L-Im[iba Tajba fl-Iskejjel - Education Documents… · (Anti-Bullying Services) ___ 26 Il-Pro[ett Pilota _ 27 Appendi`i Il-Kumitat Ministerjali g]all-Im[iba Tajba fl-Iskejjel___

L-Im[iba Tajba fl-Iskejjel

Il-Politika Nazzjonali u l-Pjan ta’Azzjoni dwarl-Ibbuljar

Il-Ministeru ta’ l-EdukazzjoniNovembru 1999

Il-Kumitat Ministerjali g]all-Im[iba Tajba fl-Iskejjel – Il-Politika Nazzjonali

2

© Ministeru ta’ l-Edukazzjoni, 2000fil-Furjana, Malta

Tel: 21231374/5; 21239965; 21232682Fax: 21221634

e-mail: [email protected]

ISBN: 99909-74-05-5

Kitba: Il-Kumitat Ministerjali g]all-Im[iba Tajba fl-Iskejjel

Editjar: David Caruana u oħrajn

mailto:[email protected]


3

Werrej

DA}LA

Da]la mill-Onor. Dr. Louis Galea Ministru ta' l-Edukazzjoni ________________ 5

L-EWWEL TAQSIMAIl-Politika Nazzjonali dwar l-Ibbuljar

L-Ibbuljar b]ala Problema ta' Kultura __________________________________ 8

It-Tiswir ta' Kuxjenza kontra l-Vjolenza ________________________________ 8

It-Tfal li Jbatu fis-Skiet _____________________________________________ 8

Il-}idma Kollettiva ________________________________________________ 9

Favur l-Im[iba Tajba fl-Iskejjel _______________________________________ 9

L-Ist]arri[ u l-Konsultazzjoni _______________________________________ 10

X'Nifhmu bl-Ibbuljar ______________________________________________ 10

Kul]add G]andu Sehmu x'jag]ti ____________________________________ 11

M'Hemmx Rimedji Fa`li ___________________________________________ 11

Il-}idma tal-Prevenzjoni u ta’ l-Azzjoni Po\ittiva _______________________ 11

Proèduri fil-Konfront ta' Atti ta' Ibbuljar fl-Iskejjel ______________________ 12

IT-TIENI TAQSIMAIl-Pjan ta' Azzjoni Kontra l-Ibbuljar u Favur l-Im[iba Tajba fl-Iskejjel

Il-Programm ta' }idma tal-'Kumitat Ministerjali g]all-Im[iba Tajba fl-Iskejjel' 16

Il-Programm tal-Prevenzjoni ________________________________________ 17

Il-Pro[ett bi Prova ________________________________________________ 18

IT-TIELET TAQSIMALinji gwida u Proèduri f'Ka\i ta' Ibbuljar

Il-}idma Kollettiva Favur l-Im[iba Tajba ______________________________ 20

Proèduri dwar kif titratta Ka\i ta' Ibbuljar minn Adulti ___________________ 22

Proèduri dwar kif titratta Ka\i ta' Ibbuljar bejn it-Tfal____________________ 23


4

IR-RABA' TAQSIMAIt-Twettieq

L-Istruttura ~entrali mag]rufa b]ala s-Servizz kontra l-Ibbuljar

(Anti-Bullying Services) ___________________________________________ 26

Il-Pro[ett Pilota __________________________________________________ 27

Appendiì

Il-Kumitat Ministerjali g]all-Im[iba Tajba fl-Iskejjel _____________________ 31


5

Da]la

Mill-Av. Louis Galea B.A., Ll.D., M.P.

Il-Ministru ta’ L-Edukazzjoni

G]adna ng]ixu f’so`jetà li fiha l-kalligrafija dekorattiva fuq it-trakkijiet fit-triqat

tag]na tipproklama fra\ijiet b]al “Let Me Pass!’’ jew “King of the Road’’! Biex

ma nsemmux xi [ojjelli verbali o]ra mid-dinja tal-maò. G]adna ng]ixu f’so`jetà

b’numru [mielu ta’ nies importanti u mhux daqstant importanti li, fis-sakra g]all-

poter imnissel minn daqsxejn informazzjoni li jkollhom jew minn xi titlu spe`jali,

jidhrilhom li jistg]u jinfexxu f’dellierji ta’ rabja, arroganza u kattiverja.

Uliedna jassorbu l-vibrazzjonijiet li jwasslulhom dawn il-mudelli. Veru li hemm

bosta fatturi psikolo[iì u so`jali li jinkora[[ixxu lil èrti tfal, bniet u subien, biex

isiru bulijiet jew vittmi. Dan hu su[[ett li qed inebbah ]afna rièrka, anki f’Malta.

L-effett qed jg]addi messa[[ fundamentali: l-ibbuljar hu parti mill-]ajja; ma

jistax ma jkunx hemm; allura jekk int vittma, issaporti u jekk int buli ]u pjaìr u

i`èlebra.

Il-psikologi li jistudjaw dan il-fenomenu fost it-tfal \g]ar, anki tfal ta’ tmien snin,

skoprew li jekk dawn it-tfal ma jitg]allmux kif jikkultivaw relazzjonijiet sani u

jikkontrollaw il-frustrazzjoni, aktarx li se jispi`àw fuq in-na]a tal-falliment

so`jali u tal-kriminalità. Il-prezz i]allsuh il-vittmi u dawk li j]allsu t-taxxa.

Dawn it-tipi ta’ nies aktarx li meta ji\\ew[u jibqg]u jabbu\aw bis-sie]eb jew bis-

sie]ba u anki b’uliedhom. B]ala konsegwenza, uliedhom jie]du l-istess

atte[[jament u jsiru f’bulijiet huma wkoll. Ir-rièrkaturi jkomplu jinsistu li l-

familji li fihom ma jkunx hemm l-im]abba u l-attenzjoni bi\\ejjed, ikollhom it-

tendenza li jnisslu bulijiet aktar. Ta’ min jg]id li t-tfal g]andhom dritt sagrosant

g]all-familja u għal iskejjel li jag]tuhom l-attenzjoni u l-im]abba li tixirqilhom.


6

Daqshekk bi\\ejjed! Fi ]siebna ng]idu daqshekk g]all-irrispettabbiltà u g]all-

a`èttazzjoni ta’ l-ibbuljar. Se ng]idu “daqshekk bi\\ejjed’’ g]al kull xorta ta’

trattament abbu\iv kontra l-istudenti fl-iskejjel. A]na, l-edukaturi, l-istudenti, il-

[enituri u l-g]alliema se nattakkaw. Mhux se nattakkaw lill-buli, imma lill-

ibbulijar. Se nattakkaw l-a`èttazzjoni ta’ l-ibbulijar fl-iskejjel u bnadi o]ra. U se

naraw li l-bi\a’ u t-tbatija mnissla mill-ibbuljar jintemmu fl-iskejjel u f’kull

istituzzjoni fejn jiltaqg]u, jg]ixu jew jitg]allmu t-tfal.

Nemmen li l-prinìpji ta’ l-im[iba tajba kif imfissra f’dan id-dokument jistg]u

ji[u addottati kull fejn jiltaqg]u u ji[u m]arsa t-tfal, fosthom fl-g]aqdiet, fil-

familja, fil-postijiet tar-rikreazzjoni u d-divertiment kif ukoll fid-djar residenzjali

g]at-tfal.

Jekk jog][obkom, g]inu intom ukoll.


7

L-Ewwel Taqsima

Il-Politika Nazzjonali dwar l-Ibbuljar


8

L-Ibbuljar b]ala Problema ta' Kultura

F’ dawn l-aħħar snin bdiet tissawwar kuxjenza dwar l-e\istenza u t-tbatija kbira

kkaw\ata mill-vjolenza u l-mo]qrija fil-forom diversi tag]hom: il-vjolenza u l-

mo]qrija fil-familja, fuq il-postijiet tax-xog]ol, fil-festi popolari u f'sitwazzjonijiet

so`jali o]ra. Sfortunatament, fil-kultura popolari kemm lokali kif ukoll importata

minn barra, bosta huma l-ka\ijiet li fihom aktar ma tkun aggressiv, jew aktar ma

twaqqa' lin-nies jew lil razez partikulari g]a`-àjt, aktar titqies b]ala adult kapaì -

u g]aldaqstant aktar a`èttat so`jalment. Problema o]ra hija d-drawwa, li tixref

fit-ta]dit komuni tag]na, fejn im]ġiba jew persuna li tkun tog][obna ]afna,

insejħulha “dik bulija’’ jew “buli int’’ b]ala forma ta' tif]ir. Dan juri li f'èrti

waqtiet il-kunètt tal-buli qed ifisser: ]a[a mixtieqa, azzjoni li jixirqilha tif]ir, jew

persuna b'kapaìtajiet superjuri. U din hija problema.

It-Tiswir ta' Kuxjenza kontra l-Vjolenza

Hija problema g]ax irridu ninsistu li l-ibbuljar, fil-forom kollha tieg]u u jsir minn

min isir u kull fejn isir, m’huwiex a`èttat. F'kuntest aktar wiesa’, mat-tis]i] ta’

kuxjenza kontra l-vjolenza domestika u l-mo]qrija so`jali, bdiet issir rièrka dwar

il-forom li jie]du dawn l-atti ina`èttabbli, kif ukoll dwar l-effetti tag]hom fuq

min iwettaqhom u min i[arrabhom. Bdew jitfasslu wkoll inizjattivi f'xi skejjel

biex titra\\an il-problema ta’ l-ibbuljar fl-ambjent fejn isir it-tag]lim. I\da dawn

kienu inizjattivi i\olati, waqt li l-problema ta’ l-ibbuljar fl-iskejjel kienet mifruxa,

mo]bija u kiefra.

It-Tfal li Jbatu fis-Skiet

It-tiftix imwettaq fl-iskejjel lokali fis-Snin Disg]in, beda jaghti ]jiel fuq il-qag]da

kiefra li kienu jinsabu fiha l-istudenti u l-iskejjel tag]na. Ir-rièrka uriet li l-

ibbuljar huwa problema psiko-so`jali li tissawwar fl-iskejjel kollha u tolqot lil

bniet u subien, minn tfal \g]ar sa l-adulti, kull fejn isir tag]lim - minn


9

kindergardins ta' l-istat sal- kulle[[i privati presti[ju\i. Sar mag]ruf li numru

g]oli wisq ta' tfal kienu qed ibatu fis-skiet mill-persekuzzjoni kontinwa u fit-tul

minn xi tfal o]ra u kultant minn xi adulti wkoll. Il-passi kontra l-ibbuljar ibba\ati

fuq il-kunètt tal- kastigi biss ma kienx qed ikollhom effett ]lief li jaggravaw l-atti

ta' l-ibbuljar li kienu qed jitwettqu.

Il-}idma Kollettiva

Mat-tkattir tal-kuxjenza kontra l-ibbuljar fl-iskejjel, nibet l-g]arfien li kull att ta’

ibbuljar ma jinvolvix biss lill-aggressur/i i\da wkoll lill-vittma/i, u bosta drabi lill-

istudenti o]ra li jkunu l-udjenza u li sostni lill-bulijiet. Beda jin]ass ukoll li l-

problema ta’ l-ibbuljar tant hi mifruxa li te]tie[ ]idma kollettiva kontra tag]ha li

tkun imwettqa fl-iskejjel kollha fuq medda ta' snin. Kien utli wkoll li jin[abru

flimkien l-inizjattivi diversi li kienu qed jitwettqu kontra l-ibbuljar fl-iskejjel biex

mill-esperjenzi miksuba, u mill-prattika m]addma, nibnu politika nazzjonali

kontra l-ibbuljar fl-iskejjel.

Favur l-Im[iba Tajba fl-Iskejjel

Bil-parteìpazzjoni ta' kull min g]andu interess li l-iskejjel jiffunzjonaw b'mod

effettiv g]all-[id u l-]arsien tat-tfal - il-Ministeru u d-Divi\joni ta' l-Edukazzjoni,

il-[enituri, l-g]alliema, il-Kunsilli Skolastici, l-Università u l-SWDP - twaqqaf

il-‘Kumitat Ministerjali g]all-Im[iba Tajba fl-Iskejjel’ biex iseddaq l-im[iba

po\ittiva ]alli l-iskejjel ikunu me]lusa minn kull forma ta’ ibbuljar. Filwaqt li dan

il-Kumitat Ministerjali jfassal strutturi u proèduri li jsa]]u l-im[iba tajba, il-

messa[[ àr tal-Ministeru ta' l-Edukazzjoni, flimkien ma’ l-g]aqdiet, ma’

g]alliema u tal-[enituri, huwa li l-ibbuljar fl-iskejjel m’huwiex a`èttat, u likul]add g]andu d-dmir jara li kull att ta' bbuljar ji[i irrappurtat minnufih

biex tittie]ed kull azzjoni me]tie[a b'ri\q it-tfal.


10

L-Ist]arri[ u l-Konsultazzjoni

Il-Kumitat Ministerjali analizza l-ist]arri[ u l-konklu\jonijiet fir-rapporti

mag]mula minn Dr Mark Borg1, il-Kap tad-Dipartiment tal-Psikolo[ija ta’ l-

Università ta' Malta, kif ukoll f’ rapporti o]ra barranin; u l-prattika tabjba mwettqa

min diversi skejjel u minn diversi Dipartimenti tad-Divi\joni ta’ l-Edukazzjoni

(fosthom tal-Welfare, tal-Guidance and Counselling, u tal-PSE). Il-Kumitat kellu

ukoll numru ta’ laqg]at ta’ konsultazzjoni ma’ uffi`jali ta’ Dipartimenti o]ra tad-

Divi\joni ta' l-Edukazzjoni (fosthom ta' l-Operations) u ddiskuta l-firxa tal-

problema ta’ l-ibbuljar fl-iskejjel u r-rimedji jistg]u jittie]du.

X'Nifhmu bl-Ibbuljar

Il-Kumitat Ministerjali jqis li l-azzjoni ta' l-ibbuljar tinkludi:

• kull tip ta’ m[iba verbali jew fi\ika li l-intenzjoni tag]ha tkun li twe[[a’,

tintimida jew toffendi l-integrità u d-dinjità ta’ persuna; azzjonijiet b]al

g]oti tal-laqmijiet, it-twaqqig] g]a`-àjt, it-tixrid tax-xnig]at, l-inkejja, it-

theddid, it-te]id ta’ l-affarijiet bil-forza, u l-vjolenza fi\ika.

• kull forma ta' abbu\ (emozzjonali, sesswali, fi\iku jew ta' xorta o]ra) li

titwettaq fl-iskola (jew matul l-attivitajiet organizzati mill-iskola jew mid-

Divi\joni ta' l-Edukazzjoni, b]al: fuq it-trasport lejn l-iskola u mill-iskola,

waqt il-]ar[iet edukattivi, e``.), kemm jekk isir minn student fuq student

kif ukoll jekk ikunu mda]]lin xi adulti.

Dan ikun ifisser li g]andu ji[i ittrattat skond il-proèduri mfassla minn dan il-

Kumitat.


11

1

Kul]add G]andu Sehmu x'jag]ti

Kull membru fil-komunità skolastika (l-istudenti, l-g]alliema, il-[enituri, l-istaff

tat-tindif u l-amministrazzjoni) g]andu sehem importanti x’jag]ti fil-]idma

kollettiva favur l-im[iba tajba fl-iskola. G]alhekk, fl-iskola kul]add g]andu: (a)

juri b'mod àr li l-ibbuljar m’hux a`èttat; (b) jirrapporta kull att ta' l-ibbuljar; u

(`) iwettaq ir-rowl tieg]u/tag]ha kif imfisser fil-proèduri (It-Tielet Taqsima).

M'Hemmx Rimedji Fa`li

Konxju li r-riètti fa`li ma je\istux, il-Kumitat Ministerjali jemmen li l-]idma

favur l-im[iba tajba, u kontra l-ibbuljar fl-iskejjel g]andha tibda kmieni kemm

jista' jkun, u tkun tkopri kemm prevenzjoni kif ukoll il-proèduri ta' azzjoni

po\ittiva kull fejn jitwettaq l-ibbuljar fl-iskejjel.

Il-}idma ta’ Prevenzjoni u ta’ l-Azzjoni Po\ittiva

G]aldaqstant għandu uffiċjalment jinmgħata bidu:

a. għall programm ta' ]idma li jkun jinkludi tag]rif, ta]ri[ u ]idmiet biex tikber

u tinfirex kultura ta' l-im[iba tajba;

b. g]all-]olqien, il-ko-ordinament u t-tis]i] ta’ programmi ta’ prevenzjoni kif

ukoll biex jonqsu l-atti ta' l-ibbuljar fl-iskejjel.

1 Bullying in State Schools: A study of the incidence and nature of bullying among primary andsecondary school pupils: a preliminary report (1998); The emotional reactions of school bulliesand their victims (1998); u The extent and nature of bullying among primary and secondaryschoolchildren (1999).


12

Proèduri fil-Konfront ta’ Atti ta’ Ibbuljar fl-Iskejjel

1. Ir-responsabbilta’ [enerali tal-]idma kontra l-ibbuljar hija tal-Kap ta’ l-

Iskola.

a. F'ka\i fejn ikunu mda]]la membri ta' l-istaff,2 l-Anti-‘Bullying Function

tibqa’ responsabbilta’ tal-Kap ta’ l-Iskola biss. Fejn il-ka\ ta' l-ibbuljar

kien allegat li sar minn adulti, il-Kap ta' l-Iskola jrid jirreferi minnufih lid-

Direttur {enerali ta' l-Edukazzjoni f’ pa[na 22.

b. Min]abba li l-Kap ta' l-Iskola g]andu wkoll ir-responsabbiltà tad-deì\joni

finali fil-ka\ijiet tad-dixxiplina, allura l-Anti Bullying Function (barra l-

ka\ijiet msemmija f'artiklu ‘1.a’) g]andha tkun f’idejn ]addie]or,

mag]\ula minn fost l-istaff* wara li to]ro[ l-applikazzjoni g]al ta’ l-

apposta u li tgawdi l-fidu`ja kemm tal-Kap ta’ l-iskola kif ukoll tat-tfal u

ta’ l-g]alliema. Din il-persuna tissejja] l-Uffi`jal kontra l-Ibbuljar (“Anti-

‘Bullying’ Person’’).

. Kull ka\ ta’ l-ibbuljar (barra l-ka\i msemmija f'artiklu ‘1.a’) li ji[i

rrapportat lill-awtoritajiet ta’ l-iskola jsir responsabilta’ ta’ l-Uffi`jal

kontra l-Ibbuljar.

d. L-Anti-‘Bullying’ Persons jie]u kull ka\ f’idejhom u jimxu skond il-

Metodu ta’ Bla Tort (“No Blame Approach’’) bil-proèduri mfissra fit-

Tielet Taqsima biex jitnaqqsu l-effetti/il-kaw\i ta’ l-ibbuljar.

e. Fil-ka\i li l-membri ta' l-istaff* ta' l-iskola jkunu l-vittmi ta' l-ibbuljar mill-

istudenti, il-ka\ ikun ir-responsabbiltà ta' l-Uffi`jal kontra l-Ibbuljar.

2. Kull membru tal-komunità skolastika (l-istudenti, l-g]alliema, il-[enituri,

l-istaff tat-tindif u l-amministrazzjoni) g]andu sehem importanti x’jag]ti

fil-]idma kollettiva favur l-im[iba tajba fl-iskola.

2 Bil-kelma ‘staff’ nifhmu l-]addiema impjegati tal-post (“full-time’’) fl-iskola jew li jkunuqeg]din ja]dmu temporanjament jew kuntrattwalment fl-iskola.


13

3. Il-vittmi, jew min jara l-ka\ijiet ta’ l-ibbuljar (barra l-ka\ijiet msemmija

f'artiklu ‘1.a’), kif ukoll il-[enituri u l-g]alliema, huma fid-dmir li

jirrapportaw kull ka\ lill-Uffi`jal kontra l-Ibbuljar, jew lill-persuna ta'

fidu`ja u li mbag]ad g]anda tirrapporta l-ka\ lill-Uffi`jal kontra l-Ibbuljar.

4. Min-na]a tag]hom, l-awtoritajiet ta’ l-iskola ji\guraw li kull ka\ ikun

mist]arre[ minnufih, u li l-iskola t]addem l-istrutturi u proèduri (kif

imfissra fil-Politika Nazzjonali) li jwie\nu lill-vittmi u fl-istess ]in jg]inu

lill-bulijiet biex jo]or[u mill-problema tag]hom.

5. L-Obbligi tal-Ministeru ta' l-Edukazzjoni:

a. li jalloka l-fondi me]tie[a biex jitwettqu l-istrutturi u l-proèduri mfissra

fil-Politika Nazzjonali; u

b. li jo]loq l-istruttura èntrali mag]rufa b]ala “Is-Servizzi kontra l-Ibbujar’’

(Anti-‘Bullying’ Services) - (Ir-Raba’ Taqsima).

6. L-Obbligi tad-Divi\joni ta' l-Edukazzjoni:

a. li ta]tar Anti-Bullying Persons fl-iskejjel;

b. li t]arre[ in-nies u ti\gura l-professjonalità tas-servizzi mfissra fil-Politika

Nazzjonali; u

`. li ssa]]a] is-servizzi ta’ social work, counselling, guidance, tag]lim tal-

P.S.D., u psikolo[ija u li jag]tu s-servizz professjonali xieraq fil-ka\ijiet

kollha meta jkun me]tie[.

7. L-Anti-‘Bullying’ Persons g]andhom i\ommu fajl kunfidenzjali - li jkun

jista' jarah biss il-Kap ta' l-Iskola - fejn jin\ammu d-dettalji dwar il-ka\i ta'

ibbuljar li jkunu rrappurtati. Dan il-fajl jin\amm a[[ornat billi jitni\\lu fih

dettalji kif ji[u ttrattati l-ka\i u r-ri\ultati miksuba. Iridu jing]ataw id-

dettalji g]all-skopijiet ta' l-istatistika lill-Anti-Bullying Services.


14

8. L-Anti-Bullying Services g]andhom i\ommu lill-Uffi`jali kontra l-Ibbuljar

a[[ornati bl-i\viluppi fil-ka\i li jkunu rriferewlhom.

Il-Proèduri imfasslin sabiex jitwettqu dawn il-prinċipji jinstabu fit-Tielet

Taqsima.


15

It-Tieni Taqsima

Il-Pjan ta' Azzjoni Kontra l-Ibbuljar

u Favur l-Im[iba Tajba fl-Iskejjel


16

Il-Programm tal-}idma tal-Kumitat Ministerjalig]all-Im[iba Tajba fl-Iskejjel

Il-Kumitat Ministerjali g]all-Im[iba Tajba fl-Iskejjel jipproponi li:

1.1 Fis-sena skolastika 1999-2000 jinbeda programm ta' formazzjoni u

informazzjoni li g]andu jil]aq lill-istituzzjonijiet ta' tag]lim kollha kif

ukoll lil kull min g]andu interess li l-iskejjel ikunu l-postijiet fejn l-

istudenti ji\viluppaw lilhom infushom b'mod s]i] f'ambjent inklussiv ta'

wens, fer] u kreattività.

1.2 Dan il-programm ta' ]idma g]andu jil]aq u jinvolvi b'mod attiv lill-

[enituri, l-g]alliema, l-amministraturi, il-policy-makers, il-]addiema tat-

tindif u l-manutenzjoni, il-professjonisti li jipprovdu servizzi anìllari jew

peripatetiì, l-istudenti universitarji u l-g]alliema tag]hom, u l-g]aqdiet u

l-kunsilli li tag]hom jkunu membri.

1.3 L-g]an a]]ari ta' dan il-programm ikun li l-iskejjel jisseddqu bil-kapaìtà

li, b'modi professjonali, demokratiì, parteìpattivi u effettivi, imexxu l-

]idmiet me]tie[a biex ikattru l-im[iba tajba u jnaqqsu l-ibbuljar fl-iskejjel

g]all-[id ta' kull student/a.

1.4 Dan il-programm g]andu jkopri kemm ]idmiet ta' prevenzjoni kif ukoll ta'

rimedju skond il-proèduri stabbiliti hawn ta]t.

1.5 Meta titlesta l-ewwel fa\i tal-pro[ett pilota u tkun qed tiffunzjona l-

istruttura èntrali g]ar-referrals, il-Kumitat Ministerjali jippre\enta

Rapport Finali b]ala tmiem il-]idma tieg]u.

1.6 Il-]idmiet kollha mwettqa mill-Kumitat Ministerjali u msensla f'din il-

Politika Nazzjonali, eventwalment isiru r-responsabbilt� ta' l-istruttura

èntrali tas-Servizzi kontra l-Ibbuljar (l-“Anti-‘Bullying’ Services’’).


17

Il-Programm tal-Prevenzjoni

2.1 Il-Ministeru ta' l-Edukazzjoni jaddotta il-Politika Nazzjonali dwar "L-

Im[iba Tajba fl-Iskejjel" - fl-ewwel xahar effettiv tas-sena skolastika

1999- 2000.

2.2 Jitnieda programm ta' formazzjoni li jkun imseddaq bil-pubblikazzjoni, bit-

tqassim u bl-u\u ta' multi-media kit g]all-g]alliema tal-PSD, u l-g]alliema

o]ra li jippreparaw lill-istudenti fl-attitudnijiet u l-]iliet me]tie[a sabiex

tissa]]a] l-im[iba tajba u jitnaqqsu l-atti ta' bulijing fl-iskejjel. Dan

g]andu jitqassam fit-tieni xahar tas-sena skolastika 1999-2000.

Publikazzjonijiet o]ra li jsa]]u r-rwolijiet tal-membri tal-kommunita’

skolastika fil-qafas ta’ din il-Politka Nazzjonali g]andhom ji[u ppubblikati

fuq medda ta’ \mien ra[onevoli.

2.3 Titnieda kampanja ta’ g]arfien dwar il-Politika Nazzjonali li ssa]]a]

kultura ta' l-im[iba tajba kif ukoll tqajjem kuxjenza attiva kontra l-ibbuljar

fl-iskejjel. Din tinbeda fit-tieni xahar tas-sena skolastika 1999- 2000, tu\a

mezzi varji ta’ komunikazzjoni u tkun mifruxa fuq medda ta' \mien.

2.4 Jitnieda programm ta' ta]ri[ g]all-g]alliema, [enituri u amministraturi.

Dan isir permezz ta’ laqg]at u inservice courses fuq livell nazzjonali mad-

Dipartiment tas-Servizzi g]all-Istudenti; kif ukoll permezz ta' laqg]at u

diskussjonijiet b]ala parti mill-programmi ta' l-i\vilupp ta’ l-istaff (staff

development) u ta' l-edukazzjoni tal-[enituri fl-iskejjel. Dan jinbeda matul

is-sena 1999-2000 u jitkompla fis-snin ta' wara.

2.5 Jing]ata bidu g]al programm ta' rièrka f'numru ta' skejjel biex tkun

mag]rufa a]jar l-inìdenza u n-natura ta' l-atti ta' l-ibbuljar u x’prattika qed

issir, jew hi me]tie[a li titwettaq mill-iskejjel biex jonqsu l-atti ta' l-

ibbuljar u jkunu meg]juna l-persuni imda]]la f’dawk l-atti.


18

Il-Pro[ett bi Prova

Jitnieda Pro[ett Pilota f'numru ta' skejjel biex jg]aqqad il-]idmiet ta'

prevenzjoni ma’ ]idmiet ta’ rimedji po\ittivi skond il-proèduri stabbiliti

fil-Politika Nazzjonali dwar l-Im[iba Tajba fl-Iskejjel.


19

It-Tielet Taqsima

Linji Gwida u Proèduri

F’ Ka\i ta’ Ibbuljar


20

Il-}idma kollettiva favur l-Im[iba Tajba:

A. Sehem l-Istudenti

G]all-Prevenzjoni

• Jirrispettaw id-dinjità u l-integrità ta’ kull persuna.

L-Azzjonijiet Konkreti

• Kemm jekk ikunu vittmi, u kemm jekk ma jkunux, jirrapportaw kull ka\ ta’ l-

ibbuljar li jiltaqg]u mieg]u lil persuna tal-fidu`ja.

• Ikunu mistennija li jikkollaboraw bis-s]i] fit-trattament ta’ ka\ijiet ta’

ibbuljar.

B. Sehem l-G]alliema

Il-Prevenzjoni

• Meta jiltaqg]u ma’ l-istudenti jirrispettaw id-dinjità tag]hom b]ala persuni.

• Jibnu relazzjonijiet ta’ fidu`ja ma’ l-istudenti ]alli dawn, meta jkollhom b\onn

l-g]ajnuna, j]ossuhom kunfidenti li jistg]u jirrikorru g]and l-g]alliema

tag]hom.

• Jie]du kull opportunita biex jenfasi\\aw li d-drittijiet u l-]ti[ijiet ta’ kull

persuna g]andhom ikunu rrispettati.

• Ikunu dejjem b’seba’ g]ajnejn g]all-ka\ijiet ta’ l-ibbuljar li jistg]u jinqalg]u.

L-Azzjonijiet Konkreti

• Jag]tu attenzjoni immedjata g]al kull ka\ ta’ l-ibbuljar li jinqala’.

• Jittrattaw kull ka\ bl-akbar kunfidenzjalità.

• Jinfurmaw lill-Uffi`jal Kontra l-Ibbuljar (Anti-Bullying Person) b’kull ka\ ta’

l-ibbuljar fl-iskola.


21

~. Sehem il-Guidance Teachers u Counsellors

G]all-Prevenzjoni

• Jibnu relazzjoni ta’ fidu`ja ma’ l-istudenti sabiex, meta dawn jiltaqg]u ma’

sitwazzjonijiet ta’ ibbuljar, ma jiddejqux jift]u qalbhom u jfittxu l-g]ajnuna.

• F’kull laqg]a li jkollhom ma’ l-istudenti, mal-[enituri u ma’ l-istaff jis]qu fuq

il-kunètt ta’ l-iskola b]ala l-komunità fejn d-drittijiet u l-]ti[ijiet ta’ l-

istudenti g]andhom ji[u m]arsa: g]aldaqstant l-ibbuljar m’huwiex ittollerat.

Azzjonijiet Konkreti

• Meta jid]lulhom jew isiru jafu b’inìdenti ta’ l-ibbuljar, jinfurmaw b’kollox

lill-Uffi`jal kontra l-Ibbuljar u jikkoordinaw mieg]u dwar il-proèss ta’ l-

g]ajnuna, il-counselling, u sapport li jkunu me]tie[a kemm mal-vittma kif

ukoll mal-bulijiet.

• Meta jintalbu mill-Uffi`jal kontra l-Ibbuljar fl-iskola, ja]dmu fuq il-ka\i li

jg]addilhom f’idejhom.

• Jinfurmaw lill-Uffi`jal kontra l-Ibbuljar fl-iskola fuq kif ikun sejjer il-ka\.

D. Sehem il-{enituri

G]all-Prevenzjoni

• Irawmu fil-familja l-kultura li tirrispetta d-drittijiet u l-]ti[ijiet ta’ kull

persuna.


• Meta wliedhom ikunu mda]]lin f’ka\i ta’ ibbuljar jew isiru jafu b’ka\i ta’

ibbuljar, g]andhom jinfurmaw mill-ewwel lill-Kap ta' l-Iskola.

• Jag]tu l-appo[[ s]i] tag]hom lill-iskola f’kull inizjattiva li tie]u biex teg]leb

il-problema ta’ l-ibbuljar.

• F’ka\ li wliedhom ikunu l-bulijiet jew il-vittmi ta’ l-ibbuljar, jinfurmaw

ru]hom kif jg]inuhom biex jeg]lbu l-problema. Fejn jiltaqg]u ma’ xi


22

diffikulta’ g]andhom ifittxu l-g]ajnuna ta’ l-Uffi`jal kontra l-Ibbuljar jew ta’

nies spe`jali\\ati f’dan il-qasam.

E. Sehem il-Membri ta’ l-Istaff mhux Akkademiku

G]all-Prevenzjoni

• Ikunu ta’ e\empju tajjeb fi kliemhom u f’g]emilhom.


• Jekk ji[u wi`` imb’wi`` ma’ xi ka\ijiet ta’ l-ibbuljar jew isiru jafu bihomjirrapportawhom minnufih lill-Kap ta' l-Iskola.

Proèduri dwar kif Titratta Ka\i ta’ Ibbuljar minnAdulti.

1 Il-Kap ta' l-Iskola minnufih jag]mel rapport kunfidenzjali lid-Direttur

{enerali ta' l-Edukazzjoni.

2 Id-Direttur {enerali, ming]ajr telf ta' \mien bla b\onn, iqabbad lit-Taqsima

}arsien tat-Tfal (i`-Child Protective Services Unit - CPSU) fi ]dan l-a[enzija

Social Welfare Development Programme (SWDP) biex tinvestiga l-ka\.

3 Ir-ri\ultat ta' l-investigazzjoni jing]ata lid-Direttur {enerali:

(a) l-informazzjoni mhux kunfidenzjali li sservi biss g]all-iskopijiet ta' [bir

ta’ istatistika ting]ata lis-Servizzi Kontra l-Ibbular;

(b) fil-ka\i fejn jinstab li l-allegazzjonijiet kienu infondati, d-Divi\joni

teqred kull informazzjoni u kitbiet kunfidenzjali li g]andhom x’jaqsmu

mal-ka\;

(`) f'ka\i fejn l-allegazzjonijiet jinstab li kienu fondati, d-Direttur {enerali

g]andu jipproèdi skond l-Estacode; u

(d) g]andha ting]ata [abra fil-qosor tar-ri\ultati li ]ar[u mill-

investigazzjoni lill-Kap ta' l-Iskola.


23

Proèduri dwar kif Ttrattata Ka\i ta' l-Ibbuljarbejn Tfal

L-Istadji differenti

L-Ewwel Stadju - Il-Ka\i Mhux Serji

L-interventi jsiru fl-iskola mill-Uffi`jal kontra l-Ibbuljar u jitfasslu fuq il-Metodu

ta’ bla Tort (in-No Blame Approach) ara aktar il-quddiem. Dan il-metodu jintu\a

fil-ka\i kollha ta' l-ibbuljar. F'ka\i mhux serji dan il-proèss jie]u ftit ]in biss.

F'ka\i aktar serji l-proèss jitwal fuq il-medda ta\-\mien skond il-b\onn.

It-Tieni stadju - Il-Ka\i Aktar Serji

Proèduri g]all-intervent addizzjonali mill-Uffi`jali Kontra l-Ibbuljar skond il-

Metodu ta’ bla Tort:

• Jie]du passi addizzjonali, jekk ikunu il-ka\, biex jg]inu lill-vittma u jg]inu

lill-bulijiet billi jkompli l-proèss tal-Metodu ta’ bla Tort. Huma jiltaqg]u ma'

l-individwi mda]]lin fil-ka\, anki l-vittma, sabiex:

i. ikun assigurat li l-vittmi mhumiex qed jiltaqg]u ma’ aktar

problemi.

ii. iqawwu l-moral tal-vittmi billi jg]inuhom irabbu l-kunfidenza

fihom infushom u jfittxu ]bieb [odda.

iii. i]e[[u s-sens ta’ solidarjetà bl-appo[[ ta’ studenti o]ra.

iv. il-bulijiet itejbu l-im[iba tag]hom.

It-Tielet stadju - Il-Ka\i Ferm Aktar Serji

Il-proèduri addizzjonali g]al interventi mill-Uffi`jal kontra l-Ibbuljar skond il-

Metodu ta’ bla Tort:

v. Il-ka\i l-aktar serji jkunu je]tie[u l-]idmiet mal-vittmi kif ukoll

mal-bulijiet, u, f 'èrti ka\i, mal-familji u l-klassijiet tag]hom.

vi. Dawn il-ka\ijiet iridu jg]addu g]and l-istruttura èntrali tas-

Servizzi kontra l-Ibbuljar (Anti-Bullying Services) sabiex

jintervjenu s-servizzi tad-Divi\joni ta’ l-Edukazzjoni u, jekk ikun

il-ka\, anke ta’ l-a[enziji spe`jalizzati (b]al l-SWDP) sabiex


24

ting]ata terapija ]olistika. Jekk ikun hemm problemi psikolo[iì

jidda]]al l-iSchool Psychologist u, fejn ikun il-ka\, anke a[enziji

o]ra b]a`-Child Guidance Clinic tad-Divi\joni tas-Sa]]a.

Ka\i li jin]tie[u Azzjoni DixxiplinarjaL-Uffi`jali kontra l-Ibbuljar (Anti Bullying Persons) jg]addu kull ka\ li je]tie[ l-

azzjonijiet dixxiplinarji lill-amministrazzjoni ta’ l-iskola.

X’inhu l-Metodu ta’ bla Tort(No Blame Approach)

Dan huwa intervent effettiv li:

a) jg]in lill-vittmi biex jirriflettu u jesprimu x'ikunu ]assew;

b) iqawwi l-moral tal-vittmi;

c) ilaqqa’ l-bulijiet u lill-o]rajn li jkunu raw l-inìdent (mhux fil-pre\enza tal-

vittma);

d) jg]in lil dan il-grupp biex jifhem u j]oss dak li ]asset il-vittma;

e) ifiehem lill-grupp li g]andu responsabbiltà li jg]inu lill-vittma;

f) lill-membri tal-grupp jg]abbihom bir-responsabbiltà li jg]inu lill-vittma;

g) wara li tg]addi [img]a jew perjodu aktar xieraq, il-membri tal-grupp jer[g]u

jiltaqg]u flimkien biex jiddiskutu l-progress li jkun sar.


25

Ir-Raba’ Taqsima

It-Twettiq


26

L-Istruttura ~entrali mag]rufa b]ala s-Servizzikontra l-Ibbuljar (Anti-Bullying’ Services)

FunzjonijietG]andha titwaqqaf struttura èntrali mag]rufa b]ala s-Servizzi kontra l-Ibbuljar

(Anti- Bullying Services) biex taqdi dawn il-funzjonijiet:

a. Ti[bor u tanalizza l-informazzjoni, kif ukoll to]loq ir-rapporti mit-tag]rif

miksub g]all-iskopijiet ta' statistika ming]and l-Uffi`jali kontra l-Ibbuljar.

b. Tirrapporta lill-Kumitat Ministerjali dwar ir-rimedji g]all-problemi li

jinqalg]u minn \mien g]all-ie]or fil-proèduri li jintu\aw biex ikunu

ttrattati l-ka\ijiet ta' l-ibbuljar.

`. Isservi b]ala punt ta' riferiment g]all-informazzjoni u l-proèduri dwar it-

trattament tal-ka\i ta' l-ibbuljar.

d. Tidentifika l-]ti[ijiet ta’ ta]ri[, torganizza korsijiet ta’ formazzjoni u ta’

informazzjoni, kif ukoll tipproduì pubblikazzjonijiet jew materjal

informattiv dwar l-aspetti differenti tal-problema ta’ l-ibbuljar u t-tiswir ta'

l-im[iba tajba fl-iskejjel.

e. Tie]u ]sieb it-tmexxija ordinarja tal-Pro[ett Pilota.

f. To]loq modi ta’ kollaborazzjoni ma' a[enziji, dipartimenti u taqsimiet o]ra

biex jissa]]u l-proèduri tat-trattament tal-ka\i ta' l-ibbuljar fl-iskejjel.

Il-Bixra OrganizzattivaBiex iwettqu il-]idma bikrija tag]ha, is-Servizzi kontra l-ibbuljar tkun te]tie[ is-

servizzi ta’ \ewg uffi`jali full-time professjonalment ikkwalifikati f’dawn:

• kapaìta ta’ problem-solving;

• il-]ila li ji\viluppaw relazzjonijiet umani u modi ta’ ko-operazzjoni

professjonali effettivi;

• il-]ila li jiktbu rapporti analitiì;

• il-]ila fid-data management; u

• il-]ila li jorganizza u jmexxi.


27

Il-programm tal-]idma jsir b’koordinament mad-Direttur, Servizzi g]all-Istudenti,

fi ]dan id-Divi\joni ta’ l-Edukazzjoni.

Il-Pro[ett Pilota

Twaqqif ta’ Strutturi u Proèduri

Dan il-pro[ett jibda jse]] wara li jkunu [ew approvati u twaqqfu l-istrutturi u l-

proèduri me]tie[a.

Il-Vi\joni

Il-vi\joni ta’ dan il-pro[ett tkun li l-[enituri u l-iskejjel ikunu msie]ba biex

tissa]]a] l-im[iba tajba.

L-G]anijiet tal-Pro[ett Pilota:

1. Li jing]ata l-messa[[ àr li l-ibbuljar m’hux ittollerat fl-iskejjel tag]na.

2. Li r-relazzjonijiet fl-iskola jkunu mibnija fuq il-valur u d-dinjità ta’ kull

bniedem, ir-rispett reìproku u sens ta’ responsabbiltà.

3. Li d-dixxiplina fl-iskejjel tkun imsejsa fuq ir-rispett reìproku.

4. Li l-istudenti jkunu me]lusa minn kull forma ta’ ffastidjar (harassment) jew

tbarrija so`jali (social exclusion).

5. Li kul]add, b’mod spe`jali l-istudent, i]oss li jista’ jirrapporta l-ka\ijiet ta’ l-

ibbuljar ming]ajr ma jkun ivvittimizzat jew imwarrab.

6. Li kull rapport ikun ittrattat skond il-proèdura mag]rufa u stabbilita.

7. Li jing]ata s-servizz professjonali u effettiv skond il-b\onn.

8. Li jservi ta’ gwida g]at-twettiq tal-policies kif ukoll g]all-]olqien tal- ]idmiet

[odda ]alli jonqos jew jispi`à l-ibbuljar fl-iskejjel.

9. Li jinkora[[ixxi lill-iskola biex ti\gura li l-ambjent tag]ha jkun imsawwar u

attrezzat ]alli tisseddaq l-im[iba tajba.

10. Li jsa]]a] l-i\vilupp tal-kultura ta’ wens b’ mod partikolari g]al dawk l-

istudenti li jkollhom b\onnijiet spe`jali u/jew li jkunu f'riskju li jsiru vittmi ta'

l-ibbuljar.


28

Studju AnalitikuId-Dipartiment tal-Psikolo[ija fl-Università jwettaq studju analitiku fuq medda ta'

sena skolastika biex jevalwa kemm kien effettiv il-Pro[ett Pilota. Dan l-istudju

jfittex it-twe[ibiet g]al dawn il-mistoqsijiet:

1. Kien hemm xi tibdil fl-g]arfien tal-problema ta’ l-ibbuljar fost it-tfal, il-

[enituri, l-g]alliema, l-amministraturi u l-]addiema tat-tindif?

2. Kien hemm xi tibdil fl-attitudnijiet ta' l-istudenti u l-g]alliema lejn l-

ibbuljar?

3. Kien hemm xi tibdil fl-inìdenza tal-ka\i serji jew okka\jonali ta' l-ibbuljar f

'dawn l-iskejjel?

4. Kien hemm xi tibdil fit-tipi ta’ l-ibbuljar li twettqu?

5. Kien hemm xi tibdil fil-forom ta' l-appo[[ g]all-vittmi? Il-vittmi fittxew l-

g]ajnuna ta' adulti mag]\ula? L-appo[[ mill-peer grupp \died? L-g]alliema

u l-amministraturi huma impenjati aktar fil-]idma kontra l-ibbuljar?

6. Kien hemm xi tibdil sinifikanti fl-etos ta' l-iskola min]abba l-Pro[ett Pilota

kontra l-ibbuljar?

Dan l-istudju analitiku g]andu jkun imqassam f’]ames fa\ijiet:

FA|I 1: Ottubru - Novembru 1999: Ir-rekluta[[ u ta]ri[ ta' l-assistenti g]ar-

rièrka (ir-“research assistants’’); l-amministrazzjoni tal-kwestjonarji

u l-iskedi ta' l-intervisti;

FA|I 2: Deèmbru 1999 - Jannar 2000: l-anali\i tat-tag]rif mi[bur f 'Fa\i 1 u t-

tfassil tar-rapport;

FA|I 3: Jannar 2000 - Mejju 2000: it-twettiq tal-]idmiet kontra l-ibbuljar fl-

iskejjel mag]\ula;

FA|I 4: {unju 2000: l-amministrazzjoni tal-kwestjonarji u l-iskedi ta' l-

intervisti wara l-Pro[ett Pilota;

FA|I 5: Awissu 2000: l-anali\i tat-taghrif mi[bur f'Fa\i 4 u l-pre\entazzjoni

tar-rapport finali.


29

Ir-Ri\ultati MistennijaIkunu ntla]qu l-g]anijiet tal-Kumitat Ministerjali meta:

1. tkun tfasslet ‘Il-Politika g]all-Im[iba Tajba fl-Iskola’ minn kull skola fil-

Pro[ett Pilota;

2. ikunu twaqqfu u bdew jiffunzjonaw l-istrutturi me]tie[a kemm fl-iskejjel

tal-Pro[ett Pilota kif ukoll fil-livell èntrali;

3. ir-ri\ultat tar-rièrka jkun wera bi`-àr li r-rata ta’ l-inìdenza ta’ l-ibbuljar

tkun tnaqqset;

4. tkun se]]et bidla po\ittiva fl-attitudni lejn il-problema ta’ l-ibbuljar


30

Appendi 1

Appendiì 1

Il-Kumitat Ministerjali

g]all-Im[iba Tajba fl-Iskejjel


31

Il-Kumitat Ministerjali g]all-Im[iba tajba fl-Iskejjel

Il-Kumitat Ministerjali g]all-Im[iba Tajba fl-Iskejjel twaqqaf fil-15 ta’ Dièmbru,

1997 u kien jissejja] l-Kumitat Ministerjali Kontra il-‘Bullying’ fl-Iskejjel.

I`-~erpersin Is-Sur David Caruana Il-Ministeru ta’ l-Edukazzjoni

Il-membri Is-Sur Frans Borg L-Asso`jazzjoni tal-Kunsilli Skolastiì

Dr Mark Borg Id-Dipartiment tal-Psikolo[ija, il-Fakultà

ta’ l-Edukazzjoni

Is-Sa Carmen Buttigieg Education Welfare, id-Divi\joni ta’ l-

Edukazzjoni

Is-Sur Lawrence Muscat Personal and Social Development,

id-Divi\joni ta’ l-Edukazzjoni

Dr Tony Macelli Social Welfare Development

Programme’’ (is-SWDP), u wara

il-Ministeru ta’ l-Edukazzjoni

Is-Sa Mona Vella Guidance and Couselling Services,

id-Divi\joni ta’ l-Edukazzjoni

Is-Sa Cynthia Zammit Il-“Malta Union of Teachers’’

Is-Segretarju Is-Sur David Muscat Il-Ministeru ta’ l-Edukazzjoni

WARA

Is-Segretarju Is-Sur Edmund Pace Il-Ministeru ta’ l-Edukazzjoni

Fit-13 ta’ Mejju, 1999, il-Kumitat re[a’ twaqqaf fil-Ministeru pre\enti ta’ l-

Edukazzjoni.

Il-Kumitat ]adem fuq diversi inizjattivi li ]afna minnhom jissemmew f’dan id-

dokument, fosthom:


32

1. Il-Politika Nazzjonali;

2. Il-Pjan ta’ l-Azzjoni;

3. Il-Proèduri kif g]andhom ikunu ittrattati l-ka\i ta’ l-ibbuljar fl-iskejjel;

4. Il-Produzjoni ta’ ‘Anti-Bullying Multi-Media Pack’ g]all-g]alliema tal-PSD;

5. Il-Pro[ett Pilota

6. Kors ta’ Ta]ri[ dwar l-Ibbuljar fl-Iskejjel;

7. Studju Analitiku f’]ames skejjel - erbg]a f’Malta u wa]da f’ G]awdex.

Documents

L-Im[iba Tajba fl-Iskejjel - Education Documents… · (Anti-Bullying Services) _____ 26 Il-Pro[ett Pilota _____ 27 Appendi`i Il-Kumitat Ministerjali g]all-Im[iba Tajba fl-Iskejjel_____

L-Im[iba Tajba fl-Iskejjel - Education Documents… · (Anti-Bullying Services) ___ 26 Il-Pro[ett Pilota _ 27 Appendi`i Il-Kumitat Ministerjali g]all-Im[iba Tajba fl-Iskejjel___