Upload
others
View
0
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
神山阜古来地しな之04唖伍的山一‾ ‾I ‾‾ -‾;
珪坦:旦皿r聖書瓦1’ 剛1諦璃討2・ H工○ ○ 2申両前呵1
3・ 最工一〇3 押下薄雪町で「下町でう
4・ 東工- 0亀 千手市町町
聖巨聖墨容器
l l 七品討議嵩討耽曲ya K虹e餌K卸ya土工
工n虹an C蝿. 七土地恥
・馳, 調d王 政I亀Sha ,● ●
」塑皐臆臆堅調e s七写し
5・日工○ ○ 5葦革…聖母汀輔珊
6・ Ⅱ工○ ○ 6 中岡訂盲目印可-オ
7・ H工- 00 町田丁-車!奇丁を申-マ叶珂
8・ H工- 08 冊耐電缶叫「寸
写すd臆臆Se調e臆塾er
9・ Ⅲ○ ○ 9 ロ丁も市部, 言辞竜田丁-噸,
輩温謹葦乙1七e:Madhyan: a|een Kavya - 2
層e与七em C富士七工c工sm
Gad血ya粗Iねyee V工dhy瓢
( ク「
A曲調吐出 K蜜vl 七種_ 1
1〇・鼠工-工0叫で市申す計師可(豊富講謹嵩
11・ Hエー恥干重訂打高誼両地・ Ⅲ一輪 押轟二円硝子重訂
龍轟謹言的13・ 旺- 13 押す町千両巾- l
14・ Ⅲ- 14 和† 疎隔ーI
工5 Ⅲ- 15 尋申千百割
で高干す鞘電螺円うーl
鼠l n( u, Ⅳa七三吐血r鼠亀n既1(
PすけOきa皿uユ〔吐皿ndユ
取直Ⅳad Vl 卵n - 1
KosbVl gy亀n - 1
U夢心1 S血1七y即∵政●V工se種sb Adhy狐_工
回国国
十一∴
田
J - -「
鼠」聖 也卑捜地’
1. i 曲工6 ∴∴日工- 16訂咋高誼澗丁-尋
孔 H工一打 覗け七重刊市甫諦丁刊
18・ H工- 18 ・・昨亭主直弼
19・ Hエー的鳴, 巾和白商押一雨巾もロ丁捷円
型出上玉即e S七旦」
( 0Ⅲ工0咄P仲田S)
2〇・ 盤工-20 雪中に千両ロー2
2l . Ⅲ_21市町曾打順‾2
22・ 町22尋千両で弔P如拙押- 2
’ Ad血皿塙両案。
( 露盤詣yaI undl Ⅳ種亡ak
J ou心吐1sⅢ劃d MeOf甑ss- ∞同町n宣ca
Anuv種d Vl gy劃- 2
Ko血Vl gy劃, _ 2
ロすむS址血七や耽VI seash A亜y劃-
よ搾レ
/7
MA H血臆( 3富S Semes此富)
( 冊富慣Ie ye租P盆013“ 14)
Hi , 09Ⅲe: A別間的軸心k Kavi l 励
器驚薫誓帥掬羽而:時節軒昂可姉垂
瑠ポー9.9)耐電百〇すす対す市-
の珊「封掃き)町中弁証転調「 -
語岩嵩葛珊技師壷I両珊命計石-「
事寄せ-の
閉園園星団8)前転有毒珊押頂耳肝同前謙司窮耐萌芽雲を尋雪認諾両部iの 印画奇骨暗面訂萌す布き)珊討奇石紺前山高率肇樹
詞ポーき
講票藷藷苧蕗阿る)珊命⊇「請甲南両帝同所調布沌「珂8)高取河南耐雪一打Ⅶ
諦一缶珊能珊珊・一
9)危田町珊瑠
町中帥弁侍る箭調 -! ) 轟きq請
I ( 7
M, A. Hi ndi 3「d Semest e「
Fort heyea「 2013- 2014
Ma「ks: 80 For Wri t t en Exami nat i on
Ti m譜警部f勘蹄3. , 霊u「Se N炭器き。, hi y。 ( Hi ndi U。an, aS)
証票襲薫繋輩藷譲を何州おきl
罰ポー3市町筒筒の前石「割卸町可〇
〇 両石田 一 掃0 3丁掃き円高3同可討 - 3潰す
ぉ即霊票蕊藷講和河南輔珂前官耐和博ぜ珊-石高毒葛3
言寄毒-3
言語言語誌_耐「 、 ¥〇 両同市寄奇数正菰禿凄東軍電子輩, 、〇両百両奇執博清野岬都島料/
0珊幸一押合珊可甜研町田i毒す田岡奇利痛耐-0荊珂向両市命珊両駅珊訂3叩古3同前印可冊前節珂0執高一珊古肺甫印可冊か「両市一読可印-。 3千両一班南那珂軒那珂同前雨可置↓
可両市-き0押「石河甫切石車間市有「両町耐3活可0押「百両品詞丁訂寿司筒石高調一詑0可可不調博一珊瑚古市古市可耐訴正晴-0可部召す歯科討中和命拝辞可
巨到
M. A. Hi ndi 3rd Semest e「
Fo「theyea「 2013- 2014
Ma「ks: 80 Fo「 Wr請en Exami nat i on20 Fo「 Cont i nuous Assessment
Ti me: 3 Hours Course No. Hi - 1 1Ti t l e : 闇市TE§ 3潰喜ばす Hi ndi Nat ak Au「 Rangmunch市議認諾護憲隷再犯_書 面市町高音諏珊司令耐高郁割高寸前蒔田耐而モ0清30師高青さ訂和一野
師揃印てら3両局仰向引理研脚珂珊雨音揃・載れ帝京晴間埴可命刑事奇骨-9
0呵甲(可曜願う) 〇 両証取千時0現車(司暗面) - 布部市開閉丁印可
弱毒: - 0可丁両面鴨神田3能市布 -0司情事3浪子叩古布「 3百滴手打
3黒幕謂蒸器両市一亀o刺指す商耐弔約時師
。前面命赤衰幅両帝耶手前謝辞市河
3慧諸悪諾籍i誌壷商事事百〇き 了l
! 琵輩誓言細、弱毒:葛9
議案言霊三千輔珊時節- -排甫耐珊㌣ i
百両苅 (融珊e排坤吋)
罵霊票 :鶉薬師可暗面3証前市議や辞研一郁辞晒叩郁奇聞耐再演お古-で再訂和 一細石「珊羽前甜珊石和命可で誌面
3.つ-~七‥○‥曾
囲
cou「se No. Hl - 16
M. A. Hi ndi 4t h SemeSt e「
Fo「theYear 2013- 2O14
Ma「ks: 80 For Wri t t en Exami nat i on20 For Cont i nuouS AsseSSment_ 臆 ヽl , _ 」1i
Ti me: 3 HourS丁i t - 9 ‥ 3ぜ市甜-ご
事串-1
l , 『輌, 前命耶刺〇 号甫お前
・譜面)畢3. 可qi 叩し} i 「
も8緋‥ 乱調・串迂曲
墨田l .
! .
3諾詩語票器言前野刺姉
言語謂品年/S各
軍ポーミ
ミ襲議案:乱∴eす細雨前面諏珊
雪驚欝三悪園田
l . 雷同耶両頭而
( も五戒高田袴両、⊇・昏課詣諸掛
両面両軸( ). _《_」含五肌_最高印面耐専
馨襲藷藷珊辞両面
酬
しこも’小片
囲M. A. Hi ndi 4t h Semest e「
` ‾† Fo「theyea「 2013- 2014
Ma「ks: 80 Fo「W皿en Exami nat i on
20 Fo「 Cont i nuous Assessment
Ti me二3 Hou「s Course No. Hl - 17
Ti t l e: 奇印和筒可(闇市15T討) Kat ha Sahrt ya - Hi ndi Kahani証書輩襲鶉i命輔きi
。悪葦葦蒜単調車両中和町境摘† ∴∴ 、0票蕎護憲謀嵩諸悪晶摘河両軸j I
尋霊講申甫一声轟珊0 三和寸時o 信号可晒打釘和正 輔0 司で職高々印珊胃
瑠ポー亀0筒石恵庭珂窃百珊帝頭翰輔弼霜田可0 申す百 、〇 掠† 硬聴蒔〇 滴高井 ∴〇 年印面ぼ直前 -
露函園田
言‾蓮襲撃0 3耐.0 荊可否百聞0 モボ弼丁討0 和押印飛両訂事
器馨言繋韓藷古寺碩汀喜一曾
( 可デー車澗轟音揃や南面再)つて電信珂ノ ー 珂l可一高蔀計時モ ー 高富揃石打で帝竜頴
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
1
Choice based Credit System (CBCS)
Scheme and course structure for M.A. Hindi 1st semester effective from academic session 2014 and onwards
Course code Course Title
Paper Category
Hours per Week
Credits L T P
Core Papers
S.No
01 HIN14101CR History of Hindi
Language
core
4
0
0
3+1+0=4
02 HIN14102CR Madhyakaleen
Kavya
core 4
0 0
3+1+0=4
03 HIN14103CR Indian Criticism core
4
0
0
3+1+0=4
Elective Allied (Option for only 2/3 Papers)
04 HIN14104EA Hindi Bhasha ka
vikas
Elective (Allied) 3
2
0
3+1+0=4
05 HIN14105EA Aadhikaleen
Kavya
Elective (Allied) 3
2
0
3+1+0=4
06 HIN14106EA Ritikaleen
Shringaritar kaya
Elective (Allied) 3
2
0
3+1+0=4
07 HIN14107EA Aalochna Elective (Allied) 3
2 0 3+1+0=4
08
HIN14108EA
Dackhni Hindi Elective (Allied) 3 2 0 3+1+0=4
Elective Open
Elective (open)
3
2
0
3+1+0=4 09 HIN14109EO Hindi Language
24 Credit = 32Contact Hours
24
8
0
24
Credit Combination could be :12+12+0=24 or 12+8+4=24
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
2
Marks : 80 for Written Examination
20 for Continuous Assessment
Time : Three Hours Course Code: HIN14101CR
Course Title : ihndI saaih%ya ka [ithasa (Aaidkala sao rIitkala tk)
(History of Hindi Literature) ( Aadikal se Retikal Tak)
naaoT : pstut pSna-p~ ka pazyakma ‘caar’ [ka[-yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO.p%yaok [ka[- maoM sao ek- ek Aalaaocanaa%mak pSna ivaklp ko saaqa pUCa jaaegaa. [ka[-:- 1 o ihndI saaih%ya [ithasa laoKna ko AaQaar evaM saaih%yaoithasa laoKna kI prmpra. o ihndI saaih%ya ko [ithasa ka kala- ivaBaajana, ivaiBanna mat evaM inaYkYa-. o Aacaaya- ramacand/ Sau@la tqaa Aacaaya- hja,arI psaad iWvaodI kI [ithasa dRiYT: (AMk 20)
[ka[-:- 2 o Aaidkala kI saamaaijak pirisqaityaaM, naamakrNa, saaihi%yak ivaSaoYataeM (isaw, naaqa, jaOna evaM
laaOikk saaih%ya) o rasaao saaih%ya kI prmpra. o ApBaMSa saaih%ya ka ihndI pr pBaava o AaidkalaIna gaV saaih%ya (AMk 20)
[ka[-:-3 o Bai> Aandaolana ka ]dBava AaOr ivakasa o Bai>kala kI ivaiBanna kavyaQaaraeM,saMt kavya, saUfI kavya, rama kavya, kRYNa kavya ko pitinaiQa
kivayaaoM tqaa ]nako saaih%ya kI ivaSaoYataeM. o inagau-Na Bai> evaM sagauNa Bai> maoM Antr evaM samaanataeM (AMk 20)
[ka[-:-4
o rIitkalaIna ka naamakrNa, rIitkalaIna kivayaaoM ko ivaivaQa vaga- tqaa ]nakI saaihi%yak ivaSaoYataeM- rIitisaw, rIitbaw, rIitmau>.
o rIitkala ko pmauK kiva- dova, Aalama, ibaharI, rsaKana, Ganaanand, rhIma. o rIitkalaIna EaRMgaaro<ar kavya (AMk 20)
sahayak ga`nqa Biblography
1 ihndI saaih%ya ka [ithasa - saM.ramacand Saukla 2 ihndI saaih%ya ka Aaidkala - hja,arI psaad iWvaodI
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
3
3 ihndI saaih%ya kI BaUimaka - hja,arI psaad iWvaodI 4 ihndI saaih%ya ka ]dBava AaOr ivakasa - hja,arI psaad iWvaodI 5 ihndI saaih%ya ka Aalaaocanaa%mak [ithasa – Da^. ramakumaar vamaa- 6 ihndI saaih%ya ka [ithasa –hrISavand vamaa- 7 ihndI saaih%ya ka [ithasa - Da. nagaond` 8 ihndI saaih%ya ka AtIt – Aacaaya- ivaSvanaaqa imaEa 9 rIitkavya kI BaUimaka – nagaond 10 naaqa sampdaya - hja,arI psaad iWvaodI 11 ihndI saaih%ya ka rIitkala -pao.ivanaaod kumaar tnaojaa(hiryaaNaa saaih%ya AkadmaI) 12 isaw saaih%ya - Qama-vaIr BaartIya 13 rIit kivayaaoM ka Aacaar%va - sa%yadova caaOQarI.
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
4
Marks : 80 for Written Examination
20 for Continuous Assessment
Time : Three Hours
Course Code: HIN14102CR
Course Title : (maQyayaugaIna kavya) Madhyyugeen kavya -1
naaoT :- pstut pSna –p~ ka paz\yaivaYaya ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa> ikyaa gayaa hO.pqama [ka[- paz\yaaMSa AaOr vyaa#yaa tqaa iWtIya, tRtIya evaM catuqa- Aalaaocanaa%mak pSnaaoM sao sambainQat haogaa. vyaa#yaa ko ilae 30 AMk Aalaaocanaa%mak pSnaaoM ko ilae 50 AMk inaQaa-irt hOM. [ka[-:- 1 (“maQyayaugaIna kavya ivaivaQaa”: pao. ja,aohra Afja,la)
o kbaIr : pR. saM. 61- 68 o jaayasaI : naagamatI ivayaaogaKND, isaMhladIp KND, maanasaraodk KND (pd\maavat)
pR. saM. 286-294 tk pR. saM. 278-286 o saUrdasa : pR. saM. 96-105
[ka[-:- 2 o kbaIr kI Bai>- Baavanaa, samaaja- dSa-na, kavya- BaaYaa, rhsyavaad
[ka[-:- 3
o jaayasaI ka ivarh- vaNa-na, rhsyavaad, poma- vyaMjanaa, mahakavya%va
[ka[-:- 4
o saUrdasa kI Bai>-pwit, vaa%salya- Baavanaa, EaRMgaar pxa, rIit t%va
sahayak ganqa saUcaI Biblography
1- kbaIr ganqaavalaI - Da. Syaama saundr dasa 2- kbaIr - saM. hja,arI psaad iWvaodI 3- kbaIr maImaaMsaa - Da^.ramacand itvaarI 4- kbaIr ka rhsyavaad - ramakumaar vamaa- 5- kbaIr AaOr kbaIr pMqa - saM. Da^. kodarnaaqa iWvaodI 6- ]<arI Baart kI saMt prmpra - prSaurama catuvao-dI 7- jaayasaI ganqaavalaI - ramacand Saukla 8- jaayasaI ka iSalp ivaQaana - dIixat, CaoTolaala 9- ihndI saUfI kavya kI BaUimaka – ramapUjana itvaarI 10- saUrsaagar - nanddulaaro vaajapoyaI
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
5
11- saUr saaih%ya sandBa- - saM. laxamaIkant vamaa- 12- saUrdasa AaOr ]naka BamargaIt - Da. EaIinavaasa Samaa- 13- saUrdasa AaOr bajaBaaYaa - pBau payala imatla 14- saUr - maonaojar paNDoya 15- saUr AaOr ]naka saaih%ya - Da. hrvaMSaraya Samaa- 16- saUrdasa - naMddularovaajapoyaI 17- saUr-ivamaSa- - Aa. ramamaUit- i~pazI 18-i~vaoNaI - Aa. ramacand Saukla
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
6
Marks : 80 for Written Examination
20 for Continuous Assessment
Time : Three Hours Course Code:HIN14103CR
Course Title: BaartIya kavyaSaas~ (Indian Criticism)
naaoT:- pstut pSna-p~ ka pazyakma ‘caar’ [ka[-yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO. p%yaok [ka[- maoM sao ek- ek Aalaaocanaa%mak pSna ivaklp ko saaqa pUCo jaayaoMgao. [ka[-:-1 BaartIya kavyaSaas~- ek pircaya o kavya-laxaNa o kavya-pyaaojana, kavya-hotu o kavya-daoYa
[ka[-:- 2 o rsa- sampdaya (rsa sva$p, rsa ko AMga, rsa- inaYpi<a evaM saaQaarNaIkrNa) o AlaMkar-sampdaya (AlaMkar sva$p, ivaSaoYata, pBaod, cama%karvaad)
[ka[-:- 3 Qvaina sampdaya o Qvaina ka Aqa- o Qvaina- pBaod o Qvaina-kavya o Qvaina isawant kI sqaapnaaeM va kavya kI Aa%maa
[ka[-:- 4
o AaOica%ya-sampdaya o vakaoik<a- sampdaya o rIit- sampdaya o sahRdya va saaOndya- kI AvaQaarNaa
sahayak ganqa saUcaI Biblography
1. kavya t%va ivamaSa- - Da^. ramamaUit- i~pazI 2. BaartIya kavyaSaas~ - Da^. sa%yadova caaOQarI 3. BaartIya kavyaSaas~ - saM. ]dyaBaana isaMh
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
7
4. kavya dp-Na - ramadihna imaEa 5. rsa- isawant - Da^. nagaond
6. rsaiBaivyaikt - Da. dSarqa iWvaodI 7. AiBanava ka rsa-ivavaocana - nagaInadasa paroK
8. BaartIya kavya isawant - tark naaqa baalaI 9. saaih%ya Saas~ kaoSa - hirvaMSaraya ‘hIra 10. ihndI saaih%ya kaoSa (Baaga ek) - QaIrond/ vamaa- 11. kavyaSaas~ - BaagaIrqa imaEa 12. rsamaImaaMsaa - Aa. ramacand Saukla 13. kavyaSaas~ ko nayao ixaitja - Aa. ramamaUit- i~pazI
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
8
Marks : 80 for Written Examination
20 for Continuous Assessment
Time : Three Hours Course Code:HIN14104EA
Course Title - ihndI BaaYaa ka ivakasa naaoT : pstut pSna p~ ka paz\yaivaYaya ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO.p%yaok [ka[- maoM
sao ek-ek Aalaaocanaa%mak pSna ivaklp ko saaqa pUCo jaae^gao.Aalaaocanaa%mak pSnaaoM ko 80 AMk haoMgao. [ka[- 1 o ihndI AaOr ]sakI eoithaisak pRYzBaUima o pacaIna BaartIya Aaya- BaaYaae - saMskRt,paila,pakRt,ApBaMSa
[ka[- 2 o AaQauinak BaartIya Aaya- BaaYaae^ o ihndI ka BaaOgaaoilak ivastar
[ka[- 3 o ihndI kI ]pBaaYaae o Sabd samaUh –td\Bava,t%sama, doSaja,ivadoSaI
[ka[- 4 o BaartIya ilaipyaa…….saMixaPt pircaya o dovanaagarI ilaip
sahayak ga`nqa {Bibliography}
1 ihndI BaaYaa - Da.Baaolaanaaqa itvaarI 2 ihndI BaaYaa ka [ithasa - Da. QaIrond vamaa-
3 ihndI BaaYaa ka ]dBava AaOr ivakasa - Da. ]dya naarayaNa itvaarI
4 BaartIya Aaya- BaaYaae - saunaIit kumaar caTjaI-
5 ihndI BaaYaa ka ]dBava AaOr ivakasa - jauAala gauNaanand
6 maQya kalaIna AvaQaI ka ivakasa - Da. Ainatkumaar itvaarI , Da. knhoyaa isaMh
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
9
7 BaaYaa Saas~ tqaa ihndI BaaYaa $proKa - Da. dovaond kumaar Saas~I 8 ihndI BaaYaa tqaa ]nakI baaoilayaa^ - kRpa SaMkr isaMh 9 ihndI : ]d\Bava va ivakasa - Da.hrdova baahrI 10 ihndI vyaakrNa -Aa. kamatapsaad gau$ 11 ihndI SabdanauSaasana -Aa.ikSaaorIdasa vaajapoyaI
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
10
Marks : 80 for Written Examination
20 for Continuous Assessment
Time : Three Hours Course Code: HIN14105EA
Course Title- AaidkalaIna kavya
naaoT - pstut pSna p~ ka pazya k`ma ‘caar’ [ka[-yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO.pqama [ka[- sao ‘tIna’ vyaa#yaae (30) AMk tqaa Anya ‘tIna’ [ka[-yaaoM maoM sao ek- ek Aalaaonaa%mak pSna ivaklp ko saaqa pUCo jaayaoMgao.(50 AMk)
[ka[- 1- caMdvardayaI - pRqvaIraja rasaao (SaiSavata ivavaah samaya – AarMiBak 5 CMd.)
naa. p`. saBaa kaSaI ivaVapit pdavalaI- saM. iSavapsaad isaMh - AarMiBak 10 pd AmaIr Kusarao - naa. pca. saBaa - AarMiBak 10 Cnd (ina-Qaairt pVaMSa maoM sao tIna vyaa#yaae ivaklp ko saaqa pUCI jaayaoMgaI.) [ka[- 2- 1 rasaao kI pamaaiNakta (17) AMk 2 rasaao kI BaaYaa [ka[- 3- 1 ivaVapit kI Bai@t pwit, (17) AMk 2 kavya saaOYzva [ka[- 4- 1 Kusarao kI kavya BaaYaa (16) AMk 2 laaok t%va
sahayak ga`qaM saUcaI- 1 caMdvardayaI - Da SaaMt isaMh
2 ivaVapit - Da iSava psaad isaMh
3 AmaIr Kusarao - saaih%ya AkadmaI na[- idllaI
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
11
4 ihndI saaih%ya ka [ithasa - Aa. rama cand Sau@la 5 saMixaPt pRqvaIraja rasaao - Aa.hja,arI psaad iWvaodI 6 ihndI ka Aaidkala - Aa.hja,arI psaad iWvaodI 7 ihndI saaih%ya AaOr saMvaodnaa ka ivakasa – Aacaaya- ramasva$p catuvao-dI 8 AmaIr Kusarao - maajada Asad 9 ivaVapit - saaih%ya AkadmaI, na[- idllaI 10 ihndI saaih%ya ka [ithasa – Da baccana isaMh
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
12
Marks : 80 for Written Examination
20 for Continuous Assessment
Time : Three Hours
Course Code: HIN14106EA
Course Title- rIitkalaIna EaRMgaaro<ar kavya naaoT - pstut pSna p~ ka pazya k`ma ‘caar’ [ka[-yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO.pqama [ka[- sao ‘tIna’ vyaa#yaae (30) AMk tqaa Anya ‘tIna’ [ka[-yaaoM maoM sao ek -ek Aalaaocanaa%mak pSna ivaklp ko saaqa pUCo jaayaoMgao.(50 AMk)
[ka[- 1- 1 gau$ gaaoivand isaMh – sabad hja,aro 5 pd 2 BaUYaNa ga`nqaavalaI:ivaSvanaaqa psaad imaEa (5) pd 3 igarQar kiva raya - naa ,p ,saBaa kaSaI- AarMBa sao 5 kuNDilayaa CMd (inaQa-airt pVaMSa maoM sao tIna vyaa#yaae ivaklp ko saaqa pUCI jaayaoMgaI.)
[ka[- 2- 1 gau$ gaaoivand isaMh - daiSa-inak icantna 2 kavya BaaYaa [ka[- 3- 1 BaUYaNa:raYT/Iyata 2 BaUYaNa:kavyaiSalp [ka[- 4- 1 igarQar - naIit kavya 2 kavya saaOMdya-
sahayak gaMqa saUcaI- 1 gau$ gaaoivand isaMh - Da. mahIp isaMh 2 dSamagaMQa ko ivaivaQa Aayaama - ivanaaod tnaojaa 3 isa@K gau$AaoM ka puNya smarNa - Aacaaya- hja,arI psaad iWvaodI 4 BaUYaNa - ASvanaI prasar 5 BaUYaNa ga`nqaavalaI - Aacaaya- ivaSvanaaqa psaad imaEa
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
13
6 igarQar kivaraya ga`nqaavalaI -naa. p. saBaa 7 ihndI saaih%ya ka [ithasa - Aacaaya- ramacand/ Sau@la 8 ihndI saaih%ya AaOr saMvaodnaa ka ivakasa - Da ramasva$p catuvao-dI 9 ihndI saaih%ya ka AtIt- Baaga- 2 - Aacaaya- ivaSvanaaqa psaad imaEa
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
14
Marks : 80 for Written Examination
20 for Continuous Assessment
Time : Three Hours Course Code:HIN14107EA
Course Title- Aalaaocanaa naaoT : pstut pSna p~ ka paz\yaivaYaya ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO.p%yaok [ka[- maoM sao ek-ek Aalaaocanaa%mak pSna ivaklp ko saaqa pUCo jaae^gao.
[ka[- 1 o ihndI Aalaaocanaa ka sva$p,Aqa- evaM pirBaaYaa o ihndI Aalaaocanaa ko pkar evaM pNaailayaa,maanadND
[ka[- 2 o ihndI Aalaaocanaa ko ]dya kI isqait o ihndI Aalaaocanaa kI Saas~Iya prmpra (rama maUit- i~pazI)
[ka[- 3 o svatM~yaaotr Aalaaocanaa kI ivaivaQa pvaRityaa^ o AaQauinak Aalaaocanaa evaM ihndI Aalaaocanaa ([ndnaaqa madana,rama sva$p catuvao-dI)
[ka[- 4 o ihndI samaIxaa kI na[- idSaae o ihndI kI svacCndtavaadI Aalaaocanaa (nanddulaarI vaajaopyaI /hja,arI psaad iWvaodI)
saMdBa- ga`nqa
1 Aalaaocak AaOr Aalaaocanaa - baccana isaMh 2 saaih%yaalaaocanaa - Syaamasaundr dasa 3 paScaa%ya samaIxaa Saas~ : isawant AaOr pirdRSya - nagaond 4 ihndI samaIxaa : sva$p AaOr saMdBa- - ramadrSa imaEa 5 ihndI Aalaaocanaa : baIsavaIM SatabdI - inama-laa jaOna 6 kavya t%va ivamaSa- - Aacaaya- ramamaUit- i~pazI 7 rsa maImaaMsaa - ramacand Sau@la 8 rsa isawant - Da.nagaond` 9 kavyaSaas~ kI ivaSvakaoYaIya BaUimaka - Aacaaya- ramamaUit- i~pazI 10 saMrcanaavaad va ]tr saMrcanaavad - gaaopIcaMd naarMga
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
15
Marks : 80 for Written Examination
20 for Continuous Assessment
Time : Three Hours Course Code:HIN14108EA
Course Title- di@KnaI ihndI naaoT - pstut pSna p~ ka paz\yak`ma ‘caar’ [ka[-yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO ijanamaoM sao ek- ek Aalaaocanaa%mak pSna ivaklp ko saaqa pUCo jaayaMogao. [ka[- 1 1 di@KnaI ihndI: ek pircaya 2 di@KnaI ihndI ko xao~ [ka[- 2 1 kutbaSaahI vaMSa hOdrabaadI kiva evaM kavyagat ivaSaoYataeM - kovala-2 2 gaaolakuMDa ko kiva evaM ivaSaoYataeM- kovala-2 [ka[- 3 1 baIdr- kiva evaM ivaSaoYataeoM (dao) 2 gaulabagaa-- kiva evaM ivaSaoYataeoM (dao) [ka[- 4 1 KDI baaolaI sao AMtr 2 ]dU- sao Antr Paustk saUcaI- 1 di@KnaI ihndI kavya Qaara - rahula saaMkR%yaayana 2 di@KnaI ka gaV AaOr pV - sa .EaIrama Samaa- -ihndI pcaarNaI saBaa 3 ihndI ko mauislama saaih%yakar - prmaanand paMcaala- BaartIya pkaSana idllaI.
4 di@KnaI ihndI saUfI kavya – vaI. pI. kuMja maotk 5 ihndI ka gaV saaih%ya - Da ramacand/ itvaarI 6 ihndI saaih%ya ka [ithasa - Da nagaond/ 7 ihndI saaih%ya va saMvaodnaa ka ivakasa -Da. ramasva$p catuvao-dI 8 ihndI saaih%ya ka dUsara [ithasa - Da. baccana isaMh 9 puranaI ihndI - cand/Qar Samaa- gaulaorI 10 ihndI kavya Qaara - rahula saMskR%yaayana
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
16
Marks : 80 for Written Examination
20 for Continuous Assessment
Time : Three Hours Course Code:HIN14109EA
Course Title - ihndI BaaYaa (Hindi Language) ihndI vat-naI
(A) ihndI kI ivaiBanna QvainayaaoM ka sahI ]ccaarNa, phcaana AaOr laoKna.
1. svaraoM AaOr maa~aAaoM ka pircaya, vaNaa-oM M ka ]ccaarNa va ]ccaarNa sqaana -AMk – 10
2. vyaMjanaao ka pircaya, saMyau> Axar ka pircaya, SabdaoM ka ]ccaarNa - AMk – 15
(Aa) ihndI kI Sabd saMrcanaa, ]psaga- evaM p%yaya tqaa vaa@ya saMrcanaa - AMk – 15
([) ihndI laoKna kaOSala- AnaulaoK, pllavana, saMxaopNa, ivaramaaid icanhaoM ka pyaaoga - AMk – 20
([-) Sabd samaUh- pirBaaYaa evaM pkar - AMk – 10
(]) SabdaoM evaM vaa@ya pdaoM ka SauiwkrNa - AMk – 10
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
1
Choice based Credit System (CBCS) Scheme and course structure for
M.A. Hindi 2nd semester effective from academic session 2014 and onwards
Course Code Course Title
Paper Category
Hours per Week
Credits L T P
Core Papers
S.No
01 HIN 14201CR History of Hindi
Literature-ii
core
4
0
0
3+1+0=4
02 HIN14202CR Madhyakaleen Kavya-ii core 4
0 0
3+1+0=4
03 HIN14203CR Western Criticism core
4
0
0
3+1+0=4
Elective Allied (Option for only 2/3 Papers)
04 HIN14204EA Bhasha Vigyan Elective (Allied) 3
2
0
3+1+0=4
05 HIN14205EA Kashmir Ka Hindi Sahitya Elective (Allied) 3
2
0
3+1+0=4
06 HIN14206EA Anuvad Elective (Allied) 3
2
0
3+1+0=4
07 HIN14207EA Gadhay Ki Nai Vidayen Elective (Allied) 3
2 0 3+1+0=4
08
HIN14208EA
Rekhachitra Aivam
Sansmaran
Elective (Allied) 3 2 0 3+1+0=4
Elective Open
Elective (open)
3
2
0
3+1+0=4 09 HIN14209EO Essay & Grammer
24 Credit = 32Contact Hours
24
8
0
24
Credit Combination could be :12+12+0=24 or 12+8+4=24
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
3
Marks- 80 for written examination
20 for continuous Assessment
Time- 3 Hours
Course Code: HIN14201CR
Course Title: ihndI saaih%ya ka [ithasa {AaQauinak kala } History of Hindi Literature
[Aadhunik Kal]
naaoT : pstut pSna- p~ ka paz\yakma ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO. Pa%yaok [ka[- maoM sao ek-ek pSna ivaklp ko saaqa pUCo jaae^gao. [ka[- - 1
o AaQauinak kala kI saamaanya pirisqaityaa o faoT- ivailayama kalaoja AaOr KD,I baaolaI ihndI ka ]dBava evaM ivakasa. o Baartondu yauga- pmauK saaih%yakar,saamaanya saaihi%yak ivaSaoYatae^.
[ka[- - 2 o BaartIya navajaagarNa AaOr raYT/Iya Aandaolana. o iWvaodI yauga – pmauK rcanaakar. o PamauK saaihi%yak ivaSaoYatae^. o Cayaavaad – pmauK kiva evaM saaskRitk ivaSaoYatae.
[ka[- - 3 o svacCndtavaad o pgaitvaad - ivakasa evaM ivaSaoYatae^ o pyaaogavaad - ivakasa evaM ivaSaoYatae^ o na[- kivata - pmauK saaih%yakar,rcanaae AaOr saamaanya saaihi%yak ivaSaoYatae^. o samakalaIna kivata
[ka[- - 4 {ihndI gaV – ivaQaaAaoM ka ivakasa} o khanaI - ivakasa evaM prmpra o ]pnyaasa - eoithaisak ivakasa evaM vagaI-krNa o naaTk - eoithaisak ivakasa evaM nayaa $p o inabanQa- ivakasa evaM prmpra o Aalaaocanaa prmpra evaM ivakasa
sahayak ganqa {Bibliography}
1 AaQauinak ihndI saaih%ya - nanddulaaro vaajapoyaI 2 ihndI saaih%ya ka [ithasa - saM.Da.nagaond` 3 ihndI saaih%ya ka baRht [ithasa - (naagarI pcaairNaI saBaa)
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
4
4 ihndI saaih%ya ka AaQauinak [ithasa - rama ikSaaor i~pazI 5 gaV ka ivakasa - ramacand itvaarI 6 AaQauinak kala kI pvaRi<ayaa - naamavar isaMh 7 dUsarI prmpra kI Kaoja [ithasa AaOr Aalaaocanaa - naamavar isaMh 8 ihndI saaih%ya ka [ithasa - naamadova ]%akr 9 ihndI saaih%ya ka dUsaa [ithasa - baccana isaMh 10 ihndI saaih%ya ka AaQaa [ithasa - saumana rajao
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
5
Marks- 80 for written examination
20 for continuous Assessment
Time- 3 Hours
Course Code HIN14202CR Course Title : maQyayaugaIna kavya naaoT: pstut pSna p~ ka paz\yaivaYaya ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO. pqama [ka[- paz\yaaSaM AaOr vyaa#yaa tqaa iWtIya, tRtIya evaM catuqa- [ka[- Aalaaocanaa%mak pSnaaoM sao sambainQat haogaMo. [ka[- 1
inaQa-airt paz\yapustk: “maQyakalaIna – kavya ivaivaQaa”- sampadk jaaohra Af,ja,la maoM sao inamnailaiKt kivayaaoM ko kavya ka vyaa#yaa%mak AQyayana krayaa jaaeogaa tqaa ‘tIna’ vyaa#yaae ivaklp ko saaqa pUCI jaaegaI.
naaoT: vyaa#yaa vaalaa Baaga Ainavaaya- hO
• tulasaIdasa-ramacairtmaanasa-AyaaoQyaakaND- ramavanagamana pR.saM 169-174 (Bart- janak – saMvaad) pR.saM 246 - 250 (ivanaya pi~ka ) pR.saM 118- 125
• ibaharI : ibaharI r%naakr pR .saM 445- 450 • Ganaanad : Ganaanand- kiva<a pR. saM 410- 416
[ka[- 2 • tulasaI क� Bai> Baavanaa, , samanvayavaad, laaokmaMgala, kavya- saaOndya- .
[ka[- 3
• ibaharI क� bahu&ta,, EaMgaar- pxa,, kavya- saaOYzya, satsa[- prMpra maoM ibaharI satsa[- ka sqaana.
[ka[- 4
• Ganaanand का ivarh- vaNa-na, poma- vyaMjanaa, kavya- dRiYT, CMd- yaaojanaa.
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
6
sahayak ga`nqa: (Bibliography)
1, gaaosvaamaI tulasaIdasa - Aa. ramacand Saukla 2, Aagama AaOr tulasaI -Da. ramamaUit- i~pazI 3, tulasaI ko ihya hoir -ivaYNaukant Saas~I 4, tulasaI kavya maImaaMsaa - ]dyaBaana isaMh 5 tulasaI ko AQyayana kI -imaEa, ramapsaad na[- idSaaeM 6 ibaharI -Aa. ivaSvanaaqa psaad imaEa 7 ibaharI satsa[- -jagananaaqa isaMh 8 ibaharI AaOr ]naka saaih%ya -Da. hrvaMSalaala Samaa- 9 ibaharI ka nayaa maUlyaaMkna -baccana isaMh 10 saMixaPt ibaharI (BaUimaka) -Da. saMsaar cand 11 svacCndkavyaQaara AaOr -Da.maaohnalaala gaaOD, Ganaanand 12, Ganaanand kI kavya saaQanaa - imaEa, saBaapit 13, saMixaPt ramacaindka( BaUimaka ) -jagananaaqa itvaarI 14, rIitkavya BaUYaNa: dova, Ganaanand - ramafor i~pazI saaih%yaka sandBa- 15, rsaKana: vyai@t%va eMva kRit%va -Da. maajada Asad 16, mahakiva Ganaanand -raja bauiwrajaa 17 Ganaanand -saunaIta Samaa-
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
7
Marks- 80 for written examination
20 for continuous Assessment
Time- 3 Hours
Course Code: HIN14203CR
Course Title: paScaa%ya kavyaSaas~ {Western Criticism}
naaoT : pstut pSna-p~ ka paz\yakma ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO.p%yaok [ka[- maoM sao ek-ek Aalaaocanaa%mak pSna ivaklp ko saaqa pUCa jaaegaa. [ka[- 1
o PlaoTao AaOr Arstu : p%yaya isawant , AnaukRit isawant , ivarocana isawant , ~asadI [ka[- 2
o laaoMnjaa[nsa ka ]da<a t%va o vaD-savaqa- ka kavya-BaaYaa isawant o kaolairja : klpnaa-isawant o [ilayaT : prmpra,[ithasa va inavaO-yai@tkta isawant
[ka[- 3 o ircaD-sa : kavya BaaYaa-isawant va maUlya-isawant o kaocao : AiBavyaMjanaavaad,svacCndtavaad,maa@sa-vaad
[ka[- 4 o Aist%vavaad o manaaoivaSlaoYaNavaad o ibambavaad o ptIkvaad va Aalaaocanaa kI nayaI AvaQaarNaae^ - AaQauinakta,]<ar AaQauinakta o ivaDmbanaa,AjanabaIpna,ivasaMgait,AntrivaraoQa,samailaMgata
sahayak ganqa saUcaI {Bibliography}
1 paScaa%ya kavyaSaas~ - Aa.dovaondnaaqa Samaa- 2paScaa%ya kavyaSaas~ : [ithasa,isawant va vaad - Da^.BagaIrqa imaEa 3 tulanaa%mak kavyaSaas~ - Da.ramamaUit- i~pazI 4 saMrcanaavaad va ]<arsaMrcanaavaad - gaaopIcaMd naarMga 5 paScaa%ya samaIxaa - dSa-na - Da.jagadISa jaona 6paScaa%ya kavyaSaas~ - isawant AaOr vaad - Da^.nagaond , Da.kaohlaI 7 paScaa%ya kavyaSaas~ ka [ithasa - Da^.tarknaaqa baalaI 8 AaQauinak Aalaaocanaa ko baIca Sabd - baccana isaMh 9 paScaa%ya kavyaSaas~ - maRdula jaaoSaI
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
8
Marks- 80 for written examination
20 for continuous Assessment
Time- 3 Hours
Course Code: HIN14204EA
Course Title: BaaYaa iva&ana naaoT - pstut pSna p~ ka pazya k`ma ‘caar’ [ka[-yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO.p%yaok [ka[- maoM sao ek- ek Aalaaocanaa%mak pSna ivaklp ko saaqa pUCa jaayaogaa. [ka[- 1 1 saamaanya BaaYaa iva&ana 2 BaaYaa iva&ana - pirBaaYaa evaM xao~ [ka[- 2 1 BaaYaa iva&ana - AQyayana pwityaa 2 BaaYaa iva&ana kI ivaivaQa SaaKae^ [ka[- 3
Aqa- iva&ana- vaa@ya iva&ana 1 Aqa- iva&ana- pirBaaYaa eMva sva$p 2 vaa@ya iva&ana ko ivaiBanna t%va [ka[- 4
$p iva&ana, Qvaina iva&ana 1 $p iva&ana ko pkar 2 Qvaina (svana) pirvat-na ko karNa sahayak ga`Mqa
1 BaaYaa iva&ana kaoSa- Da. Baaolaanaaqa itvaarI 2 SaOlaI iva&ana ka [ithasa- paNDoya SaiSaBaUYaNa ‘SaItaMSau’ 3 ihndI Sabd samaUh ka ivakasa- Da. naroSa imaEa 4 SaOlaI iva&ana AaOr saMrcanaavaad- Da^. narond saonaI. 5 ihndI BaaYaa - Da^. Baaolaanaaqa itvaarI 6 BaaYaa iva&ana - Aa.dovaond/naaqa Samaa- 7 BaaYaa iva&ana : isawant va p`yaaoga - Da. Warka psaad sksaonaa 8 SaOlaI iva&ana - ivaVainavaasa imaEa 9 ihndI vyaakrNa - Aa.kamatapsaad gau$ 10 ihndI SabdanuSaasana - ikSaaorIdasa vaajapoyaI
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
9
Marks- 80 for written examination
20 for continuous Assessment
Time- 3 Hours
Course Code: HIN14205EA
Course Title : kSmaIr ka ihndI saaih%ya [ka[- -1 kSmaIr ka ihndI saaih%ya - ek pircaya
[ka[-- 2 kSmaIr ka ihndI kavya (r%nalaala Saant,SaiSaSaoKr taoYaKanaI) [ka[--3
kSmaIr ka ihndI ]pnyaasa- saaih%ya (candkanta,EaImatI Komalata vaKlaU) [ka[--4
kSmaIr ka ihndI khanaI- saaih%ya (hirkRYNa kaOla, maaohna kRYNa dr) sandBa- ga`nqa-
1 kSmaIrI saaih%ya ka [ithasa - Da.SaiSaSaoKr taoYaKanaI
jao eND ko AkadmaI Aa^f AaT- klcar jammaU
2 kSmaIr AaOr ihndI - ramakavya ka tulanaa%mak AQyayana
Da.AaoMkr kaOla
baahrI AQyayana piblakoSanaja, idllaI
3 e ihsT/I Aa^f kSmaIr ilaT/ocar - pI ema ko baamaja[- maoT/aopaoilaTna bauk kmpnaI p`
4 kSmaIr [Tsa klcar hoirToja - kaomaudI eoiSayaa piblakoSana ha]sa bamba[-
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
10
Marks- 80 for written examination
20 for continuous Assessment
Time- 3 Hours
Course Code: HIN14206EA
Course Title - Anauvaad
naaoT –p`stut pSna p~ ka paz\yaivaYaya ‘caar’ [ka[-yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO.p`%yaok [ka[- maoM sao ek- ek Aalaaocanaa%mak p`Sna ivaklp ko saaqa pUCo jaayaoMgao. [ka[- 1 o Anauvaad – Aqa-,sva$p evaM pirBaaYaa o Anauvaad ko p`kar
[ka[- 2 o Anauvaad p`ikyaa o Anauvaadk ko gauNa
[ka[- 3 Anauvaad ko ivaiBanna p`kar AaOr ]nakI samasyaae o saaihi%yak Anauvaad kI samasyaae^ o kaya-alayaI Anauvaad kI samasyaae^ o vaO&ainak tqaa tknaIkI saaih%ya ko Anauvaad kI samasyaae
[ka[- 4 o Anauvaad ko ]pkrNa kaoSa pairBaaiYak SabdavalaI kmPyaUTr o Anauvaad punarIxaNa sampadna maUlyaaMkna o Anauvaad kI saaqa-kta pasaaMigakta tqaa vyaavasaaiyak pirdRSya
sahayak gaMqa 1 Anauvaad iva&ana kI $proKa - Da sauroSa kumaar 2 kmPyaUTr AaOr ihndI - Da hirkaoKna 3 Anauvaad isawaMt AaOr sva$p - Da manaaohr saraf 4 Anauvaad ko ivaivaQa Aayaama - Da pUrnacand TNDna 5 Anauvaad klaa - Da ivaSvanaaqa Ayyar 6 Anauvaad kI samasyaae^ - Baaolaanaaqa itvaarI 7 Anauvaad klaa isawaMt AaOr pyaaoga - Da kOlaaSa cand BaaiTyaa 8 kmPyaUTr ko BaaiYak Anaupyaaoga - ivajaya kumaar malhao~a 9 Anauvaad AvaQaarNaa AaOr Anaupyaaoga - Da candBaana Sau@la 10 Anauvaad isawaMt AaOr pyaaoga - Da Aaidnaaqa
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
11
Marks- 80 for written examination
20 for continuous Assessment
Time- 3 Hours
Course Code: HIN14207EA
Course Title: gaV kI na[- ivaQaae
naaoT - pstut p`Sna p~ ka paz\yaivaYaya ‘caar’ [ka[-yaaoM maoM ivaBa@t hO.p`%yaok [ka[- maoM sao ek-ek Aalaaocanaa%mak pSna ivaklp ko saaqa pUCo jaayaoMgao. [ka[- 1- o yaa~avaR<a - pirBaaYaa ,yaa~avaR<a AaOr DayarI ka tulanaa%mak AQyayana o irpaotaja- - pirBaaYaa, irpaotaja- AaOr roKaica~ ka Antr o DayarI ( vaasarI)- pirBaaYaa, t%va ,vaasarI AaOr Aa%makqaa
[ka[- 2-; o jaIvanaI - pirBaaYaa, jaIvanaI ko t%va, jaIvanaI ko pkar ,jaIvanaI AaOr saMsmarNa ka
tulanaa%mak AQyayana o Aa%makqaa - pirBaaYaa ,Aa%makqaa ko t%va, Aa%makqaa ko pkar, Aa%makqaa AaOr jaIvanaI ka
tulanaa%mak AQyayana o laVu kqaa- pirBaaYaa, pkar, ivaSaoYatae^
[ka[- 3- o saaxaa%kar - pirBaaYaa, saaxaa%kar kI ivaSaoYatae^ o vyaMgya - pirBaaYaa ,hasya vyaMgya kI ivaSaooYatae^ o pTkqaa - AvaQaarNaa AaOr sva$p
[ka[- 4- o gaVkavya - pirBaaYaa evaM sva$p o p~ saaih%ya - pirBaaYaa, p~ ko pkar o gaIit naaTya - pirBaaYaa
saMdBa- ga`nqa : 1 ihndI ka gaV saaih%ya Da.ramacand itvaarI 2 kavyaSaas~ BagaIrqa imaEa 3 ihndI saaih%ya ka [ithasa Da^.nagaond
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
12
4 baohyaa ka jaMgala Da^.kRYNa ibaharI imaEa 5 ihndI gaV ka ivaivaQa $p ramacand laavainayaa 6 saaihi%yakI Saaintipya iWvaodI 7 ihndI saaih%ya AaOr saMvaodnaa ka ivakasa Da^.ramasva$p catuvao-dI 8 i~SaMku A&oya 9 saaihi%yak inabanQa Da.gaNapitcaMd gauPt 10 AaQauinak saaihi%yak inabanQa Da^.i~Bauvana isaMh
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
13
Marks- 80 for written examination
20 for continuous Assessment
Time- 3 Hours
Course Code: HIN14208EA Course Title : roKaica~ evaM saMsmarNa (Rekhachitra Aur Sansamaran) [ka[- ek:
1. roKaica~- pirBaaYaa, ]dBava AaOr ivakasa, t%va 2. saMsmarNa- pirBaaYaa saMlaap ka mah%va 3. roKaica~ evaM saMsmarNa ka tulanaa%mak AQyayana
[ka[- dao: - ‘AtIt ko calaica~’ - mahadovaI vamaa- (kovala inamnailaiKt roKaica~ gahna AQyayana ko ilayao) ramaa, ivaQavaa BaaBaI, baailaka vaQau, maaM, saaibayaa, AnQaa AalaaopI, .
]pyau@-t roKaica~ maoM sao ivaklp ko saaqa kovala dao gaVaMSaaoM kI sapsaMga vyaa#yaa - ‘ baajao payailayaa ko GauMGa$’ knhOyaalaala imaEa ko saMsmarNa (saamaanya AQyayana) [ka[- tIna:
1. AtIt ko calaica~ maoM samaaja ica~Na tqaa saamaaijak caotnaa 2. AtIt ko calaica~ maoM naarI Baavanaa
3. AtIt ko calaica~ kI BaaYaa- SaOlaI 4. AtIt ko calaica~ ka naamakrNa
[ka[- caar :- 1 saMsmarNa saaih%ya maoM knhOyaalaala imaEa ka sqaana. 2 ‘baajao payailayaa ko GauMGa$’ ka kqya evaM pitpaV 3 saMsmarNa saaih%ya maoM knhOyaalaala imaEa ko saMsmarNaaoM mah%va evaM Aalaaocanaa. sahayak ganqa:- 1 mahadovaI vamaa- ko roKaica~ - Da^. ma@Knalaala Samaa- 2 ihndI roKaica~ - Da^. kRpaSaoYa isaMh 3 ihndI ka saMsmarNa saaih%ya - Da. kamaoSvar SarNa 4 ihndI roKaica~: isawant AaOr ivakasa - Da^. ma@Knalaala Samaa- 5 ihndI roKaica~ - Da. hrvaMSa laala Samaa- 6 ihndI ka gaV- saaih%ya - Da. ramacand/ itvaarI 7 ihndI saaih%ya va saMvaodnaa ka ivakasa - Da. ramasva$p catuvao-dI 8 roKaica~ ivaSaoYaaMk - hMsa pi~ka 9 AaQauinak saaih%ya - A&oya 10 AaQauinak saaih%ya ka [ithasa - Da^. baccana isaMh
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
14
Marks- 80 for written examination
20 for continuous Assessment
Time- 3 Hours
Course Code:HIN14209EO
Course Title - inabanQa evaM vyaakrNa (Essay & Grammar)
1. inabanQa laoKna (vaNa-naa%mak) 100 SabdaoM maoM - AMk – 15
2. p~ laoKna (vyaavahairk AaOr vyaavasaaiyak) - AMk – 10
3. Apizt AnaucCod ka SaIYa-k inaQaa-rNa AaOr ]sa pr AaQaairt pEaao<ar - AMk – 10
4. AMgaoja,I ko iksaI AnaucCod ka ihndI maoM Anauvaad krnaa - AMk – 10
5. laaaokaoi>, mauhavaro AaOr pyaa-yavaacaI SabdaoM ka Aqa- tqaa vaa@yaaoM maoM pyaaoga - AMk – 15
6. ekaqa-k AaOr Anaokaqa-k Sabd - AMk – 10
7. ihndI kI vyaakriNak kaoiTyaaoM- saMM&a, sava-naama, ikyaa, ivaSaoYaNa, ikyaa- ivaSaoYaNa, kala, vacana, ilaMga - AMk – 10
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
31
Choice based Credit System (CBCS) Scheme and course structure for
M.A. Hindi 3rd semester effective from academic session 2015 and onwards
Course code Course Title Paper Category
Hours per Week
Credits L T P
Core Papers
S.No
01 HIN14301CR Aadhunik Kavita Core
4
0
0
3+1+0=4
02 HIN14302CR Katha Sahitya
(Hindi Novel)
Core 4
0 0
3+1+0=4
03 HIN14303CR Hindi Natak
Rangmanch
Core
4
0
0
3+1+0=4
Elective Allied (Option for only 2/3 Papers)
04 HIN14304EA Natakkar
Bhartendu
Harishchander
Elective (Allied) 3
2
0
3+1+0=4
05 HIN14305EA Vishist Sahityakar
premchand
Elective (Allied) 3
2
0
3+1+0=4
06 HIN14306EA Aadhunik Hindi
Mahila Lekhan
Elective (Allied) 3
2
0
3+1+0=4
07 HIN14307EA Lambhi Kavita Elective (Allied) 3
2 0 3+1+0=4
08
HIN14308EA
Sondrya shastra Elective (Allied) 3 2 0 3+1+0=4
Elective Open
Elective (open)
3
2
0
3+1+0=4 09 HIN14309EO History of Hindi
Literature
24 Credit = 32Contact Hours
24
8
0
24
Credit Combination could be :12+12+0=24 or 12+8+4=24
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
33
Marks : 80 for Written Examination
20 for Continuous Assessment
Time : Three Hours
Course Code: HIN14301CR
Course Title: AaQauinak kivata (Aadhunik Kavita -1)
naaoT: pstut pSna- p~ ka paz\yak`ma ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa> ikyaa gayaa hOM.pqama [ka[- maooM “tIna”vyaa#yaae ivaklp ko saaqa pUCI jaayaoMgaI. iWtIya, tRtIya evaM catuqa- [ka[yaaoM sao ek- ek Aalaaocanaa%mak pSna ivaklp ko saaqa pUCa jaayaogaa. pustk : ‘AaQauinak kavya- ivaivaQaa’. saMpadk : pao. ja,aohra Af,ja,la.
Pa`kaSak : ka}na ipMiTMga p`osa, EaInagar. [ka[-: 1
1 saakot - navama saga- - maOiqalaISarNa gauPt.
2 kamaayanaI – icanta, Eawa saga- - jayaSaMkr psaad. 3, rama kI Sai> pUjaa - saUya-kant i~pazI “inaralaa”. 4, nadI ko WIp – kivata - A&oya. [ka[-: 2 1 iWvaodI yauga kI saaihi%yak ivaSaoYatae. 2 maOiqalaISarNa gauPt ka kavya iSalp. 3 saakot maoM ]ima-laa ko ivarh- vaNa-na ka sva$p. 4, saakot ko AaQaar pr puratnata AaOr navaInata ka WnW. [ka[-: 3 1, AaQauinak sandBa- maoM kamaayanaI kI pasaMigakta. 2, “kamaayanaI” mahakavya ka iSalp. 3, “kamaayanaI” maoM CayaavaadI t%va. 4,,, “kamaayanaI” maoM dSa-na. [ka[-: 4
1 ihndI kavya maoM inaralaa ka yaaogadana.
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
34
2 inaralaa ko kavya maoM naarI. 3 “rama kI Sai> pUjaa”ka mahakavyaa%mak AaOda%ya. 4 samakalaIna kavya maoM ‘nadI ko WIp’ ka mah%va.
sahayak ga`nqa : (Bibliography) 1, kamaayanaI: kavya maoM saMskRt AaOr dSa-na - Wairka psaad sa@saonaa 2, Cayaavaad AaOr kamaayanaI - Da. tarknaaqa baalaI
3 inaralaa kI saaih%ya saaQanaa - Da. ramaivalaasa Sama-a. 4 kamaayanaI ek punai-va-caar - maui>baaoQa
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
35
Marks : 80 for Written Examination
20 for Continuous Assessment
Time : Three Hours
Course Code: HIN14302CR
Course Title: kqaa-saaih%ya- ihndI ]pnyaasa (katha-sahitya-hindi novel)
naaoT: pstut pSna- p~ ka paz\yak`ma ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa> ikyaa gayaa hOM.pqama [ka[- sao dao vyaa#yaae ivaklp ko saaqa pUCI jaayaoMgaI.iWtIya, tRtIya evaM catuqa- [ka[yaaoM sao tIna Aalaaocanaa%mak
pSna ivaklp ko saaqa pUCo jaayaoMgao. [ka[-: 1
• inamnailaiKt ]pnyaasaaoM ka AQyayana: 1 gaaodana - pomacand.( gahna AQyayana) 2 baaNaBa+ kI Aa%makqaa- Aacaaya- hja,arI psaad iWvaodI (gahna AQyayana) 3 maOlaa Aa^cala- fNaISvarnaaqa roNau (saamaanya AQyayana) naaoT: ]prao> ]pnyaasaaoM maoM sao kovala “gaaodana” tqaa ‘baaNaBa+ kI Aa%makqaa’ sao hI dao vyaa#yaae ivaklp ko saaqa pUCI jaayaoMgaI. [ka[-: 2 1, gaaodana ga`amaINa jaIvana ka dstavaoja,. 2, gaaodana maoM pa~aoM ka cair~- ica~Na. 3 gaaodana ka mahakavya%va. 4 vat-maana yauga maoM gaaodana kI pasaMigakta. [ka[-: 3 1 ihndI ]pnyaasa tqaa baaNaBa+ kI Aa%makqaa. 2, vastu saMgazna kI dRiYT sao baaNaBa+ kI Aa%makqaa. 3 baaNaBa+ kI Aa%makqaa maoM pa~aoM ka cair~- ica~Na. 4 baaNaBa+ kI Aa%makqaa maoM laoKk ka ]woSya. [ka[-: 4
1, Aacailak ]pnyaasa ko t%vaaoM ko AaQaar pr maOlaa Aacala. 2, maOlaa Aa^cala maoM pa~aoM ka cair~- ica~Na. 3, maOlaa Aa^cala ka naayak. 4, maOlaa Aa^cala kI BaaYaa- SaOlaI.
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
36
sahayak ga`nqa : (Bibliography)
1. pomacand AaOr ]naka yauga -rama ivalaasa Samaa- 2. ihndI ]pnyaasa nae ixaitja - Da. SaiSa BaUYaNa isaMhla 3. pomacand evaM samakalaIna BaartIya ]pnyaasakar -klaavatI pkaSa 4. pomacand AaOr ]nako ]pnyaasa - ]Yaa EaiYa 5. pomacand kI ]pnyaasa klaa AaOr gaaodana – Da. kRYNadova JaarI 6. Paomacand: ek ivavaocana - Da. nand dulaaro vaajapoyaI 7. rcanaakar roNau - puYpa janakr 8. fNaISvarnaaqa roNau ka rcanaa saMsaar -saUrja palaIkala 9. dUsarI prMpra kI Kaoja - naamavar isaMh 10. hja,arI psaad iWvaodI – saM. ASaaok vaajapoyaI 11. Aacaaya- hja,arI psaad iWvaodI kI Aalaaocanaa dRiYT - cand dova 12. AaQauinakta AaOr ihndI ]pnyaasa - [ndnaaqa madana 13. saaih%ya AaOr [ithasa prMpra kI AaQauinakta - maOnaojar paNDoya
14 ]pnyaasakar hjaarI psaad iWvaodI - i~Bauvana isaMh
15 ihndI ]pnyaasa kI saMrcanaa - Da. gaaopala raya
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
37
Marks : 80 for Written Examination
20 for Continuous Assessment
Time : Three Hours Course Code: HIN14303CR Course Title: ihndI naaTk AaOr rMgamaMca {Hindi Natak Aur Rangmanch}
naaoT : pstut pSna-p~ ka paz\yakma ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO.pqama [ka[- sao dao vyaa#yaae^ ivaklp ko saaqa pUCI jaae^gaI.iWtIya,tRtIya,evaM catuqa- [ka[yaaoM sao tIna Aalaaocanaa%mak pSna ivaklp ko saaqa pUCo jaae^gao.
[ka[--1 o caMd`gauPt {naaTk} – jayaSaMkr psaad. o kFya-U {naaTk} – laxmaInaarayaNa laala.
[ka[--2 o naaTk kI pirBaaYaa AaOr t%va. o naaTk ka ]dBava AaOr ivakasa. o AaQauinak naaTk AaOr rMgamaMca ko ivakasa pr paScaa%ya pBaava. o t%vaaoM ko AaQaar pr pacaIna evaM AaQauinak naaTk kI tulanaa.
[ka[--3 o Pasaad ko naaTkaoM ka kqya AaOr iSalp. o rMgamaMca kI dRiYT sao psaad ko naaTkaoM ka maUlyaaMkna. o “caMdgauPt” naaTk kI rMgamaMcaIyata. o “caMdgauPt” naaTk maoM [ithasa AaOr klpnaa.
[ka[--4
o naaT\ya saaih%ya maoM laxmaInaarayaNa laala ka yaaogadana. o Da.laxmaInaarayaNa laala kI naaT\ya-klaa. o “kFya-U” naaTk ko SaIYa-k kI saaqa-kta. o “kFyaU-” naaTk ka iSalp-ivaQaana.
sahayak ganqa saUcaI {Bibliography}
1 psaad ko naaTk - saurond ptaPa isaMh 2 psaad ko naaTk - jagadISa psaad EaIvaastva 3 naaTk AaOr rMgamaMca kI BaUimaka - laxmaInaarayaNa laala 4 ihndI naaTk AaOr rMgamaMca - ek yaa~a - dSava naarayaNa raya 5 Da^. laxmaInaarayaNa laala ko naaTkaoM maoM pa~-EaRiYT - Da. ja,aohra Af,ja,la 6 ihndI naaTk jayadova tnaojaa
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
38
Marks : 80 for Written Examination
20 for Continuous Assessment
Time : Three Hours Course Code: HIN14304EA Course Title- naaTkkar Baartondu hirSacaMd` naaoT – p`stut paz\yakma ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO.p`qama [ka[- maoM sao ‘dao’ vyaa#yaae^ ivaklp ko saaqa pUCI jaae^gaIM.iWtIya,tRtIya evaM catuqa- [ka[- maoM sao Aalaaocanaa%mak p`Sna ivaklp ko saaqa pUCo jaaeMgao. yaUinaT 1
o AQaor nagarI – gahna AQyayana (vyaa#yaa) yaUinaT 2 ihndI naaTk AaOr ekaMkI
o ihndI naaTk ko pkar o ekaMkI – pirBaaYaa, sva$p evaM ivaSaoYatae^ o ekaMkI ka pstuitkrNa
yaUinaT 3 ihndI rMgamaMca
o AQaor nagarI ka kqya o ]_oSya,pasaMigakta
yaUinaT 4
o AQaor nagarI maoM icai~t samasyaae^ o AQaor nagarI naaTk ka iSalp ivaQaana o rMgamaMca kI dRiYT sao AQaor nagarI naaTk ka maMcaIkrNa
saMdBa- gaMqa 1 ihndI naaTk ]dBava AaOr ivakasa - Da.dSarqa AaoJaa 2 ihndI naaTk ka Aa%masaMGaYa- -igarISa rstaogaI ,rajakmala pkaSana, idllaI 3 ihndI naaT\ya pirdRSya - Da^. QaIrond Sau@la, p`kaSana saMsqaana, idllaI 4 rMgadSa-na - naomaIcaMd jaOna, raQaakRYNa pkaSana, idllaI 5 ihndI naaTk - baccana isaMh, raQaakRRYNa pkaSana idllaI 6 ihndI naaTk AaOr rMgamaMca phcaana AaOr prK - [ndnaaqa madana 7 ihndI saaih%ya ka [ithasa - Aa. ramacaMd Sau@la 8 ihndI saaih%ya ka [ithasa - Da. nagaond 9 ihndI saaih%ya saMvaodnaa AaOr ivakasa - Da^.ramasva$p catuvao-dI 10 kavya t%vaivamaSa- - Aa.ramamaUit- i~pazI
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
39
Marks : 80 for Written Examination
20 for Continuous Assessment
Time: Three Hours
Course Code: HIN14305EA
Course Title: ivaiSaYT saaih%yakar:pomacand
[-ka[-1 pomacand vyai@t%va evaM kRit%va 1 pomacand: vyai@t%va 2 pomacand: kRit%va
o ]pnyaasa o khanaI o naaTk o inabanQa o sampadkIya
[-ka[-2 pomacand:inabanQakar
1 pomacand ko inabanQa saMga`h:pircaya o kuC ivacaar o saaih%ya ka ]_oSya
2 inabanQaaoM ka kond/Iya ivaYaya 3 inabanQaaoM kI ivaSaoYata
[-ka[-3 pomacand naaTkkar 1 pomacand ko dao naaTkaoM ka pircaya
o kba-laa o poma kI vaodI
2 pomacand ko naaTkaoM ka ]_oSya [-ka[-4 sampadk pomacand 1 ‘hMsa’ ko sampadk ko $p maoM ]nako ivacaar 2 ‘maaQaurI’ ko sampadk ko $p maoM ]nako ivacaar
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
40
sandBa- ga`nqa saUcaI 1 pomacand- Gar maoM - iSavaranaI dovaI. 2 pomacand: ek ivavaocana - [nd/naaqa madana. 3 pomacand:klama ka isapahI - AmaRtraya. 4 pomacand:jaIvana klaa evaM kRit%va - hMsaraja rhbar. 5 pomacand:saaihi%yak ivavaocana - naMddulaaro vaajapoyaI 6 pomacand:ek AQyayana - rajaoSvar gau$. 7 pomacand:ko saaih%ya isawant - narond/ kaohlaI 8 pomacand:ek klaa vyai@t%va - jaOnaond/ 9 pomacand:smaRit - saM.AmaRtraya 10 pomacand:icantna AaOr klaa - [nd/naaqa madana.
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
41
Marks : 80 for Written Examination
20 for Continuous Assessment
Time : Three Hours Course Code: HIN14306EA Course Title-AaQauinak ihndI maihlaa ]pnyaasa laoKna naaoT : pstut pSna p~ ka paz\yaivaYaya ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO.p%yaok [ka[- maoM sao ek ek pSna ivaklp ko saaqa pUCo jaayaoMgao. [ka[- 1 1 AaQauinak yauga maoM maihlaa laoKna (kqaa saaih%ya ko saMdBa- maoM) 2 maihlaa laoKna kI ivaiSaYTta - naarI caotnaa, naarI ivamaSa- [ka[- 2
ihndI maihlaa ]pnyaasakaraoM ka [ithasa 1 svatM~ta pUva- maihlaa laoKna 2 svatM~\yaao<ar maihlaa laoKna
[ka[- 3
candkanta ko ]pnyaasa ‘eolaanagalaI ija,nda hO’ maoM kqya.
[ka[- 4 maO~yaI puYPaa ko ]pnyaasa ‘gaunaah bao gaunaah’ maoM kamakajaI maihlaaAaoM kI saamaaijak samasyaa.
saMdBa- ga`Mqa 1 ihndI saaih%ya ka AaQaa [ithasa - saumana rajao, &anapIz pkaSana idllaI 2 EaRMKlaa kI kiDyaa - mahadovaI vamaa-, laaokBaartI pkaSana [laahabaad
3 naarIvaad rajanaIit, saMGaYa- AaOr mau_o - saaQanaa Aaya-, ihndI maaQyama kayaa-nvayana inadoSaalaya idllaI ,ivaSvaivaValaya idllaI.
4 AaQauinak kqaa saaih%ya maoM naarI - sva$p AaOr pitmaa -Da. ]maa Sau@la,Da. maaQaurI CoD,a,Arivand pkaSana baMba[- 5 BaartIya naarI- kla Aaja AaOr kla, - saraoja gauPta pkaSana saMsqaana idllaI 6 s~I caotnaa ko psqaana ibandu, - saunaIta gauPta pakaSana saMsqaana idllaI 7 ihndI ka gaV saaih%ya - Da.ramacand/ itvaarI 8 vaaQavaRnQa (nadI, naarI AaOr saMskRit) - ivaVainavaasa imaEa 9 ihndI saaih%ya ka [ithasa - Da^. nagaond/
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
42
Marks : 80 for Written Examination
20 for Continuous Assessment
Time : Three Hours Course Code: HIN14307EA
Course Title: laMbaI kivata naaoT : pstut paz\yakma ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO.iWtIya [ka[- maoM sao dao vyaa#yaae^ ivaklp ko saaqa pUCI jaae^gaI.pqama,tRtIya evaM catu-qa AQyaaya sao Aalaaocanaa%mak pSna ivaklp ko saaqa pUCo jaae^gao.
[kak- ek : laMbaI kivata kI saOwaMitk BaUimaka o laMbaI kivata ka sva$p o [ithasa o laxaNa o mau#ya kiva {pircaya}
[ka[- dao : AsaaQya vaINaa ( gahna AQyayana) o ‘AsaaQya vaINaa’ kivata kI vyaa#yaa o saMvaodnaa o BaaYaa saaOndya-
[ka[- tIna : AMQaoro maoM o ‘AMQaoro maoM’ laMbaI kivata ko $p maoM kivata kI ivaSaoYata o ‘AMQaoro maoM’ kivata maoM fOMTosaI ka AalaoKna o ‘AMQaoro maoM’ kivata maoM saMvaodnaa ka sva$p
[ka[- caar : Aa%mah%yaa ko iva$Qa
o laMbaI kivata ko $p maoM ‘Aa%mah%yaa ko iva$Qa’ kivata ka vaOiSaYT\ya o ‘Aa%mah%yaa ko iva$Qa’ kivata maoM BaartIya laaoktM~ ka sva$p o ‘Aa%mah%yaa maoM iva$Qa’ kivata maoM BaaYaa-saaOYzva
saMdBa- ga`nqa 1 laMbaI kivatae^ AaOr narond maaohna - Da^.rmaoSa saaonaI navaraja pkaSana, idllaI 2 A&oya kI kivata - ek maUlyaaMkna - candkant vaaMid@Dokr sarsvatI posa, na[- idllaI
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
43
3 maui@t baaoQa :kavya AaOr jaIvana ivavaok - caMdkaMt dovatalao rajakmala pkaSana , idllaI 4 rGauvaIr sahaya : - saM.ivaYNau naagar, Asad jaOdI AaQaar pkaSana,pMcakulaa 5 na[- kivata ka pirpoxya - Da^.prmaanaMd EaIvaastva naIlama pkaSana,[laahbaad 6 na[- kivata - Aa.naMddulaaro vaajapoyaI 7AaQauinak kavya kqaa va dSa-na - Aa.ramamaUit- i~pazI 8 psaad,inaralaa,va A&oya - ramasva$p catuvao-dI 9 na[- kivata AaOr Aist%vavaad - Da ramaivalaasa Samaa- 10 A&oya - ivaVainavaasa imaEa
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
44
Marks : 80 for Written Examination
20 for Continuous Assessment
Time : Three Hours Course HIN14308EA
Course Title- saaOndya-Saas~
naaoT : pstut pSna p~ ka paz\yaivaYaya ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO.p%yaok [ka[- maoM sao ek- ek pSna ivaklp ko saaqa pUCo jaayaoMgao.
[ka[- 1 o saaOndya- ka Aqa- va sva$p
o pirBaaYaa pBaod
o vastu va vyai@t ka saaOndya- [ka[- 2
o saaOndya- Saas~ ka [ithasa o pirBaaYaa, xao~
o mah%va va ]_oSya [ka[- 3
o saaOndya- AaOr saaOndya-baaoQa o BaartIya saaOMdya- Saas~ va saaMOdya- kI AvaQaarNaa.
[ka[- 4 o saaOndya- ko Eaaot
o rsa va saaOMdya- ka sambaMQa o lailat klaa va saaOMdyaa-nauBaUit
saaOMdya- AaOr sa)dya.
sahayak ga`nqa 1 vaOidk kivyaaoM ka saaOndya-baaoQa AaOr tulasaIdasa Da0 ramaivalaasa Samaa- 2 saaOMdya- ka ta%pya- Da0 pBaakr Eaaoi~ya 3 saaOMdya-- dSa-na- ivamaSa- Da0 gaaoivand cand paNDoya
4 kailadasa kI laaila%ya yaaojanaa Da0 hjaarI psaad iWvaodI 5 rsa-dSa-na Aacaaya- ramamaUit- i~pazI 6 saaOndya- pMcaaiSaka Aacaaya- rovaapsaad iWvaodI 7 sa)dya AaOr saaOndya- kI BaartIya vyaa#yaa Aacaaya- Baartondu kumaar pazk 8 Aqaatao saaOMdya- ija&asaa maoGa 9 saaOMdya-Saas~ kumaar ivamala 10 klaa hMsa kumaar itvaarI
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
45
Marks : 80 for Written Examination
20 for Continuous Assessment
Time : Three Hours
Course Code; HIN14309EO
Course Title- ihndI saaih%ya ka [ithasa (History of Hindi Literature)
1 ihndI saaih%ya ka ]d\Bava AaOr ivakasa AMk 20
2 ihndI saaih%ya ka kala ivaBaajana,caar yaugaaoM kI saaihi%yak pivaityaa AMk 20
3 AmaIr Kusarao,ibaharI,pomacand tqaa Baartondu ka ihndI saaih%ya maoM yaaogadana AMk 20
4 AlaMkar : Anaupasa,yamak,SlaoYa,]pmaa,$pk,]%poxaa,AitSayaaoi@t, ivaraoQaaBaasa evaM maanavaIkrNa AMk 20
46
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014Syllabus for M.A
Hindi
1st
to 4th
semester
Choice based Credit System (CBCS)Scheme and course structure for
M.A. Hindi 4th
semester effective from academic session 2014
and onwards
Course code Course Title
Paper Category
Hours per Week
Credits L T P
Core Papers
S.No
01 HIN14401CR Katha Sahitya
(short Story)
core
4
0
0
3+1+0=4
02 HIN14402CR Hindi Natak core 4
0 0
3+1+0=4
03 HIN14403CR Pryojanmulk Hindi
Avam Journalism
core
4
0
0
3+1+0=4
Elective Allied (Option for only 2/3 Papers)
04 HIN14404EA Dalit Lakhan Elective (Allied) 3
2
0
3+1+0=4
05 HIN14405EA Nibandhkar
Ram chander shukla
Elective (Allied) 3
2
0
3+1+0=4
06 HIN14406EA Kavi Harivanshroy
Bachchan
Elective (Allied) 3
2
0
3+1+0=4
07 HIN14407EA Natakkar Habib
Tanvir
Elective (Allied) 3
2 0 3+1+0=4
08
HIN14408EA
Print media-Mudern
Madhyam
Elective (Allied) 3 2 0 3+1+0=4
Elective Open
Elective (open)
3
2
0
3+1+0=4 09 HIN14409EO Medival poetry
24 Credit = 32Contact Hours
24
8
0
24
Credit Combination could be :12+12+0=24 or 12+8+4=24
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
48
Marks : 80 for Written Examination
20 for Continuous Assessment
Time : Three Hours Course Code: HIN14401CR
Course Title : kqaa saaih%ya- ihMdI khanaI (Katha Sahitya-Hindi Kahani )
naaoT :- pstut pSna –p~ ka pazyakma ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa> ikyaa gayaa hO.pqama [ka[- sao dao vyaa#yaaeM ivaklp ko saaqa pUCI jaayaoMgaI. iWtIya, tRtIya evaM catuqa- [kayaaoM sao tIna Aalaaocanaa%mak pSna ivaklp ko saaqa pUCo jaayaoMgao. [ka[-:- 1 o pitinaiQa ihndI khainayaaM - inammailaiKt sandBa- maoM - ]sanao kha qaa, AakaSa dIp, ek idna ka
maohmaana, ija,MdgaI AaOr jaaoMk, caIf kI davat, isa@ka badla gayaa. [ka[-:- 2 inamnailaiKt khanaIkaraoM ka yaugabaaoQa- o pomacand. o jayaSaMkr psaad. o jaOnaond. o yaSpala.
[ka[-:- 3 inamnailaiKt khanaIkaraoM kI khanaI – klaa ka AQyayana - o mannaU BaNDarI. o maIra kant. o kmalaoSvar. o AaomapkaSa vaalmaIkI.
[ka[-:- 4 ihndI khanaI kI pvaRi<ayaMa – o na[- khanaI. o AkhanaI. o saMcaotna khanaI. o samaantr khanaI.
sahayak ganqa Biblography
1. samakalaIna BaartIya khanaI - Da. ]Yaa Sau@la.
2. khanaI: sva$p AaOr saMvaodnaa – rajaoMd yaadva.
3. ihndI khanaI samakalaIna pirdRSya - Da^. sauKbaIr isaMh.
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
49
4. Aaja kI khanaI – ivajaya maaohana isaMh, 5. na[- khanaI:sandBa- AaOr pkRit - dovaISaMkr AvasqaI 6. ihndI khanaI kI ivakasa pikyaa - Da.Aanand pkaSa 7. khanaI sva$p AaOr saMvaodnaaeoM - rajaond yaadva 8. ihndI khanaI ka ivakasa -maQauroSa,
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
50
Marks : 80 for Written Examination
20 for Continuous Assessment
Time : Three Hours
Course Code: HIN14402CR
Course Title: ihndI naaTk - gaIit naaT\ya (Hindi Naatak – Geeti Natay)
naaoT: pstut pSna- p~ ka paz\yak`ma ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa> ikyaa gayaa hOM.pqama [ka[- sao dao vyaa#yaae ivaklp ko saaqa pUCI jaayaoMgaI.iWtIya, tRtIya evaM catuqa- [ka[yaaoM sao tIna Aalaaocanaa%mak pSna ivaklp ko saaqa pUCo jaayaoMgao. [ka[-: 1
• AaQao AQaUro - maaohna rakoSa.
• AMQaa yauga - Qama-vaIr BaartI.
• saMSaya kI ek rat - naroSa maohta.
[ka[-: 2 1 samakalaIna naaTk AaOr maaohna rakoSa. 2 “AaQao AQaUro” naaTk kI maUla samasyaa. 3 AaQao AQaUro naaTk kI rMgamaMcaIyata. [ka[-: 3 1, naaT\ya-kavya prMpra maoM Qama-vaIr BaartI ka sqaana. 2, naaT\ya- kavya ko t%vaaoM ko AaQaar pr “AMQaa- yauga” ka maUlyaaMkna. 3, “AMQaa yauga” naaTk maoM ptIk- yaaojanaa evaM AaQauinakta. [ka[-: 4 1, “saMSaya kI ek rat”naaTk ko SaIYa-k kI saaqa-kta. 2, naroSa maohta kI saMvaodnaa. 3, “saMSaya kI ek rat”naaTk ka naaT\ya- iSalp. sahayak ga`nqa : (Bibliography)
1 AMQaa yauga inavaYa pr - saMjaIva kumaar 2 AMQaa yauga AaOr BaartI ko Anya naaT\ya- pyaaoga – Da. jayadova tnaojaa. 3 maaohna rakoSa- ihndI naaTk ka masaIha - gaaoivand caatk. 4 ihndI naaTk- rMgamaMca - [ndnaaqa madana 5 rMgadSa-na - naoimacand.
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
51
Marks : 80 for Written Examination
20 for Continuous Assessment
Time : Three Hours Course Code: HIN14403CR
Course Title : pyaaojanamaUlak ihndI evaM jana-saMcaar ,jana maaQyama Pryojanmulak Hindi Avam JanSanchar,JanMadiam
naaoT : pstut pSna-p~ ka paz\yakma ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO.p%yaok [ka[- maoM sao ek-ek pSna ivaklp ko saaqa pUCo jaae^gao. [ka[--1
o PayaaojanamaUlak ihndI ka sva$p evaM pirBaaYaa. o PayaaojanamaUlak ihndI kI AavaSyakta evaM ivaSaoYatae^. o ihndI ko ivaivaQa $p : raYTBaaYaa rajaBaaYaa saMpk- BaaYaa maanak BaaYaa o rajaBaaYaa ihndI kI saMvaOQaainak isqait.
[ka[--2 o raoja,gaar ko xao~ maoM ihndI. o vat-maana maIiDyaa maoM ihndI. o iva&apna kI tknaIk evaM BaaYaa. o kaya-layaI ihndI ko pmauK pkar – pa$pNa,iTPpNa,pitvaodna,kaya-layaI-p~.
[ka[--3 o jana saMcaar- Aqa-, vyaa#yaa evaM pkar. o roiDyaao ko xao~ maoM BaaYaa kI pkRit. o tana Anautana kI samasyaa tqaa balaaGaat kI samasyaa,. o samaacaar pzna evaM BaaYaa ka vyai@tkrNa.
[ka[--4 o maanak ]ccaarNa. o AaMigak evaM vaaicak AiBavyai@t. o dRSya maaQyama maoM pstutIkrNa kI svaaBaaivakta. o dRSya maaQyama maoM dRSya-Eavya evaM saMgaIt ka talamaola.
sahayak ganqa saUcaI {Bibliography}
1 pyaaojanamaUlak ihndI-isawant AaOr pyaaoga - dMgala JalaTo 2 pyaaojanamaUlak ihndI - Da.ivanaaod gaaodro 3 pyaaojanamaUlak ihndI - Da^.kmalaoSvar Ba+
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
52
4 vyavahairk ihndI - Da.kOlaaSacand BaaiTyaa 5 vyavahairk ihndI - Da^.mahond ima~la 6 vyavahairk ihndI - Da.kmalaa kaOSala 7 AaQauinak janasaMcaar AaOr ihndI - pao. hirmaaohna 8 roiDyaao, dUrdSa-na - Da. hirmaaohna 9 ihndI BaaYaa ka ]dBava AaOr ivakasa hrdova BaarI 10 ihndI BaaYaa Baaolaanaaqa itvaarI
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
53
Marks : 80 for Written Examination
20 for Continuous Assessment
Time : Three Hours Course Code:HIN14404EA
Course Title- dilat laoKna naaoT : pstut pSana p~ ka paz\yaivaYaya ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO.p%yaok [ka[- maoM sao ek -ek pSna ivaklp ko saaqa pUCa jaayaogaa. [ka[- 1 dilat laoKna AvaQaarNaa pircayaa%mak [ithasa [ka[- 2 dilat saaih%ya kI saaqa-kta:AiBap`aya evaM ]saka saaOMdya- dilat saaOndya-Saas~ ko saOwaMitk AaQaar
[ka[- 3 ‘ CPpr’ kqya kI dRiYT sao ivaSlaoYaNa dilat saaOndya-Saas~ kI dRiYT sao ivaSlaoYaNa [ka[- 4 ‘jaUzna’ kqya kI dRiYT sao ivaSlaoYaNa dilat saaOndya-Saas~ kI dRiYT sao ivaSlaoYaNa
saMdBa- ga`Mqa 1 AaQauinak saaih%ya maoM dilat caotnaa - dovaond caaObao , AaoireMT blaOksvaana idllaI 2 dilat saaih%ya- sva$p AaOr saMvaodnaa - saUya-naarayaNa rNasauBao, Aimat pkaSana gaaijayaabaad
3 AismataAaoM ko saMGaYa- maoM dilat samaaja - [-Sa kumaar, Akadimak pitBaa idllaI 4 dilat saaih%ya- [ithasa, vat-maana AaOr BaivaYya - naTraja pkaSana idllaI 5 dilat caotnaa AaOr s~I - ivajaya kumaar saMdoSa, Da. naamadova 6 mau#yaQaara AaOr dilat saaih%ya - saamaiyak pkaSana nayaI idllaI
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
54
7 dilat saaOndya-Saas~ - AaomapkaSa vaailmakI raQaakRYNa pkaSana idllaI 8 dilat ivaSaoYaaMk - hMsa pi~ka 9 ihndI ka gaV saaih%ya - Da. ramacand/ itvaarI 10 ihndI saaih%ya ka dUsara [ithasa - Da. baccana isaMh
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
55
Marks : 80 for Written Examination
20 for Continuous Assessment
Time : Three Hours Course Code: HIN14405EA Course Title - inabanQakar : Aacaaya- ramacand Sau@la – ivaSaoYa AQyayana naaoT : pstut pSna p~ ka paz\yaivaYaya ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO.iWtIya [ka[- maoM sao ‘dao’ vyaa#yaae ivaklp ko saaqa pUCIM jaayaoMgaI tqaa pqama, tRtIya evaM catuqa- [ka[yaaoM maoM sao ek-ek Aalaaocanaa%mak pSna ivaklp ko saaqa pUCo jaayaogaa. [ka[- 1 o Aacaaya- ramacand Sau@la : vyai@t%va evaM kRit%va
[ka[- 2 o icantamaiNa (Baaga ek) : Aacaaya- ramacand Sau@la
kovala inamnailaiKt inabanQaaoM ka gahna AQyayana : Eawa- Bai@t, kivata @yaa hO? lajjaa- glaaina, saaQaarNaIkrNa AaOr vyai@t-vaOica~yavaad,
Baava -manaaoivakar [ka[- 3 o icantamaiNa ko inaQaa-irt inabanQaaoM pr AaQaairt ek pSna ivaklp ko saaqa krayaa jaaegaa.
[ka[- 4 o inabanQakar Sau@la ka ihndI inabanQa saaih%ya maoM vaOiSaYT\ya
sandBa- ga`nqa 1 inabanQakar Aacaaya- ramacand Sau@la Da lailat psaad saksaonaa 2 Aacaaya- ramacand Sau@la ivajaocand snaatk 3 Aacaaya- hja,arI psaad iWvaodI ka saMga`h saaihi%yak Da^. caMdunaaqa caaObao 4 Aacaaya- hja,arI psaad iWvaodI Da.i~Bauvana isaMh 5 inabanQakar Aacaaya- hja,arI psaad iWvaodI Aa.ramamaUit- i~pazI 6 Aacaaya- ramacand Sau@la va ihndI Aalaaocanaa Da^.ramaivalaasa Samaa- 7 Aalaaocak Aacaaya- ramacand Sau@la ramamaUit- i~pazI 8 ihndI ka gaV saaih%ya Da^.ramacand itvaarI 9 ihndI saaih%ya baIsavaIM SatabdI naMddulaaro vaajapoyaI 10 maMjaUYaa Aa.ivaSvanaaqa pBaamaiNa
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
56
Marks : 80 for Written Examination
20 for Continuous Assessment
Time : Three Hours Course Code:HIN14406EA
Course Title - kiva hirvaMSaraya baccana - ivaSaoYa AQyayana naaoT : pstut pSna p~ ka paz\yaivaYaya ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO.iWtIya [ka[- maoM sao ‘dao’ vyaa#yaae ivaklp ko saaqa pUCIM jaayaoMgaI tqaa pqama, tRtIya evaM catuqa- [ka[yaaoM maoM sao ek-ek Aalaaocanaa%mak pSna ivaklp ko saaqa pUCo jaayaogaa. [ka[- 1
o baccana: vyai@t%va evaM kRit%va [ka[- 2
o maQauSaalaa AarMiBak 20 CMd vyaa#yaae o maQauklaSa AarMiBak 10 CMd vyaa#yaae
[ka[- 3 o baccana kavya ka p`mauK pitpaVya,samasaamaiyakta
[ka[- 4 o baccana kavya maoM poma va ]maMga ka ]_oSya, halaavaadIo ptIka%mak SabdaoM kI daSa-inak vyaa#yaa-
halaa, baalaa, saakI, maQauSaalaa, Pyaalaa, pInaovaalaa, saagar, AMgaUr, kiva va Anya Sabd. sahayak ga`nqa :
1 ihndI saaih%ya ka [ithasa Aa0 ramacand Sau@la 2 ihndI saaih%ya ka [ithasa Da^0 nagaond 3 kavyaSaas~ ko nayao ixaitja Aa0 ramamaUit- i~pazI 4 ihndI saaih%ya AaOr saMvaodnaa ka ivakasa ramasva$p catuvao-dI 5 ihndI saaih%ya ka dUsara [ithasa Da^0 baccana isaMh 6 ihndI saaih%ya ]d\Bava va ivakasa Aa0 hja,arIpsaad iWvaodI 7 AaQauinak saaih%ya naMddulaaro vaajapoyaI 8 ihndI saaih%ya baIsavaIM SatabdI naMddulaaro vaajapoyaI 9 ihndI saaih%ya kI khanaI pBaakr maacavao 10 AaQauinak kavya ka klaa va dSa-na Aa0 ramamaUit- i~pazI
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
57
Marks : 80 for Written Examination
20 for Continuous Assessment
Time : Three Hours Course Code: HIN14407EA
Course Title - naaTkkar hbaIba tnavaIr naaoT : pstut pSna p~ ka paz\yaivaYaya ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO.pqama [ka[- maoM sao ‘dao’ vyaa#yaae ivaklp ko saaqa pUCIM jaayaoMgaI tqaa iWtIya, tRtIya evaM catuqa- [ka[yaaoM maoM sao ek-ek Aalaaocanaa%mak pSna ivaklp ko saaqa pUCo jaayaogaa. [ka[- 1 o ja,hrIlaI hvaa – gahna AQyayana (vyaa#yaa)
[ka[- 2 o ihndI rMgamaMca AaOr hbaIba tnavaIr o ihndI naaT\ya saaih%ya maoM hbaIba tnavaIr ka yaaogadana o samakalaIna naaTkkaraoM maoM hbaIba tnavaIr ka sqaana
[ka[- 3 o ‘ja,hrIlaI hvaa’ ka tai%vak ivavaocana o ‘ja,hrIlaI hvaa’ kI maUla saMvaodnaa o ‘ja,hrIlaI hvaa’ ka yaqaaqa-
[ka[- 4 o ‘ja,hrIlaI hvaa’ maoM icai~t maUla samasyaae^ o ‘ja,hrIlaI hvaa’ maoM maUlya saMkmaNa o ‘ja,hrIlaI hvaa’ maoM naaT\ya iSalp
saMdBa- ga`nqa: 1 ja,hrIlaI hvaa hbaIba tnavaIr 2 rMgamaMca ka saaOndya-Saas~ dovaondraja AMkur 3 klaa hMsakumaar itvaarI 4 ihndI naaTk : ]d\Bava va ivakasa Da dSarqa AaoJaa 5 ihndI ka gaV saaih%ya Da^ ramacand itvaarI 6 kavya klaa va Anya inabaMQa jayaSaMkr psaad 7 kavya t%va ivamaSa- Da ramamaUit- i~pazI
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
58
8 yaugabaaoQa AaOr ihndI naaTk Da sairta vaaiSaYz 9 saazao<ar ihndI naaTk Da^ naIlama razI 10 ihndI naaTk Aaja kla Da jayadova tnaojaa
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
59
Marks : 80 for Written Examination
20 for Continuous Assessment
Time: Three Hours Course Code: HIN14408EA
Course Title- ipMT maIiDyaa maudNa maaQyama
naaoT : pstut pSna p~ ka paz\yaivaYaya ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO.p%yaok [ka[- maoM sao ek ek pSna ivaklp ko saaqa pUCo jaayaoMgao.
[ka[- 1 ihndI p~kairta ka [ithasa p~kairta ko ivaivaQa Aayaama
rajanaIit, samaajanaIit Aaid
raYT/Iya Aandaolana evaM maudNa maaQyama maudNa maaQyama kI caunaaOityaa evaM daiya%va [ka[- 2 maudNa- klaa ka [ithasa maudNa maaQyama maoM BaaYaa kI saMrcanaa p~ ko $p- ivanyaasa kI AaQauinaktma iSalpivaiQa ka &ana pRYT sajjaa, [nT/ao, laID,
[ka[- 3 sampadna klaa daiya%va evaM isawaMt saMSaaoQana klaa isawaMt, pyaaoga, icanh, maaija-na
iBanna syaahI, SaIYa-k
AMkanausaarI, pOra ivaBaajana, pad iTPpNaI samaacaar tOyaar krnao kI tknaIkI jaanakarI samaacaar ka mah%va kI dRiYT sao pstuit ivavaok
[ka[- 4 pairBaaiYak SabdavalaI ka sva$p
pairBaaiYak SabdavalaI kI inamaa-Na pik`yaa pairBaaiYak SabdavalaI samasyaaeoM evaM samaaQaana vaO&ainak, tknaIkI xao~ maoM ihndI SabdavalaI.
saMdBa- gaMqa 1 pyaaojanamaUlak ihndI - Da. kmalaoSvar Ba+ 2 kamakajaI ihndI - Da. kOlaaSa cand/
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
60
3 samaacaar p~aoM kI BaaYaa - Da. maaiNak maNgaoSa 4 AaQauinak iva&apna - Da. pomacand ptnjaila 5 sampadnaklaa evaM pUf pzna - Da. hirmaaohna 6 pyaaojanamaUlak ihndI,kamakajaI ihndI - kOlaaSa cand/ BaartI 7 pa$pNa evaM iTPpNaI - Baaolaanaaqa itvaarI 8 vyaavahairk ihndI - Da mahond/ ima<ala 9 AaQauinak samaacaar p~ pbanQanaa - Ainala ikSaaor puraoiht 10 samaacaar, fIcar laoKna evaM sampadna klaa – Da hirmaaohna
Annexure to Notification F(Pres-Syllabi.PG-CBCS)Acad/KU/14 dated 15-05-2014 Syllabus for M.A Hindi 1st to 4th semester
61
Marks : 80 for Written Examination
20 for Continuous Assessment
Time : Three Hours
Course Code:HIN14409EO
Course Title -maQyakalaIna kavya (Medieval Poetry) pustk – “maQyakalaIna ihndI kavya” saMpadk – Da^.caMdUlaala dubao pkaSak – pUiNa-maa pkaSana naavaaodyanagar,QaarvaaD,,580003 kNaa-Tk 1 inaQaa-irt paz\ya pustk maoM sao kbaIr (saaiKyaa,pd),jaayasaI (gaaora- baadla yauw KMD),saUrdasa ko pd tqaa tulasaI ka (ramavanagamana ,Bart cairt) maoM sao tIna vyaa#yaae ivaklp ko saaqa pUCI jaaegaI . AMk 10*3 = 30 2 paz\ya pustk maoM inaQaa-irt kivayaaoM ko jaIvana evaM kRit%va sao sambainQat ek pSna ivaklp ko saaqa pUCa jaaegaa . AMk 17 3 paz\ya pustk maoM inaQaa-irt kivataAaoM sao sambainQat ek p`Sna ivaklp ko saaqa pUCa jaaegaa. AMk 17 4 paz\ya pustk maoM inaQaa-irt kivayaaoM kI BaaYaagat ivaSaoYatae. AMk 16
1
General Instructions for the Candidates
(CBCS-2015 -2016) 1. The two year (4 semester) P.G Programme is of 96 credit weightage i.e
24 credits per semester. (24x4=96)
2. A candidate has to opt for 12 credits from the core papers in each semester.
3. A candidate has a choice to opt for any 6 credits (2 papers) out of 12 credits
(4 papers) offered as Discipline Centric Elective (DCE). The candidate has
to continue the DCE course with spinal connectivity in all the four
semesters.
4. The candidate can obtain minimum 06 credits (two papers) in each semester
from sister departments from the Generic Elective (GE).
5. A candidate can obtain a minimum of 4 credits (02 paper) from Open
Elective (OE) from outside the faculty in each semester.
6. A candidate can earn more than the minimum required credits (6 credits)
from GE & OE (or a combination of both) which shall be counted towards
the final result of the candidate.
7. Exam shall consist of two components viz- (I) continuous assessment 20%
and (II) term end exam. 80%.
2
SEMESTER I
Course code
Course Title
Paper Category
Hours per Week
Credits
L T Core Papers
S.No
01 HIN15101CR History of Hindi
Literature Core
4
0
4
02 HIN15102CR Madhyakaleen
Kavya-1 Core
4 0
4
03 HIN15103CR Indian Criticism Core
4
0
4
04 HIN15104DCE Hindi Bhasha ka
vikas Elective (DCE)
2
1
3
05 HIN15105DCE Aadhikaleen
Kavya Elective (DCE)
2
1
3
06 HIN15106DCE Kashmir Ka
Hindi Sahitya Elective (DCE)
2
1
3
07 HIN15107DCE Gadhya Ki Nai
Vidhayan Elective (DCE)
2
1 3
08
HIN15108GE
Hindi Phonemes
& Graphemes-I Elective (GE) 3 0 3
09 HIN15109GE
Introduction To
Hindi Grammer
& Writing-I
Elective (GE) 3 0 3
10 HIN15110 OE Hindi Phonemes
& Graphemes-I
Elective open(OE)
2 0 2
11 HIN15111 OE Hindi Phonemes
& Graphemes-II Elective open(OE) 2 0 2
24 Credit = 24 Contact Hours per week
30
04
34
Credit Combination could be :12+06+06+04=28
3
M.A. Hindi (Semester-I ) CBCS
For the year (2015-2016)
HIN15101CR (4 Credits)
Marks : 80 for Written Examination
20 for Continuous Assesment
Time : Three Hours
Title: ihndI saaih%ya ka [ithasa (Aaidkala sao rIitkala tk)
(History of Hindi Literature) (Aadikal se Retikal Tak)
naaoT : p`stut p`Sna-p~ ka pazyak`ma ‘caar’ [ka[ -yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO.p`%yaok [ka[- maoM sao
ek- ek Aalaaocanaa%mak p`Sna ivaklp ko saaqa pUCa jaaegaa.
[ka[-:- 1
o ihndI saaih%ya [ithasa laoKna ko AaQaar evaM saaih%yaoithasa laoKna kI prmpra.
o ihndI saaih%ya ko [ithasa ka kala- ivaBaajana, ivaiBanna mat evaM inaYkYa-.
o Aacaaya- ramacand/ Sau@la tqaa Aacaaya- hja,arI p`saad iWvaodI kI [ithasa dRiYT:
[ka[-:- 2
o Aaidkala kI saamaaijak pirisqaityaaM, naamakrNa, saaihi%yak ivaSaoYataeoM
(isaw, naaqa, jaOna evaM laaOikk saaih%ya)
o rasaao saaih%ya kI prmpra.
o ApBa`MSa saaih%ya ka ihndI pr p`Baava
o AaidkalaIna gaV saaih%ya
4
[ka[-:-3
o Bai> Aandaolana ka ]dBava AaOr ivakasa
o Bai>kala kI ivaiBanna kavyaQaaraeM,saMt kavya, saUfI kavya, rama kavya,
kRYNa kavya ko p`itinaiQa kivayaaoM tqaa ]nako saaih%ya kI ivaSaoYataeM.
o inagau-Na Bai> evaM sagauNa Bai> maoM Antr evaM samaanataeM
[ka[-:-4
o rIitkalaIna ka naamakrNa, rIitkalaIna kivayaaoM ko ivaivaQa vaga- tqaa
]nakI saaihi%yak ivaSaoYataeM- rIitisaw, rIitbaw, rIitmau>.
o rIitkala ko p`mauK kiva- dova, Aalama, ibaharI, rsaKana, Ganaanand, rhIma.
o rIitkalaIna EaRMgaaro<ar kavya
sahayak ga`nqa ( Biblography)
1 ihndI saaih%ya ka [ithasa - saM.ramacand` Saukla 2 ihndI saaih%ya ka Aaidkala - hja,arI p`saad iWvaodI 3 ihndI saaih%ya kI BaUimaka - hja,arI p`saad iWvaodI 4 ihndI saaih%ya ka ]dBava AaOr ivakasa - hja,arI p`saad iWvaodI 5 ihndI saaih%ya ka Aalaaocanaa%mak [ithasa – Da^. ramakumaar vamaa- 6 ihndI saaih%ya ka [ithasa –hrISavand` vamaa- 7 ihndI saaih%ya ka [ithasa - Da^. nagaond` 8 ihndI saaih%ya ka AtIt – Aacaaya- ivaSvanaaqa imaEa 9 rIitkavya kI BaUimaka – nagaond 10 naaqa samp`daya - hja,arI p`saad iWvaodI 11 ihndI saaih%ya ka rIitkala -p`ao.ivanaaod kumaar tnaojaa(hiryaaNaa saaih%ya AkadmaI) 12 isaw saaih%ya - Qama-vaIr BaartIya 13 rIit kivayaaoM ka Aacaar%va - sa%yadova caaOQarI.
5
HIN15102CR (4 Credits)
Marks : 80 for Written Examination
20 for Continuous Assesment
Time : Three Hours
Title : (maQyakalaIna kavya) Madhykaleen kavya -1
naaoT :- p`stut p`Sna –p~ ka paz\yaivaYaya ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa> ikyaa gayaa hO.p`qama [ka[ - maoM
sao tIna vyaa#yaaeoM tqaa iWtIya, tRtIya tqaa catuqa- [ka[yaaoM maoM sao ek -ek Aalaaocanaa%mak
p`Sna ivaklp ko saaqa pUCa jaaegaa.
[ka[-:- 1 (“maQyayaugaIna kavya ivaivaQaa‛: p`ao. ja,aohra Afja,la)
o kbaIr : pR. saM. 61- 68
o jaayasaI : naagamatI ivayaaogaKND, isaMhladIp KND, maanasaraodk KND (pd\maavat)
pR. saM. 286-294 tk pR. saM. 278-286
o saUrdasa : pR. saM. 96-105
[ka[-:- 2
o kbaIr kI Bai>- Baavanaa, samaaja- dSa-na, kavya- BaaYaa, rhsyavaad
[ka[-:- 3
o jaayasaI ka ivarh- vaNa-na, rhsyavaad, p`oma- vyaMjanaa, mahakavya%va
[ka[-:- 4
o saUrdasa kI Bai>-pwit, vaa%salya- Baavanaa, EaRMgaar pxa, rIit t%va
6
sahayak ga`nqa saUcaI ( Biblography)
1- kbaIr ga`nqaavalaI - Da^. Syaama saundr dasa
2- kbaIr - saM. hja,arI p`saad iWvaodI
3- kbaIr maImaaMsaa - Da^.ramacand` itvaarI
4- kbaIr ka rhsyavaad - ramakumaar vamaa-
5- kbaIr AaOr kbaIr pMqa - saM. Da^. kodarnaaqa iWvaodI
6- ]<arI Baart kI saMt prmpra - prSaurama catuvao-dI
7- jaayasaI ga`nqaavalaI - ramacand` Saukla
8- jaayasaI ka iSalp ivaQaana - dIixat, CaoTolaala
9- ihndI saUfI kavya kI BaUimaka – ramapUjana itvaarI
10- saUrsaagar - nanddulaaro vaajapoyaI
11- saUr saaih%ya sandBa- - saM. laxamaIkant vamaa-
12- saUrdasa AaOr ]naka Ba`margaIt - Da^. EaIinavaasa Samaa-
13- saUrdasa AaOr ba`jaBaaYaa - p`Bau payala imatla
14- saUr - maonaojar paNDoya
15- saUr AaOr ]naka saaih%ya - Da^. hrvaMSaraya Samaa-
16- saUrdasa - naMddularovaajapoyaI
17- saUr-ivamaSa- - Aa. ramamaUit- i~pazI
18-i~vaoNaI - Aa. ramacand` Saukla
7
HIN15103CR (4 Credits)
Marks : 80 for Written Examination
20 for Continuous Assesment
Time : Three Hours
Title: BaartIya kavyaSaas~ (Indian Criticism)
naaoT:- p`stut p`Sna-p~ ka paz\yak`ma ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO. p`%yaok [ka[ - maoM
sao ek- ek Aalaaocanaa%mak p`Sna ivaklp ko saaqa pUCo jaayaoMgao.
[ka[-:-1
BaartIya kavyaSaas~- ek pircaya
o kavya-laxaNa
o kavya-p`yaaojana, kavya-hotu
o kavya-daoYa
[ka[-:- 2
o rsa- samp`daya (rsa sva$p, rsa ko AMga, rsa- inaYpi<a evaM saaQaarNaIkrNa)
o AlaMkar-samp`daya (AlaMkar sva$p, ivaSaoYata, p`Baod, cama%karvaad)
[ka[-:- 3
( Qvaina samp`daya )
o Qvaina ka Aqa-
o Qvaina- p`Baod
o Qvaina-kavya
o Qvaina isawant kI sqaapnaaeoM va kavya kI Aa%maa
8
[ka[-:- 4
o AaOica%ya-samp`daya
o vak`aoik<a- samp`daya
o rIit- samp`daya
o sahRdya va saaOndya- kI AvaQaarNaa
sahayak ga`nqa saUcaI ( Biblography)
1. kavya t%va ivamaSa- - Da^. ramamaUit- i~pazI
2. BaartIya kavyaSaas~ - Da^. sa%yadova caaOQarI
3. BaartIya kavyaSaas~ - saM. ]dyaBaana isaMh
4. kavya dp-Na - ramadihna imaEa
5. rsa- isawant - Da^. nagaond`
6. rsaiBaivyaikt - Da^. dSarqa iWvaodI
7. AiBanava ka rsa-ivavaocana - nagaInadasa paroK
8. BaartIya kavya isawant - tark naaqa baalaI
9. saaih%ya Saas~ kaoSa - hirvaMSaraya ‘hIra 10. ihndI saaih%ya kaoSa (Baaga ek) - QaIrond/ vamaa-
11. kavyaSaas~ - BaagaIrqa imaEa
12. rsamaImaaMsaa - Aa. ramacand` Saukla
13. kavyaSaas~ ko nayao ixaitja - Aa. ramamaUit i~pazI
9
HIN15104 DCE (3 Credits)
Marks - 60 for written Examination
15 for continuous Assessment
Time –2: 30 hours
Title - ihndI BaaYaa ka ivakasa
naaoT : p`stut p`Sna p~ ka paz\yaivaYaya ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO.p`%yaok [ka[ - maoM
sao ek-ek Aalaaocanaa%mak p`Sna ivaklp ko saaqa pUCo jaaeoMgao.
[ka[- 1
o ihndI AaOr ]sakI eoithaisak pRYzBaUima
o p`acaIna BaartIya Aaya- BaaYaaeoM -
o saMskRt,paila,p`akRt,ApBa`MSa
[ka[- 2
o AaQauinak BaartIya Aaya- BaaYaaeoM o ihndI ka BaaOgaaoilak ivastar
[ka[- 3
o ihndI kI ]pBaaYaaeoM o Sabd samaUh
o td\Bava,t%sama, doSaja,ivadoSaI
[ka[- 4
o BaartIya ilaipyaa - saMixaPt pircaya o dovanaagarI ilaip
10
sahayak ga`nqa saUcaI (Bibliography)
1 ihndI BaaYaa - Da^.Baaolaanaaqa itvaarI
2 ihndI BaaYaa ka [ithasa - Da^. QaIrond` vamaa-
3 ihndI BaaYaa ka ]dBava AaOr ivakasa - Da^. ]dya naarayaNa itvaarI
4 BaartIya Aaya- BaaYaae^ - saunaIit kumaar caTjaI-
5 ihndI BaaYaa ka ]dBava AaOr ivakasa - jauAala gauNaanand
6 maQya kalaIna AvaQaI ka ivakasa - Da^. Ainatkumaar itvaarI , Da^. knhoyaa isaMh
7 BaaYaa Saas~ tqaa ihndI BaaYaa $proKa - Da^. dovaond` kumaar Saas~I
8 ihndI BaaYaa tqaa ]nakI baaoilayaa^ - kRpa SaMkr isaMh
9 ihndI : ]d\Bava va ivakasa - Da^.hrdova baahrI
10 ihndI vyaakrNa -Aa. kamatap`saad gau$
11 ihndI SabdanauSaasana -Aa.ikSaaorIdasa vaajapoyaI
11
HIN15105 DCE (3 Credits)
Marks : 60 for Written Examination
15 for Continuous Assesment
Time 2 : 30 Hours
Title- AaidkalaIna kavya
naaoT - p`stut p`Sna p~ ka paz\ya k`ma ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO.p`qama [ka[- sao
‘tIna’ vyaa#yaaeoM tqaa Anya ‘tIna’ [ka[yaaoM maoM sao ek- ek Aalaaonaa%mak p`Sna
ivaklp ko saaqa pUCo jaayaoMgao.
[ka[- 1-
caMdbardayaI - pRqvaIraja rasaao
(SaiSav`ata ivavaah samaya – AarMiBak 5 CMd.)
naa. p`. saBaa kaSaI
ivaVapit pdavalaI- saM. iSavap`saad isaMh - AarMiBak 10 pd
AmaIr Kusarao - naa. pca. saBaa - AarMiBak 10 Cnd
[ka[- 2-
o rasaao saaih%ya kI prmpra o rasaao kI p`amaaiNakta o rasaao kI BaaYaa
[ka[- 3-
o ivaVapit ka vyai@t%va evaM kRit%va o ivaVapit kI Bai@t pwit o kavya saaOYzva
12
[ka[- 4-
o Kusarao ka vyai@t%va evaM kRit%va o Kusarao kI kavya BaaYaa o laaok t%va
sahayak ga`qaM saUcaI {Bibliography}
1 caMdvardayaI - Da^ SaaMt isaMh
2 ivaVapit - Da^ iSava p`saad isaMh
3 AmaIr Kusarao - saaih%ya AkadmaI na[- idllaI
4 ihndI saaih%ya ka [ithasa - Aa. rama cand` Sau@la
5 saMixaPt pRqvaIraja rasaao - Aa.hja,arI p`saad iWvaodI
6 ihndI ka Aaidkala - Aa.hja,arI p`saad iWvaodI
7 ihndI saaih%ya AaOr saMvaodnaa ka ivakasa - Aacaaya- ramasva$p catuvao-dI
8 AmaIr Kusarao - maajada Asad
9 ivaVapit - saaih%ya AkadmaI, na[- idllaI
10 ihndI saaih%ya ka [ithasa - Da^ baccana isaMh
13
HIN15106 DCE (3Credits)
Marks : 60 for Written Examination
15 for Continuous Assesment
Time : 2:30 Hours
Title : kSmaIr ka ihndI saaih%ya
[ka[- -1
kSmaIr ka ihndI saaih%ya - ek pircaya
[ka[-- 2
kSmaIr ka ihndI kavya
(maaohna inaraSa, r%nalaala Saant,SaiSaSaoKr taoYaKanaI)
[ka[--3
kSmaIr ka ihndI ]pnyaasa- saaih%ya
(cand`kanta,EaImatI xaomalata vaKlaU ,saMjanaa kaOla)
[ka[--4
kSmaIr ka ihndI khanaI- saaih%ya
(hirkRYNa kaOla, maaohna kRYNa dr, Avatar kRYNa raja,dana)
14
sahayak ga`nqa saUcaI (Bibliography)
kSmaIrI saaih%ya ka [ithasa - Da^.SaiSaSaoKr taoYaKanaI
jao eND ko AkadmaI Aa^f AaT- klcar jammaU
kSmaIr AaOr ihndI - ramakavya ka tulanaa%mak AQyayana
Da^.AaoMkr kaOla
baahrI AQyayana piblakoSanaja, idllaI
e ihsT/I Aa^f kSmaIr ilaT/ocar - pI ema ko baamaja[- maoT/aopaoilaTna bauk
kmpnaI p`o
kSmaIr [Tsa klcar hoirToja - kaomaudI eoiSayaa piblakoSana ha]sa bamba[-
15
HIN15107 DCE (3 Credits)
Marks - 60 for written Examination
15 for continuous Assessment
Time –2:30Hours
Title - gaV kI na[- ivaQaaeoM
naaoT - p`stut p`Sna p~ ka paz\yaivaYaya ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa@t hO.p`%yaok [ka[- maoM sao
ek-ek Aalaaocanaa%mak p`Sna ivaklp ko saaqa pUCo jaayaoMgao.
[ka[- 1-
o yaa~avaR<a - pirBaaYaa ,yaa~avaR<a AaOr DayarI ka tulanaa%mak AQyayana
o irpaotaja- - pirBaaYaa, irpaotaja- AaOr roKaica~ ka Antr
o DayarI ( vaasarI)- pirBaaYaa, t%va ,vaasarI AaOr Aa%makqaa
[ka[- 2-;
o jaIvanaI - pirBaaYaa, jaIvanaI ko t%va, jaIvanaI ko p`kar , jaIvanaI AaOr saMsmarNa ka tulanaa%mak AQyayana
o Aa%makqaa - pirBaaYaa ,Aa%makqaa ko t%va, Aa%makqaa ko p`kar, Aa%makqaa AaOr jaIvanaI ka tulanaa%mak AQyayana
o laVu kqaa- pirBaaYaa, p`kar, ivaSaoYataeoM
[ka[- 3-
o saaxaa%kar - pirBaaYaa, saaxaa%kar kI ivaSaoYataeoM o vyaMgya - pirBaaYaa ,hasya vyaMgya kI ivaSaooYataeoM o pTkqaa - AvaQaarNaa AaOr sva$p
16
[ka[- 4-
o gaVkavya - pirBaaYaa evaM sva$p
o p~ saaih%ya - pirBaaYaa, p~ ko p`kar
o gaIit naaTya - pirBaaYaa
sahayak ga`nqa {Bibliography}
1 ihndI ka gaV saaih%ya Da^.ramacand` itvaarI
2 kavyaSaas~ BagaIrqa imaEa
3 ihndI saaih%ya ka [ithasa Da^.nagaond`
4 baohyaa ka jaMgala Da^.kRYNa ibaharI imaEa
5 ihndI gaV ka ivaivaQa $p ramacand` laavainayaa
6 saaihi%yakI Saaintip`ya iWvaodI
7 ihndI saaih%ya AaOr saMvaodnaa ka ivakasa Da^.ramasva$p catuvao-dI
8 i~SaMku A&oya
9 saaihi%yak inabanQa Da^.gaNapitcaMd` gauPt
10 AaQauinak saaihi%yak inabanQa Da^.i~Bauvana isaMh
17
HIN15108GE (3 Credits)
Time – 2 Hours
Title - ihndI vaNa-maalaa – I (Hindi Phonemes & Graphemes-I)
saBaI vaNaao-M ka sahI ]ccaarNa, phcaana evaM laoKna
svaraoM ka pircaya
maa~aeoM
vyaMjanaaoM ka pircaya
saMyau@t vyaMjana, ivadoSaI QvainayaaM
pMcamaaxar, Anaunaaisak, mahap`aNa- Alpp`aNa QvainayaaM
saBaI vaNaao-M ka ]ccaarNa-sqaana
HIN15109GE (3 Credits)
Time – 2 Hours
Title - ihndI vyaakrNa evaM laoKna kaOSala –(I)
(Introduction To Hindi Grammer & Writing-I)
Sabd laoKna
maa~aAaoM vaalao Sabd
vaa@ya laoKna
vaa@ya evaM vaa@ya ko p`kar
sarla, saMyau@t evaM imaiEat vaa@ya
AnaulaoK
18
HIN15110 OE (2 Credits)
Time – 2 Hours
Title - ihndI vaNa-maalaa –Baaga- I (Hindi Phonemes & Graphemes-I)
ihndI vaNaao-M ka sahI ]ccaarNa, p`%yaxaNa, laoKna
svaraoM ka pircaya
svar: pirBaaYaa
maa~aeMo
svaraoM ka ]ccaarNa sqaana.
HIN15111 OE (2 Credits)
Time – 2 Hours
Title - ihndI vaNa-maalaa –Baaga- II (Hindi Phonemes & Graphemes-II)
vyaMjana:pirBaaYaa
vyaMjanaaoM ka pircaya evaM laoKna
ivadoSaI vyaMjana
saMyau@t vyaMjana
pMcamaaxar, Anaunaaisak
mahap`aNa evaM Alpp`aNa QvainayaaM
19
SEMESTER II
Course code
Course Title
Paper Category
Hours per Week
Credits
L T Core Papers
S.No
01 HIN15201 CR History of Hindi
Literature-ii Core
4
0
4
02 HIN15202CR Madhyakaleen
Kavya-2 Core
4
0
4
03 HIN15203CR Western Criticism Core
4
0
4
04 HIN15204DCE Bhasha Vigyan Elective (DCE) 2
1
3
05 HIN15205DCE
Reetikaleen
Shranagaretar
Kavya
Elective (DCE) 2
1 3
06 HIN15206DCE Adhunik Hindi
Mahila Sahitya Elective (DCE)
2
1
3
07 HIN15207DCE Rekhachitra
Aivam Sansmaran Elective (DCE)
2
1 3
08
HIN15208GE
Hindi Phonemes
& Graphemes-II Elective (GE) 3 0 3
09 HIN15209GE
Introduction To
Hindi Grammer &
Writing-II
Elective (GE) 3 0 3
10 HIN15210 OE Hindi Phonemes
& Graphemes-I Elective Open(OE) 2 0 2
11 HIN15211 OE Hindi Phonemes
& Graphemes-II Elective Open(OE) 2 0 2
24 Credit = 24Contact Hours per week
30
04
34
Credit Combination could be :12+06+06+04=28
20
M.A Hindi (2nd
Semester) CBCS
For the year 2015-2016
HIN15201CR (4Credits)
Marks- 80 for written examination
20 for continuous Assessment
Time- 3 Hours
Title: ihndI saaih%ya ka [ithasa {2 }
History of Hindi Literature [II]
naaoT : p`stut p`Sna- p~ ka paz\yak`ma ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO. P`a%yaok [ka[ - maoM sao ek-ek p`Sna ivaklp ko saaqa pUCo jaaeoMgao.
[ka[- - 1
o AaQauinak kala kI saamaanya pirisqaityaaM o faoT- ivailayama ka^laoja AaOr KD,I baaolaI ihndI ka ]dBava evaM ivakasa.
o Baartondu yauga- p`mauK saaih%yakar,saamaanya saaihi%yak ivaSaoYataeoM.
[ka[- - 2
o BaartIya navajaagarNa AaOr raYT/Iya Aandaolana.
o iWvaodI yauga – p`mauK rcanaakar. o P`amauK saaihi%yak ivaSaoYataeoM.
o Cayaavaad – p`mauK kiva evaM saaMskRitk ivaSaoYataeoM.
21
[ka[- - 3
o svacCndtavaad
o p`gaitvaad - ivakasa evaM ivaSaoYataeoM
o p`yaaogavaad - ivakasa evaM ivaSaoYataeoM
o na[- kivata - p`mauK saaih%yakar,rcanaaeM AaOr saamaanya saaihi%yak ivaSaoYataeoM. o samakalaIna kivata
[ka[- - 4
{ihndI gaV – ivaQaaAaoM ka ivakasa}
o khanaI - ivakasa evaM prmpra
o ]pnyaasa - eoithaisak ivakasa evaM vagaI-krNa
o naaTk - eoithaisak ivakasa evaM nayaa $p
o inabanQa - ivakasa evaM prmpra
o Aalaaocanaa - prmpra evaM ivakasa
22
sahayak ga`nqa saUcaI (Bibliography)
1 AaQauinak ihndI saaih%ya - nanddulaaro vaajapoyaI
2 ihndI saaih%ya ka [ithasa - saM.Da^.nagaond`
3 ihndI saaih%ya ka baRht [ithasa - (naagarI p`caairNaI saBaa)
4 ihndI saaih%ya ka AaQauinak [ithasa - rama ikSaaor i~pazI
5 gaV ka ivakasa - ramacand` itvaarI
6 AaQauinak kala kI p`vaRi<ayaaM - naamavar isaMh
7 dUsarI prmpra kI Kaoja [ithasa AaOr Aalaaocanaa - naamavar isaMh
8 ihndI saaih%ya ka [ithasa - naamadova ]%akr
9 ihndI saaih%ya ka dUsaa [ithasa - baccana isaMh
10 ihndI saaih%ya ka AaQaa [ithasa - saumana rajao
23
HIN15202CR (4Credits)
Marks - 80 for written examination
20 for continuous Assessment
Time: 3 hours
Title : maQyayaugaIna kavya (Medieval Poetry)
naaoT: p`stut p`Sna p~ ka paz\yaivaYaya ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO. p`qama [ka[- sao
tIna vyaa#yaaeoM tqaa iWtIya, tRtIya evaM catuqa- [ka[- Aalaaocanaa%mak p`SnaaoM sao sambainQat
haoMgaMo.
[ka[- 1
naaoT: inaQa-airt paz\yapustk: “maQyakalaIna – kavya ivaivaQaa” - sampadk jaaohra Af,ja,la maoM
sao inamnailaiKt kivayaaoM ko kavya ka vyaa#yaa%mak AQyayana krayaa jaaeogaa tqaa
‘tIna’ vyaa#yaaeoM ivaklp ko saaqa pUCI jaaeoMgaI. vyaa#yaa vaalaa Baaga Ainavaaya- hO
tulasaIdasa-ramacairtmaanasa-AyaaoQyaakaND- ramavanagamana pR.saM 169-174 (Bart- janak – saMvaad) pR.saM 246 - 250
(ivanaya pi~ka ) pR.saM 118- 125
ibaharI : ibaharI r%naakr pR .saM 445- 450 Ganaanad : Ganaanand- kiva<a pR. saM 410- 416
[ka[- 2
tulasaI की Bai> Baavanaa, ,
samanvayavaad laaokmaMgala kavya- saaOndya- .
24
[ka[- 3
ibaharI की bahu&ta,,
EaMgaar- pxa,, kavya- saaOYzya, satsa[- prMpra maoM ibaharI satsa[- ka sqaana.
[ka[- 4
Ganaanand का ivarh- vaNa-na, p`oma- vyaMjanaa, kavya- dRiYT, CMd- yaaojanaa.
25
sahayak ga`nqa saUcaI (Bibliography)
1, gaaosvaamaI tulasaIdasa - Aa. ramacand` Saukla
2, Aagama AaOr tulasaI -Da^. ramamaUit- i~pazI
3, tulasaI ko ihya hoir -ivaYNaukant Saas~I
4, tulasaI kavya maImaaMsaa - ]dyaBaana isaMh
5 tulasaI ko AQyayana kI na[- idSaae -imaEa, ramap`saad
6 ibaharI -Aa. ivaSvanaaqa p`saad imaEa
7 ibaharI satsa[- -jagananaaqa isaMh
8 ibaharI AaOr ]naka saaih%ya -Da^. hrvaMSalaala Samaa-
9 ibaharI ka nayaa maUlyaaMkna -baccana isaMh
10 saMixaPt ibaharI (BaUimaka) -Da^. saMsaar cand`
11svacCndkavyaQaara AaOr Ganaanand -Da^.maaohnalaala gaaOD,
12 Ganaanand ka kavya - sahdova Samaa-
13, Ganaanand kI kavya saaQanaa - imaEa, saBaapit
14, saMixaPt ramacaind`ka( BaUimaka ) -jagananaaqa itvaarI
15, rIitkavya BaUYaNa: dova, Ganaanand - ramafor i~pazI
16, rsaKana: vyai@t%va eMva kRit%va -Da^. maajada Asad
17, mahakiva Ganaanand -raja bauiwrajaa
18 Ganaanand -saunaIta Samaa-
26
HIN15203CR (4Credits)
Title: paScaa%ya kavyaSaas~ {Western Criticism}
[ka[- 1
o PlaoTao AaOr Arstu : p`%yaya isawant , AnaukRit isawant ,
o ivarocana isawant , ~asadI
[ka[- 2
o laaoMnjaa[nsa ka ]da<a t%va
o vaD-savaqa- ka kavya-BaaYaa isawant
o kaolairja : klpnaa-isawant
o [ilayaT : prmpra,[ithasa va inavaO-yai@tkta isawant
[ka[- 3
o ircaD-sa : kavya BaaYaa-isawant va maUlya-isawant
o kaocao : AiBavyaMjanaavaad,svacCndtavaad,maa@sa-vaad
[ka[- 4
o Aist%vavaad , manaaoivaSlaoYaNavaad
o ibambavaad , p`tIkvaad
o Aalaaocanaa kI nayaI AvaQaarNaaeoM –
AaQauinakta,]<ar AaQauinakta
ivaDmbanaa, AjanabaIpna, ivasaMgait,
AntrivaraoQa, samailaMgata
27
sahayak ga`nqa saUcaI (Bibliography)
1 paScaa%ya kavyaSaas~ - Aa.dovaond`naaqa Samaa-
2paScaa%ya kavyaSaas~ : [ithasa,isawant va vaad - Da^.BagaIrqa imaEa
3 tulanaa%mak kavyaSaas~ - Da^.ramamaUit- i~pazI
4 saMrcanaavaad va ]<arsaMrcanaavaad - gaaopIcaMd naarMga
5 paScaa%ya samaIxaa - dSa-na - Da^.jagadISa jaona
6paScaa%ya kavyaSaas~ - isawant AaOr vaad - Da^.nagaond` , Da^.kaohlaI
7 paScaa%ya kavyaSaas~ ka [ithasa - Da^.tarknaaqa baalaI
8 AaQauinak Aalaaocanaa ko baIca Sabd - baccana isaMh
9 paScaa%ya kavyaSaas~ - maRdula jaaoSaI
28
HIN15204DCE (3 Credits)
Marks : 60 for Written Examination
15 for Continuous Assesment
Time : 2:30 hours
Title - BaaYaa iva&ana
naaoT - p`stut p`Sna - p~ ka paz\ya- k`ma ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO.p`%yaok [ka[- maoM sao ek- ek Aalaaocanaa%mak p`Sna ivaklp ko saaqa pUCa jaayaogaa.
[ka[- 1
o saamaanya BaaYaa iva&ana o BaaYaa iva&ana – pirBaaYaa, sva$p evaM xao~
[ka[- 2
o BaaYaa iva&ana - AQyayana pwityaaM o BaaYaa iva&ana kI ivaivaQa SaaKaeoM, p`kar
[ka[- 3
Aqa- iva&ana- vaa@ya iva&ana
o Aqa- iva&ana- pirBaaYaa eMva sva$p o Aqa- pirvat-na kI idSaaeoM o vaa@ya iva&ana ko ivaiBanna t%va
[ka[- 4
$p iva&ana, Qvaina iva&ana
o $p iva&ana- pirBaaYaa evaM sva$p o $p iva&ana ko p`kar
o Qvaina (svana) pirvat-na ko karNa
29
sahayak ga`Mqa saUcaI (Bibliography)
1 BaaYaa iva&ana kaoSa- Da^. Baaolaanaaqa itvaarI
2 SaOlaI iva&ana ka [ithasa- paNDoya SaiSaBaUYaNa ‘SaItaMSau’
3 ihndI Sabd samaUh ka ivakasa- Da^. naroSa imaEa
4 SaOlaI iva&ana AaOr saMrcanaavaad- Da^. narond` saonaI.
5 ihndI BaaYaa Da^. Baaolaanaaqa itvaarI
6 BaaYaa iva&ana Aa.dovaond/naaqa Samaa-
7 BaaYaa iva&ana : isawant va p`yaaoga Da^. Warka p`saad sksaonaa
8 SaOlaI iva&ana ivaVainavaasa imaEa
9 ihndI vyaakrNa Aa.kamatap`saad gau$
10 ihndI SabdanuSaasana ikSaaorIdasa vaajapoyaI
30
HIN15205DCE (3 Credits)
Marks : 60 for Written Examination
15 for Continuous Assesment
Time : 2;30 Hours
Title- rIitkalaIna EaRMgaaro<ar kavya
naaoT - p`stut p`Sna p~ ka paz\ya k`ma ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO.p`qama [ka[- sao
‘tIna’ vyaa#yaaeoM tqaa Anya ‘tIna’ [ka[yaaoM maoM sao ek -ek Aalaaocanaa%mak p`Sna
ivaklp ko saaqa pUCo jaayaoMgao.
[ka[- 1-
o gau$ gaaoivand isaMh – sabad hja,aro 5 pd
o BaUYaNa ga`nqaavalaI - ivaSvanaaqa p`saad imaEa (5) pd o igarQar kiva raya - naa ,p` ,saBaa kaSaI- AarMBa sao 5 kuNDilayaa CMd
[ka[- 2-
o gau$ gaaoivand isaMh ka kavyaa%mak pircaya o daiSa-inak icantna o kavya BaaYaa
[ka[- 3-
o BaUYaNa ka kavyaa%mak pircaya o raYT/Iyata o kavyaiSalp
[ka[- 4-
o naIit kavya kI prmpra o igarQar ka naIit kavya o kavya saaOMdya-
31
sahayak ga`Mqa saUcaI (Bibliography)
1 gau$ gaaoivand isaMh - Da^. mahIp isaMh
2 dSamagaMQa ko ivaivaQa Aayaama - ivanaaod tnaojaa
3 isa@K gau$AaoM ka puNya smarNa - Aacaaya- hja,arI p`saad iWvaodI
4 BaUYaNa - ASvanaI prasar
5 BaUYaNa ga`nqaavalaI - Aacaaya- ivaSvanaaqa p`saad imaEa
6 igarQar kivaraya ga`nqaavalaI -naa. p`. saBaa
7 ihndI saaih%ya ka [ithasa - Aacaaya- ramacand/ Sau@la
8 ihndI saaih%ya AaOr saMvaodnaa ka ivakasa - Da^ ramasva$p catuvao-dI
9 ihndI saaih%ya ka AtIt- Baaga- 2 - Aacaaya- ivaSvanaaqa p`saad imaEa
32
HIN15206DCE (3 Credits)
Title-AaQauinak ihndI maihlaa kqaa - saaih%ya
Time : 2;30 Hours
[ka[- 1
o AaQauinak yauga maoM maihlaa laoKna
(kqaa- saaih%ya ko saMdBa- maoM)
o maihlaa laoKna kI ivaiSaYTta -
naarI caotnaa, naarI ivamaSa-
[ka[- 2
ihndI maihlaa ]pnyaasakaraoM ka [ithasa
o svatM~ta pUva- maihlaa laoKna o svatM~\yaao<ar maihlaa laoKna
[ka[- 3
o SaiSap`Baa Saas~I ka saaihi%yak pircaya o ‘KamaaoSa haoto savaala’ ]pnyaasa ka kqya o ‘KamaaoSa haoto savaala’ ]pnyaasa kI maUla samasyaa
[ka[- 4
o maO~yaI puYPaa ka saaihi%yak pircaya o maO~yaI puYPaa ko ]pnyaasa ‘gaunaah bao gaunaah’ ka kqya o ‘gaunaah bao gaunaah’ ]pnyaasa maoM kamakajaI maihlaaAaoM kI saamaaijak samasyaa.
33
sahayak ga`Mqa saUcaI (Bibliography)
1 ihndI saaih%ya ka AaQaa [ithasa - saumana rajao, &anapIz p`kaSana idllaI
2 EaRMKlaa kI kiDyaaM - mahadovaI vamaa-, laaokBaartI p`kaSana [laahabaad
3 naarIvaad rajanaIit, saMGaYa- AaOr mau_o - saaQanaa Aaya-, ihndI maaQyama kayaa-nvayana inadoSaalaya
idllaI, ivaSvaivaValaya idllaI.
4 AaQauinak kqaa saaih%ya maoM naarI - sva$p AaOr p`itmaa -Da^. ]maa Sau@la,Da^. maaQaurI
CoD,a,Arivand p`kaSana baMba[-
5 BaartIya naarI- kla Aaja AaOr kla, - saraoja gauPta p`kaSana saMsqaana idllaI
6 s~I caotnaa ko p`sqaana ibandu, - saunaIta gauPta p`akaSana saMsqaana idllaI
7 ihndI ka gaV saaih%ya - Da^.ramacand/ itvaarI
8 vaaQavaRnQa (nadI, naarI AaOr saMskRit) - ivaVainavaasa imaEa
9 ihndI saaih%ya ka [ithasa - Da^. nagaond/
10 EaMRKlaa kI kiDyaaM - mahadovaI vamaa-
34
HIN15207DCE (3 Credits)
Marks : 60 for Written Examination
15 for Continuous Assesment
Time : 2:30 Hours
Title : roKaica~ evaM saMsmarNa (Rekhachitra Aur Sansamaran)
naaoT :- p`stut p`Sna p~ ka paz\ya k`ma ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO.iWtIya [ka[- maoM sao ‘dao’ vyaa#yaaeoM tqaa Anya ‘tIna’ [ka[yaaoM maoM sao ek -ek Aalaaocanaa%mak p`Sna ivaklp ko saaqa pUCo jaayaoMgao. [ka[- ek:
o roKaica~- pirBaaYaa, ]dBava AaOr ivakasa, t%va o saMsmarNa- pirBaaYaa saMlaap ka mah%va o roKaica~ evaM saMsmarNa ka tulanaa%mak AQyayana
[ka[- dao: ‘AtIt ko calaica~’ - mahadovaI vamaa-
(kovala inamnailaiKt roKaica~ gahna AQyayana ko ilayao)
ramaa, ivaQavaa BaaBaI, baailaka vaQau, maaM, saaibayaa, AnQaa AalaaopI
( ]pyau@-t roKaica~ maoM sao ivaklp ko saaqa kovala dao gaVaMSaaoM kI sap`saMga vyaa#yaa )
o ‘ baajao payailayaa ko GauMGa$’ knhOyaalaala imaEa ko saMsmarNa (saamaanya AQyayana)
[ka[- tIna: AtIt ko calaica~ maoM samaaja ica~Na tqaa saamaaijak caotnaa
o AtIt ko calaica~ maoM naarI Baavanaa o AtIt ko calaica~ kI BaaYaa- SaOlaI o AtIt ko calaica~ ka naamakrNa
[ka[- caar :-
o saMsmarNa saaih%ya maoM knhOyaalaala imaEa ka sqaana. o ‘baajao payailayaa ko GauMGa$’ ka kqya evaM p`itpaV o saMsmarNa saaih%ya maoM knhOyaalaala imaEa ko saMsmarNaaoM ka mah%va evaM
Aalaaocanaa.
35
sahayak ga`nqa saUcaI (Bibliography)
1 mahadovaI vamaa- ko roKaica~ - Da^. ma@Knalaala Samaa-
2 ihndI roKaica~ - Da^. kRpaSaoYa isaMh
3 ihndI ka saMsmarNa saaih%ya - Da^. kamaoSvar SarNa
4 ihndI roKaica~: isawant AaOr ivakasa - Da^. ma@Knalaala Samaa-
5 ihndI roKaica~ - Da^. hrvaMSa laala Samaa-
6 ihndI ka gaV- saaih%ya - Da^. ramacand/ itvaarI
7 ihndI saaih%ya va saMvaodnaa ka ivakasa - Da^. ramasva$p catuvao-dI
8 roKaica~ ivaSaoYaaMk - hMsa pi~ka
9 AaQauinak saaih%ya - A&oya
10 AaQauinak saaih%ya ka [ithasa - Da^. baccana isaMh
36
HIN15208GE (3Credits)
Time : Two Hours
Title : ihndI Sabd kaOSala -II (Hindi Phonemes & Graphemes- II)
ivaramaaid icanhaoM ka p`yaaoga ihndI ko ]psaga- ihndI ko p`%yaya ASauiw SaaoQana – Sabd evaM vaa@ya saMiQa samaasa
HIN15209GE (3Credits)
Time : Two Hours
Title : ihndI vyaakrNa evaM laoKna kaOSala - (II)
(Introduction To Hindi Grammer & Writing-II)
pyaa-yavaacaI Sabd
ivalaaoma Sabd
Anaokaqak- Sabd
Sabd samaUh ko ilae ek Sabd
vaacya- ktR-vaacya, kma-vaacya evaM Baavavaacya
ivaSaoYaNa kI AvasqaaeoM- maUlaavasqaa, ]%travasqaa,]%tmaavasqaa
p`%yaxa- Ap`%yaxa saMvaad
37
HIN15210 OE (2Credits)
Time : Two Hours
Title : ihndI Sabd kaOSala – Baaga-I (Hindi Phonemes & Graphemes- I)
Sabd laoKna
maa~aAaoM vaalao Sabd
vaa@ya laoKna
vaa@yaaoM ko p`kar
imaiEat vaa@ya
saMyau@t vaa@ya
HIN15211 OE (2Credits)
Time : Two Hours
Title : ihndI Sabd kaOSala – Baaga-II (Hindi Phonemes & Graphemes- II)
ihndI ka Sabd BaNDar
saMiQa
s~IilaMga-puilaMga (Sabd)
ekvacana-bahuvacana (Sabd)
Sauw-ASauw (Sabd evaM vaa@ya)
38
SEMESTER III
Course code
Course Title
Paper Category
Hours per Week
Credits
L T
Core Papers
S.No
01 HIN15301 CR Aadhunik Kavita Core
4
0
4
02 HIN15302 CR Katha Sahitya
(Hindi Novel) Core
4
0
4
03 HIN15303 CR Hindi Natak
core
4
0
4
04 HIN15304
DCE Anuvad Elective (DCE)
2
1
3
05 HIN15305
DCE Lambhi Kavita Elective (DCE)
2
1
3
06 HIN15306DCE
Vishist
Sahityakar
Premchand
Elective (DCE) 2
1
3
07 HIN15307 DCE
Natakkar
Bhartendu
Harishchandr
Elective (DCE) 2
1 3
08
HIN15308 GE
Hindi
Comprehension
& Composition-I
Elective (GE) 3 0 3
09 HIN15309GE
Hindi
Comprehension
& Composition-II
Elective (GE) 3 0 3
10 HIN15310 OE
Introduction to
Hindi Grammer
& Writing-I
Elective open (OE) 2 0 2
11 HIN15311 OE
Introduction to
Hindi Grammer
& Writing-II
Elective open (OE) 2 0 2
24 Credit = 24 Contact Hours per week
34
04
34
Credit Combination could be :12+06+06+4=28
39
M.A.Hindi (3rd Semester) CBCS
For the year 2015-2016
HIN15301CR
Marks - 80 for written examination
20 for continuous Assessment
Time- 3:00 hours
Title: AaQauinak kivata (Aadhunik Kavita -1)
naaoT: p`stut p`Sna- p~ ka paz\yak`ma ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa> ikyaa gayaa hOM.p`qama [ka[-
maooM “tIna”vyaa#yaaeoM ivaklp ko saaqa pUCI jaayaoMgaI. iWtIya, tRtIya evaM catuqa- [ka[yaaoM sao
ek- ek Aalaaocanaa%mak p`Sna ivaklp ko saaqa pUCa jaayaogaa.
pustk : ‘AaQauinak kavya- ivaivaQaa’.
saMpadk : p`ao. ja,aohra Af,ja,la.
Pa`kaSak : k`a}na ip`MiTMga p`osa, EaInagar. [ka[-: 1
o saakot - navama saga- - maOiqalaISarNa gauPt.
o kamaayanaI – icanta, Eawa saga- - jayaSaMkr p`saad.
o rama kI Sai> pUjaa - saUya-kant i~pazI “inaralaa”.
o nadI ko WIp – kivata - A&oya.
[ka[-: 2
o iWvaodI yauga kI saaihi%yak ivaSaoYataeoM. o maOiqalaISarNa gauPt ka kavya iSalp.
o saakot maoM ]ima-laa ko ivarh- vaNa-na ka sva$p. o saakot ko AaQaar pr puratnata AaOr navaInata ka WnW.
40
[ka[-: 3
o AaQauinak sandBa- maoM kamaayanaI kI p`asaMigakta.
o “kamaayanaI” mahakavya ka iSalp.
o “kamaayanaI” maoM CayaavaadI t%va.
o “kamaayanaI” maoM dSa-na.
[ka[-: 4
o ihndI kavya maoM inaralaa ka yaaogadana. o inaralaa ko kavya maoM naarI.
o “rama kI Sai> pUjaa”ka mahakavyaa%mak AaOda%ya.
o samakalaIna kavya maoM ‘nadI ko WIp’ ka mah%va.
sahayak ga`nqa saUcaI (Bibliography)
1, kamaayanaI: kavya maoM saMskRt AaOr dSa-na - Wairka p`saad sa@saonaa
2, Cayaavaad AaOr kamaayanaI - Da^. tarknaaqa baalaI
3 inaralaa kI saaih%ya saaQanaa - Da^. ramaivalaasa Sama-a.
4 kamaayanaI ek punai-va-caar - maui>baaoQa
41
HIN15302CR (4Credits)
Marks - 80 for written examination
20 for continuous Assessment
Time- 3 hours
Title: kqaa-saaih%ya- (ihndI ]pnyaasa) Katha-sahity-(Hindi novel)
naaoT: p`stut p`Sna- p~ ka paz\yak`ma ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa> ikyaa gayaa hOM.p`qama [ka[- sao dao
vyaa#yaaeoM ivaklp ko saaqa pUCI jaayaoMgaI.iWtIya, tRtIya evaM catuqa- [ka[yaaoM sao tIna Aalaaocanaa%mak p`Sna ivaklp ko saaqa pUCo jaayaoMgao. [ka[-: 1
inamnailaiKt ]pnyaasaaoM ka gahna AQyayana: o gaaodana - p`omacand.
o baaNaBa+ kI Aa%makqaa- Aacaaya- hja,arI p`saad iWvaodI
o maOlaa AaMcala- fNaISvarnaaqa roNau (saamaanya AQyayana)
naaoT: ]prao> ]pnyaasaaoM maoM sao kovala “gaaodana” tqaa ‘baaNaBa+ kI Aa%makqaa’ sao hI dao vyaa#yaaeoM ivaklp ko saaqa pUCI jaayaoMgaI. [ka[-: 2
o gaaodana ga`amaINa jaIvana ka dstavaoja,.
o gaaodana maoM pa~aoM ka cair~- ica~Na. o gaaodana ka mahakavya%va. o vat-maana yauga maoM gaaodana kI p`asaMigakta.
42
[ka[-: 3
o ihndI ]pnyaasa tqaa baaNaBa+ kI Aa%makqaa. o vastu saMgazna kI dRiYT sao baaNaBa+ kI Aa%makqaa.
o baaNaBa+ kI Aa%makqaa maoM pa~aoM ka cair~- ica~Na. o baaNaBa+ kI Aa%makqaa maoM laoKk ka ]woSya.
[ka[-: 4
o AaMcailak ]pnyaasa ko t%vaaoM ko AaQaar pr maOlaa AaMcala.
o maOlaa AaMcala maoM pa~aoM ka cair~- ica~Na. o maOlaa AaMcala ka naayak.
o maOlaa AaMcala kI BaaYaa- SaOlaI.
43
sahayak ga`nqa saUcaI (Bibliography)
1. p`omacand AaOr ]naka yauga -rama ivalaasa Samaa-. 2. ihndI ]pnyaasa nae ixaitja - Da^. SaiSa BaUYaNa isaMhla 3. p`omacand evaM samakalaIna BaartIya ]pnyaasakar -klaavatI p`kaSa. 4. p`omacand AaOr ]nako ]pnyaasa - ]Yaa EaiYa. 5. p`omacand kI ]pnyaasa klaa AaOr gaaodana - Da^. kRYNadova JaarI. 6. P`aomacand: ek ivavaocana - Da^. nand dulaaro vaajapoyaI. 7. rcanaakar roNau - puYpa janakr 8. fNaISvarnaaqa roNau ka rcanaa saMsaar -saUrja palaIkala 9. dUsarI prMpra kI Kaoja - naamavar isaMh 10. hja,arI p`saad iWvaodI - saM. ASaaok vaajapoyaI. 11. Aacaaya- hja,arI p`saad iWvaodI kI Aalaaocanaa dRiYT - cand` dova. 12. AaQauinakta AaOr ihndI ]pnyaasa - [nd`naaqa madana. 13. saaih%ya AaOr [ithasa prMpra kI AaQauinakta - maOnaojar paNDoya 14. ]pnyaasakar hjaarI p`saad iWvaodI - i~Bauvana isaMh 15. ihndI ]pnyaasa kI saMrcanaa - Da. gaaopala raya
44
HIN15303CR (4Credits)
Title: ihndI naaTk {Hindi Natak}
Time : 3:00 Hours
[ka[--1
o caMd``gauPt {naaTk} – jayaSaMkr p`saad.
o kFya-U {naaTk} – laxmaInaarayaNa laala.
[ka[--2
o naaTk kI pirBaaYaa AaOr t%va. o naaTk ka ]dBava AaOr ivakasa. o AaQauinak naaTk AaOr rMgamaMca ko ivakasa pr paScaa%ya p`Baava. o t%vaaoM ko AaQaar pr p`acaIna evaM AaQauinak naaTk kI tulanaa.
[ka[--3
o P`asaad ko naaTkaoM ka kqya AaOr iSalp. o rMgamaMca kI dRiYT sao p`saad ko naaTkaoM ka maUlyaaMkna. o caMd`gauPt naaTk kI rMgamaMcaIyata. o caMd`gauPt naaTk maoM [ithasa AaOr klpnaa.
[ka[--4
o naaT\ya saaih%ya maoM laxmaInaarayaNa laala ka yaaogadana.
o Da^.laxmaInaarayaNa laala kI naaT\ya-klaa o ‚kFya-U‛ naaTk ko SaIYa -k kI saaqa-kta.
o ‚kFyaU-‛ naaTk ka iSalp-ivaQaana.
45
sahayak ga`nqa saUcaI (Bibliography)
1 p`saad ko naaTk - saurond` p`taPa isaMh
2 p`saad ko naaTk - jagadISa p`saad EaIvaastva
3 naaTk AaOr rMgamaMca kI BaUimaka - laxmaInaarayaNa laala
4 ihndI naaTk AaOr rMgamaMca - ek yaa~a - dSava naarayaNa raya
5 Da^. laxmaInaarayaNa laala ko naaTkaoM maoM pa~-EaRiYT - Da^. ja,aohra Af,ja,la
6 ihndI naaTk - jayadova tnaojaa
46
HIN15304DCE (3Credits)
Marks - 60 for written Examination
15 for continuous Assessment
Time – 2:30Hours
Title - Anauvaad (Translation)
naaoT –p`stut p`Sna p~ ka paz\yaivaYaya ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO.p`%yaok
[ka[- maoM sao ek- ek Aalaaocanaa%mak p`Sna ivaklp ko saaqa pUCo jaayaoMgao.
[ka[- 1
o Anauvaad – Aqa-
o sva$p evaM pirBaaYaa o Anauvaad ko p`kar
[ka[- 2
o Anauvaad p`ik`yaa o Anauvaadk ko gauNa o Anauvaad ka mah%va evaM ]pyaaoigata
[ka[- 3
o saaihi%yak Anauvaad kI samasyaaeoM o kayaa-layaI Anauvaad kI samasyaaeoM o vaO&ainak tqaa tknaIkI saaih%ya ko Anauvaad kI samasyaaeoM
[ka[- 4 o Anauvaad ko ]pkrNa kaoSa pairBaaiYak SabdavalaI kmPyaUTr o Anauvaad punarIxaNa sampadna maUlyaaMkna o Anauvaad kI saaqa-kta p`asaaMigakta tqaa vyaavasaaiyak pirdRSya
47
sahayak ga`Mqa saUcaI (Bibliography)
1 Anauvaad iva&ana kI $proKa - Da^ sauroSa kumaar
2 kmPyaUTr AaOr ihndI - Da^ hirkaoKna
3 Anauvaad isawaMt AaOr sva$p - Da^ manaaohr saraf
4 Anauvaad ko ivaivaQa Aayaama - Da^ pUrnacand TNDna
5 Anauvaad klaa - Da^ ivaSvanaaqa Ayyar
6 Anauvaad kI samasyaae^ - Baaolaanaaqa itvaarI
7 Anauvaad klaa isawaMt AaOr p`yaaoga - Da^ kOlaaSa cand` BaaiTyaaM
8 kmPyaUTr ko BaaiYak Anaup`yaaoga - ivajaya kumaar malhao~a
9 Anauvaad AvaQaarNaa AaOr Anaup`yaaoga - Da^ cand`Baana Sau@la
10 Anauvaad isawaMt AaOr p`yaaoga - Da^ Aaidnaaqa
48
HIN15305DCE (3Credits)
Marks - 60 for written Examination
15 for continuous Assessment
Time – 2:30 Hours
Title - laMbaI kivata
naaoT : p`stut paz\yak`ma ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO.iWtIya [ka[- maoM sao dao vyaa#yaaeoM
ivaklp ko saaqa pUCI jaaeoMgaI.p`qama,tRtIya evaM catu-qa AQyaaya sao Aalaaocanaa%mak p`Sna ivaklp
ko saaqa pUCo jaaeoMgao.
[kak- ek : laMbaI kivata kI saOwaMitk BaUimaka
o laMbaI kivata ka sva$p o [ithasa o laxaNa
o mau#ya kiva {pircaya}
[ka[- dao : AsaaQya vaINaa ( gahna AQyayana)
o ‘AsaaQya vaINaa’ kivata kI vyaa#yaa o saMvaodnaa o BaaYaa saaOndya-
[ka[- tIna : AMQaoro maoM
o ‘AMQaoro maoM’ laMbaI kivata ko $p maoM kivata kI ivaSaoYata o ‘AMQaoro maoM’ kivata maoM fOMTosaI ka AalaoKna o ‘AMQaoro maoM’ kivata maoM saMvaodnaa ka sva$Pa
49
[ka[- caar : Aa%mah%yaa ko iva$w
o laMbaI kivata ko $p maoM ‘Aa%mah%yaa ko iva$w’ kivata ka vaOiSaYT \ya o ‘Aa%mah%yaa ko iva$w’ kivata maoM BaartIya laaoktM~ ka sva$p o ‘Aa%mah%yaa maoM iva$w’ kivata maoM BaaYaa-saaOYzva
sahayak ga`nqa saUcaI (Bibliography)
1 laMbaI kivataeoM AaOr narond` maaohna - Da^.rmaoSa saaonaI
navaraja p`kaSana, idllaI
2 A&oya kI kivata - ek maUlyaaMkna - cand`kant vaaMid@Dokr
sarsvatI p`osa, na[- idllaI
3 maui@t baaoQa :kavya AaOr jaIvana ivavaok - caMd`kaMt dovatalao
rajakmala p`kaSana , idllaI
4 rGauvaIr sahaya : - saM.ivaYNau naagar, Asad jaOdI
AaQaar p`kaSana,pMcakulaa
5 na[- kivata ka pirp`oxya - Da^.prmaanaMd EaIvaastva
naIlama p`kaSana,[laahbaad
6 na[- kivata - Aa.naMddulaaro vaajapoyaI
7AaQauinak kavya kqaa va dSa-na - Aa.ramamaUit- i~pazI
8 p`saad,inaralaa,va A&oya - ramasva$p catuvao-dI
9 na[- kivata AaOr Aist%vavaad - Da^ ramaivalaasa Samaa-
10 A&oya - ivaVainavaasa imaEa
50
HIN15306DCE (3Credits)
Marks : 60 for Written Examination
15 for Continuous Assesment
Time: 2:30 Hours
Title – ivaiSaYT saaih%yakar : p`omacand
[ka[--1 p`omacand vyai@t%va evaM kRit%va
o ]pnyaasa o khanaI o naaTk o inabanQa o sampadkIya
[ka[--2 p`omacand:inabanQakar
p`omacand ko inabanQa saMga`h:pircaya
o kuC ivacaar o saaih%ya ka ]_oSya o inabanQaaoM ka kond/Iya ivaYaya o inabanQaaoM kI ivaSaoYata
[ka[--3 p`omacand naaTkkar
o p`omacand ko tIna naaTkaoM ka pircaya evaM ]_oSya o kba-laa o p`oma kI vaodI o saMga`ama
[ka[--4 sampadk p`omacand
o ‘hMsa’ ko sampadk ko $p maoM ]nako ivacaar o ‘maaQaurI’ ko sampadk ko $p maoM ]nako ivacaar o ‘ jaagarNa’ ko sampadk ko $p maoM ]nako ivacaar
51
sahayak ga`nqa saUcaI (Bibliography)
1 p`omacand- Gar maoM - iSavaranaI dovaI.
2 p`omacand: ek ivavaocana - [nd/naaqa madana.
3 p`omacand:klama ka isapahI - AmaRtraya.
4 p`omacand:jaIvana klaa evaM kRit%va - hMsaraja rhbar.
5 p`omacand:saaihi%yak ivavaocana - naMddulaaro vaajapoyaI
6 p`omacand:ek AQyayana - rajaoSvar gau$.
7 p`omacand:ko saaih%ya isawant - narond/ kaohlaI
8 p`omacand:ek klaa vyai@t%va - jaOnaond/
9 p`omacand:smaRit - saM.AmaRtraya
10 p`omacand:icantna AaOr klaa - [nd/naaqa madana.
52
HIN15307DCE (3Credits)
Title- naaTkkar Baartondu hirSacaMd `
Time : 2:30 Hours
[ka[--1
o AMQaor nagarI – gahna AQyayana (vyaa#yaa)
[ka[-- 2 ihndI naaTk AaOr ekaMkI-
o ihndI naaTk ko p`kar
o ekaMkI – pirBaaYaa, sva$p evaM ivaSaoYataeoM o ekaMkI ka p`stuitkrNa
[ka[-- 3
o ‘AMQaor nagarI’ ka kqya
o ]_oSya,p`asaMigakta
o iSalp – vaOiSaYT\ya
[ka[--4
o AMQaor nagarI maoM icai~t samasyaaeoM o AMQaor nagarI naaTk ka iSalp ivaQaana o rMgamaMca kI dRiYT sao AMQaor nagarI naaTk ka maMcaIkrNa
53
sahayak ga`Mqa saUcaI (Bibliography)
1 ihndI naaTk ]dBava AaOr ivakasa - Da^.dSarqa AaoJaa
2 ihndI naaTk ka Aa%masaMGaYa- -igarISa rstaogaI ,rajakmala p`kaSana, idllaI
3 ihndI naaT\ya pirdRSya - Da^. QaIrond` Sau@la, p`kaSana saMsqaana, idllaI
4 rMgadSa-na - naomaIcaMd` jaOna, raQaakRYNa p`kaSana, idllaI
5 ihndI naaTk - baccana isaMh, raQaakRRYNa pkaSana idllaI
6 ihndI naaTk AaOr rMgamaMca phcaana AaOr prK - [nd`naaqa madana
7 ihndI saaih%ya ka [ithasa - Aa. ramacaMd` Sau@la
8 ihndI saaih%ya ka [ithasa - Da^. nagaond`
9 ihndI saaih%ya saMvaodnaa AaOr ivakasa - Da^.ramasva$p catuvao-dI
10 kavya t%vaivamaSa- - Aa.ramamaUit- i~pazI
54
HIN15308GE (3Credits)
Time – 2 Hours
Title- ihndI vyaakrNa - (I) (Hindi Comprehension & Composition-I)
saM&a, sava-naama, ivaSaoYaNa (pirBaaYaa) ik`yaa, kala, vacana, kark (pirBaaYaa) ek vacana- bahuvacana (kovala Sabd)
s~IilaMga - puilaMga (kovala Sabd)
HIN15309GE (3Credits)
Time – 2 Hours
Title - ihndI vyaakrNa-(II) (Hindi Comprehension & Composition-II)
laaokaoi@tyaaM evaM mauhavaraoM ka Aqa- tqaa vaa@yaaoM maoM pyaaoga
Apizt AnaucCod
saamaanya p~ laoKna evaM iTPpNaI laoKna
p`itvaodna laoKna
saMxaopNa
55
HIN15310 OE (2Credits)
Time – 2 Hours
Title - ihndI vyaakrNa evaM laoKna -Baaga- I
(Introduction of Hindi Grammer & Writing -I )
saM&a,, sava-naama (pirBaaYaa) ik`yaa, kala (pirBaaYaa) ]psaga-, p`%yaya mauhavaro, laaokaoi@tyaaM (iknhIM dsa ka Aqa- evaM vaa@ya)
HIN15311 OE (2Credits)
Time – 2 Hours
Title - ihndI vyaakrNa evaM laoKna - Baaga- II
(Introduction of Hindi Grammer & Writing- II )
Payaa-yavaacaI ivalaaoma Anaokaqa-k ivaramaaid icanhaoM ka p`yaaoga Anaok SabdaoM ko ilae ek Sabd
56
SEMESTER IV
Course code
Course Title
Paper Category
Hours per Week
Credits
L T Core Papers
S.No
01 HIN15401CR Katha Sahitya
(short Story) core
4
0
4
02 HIN15402CR Hindi Natak core 4
0
4
03 HIN15403CR
Pryojanmulk
Hindi
Avam Journalism
Core
4
0
4
04 HIN15404DCE Aalochna Elective (DCE) 2
1
3
05 HIN15405 DCE
Kavi
Harivanshroy
Bachan
Elective (DCE) 2
1
3
06 HIN15406DCE Dalit Lekhan Elective (DCE) 2
1
3
07 HIN15407DCE Nibandhkar Ram
chander shukla Elective (DCE)
2
1 3
08
HIN15408GE
Translation, &
Essay Writing Elective (GE) 3 0 3
09 HIN15409GE Translation &
Writing Skills Elective (GE) 3 0 3
10 HIN15410 OE Prose Writing-I Elective open(OE) 2 0 2
11 HIN15411 OE Prose Writing-II Elective open(OE) 2 0 2
24 Credit = 24 Contact Hours per week
30
04
34
Credit Combination could be :12+06+06+04=28
57
M.A. Hindi (Semester- IV) CBCS
For the year (2015-2016)
HIN15401CR (4Credits)
Marks : 80 for Written Examination
20 for Continuous Assesment
Time: 3 Hours
Title : kqaa saaih%ya- ihMdI khanaI (Katha Saahitya-Hindi Kahani )
naaoT :- p`stut p`Sna –p~ ka paz\yak`ma ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa> ikyaa gayaa hO.p`qama [ka[ - sao
dao vyaa#yaaeoM ivaklp ko saaqa pUCI jaayaoMgaI. iWtIya, tRtIya evaM catuqa- [ka[yaaoM maoM sao tIna
Aalaaocanaa%mak p`Sna ivaklp ko saaqa pUCo jaayaoMgao.
[ka[-:- 1
o p`itinaiQa ihndI khainayaaM - inamnailaiKt sandBa- maoM –
]sanao kha qaa, AakaSa WIp, ek idna ka maohmaana, ija,MdgaI AaOr jaaoMk,
caIf kI davat, isa@ka badla gayaa.
[ka[-:- 2
inamnailaiKt khanaIkaraoM ka yaugabaaoQa-
o p`omacand.
o jayaSaMkr p`saad.
o jaOnaond`.
o yaSapala.
58
[ka[-:- 3
inamnailaiKt khanaIkaraoM kI khanaI – klaa ka AQyayana -
o mannaU BaNDarI.
o maIra kant.
o kmalaoSvar.
o Aaomap`kaSa vaalmaIik.
[ka[-:- 4
ihndI khanaI kI p`vaRi<ayaMa –
o na[- khanaI.
o AkhanaI.
o saMcaotna khanaI.
o samaantr khanaI.
sahayak ga`nqa saUcaI (Bibliography)
1. samakalaIna BaartIya khanaI - Da^. ]Yaa Sau@la.
2. khanaI: sva$p AaOr saMvaodnaa – rajaoMd` yaadva.
3. ihndI khanaI samakalaIna pirdRSya - Da^. sauKbaIr isaMh.
4. Aaja kI khanaI – ivajaya maaohana isaMh,
5. na[- khanaI:sandBa- AaOr p`kRit - dovaISaMkr AvasqaI
6. ihndI khanaI kI ivakasa p`ik`yaa - Da^.Aanand p`kaSa
7. khanaI sva$p AaOr saMvaodnaaeoM - rajaond` yaadva
8. ihndI khanaI ka ivakasa -maQauroSa
59
HIN15402CR (4Credits)
Marks - 80 for written examination
20 for continuous Assessment
Time: 3 Hours
Title: ihndI naaTk (Hindi Naatak)
naaoT: p`stut p`Sna- p~ ka paz\yak`ma ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa> ikyaa gayaa hO.p`qama [ka[- sao dao
vyaa#yaaeoM ivaklp ko saaqa pUCI jaayaoMgaI.iWtIya, tRtIya evaM catuqa- [ka[yaaoM maoM sao tIna Aalaaocanaa%mak p`Sna ivaklp ko saaqa pUCo jaayaoMgao.
[ka[-: 1
o AaQao AQaUro - maaohna rakoSa.
o AMQaa yauga - Qama-vaIr BaartI.
o saMSaya kI ek rat - naroSa maohta.
[ka[-: 2
o samakalaIna naaTk AaOr maaohna rakoSa.
o “AaQao AQaUro” naaTk kI maUla samasyaa.
o AaQao AQaUro naaTk kI rMgamaMcaIyata.
[ka[-: 3
o naaT\ya-kavya prMpra maoM Qama-vaIr BaartI ka sqaana.
o naaT\ya- kavya ko t%vaaoM ko AaQaar pr “AMQaa yauga” ka maUlyaaMkna.
o “AMQaa yauga” naaTk maoM p`tIk- yaaojanaa evaM AaQauinakta.
60
[ka[-: 4
o “saMSaya kI ek rat”naaTk ko SaIYa-k kI saaqa-kta.
o naroSa maohta kI saMvaodnaa.
o “saMSaya kI ek rat”naaTk ka naaT\ya- iSalp.
sahayak ga`nqa saUcaI (Bibliography)
1 AMQaa yauga inavaYa pr - saMjaIva kumaar
2 AMQaa yauga AaOr BaartI ko Anya naaT\ya- p`yaaoga – Da^. jayadova tnaojaa.
3 maaohna rakoSa- ihndI naaTk ka masaIha - gaaoivand caatk.
4 ihndI naaTk- rMgamaMca - [nd`naaqa madana
5 rMgadSa-na - naoimacand.
61
HIN15403CR (4Credits)
Marks - 80 for written examination
20 for continuous Assessment
Time - 3 Hours
Title : p`yaaojanamaUlak ihndI evaM jana-saMcaar ,jana maaQyama
Pryojanmulak Hindi Avam JanSanchar, Jan Madiam
naaoT : p`stut p`Sna-p~ ka paz\yak`ma ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO.p`%yaok [ka[ - maoM sao ek-ek p`Sna ivaklp ko saaqa pUCo jaaeoMgao.
[ka[--1
o P`ayaaojanamaUlak ihndI ka sva$p evaM pirBaaYaa. o P`ayaaojanamaUlak ihndI kI AavaSyakta evaM ivaSaoYataeoM.
o ihndI ko ivaivaQa $p : raYT/BaaYaa, rajaBaaYaa, saMpk- BaaYaa, maanak BaaYaa o rajaBaaYaa ihndI kI sMaMvaOQaainak isqait.
[ka[--2
o raoja,gaar ko xao~ maoM ihndI. o vat-maana maIiDyaa maoM ihndI. o iva&apna kI tknaIk evaM BaaYaa.
o kaya-layaI ihndI ko p`mauK p`kar – p`a$pNa,iTPpNa,p`itvaodna,
o kaya-layaI-p~.
[ka[--3
o jana saMcaar- Aqa-, vyaa#yaa evaM p`kar. o roiDyaao ko xao~ maoM BaaYaa kI p`kRit. o tana Anautana kI samasyaa tqaa balaaGaat kI samasyaa,. o samaacaar pzna evaM BaaYaa ka vyai@tkrNa.
62
[ka[--4
o maanak ]ccaarNa. o AaMigak evaM vaaicak AiBavyai@t. o dRSya maaQyama maoM p`stutIkrNa kI svaaBaaivakta.
o dRSya maaQyama maoM dRSya-Eavya evaM saMgaIt ka talamaola.
sahayak ga`nqa saUcaI (Bibliography)
1 p`yaaojanamaUlak ihndI-isawant AaOr p`yaaoga - dMgala JalaTo
2 p`yaaojanamaUlak ihndI - Da^.ivanaaod gaaodro
3 p`yaaojanamaUlak ihndI - Da^.kmalaoSvar Ba+
4 vyavahairk ihndI - Da^.kOlaaSacand` BaaiTyaa
5 vyavahairk ihndI - Da^.mahond` ima~la
6 vyavahairk ihndI - Da^.kmalaa kaOSala
7 AaQauinak janasaMcaar AaOr ihndI - p`ao. hirmaaohna
8 roiDyaao, dUrdSa-na - Da^. hirmaaohna
9 ihndI BaaYaa ka ]dBava AaOr ivakasa - hrdova BaarI
10 ihndI BaaYaa -Baaolaanaaqa itvaarI
63
HIN15404DCE (3Credits)
Marks - 60 for written Examination
15 for continuous Assessment
Time – 2:30 Hours
Title- Aalaaocanaa
naaoT : p`stut p`Sna p~ ka paz\yaivaYaya ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO.p`%yaok [ka[ - maoM
sao ek-ek Aalaaocanaa%mak p`Sna ivaklp ko saaqa pUCo jaaeoMgao.
[ka[- 1
o ihndI Aalaaocanaa ka sva$p,Aqa- evaM pirBaaYaa
o ihndI Aalaaocanaa ko p`kar evaM p`NaailayaaM,maanadND
[ka[- 2
o ihndI Aalaaocanaa ko ]dya kI isqait
o ihndI Aalaaocanaa kI Saas~Iya prmpra (rama maUit- i~pazI)
[ka[- 3
o svatM~yaaotr Aalaaocanaa kI ivaivaQa p`vaRityaaM
o AaQauinak Aalaaocanaa evaM ihndI Aalaaocanaa ([nd`naaqa madana,rama sva$p catuvao-dI)
[ka[- 4
o ihndI samaIxaa kI na[- idSaaeoM
o ihndI kI svacCndtavaadI Aalaaocanaa (nanddulaarI vaajaopyaI /hja,arI p`saad iWvaodI)
64
sahayak ga`nqa saUcaI (Bibliography)
1 Aalaaocak AaOr Aalaaocanaa - baccana isaMh
2 saaih%yaalaaocanaa - Syaamasaundr dasa
3 paScaa%ya samaIxaa Saas~ : isawant AaOr pirdRSya - nagaond`
4 ihndI samaIxaa : sva$p AaOr saMdBa- - ramadrSa imaEa
5 ihndI Aalaaocanaa : baIsavaIM SatabdI - inama-laa jaOna
6 kavya t%va ivamaSa- - Aacaaya- ramamaUit- i~pazI
7 rsa maImaaMsaa - ramacand` Sau@la
8 rsa isawant - Da^.nagaond`
9 kavyaSaas~ kI ivaSvakaoYaIya BaUimaka - Aacaaya- ramamaUit- i~pazI
10 saMrcanaavaad va ]tr saMrcanaavad - gaaopIcaMd naarMga
65
HIN15405DCE (3Credits)
Marks - 60 for written Examination
15 for continuous Assessment
Time – 2:30 Hours
Title - kiva hirvaMSaraya baccana - ivaSaoYa AQyayana
naaoT : p`stut p`Sna p~ ka paz\yaivaYaya ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO.iWtIya [ka[ - maoM
sao ‘dao’ vyaa#yaaeoM ivaklp ko saaqa pUCIM jaayaoMgaI tqaa p`qama, tRtIya evaM catuqa- [ka[yaaoM maoM sao
ek-ek Aalaaocanaa%mak p`Sna ivaklp ko saaqa pUCo jaayaoMgao.
[ka[- 1
o baccana: vyai@t%va evaM kRit%va
[ka[- 2
o maQauSaalaa - AarMiBak 20 CMd vyaa#yaaeoM
o maQauklaSa - AarMiBak 10 CMd vyaa#yaaeoM
[ka[- 3
o halaavaad ka sva$p evaM p`mauK kiva o baccana kavya ka p`mauK p`itpaVya o samasaamaiyakta
[ka[- 4
o baccana kavya maoM p`oma va ]maMga ka ]_oSya
o halaavaadIo p`tIka%mak SabdaoM kI daSa-inak vyaa#yaa- halaa, baalaa, saakI, maQauSaalaa, Pyaalaa,
pInaovaalaa, saagar, AMgaUr, kiva va Anya Sabd.
66
sahayak ga`nqa saUcaI (Bibliography)
1 ihndI saaih%ya ka [ithasa Aa0 ramacand` Sau@la
2 ihndI saaih%ya ka [ithasa Da^0 nagaond`
3 kavyaSaas~ ko nayao ixaitja Aa0 ramamaUit- i~pazI
4 ihndI saaih%ya AaOr saMvaodnaa ka ivakasa ramasva$p catuvao-dI
5 ihndI saaih%ya ka dUsara [ithasa Da^0 baccana isaMh
6 ihndI saaih%ya ]d\Bava va ivakasa Aa0 hja,arIp`saad iWvaodI
7 AaQauinak saaih%ya naMddulaaro vaajapoyaI
8 ihndI saaih%ya baIsavaIM SatabdI naMddulaaro vaajapoyaI
9 ihndI saaih%ya kI khanaI p`Baakr maacavao
10 AaQauinak kavya ka klaa va dSa-na Aa0 ramamaUit- i~pazI
67
HIN15406DCE (3Credits)
Marks: 60 for Written Examination
15 for Continuous Assesment
Time: 2:30 Hours
Title- dilat laoKna
naaoT : p`stut p`Sna p~ ka paz\yaivaYaya ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO.p`%yaok [ka[- maoM sao ek -ek p`Sna ivaklp ko saaqa pUCa jaayaogaa.
[ka[- 1
o dilat laoKna o AvaQaarNaa o pircayaa%mak [ithasa
[ka[- 2
o dilat saaih%ya kI saaqa-kta:AiBap``aya evaM ]saka saaOMdya- o dilat saaOndya-Saas~ ko saOwaMitk AaQaar
[ka[- 3
o jaya p`kaSa kd-ma ka saaihi%yak yaaogadana o ‘CPpr’ ]pnyaasa ka kqya kI dRiYT sao ivaSlaoYaNa o ‘CPpr’ ]pnyaasa ka dilat saaOndya-Saas~ kI dRiYT sao ivaSlaoYaNa
[ka[- 4
o Aaomap`kaSa vaalmaIik ka saaihi%yak – pircaya o ‘jaUzna’]pnyaasa ka kqya kI dRiYT sao ivaSlaoYaNa o ‘jaUzna’]pnyaasa ka dilat saaOndya-Saas~ kI dRiYT sao ivaSlaoYaNa
68
sahayak ga`nqa saUcaI (Bibliography)
1 AaQauinak saaih%ya maoM dilat caotnaa - dovaond` caaObao , AaoireMT blaOksvaana idllaI
2 dilat saaih%ya- sva$p AaOr saMvaodnaa - saUya-naarayaNa rNasauBao, Aimat p`kaSana
gaaijayaabaad
3 AismataAaoM ko saMGaYa- maoM dilat samaaja - [-Sa kumaar, Akadimak p`itBaa idllaI
4 dilat saaih%ya- [ithasa, vat-maana AaOr BaivaYya - naTraja p`kaSana idllaI
5 dilat caotnaa AaOr s~I - ivajaya kumaar saMdoSa, Da^. naamadova
6 mau#yaQaara AaOr dilat saaih%ya - saamaiyak p`kaSana nayaI idllaI
7 dilat saaOndya-Saas~ - Aaomap`kaSa vaailmakI raQaakRYNa p`kaSana idllaI
8 dilat ivaSaoYaaMk - hMsa pi~ka
9 ihndI ka gaV saaih%ya - Da^. ramacand/ itvaarI
10 ihndI saaih%ya ka dUsara [ithasa - Da^. baccana isaMh
69
HIN15407DCE (3Credits)
Marks - 60 for written Examination
15 for continuous Assessment
Time – 2:30 Hours
Title - inabanQakar : Aacaaya- ramacand` Sau@la – ivaSaoYa AQyayana
naaoT : p`stut p`Sna p~ ka paz\yaivaYaya ‘caar’ [ka[yaaoM maoM ivaBa@t ikyaa gayaa hO.iWtIya [ka[ - maoM
sao ‘dao’ vyaa#yaaeoM ivaklp ko saaqa pUCIM jaayaoMgaI tqaa p`qama, tRtIya evaM catuqa- [ka[yaaoM maoM sao
ek-ek Aalaaocanaa%mak p`Sna ivaklp ko saaqa pUCo jaayaoMgao.
[ka[- 1
o Aacaaya- ramacand` Sau@la : vyai@t%va evaM kRit%va
[ka[- 2
o icantamaiNa (Baaga ek) : Aacaaya- ramacand` Sau@la
kovala inamnailaiKt inabanQaaoM ka gahna AQyayana :
Eawa- Bai@t, kivata @yaa hO, lajjaa- glaaina, saaQaarNaIkrNa AaOr
vyai@t-vaOica~yavaad , Baava –manaaoivakar
[ka[- 3
o icantamaiNa ko inaQaa-irt inabanQaaoM pr AaQaairt ek p`Sna ivaklp ko saaqa krayaa jaaegaa.
[ka[- 4
o ihndI inabanQa saaih%ya maoM Sau@la jaI ka sqaana o Sau@la jaI ko inabanQaaoM kI saamaanya ivaSaoYataeoM
70
sahayak ga`nqa saUcaI (Bibliography)
1 inabanQakar Aacaaya- ramacand` Sau@la Da^ lailat p`saad saksaonaa
2 Aacaaya- ramacand` Sau@la ivajaocand` snaatk
3 Aacaaya- hja,arI p`saad iWvaodI ka saMga`h saaihi%yak Da^. caMdunaaqa caaObao
4 Aacaaya- hja,arI p`saad iWvaodI Da^.i~Bauvana isaMh
5 inabanQakar Aacaaya- hja,arI p`saad iWvaodI Aa.ramamaUit- i~pazI
6 Aacaaya- ramacand Sau@la va ihndI Aalaaocanaa Da^.ramaivalaasa Samaa-
7 Aalaaocak Aacaaya- ramacand` Sau@la ramamaUit- i~pazI
8 ihndI ka gaV saaih%ya Da^.ramacand` itvaarI
9 ihndI saaih%ya baIsavaIM SatabdI naMddulaaro vaajapoyaI
10 maMjaUYaa Aa.ivaSvanaaqa p`BaamaiNa
71
HIN15408GE (3Credits)
Time – 2 Hours
Title - inabanQa evaM Anauvaad (Translation & l Essay Writing)
inabanQa laoKna khanaI laoKna AMga`oja,I sao ihndI/kSmaIrI/]dU- maoM SabdaoM evaM vaa@yaaoM ka Anauvaad. ihndI saa^FTvaoyar ihndI iva&apna
HIN15409GE (3Credits)
Time – 2 Hours
Title - (Translation & Writing Skills)
Anauvaad evaM laoKna kaOSala
AMga`oja,I sao ihndI maoM Anauvaad
ihndI sao AMga`oja,I maoM Anauvaad
saMvaad laoKna
saar laoKna
AnaucCod laoKna
iva&apna laoKna
72
HIN15410 OE (2Credits)
Time – 2 Hours
Title - ihndI gaV laoKna –Baaga-I
( Prose Writing-Part-I)
saamaanya p~ laoKna iTPpNaI laoKna AnaucCod laoKna Apizt AnaucCod (gaVaMSa) khanaI laoKna
HIN15411 OE (2Credits)
Time – 2 Hours
Title - ihndI gaV laoKna –Baaga-II
(Prose Writing-Part-II)
SabdaoM evaM vaa@yaaoM ka Anauvaad inabanQa laoKna saar laoKna AnaucCod laoKna
1
M.A HINDI –CBCS- 2017
SEMESTER I
Course code
Course Title
Paper
Category
Hours per Week
Credits
L T Core Papers
S.No
01 HIN17101CR
History of
Hindi
Literature
Core
4
0
4
02 HIN17102CR Madhyakaleen
Kavya-1 Core
4 0
4
03 HIN17103CR Indian
Criticism
Core
4
0
4
04 HIN17104DCE Hindi Bhasha
ka vikas Elective (DCE)
4
0
4
05 HIN17105DCE Aadikaleen
Kavya Elective (DCE)
4
0
4
06 HIN17106DCE Kashmir Ka
Hindi Sahitya Elective (DCE)
4
0
4
07 HIN17107DCE Gaddya Ki Nai
Vidhayen Elective (DCE)
4
0 4
08
HIN17001GE
Hindi
Phonemes &
Graphemes
Elective (GE) 2 0 2
09 HIN17002GE
Introduction To
Hindi Grammer
& Writing-I
Elective (GE) 2 0 2
10 HIN17001 OE
Hindi
Phonemes &
Graphemes-I
Elective
open(OE)
2 0 2
11 HIN17002 OE
Hindi
Phonemes &
Graphemes-II
Elective
open(OE) 2 0 2
24 Credit = 24 Contact Hours per week
12CR+8DCE+4GE/OE
0
36
Credit Combination could be :12+08+04=24
2
M.A. Hindi (Semester-I ) CBCS
For the year 2017
HIN17101CR Credits - 4
Title: ihndI saaih%ya ka [ithasa (Aaidkala sao rIitkala tk)
(History of Hindi Literature) (Aadikal se Retikal Tak)
[ka[-:- 1
o ihndI saaih%ya [ithasa laoKna ko AaQaar
o saaih%yaoithasa laoKna kI prmpra
o ihndI saaih%ya ko [ithasa ka kala- ivaBaajana, ivaiBanna mat evaM inaYkYa-
o Aacaaya- ramacand/ Sau@la tqaa Aacaaya- hja,arI p`saad iWvaodI kI [ithasa dRiYT
[ka[-:- 2
o Aaidkala kI saamaaijak pirisqaityaaM evaM naamakrNa
o Aaidkala kI saaihi%yak ivaSaoYataeM
o isaw, naaqa, jaOna evaM laaOikk ka prvatI-ya saaih%ya pr p`Baava
o rasaao saaih%ya kI prmpra
[ka[-:-3
o Bai> Aandaolana ka ]dBava AaOr ivakasa
o Bai>kala kI ivaiBanna kavyaQaaraeM,saMt kavya, saUfI kavya
o rama kavya, kRYNa kavya
o p`itinaiQa kiva tqaa ]nako saaih%ya kI ivaSaoYataeM
3
[ka[-:-4
o rIitkala ka naamakrNa
o rIitkalaIna kivayaaoM ko ivaivaQa vaga- - rIitisaw, rIitbaw, rIitmau>
o rIitkalaIna kivayaaoM kI saaihi%yak ivaSaoYataeM
o rIitkala ko p`mauK kiva- koSava, ibaharI, BaUYaNa, Ganaanand
sahayak ga`nqa Biblography
1 ihndI saaih%ya ka [ithasa - saM.ramacand` Saukla
2 ihndI saaih%ya ka Aaidkala - hja,arI p`saad iWvaodI
3 ihndI saaih%ya kI BaUimaka - hja,arI p`saad iWvaodI
4 ihndI saaih%ya ka ]dBava AaOr ivakasa - hja,arI p`saad iWvaodI
5 ihndI saaih%ya ka Aalaaocanaa%mak [ithasa - Da^. ramakumaar vamaa-
6 ihndI saaih%ya ka [ithasa - hrISavand` vamaa-
7 ihndI saaih%ya ka [ithasa - Da^. nagaond`
8 ihndI saaih%ya ka AtIt I, II - Aacaaya- ivaSvanaaqa imaEa
9 rIitkavya kI BaUimaka - nagaond`
10 naaqa samp`daya - hja,arI p`saad iWvaodI
11 ihndI saaih%ya ka rIitkala - p`ao.ivanaaod kumaar tnaojaa (hiryaaNaa saaih%ya AkadmaI)
12 isaw saaih%ya - Qama-vaIr BaartI
13 rIit kivayaaoM ka Aacaar%va - sa%yadova caaOQarI
4
HIN17102CR Credits - 4
Title : (maQyakalaIna kavya) Madhykaleen kavya -1
[ka[-:- 1
o kbaIr : pR. saM. 61- 68 (“maQyayaugaIna kavya ivaivaQaa‛: p`ao. ja,aohra Afja,la)
o kbaIr kI Bai>- Baavanaa
o kbaIr ka samaaja- dSa-na
o kbaIr kI kavya- BaaYaa evaM rhsyavaad
[ka[-:- 2
o saUrdasa : pR. saM. 96-105 (“maQyayaugaIna kavya ivaivaQaa‛: p`ao. ja,aohra Afja,la)
o saUrdasa kI Bai>-pwit
o saUrdasa kI vaa%salya- Baavanaa
o saUrdasa ka EaRMgaar pxa evaM rIit t%va
[ka[-:- 3
o jaayasaI : naagamatI ivayaaogaKND, isaMhladIp KND, maanasaraovar KND (pd\maavat)
o pR. saM. 286-294 tk pR. saM. 278-286 (“maQyayaugaIna kavya ivaivaQaa‛: p`ao. ja,aohra Afja,la)
o jaayasaI ka ivarh- vaNa-na
o jaayasaI ka rhsyavaad
o jaayasaI kI p`oma- vyaMjanaa evaM mahakavya%va
5
[ka[-:- 4
o Bai@t Aandaolana : ek pircaya
o inaga-uNa Bai@t evaM sagauNa Bai@t maoM Antr
o saUrdasa kI BaaYaa-SaOlaI
o jaayasaI kI BaaYaa-SaOlaI
sahayak ga`nqa saUcaI Biblography
1- kbaIr ga`nqaavalaI - Da^. Syaama saundr dasa
2- kbaIr - saM. hja,arI p`saad iWvaodI
3- kbaIr maImaaMsaa - Da^.ramacand` itvaarI
4- kbaIr ka rhsyavaad - ramakumaar vamaa-
5- kbaIr AaOr kbaIr pMqa - saM. Da^. kodarnaaqa iWvaodI
6- ]<arI Baart kI saMt prmpra - prSaurama catuvao-dI
7- jaayasaI ga`nqaavalaI - ramacand` Saukla
8- jaayasaI ka iSalp ivaQaana - dIixat, CaoTolaala
9- ihndI saUfI kavya kI BaUimaka – ramapUjana itvaarI
10- saUrsaagar - nanddulaaro vaajapoyaI
11- saUr saaih%ya sandBa- - saM. laxamaIkant vamaa-
12- saUrdasa AaOr ]naka Ba`margaIt - Da^. EaIinavaasa Samaa-
13- saUrdasa AaOr ba`jaBaaYaa - p`Bau payala imatla
14- saUr - maonaojar paNDoya
15- saUr AaOr ]naka saaih%ya - Da^. hrvaMSaraya Samaa-
16- saUrdasa - naMddularovaajapoyaI
17- saUr-ivamaSa- - Aa. ramamaUit- i~pazI
18-i~vaoNaI - Aa. ramacand` Saukla
6
HIN17103CR Credits - 4
Title: BaartIya kavyaSaas~ (Indian Criticism)
[ka[-:-1
o BaartIya kavyaSaas~- ek pircaya
o kavya-laxaNa
o kavya-p`yaaojana, kavya-hotu
o kavya-daoYa
[ka[-:- 2
o rsa- samp`daya
o rsa sva$p, rsa ko AMga, rsa- inaYpi<a
o AlaMkar-samp`daya
o AlaMkar sva$p, ivaSaoYata, p`Baod
[ka[-:- 3
o Qvaina samp`daya
o Qvaina- p`Baod
o Qvaina-kavya
o kavya kI Aa%maa
7
[ka[-:- 4
o AaOica%ya-samp`daya
o vak`aoi>- samp`daya
o rIit- samp`daya
o saaQaarNaIkrNa
sahayak ga`nqa saUcaI Biblography
1. kavya t%va ivamaSa- - Da^. ramamaUit- i~pazI
2. BaartIya kavyaSaas~ - Da^. sa%yadova caaOQarI
3. BaartIya kavyaSaas~ - saM. ]dyaBaana isaMh
4. kavya dp-Na - ramadihna imaEa
5. rsa- isawant - Da^. nagaond`
6. rsaiBaivyaikt - Da^. dSarqa iWvaodI
7. AiBanava ka rsa-ivavaocana - nagaInadasa paroK
8. BaartIya kavya isawant - tark naaqa baalaI
9. saaih%ya Saas~ kaoSa - hirvaMSaraya ‘hIra 10. ihndI saaih%ya kaoSa (Baaga ek) - QaIrond/ vamaa-
11. kavyaSaas~ - BaagaIrqa imaEa
12. rsamaImaaMsaa - Aa. ramacand` Saukla
13. kavyaSaas~ ko nayao ixaitja - Aa. ramamaUit i~pazI
8
HIN17104 DCE Credits - 4
Title - ihndI BaaYaa ka ivakasa (Hindi Bhasha Ka Vikas)
[ka[- 1
o ihndI AaOr ]sakI eoithaisak pRYzBaUima
o p`acaIna BaartIya Aaya- BaaYaaeM - saMixaPt pircaya - vaOidk evaM laaOikk o maQyakalaIna BaartIya Aaya- BaaYaaeM paila evaM p`akRt
[ka[- 2
o AaQauinak BaartIya Aaya- BaaYaaeM -
o vagaI-krNa o ihndI ka BaaOgaaoilak ivastar
[ka[- 3
o ihndI kI ]pBaaYaaeM
o ihndI ivaivaQa $p (raja BaaYaa, raYT/ BaaYaa, saMpk- BaaYaa)
o ihndI Sabd samaUh (t%sama, td\Bava, doSaI- ivadoSaI)
[ka[- 4
o dovanaagarI ilaip o pircaya eMva ivaSaoYataeM o ~uiTyaaM evaM samaaQaana
9
sahayak ga`nqa {Bibliography}
1 ihndI BaaYaa - Da^.Baaolaanaaqa itvaarI
2 ihndI BaaYaa ka [ithasa - Da^. QaIrond` vamaa-
3 ihndI BaaYaa ka ]dBava AaOr ivakasa - Da^. ]dya naarayaNa itvaarI
4 BaartIya Aaya- BaaYaae^ - saunaIit kumaar caTjaI-
5 ihndI BaaYaa ka ]dBava AaOr ivakasa - jauAala gauNaanand
6 maQya kalaIna AvaQaI ka ivakasa - Da^. Ainatkumaar itvaarI , Da^. knhoyaa isaMh
7 BaaYaa Saas~ tqaa ihndI BaaYaa $proKa - Da^. dovaond` kumaar Saas~I
8 ihndI BaaYaa tqaa ]nakI baaoilayaa^ - kRpa SaMkr isaMh
9 ihndI : ]d\Bava va ivakasa - Da^.hrdova baahrI
10 ihndI vyaakrNa -Aa. kamatap`saad gau$
11 ihndI SabdanauSaasana -Aa.ikSaaorIdasa vaajapoyaI
10
HIN17105 DCE Credits - 4
Title- AaidkalaIna kavya (Aadikaleen Kavya)
[ka[- 1-
o caMdbardayaI - pRqvaIraja rasaao
(SaiSav`ata ivavaah samaya – AarMiBak 5 CMd.)
naa. p`. saBaa kaSaI
o rasaao saaih%ya kI prmpra o pRqvaIraja rasaao kI p`amaaiNakta eMva BaaYaa
[ka[- 2-
o ivaVapit pdavalaI- saM. iSavap`saad isaMh - AarMiBak 10 pd o ivaVapit Bai@t yaa EaMRgaarI o kavya - saaOYzva
[ka[- 3-
o AmaIr Kusarao - naa. p`ca. saBaa - AarMiBak 10 Cnd o AmaIr Kusarao kI saaihi%yakta o AmaIr Kusarao ka laaok t%va
[ka[- 4-
o caMdbardayaI ka vyai@t%va evaM kRit%va o ivaVapit ka vyai@t%va evaM kRit%va o AmaIr Kusarao ka vyai@t%va evaM kRit%va
11
sahayak ga`qaM saUcaI-
1 caMdvardayaI - Da^ SaaMt isaMh
2 ivaVapit - Da^ iSava p`saad isaMh
3 AmaIr Kusarao - saaih%ya AkadmaI na[- idllaI
4 ihndI saaih%ya ka [ithasa - Aa. rama cand` Sau@la
5 saMixaPt pRqvaIraja rasaao - Aa.hja,arI p`saad iWvaodI
6 ihndI ka Aaidkala - Aa.hja,arI p`saad iWvaodI
7 ihndI saaih%ya AaOr saMvaodnaa ka ivakasa – Aacaaya- ramasva$p catuvao-dI
8 AmaIr Kusarao - maajada Asad
9 ivaVapit - saaih%ya AkadmaI, na[- idllaI
10 ihndI saaih%ya ka [ithasa – Da^ baccana isaMh
.
12
HIN17106 DCE Credits - 4
Title : kSmaIr ka ihndI saaih%ya (Kashmir ka Hindi Sahitya)
[ka[- -1
kSmaIr ka ihndI saaih%ya - ek pircaya
[ka[- -2
kSmaIr ka ihndI kavya
o r%nalaala Saant ka kavyagat pircaya o SaiSaSaoKr taoYaKanaI ka kavyagat pircaya
[ka[- -3
o kSmaIr ka ihndI ]pnyaasa- saaih%ya
o cand`kanta ko ]pnyaasaaoM ka saamaanya pircaya o EaImatI Komalata vaKlaU ko ]pnyaasaaoM ka saamaanya pircaya
[ka[- -4
o kSmaIr ka ihndI khanaI- saaih%ya
o hirkRYNa kaOla ko khanaI - saMga`haoM ka saamaanya pircaya
o Avatar kRYNa raja,dana ko khanaI - saMga`haoM ka saamaanya pircaya
sandBa- ga`nqa-
kSmaIr AaOr ihndI - ramakavya ka tulanaa%mak AQyayana
Da^.AaoMkr kaOla baahrI AQyayana piblakoSanaja, idllaI
kSmaIr [Tsa klcar hoirToja - kaomaudI eoiSayaa piblakoSana ha]sa bamba[-
kSmaIr maoM ihndI - Avatar kRYNa rajadana
13
HIN17107 DCE Credits - 4
Title - gaV kI na[- ivaQaaeM (Gadhya ki Nai Vadhayen)
[ka[- 1-
o gaV AaOr ]sakI ivaQaaeM- ek pircaya
o yaa~avaR<a - pirBaaYaa , pircaya eMva ivakasa
o irpaotaja- - pirBaaYaa, pircaya eMva ivakasa
[ka[- 2-
o DayarI ( vaasarI)- pirBaaYaa, pircaya eMva ivakasa
o jaIvanaI - pirBaaYaa, pircaya eMva ivakasa
o Aa%makqaa - pirBaaYaa , pircaya eMva ivakasa
[ka[- 3-
o saaxaa%kar - pirBaaYaa, saaxaa%kar kI ivaSaoYataeM
o vyaMgya - pirBaaYaa, hasya vyaMgya kI ivaSaooYataeM
o p~- saaih%ya
[ka[- 4-
o laGau - kqaa - pirBaaYaa, p``kar, ivaSaoYataeM
o pTkqaa - AvaQaarNaa AaOr sva$p
o gaVkavya - pirBaaYaa AaOr sva$p
14
saMdBa- ga`nqa :
1 ihndI ka gaV saaih%ya Da^.ramacand` itvaarI 2 kavyaSaas~ BagaIrqa imaEa
3 ihndI saaih%ya ka [ithasa Da^.nagaond`
4 baohyaa ka jaMgala Da^.kRYNa ibaharI imaEa 5 ihndI gaV ka ivaivaQa $p ramacand` laavainayaa
6 saaihi%yakI Saaintip`ya iWvaodI
7 ihndI saaih%ya AaOr saMvaodnaa ka ivakasa Da^.ramasva$p catuvao-dI
8 i~SaMku A&oya
9 saaihi%yak inabanQa Da^.gaNapitcaMd` gauPt
10 AaQauinak saaihi%yak inabanQa Da^.i~Bauvana isaMh
15
HIN17001 GE Credits - 2
Title - ihndI vaNa-maalaa – (Hindi Phonemes & Graphemes)
[ka[- 1
svar- pircaya, ivaBaajana, ]ccaarNa sqaana evaM maa~aeM
vaNamaalaa iksao khto hOM
svaraoM sao AarmBa haonao vaalao Sabd
[ka[- 2
vyaMjana- pircaya, ivaBaajana, ]ccaarNa
Anya QvainayaaM- pircaya, ivaBaajana, ]ccaarNa
vyaMjanaaoM sao AarmBa haonao vaalao Sabd
HIN17002 GE Credits - 2
Title - ihndI vyaakrNa evaM laoKna kaOSala – I
(Introduction To Hindi Grammer & Writing-I)
[ka[- 1
Sabd laoKna (dao, tIna, caar vaNaao-M vaalao Sabd)
maa~aAaoM vaalao Sabd
Sauw - ASauw Sabd evaM vaa@ya
[ka[- 2
vaa@ya - laoKna
vaa@ya evaM vaa@ya ko p`kar
sarla, saMyau@t evaM imaiEat vaa@ya
16
HIN17001 OE Credits – 2
Title - ihndI vaNa-maalaa –Baaga- I (Hindi Phonemes & Graphemes-I)
[ka[- 1
svar- pircaya, pirBaaYaa
maa~aeM evaM ]ccaarNa sqaana
svaraoM sao p``armBa haonao vaalao Sabd
[ka[- 2
vyaMjana -pircaya, pirBaaYaa evaM ]ccaarNa sqaana
dao vaNa-, tIna vaNa- evaM caar vaNaaoM vaalao Sabd
maa~aAaoM vaalao Sabd
HIN17002 OE Credits - 2
Title - ihndI vaNa-maalaa –Baaga- II (Hindi Phonemes & Graphemes-II)
[ka[- 1
vyaMjana:pirBaaYaa
vyaMjanaaoM ka pircaya evaM laoKna
ivadoSaI vyaMjana
[ka[- 2
saMyau@t vyaMjana
pMcamaaxar, Anaunaaisak
mahap`aNa evaM Alpp`aNa QvainayaaM
17
Semester II
Course code
Course Title
Paper
Category
Hours per Week
Credits
L T Core Papers
S.No
01 HIN17201 CR History of Hindi
Literature-ii core
4
0
4
02 HIN17202CR Madhyakaleen
Kavya-2 Core
4
0
4
03 HIN17203CR Western
Criticism
Core
4
0
4
04 HIN17204DCE Bhasha Vigyan Elective (DCE) 4
0
4
05 HIN17205DCE
Reetikaleen
Shranagaretar
Kavya
Elective (DCE) 4
0
4
06 HIN17206DCE Adhunik Hindi
Mahila Sahitya Elective (DCE)
4
0
4
07 HIN17207DCE
Rekhachitra
Aivam
Sansmaran
Elective (DCE) 4
0 4
08
HIN17003GE
Hindi Phonemes
& Graphemes-II Elective (GE) 2 0 2
09 HIN17004GE Hindi Grammer
& Writing-II Elective (GE) 2 0 2
10 HIN17003 OE Hindi Phonemes
& Graphemes-I
Elective
Open(OE) 2 0 2
11 HIN17004 OE Hindi Phonemes
& Graphemes-II
Elective
Open(OE) 2 0 2
24 Credit = 24Contact Hours per week
12CR+8DCE+4GE/OE
0
36
Credit Combination could be :12+08+04=24
18
M.A. Hindi (Semester-II ) CBCS
For the year 2017
HIN17201CR (4 Credits)
Title: ihndI saaih%ya ka [ithasa {2 } History of Hindi Literature [II]
[ka[- - 1
o AaQauinak kala kI saamaanya pirisqaityaaM o faoT- ivailayama ka^laoja o KD,I baaolaI ihndI ka ]dBava evaM ivakasa
o Baartondu yauga- p`mauK saaih%yakar,saamaanya saaihi%yak ivaSaoYataeM
[ka[- - 2
o BaartIya navajaagarNa AaOr raYT/Iya Aandaolana
o iWvaodI yauga – p`mauK rcanaakar o P`amauK saaihi%yak ivaSaoYataeM
o Cayaavaad – p`mauK kiva evaM saaMskRitk ivaSaoYataeM
[ka[- - 3
o svacCndtavaad
o p`gaitvaad - ivakasa evaM ivaSaoYataeM
o p`yaaogavaad - ivakasa evaM ivaSaoYataeM
o na[- kivata - p`mauK saaih%yakar,rcanaaeM AaOr saamaanya saaihi%yak ivaSaoYataeM
19
[ka[- - 4
o khanaI - ]d\Bava evaM ivakasa
o ]pnyaasa – ]d\Bava evaM ivakasa
o naaTk - ]d\Bava evaM ivakasa
o inabanQa - ]d\Bava evaM ivakasa
sahayak ga`nqa {Bibliography}
1 AaQauinak ihndI saaih%ya - nanddulaaro vaajapoyaI
2 ihndI saaih%ya ka [ithasa - saM.Da^.nagaond`
3 ihndI saaih%ya ka baRht [ithasa - (naagarI p`caairNaI saBaa)
4 ihndI saaih%ya ka AaQauinak [ithasa - rama ikSaaor i~pazI
5 gaV ka ivakasa - ramacand` itvaarI
6 AaQauinak kala kI p`vaRi<ayaa^ - naamavar isaMh
7 dUsarI prmpra kI Kaoja [ithasa AaOr Aalaaocanaa - naamavar isaMh
8 ihndI saaih%ya ka [ithasa - naamadova ]%akr
9 ihndI saaih%ya ka dUsaa [ithasa - baccana isaMh
10 ihndI saaih%ya ka AaQaa [ithasa - saumana rajao
20
HIN17202CR (4 Credits)
Title : maQyayaugaIna kavya Medieval Poetry . [ka[- 1
tulasaIdasa-ramacairtmaanasa-AyaaoQyaakaND- ramavanagamana pR.saM 169-174
(Bart- janak – saMvaad) pR.saM 246 - 250
(ivanaya pi~ka ) pR.saM 118- 125
tulasaI की Bai> Baavanaa
samanvayavaad
laaokmaMgala
[ka[- 2
ibaharI : ibaharI r%naakr pR .saM 445- 450 ibaharI की bahu&ta,
EaRMgaar- pxa, kavya- saaOYzya
[ka[- 3
Ganaanand : Ganaanand- kiva<a pR. saM 410- 416 Ganaanand का ivarh- vaNa-na p`oma- vyaMjanaa kavya- dRiYT
21
[ka[- 4
sagauNa Bai@t evaM tulasaIdasa
satsa[- prmpra evaM ibaharI
rIitmau@t kavya evaM Ganaanand
Ganaanand ko kavya maoM CMd yaaojanaa
inaQa-airt paz\yapustk
“maQyakalaIna – kavya ivaivaQaa” - sampadk jaaohra Af,ja,la
sahayak ga`nqa: (Bibliography)
1, gaaosvaamaI tulasaIdasa - Aa. ramacand` Saukla 2, Aagama AaOr tulasaI -Da^. ramamaUit- i~pazI 3, tulasaI ko ihya hoir -ivaYNaukant Saas~I 4, tulasaI kavya maImaaMsaa - ]dyaBaana isaMh 5 tulasaI ko AQyayana kI na[- idSaae -imaEa, ramap`saad 6 ibaharI -Aa. ivaSvanaaqa p`saad imaEa 7 ibaharI satsa[- -jagananaaqa isaMh 8 ibaharI AaOr ]naka saaih%ya -Da^. hrvaMSalaala Samaa- 9 ibaharI ka nayaa maUlyaaMkna -baccana isaMh 10 saMixaPt ibaharI (BaUimaka) -Da^. saMsaar cand` 11svacCndkavyaQaara AaOr Ganaanand -Da^.maaohnalaala gaaOD, 12 Ganaanand ka kavya - sahdova Samaa- 13, Ganaanand kI kavya saaQanaa - imaEa, saBaapit 14, saMixaPt ramacaind`ka( BaUimaka ) -jagananaaqa itvaarI 15, rIitkavya BaUYaNa: dova, Ganaanand - ramafor i~pazI 16, rsaKana: vyai@t%va eMva kRit%va -Da^. maajada Asad 17, mahakiva Ganaanand -raja bauiwrajaa 18 Ganaanand -saunaIta Samaa-
22
HIN17203CR (4 Credits)
Title: paScaa%ya kavyaSaas~ {Western Criticism}
[ka[- 1
o PlaoTao AaOr Arstu : p`%yaya isawant o AnaukRit isawant o ivarocana isawant o ~asadI
[ka[- 2
o laaoMnjaa[nsa ka ]da<a t%va
o vaD-savaqa- ka kavya-BaaYaa isawant
o kaolairja : klpnaa-isawant o [ilayaT : prmpra va inavaO-yai@tkta isawant
[ka[- 3
o ircaD-sa : kavya BaaYaa-isawant va maUlya-isawant o kaocao : o AiBavyaMjanaavaad o svacCndtavaad
[ka[- 4
o Aist%vavaad o manaaoivaSlaoYaNavaad
o ibambavaad, p`tIkvaad
o AaQauinakta, ]<ar AaQauinakta
23
sahayak ga`nqa saUcaI {Bibliography}
1 paScaa%ya kavyaSaas~ - Aa.dovaond`naaqa Samaa-
2 paScaa%ya kavyaSaas~ : [ithasa,isawant va vaad - Da^.BagaIrqa imaEa
3 tulanaa%mak kavyaSaas~ - Da^.ramamaUit- i~pazI
4 saMrcanaavaad va ]<arsaMrcanaavaad - gaaopIcaMd naarMga
5 paScaa%ya samaIxaa - dSa-na - Da^.jagadISa jaona
6 paScaa%ya kavyaSaas~ - isawant AaOr vaad - Da^.nagaond` , Da^.kaohlaI
7 paScaa%ya kavyaSaas~ ka [ithasa - Da^.tarknaaqa baalaI
8 AaQauinak Aalaaocanaa ko baIca Sabd - baccana isaMh
9 paScaa%ya kavyaSaas~ - maRdula jaaoSaI
24
HIN17204DCE (4 Credits)
Title - BaaYaa iva&ana ( Bhasha Vigyan)
[ka[- 1
BaaYaa iva&ana – pirBaaYaa, sva$p evaM xao~
BaaYaa iva&ana - AQyayana pwityaaM BaaYaa iva&ana kI ivaivaQa SaaKaeM
[ka[- 2
Aqa- iva&ana- vaa@ya iva&ana
Aqa- iva&ana- pirBaaYaa eMva sva$p
Aqa- pirvat-na kI idSaaeM vaa@ya iva&ana ko ivaiBanna t%va
[ka[- 3
$p iva&ana, Qvaina iva&ana
$p iva&ana - pirBaaYaa eMva sva$p
$p iva&ana ko p`kar Qvaina (svar) pirvat-na ko karNa
[ka[- 4
vaa@ya iva&ana - pirBaaYaa eMva sva$p
vaa@ya ko p`kar vaa@ya pirvat-na ko p`kar
25
sahayak ga`Mqa
1 BaaYaa iva&ana kaoSa- Da^. Baaolaanaaqa itvaarI
2 SaOlaI iva&ana ka [ithasa- paNDoya SaiSaBaUYaNa ‘SaItaMSau’
3 ihndI Sabd samaUh ka ivakasa- Da^. naroSa imaEa
4 SaOlaI iva&ana AaOr saMrcanaavaad- Da^. narond` saonaI.
5 ihndI BaaYaa Da^. Baaolaanaaqa itvaarI
6 BaaYaa iva&ana Aa.dovaond/naaqa Samaa-
7 BaaYaa iva&ana : isawant va p`yaaoga Da^. Warka p`saad sksaonaa
8 SaOlaI iva&ana ivaVainavaasa imaEa
9 ihndI vyaakrNa Aa.kamatap`saad gau$
10 ihndI SabdanauSaasana ikSaaorIdasa vaajapoyaI
26
HIN17205DCE (4 Credits)
Title- rIitkalaIna EaRMgaaro<ar kavya (Retikaleen Shringarater Kavya)
[ka[- 1
gau$ gaaoivand isaMh – sabad hja,aro 5 pd gau$ gaaoivand isaMh ka kavyaa%mak pircaya kavya BaaYaa
[ka[- 2
BaUYaNa ga`nqaavalaI: ivaSvanaaqa p`saad imaEa (5) pd BaUYaNa ka kavyaa%mak pircaya raYT/Iyata
[ka[- 3
igarQar kiva raya - naa ,p ,saBaa kaSaI- AarMBa sao 5 kuNDilayaa CMd
igarQar ka naIit kavya kavya saaOMdya-
[ka[- 4
gau$ gaaoivand isaMh ka daSaina-k icantna BaUYaNa ka kavya iSalp igarQar kI naIit kavya kI prmpra
27
sahayak ga`Mqa saUcaI-
1 gau$ gaaoivand isaMh - Da^. mahIp isaMh
2 dSamagaMQa ko ivaivaQa Aayaama - ivanaaod tnaojaa
3 isa@K gau$AaoM ka puNya smarNa - Aacaaya- hja,arI p`saad iWvaodI
4 BaUYaNa - ASvanaI prasar
5 BaUYaNa ga`nqaavalaI - Aacaaya- ivaSvanaaqa p`saad imaEa
6 igarQar kivaraya ga`nqaavalaI -naa. p`. saBaa
7 ihndI saaih%ya ka [ithasa - Aacaaya- ramacand/ Sau@la
8 ihndI saaih%ya AaOr saMvaodnaa ka ivakasa - Da^ ramasva$p catuvao-dI
9 ihndI saaih%ya ka AtIt- Baaga- 2 - Aacaaya- ivaSvanaaqa p`saad imaEa
28
HIN17206DCE (4 Credits)
Title-AaQauinak ihndI maihlaa kqaa - saaih%ya (Adhunik Hindi Mahila Katha Sahitya)
[ka[- 1
naarI caotnaa- naarI ivamaSa- naarI ivamaSa- pr AaQaairt ga`nqa AaQauinak ihndI maihlaa kqaa laoKna maoM naarI caotnaa
[ka[- 2
svatM~ta pUva- maihlaa kqaa laoKna svatM~\yaao<ar maihlaa kqaa laoKna samakalaIna maihlaa kqaakar
[ka[- 3
khanaIkar maIra kaMt ka saaihi%yak pircaya
‘kaga,ja,I bauja, - ’ khanaI-saMga`h ka kqya ‘kaga,ja,I bauja, - ’ khanaI-saMga`h kI maUla samasyaa
[ka[- 4
maO~yaI puYPaa ka saaihi%yak pircaya
maO~yaI puYPaa ko ]pnyaasa ‘gaunaah bao gaunaah’ ka kqya ‘gaunaah bao gaunaah’ ]pnyaasa maoM kamakajaI maihlaaAaoM kI saamaaijak samasyaa
29
saMdBa- ga`Mqa
1 ihndI saaih%ya ka AaQaa [ithasa - saumana rajao, &anapIz p`kaSana idllaI
2 EaRMKlaa kI kiDyaa^ - mahadovaI vamaa-, laaokBaartI p`kaSana
[laahabaad
3 naarIvaad rajanaIit, saMGaYa- AaOr mau_o - saaQanaa Aaya-, ihndI maaQyama kayaa-nvayana
inadoSaalaya idllaI, ivaSvaivaValaya idllaI.
4 AaQauinak kqaa saaih%ya maoM naarI - sva$p AaOr p`itmaa -Da^. ]maa Sau@la,Da^. maaQaurI
CoD,a,Arivand p`kaSana baMba[-
5 BaartIya naarI- kla Aaja AaOr kla, - saraoja gauPta p`kaSana saMsqaana idllaI
6 s~I caotnaa ko p`sqaana ibandu, - saunaIta gauPta p`akaSana saMsqaana idllaI
7 ihndI ka gaV saaih%ya - Da^.ramacand/ itvaarI
8 vaaQavaRnQa (nadI, naarI AaOr saMskRit) - ivaVainavaasa imaEa
9 ihndI saaih%ya ka [ithasa - Da^. nagaond/
10 gaunaah bao gaunaah - maO~yaI puYPaa
11 kaga,j,aI bauja- - maIra kaMt
30
HIN17207DCE (4 Credits)
Title : roKaica~ evaM saMsmarNa (Rekhachitra Aur Sansamaran)
[ka[- 1
roKaica~- pirBaaYaa, ]dBava AaOr ivakasa saMsmarNa- pirBaaYaa ]dBava AaOr ivakasa roKaica~ evaM saMsmarNa ka tulanaa%mak AQyayana
[ka[- 2
‘AtIt ko calaica~’ - mahadovaI vamaa- ramaa, baailaka vaQau, maaM, saaibayaa ‘AtIt ko calaica~’ ka naamakrNa
[ka[- 3
‘AtIt ko calaica~’ maoM saamaaijak ica~Na ‘AtIt ko calaica~’ kI BaaYaa- SaOlaI ‘AtIt ko calaica~’ maoM naarI - Baavanaa
[ka[- 4
‘baajao payailayaa ko GauMGa$’ ka kqya saMsmarNa saaih%ya maoM knhOyaalaala imaEa ko saMsmarNaaoM ka mah%va ‘baajao payailayaa ko GauMGa$’ ka p`itpaV
31
sahayak ga`nqa:-
1 mahadovaI vamaa- ko roKaica~ - Da^. ma@Knalaala Samaa-
2 ihndI roKaica~ - Da^. kRpaSaoYa isaMh
3 ihndI ka saMsmarNa saaih%ya - Da^. kamaoSvar SarNa
4 ihndI roKaica~: isawant AaOr ivakasa - Da^. ma@Knalaala Samaa-
5 ihndI roKaica~ - Da^. hrvaMSa laala Samaa-
6 ihndI ka gaV- saaih%ya - Da^. ramacand/ itvaarI
7 ihndI saaih%ya va saMvaodnaa ka ivakasa - Da^. ramasva$p catuvao-dI
8 roKaica~ ivaSaoYaaMk - hMsa pi~ka
9 AaQauinak saaih%ya - A&oya
10 AaQauinak saaih%ya ka [ithasa - Da^. baccana isaMh
32
HIN17003 GE (2 Credits)
Title : ihndI Sabd kaOSala -II (Hindi Phonemes & Graphemes- II)
[ka[- 1
ivaramaaid icanhaoM ka p`yaaoga ihndI ko ]psaga- ihndI ko p`%yaya
[ka[- 2
ASauiw SaaoQana – Sabd evaM vaa@ya saMiQa samaasa
HIN17004 GE (2 Credits)
Title : ihndI vyaakrNa evaM laoKna kaOSala - (II)
( Hindi Grammer & Writing-II)
[ka[- 1
pyaa-yavaacaI Sabd
ivalaaoma Sabd tqaa Anaokaqak- Sabd
Sabd samaUh ko ilae ek Sabd
[ka[- 2
vaacya- ktR-vaacya
kma-vaacya evaM Baavavaacya
ivaSaoYaNa kI AvasqaaeM- maUlaavasqaa, ]%travasqaa,]%tmaavasqaa
33
HIN17003 OE (2 Credits)
Title : ihndI Sabd kaOSala – Baaga-I (Hindi Phonemes & Graphemes I)
[ka[- 1
Sabd laoKna
maa~aAaoM vaalao Sabd
vaa@ya laoKna
[ka[- 2
vaa@yaaoM ko p`kar
imaiEat vaa@ya
saMyau@t vaa@ya
HIN17004 OE (2 Credits)
Title : ihndI Sabd kaOSala – Baaga-II (Hindi Phonemes & Graphemes II )
[ka[- 1
ihndI ka Sabd BaNDar
saMiQa
s~IilaMga-puilaMga (Sabd)
[ka[- 2
ekvacana-bahuvacana (Sabd)
pu$Yavaacak
Sauw-ASauw (Sabd evaM vaa@ya)
34
SEMESTER III
Course code
Course Title
Paper
Category
Hours per Week
Credits
L T
Core Papers
S.No
01 HIN17301 CR Aadhunik Kavita Core
4
0
4
02 HIN17302 CR Katha Sahitya
(Hindi Novel) Core
4
0
4
03 HIN17303 CR Hindi Natak core
4
0
4
04 HIN17304 DCE Anuvad Elective (DCE) 4
0
4
05 HIN17305 DCE Lambhi Kavita Elective (DCE) 4
0
4
06 HIN17306DCE
Vishist
Sahityakar
Premchand
Elective (DCE) 4
0
4
07 HIN17307 DCE
Natakkar
Bhartendu
Harishchandr
Elective (DCE) 4
0 4
08
HIN17005 GE
Hindi
Comprehension
& Composition-I
Elective (GE) 2 0 2
09 HIN17006GE
Hindi
Comprehension
& Composition-
II
Elective (GE) 2 0 2
10 HIN17005OE Hindi Grammer
& Writing-I
Elective open
(OE) 2 0 2
11 HIN17006 OE
Hindi Grammer
& Writing-II
Elective open
(OE) 2 0 2
24 Credit = 24 Contact Hours per week 12CR+8DCE+4GE/OE
0
36
Credit Combination could be :12+08+04+06=24
35
M.A. Hindi (Semester-III ) CBCS
For the year 2017
HIN17301CR (4 Credits)
Title: AaQauinak kivata (Aadhunik Kavita -1)
[ka[-: 1
saakot - navama saga- - maOiqalaISarNa gauPt
maOiqalaISarNa gauPt ka kavya iSalp
saakot maoM ]ima-laa ko ivarh- vaNa-na ka sva$p
maOiqalaISarNa gauPt ko kavya ka pircaya
[ka[-: 2
kamaayanaI – icanta, Eawa saga- - jayaSaMkr p`saad
AaQauinak sandBa- maoM kamaayanaI kI p`asaMigakta
‘kamaayanaI’ mahakavya ka iSalp
jayaSaMkr p`saad ko kavya ka pircaya
[ka[- 3
rama kI Sai> pUjaa - saUya-kant i~pazI ‘inaralaa’ ihndI kavya maoM inaralaa ka yaaogadana
inaralaa ko kavya maoM naarI
inaralaa ko kavya ka pircaya
36
[ka[-: 4
nadI ko WIp – kivata - A&oya
samakalaIna kavya maoM ‘nadI ko WIp’ ka mah%va
A&oya kI saaihi%yak ivaSaoYataeM
A&oya ka kavya dSa-na
inaQaa-irt paz\ya pustk : ‘AaQauinak kavya- ivaivaQaa’
saMpadk : p`ao. ja,aohra Af,ja,la
sahayak ga`nqa : (Bibliography)
1, kamaayanaI: kavya maoM saMskRt AaOr dSa-na - Wairka p`saad sa@saonaa
2, Cayaavaad AaOr kamaayanaI - Da^. tarknaaqa baalaI
3 inaralaa kI saaih%ya saaQanaa - Da^. ramaivalaasa Sama-a.
4 kamaayanaI ek punai-va-caar - maui>baaoQa
37
HIN17302CR (4Credits)
Title: kqaa-saaih%ya- (ihndI ]pnyaasa) katha-sahity-(hindi novel)
[ka[- 1
gaaodana - p`omacand ( saamaanya AQyayana)
gaaodana ga`amaINa jaIvana ka dstavaoja,
gaaodana maoM pa~aoM ka cair~- ica~Na
gaaodana ka mahakavya%va
[ka[- 2
baaNaBa+ kI Aa%makqaa- Aacaaya- hja,arI p`saad iWvaodI (saamaanya AQyayana)
ihndI ]pnyaasa tqaa baaNaBa+ kI Aa%makqaa
vastu saMgazna kI dRiYT sao baaNaBa+ kI Aa%makqaa
baaNaBa+ kI Aa%makqaa maoM pa~aoM ka cair~- ica~Na
[ka[- 3
maOlaa AaMcala- fNaISvarnaaqa roNau (saamaanya AQyayana)
AaMcailak ]pnyaasa ko t%vaaoM ko AaQaar pr maOlaa AaMcala
maOlaa AaMcala maoM pa~aoM ka cair~- ica~Na
maOlaa AaMcala ka naayak
[ka[-: 4
]pnyaasa ko p``kar
vat-maana yauga maoM gaaodana kI p`asaMigakta
baaNaBa+ kI Aa%makqaa maoM laoKk ka ]woSya
maOlaa AaMcala kI BaaYaa- SaOlaI
38
sahayak ga`nqa : (Bibliography)
1. p`omacand AaOr ]naka yauga -rama ivalaasa Samaa- 2. ihndI ]pnyaasa nae ixaitja – Da^. SaiSa BaUYaNa isaMhla 3. p`omacand evaM samakalaIna BaartIya ]pnyaasakar -klaavatI p`kaSa 4. p`omacand AaOr ]nako ]pnyaasa - ]Yaa EaiYa 5. p`omacand kI ]pnyaasa klaa AaOr gaaodana – Da^. kRYNadova JaarI 6. P`aomacand: ek ivavaocana- Da^. nand dulaaro vaajapoyaI 7. rcanaakar roNau - puYpa janakr 8. fNaISvarnaaqa roNau ka rcanaa saMsaar -saUrja palaIkala 9. dUsarI prMpra kI Kaoja - naamavar isaMh 10. hja,arI p`saad iWvaodI – saM. ASaaok vaajapoyaI 11. Aacaaya- hja,arI p`saad iWvaodI kI Aalaaocanaa dRiYT- cand` dova 12. AaQauinakta AaOr ihndI ]pnyaasa - [nd`naaqa madana 13. saaih%ya AaOr [ithasa prMpra kI AaQauinakta - maOnaojar paNDoya 14. ]pnyaasakar hjaarI p`saad iWvaodI - i~Bauvana isaMh 15. ihndI ]pnyaasa kI saMrcanaa - Da^. gaaopala raya
39
HIN17303CR (4Credits)
Title: ihndI naaTk {Hindi Natak}
[ka[--1
o naaTk kI pirBaaYaa AaOr t%va o naaTk ka ]dBava AaOr ivakasa o AaQauinak naaTk AaOr rMgamaMca ko ivakasa pr paScaa%ya p`Baava o t%vaaoM ko AaQaar pr p`acaIna evaM AaQauinak naaTk kI tulanaa
[ka[--2
o kFya-U {naaTk} – laxmaInaarayaNa laala o naaT\ya saaih%ya maoM laxmaInaarayaNa laala ka yaaogadana
o Da^.laxmaInaarayaNa laala kI naaT\ya-klaa o ‚kFya-U‛ naaTk ko SaIYa -k kI saaqa-kta
[ka[--3
o caMd``gauPt {naaTk} – jayaSaMkr p`saad o P`asaad ko naaTkaoM ka kqya AaOr iSalp o rMgamaMca kI dRiYT sao p`saad ko naaTkaoM ka maUlyaaMkna o ‘caMd`gauPt’ naaTk kI rMgamaMcaIyata
[ka[--4
o jayaSaMkr p``saad ka naaT\ya- saaih%ya: ek pircaya
o Da^.laxmaInaarayaNa laala ka naaT\ya- saaih%ya: ek pircaya
o ‘caMd`gauPt’ naaTk maoM [ithasa AaOr klpnaa o ‘kFyaU- ’ naaTk ka iSalp-ivaQaana
40
sahayak ga`nqa saUcaI {Bibliography}
1 p`saad ko naaTk - saurond` p`taPa isaMh
2 p`saad ko naaTk - jagadISa p`saad EaIvaastva
3 naaTk AaOr rMgamaMca kI BaUimaka - laxmaInaarayaNa laala
4 ihndI naaTk AaOr rMgamaMca - ek yaa~a - dSava naarayaNa raya
5 Da^. laxmaInaarayaNa laala ko naaTkaoM maoM pa~-EaRiYT - Da^. ja,aohra Af,ja,la
6 ihndI naaTk - jayadova tnaojaa
41
HIN17304DCE (4 Credits)
Title – Anauvaad (Anuvad)
[ka[- 1
o Anauvaad – Aqa-,sva$p evaM pirBaaYaa
o Anauvaad ko p`kar o Anauvaad kI p`ik`yaa
[ka[- 2
o Anauvaadk ko gauNa o Anauvaad ka mah%va o Anauvaad kI ]pyaaoigata
[ka[- 3
o saaihi%yak Anauvaad kI samasyaaeM o kaya-alayaI Anauvaad kI samasyaaeM
o vaO&ainak - tknaIkI saaih%ya ko Anauvaad kI samasyaaeM
[ka[- 4
o Anauvaad ko ]pkrNa, kaoSa, pairBaaiYak SabdavalaI evaM kmPyaUTr
o Anauvaad- punarIxaNa, sampadna evaM maUlyaaMkna
o Anauvaad kI saaqa-kta, p`asaaMigakta tqaa vyaavasaaiyak pirdRSya
42
sahayak ga`Mqa
1 Anauvaad iva&ana kI $proKa - Da^ sauroSa kumaar
2 kmPyaUTr AaOr ihndI - Da^ hirkaoKna
3 Anauvaad isawaMt AaOr sva$p - Da^ manaaohr saraf
4 Anauvaad ko ivaivaQa Aayaama - Da^ pUrnacand TNDna
5 Anauvaad klaa - Da^ ivaSvanaaqa Ayyar
6 Anauvaad kI samasyaae^ - Baaolaanaaqa itvaarI
7 Anauvaad klaa isawaMt AaOr p`yaaoga - Da^ kOlaaSa cand` BaaiTyaaM
8 kmPyaUTr ko BaaiYak Anaup`yaaoga - ivajaya kumaar malhao~a
9 Anauvaad AvaQaarNaa AaOr Anaup`yaaoga - Da^ cand`Baana Sau@la
10 Anauvaad isawaMt AaOr p`yaaoga - Da^ Aaidnaaqa
43
HIN17305DCE (4 Credits)
Title - laMbaI kivata (Lambi Kavita)
[ka[- 1 : laMbaI kivata kI saOwaMitk BaUimaka
o laMbaI kivata ka sva$p o [ithasa
o mau#ya kiva {pircaya}
[ka[- 2 : AsaaQya vaINaa - A&oya ( gahna AQyayana)
o ‘AsaaQya vaINaa’ kivata kI vyaa#yaa o saMvaodnaa o BaaYaa saaOndya-
[ka[- 3 : AMQaoro maoM - maui@tbaaoQa ( gahna AQyayana)
o ‘AMQaoro maoM’ laMbaI kivata ko $p maoM kivata kI ivaSaoYata o ‘AMQaoro maoM’ kivata maoM fOMTosaI ka AalaoKna o ‘AMQaoro maoM’ kivata maoM saMvaodnaa ka sva$Pa
[ka[- 4 : Aa%mah%yaa ko iva$w - rGauvaIr sahaya ( gahna AQyayana)
o laMbaI kivata ko $p maoM ‘Aa%mah%yaa ko iva$w’ kivata ka vaOiSaYT \ya o ‘Aa%mah%yaa ko iva$w’ kivata maoM BaartIya laaoktM~ ka sva$p o ‘Aa%mah%yaa ko iva$w’ kivata maoM BaaYaa-saaOYzva
44
saMdBa- ga`nqa
1 laMbaI kivatae^ AaOr narond` maaohna - Da^.rmaoSa saaonaI
navaraja p`kaSana, idllaI
2 A&oya kI kivata - ek maUlyaaMkna - cand`kant vaaMid@Dokr
sarsvatI p`osa, na[- idllaI
3 maui@t baaoQa :kavya AaOr jaIvana ivavaok - caMd`kaMt dovatalao
rajakmala p`kaSana , idllaI
4 rGauvaIr sahaya : - saM.ivaYNau naagar, Asad jaOdI
AaQaar p`kaSana,pMcakulaa
5 na[- kivata ka pirp`oxya - Da^.prmaanaMd EaIvaastva
naIlama p`kaSana,[laahbaad
6 na[- kivata - Aa.naMddulaaro vaajapoyaI
7AaQauinak kavya kqaa va dSa-na - Aa.ramamaUit- i~pazI
8 p`saad,inaralaa,va A&oya - ramasva$p catuvao-dI
9 na[- kivata AaOr Aist%vavaad - Da^ ramaivalaasa Samaa-
10 A&oya - ivaVainavaasa imaEa
45
HIN17306DCE (4 Credits)
Title – ivaiSaYT saaih%yakar:p`omacand (Vishist Sahityakar : Premchand )
[-ka[- 1
p`omacand vyai@t%va evaM kRit%va
[-ka[- 2 kqaakar p`omacand: saamaanya pircaya
dao ]pnyaasa - inama-laa - p`it&a
maanasaraovar Baaga 1 khanaI - saMga`h sao tIna khainayaaM - [-dgaah - zakur ka kuMAa
- pUsa kI rat
[-ka[-3
P`aomacand ko naaTkaoM ka saamaanya pircaya - kba-laa - p`oma kI vaodI
[-ka[-4
P`aomacand ko inabaMQaaoM ka saamaanya pircaya
- saaih%ya ka ]d\doSya
- kuC ivacaar
46
sandBa- ga`nqa saUcaI
1 p`omacand- Gar maoM - iSavaranaI dovaI.
2 p`omacand: ek ivavaocana - [nd/naaqa madana.
3 p`omacand:klama ka isapahI - AmaRtraya.
4 p`omacand:jaIvana klaa evaM kRit%va - hMsaraja rhbar.
5 p`omacand:saaihi%yak ivavaocana - naMddulaaro vaajapoyaI
6 p`omacand:ek AQyayana - rajaoSvar gau$.
7 p`omacand:ko saaih%ya isawant - narond/ kaohlaI
8 p`omacand:ek klaa vyai@t%va - jaOnaond/
9 p`omacand:smaRit - saM.AmaRtraya
10 p`omacand:icantna AaOr klaa - [nd/naaqa madana.
47
HIN17307DCE (4 Credits)
Title- naaTkkar Baartondu hirSacaMd ` (Natakkar Bharatendu Harishchander)
[ka[- 1
Baartondu hirSacaMd` ka vyai@t%va evaM kRit%va
Baartondu ko naaTkaoM ka saamaanya pircaya
AMQaor nagarI (naaTk ka saamaanya AQyayana)
[ka[- 2
ihndI naaTk ko p`kar
ekaMkI – pirBaaYaa, sva$p evaM ivaSaoYataeM
ekaMkI ka p`stuitkrNa
[ka[- 3
AMQaor nagarI ka kqya
]_oSya,p`asaMigakta
iSalp vaOiSaYT\ya
[ka[- 4
AMQaor nagarI maoM icai~t samasyaaeM
AMQaor nagarI naaTk ka iSalp ivaQaana
rMgamaMca kI dRiYT sao AMQaor nagarI naaTk ka maMcaIkrNa
48
saMdBa- ga`Mqa
1 ihndI naaTk ]dBava AaOr ivakasa - Da^.dSarqa AaoJaa
2 ihndI naaTk ka Aa%masaMGaYa- -igarISa rstaogaI ,rajakmala p`kaSana, idllaI
3 ihndI naaT\ya pirdRSya - Da^. QaIrond` Sau@la, p`kaSana saMsqaana, idllaI
4 rMgadSa-na - naomaIcaMd` jaOna, raQaakRYNa p`kaSana, idllaI
5 ihndI naaTk - baccana isaMh, raQaakRRYNa pkaSana idllaI
6 ihndI naaTk AaOr rMgamaMca phcaana AaOr prK - [nd`naaqa madana
7 ihndI saaih%ya ka [ithasa - Aa. ramacaMd` Sau@la
8 ihndI saaih%ya ka [ithasa - Da^. nagaond`
9 ihndI saaih%ya saMvaodnaa AaOr ivakasa - Da^.ramasva$p catuvao-dI
10 kavya t%vaivamaSa- - Aa.ramamaUit- i~pazI
49
HIN17005GE (2 Credits)
Title- ihndI vyaakrNa - (I) (Hindi Comprehension & Composition-I)
[ka[--1
saM&a, sava-naama, ivaSaoYaNa- pirBaaYaa evaM Baod ik`yaa, kala, kark - pirBaaYaa evaM Baod
[ka[--2
vacana - pirBaaYaa, p`kar evaM ekvacana- bahuvacana (Sabd) ilaMga- pirBaaYaa, p`kar evaM s~IilaMga-puilaMga (Sabd)
HIN17006GE (2 Credits)
Title - ihndI vyaakrNa- II (Hindi Comprehension & Composition-II)
[ka[--1
laaokaoi@tyaaoMM ka Aqa- tqaa vaa@yaaoM maoM p`yaaoga
mauhavaraoM ka Aqa- tqaa vaa@yaaoM maoM p`yaaoga
Apizt AnaucCod
[ka[--2
saamaanya p~ laoKna
pllavana
saMxaopNa
50
HIN17005 OE (2 Credits)
Title - ihndI vyaakrNa evaM laoKna - Baaga- I
(Hindi Grammer & Writing I )
[ka[- 1
saM&a, - pirBaaYaa evaM Baod sava-naama- pirBaaYaa evaM Baod ik`yaa evaM kala pirBaaYaa evaM Baod
[ka[- 2
]psaga-- p`%yaya mauhavaro laaokaoi@tyaaM (iknhIM dsa ka Aqa- evaM vaa@ya)
HIN17006 OE (2 Credits)
Title - ihndI vyaakrNa evaM laoKna - Baaga- II
(Hindi Grammer & Writing II )
[ka[- 1
Payaa-yavaacaI ivalaaoma Anaokaqa-k
[ka[- 2
ivaramaaid icanhaoM ka p`yaaoga Anaok SabdaoM ko ilae ek Sabd yaugma Sabd
51
SEMESTER IV
Course code
Course Title
Paper Category
Hours per Week
Credits
L T Core Papers
S.No
01 HIN17401CR Katha Sahitya
(short Story) Core
4
0
4
02 HIN17402CR Hindi Natak Core 4
0
4
03 HIN17403CR
Pryojanmulk
Hindi
Avam Journalism
Core
4
0
4
04 HIN17404DCE Aalochna Elective (DCE) 4
0
4
05 HIN17405 DCE
Kavi
Harivanshroy
Bachan
Elective (DCE) 4
0
4
06 HIN157406DCE Dalit Lekhan Elective (DCE) 4
0
4
07 HIN17407DCE Nibandhkar Ram
chander shukla Elective (DCE)
4
0 4
08
HIN17007GE
Translation &
Essay Writing Elective (GE) 2 0 2
09 HIN17008GE Translation
&Writing Skills Elective (GE) 2 0 2
10 HIN17007 OE Prose Writing-I Elective open(OE) 2 0 2
11 HIN17008 OE Prose Writing-II Elective open(OE) 2 0 2
24 Credit = 24 Contact Hours per week
12CR
+8DC
E+4G
E/OE
0
36
Credit Combination could be :12+08+04=24
52
M.A. Hindi (Semester-IV ) CBCS
For the year 2017
HIN17401CR (4 Credits)
Title : ihMdI khanaI saaih%ya (Hindi Kahani Saahity )
[ka[- 1
o cand`Qar Samaa- gaulaorI ka saaihi%yak pircaya
o cand`Qar Samaa- gaulaorI - ‘]sanao kha qaa’ khanaI pr Aalaaocanaa%mak p`Sna
o jayaSaMkr p`saad ka saaihi%yak pircaya
o jayaSaMkr p`saad - ‘AakaSa dIp, mamata’ khainayaaoM pr Aalaaocanaa%mak p`Sna
[ka[- 2
o jaOnaond` ka saaihi%yak pircaya
o jaOnaond` - ‘ p%naI, ek gaaO’ khainayaaoM pr Aalaaocanaa%mak p`Sna
o yaSapala ka saaihi%yak pircaya
o yaSapala ` - ‘krvaa ka va`t, haolaI ka maja,ak’ khainayaaoM pr Aalaaocanaa%mak p`Sna
53
[ka[- 3
inamnailaiKt khanaIkaraoM kI khanaI – klaa ka AQyayana -
o mannaU BaNDarI
o maIra kant
o kmalaoSvar
o Aaomap`kaSa vaalmaIkI
[ka[- 4
ihndI khanaI kI p`vaRi<ayaMa –
o na[- khanaI
o AkhanaI
o saMcaotna khanaI
o samaantr khanaI
sahayak ga`nqa
1. samakalaIna BaartIya khanaI - Da^. ]Yaa Sau@la.
2. khanaI: sva$p AaOr saMvaodnaa – rajaoMd` yaadva.
3. ihndI khanaI samakalaIna pirdRSya - Da^. sauKbaIr isaMh.
4. Aaja kI khanaI – ivajaya maaohana isaMh,
5. na[- khanaI:sandBa- AaOr p`kRit - dovaISaMkr AvasqaI
6. ihndI khanaI kI ivakasa p`ik`yaa - Da^.Aanand p`kaSa
7. khanaI sva$p AaOr saMvaodnaaeoM - rajaond` yaadva
8 ihndI khanaI ka ivakasa -maQauroSa
54
HIN17402CR (4 Credits)
Title: ihndI naaTk (Hindi Naatak) [ka[- 1
AaQao AQaUro - maaohna rakoSa
samakalaIna naaTk AaOr maaohna rakoSa
“AaQao AQaUro” naaTk kI maUla samasyaa
maaohna rakoSa ka naaT\ya saaih%ya maoM yaaogadana
[ka[- 2
AMQaa yauga - Qama-vaIr BaartI naaT\ya-kavya prMpra maoM Qama-vaIr BaartI ka sqaana
naaT\ya- kavya ko t%vaaoM ko AaQaar pr ‘AMQaa yauga’ ka maUlyaaMkna
Qama-vaIr BaartI ka naaT\ya saaih%ya maoM yaaogadana
[ka[- 3
saMSaya kI ek rat - naroSa maohta
‘saMSaya kI ek rat’ naaTk ko SaIYa-k kI saaqa-kta
naroSa maohta kI saMvaodnaa
naroSa maohta ka naaT\ya saaih%ya maoM yaaogadana
[ka[- 4
AaQao AQaUro naaTk kI rMgamaMcaIyata
‘AMQaa yauga’ naaTk maoM p`tIk- yaaojanaa evaM AaQauinakta
‘saMSaya kI ek rat’ naaTk ka naaT\ya- iSalp
P`amauK samakalaIna naaTkkaraoM ka pircaya
55
sahayak ga`nqa : (Bibliography)
1 AMQaa yauga inavaYa pr - saMjaIva kumaar
2 AMQaa yauga AaOr BaartI ko Anya naaT\ya- p`yaaoga – Da^. jayadova tnaojaa.
3 maaohna rakoSa- ihndI naaTk ka masaIha - gaaoivand caatk.
4 ihndI naaTk- rMgamaMca - [nd`naaqa madana
5 rMgadSa-na - naoimacand.
56
HIN17403CR (4 Credits)
Title : p`yaaojanamaUlak ihndI evaM jana-saMcaar ,jana maaQyama
Pryojanmulak Hindi Avam JanSanchar, Jan Madiam
[ka[--1
o P`ayaaojanamaUlak ihndI ka sva$p evaM pirBaaYaa o P`ayaaojanamaUlak ihndI kI AavaSyakta evaM ivaSaoYataeM
o ihndI ko ivaivaQa $p : raYT/ BaaYaa, rajaBaaYaa, saMpk- BaaYaa, maanak BaaYaa
o rajaBaaYaa ihndI kI saMvaOQaainak isqait
[ka[--2
o raoja,gaar ko xao~ maoM ihndI o vat-maana maIiDyaa maoM ihndI o iva&apna kI tknaIk evaM BaaYaa
o kayaa-layaI ihndI ko p`mauK p`kar – p`a$pNa,iTPpNa,p`itvaodna
[ka[--3
o jana saMcaar- Aqa-, vyaa#yaa evaM p`kar o roiDyaao ko xao~ maoM BaaYaa kI p`kRit
o tana - Anautana kI samasyaa tqaa balaaGaat kI samasyaa
o samaacaar pzna evaM BaaYaa ka vyai@tkrNa
57
[ka[--4
o maanak ]ccaarNa o AaMigak evaM vaaicak AiBavyai@t o dRSya maaQyama maoM p`stutIkrNa kI svaaBaaivakta
o dRSya maaQyama maoM dRSya-Eavya evaM saMgaIt ka talamaola
sahayak ga`nqa saUcaI {Bibliography}
1 p`yaaojanamaUlak ihndI-isawant AaOr p`yaaoga - dMgala JalaTo
2 p`yaaojanamaUlak ihndI - Da^.ivanaaod gaaodro
3 p`yaaojanamaUlak ihndI - Da^.kmalaoSvar Ba+
4 vyavahairk ihndI - Da^.kOlaaSacand` BaaiTyaa
5 vyavahairk ihndI - Da^.mahond` ima~la
6 vyavahairk ihndI - Da^.kmalaa kaOSala
7 AaQauinak janasaMcaar AaOr ihndI - p`ao. hirmaaohna
8 roiDyaao, dUrdSa-na - Da^. hirmaaohna
9 ihndI BaaYaa ka ]dBava AaOr ivakasa - hrdova BaarI
10 ihndI BaaYaa -Baaolaanaaqa itvaarI
58
HIN17404DCE (4 Credits)
Title- Aalaaocanaa (Aalochna)
[ka[- 1
o ihndI Aalaaocanaa ka sva$p,Aqa- evaM pirBaaYaa o ihndI Aalaaocanaa ko ]dya o ihndI Aalaaocanaa ko p`kar evaM p`NaailayaaM
[ka[- 2
o svatM~yaaotr Aalaaocanaa kI ivaivaQa p`vaRityaaM o Saas~Iya Aalaaocanaa prmpra o manaaovaO&ainak prmpra
[ka[- 3
o ihndI kI svacCndtavaadI Aalaaocanaa o AaQauinak Aalaaocanaa o Aist%vaadI Aalaaocanaa
[ka[- 4
o Aalaaocanaa ko maanadND o nanddulaaro vaajaopyaI jaI kI Aalaaocanaa o hja,arI p`saad iWvaodI jaI kI Aalaaocanaa
59
saMdBa- ga`nqa
1 Aalaaocak AaOr Aalaaocanaa - baccana isaMh
2 saaih%yaalaaocanaa - Syaamasaundr dasa
3 paScaa%ya samaIxaa Saas~ : isawant AaOr pirdRSya - nagaond
4 ihndI samaIxaa : sva$p AaOr saMdBa- - ramadrSa imaEa
5 ihndI Aalaaocanaa : baIsavaIM SatabdI - inama-laa jaOna
6 kavya t%va ivamaSa- - Aacaaya- ramamaUit- i~pazI
7 rsa maImaaMsaa - ramacand` Sau@la
8 rsa isawant - Da^.nagaond`
9 kavyaSaas~ kI ivaSvakaoYaIya BaUimaka - Aacaaya- ramamaUit- i~pazI
10 saMrcanaavaad va ]tr saMrcanaavad - gaaopIcaMd naarMga
60
HIN17405DCE (4 Credits)
Title - kiva hirvaMSaraya baccana - ivaSaoYa AQyayana
(Kavi Harivanshrai Bachan – Vishesh Addhyan)
[ka[- 1
o baccana: vyai@t%va evaM kRit%va
[ka[- 2
o maQauSaalaa - AarMiBak 20 CMd (vyaa#yaaeM)
o halaavaad ka sva$p o baccana kavya ka p`mauK p`itpaVya
[ka[- 3
o maQauklaSa - AarMiBak 10 CMd (vyaa#yaaeM)
o samasaamaiyakta o baccana kavya maoM p`oma va ]maMga ka ]d\doSya
[ka[- 4
o halaavaad o halaavaadI p`tIka%mak Sabd o p`mauK halaavaadI kiva
61
sahayak ga`nqa :
1 ihndI saaih%ya ka [ithasa Aa0 ramacand` Sau@la
2 ihndI saaih%ya ka [ithasa Da^0 nagaond`
3 kavyaSaas~ ko nayao ixaitja Aa0 ramamaUit- i~pazI
4 ihndI saaih%ya AaOr saMvaodnaa ka ivakasa ramasva$p catuvao-dI
5 ihndI saaih%ya ka dUsara [ithasa Da^0 baccana isaMh
6 ihndI saaih%ya ]d\Bava va ivakasa Aa0 hja,arIp`saad iWvaodI
7 AaQauinak saaih%ya naMddulaaro vaajapoyaI
8 ihndI saaih%ya baIsavaIM SatabdI naMddulaaro vaajapoyaI
9 ihndI saaih%ya kI khanaI p`Baakr maacavao
10 AaQauinak kavya ka klaa va dSa-na Aa0 ramamaUit- i~pazI
62
HIN17406DCE (4 Credits)
Title- dilat laoKna (Dalit Lakhen)
[ka[- 1
dilat laoKna, AvaQaarNaa evaM ivakasa dilat saaih%ya kI saamaaijak p`itbawta dilat saaih%ya kI Aaiqa-k maanyataeM
[ka[- 2
dilat saaih%ya kI saaqa-kta dilat saaOndya-Saas~ dilat saaih%ya kI iSalpgat p`vaRi<ayaaM
[ka[- 3
jaya p`kaSa kd-ma ka saaihi%yak yaaogadana
‘CPpr’ ]pnyaasa ka kqya kI dRiYT sao ivaSlaoYaNa ‘CPpr’ ]pnyaasa ka dilat saaOndya-Saas~ kI dRiYT sao ivaSlaoYaNa
[ka[- 4
Aaomap`kaSa vaalmaIkI ka saaihi%yak pircaya ‘jaUzna’ ]pnyaasa ka kqya kI dRiYT sao ivaSlaoYaNa ‘jaUzna’ ]pnyaasa ka dilat saaOndya -Saas~ kI dRiYT sao ivaSlaoYaNa
63
saMdBa- ga`Mqa
1 AaQauinak saaih%ya maoM dilat caotnaa - dovaond` caaObao , AaoireMT blaOksvaana
idllaI
2 dilat saaih%ya- sva$p AaOr saMvaodnaa - saUya-naarayaNa rNasauBao, Aimat p`kaSana
gaaijayaabaad
3 AismataAaoM ko saMGaYa- maoM dilat samaaja - [-Sa kumaar, Akadimak p`itBaa
idllaI
4 dilat saaih%ya- [ithasa, vat-maana AaOr BaivaYya - naTraja p`kaSana idllaI
5 dilat caotnaa AaOr s~I - ivajaya kumaar saMdoSa, Da^. naamadova
6 mau#yaQaara AaOr dilat saaih%ya - saamaiyak p`kaSana nayaI idllaI
7 dilat saaOndya-Saas~ - Aaomap`kaSa vaailmakI raQaakRYNa
p`kaSana, idllaI
8 dilat ivaSaoYaaMk - hMsa pi~ka
9 ihndI ka gaV saaih%ya - Da^. ramacand/ itvaarI
10 ihndI saaih%ya ka dUsara [ithasa - Da^. baccana isaMh
64
HIN17407DCE (4 Credits)
Title - inabanQakar : Aacaaya- ramacand` Sau@la – ivaSaoYa AQyayana
(Nibandhkar : Aacharya Ramchander Shukal – Vishesh Addhyan)
[ka[- 1
o Aacaaya- ramacand` Sau@la : vyai@t%va evaM kRit%va
[ka[- 2
o icantamaiNa (Baaga ek) : Aacaaya- ramacand` Sau@la
kovala inamnailaiKt inabanQaaoM ka gahna AQyayana :
Eawa- Bai@t, kivata @yaa hO, lajjaa- glaaina
o vyaa#yaa evaM saar
[ka[- 3
o icantamaiNa ko inaQaa-irt inabanQaaoM ka kqya o ihndI inabanQa saaih%ya maoM Sau@la jaI ka sqaana o Sau@la jaI ko inabanQaaoM kI saamaanya ivaSaoYataeM
[ka[- 4
o icantamaiNa maoM AaQaairt Aalaaocanaa%mak p`Sna
o vyai@t- vaOica~yavaad
o Baava -manaaoivakar
65
sandBa- ga`nqa
1 inabanQakar Aacaaya- ramacand` Sau@la Da^ lailat p`saad saksaonaa
2 Aacaaya- ramacand` Sau@la ivajaocand` snaatk
3 Aacaaya- hja,arI p`saad iWvaodI ka saMga`h saaihi%yak Da^. caMdunaaqa caaObao
4 Aacaaya- hja,arI p`saad iWvaodI Da^.i~Bauvana isaMh
5 inabanQakar Aacaaya- hja,arI p`saad iWvaodI Aa.ramamaUit- i~pazI
6 Aacaaya- ramacand Sau@la va ihndI Aalaaocanaa Da^.ramaivalaasa Samaa-
7 Aalaaocak Aacaaya- ramacand` Sau@la ramamaUit- i~pazI
8 ihndI ka gaV saaih%ya Da^.ramacand` itvaarI
9 ihndI saaih%ya baIsavaIM SatabdI naMddulaaro vaajapoyaI
10 maMjaUYaa Aa.ivaSvanaaqa p`BaamaiNa
66
HIN17007 GE (2Credits)
Title - inabanQa evaM Anauvaad (Translation & Essay Writing)
[ka[- 1
inabanQa laoKna (saamaanya) khanaI laoKna
[ka[- 2
AMga`oja,I sao ihndI/kSmaIrI/]dU- maoM SabdaoM evaM vaa@yaaoM ka Anauvaad. ihndI iva&apna
HIN17008 GE (2 Credits)
Title - Anauvaad evaM laoKna kaOSala (Translation & writing skills)
[ka[- 1
AMga`oja,I sao ihndI maoM Anauvaad ihndI sao AMga`oja,I maoM Anauvaad saMvaad laoKna
[ka[- 2
saar laoKna AnauCod laoKna iva&apna laoKna
67
HIN17007 OE (2 Credits)
Title - ihndI gaV laoKna –Baaga-I
( Prose Writing-Part-I)
[ka[- 1
saamaanya p~ laoKna iTPpNaI laoKna AnaucCod laoKna
[ka[- 2
Apizt AnaucCod (gaVaMSa) khanaI laoKna saar laoKna
HIN17008 OE (2Credits)
Title - ihndI gaV laoKna –Baaga-II
( Prose Writing-Part-II)
[ka[- 1
SabdaoM ka Anauvaad vaa@yaaoM ka Anauvaad
Sauw-ASauw Sabd evaM vaa@ya
[ka[- 2
ihndI iva&apna saamaanya inabanQa p`aqa-naa p~