Upload
thuyhvktqs
View
240
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
1/408
2
HC VIN K THuT QUN S
B MN C S K THUT V TUYN - KHOA V TUYn IN T
Pgs . ts trng vn cp (ch bin)
Ths. Nguyn Duy chuyn - ts. trn hu v
Ths. Luyn quang minh - ts. nguyn huy hong - ts. T ch hiu
K thut mch in tPhn mt
H ni - 2008
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
2/408
3
Mc lc
TrangTULi ni uUT.......................................................................................................9TUChng 1 Nhng khi nim chung v cc vn c s ca
mch in tUT ................................................................................................11TU1.1 Khi nim v mch in t v nhim v ca n UT ...............11TU1.2. Hi tip trong b khuch i UT ...................................................12
TU1.2.1. nh ngha v phn loiUT ......................................................................12TU1.2.2. Phng trnh c bn ca mng bn cc c hi tip.UT ...........................13TU1.2.3. Phng php phn tch b khuch i c hi tip UT ..............................14
TU1.3. nh hng ca hi tip m n cc tnh cht ca bkhuch i.UT ................................................................................................18
TU1.3.1. nh hng ca hi tip m n n nh ca h s khuch iUT .....18TU1.3.2. nh hng ca hi tip m n tr khng vo.UT ..................................19TU1.3.3. nh hng ca hi tip m n tr khng raUT .....................................20TU1.3.4. nh hng ca hi tip m n di ng v mo phi tuyn ca bkhuch i.UT....................................................................................................22
TU1.3.5. nh hng ca hi tip m n c tnh tn s v c tnh ng cab khuch i.UT...............................................................................................23
TU1.4. n nh ch cng tc cho cc tng dngtranzistor lng cc.UT.........................................................................29
TU1.4.1. t vn UT ...........................................................................................29TU1.4.2. Hin tng tri im lm vic UT ............................................................30TU1.4.3. Cc s n nh tuyn tnh. UT .............................................................32TU1.4.4. Cc s n nh phi tuynUT ...............................................................36
TU1.4.5. n nh im lm vic trong cc mch t hp tng t.UT....................37TU1.5. n nh ch cng tc cho cc tng dngtranzistor hiu ng trng.UT ...........................................................39
TU1.5.1. Ch tnh . UT........................................................................................39TU1.5.2. Cc s n nh im lm vic. UT.......................................................39
TUChng 2 cc s c bn ca tng khuch i tn hiunh dng tranzistorUT.............................................................................42
TU2.1. cc tham s c bn ca b khuch i.UT .............................43
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
3/408
4
TU2.2. cc s c bn dng mt tranzistor lng ccUT ......45TU2.2.1. Mch in cc b khuch i UT .............................................................45TU2.2.2. Cc tham s c bn ca tng s : UT ...................................................47TU2.2.3. Cc cng thc n gin thng dng UT ...................................................52TU2.2.4. Nhn xt chung: UT..................................................................................53
TU2.3. Cc s b khuch i dng tranzistor hiu ngtrng (FET)UT ...............................................................................................53TU2.4. cc b khuch i dng nhiu tranzistor. UT......................56
TU2.4.1. S Dalington:UT .................................................................................56TU2.4.2. S tranzistor bUT ..............................................................................59TU2.4.3. S Kaskode UT ....................................................................................60TU2.4.4. Mch kt hp FET - tranzistor lng cc.UT ..........................................61
TU2.5. b khuch i vi sai. UT ......................................................................62TU2.5.1. S v nguyn l lm vic:UT ..............................................................63TU2.5.2 Cc tham s c bn ca b khuch i vi sai: UT .....................................65TU2.5.3. Hin tng tri.UT...................................................................................69TU2.5.4. Mt s s b khuch i vi sai.UT .....................................................70
TUChng 3 B khuch i thut ton v ng dngUT ..................75TU3.1 Nhng vn chung v b khuch i thut ton UT ......75
TU3.1.1 Cc tnh cht v tham s c bn ca b khuch i thut ton.UT ..........75TU3.1.2. Cc s c bn ca b khuch i thut ton UT ..................................81
TU
3.1.3. nh hng ca dng in tnh, ca in p lch khng, ca hintng tri im cng tc ca b KTT v cc bin php b. UT ......................86TU3.1.4. n nh cng tc ca b KTT v cc bin php b tn s.UT .............89TU3.1.5. Cu trc bn trong ca b khuch i thut ton. UT ..............................97
TU3.2 Cc mch tnh ton v iu khin tuyn tnh dngkhuch i thut tonUT .....................................................................103
TU3.2.1 Khi nimUT ..........................................................................................103TU3.2.2 Mch cng v mch trUT .....................................................................104TU
3.2.3 Mch bin i tr khngUT
....................................................................109TU3.2.4 Mch tch phnUT ..................................................................................123TU3.2.5 Mch PI (Propotional - Integrated)UT........................................................2TU3.2.6 Mch vi phn UT .....................................................................................129TU3.2.7 Mch PID (Propotional Integrated - Differential)UT ..........................130
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
4/408
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
5/408
6
TU5.3. TNG KCS TN S THP DI RNGUT ...........................................212TU5.3.1. Tng KCS n UT................................................................................212TU5.3.2. Tng KCS mc y ko UT..................................................................214
TU5.4. TNG KCS CAO TN DI RNGUT ...................................................218TU5.4.1. S khi tng qut ca tng KCS cao tn di rng UT.....................218TU5.4.2. Mt s c im ca tng KCS cao tn di rngUT ...........................219
TU5.5. TNG KCS TI CNG HNG. UT ......................................................221TU5.5.1. S v nguyn l lm vic. UT ............................................................221TU5.5.2. Quan h nng lng trong tng KCS UT .............................................222
TUChng 6 Cc b to dao ng UT ..........................................................226TU6.1 cc vn chung v to dao ng UT ....................................226
TU6.1.1 Nhim v, yu cu v phn loi.UT........................................................226TU6.1.2 iu kin to dao ng v c im ca mch to dao ng. UT...........227TU6.1.3 n nh bin v tn s dao ng.UT..................................................231
TU6.2 B to dao ng RC. UT......................................................................232TU6.2.1 c im chung ca cc b to dao ng RCUT ...................................232TU6.2.2 B to dao ng dng mch di pha trong khu hi tip. UT ...................232TU6.2.3 B to dao ng dng mch lc T v T- kp trong khu hi tip. UT.....234TU6.2.4 B to dao ng dng mch cu Vin trong khu hi tip. UT...............236
TU6.3 B to dao ng LC UT .......................................................................238TU6.3.1 Cc loi mch to dao ng LCUT.........................................................238TU6.3.2 Vn n nh bin trong cc b to dao ng LC. UT ....................241TU6.3.3 Vn n nh tn s trong cc b dao ng LC: UT ............................242
TU6.4. B to dao ng thch anhUT...................................................246TU6.4.1 Tnh cht vt l ca v s tng ng ca thch anh.UT ...............246TU6.4.2 Nhng tc ng nh hng ti n nh tn s ca b dao ngthch anh v bin php khc phc. UT .............................................................250TU6.4.3 Mch in b to dao ng thch anh UT ...............................................251
TU6.5 To dao ng bng phng php t hp tn s. UT ...........255TU6.5.1 t vn . UT .........................................................................................255TU6.5.2 T hp tn s bng phng php kt hp.UT .........................................255TU6.5.3 T hp tn s theo phng php t ng iu chnh tn s.UT .............260TU6.5.4 T ng iu chnh theo tn s (TT). UT .............................................261TU6.5.5. T ng iu chnh tn s theo pha (TF) UT.......................................266TU6.5.6 To mng tn s n nh bng vng kho pha PLL. UT .........................277
TUChng 7 iu ch dao ng cao tn UT ............................................278
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
6/408
7
TU7.1. Khi nim chung:UT............................................................................278TU7.2. iu ch bin UT .............................................................................278
TU7.2.1. Khi nim v iu ch bin UT .........................................................278TU7.2.2. iu ch li mt v iu ch baz (cc gc ) UT...............................283TU7.2.3. iu ch Ant v iu ch colect (cc gp)UT ..................................285TU7.2.4. iu ch bin s dng mch nhn tng tUT.................................288TU7.2.5. iu bin cn bng.UT ..........................................................................289
TU7.3. iu ch tn s UT .............................................................................291TU7.3.1. Khi nim c bn.UT.............................................................................291TU
7.3.2. Bin php k thut thc hin iu ch tn s.UT
..................................293
TU7.4. iu ch n binUT...........................................................................298TU7.4.1. Bn cht ca iu ch n bin UT ........................................................299TU7.4.2. Nhng c im ch yu ca thng tin n bin UT .............................301TU
7.4.3. Cc phng php truyn tin tc khi iu ch n bin.UT
...................302TU
7.4.4. Cc phng php to tn hiu n bin. UT ..........................................303
TUChng 8 tch sng tn hiu v tuyn UT .........................................310TU8.1. Khi nim chungUT.............................................................................310TU8.2. Tch sng bin (TSB) UT ...........................................................310
TU8.2.1. Cc ch tiu cht lng ca TSB:UT ...................................................311TU8.2.2. Phn tch ch ca b tch sng dng it. UT ..................................312TU8.2.3. Tch sng ng bUT............................................................................321TU8.2.4. Hin tng phch v hin tng chn p tn hiu trong b tch sngiu bin.UT ....................................................................................................322
TU8.3. Tch sng tn hiu xung.UT ..........................................................324TU8.3.1. Tch sng xung v tuyn. UT.................................................................324TU8.3.2. Tch sng xung th tn (Tch sng nh).UT ........................................326
TU8.4. tch sng phaUT .................................................................................327TU8.4.1. Cng dng, nguyn l tch sng pha. UT...............................................327TU8.4.2. Cc dng s tch sng pha. UT..........................................................328
TU8.5. B tch sng tn s UT ....................................................................330TU8.5.1. Cng dng, nguyn l tch sng tn sUT ............................................330TU8.5.2. Cc dng s b tch sng tn s.UT .................................................330
TUChng 9 Trn tnUT......................................................................................338TU9.1. L thuyt chung v trn tn UT ................................................338
TU9.1.1. nh ngha: UT .......................................................................................338
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
7/408
8
TU9.1.2. Nguyn l trn tn UT ............................................................................338TU9.1.3. Phn loi UT ...........................................................................................339
TU9.1.4. ng dngUT...........................................................................................340TU9.2. H phng trnh c trng v cc tham s c bn. UT .340TU9.3. Mch trn tn. UT ...............................................................................344
TU9.3.1. Mch trn tn dng it.UT ..................................................................344TU9.3.2. Mch trn tn dng phn t khuch i UT ...........................................347
TU9.4. Nhiu trong mch trn tn. UT...................................................355TU9.5. Trn tn siu cao tn UT.............................................................357
TU9.5.1. Trn tn trn n thp 3 cc.UT ............................................................357TU9.5.2. B trn tn dng n thp 2 cc. UT ......................................................358TU9.5.3. B trn tn dng it bn dn. UT..........................................................361TU9.5.4. Chn ch cng tc cho b bin tn dng it bn dn. UT ...............367TU
9.5.5. S cu trc ca b trn tn dng it bn dn.UT
............................369TU9.5.6. B trn tn cn bng dng it bn dnUT ...........................................374
TUChng 10 Mch cung cp ngun UT......................................................379TU10.1. Khi nimUT ..........................................................................................379TU10.2. Bin p ngun v chnh luUT...................................................380
TU10.2.1. Mch chnh lu na sng.UT...............................................................382TU10.2.2. Mch chnh lu ton sng.UT..............................................................385TU10.2.3. Ti ca b chnh lu.UT ......................................................................388TU
10.2.4. Mch bi p.UT
...................................................................................390TU10.2.5. Khu lc trong cc b chnh lu.UT....................................................390
TU10.3. n pUT ...................................................................................................393TU10.3.1. Mch n p dng it Zener. UT..........................................................393TU10.3.2. Mch n p dng it Zener vi mch lp emito u ra. UT ............395TU10.3.3. Mch n p c hi tip. UT ..................................................................397
TU10.3.4. n p xung.UT ....................................................................................404TU10.4 Chnh lu o.UT ................................................................................405TU10.5. Bin i in p mt chiu v b ngun khng dngbin p ngun. UT ........................................................................................407
TU10.5.1. Bin i in p mt chiu UT .............................................................407TU10.5.2. B ngun khng dng bin p ngun. UT ............................................408
TUTi liu tham khoUT ..................................................................................410
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
8/408
9
Li ni u
B sch K THUT MCH IN T bao gm hai phn c dng lm
ti liu ging dy mn hc cng tn s dng Hc Vin K thut Qun S. Phn
I bao gm cc ni dung m rng dng chung cho nhiu chuyn ngnh c linquan. Phn II gm cc ni dung chuyn su, s dng ring cho hai lnh vc vi
c th khc nhau ca cc chuyn ngnh in t vin thng v Raa, Tn la,
Tc chin in t.
Ngoi vic dng lm ti liu hc tp v tham kho cho cc hc vin chuyn
ngnh V tuyn in t, b sch cng c th dng lm ti liu tham kho b ch
cho cc k s, cn b k thut ca cc ngnh c lin quan n k thut in v
in t.Tham gia bin son b sch c cc ging vin thuc B mn c s k thut
v tuyn - Khoa v tuyn in t .
Trong qu trnh bin son chng ti nhn c nhiu kin ng gp rt
b ch. Chng ti xin by t lng bit n chn thnh v s gip qu bu .
Mc d c nhiu c gng, nhng v xut bn ln u nn chc chn s
cn nhiu hn ch v thiu st. Chng ti rt mong nhn c cc kin ng
gp qu bu gi v Khoa VTT Hc Vin KTQS.
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
9/408
10
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
10/408
11
Chng 1Nhng khi nim chung v cc vn c s
ca mch in t
1.1 Khi nim v mch in t v nhim v ca nCc mch in t c nhim v gia cng tn hiu theo cc thut ton khc
nhau. V d: tn hiu c th c khuch i, iu ch, tch sng, chnh lu, nh,
o, truyn t, iu khin, bin dng, tnh ton
Trn quan im k thut, ngi ta phn bit hai loi tn hiu: tn hiu tng
t v tn hiu s. gia cng chng, c hai loi mch in t c bn tng ng:
Mch tng t v mch s. Trong thi gian gn y, k thut x l tn hiu s
pht trin mnh m v ng vai tr rt quan trng trong vic gia cng tn hiu.Tuy vy mch s cng khng th thay th hon ton mch tng t v trong thc
t c nhiu thut ton khng th thc hin c bng cc mch s hoc nu thc
hin bng mch tng t th tin li hn. Ngay c trong h thng s, cng c
nhiu phn t chc nng tng t mt s khu no .
Mch s c nghin cu trong mn hc k thut s, cn i tng ca
mn hc k thut mch in t ch yu ch nghin cu cc mch tng t. Trong
thi gian gn y, cc mch t hp tng t ng vai tr rt quan trng trong
k thut mch in t. Chng khng nhng m bo tt vic tho mn cc chtiu k thut m cn c tin cy cao v gi thnh h. Trong , s ra i ca b
khuch i thut ton nh du mt bc ngot quan trng trong qu trnh pht
trin ca k thut mch in t. Trc y, gia cng tn hiu theo nhiu thut
ton, c v s cc mch chc nng khc nhau. Ngy nay, c th dng mt s
lng hn ch cc mch chc nng dng khuch i thut ton thc hin nhiu
thut ton khc nhau nh mc mch hi tip ngoi thch hp.
Xu hng pht trin ca k thut mch tng t l nng cao tch hp ca
mch (gim s chng loi nhng li tng kh nng s dng ca tng chng loi).Khi tch hp tng th c th ch to nhng h thng c chc nng ngy cng
hon thin hn trn mt chp. Tm li, c hai hng pht trin ca k thut mch
tng t, l: Gim nh kch thc bn trong ca mch trong ch to v tng
tnh ph bin ca mch trong ng dng.
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
11/408
12
1.2. Hi tip trong b khuch i1.2.1. nh ngha v phn loi:
Hi tip l qu trnh ghp mt phn tn hiu ra ca mng 4 cc tch cc vu vo thng qua mt mng 4 cc khc gi l mng hi tip (hnh 1.1). Hi tipng vai tr rt quan trng trong k thut mch tng t. N c kh nng lm
thay i thut ton khi gia cng tn hiu ng thi cho php ci thin cc tnhcht ca b khuch i.
htX
hvXrXK
htK
Hnh 1.1:S khi b khuch i c hi tip.K: Khu khuch i; KBhtB: khu hi tip; XBvB: tn hiu vo; XBrB tn hiu ra; XBhB : tn
hiu hiu (hoc tng); XBhtB: tn hiu hi tip.
C th phn loi hi tip theo mt s cn c nh sau:
a) Theo pha gia htX v vX ta c hai loi:
-Hi tip m:htX ngc pha vi vX . Khi hX l tn hiu hiu, nh hn
vX v h s khuch i ca mch gim.
Hi tip m c th ci thin c cc tnh cht ca b khuch i.
-Hi tip dng:htX
B
B ng pha vi vX lm cho h s khuch i ca mch
tng. Hi tip dng c s dng to dao ng v s c xt n trong
chng 6 ca ti liu ny.
b) Cn c vo tn hiu hi tip ta c hai loi hi tip mt chiu v hi tip
xoay chiu.
-Hi tip m mt chiu c dng n nh ch cng tc.
-Hi tip m xoay chiu c dng n nh cc tham s ca b khuchi.
c) Mch in ca b khuch i c hi tip c phn thnh 4 loi:
-Hi tip ni tip - in p: tn hiu hi tip a v u vo ni tip vi
ngun tn hiu ban u v t l vi in p ra .
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
12/408
13
-Hi tip song song - in p: Tn hiu hi tip a v u vo song song
vi ngun tn hiu ban u v t l vi in p ra.
-Hi tip ni tip - dng in: tn hiu hi tip a v u vo ni tip vi
ngun tn hiu ban u v t l vi dng in ra.
-Hi tip song song - dng in: tn hiu hi tip a v u vo song songvi ngun tn hiu ban u v t l vi dng in ra.
1.2.2. Phng trnh c bn ca mng bn cc c hi tip.
S khi ton phn ca b khuch i c hi tip ch ra trn hnh 1.2.
htX
hXvXr
XK
htK
nKnX
+
Hnh 1.2. S khi ton phn ca b khuch i c hi tipKBnB: Khu ghp vi ngun tn hiuXBnB: tn hiu ngun a n b khuch i
Gi thit cc khi u l cc h tuyn tnh v tn hiu ch chy theo chiu
mi tn. T s hnh 1.2 ta rt ra cc quan h sau:
hththnnv KXXKXXKXX .;.;. === v htvh XXX = ( chng ny ch
yu xt hi tip m). T cc quan h ny, ta c th rt ra phng trnh c bn ca
mng bn cc c hi tip:
htV
r
KK
K
X
XK
+==
1(1.1)
1
nrtp n
n ht
K KX K K K
X KK = = =
+(1.2)
Trong : K - Hm truyn t ca mng bn cc tch cc c hi tip, v:
tpK - Hm truyn t ton phn
Gi:htV KKK .= l hm s truyn t vng, v:
Vht KKKg +=+= 1.1 l su hi tip.
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
13/408
14
Nhvy c th xy ra hai trng hp:
* 11 , ta c hi tip dng v h s
khuch i ca mch tng so vi khi khng c hi tip.
* KKKKg ht += ,11 , tng ng ta c hi tip m.Trng hp c bit, khi hm s truyn t vng 1>>VK tc l
VV KKg += 1 , t (1.1) v (1.2) suy ra:
htV
r
KX
XK
1= v:
ht
n
n
rtp
K
K
X
XK = (1.3)
Trng hp c bit ny c gi l hi tip m su.
Nh vy, trong mt h thng khp kn vi hi tip m su, khi hm s
truyn t vng c gi tr rt ln, th hm truyn t ca n hu nh khng ph
thuc vo cc tnh cht ca b khuch i m ch ph thuc vo tnh cht ca
khu hi tip. S thay i cc tham s ca phn t tch cc v tp tn ca n
khng nh hng ti cc tnh cht ca b khuch i c hi tip. V vy c th
la chn khu hi tip mt cch thch hp thay i thut ton khi gia cng tn
hiu. y chnh l mt ng dng rt quan trng ca hi tip m.
1.2.3. Phng php phn tch b khuch ic hi tip:
nhn bit c nguyn tc lm vic ca cc mch in t mt cch
thun tin v nhanh chng, cng nh c th d dng chuyn tt c cc mch c
hi tip v dng cu trc chun (th hin trn hnh 1.2), trong mc ny s trnh
by phng php phn tch khi (thng dng trong k thut iu khin) phntch b khuch i c hi tip. Lu thut ton thc hin qu trnh phn tch
bao gm 6 bc nh ch ra bng 1.1.
* Bc 1: Xc nhX .
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
14/408
15
- Chn i lng ra l in p nu mch c hi tip in p hoc l dng
in nu mch c hi tip dng in.
* Bc 2: Chn hVn XXX ,, .
- Vi hi tip ni tip: chn nX l in p khng ti ca ngun tn hiu.
Biu din ngun tn hiu bng s tng ng in p v chnVh XX , l in
p.
- Vi hi tip song song: chnnX l dng in ngn mch u ra ca
ngun tn hiu. Biu din ngun tn hiu bng s tng ng dng in..
ChnVh XX , l dng in.
Thng chnhX cng th nguyn vi nX (khng bt buc).
* Bc 3: Xy dng h hai phng trnh m t qu trnh x l tn hiu trong
cc khu ca b khuch i c hi tip.
)(1 hXfX = v ),(2 XXfX nh =
Ring phng trnh 2f nu p dng nguyn l xp chng xy dng th
c th thc hin n gin hn.
* Bc 4: V s khi theo cu trc chun (hnh 1.2).
* Bc 5: Xc nh cc h s truyn t nht KKK ,, v su hi tip
htKKg += 1 .
* Bc 6: Xc nh cc thng s cn thit khc.
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
15/408
16
Bng 1.1: Lu thut ton phn tch b khuch i c hi tip.
Bt u
Xc nh Xr
Chn Xn, Xv, Xh
Xy dng h phng trnhXr= f1(Xh)
Xh = f2(Xn, Xr)
V s cu trc chun(Hnh 1.2)
Xc nh cc h s K, Kht, Kn, g
Xc nh cc thng s cn thit khc
Kt thc
Xt mt v d n gin minh ho phng php phn tch xt. Trn
hnh 1.3a trnh by mt b khuch i dng tranzistor lng cc mc E chung, c
in tr ER ng vai tr hi tip m dng in; hnh 1.3b l s tng ng
ca n.
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
16/408
17
1
+ +n be E R r R K =
htI
BI CIVInU
)C
)a )b
nU
rU
nU
CI
BI
EI EInR
ER CR
CI
BI
berB
ICR
C
E
CCU+ B
nR
ER
+ +
E
n be E
R
R r R
Hnh 1.3: a) B K mc E chung c hi tip m dng in.
b) S tng ng.c) Cu trc chun m t theo lu thut ton.
Bc 1: ChnCr IX = v mch c hi tip m dng in.
Bc 2: Chnnn UX = v mch c hi tip ni tip.
ChnBh IX = s thun li hn cho vic phn tch .
Bc 3:BC II = v
beEn
ECnB
rRR
RIUI
++
= (Dng nguyn l xp chng)
Bc 4: V hnh 1.3c.
Bc 5:1
; ; En ht E be n E be n
R K K K
R r R R r R= = =
+ + + +
Bc 6: Nu chn ER ln th: 1. >>++=
Eben
Eht
RrR
RKK
do 1>> .
Nhvy: 1>>g v = =n n nr Cht E
K X U X I
K R
V h s khuch i in p ca mch:
E
C
n
CC
n
ru
R
R
U
RI
U
UK == (1.4)
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
17/408
18
1.3. nh hng ca hi tip m n cc tnh cht ca
b khuch i.
1.3.1. nh hng ca hi tip m n n nh ca h s khuch i:
Trong thc t, h s khuch i l mt i l
ng ph thuc vo nhit ,vo s thay i ca in p ngun cung cp, vo thi gian s dng cng nh vo
tp tn ca tranzistor. Bng tnh ton sau y ta c th chng minh rng: S
dng hi tip m c th khc phc c cc nh hng trn v m bo h s
khuch i n nh hn.
Trc ht, ly vi phn ton phn hai v biu thc (1.2) v b qua cc thnh
phn v cng b bc cao, ta nhn c biu thc:
dKKK
KdK
KK
KKKdK
KK
KdK
ht
nht
ht
nn
ht
tp 22 )1()1(
)1(
1 ++
+
++
Vi sai s nh ta c biu thc gn ng i vi khng n nh tng i
ca hm s truyn t:
K
K
KKK
K
KK
KK
K
K
K
K
htht
ht
ht
ht
n
n
tp
tp
+
+
+
1
1
1
(1.5)
T (1.5) ta rt ra kt lun: Sai s tng i ca h s khuch i khi c hi
tip m nh hn g ln ).1( htKKg += so vi sai s tng i ca n khi khng c
hi tip. Tuy vy, kt lun ny ch c ngha khi cc h snK v htK n nh. Do
vy, khi cn h s khuch i n nh, phi la chn cc phn t ca cc mch
hi tip v mch ghp vi ngun tn hiu c chnh xc cao.
T , kt hp vi biu thc (1.3) suy ra: Hi tip m gi cho quan h
ht
v
K
XX n nh (tc l
vX
X hng s). i lngvXX ; c th l in p
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
18/408
19
hoc dng in. Nh vy, tu thuc vo loi mch hi tip, ta c cc ng dng
khc nhau nh ch ra bng 1.2.
Bng 1.2: ng dng hi tip m n nh cc tham s ca b khuch i
Loi mch hi tip i lng c nnh
Loi mch ngdng
Hi tip ni tip - in p H s khuch i in
pVr UU
Khuch i in p
Hi tip ni tip - dng in in dn truyn t
Vr UI
Bin i IU
Hi tip song song - in p in tr truyn t
Vr IU
Bin i t UI
Hi tip song song - dng
in
H s khuch i dng
in Vr II
Khuch i dng
in
1.3.2. nh hng ca hi tip m n tr khng vo.Hi tip m lm thay i tr khng vo ton phn ca b khuch i. S
thay i ny ch ph thuc vo phng php mc mch hi tip v u vo (ni
tip hoc song song). V vy ta ch cn phn bit hai trng hp nh ch ra trn s
tng ng u vo. (Hnh 1.4.)
a) Tr khng vo ca b khuch i c hi tip m ni tip (hnh 1.4a) .
Coi ni tr ca s tng ng in p ca khu hi tip c gi tr kh
nh (vi sai s c th chp nhn c): hrht rr
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
19/408
20
hr
hU
ht rK X
r h tr
1
1
vI
ht rK X
rhtr
K
htK
vI
hI
hr hU hr
K
htK
vU
1
1
vU
a) b)
Hnh 1.4. S tng ng u vo b khuch i c hi tip
a) Hi tip ni tip; b) Hi tip song song.
b)Tr khng vo ca b khuch i c hi tip m song song ( hnh 1.4b.)
Coi ni tr ca s tng ng dng in ca khu hi tip c gi tr kh
ln:hrht rr >> , ta c th tnh c dn np vo ton phn khi c hi tip m:
(1 )V h ht r h ht V V
V V v
I I K X I K K Y gY
U U U
+ + = = =
1 vV
v
ZZY g
= (1.7)
T (1.6) v (1.7) ta nhn thy: Hi tip m ni tip lm tng tr khng vo
ca phn mch nm trong vng hi tip g ln v hi tip m song song lm gim
tr khng vo cng by nhiu ln.
1.3.3. nh hng ca hi tip m n tr khng ra:
Hi tip m cng lm thay i tr khng ra. Ngc li vi tr khng vo, s
thay i ny ch ph thuc vo phng php mc u ra ca khu khuch i vi
u vo ca khu hi tip (hi tip in p hay hi tip dng in). Nh vy, ta
cng ch cn phn bit hai trng hp nh ch ra trn s tng ng u ra.
(Hnh 1.5.)
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
20/408
21
vhtr
2
K
rr
2
2
2
htK
vhtr
hKX t
R
K
tr
U
hKX
htK
rr
Rtr
U
a) b)
Hnh 1.5. S tngngu ra ca b khuch i c hi tip
a)Hi tip in p; b) Hi tip dngin. tnh trkhng ra, ta cn xc nh cc i lng: in p ra hmch
rhU
v dng in ra ngn mch rngI :
rng
rh
rI
UZ = (1.8)
a) Trkhng ra ca b khuch ic hi tip m in p (hnh 1.5a).
Ta c nhn xt: Khi ngn mch u ra 22 s hnh 1.5a, s khng c
in p a v u vo khu hi ti p - mch hi ti p khng c tc dng v
vh XX = , nh vy:
r
V
r
hrng
r
KX
r
KXI == v
ht
v
vhtr
Vhthrh
KK
KX
rr
rKXU
+
+=
1
Vi gi thit ni trca s tng ng in p ca khu khuch i c
gi tr nh )( htrr vr
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
21/408
22
b)Tr khng ra ca b khuch i c hi tip m dng in (hnh 1.5b).
Ta cng nhn xt: Khi h mch )(22 = tR s hnh 1.5b s khng c
dng in a v u vo khu hi tip - tc l mch hi tip khng c tc dng
v ;vh XX = Nhvy:
v:
ht
v
vhtr
rhrng
rvrhrh
KK
KX
rr
rKXI
rKXrKXU
+
+=
==
1
.
Vi gi thit ni tr ca s tng ng dng in ca khu khuch i
c gi tr ln )( vhtr rr >> . Nhvy:
(1 )rhr ht r r
r ng
U Z KK r gZ
I = + (1.10)
Trong :rvhtrr rrrZ +=
Nh vy, hi tip m in p lm gim tr khng ra ca b khuch i g
ln, trong khi hi tip m dng in lm tng tr khng ra ca b khuch i
cng by nhiu ln.
1.3.4. nh hng ca hi tip m n di ng v mo phi tuyn ca b
khuch i.Khi khng c hi tip m, ton b tn hiu vX c a n u vo b
khuch ivh XX = ; ngc li, khi c hi tip m, ch c mt phn tn hiu vX
c t vo u vo b khuch i:
hhtvrhtvh XKKXXKXX ==
Nhvy:g
X
KK
XX v
ht
vh =+
=1
(1.11)
iu chng t: Nh hi tip m, di ng ca b khuch i c m
rng ra. Cng t (1.11), mo phi tuyn do cong ng c tuyn truyn t
ca b khuch i gy ra, tng ng cng gim i. l mt u im ln ca hi
tip m nhm nng cao cht lng cho b khuch i.
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
22/408
23
1.3.5. nh hng ca hi tip m n c tnh tn s v c tnh ng
ca b khuch i.
1.3.5.1. c tnh tn s v c tnh ng ca b khuch i:
a)c tnh tn s:
c tnh tn s l c tnh biu din mi quan h gia mun v gc phaca hm s truyn t phc ca b khuch i theo tn s.
minh ho, ta xt mt v d n gin khi kho st b khuch i di rng
trnh by trn hnh 1.6, vi gi thit h s khuch i l tng ca n khng ph
thuc vo tn s v l hng s:
2( ) 0
1u f u
U K K const
U= = =
uoK
2R
1R
1C
2C
2C2
2
vU
1
1C
1R
1
1
1
1
1UrU
rU
2R
1uoK U
)a
)b
vU
1U 2U
1 22
2
2
Hnh 1.6.B khuch i di rnga) S khi; b) S tng ng 1 1 2 2// ; //v rR R R R R R = =
Trong thc t, b khuch i lm vic, cn c mch ghp vi ngun tn
hiu u vo v u ra mc vi ti. Hm s truyn t ca cc mch ny ph
thuc vo tn s do s c mt ca cc phn t in khng ( hnh 1.6 l cc t
in 21,CC ). Do vy cn c vo s tng ng hnh 1.6b, ta xc nh c
hm s truyn t phc:
1
( ) ( )1 (1 ) (1 )
uo dr
j Pv v t d
K PT U UUr
K K U U U PT PT = = = = + + (1.12)Trong :
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
23/408
24
1 1
2 2
1 1
2
1 1
2
d
d d
t
t t
T R Cf
T R Cf
= = =
= = =
T (1.12) ta xc nh c mun ca hm s truyn t:
( ) 2 2 2 2
/
1 ( ) 1 ( ) 1 ( / ) 1 ( / )
uo d uou j
t d
K T K f fdK K
T T f ft f fd
= =
+ + + +(1.13)
V gc pha ca hm truyn t:
dt TarctgTarctg
=2
(1.14)
Theo (1.13) v (1.14) ta xy dng cc c tuyn bin tn s v c tuyn
pha tn s ca b khuch i nhch ra trn hnh 1.7.
Trn hnh 1.7, ta gi:
222
1
2 CRf tt
== (1.15)
l tn s gii hn trn, v:112
1
2 CRf dd
== (1.16)
l tn s gii hn di.Thng c: 2211 CRCR >> nn td ff
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
24/408
25
uK
uoK
090
00
090
f
df
uoK7,0
tf
d
ft
f
Hnh 1.7. c tuyn bin (a) v c tuyn pha (b) ca b khuch i
b) c tnh ng ca b khuch i.
Cho tc dng vo u vo b khuch i mt xung ch nht l tng, th
u ra ta nhn c dng xung nh ch ra hnh 1.8.
t
t
vU
)a
)b
A
raU
uo vK U=
1trt
Xt2tr
t
Hnh 1.8 Dng xung vo (a) v ra (b) ca b khuch idi rng.c tnh ng ca b khuch i c nh gi qua cc tham s sau ca
xung ra:- Thi gian xc lp xt - xt nh xung A - Thi gian tr (trc v sau)
21; trtr tt
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
25/408
26
c tnh tn s v c tnh ng c quan h cht ch vi nhau. Tht vy,gia cc tham s ca c tnh ng nu v cc tham s ca c tnh tn s( dt ff ; ) c mi lin quan rng buc.
Gi thit a vo u vo b khuch i hnh 1.6 hm n v 1(t).T biu thc (1.12), ta xc nh c hm qu
)(Ph
)1)(1(1.)()(
dt
duoPP
PTPTTK
PKh
++==
Bin i ngc Laplas ta c://
( )
( )
(1 / )
tt Tt Td
uot
t d
K e eh
T T
=
(1.17)
Vi b khuch i di rng .td TT >> * Khi xt qu trnh qu xc nh xt , c th coi dTt>= Nn: 35,0. Btx (1.19)
Nh vy, thi gian Xt ca qu trnh qu ca mt b khuch i di rng
t l nghch vi tn s gii hn trn ca b khuch i .
* quan st xt nh xung, ta xt c tnh xung trong khong thi gian
tng i di, v qu trnh xt nh din bin chm. Nh vy biu thc (1.17) vi
tTt>> c th vit gn ng:
dTt
uot eKh/
)(
(1.20)
Vi rng xung khng qu ln dT
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
26/408
27
d
d
fT
2==
Nh vy, xt nh xung t l thun vi tn s gii hn di ca b
khuch i.
1.3.5.2. nh hng ca hi tip m n cc c tnh tn s v c tnhng.
a) Trng hp vi b khuch i di rng.
Trong trng hp ny, hm s truyn t (1.12) c cha 2 im cc: mt
im cc tn s thp1 1/ dP T= v mt im cc tn s cao tTP /12 = , vi
cc tn s ny cch kh xa nhau )( dt ff >> . th Bode ca b khuch i
c biu din bi ng lin nt trn hnh 1.9 (a: c tuyn bin ; b: c
tuyn pha).
Thay biu thc (1.12) vo (1.1) ta nhn c hm s truyn t ca bkhuch i c hi tip:
(1 )(1 )
uo dp
d t uo ht d
K PTK
PT PT K K PT =
+ + +(1.21)
Ln lt xt hai trng hp:
* tn s tng i thp )( tff
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
27/408
28
Trong : ; ; 1uouo d d uo ht
K K T gT g K K
g = = = +
Nhvy: gfddf /= (1.23)
Tc l hi tip m lm gim tn s gii hn di gln.
* tn s t
ng i cao fdf >>( hay )1>>dT Nhvy:
(1 ) 1
uo uop
d t uo ht t
K PTd K K
PT PT K K PTd PT
=
+ + +(1.24)
Vi gTT tt /= hay t t f gf = (1.25)
Tc l, hi tip m lm tng tn s gii hn trn g ln.
T (1.23) v (1.25) ta kt lun: hi tip m c tc dng m rng di thng
ca b khuch i. Vi khuch i di rng tdt fffB = th di thng tng ln
g ln. Tng ng mo tn s v mo pha cng gim. Tuy nhin khi c hi tip
m, phi chp nhn h s khuch i trong di thng gim.
g
K
KK
KK uo
htuo
uouo =+
=1
(1.26)
Ni cch khc, t (1.25) v (1.26) ta c:
1.. fBKBK uouo == (1.27)
y 1f l tn s ti 1(0 )u K db= , gi l tn s n v.
Nhn xt: Tch BKuo ca mt b khuch i khng ph thuc vo su
hi tip, n l mt hng s v bng tn s n v ca b khuch i .Vi quan h gia c tnh tn s v c tnh ng nh ch ra trn, ta nhn
thy khi c hi tip m, thi gian xc lpxt v st nh xung s cng gim g
ln so vi khi khng c hi tip.
b) Trng hp vi b khuch i tng qut.
Ta xt trng hp khi hm s truyn t ca b khuch i vit di dng:
)1(...)1)(1(21
0
n
PTPTPT
KK
+++= (1.28)
Tc l c th c n im cc 1i
i
PT
= vi )...,3,2,1 ni = .
Trng hp ny c ngha thc t ln, v hu nh tt c cc b khuch i
u c hm s truyn t gn vi dng (1.28). Tin hnh nh gi nh hng ca
hi tip m n cc tnh cht ca b khuch i cng c thc hin theo phng
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
28/408
29
php nu trn (xem [1]). Trong mc ny ta khng nghin cu chi tit, ch nu
mt vi nhn xt sau:
* Trng hp hm s(1.28) c hai im cc:
Khi tng dn su hi tip g , h s phm cht Q ca b khuch i tng,
tng ng h s suy gim QD 2/1= s gim, cc im cc 21 ;PP c th chuyn t
gi tr thc thnh gi tr phc, c tnh xung c thi gian xc lp ngn, nhng thay
vo c hin tng dao ng (hnh 1.10 v 1.11).
Hnh1.10 th Bode ca Hnh1.11. c tuyn qu
h thng tuyn tnh bc 2. ca h thng tuyn tnh bc 2.
* Trng hp nhiu im cc:
Vi h thng tuyn tnh bc 2, cc nghim ca phng trnh c trng u
nm bn tri mt phng phc vi mi gi tr ca D nn h thng lun n nh. Tuy
nhin khi D nh, mc an ton ca h thng khng cao.
Ngc li cc h thng tuyn tnh bc cao )2( >n , qu tch nghim ca ph-
ng trnh c trng c th ct trc tung trong mt phng phc lm cho h thng
mt n nh v cn phi s dng cc bin php m bo tnh n nh ca h thng.
1.4. n nh ch cng tc cho cc tng dngtranzistor lng cc.
1.4.1. t vn :
Trong cc tng khuch i tn hiu nh, im lm vic nm trong min tch ccca Tranzistor lng cc (vi cc tng khuch i tn hiu ln ta xt ring trongchng khuch i cng sut). ch tnh , ngha l khi cha c tn hiu
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
29/408
30
vo, trn cc cc ca Tranzistor c cc dng in tnh :000 ;; EBC III cng nhin
p mt chiu gia cc cc:00 ; CEBE UU . im lm vic ng vi ch ny gi l
im lm vic tnh .
Khi c tn hiu vo th cc in p v dng in thay i xung quanh gi tr
tnh . m bo cho cc tng lm vic bnh thng trong cc iu kin khcnhau, ngoi vic cung cp in p thch hp cho cc cc, cn cn phi n nh
im lm vic tnh chn. Trong trng hp ngc li, khi im lm vic tnh
khng n nh, ch tiu cht lng ( mo, h s khuch i in p v dng
in, cng sut ra...) ca tng s b gim.
Thc cht ca vn n nh l lm cho im cng tc tnh t ph thuc
vo tp tn tham s ca tranzistor, vo nhit , vo in p ngun cung cp.
C th l p dng cc phng php gi cho dng colecto 0CI khng i.
1.4.2. Hin tng tri im lm vic:
T s tng ng ca tranzistor lm vic trong min tch cc, ta nhn
thy c tnh ca tranzistor c c trng ch yu bi cc tham s: H s truyn
t dng in hoc ; Dng in ngc (0CBI hoc )00 CBCE II = v in p
BEU . S thay i cc tham s ny l nguyn nhn dn n s thay i im lm
vic tnh , tc l khi c s thay i ca nhit , in p ngun, tp tn catranzistor v ca cc linh kin khc th s dn ti hin tng tri im lm vic
tnh .
nh gi nh hng ca cc tham s c trng nu trn ti s thay
i ca dng in colectoCI , ta xc nh lng bin i Ic qua biu thc vi
phn ton phn:
+
+
ccU
U
Icc CB
CB
BE
BE
0
0
(1.29)
Trong (1.29), cc lng bin i ,, 0CBBEU gi l cc i lng tri,
cn cc o hm ring0
, ,
BE CB
Ic Ic Ic
U I l cc h s, c trng cho kh nng n
nh ca mch.
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
30/408
31
Hin tng tri c tc hi nht l tri nhit.
Bng (1.3) cho v d minh ho hin tng ny.
Bng (1.3): S ph thuc cc tham s ca tranzistor vo nhit
Nhit (P0 Pc)
Thams
LoiTranzistor -65 +25 +70 +150
Silic
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
31/408
32
cIBEU
2t 1t
cI
BEU
BEOU
E
C
BEU
)a)b
0
Hnh 1.12. a) S tng ng ca tranzistor do tri nhit BEU ;
b) S thay i im lm vic do tri nhit
nh hng ca nhit n ch cng tc ca tranzistor qua hnh 1.12b,
c th c gii thch nh sau: mun cho dng cI n nh, th khi nhit thay
i mt lng 0t , BEU cng phi thay i tng ng theo biu thc:
0
02,5BE mvU t
C =
Ngc li, nu gi BEU c nh th dng colecto s thay i mt lng:
0exp 1BEC E
T
U
U
(1.31)
Trong ,EoI l dng emito khi 0= BEU .
nh gi mc nh hng ca in p tri n in p ra, ta dng h
s khuch i in p tri trK , xc nh theo biu thc:
BE
COtr
U
UK
= (1.32)
ViCOU l lng bin i in p mt chiu u ra.
1.4.3. Cc s n nh tuyn tnh.
Cc s n nh tuyn tnh c dng ph bin nht hin nay l s hi
tip m mt chiu nhm bin i thin p ca tranzistor sao cho c th hn ch s
di chuyn im lm vic tnh trn c tuyn ra, gy nn bi cc yu t mt n
nh.
a) n nh im lm vic bng hi tip m in p mt chiu (hnh 1.13).
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
32/408
33
Hnh 1.13.
Cung cp v n nh im lm vic bng hi tip m in p mt chiu
a) Mch E chung; b) Mch b chung; c) S tng ng.
Trn cc s 1.13a v b, vic cung cp thin p cho baz cng c ly t
ngun chung vi mch cung cp in p mt chiu cho colecto (CC
U ), tuy nhin
in tr 1R lm nhim v a thin p v baz c ni vi colecto ch khng phi
vi ngun cung cp, dn in p hi tip v u vo.
Nguyn tc n nh c th c gii thch nh sau: Khi dng in mt chiu
COI tng (hoc gim) do cc nhn t khng n nh gy ra, th in p
CEOU gim
(hoc tng), dn ti thin pBEO
U gim (hoc tng) theo v iu ngn cn s
bin i caCOI . Nhvy im lm vic tnh n nh hn.
S dng ngun in p tng ng thay cho mch cung cp thin p mt
chiu, ta c s tng ng hnh 1.13c. Khi b qua dng in ngcCBO
I c
gi tr kh nh, ta tnh c:
)(1
21
2
21
12
21
2RIRIU
RR
R
RR
RRI
RR
RUU
BoCCoCCBoCEoBEo
+
=
+
+
=
Thay CoBoII = , ta xc nh c dng colecto:
[ ]
1
21)1(
RR
RRUUI
C
BEoCC
Co
+
+
=
(1.33)
Theo (1.33), mch lm vic n nh khi s dng hi tip m in p mt
chiu, cn phi m bo cc iu kin sau:
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
33/408
34
- Chn tranzistor c ln, sao cho:
1cR R >> v coI t ph thuc vo .
- Chn 211 RR+ c gi tr nh ( 2R chn ln).
Vi cc iu kin trn, h s khuch i in p tri c xc nh gn
ng theo biu thc:
2
11R
R
U
UK
BE
Ctr +
= (1.34)
S ny c u im: 1R v 2R ln nn cng sut tn hao nh, Khi =2R
th:
1.RIUU BoCEoBEo = (1.35)
b) n nh lm vic nh hi tip m dng in mt chiu. (Hnh 1.14).
in trE
R mc trn emitong vai tr phn t hi tip m dng in.
Nguyn tc n nh c gii thch nh sau:
KhiCoI tng (hoc gim) do hin tng tri, th in p h trn in tr ER
).( EEoEo RIU = tng (hoc gim), dn ti thin p gia baz v emito
)( EoBoBEo UUU = gim (hoc tng). iu ngn cn s thay i ca dng
colecto v nhvy im lm vic tnh n nh hn.
Theo s tng ng hnh 1.14d, ta xc nh c quan h:
BEoCCnBoEoE URR
R
URIIR +=+ 212
Vi 2121
RR
RR
Rn +=
Dng in baz ch tnh c xc nh t quan h ca cc thnh phn
dng in trong tranzistor:
CBoEoBo III = )1( (1.36)
Nhvy:
2 2 1 2
1 2 1 2 1 2
1 2
1 2
(1 )
( )(1 )
CC BEo CBo n CC BEo CBo
Co Eo
E nE
R R R RU U I R U U I
R R R R R RI I
R RR R
R R R
+ ++ + +
= =+
+ + +
Vi:
+
=1
11 . (1.37)
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
34/408
35
Hnh 1.14. Cung cp v n nh im lm vic bng hi tip m dngin mt
chiu.a) Mch E chung; b) Mch B chung; c) Mch C chung;
d) S tngng mt chiu ca mch E chung.
Tng t, theo (1.37), mch lm vic n nh khi s dng hi ti p m
dng in mt chiu, cn phi m bo cc iu kin sau:
- Chn in trhi tip ER c gi tr ln, khi )1( +>> nE RR . v CI t
ph thuc vo .
- Coi dng in dCBoI nh th ch c s thay i ca BEoU nh hng ti
dngCoI . nh hng ny cng nh nu BEU nh.
H s khuch i in p tri c xc nh theo biu thc:
E
C
BE
CCo
BE
Cotr
R
R
U
RI
U
UK
=
=
.(1.38)
Nh vy h s khuch i in p tri bng h s khuch i in p tn hiu.
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
35/408
36
Hin nay, cc s n nh im lm vic dng hi tip m dng in mt
chiu c ng dng rng ri. Chng cho php cng tc n nh khi h s khuch
i dng in thay i kh nhiu v nhit bin thin trong phm vi t
cc 00 10030 . Tuy nhin, nhc im ca cc s ny l h s khuch i gim.
trnh hi tip m xoay chiu, thng mc song song vi ER mt t in EC c
tr s in dung ln.
1.4.4. Cc s n nh phi tuyn:
Trong cc s ny, ngi ta dng phng php b nhit nh cc phn t
c tham s ph thuc vo nhit chng li ngay hin tng tri nhit.
Phng php ny thng dng trong cc mch t hp v trong cc tng khuch
i cng sut. Cc phn t c tham s ph thuc vo nhit nh it, tranzistor,
in tr nhit... dng n nh im lm vic, c trnh by trn hnh 1.15.
Trn hnh 1.15a, nu it D v tranzistor T u c ch to t cng mt
loi bn dn nh nhau v nu nhit mt ghp ca chng ging nhau, th c
tnh nhit ca BEU v DU c th b tr ln nhau do chng mc ngc chiu nhau.
it c phn cc thun ging nh mt ghp EB ca tranzistor, ta dng
thm mt ngun ph E . S hnh 1.15b cng lm vic theo nguyn tc tng
t. Tuy nhin s ny cn n nh c thin p cho transistor, do mch phn
p gm 21;RR v mt s it mc ni tip c phn cc thun. Khi 12 RR
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
36/408
37
Hnh 1.15. Cc s n nh phi tuyn
a) S bBE
U
b) S b BEU
v b ngun cung cp; c) S b dng in tr nhit.1.4.5. n nh im lm vic trong cc mch t hp tng t.
Trong cc mch t hp tng t, n nh im lm vic, thng dng cc
ngun dng in, v phng php ny d thc hin di dng mch t hp.
Ngun dng in dng n nh im lm vic trong cc mch t hp
tng t c trnh by trn hnh 1.16.
Gi thit cc tranzistor21
;TT ca s hnh 1.16a c tham s hon ton
ging nhau v cng nhit , khi v21 BEBE
UU = nn21 BB
II = v21 CC
II = ; nh
vy:
2
2222111
22
C
CBCBBC
IIIIIIII +=+=++=
T suy ra (vi 1>> )
1
1
221
II
IC
+
=
(1.39)
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
37/408
38
ER
2CI2CI 1I1I R
P
1CI
1BI 2BI
ccU+
1CI
1T1T 2T 2T
1BEU2BEU
)a )b Hnh 1.16Mch in dng ngun dng n nh
2CI
a) Mch n gin; b). Mch dng khi yu cu dng2C
I nh.
Nh vy, c th dng 1I iu khin gi tr ca dng in 2CI . c c
1I n nh, cch n gin nht l ni imP ca mch t hp tng t vi ngun
in p mt chiu n nh )( CCU+ qua in tr RUIR CC1( do BEU kh nh).
Biu thc (1.39) c p dng khng nhng cho thnh phn mt chiu mcn cho c thnh phn tn hiu. Khi yu cu cn c ngun dng b th yu cu R cn c gi tr ln (khi kh ch to v n chim th tch ln), ta chuyn sang sdng s hnh 1.16b. Lc ny, theo biu thc gn ng i vi c tuyn vo
ca transistor ta c:
=
=T
CEBEEbh
T
BEEbhC
U
IRUI
U
UII 22122 expexp
2 2 11
2 2
exp / exp
exp
E C C BEEbh
E CT T
T
R I I UI
R IU U
U
= = (1.40)
NhvyT
CE
CC
C
U
IR
I
I
I
I 22
2
1
2
1 exp= vi mvUT 26 l in p nhit.
Nh vy, Nh mc thm in tr hi tip 2ER nn 12 IIC
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
38/408
39
1.5. n nh ch cng tc cho cc tng dng
tranzistor hiu ng trng.1.5.1. Ch tnh .
V nguyn tc, vic cung cp v n nh ch cng tc i vi cc tng
dng tranzistor hiu ng trng cng tng t nh i vi tranzistor lng cc.Trong trng hp khuch i tn hiu, FET lm vic trong min tht. ch tnh , trn cc cc ca FET c cc dng tnh SoGoDo III ,, v gia cc cc c cc
in p mt chiuGSoU v DSoU . Thc cht ca vn n nh cng l p dng
cc bin php gi cho dng in mngDoI t bin i theo nhit , theo thi
gian, t ph thuc vo tp tn tham s ca FET v s bin i ca ngun cung
cp.
So vi tranzistor l
ng cc,FET
c
u im c bit l khng yu cu dngvo ln (tr khng vo cc ln), do vy ngun tn hiu ch cn cng sut nh, tc
l h s khuch i cng sut ca tng dng FET ln. Ngoi ra, in dung ghp
hi tip nh nn lm vic n nh.
Nhc im ca FET l h dn nh v cc tham s: PU (in p tht) v
DSSI (dng mng bo ho) c tp tn ln.
1.5.2. Cc s n nh im lm vic.
Cc s n nh im lm vic khi dng FET cng tng t nh khi dng
tranzistor lng cc. Ta ch trnh by ngn gn hai loi s dng hi tip m.a) n nh im lm vic dng hi tip m dng in. (Hnh 1.17)
)a )c
DDU+
sR
DR
GR
DDU+
SC SR
1RDR
2RSC
)b
DDU+
SR
1RDR
2RSC
3R
Hnh 1.17. Cung cp v n nh cho cc tng dngFET vi hi tip m dng
in. a) Mch dngJFET; b) Mch dng FETMIS knh c sn; c) Mch dng
FETMIS knh cha c sn.
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
39/408
40
in tr mc cc ngun (Source) SR ng vai tr phn t hi tip m
dng in. trnh hi tip m xoay chiu, c th mc song song viSR mt t
in SC c in dung ln. i vi FET t ngt (knh cha c sn) (hnh 1.17c),
thin p c dn vo cc ca (Gate) nh mch phn p 21 ;RR ly t ngun
cung cp in p mt chiu cho cc mng (Drain). i vi FETMIS t dn
(Knh c sn)( hnh 1.17b), hoc JFET (hnh 1.17a), c th b 1R ( =1R ), lc
in p cc ca so vi cc ngun chnh l mch thin p t cp, vi gi tr:
SDGS RIU =
tr khng vo ca tng khng b gim ng k cn chnGR hoc 2R c
gi tr ln (c ), hoc mc thm 3R nh s (hnh 1.17c).
Cc s hnh 1.17 u c th biu din bi s tng ng hnh 1.18a.
)a
sR
DR
GR SC
GU
DI
DSSI
FET MOS FET
GSU
GUPU
)b
Hnh 1.18. a) S tng ng ca mch trn hnh 1.17
b) c tuyn truyn t ( )GSUD fI = vi21
2
RR
RUU DDG +
= .
Nu coi dng cc ca 0GI , ta c:
SDGGS RIUU .' = (1.41)Biu thc (1.41) cho bit dc ca ng in tr SR trn c tuyn
truyn t (hnh 1.18b)
SGS
D
RdU
dItg
1== (1.42)
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
40/408
41
Nh vy, thin p v in trS
R phi c chn sao cho dng mngDI t
thay i khi thay FET , v im lm vic nm trong on thng ca c tuyn
truyn t.
b) n nh im lm vic dng hi tip m in p (hnh 1.19).
Hnh 1.19. Cung cp v n nh cho cc tng dng MOS-FET vi hi tip m
in p.
Thin p ly t cc mng qua b phn p in tr, trnh hi tip m xoay
chiu, mc thm t in C c gi tr in dung ln.
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
41/408
42
Chng 2cc s c bn ca tng khuch i tn
hiu nh dng tranzistor
Khuch i tn hiu l mt trong cc chc nng quan trng nht ca mchin t. Cc b khuch i gm phn t khuch i (phn t tch cc) mc vi
mt s phn t th ng khc. Vic phn loi cc b khuch i c th da trn
cc yu t sau:
- Theo tham s ca tn hiu cn khuch i: ta c khuch i tn hiu nh,
khuch i tn hiu ln, khuch i tn s thp, tn s cao; Khuch i tn hiu
lin tc, khuch i tn hiu xung.
- Theo dng phn t dng khuch i: theo cch phn loi ny ta c cc
b khuch i dng n in t chn khng v dng dng c bn dn, vi mch...- Theo phng php khuch i dng iu khin qu trnh bin i nng
lng thnh tn hiu c ch u ra.
Trong chng ny chng ta ch xt cc b khuch i tn hiu lin tc
(Analog) c bin nh dng tranzistor lng cc hoc FET.
Cc b khuch i tn hiu nh dng tranzistor l phn t tch cc (phn t
khuch i) c mc vi mt s phn t th ng khc. Khi im cng tc c
la chn ph hp, cc phn t ny c biu din bng mt mng bn cc tuyn
tnh. Trong thc t ngi ta hay dng s tng ng hnh v cc tham shn hp H , dn np Y phn tch tnh ton cc mch khuch i dngtranzistor. Vic s dng h thng tham s no tu thuc vo nhiu yu t khc
nhau.
u vo v u ra ca cc mng bn cc b khuch i, u phi ghp vi
cc mch pha trc v pha sau. u vo ghp vi ngun tn hiu (ngun dng
nI hay ngun in p nU ) c tr khng nZ (hoc dn np nY ). Cc mch pha sau
c m t bng mt ph ti c tr khng )( tt YZ . Tu thuc vo tng quan
gia tr khng ca ngun tn hiunZ vi tr khng vo ca mng bn cc vZ v
tr khng ph titZ vi tr khng ra ca mng bn cc raZ , ngi ta c th biu
din phn t tch cc (khuch i) bng s ngun dng hoc ngun p. Trong
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
42/408
43
cc tnh ton sau ny ta coi tr khngn
Z vt
Z ch l thun tr ngha l ch cn
R
vt
R .
2.1. cc tham s c bn ca b khuch i.Mt b khuch i - mt mng bn cc - c th c c trng bng phng
trnh tuyn tnh ch mi quan h gia cc i lng1 1, 2, 2
,U I U I hnh 2.1a. Khi s
dng tham s h , ta c h phng trnh :
1 11 1 12 2
2 21 1 22 2
U h I h U
I h I h U
= +
= +
(2.1)
S tng ng ca tng khuch i tn hiu nh khi c dng hnh2.1b.
Hnh 2.1. Mng 4 cc khuch i (a) s tng ng (b)
xc nh cc tham s theo nh lut Kic Khp:
1 11 1 12 2
2
21 1 22 20
t
U h I h U
Uh I h U
R
= +
= + +(2.2)
T (2.2) ta xc nh tr khng u vo:
111 12 21
11
1 2222
1 1
t
vao
t
t
hR hU h hZ h
I R hh
R
+= = =
++
(2.3)
Vi11 12 12 21
h h h h h =
Tr khng u ra c xc nh vi iu kin cho 0=n
U .
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
43/408
44
Khi ta c h phng trnh :
11 1 12 2 n 1
2 21 1 22 2
0= h I +h U +R I
I = h I +h U(2.4)
Suy ra:
1120
2 22.n
nra U
n
h RUZ I h h R
= += + (2.5)
T (2.2), thaytRIU 22 = , ta c h s khuch i dng in:
2 21
1 221
ra
t
I hZ
I h R= =
+ +(2.6)
H s khuch i in p:
2 11 21 1
111 11.
.
tu i
t v
t
RU h h RK K
hU h h R Z h
R
= = = =+
(2.7)
V h s khuch i cng sut: 2212 2
1 1 22 11
2
21
2
22
.
. (1 ).( . )
(1 ) .
ra t p u i
vao t t
t
t v
P h RU I K K K
P U I h R h h R
h R
h R Z
= = =+ +
=+
(2.8)
y l nhng tham s c trng c bn nht ca mng bn cc, trong thc
t, nht l khi lm vic siu cao tn, ngi ta phi thc hin phi hp tr khng
u vo v u ra. Tc l thc hin iu kin:
n v vao
t ra ra
R R Z
R R Z
= =
= =
Khi phi hp tr khng:
11
22
nopt opt
h hR R
h
= = (2.9)
11
22.
topt opt
hR R
h h= =
(2.10)
V: ( )2
2211
2
21
maxhhh
h
KP += (2.11)
Theo c im ngi ta c th s dng ba cch mc: Emito chung, baz
chung v colecto chung. Sau y ta s a ra cc tham s ca cc b khuch i
mc theo cc s ny v nhn xt chng.
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
44/408
45
2.2. cc s c bn dng mt tranzistor lng cc2.2.1. Mch in cc b khuch i
chng trn, khi phn tch cc mch cung cp cho tranzistor, ta a racc cch mc c bn. Trong thc t, cc mch khuch i dng tranzistor c ti
in tr c v theo hnh 2.2. Cc s ny, khng ph thuc nhiu lm voc tnh ph ti l ti in tr (phi chu k) hay ti cng hng.
3R
1R
2R
4R
1C1C
1C
2C
2C
2C
3C
3C 1R2R
2R
1R
3R
3R4R
)a
)b
)c
ccU+ ccU+
ccU+
1U
1U
1U2U
2U
2U
Hnh 2.2. Ba s c bn dng tranzitor
Trong cc s trn, vic tnh ton cc gi tr in tr, t in m bo
im lm vic ca tranzistor v t h s khuch i cao nht thng da theo
cc ch c gii thiu trong s tay linh kin v theo kinh nghim ca
ngi thit k.
Trong hnh 2.2a, khi s dng t in 2C ngn mch cc thnh phn xoaychiu th khu
23CR c tc dng n nhit cho b khuch i. Trong mt s trng
hp, s dng tnh cht ca hi tip m (c bit l tnh n nh) ngi ta
khng mc t 2C . Khi mch c hi tip m dng in qua 3R . Cc tham s ca
mch hi tip m c nghin cu chng trc.
Vic la chn chnh xc im lm vic m bo cho b khuch i c tham
s c tr
ng tt nht v vic gi nh coi phn t khuch i l phn t tuyn tnhc chnh xc hn. Tuy nhin trong thc t do c tuyn von-ampe ca
tranzistor phi tuyn nn vn tn ti mo khng ng thng trong qu trnh
khuch i. Thng thng c th coi quan h gia dng u vo )(1 bii v dng ra
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
45/408
46
)(2 cii l tuyn tnh nn nguyn nhn gy mo tn hiu ch yu do quan h phi
tuyn ca c tuyn vo: )( beb ufi = .
Gi s a ti u vo in p iu ho, khi in p trn cc baz -
emit:
tUUu BEBEobe sin+= (2.12)
y: BEoU - in p mt chiu trn cc baz, nhm xc nh im cng tc
ca tranzistor.
BEU - Bin in p xoay chiu t vo.
Phng trnh ca c tuyn vo:
T
beob
UuIi exp (2.13)
Thaybeu vo ta c:
exp exp sinBEo BEb oT T
U Ui I t
U U
=
(2.14)
tT
BEooBo
U
UII exp=
Khai trin (2.14) theo hm Taylor v ch xt mo phi tuyn do hi bc hai
gy ra, ta c:
( )
++= t
U
Ut
U
UIi
T
BE
T
BEBob 2cos1
4sin1
2
2
(2.15a)
Vy ngoi thnh phn tn s c bn , u ra cn c thnh phn dng
in c tn s l hi bc 2, chnh thnh phn ny do c tuyn u vo phi tuyn
gy ra v xc nh h s mo phi tuyn theo biu thc:
%1004 T
BEm
U
Uk = (2.15b)
Vy h s mo phi tuyn ph thuc vo bin in p u vo BEU ,
%1
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
46/408
47
Nh vy gii hn ca chng ny chng ta ch xt cc b khuch i tn
hiu nh, khi ta c th coi cc b khuch i lm vic trong ch tuyn tnh.
(Cc tham s ca chng khng i trong phm vi lm vic). Cn khi in p vo
ln hn mt cht ta phi s dng cc b khuch i c hi tip m hay l cc b
khuch i vi sai.
2.2.2. Cc tham s c bn ca tng s :
Cc tham s c bn ca cc b khuch i c tnh ton theo cc bng
(2.1); (2.2); (2.3); (2.4). Cc bng ny cho php tnh ton mt cch y nht
cc tham s c trng ca cc b khuch i.
Trong cc cng thc, thng nht cc k hiu, ta cn lu :
Eo
Te
IUr = : in tr khuch tn emit (it emito- baz)
EoI : Dng in emit ti im cng tc
1
1)1(
12 =
++
==
eb
ebebe
C
CCr
f (2.16)
ER : in tr mc cc emit thc hin hi tip m dng in.
i vi mch baz chung, trong mt s trng hp ci thin tham s ca
s , ngi ta mc in tr BR (c tc dng vi c thnh phn xoay chiu) nh
l mt mch hi tip trnh by trn hnh 2.3.
raUvaoU
BR
n
U
nR
tR
Hnh 2.3. S tng ng xoay chiu
ca mch baz chung c hi tip
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
47/408
48
Bng 2.1 Cc tham s ca s emit chung.
MchEC
Tham sh Tham sy
uK
11
21
11
21
~
h
Rh
hRh
Rh
t
t
t
+
t
t
t
Ry
RyRy
21
22
21 ~1
+
iK 2122
21 ~1
hRh
h
t+
11
21
11
21 ~y
y
yRy
y
t+
VZ 1122
11 ~1
hRh
hRh
t
t
++
1111
22 1~1
yyRy
Ry
t
t
++
raZ n
n
Rhh
Rh
22
11
++
n
n
Ryy
Ry
+
+
22
111
Tham s vt l
( )0
1;
1 11
tu
e bb b c t
bb e b e e
RK
r r C RS
r r C r
+ + + +
0
1iK
S
+
( )( )0
V 0
1 11
1
1 1
bb b c t
bb e b e e
bb e
b c t
b e e
r C RS
r r C r Z r r
C RS
C r
+ + + + + +
+ +
( )
( )
( )
( )
0 0
R
0
0
11 1
1 21
1 2
bb n
bb n e bb n ee
e bb n b ce n
e n b e
r RS
r R r r R r rZ
r r R C r RS
r R C
+++ + + + + +
++ + +
+ +
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
48/408
49
Bng 2.2 Tham s b khuch i mcemit chung c hi tip m dng in.
MchEC c
hitip
Tham sh Tham sy
uK
E
t
EtE
t
Rhh
Rh
RhhRRhh
Rh
)1(~
)1()(
2111
21
211122
21
++
++++
E
t
tE
E
Ry
Ry
RyRy
Ry
21
21
2221
21
1~
1
+
++
iK 2122
21 ~)(1
hRRh
h
Et ++
11
21
11
21
~
)(
y
y
RRyy
y
Et ++
VZ
Ei
t
EtE
RKh
Rh
RhhRRhh
)1(~
1
)1()(
11
22
211122
++
+++++
11
21
11
2221
1~
1
y
Ry
yRy
RyRy
E
t
tE
+
+++
Tham s vt l
( )( )0
1;
1 11
tu
e E bb E t b c
bb e E e b e
RK
r R r R R C S
r r R r C
+ ++ + + + +
0 ;1
iK
S
+
( )( )( )( )0
V 0
1 11
1 ;
1 1
bb e t b c
e E e b e
e E
t b c
e b e
r r R C S
r R r C Z r R
R CS
r C
++ + + + + +
+ +
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
49/408
50
Bng 2.3. Cc tham s ca s b khuch i mc colecto chung.
MchCC
Tham sh Tham sy
uK
t
t
t
t
Rhh
Rh
Rhhhh
Rh
)1(
)1(~
~)1((
)1(
2111
21
122111
21
+++
++++
E
t
t
t
Ry
Ry
Ryy
Ryy
21
21
2111
2111
1~
(1
)(
+
+++
iK )1(~1
121
22
21 hRh
h
t
++
+ )1(~
11
21
11
2111
y
y
yRy
yy
t
++
+
VZ
t
t
t
Rhh
Rh
Rhhhh
)1(~
1
)1(
2111
22
122111
++
+++
t
t
t
R
y
y
y
yRy
Ryy
11
21
11
11
2111
11
~
~)(1
++
+++
raZ
n
n
n
n
Rhh
Rh
Rhhhh
Rh
2221
11
221221
11
)1(~
1
+++
+++++
2111
11
2111
11 1~1
yy
Ry
yRyy
Ry n
n
n
++
+++
Cc tham s vt l:
( )( )tebbtbbte
tu
RrrRrS
S
Rr
RK
+++ ++
++
+
0
0
11
11
( )
++
++
++
+
eeb
tcb
i
rC
RCS
S
K
11
11
1 00
( )( )( )( )
++
++++
+++
e
t
eb
cb
tebb
tbb
etV
r
R
C
CS
Rrr
RrS
rRZ
11
11
1 00
( )
+
++
+++
+
++
e
n
eb
cb
enbb
nbb
ner
r
R
C
CS
rRr
RrS
RrZ
11
1
11
1
0
0
0
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
50/408
51
Bng 2.4 Cc tham s ca s b khuch i mc baz chung.
MchBC
Tham sh Tham sy
uK ttBB
tB
Rh
h
RRhhRh
RRhh
11
21
2211
2221
~)((
)(
+++
ttBt
RyRRyy
Ry21
22
21
~)(1 +++
iK
21
21
2221
21
1~
~)(1
h
h
RRhhh
hh
Bt
+
+++
)~
)(
2111
21
2111
2221
yy
y
RRyyy
yy
Bt
+
+++
VZ
21
11
122221
221122
1~
)1)]((1[
)1()((
hRh
hRRhhh
hRhRhh
B
tB
Bt
++
+++++++
2111
11
1211222111
121122
1~
~))](([
)(1)(
yyRy
yyRRyyyy
yyRRyRy
B
tB
BtB
++
+++++++
raZ nB
nB
RRhh
hRRh
+++++
(
)1(
22
2111 )(
)(1
22
211111
nB
nB
RRyy
yyRRy
+++++
Tham s vt l:
( )
( )
( )
( ) ( )( )
0
0
0
0
0
V
0
0
0
R
0
1;
11
1
11 1
1
11
11 1
1
1
1 2
tu
bb B b c t e
bb e b e e
i
b c t
b e e
bb b c t
bb e b e eBe
b c t
b e bb e
bb B e E e
e n
RK
r R C RrS
r r C r
KC R
SC r
r C RS
r r C r RZ r
C RS
C r r
r R r RrZ
r R
+
++ +
+
+ + +
++ +
+ + + + + +
+ + + +
+ + ( )( ) ( )0
11
1 12
B n
bb B e E
B b c
b e
R RSr R r R
R CS
C
+++ + + +
+ + +
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
51/408
52
2.2.3. Cc cng thc n gin thng dng
Trong thc t ngay c khi thit k cc thit b in t v nht l nh gi
nh tnh cc s , ngi ta s dng cc cng thc sau:
a) Vi mch emit chung
H s khuch i in p:
ttu SRRyK = 21 (2.17)
H s khuch i dng in:
oiy
yK =
11
21 (2.18)
in tr vo:
beV ry
Z 22
1 (2.19)
in tr ra:
cera ry
Z =22
1 (2.20)
b) Vi mch baz chung:
H s khuch i in p:
ttu SRRyK = 21 (2.21)
H s khuch i dng in:
11121
21 +
yy
yK
i
(2.22)
in tr vo:
Syyy
RyRV
111
212111
11 +
+= (2.23)
in tr ra:
22
1
yRra =
c)Vi mch emit chung:
H s khuch i in p:
1)(1
)(
2111
2111 =++
+=
t
tu
Ryy
RyyK (2.24)
H s khuch i dng in:
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
52/408
53
)1()1(11
21 +=+= oiy
yK (2.25)
in tr vo ca mch cng tng t nh in tr vo ca mch emito
chung c hi tip m su.
in tr ra ca mch rt nh v ph thuc vo in tr ngun tn hiu, cctham s ca tranzistor.
2.2.4. Nhn xt chung:
Trong cc s b khuch i dng mt tranzistor lng cc, s mc
emito chung hay c s dng nht. Nh c h s khuch i in p, dng in
ln, in tr ra v in tr vo t kh cao. Tuy nhin do hi tip qua 12y nn
n nh ca s khng cao, nht l siu cao tn.
S baz chung c h s khuch i in p, tr khng ra gn ging s
emito chung nhng h s khuch i dng (xp x bng 1) v tr khng vo qu
nh (dng vo chnh l dng emito). Tuy vy n c n nh cao.
S colecto chung c h s khuch i in p nh (coi nh hi tip m
ton phn). in tr ra nh nht trong ba loi s . N c s dng phi hp
vi cc ph ti c tr khng nh.
Tu thuc vo yu cu ca tng mch m ta s dng loi mc v loi
tranzistor no. Tuy vy, khi s dng s dng mt tranzistor khng bao gi
trnh c cc nhc im. Ngi ta s dng s b khuch i dng nhiu
tranzistor khc phc cc nhc im ny.
2.3. Cc s b khuch i dng tranzistor hiu
ng trng (FET)
Hin nay cc bn dn trng (FET) c s dng rt rng ri. Ngi ta s
dng chng trong cc mch c lp, hoc l cc tng u tin ca cc IC . S mc thng dng nht i vi cc bn dn trng l s cc ngun (S) chung v
cc mng (D) chung. (Hnh 2.4).
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
53/408
54
)a )b
VU VU
1C 1
C
2C
2C
1R
1R 2R
2R
tR
3C
rU
rU
Hnh 2.4. B khuch i dng FET;a) S chung; b) D chung.
Ch lm vic ca bn dn trng c xc nh t c im ca bn dn
trng c dng u vo rt nh (coi bng 0). Thng thng, in p ban u (im
lm vic)gsU do in tr mc ti cc ngun xc nh. Trong mt s trng hp
ngi ta c th s dng mch phn p u vo. Vic tnh ton cc tham s ca s
trn c s phn tch cc s tng ng ca chng.Hnh 2.5a l s thay th tng ng ca b khuch i dng FET mc
theo s cc ngun chung (SC). Trong s ny chng ta phi lu nh hng
in dung ca tr khng ph ti. V h dn ca tranzistor trng rt nh hn so vi
ca bn dn lng cc nn in tr ph tit
R ca chng ln hn nhiu v dn ti
nh hng ca in dung ph ti cng tng cao.
Hnh 2.5. S tng ng ca b khuch i dng FET;
a) S chung
b) D chung
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
54/408
55
H s khuch i in p:
t
uo
L
uou
j
K
RCj
K
U
UK
/111
2
+=
+=
&
&& (2.26)
Gi tr h s khuch i in p vng tn s thp:
mtuo gRK = (2.27)
Vi:dstt rRR //=
Tn s gii hn xc nh khi h s khuch i in p gim 3 dB:
tt
tCR
=1
(2.28)
Vi:gddstt CCCC ++=
(Gi thit rng 1>>uoK ).
Vi s b khuch i mc cc mng chung (ti cc ngun) ta c s
tng ng trn hnh 2.5b.
H s khuch i in p:
2
1
1
2
1
1
.
j
j
KU
UK uou
+
+==
&& (2.29)
Vi gi thitdst rR
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
55/408
56
vng tn s thp (m
ragsmg
RCg1
), =>> .
Hnh 2.6 gii thiu mt s b khuch i s dng FET mc theo s
cc mng chung. Mch ny c s dng u vo cc xil.
in tr 2R , t in 1C v cc it 21 , DD chng qu ti; 54 ; RR xc
nh im lm vic. in tr 1R c nh hng n in tr vo ca mch.
Mch ny cho dng in u vo c A1410 v PFCvao 4,0= .
1C
2C
1D
2D
Vao
ra
1R
2R 3R
5R
4R
ccU+
ccU Hnh 2.6. B khuch i s dng u vo cc xil.
2.4. cc b khuch i dng nhiu tranzistor.Trong nhiu trng hp, gii quyt mt yu cu c th no , v d tng
h s khuch i dng in, tng n nh s hoc tng tr khng vo, ngi
ta c th s dng nhiu tranzistor trong mt tng khuch i hoc s dng kt hp
nhiu cch ni tranzistor vi nhau. Di y ta s xt mt s s c th.
2.4.1. S Dalington:
t c h s khuch i dng ln v in tr u vo cao, ngi ta s
dng hai tranzistor ni vi nhau nh hnh 2.7. S ny c gi l s
Dalington. n gin ta gi thit h s khuch i dng mt chiu ca cc
tranzistor ging nhau, cng tng t nh h s khuch i dng xoay chiu tn
hiu nh bng nhau. Trn quan im mch in, cc tranzistor ny tng ng
nh mt tranzistor.
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
56/408
57
T1T
2T
I1BI
( )[ ] BC II 211 1 ++=( ) BI211 +
( )BI11 + ( )( ) BE II 21 11 +=
E
B
C
B
E
C
E
1BBr 1B EB
Z
1EBC 1
CBC
( )21
1
1
+
E
EB
r
U
1E 12 BBr 2B( )( )21 11 ++Er
( )11 +Er
22 CBC
22 EBC
E
EB
r
U221
2
Er
( )22
1/ +E
r( )1
21
+Er
( )( )211
11
++Er
)a
)b
+
Hnh 2.7.S Dalington v mch tng ng ca chng.
Dng emit ca tranzistor t
ng
ng
c k hiu EI , cn dng emitca 1T:
2
11 +
= EEI
I (2.33)
Dng Emito ca 2T:
EE II =2 .
H s khuch i dng ngn mch ban u (tnh ):
2121121 )1( ++==h (2.34)
Gn bng tch hai h s khuch i; Trong khi in tr vo tnh :
)1(2)1(2)1(2)1(
)1()1()1(
221
2
221
1
212
1
//
+=+++++
++++++=
E
E
T
E
T
BBBB
E
T
BB
E
T
BB
rI
U
I
Urr
T
Ur
I
Urh
(2.35)
Nhvy in tr vo tnh tng ln hai ln.H dn ca tranzistor tng ng:
ET
E
rU
I
h
hy
22.
111
21
21
=
+==
Ch bng mt na h dn ca tranzistor c dng emito l EI .
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
57/408
58
vng tn s cao (hnh 2.7b), cc thnh phn in dung trong cc mch
1EBZ v 2EBZ to ra s ph thuc tn s ca h s khuch i. Nu coi tn s gii
hn ca cc tranzistor ging nhau, th tn s gii hn ca tranzistor tng ng
ph thuc vo tn s gii hn ca cc tranzistor ring bit. Khi ta xt vng tn
s thp v tn hiu nh ta bit EBC ch yu do in dung mch ghp emito -baz, in dung ny khng ph thuc vo dng emit. Do vy tn s gii hn ca
tranzistor11 ( )B
T f nh hn )1( 2+ ln tn s gii hn ca 22 ( )BT f . Tn s gii hn
ca mch Dalington do tn s gii hn 1Bf quyt nh.
Tuy vy mch Darlington cng c mt s nhc im sau:
-S Darlington c dng in d ln hn s dng mt tranzistor v
dng in dca 1T c 2T khuch i ln.
-Cc in p baz- emit ca hai tranzistor trong mch Darlington mc lintip nhau. V vy dng emito ca 1T ph thuc vo h s khuch i dng ca 2T,
in th mt chiu baz - emito cng nh mc tri ca in p ny ln gp i so
vi trng hp dng mt tranzistor.
-H s tp m ca b khuch i Darlington trong trng hp in tr
ngun c chn m bo h s tp m tt nht cng ln hn h s tp ca
mt tranzistor.
H s tp ca tng th hai kh ln, trong khi h s khuch i cng sut
ca tng u li nh. V vy h s tp ca n kh ln. khc phc mt phn cc nhc im ny, ngi ta dng cc s
Darlington theo s (2.8a;b). Trong s (2.8a), 1R cn la chn in th
trn baz - emito khong V)7,05,0( v dng chy qua n khong 2 ln
nh hn dng baz ca 2T. Khi dng emit ca 1T in p baz - emito v s
ph thuc nhit ca n gn nh khng ph thuc vo dng emit ca 2T. Ta
cng c th chn in tr ngun cho 2T vi mc ch gim nh tp m.
Nu s dng ngun dng (kt hp 1R ) th ta s c hiu qu ln hnnhiu.(Hnh 2.8b).
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
58/408
59
1R1R
B
C
E
E
C
B1T
2T 2T
1T
3T
)a )b Hnh 2.8. Cc s Dalington nhm khc phc hin tng tri v h s
tp m ln.2.4.2. S tranzistor b
Trong mt s mch in cn c h s khuch i dng v dng in ln,
ng thi s dng cch mc ni cc tranzistor tng ng khc loi n-p-n vp-
n-p. V d nh cc mch khuch i cng sut, ngi ta s dng cc mch
tranzistor b. (Hnh 2.9 a;b).Nu coi 1T c cc dng in: ( )1 11 ,+ B B B I , I I th 2T c cc dng tng
ng:
BE
BC
BB
II
II
II
122
212
12
)1(
+=
=
=
B
C
E
B
E
C CC
B B
EE
)a )b
Hnh 2.9. S Dalington b
Cc dng in ca tranzistor tng ng:
1BB II = (2.36)
BC II 12 )1( += (2.37)[ ]1 2 2 11 (1 ) . E E C B I I I I = + = + + (2.38)
Cc tham s tng ng ca chng:
- H s khuch i dng ca tranzistor tng ng:
1221 )1( +==h (2.39)
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
59/408
60
- H dn ca tranzistor tng ng:
Ery
21 (2.40)
- in dn ra:
Erh
122 2
(2.41)
- in tr vo:
)1(111
++= EBB rrh (2.42)
2.4.3. S Kaskode
kt hp u im ca hai loi s mc emito chung v baz chung
ngi ta s dng s Kaskode. Tng khuch i ny dng hai tranzistor:
tranzistor u mcEC, ci sau mcBC theo s hnh 2.10.
1R
2R
CR
1T
2T
ccU+
)a )b
BC
raU
raU
vaoU
1R
2R
4R
3R
5R
6R
7R
1C 2C
raU
ccU+
vaoU
1T
2T
Hnh 2.10. S Kaskode- a)Dng tranzitorcng loi; b) Dng tranzitor b
Khi dng s Kaskode b vi tranzitor khc loi (hnh 2.10b), c th h
thp gi tr ca ngun U BccB so vi s dng tranzitor cng loi (hnh 2.10a)
V bn dn 2T mc theo s baz chung, do vy theo cng thc (2.23) ta
c:
2
2
1)(
STRV =
Ph ti ca tranzistor th nht bao gm in tr ra ca bn thn1
T v in
tr )( 2TRV v cc phn t khc mc ngoi (nu c). Gi tr )( 2TRV rt nh so vi
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
60/408
61
cc gi tr khc, do vy n quyt nh in tr ph ti ca 1T. H s khuch i
in p ca tng th nht:
11
.)(2
12101 ==S
STRSK V (2.43)
iu ny c ngha l tng th nht khng khuch i in p. N ch khuch
i dng in v m bo in tr vo ln nhmch emito chung thng thng.
Cn 2T lm nhim v khuch i in p:
7202 RSK (2.44)
V tt nhin n khng khuch i dng in. H s tp m ca mch tng
ng nh ca mt tranzistor.
V tnh cht n nh, ta thy mch Kaskode c in dung Miller trong mch
vo 1T nh (v 101 K ). Do vy tn s gii hn trn ca n (khi nR nh) cng bc
vi tn s gii hn trn ca mch baz chung, trong khi tr khng vo li ln
hn tr khng vo ca mch baz chung. l u im c bn ca mch
Kaskode, c ngha l n cho php lm vic tn s cao vi n nh ln.
2.4.4. Mch kt hp FET - tranzistor lng cc.
tn dng tnh cht u vit ca FET l tr khng vo rt ln (Dng in
vo rt nh) ngi ta thng s dng chng trong cc mch u vo, theo s
cc ngun (Source) chung hoc cc mng (Drain) chung.
ccU+
3C
5R
1R
2R
)a
3C
ccU+
3R
2R1R
2T
1C
2C
4C4R
6R
7R
4R
3R
1C
2C
6R
5R
)b
Hnh 2.11. S khuch i dng tranzitor kt hp.
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
61/408
62
b vo h s khuch i ca FET nh, ta mc tranzistor lng cc c h
dn ln u ra ca FET. Cc s (2.11) gii thiu mt s s kt hp ny.
Trn s (2.11a) nu tng u vo s dng tranzistor trng knh n th
it ca - knh nhn in th khong V1 . in th ny c th c hnh thnh
nh sau: Dng cc mng DI to ra trn in tr 4R in p V5 . Nh b chia p
21 ;RR v qua 3R a vo cng in th V4 . Do in tr u vo ca FET rt ln
nn thc t khng c dng chy qua3R .
H s khuch i in p ca tng FET:
1
1
011 Sm
tm
Zg
RgK
+ (2.45)
y:1 5 2
1 4 3
// //
//( )
=
= t ds BE
S C
R R r R
Z R jX
S (2.11b) c s dng hi tip m su qua cc mch625 ;; RRR . Nh
mch 44 CR c th tng in p h trn in tr 3R v nh vy lm cho h s
khuch i ca tranzistor trng t c ln hn. C th tnh h s khuch i
theo biu thc:
26
5
0//1 RR
R
K += (2.46)
2.5. b khuch i vi sai.
Trong cc b khuch i tn hiu xoay chiu, ngi ta khng quan tm n
hin tng tri, v qua phn t ghp in dung, tri khng c a n u ra.
Tri ch lm thay i h s khuch i ca mch. nh hng ny c th khc
phc c bng hi tip m.
Ngc li, trong cc b khuch i tn hiu mt chiu, tri cng c
khuch i v a n u ra nh tn hiu. V vy trong trng hp ny phi tm
cch gim tri. Trong thc t khng th tc ng trc tip vo tranzistor gim
tri c, nn ngi ta dng b khuch i vi sai. B khuch i vi sai khuch i
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
62/408
63
hiu hai in p vo ca tranzitor. Do b khuch i vi sai c mc tri rt thp.
Trng hp mch hon ton i xng th tri c kh hon ton. pht huy u
im ngi ta khng nhng dng b khuch i vi sai khuch i hiu hai
in p m cn dng khuch i mt in p. in p c a n mt u
vo, u vo th hai
c ni t.2.5.1. S v nguyn l lm vic:
S b khuch i vi sai dng tranzitor lng cc v FET c trnh by
trn hnh2.12.
Hnh 2.12. B khuch i vi sai dng tranzitor lng cc (a) v
tranzitor trng FET (b)
B khuch vi sai l mt b khuch i tn hiu mt chiu i xng, c hai
u vo v hai u ra. iu c bit ng ch l b khuch i ny, nu inp vo hiu UBdB= U Bv1B-UB v2B c khuch i ln K BudB ln th cc in p ging nhau
hai u vo, gi l in p vo ng pha U BcmB, ch c khuch i ln K BcmB ln, vi
KBcmB
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
63/408
64
12
22
v cm d
v cm d
U U U
U U U
= +
=
a) Xt trng hp khi ch c in p hiu hai u vo
0du v UB
cmB
= 0; khi 1 2 2v v dU U U= = .V gi thit mch hon ton i xng nn in th emit (im P hnh 2.12)
lun lun khng i. Khi c th quy v s tng ng hnh 2.13b l s
emit chung hoc ngun chung c in p vo trn mi tranzitor l / 2dU .
tnh h s khuch i K BuB,KBi Bv tr khng vo ZBv B, tr khng ra Z BrB c th p dng
cc biu thc ca s emit chung v Source chung bit (xem bng 2.5)
Ring i vi h s khuch i hiu:
2 1 rdr rud
d d
UU UK
U U
= = (2.49)
vi gi thit U BcmB =0
tn s thp cng nh tn s cao KBud B u c gi tr ging nh mch emit
chung hoc Source chung. Trng hp cn ly tn hiu trn mt u ra so vi t,
ta c h s khuch i i vi mt u ra:
11 22 2
rd ud rud ud
d d
U KUK K U U= = = = bng mt na so vi khi ly in p ra i
xng.
b) Xt trng hp ngc li: 0cm
U v 0d
U = :
Khi ch c in p vo ng pha U BcmB= U Bv1 B=U Bv2 B, th mch lm vic ch
khuch i tn hiu ng pha. Lc ny c hai tranzitor u c iu khin bi
mt in p c bin v pha nh nhau. Do mch i xng, nn dng in trn
cc cc tng ng ca tranzitor bng nhau. V c th quy v s tng nghnh 2.13a. V in th emit ca tranzitor bng nhau, nn trong s tng
ng khng v dy ni hai emit. Tch s tng ng thnh hai na i
xng, mi na tng ng vi mt mch emit chung c in tr emit l 2R BEB
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
64/408
65
hoc mt mch source chung c in tr ngun l 2R BsB v c hi tip m dng
in.
ccU+ccU+
CCU
0CC EU I R +
2vU1v
U2v
U 2vU
1Ur1rU 2rU
2rU
CR CR CR CR
2 ER 2 ER
cmU
dU)a )b
Hnh 2.13. S tng ng ca b khuch i vi sai dng tranzistor lng cc.
a) i vi in p vo ng pha; b) i vi in p vo hiu
H s khuch i tn hiu ng pha K BcmB c th suy ra t biu thc c i
vi s emit chung v source chung c hi tip m dng in. in tr hi
tip 2RBEB hoc 2RBSB cng ln th KBcmB cng nh. Nu cc in tr ny rt ln (tng
ng UBEEB cng rt m) th dng emit ca hai tranzistor hu nh khng i trong
qu trnh lm vic, ngha l trn u ra in p hu nh khng i, do K BcmB tin
ti khng.
Tm li s khc nhau c bn gia ch khuch i tn hiu hiu v ch
khuch i tn hiu ng pha l ch: ch khuch i tn hiu hiu, RBEB v RBSB
khng c tc dng hi tip m; ngc li ch khuch i tn hiu ng pha
chng c tc dng hi tip m ln lm cho h s khuch i tn hiu ng pha
gim .2.5.2 Cc tham s c bn ca b khuch i vi sai:
Cc tham s c bn ca b khuch i vi sai c ch ra theo bng 2.5
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
65/408
66
Bng 2.5. Cc tham s c bn ca b khuch i vi sai
V d bng sTham
s
Tranzistor lng
cc
Tranzistor trng (FET)
Lng
cc
FET
KBud B(1)( // )
(1)C ce
n be
R r
R r
+ S(RBDB// r BdsB) 180 9
KBcmB 2(1 )+ + +C
n be E
R
R r R
1 2
D
s
SR
SR
+
14
1
4
CMMR 11 2 (2)
2
E
n be
R
R r
+ +
[ ](3)1
1 22
s sSR SR+ 400 20
rBdB 2rBbeB 2rBgsB 5k
rBcmB [ ]1
2(1 )2
be Er R+ + 21
(1 ) 22 2
s ds gs s
ds D s
SR rr R
r R R
+ + + +
1
(4 )
VC ( // )2
bci C ce
CS R r ( // )
2
gd
D ds
CS R r 450pF 22,5pF
rBrdB 2rBceB 2rBdsB 100k 100k
Trong bng 2.5: cho RBcB= RBDB=5k ;
( ) ( )10 ; 0; 50 ; 100; 2,5 ; ; 40 ; 2
E s n ce ds be gs T FET mA mAR R k R r r k r k r S S
V V= = = = = = = = = =
(1) Nu 1; ; /c ce be T E R r r U I >> > ;
(3) dsr ;
(4) B qua C BbeB hoc CBgs;B
Trong b khuch i vi sai, ngi ta cn a ra khi nim v h s nn tn
hiu ng pha G (CMRR) l t s gia h s khuch i hiu v h s khuch i
ng pha:
1( ) ( )ud
cm
KG CMRR dB
K= (2.50)
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
66/408
67
c h s nn tn hiu ng pha ln, chn R BEB hoc RBSB ln. Tuy nhin
khng th chn RBEB, R BSB qu ln sao cho I BE.B RBEB hoc IBS.B RBSB nh hn (10 15 )V
m bo iu khin v cng sut tn hao trn in tr v iu kin v ngun cung
cp - UBEEB. V vy trong thc t, thay cho R BEB v R BSB ngi ta dng mt ngun dng
c in tr trong ln v h p trn n nh (hnh 2.14). Trn s hnh 2.14 ta c
C EI I , tr s ca n thay i c nh thay i UBBB,UBCC B v ER . Bng s ny
G c th t ti gi tr ( 60 80 )dB.
Trong thc t thng hay gp trng hp in p t vo b khuch i vi
sai gm c hai thnh phn dU v cmU , lc in p ra
2 1r ud d cm cmU K U K U = + (2.51)
Trong b khuch i vi sai, ngi ta phn bit tr khng vo hiu:/d d V Z U I =
v tr khng vo ng pha:
/cm cm cm Z U I =
T s tng ng hnh
2.13 ta thy rng ch khuch
i hiu, ngun tn hiu mc ni
tip vi cc u vo ca tranzistor,
do tr khng vo hiu tng ln
hai ln so vi tr khng vo ca
mch emit chung hoc Source
chung n gin. Ngc li, tr
khng vo ng pha gim i hai ln
so vi tr khng vo ca mch
emit chung hoc source chung c
tr khng hi tip l 2RBEB hoc 2RBSB.
Thng tr khng vo ng pha 100cm dZ Z> .
ccU+
CCU
CR CR
)a )b
1E2EI
ER
CI cor
P
BU
Hnh 2.14. B khuch i vi sai dngngun dng trong mch emit:
a) s ; b) s tng ng , rco cxc nh theo hnh 2.14a
8/7/2019 ky thut mch in t P I-Trng Vn Cp -in t tng t
67/408
68
in tr ra ca mch chnh l in tr rBCOB nm gia colect TB3 B v t, n c
tr s ng bng tr s r BCOB ca s emit chung hoc source chung c in tr
hi tip RBEB // rBd1 B, trong rBd1 B l in tr ra khuch tn emit ca TB3 B; 1 1/r T Er U I
(i vi tranzistor lng cc) v1
1/dr S (i vi fet).
nh gi di ng ca tn hiu vo b khuch i vi sai, ta xt c tuyn
truyn t tnh ( )1 2c V V I f U U = ca n.
Khi gi thit ex