Embed Size (px)
Citation preview
SukkhapabjaiPUB
孙子兵法
孙子兵法
ตนตำ�รบพชยสงคร�มระดบโลกทไดรบก�รยกยองจ�กเหล�ขนศกทกสมยปรบใชเอ�ชยไดจรงในทกเหตก�รณ
บญศกด แสงระว แปลและเรยบเรยง
บญศกด
แสงระว
www.booktime.co.th
I S BN 978-616-14-0197-9
9 7 8 6 1 6 1 4 0 1 9 7 9
300.-
LA 0042 ตำ�ร�พชยสงคร�มซนว
孙子兵法
ตำ�ร�พชยสงคร�มซนว เลมน แปลตามตนฉบบโบราณดงเดมของจน ครบถวนทง 13 บท พรอมประกอบดวย บทวเคราะห ททำาใหอานเขาใจงาย และ ภาคปฏบต ในการตอสทกรปแบบจากเหตการณในอดต จงนบวา สมบรณทสดเทาทเคยมมา
ในอเมรกา ตำ�ร�พชยสงคร�มซนว ถอเปนตำาราของมหาวทยาลยปองกนประเทศมาชานานแลว
ในสงครามอาวเปอรเซย นายพลนอรแมน ชวารซคอฟผบญชาการกองทพอเมรกนในยทธการ “พายทะเลทราย” มคำาสงใหทหารอเมรกนทกคนในสนามรบวา ควรม ตำ�ร�พชย
สงคร�มซนว ตดตวคนละเลม และใหศกษาอยางเอาจรงเอาจงในสงครามโลกครงท 1 พระเจาไกเซอรท 2 แหงเยอรมน
หลงจากแพสงครามไดมโอกาสศกษา ตำ�ร�พชยสงคร�มซนว
ครนศกษาเสรจกอทานวา “หากเราไดอาน ตำ�ร�พชยสงคร�มซนว มากอนหนาน เรากไมตองถงกบสญชาต” !
ต�ำรำพชยสงครำม
ต�ำรำพชยสงครำม
ซนวต�ำรำ
พชยสงครำม
ซนว
ซนว
จน
อยากรเรอง
นกถง
บญศกด แสงระว นกแปลรางวลสรนทราชา จากสมาคมนกแปลและลามแหงประเทศไทยนกเขยนรางวลนราธป จากสมาคมนกเขยนแหงประเทศไทย 17
孙子兵法
จน
อยากรเรอง
นกถง
พมพท : ฝายโรงพมพ บรษท ตถาตา พบลเคชน จ�ากด โทรศพท 0-2415-6797จดจ�าหนาย : สายสงสขภาพใจ บรษท บค ไทม จ�ากด
214 ซ. พระรามท 2 ซอย 38 ถ. พระราม 2 แขวงบางมด เขตจอมทอง กรงเทพฯ 10150โทรศพท 0-2415-2621, 0-2415-6507 โทรสาร 0-2416-7744
พมพครงท 17 ปรบปรงใหม : กนยายน 2558 จดพมพโดย : ส�านกพมพสขภาพใจ บรษท ตถาตา พบลเคชน จ�ากด ประธานกรรมการบรหาร : บญชา เฉลมชยกจ กรรมการผจดการ : โชนรงส เฉลมชยกจ คณะทปรกษา : ถาวร สกขโกศล, ประชา หตานวตร, จรสศร จรภาส, สงวนศร ตรเทพประตมา ผจดการส�านกพมพ : อลน เฉลมชยกจ บรรณาธการบรหาร : วรตม ทองเชอ บรรณาธการ : ขวญชย สนตสขคงชย เลขานการคณะบรรณาธการ : กนกพร ถ�าโคนทอง ออกแบบปก/ศลปกรรม : ณฐพงษ ภาคแพทย ฝายการตลาด : อคคณฐ ชมนม, อรปราง อธหรญวงศ ฝายขาย : มนญชยา ศรวงษ, อดร ปญญาชย, นธวทย วรสมภพพล ฝายโรงพมพ : ไพบลย ชาครยานนท
แนะน�าเพมเตมตดตอ : [email protected] www.booktime.co.th SukkhapabjaiPUB
ขอมลทางบรรณานกรมของส�านกหอสมดแหงชาตซนว. ต�าราพชยสงครามซนว.-- กรงเทพฯ : ตถาตา, 2558. 456 หนา. 1. ซนว. 2. พชยสงคราม. 3. ปรชญาจน. I. บญศกด แสงระว, ผเแปล. II. ชอเรอง.355.409ISBN 978-616-14-0197-9
ซนวพชยสงครามต�ารา
เปดพชยสงคราม
ยามทมนษยอยรวมกนเปนสงคมเมอง นครรฐ จนถงระดบประเทศ
ยอมมพรอมไปดวย “อ�ำนำจ” และ “ผลประโยชน” และผลประโยชนกบ
อ�านาจน หากเกดความแกงแยง ขดแยง จดสรรกนไมลงตวเมอใด เมอนน
กยากทจะหลกเลยงการเกด “สงครำม” ได เพราะตางท�าทกวถทางเพอ
ใหไดมาหรอปกปองรกษาซงสองสงดงกลาวใหมากทสด และสงทส�าคญ
ส�าหรบการสงครามนน แนนอนวา “พชยสงครำม” มาเปนหนง
ยอดแหง “พชยสงครำม” ชนครเลมหนง แนนอนวาไมพน ต�ำรำ
พชยสงครำมซนว ซงต�าราพชยสงครามน ไดรบการยอมรบจากนกการ
ทหารทวโลกมาชานาน มการแปลและเรยบเรยง เผยแพรตพมพในหลาย
ภาษา ดวยเนอหาทมเพยงแค 13 บท แตกลบครอบคลมความเปนไปของ
การประเมนศก การวางแผน การท�าศก การใชกลอบายไดอยางนาอศจรรย
ในครงน เปนโอกาสดทส�านกพมพ สขภาพใจ ในโครงการ “อยำกร
เรองจน นกถงสขภำพใจ” มความเตมใจและภมใจยง ทไดน�าเสนอ ต�ำรำ
พชยสงครำมซนว อนเปนแมแบบการสงครามเลมน โดยการแปลของคณ
บญศกด แสงระว นกเขยน นกแปลผเชยวชาญเรองพชยสงคราม จาก
ตนฉบบจนโบราณดงเดมทง 13 บท และเพมความพเศษกวาเลมอน ๆ
ทมการแปลแลวทวไป ดวย บทวเคราะห ทอธบายขยายความจากตนฉบบ
เดมใหเขาใจงายขน และ ภาคปฏบต ทแสดงเหตการณการสงครามท
เกดขนในประวตศาสตร เพอใหเหนภาพเปรยบเทยบระหวางพชยสงคราม
กบความเปนจรง ส�าหรบการปรบปรงครงลาสดน ไดมการตรวจทานความ
ถกตองของชอบคคล สถานท พรอมก�ากบชออกษรจนไวให เพอความ
สะดวกในการสบคนตอยอดทลกซงยงขน
จงนบเปนความยนดยง ทส�านกพมพไดมสวนหยบยนหนงสออน
ทรงคณคาเลมนสสายตาผสนใจและรกการอานทกทาน ไมวาจะอานเพอ
เพมเตมความร อานเพอศกษาคนควาอางอง หรออานเพอน�าไปใชส�าหรบ
ผลประโยชนและอ�านาจใด ๆ กตาม แตจดมงหมายทแทจรงส�าหรบพชย
สงครามเลมนแลวกคอ “เพอใหเขำใจควำมเปนมนษย ทไมไดมแคผล
ประโยชนกบอ�ำนำจในชวตเทำนน กำรอยรวมกนอยำงไมขดแยง แยงกน
อยกนไดอยำงสงบสขตำงหำก ถงจะเรยกวำเปนผเขำใจ 'พชยสงครำม'
ทแทจรง”
รพชยสงครามในทางทควร
ตำ�ร�พชยสงคร�มซนว4
กลาวเกรน
ซนว (孫武 ซนอ) ผน เดมเคยมความเขาใจกนวา “กคอคนคนเดยว
กบซนปน (孫臏 ซนปน) และต�ำรำพชยสงครำมซนว แททจรงแลว
กคอต�ำรำพชยสงครำมของซนปนนนเอง” ความเขาใจดงกลาวมการโตแยง
อยเปนเวลาชานาน จนกระทงถงเดอนเมษายน ค.ศ. 1975 หลงจากมการ
ขดคนสสานของราชวงศฮน (กอนครสตกาล 206–220 ป) ทภเขาอนเชวย
(銀雀山) อ�าเภอหลนอ (臨沂市) มณฑลซานตง (山東省) พบ
ต�ำรำพชยสงครำมซนว และ ต�ำรำพชยสงครำมซนปน บนทกไวบนซก
ไมไผ 2 เลมดวยกน เนองจากผานวนเวลาไปชานาน ซกไมไผเหลานน
ไมครบถวนสมบรณ เกดความเสยหายอยางหนกจนขาดหายไปกม แต
อยางไรกด การขดคนพบหนงสอซกไมไผ 2 เลม ไดยตการโตแยงกนไปได
โดยสนเชง ซงกไดขอสรปเปนทแนชดโดยสอดคลองตองกนวา ซนวไมใช
ซนปน ซนปนเปนหลานซนว ต�ำรำพชยสงครำมซนว เปนของซนว สวน
ต�ำรำพชยสงครำมซนปน เปนของซนปน เปนคนละคนและคนละเลม
แตกตางกน
ซนว (ส�าเนยงจนกลางวา ซนอ) ตามประวตเทาทคนพบ เปนคน
แควนฉ (齊國) ในยคชนชว (春秋 กอนครสตกาล 770–476 ป)
แตเกดวนไหน เดอนใด ปใด กไมรไดแนชด แควนนตงอยทางภาค
ตะวนออกเฉยงเหนอของมณฑลซานตงในปจจบน ซงอยตดกบทะเลปอไห
อนนบเปนแหลงอดมสมบรณ และเปนแควนใหญแควนหนงในบรรดา
แควนตาง ๆ ทงหลาย
กอนครสตกาล 685 ป หลงจากฉหวนกง (齊桓公) ขนครอง
บลลงกของฉแลว กแตงตงกวนจง (管仲) เปนอครมหาเสนาบด ซงกวนจง
ไดสรางแควนฉใหเขมแขงเกรยงไกร จนเปนผพชตแควนตาง ๆ และตงตน
เปนใหญเหนอแควนอน ๆ ทงปวงไดในระยะสน โดยซนวกก�าเนดมาจาก
แควนน
ยคชนชวคอยคแหงความปนปวน เปนยคทคาบเกยวระหวางสงคม
ทาสกบสงคมศกดนาในจน จงมการรบราฆาฟนกนอยางขนานใหญ
ระหวางพวกเจาทาสและพวกเจาทดนใหม ราษฎรพากนเดอดรอนไปทก
หยอมหญา เกดความทกขเขญกนทวไป ซงมสภาพคลายคลงกบสงคราม
เลกทาสของสหรฐอเมรกาในยคใกลน
ครอบครวของซนวมชวตอยในกลยคเชนน เดมทบรรพบรษของ
ซนวใชแซวา เถยน (田) ซนวมชอรองวา ฉางชง (長卿) เปนทายาทของ
โอรสตระกลเฉนแหงแควนเฉนสมยนน กอนครสตกาล 682 ป แควนเฉน
เกดจลาจล เฉนหวาน (陳完) ผครองแควนหนมาหลบภยทแควนฉ
ฉหวนกงจงแตงตงใหเปนขนนางต�าแหนง “กงเจวง” (工正) รบผดชอบการ
ผลตหตถกรรม ตอมากเปลยนแซเปนเถยน ใชชอวา เถยนหวาน (田完)
ตำ�ร�พชยสงคร�มซนว6
หลงจากผานไปหลายชวคน ตระกลเถยนกลายเปนกลมก�าลงใหม
ในฉ เปนคตอสทางการเมองของกลมมลนายผดเกาซงมเจาครองแควน
เปนหวหนา เถยนหวนจอ (田桓子) คนรน 4 ตอจากเถยนหวานได
เปนอ�ามาตยของแควนฉ เขาใชวธใหชาวเมองยมขาวไปดวยโตว (มาตรา
ตวงของจนโบราณ) ใหญ แลวรบคนดวยโตวเลกเพอเอาใจราษฎร จงท�าให
ราษฎรนยมชมชอบเถยนหวนจอ สรางอทธพลของตนใหเขมแขงขน
ในสงครามทแควนฉบกแควนจว (莒國) เถยนซ (田書) คนรน
5 ตอจากเถยนหวนจอเปนปของซนว รบชนะมความดความชอบ ฉจงกง
(齊景公) จงมอบเขตเลออน (樂安) ใหเถยนซไปกนเมอง ตงใหใช
แซวา ซน (孫) ตอมาตระกลเถยนกเปลยนแซเปนซน
ฤดรอนเมอ 532 ป กอนครสตกาล ตระกลเถยนสมคบกบตระกล
เปาฉวยโอกาสทพวกผดตระกลหลวนกบตระกลเกาจดงานเลยงดมสรา
จนเมามาย ยกก�าลงเขาลอมพวกเขาไว ฝายตระกลหลวนกบตระกลเกา
รบแพ หลวนซอ (欒施) กบเกาเฉยง (高強) หวหนาตระกลทงสอง
หลบหนไปอาศยอยแควนหล (魯國) ซงกรณนบนทกอยในประวตศาสตร
จนสมยนนวาเปน “ศก 4 ตระกล”
ในขณะทตระกลเถยนกบตระกลเปาฉลองชยชนะของตนอยนนเอง
ซนวหรออาจรวมอกหลายคนในตระกล กอพยพออกจากแควนฉดวยเหตผล
อนใดไมปรากฏ ไปตงภมล�าเนาอยในแควนอ (吳國) อนแควนอนอย
ในภาคกลางของมณฑลเจยงซในปจจบน เมอไปอยทนน ซนวนอกจาก
สนใจคนควาต�าราพชยสงครามแลว ยงคบหากบขนพลมชอของแควนอ
คอ อจอซว (伍子胥) จนเปนเพอนสนทกน
ในขณะทซนวสะสมความรทางการทหารไวในสมองจนเพยบแประ
นน โอกาสทเขาไดแสดงบทบาทของตนใหประจกษแกคนทงหลายกมาถง
กลาวคอ 516 ป กอนครสตกาล อกวง (吳光) โอรสของออองเหลยว
(吳王僚) ลอบสงหารชวตบดาเพอแยงสมบตและตงตนเปนออองเหอ
กล�วเกรน 7
หลว (吳王闔閭) ครนถง 512 ป กอนครสตกาล เหอหลวตดสนใจ
ท�าสงครามกบแควนฉ (楚國) แตยงลงเลอยเพราะขาดขนพลน�าทพ
อจอซวจงเสนอตวซนวใหแกเหอหลวถง 7 ครง วาเปนคนสมควรแก
ต�าแหนง เหอหลวจงใหเรยกตวซนวมาพบในทสด
ซนวเขาพบออองเหอหลวพรอมดวย “ต�ำรำพชยสงครำม” 13 บท
ทเขาเขยนขน ซนวสามารถตอบค�าถามและปญหาของเหอหลวไดอยาง
คลองแคลว เหอหลวพอใจอยางยงจงตงใหซนวเปนแมทพแตบดนน
เมอซนวไดเปนแมทพแลว ไดสรางความดความชอบไวในสงคราม
เปนอนมาก ซอหมาเซยน (司馬遷) นกประวตศาสตรในกาลตอมา
บนทกไวใน ซนจออฉเลยจวน (孫子吳起列傳บนทกประวตศำสตร
ตอนชวประวตซนจอกบอฉ) วา
ซนว–“ทำงตะวนตกสยบฉ เขำแควนองทำงเหนอ คกคำมแควนฉ
กบแควนจน ชอเสยงกระเดองเลองลอไปในหมเจำครองแควน ซนจอนบ
วำไดสรำงควำมดควำมชอบไวมำกมำย”
นบแตซนวไดต�าแหนงแมทพตงแตป 512 กอนครสตกาลจนถงป
482 กอนครสตกาล ซนวผานชวตสงครามมา 30 ป เตม ๆ แตนาเสยดาย
ทซนวมชวตอยในยคทการบนทกยงไมแพรหลาย เราจงไมรพฤตการณ
ของซนวโดยละเอยดแจมแจงไปกวาน แมกระทงวาระสดทายแหงชวตอน
ผาดโผนของซนว แตทวา ในขณะทแควนอคกคามแควนฉกบแควนจน
(晉國) นน ออองฟไช (吳王伕差) โอรสของออองเหอหลวไดขน
เปนเจาครองแควนแทน ฟไชเปนคนเยอหยง จองหอง มกมากในกามคณ
และใชจายสรยสรายเพอแสวงหาความส�าราญ ซนวจงมอาจทนตอพฤตการณ
ของฟไชได
จากบนทกของ เยวยเจวยช (越絕書 บนทกควำมพนำศของ
แควนเยวย) ทางประตเมองตะวนออกของอ�าเภออในมณฑลเจยงซปจจบน
ตำ�ร�พชยสงคร�มซนว8
มหลมฝงศพของซนวอย พจารณาจากน อาจเหนไดวาซนวมไดถกอออง
ฟไชประหารชวตเยยงอจอซวดวยกลสาวงามไซซ (西施 ซซอ) อนเกด
จากฝมอของเยวยอองโกวเจยน (越王勾踐) ผครองแควนเยวย (越
國) ซงเปนไมเบอไมเมากบแควนอตลอดมา อาจเปนไปไดทวา เขาเออม
ระอาตอวงราชการ โดยเฉพาะอยางยงพฤตการณของฟไช จงหลบหนไป
แสวงหาความวเวกสนโดษในปาลก จวบจนลมหายใจเฮอกสดทายของชวต
กมไดออกมาปรากฏกายแกสายตาของผอนใด
ต�ำรำพชยสงครำมซนว น แมซนวจะหาชวตไมแลว กยงเปนท
สนใจอยางกวางขวางในประเทศจนนบแตโบราณกาลมาจนถงปจจบน ยอด
นกการทหารของจนดงเชน ซนปน (孫臏) จางเหลยง (張良) หานซน
(韓信) โจโฉ (曹操 เฉาเชา) ขงเบง (孔明) หลซอหมน (李世民)
หลจง (李靖) งกฮย (岳飛 เยวยเฟย) ชจกวง (戚繼光) เจงกวอ
ฟาน (曾國藩) เหมาเจอตง (毛澤東) เยยเจยนอง (葉劍英)
หลวปอเฉง (劉伯承) เฉนอ (陳毅) เปนตน ลวนแตยดถอ ต�ำรำพชย
สงครำมซนว เปนหลกในการบญชาการรบ โดยพลกแพลงปรบเปลยน
ไปตามสถานการณทงสน
สวนในตางประเทศนนเลา ประเทศแรกทน�าต�ารานออกไปคอญปน
ในสมยบเชกเทยน (武則天 อเจอเทยน) แหงราชวงศถง (唐朝 ค.ศ.
734) นกศกษาชาวญปนชอมาคบ ไดน�าเอา ต�ำรำพชยสงครำมซนว และ
ต�ำรำพชยสงครำมอฉ กลบไปยงญปน หลงจากนนกเปดการสอนต�าราน
ในประเทศยคโชกนโทกกาวา ผทคนควา “ต�ำรำพชยสงครำมซนว” กมถง
50 กวาราย ดงเชนหนงสอเรอง อธบำยซนว ของรายามา ฮายาช เรอง
ซนวโดยสงเขป ของมาซ ฟจ เรอง ซนวเบองตน ของคาดาอเอะ และเรอง
กำรทหำรของจน ของ มตซเอะ กชตะ เปนตน
สวนการแพรหลายไปทางตะวนตกนน กม กำรทหำรของจน ซง
แปลโดยบาทหลวงโจเซฟ อามโอ เปนภาษาฝรงเศสพมพในปารสเมอ
กล�วเกรน 9
ค.ศ. 1773 สวนชาวองกฤษชอคารล ทอป แปลเปนภาษาองกฤษใน ค.ศ.
1905 ตอมาใน ค.ศ. 1910 แจก เกลส ผเชยวชาญภาษาจนชาวองกฤษ
กแปลซนวใหชอวา ต�ำรำพชยสงครำมซนว ต�ำรำพชยสงครำมเกำแก
ทสดของจน ขนอก นโปเลยน โบนาปารต ซงเคยกวาดยโรปอยใตฝาเทา
ตนในศตวรรษท 19 กเคยอาน ต�ำรำพชยสงครำมซนว มากอน พระเจา
ไกเซอรท 2 แหงเยอรมนหลงจากแพสงครามไปแลวในสงครามโลกครงท
หนง จงไดมโอกาสศกษา ต�ำรำพชยสงครำมซนว ครนศกษาเสรจกอทาน
วา “หำกเรำไดอำนต�ำรำพชยสงครำมของซนวมำกอนหนำน เรำกไมตอง
ถงกบสญชำต” นอกจากนน ในรสเซย เยอรมน เชโกสโลวะเกย กมฉบบ
แปลของ ต�ำรำพชยสงครำมซนว อยทงสน
เมอครงนายพลมอนตโกเมอรมาเยอนประเทศจน เคยกลาวไววา
“สถำบนกำรทหำรทงปวง ควรจะถอ ต�ำรำพชยสงครำมซนว เปนแบบ
เรยน” สวนจอหน คอลลนส แหงสหรฐอเมรกา กเคยเนนวา “13 บท
ของซนว ไมเคยแพบทนพนธกำรทหำรของคำรล เคลำเซวตซนกกำร
ทหำรเยอรมนในอก 2,200 กวำปตอมำ... ทศนะของซนวยงมควำมหมำย
ตอสภำพแวดลอมในปจจบนเฉกเชนทเคยมควำมหมำยตออดตกำลอน
ไกลโพน”
อยางไรกด แม ต�ำรำพชยสงครำมซนว จะมชอในฐานะทเปน
นพนธทางการทหารกตาม แตคณคาของมนหาไดจ�ากดอยเพยงเทานน
ไม เปนทยอมรบกนวา ในเนอแทของ ต�ำรำพชยสงครำมซนว ยงแฝง
ความลกซงทางปรชญาไวเปนอเนกประการ เคยมผสนใจคนควา ต�ำรำ
พชยสงครำมซนว ในดานปรชญา และน�าไปใชในกจการงานของตนอยาง
ไดผลส�าเรจมาแลวมากตอมาก สวนหนงแหงความส�าเรจของญปน วากน
วา การน�า ต�ำรำพชยสงครำมซนว ไปประยกตเขากบสภาพของญปน
มบทบาทอยางส�าคญยงตอการกอรางสรางตวของญป นหลงสงคราม
จนญปนทรงความยงใหญดงเชนในปจจบน
ตำ�ร�พชยสงคร�มซนว10
อกดานหนง ต�ำรำพชยสงครำมซนว กเปนทยอมรบดจเดยวกน
วา ในดานการใชภาษาถอไดวาเปนวรรณกรรมชนส�าคญเชนกน โดยท
ถอยค�าส�านวนทใช กระชบ สน ประณต สขม กนความ กวางขวาง ลกซง
มตรรกวธทสอดรบซงกนและกนเปนลกโซ เปนตน ซงอานแลวจะไมรสก
ขดเขนเลยแตตนจนจบ จงนบเปนเพชรเมดหนงในเชงวรรณกรรมอยาง
ไมอาจโตแยงได
ต�ำรำพชยสงครำมซนว มการแปลเปนภาษาไทยมาแลวหลาย
ส�านวนดวยกน แตสวนมากเนนการตความและการอธบายความหมาย
ของบทตาง ๆ ในต�าราในเชงการทหารเปนสวนใหญ มองขามดานอน ๆ
ไปเสย การจดแปลและเรยบเรยงในครงน สนใจในเรองนเปนพเศษ และ
ไดเกาะตดอยกบการใชภาษาของซนวอยางเหนยวแนน เพอใหไดอรรถรส
ทงการทหาร ปรชญา โดยเฉพาะทางวรรณกรรมอยางครบถวนสมบรณ
เพอจรรโลงความคดของทานผอานไดใชความคดของตนใหไพศาลล�าลก
ออกไป โดยมตองถกจ�ากดจากการอธบายตความของผแปล แตผลทออก
มาจะสมตามวตถประสงคทตองการหรอไม ขนอยกบวนจฉยของทานผ
สนใจเปนส�าคญ
สงทใครจะเนนเปนพเศษไวในทนกคอ สวนทไมมในส�านวนอน ๆ
กลาวคอ ไดเพมภาคบทวเคราะหและภาคปฏบตเขาไป อนท�าให ต�ำรำ
พชยสงครำมซนว เลมน อดมสมบรณขนและเปนรปธรรมขนเปนอนมาก
บทวเคราะหแตละบทเกบความมาจากหนงสอชอ ค�ำอธบำยใหมตอต�ำรำ
พชยสงครำมซนว ซงจดท�าและวเคราะหโดย “สถำบนวทยำศำสตรกำร
ทหำรของกองทพปลดแอกประชำชนจน” สวนแนวคดในภาคปฏบตและ
ขอมลการรบบางสวน ยดถอตามหนงสอชอ SUNTZU-THE ART OF WAR
WITH HISTORICAL EXAMPLES ซงหลจานเปนบรรณาธการ จดพมพ
โดย ส�านกพมพเจนตาน ฮองกง นอกนนยงไดคนควาตวอยางการรบใน
ประวตศาสตรเพมเตมอกเปนสวนใหญจากหนงสอมากเลมดวยกน
กล�วเกรน 11
หนงสอเลมน ตงแตลงมอเรยบเรยง หาขอมล คนควา หาตวอยาง
กวาจะเสรจกกนเวลาคอนขางนาน ทงนเพราะการคนควาตองใชเวลา
ความสามารถกมจ�ากด สขภาพกมปญหา แมจะคดเองวาไดท�าดทสดแลว
กยงเชอวาสวนทขาดตกบกพรองหรอไมสมบรณคงจะยงมอย กไดแต
ขออภยและใครขอใหทานผรทงหลายชวยชแนะดวยตามสมควร
ขอขอบคณ
บญศกด แสงระว
ตำ�ร�พชยสงคร�มซนว12
บทท 1
ประเมนศก
ซนวกลาววา อนสงครามเปนเรองส�าคญของประเทศชาต เปนแหลง
แหงความเปนความตาย เปนเหตแหงการด�ารงอยดบสญ จกไมพนจ
พเคราะหมได
ฉะนน พงวเคราะหจากหาเรอง น�ามาเปรยบเทยบเพอประเมนให
ถองแทในสถานการณ หนงคอ คณธรรม สองคอ ลมฟาอากาศ สามคอ
ภมประเทศ สคอ แมทพ หาคอ กฎระเบยบ
始计第一
ทวาคณธรรม กคอ สงทท�าใหทวยราษฎรและเบองบนมเจตนารมณ
รวมกน รวมเปนกได รวมตายกได ทวยราษฎรมหวนอนตราย
ทวาลมฟาอากาศ กคอ สวางหรอมด หนาวหรอรอน ฤดนหรอฤดนน
ทวาภมประเทศ กคอ สงหรอต�า ใกลหรอไกล คบขนหรอราบเรยบ
กวางหรอแคบ เปนหรอตาย
ทวาแมทพ กคอ สตปญญา ศรทธา เมตตา กลาหาญ เขมงวด
ทวากฎระเบยบ กคอ ระบบจดก�าลง ระบบยศต�าแหนง ระบบ
พลาธการ
ทงหาเรองน แมทพพงรแจง ผรจกชนะ ผไมรจกไมชนะ
ฉะนน จงพงน�ามาเปรยบเทยบเพอประเมนใหถองแทในสถานการณ
กลาวคอ เจานายมคณธรรมหรอไม แมทพสามารถหรอไม ฟาดนอ�านวย
หรอไม วนยเขมงวดหรอไม กองทพเขมแขงหรอไม ทหารฝกดหรอไม
การใหรางวลลงโทษแจมชดหรอไม เรารฝายแพฝายชนะไดจากน
แมทพใดเชอแผนศกเรา ใชกจกชนะ ใหเอาตวไว แมทพใดไมเชอ
แผนศกเรา ใชกจกแพ ใหปลดออกไป
เมอการประเมนผลดเปนทรบฟง กใหสรางพลานภาพขน เพอเปน
สวนชวยแผนศก ทวาพลานภาพ กคอการปฏบตการตามสภาพอนจะกอ
ใหเกดผลนนเอง
อนสงครามนน คอการใชเลหเพทบาย ฉะนน รบไดใหแสดงรบไม
ได จะรกใหแสดงไมรก ใกลใหแสดงไกล ไกลใหแสดงใกล ใหลอดวย
ประโยชน ใหชงเมอระส�าระสาย ขาศกแนนใหเตรยมรบ ขาศกแขงให
หลกเลยง ขาศกโกรธงายใหกอกวน ขาศกยโสใหเหมเกรม ขาศกสบาย
ใหเหนอยลา ขาศกกลมเกลยวใหแยกสลาย ใหจโจมเมอไมระวง ใหรก
รบเมอไมคาดคด นคออจฉรยะของนกการทหาร อนจกก�าหนดลวงหนา
มได
ตำ�ร�พชยสงคร�มซนว26
การประเมนศกในศาลเทพารกษกอนรบบงบอกชยชนะ เพราะ
ค�านวณผลไดมากกวา การประเมนผลในศาลเทพารกษกอนรบบงบอก
ไมชนะ เพราะค�านวณผลไดนอยกวา ค�านวณผลไดมมากกชนะ ค�านวณ
ผลไดมนอยกแพ ถาไมค�านวณกจกไมปรากฏผล เราพจารณาจากน
กประจกษในชยชนะหรอพายแพแลว
บทวเคราะห
ในบทท 1 น ซนวอธบายถงความส�าคญของการคนควาและการ
วางแผนสงคราม ตลอดจนวเคราะหเงอนไขการท�าสงครามของคศก
วนจฉยความมชยหรอพายแพ และปญหาบทบาทการบญชาการของแมทพ
ในสงคราม เปนตน อนเรยกไดวาเปนปญหาพนฐานของสงครามไวอยาง
มเอกลกษณของตนเอง
ซนวกลาวเปนค�าแรกในบทแรกแหงต�าราพชยสงครามของตนวา
“อนสงครำมนน เปนเรองส�ำคญของประเทศชำต เปนแหลงแหงควำมเปน
ควำมตำย เปนเหตแหงกำรด�ำรงอยดบสญ จกไมพนจพเครำะหมได” น
เปนการสะทอนออกซงความคดทเลงเหนถงความส�าคญของสงคราม ของ
กลมผลประโยชนทเกดใหมในสงคม หรอเจาทดนกลมใหมในยคนน อน
สอดคลองกบความเรยกรองตองการของประวตศาสตร ทตองการใชก�าลง
อาวธโคนการปกครองทเนาเฟะของกลมผลประโยชนเกา ซงกคอกลมเจา
ทาสลงไป ความอนนเปนสวนประกอบส�าคญแหงความคดการทหารของ
ซนว ซงเปนปฏปกษกบทาททถอ “เมตตำธรรม” เปนมานควน เพอพทกษ
ระบอบสงคมเกาอนปฏกรยา คดคานสงครามทกาวหนาและเปนธรรมของ
กลมทเรยกตนเองวา “นกมนษยธรรม” อยางหนามอเปนหลงมอ
ประเมนศก 27
ซนวเนนเปนพเศษในประเดนกอนทจะเปดฉากท�าสงครามวา จะตอง
วเคราะหเงอนไขตาง ๆ ของคศก และคนควาก�าหนดแผนการรบ ซนว
เหนวา ตองวเคราะหและเปรยบเทยบ เพอเสาะหาขอดขอดอย ความได
เปรยบเสยเปรยบของทงสองฝายอยางจรงใจ จาก “คณธรรม ลมฟำอำกำศ
ภมประเทศ แมทพ กฎระเบยบ” อนเปน 5 เรอง และ “เจำนำยมคณธรรม
หรอไม แมทพสำมำรถหรอไม” ซงรวมเรยกวา “7 ประเมน” และจากน
จงจะคาดคะเนถงความมชยและพายแพของสงครามได จงเหนไดวา ซนว
ไดสรางการวางแผนสงครามอยบนพนฐานของการยดถอสภาพความเปน
จรงหรอวตถนยมแบบเรยบงาย แตกตางกนขนรากเหงากบการวางแผน
การรบโดยอาศยการเสยงทายเพอใหรผลแพชนะของสงครามแบบงมงาย
อนเปนวธการทมไดอยบนพนฐานและคลาดเคลอนจากความเปนจรง
ในการอธบายเงอนไขแหงชยชนะนน ซนวยกเอา “คณธรรม” มา
ไวเปนอนดบตนของ “5 เรอง” เหนวาการทกลมผลประโยชนทเกดใหม
จะชวงชงใหไดมาซงชยชนะของสงครามนน ทส�าคญเปนอนดบแรก กคอ
จะตองปฏรปการเมองเสยใหม ท�าใหไดถงขน “ทวยรำษฎรและเบองบน
มเจตนำรมณรวมกน” ดงนจงสามารถท�าใหราษฎรและไพรพล “รวมเปน
กได รวมตำยกได มหวนอนตรำย” การถอเอา “คณธรรม” “ลมฟำอำกำศ”
“ภมประเทศ” “แมทพ” “กฎระเบยบ” เปนเงอนไขแหงชยชนะ โดยเฉพาะ
อยางยงการถอ “คณธรรม” เปนเงอนไขอนแรกสดอยางเดนชดนน ใน
นพนธการทหารกอนหนาซนวยงไมมใครเคยเสนอขนมากอนเลย นนบ
เปนคณปการส�าคญประการหนงตอความคดการทหารสมยโบราณของ
ประเทศจน อนเปนเครองบงชทแสดงใหเหนถงลกษณะกาวหนาของความ
คดการทหารของซนวในยคนน
จะขยายบทบาทของแมทพอยางไรในวถด�าเนนของสงคราม เปน
เนอหาส�าคญประการหนงทซนวอธบายไวในหนงสอเลมน เขาเนนวา เมอ
ตำ�ร�พชยสงคร�มซนว28
แผนศกไดก�าหนดลงไปแลว แมทพกจะตอง “ปฏบตตำมสภำพอนจะกอ
ใหเกดผล” เพอสรางพลานภาพอนเปนผลดแกสงครามขน
ซนวเสนอวา “อนสงครำมนน คอกำรใชเลหเพทบำย” ซงเปนความ
เหนในแง “กำรศกมหนำยเลห” เรยกรองใหแมทพสนทดในการใช
มาตรการตาง ๆ นานาปกปดความมงหมายของตนหลอกลอขาศกใหฉงน
สรางความเขาใจผดและคาดคดไมถงแกฝายตรงขาม เพอทจะ “ใหจโจม
เมอไมระวง ใหรกรบเมอไมคำดคด” รกกระหน�าขาศกอยางมรงรอ
แนนอน เนองจากเงอนไขแหงยคสมยทางประวตศาสตร การมอง
สงครามของซนวจงยงมขอจ�ากดอยไมนอย ยงไมอาจจ�าแนกแยกแยะ
ลกษณะความเปนธรรมของสงครามไดถองแท นบเปนขอดอยของความ
คดการทหารของซนว แตอยางไรกด สงเหลานกมอาจลบเลอนความยงใหญ
ในฐานะนกการทหารชนเยยมยอดของซนวไปไดแตประการใด
อนงทวา “กำรประเมนศกในศำลเทพำรกษ” นน จนสมยโบราณ
กอนจะกรธาทพออกศก มกเรยกชมนมขนนางทเกยวของในศาลเทพารกษ
เพอปรกษาหารอการรบ และประเมนสภาวะของสงครามครงนน ๆ ใหร
ผลแพชนะลวงหนา ทกระท�ากนในศาลเทพารกษกโดยความเขาใจวา จะ
เกดความศกดสทธและใหความเชอมนแกไพรพล อนนบเปนความงมงาย
อยางหนงในยคทวทยาศาสตรยงไมเจรญ คนเราไมอาจรตนสายปลายเหต
ของปรากฏการณทงหลายทงทเกดโดยธรรมชาตและทเกดจากการ
กระท�าของคนในสงคมไดอยางถองแท จงไดฝากความหวงไวกบสง
“ศกดสทธ” อนเลอนลอย ทคนเราอปโลกนขนมาเอง
บท “ประเมนศก” น ถอกนวาเปนแมบทของ ต�ำรำพชยสงครำม
ซนว บทอน ๆ ซงแจกแจงขยายความกวางขวางออกไปจากบทท 1 เปน
อเนกประการ
ประเมนศก 29
ภาคปฏบต
“เปรยบเทยบเพอประเมนใหถองแทในสถานการณ”
จวยประเมนทพรอยหมนของโจโฉ
ในสมยสามกก (ค.ศ. 220–280) โจโฉยกทพไพรพลรอยหมน ทง
ทพบกและทพเรอ ตงประชดอยฝงเหนอของแมน�าแยงซเกยง (長江
ฉางเจยง) เพอบกลงใตเผดจศกพชตซนกวน (孫權 ซนเฉวยน) ณ เมอง
กงตง (江東 เจยงตง) ในครงนน คายทหารของโจโฉเรยงรายยาวถง
3 พนล ซนกวนตกใจจงสงใหตามตวจวย (周瑜 โจวอว) มาพบเพอ
ปรกษาวาควรจะท�าประการใดด
จวยจงกลาวแกซนกวนวา “อนโจโฉนเปนอปราชนน คอเปนศตรแผน
ดนของพระเจาเหยนเตอก และตวทานมปญญาความคดตงอยในสตยสจรต
และจะไปออนนอมแกโจโฉอนเปนคนมไดตงอยในความสตยนนจะควรหรอ
อนง เมองกงตงกบรบรณดวยขาวปลาอาหารทงผคนกพรกพรอม ชอบแต
จะคดก�าจดศตรแผนดนเสยอก อนง โจโฉยกกองทพมาครงนกนานแลว
ฝายมาเทง (馬騰 หมาเถง) และหนซย (韓遂 หานซย) นนเปนอร
เหนจะระวงหลงอย ประกำรหนงทหำรโจโฉกเปนชำวดอยไมสนทดในทำง
เรอ ถงจะยกมำรบพงกหำถนดไม แลวกเปนฤดแลง หญำและฟำง
ทงปวงกเหนไมพอปำกมำทจะกน อนทหำรทงปวงเลำกเปนชำวปำ จะกน
อยผดส�ำแดงกจะปวยไขเปนอนมำก ก�ำลงกจะนอยลงทกท ถงจะท�ำกำร
ขบเคยวไปกเสยเปรยบเรำอยด อนกำรศกครงนขำพเจำมไดวตกเลย จะขอ
อำสำทำนไปตงอยปำกอำวเมองกงแฮ (江夏 เจยงเซย) ก�ำจดเสยใหได”
ตำ�ร�พชยสงคร�มซนว30
แมกระนน ซนกวนกยงมความกงวลใจทจะรบกบโจโฉ ดวยวตกวา
โจโฉมทหารถงรอยหมน จงกลาวแกจวยวา “เรำยงมควำมวตกอยหนอย
หนง ดวยโจโฉมทหำรมำก ฝำยเรำนอยตวนก กลวจะสมไดจะเสยกำรไป”
จวยจงอธบายแกซนกวนวา “ดวยโจโฉใหมหนงสอมำวำ มทหำร
ถงรอยหมนนน ควำมขอนหำจรงไม เปนกลอบำยลอลวงดอก อนทหำร
โจโฉนนมอยแคสบหำสบหกหมน ทงไดทหำรอวนเสยวมำเปนเชลยดวย
ถงวำจะยกมำท�ำกำรกจะวตกไปไยแกทหำรอวนเสยว อนเปนคนจ�ำใจคด
แตจะออกจำกโจโฉทกเชำค�ำ แมจะท�ำกำรกมเตมมอ อนง ทหำรโจโฉก
มำทำงไกลสำรพดจะขดสน เรำอยใกลเสบยงอำหำรกบรบรณทกสงหรอ
จะสมได ถงจะมำกกเหมอนนอย ทำนอยำวตกเลย ขำพเจำจะขออำสำ
เอำทหำรไปแคหำหมนจะคดท�ำกำรก�ำจดโจโฉเสยใหได”
การ “ประเมนศก” ของจวย ท�าใหซนกวนเกดความมนใจขนเปน
อนมาก ถงกบยกมอลบหลงจวยแลวจงวา “ซงทำนชแจงใหเรำสนสงสย
บญคณนกหนำ นหำกวำไดทำนชวยอปถมภ แตเตยวเจยวหำเปนทพงได
ไม แตนไปเรำมไดมควำมวตกแลว ทำนกบเทยเภำ โลซก จงเรงจดแจง
ทหำรรบยกไปเถด ตวเรำจะยกทหำรอดหนนไป ถำขดสนประกำรใดให
คนรบมำบอกเรำ ตวเรำจะยกเขำตอสโจโฉเอง”
การ “เปรยบเทยบเพอประเมนใหถองแทในสถำนกำรณ” ของจวย
ไดขจดความลงเลของซนกวนไปเสยสน อนไดเปลยนสถานการณของ
สามกก ใหผนแปรไปโดยสนเชงในเวลาตอมา
ประเมนศก 31
เหมาเจอตงประเมนศกญปน
ในระยะตน ๆ ของสงครามจน–ญปน (ค.ศ. 1937-1945) เนองจาก
ญปนไดทมเทก�าลงรกรานจนอยางสดตว ประกอบกบเจยงไคเชก (蔣介
石) ตอตานญปนอยางขอไปท ญปนจงบกไดอยางรวดเรวดวยก�าลงท
เหนอกวา ท�าใหกองทพเจยงไคเชกตองถอยไมเปนกระบวน ญปนยด
ดนแดนจนไปไดเปนอนมาก รวมทงเมองส�าคญ ๆ อกหลายตอหลายเมอง
ในคนชนสงของจนจ�านวนหนงจงเกดความคดทอแทหดห เหนวาจนจะ
ตองสญชาตแน สวนในอกดานหนง กมคนสวนหนงเลงผลเลศอยางไร
เหตผล เหนวาจนเปนประเทศใหญ คนกมาก จะตองรบกบญปนดวย
ยทธศาสตรรบเรวแตกหกเรว จงจะไดชยชนะเดดขาด
แตเหมาเจอตงแหงพรรคคอมมวนสตจนเหนวา ความคดสอง
กระแสดงกลาวลวนแตผดทงสน จนจะไมสญชาต ทวาจะตองด�าเนนการ
รบดวยสงครามยดเยอ จงจะเอาชนะญปนได เหมาเจอตงจงเขยนจลสาร
เรอง วำดวยสงครำมยดเยอ วเคราะหสถานการณอยางเปนแบบฉบบ
เพอโตความคดทงสองกระแสนน ซงเปนการประเมนศกจน-ญปน อยาง
รอบดานดงน
ท�าไมสงครามตอตานญปนจงเปนสงครามยดเยอ ท�าไมชยชนะใน
ทสดจงเปนของจน มหลกฐานอยางไร
ฝายญปน ประการท 1 ญปนเปนประเทศจกรวรรดนยมทเขมแขง
ก�าลงทหาร ก�าลงเศรษฐกจ และก�าลงจดตงทางการเมองของญปนอยใน
อนดบหนงของภาคตะวนออก และเปนประเทศหนงในประเทศจกรวรรดนยม
ทขนชอ 5-6 ประเทศของโลก นคอเงอนไขพนฐานของสงครามรกราน
ของญปน ความไมอาจหลกเลยงไดของสงครามและความไมอาจชนะโดย
ตำ�ร�พชยสงคร�มซนว32
SukkhapabjaiPUB
孙子兵法
孙子兵法
ตนตำ�รบพชยสงคร�มระดบโลกทไดรบก�รยกยองจ�กเหล�ขนศกทกสมยปรบใชเอ�ชยไดจรงในทกเหตก�รณ
บญศกด แสงระว แปลและเรยบเรยง
บญศกด
แสงระว
www.booktime.co.th
I S BN 978-616-14-0197-9
9 7 8 6 1 6 1 4 0 1 9 7 9
300.-
LA 0042 ตำ�ร�พชยสงคร�มซนว
孙子兵法
ตำ�ร�พชยสงคร�มซนว เลมน แปลตามตนฉบบโบราณดงเดมของจน ครบถวนทง 13 บท พรอมประกอบดวย บทวเคราะห ททำาใหอานเขาใจงาย และ ภาคปฏบต ในการตอสทกรปแบบจากเหตการณในอดต จงนบวา สมบรณทสดเทาทเคยมมา
ในอเมรกา ตำ�ร�พชยสงคร�มซนว ถอเปนตำาราของมหาวทยาลยปองกนประเทศมาชานานแลว
ในสงครามอาวเปอรเซย นายพลนอรแมน ชวารซคอฟผบญชาการกองทพอเมรกนในยทธการ “พายทะเลทราย” มคำาสงใหทหารอเมรกนทกคนในสนามรบวา ควรม ตำ�ร�พชย
สงคร�มซนว ตดตวคนละเลม และใหศกษาอยางเอาจรงเอาจงในสงครามโลกครงท 1 พระเจาไกเซอรท 2 แหงเยอรมน
หลงจากแพสงครามไดมโอกาสศกษา ตำ�ร�พชยสงคร�มซนว
ครนศกษาเสรจกอทานวา “หากเราไดอาน ตำ�ร�พชยสงคร�มซนว มากอนหนาน เรากไมตองถงกบสญชาต” !
ต�ำรำพชยสงครำม
ต�ำรำพชยสงครำม
ซนวต�ำรำ
พชยสงครำม
ซนว
ซนว
จน
อยากรเรอง
นกถง
บญศกด แสงระว นกแปลรางวลสรนทราชา จากสมาคมนกแปลและลามแหงประเทศไทยนกเขยนรางวลนราธป จากสมาคมนกเขยนแหงประเทศไทย 17
