KWT op het Theresialyceum...1. Bij intrinsieke motivatie vindt de leerling de handeling zelf leuk en is de ervaring de beloning. 2. Bij geconstateerde motivatie ziet de leerling het

Dit onderzoek omvat een literatuurstudie omtrent motivatie, autonomie, keuzewerktijd enonderwijsveranderingeninhetalgemeen.Daarnaastzijnleerlingenensectiesbevraagdoverhunblikophetfunctionerenvandeschoolenhoedeschooleigenlijkzoumoetenfunctionerenopditgebied.Totslotgaanweinopdewaardevanonsonderzoekinhetlichtvannieuwaangekondigdeonderwijsontwikkelingenoponzeschool,waarwegedurendedelooptijdvanonsonderzoekmeegeconfronteerdwerden.

KEUZEWERKTIJD

KEUZEWERKTIJD ALS MIDDEL OM MOTIVATIE EN STUDIEHOUDING TE VERBETEREN.

Pagina|2

KEUZEWERKTIJD

KEUZEWERKTIJD ALS MIDDEL OM MOTIVATIE EN STUDIEHOUDING TE VERBETEREN.

E.ZIJLSTRA

P.REMST

M.ARTS

B.JACOBS

Theresialyceum tilburg

2017-2018

AOS brabant

begeleidster: A.M.L. Aarts

Pagina|3

Inhoudsopgave Inleiding…………………………………………………………………………………………………………………………………………………5

Aanleiding.....................................................................................................................................................5

Studieresultaten...........................................................................................................................................5

Onderzoeksopzet.....................................................................................................................................7

Hoofdvraag...................................................................................................................................................7

Deelvragen...................................................................................................................................................7

DEELI literatuurstudie..........................................................................................................................8

Theorieënovermotivatie.............................................................................................................................8

Voorkeurenvandeleerlingen....................................................................................................................10

Soortenautonomie....................................................................................................................................10

Autonomiebijdocenten.............................................................................................................................10

Aandachtspuntenbijkeuzewerktijd...........................................................................................................11

Totslot.......................................................................................................................................................11

DEELII Leerlingenquete.......................................................................................................................13

Vragenlijstleerlingenoverstudiehoudingenmotivatie............................................................................13

Perceptievanleerlingenoverschool.........................................................................................................15

Meningvanleerlingenoververantwoordelijkheid,vrijheidenkeuzemogelijkheden...............................18

Voorkeurvanleerlingenvooreenbepaaldschooltype.............................................................................19

Onderbouwingvoorkeurvanleerlingenvooreenbepaaldschooltype.....................................................19

Conclusieschooltype:.................................................................................................................................22

Conclusiestudiehouding:...........................................................................................................................22

DEELIII Scholenbevindingen.................................................................................................................23

Belangrijkstebevindingen..........................................................................................................................23

DEELIV Sectiebevindingen....................................................................................................................25

Inventarisatieindesecties.........................................................................................................................25

DEELV plaatsingt.o.v.andereonderwijsvernieuwingen......................................................................27

Discussie:....................................................................................................................................................27

Conclusies..............................................................................................................................................29

Pagina|4

Bijlagen ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….31

Bijlage1:Literatuurlijst..............................................................................................................................32

Bijlage2:controlebetrouwbaarheidvandevragenlijst............................................................................34

Bijlage3:reactiesectienatuurkunde.........................................................................................................35

Bijlage4:reactiesectieEngels...................................................................................................................37

Bijlage5:reactiesectieScheikunde...........................................................................................................39

Bijlage6:reactiesectieMaatschappijleer..................................................................................................41

Bijlage7:reactiesectieWiskunde..............................................................................................................43

Bijlage8:reactiesectieNederlands...........................................................................................................45

Bijlage9:reactiesectieEconomie..............................................................................................................50

Bijlage10:ruweresultatenleerlingenenquete..........................................................................................51

Bijlage11:VerslagbezoekMaurickVught.................................................................................................76

Bijlage12:verslagbezoekDs.PiersonDenBosch......................................................................................78

Bijlage13:vragentervoorbereidingopschoolbezoeken..........................................................................82

Pagina|5

Inleiding AanleidingOphetTheresialyceumkampenhetdocentenkorpsendeschoolleidingmettoenemendezorgenomtrentmotivatie, studiehouding en studieresultaten van de leerlingen. Tijdens de HAVO-teamvergadering vanfebruari 2017 spraken veel collega’s op constructievewijze hun ongenoegen uit, en werd suggestie nasuggestiegedaanterverbeteringvanonzeaanpakopdeHAVO.Hetgeenhierinontbrakwasstructuur,eenkapstokwaaraanwedeverschillendeinitiatievenopkondenhangen,eenkernomverderuittebouwen.Eenvisie. Een eenduidig verhaal over wat nu eigenlijk het kloppend hart van onze HAVO-aanpak is. Eenverduidelijkingvanzo’nvisieisessentieelomtekomentoteenbundelingvanwaardevolleinitiatieven,diezichdanbinneneenduidelijkkaderkunnenontplooientotdeverrijkingvanhetonderwijsdiezijkunnenzijn.

Een invulling vandeaanpakvan (eenaantal van)degesignaleerdeproblemen zoukunnen liggen inhetinvoeren van een keuzewerktijdsysteem, omdat wij denken dat daarmee goed ingespeeld wordt opautonomie, keuzevrijheid en eigenaarschap. We hopen dat daardoor de gesignaleerde problemenverminderen.DitonderzoekbekijktinwelkemateeenkeuzewerktijdsysteemeengeschiktmiddelisomophetTheresialyceumproblemenrondmotivatie,studiehoudingenstudieresultatenaantepakken.Teneerstezalonderzochtmoetenwordeninwelkematedocentenenleerlingendegenoemdeproblemenervaren.Tentweedemoet inde literatuuren indepraktijkgekekenwordenofeenkeuzewerktijdsysteemeffectief isgeblekeninhetaanpakkenvandegenoemdeproblemen.Tenderdemoetonderzochtwordenoferbijonsopschooleenbreedgedragenbereidheidisomeeneventueleinvoeringvaneenkeuzewerktijdsysteemtoteensuccestemaken.Opbasishiervankunnenwedeschoolleidingadviserenomdeingeslagenwegvoorttezettenofniet.

StudieresultatenIn de afgelopen schooljaren zijn de examenresultaten van onze school verslechterd. Hier staat eenverbeteringvanhetonderbouwrendementtegenover.Detabelhieronder toontdeontwikkelingvanhetgemiddeldeeindexamencijferopdeHAVO-afdelingendeVWO-afdelingindeafgelopenvijfschooljaren.

Tabel1.Eindexamengemiddelden2012-2013totenmet2016-2017Schoolsoort Cursusjaar Gem.CE CEBenchmark(vak)HAVO 12/13 6,47 6,47HAVO 13/14 6,46 6,31HAVO 14/15 6,38 6,34HAVO 15/16 6,36 6,37HAVO 16/17 6,11 6,27 VWO 12/13 6,81 6,54VWO 13/14 6,77 6,38VWO 14/15 6,74 6,53VWO 15/16 6,52 6,50VWO 16/17 6,47 6,47

Pagina|6

DedalendetrendinheteindexamengemiddeldeendedalingvanheteindexamengemiddeldetenopzichtevanhetCE-benchmarkzijnduidelijkwaarneembaar,waarbijaangetekendmoetwordendatvooralhetvorigeschooljaareruitspringt.

In de onderbouw zijn de rendementen verbeterd.De schoolleiding en de onderwijsinspectiewaren vanmeningdatderendementenindeonderbouwtelaagwaren.Alsreactieheeftdeschoolleidingaangegevendathetaantalonvoldoendesindeonderbouwtegrootzouzijn.Onderhetpersoneelisveeltedoenoverhetverbeterderendementindeonderbouw.Naarhetideevanhetdocentenkorpswordtdeinstroomsteedszwakker,maarwordtervanonsgevraagdminderonvoldoendesuitdedelen.Koppeldataanhetbeelddatdeleerlingennietalleenzwakkerzijn,maarooknogeenminderewerk-enhuiswerkhoudinghebben,endevreesontstaatdatweteveelleerlingentemakkelijklatendoorstromennaardebovenbouw.Onderstaandetabel onderstreept een deel van dit beeld, maar omdat we niet beschikken over gegevens over hetinstroomniveauvande leerlingen,kunnenwehetbeeldvanhetdocentenkorpsnietgeheelstaven.Dezegegevenszijnwelbeschikbaaropschool.MenzoubijvoorbeeldderesultatenvanNIO-testdoordejarenheennaastelkaarkunnenleggen.Navraagopschoolheeftechtergeleerddathiergeengoededocumentatiedoordejarenheenvanbeschikbaaris.

Tabel2.Resultateninklas32012-2013totenmet2016-2017

Cursusjaar Gem.Cijfer Onvoldoende12/13 6,78 12,4%13/14 6,78 13,0%14/15 6,82 11,2%15/16 6,99 8,5%16/17 6,77 12,0%

DeHAVO-examenleerlingenvanvorigjaar(16-17)zatenvooreengrootdeelin14/15indederdeklas.Hetis te ziendat die leerlingen inderdaad een iets hoger gemiddelde en ietsminder onvoldoendes hebbengehaald,maarhetverschilisbeperkt.Datgeldtnietvoordeleerlingendiein15/16indederdeklaszaten,ennudusinheteindexamenjaar.Zijdiezorgenhebbendathetverhoogdeonderbouwrendementzorgtvoormindereeindexamenresultaten,zullenditjaarhunhartvastmoetenhoudenvoorderesultatenopdeHAVO.

Waar de oorzaak van de lagere resultaten bij de examens ook ligt, feit is dat de resultaten vanbovengemiddeldnaarondergemiddeldgaan.Eenvernieuwingenverbeteringvandeonderwijsaanpakopbasis van deze resultaten lijkt daarom gerechtvaardigd en noodzakelijk. De vraag is nu of eenkeuzewerktijdsysteemhierietsaanbijkandragen.

Pagina|7

Onderzoeksopzet Deonderzoeksopzetisgebaseerdopdehoofdendeelvragenzoalshieronderopgenomen.

HoofdvraagIn welke mate is keuzewerktijdeen geschikt en haalbaar middel, voorde HAVO bovenbouw van hetTheresialyceum,omenerzijdsmotivatieenbetrokkenheidvandeHAVOleerlingtebevorderenenanderzijdsstudieresultatenteverbeteren?

Deelvragen1. InwelkematedraagtKWTvolgensdeliteratuurbijaanbetrokkenheid,motivatieenstudieresultaten

vanbovenbouwHAVOleerlingen?2. InwelkematezijndeHAVO-4leerlingenvanhetTheresialyceumgemotiveerdvooreenKWTsysteem?3. InwelkemateiserdraagvlakbijsectiesvanhetTheresialyceumvoorhetinvoerenvanKWT?4. Watzijndeervaringen(do’s&dont’s)diescholenmeteeningevoerdKWTsysteemhebben?5. OpwelkewijzezouKWTingevuld/vormgegevendienentewordenophetTheresialyceum?

Omantwoordteverkrijgenopdezevragenzalgebruikgemaaktwordenvan:

• Kwantitatieveenquêtesvoorleerlingen:daarheteengrotegroepleerlingenbetreftiseenenquêteeenprobaatmiddel.Daarbijkankwantitatiefinbeeldgebrachtwordenwatdeperceptieisopverschillendeonderdelen.

• Kwalitatieveenquêtesvoorsecties:daarwevoornamelijkgeïnteresseerdzijn indemeningenvandesecties,kiezenwevooreenkwalitatieveaanpak.Hetaantalsectiesiskleiner,zodathetverwerkenvanderesultatenrealistischblijft.

• Interviews voor scholenbezoeken: Daar de scholenbezoeken bestaan uit een rondleiding door eencontactpersoonhebbenweervoorgekozenomvoorafgaandaanhetbezoekdevragendoortesturenzodatdebetreffendepersoonzichvoorkanbereiden.

Pagina|8

DEEL I literatuurstudie

Zoalsindeaanleidingvoorditonderzoekreedsnaarvorenkwam,makendocentenzichmetnamedrukoverdestudiehoudingendemotivatievan(eendeelvan)deleerlingen.Binnenonsonderzoekwillenwebekijkenhoedezefactorenteverbeterenzijn.Indittheoretischkaderraadplegenwewetenschappelijkeliteratuuropditgebied,waarbijweonstoespitsenophetonderwijspsychologischeterrein.Dittheoretischkaderstartvanuit de voor dit onderzoek relevante motivatietheorieën, om door te gaan met onderzoek naar devoorkeurenvanleerlingen.Daarnawordtdieperingegaanophetconceptautonomie,omaftesluitenmetaandachtspuntenbijkeuzewerktijdsystemen.TheorieënovermotivatieBinnenditonderzoek richtenweonsprimairop twee theorieënbetreffendemotivatiebij leerlingen:dezelfbeschikkingstheorie endedoeltheorie.De zelfbeschikkingstheorie houdt zich bezigmet de bron vanmotivatie:zienleerlingenzichzelfalsbronhiervan(intern)ofplaatsenzedezebuitenzichzelf(extern)(Deci&Ryan,2000).Autonome(geïnternaliseerde)inplaatsvangecontroleerde(nietgeïnternaliseerde)redenenom te leren worden geassocieerdmet een vergrote inspanning, volharding, prestatie en leeropbrengst(Boiche,Sarrazin,Grouzet,PelletierenChanal,2008;ennogveleanderen).Binnendezelfbeschikkingstheoriewordenviergradenvanmotivatieonderscheiden(Ryan&Connell,1989):

1. Bijintrinsiekemotivatievindtdeleerlingdehandelingzelfleukenisdeervaringdebeloning.2. Bijgeconstateerdemotivatiezietdeleerlinghetbelangvandeactiviteit,ookalvindthijdezenietper

seleuk.3. Bijgeïntrojecteerdemotivatiehandeltdeleerlingomvangevoelensalsschuldenangstaftekomen.4. Bijexternemotivatiehandeltdeleerlingenkelomdathijdaartoeverplichtwordtdooreenexterne

factor.Geconstateerde,geïntrojecteerdeenexternemotivatiegeldenalledriealsextrinsiek.Desalniettemintonendeleerlingenmeerzelfbeschikkingwanneerzijgeleidelijkvanexternnaargeconstateerdbewegen.Omtekomentoteenverschuivingvanexternemotivatienaarinternemotivatieishetwaardevolomintezetten op autonomie, competentie en verbondenheid (Deci & Ryan, 2000,Williams& Deci, 1996). Vanbelangisdatleerlingenhetgevoelhebbendatzecontrolehebbenendebaaszijnoverhuneigengedrag,hetgevoelhebbendatzeeentaaktoteengoedeindekunnenbrengen,enzedatkunnendoenbinneneencontextwaarinzeeengoederelatiehebbenmetdeanderen.Hoebeteraandezevoorwaardenvoldaanwordt,hoemeerleerlingenhetgevoelhebbendatzezelfbepalendzijnvoorhungedragingenenwelslagen.

Pagina|9

Dedoeltheorie(Nichols,1975,Dweck,1986)biedteenkadervanwaaruitdedoelstellingenenmotivatievandeleerlingennaderverklaardkunnenworden.Hetbiedteenschemametenerzijdsdedimensieprestatie-beheersingenanderzijdsdedimensiebenadering-ontwijking(Elliot,1999).Opdezemanierontstaanerindevierkwadrantendevolgendeprofielen:

1. Beheersing–benadering:hetvolledigwillendoorgrondenvaneenthemaofvak.2. Beheersing – ontwijking: willen voorkomen dat er iets binnen het thema is dat je niet volledig

doorgrondhebt.3. Prestatie–benadering:beterwillenpresterendananderen.4. Prestatie–ontwijking:willenvoorkomendatjeslechterpresteertdananderen.

Uitonderzoekenblijkthetbeheersing-benadering-profielhetmeestteleidentotgoederesultatenineenschoolcontext. Ook het beheersing-ontwijking-profiel en het prestatie-benadering-profiel kunnenbeschouwdwordenals toepasbaarbinnenhet leerproces, alhoewel deze tweewel vakerooknegatieveeffectenkunnenhebben.(Elliot&Church,1997,Pintrich,2000a,Elliot&McGregor,2001,Elliot&Murayama,2008enWang,Biddle&Elliot,2007).Een studie van Ciani, Sheldon, Hilpert en Easter (2011) verbindt de achtergronden van dezelfbeschikkingstheoriemetdedoeltheorie,doorteonderzoekenwelkeffectautonomie,competentieenverbondenheidhebbenophetdoeldatleerlingenzichzelfstellen.Hetbetrofeenlongitudinalestudiemetdriemeetmomentengedurendeeen voorde studenten verplichte cursus leerpsychologie.De resultatenlatensignificantpositieveeffectenzienvanrelatieenautonomieopzelfbeschikkingenvanzelfbeschikkingopbeheersing–benaderingenbeheersing–ontwijking.Tussencompetentieenzelfbeschikkingentussenzelfbeschikkingenbeideprestatie-profielenwerdgeendirectsignificanteffectgemeten,maarhierbijmoetwelwordenaangetekenddatditonderzoekeenspecifiekeonderzoeksgroepbetrof(eerstejaarsstudentenaaneenlerarenopleiding).Vertaaldnaaronzeschoollijkenwijmomenteelveelproblemenmetdezedoelentehebben.Veelleerlingenlijkennietverdertewillengaandanprestatie-ontwijkingenzijnbovendienslechtinstaatominteschattenwanneerzegenoeghebbengedaanomnietonderuittegaanopeentest.Datblijktuitreactiesvanleerlingendiebestwatvaardighedenbezitten,maartochregelmatigonderuitgaanopeentoets.Anderzijdshebbenweookeensegmentleerlingendatvervaltinbeheersing-ontwijkingenzichzelfmetperfectionismehetleventemoeilijkmaakt.DevoornaamsteconclusiesvanhetwerkvanCianietal.ondersteuntdeeerdereinzichtenvanuitdemotivatietheorieën,waarbijmetnamedeinterpersoonlijkekanten(hetgevenvanautonomie,degoede relatie) sterk bepalend lijken voor de mate waarin motivatie geïnternaliseerd wordt. Docentenkunnen deze autonomie bijvoorbeeld verschaffen door het bieden van waardevolle keuzes. Eenonderwijsontwikkelingdiewilinzettenopeenverbeteringvandemotivatiebesteedtbovendienaandachtaandemogelijkheidvoorleerlingenomtewerkenaanhuncompetentie,enwelbinneneencontextwaarinleerlingenzichverbondenvoelenmetdemensenomhenheen.Eengoedingerichtkeuzewerktijdsysteemmetaanditsysteemtoegewijdedocentenenaandachtvoorindividueletrajectenlijkthiereenvoorbeeldvan. Als we binnen het systeem waardevolle alternatieven willen bieden (en zonder waardevollealternatievenishetsysteemzinloos)zullenwemetleerlingeningesprekmoetenoverwatvoorheneigenlijkwaardevollealternatievenzijn.

Pagina|10

VoorkeurenvandeleerlingenBinnenhetonderwijsishetvanbelangdatdeleerdoelenvandedocentenaansluitenbijdeleervoorkeurenvandeleerlingen.Eenslechtekoppelingtussendietweekaneennegatiefeffecthebbenopdemotivatieenbetrokkenheid van de leerling (Hijzen, Boekaerts & Vedder, 2007). Bij eventuele hervormingen in hetonderwijs ishetderhalveessentieelomte inventariserenhoehet idealeonderwijservoorde leerlingenuitziet.InditkaderishetonderzoekvanKönings,Brand-Gruwel&Elenuit2012vanbelang.Ditbetrefteenlongitudinaal onderzoek van de leervoorkeuren van leerlingen in het HAVO/VWO van vijf verschillendescholenovereenperiodevantweejaar.HetstartmomentwashuninstroomindeTweedeFase.Binnendevoorkeuren was onderscheid gemaakt in acht categorieën (zoals duidelijke doelstellingen, interactie endifferentiatie), waarvan er zeven gedurende de twee jaar redelijk constant bleven. Er was echter eenopvallendeverandering:overdeperiodevantweejaarwasdebehoefteaanautonomievaneenaanzienlijkdeelvandeonderzoekspopulatieopvallendafgenomen.Hierbijwerdeencorrelatiegevondenmetdemeta-cognitievevaardighedenvande leerling.Een leerlingdiemethetreedseerdergevolgdonderwijsalveelervaringheeftmetzelfsturing,gedijdegoedineenomgevingmetveelautonomie.Leerlingenmetweinigervaring met zelfsturing, die hierdoor ook niet de daaraan gekoppelde meta-cognitieve vaardighedenhebben kunnen ontwikkelen, haddenmoeitemet een overschakeling naar een leeromgevingmetmeerautonomie.Alseengevolghiervannamhunvoorkeurvoorautonomiedanookaf.SoortenautonomieBinnen de literatuur worden verschillende soorten autonomie onderscheiden. Furtak en Kunter (2012)wijzenerinhunonderzoekopdatwanneerhetonderwijsopeenschoolhervormdwordtomdeautonomievandeleerlingtebevorderen,ditvaakdeorganisatorischeenprocedureleautonomiebetreft.Leerlingenkrijgenhierbijkeuzesquarooster,klassenorganisatieenmateriaalgebruik.Deonderzoekerswijzeninhunliteraironderbouwdebetoogophetbelangvancognitieveautonomie.Hierbijisdeinteractiemetdedocentessentieel:hetstimulerenvanhetstellenvanvragen,hetgevenvandemogelijkheid tothetvindenvanmeerdereoplossingenvooreenprobleem,hetgevenvaninformatievefeedbackenhetondersteunenvande evaluatie van eventuele fouten. Het experimentwat Furtak en Kunter vervolgens uitvoeren kent denodigebeperkingenenisvoordezeliteratuurverkenningnietbruikbaar,maarhetonderscheidtussendediversevormenvanautonomieiseenbelangrijkelementomvoorogentehouden.Ook de onderzoekers Assor, Kaplan en Roth (2002) maken onderscheid, waarbij ze specifiekautonomiebevorderend en autonomiebeperkend docentengedrag beschrijven en onderzoeken.Bevorderendwarenhierbijhetduidenvanderelevantie,hetgevenvankeuzeenhettoestaanvankritiekenaanmoedigenvanonafhankelijkdenken.Beperkendwarenhetonderdrukkenvankritiekenonafhankelijkemeningen,hetonderbrekenvanleerlingenbijhetuitvoerenvanhunwerkzaamhedenenhetopdringenvanbetekenislozeenoninteressanteactiviteiten.Uiteenenquêteonderleerlingenblekenhetonderdrukkenvankritiekenhetduidenvanrelevantieeenrespectievelijknegatiefenpositiefsignificanteffecttehebbenopdebetrokkenheidvandeleerlingenbijhetleren.Hetbiedenvaneenkeuze,zoalsuitdenaamalblijkteenbelangrijkelementvankeuzewerktijd,blijkthierdusgeensignificanteffecttehebbenopdebetrokkenheid.AutonomiebijdocentenBijeeneventueleaanpassingvandeorganisatie(bijvoorbeeldroosterofcurriculum)voorhetverhogenvanautonomieendaarmeedemotivatieishetvanbelangeroptewijzendatookdeautonomievandocenten

Pagina|11

hierbijvanbelangis.Eengevoelvanautonomiebijdedocentenleidtnamelijktoteenmaniervanlesgevendiedeautonomievandeleerlingondersteunt(Roth,Assor,Kanat-Maymon&Kaplan,2007).Wanneerdedocentweinig autonomie ervaart bij zijnwerkzaamheden, heeft dit derhalve een negatief effect op deautonomie van de leerling. Dit heeft consequenties voor het eventuele doorvoeren van veranderingenbinnen de school. Het is van belang dat dit in samenspraakmet de docenten gebeurt en dat docentenwordenaangemoedigdommetinbrengtekomen.Eentop-downbenaderingvanuitdeschoolleidingkaneennegatiefeffecthebbenopdeervarenautonomievandedocentendaarmeeopdievandeleerling.AandachtspuntenbijkeuzewerktijdErisweinigonderzoekbeschikbaardatspecifiekkeuzewerktijdbetreft.Hetenigeonderzoekdatwevoordittheoretisch kader hebben kunnen gebruiken, betreft een evaluatie van een onderwijsvernieuwing in deonderbouwvaneenHAVO/VWO-vestigingvaneenbredescholengemeenschapinNederland(Sol&Stokking,2008).Deprimaireveranderingbetrofhierbijdeinvoeringvankeuzewerktijd.Omdathethieréénspecifiekeschool onderzocht is, zijn de bevindingen uiteraard niet generaliseerbaar en kunnen ze ook niet directwordentoegepastophetTheresialyceum.Desalnietteminkunnenwij leringtrekkenuitdegesignaleerdeknelpunten.Devolgendeaanbevelingenvandeonderzoekerslijkenons,voorhetTheresialyceumdanookonverminderdrelevant:

1. Faseringenconcretiseringvanhetproces,waarbijookgewerktwordtmeteenmeerjarenperspectiefmetconcreteactiesenvoorwaardenenwaarbijcriteriavoorsucceswordengeformuleerd;

2. Betrokkenheidvandocentenenleerlingenbijdeimplementatie;3. Een complete inventarisatie van alle benodigde voorwaarden (denk hierbij aan organisatie,

faciliteitenenformatie)voorinvoering;4. Expliciteringvanspecifieketakenvanbepaaldedocenteninhetprocesen5. Hetzettenvandeimplementatie"inhettekenvaneencultuuromslagopdeschool,waarinheldere

afsprakenwordengemaakten takenenverantwoordelijkhedenworden toegewezen,die kunnenrekenenopdraagvlakdoordatzeeenduidelijkperspectiefschetsen(waarwillenwemetdeschoolover vijf jaar staan) en tegelijk realistisch en concreet zijn, en waaraan alle betrokkenen elkaarkunnenenzullengaanhouden"(Sol&Stokking,2008,p.94).

TotslotDestudievanSol&Stokking(2008)biedtalenkelehandvattenvooronderwijshervormingenterbevorderingvandeautonomievandeleerlinginhetalgemeenenterinvoeringvankeuzewerktijdinhetbijzonder.Uitde hiervoor behandelde literatuur kunnenwe ook andere aandachtspunten destilleren. Zo is enkel hetbiedenvaneenkeuzeaandeleerlingkennelijknietvoldoendevoorhetbevorderenvandeautonomie(Assor,Kaplan&Roth,2002).Omdezedaadwerkelijkteversterken,zullenwealsdocentenbinnendelessenenhetcurriculumruimschootsaandachtmoetenschenkenaandecognitievecomponentvanautonomieenonsnietbeperkentotorganisatorischeenprocedurelefacetten(Furtak&Kunter,2008).Dezeimplementatiekan echter niet van boven opgelegd worden,maar dient bij voorkeur door en in samenspraakmet dedocententegebeuren(Rothetal.,2007).DaarnaastblijktuitdeomvangrijkestudievanKönings,Brand-GruwelenElen(2012)dathethervormenvanenkeldeHAVO-afdelingterbevorderingvandeautonomiehettegengesteldekanbewerkstelligen:metweinigaandachtvoormeta-cognitieindeonderbouwkande

Pagina|12

behoefte aan autonomie bij de leerlingen afnemen. In hoeverre hiervan sprake kan zijn op hetTheresialyceumzalbijeennieuwelichtingonderzochtmoetenworden.

Pagina|13

DEEL II Leerlingenquete

VragenlijstleerlingenoverstudiehoudingenmotivatieEenbelangrijkonderdeelvandestudienaardehaalbaarheidenmeerwaardevaneenKWT-systeemophetTheresialyceumishetonderzoekenbijdeHAVO-bovenbouwleerlingenofzeproblemenrondmotivatieenstudiehoudingervaren.

VoorditonderzoekisgebruikgemaaktvandevragenlijstzoalsgebruiktbinnenhetleeronderzoekvanE.vanHaandel (2017).Binnenhaaronderzoekzijnervier schooltypen (zievolgendebladzijde)omschrevendiegebaseerdzijnopdeuitgaveScholenomvanteLeren(Schouwenburg,2015).Hierdooriserdoorhaareenmaniergevondenomleerlingenduidelijktemakenhoehunonderwijseruitzoukunnenzienalszemeerverantwoordelijkwordenvoorhuneigenleren.

Dit onderzoek als geheel richt zich op studiehouding, motivatie en studieresultaten. De vragenlijst aanleerlingen richt zich specifiek op studiehouding en motivatie. De studieresultaten zijn namelijk uit hetleerlingvolgsysteemtehalenvoorverdereanalyse.Destudiehoudingenmotivatieniet.

Voorwatbetreftstudiehoudingenmotivatieisingezoomdopdeautonomie.InhetonderzoekvanEbbensenEttekovenwordtgesteld:“Autonomieerkennenbetekentrespectopbrengenvoordeleerlingalsindividu,alsiemanddieinstaatiszelftedenkenenalsiemanddieinstaatiszelfkeuzestemaken”(2015,p.179).Ervarendeleerlingendatzevoldoendekeuzeskrijgeninhunleerproces?

Daarnaastisgekekennaardekoppelingvandeleerdoelenendeleervoorkeurenvandeleerlingen.Ditisindevragenlijstopgenomendoorhetnuttepeilendatleerlingenervarenvanhetgeenzeopschoolleren.

DaareenKWT-systeeminvloedheeftophettypeschooldathetTheresialyceumis,wordtinhettweededeelvan de vragenlijst ingezoomd op schooltypes. Schooltype A is een schooltypemet geen autonomie. InschooltypeDiseenleerlingvolledigautonoomwaarbijdeleerlingbegeleidwordtdoorencoach/mentor.Inonderstaande kader zijn de vier schooltypes opgenomen. Deze schooltypes zijn op dezelfde manieromschrevenindeafgenomenvragenlijst.

Pagina|14

Vierschooltypen(bron:E.vanHaandel,2017)

Aanalleleerlingen,dieinhetleerjaar2017/2018indebovenbouwvanhetHAVOzitten,isdoorhunmentorgevraagd om de vragenlijst van dit onderzoek in te vullen. Hierin is gevraagd welk schooltype hetTheresialyceumkenmerkt.Daarnaast isgevraagdnaarwelkschooltypehunvoorkeuruit zougaan.Dit isaangevuldmetvragenoverderedenenachtereenbepaaldevoorkeur.Devragenlijstisdoor212leerlingenvolledigingevuld.Hierbijzijndevragenlijstendiesnellerdan2minuteningevuldzijnuitgefilterd.

SchoolAOpdezeschoolvolgjevakkenvolgenseenvastrooster.Bijelkvakbepaaltdedocentwatjeleert,hoejedatmoetaanpakkenenmaakthij/zijeenplanning.Jeleertvoorhetvakdoorhetopgegevenhuiswerktemakenendelessentevolgen.Erisveelstructuurenjeweetprecieswaarjeaantoebent.Dedocentgeefttoetsenopomtebepalenofjedeleerdoelenhebtbereikt.Voorelketoetsgeeftdedocentopwatjeuithetboekmoetleren.SchoolBOpdezeschoolvolgjevakkenvolgenseenvastrooster.Bijelkvakbepaaltdedocentwatjeleert,maarkrijgjedekeuzeenvrijheidomopeeneigenmanieraandeleerdoelentewerken.Jekuntkiezenuitverschillendeverwerkingsopdrachten,maaktzelfplanningenommetopdrachtenaandeslagtegaan,bepaaltzelfhoejedeopdrachtengaataanpakkenenreflecteertachterafoverjeaanpak.Dedocentgeeftnietalleenuitleg,maarbegeleidtjouookbijjeopdrachten.SchoolCOpdezeschoolisgeenvastmaareenflexibelrooster.Erzijnvastelessen,maardaarnaastbestaateen(groot)deelvanhetroosteruitkeuzewerktijd,waarinjezelfofsamenwerktaanopdrachten,projectenenonderzoeken.Jekrijgtdevrijheidomzelfleervragenteformuleren.Jijbepaalthoejewerktenopwelkniveau.Datdoejeinoverlegmeteencoach/mentor.Elkeweekhebjeeenvoortgangsgesprekmetdezecoach/mentor,waarinjepresenteertwatjehebtgedaanenwelkeplannenjehebt.SchoolDOpdezeschoolbestaatgeenlesrooster.Ookzijnergeenvakken,maarthema’swaarbinnenjijonderzoekdoet.Niemandschrijftjouvoorwatjemoetdoen,jebepaaltzelfwatjeleertenwaarinjejewilontwikkelen.Jebedenktzelfjeleervragen,leerdoelenenplanvanaanpak.Jewordtdaarbijbegeleiddooreencoach/mentor,diejouwleerprocesvolgt.Jemoetbijdezecoacheenvoorsteldoenwatjewillerenenhoejedatgaataanpakken.Achterafmoetjekunnenaantonenwatjehebtgeleerdensamenmetdecoachbepalenofje leerresultaatvoldoendeis.

Pagina|15

PerceptievanleerlingenoverschoolDe koppeling van leerdoelen en leervoorkeuren van leerlingen wordt met Q5 en Q10 gemeten. Inonderstaandefigurenblijktdat71%hetgeleerdeopschoolalsnuttigervaart.59%vindtdatdeschoolookgoed voorbereidt op hun toekomstige studie. De vragenlijst is ook op HAVO-4 afgenomen. Leerlingenhebben dan al een groot deel van het SLO traject doorlopen. In de praktijk blijkt dat een ruime groepleerlingeninHAVO-4nognietexactweetwatdevervolgopleidinggaatworden.Vandaarwaarschijnlijkookeengroteregroepneutralerespondenten.

Opdevraagofleerlingenopschoolhuntalentenlerenkenneniseenkleineregroephet(helemaal)eens.

Q6:Ikleeropschoolmijntalentenkennen.

Opvallendisdatspecifiekvoorhetgeleerdeindelessenalsmindernuttigervaren.Datwilzeggen:21%washethelemaaleensmethetnutvanhetgeleerdeindeles.Binnendelesisdat4%.Ookhetaantalleerlingendatheteensismethetnutvanhetgeleerdeindelesisafgenomen.Ditisinhetkadervanditonderzoekeeninteressanteuitkomst.

Legenda:

Q5:"Ikvindwatikopschoolleernuttig.

Q10:Dezeschoolbereidtmijgoedvooropmijntoekomstigestudie

Q21:Tijdensdelessenleerikdingendieikbelangrijkvind.

Legenda:

Legenda:

Pagina|16

Naastbelevingsfactorenzoalsnut,belang,talententoekomstigestudie, isookgekekennaarautonomie,vrijheid,sturingdoordedocenten.Inonderstaandefiguuristeziendat49%vandeleerlingenaangeeftermeewegtekomenalszenietsdoenindeles.

Q25:Ikkomermeewegalsiknietsdoeindelessen.

Demeerderheidvandeleerlingenervaartdaarentegenweldeverantwoordelijkheid.

Q14:Docentengevenmijveelverantwoordelijkheid.

Ookgevenleerlingenaandatdocentenerzijnalszehunhulpnodighebben.

Q17:Docentenzijnervoormealsikhunhulpnodigheb.

Legenda:

Legenda:

Legenda:

Pagina|17

Meerdandehelftvandeleerlingengeeftaandatdocentenzenietuitdagenomhetbesteuitzichzelftehalen.

Q12:Docentendagenmijuitomhetbesteuitmezelftehalen.

Legenda:

Pagina|18

Meningvanleerlingenoververantwoordelijkheid,vrijheidenkeuzemogelijkhedenEenmeerderheidvandeleerlingengeeftaannietmeetemogenbeslissenoverhetsoortlessendatgegevenwordt.Erwordtvrijneutraalgereageerdopdevrijheiddieleerlingenhebbenomzelfdingenuittezoekenenteontdekken.Watminderpositiefwordtgereageerdoverdekeuzevoorverschillendeopdrachtenomdestofteverwerken.

Q13:Docentenlatenmijmeebeslissenoverwatvoorlessenzegeven.

Q15:Docentengevenmijveelvrijheidomzelfdingenuittezoekenenteontdekken.

Q19:Tijdensdelessenmagikkiezenuitverschillendeopdrachtenomdestofteverwerken.

Legenda:

Legenda:

Legenda:

Pagina|19

VoorkeurvanleerlingenvooreenbepaaldschooltypeVoorwatbetreftdeschooltypengeeft60%vandeleerlingenaandathetTheresialyceumschooltypeAis.Ditzijn127leerlingen.71leerlingennoemttypeB.EenenkelingkoosCofD.

Q31:WelkeschoollijktvolgensjouhetmeestophetTheresialyceum?

UitQ27blijktdat84leerlingendevoorkeurhebbenvoorschooltypeB.50leerlingenvoorschooltypeA.Maar3%vandeleerlingengeeftaandatschooltypeBhetminstaanspreekt.27%geeftaandatschooltypeAnietaanspreekt.OpbasisvandezevraagkanaanbevolenwordenomintypeBofCteinvesteren.

OnderbouwingvoorkeurvanleerlingenvooreenbepaaldschooltypeDe resultaten waarom deze school het minst aanspreekt zijn in onderstaande overzicht weergegeven.Leerlingenmochtenmaximaal3antwoordenkiezen.Deresultatenzijnuitgesplitstperschooltype.

SchooltypeA:‘Ikvindhetnietfijnalsallesvoormijbepaaldwordt(38%).En:‘Ikaanleerdoelenmoetwerken’(18%).

SchooltypeBofC:Hiervoorzijnsignificantweinigoptiesaangeklikt,waardoorhetnietzinvol isomdezeresultatentebespreken.

Schooltype D: ‘Ik denk dat ik op die school niet goed presteer’ (21%). Daarnaast wordenantwoordmogelijkheden over; teveel vrijheid, bang het overzicht kwijt te raken, denk dat ik niet goedpresteerenteveelkeuzesongeveerevenvaakaangeklikt(14%tot16%).

Q29:Welkeschoolspreektjouhetminstaan?

Pagina|20

Bijdevraagoverhetschooltypewaardemeestevoorkeurnaaruitgaat,zijndeuitkomstenzeerverspreid.Degroepsgrootte is indeordegroottevaneen(aantal)klas(sen).Hierinzoudoordeorganisatiegekekenkunnenwordenofmeerdifferentiatiemogelijkis.Bijdezevraaggeven71leerlingenaandatzetocheenvoorkeurhebbenvoorschooltypeA(50)ofD(21).HierbijishetvanbelangomookdeuitkomstvanQ29inogenschouwtehouden,92%gafaandeminstevoorkeurtehebbenvoorAofD.

De resultaten waarom deze school het meest aanspreekt zijn in onderstaande overzicht weergegeven.Leerlingenmochtenmaximaal3antwoordenkiezen.Deresultatenzijnuitgesplitstperschooltype.

SchooltypeA:‘Ikvindhetfijnalsdedocentmeverteltwatikmoetdoen’(33%).En:‘Ikhebbehoefteaanstructuur’(24%).

SchooltypeB:‘Fijnalsdedocentmehelpt,maarookderuimtegeeftomzelfdingenuittezoeken’(22%).‘Fijnomietstekiezentehebben’(17%).

SchooltypeC:‘Fijnalsdedocentmehelpt,maarookderuimtegeeftomzelfdingenuittezoeken’(17%).‘Ikwilgraagmeebepalenoverwatikleer’(15%).

SchooltypeD:‘Ikzougraagzelfwillenbepalenwatikleer’(23%).‘Ikvindhetfijnalsikietstekiezenheb’(19%).

Alsernietgesplitstwordtopvoorkeurenvoorschooltypedanishetaantalleerlingendatzegtdatzehetfijnvindenalseendocentverteltwatzemoetendoen,evengrootalshetaantalleerlingendatzegthetfijnvindt

Q27:Welkeschoolspreektjouhetmeestaan?

Pagina|21

wat tekiezentehebben.Hetvaakst (15%vandegevallen),wordtgekozenvoor: ‘Het lijktmefijnalsdedocentmehelpt,maarookderuimtegeeftomdingenzelfuittezoeken’.

Koppelenwedeperceptievanhetschooltypeaandevoorkeurvoor leerlingen,danisteziendatvandegrootstegroep leerlingen (84 leerlingen),diedevoorkeurgevenaanschooltypeB,er49zeggendathettheresialyceumlijktopschooltypeA.

Van de 57 leerlingen die de voorkeur hebben voor schooltype C, geven 31 leerlingen aan dat hettheresialyceumopschoolAlijkt.

SchooltypewaarhetTLhetmeestoplijkt

SchoolA SchoolB SchoolC SchoolD Totaal

Scho

oltype

dath

et

meestaan

spreekt SchoolA 70% 35 26% 13 4% 2 0% 0 50

SchoolB 58% 49 39% 33 2% 2 0% 0 84

SchoolC 54% 31 33% 19 12% 7 0% 0 57SchoolD 57% 12 29% 6 5% 1 10% 2 21

Q31:WelkeschoollijktvolgensjouhetmeestophetTheresialyceum?

Pagina|22

Conclusieschooltype:Hetisopvallendteziendatdemeeste(39%)leerlingendevoorkeuruitsprekenvoorschooltypeB.3%zietschooltypeBhetminstzitten.Ditishetschooltypedatervastelessenzijn.Dedocentkeuzevrijheidgeeft,leerlingenzelfplanningenmakenendedocentzehelptbijdeopdrachten(ennietalleenuitleggen).

Demeerderheid vande “schooltypeB”-leerlingenervaart het TL als een typeA school (58%).Dit is hetschooltypedatdedocentalleregieheeft.Hetzouinteressantzijnomdevisievandeschooltebestuderen,endeperceptievandocententemetenoverwatvoortypeschoolzijhetTLervaren.WijalsonderzoeksgroepvindenuithetschoolplanblijkendathetTLschooltypeBzouzijn.

SchooltypeCspreektietsminderleerlingenhetmeestaan(27%),en5%geeftaanditschooltypehetminstpositieftevinden.

77leerlingenvandeintotaal212respondentengevenaan,hetTL,eenzelfdetypeschooltevindenalswaarhunvoorkeurnaaruitgaat.Intotaalzit,watditbetreft,36%ophunplek.AlshetTLdaadwerkelijkschooltypeBis,danzit39%ophunplek.IshetTLechterschooltypeA,danzit17%vandeleerlingenophunplek.Eensterke(re)profileringnaaréénbepaaldschooltypezorgternietvoordateenmeerderheidvandeleerlingenophunplekzitten.Differentiërenis,inditopzicht,ookwatbetrefthetschoolbeleidessentieel.

Conclusiestudiehouding:Opvallenderesultatenopgebiedvanstudiehoudingzijndat:

- meerdandehelftvandeleerlingenzichnietuitgedaagdvoelt,- erwisselendgereageerdwordtopdevrijheiddieleerlingenkrijgenomdingenuittezoekenente

ontdekken,- leerlingenweinigkeuzeervarenvoorwatbetreftopdrachtenomdestofteverwerken.- zeermeewegkomenalszenietsdoenindelessen,- deverantwoordelijkheiddiezekrijgennietzeergrootis,- 71%vandeleerlingenpositiefisoverhetnutvanhetgeleerdebinnenschool,maarbinnendelesis

ditmaar40%,- 32%vandeleerlingenaangeeftdatzeopschoolhuntalentlerenkennen.

Positiefisdatdeleerlingenaangevendat;

- leerlingenwelhetgevoelhebbendatdocentenervoorzezijnalsdeleerlinghulpnodigheeft,- 71%vandeleerlingenpositiefisoverhetnutvanhetgeleerdebinnenschool.

SchoolBOpdezeschoolvolgjevakkenvolgenseenvastrooster.Bijelkvakbepaaltdedocentwatjeleert,maarkrijgjedekeuzeenvrijheidomopeeneigenmanieraandeleerdoelentewerken.Jekuntkiezenuitverschillendeverwerkingsopdrachten,maaktzelfplanningenommetopdrachtenaandeslagtegaan,bepaaltzelfhoejedeopdrachtengaataanpakkenenreflecteertachterafoverjeaanpak.Dedocentgeeftnietalleenuitleg,maarbegeleidtjouookbijjeopdrachten.

SchoolCOpdezeschoolisgeenvastmaareenflexibelrooster.Erzijnvastelessen,maardaarnaastbestaateen(groot)deelvanhetroosteruitkeuzewerktijd,waarinjezelfofsamenwerktaanopdrachten,projectenenonderzoeken.Jekrijgtdevrijheidomzelfleervragenteformuleren.Jijbepaalthoejewerktenopwelkniveau.Datdoejeinoverlegmeteencoach/mentor.Elkeweekhebjeeenvoortgangsgesprekmetdezecoach/mentor,waarinjepresenteertwatjehebtgedaanenwelkeplannenjehebt.

Pagina|23

DEEL III Scholenbevindingen VoorditonderzoekzijnscholenbezochtdiereedservaringhebbenmeteenKWTsysteem.BinnenDalton-scholenwordtergebruikgemaaktvandaltonurenwaarbinnenleerlingenzelfstandigaandeslagmoeten.DaarditlijktopKWTzijndeervaringenvaneenDaltonschoolookrelevant.Onderstaandetweescholenzijnbezocht:

• Ds.Piersoncollege,GeraertterBorchstraat1,5212CZ’s-Hertogenbosch• Maurickcollege(Daltononderwijs),TitusBrandsmalaan1,5262BSVught

InBijlage11:VerslagbezoekMaurickVughtenbBijlage12:verslagbezoekDs.PiersonDenBoschzijndebevindingen van de scholenbezoeken opgenomen. In Bijlage 13: vragen ter voorbereiding opschoolbezoekenzijndevragendietervoorbereidingaandescholenbezoekenopgesteldzijn.Dezevragenkomenvoortuithettheoretischkaderendebevindingenuitdeleerlingenenquêtes.

BelangrijkstebevindingenDebelangrijkstebevindingenuitdebeidescholenbezoekenstaanindezeparagraaf.

De redenen om tot invoering van zowel het KWT-systeem (Pierson) over te gaan en als Daltonschool(Maurickcollege)verdertegaanzijnvoorbeidescholenheelverschillendgeweest,maarbeidescholengevenaandathetheelbelangrijk isomdocentenenanderenbetrokken(bijv. leerlingenenouders)goed intelichten en te begeleiden. Het voorbereidingstraject is dan ook lang geweest voordat het uiteindelijkingevoerdwerd.

Ophet Pierson is het uiteindelijke besluit omKWT in te voeren een top-downbenadering geweest.Ditmaaktedatdemeningenvandedocentenbijinvoeringverdeeldwasendatditzelfsnu,10jaarnainvoering,noghet geval is.OphetMaurick is eenbottom-upbenadering gebruikt endaardoorhadde school hetovergrotedeelvandedocentenachterzichstaanbijdeinvoering.

Het Maurickcollege heeft heel bewust gekozen voor een Daltonsysteem om te voorkomen dat hetophokurenwordenzoals, inhunogen,hetgeval isbijeenKWT-systeem.Positiefhieraan isdater iederDaltonuurvoorallevakkeneenvakdocentaanwezigis.OphetPiersonisergeensprakevaneenbandbeedte,de leerlingenvullenhuntussenurenmetKWT-urenendaarbijzijnnietaltijdvakdocentenvoor iedervakaanwezig.Welisbijbeidesystemendezelfstandigheidvandeleerlingenvanbelang.Ditisookprimatedoenomdatzijopbeidescholenheelduidelijkwetenwatzekunnenverwachten,hetzijdooreenjaarplannerofdoorstudiewijzers.

DerolvandementoriswelopbeidescholenveranderddoorhetinvoerenvanKWT-uren/Daltonsysteem.Zijkrijgenveelmeereenbegeleidendeencoachenderolomdatdeleerlingennuzelfkeuzesmogenmaken.Deleerlingenmoetenzichdanookzelfverantwoordenbijhunmentorvoorhetmakenvanhunkeuzes.Dedruk is bij de docenten dan ook anders verdeeld, eerst lag de druk bij hen, maar door de leerlingenzelfstandigheidtegeven,ligtditnubijdeleerling.

VoorderoosteraarsveranderterweinigvoorzowelophetMaurickalsophetPierson.OphetMaurickishetDaltonuurstandaardhet3deenhet5deuurinhetrooster.Ditismakkelijkinteroosteren.HetPiersongeeftaandathetderoosteraarsgeenextrawerkoplevert,maardatereenverschuivingheeftplaatsgevonden.

Pagina|24

Tijdensdezomervakantieishetrustigeromdatzijgeenrekeninghoevenhoudenmethetfeitdatermaarweinigtussenurenmogenzijn,maardeschoolwekenwordendoordewekelijksesynchronisatieietsdrukkerenditkanvolgensderoostermakersvanhetPiersontegenelkaarwordenweggestreept.

Deresultatenzijnbijbeidenscholennagenoeggelijkgebleven.WelheefthetMaurickeengroterpubliekkunnenaantrekkendooreenDaltonschoolteworden.TochgevenzijweleerlijkaandatdeuitstroomvanHAVO-4 een groot punt van zorg is op ditmoment.De school zorgt erwel voor dat onderpresteerdersbijvoorbeeldsnelleropstromenof,alszeniksblijvendoen,wegmoeten.Defilosofievandeschoolis:deleerlingenzovermogelijktelatenkomen.HetPiersongeeftaandatdeleerlingenerblijmeezijndatzijzelfhunureninmogenvullen.

AlslaatstegevenbeidescholenaandathetvanbelangisdatdeschoolookingerichtmoetzijnomKWT-urentekunneninvullenofomeenDaltonschooltekunnenzijn.Erzijndanookopallebeidescholencentraleruimteswaartoezichtisvandocenten,maarookdirectetoezichtvanafdelingsleiders.Zohoudendezealtijdcontactmetdeleerlingenenzienzijwaterindeschoolgebeurt.Ookzijnerkleinekamersdiereserveertkunnenwordenomgroepswerktekunnendoen.

Pagina|25

DEEL IV Sectiebevindingen

InventarisatieindesectiesOm te kijken hoe de verschillende secties aankijken tegen demotivatie en studiehouding op deHAVO-afdelinghebbenweheneenvragenlijstvoorgelegd.Ookhebbenwehengevraagdnaarhunbeeldvandemogelijkheden van een keuzewerktijdsysteem. De secties scheikunde, natuurkunde, economie, Engels,Nederlands,maatschappijleerenwiskundehebbengereageerd.Inbijlagezijndevragenlijstendevolledigeantwoordenvandesectiesterugtelezen.Indezeparagraafvolgteensamenvattingvandeantwoordenpervraag.

• HoekijktdesectieaantegendemotivatieenzelfstandigheidvanleerlingenophetTheresialyceum?

Debevraagdesectiesdeleningrotematedezorgenomtrentmotivatievandeleerlingen.Desectiesnatuurkunde,scheikunde,Engels,economie,Nederlands,maatschappijleervindendezelfstandigheidvandeleerlingenonvoldoende.Leerlingenkunnenofwillenditniet.Scheikunde,maatschappijleerenwiskundebenadrukkendeteafwachtendehoudingvandeleerlingen.Motivatieproblemenwordenbijallevakkenopgemerkt,behalvebijnatuurkunde.Daarisdemotivatiebesthoog.

• Opwelkemaniervinden julliedatdemotivatieenzelfstandigheidvande leerlingenzichzoumoetenontwikkelenendenkjedatdatkanbinnendehuidigestructuurvanonzeschool?

Een terugkerend aspect in de antwoorden van de secties is dat de leerlingen onvoldoendebegeleid/opgevoedwordeninhetzelfstandigwerkenenhetmakenvangoedekeuzes.Hiermoetvolgensdesectieseconomie,Nederlands,wiskundeennatuurkundepleitenvoor,vanafdebrugklas,eenduidelijkestructuuropvaardighedenenreflectie.Leerlingenmoetenietstekiezenhebbenmaar,benadrukkenEngelsen Nederlands, dat is in de modulestructuur natuurlijk ook al zo. Natuurkunde en maatschappijleerbenadrukkenverderdatdetoetsstructuureenstegenhetlichtgehoudenzoumoetenworden.Scheikundebenadruktnogdatwehogereeisenmoetenstellenaanonzeleerlingen.

• InhoeverreisdesectievanmeningdatdehuidigestructuuropdeHAVO-afdelingvoldoendegelegenheidbiedtvoorverdiepingenerzijds,enondersteuninganderzijds?

Oporganisatorischvlaklopendesectiesnatuurkunde,maatschappijleer,Nederlands,economie,scheikunde,Engelsallemaaltegenproblemenaanwaardoordeleerlingennietgoedgenoegondersteundkunnenworden.Bijwiskundezietmenhetprobleemmetnameindemotivatievandeleerlingen.

• Biedthetschoolgebouwnaardemeningvandesectievoldoendemogelijkhedenvoorde leerlingombuitendelesurenzelfstandigtewerkenvoorhetvak?

Allesectiesvindendathetgebouwonvoldoendemogelijkhedenbiedtvoorzelfstandigwerkbuitenhetlokaal.Erzijnteweiniggeschiktestudieruimtesensamenwerkruimtes.Ditiseenobstakelbijhetinvoerenvaneenkeuzewerktijdsysteem.

• Ishetvoorjulliedenkbaardaterjaarlagenzijnwaarineengedeeltevandeleerlingeneenuurperweekmindervanhetvakzoudenkunnenvolgen,enditzelfstandiginzoudenkunnenhalen?

Pagina|26

Binnendehuidigestructuurziennatuurkunde,economie,Engels,scheikundeenwiskundemogelijkhedentothetinvullenvanéénvandelesurenalskeuzewerktijduur.Allesectiesgevenhierwelbijaandatditniettenkostemaggaanvanhettotaleaantallesurendatindiejaarlaagdoordesectiegegevenwordt.Demeestemogelijkhedenwordengezienbijdejaarlagenwaareenvakdrieuurindeweekheeft.Erzijnechterooksecties(maatschappijleer,Nederlands)diehierabsoluutgeenmogelijkhedenvoorzienbijhunvak.

• ZienjulliemogelijkhedenombinneneenKWT-structuurdezwakkereleerlingenmeerondersteuningtebieden?

Alle secties zien hiermogelijkheden,maar erwordt ook benadrukt dat dit alleen goed kan gaan als ervoldoendeontwikkeltijdperdocentkomt.Vooraldekleineregroepenwordenalsvoordeelgezien.

• ZienjulliemogelijkhedenombinneneenKWT-structuurdesterkereleerlingenmeeruitdagingtebieden?

Als er ontwikkeltijd komt voor verrijkende modules, ziet men ook mogelijkheden goed presterendeleerlingenmeeruittedagen.

• Welkeproblemenvoorzienjullie?

Erwordtdooreenaantalsectiesopgemerktdathetbelangrijkisdatalleleerlingenzichinschrijven,endatdeze administratie goed op orde moet zijn. Verder maakt men zich zorgen over de facilitering. Eenkeuzewerktijdsysteemmeteventueelooknieuweondersteunendeofverrijkendemoduleszorgtvoorextrawerkdrukenzaldusgefaciliteerdmoetenworden.Hetmoetnietadhocgeïntroduceerdworden,zondereenduidelijkbeeldvandeconsequenties.Deruimteinhetgebouwisookeenprobleem.

• Hoestaanjulliealssectietegenovereendergelijkeverandering?

Hetalgemenebeelddatdesectiesgevenisnietnegatief.Devoornaamstevoorwaardendiegesteldwordenbestaanuithetzorgenvooreengoede,volledige,eenvoudigeadministratiestructuur,hetverbeterenvandebeschikbarezelfwerkplekken,engeeninperkingvanhetaantalurenwaarinhetvakintotaalaangebodenwordt.Welleefterookangst:isditeenveranderingomteveranderen,ofwetenwedatheteenveranderingisom teverbeteren?Daarnaastmoeter faciliteringkomenomnieuweprogramma’s teontwikkelen,ensommigesectieszienalleenmogelijkhedenalserextralesurenvandatvakindeweekgegevengaanworden.Belangrijkisverderdateeneventueleinvoeringvaneenkeuzewerktijdsysteemalletijdenaandachtverdient,enernietzomaarevenzijdelingsbijgedaanwordt.Ookheefteeninvoeringalleenkansvanslagenmeteensterke verbetering van het pedagogisch klimaat,met veel aandacht voor hetmaken van verantwoordekeuzes.Ookditzalveeltijdendusgeldkosten,enverdientaandachtvanafdebrugklas.

Hetverdientvermeldingengroteaandachtdatdezevragenlijstenzijnafgenomenvoordatdeschoolleidingeeningrijpendeveranderingindeschoolstructuuraankondigde.Indedaaraangewijdediscussiegaanweverderinopdehierdoorsterkverminderdewaardevandeinventarisatieindesectiesenonsonderzoekinhetalgemeen.

Pagina|27

DEEL V plaatsing t.o.v. andere onderwijsvernieuwingen

Discussie:waardevanhetonderzoekinhetlichtvandeinvoeringvanhetblokkensysteem.

Toenwij begonnen aan ons onderzoek, gingenwe er niet vanuit dat de schoolstructuur ingrijpend zouveranderentijdensdelooptijdvanonsonderzoek.Deaankondiginghiervanisinmiddelswelgedaan.Eengrootgedeeltevanonsonderzoekishierdoorvanzeerkleinewaardegeworden,terwijlanderebevindingenonverminderdwaardevolblijven.Overkoepelendkunnenwij,vanwegedegroteonduidelijkheiddieweopdit moment ervaren omtrent het nieuwe systeem, echt niet zeggen of een keuzewerktijdsysteem eenwaardevolleaanvullingophetblokkensysteemisofniet.

Hetonderzoekonderdeleerlingenblijftinonzeogengedeeltelijkwaardevol.Wehebbengeconcludeerddatonzeleerlingergdiverszijn,endatdatookgeldtvoorhunvoorkeuren.Alswezoveelmogelijkleerlingengoedwillenbedienen,moetenwehenkeuzesbieden.Sommigeleerlingenwillenfunctionerenineenstrakdoordedocentgeregisseerdeomgeving,terwijlandereneengrotebehoeftehebbenaaneenvrijereinvullingbijhetbehalenvandeleerdoelen.Devraagrijsthoedeaanstondsveranderendeonderwijspraktijkbijdeleerlingen zal vallen. Zijn docenten in staat om zonder summatieve toetsen gedurende de periode deleerdoelenvoldoendeexpliciettemakenenhelpenzedeleerlingengoedreflecteren?Gaandocentenandersom met leerdoelen nu ze deze niet voor een cijfer toetsen? Krijgt de vorming van meta-cognitievevaardighedeneenduidelijkeplek?Gevendocentenleerlingenhiermeerofmindervrijheidin?Hebbendeleerlingennogbehoefteaandezelfdevrijhedenalszewellichteenbepaaldeonzekerheidvoelenomdatzenuopeenanderemanier‘afgerekend’wordendaninhetverleden?Hierkunnenweweloverspeculeren,maarhetonderzoekdatwijhebbengedaangeefthiergeenantwoordop.

Bij het onderzoek dat we binnen de secties hebben verricht naar de wenselijkheid van eenkeuzewerktijdsysteem,zatindevolledigevraagstellingopgeslotendathetgingomeenaanpassingbinnende huidige schoolstructuur. De antwoorden die de secties gegeven hebben, kunnen niet zonder meergetransfereerd worden naar een invoering van het keuzewerktijdsysteem binnen het blokkensysteem.Wellichtdatsectiesbijvoorbeeldvermoedendatzijtijdnodighebbenomtijdensdelesformatieftetoetsen,endatzijvoordefeedbackdiehierbijhoortgedurendedeperiodeveelmeertijdnodighebbendanzijbijsummatievetoetsennodigzoudenhebbengehad.Leerlingenhelpenreflecterenwerktnueenmaalanderswanneerzijniettussendoorafgerekendwordenopcijfersdanwanneerzedatwelworden.Wesprekenhiergeenoordeeluitoverofhetbeterisofslechterisomhetnieuwesysteemtevolgen,maarwesignalerenweldathetandersisendatdaardooronzeinterpretatiesvandeantwoordenvandesectiesnietmeekunnenwordengenomenindebesluitvormingoverdewaardevaneenkeuzewerktijdsysteemincombinatiemethetblokkensysteem.Watwelonverminderdwaardevolis,zijndeopmerkingenoverhetpedagogischklimaatenreflectiefvermogenenhetbelangvanrustenoverzichtindeschoolorganisatie.

InhettheoretischkaderhebbenweaanbevelingengedaanopbasisvanhetwerkvanSolenStokkingoveronderwijsvernieuwingen. Met name aanbeveling 1 en 5 geven reden om nu niet over te gaan tot hetinvoerenvaneenkeuzewerktijdsysteemalsaanvullingophetblokkensysteem.Eerstmoethaarfijnduidelijk

Pagina|28

zijnhoehetblokkensysteemingevoerdwordt,hoehetervarenwordtenhoedevoorkeurenvandocenten,leerlingen en secties beïnvloed worden. We kunnen nu, binnen alle onduidelijkheden, geen duidelijkperspectiefschetsenoverdeinvullingvaneenkeuzewerktijdsysteem,wekunnennietrealistischenconcreetzijn,wekunnengeenverantwoordelijkhedentoewijzenenwekunnendefaseringenconcretiseringvanhetkeuzewerktijdsysteemalhelemaalnietineenmeerjarenperspectiefgieten.Wewetennognieteensgoedhoedebasisvandeschoolstructuurvanvolgendjaarüberhauptzalzijn.

Dit gezegd hebbende, is het zeker niet ondenkbaar dat een keuzewerktijdsysteem in de toekomst eenwaardevolleaanvullingkanzijnophetblokkensysteem.Dedoorleerlingenervarenautonomiekanbinneneen duidelijk kader en met goed ontwikkelde meta-cognitieve vaardigheden een basis zijn voor eenmotivatie-impulsoponzeschool.Ditiswaarschijnlijkvoorhetgedeeltevandeleerlingendatdaarindeoudestructuurbehoefteaanhad.Hetisevenwelgeenzekerheidenzal,desgewenst,overenkelejarenopnieuwbekekenmoetenworden.

Pagina|29

Conclusies Met dit onderzoek hebben we getracht om antwoord te vinden op de vraag: In welke mate iskeuzewerktijdeen geschikt en haalbaarmiddel, voorde HAVO-bovenbouw van het Theresialyceum, omenerzijdsmotivatieenbetrokkenheidvandeHAVO-leerlingtebevorderenenanderzijdsstudieresultatenteverbeteren?

Enkelhetbiedenvaneenkeuzeaande leerling is kennelijkniet voldoendevoorhetbevorderenvandeautonomie (Assor, Kaplan& Roth, 2002).Omdeze daadwerkelijk te versterken, zullenwe als docentenbinnendelessenenhetcurriculumruimschootsaandachtmoetenschenkenaandecognitievecomponentvanautonomieenonsnietbeperkentotorganisatorischeenprocedurelefacetten(Furtak&Kunter,2008).Ditisookinovereenstemmingmetdebevindingenvanuitdeleerlingenquêtes.Meerdandehelftvandeleerlingenvoeltzichnietuitgedaagd.Erwordtdaarbijwisselendgereageerdopdevrijheiddieleerlingenkrijgenomdingenuittezoekenenteontdekken,ofdekeuzediezekrijgenomopdrachtenteverwerken.Deverantwoordelijkheiddiezehiervoorkrijgenervarenzenietalszeergroot.

DaarnaastblijktuitdeomvangrijkestudievanKönings,Brand-GruwelenElen(2012)dathethervormenvanenkel deHAVO-afdeling ter bevordering van de autonomie het tegengestelde kan bewerkstelligen:metweinig aandacht voormeta-cognitie in deonderbouwkandebehoefte aan autonomiebij de leerlingenafnemen.InhoeverrehiervansprakekanzijnophetTheresialyceumzalbijeennieuwelichtingonderzochtmoetenworden.Demeesteleerlingen(39%)sprekendevoorkeuruitvoorschooltypeB.3%zietschooltypeBhetminstzitten.Ditishetschooltypedatervastelessenzijn.Dedocentkeuzevrijheidgeeft,leerlingenzelfplanningenmakenendedocentzehelptbijdeopdrachten(ennietalleenuitleggen).DitisduszonderKWT-uren.

SchooltypeCspreektietsminderleerlingenhetmeestaan(27%),en5%geeftaanditschooltypehetminstpositieftevinden.Binnenditschooltypeiserwelsprakevankeuzewerktijd.

77leerlingenvandeintotaal212respondentengevenaan,hetTL,eenzelfdetypeschooltevindenalswaarhunvoorkeurnaaruitgaat.Intotaalzit,watditbetreft,36%ophunplek.AlshetTLdaadwerkelijkschooltypeBis,danzit39%ophunplek.IshetTLechterschooltypeA,danzit17%vandeleerlingenophunplek.Eensterke(re)profileringnaaréénbepaaldschooltypezorgternietvoordateenmeerderheidvandeleerlingenop hun plek zitten. Differentiëren is, in dit opzicht, ookwat betreft het schoolbeleid essentieel. Er kan

SchoolBOpdezeschoolvolgjevakkenvolgenseenvastrooster.Bijelkvakbepaaltdedocentwatjeleert,maarkrijgjedekeuzeenvrijheidomopeeneigenmanieraandeleerdoelentewerken.Jekuntkiezenuitverschillendeverwerkingsopdrachten,maaktzelfplanningenommetopdrachtenaandeslagtegaan,bepaaltzelfhoejedeopdrachtengaataanpakkenenreflecteertachterafoverjeaanpak.Dedocentgeeftnietalleenuitleg,maarbegeleidtjouookbijjeopdrachten.

SchoolCOpdezeschoolisgeenvastmaareenflexibelrooster.Erzijnvastelessen,maardaarnaastbestaateen(groot)deelvanhetroosteruitkeuzewerktijd,waarinjezelfofsamenwerktaanopdrachten,projectenenonderzoeken.Jekrijgtdevrijheidomzelfleervragenteformuleren.Jijbepaalthoejewerktenopwelkniveau.Datdoejeinoverlegmeteencoach/mentor.Elkeweekhebjeeenvoortgangsgesprekmetdezecoach/mentor,waarinjepresenteertwatjehebtgedaanenwelkeplannenjehebt.

Pagina|30

gekozenwordenvooreen“blended”vormvantypeBenCwaarinleerlingenhuneigenkeuzekunnenmakenvoorwatbetrefthetgebruikmakenvaneenKWTuur,ofniet.

Deimplementatiekanvolgensdeliteratuurstudienietvanbovenopgelegdworden,maardientbijvoorkeurdooreninsamenspraakmetdedocententegebeuren(Rothetal.,2007).Uitdescholenbezoekenkwamditooknaarvoren:Bijeentop-downbenaderingblijvendedocentenzelfsnazeerlangetijdnogverdeeldvoorwatbetrefthetkeuzewerktijd-systeem.

Watbovenstaandebetreftishetalgemenebeelddatdesecties(binnendeorganisatorischekadersvanhetschooljaar2017-2018!)gevennietnegatief.Devoornaamstevoorwaardendiegesteldwordenbestaanuithet zorgen voor een goede, volledige, eenvoudige administratiestructuur, het verbeteren van debeschikbarezelfwerkplekken,engeeninperkingvanhetaantalurenwaarinhetvakintotaalaangebodenwordt.Welleefterookangst:isditeenveranderingomteveranderen,ofwetenwedatheteenveranderingisom teverbeteren?Daarnaastmoeter faciliteringkomenomnieuweprogramma’s teontwikkelen,ensommigesectieszienalleenmogelijkhedenalserextralesurenvandatvakindeweekgegevengaanworden.Belangrijkisverderdateeneventueleinvoeringvaneenkeuzewerktijdsysteemalletijdenaandachtverdient,enernietzomaarevenzijdelingsbijgedaanwordt.Ookheefteeninvoeringalleenkansvanslagenmeteensterke verbetering van het pedagogisch klimaat,met veel aandacht voor hetmaken van verantwoordekeuzes. Ook dit zal veel tijd en dus geld kosten, en verdient aandacht vanaf de brugklas. Welkemogelijkheden secties zien binnen het nieuw in te voeren blokkensysteemhebbenwij niet onderzocht.Bovenstaandeconclusiemagzekernietéénopéénovergenomenwordenvoordienieuwecontext,zoalsweindediscussieuitgebreidhebbenbesproken.

Hetisheelbelangrijkomdocentenenanderenbetrokkenen(bijvoorbeeldoudersenleerlingen)goedintelichtenentebegeleidenalsereenandersysteem(KWT/Dalton)wordtingevoerd.Hieriseengoed,helderenlangvoorbereidingstrajectvoornodig.

De resultaten zijn bij zowel het Pierson als het Maurickcollege na invoering van het KWT-systeem/Daltonsysteemnagenoeggelijkgebleven.

KWTisdus,opbasisvandeaspectendieonderzochtzijn,mogelijkeenprobaatmiddelomstudiehoudingenmotivatieteverbeteren.ErdientwelrekeninggehoudentewordenmethetfeitdatbijhetgebruikmakenvaneenKWT-uurnogsteedsmaar27%vandeleerlingenophunplekzit.EenKWT-uurmoetdusnietgezienwordenalshétmiddel.Hetisookzekergeenopzichzelfstaandmiddel.HetzalaltijddeeluitmoetenmakenvaneencompleetschoolsysteemwaarinbijvoorbeelddeonderbouwaansluitopeeneventueleKWT-maniervanwerkenindebovenbouw,metveelaandachtvoorreflectie,betekenisvollekeuzesenmetacognitievevaardigheden.Enhetneemtnietwegdaterkritischgekekenmoetwordennaardevisieendestructuurvandegeheleschoolenerzijdsinhetalgemeen,ennaardeinhoudvandevaklessenanderzijdsalsmeerspecifiek.

Pagina|31

Bijlagen

Pagina|32

Bijlage1:LiteratuurlijstAssor, A., Kaplan, H., & Roth, G. (2002). Choice is good, but relevance is excellent: Autonomy-enhancing andsuppressing teacher behaviours in predicting student's engagement in schoolwork.British Journal of EducationalPsychology,72,261-278.Boiché,JulieC.S.,Sarrazin,PhilippeG.,Grouzet,FrederickM.E.,Pelletier,LucG.,Chanal,JulienP.(2008).Students'motivationalprofilesandachievementoutcomesinphysicaleducation:Aself-determinationperspective.JournalofEducationalPsychology,Vol100(3),p.688-701Ciani,K.D.,Sheldon,K.M.,Hilpert,J.C.,Easter,M.A.(2011),Antecedentsandtrajectoriesofachievementgoals:Aself-determinationtheoryperspective,JournalofEducationalPsychology,Vol81(2),p.223-24.3Dweck,C.S.(1986),Motivationalprocessesaffectinglearning.AmericanPsychologist,41,p.1040-1048.Elliot,A.J.(1999),Approachandavoidancemotivationandachievementgoals.EducationalPsychologist,v.34,p.169-189.Elliot,A.J.,&Church,M.A.(1997).Ahierarchicalmodelofapproachandavoidanceachievementmotivation.JournalofPersonalityandSocialPsychology,72(1),218-232.Elliot,A.J.&McGregor,H.A.(2001).A2x2achievementgoalframework.JournalofPersonalityandSocialPsychology,80,501-519.Elliot,A.J.,&Murayama,K.(2008).Onthemeasurementofachievementgoals:Critique,illustrations,andapplication.JournalofEducationalPsychology,100,613-628.Furtak,E.M.,Gunter,M.(2012).EffectsofAutonomy-SupportiveTeachingonStudentLearningandMotivation.TheJournalofExperimentalEducation,v80(3),p.284-316.

Hijzen,D.,Boekaerts,M.,Vedder,P.(2007).Exploringthelinksbetweenstudents'engagementincooperativelearning,theirgoalpreferencesandappraisalsofinstructionalconditionsintheclassroom.LearningandInstruction,v17(6),p.673-687.Könings, K.D., Brand-Gruwel, S., Elen, J. (2012). Effects of a school reform on longitudinal stability of students’preferenceswithregardtoeducation.BritishJournalofEducationalPsychology,v82(3),p.512-532.NichollsJ.G.(1975).Causalattributionsandotherachievement-relatedcognitions:Effectsoftaskoutcome,attainmentvalue,andsex.JournalofPersonalityandSocialPsychology,31,p.379-389.Pintrich,P.R.(2000a).Multiplegoals,multiplepathways:Theroleofgoalorientationinlearningandachievement.JournalofEducationalPsychology,92,544–555.Roth,G.,Assor,A.,Kanat-Maymon,Y.,&Kaplan,H.(2007).Autonomousmotivationforteaching:Howself-determinedteachingmayleadtoself-determinedlearning.JournalofEducationalPsychology,99(4),761-774.Ryan,R.M.,&Connell,J.P.(1989).Perceivedlocusofcausalityandinternalization:Examiningreasonsforactingintwodomains.JournalofPersonalityandSocialPsychology,57(5),p.749-761.Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, socialdevelopment,andwell-being.AmericanPsychologist,55(1),p.68-78.Sol,Y.&Stokking,K.(2008).Keuzewerktijdenveranderingvanleercultuur,Utrecht2008.

Pagina|33

Wang,C.K.J.,Biddle,S.J.H.,&Elliot,A.(2007).The2×2achievementgoalframeworkinaphysicaleducationcontext.PsychologyofSport&Exercise,8,147-168.Williams, G.C.,Deci, E.L. (1996). Internalization of biopsychosocial values by medical students: A test of self-determinationtheory.JournalofPersonalityandSocialPsychology,Vol70(4),p.767-779.

Pagina|34

Bijlage2:controlebetrouwbaarheidvandevragenlijstBetrouwbaarheidvande reactiesvan leerlingenopdevragenlijst ishoog.AfgaandeopQ29 lijkthetdatleerlingen de vragenlijst serieus ingevuld hebben. Bij combinatie van welke school meest en minstaanspreektisergeenoverlap.

Pagina|35

Bijlage3:reactiesectienatuurkunde

Bestesectievoorzitter,

InhetkadervaneenonderzoekdatwijdoennaardemotivatieenstudiehoudingvanleerlingenoponzeHAVO-afdeling,hebbenwijeenaantalvragenopgesteld.Wezoudenhetfijnvindenalsjullieditindesectiewillenbesprekenenschriftelijkaanonsterugwillenkoppelen.Liefsthebbenwereactiesbinnendriewekennadezemailbinnen.

HoekijktdesectieaantegendemotivatieenzelfstandigheidvanleerlingenophetTheresialyceum?

motivatiebijleerlingenisbesthoog;alsjezoeenspraatmetleerlingenzijnzemeestalvangoedewilomietsteleren.Zelfstandigzijnzenognietecht;datmoetzeookgeleerdworden(m.n.indeonderbouw).Inklas6VWOisdemotivatieerggrootomteslagen,datwel,maarhetlijktalsofzeweinigintrinsiekemotivatiehebbenomzichtotschoolwerkteverzetten. Dat komt, denk ik, dat onze leerlingen het erg druk hebben met heel veel huiswerk voor heel veelverschillendevakken.Erisvoordeleerlingweinigtotgeenkeuzemogelijkhedeninlesstof.

Opwelkemanier vinden jullie dat demotivatie en zelfstandigheid vande leerlingen zich zoumoetenontwikkelenendenkjedatdatkanbinnendehuidigestructuurvanonzeschool?

datzoumoetenbeginnenindebrugklas.Ikdenkdatgroep8leerlingenbestveelwetenenreuzezelfstandigzijn.Indebrugklaswordtdatbijnaafgeleerddoorhetgevenvanstudiewijzersenhetmetdezachtehandbehandelenvanleerlingen.Ikdenkdatonzeschoolhierinbesteenslagkanmaken:alsdesectiesmaarwillen!Denkeens“outofthebox”enschrapperdirect50%vanjetoetsenenkijkopwelkeanderemanierenjeonzeleerlingenenthousiastkanmakenvooreenvak.

InhoeverreisdesectievanmeningdatdehuidigestructuuropdeHAVO-afdelingvoldoendegelegenheidbiedtvoorverdiepingenerzijds,enondersteuninganderzijds?

er is genoeg ruimte voor sectie om te veranderen. Tuurlijk ben je gebonden aan, b.v. een PTA, maar je kan jelesprogramma anders indelen om het aantrekkelijker en leerzamer te maken voor leerlingen. Met onze huidigestructuurvanb.v.toetswekenenhetvelelesuitvalishetweleenenormeopgaveomietsteveranderen.

Biedt het schoolgebouwnaar demening vande sectie voldoendemogelijkheden voor de leerling ombuitendelesurenzelfstandigtewerkenvoorhetvak?

erzouvoordenatuurkundeleerlingeneenruimtemoetenzijnomzelfstandigtewerken(metweltoezichtvaneenTOA)aanpractica.Verderzoudenermeerstudieruimtesoverhetschoolgebouwaanwezigmoetenzijn.Hierkunnenleerlingendanhunlaptopinpluggenenaanhetwerkgaan.

Binnen het kader van ons onderzoek bekijken we ook de haalbaarheid en de wenselijkheid van eenkeuzewerktijdsysteem.Binnenditsysteemzoudenleerlingeneenaantaluurperweekzelfkiezennaarwelk

Pagina|36

vakofnaarwelkestudieruimtezijgaan.Dientengevolgemissenzijduseenaantalurendievoorheenvastingeroosterdwaren.Eendergelijksysteemzoueenaanpassingvergenvanonzelespraktijk,enkentplus-enminpunten. Graag willen wij inventariseren hoe de verschillende secties tegenover een dergelijkeontwikkelingstaan.

Ishetvoorjulliedenkbaardaterjaarlagenzijnwaarineengedeeltevandeleerlingeneenuurperweekmindervanhetvakzoudenkunnenvolgen,enditzelfstandiginzoudenkunnenhalen?

inallejaarlagenisditvoorleerlingenmogelijk.

ZienjulliemogelijkhedenombinneneenKWT-structuurdezwakkereleerlingenmeerondersteuningtebieden?

jadatdenkikwel.VereisteengoedoverlegoverWATjepreciesgaataanbieden.Mogelijkhedenzijnerzekerbijnatuurkunde

ZienjulliemogelijkhedenombinneneenKWT-structuurdesterkereleerlingenmeeruitdagingtebieden?

jadatdenkikwel.VereisteengoedoverlegoverWATjepreciesgaataanbieden.Mogelijkhedenzijnerzekerbijnatuurkunde

Welkeproblemenvoorzienjullie?

ideeisgoed!Hetmagalleenniettotgevolghebbendateengehelejaarlaag(b.v.HAVO-4)eenlesuurindeweekmindernatuurkundeophetroosterheeftstaan.Indatbedoeldelesuur(KWT–uur)kandedocentdezwakkereleerlingendesterkereleerlinghelpen.Ikvoorzieproblemenalsereenlesuurvandelesplanningafgaat,maar1lesuurinzettenalsKWT–uuriseengoedidee

Hoestaanjulliealssectietegenovereendergelijkeverandering?

alleveranderingenzijngoed!Deschool(enhetonderwijs)isbehoorlijkvastgeroest.Ideeënzijnwelkom.

Ermagminderenbeterwordengetoetstenermagkritischgekekenwordennaarhetaanbiedenvanlesstof.Watkananders?Watmoetanders?

Naaraanleidingvanjullieantwoordenishetmogelijkdatwemetenkelesectiesnogcontactopnemenvooreenmondelinge toelichtingophetgeschrevene. JulliekunnendeantwoordenopdevragensturennaarBart:[email protected]

Methartelijkegroet,

ErikZijlstra,BartJacobs,PriscillaRemstenMaartenArts

Pagina|37

Bijlage4:reactiesectieEngels


De algemene motivatie bij Engels is redelijk, maar kan zeker beter. Er is regelmatig sprake vanzelfoverschatting,waardoorteveelleerlingentenonrechtedenkendatzeeralzijnbijEngels.


Huidigestructuurlijktnietgenoegmogelijkhedentebieden.Indebovenbouwzijnermeermogelijkhedendanindeonderbouw.


QuaverdiepingzijnwijvanwegeCambridgezeertevreden,maarquaondersteuningisermeernodig.Meertekstmodules,eenschrijfmodule,etc.


Nee.Gebouwzitvol,OLCwordtalstestrengervaren,erzoudenmeerechtewerkplekken/overleghoekenvoordeleerlingenmoetenzijn.


Bijdedrie-uursjaarlagenwel:H4,H5,V5

Bijdetwee-uursjaarlagenniet:V4,V6


Heelveelmogelijkheden.Vooralquatekstbegeleidingiserveelwinsttebehalen,maarbijvoorbeeldviaextraschrijfvaardigheidkanookdegrammaticabevorderdworden.


ViaCambridgeiservolopuitdagingenwellichtisermeermogelijk:literatuur,hogerniveauschrijvenenspreken,voorbereidenopstudievollediginhetEngels,lezenenverwerkenEngelstaligebronnenpws,etc.

Pagina|38


Ruimteingebouw,administratievanaanwezigheidmoetgoedgeregeldworden,leerlingendieverkeerdekeuzes maken vanwege onverschatting, gemiddelde leerling moet ook terecht kunnen.Alle leerlingenmoetenzichinschrijven,anderswordtheteensoortstraf,zoalsdebegeleidingslessenvaakwordenervaren.


Erisveelpotentie.Depilotmoetweldetijdkrijgenzichteontwikkelen,1jaarisonvoldoende.Belangrijksteisechterdatalleleerlingenzichmoeteninschrijven,zodatergeenversnipperingplaatsvindt.Nogeenlaatsteadvies:zorgnietdatditallemaalop8een9eurengaatplaatsvinden,maarjuistmiddenopdeschooldag,andersgaanveelleerlingenhetgeenkansgeven.

Pagina|39

Bijlage5:reactiesectieScheikunde

HoekijktdesectieaantegendemotivatieenzelfstandigheidvanleerlingenophetTheresialyceum?Ditkanbeter.Jezietgroteverschillentussenleerlingen.WijhebbenveelopdeELOstaanomzelfstandigtedoenenerzijnenkeleleerlingendiedatopzoekenwanneerzehetnodigvinden.Teveelleerlingenhebbeneenafwachtendehoudingenwerkenalleenalsjenaastzegaatstaanenzeaanhethandjemeeneemt.Leerlingenvindendathetmakkelijkmoetgaanenbijtenzichnietmeervastinmoeilijkeopdrachten.(bv:dieopdrachtheeftzoveeltekstdaarbeginikmaarnietaan...).Huiswerkwordtnietmeergemaakt,alleenwanneerersprakeisvanstrafwerkalshetnietgedaanisofwanneererextrapuntenverdiendkunnenworden.WordthetgebrekaanmotivatieookbeïnvloeddoordatHAVO-leerlingenopeentehoogniveauzittenen/ofdatleerlingeninklas3niethetjuisteprofielhebbengekozendatbijhenpast?

Opwelkemanier vinden jullie dat demotivatie en zelfstandigheid vande leerlingen zich zoumoetenontwikkelen en denk je dat dat kan binnen de huidige structuur van onze school?Motivatie enzelfstandigheidmoetbeterwordendanhijnuisbijeengrotegroepleerlingen.Binnendehuidigestructuurzoudatmogelijk zijn,maarhetbetekentdatwehogere verwachtingenmogenhebbenenhogereeisenmoetenstellen.

InhoeverreisdesectievanmeningdatdehuidigestructuuropdeHAVO-afdelingvoldoendegelegenheidbiedt voor verdieping enerzijds en ondersteuning anderzijds?Modules en versterkingslessen zijn goed.Helaas vallen ze vaak op hetzelfde tijdstip en dan is jammer. Als dat verandert is dat eenverbetering.Verdiepingenondersteuningkannatuurlijkooktijdensderegulierelessenendathoeftnietaftehangenvanversterkingslessen.Deelnameaanversterkingslessenkanalleenbijgoedgedragenvoldoendemotivatietijdensderegulierelessen.

Biedt het schoolgebouwnaar demening vande sectie voldoendemogelijkheden voor de leerling ombuiten de lesuren zelfstandig te werken voor het vak?Nee, OLC zit vaak vol en er zijn geensamenwerkplekken.

Ishetvoorjulliedenkbaardaterjaarlagenzijnwaarineengedeeltevandeleerlingeneenuurperweekmindervanhetvakzoudenkunnenvolgen,enditzelfstandiginzoudenkunnenhalen?Ja,bijallejaarlagendie3uurscheikundeindeweekhebben(5en6VWO,4en5HAVO)isditeenmogelijkheid.Mmeheeftopeenschoolgewerktdiezo'nsysteemhadendatwerkteprima.Voorwaardevoorhetwerkeninzo'nsysteemisweldatallevakkenhieraanmeedoenennieteenpaarvakken.Voordedocentenbetekenthetooknietdatzijminderuurlesgeven,maardatdat3elesuuropeenanderemanierwordtingevuld.MeerinfobijMme.EenmaximumaantalleerlingenzalvoorafafgestemdmoetenwordenomdeKWT-urenwerkbaartelaten zijn voor vakdocenten. IsdeelnameaandeKWT-ureneeneigenkeuzevande leerlingofwordt zeverplichtgestelddoordevakdocent?

Pagina|40

ZienjulliemogelijkhedenombinneneenKWT-structuurdezwakkereleerlingenmeerondersteuningtebieden?Ja,maardatgebeurtnuookalindeversterkingslessenenonsinloop-uur.Deleerlingmoetdatwelzelf willen. En voor de leerling die in alle vakken zwak is, zal ook een KWT-structuur niet helpen.EenmaximumaantalleerlingenzalvoorafafgestemdmoetenwordenomdeKWT-urenwerkbaartelatenzijnvoor vakdocenten. Is deelname aande KWT-uren een eigen keuze van de leerling ofwordt ze verplichtgestelddoordevakdocent?ZittentijdensdeKWT-urenalleleerlagenbijelkaarofisdatperleerlaag?

ZIen jullie mogelijkheden om binnen een KWT-structuur de sterkere leerlingen meer uitdaging tebieden?ja, bijvoorbeeld extra opdrachten ter voorbereiding op de olympiade ofwerken aan een eigenonderzoek.

Welkeproblemenvoorzienjullie?AlsalleenHAVOhetgaatdoen,kanhetmislopenomdathetterommeligisvoorleerlingenencollega's.Hetisookslimomhetperjaarlaagoptebouwen.

Hoestaanjulliealssectietegenovereendergelijkeverandering.Nietnegatief,maarwezoudenwelgraagzien dat er een onderbouwing (onderzoek of ervaring andere scholen) komt. Dat we wel weten welkprobleemweaanhetoplossenzijnendatdezeveranderingookdaadwerkelijkeenbewezenoplossinggeeft.Nietveranderenomhetveranderen,maarveranderenomteverbeteren.Erzullenwelvoorafvoorwaardengesteldmoetenworden.Bijvoorbeeld: volgende leerlingenKWT-urenomdat zedienodig vindenof datzedieleukvinden?

Pagina|41

Bijlage6:reactiesectieMaatschappijleer


MLheeftalleenlesseninexamenjaarHAVO/VWO.Motivatieenzelfstandigheidvallenhiertegen.MLiseenverplichtvakvooralle leerlingen,hetgeennegatiefkanzijnvoordemotivatie.Leerlingenvertonen indelessenveelconsumerend/afwachtendgedrag.Welijktdeinhoudvanhetvakinbepaaldegevallenjuisttotmeerbetrokkenheidvanleerlingenteleiden.


Meer verantwoordelijkheid voor de leerling zelf (in alle jaarlagen),met name door andere vormen vantoetsing(praktischeopdrachten).

InhoeverreisdesectievanmeningdatdehuidigestructuuropdeHAVO-afdelingvoldoendegelegenheidbiedtvoorverdiepingenerzijds,enondersteuninganderzijds

HuidigestructuurindebovenbouwHAVOterigidevoorverdiepingenondersteuning.Vereistaanpassingeninroosterenbenoemingsomvang.Deruimteisnutebeperkt.


Het schoolgebouw is volledig ingericht op het systeem van jaarklassen. Voor zelfstandig werken zullensommigelokalenveranderdmoetenwordenineenwerkplek.Lokalengelukkiggrotervoordifferentiatie,maarhetgeheelisnogwelergklassikaalgedacht.

Binnen het kader van ons onderzoek bekijken we ook de haalbaarheid en de wenselijkheid van eenkeuzewerktijdsysteem.Binnenditsysteemzoudenleerlingeneenaantaluurperweekzelfkiezennaarwelkvakofnaarwelkestudieruimtezijgaan.Dientengevolgemissenzijduseenaantalurendievoorheenvastingeroosterdwaren.Eendergelijksysteemzoueenaanpassingvergenvanonzelespraktijk,enkentplus-enminpunten. Graag willen wij inventariseren hoe de verschillende secties tegenover een dergelijkeontwikkelingstaan.


MLwordtslechtstweeuurgegeveninhetexamenjaar(dateerderophoudt).Minderlessenlijktonsvoorditspecifiekevakniethandig.


MLzietzekermogelijkhedenvoorhetaanbiedenvaneenbijspijker/versterkingsuurvoorML.


MLzietookzekermogelijkhedenvooreenverdiepingsuur.

Pagina|42


EeninvoervanKWTmoetinhetDNAvandeschoolzitten:liefstwordtditschoolbreedingevoerd,waardooralleleerlingenéndocentenersuccesvolmeeaandeslagkunnen.AlleeninvoerenophetHAVOistebeperkt:docentenzullenhiernietgoedhandvattenvoorontwikkelen.


MLstaatopzichpositieftegenovereendergelijkeveranderingenwilookgraaginvestereninversterkingenverdieping.

Pagina|43

Bijlage7:reactiesectieWiskunde


Doordegrotediversiteitaanleerlingenzijnergroteverschillenindewerkhoudingindeles.Ophetgebiedvanhuiswerkhoudingiserweinigverschilendoendemeesteleerlingenteweinig.


Leerlingenzoudenzichbewustmoetenwordenvaneigenaarschap.Hetisbelangrijkdatzeaanwezigzijninde les. Teveel leerlingen gaan te vaak de lessen uit om extra dingen te doen. Pedagogische structuurontbreektbinnendeschool.

InhoeverreisdesectievanmeningdatdehuidigestructuuropdeHavo-afdelingvoldoendegelegenheidbiedtvoorverdiepingenerzijds,enondersteuninganderzijds?

Dooralgeheledemotivatiezienwijweinigonderscheidinwelkeleerlingenverdiepingofversterkingnodighebben.


Teweinig.Deruimtedieeris,wordtvoorteveeldoeleindengebruikt.Heeftteveelverschillendefuncties.

Binnen het kader van ons onderzoek bekijken we ook de haalbaarheid en de wenselijkheid van eenkeuzewerktijdsysteem.Binnenditsysteemzoudenleerlingeneenaantaluurperweekzelfkiezennaarwelkvakofnaarwelkestudieruimtezijgaan.Dientengevolgemissenzijduseenaantalurendievoorheenvastingeroosterdwaren.Eendergelijksysteemzoueenaanpassingvergenvanonzelespraktijk,enkentplus-enminpunten. Graag willen wij inventariseren hoe de verschillende secties tegenover een dergelijkeontwikkelingstaan.


Voor de zwakke leerling moet het aantal contacturen niet achteruitgaan. Het aantal contacturen perjaarlaag/vakmoetdannietachteruitgaan.Dedocentbepaaltdateenleerlingdeverplichtebalkmoetvolgen


Ja,indeKWT-balkhebjedaneenkleineregroep,watvoorveelleerlingenmotiverendkanzijn.


Ja,alserontwikkeltijdkomtvoorverrijking.Ditkandaninmodulevorm.Werktookergmotiverend,doordatergekozenkanwordenvooronderwerpendieindegewonelestijdniethaalbaarzijn.


Ruimte,tijd,roostertechnischenorganisatorisch.

Pagina|44

Deslechtehuiswerkhoudingdoetonsvermoedendaterveelcontactmomentennodigzijn,isditookzo?


Ziedeantwoordenopdevoorgaandevragen.Westaanerpositieftegenover,omdathetvooronsgevoelmisschienderustweerterugzalkunnenbrengenindeschool.

Pagina|45

Bijlage8:reactiesectieNederlands

Betreft:reactievakgroepNederlandsopvragenlijstonderzoekscommissie

D.d.:20maart2018

Vooraf

Aangezienermeerdereinvalshoekenzijnbijdezevrijbreedopgezettevragen,hebikdecollega’sgevraagddevragenschriftelijktebeantwoorden.Dezeantwoordenhebikbewustzominmogelijkgeredigeerd,omdathetwellichtwaardevolvoorjullieonderzoekkanzijnomzoveelmogelijkinputteverzamelen.Wehebbenbijelkaargeentegenstrijdighedengevondenen/ofbenoemd.Onzeinsteekiseropgerichtgeweestomjullievanzoveelmogelijkgoedefeedbacktevoorzien.

Metvriendelijkegroet,namensdesectieNederlands,

MarijnHendrikx


DemotivatiebijHAVOleerlingenisnietaltijdevengroot.Mogelijkheeftdattemakenmethetervarenvanteweinigeigenaarschapenmogelijkheidzelfstandigekeuzestemaken.Binnenhethuidigelesprogrammabeperkt die keuze zich tot het kunnen kiezen voor onderwerpenwaarin een leerling zich verdiept voorbijvoorbeeld een debat of het schrijven van een betoog.Leerlingenhebbenweldemogelijkheidomaanallerleikeuzeprogramma'sbuitendelessenNederlandsdeeltenemen(uitwisselingen,euroweek,tomenz.),maardielosstaandeonderdelenzorgenvoorveelonrustbinnen de lesgroep. Als docent word je continue geconfronteerd met een lesgroep in een wisselendesamenstellingwaardoorhetlastigisomconsistentnaareinddoelentoetewerkenendaarbinnenooknogeenstedifferentiëren.

Leerlingen lijken niet opgevoed in zelfstandig aan de slag gaan. Wanneer je leerlingen allerleikeuzemogelijkhedenbiedt,ishetvaaklastigvoorhenomdaadwerkelijkaandeslagtegaan.Juistvanwegedievrijheidensomsjuistvanwegehetgebrekaanmotivatie.Wanneerheelduidelijkgewerktwordtnaarschoolexamensofheteindexamenzieikaltijdmeermotivatieengedrevenheid.

Hetverschilinmotivatievarieertooksterkperjaarlaag.Leerlingeninklas1komenvaakzelfstandigeroverdanleerlingeninHAVO4.Onzeaanpakenbegeleidingvandezoekendeleerlingindebovenbouwlijktvaakniethetgewensteeffecttesorteren.Uiteraardspelenhierveelfactoreneenrol,eenpuberende16-jarigeleerlingdientéchtandersbenaderdteworden.

Ikconstateerdatmotivatieenzelfstandigheidsterkkunnenverschillenbinnenééngroep.Erzijnleerlingendiebijnastructureelgeenhuiswerkmaken.Erzijnerookdiealleskeurigbijhoudenenplannen.Hieronderwordtgesprokenoverhetnemenvanverantwoordelijkheid.Daarkanikmijookinvinden.Benikzelfniette

Pagina|46

slapmet(eengebrekaan)sanctiesalshuiswerknietafisbijvoorbeeld?Ofschuiltermeerheilinbelonendaninstraffen?

Ikhebergeenlastvanalsleerlingenopuitwisselingenz.zijn.Ikhebmeerlast,ofbetergezegdwéllast,vandeurenwaaropNederlandsinmijn4HAVOgeroosterdzijn!(Di5e/woe8e/vrij6e&7e)Dieuren,dinsdaguitgezonderd,ophetroosterzijndeurenwaarop,zozeggenleerlingeneerlijkzelf,zehetmeestmoeenuitgeblustenhetminstgeconcentreerdengemotiveerdzijn.


Een keuzewerkbalk, zoals jullie onderzoeken, zou het proberen waard zijn, zodat leerlingen wel eigenkeuzemogelijkhedenhebben.Voorwaardedaarbij isweldatheterggoedgeorganiseerdendoordacht is,zodathetnietzorgtvoornógmeeronrustindeschool.

Ookikvindeenkeuzebalkinteressantomteproberen.Misschienkrijgjedanleerlingendiegemotiveerdzijnen dus juist willen werken en vragen willen stellen. Binnen deze structuur is er in de huidigebovenbouwgroeptevaakietsonbestraftgebleven.Hierdoorwetenleerlingenvolgensmijookregelmatignietwaarzeaantoezijnenwatbelangrijkis.

Vanafdeonderbouwmoetenleerlingenditalleren.Ikbenbangdatjein4HAVOaltelaatbent.Leerlingennementeweinigzelfverantwoordelijkheid.Diehoudingmoetveranderdworden.

Ikbenhetmetmijnvoorgangereens.Indeonderbouwligtdekiemvoorhetaanlerenvande"skills"diebroodnodigzijnomeenideealseenkeuzewerkbalkeengoedekansvanslagentegeven.Ikdenkookdatveelleerlingeninessentieenkelevandievaardighedenalmeebrengenvanuithunbasisschool.Wijlerenzeechterafennadriejaarzijndezetéverweggezakt.

Meeeens.Enleerlingenin4HAVOhébbenalkeuzemogelijkheden.Zekunnenookmoduleskiezen.Ikvraagmijafofeenkeuzebalkéchteenmiddelisomhetdoeltebereiken.


Binnendelessenlukthetwel,mitsdeklasmeewilwerken.Ikdenkechterdatereencultuuromslagplaatsmoetvindenofdatheterinmoetgroeien,zodatleerlingenhieraangewendraken.Ikmerkdatleerlingenhetnunietaltijdkunnenwaarderenwanneerjeindelingenmaaktenopbasisdaarvanextrastofaanbiedtofjuistmoeilijkestofgeeft.Hetisnietvanzelfsprekendvoordezeleerlingendatzesomsietsandersmoetendoendanhunbuurmanofeenandereklasgenoot.

Voorondersteuning:ikbengrootvoorstandervaneensoortbijlesmogelijkheidvoorNederlands,waaroverwehetalregelmatiggehadhebben.

Voorverdieping:erisgeengezamenlijkeofstructureleaanpak.ZoeraleenleerlingzichmeerwilverdiepeninNederlands,joechei,dandoenwijdatalsindividueledocentenindelessen.

Pagina|47


Nee.Erzoudenmeersoortenruimtesmoetenzijnmetverschillendefuncties.Eenleeshoekmetligkussensbijvoorbeeld (waar leerlingen kunnen lezen voor hun literatuurlijst) en overlegplekkenwaar leerlingenkunnensamenwerkenaanopdrachten.

Nee,ikvindhetechteengrootgemisdatikleerlingentijdensdelesnietnaareenandereruimtekansturen,ombijvoorbeelddaarverdertewerkenofzelfstandigteverdiepen.Deruimteisechttebeperkt.Denkdaarbijaancomputers,maarookaanrustigeplekkenomtestuderen.

Absoluutniet.Erzijn,ophetOLCna,geenruimteswaareenstudieklimaatheerst.DemogelijkhedenvanhetOLCzijnechterzeerbeperkt.

Ook eens met het bovenstaande. Ik mis met name overlegplekken. In het OLC mogen ze niet aan decomputerentegelijkertijdpratenoverhundebat!Maaralleandereplekkenwaarleerlingenkunnenzitten,hebbengeen"studieuze"sfeer.

Binnen het kader van ons onderzoek bekijkenwe ook de haalbaarheid en dewenselijkheid van eenkeuzewerktijdsysteem.Binnenditsysteemzoudenleerlingeneenaantaluurperweekzelfkiezennaarwelkvakofnaarwelkestudieruimtezijgaan.Dientengevolgemissenzijduseenaantalurendievoorheenvastingeroosterdwaren.Eendergelijksysteemzoueenaanpassingvergenvanonzelespraktijk,enkentplus-enminpunten.Graagwillenwijinventariserenhoedeverschillendesectiestegenovereendergelijkeontwikkelingstaan.

Nietonwelwillend,maarvoorwaardeisweldathetgoedenstrakgeorganiseerdwordt.

Ookikbenopzichwelvoorstander,mitsergemonitordwordtbijwelkelessenleerlingensteedswegzijnenofzedatwelaankunnenbijvoorbeeld.

Mijnnieuwsgierigheidnaarzo'nsysteemmaaktdatikergraagmeervanzouwillenzien.Ikhoopweldateronderzoekisgedaannaarsoortgelijkeontwikkelingenopanderescholenendatdemogelijkeopbrengstenvaneensoortgelijksysteemaldaarmetonsgedeeldkunnenworden.Verderhebikweleenlichtehuiveringjegensdit systeem i.v.m.demogelijk stevigeadministratievegevolgendiehetvoordedocentendiehetdragen mee kan brengen. Wellicht kan deze zorg worden weggenomen?Alswenietmeerinformatiehebbenoverditsysteem,ishetlastigjaofneehieroptezeggen.Zonder"dedetails"tekennen,wijsikhetooknietperdefinitieaf.Kanttekening:ikvindonsvakzichsomsmindergoedlenen voor dit systeem. Niet ál onze lessen (programmaonderdelen) zijn het hele jaar door hetzelfdeopgebouwdeningevuld.Hetisnietzo,oneerbiediggezegd,datwij"alleenmaar"sommetjesmaken.Vindjezelastig,komjewel.Vindjezemakkelijk,komjeniet.


Pagina|48

Nee.WijhebbenalheelweinigurenvoorhetkernvakNederlandsenwillendaarnietopinleveren.

IkbegrijpdatditnoodzakelijkerwijsgebeurtbijeenKEUZEwerksysteem.Desondankszouikervoorwillenpleitenomeenuitzonderingtemakenvoordedriekernvakken,geziendetegenvallenderesultatenende,invergelijkingmetanderescholen,tochalvrijsummierelestijddieoponzeschoolwordtingeruimdvooronsvak.

Misschienmoetenweals individueledocenteensoortvanvetorechtmogenuitspreken?Ookafhankelijkvanderesultaten?Enmisschienhetprogrammaonderdeel?Dat,nogimmereendankbaarvoorbeeld,RikTingabijvoorbeeldnietnaardebatlessenhoefdetekomen,maarwélnaarliteratuurofzo?Eenleerlingheeftinonsvaksomsmetheteneonderdeelwelenmethetandereonderdeelgeenmoeite...


Wijstaanopenvoorinitiatieven,mitsdaarvoorookontwikkeltijdis,wijzijnalbehoorlijkbelastmetcorrectie-envoorbereidingstijdvanonze-overwegend-volleklassen.

Ontwikkeltijdessentieel!

Inprincipewel,maardanmoetdeontwikkeltijdwelergensvandaankomen;minderlessenperdocent=meervoorbereidingstijd.


Zievorigevraag:hiergeldthetzelfdevoor.


-Nietgoedgeorganiseerd:ad-hoc-invoeringzondergoednagedachttehebbenoverconsequenties(+1)

-Toenamevanwerkdruk(+1)

-Facilitering

-Drukophetrooster

-Leerlingenwetenniethoezemetdievrijheid/zelfstandigheid/verantwoordelijkheidommoetengaan.Dezehoudingmoetaangeleerdworden.Datvergttijd.MetalleenhetinvoerenvaneenKWT-structuurbereikjedatniet.

-Idem.bovenstaandeopmerkingen,maarm.n.ookeensmetdeopmerkingvanMbe.

Meeeens!Plus:alseensysteemwordtingevoerdmoethetechteenmiddelzijnennietverwordentotdoelopzich.


Pagina|49

Nietonwelwillend,maar...

Ikvindookdaterietsmoetgebeuren,maarvoorafgoednadenkenvindikwelbelangrijk.

Wehelpendeschoolendeorganisatiegraagverderenzienookdevoordelen.Wewillen immersgraaggemotiveerde en leergierige leerlingen onderwijzen.Daarommoeten systeemwijzigingen stapsgewijs enzeer weloverwogen ingevoerdworden. Er schuilenmogelijk ook veel gevaren in te snel doorgevoerdesysteemwijzigingenvooreenkernvakendatbaartmesomszorgen.

Pagina|50

Bijlage9:reactiesectieEconomie

Hoe kijkt de sectie aan tegen demotivatie en zelfstandigheid van leerlingen op het Theresialyceum?Beideonvoldoende,maarsommigeleerlingendoenhetookerggoedhoor.


Er moet meer aandacht komen voor reflectie. Dit moet gefaciliteerd worden. Leerlingen moetenbetekenisvollekeuzeskunnenmaken.Ermoetietsteverdienenzijn.


Verdiepingkomenwenietofnauwelijksaantoe.Ondersteuningwordtvaakondermijnddoordeslechtejaarplanning.


Jammerdaterbijdebouwnietgedachtisaandetoekomstvisieophetonderwijs.Leerpleinenontbreken,hetnatuurlijktoezichtisinhetontwerpooknietgoedmeegenomen.


InH4enV5zienwemogelijkheden,opvoorwaardedathetniettenkostegaatvanhettotaalaantalurendatweindiejaarlagenmogengeven.


Jazeker!


Jazeker,maardegrootstewaardezienweindeondersteuning.


Administratief!Zorgervoordatregistratievanaanwezigeenafwezigeleerlingeneenvoudigis.Zorgookdatleerlingenaltijdergensmoetenzijnenplaatsdezeurennietinderanduren.


Positief,alshetalleaandachtkrijgtdieervoornodigis.Nietergensevenbijdoen,maaralsjehetdoetooktot de kern van je visie maken. Als je dat niet doet, dan misschien liever niet. Ligt sterk aan andereveranderingendiedoorgevoerdworden.

Pagina|51

Bijlage10:ruweresultatenleerlingenenquete

Default Reportteamonderzoek Theresialyceum 2017-2018November 21st 2017, 5:04 am MST

Q5-1.1Ikvindwatikopschoolleernuttig.

# Answer % Count

1 (helemaal)meeeens 20.55% 45

2 beetjemeeeens 49.77% 109

3 neutraal 19.18% 42

4 beetjemeeoneens 8.22% 18

5 (helemaal)meeoneens 1.83% 4

6 weetikniet 0.46% 1

Total 100% 219

Pagina|52

Q6-1.2Ikleeropschoolmijntalentenkennen.

# Answer % Count







Total 100% 218

Pagina|53

Q10-1.3Dezeschoolbereidtmijgoedvooropmijntoekomstigestudie.

# Answer % Count







Total 100% 218

Pagina|54

Q12-2.1Docentendagenmijuitomhetbesteuitmezelftehalen.

# Answer % Count







Total 100% 217

Pagina|55

Q13-2.2Docentenlatenmijmeebeslissenoverwatvoorlessenzegeven.

# Answer % Count







Total 100% 217

Pagina|56

Q14-2.3Docentengevenmijveelverantwoordelijkheid.

# Answer % Count







Total 100% 217

Pagina|57

Q15-2.4Docentengevenmijveelvrijheidomzelfdingenuittezoekenenteontdekken.

# Answer % Count







Total 100% 217

Pagina|58

Q16-2.5Docentenlatenmijreflecterenophoeikopdrachtenhebaangepakt.

# Answer % Count







Total 100% 217

Pagina|59

Q17-2.6Docentenzijnervoormealsikhunhulpnodigheb.

# Answer % Count







Total 100% 217

Pagina|60

Q19 - 3.1 Tijdens de lessen mag ik kiezen uit verschillende opdrachten om de stof teverwerken.

# Answer % Count







Total 100% 216

Pagina|61

Q21-3.2Tijdensdelessenleerikdingendieikbelangrijkvind.

# Answer % Count







Total 100% 216

Pagina|62

Q22-3.3Delessenbestaanvooraluituitlegvandedocent.

# Answer % Count







Total 100% 216

Pagina|63

Q23-3.4Tijdensdelessenwerkikveelsamenmetandereleerlingen.

# Answer % Count







Total 100% 216

Pagina|64

Q24-3.5Tijdensdelessenkrijgikveeltijdomzelfstandigtewerken.

# Answer % Count







Total 100% 215

Pagina|65

Q25-3.6Ikkomermeewegalsiknietsdoeindelessen.

# Answer % Count







Total 100% 216

Pagina|66

Q27-Vraag4:Welkeschoolspreektjouhetmeestaan?Kruis1optieaan.

# Answer % Count

1 SchoolA 23.58% 50

2 SchoolB 39.62% 84

3 SchoolC 26.89% 57

4 SchoolD 9.91% 21

Total 100% 212

Pagina|67

Q28 - Vraag 5: Waarom spreekt die school jou het meest aan? Kruis minimaal 1 enmaximaal3optiesaan(erzijn11opties).

# Answer % Count

1 Ikvindhetfijnalsdedocentmeverteltwatikmoetdoen. 12.50% 65

2 Ikwilgraagmeebepalenoverwatikleer. 8.46% 44

3 Ikvindhetfijnalsikietstekiezenheb. 13.08% 68

4 Ikdenkdatikopdieschoolhetmeestleer. 8.08% 42

5 Ikhebbehoefteaanstructuur. 11.92% 62

6 Ikvindhetfijnomzelfverantwoordelijktezijnvoorwatenhoeikleer. 7.31% 38

Pagina|68

7 Hetlijktmefijnomelkeweekeenvoortgangsgesprektehebbenmeteenmentor/coach. 3.08% 16

8 Ikdenkdatikopdieschoolhetbestpresteer. 14.62% 76

9 Ikzougraagzelfwillenbepalenwatikleer. 5.38% 28

12 Hetlijktmefijnalsdedocentmehelpt,maarookderuimtegeeftomdingenzelfuittezoeken. 15.00% 78

13 ookderuimtegeeftomdingenzelfuittezoeken. 0.58% 3

Total 100% 520

ookderuimtegeeftomdingenzelfuittezoeken.

ookderuimtegeeftomdingenzelfuittezoeken.-Text

Ikvindhetfijnalsdedocentdeopdrachtmetmijsamendoet,zobegrijpikhetbeterenkomikermakkelijkerin

Ikhebveeldisciplinenodigomechthetoptimaleuitmijnschooltehalen

lijktmewelleuk

Pagina|69

Q29-Vraag6:Welkeschoolspreektjouhetminstaan?Kruis1optieaan.

# Answer % Count

1 SchoolA 27.23% 58

2 SchoolB 2.82% 6

3 SchoolC 4.69% 10

4 SchoolD 65.26% 139

Total 100% 213

Pagina|70

Q30-Vraag7:Waaromspreektdieschooljouhetminstaan?Kruisminimaal1enmaximaal3optiesaan(erzijn11opties).

# Answer % Count

1 Ikvindhetnietfijnalsallesvoormijbepaaldwordt. 12.45% 58

2 Ikdenkdatikopdieschoolnietgoedpresteer. 18.03% 84

3 Ikbenbangdatikdievrijheidnietaankan. 9.87% 46

14 Hetlijktmijlastigalsikzelfmoetbepalenhoeikaanleerdoelenmoetwerken 6.65% 31

4 Ikdenkdatikopdieschoolhetminstleer. 11.59% 54

15 ikaanleerdoelenmoetwerken. 5.79% 27

Pagina|71

5 Ikvinddatdedocenthoorttebepalenwatikleer. 5.15% 24

6 Hetlijktmenietfijnomelkeweekeenvoortgangsgesprektehebbenmeteenmentor/coach. 5.36% 25

7 Ikbenbangdatikhetoverzichtkwijtraakalsikzelfmijntijdmoetindelen. 12.66% 59

8 Alsikteveelkeuzeskrijg,weetiknietmeerwatikmoetdoen. 10.52% 49

9 Anders,namelijk: 1.93% 9

Total 100% 466

Anders,namelijk:

Anders,namelijk:-Text

kankergaar

Ikwerknietalshetgeenplichtis

Ikvinddatjemeerleertalshetuitjezelfkomt,opschoolAwordjenietserieusgenomen

Ofgeenroosterofweleenroostermaarniethalfbakken

ikbenbangvoordestresdiehetkanveroorzaken

geenproefwerkenbetekentnietleren.

hetkanooktevrij

Pagina|72

Q31-Vraag8:Welkeschool lijktvolgens jouhetmeestophetTheresialyceum?Kruis1optieaan.

# Answer % Count

1 SchoolA 59.62% 127

2 SchoolB 33.33% 71

3 SchoolC 6.10% 13

4 SchoolD 0.94% 2

Total 100% 213

Pagina|73

Q32-Vraag9:Wil jenog ietskwijtover jouwantwoordenofdevragenindeenquête?Schrijfdanhierop:

Datasourcemisconfiguredforthisvisualization


Pagina|74

Q33-Vraag10:Zouikjenogwatmeervragenmogenstellenoverditonderwerp?

# Answer % Count

1 Ja(gaverdernaarvraag10a) 10.61% 21

2 Nee 89.39% 177

Total 100% 198

Pagina|75

Q34-Vraag10a:Zoja:Vuldanhieronderjevoornaamenachternaamin.




Pagina|76

Bijlage11:VerslagbezoekMaurickVughtBezoekd.d.12december2017(8:30–11:30)Hetbezoekbestonduiteenpresentatie,eengesprekeneenrondleidingdoorhetgebouw.InvoeringHetMaurickcollegeiseenDaltonschool.EerstbestonddeschooluitalleeneenHAVOeneenVWOafdelingensindshetschooljaar1994/1995hebbenzijerookeenMAVO(VMBO)afdelingbijgekregen.Deschoolkentinprincipeeentweejarigebrugperiode,maarerisalweleenaparteVMBO-Teneenapartgymnasiumvoordeeersteklas.DeschoolheefteenomslaggemaaktomeenDaltonschooltewordenomdatzijmoestconcurrerenmetveelanderescholenindeomgevingenomdatzedeleerlingenaantallenterugzaglopen.

Om dit te kunnen realiseren is er een omslag van heel de school nodig geweest en is er eenDaltonontwikkelcommissie opgericht. In de voorbereidingsperiode heeft deze commissie vaker danwekelijks overleg gehad en ook nu nog komt ze elke week bijeen. Er zijn verschillendevoorlichtingsbijeenkomsten geweest voor de ouders. Bij de invoering van dit alles is een bottom-upbenaderinggebruikt.Deschoolgeeftaandatditheelbelangrijkisomdatjeandersnietiedereenindeschoolmeekuntkrijgen.

Erwordtwelaangegevendathetbelangrijk isomde(informele) leidersopschoolmeetekrijgenbijhetinvoerenvaneendergelijksysteem.Ookishetvanbelangomhetdocentenkorpsgoedintelichtenvantevorendoormiddel van studiedagen.Natuurlijk heeft school gemerkt dat niet alle docenten enthousiastwarenoverdeinvoeringvaneenDaltonsysteem,maardoorhetopdezemaniertedoenhebbenzijn80%vandedocentenmeegekregen.

OpzetHetMaurickcollegeheeftheelbewustvoorhetDaltononderwijsgekozenennietvooralleenmaarKWT-uren.Ditomdathetdatsoorturenmeerzietalsophokurenenheterechtvoorwildezorgendateriederuureenvakdocentbeschikbaaris.Schoolbreed,vanleerjaar1t/m6,isdaaromiederedaghet3eenhet5euuringeroosterdalsDaltonuur.Deschoolvindthetdanookvangrootbelangdatleerlingenvanafde1eklasaleenbepaaldematevanzelfstandigheidleren.HetMaurickheeftnaasthetreguliereschoolplanooknogeenapartDaltonboek.Deschoolheeftdriepijlers:kiezeninverantwoordelijkheid,zelfstandigheidensamenwerken.Omdituittekunnendragenwerftzijookdocentendieergleerlinggerichtzijn.Erisbijdeformatiesprakevantaakdifferentiatieennietvaneeninvullingvanhetaantaltaakuren.Ditomgesteggelmeturentevoorkomen.Dedocentenmogenopdezeschoolookechtverschillendzijninhunhandelen.ZokanhetbijvoorbeeldzozijndateendocenteenafspraakmaaktmeteenleerlingomhetpuntteverbeterenendatdaartegenoverstaatdatdezeleerlingminstenseenaantalDaltonurenbijdedesbetreffendedocentheeftgevolgdenheeftlatenziendathij/zijervoorwilgaan.Deleerlingenkrijgenaanhetbeginvanhetjaarallemaaleenspecialeagendawaarindebelangrijkstedataalzijnvoorgedrukt.Zowetenzijaanhetbeginvanhetschooljaarprecieswathenallemaaltewachtenstaat,bijvoorbeeldmetbetrekkingtotdetoetswekenenprojectdagen.Ookstaandetoetsenperweekalvastzodatdeleerlingenwetenwaarzeaantoezijn.DeschoolmaaktheelbewustgééngebruikvanhetfeitdaterhuiswerkinMagistergezetkanwordenomzeeenzekerematevanzelfstandigheidenverantwoordelijkheidaanwillenleren.Voorallevakkenzijnerstudiewijzersgemaaktwaardeleerlingengebruikvanmakenvoorhunplanning.TijdensdeDaltonurenzittendeleerlingenvanklas1totenmet6doorelkaarindeklas.Somswileenleerlingerbijzittenomdatzeeentoetshebbenenextravragenwillenstellen,somsomgewoonrustigtewerken,maarhetDaltonuurgeeftookdemogelijkheidomleerlingenextradingentelatendoenzoalssportenofextraoefenenvoorhetorkest.Ookkunnenzeeenkeereenlesbijeenanderevakdocentvooreenbepaaldvakvolgenomdatzedat

Pagina|77

misschienfijnervinden.Deleerlingenkrijgenhierinechtdevrijheid.Zokanhetzijndatdeeneleerlingevenmoetontladendoortussendelessendooreengymlestevolgen,terwijldeandergewoonevenhelemaalniksdoetenzijnoortjesinheeftophetstiltepleinzonderanderendaarbijtestoren.Ditalleszorgtookvoormeermotivatiebijdeleerlingen.RolmentorDeleerlingenkunnenelkedaghet3een5euurzoinvullenalszijdatwillen.Zijdoenditdoormiddelvanreserveringslijstenzodatdedesbetreffendedocentenookwetenhoeveelleerlingenzijkunnenverwachten.Deleerlingenmogenerookvoorkiezenomtijdensdieurenopeenvandestiltewerkpleinentegaanzitten.PerDaltonuurdatdeleerlingengevolgdhebben,krijgenzijeenstempelvandedesbetreffendedocent.Dementorcontroleertiedereweekdeinvulling,wantdeschoolgeeftaandatcoachingessentieelisomdeleerlingenhunverantwoordelijkheidtekunnenlatennemen.Deschoolgeeftaandathierdoorookveelmeersprakeisvanmaatwerk.Dementor,maarookdedocentenkennendoorditsysteemdeleerlingnamelijkbeter.OokkandementorofdevakdocentmeteenleerlingeneenDaltoncontractaangaan.Hiervankanbijvoorbeeldgebruikwordengemaaktalszijziendateenleerlingnietgoedstaatvooreenbepaaldvakenzenogeenkanswillenbiedenofzehunfocuseropwillenlatenzetten.RoosteringZoalseerderalisbeschrevenis,hebbenalleleerlingenendocentendagelijkshet3deenhet5deuurDaltonuur.IndeDaltonurenwordtonderscheidgemaakttussengewoneDaltonuren,waarindeleerlingenbijvoorbeeldeentoetskunnenbesprekenmethundocent,enDalton+uren,waarindeleerlingenbijvoorbeeldSpaanskunnenvolgenofGoetheDeutsch.OokkunnendeDaltonurenwordengebruiktvoorremedialteaching.Ditkanfijnzijnvoorleerlingendieditnodighebben,omdatzijdanquaroosteringnietineenaparttrajectterechtkomenenhierdoorgeenstigmakrijgen.ResultatenDedocentengevenaandatdedrukinhunogennuandersverdeeldis.Eerstlagdedrukbijhen,maardoordeleerlingendezelfstandigheidtegeven,isdezeverschoven.Devraagkomtnuvandeleerlinguit.Omdatdeverschillendejaarlagendoorelkaarzittenindeklas,kunnendeleerlingenvanVWO6bijvoorbeeldookleerlingenvandelagerejaarlagenhelpentijdensdeDaltonuren.Hetvraagtweleenmatevanflexibiliteitvandedocentendieerlesgevenenditsysteemmaakthetweldatdocentenmoetendifferentiëren.HetMaurickgeeftweleerlijkaandatdeuitstroomvanHAVO4ookeengrootpuntisvanzorg.Deschoolzorgterwelvoordatonderpresteerdersbijvoorbeeldsnelleropstromenof,alszeniksblijvendoen,wegmoeten.Defilosofievandeschoolis:deleerlingenzovermogelijktelatenkomen.RondleidingDeschooliszoingerichtdatalleverschillendejaarlageneenstiltewerkpleinhebben,waardirecttoezichtisvandedesbetreffendeafdelingsleiderdoordekamerseromheenteplaatsen.Ookderectorheefteenkamertussendeleerlingen.Ditisheelbewustgedaanomcontacttehoudenmetdeleerlingenennietopeenafzonderlijkeplekwaarzeniksmeekrijgenvanwaterindeschoolgebeurt.Deleerlingenzijnopditsoortpleinenookvrijombijvoorbeeldoortjesintedoen.Verderzijneraparteruimteswaarleerlingenkunnenoverleggenenaparteruimtesombijvoorbeeldzelfstandigpracticatedoenondertoezicht(hetkanzijndatditeenaparteopdrachtisvanbijvoorbeeldhunscheikundeofnatuurkundedocent)ofaanhunCKV-opdrachttewerken(diemisschiennogniethelemaalafis)zonderdateronrustisbinnendeschool.

Pagina|78

Bijlage12:verslagbezoekDs.PiersonDenBoschBezoekd.d.12december2017(14:15–15:45)Hetbezoekbestonduiteengesprekeneenrondleidingdoorhetgebouw.GesprekmetPenHInvoeringHetPiersonwerktinmiddelseenjaaroftienmethetsysteemvanKWT.Hiervoorwarentweeprimaireaanleidingen.Enerzijdswildemenvandetussenurenaf,waarmeeleerlingeneenaaneengeslotenroosterkregenenermeerrustindeschoolontstond.Anderzijdswildemenleerlingenmeerkeuzemogelijkhedenbieden.Heteerstejaariseenpilotgedraaidinatheneum4,waarnahetinhetdaaropvolgendeschooljaarisingevoerdindegehelebovenbouwHAVO-VWO.Demeningenvandedocentenwarenbijdeinvoeringverdeeld:hetvereisteenparadigmaverschuiving,waarbijdedocentzichnietzozeermoetafvragen“watkanikdoen”,maar“watkandeleerlingdoen”.Dedocentenmoestenderhalvelerendecontrolelostelaten.Bijdeinvoeringvankwtzijndedocentenmeerderejarenbegeleidbijhetvindenvandeoptimaleinzetervan.Hetbesluittotinvoeringisvandedirectiegekomen.Erwasweliswaareenlangvoorbereidingstraject,maardeuiteindelijkebesluitvormingisdustop-downgeweest.Bijdeinvoeringisookdeinrichtingvanhetgebouwveranderd,waarbijermeerstudio’szijngecreëerd.OpzetVanleerlingenindebovenbouwHAVO/VWO(aanheteindevanleerjaar3wordtkwtgeïntroduceerd)wordtverwachtdatzij30lesurenperweekinvullen.Gemiddeldhebbenzijcirca21-22ingeroosterdelessenperweek,waarnazijdezemoetenaanvullenmetkwt-uren.Gemiddeldheefteenleerlingduszo’n8à9kwt-uren.Welisereenmaximumvan10kwt-urenperweek,ookalsdatbetekentdatdeleerlingnietaande30lesurenkomt.Erisgeensprakevaneenbandbreedte,waarbijerenkelkwtistijdensbepaaldeureninhetrooster:binnenelkuurinhetweekroostervaneenleerlingderhalvekwthebben.Deroosteringvandekwt-urenisvoorelkeleerlingdusindividueel.Iedervakkaniniedergevaldoorelkeleerlingeenkeerperweekalskwt-uurgekozenworden.Aanhetbeginvanhetschooljaarkrijgtdeleerlingvanalzijnvakkeneenstudieplanner,zodathijweetwaterinhoudelijkperweekvanhemverwachtwordt.Deinschrijvinggeschiedtwekelijks.Deingeroosterdelessenzijnconstant,maardeinvullingvandekwt-urenverschiltdusperweek.Inprincipevullenleerlingenhuntussenureninmetkwt-urenenhierdoorkomenindebovenbouwtussenurenslechtssporadischvoor(bijvoorbeeldbijziektevaneendocent).Hetisinhetkadervandeconcreteinvullingvandekwt-urenookgoedomhiertevermeldendatwevooronsgesprekmetPenHeendocentCKVopdegangontmoettendieweinigenthousiastwasoverKWT.Haarvakwordtdoorleerlingenenroosteraarsvaakals'reservevak'gebruikt,waardoorzijdeKWT-urenbinnenhaarklassenvaakervaartalsophokurenvanweiniggemotiveerdeleerlingen.Degemotiveerdeenactieveleerlingkomtimmersterechtbijdevakkenvanzijneerstekeus.RolmentorDementorcontroleertwekelijksofleerlingenzichhebbeningeschrevenvoorhunkwt-uren.Mochtenleerlingenditnietgedaanhebben,dankunnenzedoordementorgesommeerdwordenomditalsnogtedoen.Mochtenzehetdaarnanogsteedsnalaten,dankandementorzelfhunureninvullen.Omdatdeinschrijvingstermijndaninmiddelsverlopenis,zullendeleerlingenvoornamelijkinderanduren(bijvoorbeeldheteersteofhetachtsteuur)geplaatstworden,ietsdatzeuiteraardinderegelwillenvoorkomen.Dementorzalvooralinhetbeginvanhetschooljaarvan4HAVOen4VWOleerlingenachterdebroekmoetenzitten.Veelleerlingenhebbenzichdewekelijkseroutinedaarnaeigengemaakt.

Pagina|79

Daarnaastkunnenleerlingenzichbijdementormoetenverantwoordenvoorzijnkwt-keuzes.Dementorkanmetdeleerlingingesprekgaanoverdespecifiekeinvullingvandekwt-uren.Studieresultatenkunnenerimmerstoenopenomvooranderevakkeninteschrijvendannuhetgevalis.Inuitzonderlijkegevallenzullenbepaaldeureninhetroostervooreenspecifiekeleerlinggelabeldwordenvooreenbepaaldekwt-invulling,maarhetuitgangspuntblijftkeuzevrijheid.RoosteringDeleerlingenschrijvenzichwekelijks(deadlinedonderdag)inviaeenonlineprogramma(contactuurplanner).OpvrijdagwordtditvervolgensgeëxporteerdnaarMagisterenkomthetinhetroostertestaanvandedaaropvolgendeweek.DeroosteringzelfgeschiedtviaE-plan.Deleerlingenkomenindekwt-urenookgewooninMagistertestaan;deaanwezigheidkanopdezemanierookdoorgegevenworden.Elkkwt-uurheefteenmaximumvoorinschrijvingen.Zokunnenvaklessen26tot28leerlingenaan,hetOLCkaner60plaatsenendeateliersvandekunstvakkenmoetendeinschrijvingbeperkentot8.Ookisereenscheikunde/biologielabbeschikbaarvoorexperimenten,waarvoordeleerlingenzichmoeteninschrijven.HierisdrieuurperdageenTOAaanwezig.Overigenswordentaalverrijkingsmodulesgewoonalsvakgeroosterd:ditgaatdusnietviakwt.CambridgeisophetPiersoneeneenreguliervak,alsalternatiefopEngels.Deroosteraarsgevenaandatkwthengeenextrawerkheeftopgeleverd.Ditkomtmetnameomdatzijbijdejaarroosteringernietmeernaarhoeventestrevenomtussenurenzoveelmogelijktevoorkomen:dezekunnennuimmerswordenopgevuldmetkwt-uren.Deperiodeindezomervakantiewordthierdoorrustiger,maardeschoolwekenwordendoordewekelijksesynchronisatieietsdrukker.Dezetweeverschuivingenzijnvolgensderoostermakerstegenelkaarwegtestrepen.ResultatenDestudieresultatenzijnnadeinvoeringvankwtstabielgebleven.Hierheeftdekwtwaarschijnlijkdusgeennoemenswaardigeffectopgehad.Welzijndeleerlingenercontentmeedatzijzelfhunureninkunnenvullen.Demeningonderdedocentenistienjaarnainvoeringnogsteedsverdeeld.RondleidingDebovenbouwzitineenapartgebouw(nieuwbouw)vanderestvandeschool.Binnenhetgebouwisveelsprakevancentraleruimtestussendelokalen,waardeleerlingenhunkwt-urenkunneninvullen.Vanuitdeomliggenderuimtes(bijvoorbeeldkantoren)iserdantoezichtmogelijk.OokhetOLCligtinzo’ncentraleruimte.Erzijnookveelkleinerenwerkkamers(studio’s)diedoordeleerlingengereserveerdkunnenwordenvoorkwt.

Pagina|80

Pagina|81

Pagina|82

Bijlage13:vragentervoorbereidingopschoolbezoekenImplementatieWatisdeaanleidinggeweestvoordezehervorming?Waaromhebbenjulliespecifiekhiervoorgekozen?Hoehebbenjulliehetpersoneelbetrokkenbijdehervorming?Hoehebbenjulliedeleerlingenbetrokkenbijdehervorming?Watwarendereactiesvanuitpersoneel,leerlingenenouders?Hebbenjulliedehervormingineenkeerschoolbreedingevoerdofpercohort?PraktijkWatzijndepositieveervaringenmethetsysteem?Watzijndenegatieveervaringenmethetsysteem?Voorwelkeleerlingenwerkthetsysteemhetbeste?Heeftdehervorminggevolgengehadvoorderoostering?Heeftdehervorminggevolgengehadvoordeformatie?Watwordternadehervormingvandeleerlingenverwacht?Watwordternadehervormingvandeleerlingenverwacht?

Documents

KWT op het Theresialyceum...1. Bij intrinsieke motivatie vindt de leerling de handeling zelf leuk en is de ervaring de beloning. 2. Bij geconstateerde motivatie ziet de leerling het