke,Jallçën Topçu përcolli për-shëndetjet e presidentitRexhep Taip Erdogan dhetha se me anë të këtyrefestimeve tregohet si Turqiapromovon vëllazërinë dhepaqen. Për promovimin egjuhës dhe kulturës turkenëpërmjet këtij aktiviteti, uangazhuan instituti “JunusEmre”, i cili shërben si njëurë lidhëse për kultura tëndryshme si edhe organi-zata ndërkombëtare kultu-rore turke “Turksoi”.

Festimet për Novruzinjanë bërë në 5 vende tëndryshme të Ballkanit. Në2009 UNESCO e përfshiufestën e Sulltan Novruzit nëlistën e trashëgimisë kultu-rore jomateriale.

Instituti “Yunus Emre”dhe Organizata Ndërkom-bëtare e Kulturës Turke(TÜRKSOY), nën kujdesin eAmbasadës së Republikës sëTurqisë në Tiranë kanëorganizuar koncertin “Botaturke me të gjitha ngjyrat esaj” në kuadër të festimevetë Nevruzit, me pjesë-marrjen e dhjetëra artistëvenga vende të ndryshme.

Mes qytetarëve të shu-mtë, pjesë e aktivitetit ishinJallçën Topçu, kryekëshi-lltar i Presidentit të Re-publikës së Turqisë, sekreta-ri i Përgjithshëm i TÜRKSOY,Düsen Kaseinov, president iInstitutit “Yunus Emre”,prof. dr. ªeref Ateº, ambasa-dori i Turqisë në Tiranë,Murat Ahmet Yörük, për-faqësues të institucioneveturke në Shqipëri, përfa-qësues të trupit diplomatiknë Tiranë, deputetë të Ku-vendit të Shqipërisë dhe tëftuar të tjerë.

President i Institutit“Yunus Emre”, prof. dr. ªerefAteº, gjatë fjalës së tijpërshëndetëse e konsideroieventin si një shfaqje madhë-shtore, me pjesëmarrjen e 70artistëve.

“Institutit ‘Yunus Emre’është një urë lidhëse përkulturat e vendeve të ndry-shme. Filozofia e tolerancëspasqyrohet nëpërmjet gju-hës dhe aktiviteteve kultu-rore që ne zhvillojmë. Festae Nevruzit simbolizonrigjallërimin e natyrës dheshpresojmë që këtë aktivitet

ta pasqyrojmë në shumëvende të ndryshme të botës”,tha Ateº.

Kryekëshilltar i Preside-ntit të Republikës së Tur-

qisë, Jallçën Topçu, në emërtë popullit turk dhe në emërpresidentit të Turqisë,Recep Tayyip Erdoðan, kapërcjellë përshëndetjet për

të pranishmit në këtëaktivitet. Topçu tha se: “Dotë shikoni sesi turqit e kanësjellë vëllazërinë, paqen dhesigurinë nga Azia në vendete tjera. Me këtë shfaqje do tëshikoni qytetërimin turk”.

Ndërsa sekretari i Për-gjithshëm i TÜRKSOY, Dü-sen Kaseinov, tha se këtë vitfestimet e Nevruzit i kanërealizuar në pesë vende tëBallkanit, duke shtuar seartistët pjesëmarrës pasqy-rojnë ngjyrat e botës turke.“Së bashku me artistët

DIPLOMACICEREMONIA

Mbahet koncerti "Bota turke me të gjitha ngjyrat e saj" në kuadër të festimeve të Nevruzit

Kryekëshilltari i Erdoganit: Turqiapromovon vëllazërinë dhe paqenJallçën Topçu në Tiranë: Siguri në çdo vend

pasqyrojmë të gjithë pasu-rinë e kulturës sonë të për-bashkët”, theksoi Kaseinov.

Në aktivitet u përcollënmesazhet se Nevruzi ështëfestuar si festë e mirë-kuptimit dhe paqes në botë.Artdashësit shqiptarë ndo-qën performancën e arti-

stëve me këngë dhe valle,duke u njohur nga afër metraditat, muzikën dheveshjet karakteristike tëvendeve të botës turke.Nëevent morën pjesë artistë ngaTurqia, Azerbaj-xhani, Kaza-kistani, Kirgistani, Uzberki-stani, Fede-rata Ruse, etj.

FESTA E NEVRUZITInstituti “Yunus Emre” dhe OrganizataNdërkombëtare e Kulturës Turke, TÜRKSOY,nën kujdesin e Ambasadës së Republikës sëTurqisë në Tiranë kanë organizuar koncertin“Bota turke me të gjitha ngjyrat e saj” në kuadërtë festimeve të Nevruzit.

Kryekëshilltari i Presidentit tëRepublikës turke, Jallçën Topçu

TENDER I HAPUR KOMBËTAR

REPUBLIKA E SHQIPERISEBANKA E SHQIPERISEDEPARTAMENTI I ADMINISTRIMITSEKTORI I PROKURIMIT

Banka e Shqipërisë kërkon të realizojë objektin e prokurimit: “Shërbimi vjetor i mirëmbajtjes dheriparimit të sistemeve të kondicionimit në objektet dhe degët e Bankës së Shqipërisë”.

Banka e Shqipërisë fton kandidatët e interesuar, të marrin pjesë në procedurën e prokurimit “Tender ihapur kombëtar”, për realizimin e objektit të prokurimit si më sipër, me fond limit 2,604,000 Lekë”.

Dokumentet e tenderit mund të tërhiqen pranë Sektorit të Prokurimeve të Departamentit të Administrimit,të Bankës së Shqipërisë, me adresë: Rruga e Dibrës, Kompleksi “Halili”, Kulla A, Tiranë, Tel.042419411(ext.4251), çdo ditë nga ora 10.00 – 13.00 nga çdo person i autorizuar, me paraqitjen e njëkërkese me shkrim. Tërheqja e dokumenteve mund të bëhet vetëm pasi të keni bërë paraprakisht pagesëne pakthyeshme prej 500 Lekë, pranë një banke tregtare në llogarinë e Bankës së Shqipërisë sipasdetajeve të mëposhtme:

Përfituesi: Banka e ShqipërisëBIC: STANALTRIBAN: AL68 1011 1008 0000 0000 2222 222L; BIC

Përshkrimi: Blerje dokumente tenderi për tenderin me objekt: “Shërbimi vjetor i mirëmbajtjesdhe riparimit të sistemeve të kondicionimit në objektet dhe degët e Bankës sëShqipërisë”.

Oferta duhet të paraqitet në zyrën e Sektorit të Prokurimeve, pranë Departamentit të Administrimit, nëBankën e Shqipërisë, deri më datë 24 Prill 2018, ora 11.00, kohë në të cilën do të hapet edhe tenderi,ku ftohen të marrin pjesë kandidatët ose përfaqësuesit e autorizuar të tyre.

Shoqëria përmbarimore “STRATI BAILIFF’S SERVICE” Sh.p.k.,njofton shpalljen për shitjen në ankand të pasurive të paluajtshme:

-“Pyll”, me sipërfaqe 6000 m2, ndodhur në Qerret, Kavajë, me Nr. 1/422 Pasurie, ZonaKadastrale 3101, volumi 21, faqe 82, rregjistruar në pronësi të Shoqëria “Gjyzeli-BLB” sh.a,lënë si garanci hipotekore për Bankën me Kontratë Hipoteke Nr. 2167 Rep., Nr. 1405/2 Kol.,datë 23.08.2010. Çmimi fillestar i ankandit është 15,120,000 Lekë;- “Pyll” , me sipërfaqe 1000 m2 , ndodhur në Qerret, Kavajë, me Nr. 1/424 Pasurie, ZonaKadastrale 3101, volumi 21, faqe 81, regjistruar në pronësi të Ylli Braka dhe Ermira Braka, lënësi garanci hipotekore për Bankën me Kontratë Hipoteke Nr. 2167 Rep., Nr. 1405/2 Kol., datë23.08.2010. Çmimi fillestar i ankandit është 2,520,000 Lekë;-“Truall”, me sipërfaqe 2497 m2, nga e cila 2497 m2 truall dhe 161 m2 ndërtesë ndodhur nëMetalurgji Elbasan, me Nr. 432/3 Pasurie, Zona Kadastrale 3965, volumi 4, faqe 247, rregjistruarnë pronësi të Armand Shuaipi, lënë si garanci hipotekore për Bankën me Kontratë Hipoteke Nr.2173 Rep, Nr. 1409/2 Kol, datë 24.08.2010.Çmimi fillestar i ankandit është 3,133,065.6 Lekë;- “Arë+Truall”, me sipërfaqe 4,500 m2, nga e cila 400 m2 truall dhe 176 m2 ndërtesë, ndodhurnë Sallmone, Durrës, me Nr. 178/1 Pasurie, Zona Kadastrale 3255, volumi 6, faqe 135,rregjistruar në pronësi të Bujar Gjyzeli, lënë si garanci hipotekore për Bankën me KontratëHipoteke Nr. 657 Rep, Nr. 311/1 Kol., datë 11.08.2014 dhe Kontratë Hipoteke Nr. 1512 Rep, Nr.1356/3 Kol., datë 23.10.2010.Çmimi fillestar i ankandit është 9,534,672 Lekë;-“Dyqan”, me sipërfaqe 60 m2 , ndodhur në Rruga e Durrësit, Tiranë, Zona Kadastrale 8310,regjistruar në Regjistrin Hipotekor me nr. 518, datë 13.03.2007, në pronësi të Shoqërisë “LIM-EM” sh.p.k, lënë si garanci hipotekore për Bankën me Kontratë Hipoteke Nr. 1201 Rep., Nr. 800/3 Kol., datë 13.03.2008. Çmimi fillestar i ankandit është 53,424 Euro.Ankandi për pasuritë e mësipërme zhvillohet në datë 11.04.2018.Ankandi për pasuritë e mësipërme zhvillohet në ora 16.00, në ambjentet e ShoqërisëPërmbarimore “Strati Bailiff’s Service”, Rruga “Jordan Misja”, Pall. 141/1, Shkalla 1, Ap.7. Tiranë. Tel: 04 45 00 450, www.stratibailiff.com, info@stratibailiff.com

E diel 1 Prill 2018 - 9SPECIALE

EMRAEMRAEMRAEMRAEMRAT E 1462 PRT E 1462 PRT E 1462 PRT E 1462 PRT E 1462 PRONONONONONARËVE QË KARËVE QË KARËVE QË KARËVE QË KARËVE QË KOMPENSOHENOMPENSOHENOMPENSOHENOMPENSOHENOMPENSOHEN

Agjencia e Trajtimit tëPronave ka përfunduar procesin e vlerë-

simit financiar të vendimevepërfundimtare për dosjet evitit 1997, të cilat kanë njo-hur të drejtën e kompensim-it të subjekteve të shpronë-suara në të gjithë vendin. Nëpërfundim të procesit të ver-ifikimit të vendimeve të ad-ministruara pranë arkivëssë ATP-së, u identifikuangjithsej 1462 vendime të vitit1997, të cilat kanë njohur tëdrejtën e kompensimit tësubjekteve të shpronësuara.Të dhënat lidhur me numrine vendimit, gjeneralitetet esubjekteve të shpronësuara,sipërfaqja e njohur për ko-mpensim, vlerësimi finan-ciar përkatës apo mangësitënë dokumentacion dhe prob-lematikat në vlerësim jepentë detajuara për çdo dosje.Numri total i vendimeve tëviteve 1993-1997, që kanë njo-hur të drejtën e kompensim-it të subjekteve të shpronë-suara dhe që janë vlerësuar

financiarisht e publikuarnga ATP-ja është 17 318 ven-dime. "Gazeta Shqiptare"publikon listën e plotë mepërfituesit e vitit 1997 sëbashku me vlerën financia-re.MUNGESA EMUNGESA EMUNGESA EMUNGESA EMUNGESA EDOKUMENTDOKUMENTDOKUMENTDOKUMENTDOKUMENTAAAAACIONITCIONITCIONITCIONITCIONIT

Sipas ATP-së, në rastetkur subjektet e interesuaranuk sjellin dokumentaciontë nevojshëm për vlerësiminfinanciar të vendimit të ko-mpensimit brenda afatit 6-mujor nga data e publikimittë regjistrit, si dhe në rastet

kur ATP-ja është në pam-undësi objektive për të vlerë-suar pronën, bazuar në do-kumentacionin që dispononvendimi i kompensimitvlerësohet financiarisht.Pronarët kanë edhe 4 muajkohë për plotësimin e doku-menteve dhe ATP njofton tëgjitha subjektet, që për çdoinformacion apo paqartësilidhur me të dhënat e pub-likuara në regjistër apo qënuk i gjejnë të publikuaranë të, mund të paraqitenpranë sporteleve tona përsqarime dhe informacion

më të detajuar. Gjithashtu,ATP ka filluar punën dhe sëshpejti do të përfundojë pro-cesin e vlerësimit financiartë vendimeve përfundimtaretë vitit 1998 dhe në vijim si-pas rendit kronologjik do tëvlerësohen të gjitha ven-dimet, të cilat kanë njohurtë drejtën e kompensimit tësubjekteve të shpronësuarapër të gjithë territorin e Re-publikës së Shqipërisë.DOSJET EDOSJET EDOSJET EDOSJET EDOSJET EPËRFUNDUARAPËRFUNDUARAPËRFUNDUARAPËRFUNDUARAPËRFUNDUARA

Me përfundimin e proces-it të vlerësimit financiar të

vendimeve përfundimtare tëvitit 1997, si dhe nga përditë-simi i regjistrit të vendimevepër vitet 1993-1996, numritotal i vendimeve të viteve1993-1997, që kanë njohur tëdrejtën e kompensimit tësubjekteve të shpronësuarapër të gjithë territorin e Re-publikës së Shqipërisë dheqë janë vlerësuar financia-risht e publikuar nga ATPështë 17 318 vendime. ATP,nga hyrja në fuqi e Ligjitnr.133/2015 e deri më tani kapërfunduar vlerësimin fi-nanciar për 67% të të gjithë

vendimeve përfundimtare,që kanë njohur të drejtën ekompensimit të subjektevetë shpronësuar për të gjithëterritorin e Republikës sëShqipërisë. Me ecurinë epunës së deritanishme, kjofalë edhe sistemit "Web-Gis" të implementuar ngaATP, ky proces parashiko-het të përmbyllet përparaafatit të përcaktuar në ligjpër përfundimin e vlerë-simit financiar të të gjithavendimeve përfundimtare,që kanë njohur të drejtën ekompensimit.

Agjencia e Trajtimit të Pronave: Përfituesit kanë edhe 4 muaj kohë për të plotësuar dokumentet

Lista V/ Vendimet e vitit 1997, emrate 1462 pronarëve që kompensohenKanë njohur të drejtën e kompensimit për vitet 1993-1997 rreth 17 318 vendime

Ornela Manjani

Tiranë Remzije Kraishta , Shahe 1,133,927

Tiranë Ali Tirana, Lila Tirana 907,425

Tiranë HANE BODLLI 1,271,547

Tiranë Fitnete Sinka, Nexhip Allu 1,929,626

Tiranë MAIRA PAZARI 3,893,056

Tiranë SULEJMAN KEZI

Tiranë ANDREA GANI

Tiranë QAZIM, ABAZ, FADIL E 1,159,415

Tiranë Drita Merkja, Mehmet Merkja

Tiranë Isuf Rosa 741,137

Tiranë Merita Becerri, Vasip Becerri

Tiranë Zyber Bushi 71,310

Gjirokastër Kanan Ali Dervishi

Gjirokastër Pashako Guma 96,237

Dibër RUSTEM VRANIÇI

Dibër BARDHYL MAZARI 106,375

Korçë Hamit Kasolli

Fier Xhemil Haxhaj

Gjirokastër Zonje Guma

Korçë Saip Biba 402,675

Tiranë MUHARREM MAHMUD -1,899,880

Tiranë XHAFER DARDHA -1,791,710

Fier Hekuran Bideri

Fier Barjam Barjami

Fier Kaso Zotaj

Fier Nateme Veliaj -550,000

Fier Jonuz Brahimaj

Fier Muharrem Avdiaj

Korçë Ollga Tabaku 1,807,110

Korçë Qerim Nake 121,088

Vlorë Mukadez Sulejmani 94,160

Vlorë Neshat Osmani 363,440

Berat Iljaz Metani 1,292,114

Berat Isuf Nuellari 0

Fier Beqo Hoxha 1,768,868

Berat Hajder Hysi 2,723,000

Gjirokastër Jonuz Naci

Korçë Demir Keco 169,136

Korçë Hekuran Xhango 191,881

Korçë Islam Asllan Myrte 1,527,696

Korçë 2,274,738

Korçë

Korçë BEQIR BYLYKBASHI 533,813

Tiranë MUSA AHMET SUDI 1,168,720

Tiranë HAMDI REKA

Vlorë Baftjar Caushi 325,741

Vlorë Petref Haxhiraj 4,711,136

Vlorë Engjell Runa 3,678,278

Vlorë Kojdhel Isaraj 4,986,170

Vlorë Bilbil Labaj 271,238

Vlorë Bektash Tahiraj 628,137

Vlorë Fadil Capo

Vlorë Serri Kurti 13,260,000

Vlorë Demir Islamaj 1,161,338

Vlorë Mitat Bellaj 2,838,197

Vlorë Iljaz Iljazi 566,506

Korçë Ferit Ago 680,219

Korçë Pandi Zhato 1,574,065

Korçë Pleurat Caco 2,078,073

Tiranë HAJDARI

Tiranë HASAN RAMAZAN BOGDANI

Tiranë THACI

Korçë Lytfi Berberi

Elbasan ADHURIM KAOLI

Elbasan MEHMET BALLKOCI 256,881

Gjirokastër Hajri Bilo Llakaj 773,007

Korçë Feim Pasho 1,096,875

Durrës Nazmi Shehi

Lezhë Mark Frrok Gjeci 686,944

Lezhë Preng Mark Prenga 282,129

Lezhë Dede Ndue Gjeci

Lezhë Pashk Nikoll Prendi

Durrës Ramazan Çopa

Durrës Vjollca Dedja 4,407,000

Korçë Mitat Mero

Durrës Vita Mazniku -530,400

Gjirokastër Shaje Allkaj

Durrës Abdulla Shehi

Korçë Nevruz Subashi 2,054,088

Fier Llazar Koço 2,072,317

Fier Sokrat Naçi 3,121,119

Fier Ndoni Silo 6,089,030

Fier Nimete Mala

Fier Refat Selfo 2,021,021

Fier Hidajet Mala 1,170,475

Fier Hysen Malaj

Fier Miti Janku 8,591,494

Korçë Mitika Uci

Korçë 477,960

Lezhë Gjyste Leshi 387,251

Fier Nikollaq LIço

Durrës Hamid Balla 2,738,574

E diel 1 Prill 201810 - SPECIALE

Gjirokastër Bashkim Shytaj

Durrës Rifat Shkodra 6,840,147

Durrës Ismail Meça 10,504,858

Durrës Hatixhe Dani 649,782

Korçë LUAN KOLAMI -232,552

Korçë Teki Gegolli

Korçë Eqerem Avxhi 103,530

Dibër BARDHYL KADIU 3,088,739

Lezhë Frok Llesh Reci -2,768,525

Lezhë Gjon Mark Reci 2,845,484

Tiranë Besnik Bashmeta, Halil Bashmeta

Tiranë RAMIZ CELA 329,000

Tiranë XHEMILE MALIQATI 3,948,000

Tiranë HAMIDE KOKA

Tiranë Kadife Dedej(Dervishi) 723,552

Tiranë MEREME XHAHYSA (K 414,829

Tiranë Drita Gashi, Feride Gashi 1,570,913

Tiranë ANISHA HENCI 3,190,836

Tiranë Mereme Hoti ( Boletini ), X 1,197,704

Tiranë Sadete Hadja, Shyqyri H 2,585,000

Tiranë FATIME, OLIMBI, KUM 7,502,418

Tiranë HATIXHE CELPICA 3,026,800

Tiranë Ali Thertori 659,569

Tiranë Haxhi Hallulli, Shefqet Hall 1,826,812

Tiranë Arta Fagu 3,424,805

Tiranë Ramiz Çela 458,066

Tiranë Ramiz Cara 5,317,211

Dibër Qemal Allamani 2,055,808

Korçë Hasan Emin Skerma 2,551,030

Vlorë Astrit Kallapodhi

Korçë Zikuli Karanxha 55,987

Dibër Ramazan Ceku

Korçë Yzret Meço 232,068

Korçë Viktor Konomi -12,669

Vlorë Myzejen Zejnati

Fier Shefqet Buzi 7,682,923

Fier Thoma Haxhistasa

Fier Thanas Duda 9,173,566

Fier Bilbil Kerri

Fier Hysen Çoçoli

Fier Përparim Alizoti 3,121,268

Gjirokastër Spartak Xhuvani -413,340

Gjirokastër Shezai Shehu 323,182

Gjirokastër Kristaq Çipi

Gjirokastër Foni Dilo 73,800

Korçë Gurtali Fezolli

Korçë Kostandina Ktona

Korçë Xhevdet Dervishi 675,710

Korçë Kujtim Demko 99,500

Korçë Shpëtim Çaushllari 254,400

Korçë Ropi Shurdhi -18,458

Korçë Ibrahim Qose 240,000

Korçë Novruz Pino 190,000

Korçë Bajram Pane

Korçë Vangjel Pelteku 773,500

Korçë Shpetim Iliri 400,000

Elbasan MUHAMET GJONI 165,749

Elbasan XHEMAL STOJKU 1,633,731

Korçë Kadrije Agolli 219,272

Korçë 1,010,000

Elbasan DEMIR REXHEPI

Vlorë Koco Kristo

Vlorë skender Godo

Korçë Vasfi Staro

Korçë Gurali Dervishllari

Korçë Vasfi Nevrus 3,924,912

Vlorë Vasil Dharmi 54,912

Korçë Ylli Sulo 1,398,086

Korçë Xhelal Vasha 1,289,030

Durrës Sanije Hoti -2,275,000

Durrës Bahtije Feri 2,925,000

Durrës Hysen Dizdari 936,000

Durrës Jovan Prifti

Durrës Ramazan Dika 862,000

Durrës Fadil Feri

Gjirokastër Poli Xhello 55,770

Korçë Gjergji Shkurti

Korçë Eleni Fushi 643,500

Korçë AHMET ÇETA

Korçë Nuri Pleku 261,180

Tiranë HYKA 1,719,366

Gjirokastër Novruz Varfi

Korçë Selami Elezi 1,010,207

Korçë Sotir Robo 523,119

Korçë Avdulla Myteveli 1,958,607

Korçë Neki Kroi 1,356,211

Korçë Guri Tili 278,500

Korçë Qani Lazelliu 147,926

Korçë Sefer Kacka 413,108

Korçë Bedri Spahillari 2,124,536

Korçë Ramadan Hysollari

Korçë Teki Kodrasi 497,558

Berat NURI ÇONGO 877,968

Berat NURI ÇONGO 380,367

Berat Qemal Alushani 35,138

Berat Qemal Alushani 585,630

Berat Fatime Llango 1,423,829

Berat Bido Duçellari 1,683,665

Berat Xhevdet Molla 3,478,642

Korçë Demirali Collaku 2,140,803

Gjirokastër Qani Veiz Jeniçeraj 3,150,256

Korçë Kristo Plaku 11,304,583

Durrës Ibrahim Halili 1,063,654

Durrës Shaban Kurti 3,738,252

Durrës Mehmet Hoxha

Elbasan XHAZAI SULOLLARI 583,129

Elbasan RAKIPE ZENEL GURRA 129,571

Gjirokastër Vangjel Angjeli 72,421

Dibër SHAQIR KOKA

Korçë Radium Avxhi 306,000

Dibër LIHE PALI

Korçë Huan Agolli 1,011,000

Dibër MYFTAR SINANI 3,660,480

Korçë Llazar Morcka

Korçë Viktor Xhelati 440,000

Korçë Fehim Aska 223,000

Korçë Qerim Tahiri 71,500

Dibër DYLEJMAN TUSHA

Korçë Adem Imami 150,000

Korçë Xhelil Xhaholli

Korçë Valentina Duçi 142,560

Korçë Vasil Jani 636,000

Korçë Ollga Xhelo

Korçë Gaqo Koroveshi 91,065

Korçë Safet Bashtani

Korçë Aferdita Spaho

Korçë Hekuran Bashllari 0

Lezhë Gjet Mamli 0

Korçë Sotir Ruço 1,874,400

Gjirokastër Aferdita Xhitomi

Dibër Fiqiri Çuka

Gjirokastër Qeriba Gjylaj

Korçë Ismail Hanelli 174,821

Korçë Ylvije Talelli 250,357

Korçë Hysen Shutko

Korçë Vasil Morcka 450,753

Korçë Shyqyri Hoxhalli 453,907

Korçë Nefi Bacelli 212,929

Korçë Shyqyrie Abedini 98,802

Korçë Selvika Ziu 168,095

Korçë Andon Naumi 273,294

Korçë Bari Sulollari

Korçë Medat Mero 5,827,721

Korçë Gjergj Nikolli 1,431,560

Korçë Hysen Lipo 394,474

Korçë Servet Lari 1,376,491

Korçë Hekuran Zenelaku 653,973

Korçë 468,504

Korçë Zani Barolli 214,041

Korçë Mazllem Zypçe 222,539

Dibër ZABIT AHMET BICI 23,115

Dibër TAHIR RAMADAN ZENELI

Dibër AGIM GJOKA 335,097

Korçë Nazif Shaholli 17,408

Korçë Gurazi Demiraj 420,339

Korçë Adem Abidin 1,710,040

Korçë Leonard Pasterma 778,302

Lezhë Bardh Ndoji 292,485

Vlorë Bastri Hasani 0

E diel 1 Prill 2018 - 11SPECIALE

Lezhë Kol Zef Gjinaj 193,128

Gjirokastër Petrit Maliq Sinomataj

Korçë Ibrahim Subashi 858,280

Korçë Hekuran Gjiriti 1,054,134

Korçë Spiro Sorba 324,916

Korçë LLAZI KOVACI -255,200

Korçë Skënder Shkëmbi 460,800

Korçë Gjergji Burda

Korçë Ligor Mançe 20,000

Korçë Janulla Gjata 33,200

Korçë Hajrije Lisi 100,000

Korçë Ajdin Mecollari 400,000

Korçë Jonel Nasto 432,870

Korçë Todi Çollaku 47,322

Korçë Dalip Shkembi 66,500

Korçë Fevri Bylykbashi 55,400

Korçë Shenjtor Hoxhalli 91,408

Korçë Ylber Mullalli 31,520

Korçë Engjell Bushi 0

Korçë Hekuran Mullalli 418,000

Korçë Xhevat Agolli 1,567,744

Tiranë HAKI XHAJA -75,775

Tiranë KOMUNITETI MYSLYM -1,494,400

Korçë Xhemal Qyteza 374,724

Korçë Kisha Ortodokse 584,800

Korçë PETRI TOMORRI 123,633

Korçë Petraq Pine 907,727

Korçë LEFKOTHE PETE 190,330

Korçë Medeat Bylyku

Korçë Nafiz Tale 570,256

Korçë 1,335,236

Shkodër Hydajet Kuqi

Gjirokastër Fejzo Zaçaj

Gjirokastër Xhafer Beqo Osmani 338,616

Korçë Fadile Spaho 818,537

Korçë Leni Rado 321,745

Korçë Sotir Toçe 146,408

Korçë Vangjel Morcka 333,809

Korçë Shefki Dalip Malësia 7,509,078

Korçë Gurali Bacellari 286,959

Korçë Nevruz Bala 726,669

Korçë Safet Malelli 1,454,295

Vlorë Meto Duka -7,006,940

Korçë Vangjel Saqellari 5,000,000

Korçë Vaskë Melo 1,241,392

Korçë Pandora Minka 1,153,418

Korçë 2,463,858

Korçë Elise Taluri 279,168

Korçë Nazar Ismail 1,124,232

Korçë Hajredin Rusi

Korçë Dilaver Baruti

Korçë Gezim Sulillari 1,332,308

Kukës Asllan Qema

Kukës Sali Neza

Kukës Ali Neza

Kukës Sadik Neza

Durrës Atdhe Hoxha

Berat Dalip Mystafaraj 527,067

Korçë Buajr Bejleri 494,560

Korçë Mustafa Veliu

Vlorë Vedat Beqi -518,800

Korçë Xhelal Dedelli -8,507,600

Korçë Milo Lluka 135,200

Korçë Avdyl Avxhi 170,000

Korçë Hysen Oranlli 369,900

Korçë Mustafa Xhihani 98,040

Korçë Sotiraq Prifti 73,220

Korçë Nure Kupe 360,000

Korçë Muharem Kupe 240,000

Korçë Celnike Kupe 360,000

Korçë Ilia Nasto

Korçë Petraq Duni 65,200

Shkodër Jakup Rroji 12,002,986

Dibër AHMET LUSHA

Dibër RASIM TOMCINI

Korçë Fotini Danushi 133,650

Dibër AQIF CAKONI 280,046

Dibër Hasan Hysen Nika

Dibër FERIT BUSHKASHI

Dibër HANIFE TROCI 415,125

Dibër MEHMET SPAHIU 726,415

Dibër ELMAZ DIKA 3,320,522

Vlorë Musa Shehu

Dibër Fije Vani 731,276

Dibër Ismail Nel Klosi 1,088,274

Dibër Qamil Doku 1,496,870

Dibër Ramadan Çira 305,330

Dibër Rustem Mcuku

Dibër Arif Shulku -13,631,380

Durrës Bajram Dana

Durrës Skënder Seseri

Durrës Agim Picorri 96,264

Elbasan SKENDER TOROMANI 46,419

Elbasan HAXHI ZAIMI 147,828

Elbasan MEHMET HOXHA 2,304,584

Elbasan FERIT DERMYSHI 1,827,825

Elbasan SHABAN TOROMANI 949,415

Elbasan LEFTER NAZARI 322,747

Elbasan YMER CALA 473,100

Elbasan HYQMET KACANIKU 2,938,078

Elbasan BAKI GURI 3,316,466

Elbasan SELMAN XHELILI 129,270

Elbasan NURI TACE 238,026

Korçë Petraq Bushi 133,650

Korçë 2,783

Durrës Miranda Dulla

Vlorë Fatime Mici -6,305,240

Vlorë Vasil Lango

Vlorë -81,165

Elbasan SPIRO XHUFKA 6,670,326

Durrës Shkëlzen Jakova

Vlorë Agim Toro 5,907,901

Korçë Miço Kurila

Berat Jaup Katillari 7,938,215

Berat Aziz Dardha 701,021

Berat Karafil Arapi 196,203

Korçë LUAN AGOSTRA 380,925

Tiranë PETRIT CITAKU 1,976,827

Tiranë XHEVDET LIBOHOVA (NEKI)

Tiranë QAMIL ALLUSHI 5,511,305

Tiranë SHAQIR ZENELI 5,397,557

Tiranë MUSA AHMET HERRI

Tiranë -10,315,467

Tiranë 647,707

Tiranë SEFER ALVORA -8,590,720

Tiranë TRASHEGIMTARET AL 222,539

Tiranë ZOJE DEMIRI 1,882,692

Tiranë XHAFERR AGA 457,100

Tiranë MAHMUT LOKU 557,496

Gjirokastër Qamil Kalaja 121,918

Gjirokastër Sotir Saqellari 207,317

Lezhë Ali Sula

Dibër SHABAN ZYBERI 788,172

Korçë MUHARREM MULLA

Korçë Muharrem Mulla -1,251,075

Dibër NJAZI SUL TASHA 51,763

Dibër XHELAL NURÇE BALLIU

Dibër SKENDER JASHAR ZENELI

Dibër ARBEN QAMIL BALLIU

Lezhë Rrok Zef Gjoka

Kukës Qamil Sheta 3,042,880

Korçë Ismail Fero 629,496

Korçë

Korçë Oresti Baboci 42,448

Korçë Adil Sadik 239,842

Lezhë Prenc Jaku

Tiranë ABDULLA ZAJA 1,047,762

Tiranë MAKBULE SEFA

Tiranë METANI -2,933,760

Tiranë PETRIT MULLA 2,396,268

Tiranë HAKI ALIZAJ 693,206

Tiranë GANI ALLMUÇA

Tiranë HYSEN SHEHI 390,820

Tiranë QAMILE YMERAJ 195,125

Tiranë XHERACINA SPAHIJA 1,682,374

Korçë 272,781

Korçë 506,310

Korçë 224,593

E diel 1 Prill 201812 - KULTURE

DEBATI

Artistët mblidhen sërish të hënënnë teatër kundër vendimit tëqeverisë

Fatmira Nikolli

16 vite më parë, në Tiranën e vitit 2002,artistët që patën luftu-

ar katër vite me radhë meministrin e Kulturës përçështjen e Teatrit Kombëtar,morën frymë lirshëm, kur aila ministrinë dhe mori bash-kinë.Megjithëse e menduan vet-en fitimtarë e armikun tëtërhequr, lufta rifilloi, tan-imë kundër kreut të bash-kisë.16 vite më vonë, ish-ministrie ish-kreu i bashkisë, ështësot kryeministër, e si i tillë,drejton edhe kreun e bash-kisë edhe ministren. Luftaështë e njëjta- artistët janësërish bashkë, por askundërshtari i kahershëmnuk është vetëm. Është më ifuqishëm se kurrë dhe ka nëdorë, bashkinë, ministrinë eqeverinë. Teatri po shkër-moqet, artistët protestojnë,ndërsa projekti i ofruar vjenme godina shtesë e me hum-bje trualli.16 vite më parë ata kërkonin“që kjo histori e ndyrë tëmerrte fund njëherë e mirë,duke kërkuar rikonstruk-sionin e TK-së, pa harruar tëkërkojnë të vihen parapërgjegjësisë ligjore ata qëshkaktuan këto probleme”.Askush nuk ka shkuar parapërgjegjësisë.Ka një letër të datës 20 kor-rik 2002 kur këshilli artistiki Teatrit Kombëtar i anko-hej për Edi Ramën (atëkohënë krye të bashkisë) presi-dentit Alfred Moisiu, krye-tarit të Kuvendit Servet Pël-lumbi, kryeministrit FatosNano, ministres së KulturësArta Dade dhe Prokurorit tëPërgjithshëm, TheodhoriSollaku.Ndërsa këtë të hënë, në bete-jën e dytë të artistëve nëmbrojtjen e teatrit, 20 vitemë vonë, bëhet takimi i 4publik, Kastriot Çipi, kasjellë në vëmendje se çfarëndodhte me përplasjenRama-artistë 16 vite mëparë. Kanë ndryshuar pozi-cionet e palëve, por jo qënd-rimet e tyre ndaj godinës,ndaj e ndonëse e ‘ndarë’ nëkohë, lufta është e njëjta.Takimi i ditës së hënë ka përqëllim informimin e pub-likut mbi ligjshmëritë dhepaligjshmëritë e ndërhyrjesnë Teatrin Kombëtar. Kytakim gjithashtu do të traj-

tojë edhe rolin e qytetarit sidhe instrumentet që ai kanë dispozicion për të dhënëkontributin e tij në këtë ven-dimmarrje. Në këtë takim dotë jenë të ftuar ekspertë tëfushës së jurisprudencës, tëcilët do mbajnë disa fjalimeinformative mbi këto tema.16 vite më pas, disa nga ataqë kanë firmosur letrën emëposhtme nuk jetojnë më.Disa kanë ndryshuar qën-drim e disa heshtin, ndonësejanë kontaktuar nga media.

SHKRESAE VITIT 2002Që në nisje, letra është e ash-për, “në emër të artistëve, jushprehim shqetësimin tonëtë thellë për abuzimin me tëfundit me pushtetit të kreuttë bashkisë, Edi Rama:shpalljen e konkursit përprojekte për ndërtimin e Te-atrit Kombëtar.Letra që mban firmën eAgim Qirjaqit, RobertNdrenikës, Ruzhdi Pulahës,Shabanë Hysës, Roland Tre-

bickës, Ahmet Pashës, Raj-monda Bulkut dhe KiçoLondos, kujton se muaj mëparë ishte bërë debat i gjerëpër ruajtjen e godinës his-torike të Teatrit Kombëtar.“Ju jeni në dijeni të propoz-imit diskret të ish- drejtoritFerri, për shembjen e god-inës aktuale dhe zëvendë-simin e saj me një ‘komple-ks social biznesi’ në të cilinTeatri Kombëtar do të kish-te vetëm 20% të vëllimit tëndërtimit. Ju jeni në dijeni

NDRENIKA, TREBICKA E QIRJAQIKur aktorët i ankoheshin Nanos për Ramën:

Do shembë teatrin për një projekt mafiozKronologjia e një shembjeje tëparalajmëruar dhe skenari ipërsëritur 16 vite më vonë

të reaksionit që, një projekti tillë i tipit mafioz, ngjallinë komunitetin e artistëve”,shkruanin artistët dukekëmbëngulur që duan ta ru-ajnë, për çka sipas tyre janëmbështetur nga 65 deputetë.Në vijim, kryeministri Maj-ko shkarkoi drejtorin e TK-së dhe qeveria u deklaruapublikisht në favor të rua-jtjes së godinës, ndërsa min-istria e linjës organizoi ten-derin për rikonstruksion,në vlerën 22.5 milionë lekë.Artistët vërejnë se këto qën-drime të politikës e zbutënklimën e komunitetit tëartistëve të teatrit dhe ihapën rrugën bashkëpunim-it shtet-artistë, gjë që sipastyre “kishte munguar prejkatër vitesh kur në krye tëMinistrisë së Kulturës erdhiE.Rama”.Por - thonë ata - nuk ishte ethënë të mbaronte me kaq.As peticionet e artistëve, aspromemoria e deputetëve, asqëndrimi publik i qeverisë,madje as organizimi i ten-derit nga Ministria e Kul-turës nuk e bindën E.Ramëntë harronte një herë e mirëëndrrën e tij të vjetër përshembjen e Teatrit Ko-mbëtar. I inkurajuar prejdorëheqjes së kryeministritMajko, kryetar i Bashkisësë Tiranës ka shpallur dheka bërë publike thirrjen e tijpër projekte ndërtimi përTeatrin Kombëtar, mbi tru-allin e teatrit ekzistues,megjithëse ky i fundit, meligj është institucion në varë-si të Ministrisë së Kulturës”.Artistët shtojnë më tej:“Nuk na mbetet veçse tëshprehim shqetësimin dhehabinë tonë për nëpërkëmb-jen e institucioneve dhe mu-ngesën e përgjegjësisë ngaana kryetarit të bashkisëdhe të pyesim edhe njëherë:ku e gjen kurajën ky njeri?Kush dhe çfarë garancish ikanë dhënë E.Ramës semund ta shembë TeatrinKombëtar, se mund të shkelëmbi vullnetin e komunitetittë artistëve, që e krijuan dhepo e mbajnë në këmbë”.

Artistët theksojnë se TeatriKombëtar duke filluar ngakorriku i vitit 1998, pombahet peng nga qarqe poli-

tiko-mafioze, interesat kor-ruptive të së cilës nuk lidhenme reformat administrative,as me nevojën për zhvillimkulturor, por vetëm me tru-allin e çmuar në qendër tëTiranës.Pasi renditet e gjithë për-plasja e Ramës me artistët,çka çoi deri në mbylljen eTeatrit Kombëtar për herëtë parë në historinë e tij.Shënojnë faktin që ish-drej-tori Sulejman Dibra moriurdhrin e shkarkimit tëmenjëhershëm, sapo i dërgoiRamës projektin e i kon-struksionit të TK-së.Shënojnë dhënien me qira tëholli të TK-së, që u pagëzuasi “teatri i parë privat” meemrin “Rubairat”, por qëfunksionoi si klub nate meemrin “Bretkosa”.Teksa sjellin kronologjinë ezhvillimeve, artistët vërejnëse në shtator 1999, ish-min-istri Rama bëri që të dësh-tonte projekti i qeverisë ital-iane, që parashikonte res-taurimin e ndërtimeve tëkryera nga Italia para luftës,me një fond prej 3 miliardëliretash. Në kundërshtimme kriteret e projektit,Rama nuk e propozoi ri kon-struksionin e Teatrit Ko-mbëtar, por ndërtimin e njësalle të re me 230 vende. Mëpas edhe fondi grek u cak-tua për një truall tjetër.Në janar 2000, në kundërsh-tim me vullnetin e artistëveqë kishin muaj që protesto-nin në rrugë, duke provuarderi edhe grevën e urisë, nëKuvend u paraqit një projek-tligj për Teatrin, i sponsori-zuar nga Rama, që parash-ikonte shkëputjen eartistëve të teatrit nga godi-nat e teatrove.Në fund, artistët shënojnë sekanë katër vite që luftojnëme mafien e ndërtimit.“Vetëm tani kur bëhet pub-lik projekti i bashkisë përndërtimin e teatrit të ri nëtruallin e atij ekzistues,bëhet e qartë si drita e diel-lit se gjithçka që kandodhur, makinacionet emanovrat, premtimet emashtrimet, presionet ebllokimet, është pjesë e njëskenari kriminal, frymë-zuar e sponsorizuar nga njëaleancë e ndyrë mafiozësh tëbiznesit dhe politikës, meqëllim shembjen e TK dhe li-rimin e truallit”, thonëartistët Qirjaqi, Ndrenika,Pulaha, Hysa, Pasha, Bulkue Londo.

Faksimile e shkresës së vitit 2002, ku artistët iankohen presidentit Alfred Moisiu, kryetarit tëKuvendit Servet Pëllumbi, kryeministirt FatosNano, ministres së Kulturës Arta Dade dheprokurorit të përgjithshëm, Theodhori Sollaku.

Red

akto

r: B

en A

ndon

i; G

rafi

ka A

rtan

Buc

a 32

9

E DIEL1 Prill2018

Në këtë numër: PROF. GJERGJ SINANI, BAJRAM PEÇI, GAZMEND KRASNIQI, HALIL RAMA, ZYHDI DERVISHI, KUJTIM DASHI ETJ...

Vijon në faqen 14

NGA BAJRAM PEÇI

Ka qenë koleksionisti i veprave të artit,një personaliteti shquar i Ril-

indjes italiane, Paolo Giova(1483 –1552), i cili, falë pasion-it të tij, besohet se ka bërë tëmundur të mbërrijë deri nëditët tona pamja e heroit ko-mbëtar, Gjergj KastriotiSkënderbeu. Peshkop, mjek,fizikant, historian dhebiograf, ka hyrë në të famsh-mit si krijuesi i muzeut “Uo-mini illustri”, me koleksion-in më unik që ishte parë mevepra arti në Europën Mes-jetare.

Monedhat dhe medaljet, sipjesë e arteve dekorative, ngakoha e Fulvio-s dhe Giovo-su shndërruan në disiplinëndihmëse të historisë

Ideja e Giova-s për theme-limin e një muzeu me portretetë njerëzve të shquar, peran-dorë e papë, filozofë, figura tëletrave e sundimtarë,luftëtarë të famshëm, artistëdhe gjeneralë, ka qenë ndosh-ta mendimi më origjinal iqytetërimit evropian të ko-hës. Pasioni për koleksionimtë portreteve nisi në peri-udhën e Rilindjes. Pak paratij, ishte orvatur të vintegurët e parë në themelet e njëngrehine kulturore, që dobëhej më pas shtëpia e artitdhe qytetërimit, bashkëkohë-si Andrea Fulvio, (1470-1527).Ai ishte një humanist, poetdhe antikuarist italian i Ril-indjes, koleksionisti që u or-vat i pari të bëjë identifikimine fytyrave të famshme të An-tikitetit me burim monedhatdhe, po kështu, i pari anti-kuarist që bëri regjistrimetepigrafike të rrënojave tëlashta të Romës. Pamjet e il-ustruara prej tij i botoi në dyvëllime. Njëri përmbantepamjet e fytyrave të famshmetë Antikitetit nga provat nu-mizmatike dhe tjetri ishte njëudhëzues për antikitetet eRomës. Librin e parë të bur-rave të shquar të bazuara nëburime të numizmatikës e kakryer në bashkëpunim meantikuaristin tjetër, JakopoMazzocchi. “Njerëzit e fam-shëm” të botimit të ilustruarishin perandorë romakë dheromakë-gjermanikë. Të tjerë,që fillonin me Aleksandrin eMadh të Maqedonisë, përfshi-

Koleksionistët dheartistët që ruajtënimazhin e Skënderbeut

nin perandorët bizantinë, princatKarolingian, etj.

Risia që ai solli në artin ebërjes së portreteve ishte ideja dhe

përpjekja për të bashkëpunuarme piktorët, që për identifikimin efytyrave të njerëzve të famshëm tëAntikitetit, tashmë të harruara,

të përdoreshin monedhat dhemedaljet perandorake. Ngjash-mëritë në monedhat e medaljetprodhuan artin e portreteve. Ful-

vio vlerësohet si themeluesi i ar-tit të numizmatikës dhe epi-grafisë.

GJ.K.Skënderbe,Ilustriminga koleksioni Ambraser në

albumin e ekspozitës nëHildesheim

E diel 1 Prill 201814 -

t’u kërkuar portrete. Ishte fillimi ikoleksionimit të monedhave dheishin monedhat e lashta, që bënëpërmes portreteve të pavdekshëmshumicën e më të shquarve, qëbota klasike kish nxjerrë memadhështinë e saj, në kapërximine pragut të qytetërimit modern.Nevoja për të zgjuar kujtimet e tëshkuarës, përpos artit të krijimittë portreteve, lindi shkencën e nu-mizmatikës me tërë peshën e vler-at që mban studimi historik,ekonomik e kulturor i tyre.

Ndërtimin e muzeut Giova enisi në vitin 1537 dhe e përfundoinë vitin 1543. Pikturat e portretevetë ndara në katër kategori subjek-tesh, u organizuan brenda grupe-ve në mënyrë kronologjike, sipasdatës së vdekjes ose nga viti ilindjes, nëse personi ishte endegjallë. Giovio i shoqëroi portretetme biografi të shkurtra të cilatjanë botuar dhe njihen sh-kurtimisht si “Elogia”. Paolo Gio-va pasoi kështu përvojën e anti-kuaristit Andrea Fulvio, që nëvitin 1517, portretet e marra sipamje nga monedhat i kish sho-qëruar me shënime. Ishte gjithash-tu një grup i ilustruar i rreth 700figurave të famshme të botës sëlashtë, të bëra prej Fulvios, qëmund të kenë frymëzuar Giovio-n.Ndërsa Fulvio portretet i botoi nëkatalog, Giova i porositi që tëpunoheshin artistikisht me tekni-kën vaj në dru.

BELINI DHE PORTRETI I TIJPËR NJË SULLTAN

Nga koleksioni i këtij kolosi tëRilindjes dhe veprës së tij në Komo,janë të shumtë muzeumet që sotpërhapin kulturën e nxisin tur-izmin, duke patur në zotërim pjesëtë fondit të tij. Paolo Giovio mblo-dhi e kopjoi nga mjeshtra të mëd-henj të epokës shumë vepra të njo-hura, mes të cilave edhe herointonë, Gjergj Kastriot Skënderbe-un. Vlen të përmendim në funk-sion të qëllimit për portretin eSkënderbeut, edhe një portret tëSulltan Mehmedit II, i krijuar sikopje nga modeli origjinal i Belin-it. Është e njohur se kopja ështëbërë nga piktori Kristofanodel’altissimo. Kronikat shënojnëse Sulltan Mehmedi II, në mënyrëtë pazakontë për ritet myslimane,na paska dërguar një misionar

diplomatik në Venedik, me detyrënpër të gjetur një piktor me emërdhe për ta sjellë në Stamboll. Ishte

artisti Gentile Belini, që u zgjodhtë shkonte në Portën e Lartë nëvitet 1479 dhe 1480 e të realizonteportretin. Historianët dhe kritikëte artit përmendin se në fondin e tijfigurojnë edhe disa ai skica e pik-tura shqiptarësh. Ska dëshmi eprova se ku mund t’i ketë bërë.Mund t’i ketë kryer edhe duke kalu-ar transit, gjë që u dha mundësihamendësimeve se ka modeluarSkënderbeun në një portret, paqenë nevoja ta bënte këtë në Vene-dik! Vite më pas, Sulltani BajazidII portretin e Belinit e hoqi ngaoborri, madje e degdisi edhe ngaStambolli. Historianët e artit vi-jojnë ende të debatojnë për rrugënqë përshkoi portreti, për të mbër-ritur në Firence apo në Londër.Portreti i Uffici-t rri ngjitur me atëtë Skënderbeut dhe (thonë kritikëte artit) kanë ngjashmëri të mëdhanë stil e punim, që tregon se mundtë jenë bërë nga e njëjta dorë. Jas-on Goodwin, shkrimtari dhe his-toriani i romaneve triller, në “Por-treti i Belinit”, për veprën e fam-shme të Mehmet Pushtuesit, qëndodhet në National Galeri-Lon-

don, shkruan se kuratorët e kanëetiketuar pikturën si “Atribuuar”dhe jo pikturuar. Siç nuk dihetplotësisht fati i këtij portreti, melargimin nga jeta e themeluesit tëmuzeut, nuk dihet dhe fati i një shu-mice të tjerë portretesh, pasiarkivin-muzeum të 484 portretevee prekën, e shpërbënë. Ai humbi,për të ngelur në kopje.

KOPJET NË PIKTURË TËPORTRETEVE TËSKËNDERBEUT

Portrete të Skënderbeut e kanëprejardhjen nga galeritë e pik-turave, që u kopjuan në Itali prejshtëpive mbretërore të EuropësVeriore në fillim të shekullit të 16-të. Pas vdekjes së Paolo Giovios nëvitin 1552, koleksioni origjinal ushpërnda dhe humbi. Disa portretembahen në Pinakoteka “Civica diPalazzo Volpi”, në Komo. Shumicaruhet në Uffizi si kopje të piktoritKristofano dell’ Altissimo, i cilikaloi 37 vjet duke kopjuar portre-tet nga viti 1552 deri më 1589. Nji-hen vetëm tre koleksione pik-turash me portrete të «Burra tëfamshëm» të cilat përmbajnë por-trete të Skënderbeut dhe janë tëngjashme me njëra-tjetrën. Këtojanë koleksionet e peshkopit tëNocera, Paolo Giovi; të Dukës Kosi-mo i Parë të Firences dhe ai i Ar-qidukës Ferdinand von Tirol tëkështjellës Ambras. Midis por-treteve te koleksioneve të mësiper-me egzistojnë ngjashmëri të mëdhaikonografike, sepse këto portrete ukrijuan si kopje të origjinalit. DukaKozimo i Parë de’ Mediçi i kërkoiKristofano Altissimos t’i kopjontekoleksionin e Paolo Giovos rrethviteve 1552 dhe 1564. Të njëjtën gjëbëri edhe Arqiduka Ferdinand. Njëartist i pikturës (emri i të cilit nukështë i njohur) u dërgua prej tij nëFirence, me qëllim që të kopjontefondin e portreteve të kryeqytetittë artit. Një sërë kopjesh të bëra përKozimo i Parë de’ Medici tani janëstrehuar përhershmërisht nëGalerinë Uffizi të Firences.

Arqiduka Ferdinand kërkoi tëkopjoheshin dy portrete tëSkënderbeut. Njërin prej tyre, qëilustron artikullin, e kam nxjerrënga botimi “ALBANIEN Schätzeaus dem Land der Skipetaren”.Grup-redaktorët e këtij botimi luk-soz 480 faqesh të botuesit “Verlag

KOLEKSION

IARGUMENT

Ka qenë koleksionisti i veprave të artit, një personalitet i shquar i Rilindjes italiane, Paolo Giovio (1483 –1552), i cili,falë pasionit të tij, besohet se ka bërë të mundur të mbërrijë deri në ditët tona pamja e heroit kombëtar, Gjergj KastriotiSkënderbeu. Peshkop, mjek, fizikant, historian dhe biograf, ka hyrë në të famëshmit si krijuesi i muzeut “Uomini illustri”,me koleksionin më unik që ishte parë me vepra arti në Europën Mesjetare.

NGA BAJRAM PEÇI

VVVVVijon ngijon ngijon ngijon ngijon nga fa fa fa fa faqja 1aqja 1aqja 1aqja 1aqja 1

Idenë e Fulvios e ndoqi Giova.Qëllimi ishte të ringjalleshinme vetëdije e të nxirreshinnga muzgu i shekujve të sh-

kuar, duke besuar se pamjet nëportrete e njerëzve që kishin sh-këlqyer në lavdi dhe mençuri, nësevendosen para syve, do të ndih-monte në fisnikërimin dhe nxitjene shpirtit. Shembuj të koleksion-eve të artit të imazhit ndesheshinnë buste bronzi të filozofëve në bib-liotekat romake, por asnjë ngakëto nuk ishte konceptuar meqëllimin e shprehur të ndërtimitpër publikun, siç Giovio e shpre-hu në projektin e tij. Të dy, të pa-varur nga njëri-tjetri, përpos ilus-trimit të imazhit, bënë për to dhenga një përshkrim të shkurtër his-torik.

KRIJIMI I NJË MUZEU TËPASHEMBULLT NË LLOJINE TIJ

Rilindja shënoi një përmbysjecilësore në historinë e portretizim-it. Kthesa e marrë zëvendësoiikonografinë që mbështetej mbi li-brat e shenjtë kristianë me inter-esin për botën natyrore, për njeri-un “tokësor”, për kulturat klasiketë Romës e Greqisë së lashtë. Por-tretet, të pikturuara e të skalitu-ra nga gjenialiteti artistik që polliepoka, ende nuk janë kapërxyer.

Giovio e filloi mbledhjen e por-treteve rreth vitit 1512, pasi ishtelarguar nga Komo, qyteti i tij ilindjes, për të ndjekur karrierën eprelatit kristian në Romë. Prejportreteve të njerëzve të shquar tëletrave, si Virgjili, Dante Aligeri ePetrarka, koleksioni filloi të përf-shijë figurat ushtarake, mbretërit,papët dhe artistët e shquar tëepokave të kaluara. Ai dëshirontejo idealizime, por portrete të nxjer-ra nga jeta, sa herë të ishte e mun-dur. Në mungesë të të tilla mundë-sive, u jepte porositë piktorëve tëmbështeteshin te ngjashmëritë eprodhuara në monedhat, bustetose medaljet perandorake embretërore që ekzistonin. Kro-nistët shënojnë se për mbledhjen ekoleksionit atij ju desh t’u shkru-ante dhjetëra figurave publike nëEuropë dhe në Lindjen e Afërt, për

Koleksionistët e portreteve,medaljet dhe portretet e Skënderbeut

Medalje e Skënderbeut,modeluar nga skulptori

austriak, H.Kautsch

Medalje e Skënderbeut, ilustrim nëbotimin e Padiglione “Skënderbeu dhe

pasardhësit e tij”

Medalje e Skënderbeut në albumin e P.Voltolina, Romë nr. 67

Medalje e Skënderbeut në albumin e P. Voltolina, Romë, nr. 66

Sulltan Mehmeti II dhe BeliniKronikat shënojnë se SulltanMehmedi II, në mënyrë tëpazakontë për ritet myslimane,na paska dërguar një misionardiplomatik në Venedik, medetyrën për të gjetur një piktorme emër dhe për ta sjellë nëStamboll. Ishte artisti GentileBelini, që u zgjodh të shkontenë Portën e Lartë në vitet 1479dhe 1480 e të realizonteportretin. Historianët dhekritikët e artit përmendin se nëfondin e tij figurojnë edhe disaai skica e piktura shqiptarësh.Ska dëshmi e prova se ku mundt’i ketë bërë. Mund t’i ketë kryeredhe duke kaluar transit, gjë qëu dha mundësi hamendësimevese ka modeluar Skënderbeunnë një portret, pa qenë nevoja tabënte këtë në Venedik!

E diel 1 Prill 2018 - 15OPINION

NGA BEN ANDONI

Me shumë gjasë dhe me angazhimin e ri të kryetarittë Bashkisë së Tiranës,

piramida do të kthehet në një tipqendre rinore shumëfunksionale.Pothuajse e ardhmja e afërt e Pira-midës është përshfaqur nga ajo qëvetë kryebashkiaku ka kumtuarkëtë javë pas takimit me dy bash-këdrejtuesit e Fondacionit Sh-qiptaro-Amerikan të Zhvillimit(AADF), Martin Mata dhe Ale-ksandër Sarapuli, të cilët nënshk-ruan me të marrëveshjen e bash-këpunimit për kthimin e Pira-midës në qendrën më të madhemultifunksionale për të rinjtë, efokusuar kryesisht në arsimimindigjital, por dhe të artit e kul-turës, referuan burimet e Bash-kisë.

“Hedhim hapin e parë zyrtarpër formalizimin e një mar-rëveshje midis Bashkisë Tiranësdhe AADF për të transformuarPiramidën e Tiranës, ndërtesënmë ikonike të qytetit tonë, në qen-drën më të madhe për të rinjtë,kryesisht e fokusuar në arsimim-in digjital, në kulturën eteknologjisë së informacionit dhenë funksion të artit, kulturës dhekurseve profesionale apo hapësir-ave të tjera rinore”, theksoi Eri-on Veliaj, cituar nga e gjithë me-dia.

Piramida, sipas tij, do të shër-bejë si një lloj inkubatori për bi-zneset në fushën e inovacionit, ar-tit dhe kulturës. Më pas, krye-bashkiaku Veliaj sqaroi se pro-

jekti është i ndarë në dy faza: sëpari, nis puna për rehabilitimin egodinës dhe së dyti, mirë menax-himi i saj, duke qenë se do tëmirëpresë deri në 5 mijë të rinj nëditë. “Vendosja e kësaj ndërtesenë shërbim të të rinjve të Tiranësdo të ketë një efekt transformuespër qytetin tonë. Për këtë projektjanë bashkuar më të mirët e push-tetit vendor, me më të mirët ngabota e filantropisë edhe projektevetë guximshme, si AADF”, tha ai.

Bashkëdrejtuesi i AADF, Mar-tin Mata, ka qenë i kënaqur mebashkëpunimin dhe ka deklaru-ar se: “Jemi duke kërkuar shumëpër të gjetur modele në fushën earsimit, të qëndrueshme dhe mod-erne, të cilat bota i ka provuar. Njëndër këto është projekti “TUMO”,të cilin e kemi parë në disa vende,kemi folur me ta dhe për kënaqës-inë tonë të madhe, jo vetëm që kanëpranuar të vijnë, por kanë pranu-ar edhe ta menaxhojnë në vitet epara, padiskutim nën kujdesintonë të përbashkët, financimintonë të përbashkët. Të falen-derojmë shumë ty edhe bashkinë,për një lloj ‘agresiviteti’ dhe një llojprecizioni në suksesin e projektevetë përbashkëta”. Shumë shpejtpriten edhe studiot e arkitektëveqë do të japin propozimin e tyre.Dhe, në vrullin e kryetarit të Ti-ranës, mendohet se projekti do të

marrë shpejt frymë....Është fare e mirë dhe e

lavdërueshme që Bashkia e Ti-ranës merr flamurin për t’i dhuru-ar kryeqytetasve të rinj, por edhemoshatarëve të tyre nga i gjithëvendi këtë projekt të këndshëminovacioni. Veçse, në atë trend qëka pasur Piramida dhe në pam-undësinë për t’i gjetur realisht pre-dispozitën e funksionit, mund tëgjykojmë se destinacioni i saj i tëardhmes duhet menduar realisht.Ne kishim dhe një Ministri Inova-cioni, që i përgjigjet disa ideve tëfunksionit të Piramidës, por qëmisioni i saj i mandatit të shkuarnuk pati fare impaktin e pritur.Kurse një ndërtesë që i përgjigjetkëtij trendi, duhet realisht të jetë

dhe në konceptimin e saj krejtndryshe. Pra me një arkitekturëmoderne dhe e konceptuar në njëqendër tjetër.

Me pak fjalë, propozimi që tëvjen si më i arsyeshëm është ai ibërjes së një dege të BibliotekësKombëtare ose vetë Korpusi krye-sor i Bibliotekës. Jo thjesht përvendin por edhe veçantinë e god-inës, e cila mund të modifikohetshumë lehtë. Ajo, ndoshta mundtë jetë Biblioteka e Qytetit, me tëgjithë aksesorët e saj të nevojshëmtë edukimit. Aty mund të kemiMuzeun historik të shkrimtarëveshqiptarë dhe mund të kemi poashtu edhe Arkivin e Letrave sh-qipe. Dhe, në një kohë kur ështërritur ndërgjegjësimi dhe atymund të kemi veprën e Kadaresë

AARGUMENT.

Piramida, mund ta vendosë Shqipërinë në hartën e botës për zgjedhjet që u takojnë zgjidhjeve të Bibliotekave Ko-mbëtare. Për fat, për një Bibliotekë Kombëtare askush nuk do ta ngrejë kartonin kundër. Mendojeni dhe njëherë, kurrënuk është vonë për të bërë një gjë që mbetet në histori të brezave!

Modifikimi i Piramidës,a do t’i qëndrojë kohës?!

dhe trashëgiminë e madhe të Norb-ert Joklit, që ka gjasë që një ditësipas amanetit të tij të jetë në Sh-qipëri. Mund të kemi gjetjet e rejaqë do të bëhen të autorëve të huajdhe të vendit të Albanologjisë, pormund të kemi edhe pasurimin evazhdueshëm të fondit.

Piramida, duke marrë parasy-sh peshën që ka gjuha shqipe përruajtjen e identitetit shqiptar,mund të jetë pika kulmore e rua-jtjes së të gjithë trashëgimisë al-banologjike, por edhe e krijimevemë të mira në shekuj, kushtuarasaj. Pesha specifike dhe karakter-istikat e veçanta të saj arkitekton-ike realisht mund të shërbejnë sinjë atraksion i gjallë.

S’është shumë për t’u bërë, porështë e mjaftë për t’i dhuruar stu-dimeve të Shqipërisë një nga gjëratmë të jashtëzakonshme të vitevetë Demokracisë. Në të gjithëlogjikën, institucione të tilla za-konisht përmbajnë mbi vete jothjesht realizimet arkitekturore,por edhe mirënjohjen që ka njëvend për trashëgiminë e tij. Dhe,kush më tepër se një godinë kaq eveçantë mund ta përmbushë këtëmision!

Ministria e Kulturës deri më tanime fuqinë e saj nuk ka mundur tëpërballë nevojën e Bibliotekës Ko-mbëtare për ristrukturim dhegjetjen e një hapësire të nevojshme,ndërkohë që Ekzekutivi mund tabëjë Piramidën që funksionet alban-ologjike, t’i kryejë si askush tjetër.Për më tepër, Piramida, mund tavendosë Shqipërinë në hartën ebotës për zgjedhjet që i takojnëzgjidhjeve të Bibliotekave Ko-mbëtare. Për fat, për një BibliotekëKombëtare askush nuk do ta ngre-jë kartonin kundër. Mendojeni dhenjëherë, kurrë nuk është vonë përtë bërë një gjë që mbetet në historitë brezave! (B.an)

Philip von Zabern, mainz”, ihedhur në tregun gjerman në vitin1988, me rastin e Ekspozitës sëArkeologjisë e Kulturës Shqiptarenë qytetin Hildesheim, ka zgjedhurtë ilustrojë pamjen e Skënderbeutpikërisht me këtë portret e me këtotë dhëna: Portreti i Gjergj Kastri-otit, i mbiquajtur Skënderbej/Pronë private, Pikturë me bojravaji, 64.5 cm e lartë dhe 45.5 cm egjerë/ Autori anonim, e fundit tëshekullit të 17-të/ lartë, në mes, kashënimin: SCANDERBECHVS.

Historiani i artit mesjetar, , , , , Frid-rich Wilhelm Knies, e shoqëron por-tretin me disa përshkrime his-torike. Ai pohon se për portretin eSkënderbeut të botuar në libër, idetyrohemi koleksionit Ambraser,ku gjendet i shkruar edhe një alu-dim mbi prejardhjen ikonografike.Më tej, historiani dhe kritiku i ar-tit, F. W. Knies, jep mendimin se“...njëri nga ekzemplarët e kolek-sionit Ambraser është kaq i ngjas-hëm me portretin e mësipërm, qëtregon se të dyja pikturat duhet tëjenë bërë në të njëjtën kohë dhevend, ose kanë patur si bazë të njëj-tin origjinal. Megjithëse dy portre-tet janë në anë të kundërt me njëri-tjetrin (përballë njëri-tjetrit), atajanë pothuaj të njëjtë në fytyrë (pa-jtohen plotësisht), sidomos veshi,syri dhe mjekra. Vetëm forma ehundës ndryshon pak në dy por-tretet, sepse duket hapur që kopjis-ti i Ambraser-it ndikohej nga idea-let e bukurisë së Europës Qen-drore dhe e drejtoi hundën e kthy-er tipike të Skënderbeut”. Për tënjëjtën pamje portreti, në librin

“Skënderbeu” të autorit KristoFrashëri, në diçiturën e ilustrimitshënon se ndodhet në kështjellënWaldburg-Gjermani.

Por, për çfarë aludohej në shën-imin për prejardhjen ikonografiketë portretit të Skënderbeut, qëgjendej në Ambras? Në vëllimin e19-të të Vjetarit të Koleksioneve tëFamiljes Perandorake, është njëshënim që pohon se një portret ish-te kopjuar nga një model i krijuarnga Xhentile Belini në vitin 1466,kur Skënderbeu kishte shkuar nëVenecia. Aludohej se Skënderbeukishte qenë në të gjithë Italinë, përf-shirë Venedikun, midis 1461 dhe1466-tës dhe si rezultat Belinindoshta e portretizoi Skënderbe-un. F. W. Knies, nga shënimi alu-dues i Ambras, shfaq mendimin se,“... Meqë bëhet fjalë për një portrettë pikturuar të Skënderbeut, aiduhet të jetë porositur gjatë viz-itës së tij në Venedik, në vitin 1466”.

Një tjetër koleksionist i shquar,historiani, arkeologu dhe numiz-mati vienez, Friedrich Kenner, nëvitin 1898 e përcaktoi këtë pikturë(të Ambraser-it) si pjesë të kolek-sioneve princërore, që sipas tij, ngaarsye stiliste mund të jetë bërë

vetëm në Venedik dhe nga kopjistëvenedikas. Më tej, litografia e botu-ar në vitin 1500 te “Skënderbeu” iMarin Barletit thuhet se ishtefrymëzuar nga skica të bëra prejartistit Xhentile Belini. Nga aludi-mi i “Ambras”, mendimi i F. W. Kniesdhe përcaktimi i F. Kenner, që bënteVenedikun dhe artistët piktorë tësaj si burimin ikonografik te pik-turës origjinale, mori rrugë debati:A i ka bërë portret Xhentile BeliniGjergj Kastriot Skënderbeut? Por-treti shënohet të jetë bërë kopje nëfundin e shekullit të 17-të, por pik-

tori-kopjist i Arqidukës Ferdinand,ashtu si dhe piktori KristofanoAltissimos, i ngarkuar nga DukaKozimo i Parë de’ Mediçi, kopjuanportrete të krijuara në shek. 16-tëe që i përkisnin koleksionit Giova.Të këtij mendimi janë historianë ekritikë të artit, të cilët përgjith-sisht i përmbahen pikëpamjes sepamja e vërtetë e Skënderbeut bu-ron nga trashëgimia e koleksion-istit Paolo Giova, kopje të të cilaveka Galeria Uffizi, kështjella Am-bras dhe kopje të tjera të shpërn-dara në galeri arti, shtetërore dheprivate. Prej kohësh një pjesë emendimit kritik këmbënguli se njëportret i tij, që merret si pamja evërtetë, ishte vepër e Belinit. Tëtjerë sjellin kundërargumentin sekjo ska ndodhur. Gjegjes i kanëardhur rrotull dhjetra studiues qëkanë kundërshtuar njëri-tjetrin,kanë pohuar e mohuar, por tisi imisterit vështirë se hiqet. Histori-anët janë të një mendjeje dhe tëprerë: Skënderbeu nuk ka qenëkurrë në Venedik e për rrjedhojës’mund të ketë pozuar atje për Be-linin. Në Itali njihen vetëm vizitatnë Romë e Napoli dhe ecejaketrrotull tyre, si në fushatë ushtar-ake ashtu dhe në vizitë. Mundësitë tjera kontakti të artistit meluftëtarin e krishtërimit janëhedhur përpos si hamendje, siçështë ajo e Kristo Frashërit, qësupozon se qendrimi katër mujori Skënderbeut në Romë e Napolimund të jetë shfytëzuar për pozimnga Xhentile Belini.PORTRETET ESKËNDERBEUT NË

MEDALJE Medalja, që u zhvillua nga Ril-

indja si një formë e shprehjes ar-tistike, shihej atëbotë si simbol iarritjeve. Një medalje e projektu-ar posaçërisht u bë një simbol ivlerave, ishte një shenjë e njohjespër të nderuar në shkallën më tëlartë individin. Nuk ka qenë e njo-hur që në të gjallë Skënderbeut t’iishte kushtuar medalje apo mon-edhë me portret të tij, deri kur ar-tisti dhe kritiku i artit të pikturës,z. Ferid Hudhri, bëri të ditur pran-inë e tre medaljeve në Venedik.Periudha e Skënderbeut është ivetmi rast që tokat e kombi ynënga Europa të jenë parë si faktor.Kushtimi i medaljeve për Skënder-beun është treguesi më i mirë i këtijvlerësimi.

Në botimin e vitit 1998, të albu-mit “Historia e Venedikut përmesmedaljeve” të autorit Piero Volto-lina, paraqiten tre medalje me por-tretin e Skënderbeut. Hudhri,përmes një artikulli të botuar vitemë parë, na bën me dije se albumi ipërcakton të jenë realizuar nëçerekun e tretë të shek.XV, rrethviteve 1450-1475, kohë kur GjergjKastrioti ishte ende i gjallë. Më tej,kritiku i artit beson se ato janëkrijuar sipas vizatimeve të bëradirekt nga natyra.

E para medalje me portretin eSkënderbeut, profil djathtas, ësh-të prodhuar në Venedik, autor ipanjohur, në vitet 1463-1466, ështëmetal argjend, rrethore me diame-ter 98 mm. Në hapësirat kufizuese

Medalja e Skënderbeut në albumine P.Voltolina, Venedik, nr. 65

Vijon në faqen 16

Kur filloi mbledhja e portreteveGiovio e filloi mbledhjen e portreteve rreth vitit 1512, pasi ishtelarguar nga Komo, qyteti i tij i lindjes, për të ndjekur karrierën eprelatit kristian në Romë. Prej portreteve të njerëzve të shquar tëletrave, si Virgjili, Dante Aligeri e Petrarka, koleksioni filloi tëpërfshijë figurat ushtarake, mbretërit, papët dhe artistët e shquar tëepokave të kaluara. Ai dëshironte jo idealizime, por portrete të nxjerranga jeta, sa herë të ishte e mundur.

E diel 1 Prill 201816 -TEORIA E LETËRSISË

AARGUMENT

Cilido qe produkti, poetët prekën hapjen maksimale. Mirëpo eklektizmi stilistik i këtyre poetikave mbetej një çështje përzgjidhje: poetika e parë më tepër po u përkiste studimeve, ndërsa poetika e dytë më tepër po u përkiste lexuesve, të eduku-ar (nga një pjesë e kritikës apo shkollës) që të gjejnë te arti mbështetje për problemet sociale.

NGA GAZMEND KRASNIQI1.Se cila qe pamja e letërsisë që

zhvillohej në Shqipëri para viteve’90, na mjafton të kujtojmë parul-lën e kohës se një shkrimtar “du-het të kuptohet nga i gjithë popul-li”, e cila shoqërohej gjithmonë meemrat e caktuar. Vetë Kadareja dota gjente kohën për t’u shprehurpër atë situatë, kur do të thoshtenë bisedat me Alain Bosquet: nëvendet e Lindjes komuniste poeziaka shërbyer shpesh për të mbulu-ar gropat dhe djerrinat e letërsisë.Titujt e shumtë të librave, tirazhet,festivalet, çmimet, recitimet pub-like etj., bënin pjesë më shumë seproza në festën e zhurmshme të dik-taturës. Ju e dini se me poezinëmund të bëhen spekulimet më tëmëdha. Në poezi mungesa e talen-tit mund të fshihet më lehtë sesa

dëfrimtare.Ky tekst, i marrë në mirëbesim

për shijen e tij ndaj origjinalit, tëkujtonte poetikën parnasiane.

1. Një poezi tipike soditëse enatyrës

2. Nuk synohet ndonjë me-sazh patriotik a shoqëror

3. Poezia është e paprekur ngapolitika apo ideologjia

4. Kemi një art universal5. Formë e përkryer, gati një

kthim te klasicizmi nga kjo pikë-pamje

6. Poezi impersonale7. Kemi autonominë dhe fisni-

kërinë e artistit, misioni i të cilitnuk i nënshtrohet askujt

8. Kemi një pasojë letrare tëcilën duhet ta mbajnë parasysh ataqë shkruajnë poezi

9. Ata që lexojnë poezi ta dinëse poezia nuk është një fjalim, podiçka që ekziston në vetvete dhe përvetveten

10. Poezia mund të reduktohetderi në një kotësi tingullore, siç dotë thoshte Mallarme-ja

Përkthimi i kësaj poezie qe njëargument më shumë në favor tëkonstatimit se Poradeci i mbronte

kishte mbajtur në këmbë. Sidoqoftë,edhe sot nuk është krejt pa vësh-tirësi, sepse, në pamje të parë, meqëmungojnë studimet e mirëfillta dheantologjitë serioze, krijohet idejase ka munguar edhe mendimiletrar që duhej të përcaktonte poe-tikat e dekadave të fundit, ku poe-zia shqipe u zhvillua në liri, por kjonuk mund të ishte e vërtetë për njëproces që zhvillohej së brendshmi,sipas natyrës së vet.

(arti i revoltës).Siç jam munduar ta shpjegoj në

një studim më të gjatë, Poetika ePoetika ePoetika ePoetika ePoetika eparëparëparëparëparë – arti është etern dhe nuk ishërben askujt – lidhej me krijim-tarinë e Lasgush Poradecit (1899-1987), student dhe doktorant i Grac-it (Austri). Ky art, ku në plan tëparë dilnin mjetet, ndërsa burimi ipoetikës duhej kërkuar te parna-sistët francezë, po shembulli sh-qiptar i formës mbetej jezuiti i kul-

1922-1947). Të dyja poetikat mundtë adhuronin të njëjtin poet, përshembull, Baudelaire-in (pranuarsi shfaqja më e shquar e moderni-tetit perëndimor), por në pamje tëndryshme, të dyfishtë:

– Të prirë nga forma (veçse du-het thënë se Poradeci nuk e qasteerrësirën simboliste);

– Të prirë nga problematika(veçse Migjenin e tërhiqte pjesa kui këndohej skamjes njerëzore).

Poetika e parë, në kohën e quaj-tur të Realizmit Socialist, nukmund të funksiononte, prandajdoli jashtë loje një poet si LasgushPoradeci. Kjo periudhë impononte,duke filluar me urdhër nga lart,elemente të poetikës së dytë, atëpjesë që mund të vihej në shërbim,prandaj në këtë kohë Migjeni ish-te poeti më i dashur dhe i popullar-izuar, por jo për ato elemente tëpoetikës ekspresioniste, që mundt’i viheshin në dukje këtij poeti,megjithëse si formacion letrar ek-spresionizmi qe parë si një farë re-volte e rezistence ndaj krizës sëmoralit dhe psikikës evropiane tëkohës. Pra, ai nuk mund të ndikon-te me mbinjeriun niçean (filozofi

SHENIME PER NJE KOHE LETRAREturuar Ndre Mjedja (1866-1937),përgjithësisht, ngrihej kundër pa-triotizmit të tejkaluar dhe folklor-izmit, duke u karakterizuar ngastili aticist – i përmbledhur, lapi-dar, thelbësor.

Stili azianist – tepri, paqartësi,tensionim – një botë që lejon tëshndërrosh gjithçka në gjithçka,ku një ngjarje artistike nuk buronprej botës së natyrës, por prej botëssë përfytyrimeve, do të shfaqej mëvonë. Ai e gjente modelin tipik tendonjë poemë e veçantë e poetit ngaKosova, Fahredin Gunga (1936-1997). Mirëpo, në periudhën kurlulëzonte socrealizmi, për të shk-ruar me këtë poetikë duhej të je-toje jashtë Shqipërisë (Martin Ca-maj), apo në Kosovë, pjesë e ish-Jugosllavisë, ku frynte ndonjë flladi lehtë lirie në planin përkatës.

Poetika e dytëPoetika e dytëPoetika e dytëPoetika e dytëPoetika e dytë – mbrojtja e nje-riut nga ideologjia dhe institucio-net e shtetit – lidhej me emrin eMigjenit. Kjo poetikë, ku mjetetnuk qenë në plan të parë, por mbe-teshin të rëndësishme, mund tëakuzohej se si ekspresionizmi, qëmë fort se një metodë mund të jetënjë ndjenjë shpirtërore, nganjëherëbinte në “Formylë logjike”, siç dotë shkruante për Migjenin njëbashkëkohës i tij (Qemal Draçini,

Natyrisht, i artikuluar ose jo,mendimi letrar i kësaj periudhenuk mund të harronte se poezisëshqipe të modernitetit (shfaqur nëdy – tri dekadat e para të shekullitXX, kur Shqipëria e pavarurpërpiqej të bëhej një shtet modern)mund t’i veçoheshin dy poetika mëme ndikim, dy pole që tërhiqninshumë nga vetja:

– ajo e kultit të formës (arti ikënaqësisë estetike);

– ajo e kultit të moralit të ri sho-qëror dhe veprimit në emër të tij

në prozë ose në dramë. Çdo tyryfylmund të mbrojë sajesën e tij poet-ike, domethënë kotninë e vet me“individualitetin poetik”.

Më kujtohet se e kisha lexuardhe rilexuar botimin Antologji epoezisë franceze (1983), që kishtedalë në pikën më të vdekur përmendimin letrar shqiptar, derisaarrita në përfundimin se ishin dëm-tuar (nuk e kam fjalën për autorëte ndaluar) edhe përkthimet: ai libërnuk më shërbente dhe ia fala njëdashamirësi të këtij arti, pak më iri në moshë. Kohë më vonë, pas rro-patjesh të panumërta për të kup-tuar natyrën e poezisë, u pendovapër atë veprim, sepse u kujtova tëkem edhe një herë në dorë dy përk-thimet e vetme të Poradecit në atëvëllim: poezia Mulliri e belgut Ver-haren dhe Mesditë e Charles Lecon-te de Lisle.

Për përgjigjen e pyetjes se çfarëpërfaqësonte përkthimi i kësaj tëfundit për sistemin letrar të kohës,duhet të rikujtojmë pak prej saj:

Veç grunjat duke u pjekur, si deti praruar,

Shkëlqejnë andej matanë dhes’duan gjumë fare;

Fëmijë paqësorë të tokës sëbekuar,

Pa frikë i thithin diellit kupëzat

këto koncepte të papranueshmepër poetikën zyrtare dhe si pasojëe këtij fakti qe mbyllur në “kullëne fildishtë”. Nisur nga teoria e poli-sistemit, dhe e sistemit letrar bren-da tij, mund të imagjinojmë që Las-gushi mendonte se nga disa pikë-pamje

1. a) poezia shqipe qe në procesformimi

2. b) poezia shqipe qe perifer-ike

3. c) poezia shqipe përballej menjë krizë

Pa këtë vetëdije, punët e poezisëshqipe do të shkonin më keq. Ash-tu siç shkuan.

2.Në situatën letrare të paraqitur,

cila do të qe rruga e brezit të viteve’90, pra në kushte lirie?

A posteriori, pas kaq vitesh,duket se bëhet me gjak të ftohtëpyetja se çfarë ndodhte me mendi-min letrar shqiptar në kapërcyell-in e ndarjes me letërsinë e socreal-izmit, pra me kalimin në një peri-udhë ku binin diktatet nga jashtëapo brenda, censura dhe autocen-sura, apo pyetja se çfarë poetikebindëse mund ta zëvendësonte so-crealizmin e imponuar, i cili pobinte bashkë me ideologjinë që e

që kishte luajtur rol vendimtar përekspresionizmin), ekstazën, errë-sirën, klithmën apo groteskun, tëcilat as vetë Migjeni nuk i kishtesjellë të plota, pasi ekspresionistëtniseshin më fort nga një realitetshpirtëror, sesa fizik, siç ndodhtete poeti ynë.

Meqë moderniteti estetik “bash-këkohor”/”modern” ka nxjerrjennë plan të parë mjetin, siç thonëformalistët, Poradeci e plotëson mësë miri këtë kusht, edhe pse me njëformë thellësisht të mbyllur. Nësendodh e kundërta, pra i mëshonsubjektit përballë formës, atëherëkemi poezitë e tij më të dobëta. (Ësh-të fjala për poezinë Më lini të flasunë, të cilën e tall edhe dishepulli itij më i madh, Kuteli, etj.) SabriHamiti etj. në Kosovë, nuk e deshënpër formën e tij, por pikërisht përkëtë mision – shpërfaqjen në formëdhe idiomë më fort sesa në subjekt.Nga pikëpamja e formës, ai shër-ben si mbyllës i një epoke – formëssë mbyllur – duke treguar pjekur-inë e plotë të letërsisë kombëtare.

Pas tij, askush nuk do të bënteatë që kishte bërë ai: me Migjeninfillonte një epokë tjetër, që mund tëemërtohet si epoka e formëssë hapur. E veçanta është sete Migjeni shumë shpesh

mban shkrimin, GEORGIVSC A S T R I O T T : D ESCANDERBEG.INVICTISS ( i pa-thyeshmi). Medalja është pjesë ekoleksionit privat të autorit të al-bumit, Piero Voltolina.

E dyta medalje e albumit ështëaliazh argjendi, e prodhuar nëRomë po rreth këtyre viteve tëshek XV. Ka diametër 46.3 mm.Autor i krijimit mbetet i panjohur.Po për këtë medalje, KristoFrashëri në botimin me autorsinëe tij, “Skënderbeu”, thotë se një

kopje ndodhet në muzeun numiz-matik të Berlinit dhe është prejbronxi. Medaljoni është rrethor,brenda sipërfaqes mban portretinprofil majtas, që rrethohet ngashkrimi *GEORGIVS CASTRIO-TA SCANDERBEGVS*. Në anën epasme mban në skajet periferikekurorë dafine dhe shkrimin FIDEI DEFEN-NSOR INDOMITVSET T-HRACVM DO-MINA-TORINDO-MABILI-S (Mbrojtës ipanënshtrueshëm i fesë, trium-fues i pamposhtur i thrakëve).

E treta medalje e albumit ësh-të gjithashtu aliazh argjendi, e

prodhuar në Romë po në shek XV.Ka diametër 37.7 mm. Autor i kr-ijimit i panjohur. Medaljoni ështërrethor, brenda sipërfaqes mbanportretin profil majtas, që rretho-het nga shkrimi *GEORGVS CAS-TRIOTA SCANDERBERGVS*.

Një mjeshtër hollandez që ba-nonte në Gjermani, DomenikusKustos (1550-1612), njihet të ketëgdhëndur brënda një medaljonime formë eliptike një portret tëSkënderbeut, me mbishkriminperiferik që rrethon portretin:GEORGIVS CASTRIOTVS SCAN-DERBEGVS, Epiri et Albaniae etc

Princeps, Anno 1444. Ngjashëmme të më rezulton të jetë edhe njëmedaljon tjetër, jo eliptik por rre-thor, që ilustron në një nga faqet ebrendëshme botimin e autorit Kar-lo Padiglione, “Skënderbeu dhepasardhësit e tij”. Brënda një sipër-faqe rrethore 36 mm, portreti iSkënderbeut, profil djathtas dhenë hapësirat kufizuese mban sh-krimin: DVX EPIRI ALB. SCAN-DEBERGVS.

Pason një model për medalje ekrijuar në vitin 1912 nga HeinrichKautsch. Në të vërtetë, artisti-skulptor, H.Kautsch, nga ana e tij

ka modeluar për këtë medalje njëgravurë të bërë nga një tjetër au-tor i panjohur, por i botuar në Mi-lano në vitin 1886, në librin e A.Schweiger-Lerchenfeld-Oriente.Kjo medalje nuk u prodhua dot,por modeli u përdor për prodhimine pullës postare të shtetit të pavar-ur Shqiptar, në vitin 1913, si dhe tëmedaljes ushtarake për milicinë,në tre klasa, në vitin 1939. Me kr-ijimin e shtetit të pavarur sh-qiptar, medaljet, urdhërat dhe med-aljonet me portretin e Skënder-beut ishin të shpeshta e të shumël-lojta.

Vijon nga faqja 15

Gazmend Krasniqi

E diel 1 Prill 2018 - 17LETËRSIA SHQIPTARE

subjekti është më i fortë sesaforma, çka, për paradoks, nëkëto raste, e bën më fort

“bashkëkohor” sesa “modern”,përmes një “egoje të vetëdijshme”(Stephen Spender, Struggle ofMondern, Calinesku, fq. 21).

– Migjeni është “bashkëkohor”(uni volterian – te Migjeni shfaqetsi “ne”) që vepron te ngjarjet. Ajoqë shkruan, është racionalizëm,politikë, sociologji e përgjithshme.Këtë na e tregojnë poezitë progra-matike, afishuese të ideve të cak-tuara (Parathanja e parathanieve,Birt e shekullit të ri etj.) Temat janëtë reja, të forta, por rrinë mbiformën, mjetin, edhe pas përm-bytjes me diksion (idiolekt) që nukishte parë më parë.

– Migjeni është “modern” (unimodern) që ndikohet nga ngjarjet(si Baudelaire e Rimbaud), e trans-formon botën, ndaj së cilës është iekspozuar, përmes prirjes për tëpranuar vuajtjen dhe plogështinë(Poezitë “Rezignata, Rima e tretun,cikli Kangët e fundit etj). Ai është ivetëdijshëm për këtë. Kujtojmë seKoliqi qe shprehur se me këto do tëmbetej në poezinë shqipe. Po të mosharrojmë se Anton Pashku, autorii manifestit letrar “Mbi komuni-kimin poetik”, fliste për një an-tologji ku do ta largonte plotësisht.

Lexuesi mesatar, që e ka të vësh-tirë përballjen me modernizmin,vazhdon të dojë Migjenin e parë –ku mbizotëron uni volterian. Ar-sye tjetër është se socrealizmi që emohonte interesin për formën, pa-rimet apo poetikat e “luhatsh-mërisë” dhe “papërcaktuesh-mërisë”, i vuri në shërbim të vetes,duke pjellë libra të trashë interpre-timesh, krejt jashtë asaj që përm-banin tekstet e poetit.

(Për shembull: E ndjej nga diellialegorik valën.)

Problem më vete, në krijim-tarinë e këtij poeti, janë ato që A.Pipa do t’i quajë proza poetike, pornë njërin prej botimeve qenë quaj-tur gabimisht, meqë nuk përm-bushnin kriteret klasike të tregim-it, skica. Në fakt, Migjeni as që ekishte çuar ndërmend tregimin,pasi ato nuk gjenden në fletorenku bëhet lista e prozave të shkru-ara apo që mendonte të shkruante.Në gjuhën e pikturës, skica ështëstudimi që mendohet në shërbimtë veprës së ardhshme. Te Migjeni,ato tekste nuk kanë atë qëllim. Site Baudelaire (Spleen i Parisit), atojanë domethënëse për krijimtarinëe tij.

(Bukuria që vret: Hana e zbetë,si fytyra e nji të vdekuri, kundronnga kupa e qiellës. Kundron botëne maleve të kristalizueme nga bora.Kundron kasollat e kristalizuemetë katundit, të cilat as frymë nukmarrin.Të gjitha janë mbështjellënë bardhsin e borës. Vret shpirtine malsorit siç vret shpirtin e artis-tit shtatorja e bardhë e nji grues sëlakuriqët.)

Migjeni është poeti i parë i lar-guar thellësisht nga tradicionalja.

Me të fillonte aftësiaripërtëritëse e modernizmit, për tëmohuar veten, “traditat” e tij tëlarmishme, por pa humbur identi-tetin. Edhe në rastin e poezisë, siçthuhet shpesh, ka modernizma saka modernistë.

Sidoqoftë, duhet thënë se hapi iparë në modernitet ishte hedhurme kohë: subjekti dhe forma shko-nin paralel, herë-herë duke anuarnga forma (cikli Bukuria i Naimit,pjesa më e madhe e krijimtarisë sëMjedjes etj.). Për të mos u kthyeredhe më tepër në kohë, Variboba,që do të thotë se sistemi shtyhetderi te ajo që quhet letërsia para-

kombëtare.Pra, tradita qe keqinterpretuar.3.Pas Luftës së Ftohtë, tashti që

Shqipëria qe pjesë e një historie mëglobale, apo e një kohe të profeti-zuar “pa histori”, iluzioni se poe-zia mund të shndërronte sho-qërinë njerëzore nuk mund të kthe-hej më në pozicionin e dikurshëm.Ngaqë, me anë të përkthimeve tëshumta, kërkohej të plotësohejsistemi letrar shqiptar, binte mëshumë në sy poetika e parë: kërki-mi i poezisë në gjendjen e vet. Poet-ika e dytë nuk arrinte të impono-hej vetë, edhe pse herë pas herengrinte lart flamurin emigjenizmit (që ka lënë një emër tëdashur për lexuesin), por më tepërduke i bërë jehonë pa argumenteprofesionale një nostalgjie, sepseqe huazuar nga socrealizmi kriji-mi i listave me emra që vjen pa stu-dime reale, prandaj, për këtë peri-udhë, mund të flitet më shumë e mëmirë për poetika, sesa për emra.

Cilido qe produkti, poetëtprekën hapjen maksimale. Mirëpoeklektizmi stilistik i këtyre poet-ikave mbetej një çështje përzgjidhje: poetika e parë më tepër pou përkiste studimeve, ndërsa poet-ika e dytë më tepër po u përkistelexuesve, të edukuar (nga një pjesëe kritikës apo shkollës) që të gje-jnë te arti mbështetje për prob-lemet sociale.

Sidoqoftë, megjithëse kohë lirie,koncepti zyrtar i letrares iu nën-shtrua politikave të kohës. Univer-sitarët e djeshëm i dhanë statusasaj letërsie stereotipe dheshabllone, me të cilën qenë mësuardikur, duke ia nënshtruar intere-save politike të momentit, me anëtë vlerësimeve, shpërndarjes sëçmimeve apo listave të leximeveshkollore nga institucione thellë-sisht të kapura nga politika aponga njerëzit e saj. Kjo letërsi e cekëtpo i merrte frymën kulturës sh-qiptare, duke bërë të parespek-tueshëm, siç pranohet gjerësisht,çdo gjykim që jepet sot për të. Ësh-të pozitive që, së voni, përshënde-ten – këtë e ka bërë edhe Kadareja– disa prej autorëve që, sipas men-dimit zyrtar, qenë pjesë e “per-iferive” për shumë kohë, si MartinCamaj, Anton Pashku, Zef Zorbaapo Frederik Rreshpja, poetë e sh-krimtarë që zhvendosin di-namikën e gjithë letërsisë shqipe,edhe pse dukej se sistemi letrar qeshpartalluar në atë masë sa nuk linteasnjë hapësirë ndërhyrjeje.

Meqë dukej se në këto anë kishteshkelur poetika e postmodernizmit,ku autoriteti shpërfillej, çfarë epriste poetin shqiptar në këtë eklek-tizëm, që përcaktohej nga kjo tra-ditë, nga diçka që vinte prej domi-nantes apo përtej dominantes së saj,por gëzonte lirinë të binte në kon-takt me poetika të tjera, sepse siste-mit dinamik letrar po i servireshinpërkthime apo mundësi leximesh pafund?

Përgjigja është personale(megjithëse prirja qe e gjerë):

– Kërkesa nga ana intelektualepërcaktonte një stil letrar përfshirës(duke thithur edhe lexuesin eprozës), ashtu siç pat kthyer Eliotihistorinë e nxjerrë jashtë nga sim-bolistët;

– Dekanunizimi i standardevekulturore, veprave dhe autoritetevetë mëparshme përcaktonte mohimine autoritetit të autorit, zhvlerësimittë qëllimeve dhe synimeve të tij;

– Kundërshtimi i së pritshmes,duke e tëhuajtur me qëllim lexues-in, përcaktonte shkatërrimin e bu-rimet e veta me parodi, ironi, pas-tiche, si dhe fragmentimin e tek-

steve, duke i kthyer në kolazhe emontazhe;

– Shmangia e seriozitetit dhepërgjegjësinë, duke nxitur arbitrari-tetin dhe lojën, argumentonte qëkuptimi është i papërcaktuar, dukemohuar një interpretim përfun-dimtar apo të parapëlqyer, përzientezhanret, zhvishte kontekstin, dukee zvogëluar përmbajtjen te një min-imum i rreptë;

– Meqë poezia është një art inter-tekstual, ndërtimi i një teksti të rimbi shtresat e teksteve të vjetra, për-caktonte funksionimin si një realiteti ri artistik, pra si një tekst i ri poet-ik, që të kujtonte parimin e përmen-dur të poetikës së “kaleidoskopit”.

Poetika qëndronte te të gjithakëto së bashku. Arsyeja për të thir-rur retorikën (efekti i Qarkut Kul-turor të Shkodrës, gjë që piktori Se-zan e shprehte “ta bësh pikturën njëart të muzeve”) si dhe, njëkohësisht,spërdredhja e qafës së saj (gardhetkulturore mund t’i pillte vetëmmendja) mund të shkonin bashkë,por kjo kërkonte punë pa fund. Kjoështë arsyeja që nëpër intervista jamshprehur për “fletore ushtrimesh”,duke e përsëritur shpesh, sepse kjoshprehte thelbin e asaj që kërkojadhe bëja (që kërkoj dhe bëj). E ad-miroj këtë metodë pune dhe poetëtqë e kanë praktikuar atë janë njëshembull, edhe pse më fort se te njëkodifikim, kjo rrugë mund të çojë tenjë poetikë individuale. Gjithsesi, nëujërat e postmodernes, por mevetëdijen se qe fjala për një poezi që ekishte njohur parakombëtaren –nga pikëpamja e qarqeve – si dhepjekurinë formale të kombëtares, qëqe mbyllur me Poradecin, për t’i bërëvend thyerësve të mëdhenj, tëudhëhequr nga Migjeni, të cilët dotë kalonin edhe nëpër metodat letrare,shpesh avangardiste të shek. XX.

Për fat të keq, letërsia zyrtare nukka qenë e përgatitur për ta institu-cionalizuar këtë.

Eklektizmi i madh stilistik, poredhe rezistenca e mendimit të pae-mancipuar, do ta pengojë edhe përca kohë.

Disa dekada më parë, IbrahimRugova, një nga kontribuesit më tëmëdhenj të kritikës letrare sh-qiptare në përgjithësi, fuste nëQarkun Kulturor të Kosovës njëmetodë konkrete për vlerësimin epoezisë shqipe në një sistem letrarqë ai e njihte mirë. Është e qartë sekjo metodë mund të aplikohet atyku mund të përfytyrojmë një sistemletrar.

Për ata që nuk e njohin këtë fakt,ia vlen të kujtohet nga fillimi kjometodë të cilën Rugova e ilustroipraktikisht, për të parë më pas tëpërbashkëtat e poetëve vërtet tëmirë, të cilat do të ndërtonin një kohëletrare:

Libër i dobët – është nën nivelin easaj që është shkruar dhe shkruhet;

Libër i zakonshëm – nuk bie nësy, nuk sjell ndonjë element për t’utheksuar, që nxit diçka të re, por përf-shihet në situatën e momentit;

Libër interesant – përmban ele-mente që tërheqin vëmendjen e kri-tikës, por si tërësi nuk është i reali-zuar;

Libër i mirë – ka mëvetësi artis-tike, por nuk ndihet shumë në pro-cesin poetik;

Libër i mirë e me ndikim – memëvetësinë artistike dhe element-et novatore ndikon në procesin esituatës poetike.

Në çdo kohë, do të namundojë pyetja: a mund të imagji-nojmë një tabelë të tillë Mendele-jevi?

Nëse po, kemi hedhur njëhap të rëndësishëm.

MORINËKufini,shkrim i verbëti shiut.Drita Ademi

NGA KUJTIM DASHI

Sipas të dhënave relativisht tësakta që ka autori i këtij S I NO P S I, Harold BLOOM, i cili

ka mbetur sot deri diku si njëluftëtar vetmitar në botën e kritikësletrare dhe, që me 11 korrik të këtijviti, do të bëjë 88 vjeç, nuk ka qenëkurrë në Morinë të Kukësit. Kurthuhet kurrë presupozohet se asmatanë Drinit dhe as këtej Drinitnuk ka qenë asnjëherë, madje, thu-het se edhe se ku bie ALBANIA(kuptohet edhe Kosova) nuk e di mesaktësi të plotë, ose di aq sa infor-macione dalin sa herë për ALBA-NIA-n (të copëtuar në pesë shtete)në brigjet mediatike kur ka lajmekrizash të rënda, shpesh rrën-qethëse dhe ia tërheqin vëmendjene tij aq të hallakatur ndër studimedhe me interes në rënie për zhvilli-met ndërkombëtare. Ai njeri aq iditur e “kontravers”, kuptohet senuk është në gjendje të dijë as përnumrin e madh të simpatizantëvetë tij në këto vise, ose edhe që “ha-nin bukë”, më saktë thërrime prejsofrës së tij ndonjëri syresh. Pra, astë kritikut ambicioz, ruralist,shpesh herë i nakatosur edhe mepolitikën e MADHE, e cila një ditëprej ditësh, kur u alternuan dy co-pat e së njëjtës bajg...pasi kaloipërmes rrota e qerres, pandry-shueshmërisht siç nëpërmendtekëtu e një shekull më parë At Fish-ta, e nxori si leshterikë dhe e la papunë, rrugëve, domethënë pa rrogë.Po jo pa nafakë. Nafakën e gjeti (osee gjetën ata që ia shihnin fytyrënshpesh në karuselin mediatiko-poli-tik të shtetit amë, tuj “dhanë mendpa hesap” e për gjithçka) përtej Drin-it, ku pas LIRISË u zgjua një am-bicie e madhe popullore, për t’u bërëshkrimtar, ashtu si më parë (dhetani njësoj) në shtetin amë, - kurhyri demokracia, më parë kishte

pasë hyrë partia dhe, përpara saj,kishin pa hyrë Italia e gjermani, tëgjithë hynin e hynin…) kur u mod-ifikua sintagma nga “i gjithë popu-lli ushtar”, në “i gjithë populli sh-krimtar”. Në njëfarë mënyre u bë siagjenci (me një person) e licensimittë shkrimtarëve që u duhej të pa-hiteshin edhe me pak letërsi, që tëshquheshin, ose të dilnin edhe mëtë zot se sa i njihnin më parë mileti,kur ishin nën serbin.

Favoret e kësaj sipërmarrjejestudiuesi a kërtiku (kandidat përtë gjitha titujt e çmimet qe jeptedorëshpuari i Presidencës tonë,përveç asaj të “Nënës me shumë fëm-ijë”) i përmendte vetë, dy kryesoret:BUKA dhe UDHA janë GRATIS. Nëkonfidencë, dikujt i kishte rënë nëdhëmballë dhe e kishin marrë veshdyzet mëhallë, se organizatorët epromovimeve të librave që vetëmdhuroheshin, duke shkruar autorëte tyre “në qiellin e shtate” autografesa gazepi mbi gjysmën e frontespic-it, se përveç bukës dhe udhës që ish-in gratis i jepnin (sigurisht ai i mer-rte) edhe nga 70-100 euro shpërblimpër çdo ligjërim të vëllait të njohurnga Shqipëria, i cili “po na i di vler-at tona mirë e jo si do ksosh prejnesh”. Kështu, po e zgjidhte edhefatin e keq të papunësisë (më saktëtë parrogësisë) së pushtetarëve tëradhës të alternuar, që s’ia kishingjetur asnjë vend karuselistit pabosht, ose flugerit tipik që kthehejlehtësisht nga frynte era e ngrohtëe pushtetit, prej te cilit priste epriste që t’ia dinte kimetin...Në të

Autori shquhet për humorin ethellë dhe parabolat e kënd-shme në letërsi. Alegoria nëkëtë tregim thotë shumë gjërapër kohën tonë...T

TREGIM

Vijon në faqen 18

HaroldBloom ngecnë Morinë të

Kukësit!?

E diel 1 Prill 201818 - LETËRSIA SHQIPE

RREVIEW

“Vepra e re letrare e Xhevat Mustafës, me vlerë për lexuesin dhe bibliotekat tona”,-shkruan autori.

NGA HALIL RAMA

Pas romaneve “Zë i prerë” (1993) dhe “Mëkatete vetmisë” (2008) si dhelibrit “Duke kërkuar

Europën” (2012) (me analiza, ko-mente dhe opinione), publicisti,prozatori dhe diplomati i njohurXhevat Mustafa sjell për lexues-in romanin e tij të tretë “Polak-ja”. Kjo vepër letrare e këtij au-tori është e gjitha një perfor-mancë moderne, që të impono-het që në faqet e para dhe nëvijim, deri në faqen 314, me sub-jektin dhe përmbajten e veçantësi dhe me formën e bukur artis-tike të rrëfimit, të ndërtimit, tëgërshetimit të linjave e të kapër-cimeve kohore.

Ngjarjet zënë fill në qytetin eGdnaskut, në veriperëndim tëPolonisë, vend ku më 1987, nëKatovicë, një qytet jugor, ishte

moskthimi i tyre në Shqipëri mundtë interpretohej si tradhti ndaj At-dheut e Partisë. Kjo akuzë nënkup-tonte ndëshkime të rënda me bur-gosje, internime dhe ndëshkime tëtjera politike për prindërit dhe pje-starët e tjerë të familjeve, praktikëqë kishte vite që zbatohej”.

Për dy nga personazhet gjalluestë romanit, studentët shqiptarë nëAkademinë e Flotës Detare të Gd-naskut, Andon Jaze dhe Jani Kru-ja, në këtë vorbull ishte e qartë sedilema do t’ia linte vendin për-gatitjes së plaçkave dhe të valixhevepër kthimin në atdhe.

Dhe ndërsa diktatori Hoxhaprishej me Hrushovin e BashkimitSovjektik dhe aleatët e tij të bindurdhe po miqësohej me Kinën, Ando-ni, “edhe pse nuk ishte racist, per-sonalisht mendonte se ndërrimi i“vëllezrëve dhe motrave” nuk do tëishte njësoj si ndërrimi i kostumeve,fustaneve dhe ngjyrës së fytyrës apotë flokëve”.

E gjitha kjo përbën siparin ekëtij romani, për të vazhduar mëtej në retrospektivë, ku lëvrijnëmarrëdhëniet dashurore të dy stu-dentëve shqiptarë të AkademisëDetare të Gdnaskut me dy bu-roroshet polake. Mjaftojnë qoftë

ri.Të njohurit e miqtë e Janit dhe

të Andonit, së toku me plot bash-këkohës, herë në Gdansk e herë nëDurrës, popullojnë po natyrshëmlagjet e kujtesës dhe të fantazisë sëautorit. Përditshmëria e aktivitetitbrenda e jashtë qytetit të Durrësit,vështirsitë e një pune gjithsesi tëpavlerësuar, vetë jeta e Andon Jaz-es dhe Jani Krujës, të kuadratuarnë ecejaket rutinë, po edhe me fun-din e tyre tragjik, lënë gjurmë emo-cionuese në kujtesën e lexuesit.

Ishte koha kur, si në gjithë ka-mpin socialist të Lindjes edhe nëPoloni, pas vrasjeve dhe zhdukjevemasive të burrave, mes tyre edhe tëshumë hebrenjve, kishte superior-itet të ndjeshëm të pjesës femëroretë shoqërisë. Në këtë realitet stu-dentët shqiptarë të Gdnaskut kish-in shansin për të qenë të pëlqyer dhetë kërkuar nga plot vajza polakedhe për aventura kalimtare apo përlidhje serioze me ndonjërën prejtyre,…por që, fatkeqësisht, fundindo ta kishin tragjik.

Portretizimet e thjeshta dhe tëngrohta të Annës e Jadwigës, tëshkurtëra dhe të qëlluara, me pam-je nga larg apo në ambiente intime,fokusohen tërësisht në angazhimin

hari.“E gjithë qënia e tij mbarte dhe

shprehte egërsi, ligësi, pabesi. Ai nukdinte të qeshte dhe se zgërdhihej,vetëm kur i shihte viktimat e tor-turave të tij të mbuluara nga gjakudhe të ulërinin deri në kupë të qiellit.Për të thonin se gjatë luftës parti-zane ishte përzgjedhur në skuadrëne pushkatimit të Brigadës përekzekutimin e robërve tëluftës…Ngashërehej kur ua këpustefare pa mëshirë kryet pëllumbave,lepujve të vegjël, këlyshëve të porsal-indur apo pak ditësh të maceve eqenve…Qemal Hanxhari i shërbenteverbërisht dhe kafshërisht kar-rikeve që i dhuroheshin…”.

NJOHËS I MIRË ILETËRSISË, MUZIKËS DHEKINEMATOGRAFISËBOTËRORE

Nëpërmjet përshkrimit të ngjar-jeve dhe portretizimit të person-azheve, Xhevat Mustafa evidentohetnë këtë roman si njohës i lerësisë,kinematografisë dhe artit e muzikësbotërore. Kështu, nuk është rastësiqë ai perifrazon romanin “AnaKarenina” të Tolstoit “me një kurbënë ngjitje zhvillimi dhe tensioni dhenjë fund befasues, pa hapy and-in e

Romani “Polakja”, radiografi ediktaturës, prognozë e së ardhmes

vërtetë OJF-të nuk e linin pa gjë,sidomos ajo e kunatit që mbahejnë këmbë prej gati njëzet vjetësh,por ai s’ishte mësuar me pikatore…

Por një ditë, për dreq, nuk i ecifati. Është pak të thuash nuk i eci,u alarmua dhe, për pak, desh tëkthehej nga udha, sikur mos tandihte vullnetarisht një vajzë ngaPresheva që studionte në Tiranë përmjekësi (një bukuroshe qe Ta-nusha!) dhe që e kishte në krah nësedilje të autobuzit. Kërtiku, sikëndej dhe matanë Drinit mbantenë xhepin e pasmë të pantallonavesi një gjimnazist i hallakatur e meg-aloman një fletore të hollë, në tëcilën kishte konspektuar, kryesishtHarold Bloomin dhe me citatet e tijsugjestiononte audiencën, pa përlibrin që promovohej i mjaftonte tëdinte për të pakogjë: vetëm titullin,autorin dhe gjininë dhe nëse ishteveteran i UÇK-së, pas Lirisë, natyr-isht. Të tjerat i nxirrte bujarishtHarold Bloomi, pa hesap.Shumëkush e identifikonte kri-tikun e shquar me më të shquaritliderë amerikanë, që u ishinndodhur në ditë të vështira sirrallëkush. Kishte një oratori që s’etrembte vetvetja se çfarë bluantembarë dhe pa orë të hequr nga dorambi tryezë, për të kontrolluar ko-hën që kishte në dispozicion. Pakkush mund ta merrte vesh se kuniste Bloom-i e ku kërtiku. Ai bëhejzot i panelit…

Pra, Harold Bloom ngeci atë ditënë Morinë të Kukësit, më saktë nënjë lokal disa km pa shkuar në ku-firin më të çuditshëm në botë sh-qiptaro-shqiptar (pikërisht kjo ekishte çmeritur H. Bloomin, kur ekishte marrë vesh dhe pat bërëanalogji me inekzistencën e kufiritgjermano-gjerman, pas rënies sëmurit të Berlinit dhe nuk i jepte dotshpjegim kësaj shëmtie), ku auto-buzi i linjës u ndal për një pushimtë shkurtër. Vetëm, kur kishin kalu-ar ndonja një km larg Morinit, ukujtua se ç’e kishte gjetur.

Kërtiku i vendosur, të cilin e qetë-soi kompetenca e azhurnimiteknologjik dhe gatishmëria e rallëe preshevianës Tanushë, sipas tij,studentes begenisëse, e cila e garan-toi Profesorin (vdiste t’i drejto-heshin kështu, megjithëse kishtepamjen e një meci province të lum-tur e paksa me bark, që ka RA nëTiranë tash shpejt dhe i dukej, sebota sillej rreth tij e ndonjë libri qekishte botuar) se me të mbërriturnë Prishtinë do të gjente te Bibliote-ka Kombëtare Universitare një sho-qe të saj (na kanë ra të dy baballarëtnë një ditë e në një vend në Luftën eKosovës, -shtoi me krenari) me njëpërkthim translate page, të librit tëHarold Bloomit, që i lipsej, pasi sakaqi kishte shkruar sms dhe shoqja e sajkishte nisur nga puna për ta nxjerrënga sikleti Prof. e preokupuar.

Kështu kërtiku buka dhe udhagratis (ose BUG, pa r) dhe honorarii referimit ose i licensimit nga 70-100 euro, edhe pse Harold Bloom-ingeci në Morinë të Kukësit, më sak-të në një restorant të traditës (dhekushedi se kujt ia ka ndritë mend-jen, nëse e ka ditur se çfarë ka gje-tur), ia mbërriti orës së promovim-it dhe mahniti audiencën me njo-huritë e gjëra, duke garantuar nëtë njëjtën kohë edhe tre promovimetë tjera të njëpasnjëshme buka dheudha gratis (ose BUG, pa r) dhe hon-orari i referim-licensimit nga 70-100euro, një në Prishtinë, një në Gjilandhe tjetrin në Gjakovë. Ndjehej ilumtur, më lanë pa punë, por jo parrogë e nafakë!...

Vijon nga faqja 17

NGA KUJTIM DASHI

zhvilluar një mbledhje e shefavetë partive komuniste të vendevetë kampit socialist, e cila ishtedrejtuar nga lideri sovjetikMikhail Gorbaçov. Është shkru-ar e thënë se pjesëmarrësve u ish-te shpërndarë një platformë ve-primi në rast revoltash popu-llore politike e në periudhën etranzicioneve politike, një kopjee së cilës i kishte rënë në dorëedhe Sekretarit të Parë të PPSH,Ramiz Alia.

Autori ka ekspozuar në këtëroman këndvështrimin e tij ndajzhvillimeve të vrullshme në qy-tetin bregdetar të Gdnaskut, kuu diplomuan shumë studentë sh-qitarë në Akademinë e Flotës De-tare të këtij qyteti, gjatë viteve1950-të deri në në vitin 1961. Sipublicist, si krijues e diplomatkarriere, Xhevat Mustafa gërsh-eton mjaft mirë përvojën e tij dip-lomatike me formimin e gjithan-shëm letrar e gazetaresk. Kjoduket që në përshkrimin e ng-jarjeve të vrullshme në kohënkur “Enver Hoxha po vraponteapo rrëshqiste pa u vetëpërmbaj-tur drejt plot-pushtetshmërisësë një diktatori, njëherazi klasikdhe unikal, në dukje partizan injë dogme dhe, thellë-thellë ide-ator dhe zbatues i një modeli sui-generis apo e një çorbe tëshpikur prej tij”. Ishte koha, kurdisa prej studentëve, në vetveteapo në biseda “sekrete” me njëri-tjetrin, nanuriseshin nga idejadhe dëshira e qëndrimit në ven-det ku po diplomoheshin, për tëkrijuar familje me vajzat qëdashuronin, dhe njëkohësishtstepeshin, kur mendonin se

dhe trillet e përdorura në përsh-krimin e këtyre marrëdhënieve përtë kuptuar se Xhevat Mustafa e kashkruajtur këtë roman më së parime vizionin dhe ndjesitë e një artis-ti.

Krahas portretizimit artistik tëdy polakeve, Anna dhe Jadwiga, sipersonazhet kryesore që përsh-kojnë romanin nga fillimi deri nëmbarim të tij, autori përshkruanmjaft bukur qytetin e tyre të Gd-naskut në gjithë peisazhin socio-kulturor të tij. Ky qytet-port, mebukuritë natyrore, me historinë epasur si mollë sherri dhe me luftrapër të mes Polonisë dhe Gjerman-isë, me inteligjencën e tij artikstikee shkollore, si edhe e gjithë Polonia,hyjnë natyrshëm në gjeografinë epërshkrimit. Kuptohet se përshkri-mi i Durrësit është bërë edhe më meshumë detaje shprehëse dhe dashu-

njerzor për të mbajtur gjallë famil-jet e tyre. Po kështu edhe partnerëtshqiptarë të tyre; Andoni që “bëntekujdes të fliste një polonishte kor-rekte gjuhësisht, përpiqet që melakuriqësinë e shprehjes, të men-dimit dhe të ndjenjës së tij, ta bindteAnnën se jo të gjitha dashuritë janëtë vërteta, dhe prandaj jo të gjithamartesat janë të forta dhe jetëgja-ta”. Kësisoj, përballë insistimit të An-donit, “Annës së martuar me dashu-ri me kitaristin polak, Marekun, poi shteroheshin me shpejtësi forcatpër të mos u gremisur në krahët estudentit shqiptar nga Durrësi”,nga marrëdhënia jashtëmartesoreme të cilin ngjizet dhe fëmija i tyre ivetëm, Feliksi.

Por pas izolimit total të Sh-qipërisë nga bota, pas viteve ’60, kjodashuri dhe ky fëmijë do të mbe-teshin pengu i jetës së Andon Jazes,i cili gjatë jetës studentore “kishtemësuar shumë shpejt gjuhën e syvetë vajzave polake”…dhe kishte arri-tur ta bindte polaken Anna se“….pendesa është fare e papër-fillshme përballë mëkatit”.

Linja tjetër e romanit janë mar-rëdhëniet dashurore dhe funditragjik nëpër burgjet e diktaturës ipolakes Jadwiga, me trup e bukurimarramendëse, dhe bashkëshortit tësaj, Janit, që e pësoi vetëm e vetëmpse s’pranoi urdhërin e nomenkla-turës për t’u divorcuar me polaken,mësuese muzike. Përballë kalvarit egenocidit të pashembullt, “ndoshtaajo vetë mund të kishte dëshirë përtë mos mbetur mollë përjetësisht endaluar për meshkujt e tjerë që edëshironin”, por kurrësesi të mosbinte viktimë e përdhunimit çnjerë-zor të hetuesit famëkeq, Qemal Hanx-

zakonshëm në shumicën e roman-eve të tjerë”….Dhe kësisoj ai shpre-het për lidhjen jashtëmartesore tëAndonit me Annën se “Ema Bova-ritë dhe Anna Kareninat jetojnë edhenë këto kohë dhe se ia vlen të rrez-ikohet të dashurohesh me to”. Mëtej, Viki, shoqja e saj e ngushtë qëkëmbëngulte që “Anna të ndjentekeqardhje për Romeon e saj shqiptartë përtej gjysmës së shekullit të 20-të” …Apo çasti kur panë në kinemafilmin francez “E kuqja dhe e zeza”..dhe kur “truri i punonte me tensiontë paprovuar, dhe zemra po i rrihtesikur donte t’i çante kraharorin….”.Ndërkohë, bashkëshorti i sajMareku, një natë, pas një seksi tënxehtë, më shumë me shaka e kishtekërcënuar se mund të bëhej edheOtello, po të dyshonte se ajo shkonteme një tjetër… Gjithsesi, Marekumund t’ia falte Annës, duke justi-fikuar vetveten se tradhtia bash-këshortore mund të kishte lindurbashkë me Evën dhe Adamin dhe seai nuk ishte as i pari, as i vetmi dheas i fundmi viktimë, jo në mbarëbotën, por as në pallatin ku jetonin”.

Në këtë roman gjejmë edhe mjaftëreferenca të tjera të autorit përletërsinë, muzikën, kine-matografinë botërore, si “Frekuen-timi i mbrëmjeve shthurëse ku kër-cenin lirisht dhe me ritëm të shpej-tuar valset dhe mazurkat si dhemeloditë e vallëzimeve të reja ameri-kane, të zhanrit “rock and roll”, apo“Kërkesa e mësueses së muzikës,Jadwiga për drejtorin e shkollës qët’i sillnin një piano, që informacio-net për Bethovenin, Mozartin,Shopenin, Listin, Shtrausin, mundt’i ilustronte edhe me pjesë muziko-re nga këto kolosë të muzikës

E diel 1 Prill 2018 - 19MEA CULPA

botërore”…..(Por drejtori, që për-ballë kësaj zonje me trup e bukurimarramendëse ishte shprehur se“Për ty do të zbrisja edhe hënën nëtokë!”....nuk nguron ta porosisë :“nxënësve tanë folu më pak për atëShopenin tënd dhe mësoju mëshumë këngë për Partinë tonë dhepër shokun Enver Hoxha!!!….Edyta, mos vish funde me gjatësi mbigjunjë e fustane me dekolte shumëtë hapur!!!….”.

Ndërsa si gazetar, autori i këtijromani, jo pa qëllim ka skalitur dheportretin e ish kolegut të burgosurpolitik, Petritit, që kishte punuarnë Radio Tirana dhe që një ditë ish-te shprehur para bashkëvuajtësvenë burg se “ndjej tmerr kur men-doj se paturpësisht dhe pashpirt-mërisht na ka detyruar Enver Hox-ha të gënjenim në reportazhet dheemisionet tona për jetën e lumturqë bëjmë ne shqiptarët dhe për fer-rin, ku jetojnë popujt në vendet kap-italiste”. Është koha kur regjimi poeliminonte pareshtur intelektualëtmë të shquar dhe po i mbushte zyratme askushë apo me njerëz meformim të varfër….kur intelektu-alët burgoseshin se “ëndërronin përmë shumë orë pa zhurmues të sta-cioneve televizive italiane, për mëshumë liri për puthje dashurie nërrugë, trotuare, bar-restorante, nëdrama e filma dhe jo vetëm në stolate parqeve e lulishteve, mes errësirëssë natës dhe nën vështrimet mas-turbuese të disa pleqve maniakë…,apo, jo rrallë, edhe nga ndonjë sy evesh i spiunëve vullnetarë dhe mepagesë të Sigurimit të Shtetit, qëgjendeshin edhe ku nuk i mendojedhe prisje, në disa raste edhe në njëkrevat bashkëshortor, ku njëri ngapartnerët tradhëtonte tjetrin nëemër të besnikërisë dhe devotsh-mërisë ndaj Partisë dhe PushtetitPopullor”… Shembulli më sinjifika-tiv janë polakja Jadwiga dhe intele-ktuali shqiptar Jani Kruja.

KATOVICA NË ROMANIN EXHEVAT MUSTAFËS

Duke e marrë në tërësinë e tij,mund të konkludojmë se ky romanështë radiografi e së shkuarës ko-muniste të Shqipërisë, por edheprognozë e zhvillimeve të këtijçerekshekulli. Këtë e shpreh më sëmiri rrëfimi i polakes Jadwiga, e cilapas lirimit nga burgu dhe dëbimitnë Poloni, u tregonte shoqeve se:“Atje në Shqipëri, në kushtet eferrshme të burgut pësova një krizënervore, por mendërisht isha krejtnormale….Atje m’i kanë shkulur sime pinca të gjitha ndjenjat dhe in-stinktet e femrës….Ndërsa, im shoq,Jani Kruja, kishte marrë një tu-berkuloz, që siç thoshte edhe vetë,nuk e luftojnë dot as antibiotikët mëtë fortë.”

Pas ’90-tës, Jani Kruja do tëshprehej se: “deformimi i demokra-

cisë kishte nisur qysh në hapat e sajtë parë. Edhe pse nuk gjendej njëtekst origjinal, nga qytetarët bëhejçdo ditë e më e lexueshme apo elakuriqsueshme se gjithshka në Sh-qipërinë e pas viteve 90, pak a shumësi në Rusi, Poloni, Rumani, Bullgari,Hungari, Çeki…. “Katovica” zba-tohej sipas një skenari largpamëspër transferimin apo trashëgimin epushteteve dhe të pasurive, nga ba-ballarët tek bijtë e bijat, nuset e dhën-durët, nipërit e mbesat…”. Autori eparaqet këtë skenar qoftë dhenëpërmjet portretizimit të person-azhit negativ, hetuesit famëkeq Qe-mal Hanxhari, i cili në këto vite ar-rin të pasurohet marramendshëm,ndërsa djali i tij bëhët deputet i Kuv-endit të Shqipërisë. Është vërtetërrënqethës takimi i Jadwigës passhumë vitesh, kur vinte t’i bëntehomazh tek varri bashkëshortit sh-qiptar Jani Kruja, me hetuesin Qe-mal Hanxhari…..që sipas saj “nukishte ndëshkuar as nga shteti mbitokë dhe as nga Zoti në qiell”. Dhepikërisht ky përdhunuesi i saj idikurshëm në qelitë e burgut, tash-më pas 30 vitesh i pohon asaj kre-narisht: “Ky është hoteli i tim biri,një nga biznesmenët e mëdhenj, de-putet i partisë më të madhe opozi-tare, që së shpejti vjen në pushtet!”.Gjejmë kështu në romanin “Polak-ja” të Xhevat Mustafës rrëfime befa-suese, që të prekin në shpirt dhe që tëngjallin ndjenja e mendime të thella.

Pa hyrë në detaje të subjektit, meqëllim që të mos zbehim kureshtjene lexuesit, do të thoja se romani “Po-lakja” është një sprovë e forcës emo-tive të shprehjes, e një bukurietërheqëse shkrimi, si dhe e një stilitë krehur mirë, konçiz e kontempo-ran.

Romani në fjalë, më ka pëlqyer jovetëm për gjuhën e zgjedhur, larg es-tetizimeve dhe përshkrimeve të zg-jatura dhe pa vlerë, për stilin e bukurtë rrëfimit, sintaksën poetike të për-dorur me vend, metaforat e shumtadhe funksionale, për frazeologjinë epasur e të larmishme, por edhe përmënyrën si është ndërtuar struktu-ra dhe kompozicioni, për format sijanë harmonizuar linjat kryesore medetajet dhe hollësitë dhe për digresio-net e përdorura me mjeshtëri.

Mjeshtria e autorit shprehet duk-shëm sidomos në portretizimin plotndjenja, lirizëm e poetizim të po-lakeve Anna e Jadwiga, duke të sh-tyrë të mendosh se i ka “dashuruar”nga larg, edhe pa i njohur dhe se syn-on që të mos i mbajë për vete, por meato të dashurohen edhe lexuesit.

Esenca e romanit “Polakja” ësh-të e lidhur me ambicjet e autoritXh.Mustafa për të shprehur artis-tikisht realitetin dhe natyrën nëkuptimin më të gjërë si dhe vetë nje-riun si pjesë e tyre. Mbi të gjitha kyroman mbart vlera për koherencëndhe mesazhet aktuale, që përçon ar-tistikisht tek lexuesi.

NGA ZYHDI DERVISHI

Në kryqin e udhëkryqit

Në vendin timmorgu është mbushur me tëgjallëdhe ndërtesa të tjerame kufoma.

Nuk kuptoj: cilët përreth mejejanë të fjetur përgjithnjëapo të zgjuar?

Jam i gozhduar në kryqine udhëkryqit të eklipsitqë s’ka të mbaruar.

Tiranë, 28.10.2017Tiranë, 28.10.2017Tiranë, 28.10.2017Tiranë, 28.10.2017Tiranë, 28.10.2017

Melodi Suedeze

Në Goteborghijet flu të reve të prillitmë përkëdhelin flokëtdhe nxitimthi ikindrejt veriut.

Në këtë qytetndërtesat dhe rrugëturat dhe faltoretkafenetë dhe luletshumëngjyrëshejanë harmonizuarpër t’ia bërë më të magjishmeçdo frymëmarrjeçdo shikimnjeriut.

Goteborg, 10.4.2017Goteborg, 10.4.2017Goteborg, 10.4.2017Goteborg, 10.4.2017Goteborg, 10.4.2017

Drunjëzim

Populli imnë theqafjet e thepisurake ecur shpesh me patericatqë të ofruan të tjerëtnë zheg, në shinë borë e në ngricë.

Tash për të tjerëtje bërë vetëpatericë.

Tiranë, 7.10.2017Tiranë, 7.10.2017Tiranë, 7.10.2017Tiranë, 7.10.2017Tiranë, 7.10.2017

... Krahëthyer

Shkretëtira e urisë më përzhitçdo muskul e kockë.

Tufani i akullt i borëtimevemë mjegullon çdo vështrim.

Këmbëçjerrë ngjitem maleve mederteku në çdo skutëmë ngre pusi të gjithëligshmenjë shpirtlugat.

Për t’i mbijetuarbatakut të mizerjesnjë sekondë në ditërrekem të mendojfisnikërishtsi aristokrat.

Tiranë 06.09.2017Tiranë 06.09.2017Tiranë 06.09.2017Tiranë 06.09.2017Tiranë 06.09.2017

Në rrethim

Njerëzit – vullkane halleshshpërthejnë çdo ditëte këmbët e mia.

Çdo ditë përballem mefurinë e përzhitur të hallevedhe magmën e ngurtësuarnga injorancadhe pangopësia.

Pogradec, e premte 11.8.2017Pogradec, e premte 11.8.2017Pogradec, e premte 11.8.2017Pogradec, e premte 11.8.2017Pogradec, e premte 11.8.2017

Isa Boletini – bareliev lirie

Qielli – ekran dixhitalku çdo njeri rrekettë projektojë vetennë perspektivë përjetësie:

Dikush projektonsharmin e syvenjë tjetër siluetën e një trimërienjë i tretë një akuarel gazmornjë i katërt një tablo ngjarjejeepikee shumë vdekatarë tëzakonshëm

struken pas një skute frike.

Shirat e kohës këto kompozimedixhitalei fshijnë ose i shndërrojnëthjeshtë në hije.

Me plumbat që shkrepi për liriIsa Boletini blindoigjithë kupën e qiellitme një barelievtë dritshëm lirie.

Mitrovicë, 19.8.2017Mitrovicë, 19.8.2017Mitrovicë, 19.8.2017Mitrovicë, 19.8.2017Mitrovicë, 19.8.2017

Në urë të Ibrit

Në syprinën e dallgëzuartë lumit Ibër reflektohete përmbysur kupa e qiellitsi kafkë e stërmadhee zbrazur nga trutëe veremosurvrarëlije.

Tash një vjetkjo kupë-kafkënuk po ngopet me gjaktë pastër shqiptarëshme gjak lirie.

Mitrovicë, 19.8.2017Mitrovicë, 19.8.2017Mitrovicë, 19.8.2017Mitrovicë, 19.8.2017Mitrovicë, 19.8.2017

Zgrip

Koha – ortek zbraztësie.

Çdo ditë mijëra shpirtrai rrokullis nëpër qefinei zbeh si hije.

Tiranë, 19.3.2017Tiranë, 19.3.2017Tiranë, 19.3.2017Tiranë, 19.3.2017Tiranë, 19.3.2017

Erërënda

Thellësi të pafundmehonesh të horrllëkut.

Hapësira paanëligatinash ligësie.

Kreshta dunash shkretieme kocka të kërleshuranë furinë e luftërave lokale.

Në podiumet më të lartafjalimet patetikepër paqen –erërëndasi fekale.

...NGA NUMRI I SHKUAR“Milosao” e këtij numri ishte relativisht

normale. Një studiuese e re na kish be-suar prej javësh një shkrim në lidhje mepasqyrimin kulturor të heroit tonë ko-mbëtar. I shkruar në mënyrë të përm-bledhur, argumenti na jepte një vlerësimshumë të thukët të historisë dhe kulturëspër Skëndërbeun. Ariola Prifti ishte mund-

uar dhe e kish trajtuar në shumë këndvështri-me. Mendoj se ia vlente që publiku të kish këtëlloj pasqyrimi.

Në këtë numër patëm edhe një cikël prejshkrimtarit Rudolf Marku. Autori i njohur vjenpas shumë kohësh te “Milosao” me një cikël qëe ka përzgjedhur vetë. Kultura e ndih që tëpërshfaqë në shumë shtresëzime ndjenjën e tij...,shkroi redaktori, që nga ana tjetër i shkanë disagjëra në faqosje që u rregulluan falë mirëkup-timit të autorit dhe layout. Në fund të gjithëmbetën të kënaqur. Autori ishte i ngazëllyerprej pritjes në Tiranë dhe kjo na përcolli mesazhpozitiv.

Në këtë numër botuam dy proza të shkurtratë autorit serb në rezidencën e shkrimtarëve tëTiranës. Miroslav Çurçiç, me këndshmërinë etij, na kish sjellë pjesë të mira dhe shumë tëgjetura, që rrëfejnë në një farë mënyre vetëzhvillimin e letërsisë sllave.

Në këtë numër pati vend dhe për fundin e

shkrimit të profesorit antropolog Albert Dojësqë nga ana e vet kishte shtjelluar me shumëprofesionalizëm një tezë historike.

Për një gabim teknik, e kemi ndërprerë ar-tikullin gati në fund. Për ta bërë më të kup-tueshëm, por e botojmë të gjithë sythin e fun-dit, duke i kërkuar ndjesë autorit. Shpresoj tazhvilloj këtë projekt në bashkëpunim edhe mekolegë të interesuar nga Harvardi që mund tëbashkohen me bashkëpunëtorët e tjerë nga Evro-pa, antropologë, sociologë, gjeografë, politistë,specialistë të shkencave të komunikimit, infor-maticienë dhe matematikanë nga Franca, Belgji-ka, Italia, Austria, Polonia dhe Bullgaria. Njëdizajn infrastrukturor i rëndësishëm është inevojshëm për modelimin e protokolleve kompju-terike bazuar në ekstrapolimet bayesiane, for-malizmin DEVS dhe përpilimin e referencave nu-merike sistemike të praktikave ligjërimore identi-tare, shprehet ai.

Një studiuese shqiptare nga Maqedonia, që

botonte tek ne për herë të parë, na kish sjellëvështrimin e saj për vëllimin poetik “Edhe zogjtëi mashtrojmë” të Bislim Ahmetajt. Në këtëvëllim, Ahmetaj, sikur në çdo hap vëzhgon dhembledh vëmendshëm ato grimca ndjesish që earnojnë forcën e jetës për një të nesërme tëdomosdoshme, por gjithsesi ndryshe. Vargu itij nuk është kaq i thjeshtë, as për kah kthjelltë-sia e mendimit, as për kah vlerat gjuhësore,vlerësonte ajo.

Qerim Vrioni këtë herë e kish braktisur lëmine tij, studimin e fotografisë dhe ishte hedhurkah një libri të Astrit Lulushit. E kishte “tepruar”pak me lëvdimet, por gjithsesi ia vlenin për njënjeri që kishte bërë një gjë interesante dhe stud-juesi duket se ishte kënaqur vërtetë për mikune vet.

“Kalendar Historik” i Astrit Lulushit, i arrati-sur politik nga diktatura komuniste në Shqipërinë vitin 1985, pahtëson edhe dashurinë e mad-he të tij për atdheun, detyrimin e tij si intelektual

publik për t’i shërbyer vendlindjes me përkush-tim e devocion. Ky libër, ashtu si edhe tëtjerët nga pena e Lulushit, ka parë dritën eshtypit në Shqipëri, vetëm me shpenzimet etij, pra pa asnjë lloj sponsorizimi nga shtetishqiptar ose ndonjë biznes, siç veprohet rën-dom në raste të tilla. Kjo tregon, përpos tëtjerash, se largësia e tij gjeografike me Sh-qipërinë është shumë herë më e madhe seafërsia shpirtërore tij me vendlindjen, shkroiai.

E megjithatë njerëzit votojnë ata që bëjnëmë shumë zhurmë dhe realisht ata që duk-shëm nuk punojnë për tagrin e tyre por shes-in vlerën e një pune boshe. Shqipëria është nënjë qerthull, që shumëkush e kupton, por pa-kkush mund ta ndryshojë, sepse sërish votashkon tek njerëzit e gabuar..., shkroi redaktorinë një vështrimin e vet.

Numri mund të themi se ishte relativisht imirë, por jo shumë i gjetur sa i përket layout.

PPOEZIA

Autori është një vëzhgues i thellë dhe në një lloj formepoezia duket si një emocion përshkrues me sintezahistorike-sociologjike për vendin e tij...

Kumte luftëtarështë Gjergj Kastriotit

E diel 1 Prill 201820 -FILOZOFI

SHESSE

“Platoni dhe Aristoteli imagjinohen me veshje të mëdha pedante. Ata ishin njerëz të ndershëm dhe, si të tjerët qeshninme miqtë e tyre; dhe kur argëtoheshin duke bërë ligjet dhe politikën e tyre, ata i bënë duke luajtur; ishte pjesa më vogëlfilozofike dhe më pak seriozja e jetës së tyre, më filozofike ishte të jetoje në mënyrë të thjeshtë dhe të qetë”.

Paskal, “Pensées”

Aristoteli dhe Aleksandri iMadh: çfarë marrëdhënie?

NGA PROF.DR. GJERGJ SINANI

Marrëdhënia e Aristotelit me Aleksandrin e Madh kanë përbërënjë temë të mprehtë diskutimiqë nga autorët e lashtësisë e

deri në ditët tona. Përmes një eseje histori-ko – filozofike, kjo kumtesë synon të sjellëdisa prej këtyre diskutimeve që nuk kanëtë bëjnë me një marrëdhënie ndërmjet më-suesit dhe nxënësit, por edhe një mar-rëdhënie ndërmjet mjeshtrit më të madh tëmendimit të lashtësisë me një sovran qëndikoi më shumë se kushdo në përhapjen ehelenizmit nga Europa në Azi. Duke u ba-zuar në veprën e Diogjen Laercit dhe histo-rianëve si Plutaku, Diodori i Siçilisë apo Ar-rieni, kjo ese synon më shumë në paraqitjene diskutimeve që kanë ngritur këta autorënë mendimin historik dhe filozofik. Ndosh-ta Aristoteli gjeti te Aleksandri një nxënësmë të denjë se ai kur Platoni dështoi tagjente te Dionisi, siç theksonte Hegeli.

Dy personalitete, dy ngjarje të mëdha tëantikitetit grek. I pari, një nga formuesitmë të mëdhenj të të menduarit perëndimor,i dyti, përhapësi i kulturës helene nga Eu-ropa në Azi. Në të njëjtën kohë jeta dhe ve-pra e tyre është mbushur me aq shumëlegjenda dhe fantazi, të cilat kanë ngjallurshumë pyetje dhe diskutime, sa historia dhefilozofia nuk kanë reshtur së marruri meta. Se cila është madhështia dhe rëndësia eAristotelit, mjafton të sjellim vlerësimin eHegelit: “Në qoftë se do të merret seriozishtfilozofia, asgjë nuk do të vlente më shumëse sa të bëje një kurs për Aristotelin. Kjopër mënyrën e grumbullimit në një konceptqë dëshmon madhështinë dhe mjeshtërinëe Aristotelit, ashtu edhe në thjeshtësinë ekëndvështrimit të tij, me mënyrën e tij përtë gjykuar me pak fjalë”1.

Sfida që shtrohet është: si shikohet kjomarrëdhënie nga pikëpamja historike dhesi shikohet nga pikëpamja e filozofisë së his-torisë?

Me Aleksandrin lidhet periudha helenis-tike, që tradicionalisht cilëson periudhën ehistorisë greke që shtrihet nga Aleksandrii Madh, maqedonasi, deri në dominiminromak, pra fundin e shek.IV para Krishtitderi në fund të shek.I pas Krishtit. Në sajëtë ekspeditës së jashtëzakonshme të Ale-ksandrit, që do e shtrinte ndikimin greknga Egjipti në Samarkand dhe në Tashkentdhe deri në Indus, hapet një epokë e re nëhistorinë perëndimore. Kjo është epoka eshkëmbimeve intensive tregtare jo vetëmme Azinë qendrore, por edhe me Kinën, Af-rikën si dhe me Europën perëndimore. Tra-ditat, idetë, fetë, kulturat do të përzihen dheky takim do të lerë një gjurmë të pashlye-shme në kulturën perëndimore2.

Por, cila ka qenë jeta, vepra dhe bash-këpunimi i tyre? Në tekstet e historisë sëfilozofisë mësojmë se Aristoteli lindi në Sta-gira rreth vitit 384 para Krishtit. Babai itij, Nikomaku, duke qenë mjeku personal imbretit Amintas III, babait të Filipit, patirastin të qëndronte shumë herët në obor-rin mbretëror maqedonas dhe lidhi miqësishumë herët me Antipatros, fisnik maqe-donas. Diogjen Laerci, te i cili janë mbësh-tetur shumë autorë mbi jetën e filozofëvegrekë, e fillon kështu jetëshkrimin mbi Ar-istotelin. “Aristoteli, djali i Nikomakut, meorigjinë nga Stagira. Përsa i takon Niko-makut, ai rridhte nga Nikomaku, djali iMakaonit, djalë i Asclepsios, sipas asaj qëthotë Hermipe në veprën e tij Mbi Aristote-lin dhe jetoi tek Amintas, mbreti i Maqedo-nasve te i cili shërbente si mjek dhe mik. Ai(Aristoteli) është dishepulli më autentik iPlatonit. Portreti fizik. Ai kishte një qime

në gjuhë, siç thotë Timothe Athinasi në trak-tatin e tij Mbi jetët. Por thuhet gjithashtuse ai i kishte këmbët të dobëta dhe sytë tëvegjël, se ai mbante një veshtje që binteshumë në sy, unaza dhe flokë të shkurtra.Ai pati gjithashtu për djalë Nikomakun ngakonkubina e tij Herpyllis, siç na thotë Tim-otheu”3. Pasi ndoqi për 20 vjet (367-347)mësimet e Platonit te Akademia dhe pasijetoi disa kohë në oborrin e mbretit tiran-filozof Hermias i Atarnesë, ku u martuame mbesën e këtij të fundit, ai u zgjodh ngaFilipi si preceptor i Aleksandrit. Duket seky post duhet të ketë ngjallur një konkur-rencë të ashpër, pasi Izokrati, një orator ifamshëm që i dërgoi një letër Filipit ku ikëshillonte që të bashkonte të gjithë grekëtdhe ta drejtonte politikën pushtuese drejtAzisë, i kishte rekomanduar Filipit nxënësine tij Teopompin e Kios si preceptor të Ale-ksandrit.

Te Hegeli lexojmë: “Aristoteli është meorigjinë nga Stagira mbi gjirin strimoniakdhe koloni greke; pra është një grek nga lind-ja, megjithëse ishte nga Thraka. Kjo kolonigreke ra në këtë kohë nën sundimin e Filip-it të Maqedonisë, ashtu si dhe pjesa tjetër evendit”4. Më pas Hegeli ndjek po ato që thotëD. Laerci. Këtu dalin disa pyetje. Pse duhejqë Hegeli t’i mëshonte idesë se Aristoteli ish-te grek? Nuk duhet të harrojmë se Hegelijetonte në një kohë kur politika dhe mendi-mi europian po luftonin për pavarësinë eGreqisë nga sundimi otoman dhe duhej ng-ritur ndërgjegjja nacionale greke. Shumëautorë nuk përmendin se aty kishte një kolo-ni greke. Dalin disa pyetje: Pse babai i Filip-it do të merrte si mjek dhe mik personal ba-banë e Aristotelit, nëse ai do të vinte nga njëkoloni greke në Stagira? Po të ishte kështu,Diogjen Laerci nuk do të ngurronte që tatheksonte origjinën greke të Aristotelit?Kur Laerci shkruan se ai kishte një “qimenë gjuhë”, nga shumë studiues shihet si njëtregues që ai nuk e fliste shumë qartë gju-hën greke.

Një fakt tjetër që ka ngjallur shumë dis-kutime është testament i Aristotelit që nasjell D. Laerci, ku Aristoteli nuk e përmendse kujt duhej t’i përkiste Liceu. Ai ja ngarkoizbatimin e testamentit Antipatros dhe Ni-kanorit, djalit të Antipatros, fisnikë maqe-donas, dhe disa emra të tjerë për të cilët nukka të dhëna. Antipatros, pas nisjes së fush-

atës së Aleksandrit, mbeti regjent për Maqe-doninë, në mungesë të mbretit. Data e tes-tamentit, pas vdekjes së Aleksandrit,përkon me periudhën kur Antipatros moridrejtimin e Maqedonisë. Gjesti i Aristotelitshikohet nga komentuesit e shumtë si njëshenjë miqësie ndaj Antipatros, por mundtë ketë dhe arsye të tjera. Në një shënim përkëtë fakt, autorët e ribotimit të veprës së D.Laercit sjellin këtë shpjegim: “Opinioni ipranuar përgjithësisht sot është se ligjiathinas ja ndalonte Aristotelit, për shkaktë statusit si “metek”, domethënë residenti huaj, që të zotëronte dhe, pra, që të lintetrashëgim gjë tjetër veçse pasuri të tund-shme”5. Ndërsa në një shënim shtesë nëfund të librit V të D. Laercit lexojmë: “Tes-tamenti duhet interpretuar në kuadrin elegjislacionit (athinas, por Aristoteli nukishte athinas dhe, testamenti me gjasë dukeqenë posteriori nga tërheqja në Chalcis,ekzekutimi i tij nuk do të varej nga ligjiathinas)…”6. Atëherë, nga gjithë këto dis-kutime me të drejtë shtrohet pyetja, cilaështë origjina e Aristotelit?

Diogjen Laerci, në një kronologji të sh-kurtër të jetës së Aristotelit na thotë se nëperiudhën e sundimit të arkonatit tëPitodotit, “ai shkoi te Filipi, vitin e dytë tëOlimpiadës së 109, (343-342 para Krishtit kurAleksandri ishte 13 vjeç, Gj.S.), ndërkohëqë Aleksandri ishte 15 vjeç… Për më tepër,thuhet se ai i rekomandoi Aleksandrit Kal-istenin, por ai e ofendoi mbretin dhe se ky,për ta shmangur, nga njera anë dalloi Anak-simenin dhe, nga ana tjetër, i dërgoi dhura-ta Ksenokratit”7. Kalisteni ishte nipi i Aris-totelit.

Sipas historisë Filipi i vendosi mjeshtrindhe nxënësin e tij në një rezidencë afër obor-rit mbretëror në Miéza. Fatkeqësisht nukdihet se çfarë mësimesh i dha Aristotelinxënësit të vet. Ajo që dihet me siguri ështëse Aristoteli, duke ndjekur traditën grekedhe duke u larguar nga preceptet e Plato-nit, i kushtoi një rëndësi të veçantë poezisëdhe pikërisht Homerit. Ai vuri në dispozi-cion të Aleksandrit një botim të Iliadës, tëcilën Aleksandri nuk e ndau nga vetja edhegjatë fushatave të tij, të cilën e mbante posh-të jastëkut së bashku me shpatën e vet, nathotë Plutarku. Mësimi i Aristotelit mbaroirreth vitit 340 para Krishtit kur Aleksan-dri ishte 16 vjeç dhe Filipi i caktoi të birit

detyra administrative dhe ushtarake. Ar-istoteli, pasi qëndroi disa kohë në Stagirë,në 335 u vendos në Athinë dhe formoi sh-kollën e vet të filozofisë si rivale të Akade-misë. Edhe për këtë fakt ka shumë disku-time. Diogjen Laerci na thotë se kur Plato-ni mësoi që Aristoteli formoi shkollën e vetështë shprehur: “Aristoteli na lëshoi njëvickël kali, siç bëjnë, sapo lindin, zogjtë epulës me nënën e tyre”. “Hermipi thotë tëJetët, vazhdon Laerci, se kjo ndodhi nëmomentin kur Aristoteli ishte pjesë e am-basadës që shkoi te Filipi për athinasit kurKsenokrati (Izokrati, Gj.S.) u vendos në kryetë Akademisë; kur ai u kthye dhe e pa sh-kollën nën drejtimin e një tjetri, ai zgjodhisi shkollë një sallë shfaqjesh që ishte ven-dosur te Liceu dhe, duke shkuar e ardhurderi në orën për t’u mirosur me vaj, ai filoz-ofonte në shoqërinë e dishepujve; prej kësajvjen që ai u quajt Shëtitës. (Për të tjerë, kjosepse, duke diskutuar me Aleksandrin çësh-tje të ndryshme, pasi ky i fundit sapo kish-te dalë nga një sëmundje, ai bënte shëtitje)”8.Këtu Aristoteli jepte mësime të logjikës, fiz-ikës, zoologjisë, metafizikës, moralit, poet-ikës dhe retorikës. Në këtë rreth sdudjue-sish në Athinë filozofi ndiqte karrierën enxënësit të vet.

Më në detaje na paraqitet Plutarku kuja vlen të theksojmë disa momente. “Ale-ksandri, me sa duket, nuk mësoi vetëmmoralin dhe politikën, por ai mori edhemësime sekrete dhe më të thella që filozofëti cilësojnë posaçërisht si “acroamaike”(mësime të dhëna gojarisht) dhe “epoptike”(që lidhen me iniciacionin) dhe që ata ru-hen t’i përhapin. Në fakt, kur Aleksandrikaloi në Azi, kur mësoi se Aristoteli kishtebotuar disa libra që trajtonin këto çështje,ai i shkroi në emër të filozofisë një letërshumë të hapur dhe ja teksti: “Aleksandripër Aristotelin, përshëndetje. Ti ke bërëgabim që botove mësimet e tua akroamaike.Sepse në çfarë do të jemi ne superiorë ngatë tjerët, në qoftë se doktrinat që ti na kemësuar bëhen të përbashkëta për të gjithë?Për sa më përket mua, unë më shumë do tëpreferoja të dallohesha nga njohja e tëmirave më të mëdha se sa nga fuqia. Qofshëmirë”. Aristoteli, për të ngushëlluar Ale-ksandrin për ambicien e tij të zhgënjyer, ujustifikua për subjektin e shkrimeve të tijduke thënë se ato ishin botuar pa thelb dhe,në fakt, është e vërtetë se traktati i tij përmetafizikën nuk ka asnjë dobi për këdo qëdëshiron të mësojë ose të mësohet: ky nukështë gjë tjetër veçse një manual për për-dorim nga dishepujt e formuar plotësisht”9.Dija dhe pushteti, çfarë marrëdhënie e ndër-likuar që nga lashtësia e deri më sot, qëvazhdon të shqetësojë çdo shoqëri?

VVVVVijonijonijonijonijon

Shwnime(Footnotes)1 G.W.F. Hegel, Leçons sur l’histoire de la philosophie, T. 3, Vrin, Paris, 1972, f. 513.2Për më shumë, shiko; Pierre Hadot, Qu’est-ce la philosoph-

ie antique, Folio Gallimard, 1995, f. 145-226.3 Diogè ne Lewrce, Vies et doctrines des philosophes illus-

tres, La pochotheque, 1999, f. 555.4 G.W.F. Hegel, Leçons sur l’histoire de la philosophie, Vep. e

cituar, f. 500-501.5 Shënimi 3 në Diogè ne Leërce, Vies et doctrines des philosophes illustres, f. 566.6 Po aty, f. 648.7 Diogè ne Lewrce, Veper e cituar, f. 564.8 Diogè ne Lewrce, Veper e cituar, f.556.9 «Alxandre le Grand, Histoire et dictionnaire», Robert Laf-

font, Paris, 2004, f. 7.

E diel 1 Prill 2018 - 21OPINION

Hëna rrit optimizmin dhe aftësinë komu-nikuese. Vërtet do të jeni pak egocen-trikë, por edhe të shkëlqyer dhe intere-sant si kurrë më parë! E dini fatin tuaj,por do të arrini edhe të përf i toni ngarasti për të mësuar nga persona vërtettë veçantë.

DEMI

Plutoni jo shumë miqësor do t’ju kuj-tojë se duhet të ndërtoni marrëdhënietë karakterizuara nga ekuilibri i duhurmidis rastësisë dhe vetëkontrollit. Vazh-doni të hani në mënyrë të shëndetshme,duke zgjedhur me saktësi ushqime tëcilësisë së mirë.

UJORI

BRICJAPI

SHIGJETARI

AKREPI

PESHORJA

LUANI

V I R G J E R E S H A

GAFORJA

BINJAKET

DASHI

PESHQIT

Mi rëkup t im i i pe rsonave që j u qën -d ro jnë në k rah do ta ke të t ë vësh -t i r ë t ë qe tëso jë ne rvoz i zm in e j ua j .Do të j e të e vësh t i rë të ruash qe tës -inë nda j a ty re që vazhdo jnë të bë jnëp o t ë n j ë j t a p r o p o z i m e s h u m ë eshumë he rë .

Me planetin e dashurisë që ju mbron, dotë kërkoni mundësi dialogu dhe bash-këpunimi me personin e zemrës. Lidhjado të rezultojë më e forcuar. Me Ve-nusin që vazhdon t’ ju mbrojë, nuk du-het të sforcoheni shumë për të qëndru-ar në formë.

Do të ken i f ë r k ime me n jë f am i l j a rqë këmbëngul që gj i thçka shkon mirë,n d ë r s a n ë r e a l i t e t k a t e n s i o n e t ëf shehu ra . Kush j e ton në ç i f t duhe ttë bë jë ku jdes që të mos ndër l i ko jëa të që ësh të e th jesh të dhe e d re j t -përdre j të .

M e f a v o r i z i m i n e J u p i t e r i t , n ë s ej e n i n ë k ë r k i m t ë n j ë p u n e , d i j e n is e f a t i m u n d t ’ j u t r o k a s ë n ë d e r ë .M o s r r i n i d u a r k r y q . M e V e n u s i n m i kq ë j u v ë z h g o n , m u n d t ë h a p n i n j ëk a p i t u l l t ë r i n ë l i d h j e t t u a j ad a s h u r o r e .

Ndon jë zënkë më shumë dhe k l imadashurore do të ndikohet ndjeshëm.Do të jetë më mirë t ’ i kontro l loni re-ag imet tua ja të g jaknxehtës isë. N jëmik, vetëm për të mohuar mbështet jene premtuar , do të përp iqet t ’ ju fusëdyshime për zgjedhjen e bërë.

Venusi , Mars i dhe Neptuni bashkëve-pro jnë me Hënën në favor in e jua j .Do të n j ihn i persona, të c i lë t mundt ’ua vër te to jnë menjëherë v lerën dhes inqer i te t in . Po ka lon i n jë per iudhëndryshimesh në çdo fushë. Të papr i t -ura t do t ’ ju bë jnë përsër i v iz i të .

Do të kaloni disa zënka dhe do t’ia dilni tëtejkaloni të gjitha pengesat që ju ndalojnëtë merreni vesh me partnerin e dashur.Mos i lini pas dore çështjet private për tëdëgjuar dhe për të ndihmuar një person qëju kërkon ndihmë.

Me Neptunin që ju mbron, mund të mbësh-teteni tek miqësi dhe kontakte konstruktive.Jini të sigurt, jeta e juaj është duke evoluar nëdrejtime më interesante. Me Marsin armiqë-sor, kini kujdes nga gabimet në vlerësimin esjelljeve për të mos gabuar.

Do t’ju duhet të përballeni me ndonjë të papritur dhenuk do të keni atë elasticitet që do të ishte inevojshëm për t’u përballur me risi dhe për të riorga-nizuar programin. Kjo mënyrë e vazhdueshme përtë pyetur të tjerët ndoshta fsheh paaftësinë përpranuar atë çka është e ndryshme nga ju.

Në ndikimin e Uranit dhe Venusit priten, mbitë gjitha nëse jeni beqarë, perspektiva inter-esante risish në sektorin e dashurisë. Do tërrethoheni nga njerëz me të cilët ndihen mirëdhe do të mënjanoni ata që duan t’u dety-rojnë zgjedhjet edhe mendimet e tyre.

Një shikim përtejtunelit të Kalimashit

Opinioni i Ditës

NgaDritan Hila

(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)

...është se ndjeshmëria teknjerëzit është e lartë. Hyjnë edheata që janë të rreshtuar qartazi metë majtën. Për herë të parë hyra nëprofilin e kryeministrit, që komen-tonte ngjarjen e tunelit të Kali-mashit dhe e vërtetova se shumëtë njohur të mi, jugorë e veriorë, tëcilët në rreshtimin e tyre janë tëmajtë, e kundërshtonin. Ndoshtakjo është pika e ujit që mbushgotën e zemërimit, por tashmëRama ka ardhur koha që t’i bëjëpyetjen vetes se kë përfaqëson.

Në pesë vjet të qeverisjes së tij,ai ka zgjedhur qartazi krahun e tëpasurve. A vjen kjo për arsye për-tese të drejtimit të shtetit; a vjensepse nuk ka ide dhe ia lë privatitbarrën; apo për arsye korruptive,ky tashmë nuk është një problem injerëzve, por i tij. Por ka ardhurkoha që ai të vendosë se çfarë tëhedhë në tregun e ekonomisë. Nukmund të vazhdojë më me njëekonomi, e cila mbahet vetëm ngataksat, të cilat pastaj shpërndahennëpër klientelën e tij, duke krijuarpozita oligopoli që po u marrinfrymën njerëzve.

Ana tjetër e medaljes ështëekonomike. Po sot, erdha për fund-javë pas kaq muajsh në bregdetine Golemit. hotel “Fafa” ku ndenjapër drekë ishte plot me kosovarëqë kalojnë fundjavën. Hotel “Flow-er” po në këtë zonë duhej prenotu-ar ditë përpara se ishte gjithashtui mbushur me kosovarë. Porndërkohë pas protestës, klientëtnga Kosova kanë anuluar preno-timet për javët e ardhshme. Tanishtrohet problemi, a u ka hyrënjeri llogarive kur merr këtë tak-së nëse vendit i interesojnë 5 euronë grykën e tunelit që punësojnë100 vetë, apo qindra e mijëra euroqë harxhojnë edhe jashtë sezonitnë bregdetin tonë, mijëra koso-varë të cilët punësojnë mijëravetë, ku këta mijëra vetë krijojnëeksperienca që në verë të presinpolakët dhe suedezët? Mesa duket,duhet të mbledhim mendjen që t’ibëjmë rrugët pa pagesë direkte përvendësit dhe me një taksë vjetorepër të huajt, pavarësisht nëse fu-ten një herë apo 100.

Ndërkohë, nuk mund të lihetpa cituar problemi i rrugëve. Pesë

vjet pasi ka ardhur në pushtet emajta, ende nuk janë mbyllurrrugët që la të hapura Berisha. ‘ByPass’ i Fierit dhe Vlorës janëpaguar nga dy herë dhe nuk popërfundojnë, rruga Tiranë-El-basan po ashtu, duhet të përfun-

dojë urgjent segmenti Tiranë-Milotku makinat ecin me shpejtësinë ehapit të njeriut, si dhe të zgjero-hen segmente të tjerë si ai Elbasan-Pogradec, që është atrofizuar ko-mplet.

Ky vend të vetmen të ardhme që

ka është turizmi, ndaj shtroheturgjente modernizimi i rrjetitrrugor, i cili nuk mund të bëhetduke e pasur mendjen të nxjerrëshdhjamë nga pleshti, por me biznes-plane të qarta dhe afatgjata.

“dritare.net”“dritare.net”“dritare.net”“dritare.net”“dritare.net”

E diel 1 Prill 201822 - OPINION

Për zbatimin pa kushte nga qeveriatë rekomandimeve të FMN-së

Opinioni i Ditës

Nga Bujar Leskaj

(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)

... Shqipërisë prej 330.9 milionëeuro më 28 shkurt 2014 (prej këtej,dhe kalimit të këtij institucioniprestigjioz në rolin e thjesht vëzh-guesit, në bazë të nenit 4 të mar-rëveshjes së lidhur me FMN-në, dhejo më ndikuesit të drejtpërdrejtënëpërmjet kushteve për akordimine transheve të kredisë për ekonom-inë tonë), ngre disa shqetësime thel-bësore që duhet t’i lexojmë dheadresojmë si duhet që të gjithë: Kuv-endi, qeveria, njësitë e vetëqeverisjesvendore (bashkitë), institucionet epavarura kushtetuese, shoqëriacivile dhe mediat.

Deklarata ngre alarmin se“Duke pasur parasysh nivelin elartë të borxhit publik (71,2 për qinde PBB-së në fund të vitit 2017...), tron-ditje të tilla negative si ngadalësimii rritjes ekonomike... apo materiali-zimi i detyrimeve të kushtëzuaramund të japin ndikim negativ teborxhi dhe te qëndrueshmëria e jas-htme, çka do të kërkonte një korri-gjim të fortë fiskal”1. FMN me detyr-ime të kushtëzuara i referohet krye-sisht pagesave të Buxhetit të Shtetitndaj Partneriteteve Publik-Privat tëlidhura deri tani dhe që do të kon-traktohen edhe në të ardhmen, singa qeveria qendrore dhe nganjësitë e vetëqeverisjes vendore.

Në lidhje me Partneritetet Pub-lik-Privat, FMN thekson në dek-laratë se, “...një prioritet kyç ështëpakësimi i vendimmarrjeve të frag-mentuara dhe fuqizimi i procesevetë vlerësimit të riskut brenda Min-istrisë së Financave. Këto procesejanë me rëndësi kritike, po të kemiparasysh detyrimet e mëdha tëkushtëzuara që shpesh janë pjesë ekontratave të PPP-ve me një hori-zont kohor afatgjatë. Praktika ak-tuale e propozimeve të pakërkuaraduhet të eliminohet”2.

Në të njëjtën linjë me rekoman-dimet e FMN, në përshëndetjen tijnë lançimin e Strategjisë sonë Ko-mbëtare për Energjinë 2030, më 26mars 2018, të lexuar nga drejtoreshae USAID-it në Shqipëri, zj. CatherineJohnson, ambasadori amerikanDonald Lu u shpreh: “Më lini që t’ibëj jehonë mesazhit që ështëpërcjellë nga FMN se Shqipëria dotë përfitojë duke mos dhënë më kon-cesione jokonkurruese tek biznesetindividuale, sepse duhet të ketë njëkontratë transparente standardepër të gjithë konkurrentët në sek-torin e energjisë. Askush nuk du-het të marrë trajtim të posaçëm3".

Ky cilësim i fortë vjen nga am-basadori Lu, miku i madh i sh-qiptarëve, ideator dhe imponues përrealizimin e reformës së domos-doshme në drejtësi, për forcimin eshtetit të së drejtës, institucionevedhe kombit shqiptar. Në veçanti,shqetësimi i tij, që askush nuk du-het të gëzojë trajtim të posaçëm nëdhënien e fondeve publike, duhet tëna bëjë të reflektojmë thellë. Situa-ta është vërtet problematike. Legjis-lacioni i derisotëm në fushën e kon-

cesioneve dhe Partneritetit Publik-Privat (PPP) përballet me një hand-ikap, me një të metë thelbësore. Ainuk parashikon një oponencënjë oponencënjë oponencënjë oponencënjë oponencëteknikteknikteknikteknikteknike dhe pre dhe pre dhe pre dhe pre dhe profesionale të paofesionale të paofesionale të paofesionale të paofesionale të pavvvvvararararar-----ur nga ekzekutiviur nga ekzekutiviur nga ekzekutiviur nga ekzekutiviur nga ekzekutivi, e cila të funk-sionojë nën drejtimin dhe mbikëqyr-jen e drejtpërdrejtë të Kuvendit.Neni 18 i Ligjit nr. 125/2013 “Për Kon-cesionet dhe Partneritetin Publik-Privat”, me emërtimin “Komisioni idhënies së koncesionit/Partneri-tetit Publik Privat” parashikon ng-ritjen e kësaj strukture në varësi tëplotë nga Autoriteti Kontraktues (icili është në shumicën dërrmuesetë rasteve dikasteri i linjës), dukepërfshirë edhe pagesën e këtij komi-sioni për punën e bërë. Eksperiencae deritanishme sjell shembuj tëshumtë të koncesioneve të kontrak-tuara dhe menaxhuara keq, edhepër shkak të mungesës së njëoponence profesionale dhe të pavar-ur nga Ekzekutivi.

Sot jemi në kushtet kur projekti1 miliard euro i bërë publik ngaqeveria dhe në tërësi planet për of-rimin gjithnjë e më të madh të shër-bimeve publike në nivel të qeverisjesqendrore dhe vendore, nëpërmjetkoncesioneve ose formulës së PPP-ve, sikurse e kanë theksuar dhe poe theksojnë me forcë edhe FMN, Ban-ka Botërore, USAID, etj., po sjellinekspozimin e rritur të ekonomisësonë përballë risqeve të (i)përzgjedhjes së gabuar të një Part-neriteti Publik-Privat, pa një studimtë thelluar të raportit kosto-për-fitim, (ii) të natyrës afatgjatë të kë-tyre projekteve dhe kompleksitetittë kushteve kontraktuale të tyre,(iii) të një kuadri ligjor të munguarose të paplotë, (iv) të transparencësdhe pjesëmarrjes së pakët të pub-likut në proces, si dhe (v) të dësh-timit të projektit, me kosto të lartadhe afatgjata mbi Buxhetin e Sh-tetit.

Këshillat profesionale të FMN-sëduhen respektuar dhe zbatuar. Për-ballimi i risqeve të mësipërme, për-gatitja e strategjisë dhe planit tëveprimit për zbutjen e tyre janëpërgjegjësi dhe detyra të menjëher-shme dhe urgjente për institucionete shtetit tonë.

Eksperienca e derisotme, e kon-statuar edhe gjatë disa auditimevetona si KLSH, ka dëshmuar se kon-cesionet e dhëna dhe vitet e para tëzbatimit të Partneriteteve të para

Publik-Privat, në përgjithësi kanëgjeneruar problematika të shumta,ndër të cilat edhe sociale, ku si mëkryesoret renditen:

1. Kontrata koncesionare tejet tëfavorshme për biznese të caktuaradhe jokonkurruese për shumicëndërrmuese të sipërmarrjeve pri-vate.

2. Rritje e paargumentuar eshpenzimeve prodhuese ose kostovetë shërbimit për efekt të shmangiessë pagesës së taksës mbi fitimin osenë rëndim të çmimit fundor mbikonsumatorin ose mbi Buxhetin eShtetit.

3. Zgjatje të afatit të koncesion-eve tej çdo limiti kohor.

4. Ndryshim i kritereve tëpërzgjedhjes së kompanisë fituesenga ato që i ofrohen publikut sh-qiptar me kriteret e shpallura nështypin e huaj dhe në dokumentet etenderimit.

5. Mosarkëtim i garancisë ban-kare nga koncesioni i dështuar.

6. Afat tejet i shkurtër i shpalljessë ftesave të projekteve koncesion-are (praktika botërore e ka mesa-tarisht 2 vjet. Tek ne ka ndodhurshpallja edhe brenda pak javëve!)

7. Mungesë e plotë dhe kronike ediskutimit paraprak publik për njëkoncesion ose Partneritet Publik-Privat që do të jepet.

8. Mungesë e strategjive për sek-torët specifikë, ku jepet koncesioniapo partneriteti publik privat dhepërfshirje e gjerë e qeverisë qendrorenë përzgjedhjen e projekteve dhe li-cencimin përkatës.

9. Mospërdorim i Marrëveshjessë Stabilizim-Asociimit dhe aktevetë tjera juridike ndërkombëtare, nëtë cilat Shqipëria si shtet është palë,të cilat prevalojnë mbi legjislacion-in vendës dhe janë një premisë e mirëpër rishikimin e kontratave konce-sionare problematike të dhëna mëherët, të cilat cenojnë konkur-rencën e lirë dhe përkeqësojnë çmi-met e mallrave dhe të shërbimevepër qytetarët.

Gjykoj se disa koncesione osePPP, për vetë rëndësinë strategjikeqë mbartin (psh. porte, aeroporte)sot dhe në të ardhmen duhen të ar-gumentohen dhe mbrohen ngaqeveria edhe në Këshillin e SigurisëKombëtare. Në këto raste orientimiduhet të jetë drejt aleatëve tanëstrategjikë si SHBA dhe Gjermania.Ndërsa kompanitë e regjistruara si

“off shore”, pra me pronësi jo tëqartë dhe transparente, nuk duhettë lejohen të marrin pjesë në tender-at publikë.

Po më 20 mars 2018, Gjykata Evro-piane e Audituesve (ECA), institu-cioni suprem i auditimit i Bashkim-it Evropian, duke publikuar gjetjetdhe rekomandimet e Raportit të sajSpecial mbi Partneritetet Publik-Privat të koordinuara nga Komisio-ni Evropian (të cilin do t’ia vëmë nëdispozicion edhe Kuvendit dheEkzekutivit), shprehej se “Partner-itetet Publik-Privat të bashkëfinan-cuara nga BE në vendet anëtare,nuk mund të konsiderohen si njëopsion ekonomikisht i mundshëmpër ndërtimin ose dhënien në për-dorim të infrastrukturës publike4”.

Sipas ECA-s, Partneritetet Pub-lik-Privat (PPP) të audituara prej sajparaqisnin mangësi të përhapuradhe përfitime të kufizuara, duke re-zultuar në 1.5 miliardë euro shpenz-ime joefiçiente dhe joefektive.Përveç kësaj, vlera për para dhetransparenca u dëmtuan gjerësishtnga politika dhe strategji te paqar-ta nga analizat e papërshtatshme,nga regjistrimi jashtë bilancit i PPP-ve dhe mungese balancimi në ndar-jen e riskut mes privatit dhe Sh-tetit. Na lind natyrshëm pyetja: kurnë vendet e Bashkimit Evropian,me një legjislacion dhe kulturë sh-tetare shumë më të konsoliduar sene, PPP-të konsiderohen problem-atike, si duhet të jenë ato tek ne?

Në deklaratën për shtyp, ECApohon se audituesit e saj audituan12 Partneritete Publik-Privat tëbashkëfinancuara nga BE nëFrancë, Greqi, Irlandë dhe Spanjënë fushën e transportit rrugor dheteknologjisë së informacionit dhekomunikimit, me një kosto totaleprej 9.6 miliardë euro dhe një kon-tribut të BE-së prej 2.2 miliardëeuro.

Institucioni suprem i auditimiti BE-së thekson me forcë se “Au-dituesit gjetën që PPP-të u lejuanautoriteteve publike të siguronininfrastrukturë në shkallë të gjerëpërmes një procedure të vetme, porkjo e rriti riskun e konkurrencëssë pamjaftueshme dhe për këtë ar-sye autoritetet kontraktuese u ven-dosën në një pozicion negociatormë të dobët. Për më tepër, shumicae PPP-ve të audituara demonstru-an inefiçienca të konsiderueshme

gjatë ndërtimit të infrastrukturaveqë kishin marrë përsipër, me shtatënga nëntë projektet e kompletuara(që korrespondojnë me 7.8 miliardëeuro si kosto projekti) që shkaktu-an vonesa deri në 52 muaj dhe rritjete mëdha të kostos5”.

Në Greqi (deri tani vendi për-fitues më i madh i kontributeve tëBE-së nëpërmjet PPP-ve, me 3.3 mil-iardë euro ose 59% të totalit), kos-to për kilometër e tri autostradavetë audituara u rrit ndjeshëm derinë 69%, ndërkohë që niveli i rent-abilitetit i këtyre projekteve ureduktua ndjeshëm, duke rënë me55%. ECA thekson se arsyet krye-sore për këtë shpenzim joefektivqëndronin në faktin se boshllëqetfinanciare të shkaktuara nga rine-gocimi i kontratave të PPP-ve ulejua të mbuloheshin nga buxheti iBE dhe i shtetit investues, me pro-jekte të përgatitura keq nga part-nerët publikë dhe me kontrata mekoncesionarët privatë, të nënshk-ruara përpara se sa çështjet e rëndë-sishme të ngelura pezull të ishinzgjidhur.

Të gjitha institucionet e shtetittonë duhet të ndërgjegjësohen nëmaksimum për problematikën ethellë dhe serioze të menaxhimit tëPartneriteteve Publik-Privat edhetek ne. Risqet e lidhura me konce-sionet dhe PPP-të e bëjnë impera-tive dhe të domosdoshme që Kuv-endi të shikojë mundësitë për kr-ijimin e një njësie të oponencës sëpërhershme e profesionale ndajgjenerimit dhe zbatimit në praktikëtë këtyre kontratave, një sekretar-iat pranë Kuvendit, i përbërë filli-misht qoftë edhe nga dy ose tre ek-spertë, personalitete të fushës sëfinancave dhe administrimit pub-lik, një ekip i cili të funksionojnënë vartësi të tij dhe të jetë i pavarurfinanciarisht nga Ekzekutivi. Kjonjësi duhet të ketë kapacitetin emjaftueshëm financiar për të komi-sionuar ekspertë të fushave respe-ktive për studimin/oponencën si-pas koncesionit apo PPP-së qëshqyrtohet, në emër dhe për llog-ari të Kuvendit dhe komisionitparlamentar përkatës. Krijimi injë strukture të tillë do të jeptesinjalin e parë se vërejtjet dhe sug-jerimet e FMN-së, BankësBotërore, USAID-it dhe partner-eve tanë të tjerë të rëndësishëmndërkombëtarë, ndaj risqeve qëpo grumbullohen mbi menax-himin e qëndrueshëm të finan-cave tona publike, po dëgjohen siduhet, këshillat po zbatohen dhekundërveprimi ndaj këtyre ris-qeve është ai i duhuri dhe nëkohë.

(Footnotes)1 http://www.imf.org/external/lang/al-

banian/np/ms/2018/ms032018a.pdfD e k l a r a t a P ë r m b y l l ë s e e m i s i o n i t t ë

FMN, fq. 3, paragrafi i parë, 20 mars 2018.2 Po aty, fq 3, paragrafi i tretë3 http://www.tpz.al/2018/03/26/ambasa-

da-amerikane-ultimatum-rames-ndal-konce-sionet/

4 https://www.eca.europa.eu/Lists/ECA-Documents/INSR18_09/INSR_PPP_EN.pdf

Njoftim për Shtyp i Gjykatës Evropianetë Audituesve, Luksemburg, 20 mars 2018, faqe1, fragmenti i parë

5 https://www.eca.europa.eu/Lists/ECA-Documents/INSR18_09/INSR_PPP_EN.pdf

Po aty, faqe 1, fragmenti i tretë

- 23E diel 1 Prill 2018

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

AAAA Argët

im filoz

ofikrgët

im filoz

ofikrgët

im filoz

ofikrgët

im filoz

ofikrgët

im filoz

ofikFJ

ALEK

RYQI

(1)

FJAL

EKRY

QI (2

)

PËRG

JIGJ

ET E

FJA

LËKR

YQEV

E TË

NUM

RIT

TË K

ALUA

R

Plotësoni vendet bosh në mënyrë që çdo kolonë të ketë numrat nga 1-9

SUDOK Përgjigje e sudokut të numrit të kaluar

AAAAArgëtimrgëtimrgëtimrgëtimrgëtimfilozofikfilozofikfilozofikfilozofikfilozofik

KRIPTOSKEMEPërgjigja e numrit të djeshëmKRIPTOSKEME

Fjalëkryqi (1) Fjalëkryqi (2)

HORIZONTAL1. Fillojnë panikun.3. Gibson aktor.5. Në mes të cogito dhe sum e thën nga Des-cartes.9. Mund të jetë trofe.11. Janë vendet si Katari14. Maureen që qe aktore.16. Janë kundërmuese.17. Mund të fitojnë etapa.20. Ushtojnë nga "ola".22. Një thirrje26. Janë ministritë.27. Një rrugë në Paris.28. Markë cigareje.29. Eshtë nginjja.32. Ricciarelli soprano.33. Fillojnë sefte.

Plotësoni vendet bosh në mënyrë që çdo kolonë të ketë numrat nga 1-9

Gjeni ndryshimin

Dy figurat kanë ndryshime nga njëra-tjetra

Përgjigja, ja cilat janë ndryshimet e figurave

- Të pamposhturit janë ata që tregohen të fortë kursulmohen në pikat e dobëta.

- Asgjë nuk është më e shtrenjtë, se sa ajo qëblihet me lutje.. !

- Nëse asnjë s'të ka zili, dije se ti je njeri i dështuar.Pema me kokrra synohet, tjetra harrohet...

- Vlera e një njeriu duhet parë në faktin se çfarë jep,dhe jo në atë se çfarë është në gjëndje të marrë.

(Albert Anjshtajn)- Është më mirë t’i meritoni nderet dhe të mos i

gëzoni ato, se sa t’i gëzoni dhe të mos i meritoni.(Mark Tueni)

- Të jesh me karakter do të thotë tëjesh i drejtë edhe kur s'të sheh njeri.

- Kurrë s'e bëj gabimin e të debatuaritme njerëz, për opinionet e të cilëvenuk kam respekt. (Edward Gibbon)

- Nuk është e bukur ajo që është ebukur, por e bukur është ajo që jupëlqen. Italiane

- Fillimi i mirë - garanci e mbarimit tëmirë. Fishart

HORIZONTAL1. Mund të jetë kursimi.5. Ylli i Nostradamus.8. Tamam pa kufij.11. Ross këngëtare.13. I lashtë.15. Eshtë Aleanca ku sapoi kemi aderuar.19. Kufijtë e lëvizjes20. I ka tek plepi.21. Paguhen për shërbim.23. Fillojnë lejen.24. Kufizojnë trotuaret.25. Bëjnë karrierë në parti.27. Thahet me bonifikim.28. Mund të jetë unik një i tillë .29. Preka komik shkordran.31. Fund dhjetori.32. Fillojnë aksionin.33. Ente Operative Tiranë34. Agjenci Ajrore Durrës.36. Një pjesë e dimensioneve.

39. Eshtë përfaqsuesja e Adriam Mutu.41. Kalimi në ekstreme.42. Eshtë e re pas Krishtit.43. Shkruhet për të mos vazhduar më.44. Si i gjithë .47. Kush e thotë lutet.48. Kufij elementi.49. Ishte nyja që preu Alekdansdri i Madh.50. Një pjesë e titanëve.51. Mund të jetë kundërmuese.52. Pak titanike.

VERTIKAL1. Si i përshtatëshëm.2. Mund të jenë fetare.3. Ai i kuq e ka një huq.4. Pak analogji.6. Eshtë metri i rrobaqepësit.7. Në hyrje të oazit.8. Arte pa re.

9. Arthur që qe dramaturg.10. Janë boshte.12. Michelangelo regjisor.14. Mund të bëjë stil të lirë .16. Ishin monedhe te Tobias.17. Eshtë bas me katër tela.18. Pak efikasitet.22. Eshtë marrëveshje me nota.25. Ishte babai i Akilit.26. Fillojnë nazet.27. Në krye të kuadrove.29. Eshtë faqe muri.30. Një apendisit i menjëhershëm.35. Kurosawa që qe regjisor.36. Vriten nga espada.37. Eshtë shtet aziatik.38. Edouard piktor.40. Një transporti është kamioni.45. Uni i Freud.46. Një cigan.47. Fundi i një samurai.

TTTTThëniehëniehëniehëniehënietë mençuratë mençuratë mençuratë mençuratë mençura

34. Ente Ekonomike Sarandë.35. Mbyllin një ditar.36. Satelit i Jupiterit37. I ka tek Luani.38. Boldi komik italian.42. Eshtë kolana në filma43. Kush e thotë lutet.44. Oxa këngëtare.46. Inicialet e Nolte aktor.47. Eshtë tokë që... fitohet.48. Një... gjermane.

VERTIKAL1. Një votë në favor.2. Filozofi me eksperimentin e gomarit.3. Në hyrje makinës.4. Fillojnë lehtë.5. Irlanda në Dublin.6. Eshtë edhe ajo e historisë.

7. Një pjesë e gamiljeve8. Notat pa kufij.9. Ishin komitë.10. Ka kryeqytet Islamabad.12. Don... i Interpretuar nga Terence13. Mbyllin aktet.15. Janë përmasa.18. Gjysma e lutjes.19. Castellitto aktor.20. Inicilat e Dalí, piktor.21. Tanita këngëtare.23. Eshtë trysni24. Në hyrje të Europës.25. Janë rrobat për t'u larë.30. Bën mëza.31. Moreau aktore.32. Janë thika.39. Një pjesë e satelitit.40. Janë teke në sende.41. Pak marramendëse.42. I ka tek zdapi.45. Inicialet e Nolte-s.

ZBAVITJE

M A T A H E L M E T

A R R V E D D E P P P

P A R A L E L E T L E R

P O L I F E M I O L E

E M I L E Z O L A E T I K

L A I R A E R R E Z E

E R A I B E M R I I S

H I M A E S T R O D E

T A L E N T E T T A R E

E K R A H O R A R I A

S I P R I T A T R

K A P A N O N E T L A L A

D I S K O T E K A T A P

R O M A N E A R G O S A

E N T G N I R H R

W M O N O G R A F I A A

P E L E G R I N A Z H E T

P O L I G L O T E T I D E

A L K R A H E T K S H

K E N I T T K A T E T

E M I L E E N J O M E R

T I M E R S T A N E T I

A K S E R I O Z R A M

T E O E T R A Z J A R R I

S T R I P B B V O T A

H E R O I N A O V E R

S A S S N R V I R T

U T S H T E T E R O R E

B L I T E R A T U R A T

M I N E R A L E T C

K A L O R E S I T H A V

C A R I S T I N T L

V H I M I Z M I K E

R A M E T N A A R R

A D R E S E I T A L I A

P O L E M I K A S E A T

1 2 3 4 5 6 7 78 8 9 10

11 12 13 14

15 16 17 18 19

20 21 22 23

24 25 26

27 28

29 30 31

32 33 34 35 36 37 38

39 40 41 42

43 44 45 46 47

48 49

50 51 52

1 2 3 4 5 6 7 8

9 10 11 12 13

14 15 16

17 18 19

20 21 22 23 43 25

26 27

28 29 30 31

32 33 34

35 36 37

38 39 40 41 42

43 44 45 46

47 48

3 1 7 2 7 3 13 2

2 7 5 8 4 3 5 7 2 6

7 3 1 9 1 6 5 10 6 2 6

3 5 8 2 3 5 6 1 7 5

12 5 13 5 10 1 7 6 13

2 7 18 5 11 2 6 5 8 2 6

8 2 6 2 2 1 8 5 11 1

1 6 8 17 9 5 7 2 9

3 1 5 8 2 16 2 7 1

2 3 2 6 5 9 2 1 13

6 2 7 2 3 7K 18U 3M 6 T3 4 8 5 19 1 5 3 5 2

REKLAME E diel 1 Prill 201824 -