Kyros herkend

1161 ταῦτα λέγοντος τοῦ παιδὸς τὸν Ἀστυάγεα ἐσήιε ἀνάγνωσις αὐτοῦ, Terwijl de jongen dat zei, kwam er bij Astyages een gevoel van herkenning van hem op,

138 (ταῦτα) λέγοντος τοῦ παιδὸς - welke constructie?

gen. abs

τοῦ παιδὸς – wie wordt bedoeld?

Kyros

ἐσ-ήιε – welke vorm van welk ww.?

impf van ejs (=eijs) – ei\mi – naar binnen gaan

(lett.)

αὐτοῦ = τοῦ παιδὸς (Kyros); gen. obiectivus

καὶ οἱ ὅ τε χαρακτὴρ τοῦ προσώπου προσφέρεσθαι ἐδόκεε ἐς ἑωυτὸν καὶ ἡ ὑπόκρισις ἐλευθερωτέρη εἶναι, ὅ τε χρόνος τῆς ἐκθέσιος τῇ ἡλικίῃ τοῦ παιδὸς ἐδόκεε συμβαίνειν. en z’n gelaatsuitdrukking scheen hem te lijken op (het gezicht van) hemzelf en zijn antwoord (scheen) meer passend bij een vrij man [of: nogal vrijmoedig] te zijn, en het tijdstip van het te vondeling leggen scheen met de leeftijd van de jongen overeen te komen.

139 ἑωυτὸν – wie wordt bedoeld?

Astyages

Welke drie aanwijzingen krijgt Astyages dus

(let op de opsommingswoorden: καὶ … καὶ … τε ?

- Kyros lijkt op Astyages (χαρακτὴρ τοῦ προσώπου)

- Kyros gedraagt zich vrijmoedig (past niet bij een herder;

ὑπόκρισις ἐλευθερωτέρη )

- leeftijd van Kyros tijdstip te vondeling leggen (ὅ τε χρόνος

… συμβαίνειν)

2 ἐκπλαγεὶς δὲ τούτοισι ἐπὶ χρόνον ἄφθογγος ἦν· μόγις δὲ δή κοτε ἀνενειχθεὶς εἶπε, θέλων ἐκπέμψαι τὸν Ἀρτεμβάρεα, ἵνα τὸν βουκόλον μοῦνον λαβὼν βασανίσῃ:Uit het veld geslagen hierdoor was hij gedurende een tijd sprakeloos; en nadat hij natuurlijk met moeite eindelijk weer tot zichzelf gekomen was, sprak hij, omdat hij Artembares wilde wegsturen, om de koeherder apart te nemen [ptc.] en te verhoren:

144 βασανίσῃ - welke vorm en waarom?

coni vanwege ἵνα (finalis)

"Ἀρτέμβαρες, ἐγὼ ταῦτα ποιήσω ὥστε σὲ καὶ τὸν παῖδα τὸν σὸν μηδὲν ἐπιμέμφεσθαι." ‘Artembares, ik zal zodanig handelen, dat u en uw zoon niets te klagen hebben.’

144 ὥστε – hier met een AcI

3 τὸν μὲν δὴ Ἀρτεμβάρεα πέμπει, τὸν δὲ Κῦρον ἦγον ἔσω οἱ θεράποντες κελεύσαντος τοῦ Ἀστυάγεος, Artembares laat hij dan gaan, maar Kyros brachten de bedienden naar binnen op bevel van Astyages.

146 κελεύσαντος τοῦ Ἀστυάγεος – gen abs

ἐπεὶ δὲ ὑπελέλειπτο ὁ βουκόλος μοῦνος μουνόθεν, τάδε αὐτὸν εἴρετο ὁ Ἀστυάγεος, κόθεν λάβοι τὸν παῖδα καὶ τίς εἴη ὁ παραδούς.Nadat de koeherder geheel alleen was achtergebleven, vroeg Astyages hem het volgende, (namelijk) waarvandaan hij de jongen had gekregen en wie het was, die (hem) had overhandigd.

147 ὑπ-ε-λέ-λειπ-το - welke vorm?

ὑπ- - ε- -λέ- -λειπ- -το

voorz – augm – redupl – stam – uitg Pass indic pqpf Pass

148 λάβοι / εἴη – welke vorm en waarom?

opt obliquus (afh. vraag)

4 ὁ δὲ ἐξ ἑωυτοῦ τε ἔφη γεγονέναι καὶ τὴν τεκοῦσαν αὐτὸν εἶναι ἔτι παρ᾽ ἑωυτῷ. Hij zei dat (hij) uit hemzelf geboren was en dat de vrouw die hem gebaard had nog bij hemzelf was.

148-9 ὁ δὲ, ἑωυτοῦ, ἑωυτῷ - wie wordt bedoeld?

ὁ βουκόλος

149 γεγονέναι - infin van AcI; acc zelf aanvullen:

het kind

τὴν τεκοῦσαν – gesubst ptc aor van tivktw αὐτὸν = het kind (Kyros)

Ἀστυάγης δὲ μιν οὐκ εὖ βουλεύεσθαι ἔφη ἐπιθυμέοντα ἐς ἀνάγκας μεγάλας ἀπικνέεσθαι, ἅμα τε λέγων ταῦτα ἐσήμαινε τοῖσι δορυφόροισι λαμβάνειν αὐτόν.Astyages zei dat hij het niet goed overwoog, wanneer hij verlangde om terecht te komen in zware folteringen, en op hetzelfde moment dat hij dat zei, gaf hij een teken aan zijn lijfwacht om hem te grijpen.

150 μιν – de herder (onderwerp van AcI)

ἐπιθυμέοντα – congr met μιν

5 ὁ δὲ ἀγόμενος ἐς τὰς ἀνάγκας οὕτω δὴ ἔφαινε τὸν ἐόντα λόγον·Hij maakte, toen hij werd gebracht naar de martelwerktuigen, toen pas het ware verhaal bekend.

152 ἀγόμενος – ptc praes passief

153 ἐόντα – eigenlijk ptc van eijmi (het ‘(waar) zijnde’ verhaal)

ἀρχόμενος δὲ ἀπ᾽ ἀρχῆς διεξήιε τῇ ἀληθείῃ χρεώμενος, καὶ κατέβαινε ἐς λιτάς τε καὶ συγγνώμην ἑωυτῷ κελεύων ἔχειν αὐτόν.Beginnend vanaf het begin vertelde hij uitvoerig, terwijl hij gebruik maakte van de waarheid, en hij vernederde zich tot smeekbeden, terwijl hij hem verzocht, dat hij hem vergiffenis schonk .

154, 155 ἑωυτῷ, αὐτόν – wie worden bedoeld?

ἑωυτῷ = de herder

αὐτόν = Astyages (ond v AcI: ἔχειν αὐτόν)

Harpagos ondervraagd

1171 Ἀστυάγης δὲ τοῦ μὲν βουκόλου τὴν ἀληθείην ἐκφήναντος λόγον ἤδη καὶ ἐλάσσω ἐποιέετο, Ἁρπάγῳ δὲ καὶ μεγάλως μεμφόμενος καλέειν αὐτὸν τοὺς δορυφόρους ἐκέλευε. Astyages besteedde, toen de koeherder de waarheid bekend had gemaakt, meteen al minder aandacht aan hem, maar heel erg boos op Harpagos, beval hij zijn lijfwacht om hem te roepen.

156 τοῦ μὲν βουκόλου … ἐκφήναντος – gen abs

157 ἐλάσσω – compar van ojligo~.158 αὐτὸν – wie wordt bedoeld?

Harpagos

2 ὡς δέ οἱ παρῆν ὁ Ἅρπαγος, εἴρετό μιν ὁ Ἀστυάγης "Ἅρπαγε, τέῳ δὴ μόρῳ τὸν παῖδα κατεχρήσαο τόν τοι παρέδωκα ἐκ θυγατρὸς γεγονότα τῆς ἐμῆς ; En toen voor hem Harpagos aanwezig was, vroeg Astyages hem: ‘Harpagos, op welke manier eigenlijk heb je het kind gedood, dat ik je overhandigd heb, toen het uit mijn dochter was geboren?’

159 τόν – betr vnw

160 γεγονότα – ptc perf van givgnomai; congr met τὸν παῖδα τόν..

" ὁ δὲ Ἅρπαγος ὡς εἶδε τὸν βουκόλον ἔνδον ἐόντα, οὐ τρέπεται ἐπὶ ψευδέα ὁδόν, ἵνα μὴ ἐλεγχόμενος ἁλίσκηται, ἀλλὰ λέγει τάδε.En Harpagos, toen hij zag dat de koeherder binnen was, neemt niet zijn toevlucht tot een weg van bedrog, opdat hij niet, wanneer hij aan de tand gevoeld wordt, betrapt wordt (op leugens), maar hij zegt het volgende:

160-1 ὡς εἶδε τὸν βουκόλον ἔνδον ἐόντα – waarom is dit belangrijk?

omdat er een andere getuige is; hij kan dus niet zomaar iets

verzinnen, want de herder kan dat tegenspreken.

162 ἁλίσκηται – coni finalis

3 "ὦ βασιλεῦ, ἐπείτε παρέλαβον τὸ παιδίον, ἐβούλευον σκοπέων ὅκως σοί τε ποιήσω κατὰ νόον, καὶ ἐγὼ πρὸς σὲ γινόμενος ἀναμάρτητος μήτε θυγατρὶ τῇ σῇ μήτε αὐτῷ σοὶ εἴην αὐθέντης. ‘Koning, toen ik het kindje had aangenomen, overdacht ik peinzend, hoe ik het u naar de zin zou maken en zonder dat ik tegenover u in gebreke ben gebleven noch in de ogen van uw dochter, noch van u zelf een moordenaar zou zijn.

163 παρέλαβον – aor: korte gebeurtenis

ἐβούλευον – impf: geeft een lange duur aan

ὅκως – wordt door 2 verschillende

werkwoordsvormen gevolgd:

ποιήσω – coni dubitativus (twijfel)

εἴην – opt obliquus (afh. vraag)

4 ποιέω δὴ ὧδε· καλέσας τὸν βουκόλον τόνδε παραδίδωμι τὸ παιδίον, φὰς σέ τε εἶναι τὸν κελεύοντα ἀποκτεῖναι αὐτό. καὶ λέγων τοῦτό γε οὐκ ἐψευδόμην· σὺ γὰρ ἐνετέλλεο οὕτω. Ik doe dus als volgt: na deze koeherder geroepen te hebben, overhandig ik hem het kindje met de mededeling [ptc.] dat ú [γε] het was die beval [letterlijk: de bevelende] om het te doden. En door dat althans te zeggen loog ik niet; want u droeg het zo op.

165-6 ποιέω , παραδίδωμι - praes historicum / dramaticum

τόνδε (aanw vnw oJde): de herder is er dus bij!

166 σέ … εἶναι – AcI

σέ – Astyages / de koning

τὸν κελεύοντα – gesubst ptc.; naamw deel v AcI

167 αὐτό verwijst naar ..?

τὸ παιδίον

παραδίδωμι μέντοι τῷδε κατὰ τάδε ἐντειλάμενος, θεῖναὶ μιν ἐς ἔρημον ὄρος καὶ παραμένοντα φυλάσσειν ἄχρι οὗ τελευτήσῃ, ἀπειλήσας παντοῖα τῷδε ἢν μὴ τάδε ἐπιτελέα ποιήσῃ.Ik overhandig (het kindje) echter aan hem als volgt, (namelijk) na bevolen te hebben om het te leggen op een verlaten berg, terwijl hij erbij bleef en het bewaakte totdat het gestorven was, (en) na allerlei bedreigingen geuit te hebben tegen hem, als hij dat niet zou volbrengen.

168 μιν = de baby

169 παραμένοντα – ptc in acc; congr met een verzwegen ond van θεῖναὶ en φυλάσσειν

τελευτήσῃ - welke vorm en waarom?

coni futuralis (het is te verwachten dat het kindje dood gaat!)

τῷδε – de herder (is erbij, dus oJde gebruikt)

5 ἐπείτε δὲ ποιήσαντος τούτου τὰ κελευόμενα ἐτελεύτησε τὸ παιδίον, πέμψας τῶν εὐνούχων τοὺς πιστοτάτους καὶ εἶδον δι᾽ ἐκείνων καὶ ἔθαψά μιν. En toen, nadat hij had gedaan wat bevolen was, het kindje was gestorven, (en) nadat ik van mijn eunuchen de betrouwbaarsten had gezonden, heb ik hem door hen (en) gezien en begraven.

172 τῶν εὐνούχων – eunuchen; woord afkomstig van hJ eujnhv (=bed) en e[cw (= toezicht houden). Deze gecastreerde mannen hielden in Perzië toezicht op harems. Gecastreerd, dan waren ze geen concurrent voor de koning. (Eerder werd er alleen over lijfwachten gesproken)

οὕτω ἔσχε ὦ βασιλεῦ περὶ τοῦ πρήγματος τούτου, καὶ τοιούτῳ μόρῳ ἐχρήσατο ὁ παῖς.“Zo is het geweest, koning, aangaande die zaak, en op zo’n manier is het kind gedood.’

-