“L Ü B B – Ü L L Ü’B V E S I R R – Ü S S I RRI”

8/3/2019 L B B L L B V E S I R R S S I RRI

1/38

1

G N L D E NE S N T L E R (IV)

RSALE-

L B B L L B V E S I R R S S I RRI

ZN Z VE SIRRI SIRRI

OSMANLICA ASLINDAN EVRENNECDET ARDI

NECDET ARDI SERSIV


2/38

2

N D E KL E R

N SZ.........................................................................

TAKDM.........................................................................

BRNC TUR................................................................

KNC TUR..................................................................

NC TUR..............................................................

DRDNC TUR.........................................................BENC TUR...............................................................

ALTINCI TUR...............................................................

YEDNC TUR..............................................................

HKAYE FL................................................................

HAZARAT-I HAMSE .....................................................

GAYB MUTLAK...........................................................ALEM CEBERUT.........................................................

ALEM MELEKT.................................................. .

UHD MUTLAK.......................................................

NSAN-I KAML............................................................

BRNC SEFER...........................................................

KNC SEFER..............................................................NC SEFER .........................................................

TEKVN MAKALES......................................................


3/38

3

N S Z

MUHTEREM okuyucum Bu kitap Muhyiddin-i Arab Hazretlerinin Ftuhat-Mekkyye isimli kitabndan alnan baz blmlerinin, smail Hakk Bursevi Hazretleritarafndan aklamalanndan meydana gelmitir.

Biz de Osmanlca aslndan bu gn okunacak hale getirmek istedik ki, ok deerli bukk eser merakllarnn elinde, kendilerine yol gsteren bir klavuz olsun.

Esasen daha evvelce de bir ok evirileri yaplmtr.

Sevgili okuyucum, bu kitabn yazlnda, diziliinde, baslnda, bastrlnda, emei

ve hizmeti geenleri sayg ile yadet, gemilerine hayr dua et, ALLAH (c.c.) gnlnde feyzkaplan asn.

Yarabbi bu kitaptan meydana gelecek manev haslat evvela acizane, EfendimizMuhammed Mustafa S.A.V. Efendimizin ruhuna, sonra merhum Adalet Teyzemizin ruhuna vebtn uaki canlarn ruhlanna hediye eyledim,

Necdet ARDI UAK

TEKRDA


4/38

4

T A K DM

Hamd Onun Dostluuna... Salat, Onun Reslne...

Bu risalenin yazlmasnn, ihyasnn, vcuda gelmesinin sebebi u olmutur: Hazreti

Kutb-el ve eyhi aleltlak Muhyiddin-i Arabi Fthat- Mekkiyle isimli kitabnda, Hakikateve Marifete dair baz meselelerin zn etraflca anlatmtr. Ancak eser Arab diliyle yazlmolduundan, bu dilden mana kartamayan kardelerim iin o hakikatler gizli bir hazineolmaktan ileri gitmemitir.

Muhalefet etmeye gcmn yetmedii, Efendimiz Hazretleri Aleyhisselam, eserinTrkeye tercme edilip, gizli hazinenin zahire kartlmasn emrettiler.

Emre uyan memur mazurdur, kaidesine binaen imkan dairesinde tercemesinebaland.

Gerektiinde, lzumu grldnde baz faydal ilaveler de yapld. Hakikatte, bu hakirve elde yazan kalemin, atc ile elindeki yay misali olduuna phe edilmeye!..

Mesela, bir kadeh iki ile kendinden geen kimse, sarholuk halinde baz eylerkonusa, o kelam kendi fiiliyle deil, ikinin fiiliyledir, iki syletti, derler...

zerinde baygnlk alameti olan kimse baz szler sylese, cin syletti, derler; veszn mazur grrler.

Evliya, Hakkn kudret eli ve kudret dilidir. Nitekim hads-i kudsde yle buyrulur:iza ahbibt abden knt leh yeden ve lisanen

Kulumu sevdiimde onun eli ve dili olurum.Durum bu hadste belirtildii gibi olunca, bu hakirin lisannda syleyen O olursa, acaib

mi olur?..

Yine Kuran Keriym Enfal Suresi 8. sure 17. ayette;ve ma remeyte iz remeyte ve lakinnallahe remaAttn zaman sen atmadn, Allah att!.. Hkm bu manaya ahittir ve tasdik

eder.

Ve gene iaretleriyle bu risaleye LBB-L LBve SIRR-S SIRyani ZN

Z ve SIRRIN SIRRI ad verildi.

Bu arada hata ve eksikliklerinim af ve hogryle karlanacam umarm. Zira insanunutma mahalli deil midir?

Vema tevfiyke illa billahi, aleyhi tevekklt ve ileyhi nibMuvaffakiyet Allahladr, Ona dayanr ve Ona gvenirim.

ZN Z VE SIRRIN SIRRI


5/38

5

Hazreti eyhin Fthat- Mekkyyesinde aklamay arzu ettii meselelerden biri deARF hakkndadr.

Feiza kanel arifu arifen hakikaten felem yetekayyed bimutekadin...Bir irfan sahibi hakikaten arif olduu zaman, bir itikad ile kaydlanmaz...

Bir irfan ehli, kendi hakikatine arif olsa, bir itikada uyup, dierlerine uymamazlketmez. Yani Arif-i Billah, itikadnda heyula gibi olup, heyula ise, her ne suret olursa olsunkabul edip, cmlesine mahal ve mekan olur. Ve haddizatnda kendinde ne bir bakalama ne debir deime vaki olmaz.

Ve hangi surete brnrse burunsun, yine zatnda kendi asl zerinedir. Arif-i billah hertrl itikad kabul edip, herhangi bir itikadla mukayyed olmayp, ilahi bilgideki yeri zere olanitikadnda. daim ve sabittir.

Bununla beraber, cmle itikadlar da cmi ve havi olup, cmlesinin aslna vakf ola-ak,btn itikadlar kapsamna alr. zn bildii ey, dtan hangi surete brnse. gaflet etmeyip

ve bir suret ile de kaytlanmayp, her yzde mahede edici olur.

Beyit:Tecelliyat hda iledir iki cihan,Cemal-i hakka nazar eyle, dilediin yandan.

Bir hadis-i erifte yle buyrulur:Ehl-i cennet, cennete dahil olduunda. Hak Subhanehu ve Tel Ceml ile

Kemlinden kibriya perdesini kaldrp:Ene Rabbkml ala

Yllardr grmeyi arzuladnz l. Rabbnz benim,diye zuhur eder... OnlarRabbn bu tecellisini inkar edip;Hayr, Asla!..diyerek feryad u figan ederler.

Bu tecelli deiik ekillerde defa daha tekrar eder.Ve onlar da tekrar tekrar inkar ederler.

Sonra Hak onlara, Rabbnzla sizin aranzda bir iaretiniz var m?..diye hitabeder...

Onlar da evetderler.

Ondan sonra herkese, kendi zann ve itikad zere olan tecelli ile tecelli eder. Onlar dabu defa kabul ederler.

Nitekim erefli hadste:inekm seteravne rabbkm kema teravnel kamere leyletel bedri, buyrulur...Ayn ondrdnc gecesi kameri nasl grrseniz, Rabbinizi de yle aikar

greceksiniz!..

Amma Arif olanlar ilk emirde, grdkleri gibi hemen kabul ederler. Zira bunlar,

cmle itikad cmi olup, bir itikadla kaytl deillerdir.Beyt:Bugn her kim grrse yrin,Gren onlardr yarn.


6/38

6

Ne bilsin orda bildrn,Onlar burada amalardan.

Nitekim Hazreti Kuranda buyrulur:Nitekim Hazreti Kuran Keriym sra Suresi 17. sure 72. ayette;

ve men kane fiy hazih am fehve fiyl ahreti amKim burada ama olup rabbini gremezse, ahirette de amadr!

Ve bu sebebten ahirette de Hakk grmek ona nasip olmaz. Hak Tealadan ricamz uki, kullarn taklidden ve mecaz itikadla kaydlanmaktan esirgesin. Amin.

Eer sual edilirse ki:-Arifin kendi hakikatna arif olmas ne ekilde hasl olur?..

Cevab:- Kendisinin hakikatna vasl olmu, Arif-i Billah olan bir Zata can

gnlden tabi olup, Onun ahlakiyle ahlaklanmakla olur.Hazreti Kuran Keriym Maide Suresi 5. sure 35. ayette:vebtegu ileyhil vesiylete buyurulur.- Beni bulmak isterseniz, beni bulmu kullarm vardr, onlar izleyiniz!..

Onlar size vesile olup, bana ulatrrlar; manasna gelir bu ayet...

Onlara hizmet etmekle, kii kendini bulup, nerden gelip, nereye gideceini ve ne iingelip, halen ne makamda olduunu anlar...

Bu aleme gelmekten murad ve maksad udur:

knt kenzen mahfiyyen, feahbebt en urafefehalektl halka liurafa bihi...eklindeki Kuds Hadste belirtildii zere;Ben bir gizli hazineydim, bilinmekliimi arzu ettim ve bu halk

halkettim.

Ancak, ey ak, Hakk bilmen yalnz, kendi nefsine arif olmakla mmkn olur.Nitekim hads-i erifte:Men arefe nefsehu fekad arefe rabbehu...Kim nefsine arif olursa, o rabbine arif olur!buyurulur.

Aksi dahi byledir. Yani, nefsini bilmeyen Rabbini bilmez. Ehline malumdur.

Bu hads-i erif hakknda havas ve avam anlay derecelerine gre eitli manalarvermilerdir, naallahu teala havas katnda olan bir mana burda beyan olunacak...

Bu makamda yedi tur mahade edilmitir.

BRN C T U R

Bir kimse kendi cisminde, bedeninde tasarrufu olan czi ruhunun varln idrak edip

anlarsa, birinci tura dahil olur, ki buna Nefs-i natka yani konuan nefis derler.Vahdet, ehli katnda; nefs, kalb, ruh, akl, srr; hepsi tekdir, ancak sfat deitike birer

itibar suret ve isim alr, derler.


7/38

7

Nefs-i natka, cisim ve cisme mensup arazdan deildir. Cesedin dahilinde ve haricindetasarruf eder. Mekansz ve nianszdr. Vcudun belirli bir yerinde yerlemi olmayp, hernereye parmak bassan tm orada mevcuttur.

Paralanma ve blnmesi dahi mmkn olmayp, ahsn elinde tutan, gznde gren,dilinde syleyen, kulanda iiten ve ayanda yryen velhasl btn organlarnda tasarrufeyleyen odur. Bedenin btn paralarnn her bir cznde zatyla ve tmyle mevcuttur. Btnbedeni kuatm bir halde ve de hereyden tedir. Eer, bedenin parma, eli, aya kesilse, onahi bir eksiklik veya son bulma ulamaz. Hatta btn bedene son gelse, ona fena ve zevalgelmez. O yine eskiden olduu gibi merkezinde daim ve kaimdir.

Ayrca buna daha pek ok misaller verilebilir. Kii kendi nefsinin ne olduunu bylecebilip anlaynca ikinci tura doru yola kar...

KN C T U R

Birinci turu idrak ettikten sonra ikinci tura doru ynelen kii ufuklara, yani zahiralemin derinliklerine bakar... Afakta olan nefs-i klliye nazar eder, ki ona, akl, izaf olan klliruh dahi derler: Halifetullahtr!.. O cisim ve cisme mensup deildir... Semalarn ve yerleriniinde de, dnda da deildir. Btn mevcudat kuatr, onlarda tedbir ve tasarruf eder...

Ona nisbetle; al, illyin ile esfel safiln yani yksekliklerin en yksei ile en alt, ya dadier bir ifade ile en latif ile en kesf birdir... Her mertebede zat ile tmyle mevcuddur.Paralanma ve blnme kabul etmez. Btn gkler ve yerler tmyle yok olsalar, bu yokuluona hi bir eksiklik, blnme vermez...

Mesela gne buna misal olabilir... Alemde ne kadar evler, saraylar yaplsa, hepsinegnein aydnl vurur; ancak, her eve penceresi kadar yansma yapar... Ayrca, btn evler vesaraylar harap olsa ve yklsa, gnee bir zarar ve son gelmiyecei gibi; Hak Tealada ne kadarinsan ve hayvan halketse Ruh cmlesine hayat verip, tedbir ve tasarruf eder. Ve ne kadar ruhsahibi lrse olsun, Ruh-u izaf asl zere olduu gibi daim ve bak olup, merkezinde sabittir.

Eer bu hali de idrak edersen, ikinci turun hakikatin! idrak etmi olursun.

N C T U R

nc tura ykseldinde, cz rhunu, klli ruhda fani ve yok grb; klli izafi ruhile kendini zinde bulursun... Yani, ruhunun, ruhu klli; aklnn, akl klliye mensup olduunuhakkal yakin mahade edip anlarsn... Bu nc tur, nc aamadr. Buradan da ilerlersen,drdnc tura geersin...

D R D N C T U R


8/38

8

Bu turdaki ilerleme halinde, kendi ruhunu, rh-u izafde fani grdkten sonra; ruh-uizafyi dahi Hakkn Zatnda mahvolmu, yokolmu mahede ederek, paralanmaktan vebtnlenmekten kurtulursun!..

Bylece, btn fiilleri, Hakkn fiilinde; btn esma ve sfat, Hakkn esma ve sfatnda,

btn zatlar da Hakkn Zatnda yokolmu grp; ilmelyakn ve hakkalyakn mahade halinegeersin...

la mevcuda illa hu!..Mevcudat yoktur ancak O vardr!..ve;leyse fiy cbbetl vcude sivahu!..Tek vcud cbbesi iinde ondan gayri yoktur!..gibi szlerin manalarna zevk ve hal

ile vakf olursun.

Hazreti Kuran Keriym Mmin Suresi 40. sure 16. ayette

limenil mlkl yevme lillahil vahdil kahhriAnda mlk kimindir?.. Vahid ve Kahhar Allahndr!.. hitabnn manas

zlr... Bu mana ve ifadeye vakf olarak, zahirde Hakdan gayri mevcud olmadna arifolursun...

Misalen anlatlan drt turdan; 1. turda enfs (i) alemi: 2. turda afak (d) alemi; 3.turda enfs ve afakn bir ey olduunu; nihayet 4. turda da cmlesinin Hakkn Zatndamahvolmu olduunu anlattk...

Bunlar da idrak ettiysen beinci tura doru yoluna devam edersin.

B EN C T U R

Beinci turun da hali yledir...Evvelce belirtilen turlarn derecelerini birletirip, ylece mahede edersin. (Varlk

Odur dersin)... Bu makamn sahibine BNL VAKT yani VAKTN OLU tabirikullanlr.

Bu hal de idrak edilirse altnc tura devam edilir.

A L T I N C I T U R

Altnc turun halini idrak eden, hereye AYNA olur!.. Ve bu makamda salik,KENDNDEN gayri kimseyi gremez mevcudatta!.. Btn eyay kendine bal olarakmahade eder.

Cbbemin iinde Allahdan gayri yok!..

ve,ki alemde de gayrim var m ki!..demeye balar...


9/38

9

Herey Ona ve O hereye AYNA olur... Belki ayna ve aynadaki akis dahi kendidir!..

Bundan evvel BNL VAKT makamnda idi veallahdan gayr mevcut yoktur!.. diyordu...

Bu makamda kemale eriinde ise yle der:Mevcudat yoktur, ancak ben varm!..

Ve bu makama EBUL VAKT yani VAKTN BABASIdenir.

ayet bunlar da idrak edersen, yedinci tura doru yola devam edersin.

Y E DN C T U R

Yedinci turda salik, klli bir fena ile kendini kaybedip, halis tam yoklua erer... Bundansonra beka iinde beka hasl olur, ne hal ve ne de makam ile sfatlanr...

Mahede ve marifet tamamiyle kaybolur. Bu halin tarifi ve izah olmaz. Zira, burastam bir yokluk makamdr!..

Makam dememiz dahi sadece izah gayesiyledir... Yoksa bu mertebe sahibi iin nemakam olur, ne nian!..

Ancak ehl-i zevk olanlar, zevk ile bu hali yaarlar, anlarlar.

Arif bu makarna vasl olduktan sonra ki buras makam- cemdir.Cemden farka gelirse Hakkan bir vcud ve onu ssleyen yeni bir elbise verirler...

Bylece de hakikatine arif olur...

Bu da, hads-i erifteki rabbn bilir hkmnn srrn anlamaktr. te bylece Hakkaarif olunur; ve mecazi bir itikadla kendini kayd altna almaz...

Beyt:lmeyince bulamadm yolu Hakka,Ondan oldum Hay ve yaadm beka.Kendimi kendim yitirdim, yine bulam kendimi,Hep olursun, hi edince kendi benliim!..

Bundan sonra arif bildi ki, btn afak ve enfste tecelli eden bir ZAT ve bir hakikattir...Bakas yoktur!. Cmle varlk bir varlk, bir can, bir tendir!.. Hakikat birdir, paralanm ve

blnm deildir. Grnen her ey, zuhur yeri ve aletidir... Her zuhur yerinde tmyle zahirolur... Bir zerrede dahi tm esma ve sfatyla mevcudur...

Herkese itikadna ve zannna gre, her mertebede, her mahal ve makamda ayn bir yzgsterir!..

Zahirde de, Batnda da tasavvur olunan, her aklda makul, her gnlde mana, herkulakta iiten, her gzde gren Odur!.. Bir yzden tecell eder, bir yzden bakar... Ak vemauk, talib ve matlb, itikad eden ve edilenin hep tek ey olduunu anlayp, vahdete erince,artk arif tek bir itikad ile kendini kaydlamaz!..

Bylece de, bataki arifin tarifi anlalm olur.


10/38

10

HKAYE...

Birka m bir yerde toplandklannda aralarnda konuurlar:Acaba biz bir fili grebilir miyiz?,.

Bir zaman sonra bir fil oban rastlar bunlara, ve alp gtrr bir filin yanna...mlarn kimi filin kulana, kimi ayana, kimi karnna, kimi hortumuna yaprlar...

Sonra da balarlar aralannda tartmaya...- Ayana yapan, filin direk gibi bir hayvandr bu der...- Kulan tutan, sofra gibidir, der fil iin...- Karnn tutan kp gibi olduunu,- hortumunu tutan ylana benzer olduunu iddia eder...Velhasl, kim hangi uzvu tutmu ise, tuttuu uzva gre itikad ederler fil hakknda...te taklid ehlinin hali de byledir... Bir inanca mahsus olarak ve o inan ile mahpus

kalarak kendi kendilerim kaydlarlar...

Beyt:lde kim kald bugn mahpus,Dp topraa oldu tmden meyus!..

Halbuki kendi hakikatine arif olan bir arf-i billah herhangi bir itikad ile kendinikaydlamaz... Nitekim daha evvelce de anlatld. Sen de ehlini bulup, onun vesilesiyle kendinearif olursan bunlar anlarsn.

Yine arifin kendi hakikatim daha iyi bilebilmesi iin, hazarat hamse-i ilahiyeyi

(be ilahi tenezzl mertebesini de bilmesi zaruridir. Bu sebeble aada onlarn izahnageiyoruz.

H Z R T - I H A M S E - L A H Y E

(Belah Tenezzl Mertebesi)

Btn bu anlatlanlardan sonra unu da bilesin ki, Allahu Tealann zatna ve sfatlarnanihayet olmad gibi hakikatte, alemlerin dahi nihayeti yoktur!.. Zira alemler, Cenab Hakknisimlerinin ve sfatlarnn zuhur yeridir... Zuhur eden sonsuz olduuna gre, zuhur yerlerinin de

sonsuz olmas tabiidir!..Kuran KeriymRahman Suresi 55. sure 29. ayette;O her an yeni bir andadr(itedir, zuhurdadr)

Ayet-i kerimesindeki mana gerei, uunat- ilahiyeye son yoktur... Hatta kudretininkemalinden, bir kuluna ayn tecelliyi iki defa eylemez... Yeni yeni suret ve grntlerle tecellieyler daima, iki kiiye ayn tecelli olmamtr ve olmaz da!. Kudreti yce, an azametlidir:kendinden gayri ilah szkonusu deildir.

Ne Hakka nihayet var, ne de zuhur yerleri olan alemlere bir son vardr!.. Buna ramen,

izah sadedinde alemler iin, toplu olarak onsekiz ve tafsilatyla da onsekizbindir demiler...

Nitekim bni Abbas radyallahuanh, Reslullah aleyhisselatu vesselamdan rivayet ederki:


11/38

11

Hak tealann onsekizbin alemi vardr ve bu grdnz dnya o alemlerinbir tanesidir.

Ancak bu alemlerin hepsi, hazarat hamsei ilahi yani (be ilahi mertebe), ya da birdier gnmz tabiriyle (be ilahi boyut) ismi altnda be alemde toplanr.

1 - G A Y B I M U T L A K

Bu alemin eitli isimleri vardr... Gayb- mutlak, alemi lahut, (l ve eklin szkonusu olmad) l Taayyn alemi, (brakma, yaylma, her yana) sirayet alemi, tlak alemi,mutlak ma, srf vcud, mutlak vcud, srf zat, mml kitab, mutlak beyan, yaylma noktas,gayblarn gayb

Kuran Keriym Enam Suresi 6. sure 59. ayette;ve indeh mefatihul aybi la yalemha illa hveGaybn anahtarlar Onun indindedir, onlar ancak O bilir... buyrulur.

Evet, yukarda saylan isimlerin hepsi, ayn mertebenin ismidir... Ve bu itibarla, bumakamda hazret-i Hak, tam bir izzet ve alemlerden istina ile anlr.

Hakikatte bu makamda, ne makam, ne mertebe, ne isim, ne resim, ne sfat, ne sfatlananvardr!.. Ancak bu durumun idrak edilebilmesi iin tabirlere de lzum var... Zira, bu mertebedeZat, tam bir tenzihdedir. Henz esma ve sfat dairesine tenezzl etmemitir. Btn isimlerin veresimlerin Zat- Hakda, yoklukda olduu makamdr.

Kuran KeriymAnkebut Suresi 29. sure 6. ayette;innallahe leaniyyn anil alemiyneMuhakkak ki Allah alemlerden gandir...

Kuran Keriymnsan suresi 76. sure1. ayette;hel eta alel insani hynn mineddehri lem yekn eyen mezkurennsan zerinden bir zaman gemedimi ki, o zaman insan anlan bir ey

deildi!..

Kuran Keriym Saffat suresi 37. sure 180. ayette;sbhane rabbike rabbilzzeti amma yasfune

Rabbine kar hayretini derinletir, rabbin tenzih sahibidir.Buyruluyor...

Hads-i eriflerde.Knt kenzen mahfiyyen...gizli hazine idim

kanallahu ve lem yekun meahu eya!..Allah vard ve Onunla beraber bir ey yok idi!.. Buyrulmutur...te yukardaki ayet ve hadsler bu makam ifade etmektedirer...

Ancak, arif-i billah katnda her anda yledir. Nitekim Hazreti Ali kerremallahu vehehazretleri, Allah var idi...hadisini duyunca;

El an kema kan!..


12/38

12

Bu anda da o andaki gibidir!.. Diyerek, adeta anlatlmak istenen srr aklarmahiyette konumu meseleyi gemi zamandan kartarak, geni zaman iinde, ifadeederek, anlyamyanlara yeni bir idrak sahas amtr.

(Yani Allaha gre tek bir an vardr, kendisinden bakas da yoktur. zaf tm zamanlarbu an kavram iinde mahvolmu hkmndedir.)

2 - A L E M C E B E R T

kinci Hazret. Ceberut, birinci taayyn, birinci tecell, ilk akl, ilk cevher. Hakikat Muhammedye, ruh-u izaf, ruhu klli, gayb muzaf, kitab-l mbin gibi isimlerle eitlivasflara gre isimlendirilmi alemidir.

mm-l kitabda toplu olan her ey bu mertebede tafsilatlanmaya balar. Ki mm-lkitab Zattr.simler alemi, ayan sabite, mcerretler alemi, mahiyetler alemi, byk berzah daderler, ki hepsi bu mertebenin ismidir... Her biri bir itibarladr ki ehline malumdur.

3 - A L E M M L E K T

nc Hazret melekt alemidir. Ona misal alemi, hayal alemi, vahidiyet, ikincitaayyn, ikinci tecell, idre-i mnteha, emr alemi, kk berzah, tafsil alemi derler..

4 - U H U D U M U T L A K

Drdnc hazret ehadet alemidir. Mlk alemi, nasut alemi, halk alemi, his alemi,anasr alemi, yldzlar ve felekler alemi, mevalid alemi (bunlardan murad, maden, nebat vehayvanlardr) Ve ar azm dahi bu alemdendir. Cisimler aleminin cmlesini ihata eder.

Bu ehadet aleminin dnda kalan dier alemlere, gayb alemi veya emr alemiderler.

Bu itibarla, alemler ikiye ayrlr... Gayb alemi ve ehadet alemi... Dnya veahiret alemleri) olarak da anlr bu iki alem...

Yukarda ayr ayr belirtilen drt alem, drt derya mesabesindedir. Mlk, Melekt,CeberutveLahut...te bu drt derya, ezeli ve ebed olup, balangc ve sonu yoktur.

Birinci derya Zattr... Lahut da derler...

knt kenzen mahfyyen fe ahbibt en urafe,gizli bir hazineydim, hkmne ve dsturuna gre;Zat ilah coarak ceberut alemini zuhura getirdi... Ona ruh-u izaf de derler...

Alem-i Ceberut counca da, alem-i Melekt meydana geldi. Ve alem-i Melektcoarak alem-i Mlk zuhura geldi.

Comadan murad, zat meyil ve zat meyilin gerekliliidir.

Bu alemlerin hepsi tarfetl aynda yani gz ap kapamas kadar ve hatta ok dahaksa bir sre iinde Zattan zuhura geldi...

Nitekim Kuran Keriym Kamer suresi 54. sure 50. ayette;ve ma emrna illa vahdetn kelemhn bil basar

Emrimiz, bir tek emirdir, Gz krpmas gibidir


13/38

13

Yani, bizim emrimiz olmaz ancak bir defa gz ap kapayncaya kadar yahut dahaksada olur. Emrden murad kn emridir. Bir kere ol dedi; gz ap kapayncaya kadar,belki de daha da ksa bir srede drt alem zuhura geldi.

Ancak, bu alemler yoktan deil; Zat inklaptan zuhra gelmitir! Yoktan zuhura geldi

dedikleri hal. Zat zatnda gizli iken, iradesi ile aa kt, demekten barettir... Zira, ne yokvar olur, ve ne de var yok olur!..

Deryay Zatn inklabndan alemler zuhura geldi... Mesela bir derya dnelim, ondanikinci derya, ikinciden nc, ncden drdnc derya zuhur etsin... te bylece drt alemmeydana geldi... Mesela, hava suya, su buza inklab ettii gibi,

Bu alemlerin cmlesi nurdur!.. Bu nur deiik hal ve ekillere girerek, trl trlgrnr...

Arifler katnda ise, evvelce ne idiyse, elan da yledir!.. Btn alemler BR Nurderyasdr; ve daima coup dalgalanarak tecelli etmektedir...

Kuran KeriymRahman Suresi 55. sure 29. ayette;klle yevmin hve fiy eninher an yeni bir andadr O (itedir, zuhurdadr) Ayeti iktizasnca, o dalga ve

comalar Zattan gelir ve yine Zata gider...

Kuran KeriymHud Suresi 11. sure 123. ayette;ve ileyhi yrceul emr kllhBtn ier Ona dndrlr...

Kuran KeriymHud Suresi 11. sure 123. ayette;allah nrssemavati vel ardAllah gklerin ve yerin NURudur!..Ayet-i kerimelerinin manalar bunlar anlatmaya kafidir.

Beyt :Cmle alem ZAT imi, deryay hikmet imi,Hak ile vuslat imi, l ilhe illallah!..

Beyt :Mutlak vcud denizinin dalgas ne dalgadr ki, daim halk eyler!..

Gerek gizli gerek aikar, daim ENEL HAK srrn syler!..

Bu denizin deryasna masiva ad verilir. Derya ezel ve ebeddir, dalgalar da hadisyani sonradan oluan hadiselerdir.

Beyt :Kdemde la mekan, derya zere derya...Kesin ki olaylar, deryann dalgalar...

Evvel ve ahr, varlk HAKdr...Var grnen masiva ise, mutlak varlkta var saylr...Btn varlklar ZAT- MUTLAKtan meydana gelir. Eer o tecell bir an kesilse, o

anda hepsi mahvolurdu.


14/38

14

5 - N S N - I K ML

Beinci fasl nsan- Kamili aklamaktadr. Bu zikrolunan hazret nsan- Kamil,alemlerin hepsini kapsar, hviyetinde toplar!.. nsan- Kamil btn mertebeleri cmidir...

smi Azam makamdr .. smi Azam btn lah isimlere cmi olduu gibi, nsan- Kamilde Mlk alemi, Melekt alemi. Ceberut alemi ve Lahut aleminin cmlesini cmidir...Zahirde ve batnda nsan- Kamilin kuatmad hi bir mekan yoktur

Zati bir sirayet ile her eyde hkmn yrtr ve belki de o eyin ayndr!..

Nitekim Hazreti Ali kerremallahu vehe buyurur:Kendini kk olarak ZAN edersin, Halbuki alemi EKBER Sensin!..

Alem Sende gizlidir!.. Eer, bir kamil yetitiriciye gidip, nefsine arif olursan, cmleyisende, kendinin de cmlede mevcut olduunu bilirsin...

nsan- Kamilin bykln yle dnebilirsin: Onsekiz bin alem farzolunsa ki birhavan iinde dvlp macun hale gelse, bu terkip nsan- Kamil olur...

Bu nsan, onsekizbin alemi, onsekizbin gz ile seyreder! Her bir aleme dahil olup, oaleme has bir gz ile oray seyreder... Duygular alemini his (zahir) gzyle, maklat (akllaanlalablir) akl gzyle, manalar da kalb gzyle seyreder... Dierlerin! de ona gre kyaset!..

Bu alemin, his (zahir) gzyle, manalar seyredeceini ZANNEDENLER phe iindekaldlar...

Beyt:Yr, bir gz bul are eyle,Bu kez, Ondan Ona nazar eyle!..

Alemleri onsekiz bin olarak kabul edenler iin esas yledir...Klli akl, klli nefis -ki bunlara (levh ve kalem) de denir-, ar, krs. yedi kat sema,

drt unsur (ate hava su - toprak), mevalid yani (maden nebat hayvan).Bunlarn hepsi btn olarak onsekiz eder. Her birini cziyel olarak biner saymlar ve

bylece de onsekizbin alem demilerdir.

Hakikatta ise, alemler had ve hesaba gelmez... u faydal bilgiyi verelim...- Yeryznde olan mahlkat, denizlerde olann onda biri kadardr;- yerde ve denizlerde olanlar, birarada saylsa, ancak gktekilerin onda biri kadardr;- ve btn yerde, denizde havada olan mahlkattoplansa birinci kat gkteki melaikenin

onda biri kadardr;- yerde, denizlerde, semada ve birinci kat gkte olanlar toplansa, ikinci kat gkteki

meleklerin onda biri kadardr;bu kyas, yedinci kat semaya kadar bu ekilde devam eder!..- Yedi kat yerde olan mahlkatve yedi kat gkte olan melaike toplansa, krsde olan

melaikenin ancak onda biri kadardr...

Kuran KeriymBakara Suresi 2. sure 225. ayette;vesia krsiyyhssemavati vel arda

Onun krss semavat ve arz ihata eder!.. buyrulmutur.


15/38

15

Krsde, yedi kat gkte, yedi kat yerlerde ve denizlerde olanlar bir araya gelse, cmlesiarn bir kesindeki meleklerin onda biri kadardr.

Ve bu saylanlarn cmlesi mheymn melaikenin onda biri kadardr.

Mheymin melaike, yle melaikedir, ki Hak subhaneh teala onlar halk eylediindenberi Hakkn cemalinden bir an gzlerini ayrmayp, Cemalllahn gzelliinde hayranolmulardr...

Ne kendilerinden ne de bakalarndan haberleri vardr. Ne alemin, ne ademin, ne deiblisin halk olunduklarn bilmezler!..

Hak tealann bir yce melei vardr, ismine RUH derler... Banda hesabsz salarvardr!..

Anlatlan cmle melaike, ar ve ferRUHa nisbet edilse, bir insann elindeki pirintanesi veya sana taklm bir inci tanesi gibidir.

Eer Hak teala emir verseydi, bu cmle varl bir lokma ederdi de boazndan bir ey

getiini hissetmezdi...

Bu anlatlan cmle eyler, melekler ve felekler alemi nsan- Kamilin kalbine konsa, varmdr, yok mudur his etmez!..

Nitekim, Hz. Bayezid bu makama vasl olunca; taliplerine rabet etmeleri iin ylebuyurmutur:

Lev ennel are ve ma fiyha elfe elfe merreten fzaviyetiy min zevaya kalbel arifima ehasse bihi!..

Ar- azim ki - cisimler alemine muhittir- bu kadar azametli ve milyon kerebyyen ar ve iinde olanlar arifin kalbinin kelerinden bir kesine konulsa,

arif onu hissetmezdi...O gnl ki, yerlere, gklere, ara, krsye smayan Allah-u aziman sdrmtr;

onun vsat bu mertebede olursa acaib mi olur?..Nitekim hads-i kudsde:ma vesianiy arz ve la semai velakin veseaniy kalbi abdil mmininGkler ve yer beni kaplamad velakin mmin kulumun kalbi beni

kaplad!..Burada mminden murad, nsan- Kamildir!..Kalbin kaplamasndan murad, o gnln Hakkn cemaline ayna olmasdr...

Nitekim hads-i erifte;el mmin miratl mmin!..Mmin mminin aynasdr!.buyrulmutur.Birinci mminden murad, nsan- Kamldir;ikinci Mminden murad da, Hak tealadr.nsan- Kamilin gnl, Hak tealann aynasdr demek olur.

Hazreti eyhi Ekber, arifin kalbinin azametinden haber verip, Fussul-Hikemdedemitir ki:

[Hazreti Bayezidin haber verdii arif, cisimler alemine nisbet olan azametini beyandr.Ben derim ki: Sonu olmayan mutlak varlk, zuhura getirdii varla, bir son takdir eder,

onda dahi aynyla beraberdir, ve bu birlik arifin kalbinin kelerinden bir kesine konsa, onu

hissetmez bile..]


16/38

16

Hazreti eyhin anlatt gibi olan azamet snrlanmaya ve lmlemeye, vehim vekyasa gelir azamet deildir!.. Ancak, zevk ve hal ile yaanr... Hak teala bizlere de o zevklerimyesser eylesin... Amin!..

Hazreti Bayezid bu makamda u iiri sylemitir:

lah sevgiyi kase kase itim,Ne arab tkendi ne de ben kandm!..

Bu makamda sevgi, sevilenin ayndr!.. Burada mertebe-i kalbden, ve bu kalbinihatasndan haber verilmitir, ki bu da ehline malumdur...

Eer izah gerekirse, yle denir:Kalbimin aynas ezel ve ebed sevgilinin tecell ve fyzatna mazhar oldu, ilahi

feyizler birbirini takiben ve sra ile daima nazil olmakta, kalbim de onlar kabul etmektedir...Ne sevgi bitti, ne de kalbimin kabul tkendi ve ne de tkenecektir!..

Btn bunlar anlatmaktan maksad, nsan- Kamilin azametini ve mertebesinibildirmektir ve dolaysyla Hak tealann azametini bildirmektir.

Beyt:Keyfiyetim idraktan aciz kalan kiiNasl idrak eder ezel Cebbar?..

Eer cmle aalar ve nebatlar kalem olsa ve btn denizler mrekkeb olsa, insanlar,cinler ve melekler de katib olsalar ve dahi bu elemin yaratlndan hare kadar yazsalar, nsan- Kamilin ahvalinierhe alsalar yine de tamamlamalar mmkn olmazd.

Nitekim Kuran Keriym Kehf Suresi 18. sure 109. ayette;kul lev kanel bahr midaden likelimati rabbiylenefidel bahr kable en tenfede kelimat rabbiyvelev cina bimislihi mededenDe ki, eer rabbinin kelimelerim (eserlerini) yazmak iin btn, denizler

mrekkeb olsa, muhakkak ki rabbimin kelimeleri tkenmeden denizler tkenirdi,bir o kadar yardmc getirsek bile...

nsan- Kamilin bir ad da ELF LAM MMdir!..

Nitekim Kuran-Kuran KeriymBakara Suresi 2. sure 1-2. ayette;ELF, LAM, MM zalikel kitab la reybe fiyhiELF LAM MM ite bu kitabda phe yoktur...buyrulmaktadr.

Nitekim hads-i erfte:el nsanu vel Kuran teveman...nsan- Kamil ile Kuran ikiz kardetirler...buyrulmaktadr.

Evet, yukardan beri anlatlan hazarat ve alemler birbirinin aynasdr. Mlk, melektun;melekt, cebertun; ceberut, lhutun; ve nsan- Kamil de halifetullah olarak, cmlesininaynasdr.. lahi varl, kainat yanstan bir ayna. nsan- Kamilin cmi olmad hi birmertebe yoktur.

Elde olmadan sz uzad; esasa gelelim...


17/38

17

Hazreti eyh buyurmutu ki;Eer arif, kendi hakikatine arif olursa, muayyen ve belirli bir itikada

balanp kalmaz!..

Arifin kendi hakikatine arif olmas, nsan- Kamil olmasdr!..

Ve nsan- Kamilin mertebesi, bu anlatlan vasflarla belki de binde bir nisbetindeanlatlmaya allmtr.

Arif, nsan- Kamil mertebesine vasl olunca, Hakka mutlak ayna olup. hangi yndetecelli eylerse, o tecelliyi kaytsz artsz kabul eder. Allahn katnda byle bir mertebeye sahibolan nsan- Kamildir.

Ey karde, insaf ile dn... Sahib olduun bu istidad zayi etmek sana yakr m?..

Kuran KeriymAraf Suresi 7. sure 179. ayette;kel enami bel hm edallSrler gibidirler, belki daha da akn!.. buyrulur.Kendimizi bu derekeye drrsek, yazk ederiz!..

Her arzu eden, nsan- Kamil olamaz!..Ancak, kemale ermi bir insann elini tutmak ve ona hizmet etmekle olur...

Hak teala bu istidad herkese vermitir; ancak, kusur kiinin kendindedir!.. stidadnyok eder!.

Kendini bir mrid-i kamile teslim edip, Onun ahlakyla ahlaklanp kendi de nsan ola!..nsann kemali, belirli bir itikad ile kaytl olmamasdr! .. Ancak, nsan- Kamil

mezhebsiz ve itikadsz saylmaya...Onun mezhebi ve itikad ilah dilekde ve nefsl emrdedir!.. Yani, mezheb ve

itikad mecaz deildir demektir bu.

Baz ehlllaha ne mezhebdensin, diye sorulduunda u cevab almlardr:Huda mezhebindenim!..

Beyt :Btn mezhebler kaydndan beri ol,Cmle yolcularn defter ba ol!..

Baz nde gelen, eyhlere u hususu sormular:[- Geri arif-i billah belirli bir itikad ile kendini kaytlamaz; ancak, halka uyar bir

ekilde ve onlarn akllarnn erdii mezhebe ve itikada bal olarak hareket eder ve meydanakar!..

Hads-i erfte; kellimunnase ala kaderi uklihim yani, nsanlara akllarlsnde konuunuz, buyrulmutur...

- Eer, arif kalbinde olan asa idi, onu hemen ldrrlerdi!!!... Bu takdirde, arifmnafk olmaz m?]

[- Olmaz!.. Zira, mnafkona derler ki, bir gizli itikad ile kaytl olup itikadna greamel eder, ve ettii amelini kendi de inkar eder Haksz sand iin...


18/38

18

Arifo dur ki, izhar ettii itikad hakdr. Ve, iinde olan dna gre zd gibi grnrse de,hakikatte zd deildir!.. Arifin dairesi genitir... ki zdd dahi birletirir!.. Ona nisbetler zd

deildir... Allah daha iyisin! bilir. ]

S E F E R L E R F A S L I

imdi, bilinmesi lazm gelen bir ey daha var... Ki o da, irfan sahibinin balangcm vedn yerini bilmesi, nefsine ve rabbine arif olarak, kendisinin nereden gelip nereye gittiimidrak etmesidir. Bu da aada anlatlacak sefere baldr... Mmkn olduunca bunlar daanlatacaz.

Bilmi olun ki, buradaki seferin manas, manev yolculuk demektir ve bu yolculuahakikat nazaryla bakldnda, sonsuz olarak grlr... Ancak anlatlacak bu sefer hepsinitoplamtr.

Kii bu seferi tamamlamadka, nefsine ve rabbine arif, kamil ve mkemmel olamaz.

BRN C S E F E R

Malum ola ki, her insann Zat- lahde bir hakikati vardr. Hak teala o hakikatin(zelliin) his ve ehadet alemine gelmesini ve zuhurunu dilediinde, ilk eklini akl kldeizer, ki oras ilahi ilimdir, ilahi aynadr.

O ekil Hakkn diledii kadar orada kalp terbiye olduktan sonra nefs-i klliye, oradanara, sonra krsiye geer; oradan sonra semalar tabaka tabaka geer ve aya gelir...

Buradan ate kresine, hava kresine, suya ve topraa geer. Daha sonra maden, nebat,hayvan, melek, cin ve insana gelir.

Mertebe-i insana gelene kadar getii yerlerin her birinde hayli glklerlekarlar. Kah ykselir, kah alalr, trl fitne ve kt ahlaklar insana gelip karar kldndayarm daire tamam olur... te burada esfeli safiline gelmi olur.

Ayn zamanda buras akl kl ve alay illyinin idraknn da balad mertebedir!..Ki akl kl yukarda anlatld...

Nitekim bu durum Kuran Keriym Tin Suresi 95. sure 4-5. ayette;lekad halaknel insane fiy ahseni takviymin smme redednah esfele safiliyne

nsan en gzel ekilde halk ettik sonra aalarn aasna reddettik.

te insana gelinceye kadar devam eden bu sefere birinci sefer denir.Eer kii, bu mertebede kalr, mertebe-i insann, kendinin, balangcna ve sonuna arif

olamazsa, ceme eremezse, bu hale Fark kablel cem yani cemden nceki fark denir...

ettefrikat bila cemin irakunCemsiz fark irktirfadesiyle anlatlmak istenen daire burasdr.

Kuran KeriymAraf Suresi 7. sure 179. ayette;kel enami bel hm edallSrler gibidirler, belki daha da akndrlar!..


19/38

19

Aslna erip hakikatini bilemiyenler yukardaki ayeti kerimede belirtilen aknlk iindesrler gibi harolurlar.

KN C S E F E R

Bu ikipci sefere terbiye ve mahede seferi denir.

Bu seferde bir mrd-i kamilin eteine yapp akl- klle umakeklinde manevi biryolculuk yapmak gerekir. Buna, Hakikat-i Muhammediye ulamakda denir.

Pirlerin himmeti ve gayreti ile Hakikat- Muhammedyeye vasl olmas gerekir... Kibu vuslat- hastr!..

Birinci seferin sonuna yani sureti insana gelinceye kadar, getii her mertebedenrenk, ahlak ve sfat almakla SRLER derekesine inmiti.

te bu mertebede bir mrd-i kamile ihtiya vardr.Bir mr d-i kamil bulunursa, sylediklerine tabi olup itaat etmekle kt ahlaklarn

hepsini terk edip, evvelki hali gibi temiz ve RENKSZ olur!.. Ve byle olmadka akl- kllednmek mmkn olmaz!..

Ehlullah katnda yetikinlik, salik iin bulua yani akl- klle erip, red olmakla olur.Velayet mertebesi de budur.

Beyt :Delile erenler bulua ererler,Delili olmayanlar temizlenemezler!.

Salik AKL-I KLe vasl olunca, bulua ermi ve yetimi olur. Bu hale Hakikat-Muhammediye derler.

Hads-i erifte:Evvelma halakallahi akliAllah nce aklm halketti buyrulur,ki ite bu haldir.

Salik bu makamda RENKSZ olur ve VAHDET bulur!..

Beyt :nk renksiz rengi balad,Musa musa ile cenge dald.nk renksiz istikrarla dalr,Musa ve Firavn adalet datr.

Bu makamda salikin akl, akl- kl, nefsi, nefs-i kl, ruhu da, RUH-UMUKADDES olur.

Bu makarna Ceml badel fark yani farktan sonra cem yani farklar grmenin tekgrmeye dnmesi denir.

Buras Hakka meczub olanlarn makamdr. Hayret, heyhat, birlik makam daderler.


20/38

20

ok kimse bu makamda halini kaybeder ve aya kayar. Salik bu makamda kalr, ileriyegemeye almazsa kemale eremez, irad edemez: HAKta kalr, halka dnemez!. .

Aslnda bu gayet zevkli bir makamdr... Allahda ve Allahla seyir halidir.

Varlnn katresini deryaya brakp basz ve ayaksz olur!.. Ne alemden ne deademden haberi vardr!.. Herhangi bir eyden zhd yoluyla kanmaz... eriatn emirleriyledahi kayd altna giremez!.

Fena Fillah yani Allahda yok olma denilen bu makam dahi brakp gemek veterakki ederek beka billah denilen Allahla baki olmak mertebesine ermek gerekir.

N C S E F E R

Bu nc sefer Seyr-i anillah yani Allahdan seferdir ve Bakabillahdr.Cemden sonra farka gelmedir... rad iin, cem mertebesinden manevi bir inile fark aleminegelip, beeriyet rtsyle rtnp, halk arasna karmaktr.

Nitekim hazreti Risaletin azndanKuran Keriym Kehf Suresi 18. sure 110. ayette; denilmektedir.innema ene beern mislkmBen de sizin gibi beerim...

Bu makamda yemek, imek, uyumak, evlenmek vardr. Ancak ne ifrat ne de tefritolmaldr; tam istikamet ve itidale riayet edilir...

Beyt:Ne ifrat ne tefrit ola onda,Doru yol odur bu meydanda.

Bu mertebeye eren adalet, iffet, istikamet zere olup; eriat hkmlerine de tamamenbaldr... Ancak farzlarn dnda trl trl namaz ve orularla da kaytlanmaz!..

Hem kesret aleminde hem de vahdet aleminde salat daimn yani daimi NAMAZ,iinde olup; zahiri halkla, batn Hakladr!.

Bu zat ammak gayet zordur...

Halk, zahirde kimin ibadeti, zhd, takvas oksa onu byk grp, kemal ehlizanneder!..

Halbuki kamilin kemali ise, bu zahir duygu gz ile grnmez... O kemali grmek iinHakkan bir gz gerektir!.. Kamil olan ancak kamil olan grr ve bilir.

Bu daire fark badel cem dairesidir... Yani Cemden sonra fark halidir.

Hazreti Ali Kerremallahu veche yle buyurmutur:

Cem hasl olmadan farkta kal, irktir: Cemde kalp farka gelmeyi ise, zndklk...Cem ile farkn beraberlii ise, tevhiddir.


21/38

21

Anlatlan makam bunun manasdr, daha fazla izaha gerek yok.

Kamilin bu makama inii terakki ve ykselitir. Bu makarna gelince nefsine vertbesine arif olup, kendini bir itikadla kaytlamaz demek olur... Allah daha iyisini bilir.

Ve yine Hazreti eyh Mhyiddin Arabi buyurur ki:Arif hi kimseyi besledii itikad dolaysyla knamaz; bir kimseyi, rabbisi hakkndabesledii itikadndan dolay red ve inkar eylemez... Cmle itikadlan toplam bir gz gibidir.

Yani Hakikate vakf ve aslndan haberdar olduu iin... arif yle toplayc bir gzle arifolmutur, ki o gz btn grleri benliinde toplamtr...

tikadlardan her itikadn hakikatten gelen bir asl vardr, ki mutlak gz bunu grr!.. Birmutlak yoktur ki onun kaytl bir yz olmasn...

Neye ibadet edilirse edilsin, hakikatte o ibadet, vcudu mutlakadr! badet ve itikadeden bilse de bilmese de bu byledir.

eyh Fahreddini raki hazretleri buyurur ki:Hak teala kendini btn eyann ayn eyledi, ki kendinden gayrna ibadet ve muhabbet

edilmesin!.lahi gayret bunu gerektirdi.

Beyt :Gayreti, gayri komad ann,phesiz O, ayn oldu eyann.Hak diledi ki eyay yarata;znden gayr komad orada!..Ki alemde tapanlar Ona tapa,Ki her yzden grnen; halk kapa!

Ki insan gzel ahlaka kaplr,Ve dar gnller onunla yaplr.

Kuran Keriymsra Suresi 17. sure 23. ayette; yle buyrulur:ve kada rabbke ella tabdu illa iyyah Rabbin hkmetti ki kendisinden bakasna ibadet etmeyesin!.

Zaten ibadet, muhabbet, medih, senann hi bir ynden bakasna yaplmas mmkndeildir.

Hatta, ibadeti saneme yani bir PUTa. olann dahi hakikatte ibadeti Samededir...Zira, sanemin varl, Sameddendir.Btn varln, Allahn varl olduunu bilene bu durum malumdur.

te arif bu manaya vakf olunca ne kendinin mukayyed bir itikad olur, ve ne debakalannn itikadna duhul eder, ya da inkara gider!.

Zira herey emirlere bal olup, emir ve iradenin dnda bir ey olmadn anlamoldu.

l mevcuda illa HU yani mevcudat Odur!..

Ve yine arif, her kiinin mazhar olduu isim tecellisi itibariyle itikad ve hallerini adabile yerli yerinde grd.


22/38

22

Beyt :Bir zerre yerinden kayp oynasa,

Alem harab olurdu batan ayaa!..

Arife u Ayeti Kerimenin manas da aikar olur:

Kuran KeriymBakara Suresi 2. sure 115. ayette;feeynema tvellu fesemme vechullahiHangi yne dnerseniz Allahn vechini grrsnz!

nk aslnda tek bir yz vardr zaten... Ynler, varlna nisbetle izafdir...

Kuran KeriymRahman Suresi 55. sure 29. ayette;klle yevmin hve fiy eninO her an yeni bir andadr...Dsturunca, mertebeler ve makamlar vardr... Her makamda bir olu ve her mertebede

ayr bir yz gsterir... Her yzde ayr bir gzellik; her gzellikte ayr bir ak; her akta ayr birgamze; her gamzede trl ive; her ivede trl oyun; her oyunda trl naz; ve her yerde detrl avaze gsterir... Onun iin ak kararsz, tutkun, divane olur... Trl trl hallere vesevdalara urar, kah kabz ve celal mazhar, kah bast, zevk, evk, ve safay- cemal mazharolur... Kah nazla, kah niyazla sfatlanm olur. Deiik deiik ive ve nazlarla daima akhalinde, cilve, ive gsterir ve bunlarn hibirisin! arif reddetmez... Hal byle olunca, akkendini nasl belirli bir itikad ve hal ile kaytlasn...

Sevgili, hangi ynden hangi sfat, hangi libas ve ive ile kendini arzedip cilvekar olsa,gaflet etmeyip; kendini bir yz ile, bir yn ile kaytlamaz!.. Ve her yzden Onu mahedeeder!..

Tek yze balanp, kaytl olanlar dahi mazur grr...Gr dairesi genitir; bilir ki, kaytlanmak dahi lahunattan biri, esmadan bir

ismin lzmluluu icabdr.

Nitekim Kuranda Hazreti Rabbil izze Hud aleyhisselamn azndan bu gerei ylenakletmitir:

Kuran KeriymRahman Suresi 11. sure 56. ayette;ma min dabbetin illa hve ahzn binasyetihainne rabbiy ala sratn mstekymin

Yeryznde hareket halinde olan bir varlk yoktur ki Rabbim onunalnndan tutmu olmasn!.. Muhakkak rabbim srat- mstakimdedir...

tikadlar dahi byledir... Bir ahsn itikad, dier bir ahsn itikadna gre eri grnrsedahi, o ahsn zatnda mazhar olduu ismi itibarna gre, onun srat mstakimi odur...Mesela, yayn doruluu, eriliindedir!.

Dalalet, Mudil ismine gre dorudur!.. Hadi ismine gre eri grnse bile, yine dekendi zellii ynnden dorudur...

te arif, bu manaya vakf olduundan, kimsenin dinine karmaz!..

Ancak, akla bu makamda bir sual gelebilir, ki bu suale, kader srrna vukufu olmayancevap vermekten acizdir: ehli ise bilir...

Sual udur...Cmle ibadetler ve dier hallerlahi isimlerin gerei olduuna, kulun bunlarda birseenei olmadna gre; herkes bulunduu hal zere mecbur durumdadr. Bu da zorlamaolur... Zorlama ise zulmdr?..


23/38

23

Cevab yledir...Bu sual tahkik edilip incelenirse hakikatte iki asla dayand grlr...Birincisi udur: Mahiyetler nceden yaplm deildir.kincisi de udur: lim, maluma tabidir.

Bu iki asla vukuf hasl olunca, imkan dahilinde kader srrn anlamak mmkn olur...Beyan edilen bu iki asl iyice anlamak icab eder... Bunlar iyice anlalnca, Allahn

yardm ile, kader srrn ksmen de olsa anlamak mmkn olur... nk bu iki asl bu mevzudaanahtar mevkiindedir...

Yukardaki iki asln birinden mahiyetler diye szedildi... Mahiyet sznn ifadesi,cmle eyann lah ilimdeki suretleridir... Henz ilim halinde olup, zuhura gelmemitir. tecmle eyann, henz zuhura gelmeyip, lah ilimdeki suretleri mahiyetlerdir...Mahiyetlerin dier bir ad da ayan- sabitedir...

Hakkn ilmi Zatnn ayndr... nsan- Kamil iin de bu hal byledir... Ve bu itibarlailim, Zatn aynasdr.

O mahiyetlere Cenab Hudadan feyz, yine onlarn Zatnda olan istidad vekabiliyetlerine gre zuhur eder...tikad ve dier haller de byledir; isyan ve kfr, iman veitaat, istidad ve kabiliyetine gre ezelde ne taleb etmi ise o ey ona feyz olarak verilmitir.

Mesela, budayn istidad gene buday; arpann istidad arpa; darnn ki de dardr...Dier eyler de buna gre kyas edile... Eer arpann dili olsa da ekiciye itiraz edip, beni niinbuday yapmadn dese, ekicin cevab senin istidadn buyduolur... Ayrca arpa tohumundanbuday ummak ahmaklk olur!..

Bu izahlara gre, her nesnenin mahiyeti ve ayan sabitesi ezelde, Allahu Tealannilminde ne hal ve hususiyet zerine bulundu ise, ve hangi ismin mazhariyetine dt ise,zuhura geldiinde de her birisi kendisinin ezeldeki sfat ile aikar olur... lm-i lahnin onda birtesiri yoktur.

Kuran KeriymNaziat Suresi 79. sure 5. ayette;fel mdebbirati emrenleri yerli yerince yapclardr...

Hkmne gre, arif olanlar bu srra vakftrlar. Haddi zatnda bilinen ey ne hal zereise, ilm-i ilahi o vecih zerine alakal olur... Hangi ismin ve sfatn mazhar ise, zuhuruylece gerekir... Ve yle de zuhur eder... te, lim malma tabidir demekten maksat budur.

Kaza demek, btn eya ilm-i ilahide ne ekil ve ne hal ile takdir olunmusa, topluolarak o ekil ve halde hkm olunmutur, demektir.

Kader demekse, her varln, istidad gereince, sonradan olacak tafsil zere yavayava his ve ehadet aleminde zuhur etmesidir... Yani zaman geldike o ey istidad gereincezuhur eder, demektir.

Soru :Buraya kadar yaplan izahlardan anlald ki, kiinin btn halleri, gerek iman ve itikad,gerek kfr, gerek hayr ve errin ne zamanda, nasl zuhur edecei, o eyin istidad vekabiliyetine gre, lisan- hal ile Haktan taleb etmesine gre imi... Hepsi, istidad ve zat


24/38

24

kaabiliyetlerine greymi... Hatta szlerimiz dahil, Hakkn yaratt ve yapt imi... Halbukiistidad dahi veren Haktr!.. Bu da cebir olmuyor mu?

Cevab :Cmle tahkik ehli katnda, istidad yaplm ve yaratlm deildir. Zira mahiyet

yaplm olamaz. O mahiyetin istidad, kaabiliyeti ve btn halleri de yaplm olmamasgerekir.Mahiyet ilmin suretlerine derler ki henz onda, yapma ve yaratma yoktur...Herkesin

ayan- sabitesi neyi gerektiriyorsa, onu yapmaya mecburdur; kader srr bylegerektirmitir.

Herey, istidada bal olduunu bilir, kendisinin mahiyeti, ayan- sabitesi ve istidadne ynde ise, ona muhalefet edemez ve ondan geici olamaz. Kendisinde, zaman geldike,

yava yava zuhur edeceini bilse de, bilmese de zuhur eder, edecekler.O zat kendi istidadnn noksan olduunu anlarsa elem eker!.. Yine haddizatnda hi

cebir yoktur.

Cebir iki ksmdr... Kabille ayan olan ve olmayan...Kabule ayan olan udur: ilahi emirlerin cmlesine uyup, yasaklar terkettikten sonra,

kendisi iin bir fiil ve kudret ispat etmeyip, cmlesini Haktan bilmek...

Kabule eyan olmayan cebir ise... Kul btn gnahlar iler, ne emirleri tutar ve ne deyasaklardan uzaklar; kendisinin ilemi olduu fesad ve erri Hakka isnad eder... ve buhalinden edeb etmez!.. Kt olan bu cebirdir... Bu makamda sual ve cevab oktur, ehlinemalumdur.

Bir sofiye sormular u suali:- Hakka zulm isnadndan nasl kurtuldun?..O da u cevab vermi:- Mlknde kendinden baka bir varlk koymadm... Cmle mlk Onun olduuna

gre, zulm kime ve nasl olur?.. Mlkn diledii gibi kullanr!..

Bu mevzuda sylenenler kafidir.

Enes bin Malik, Reslullah sallallahu aleyhi ve sellem hazretlerinin kapsnda hizmetederdi. Rivayet olunur ki:

On sene gece - gndz yanlanndan ayrlmadan hizmet ettim... Yaptm iler iin, birkere bana, niin yaptn veya niin yapmadn, demedi, dedi.

Hazreti Resuln, hareketleri, kader srrna kemaliyle vukuflar dolaysyla byleoluyordu.

Hazreti eyh Ekber, Nefahat adl kitabnda der ki:[Hak teala peygamberlerinden, yaptklar davet zamannda baz esrar gizlemitir...

Bunlardan biri de kader srrdr. Zira istidad kfre ve ktle meyyal olana davetin faydasolmayacana vukuf hasl olunca, davet emrinden aciz ve kararsz kalr. Davet emri tamamolup da, kafir, mnafk, mmin ve salihler belli olduktan sonra bu srr bildirmitir.

Arif, btn itikadlar cmi olan bir halde duracak dursa yine korku vardr. tikadn,idrakini, bu mertebeye yksetmken dahi bunun her itikad mukayyed rabbe olabilir... O

kimse tahayyl eder ki, mutlak rabbi iledir, halbuki ise kendi zannyladr!..]


25/38

25

Yani, kendi tasavvurunda var ettii rabbi iledir; rabbi mutlak ile deildir!.. Rabb-imutlak rabb-l erbabdr, yani rablarn rabbdr...

O arif, hereyin asln anladnda, kaytszla geip gayriyi braktnda; artlanma

ve kaytlanmadan bu derece kurtulmu iken dahi, yine de mukayyed bir rabbe ibadet halinedme korkusu bulunur; zira bu defa da kaytszlkla kaytlanm olabilir ki, gene deemniyetli sahaya ayak basm deildir... Ta ki YAKYN gele...

Kuran- Kerm bu hakikata u ayeti kerime ile iaret eder:Kuran KeriymHicr Suresi 15. sure 99. ayette;vabd rabbeke hatta yetiyekel yakyn

yakyn gelinceye kadar rabbine ibadet et!.. *(1)Yakn ise Allahtr!..

*(1)Faydal malumat :Bilinmeli ki, yakyn ehli, yakyn halini e ayrmtr:

1 - lm-el yakn, hakikata ilm olarak ermektir...2 - Ayn-el yakn, hakikati hissederek yaamaktr...3 - Hakk-el yakn ise, Hakikatle tahakkuk etme halinin zuhurudur.

Bir baka izahla da,

1 - kahramanl bilmeyi ilmel yakne,2 - grmeyi ayn-el yakne,3 - kahramanl yapmay da hakkel yakne benzetebiliriz...Marifet dahi bu uslb zere devam eder... Anlyan anlar...

Ancak bu mevzuda bir mukaddimenin beyan lazmdr, ki o, btn hakikatleri toplam,tlak ve takyid nasldr; ve nasl itikad sahibi olmak gerekir, ki korkudan kurtulup yaknlikgele...

Mukaddime...

Bilinmeli ki o hakikati cmia yani hereyi cmi olan hakikat, ki ona ok isimlemsemma da denir. Bunu Hazreti eyh yukarda anlatt...

Baz arifler bunu ak ile de tabir ettiler... eyh Irak ve tabileri gibi...Dier baz bykler de ezeli kuvvet ve ezel nutk ile tabir ettiler... eyh Muhyiddn

ve Sadreddin Konev gibi... cmlesinin murad bir Zat ve bir Hakikattir...

Beyt:Gzelliin tek, lakin ibadetler ok eit,Her eyin O Cemale iareti kesin sabit.

Anlatlan Hakikatin Arabada tabiri Vcud, Trkede Varlk, FarsadaHestdir... Hakikatte ise O hepsinden mnezzehtir!..Ancak anlatmak sadedinde, vcud, ak, nur, nefsi rahman, varlk da

derler... Murad, bir isim, bir Zattr... O da Haktr.


26/38

26

Hak ise vcudu mutlaktr. Varl mutlak olarak tabir edenlerde ise, mutlaktanmurad, takyiddir. Bu tlak ile takyidin cemindendir. Bunu, hereyden ve tenzihden mutlakitibar etmilerdir. Hatta, tenzihden dahi tenzih etmilerdir... Ve, hatta kaydndan dahi tenzihigerekir demilerdir... Bu i ancak zevke dayanr...

Bu duruma gre bir Zat mlahaza olunabilir ki, vsati geni, btn mertebeleri cmi,hepsine muhit ola... Yani, bu anlatlan mertebelerin hem ayn ola, hem de cmlesindenmnezzeh ola!..

Bu takdirce, hem mutlak, hem cmi, hem mnezzeh olur.

Itlak hasebiyle, kemali izzet ile Aziz, istina ile Mstani olup, ona ne naz, ne de niyazeriir...

te bu manaya iaret eden ayetler:Kuran KeriymAlimran 3. sure 97. ayette;

innallahe aniyyn anil alemiyneKesinlikle Allah alemlerden Ganidir

Kuran Keriym Saffat 37. sure 180. ayette;sbhane rabbike rabbil zzeti amma yasfuneRabbin onlarn vasflandrmalanndan izzet sahibi ve mnezzehdir!..

u da ayn manaya iaret eden bir hads-i eriftir:Kaanallahu velem yekun eyen meahu!..Allah vard, onanla beraber hibir ey yoktu!..

Bu makamda ne isim, ne resim, ne vg, ne sfat, bulunur... Cmlesinden mnezzeh,hereyden arnm, itibar olunur.

Bununla beraber cmle mertebelerde seyreden ve tecelli eden gene kendi olup, hermertebenin ayndr. Btn mertebeleri toplayc olduundan, her isim ile isimlenen, her resimile resimlenen, her vg ile vlen, her sfat ile sfatlanan Odur...

Btn mertebelere tenezzl eder, Onun tenezzl ise, ayn kemalidir.Nitekim bu manaya iaret eden Hads-i erifyledir:Hasta oldum gelip sormadn, a kaldm beni doyurmadn. ..

Hatta, sfatlarda, tenezzllerde ve mertebelerde zdlar kabul eder. nk Ona zdlszkonusu deildir.

Hi bir sfat yoktur ki, zdd ile sfatlanm olmasn...Bu manay haslar ve hastan da hasolanlar bilir... Ariflere de bu kadar tenbih yeter...

Kuran KeriymHadid 57. sure 3. ayette;hvel evvel vel ahr vez zahir vel batnve hve biklli eyin aliymnO evvel, ahr, zahir, batndr ve gene O hereyi bilendir,Ayet-i kerimesi dahi yukarda anlatlan manaya iaret eder.

Itlak ve takyidin ne olduu imkan dahilinde beyan olundu...


27/38

27

imdi bilirsin ki, kaytszlk ile kayt hali dahi bir kayt olur... Hak cmle mertebeleriMuhit ismi ile ihata eder.

Kuran KeriymBakara 2. sure 115. ayette;feeynema tvellu fesemme vechullahi

Ne yana dnerseniz Allahn yzyle karlarsnz!..dsturunca, her mertebede yz mevcut iken, sadece bir yze iman edip, dier yzleri

inkar etmekle Hakk rtm olup kfre dersin!..

Eer mslman, btn zuhur yerlerinden bir zuhur yerinde Hakkn varln inkarderse, eriat ona mslman demez.

Mesela puta ibadet eden, ibadetini ona tahsis ettiininden ve onunla kaytlanmasndandolay kfre dm olur... Yani dier yzleri inkar etmesinden dolay...

Beyt :Kfr batl, mutlak Hakk rtmtr,Kfr Hak, kendini Hakkla rtmtr.

Ey oul, bu mana aada belirtilen ayetin srrna vakf olana malumdur:

Kuran Keriymsra Suresi 17. sure 23. ayette; yle buyrulur:ve kada rabbke ella tabdu illa iyyah Rabbin hkmetti ki ancak ona ibadet edile...

Beyt :

Cihann ycesi, engini sensin.Yerler ne bilmem, madem varlk sensin!..

Itlak halinin hakikatna vakf olana, Arifibillah, Velyullah, Ehlullah derler...

Nitekim bu gibiler iin Kuran Keriym Yunus Suresi 10. sure 62. ayette;ela inne evliyaallahi la havfn aleyhim ve la hm yahzenuniyi biliniz ki Allahn velilerine korku olmad gibi, mahzunluk da yok!.

rfan sahipleri ve veliler bu zmreye dahil olup, korku ve zntden kurtulmulardr...Allahm bizleri bu hallerle manen rzklandr...

Ve yine Hazreti eyh Muhyiddin Arabi buyurur:Ariflerin nihayeti Rablarn rabbnadr. Rabb-l erbaba arif olanlar da Allaha

ibadet ederler...

Muayyen ve mukayyede ibadet edenler, kendi tasavvurlarnda peydah ettikleri mabudaitikad ve ibadet etmi olurlar. Onlar, kendi dncelerinde meydana getirdikleri farklrablardr... (ki birininki dierine uymaz)...

Ayeti dnelim: Kuran Keriym Yusuf Suresi 12. sure 39. ayette;ya sahbeyissicni e-erbabn mteferrikune hayrnemillahl vahdl kahhar Farkl ilahlar m hayrldr yoksa tek ve kahhar Allah m!?..


28/38

28

Evet, Vahid ve Kahhar Allah hayrdr!..Mlknde kendinden gayri kimse yoktur ki cevab versin!.. Gene kendisi cevab verir...

Hakikaten burada nemli bir ima ve iaret vardr...

O Vahid ve Kahhar olan Allah, bir bendesine Kahhar sfat ile tecelli eylese, onun

nazannda cmle eyler helak olur!..

Kuranda bu manaya iaret eden ayet udur:Kuran Keriym Kasas Suresi 28. sure 88. ayette;kll eyin halikn illa vechehOnun yznden baka herey helak olucudur!..

Kuran KeriymRahman Suresi 55. sure 26-27. ayette;kll men aleyha fanin ve yebka vech rabbike zul celali vel ikramiHer ey fan olucudur, ancak rabbin Celal ve kram sahibinin yz bak.

Bu gn peinen lmek gerek!.. Bu lm, irade ile olmaldr!..

Haktan gayri cmle eyann helakin grp, kendi dahi helak ve yok olup, tam biryoklua girerek, fena fillaha erer. Hakkn Cemalinden gayri bir ey kalmaz.

Hayli zaman bu yokluk haliyle kalr... Byk cezbeye kaplr... Bu halde, ne zaman vene de mekan kalr... Ne felek ve ne de melek szkonusu olur... O takdirde sadece Hakk kalmolur...

te bu durumda VAHD ve KAHHAR olan ALLAH kendi kendine:Kuran KeriymMmin Suresi 40. sure 16. ayette;

limenil mlkl yevmeBu anda mlk kimindir... ?Diye hitap eder...Baka cevab verecek kimse olmadndan azametiyle yine kendi kendine cevab verir:lillahil vahdil kahharVahid ve Kahhar Allahndr!..Arif tamamiyle tkenip, helak olup, bitmiken:Cenab Hakk kendi varlndan yeni varlk ve hayat verip; sibgatullaha yani ilah

boyaya boyar, bylece iinde ve dnda bulunan btn sfatlar deiir!..

Kuran Keriymbrahim Suresi 14. sure 48. ayette; yle buyrulur:yevme tbeddell ardu ayrel ard vessemavat ve berez lillahil vahdil kahhar

O gn yer baka bir arz ile, semalar da baka semaler e deiir... Vahid veKahhar sfatyla Allah meydanc kar...

O arife Hakkani gz, Hakkan kulak ve Hakkani lisan verilir!.. Onunlayokluktan varla, aykla geldii zaman btn eyada lisansz olarak sual - cevaba balar...

O tecelli halinde, ne ilim, ne marifet, ne uur vardr; oras mahv- mutlak yanimutlak yokluk halidir... sahve geldiinde, artk anlay ve bilii tamdr!.. Ve yukardazikri geen ayeti kerimenin manas, hal iinde aa kar... Ancak dile getirmeye izin yoktur!..dilsiz ve gnlsz okurlar!.. Kulaksz duyarlar!..

Bu hal lm-el yakn deil, onun stnde Ayn-el yakn ve Hakk-el yakn halidir.Arif, bu mertebeye eriince, havf ve recadan yani korku ve midden kurtulur...

lham veren O, irad eden O, hidayete erdiren de O olur!.


29/38

29

Ve yine Hazreti eyh buyurur ki:[Ehli keyfin btn mezheblere, mlk, ve makamata kar tam bir anlay, idraki,

ihatas vardr... Bunlar gerek ilah, gerekse kevn olsun hi bireye kar cahil deildir!.. lmitam ve kapsamldr... Allahu teala veya zuhurlar hakknda ne sylenirse, tam keif sahibi

olarak onu syleyeni, hangi mertebeden ve ne makamdan aldn ve sylediini bilir... Ayrca,syleyeni de mazur grr ve yersiz grmez!.. Zira, bilir ki Hak Teala yersiz bir eyhalketmemitir...

Arifin bu grte olmas Hak tealann btn esmasna olan irfdnndan ilerigelmektedir... bilir ki, bulun mertebe ve makamlar ilahi esmann icabdr, ve btn eylerlahsimlerin zuhur yerleridir... lahi isimlerin mazharlardaki zuhuru, o zuhur yerinin istidat

ve kabiliyetine gredir.]

Hak teala o irfan sahibine btn isimleri toplamay, ltfetmitir. Bylece, btn isimlericmi, dairesi geni ve ihataldr.

Hazreti Reslullah sallallahu aleyhi ve sellem buyururlar ki:Evvel ma utt cevami-l kelim...Bana ilk verilen kelimelerin tamamn anlama ve azla ok ey ifadedir.Bu da cmle zellikleriyle birlikte esma-i ilahyedir, demek istemilerdir.

O arif, peygamberlerin varisidir... Hakikati Muhammedyeye vasl olmutur...Allahn iradesiyle sen de bunlar anlamaya al.

Muhyiddni Arab hazreti yine buyurur ki:[Bir kemal sahibi HU dediinde, dedii O kendisi olur ve izafi kiilii tamamiyle

ortadan kalkm olur. unu anlar ki, bu hal manfetullah srrndandr, herkes bunu bilmez...Ehlullahdan hi bir kimse bu hale iaret dahi etmemitir... Ya srr ama endiesinden, yakorkudan, yada tehlikeli olduunu dndklerinden...

Zira, bu halde kuldan tekvinullah yani Allahn yaratclk sfat zahir olur; yaniHU dedii zamanda O olarak!..

Zira, bu halde onu kulun lisanndan syleyen Allahu tealadr!.. Buna, tahtl lafz yanigizli ifade denir, ki manas, syleyende zahir; gayrda ise, gizlidir... ]

Bu halin hakikatini beyan iin biraz daha amak gerek...Kemal sahibi HU dediinde, o anda kendi varln tamamiyle ifna eder...

Mutu kablel ente mut!,.lmeden nce ol!..Hads-i erifi gereince varln yok etmi olur, ki bu da lm demektir... Bu

lm ise irade ile olur...Zahiren ve batnen varlndan eser kalmayp, basz ve ayaksz kendisini HU

deryasna brakr... Bylece boulup yok olur!.. Nam ve nian kalmaz...Bu devreden sonra kendisi HU olur... nki, katre deryaya dt ve ayn derya oldu...

Deryay- HUdan maksad, deryay Vahdiyettir... lahi aktr, vcud-u mutlaktr veNur deryasdr... Birlik alemidir.

Hazreti Reslullah bizleri irad iin dualarnda yle derlerdi:Allahmmecalniy nuran!..Allahm beni nur eyle...Zaten nurdu ama bizlere retmek iin byle diyordu...


30/38

30

Bilinmeli ki, kendini HUya veren NUR olur...

Beyt :Varl Hakka verin, varlk Hakkn olsun hemin...Sen k aradan, kalan yar ola, olasn emin...

Varln HUya verenin, HUnun ayn olmas acaib midir?..Bir kimsenin ls tuz glne dse, ayn tuz olur ve temiz olur!

Bylece, iradeye dayanan bir lmle, kendilerini Hunun tuz deryas misali, varlnabrakanlar, HU olup, NUR olup arnp temizlenirler... Bu olu imkansz m?!..

HU demek Trkede o kimse demektir; ancak burada kullanl ise, AllahnZat manasnadr. Yani... Cmle varlk, Hakkn Ben kelimesiyle kasdettiini, varlk dahiHakkndr, diye dnr... Btn varl, kendi de dahil olmak zere Zat deryasnabrakr... Bu halde, Zattan baka hi bir ey kalmamas gerektir...

HU ismine devam edenlere bilmek gereklidir ki, HUdan maksad, ifade ettiimsemmadr... HU dedii zamanda, ne isim, ne resim, ne zaman, ne mekan, ve ne dahinian kalmayp; Zat- HUda cmle varl ve haliyle kendini yok edip, abdin lisanndanHU diyeni HU olarak brakmas gerekmektedir...

Beyt :Evvel ve ahir ne ki var HU imi;Batn ve Zahir ne ki var HU imi;..

Anlatlmak istenen mana hasl olduktan sonra, kul ad altnda, ister HU desin,

ister BEN desin, ister biz desin, ister onlar desin mana hep ayndr; murad OnunZatdr!..

Muhyiddini Arab hazretleri yle buyurur:Anlatlmak istenen bu manaya bir ok arifler iaret bile etmemilerdir; nk byle

icab etmitir.

Akla gelen udur, ki kul, Hakk tekvin etmi olur HU dedii zamanda; arkadan,szde, halk tekvini gelir.

Bunun hakikati udur ki... HU diyen kimse, eer mrid-i kamile yetiip kamil

olmu deilse, burda hata yapabilir...Yani, salik saki- hakikat olan mrid-i kamil elinden ak badesini iip, fenafllah hasl olmamsa, HU dedii zamanda, kendi zann ve tasavuru, itikad ve takyidizere Hakk tahayyl ve tasavvur edernk tlaka ermemitir!..

Ve bylece de kendi tasavvuruna gre Hakk snrlar ve kayd altna alr!.. Dolaysylada HUyu tekvin ve icad etmi olur ve bundan sonra da kendi peydah etmi olduu halikaibadet etmi olur...

Geri Hadis-i erifte yle buyrulmutur:Ben kulumun indindeki zann zereyim...

Buna gre o zanda da Hakkn bir yz vardr, lakin kulun tekvini ile zannna grezuhur edip yz gsterir... Zira hi bir mukayyed yoktur ki, mukayyed o mutlakn bir yz


31/38

31

olmaya... Geri bu halde de kendini tekvin ve icad eden yine kendisidir; ancak, tekvin kuldakizannn itikadna gredir... ve bu, mukayyed mabuddur, mutlak mabud deildir.

Bu hali dnmek lazm gelir dedii, ite bu haldir, tehlikelidir!

Asl kemal odur, ki kul HU dediinde; tamamiyle varlndan soyunup, mahvolup,

fena bula; izafi benlii, ilah benlikte yok ola!..Sonra, bir itikad, zan, kayd tahsisi ile kendini balamayp, ynlerden hususi bir yn ile

balanmaya... ancak bunlardan sonra, ynlerden hususi bir yn ile balanmaya... ancakbunlardan sonra, mutlak rabb-l erbaba balanm olur ve ibadete balar... Aksi halde, kendi

zannnda yaratm olduu mdbduna ibadet etmi olur...

Kuran Keriym Casiye Suresi 45. sure 23. ayette; buna iaret eder:efereeyte menittehaze ilaheh hevahHevasn ilah edineni grdn m?..

Bunu ok iyi dnmek gerekir...

T E K VN M A K A L E S

imdi bilesin, kamil kii odur ki, nefeslerini kontrol edip, onlara beki ola... Gnlhazinesinin kapsnda oturup, Hakkn ktphanesine Hakdan baka fikirlerin girmesinemsaade vermeye...

etturuku ilallahi biadedi enfasil halayk...

Allaha giden yollar yaratlmlarn nefesleri adedincedir...hkm uyarnca,

her nefeste hakka yol vardr...

rfan sahibine yakan, her nefesini zat ile Hakdan alp ve yine hakka vermektir...Biline ki, insandan nefes ksa(ki bu nefis olarak da dnlebilir), haddizatnda o

nefes heyula gibi olup, renksiz iken, kulun itikad, ameli ve fikri ne ise, nefes o renge boyanp,o libas ile rtnp kar...

O halde, gnl hanesini muhafaza etmek gerektir. Hakkn rzasna muhalif olandncelerden... Zira, kulun gnl, Hakkn hazinesi ve ktphanesidir ve insan onunhazinedardr. Hak fikrinden gayri fikirler yol kesici etelerdir ki, onlara gnle girmeye yolbrakmamaldr.

Nitekim bu konuda hads-i erifte yle buyrulmutur:Kalbil mmin beytullah ve kalbl mmin arullah ve kalbl mmin

hazainullah ve kalbl mmin miratullah... Mminin kalbi beytullahtr, ve arullahtr, ve Allahn hazinesidir ve

Allahn aynasdr.

hmal edip Hakkn hazinesini etelere kaptrr, hrszlara aldnrsa, hali mkil olur, zirahain saylr...

Kuran Keriym Enfal Suresi 8. sure 58. ayette;

innallahe l yhbbl hainiyneAllah hainleri sevmez...


32/38

32

Beyt :Gnlde yarmca Hakkn era,Kesilir ondan hrszn aya...

Hakkn yaknlna ermi murakabe ehli kimselerin zihnine gelen dnce ve hatralar,

suret ve zahir ehli kimselerin aka yapm olduu fiiller ve szler gibi muamele grr!..Murakabe ehli Hakkn rzasna muhalif olan dncelerinden mesuldrler...Bu hale iaret eden hadste yle buyrulmutur:Men dakka dkka; hasenatl ebrar seyyietl mukarrabun...Kim bakasnn kapsn alarsa kaps alnr:ebrann yapt iyi ey mukarreb olana gre kt eydir...

Hakikatte Allahu teala ve tekaddes kendi fikrinden bakasnn, bendesinin gnlnegelmesine raz olmaz; zira oras kendi evidir...

Nitekim bir hads-i erifte:Bir kimse gnlne Hakdan gayri fikirleri sokarsa, Kabetullah put le doldurmu ve

puthane yapm olur...Geri kalbde o hatra ve fikirleri halkeden Allahu tealadr, ancak kul gafleti dolaysyla

mesul olur... Kul o dnceyi giderip. Hak fkrine tebdil etmezse, ve o dnce ile mesrur olupbulunduu gaflet iinde rahatlarsa, bu halinden sorguya ekilir...

Bu halin tafsili, Kuran Keriym Rahman Suresi 55. sure 29. ayette gizlidir:klle yevmin hve fiy eninHer an O yeni bir andadr...

Bu hal iinde Hak teala daima ve ebed tecelli zeredir... O tecellilerde emr-i Hak zahirolup, kullar zere nazil olur... Ve kullarn gnlne ziyarete gelir... O emr-i Hak, yani tecellimisafr-i gaybdir!..

Hakkn huzurundan yola kp, renksiz olarak kulun kalbine indiinde, eer kul gafletteolmayp. Hak ile ise, o misafir-i gayb olan emr-i Hak, gnldeki Hak ile birleir...

Nitekim hadis-i kudsde buyrulmutur:Ma vesiani arz ve la semai ve vesiankalbel mmin!..Yere ve semaya smam, mminin kalbine sarm...

Bu kudsi hadsin manasm bir ak u beyitle tefsir etmi:

Hakka bakan incidir gnl,sme msemmaya mazhardr gnl,Bir ahin bir anka kuudur gnl,Zat Hakkn varldr gnl!..

O ilahi emrin kaibdeki ile birlemesinden kuds bir gzellik sureti hasl olur... ekilsizve miktarsz yine Hakka dnp vasl Hak olur...

Minh bede ve ileyhi yeud...Ondan balar ve Ona dner...

Bu geli - gidi ruhlar yolundan deil; mnezzeh bir inile olur ve yine mnezzeh birykselile geri dner.


33/38

33

Bu geli - gidii ne melek, ne de felek akl farkeder... Ancak, mnezzeh bir ruh grrler,tesini bilemezler...

O kula gayb misafir olan tecell her ne vakit gelse, orada Hakk bulur; bylece de okul misafirlik hakkna riayet edip, hakkn vermi olur.

Eer emr-i Hak kulun gnlne geldiinde, orada Hakk bulamayp, bir melee yanimelek dnmeye mlaki olursa, bunlarn birlemesinden, meleklere has bir suret hasl olur;ruhlarn ykseldii yoldan ykselip Sidreye kadar uar ve orada karar klar...

Eer emri Hak geldiinde, insann sadrnda eytana mlaki olursa, bu sefer ruhan birate suretihasl olur; bu da siyah bir ku sretinde olup, eytanlarn getii yoldan ayn altnakadar ykselir, ondan daha yukarya kamaz ve kyamete kadar orada kalr.

Ve eer emr-i Hak geldiinde, kulun gnlnde bir gzellik bulursa bundan gzel birsuret meydana gelir, gzel bir ku suretinde cennete uar, ve orada mizacna gre nimet bulurve sahibi gelinceye kadar bekler.

Bunlar gibi, kalbe gelen tecelliler ne ile karlarlar ise, ona gre deiik suretlermeydana gelir... Daha fazla tafsilata gerek yoktur...

Haddizatnda insan, ilah bir kazan evidir... Daima o Zat- Hak tecell eder ve emr-iHak nazil olur... O nazil olu, aslnda renksiz ve niansz olduu halde. Hak teala onu indiiinsann rengine gre boyar ve onun itikadna, zannna ve ameline gre eit eit, renk renksuretlerde icad edip vareder...

Bunlardan maksad. Hakkn tekvin sfatnn tecellisinin beyandr.

Kamil insan her halde gafil olmaz; emr-i Hak olan ilah tecelli kendisine naslrenksiz, ekilsiz, miktarsz hali ile geldi ise, ayn biimde, yine renksiz, ekilsiz ve miktarszhaliyle brakp, bylece tecellinin hukukuna riayet edip, geldii gibi gndermelidir.

nsann iindeki dnce ve tasavvurlar, dardaki fiil ve hareketleri, inanlar,tahayylleri, nefesleri bir zerre dahi yok olmaz... Onlar iyi veya kt, kabiliyet ve istidatlarnagre ahirette trl trl ekil ve suretlerle zahir olur... Sahibi ise, onlara verdii suret gereinceya nimet bulup lezzet duyar, yahut azap eker ve incinir!..

Burada gizli olanlar orada aikar olurlar...

Kuran KeriymZilzal Suresi 99. sure 7/8. ayette; yle buyrulur:

femen yamel miskale zerretin hayren yereh ve men yamel miskale zerretinerren yerehKim zerre kadar hayr yaparsa neticesine erer. kim de zerre kadar er

yaparsa neticesine erer...

Muhyiddini Arab Hazretleri yine devamla yle buyurur:Bir hads-i erifte yle buyrulur:Ve ma halaktuhu fiy hazel mahalli illa hvallah, halaka klli eyin.Bir mahal haketmedi ki, o Allah olmasn; hereyi halketti...

(Yukardaki cmleyi smail Hakk merhum yle tercme etmi:

Hak teala kendi nefsini halketti...


34/38

34

Bunu dnya ilerine kullanlan akl, (akl- maa) red eder!.. Bu da kendikusurundandr!.. Akl- maa ki, akl- czidir... Bu hali idrak edemez...

Bunu ancak akl- maad yani ilim ve irfan ile terbiye olan, gelecei kavrayan aklanlar ve kavrar...

Haddizatnda: Hak teala kendini halketti!.. demek, zahiren iyi grnmez!.. Ama,hakikati cihetiyle gerektir!.. Bediidir!.. Yani hayret verici bir haldir. Dnyalk akl elbettebunu inkar eder: nk anlay ve idrak sahas dndadr.

Her kim. Hak teala hakknda bir kelam etse, kendi nefsinde Hakka bir suret vermiolur... badet dahi etse, o tasavvur ettii eye ibadet eder... O da Allahu tealann kendidir;bakas deildir... Kulun, tasavvuruna, itikadna ve zannna gre, kalb aynasnda yz gsterir...

Asl meseleye geliyoruz...Bu halde, kulun tasavvuruna gre zuhur eden Hakk, o kul halketmedi, ancak, Hakk

mutlak, kendi kendini halketmi olur!.. Her eyin halik Allahu tealadr; Ondan baka Halik

yoktur...

O kulun itikadnda zuhur eden dahi Hakkn varettii eya cmlesindendir... Onu dahiHak teala halketmir... Gizli ifadede Hak kendini yaratt cmlesinin derin manalarbulunur...

Bilesin ki, halk, ceal, icad, sun ve tekvin bu makamda, hepsi bir manayadelalet eder...

- Halkn manas halk etmek;- Cealin klmak;-cadn varetmek;- Sunun kudret eseri gstermek;- Tekvinin ise, grnmeyen eyi meydana kartmaktr...fadeleri bir miktar ayn gibi grnse de hepsi ayn yola kar... Hepsinden de murad,

Hakkn zuhur ve tecellileridir...

Hak kendini halketti demekten murad, dnen kulun tasavvurun ve zannna gre,kendine izhar eder, demektir...

yle bir misal vardr... Bir kimse aynasz olarak kendini mahade etmek, grmek vebilmek isterse pek kolay olmaz... Fakat, bir ayna ile kendini grrse, bunda ayr bir safavardr...

Onun iin Hak bu alemi ve Ademi halk ederek, varlna ayna eyledi. Ancak alemaynasnda, kendinin aksini; Adem aynasnda ise aynn grp temaa eyler...

Ademden murad insandr...Ademi ve Alemi halkedip, kendine ayna kld demekten murad; kendini ayna suretinde

izhar etti; ve yine Celali ile Cemalini o aynada kendine arzedip ve bir yzden bakarakkendi gzelliine ak olup, hayran kald ve niyaza dald... Bir dier yzden mauk olup naz veiveye girdi... Kendi gzelliini, kendine arzedip, cilvekar olup tecelli etti demektir.

Burada bakan, baklan, bakmak ve ayna ayn eydir... Ve bu, nsan- Kamil yle birmutlaktr; saf parlak yaldzl aynadr ki, mutlak Cemal olan hak, kendi kendini kaytsz ve

artsz orada mahede eder.

nsan- Kamilin aynas, Hakkn tecellisine gredir!.. Dierlerinde olan tecelli, kulunzannna ve kabulne ve itikadna gredir...


35/38

35

Allah, Hakk syler ve doru yola hidayet eder.

Hazreti eyh Muhyiddin Arab kaddese srrhu aziz Fuss isimli kitabinin sonksmnda, yukarda zikredilen mevzularla ilgili baz szleri vardr... Onlar ksmen buraya

alyoruz...Hazret yle buyurur:[tikad edilen Allah, kulun zannna gre tasavvur ettii ilahtr. O da sfattr!.. O kulun

senas, kendi itikad ve zann zere olup, dolays ile vgs kendi zannnadr. Bu sebeble dieritikadlar ktler.

Eer insaf olsayd byle yapmazd... Zannnda bu mabudu meydana getiren kiicahildir. Bu yzden dier btn itikadlan eksiz ktler ve itiraz eder... Kendi itikadnnhilafna grnd iin, dierlerinin mabudlar hakknda olan itikatlarna kar gelip,

onlarnkini inkar eder...]

Eer, eyh Cneydi Badad hazretlerinin:levnn mai levnn inaihi...Suyun rengi, kabinin rengidir...

szn duymu olup, manasn anlam olayd, hi kar gelmez ve her itikad sahibininitikadn sahibine teslim edip, irfan sahibi olup Hak teala hazretlerim her surette grp, bilip,idrak ederdi.

O kendine zel bir mabud tasavvur eden kii zan sahibidir. Ne alimdir, ne arif... Onuniin Allahu teala ene inde zanni abdihi, yani kulumun zann zereyimbuyurdu...

Yani, ben kuluma ancak itikad ettii surette zahir olurum... Bu itikad ister tlak, istertakyid cihetinde olsun...

eitli itikadlarla itikad edilen ilah, muayyen, mahdud ve sayldr... Kulun kalbinesan ilah da Odur... Yani, Hakkn bir tecelli yzdr... Baka ilah demek deildir...

Ama mutlak olan ilah, Cemal sahibidir ve Ondan bakas bulunmaz. Ve hibir yere desmaz... Gnle dahi smaz... Nasl ssn ki, cmle eyann ayndr!..Zatndan gayri bir eyyoktur!.. Gnln dahi ayndr. Hatta kendi, kendi varlna sar veya smaz demek caizolmaz... i buna gre dn ve anla!.

Yukarda anlatlanlar hakknda bir misal getirmek isteriz ki, daha kolay anlalsn... Birsevgilinin gzelliine baklsa ve onun etrafnda yzbin ayna konulsa, o sevgili ka yz bin

grlr...Ama aslnda bir sevgili ve bir yz iken, o aynalarn istidat ve kabiliyetlerine gre

kiminde parlak, kiminde kederli, kiminde doru, kiminde eri br gsterse; ve bir kimse desevgilinin ancak bir aynadaki resmini grp, dierlerini inkar etmi olsa, arif olmusaylmaz.

Arif olan, btn aynalardan grnen sevgilinin trl suretlerini tasdik eder... Hatta aynaile veya aynasz dahi grr...

Beyit :Nice yzbin gze grnen bir suret imi aikar,Kendi gzelliine yine kendi olmu talebkar...

Bu misali de fazla aklamak icab etmez... Arif ne kadar dnrse ve zevk alrsa, okadar misal bulur...


36/38

36

Son bir misal daha verelim...Bir kimse gnein n grmeden hayli zaman karanlk bir yerde kalsa; gnn birinde

o kald yere renk renk camlar alsa ve sabah gnei doduunda o camlara vursa, ieriyerenk renk klar dolar...

O zat bunlara bakarak gnein rengi yeildir, krmzdr diye trl zan ve ikadlarader... Hayal ve tasavvura kaplr. Ama irfan sahibi, iin Hakikat halini bilir ve yine bilir ki,suyun rengi, kabnn rengidir ve btn eyaya k veren Hakkn nurudur.

Nitekim Kuran Keriym Nur Suresi 24. sure 35. ayette;allah nurssemavati vel ardAllah semalarn ve yerin nurudur...buyrulur ki bunu aklar...

rfan sahibine gre iki cihann aynasndan grnen bir yzdr... Hal byle iken, her arif,kendine has bir kemale ermitir...

Ve o kemalden yle derler...Ma reeyt eyen illa ryetullahu badehu!Akabinde Allah grmediim hi bir ey yok

Ma reeyt eyen illa ryetullahi fiyhiBirey grmem ki onda Allah grm olmayaym

Ma reeyt eyen illa kablehuHer eyden evvel On grdm

illa Allah!Ancak Allah

La yeralhu illa AllahAllah ancak Allah grreklinde be ayn seviyeden ifadede bulunmulardr arifler... Ki bunlar afakta yani

dta olan grlerdir...

Arf-i kamil bu be grn tamamna vakf olduktan sonra; nefsinde be gre dahavakf olur ki, bunlar enfsidir... Aklanmas da burada mnasip deildir...

Belki kefi haramdr!..

Arzu eden kimsensan- Kamilin eteine yapp, ondan taleb etsin... Zira, Men lemyezuk l yuraf yani tadmayan bilmezkaidesi vardr, yaz ile olmaz... Yaamak gerektirvesselam.

Yadmc Haktr... Allahu Tealann yardm ile tamam oldu.


37/38

37

SDFDFGDFGDFG

KAYNAKLAR :

1. KUR'N ve HADS2. VEHB : HAK'kn hibe yoluyla verdii ilim.3. KESB : alarak kazanlan ilim.

4. NAKL : Muhtelif eserlerden ve sohbetlerden, mahede ile toplanan ilim.

DAHA EVVELCE IKAN KTAPLARIMIZ(GNLDEN ESNTLER)

1. NECDET DVAN2. HACC DVANI3. RFAN MEKTEB HAK YOLU'nun seyr defteri4. LBBL LB - ZN Z Osmanlcadan eviri

ZERNDE ALITIIMIZ KTAPLARIMIZ

5. NAMAZ VE EZAN' MUHAMMEDI'nin baz zellikleri6. SLAMDA MBAREK GECELER VE HAKKATLARI7. KELME- TEVHD DEK YNLERYLE8. CBRL VE HAKKATLER9. SURE- YUSUF VE DERVLK10- ALTI PEYGAMBER VE DAHA BAZILARI

NECDET ARDIERTURUL MAH. HSEYN PEHLVAN CAD.NO. 35/A 59-100 TEKRDA


38/38

TEL. EV : 0 - 282 - 261 43 18 : 0 - 282 - 261 32 40

Canlara canan olacak,Kendini onda bulacak,Sonradan baki kalacak,Ehli irfn aryorum.

drk ile bilip gelen,Beer kabuunu delen,Kendini bir ayna eden,

Ehli irfn aryorum.

Hakkn Nuruna gark olun,Kelmullaha harf olan,Alemlere rahmet olan,Ehli irfn aryorum.

Documents

“L Ü B B – Ü L L Ü’B V E S I R R – Ü S S I RRI”