Laboratuvar Güvenliğidepo.osmaniye.edu.tr/dosyalar/kmb/Dosyalar/Laboratuvar_Güvenliği.… · 27. Cam kapaklı şişeler açılmazlarsa, böyle hallerde şişe kapağına bir tahta

1

Bilgiler kimyaevi.org sitesinden alınmıştı[Metni yazın] Sayfa 1

Laboratuvar Güvenliği

Kimya Mühendisliği Bölümü


2 Bu bilgiler kimyaevi.org sitesinden alınmıştır

İçindekiler 1. LABORATUVAR GÜVENLİĞİ .......................................................................................................4

2. LABORATUVARDA ÇALIŞMA PRENSİPLERİ ................................................................................4

3. İNSAN SAĞLIĞINA ZARARLI OLAN KİMYASAL MADDELER ...................................................... 10

3.1 KLORİK ASİTLER .................................................................................................................... 10

3.2 ALKALİ METALLER ................................................................................................................ 11

3.3 ETERLER ................................................................................................................................ 11

3.4 OKZALATLAR ......................................................................................................................... 11

3.5 SÜLFÜRİK ASİT ...................................................................................................................... 11

3.6 NİTRİK ASİT ........................................................................................................................... 11

3.7 GLASİAL ASETİK ASİT ........................................................................................................... 11

3.8 HİDROFLUORİK ASİT ............................................................................................................. 12

3.9 PİKRİK ASİT ........................................................................................................................... 12

3.10 CİVA ..................................................................................................................................... 12

4. İLK YARDIM ................................................................................................................................. 13

4.1. KAZA VE ACİL DURUMLARLA İLGİLİ DÜZENLEMELER ....................................................... 13

4.1.1 Tehlikeli Kimyasalların Dökülmesi Sonucu Oluşan Acil Durumlarda Müdahale ...... 13

4.2. İLK YARDIM TALİMATI ......................................................................................................... 15

4.2.1 İlk Yardımın Genel Maksadı ......................................................................................... 15

4.2.2 İlk Yardımda Yapılacak İlk İşlemler ......................................................................... 16

4.2.3 İlk Yardım Çeşitleri ..................................................................................................... 16

4.2.4 Yaralıların Taşınması .................................................................................................... 24

4.2.4.1 Battaniye ile taşıma ................................................................................................. 25

4.2.4.2 Altın Beşik Taşıma .................................................................................................... 25

4.2.4.3 Sandalye ile Taşıma .................................................................................................. 25

4.2.4.4 Tek kişi ile taşıma..................................................................................................... 25

5. YETKİLİLER, GÖREVLERİ VE SORUMLULUKLARI ....................................................................... 25

5.1 İŞ GÜVENLİĞİ SORUMLUSU / DEPO SORUMLUSU ............................................................... 25

5.1.1 Yetkili ............................................................................................................................ 25

5.1.2 Görev ............................................................................................................................. 25

5.1.3 Yetki............................................................................................................................... 27

5.1.4 Sorumluluk .................................................................................................................... 27

5.2 YANGIN EKİBİ (SÖNDÜRME / KURTARMA / İLK YARDIM / KORUMA) ................................ 27

5.2.1 Yetkili ............................................................................................................................ 27



5.2.2 Görev ............................................................................................................................. 27

5.3 DEPO BÖLÜM SORUMLUSU ................................................................................................... 28

5.3.1 Yetkili ............................................................................................................................ 28

5.3.2 Görev ............................................................................................................................. 28

6. PEROKSİT FORMA DÖNÜŞEN KİMYASALLAR .............................................................................. 29

7. TAŞIMA VE DEPOLAMA SINIFLANDIRMASI.................................................................................. 30

7.1 KİMYASAL DEPOLAMA MATRİSİ ............................................................................................ 31

7.1.1 Uyumlu ve uyumsuz kimyasal maddelerin 4 aşamada tespit edilmesi ................... 31

7.2 GÜVENLİK SEMBOLLERİ ........................................................................................................ 32

7.3 BİRBİRİYLE KARIŞTIRILMAMASI GEREKEN KİMYASALLAR .................................................... 33

7.4 ATIK ÖZELLİĞİNE GÖRE UYGULANMASI GEREKEN İŞLEMLER ............................................ 34

7.4.1 Atık özelliğine göre uygulanması gereken işlemler .................................................. 34

8. TEHLİKE ETİKETLERİ .................................................................................................................. 38



1. LABORATUVAR GÜVENLİĞİ Doğru ve güvenilir analiz sonuçları elde etmek, her şeyden önce analizi yapan kişinin temiz, dikkatli ve düzenli çalışmasıyla mümkündür. Amaç, yapılacak analizin tam bir güvenlik içinde, en az hata ile ve olabildiğince çabuk gerçekleştirilmesidir. Bu da ancak çalışılan laboratuvarda çok dikkatli ve düzenli olmakla, uygulanacak yöntemlerin çok iyi bilinmesiyle ve hata kaynaklarının minimuma indirilmesiyle başarılabilir.

Bu nedenle aşağıda belirtilen laboratuvar çalışma ilkelerine harfi harfine uymak hem analizi yapan kişi için, hem de laboratuvardaki diğer çalışanlar için önemlidir. Bu bölümde sadece et laboratuvarında değil, genel olarak kimyasal analizlerin gerçekleştirildiği gıda laboratuvarında uyulması ve dikkat edilmesi gereken hususlar tekrarlanmıştır. Ayrıca; insan sağlığına zararlı kimyasallar ve laboratuvar kazalarında ilk yardım hakkında detaylı bilgiler verilmiştir.

2. LABORATUVARDA ÇALIŞMA PRENSİPLERİ 1. İdari bölüm, fiziksel, kimyasal ve mikrobiyoloji analiz laboratuvar bölümleri ayrı

birimler halinde planlanmalıdır. Laboratuvarlar yapılan analizin özelliğine uygun bir şekilde planlanmalı ve çalışmalıdır.

2. Personel için yeteri kadar soyunma dolabı bulundurulmalı, kadın ve erkek personel için soyunma odaları ve sosyal alan düşünülmelidir. Laboratuvara çanta, palto, hırka, mont ve gereksiz malzeme getirilmemelidir.

3. Laboratuvarlar özel çevre koşulları gerektiren analizlerde bu koşulları kontrol etmeye yarayan aletler ile donatılmış olarak ayrı bölümler halinde planlanmalıdır.

4. Laboratuvarlar toz, nem, buhar, titreşim, elektromanyetik etkenler ve zararlı canlılar gibi olumsuz etmenlerden korunmalıdır. Çalışma alanları 20ºC sıcaklıkta sabit tutulmalıdır.

5. Analiz yapılan bölümler, çalışan personelin rahatça hareket etmesine olanak sağlayacak genişlikte planlanmalıdır.

6. Boru sistemleri, radyatörler, aydınlatma sistem ve bağlantıları ile diğer servis noktaları kolay temizlenecek biçimde tasarlanmalı, duvarlar, taban ve tavanlar kolay temizlenir ve gerektiğinde dezenfekte edilir özellikte olmalıdır.

7. Aydınlatma, ısıtma ve havalandırma sistemleri yapılacak analizleri doğrudan veya dolaylı olarak etkilemeyecek nitelikte olmalıdır.

8. Laboratuvarda ilk yardım için gerekli ilaç ve malzeme bulunan bir dolap ve ilk yardım talimatı bulunmalıdır.

9. Laboratuvarda yangına karşı gerekli önlemler alınmalı, bu konuda mutlaka itfaiyeden uygunluk belgesi alınmalıdır.

10. Laboratuvar binasının çevresinde kirliliğe yol açacak çöp, atık yığınları, su birikintisi ve zararlı canlıların yerleşmesine uygun ortamlar bulunmamalıdır.

11. Personelin iş güvenliği için uygun giysi ve donanım kullanması sağlanmalıdır. Laboratuvarda mutlaka laboratuvar önlüğü ile çalışılmalıdır. Laboratuvar önlüğü tercihan yanmayan kumaştan, normal uzunlukta ve uygun bedende olmalıdır.



12. Uzun saçlar toplanmalı, ya topuz yapılmalı veya yanmaz bone içine alınmalıdır. Ayakkabılar laboratuvarda çalışmaya uygun olmalı, burnu açık ayakkabı giyilmemelidir.

13. Tuvaletler laboratuvar bölümlerine açılmamalıdır. 14. Laboratuvarda herhangi bir şey yenilip içilmemeli (özellikle sigara), çalışırken eller

yüze sürülmemeli, ağza herhangi bir şey alınmamalıdır. 15. Laboratuvarın her bölümünde temizlik, sanitasyon dezenfeksiyon işlemleri yazılı

talimatlara göre periyodik olarak yapılmalı, kayıtları tutulmalıdır. 16. Çalışan personelin periyodik sağlık kontrolleri yapılmalı, bulaşıcı bir hastalığı olan

veya taşıyıcı olduğu belirlenen personel çalıştırılmamalıdır. 17. Kullanıldıktan sonra her bir eşya, alet veya cihaz belli ve yöntemine uygun biçimde

temizlenerek yerlerine kaldırılmalıdır. 18. Laboratuvarların giriş çıkışı denetlenmeli ve analiz yapılan bölümlere çalışanlar

dışında kişilerin girmeleri engellenmelidir. 19. Laboratuvarın faaliyet gösterdiği konulara göre ortaya çıkan atıklar doğrudan alıcı

ortama verilmemeli, tekniğine ve mevzuata uygun bir biçimde etkisiz hale getirilmelidir.

20. Atılacak katı maddeler çöp kutusuna atılmalıdır. İşi bitmiş, içinde sıvı bulunan beher, erlenmayer, tüp gibi temizlenecek cam kaplar da lavaboya konulmalı, masa üzerinde bırakılmamalıdır.

21. Su, gaz muslukları ve elektrik düğmeleri, çalışılmadığı hallerde kapatılmalıdır. Malzemeler kendi malınızmış gibi kullanılmalıdır.

22. Çalışmalarda dikkat ve itina ön planda tutulmalıdır. 23. Laboratuvarda başkalarının da çalıştığı düşünülerek gürültü yapılmamalıdır. Asla şaka

yapılmamalıdır. 24. Laboratuvarda meydana gelen her türlü olay, laboratuvarı yönetenlere anında haber

verilmelidir. 25. Laboratuvarı yönetenlerin izni olmadan hiçbir madde ve malzeme laboratuvardan

dışarı çıkarılmamalıdır. 26. Katı haldeki maddeler şişelerden daima temiz bir spatül veya kaşıkla alınmalıdır. Aynı

kaşık temizlenmeden başka bir madde içine sokulmamalıdır. Şişe kapakları hiçbir zaman alt tarafları ile masa üzerine konulmamalıdır. Aksi taktirde, kapak yabancı maddelerle kirleneceği için tekrar şişeye yerleştirilince bu yabancı maddeler şişe içindeki saf madde veya çözelti ile temas edip, onu bozabilir.

27. Cam kapaklı şişeler açılmazlarsa, böyle hallerde şişe kapağına bir tahta parçası ile hafifçe vurularak gevşetilir. Bu fayda etmediği takdirde camın genişlemesi için küçük bir alevle şişe döndürülerek boğazı dikkatlice ısıtılır veya şişe bir müddet su içinde batırılmış vaziyette bırakılır. Kapaklı ve tıpa ile kapatılmış kaplardaki madde kesinlikle ısıtılmamalı, üzerinde ateşe dayanıklı işareti taşımayan kaplarda ısıtma ve kaynatma yapılmamalıdır.

28. Şişelerden sıvı akıtılırken etiket tarafı yukarı gelecek şekilde tutulmalıdır. Aksi halde şişenin ağzından akan damlalar etiketi ve üzerindeki yazıyı bozar. Şişenin ağzında kalan son damlaların da şişenin kendi kapağı ile silinmesi en uygun şekildir.



29. Kimyasal maddeler gelişigüzel birbirine karıştırılmamalıdır, çok büyük tehlike yaratabilir.

30. Bazı kimyasal maddeler birbiriyle reaksiyona girerek yangına veya şiddetli patlamalara yol açarlar ya da toksik ürünler oluştururlar. Böyle maddelere geçimsiz kimyasal maddeler denir. Bunlar her zaman ayrı yerlerde muhafaza edilmelidir. Bu maddeler aşağıda verilmiştir.

31. Çözelti konulan şişelerin etiketlenmesi gerek görünüş ve gerekse yanlışlıklara meydan verilmemesi için gereklidir. Kağıt etiket kullanılıyorsa yazıların ıslanınca akmaması için çini mürekkep kullanılması iyi sonuç verir. Etiketlerin arkası nemlendirilirken ağza ve dile sürülmemelidir.

32. Kimyasal maddeler risk gruplarına ve saklama koşullarına göre, havalandırma sistemli ayrı oda, dolap veya depolarda bulundurulmalıdır. Kimyasal maddelerin bulunduğu yer kilitli olmalı, anahtarı depo sorumlusu ve sorumlusunda olmalıdır.

Kimyasal Karışmaması Gereken Kimyasallar Aktif karbon Kalsiyum hipoklorit, oksidan maddeler Alkali metaller (Na, K.vb.)

hidrokarbonlar ve sulu çözeltileri, su

Amonyak Civa, klor, iyot, brom, kalsiyum Amonyum nitrat Toz halindeki metaller, yanıcı sıvılar, kükürt, kloratlar, tüm asitler, nitritler Anilin Hidrojen peroksit, nitrik asit Asetik asit Kromik asit, nitrik asid, hidroksil içeren bileşikler, etilen glikol, perklorik

asit, peroksitler, permanganatlar Asetilen Flor, klor, brom, bakır, civa, gümüş Aseton Derişik nitrik asit, derişik sülfürik asit Bakır Asetilen, hidrojen peroksit Brom Amonyak, asetilen, butan ve diğer petrol gazları, turpentin Civa Asetilen, amonyak Flor Bütün maddeler Gümüş Asetilen, okzalik asit, tartarik asit, amonyak, karbondioksit Hidroflorik asit Amonyak Hidrojen peroksit Bakır, krom, demir, metal ve metal tuzları, yanıcı sıvılar, anilin, nitrometan Hidrojen sülfit Nitrik asid, oksidan maddeler Hidrokarbonlar Flor, klor, brom, kromik asit, sodyum peroksit (benzen, eter) Hidrosiyanik asit Nitrik asit, alkaliler İyot Asetilen, amonyak Kalsiyum oksit Su Klor Amonyak, asetilen, butan ve diğer petrol gazları, turpentin Kloratlar Amonyak, toz halindeki metaller Kromik asit Asetik asit, gliserin, bazı alkoller, yanıcı sıvılar, turpentin Kükürtlü hidrojen Nitrik asit, oksidan gazlar Nitrik asit Asetik asit, anilin, kromik asit, hidrosyanik asit, hidrojen sülfit, yanıcı sıvılar

ve gazlar Oksijen Yağlar, grees, hidrojen, yanıcı sıvılar, yanıcı katılar ve yanıcı gazlar Okzalik asit Gümüş, civa Perklorik asit Asetik anhidrit, alkoller, karbon tetraklorür, karbon dioksit Potasyum permanganat

Gliserin, etilen glikol, benzaldehit, sülfürik asit

Sodyum nitrat Amonyum nitrat, diğer amonyum tuzları Sülfürik asit Kloratlar, perkloratlar, permanganatlar Yanıcı sıvılar Amonyum nitrat, kromik asit, hidrojen peroksit, nitrik asit, halojenler



33. Laboratuvarda zaman çok önemlidir. Yapılacak işler başlangıçta planlanırsa zamandan tasarruf edilebilir. Örneğin, suyu uçurma gibi bazı işler pek az dikkat ister ve bu zaman süresince başka bir analiz de yapılabilir.

34. Organik çözücüler lavaboya dökülmemelidir. Tartım veya titrasyon sonuçları küçük kâğıtlara yazılmamalıdır. Bu kağıtlar kaybolabilir ve analizin tekrarlanması zorunluluğu ortaya çıkabilir.

35. Laboratuvarda çalışmalar için özel bir defter tutulmalıdır. Yapılan çalışma ve gözlemler mutlaka kaydedilmelidir.

36. Ecza dolabında neler bulunduğu, yangın söndürme cihazının nasıl çalıştığı bilinmelidir. Bu konuda eğitim yapılmalıdır.

37. Uçucu sıvılar lavaboya dökülmemelidir. 38. Şişelerin kapak veya tıpaları değiştirilmemelidir. Çözelti şişelere doldurulurken dörtte

bir kadar kısım genişleme payı olarak bırakılır. 39. Etiketsiz bir şişeye veya kaba, kimyasal madde konulmaz. Ayrıca boş kaba kimyasal

bir madde koyunca hemen etiketi yapıştırılmalıdır, bütün şişeler etiketli olmalıdır. Üzerinde etiketi olmayan şişelerdeki kimyasal maddeler, deneylerde kesinlikle kullanılmamalıdır.

40. Cam kesme ve mantara geçirme durumlarında ellerin kesilmemesi için özel eldiven veya bez kullanılmalıdır. Ucu sivri, kırık cam tüplerine, borulara lastik tıpa geçirilmemelidir. Böyle uçlar; havagazı ocağı, zımpara veya eğe ile düzgün hale getirilmelidir.

41. Lastik tıpalara geçirilecek cam boruların uçları su ile ıslatılmalı veya gliserin, vazelin ile yağlanmalıdır. Cam borular lastik tıpaya direkt bastırılarak değil de döndürülerek sokulmalıdır.

42. Tüp içinde bulunan bir sıvı ısıtılacağı zaman tüp, üst kısımdan aşağıya doğru yavaş yavaş ısıtılmalı ve tüp çok hafif şekilde devamlı sallanmalıdır. Tüpün ağzı kendinize veya yanınızda çalışan kişiye doğru tutulmamalı ve asla üzerine eğilip yukarıdan aşağıya doğru bakılmamalıdır. Yüze sıçrayabilir.

43. Zehirli ve yakıcı çözeltiler, pipetten ağız yolu ile çekilmemelidir. Bu işlem için vakum ya da puar kullanılmalıdır.

44. Genel olarak toksik olmadığı bilinen kimyasal maddeler bile, ağıza alınıp tadına bakılmamalıdır.

45. Benzin, eter ve karbonsülfür gibi çok uçucu maddeler ne kadar uzakta olursa olsun açık alev bulunan laboratuvarda kullanılmamalıdır. Eter buharları 5 metre ve hatta daha uzaktaki alevden yanabilir ve o yanan buharlar ateşi taşıyabilir.

46. Sülfürik asit, nitrik asit, hidroklorik asit, hidroflorik asit gibi asitlerle bromür, hidrojen sülfür, hidrojen siyanür, klorür gibi zehirli gazlar içeren maddeler ile çeker ocakta çalışılmalıdır.

47. Tüm asitler ve alkaliler sulandırılırken daima suyun üzerine ve yavaş yavaş dökülmeli, asla tersi yapılmamalıdır.

48. Civa herhangi bir şekilde dökülürse vakum kaynağı ya da köpük tipi sentetik süngerlerle toplanmalıdır. Eğer toplanmayacak kadar eser miktarda ise üzerine toz kükürt serpilmeli ve bu yolla sülfür haline getirilerek zararsız hale sokulmalıdır.



49. Termometre kırıklarının civalı kısımları ya da civa artıkları asla çöpe yada lavaboya atılmamalı, toprağa gömülmelidir.

50. Elektrikle uğraşırken eller ve basılan yer kuru olmalı, metal olmamalı, elektrik fişleri kordondan çekilerek çıkarılmamalıdır. Gerektiğinde bazı işlemleri hemen yapabilmek için gerektiği kadar elektrik bilgisi edinilmeli, büyük onarımlar mutlaka ehliyetli teknisyenlere yaptırılmalıdır.

51. Laboratuvarda, özellikle kilitlenmiş bir yerde yalnız çalışılmamalıdır. Her türlü olasılıklara karşı, tek başına çalışan kişi yapacağı işleri bir başkasına önceden anlatmalı ve sürekli haber vermelidir.

52. Kimyasallar taşınırken iki el kullanılmalı, bir el kapaktan sıkıca tutarken, diğeri ile şişenin altından kavranmalıdır. Desikatör taşınırken mutlaka kapak ve ana kısım birlikte tutulmalıdır. Desikatör kapakları arasına vazelin ile yağlanmalıdır.

53. Laboratuvar terk edilirken bulaşıklar yıkanmalı, tüm kimyasallar güvenlik altına alınmalı, gaz muslukları ana musluktan kapatılmalıdır.

54. Gözler, hassas terazide tartma gibi işlemler dışında daima korunmalıdır. Emniyet gözlükleri takmak yararlıdır. Gazlardan dolayı gözlerin herhangi bir tahrişinde buna engel olmak için sık sık gözleri soğuk su ile yıkamak veya bol su akıtmak gereklidir.

55. Asit, baz gibi aşındırıcı yakıcı maddeler deriye damladığı veya sıçradığı hallerde derhal bol miktarda su ile yıkanmalıdır.

56. İçinde kültür bulunan tüp, petri kutusu gibi malzeme açık olarak masa üzerine bırakılmamalı, tüpler önlük cebinde taşınmamalı, masa üzerine gelişigüzel konulmamalıdır. Tüpler tüplükte tutulmalıdır.

57. Çalışırken laboratuvar kapı ve pencereleri kapalı tutulmalı, mikroorganizma veya sporlarını etrafa yayacak gereksiz ve ani hareketlerden sakınılmalıdır.

58. Kültürlerin yere veya masaya dökülmesi veya kültür kaplarının kırılması halinde durum hemen laboratuvar yöneticisine bildirilmeli ve dökülen kültürün üzeri anında uygun bir dezenfektan çözeltisi ile kaplanarak (örneğin %10’luk hipoklorit çözeltisi) 15 30 dakika bekletilmeli ve daha sonra temizlenmelidir.

59. Öze uçları her kullanımdan önce ve sonra Bunzen beki alevinde usulüne uygun şekilde yakılarak sterilize edilmelidir.

60. Mikrobiyoloji laboratuvarında kullanılacak pipetler, önce ağız kısımlarına pamuk yerleştirilerek sterilize edilmeli ve bu şekilde kullanılmalıdır.

61. Kültürün yutulmaması için tüm önlemler alınmalı kültür yutulursa, anında laboratuvar yöneticisine haber verilmelidir.

62. Mikrobiyolojik çalışmalarda steril olduğundan kuşku duyulan malzeme kullanılmamalıdır.

63. Pipetleme yapılırken kesinlikle üflenmemelidir. 64. Etil alkol gibi yanıcı, tutuşucu maddeler Bunzen beki alevi çevresinden uzak

tutulmalıdır. 65. Ellerde kesik, yara ve benzeri durumlar varsa bunların üzeri ancak su geçirmez bir

bantla kapatıldıktan sonra çalışılmalı, aksi takdirde çalışılmamalı ve son durum sorumluya iletilmelidir.



66. Mikroskobun objektif ve oküler kısmı her kullanımdan önce ve sonra ince mercek kağıdı ile veya bir tülbent yardımıyla dikkatlice merceğe zarar vermeden temizlenmelidir.

67. Çalışma bittikten sonra kirli malzemeler kendilerine ait kaplara konulmalıdır. Örneğin; kullanılmış pipetler, lam ve lamel hemen, içinde dezenfektan çözeltisi bulunan özel kaplara aktarılmalıdır.

68. Laboratuvardan çıkmadan önce mikroskop lambaları kapatılmalıdır. Gereksiz ışıklar söndürülmelidir.

69. Laboratuvar terk edilirken bulaşıklar yıkanmalı, tüm kimyasallar güvenlik altına alınmalı, gaz muslukları ana musluktan kapatılmalıdır.

70. Çalışma bittikten sonra eller sabunlu su ve gerektiğinde antiseptik bir sıvı ile yıkanmalıdır.

71. Kültür ve benzeri materyal laboratuvardan dışarı çıkarılmamalıdır. 72. Tüm deney sonuçları için gizlilik esasına uyulmalıdır. 73. En yakın sağlık kuruluşunun ve cankurtaran telefonları görülen yere asılmalıdır. 74. Laboratuvarda tek başına çalışılmamalıdır.



3. İNSAN SAĞLIĞINA ZARARLI OLAN KİMYASAL MADDELER Laboratuvar çalışmalarında insan sağlığına zararlı kimyasal maddelerle çalışılır. Çalışan kişinin sağlığı açısından bu maddelerin tanınması ile bu maddelerle temas halinde oluşabilecek zararlı etkilerin önceden bilinmesi ve olası kazaların önlenmesi mümkündür. Kaza anında neler yapılacağı mutlaka laboratuvarlarda yazılı olarak bulundurulmalı, kazaya uğrayan kişi bir sağlık kuruluşuna götürülmelidir. Burada bu kimyasalların bir listesi verilmiştir.

İnsan Sağlığına Zararlı Kimyasallar

Ağır metaller Hidrojen peroksit

Aromatik nitro bileşikleri Hidrojen sülfit

Aldehitler Hidrojen syanid

Alkali metaller İnorganik amidler

Alkali tuzları (NaOH, KOH) Karbon disülfür

Amonyak Karbon tetraklorür

Benzen Klorlu hidrokarbonlar

Civa Ksilen

Eterler Metil alkol

Fenoller Nitrat ve nitritler

Florlu hidrokarbonlar Nitrik asit

Formaldehit Okzalik asit

Fosfor Perkloratlar

Halojenler Toluen

3.1 KLORİK ASİTLER

Bunlar kolaylıkla reaksiyona girerler. Bu asitler bir yere sıçradığı zaman gerekli önlemler alınmalıdır. Temizleme sırasında üç faktör önemlidir:

1. Molekülün su ile reaksiyonu,

2. Kimyasal maddenin ve parçalanma ürünlerinin korrozif özelliği,

3. İnsanda yaptığı irritasyonlar.

Onun için klorik asitleri temizlemede su kullanılmamalıdır (Ancak vücuda sıçraması halinde, bol su ile yıkanmalıdır). Reaksiyon sonunda ortaya çıkan ısı, klorlu maddeyi buharlaştırır. Buharın kokusu irrite edicidir. Klorik asitler bir yere sıçradığı zaman önce üzerine kum, sodyum bikarbonat veya ikisinin karışımı dökülmelidir. Biraz bekleyip metal veya plastik bir kaşıkla kazınmalıdır. Kumun bırakacağı leke çok az ve açık renklidir.



3.2 ALKALİ METALLER

1. Yanıcı olmaları,

2. Su ile reaksiyonları,

3. Nemli deri ile temasları önlenmelidir.

Alkali metaller ile vücudun temas eden yeri bol su ile yıkanmalıdır. Bunların su ile reaksiyonları sonucu hidrojen açığa çıkar. Eğer çalışılan laboratuvarda ısı yüksek ise hidrojen patlar. Bu metallerin hava ile temasları derhal patlama yaptıklarından ya inert gaz veya karosen içinde saklanmalıdır. Kullanılan karosende su varsa yine tehlikelidir. Alkali metal yangınlarını söndürmek çok zordur. Yangınları söndürmek için toz grafit kullanılması önerilir.

3.3 ETERLER

1. Deri ile temasları kurutucu etkiye sahiptir. Uzun süre temas sonucu dermatit oluşur.

2. Belli şartlarda yanıcıdırlar. Örneğin etil eterin 45°C'da yanmaya başladığı iyi bilinir. Yanmaya statik elektrik de sebep olabilir (buhar). Eter yangınlarını söndürmek için CO2 kullanılır. Bir yere eter sıçradığı zaman yapılacak iş, eteri süngere emdirip çeker ocak altında buharlaştırmaktır.

3.4 OKZALATLAR

Bunlar dokular ve kan tarafından emildiklerinden kalsiyumu çöktürürler. Oluşan kalsiyum okzalat çözünmez. Okzalatların akut olarak solunması, irritasyon dolayısıyla insana zararlıdır, önlem alınmalıdır. Fakat okzalatların kronik olarak solunması halinde, böbrek tübüllerinde kalsiyum okzalat taşları oluşur. Deriden kronik absorbsiyon sonucu kanda yeteri kadar kalsiyum okzalat oluşturup kan dolaşımını etkilerler. Olay kangrenle sonuçlanabilir.

3.5 SÜLFÜRİK ASİT

Hangi konsantrasyonda olursa olsun, gözlerle teması tehlikelidir. Derişik sülfürik asit gayet korozif olup, deride şiddetli yanıklar meydana getirir. Sulandırılırken, asit daima yavaş ve dikkatlice suya dökülür, asla tersi yapılmaz.

3.6 NİTRİK ASİT

Zararı ve tehlikesi konsantrasyonu arttıkça artar. Yüksek konsantrasyondaki nitrik asitle çeker ocakta çalışılmalıdır. Dumanlı ve derişik nitrik asit vücut ve özellikle gözler için tehlikelidir. Yüksek ısıda son derece zehirli nitrojen oksit buharları verir.

3.7 GLASİAL ASETİK ASİT

Oldukça koroziftir. Yanıkları çabuk iyileşmez, mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.



3.8 HİDROFLUORİK ASİT

Son derece tehlikelidir. Vücudun neresine değerse değsin şiddetli yanıklar yapar ve çabuk iyi olmaz. Buharı da solunumda tehlikeli olup, fazlası ölüme neden olabilir. Bu bakımdan ancak iyi işleyen bir çeker ocak içinde kullanılır.

3.9 PİKRİK ASİT

Kuru olunca patlayıcı olduğundan daima, en az %10 sulu halde muhafaza edilir.

3.10 CİVA

Herhangi bir şekilde dökülürse derhal vakum kaynağından yararlanılarak temizlenmelidir. Köpük tip sentetik süngerler vasıtasıyla da toplanabilir. Eğer toplanamayacak kadar eser miktarda kalırsa üzerine kükürt serpilir ve bu sayede sülfür haline getirilerek zararsız kılınır.



4. İLK YARDIM

4.1. KAZA VE ACİL DURUMLARLA İLGİLİ DÜZENLEMELER

İşyerlerinde, kaza ve acil durumlarda uyulması gereken hususlar aşağıda belirtilmiştir:

İşveren işyerindeki tehlikeli kimyasal maddelerden kaynaklanacak kaza, olay ve acil durumlarda yapılacak işleri önceden belirleyen bir acil eylem planı hazırlamak ve planın gerektirdiği düzenlemeleri yapmakla yükümlüdür. İşyerinde belli aralıklarla acil eylem planı ile ilgili uygulamalı eğitim ve tatbikat yapılacak ve uygun ilkyardım imkânları sağlanacaktır.

İş güvenliği sorumlusu kaza halinde ve acil durumlarda, olayın etkilerini azaltacak tüm önlemleri derhal alacak ve işçileri durumdan haberdar edecektir. Durumun en kısa zamanda normale dönmesi için gerekli çalışmalar yapılacak ve etkilenmiş alana zorunlu işlerin yapılması için görevli kişilerden başkasının girmesine izin verilmeyecektir.

Etkilenmiş alana girmesine izin verilen kişilere uygun koruyucu giyim eşyası, kişisel koruyucu donanım ve özel güvenlik ekipmanı verilecek ve bu durum devam ettiği sürece kullanmaları sağlanacak, ancak bu durum sürekli olmayacaktır. Koruyucu araç ve gereci bulunmayan kişilerin etkilenmiş alana girmesine izin verilmeyecektir.

İşveren kurtarma, tahliye ve yardım işlerinin en kısa zamanda yapılabilmesi için, sağlık ve güvenlik yönünden riskin arttığını bildiren gerekli uyarı ve haberleşme sistemlerini kuracaktır.

İşveren, tehlikeli kimyasallarla ilgili acil durum düzenlemeleri hakkındaki bilgileri kullanıma hazır bulunduracaktır. İşyerindeki ve işyeri dışındaki ilgili kaza servisleri ve acil servisler bu bilgilere kolayca ulaşabileceklerdir.

4.1.1 Tehlikeli Kimyasalların Dökülmesi Sonucu Oluşan Acil Durumlarda Müdahale

4.1.1.1 Persone;

Kirlenen giysi çıkartılmalı, cilt teması olmuşsa kimyasalın etkilediği bölge bol su ile yıkanmalı (15-20 dk).

Göze sıçrama olmuşsa, göz kapağı açık olacak şekilde bol su ile veya göz solüsyonu ile yıkanmalı, gerekirse uzmana başvurulmalı.

Kimyasal buharları solunduysa, temiz havaya çıkılmalı, gerekirse uzmana başvurulmalı.

Daha da acil bir durum söz konusu ise en yakın Tıbbi müdahale yerine ulaşılmalı veya acil servis aranmalı.

Acil durumlarda söz konusu kimyasalın Güvenlik Bilgi Formu (MSDS)’ine bakılarak, ilk yardım için yapılması gereken müdahaleler ve bu kimyasal ile bilinmesi gereken diğer hususlar (potansiyel tehlike durumu, kullanılacak kişisel koruyucu donanımlar, bertaraf) okunmalı.

Diğer çalışanlar durum ile ilgili uyarılmalı.



Tehlikeli kimyasalın ortamdan uzaklaştırılması ve bertaraf Güvenlik Bilgi Formundaki talimatlara uyarak yapılmalı, işlem sırasında gerekli kişisel koruyucu donanım kullanılmalı.

Olay, ilgili yöneticiye bildirilmeli.

4.1.1.2 Etkilenen Ortam ve Çevre

Kaza (dökülme, kırılma, sızma vb) bölgesi kontrol altına alınarak kimyasalın başka alana taşınması engellenmeli.

Dökülen, kırılan vb. kimyasal 5 litreden fazla ise ya da çok tehlikeli bir madde ise dökülen alan boşaltılmalı

Dökülen bölgenin çevresi uygun Absorban madde (asit, alkali veya nötr) ile sarılarak kimyasalın dağılması önlenmeli (Absorban kullanım talimatına göre).

Bu işlem sırasında kimyasala ait Güvenlik Bilgi Formunda belirtilen kişisel koruyucu donanımlar kullanılmalı.

Üzerine dökülen absorban madde kimyasalı iyice çektiğinde süpürge ve faraş yardımıyla katı atık, kimyasal atık torbasına toplanmalı ve uygun bir sünger yardımı ile kalıntılar uzaklaştırılmalı.

Katı atık haline gelen ve kimyasalı emmiş olan absorban madde Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğindeki Atık bertaraf etme kurallarına göre uzaklaştırılmalıdır.

Olay, ilgili yöneticiye bildirilmelidir.

4.1.1.3 Kaza Durumunda Oluşan Atıklar ve Atıkların Uzaklaştırılması

- Evsel Nitelikli Atıklar (Tekrar kullanılabilir, geri kazanılabilir atıklar)

Kağıt

Karton

Plastik

Cam,

Metal….vb

-Tehlikeli ve Zararlı Atıklar (Fiziksel veya kimyasal özelliklerinden dolayı ya da yasal nedenler dolayısıyla özel işleme tabi olacak atıklar)

Tehlikeli kimyasallar

Kontamine olmuş ambalaj atıkları

Kontamine olmuş kişisel koruyucu donanımlar ve absorban maddeler

Oluşan atıklar cinsine göre sınıflandırılır, depolanır ve yönetmeliklere uygun olarak bertaraf edilir



4.1.1.4 Yangın Çıkması Durumunda Müdahale

Yangın Anında Yapılacaklar;

Telaşlanmayınız, yangını çevrenize ve sorumlu kişilere duyurunuz (Çan, zil, alarm, ses vb..ile)

İtfaiyeye haber veriniz Adresi en kısa ve en doğru şekilde bildiriniz. Yangın cinsini bildiriniz. (Bina, baca, akaryakıt, elektrik motorlu ara vb..) İtfaiye gelinceye kadar yangını söndürmek için eldeki mevcut araç ve gereçlerden

faydalanmaya çalışınız. Yangının yayılmasını önlemek için kapı ve pencereleri kapatınız, yanıcı maddeleri

uzaklaştırınız. Önce canlıları, sonra da kıymetli evrak, eşya ve malzemeyi kurtarınız. Bunları yaparken kendinizi ve başkalarını riske atmayınız. Yangın söndürme ekipleri ve itfaiye geldikten sonra onların emrine giriniz. Hasta ve yaralılara ilkyardımı yapınız, zemine ulaşmamış asansörler ve yangın

motopompları haricindeki elektriği kesiniz.

1.1.4.1 Yangın Cihazı Kullanma Talimatı

Cihazı yangın yerine getiriniz, rüzgârı arkanız alınız. Ateşe mümkün olduğunca yaklaşınız. Tetik mekanizmasını kilitleyen pimi çıkartınız veya karbondioksit tüpünün valfini sola

doğru çevirerek açınız. Tetiğe sonuna kadar basarak çıkan gazı veya tozu yangının doğduğu yere doğru

püskürtünüz. Yangını ön taraftan arkaya doğru söndürünüz. Yangını söndüğü emin olmadan terk etmeyiniz. Tozlu cihazları, toz bitene kadar boşaltınız

4.2. İLK YARDIM TALİMATI

4.2.1 İlk Yardımın Genel Maksadı

Ani olarak hastalanan veya kazaya uğrayan kimseye tıbbi tedavisi yapılana kadar kaza yerinde anında yapılan, hayat kurtarmaya yönelik uygulamalara ilk yardım diyebiliriz. İşyerinde herhangi bir sebeple kazaya uğrayan kişi veya kişilerin; durumlarının daha kötü bir hal almasını önlemek üzere yapılan ilk işlemlerin tümü bu tanıma girer.

İlk yardımın amaçlarını aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz.



İlk yardımın amacı hasta veya yaralıyı tedavi etmek değil, kişinin durumunun daha kötüye gitmesini önlemektir.

İlk yardımda gerekli müdahaleler yapılırken hasta veya yaralıya zarar vermemek gerekir.

Acil tedavi; ilaçla veya başka tedavi amaçlı işlemlerdir ilk yardımın konusu dışındadır. İlk yardımda öncelikle acil bakım sağlanır

4.2.2 İlk Yardımda Yapılacak İlk İşlemler

Kişi veya kişiler tehlike kaynağından uzaklaştırılmalıdır. Hasta veya yaralılar mümkünse az hareket ettirilmelidir. Hasta veya yaralının solunumu kontrol edilmeli, gerekirse suni solunum yapılmalıdır. Kanamalı durumlarda kanama kontrol altına alınmalıdır. Yardım çağırılırken doğru ve tam bilgi verilmelidir.(olay yeri, olayın ne olduğu,

kişinin cinsiyeti, yaşı gibi.) Yaralıya ilk bakım sağlanırken;

o Yaralının kimliği saptanmalıdır. o Hastanın genel görünümü, davranışları deri rengi, gözlerinin durumu not

edilmelidir. o Ağız çevresinde ezilme, leke olup olmadığına bakılmalıdır. Nefesi kontrol

edilmeli, alkollü olup olmadığı tespit edilmelidir. o Yaralının boğazı kontrol edilmeli, hava yolu uygun bir biçimde

temizlenmelidir.

4.2.3 İlk Yardım Çeşitleri

4.2.3.1. Solunumu Sağlamak İçin İlk Yardım

Duman boğulması, Gaz zehirlenmesi, Suda boğulma, Elektrik çarpması, Kalp yetmezliği, gibi durumlarda solunum durmuşsa ilk yardım olarak solunumu

sağlamak gerekir. Oksijensiz geçen her dakika ölümü yaklaştırır. Yapılacak ilk yardım ağızdan ağıza solunumu uygulamaktır.

o Ağızda görülen yabancı cisimler uzaklaştırılır. o Yardımda bulunan kişinin eli hastanın boyun altına konulup yavaşça kaldırılır. o Hastanın başı arkaya doğru hafifçe itilerek çenesinin yukarı kalkması sağlanır. o Parmaklarla hastanın burun delikleri kapatılır. o Yardımda bulunan derin nefes alır, ağzını hastanın ağzına sıkıca yapıştırır. o Nefes hastanın ağzına üflenir. Bu işlem hastanın göğsü yükselene kadar devam

eder.



4.2.3.2. Kanamalarda İlk Yardım

Yaralı az hareket ettirilmelidir. Kırık yoksa yaralının kol ve bacakları mümkünse yükseğe kaldırılır. Gözle görülen kanamayı durdurmak için yarayı temiz bir bez veya çıplak elle

kavranarak basınç uygulanmalıdır. Kanama devam ediyorsa bandaj uygulanmalı acil yardım gelene kadar uygulama

devam etmelidir. Bandaj uygulanırken kan dolaşımını engellememesine dikkat edilmelidir. Bu işlemle kanama durdurulamazsa kalp ve yara arasındaki basınç noktalarına basınçlı

sargı ve boğucu sargı bezi (turnike) tatbik edilmelidir. Turnike 2-3 saatten fazla yerinde kalmamalıdır. Zorunlu olmadıkça turnike tatbik edilmemelidir. (BASINÇ NOKTALARI: Kolda; kolun iş yüzünün bilekle omuz mesafesinin ortası. Ayakta; Uylukla vücut arasının ortasıdır.)

Yüzeysel yaralanmalarda; yara sabun ve su ile yıkanmalı, steril bir bezle yaradaki yabancı cisimler temizlenmeli, doktora gösterilmelidir.

4.2.3.3. Zehirlenmelerde İlk Yardım

Hastanın şuuru yerinde ise ona bir bardak su veya süt içirerek zehrin konsantrasyonunu düşürülmelidir.

Hastanın neden zehirlendiği öğrenilerek hemen tıbbi acil tedavi için hastane haberdar edilmeli veya hastaneye yetiştirilmelidir.

Zehirli bitki, kozmetik zehirlenmelerinde; hastaya tuzlu su içirilerek, mümkün değilse boğazına parmak atarak kusturulmalıdır.

Egzoz zehirlenmelerinde; Hasta temiz havaya çıkarılmalı, Gerekiyorsa suni solunum yapılmalı, Tıbbi acil yardım için hastane haberdar edilmeli veya hastaneye yetiştirilmelidir

4.2.3.4. Alkali, Asit, Brom veya Fosfor Yanıklarında İlk Yardım

Bromdanileri gelen yanıkları benzol veya petrol ile iyice yıkamalıdır. Fosfor nedeniyle olmuş yanık yer de bikarbonat eriyiğine daldırılır ve sonra fosforun oksitlenmesi için yanık havaya tutulur. Bu işlem birkaç defa tekrarlanır. Asetik asit, hidroklorik asit, fosforik asit ve sülfürik asidin deri ile temasında hemen bol çeşme suyu ile yıkamalı, bulaşan giyecekler çıkarılmalıdır. Önce temas ettiği alanlar iyice yıkanmalı, sonra soda, bikarbonat gibi yumuşa k bir alkali çözeltisi uygulanmalıdır. Eğer gözler söz konusu ise, hemen ılık su ile en az 15 dakika yıkanmalıdır. Hidroflorik asidin temasında ise iyice yıkanmalı ve bir magnezyum oksit çamuru uygulanmalı ve sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Kromik asit ve dikromatların deri ile temasında %5'lik sodyum tiyosülfat ile yıkama yapılır, eğer lezyonlar görünürse bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Alkalilerin deri ile temasında ise bol miktarda suyla venötralize



sirke ile deri yıkanmalıdır. Göze sıçraması halinde, derhal bol akarsu ile gözleri gerekirse zorla açarak yıkamalı ve hemen bir sağlık kuruluşuna gidilmelidir.

4.2.3.5. Alkali ve Asitlerin Yutulmasında İlk Yardım

Asetikasit, hidroklorik asit, fosforik asit ve sülfürik asit yutulduğu zaman kusmaya izin verilmemeli, kişi baygınsa ağızdan hiç bir şey verilmemelidir. Eğer ayıksa ağız bol çeşme suyu ile çalkalanmalı, sonra yumurta akı ile karıştırılmış süt verilmelidir. Eğer bu mümkün değilse olabildiğince fazla su verilmeli, bir sağlık kuruluşuna haber verilmelidir. Hidroklorik asit yutulmasında da kusmaya izin verilmemeli, bol su verilmelidir. Yaralı yüzükoyun uzatılmalı, hareket ettirilmemelidir. Kromik asit ve dikromatların yutulmasında acilen sodyum bikarbonat çözeltisi verilmeli, yara sıcak tutulmalı ve bir sağlık kuruluşuna haber verilmelidir. Alkalilerin yutulması durumunda ise limon suyu veya sirke karıştırılmış bolca su verilmeli, ardından bir kaşık salata yağı içirilmeli ve hemen bir sağlık kuruluşuna gidilmelidir.

4.2.3.6. Ciğerleri Yakan Gazlarla Zehirlenmede İlk Yardım

Krom, brom, HCl vb. gibi kimyasalların buharları doğrudan solunduğunda zehirlenmelere yol açar. Bu durumda hemen sağlık kuruluşuna haber verilmeli ve hekim gelinceye kadar tam bir dinlenme ve açık hava sağlanmalıdır. Su veya bikarbonat buharı ve oksijen teneffüs ettirilebilir.

4.2.3.7. Ağız Yoluyla Olan Zehirlenmelerde İlk Yardım

%5'likbakır sülfat eriyiği kullanılmalıdır. Bakır sülfatın kusturucu gücü fazla olduğundan, zehir mideden uzaklaştırılmış olur.

4.2.3.8. Siyanit Tuzları İçin İlk Yardım

Deri ile temasta iyice yıkanmalı, eğer yara açıksa bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Yutulması durumunda kişi hemen kusturulur, su ile karıştırılmış hidrojen peroksit verilir mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurulur.

4.2.3.9. Klorlu Bileşenler İçin İlk Yardım

Amonyum klorür, kobalt klorür, demir klorürün deri ile temasında iyice yıkanmalı, yutulmasında ise kusturulmalı ve bol miktarda su verilmelidir. Laksatif olarak Epsom tuzları uygulanmalı ve sağlık yardımı alınmalıdır. Antimon klorür, nikel klorür, kalay klorür, kadmiyum klorür'ün deri ile temasında iyice yıkanmalı ve lanolin merhem sürülmelidir. Yutulması halinde ise bol su verilmeli, irritasyon devam ederse sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.



4.2.3.10. Nitratlar İçin İlk Yardım

Potasyum nitrat, cıva nitratın deri ile temasında iyice yıkanmalı, eğer kaşıntı, döküntü varsa sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Yutulması durumunda hemen bolca suyla karıştırılmış sodyum bikarbonat verilmelidir. Sonra çiğ yumurta, yağsız süt karışımı içirilmeli ve sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Gümüş nitratın deri ile temasında tuzlu su ile yıkanmalı ve tahriş olan yerlere uygulanmalıdır. Yutulmasında ise, bir bardak suya üç yemek kaşığı tuz ekleyip çözdükten sonra bu karışım verilip kusturulmalı ve sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

4.2.3.11. Sülfatlar İçin İlk Yardım

Alüminyum, amonyum, kobalt, bakır, magnezyum, nikel, potasyum, sodyum, çinko, kadmiyum ve sülfatın deri ile temasında iyice yıkanmalı, eğer deri reaksiyon gösteriyorsa sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Bunların yutulmasında ise bolca su verilmeli, eğer herhangi bir reaksiyon olursa sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

4.2.3.12. Hidrosiyanik Asit, CO2,Kükürtlü Hidrojen, Fosforlu Hidrojen ile Zehirlenmelerde İlk Yardım

Temiz hava önemlidir. Ağır durumlarda suni teneffüs yaptırılır ve gerekirse oksijen kullanılır. Özellikle hidrosiyanik asitlerle zehirlenmelerde 2 g sodyum tiyosülfat ve 0.5 g sodyum nitriti 50 ml suda eritip içirmek ve derhal sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

4.2.3.13. Şok 'ta İlk Yardım

o Şok; vücuttaki sistemlerin çalışmasındaki düşüştür. Ani bir hastalık veya kaza sonucu kan dolaşımındaki azalmayla meydana gelir. Ağır sakatlanma, karın içi yırtılmalar, yaralanma, kan kaybı, yanma, zehirlenme, aşırı sıvı kaybı, karın içi iltihaplanmalarında aşırı korku ve heyecanlarda kan dolaşımının bozulmasına bağlı olarak ortaya çıkan bilinç kaybına şok denir.

o Şokta kan dolaşımındaki azalma nedeniyle kan basıncı (tansiyon) düşer. o Şokun başlıca belirtileri;

Soğuk, solgun bir deri. Çabuk ve düzensiz nefes. Hızlı nabız atışı. Güçsüzlük, isteksizlik, halsizlik.

o Şok durumunda; hastanın nefesi ve kan kaybı takip edilmeli ilk yardım tedbirleri uygulanmalıdır.

o Hasta sakinleştirilmeli, yere yatırılmalı vücut ısısının kontrolü için gerekirse üstü örtülmeli, sedye altına battaniye konulmalıdır.

o Hastanın şuuru kapalıysa yan yatırılıp, ağzındaki sıvıların dışarı çıkarılması sağlanmalıdır.

o Kanama varsa durdurulur. Solunum kontrol edilir.



o Ayakları yerden 30-40 cm. kadar yükseltilir. Solunum sıkıntısı olursa indirilmelidir. o Şoktaki hastaya ağızdan bir şey verilmez. o Hastanın üzerinde sıkan giysiler varsa gevşetilir. o İlk yardımdan sonra tıbbi acil yardım için hastane haberdar edilmeli veya hastaneye

yetiştirilmelidir

4.2.3.14. Bayılmalarda İlk Yardım Kuralları

Bayılma: Hasta veya yaralının beyin fonksiyonlarının bir anlık durması kendinde olmama halidir.

Bayılmaya neden olacak durumlar: o Kalp yetmezliği o Kanama o Ani tansiyon düşmesi o Nefes alma zorluğu o Ani bilinç kaybı

Belirtiler: o Yüzde solgunluk, baş dönmesi o Ciltte nem ve soğukluk o Nefes alma zorluğu o Ani bilinç kaybı o Nabız hafif fark edilir ve hızlıdır.

İlk yardım: o Hastayı sıkan giysiler gevşetilir. o Şok pozisyonu verilir. o Uyarıcı kokular koklatılır. o Solunum kontrolü yapılır.

4.2.3.15. Bilinç Kaybı ve Koma'da İlk Yardım

Bilinci kapalı kişilerde beş duyu ile algılama ortadan kalkar. Bu durumda olan hastalar;

Yardım isteyemez. Dikkatli değerlendirilmeyecek olursa hastanın öldüğü sanılabilir. Nedene yönelik tahmin hayat kurtarıcı olabilir. Solunum yolu tıkanmış olabilir. Hasta kusabilir, kusmuk solunum yollarına kaçabilir. Gözdeki refleks mekanizması ortadan kalkmıştır. Yapılacak İlk Yardım o İlk olarak hava yolu açılır. o Solunum yapıyorsa, koma duruşuna getirilir. o Solunum yapamıyorsa, suni solunuma başlanır, nabız kontrol edilir. o Kalp durmuşsa, kalp masajı ile birlikte suni solunum yaptırılır.



4.2.3.16. Yanıklarda İlk Yardım

Yanık: Çeşitli faktörlerin dokularda yapmış olduğu yaralardır. Bu faktörler alev sıcak hava, sıcak su, buhar, asit, diğer kimyasal yakıcılar, elektrik akımı, yıldırım radyo aktif ışınlar, yanığa sebep olurlar.

İlk yardım: Tutuşan bir kişinin hemen yere yatırılması ve kendi çevresinde yuvarlanması sağlanır. Genelde alev söner sönmez bu kişinin üstüne battaniye veya halı sarılır. Alevler söner sönmez, elbiseleri kesilerek çıkartılır. İlk yardıma başlamadan önce eller sabun ve su ile yıkanmalıdır. Su kabarcıkları patlatılmaz. Yanık yara üzerine temiz ıslak gazlı bez çarşaf örtülür. Şoka karşı önlem alınır. Hastaya ağızdan bir şey verilmez.

Göze yakıcı bir madde sıçraması halinde göz en az yirmi dakika bol su ile yıkanmalıdır.

Elektrik yanıkları: Elektrik çarpması durumunda ilk önce akımı durduracak şalteri indirin. Şalter olay yerinden uzaksa akımın olduğu yerden, tahta, plastik ve lastik gibi akım geçirmeyen maddelerle uzaklaştırılır ve en yakın sağlık kurumuna götürülür.

a. 1 inci derece yanıklar: Kızarıklık, hafif şişlik ve ağrı hali. Yanan yer derhal soğuk suya tutulur veya bastırılır, ağrı geçinceye kadar bir miktar bekletilir. Steril kuru bir bandajla hafifçe sarılır. Acil tıbbi yardım çağrılır veya hastaneye götürülür.

b. 2 inci derece yanıklar: Benekli görünen kabarcıklar ve büyük ağrı hali. Hastanın elbiseleri gerekiyorsa kesilir ve gevşetilir. Ağrı geçinceye kadar soğuk suya tutulur veya bastırılır. Steril bandajla örtülür, kabarcıklar zedelenmez. Şoka karşı tedbir alınarak Acil tıbbi yardım çağrılır veya hasta-haneye götürülür.

c. 3 üncü derece yanıklar: Bu yanıkta deri tahrip olmuştur. Hastanın yanan yeri kalın steril bezle örtülmelidir. Şoka karşı tedbir alınarak Acil

tıbbi yardım çağrılır veya hastaneye götürülür

4.2.3.17. Kırıklarda İlk Yardım

Kırıklar kapalı ve açık olmak üzere iki ye ayrılır. o Kapalı kırık: Bir veya daha fazla kırık kemik derinin altındadır. o Açık kırık: Kırık kemik deriden dışarı çıkmıştır, kırık yerinin ağzında açık yara

vardır. Yaralı mümkünse hareket ettirilmemeli, değilse çok dikkatli hafif hareket

ettirilmelidir. Kırık şüphesi olan yer desteklenir, kanama varsa durdurulmaya çalışılır, temiz bez

veya giysi ile tamponlanır sarılır, yara kasılmamalıdır. Ayaklar ve kollar normal durması gereken konuma getirilir, kırık kemiğe mümkün

olduğunca dokunulmaz. Hasta gerekiyorsa atele alınmalıdır.



Hastanın atele alınması aşağıdaki şekilde olmalıdır. o Atele alma: Yaralı bölgeyi desteklemek ve korumak amacıyla uygulanır. Tahta

veya demir gibi sert maddeler kullanılır. Yaralanmanın durumuna göre burkulma incinmelerde olduğu gibi havlu, yastık gibi yumuşak atellerde kullanılabilinir.

o Atel yaralanan bölgenin alt ve üstünü tamamen kavrayacak uzunlukta olmalı ve eklem yerine kadar uzanmalıdır.

o Geniş bir bezle sıkıca bağlanır. Bu sıkılık yarayı zedelememelidir. İlk yardımdan sonra tıbbi acil yardım için hastane haberdar edilmeli veya hastaneye

yetiştirilmelidir

4.2.3.18. Çıkıklar, Burkulmalar ve İncinmelerde İlk Yardım

Çıkık: Kemiğin eklem kapsülünden dışarı çıkmasıdır. o Basit kırık gibi tedbir alınmalıdır. o Bölge atele alınmalıdır. Hareket etmemesi sağlanmalıdır. o Yerinden çıkmış kemikler koca karı usulü yerine yerleştirilmeye

çalışılmamalıdır. Aksi halde daha fazla zarara sebep olabilir. o İlk yardımdan sonra tıbbi acil yardım için hastane haberdar edilmeli veya

hastaneye yetiştirilmelidir. Burkulma: Eklem çevresindeki dokuların yaralanmasıdır.

o Yaralanan bölgenin hareket etmesi engellenmelidir. o Yaralı ağırlığını yara bölgesine vermemelidir. o Havlu, yastık gibi yumuşak atel kullanılır. o İlk yardımdan sonra tıbbi acil yardım için hastane haberdar edilmeli veya

hastaneye yetiştirilmelidir. İncinme: Kas zedelenmesidir. Vücudun fazla zorlanması, uygunsuz kaldırma sonucu

meydana gelir. o Hasta istirahat ettirilir. o İncinme iyileştikten sonra hafif egzersizler yapılır. o Bel incinmelerinde hasta sert ve düz bir yere yatırılarak doktora gösterilmelidir

4.2.3.19. Yaralanmalarda İlk Yardım

Yaralı bir kişiye ilk yardım uygulaması yapacak kimsenin her şeyden önce güven ve umut verici sözlerle yardıma başlaması gerekir.

Yaralı yaralayıcı etkenlerden uzaklaştırılmalı. Örneğin yangın yerinden yada yıkıntı altından çıkartırken özen göstermeli yeni yaralanmalara neden olabilecek davranışlarından sakınılmalıdır.

Yaraların bakımı yapılmalı kanama varsa durdurulur. Yaralıyı dış etkenlerden korumak için gerekli önlemler alınır. Sargı vs. yaralı en yakın sağlık kuruluşuna sevk edilir.



Yaranın içerisinde kırık kemik parçaları varsa bu parçalar atılmaz. Cam parçaları varsa bunlara baskı uygulanmaz.

Yaralanmalarda en tehlikeli etken tetanos mikrobudur. Aşı yapılmalıdır.

4.2.3.20. Baş ve Boyunda Darbe Yaralanmalarında İlk Yardım

Kafadan, burundan, kulaktan, su ve kan gelip gelmediğine bakılır. Göz çevresinde gözlük gibi morarma olup olmadığı önemlidir. Göz bebeklerinin büyüklüğünün farklılığına bilinç kaybı olup olmadığına bakılır. Püskürür gibi kusma olması, nabız sayısının azalması acil tedavi gerektiren durumdur.

Kulaktan kan geliyorsa kanayan kulak üzerine yatırılır. Solunum hırıltısıyla yarı oturur vaziyette hasta sevk edilir.

4.2.3.21. Vücut Boşluklarına Yabancı Cisim Kaçması

Kulağa Yabancı Cisim Kaçması: Kulağa bitkisel bir madde kaçtıysa ıslatmamalıdır. Şişerek çıkması güçleşir. Hiçbir sıvı damlatılmaz. Canlı böcek kaçarsa el feneri tutulması kulak tarafına yatırılması yaralı olur. Kulağa yabancı cisim sokulmamalıdır.

Buruna yabancı cisim kaçması: Yabancı cisim çıkarmak için cımbız, sivri uçlu bir araç kullanılmalı. Kişiye ağızdan derin bir nefes almasını ve sümkürmesini söyleyiniz, genellikle sonuç alınır. Çıkmıyorsa doktora başvurulur.

Boğaza Yabancı Cisim Kaçması: Yabancı cisim kılçık yada benzeri görünen bir yerde ise temiz parmaklarımızla alabiliriz. Kaçan cisim topak, yuvarlak bir şeyse genellikle çocuklarda olur, gücümüz yeterse baş aşağı duruma getirilir. Gücümüz yetmiyorsa yan yatırıp kürek kemiğinin alt kısmına kuvvetli birkaç tokat atılır.

Karın, göğüs, kollara ve göze yabancı cisim saplanırsa çekip çıkartılmamalı. Etrafı sarılarak hastaneye sevk edilmelidir. Sadece yanağa saplanan yabancı cisim kanamaya sebep olup solunumu tehlike sokuyorsa çıkartılır.

4.2.3.22. Havaleler

Yüksek ateşe bağlı havaleler, daha çok çocuklarda (6 ay- 3 yaş) görülür. Ateşin düşürülmesi gerekir. Bu amaçla çocuğun kol ve bacakları ıslak tülbentle silinir. Yeterli olmazsa vücudu soğuk su ile silinebilir. Doktora götürülür.

Nedeni: Beyindeki bir odağın anormal uyarılar göndermesidir.



4.2.3.23. Epilepsi (Sara)

Sara nöbetlerinde hasta her hangi bir zamanda ve herhangi bir yerde, kol ve bacaklarında kasılmalarla yere düşer. Çevre ile ilgisini keser. Gözlerini bir noktaya diker. Ağzı köpüklenir, dışkı ve idrarını kaçırabilir.

İlk Yardım: Hastanın dilini ısırmaması için dişlerinin arasına mendil konur. Yaralanmasına mani olur. Etrafı boşaltılır

4.2.3.24. Kalp Krizlerinde İlk Yardım

Kalp krizinin nedeni: Kalbi besleyen damarlardan birinde kanın pıhtılaşmasıdır. Kalp krizinin belirtileri:

o Göğsün ortasında sürekli basınç, daralma, sıkışma. Bu şikâyetler kola, omuza, boyna, çeneye, sırta yayılabilir.

o Nefeste belirgin bir şekilde kısalık, korku, terleme hali. o Benizde solukluk, dudaklarda, deride hafif kızarıklık. o Sebebi belli olmayan halsizlik, hazımsızlık, kusma halleri.

Hasta rahat bir duruma getirilmelidir. Acele ambulans ve acil tıbbi yardım çağırılmalıdır. Yeterli havalanma sağlanmalıdır.

Kapalı Kalp Masajı:

Hastaya 3-4 defa ağızdan ağıza suni solunum yapılır. Hastanın şah damarı ve nabzı atmıyorsa, yardımda bulunan ellerini bileğe yakın

kısımlarında üst üste getirir. Hastanın göğüs kemiğinin alt ucuna, göğüs kafesini 3-4 cm. esnetecek biçimde 6-8

basınç yapılır (saniyede 1 defa ). Tekrar ağızdan 2-3 defa suni solunum yapılır. Tekrar kalp masajı yapılır. Hasta hayata dönünceye kadar.

4.2.4 Yaralıların Taşınması

Bir hastayı sedyeye yatırmadan taşımak mümkünse de bu tür taşımalar çok güç ve risklidir. Bu nedenle sedye ile taşıma en ideal olanıdır.

Hasta ve Yaralıların Taşınmasında Yaralıya Verilecek Pozisyonlar:

Solunum güçlüğünde, göğüs yaralanmalarında, yarı oturuş pozisyonu. Karın yaralanmalarında, sırt üstü dizler karına doğru çekik. Omurga kırığında, sert bir zeminde sırt üstü. Kol, bacak ve kalça kırıklarında, yarı oturur pozisyonda sevk edilir. Şokta, sırt üstü düz yatırılır bacaklar yükseltilir



4.2.4.1 Battaniye ile taşıma

Dört kişilik bir ekip ağır yaralı bir hastayı battaniye ile rahat taşıyabilir.

Bu tür taşımada hastanın vücudu yanında, battaniyenin dışta kalan kısımları katlanarak yerleştirilir. Hasta katlanmış kısma yavaşça indirilir. Hasta battaniyenin ortasına doğru çevrildikten sonra hastanın iki yanında kalan kenarları sıkıca bastırılarak yuvarlanır ve el tutacak konuma getirilir. Dört kişi elleri biri birine eşit mesafeli bir şekilde battaniyeyi kavrayarak hastayı yavaşça taşırlar.

4.2.4.2 Altın Beşik Taşıma

Hasta oturuyor fakat hareket edemiyorsa; taşıyıcıların bir elleri kendi bileklerinin diğeri ile de arkadaşlarının bileklerini tutarak beşik meydana getirip hastayı bu beşiğe oturtarak taşıyabilirler.

4.2.4.3 Sandalye ile Taşıma

Altın beşik taşımadan daha kolay bir taşıma şeklidir. Hasta bir sandalyeye konularak taşınmasıdır. Dikkat edilecek en önemli husus sandalye ile taşımada; sandalyeyi öne eğerek hastayı kaydırmamak ve düşürmemektir.

4.2.4.4 Tek kişi ile taşıma

Hastayı sırta alarak bacaklarının altından tutarak taşıma şeklidir ki her hasta için uygulanması risklidir. Bu taşıma şeklinde hastanın taşıyıcıya tutunabilmesi gerekir.

E. Sedye İle Taşıma:

Sedye ile taşıma en iyi taşıma şeklidir. Ancak küçük bir dikkatsizlik hastayı sedyeden kaydırarak daha zor duruma sokabilir. Hasta sedye ile bacakları önde olarak taşınır. Ancak ambulansa yerleştirmede baş önde olacak şekilde konumlandırılır.

5. YETKİLİLER, GÖREVLERİ VE SORUMLULUKLARI

5.1 İŞ GÜVENLİĞİ SORUMLUSU / DEPO SORUMLUSU

5.1.1 Yetkili: ………………………

5.1.2 Görev

a) Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatına uygun olarak işyerinde gerekli çalışmaların yapılmasını sağlamak



b) İşyerindeki tehlikelerin tanımlanmasını ve risk değerlendirmesinin yapılmasını, tehlikelerin ortadan kaldırılmasını ve risklerin kontrol altına alınmasını sağlamak için önerilerde bulunmak, bu hususlarla ilgili işveren rapor vermek

c) İşin ve işyerinin özelliklerine uygun olarak tehlikeleri kaynağında yok etmeye yönelik tedbirlere öncelik vererek gerekirse ölçümlere dayalı değerlendirme yapmak, alınması gerekli güvenlik önlemleri konusunda, çalışanların veya temsilcilerinin görüşünü de alarak işverene önerilerde bulunmak ve uygulamaların takibini yapmak,

d) İşyerinde yapılacak periyodik kontrol, bakım ve ölçümleri planlamak, hazırlanan planların uygulanmasını sağlamak,

e) Risk değerlendirme sonuçlarını da dikkate alarak, ani veya yakın tehlike durumları ve kazaların potansiyelini tanımlayan ve bunlara ilişkin risklerin nasıl önleneceğini gösteren acil durum planlarını hazırlamak ve gerekli tatbikatların yapılmasını sağlamak.

f) Yangın ve patlamaların önlenmesi, yangın ve patlama durumunda önlemlerin alınması, yangından korunma teçhizatı ve araçlarının kontrol edilmesi, yangın ekiplerinin oluşturulması, yangın tatbikatı gibi yangından korunma ve yangınla mücadele çalışmalarını yönetmek ve ilgili kayıtların tutulmasını sağlamak,

g) İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu toplantılarına katılmak, kurula işyerinin sağlık ve güvenlik durumu ile ilgili bilgi vermek ve önerilerde bulunmak,

h) İşyeri Sağlık Birimi ile işbirliği içinde çalışarak işyerinin sağlık ve güvenlik durumunu, işyerinde olabilecek kaza ve meslek hastalıklarını işyeri hekimi ile değerlendirmek değerlendirme sonuçlarına göre önleyici faaliyet planlarını yapmak ve uygulanmasını sağlamak,

i) İşyerinde meydana gelen kaza veya meslek hastalıklarının tekrarlanmaması için inceleme ve araştırma yaparak düzeltici faaliyet planlarını yapmak ve uygulanmasının sağlamak,

j) İşyerinde yapılan inceleme ve araştırmalar için yöntemler geliştirmek, bu yöntemlerle ilgili çalışanları bilgilendirmek, her incelemeden sonra inceleme formlarını doldurmak ve gereği için işverene bildirerek sonuçlarını takip etmek, formların değerlendirme ve izlenmesi amacıyla muhafazasını sağlamak,

k) İşyerine yeni bir sistem kurulması veya makine ya da cihaz alınması halinde; kurulacak sistem veya alınacak makine ya da cihaz ile ilgili olarak risk değerlendirmesi yaparak sağlık ve güvenlik yönünden aranan özellikleri belirlemek ve bu özelliklere uygun sistemin kurulması, makine veya cihazın alınması için işverene rapor vermek,

l) Uygun nitelikteki kişisel koruyucuların seçimi, sağlanması, kullanılması, bakımı ve test edilmesi ile ilgili bilgi ve önerileri hakkında işveren rapor vermek,

m) İşyerinde sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamının oluşturulması ve geliştirilmesi amacıyla verilecek eğitimin kimlere verileceği, kapsamı, kimlerin vereceği, süresi ve eğitimin sürekliliğinin sağlanması konusunda işverene önerilerde bulunmak.



5.1.3 Yetki

a) İşyerinde çalışanların yaşamı ile ilgili yakın tehlike oluşturan bir husus tespit ettiğinde derhal üst yönetimi bilgilendirerek işin geçici olarak durdurulmasının sağlar.

b) Üretim planlamalarında karar alma sürecine katılır.

c) Görevi gereği işyerinin bütün bölümlerinde iş sağlığı ve güvenliği konusunda inceleme, araştırma ve çalışanlarla görüşme yapar.

d) Gerektiğinde konu ile ilgili kurum veya kuruluşlar ile işbirliği yapar.

5.1.4 Sorumluluk

a) İlgili Yönetmelikte belirtilen görevlerini yapmakla,

b) Bu görevlerini yaparken, işin normal akışını mümkün olduğu kadar aksatmamak, durdurmamak, güçleştirmemek, verimli bir çalışma ortamının sağlanmasına katkıda bulunmakla,

c) İşverenin ve işyerinin meslek sırları, ekonomik ve ticari durumları ile ilgili bilgileri gizli tutmakla, sorumludur

5.2 YANGIN EKİBİ (SÖNDÜRME / KURTARMA / İLK YARDIM / KORUMA)

5.2.1 Yetkili: ……………………….

5.2.2 Görev

a) Yangın söndürme tüplerinin her zaman kullanıma hazır dolu vaziyette olmasını sağlamak,

b) Yangın söndürmede kullanılan farklı alet ekipmanların her zaman tam ve yerinde olmasını sağlamak,

c) Oluşan herhangi bir alevlenme durumunda gerekli söndürme çalışmalarını yapmak,

d) İtfaiye gelinceye kadar yangını kontrol altında tutmak için gerekli araç gereçleri kullanmak

e) Alevlerin diğer bölümlere sıçramasını engelleyecek önlemleri almak (kapı ve pencereleri kapatmak, yanıcı maddeleri uzaklaştırmak…vb.),

f) Elektriği kesmek

g) Yangın cinsini belirlemek

h) İlk gören çalışanları tehlikeye karşı uyararak, gerekli durumlarda ortamdan uzaklaşmalarını sağlamak ve itfaiyeye haber vermek

i) Yangın durumunda kurtarılacak kıymetli evrak ve eşyaları olay yerinden uzaklaştırmak,

j) İlgili kurum ve kuruluşlara (acil yardım, polis, doğalgaz, elektrik ...) haber vermek

k) Adresi en doğru biçimde bildirmek

l) Yaralı ve hastalara ilk yardım yapmak



5.3 DEPO BÖLÜM SORUMLUSU

5.3.1 Yetkili: ………………….

5.3.2 Görev

a) Talimatlarda belirtilen depolama ilkelerini eksiksiz yerine getirmek,

b) Sorumlu olduğu bölümde kaza ve acil duruma sebep olacak herhangi bir duruma izin vermemek,

c) Gerekli durumlarda kullanması gereken kişisel koruyucu donanımları kullanmak

d) Sevk edilecek malzemelerin düzgün bir şekilde ambalajlanması ve bu malzemelerle ilgili bilinmesi gereken gerekli uyarıları yapmak,

e) Sevkiyat sırasında taşınan malzemelerin kırılıp bir tehlike yaratmasına sebebiyet verecek davranışlardan kaçınmak.



6. PEROKSİT FORMA DÖNÜŞEN KİMYASALLAR

Bazı kimyasallar kendiliğinden yükseltgenerek peroksit oluştururlar. Hava, ısı, ışık, kimyasal içerisindeki bileşiklerin etkileşmesi gibi faktörler peroksit oluşumuna neden olur. Bu tür kimyasallar kullanılmadan önce mutlaka peroksit testi yapılmalıdır. Merk firmasının bu amaçla hazırlanmış hızlı test kitleri bulunmaktadır. 110011, 110081, 110337

Tablo: Kimyasalların kullanım süreleri

Kutu açıldıktan 3 ay sonra Kutu açıldıktan 6 ay sonra Kutu açıldıktan 12 ay

sonra

Bütadien Asetal Diasetilen Akrilik asit

Kloropren Asetaldehit Dibenzosiklopentadien Akrilonitril

Divinil asetilen Akrilik asit Dihidroantrasen Bütadien

İzopropil eterler Akrilonitril Etilen glikol monoeter Klorobütadien

Potasyum (metal) Benzil alkol Metil asetilen Kloropren

Sodyum amit 2-Butanol 3-metil-1-bütanol Klorotrifloroetilen

Vinil eter Siklohekzanol Metil siklopentan Metil metarilat

Viniliden klorür Siklohekzen Metil izobutil keton Vinil asetat

Terrafloroetilen 2-Siklokekzen-1-ol 4-metil-2-pentanol Vinil asetilen

Siklopenten 2-pentanol Vinil klorür

Dekahidronaftilen 4-penten-1-ol Vinil piridin

Disiklopentadien 1-feniletanol Viniliden klorür

Dietilen glikol dimetil eter

2-feniletanol

Etilen glikol eter asetat

2-propanol

Etilenglikol dimetil eter

Tetrahidrofuran

Etil eter Tetrahidronaftalen

Dioksan Vinil eter

Furan Sekonder alkoller

4-heptanol 2 hekzanol



7. TAŞIMA VE DEPOLAMA SINIFLANDIRMASI Tehlikeli kimyasalların, tehlike nitelikleri ve mevcut durumlarına göre taşıma ve depolama sınıflandırılması. Kaza veya acil durum halinde alınması gereken önlemler.

Sınıf Açıklama Tehlike Nitelikleri Ek Bilgi 1 Patlayıcı Maddeler Kitle detonasyonu, parça tesiri, yoğun yangın/ısı akışı, parlak

ışık oluşumu, gürültü veya duman gibi bir dizi nitelikler ve etkiler içerebilir. Darbeye ve/veya sarsılmaya karşı ve/veya ısıya karşı hassastır.

Pencereden uzakta korunacak yer arayın

2.1 Tutuşabilir gazlar Yangın tehlikesi Patlama tehlikesi Boğulma tehlikesi Yanmalara ve/veya donmalara yol açabilir Kuşatmalar aşırı sıcağın etkisiyle patlayabilir

Korunacak yer arayın derin bölgelerde durmayın

2.2 Sıkıştırılmış gazlar (tutuşmayan zehirli olmayan gazlar)

Boğulma tehlikesi Donmalara yol açabilir Kuşatmalar aşırı sıcağın etkisiyle patlayabilir

Acil kaçış maskesi kullanın Korunacak yer arayın Derin bölgelerde durmayın

2.3 Zehirli gazlar Zehirlenme tehlikesi Yanmalara ve/veya donmalara yol açabilir Kuşatmalar aşırı sıcağın etkisiyle patlayabilir

Acil kaçış maskesi kullanın Korunacak yer arayın Derin bölgelerde durmayın

3 Alevlenebilir sıvılar Yangın tehlikesi Patlama tehlikesi Kuşatmalar aşırı sıcağın etkisiyle patlayabilir

Korunacak yer arayın Derin bölgelerde durmayın Dışarı sızan maddelerin yer üstü sularına ve kanalizasyona girmesini önleyin

4.1 Alevlenebilir katı maddeler, kendiliğinden ayrışımlı maddeler ve hassaslığı giderilmiş patlayıcı maddeler

Yangın tehlikesi. Tutuşabilir veya yanabilir, aşırı sıcak, kıvılcım veya alev halinde tutuşabilir Aşırı sıcak, başka maddelerle (ör. Asitler, ağır metal bileşikleri veya aminler) temas, sürtünme veya darbe halinde egzoterm ayrışım eğilimi gösteren kendiliğinden ayrışımlı maddeler içerebilir. Bu durum sağlığa zararlı ve tutuşabilir gaz veya buhar oluşumuna yol açabilir

Dışarı sızan maddelerin yer üstü sularına ve kanalizasyona girmesini önleyin

4.2 Kendiliğinden alevlenen maddeler

Ambalaj malzemesinin hasar görmesi veya içerik maddenin dışarı sızması halinde kendiliğinden tutuşma tehlikesi söz konusudur. Suyla şiddetli reaksiyon gösterebilir.

4.3 Suyla temas halinde alevlenebilir gaz oluşturan maddeler

Suyla temas halinde yangın ve patlama tehlikesi vardır Dışarı sızan maddeler üstü örtülmek suretiyle kuru tutulmalıdır.

5.1 Oksitleyiciler (tutuşturucu etkiye sahip maddeler)

Ateşleme ve patlama tehlikesi Alevlenebilir maddelerle şiddetli reaksiyon gösterme tehlikesi vardır

Alevlenebilir veya yanabilir maddelerle (ör. Talaş) karışmasını önleyin

5.2 Organik peroksitler Aşırı sıcak, başka maddelerle (ör. Asitler, ağır metal bileşikleri veya aminler) temas, sürtünme veya darbe halinde eozterm ayrışım tehlikesi söz konusudur. Bu durum, sağlığa zararlı ve tutuşabilir gaz veya buhar oluşumuna yol açabilir

Alevlenebilir veya yanabilir maddelerle (ör. Talaş) karışmasını önleyin

6.1 Toksik maddeler Zehirlenme tehlikesi Yer üstü suları ve kanalizasyon için tehlike söz konusudur

Acil kaçış maskesi kullanın

6.2 Enfekte maddeler Bulaşma tehlikesi Yer üstü suları ve kanalizasyon için tehlike söz konusudur

7 Radyoaktif maddeler Nüfuz etme ve dıştan radyasyon tehlikesi söz konusudur Ekspozisyon süresini sınırlandırın

8 Korozif maddeler Yakıcı madde tehlikesi Birbiriyle, su veya başka maddeler ile şiddetli reaksiyon gösterebilir Yer üstü suları ve kanalizasyon için tehlike söz konusudur


9 Diğer tehlikeli maddeler

Yanma tehlikesi Yangın tehlikesi Patlama tehlikesi Yer üstü suları ve kanalizasyon için tehlike söz konusudur




7.1 KİMYASAL DEPOLAMA MATRİSİ

+: Beraber depolanabilir -: Depolanamaz o:Özel önlemler alınarak beraber depolanabilir

7.1.1 Uyumlu ve uyumsuz kimyasal maddelerin 4 aşamada tespit edilmesi a) Tehlike sınıflanması: Mevcut kimyasalların etiketlerinden yararlanarak tehlike sınıflarını belirleyin. Bazı kimyasallar birden fazla tehlike sınıfında yer alabilir, böyle durumda bu kimyasala ait Güvenlik Bilgi Sertifikasına bakılarak öne çıkan tehlike sınıfı belirlenmelidir. (öt. Yanıcı, patlayıcı, toksik… vb.)

b) pH değeri: Mevcut kimyasalların pH değerine göre ayırmaya devam edin. Aisidk ve bazik maddeler bir arada depolanmaz.

pH<4 : Asidik pH 4-10 : Nötr

pH>10 : asidik c) Genel kimyasal yapı: Maddeleri katı ve sıvı olmak üzere sınıflandırın, katı ve sıvı maddeleri bir arada depolamayın. Bu durum özellikle sızma veya dökülme gibi durumlarda tehlikenin sınırlandırılması açısından önemlidir.



7.2 GÜVENLİK SEMBOLLERİ

Sembol Harf Tehlike Adı Açıklama

E Patlayıcı

Özelliği: Ekzotermik olarak reaksiyona giren kimyasallardır. Ateşe yaklaştırıldıklarında patlayabilirler Önlem: Ateşten, ısıdan, darbeden, sürtünmeden uzak tutulmalıdır

F Şiddetli Alev alıcı

Özelliği: Parlama noktası 21oCnin altında olan “kolay alev alan” sıvılar ile kolay tutuşan katıları belirtir Önlem: Çıplak ateşten, kıvılcımdan ve ısı kaynağından uzak tutulmalıdır

F+ Şiddetli Alev alıcı

Özelliği: Alevlenme noktası 0oCnin altında, kaynama noktası maksimum 35oC olan sıvılardır. Normal basınç ve oda sıcaklığında havada yanıcı olan gaz ve gaz karışımlarıdır Önlem: Çıplak ateşten, kıvılcımdan ve ısı kaynağından uzak tutulmalıdır

T Zehirli

Özelliği: Solunduğunda, yutulduğunda ve deriyle temas ettiği durumda sağlığa zarar verebilir hatta öldürücü olabilir Önlem: İnsan vücuduyla teması engellenmelidir aksi halde tıbbi yardıma başvurulmalıdır

T+ Çok Zehirli

Özelliği: Solunduğunda, yutulduğunda ve deriyle temas ettiği durumda sağlığa zarar verebilir hatta öldürücü olabilir Önlem: İnsan vücuduyla teması engellenmelidir aksi halde tıbbi yardıma başvurulmalıdır

Xi Tahriş Edici Özelliği: Aşındırıcı olmamasına rağmen deriyle ani, uzun süreli veya tekrarlı teması iltihaplara yol açabilir Önlem: Göz ve deriyle teması engellenmelidir

Xn Zararlı

Özelliği: Solunduğunda, yutulduğunda ve deriyle temas ettiği durumda sağlığa zarar verebilir hatta öldürücü olabilir Önlem: İnsan vücuduyla teması engellenmelidir

O Yükseltgen

Özelliği: Organik peroksitleri herhangi bir yanıcı maddeyle temas etmeseler bile patlayıcı özelliği olan yükseltgen maddelerdir. Diğer yükseltgenler ise, kendileri yanıcı olmasalar bile oksijen varlığında alev alabilirler. Önlem: Yanıcı maddelerden uzak tutulmalıdır. Bu tür maddeler alev aldıktan sonra müdahale etmek zordur.

C Aşındırıcı

Özelliği: Canlı dokulara zarar verir Önlem: Gözleri, deriyi ve kıyafetleri korumak için özel önlem alınmalıdır. Buharları solunmamalı, aksi halde tıbbi yardıma başvurulmalıdır.

N Çevre için zararlı

Özelliği: Bu tür maddelerin ortamda bulunması, doğal dengenin değişmesi açısından çevreyle ilgili sisteme kısa ya da usun süre içinde zarar verebilir Önlem: Risk göz önüne alınarak bu tür maddelerin toprakla ve çevreyle teması engellenmelidir



7.3 BİRBİRİYLE KARIŞTIRILMAMASI GEREKEN KİMYASALLAR Kimyasallar Karışmaması Gereken Kimyasallar

Aktif karbon Kalsiyum hipoklorit, oksitleyici maddeler Alkali metaller Su, karbontetraklorür, halojenli alkanlar, karbondioksit, halojenler Amonyak Cıva (ör. Monometre içerisinde), klor, iyot, brom, kalsiyum hipoklorit,

hidroflorik asit Amonyum nitrat Toz halinde metaller, yanıcı sıvılar, kükürt, kloratlar, tüm asitler, nitritler,

kükürt, ince tanecikli organik veya yanıcı başka maddeler Anilin Hidrojen peroksit, nitrik asit Asetik asit Kromik asit, nitrik asit, hidroksilli bileşikler, asetilen glikol, perklorik asit,

peroksitleri permanganatlar Asetilen Flor, klor, brom, bakır, cıva, gümüş Aseton Derişik nitrik asit, derişik sülfürik asit Azid Asitler Bakır Asetilen, hidrojen peroksit Brom Amonyak, asetilen, bütan ve diğer petrol gazları, turpentin, benzen Cıva Asetilen, amonyak, fluminik asit Flor Bütün maddeler Fosfor (beyaz) Hava, oksijen, indirgen maddeler, alkaliler Gümüş Asetilen, okzalik asit, tartarik asit, amonyum bileşikleri, fluminik asit Hidroflorik asit Amonyak Hidrojen peroksit Bakır, krom, demir, metal ve metal tuzları, yanıcı sıvılar, anilin, nitrometan,

alkoller, aseton, organik bileşikler Hidrojen sülfit Nitrik asit, yükseltgen maddeler Hidrokarbonlar Flor, klor, brom, kromik asit, sodyum peroksit Hidrosiyanik asitler Nitrik asit, alkaliler İyot Asetilen, amonyak, hidrojen Kalsiyum oksit Su Klor Amonyak, asetilen, bütan ve diğer petrol gazları, turpentin Kloratlar Amonyum tuzları, asitler, metal tozlar, sülfür, ,nce tanecikli organik veya

yanıcı maddeler Kromik asit ve krom Asetik asit, naftalin, kamfer, gliserin, bazı alkoller, yanıcı sıvılar, petrol

benzini Kükürtlü hidrojen Nitrik asit, oksidan gazlar Nitratlar Sülfirik asit Nitrik asit Asetik asit, anilin, kromik asit, hidrosyanik asit, hidrojen sülfit, yanıcı sıvılar

ve gazlar, bakır, ağır metaller Oksijen Yağlar, gres, hidrojen, yanıcı sıvılar, yanıcı katılar ve yanıcı gazlar Okzalik asit Gümüş, cıva Perklorik asit Asetik anhidrit, bizmut ve bileşikleri, alkoller, kağıt, tahta, yağ Peroksitler Asitler Potasyum Karbon tetraklorür, karbondioksit, su Potasyum permanganat

Gliserin, etilen glikol, benzaldehit, sülfürik asit

Selenitler İndirgen maddeler Sodyum peroksit Etil ve metil alkol, glasiyal asetik asit, asetik anhidrit, benzaldehit, karbon

disülfür, gliserin, etilen glikol, etilen asetat, metil asetat, furfural Sodyum Nitrit Amonyum nitrat, diğer amonyum tuzları Sülfürik asit Kloratlar, perkloratlar, permanganatlar Yanıcı sıvılar Amonyum nitrat, kromik asit, hidrojen peroksit, nitrik asit, halojenler,

sodyum peroksit, diğer yükseltgen maddeler



7.4 ATIK ÖZELLİĞİNE GÖRE UYGULANMASI GEREKEN İŞLEMLER

Atık kabı etiketi

Atık çeşidi

A Halojen içermeyen organik çözgen ve çözeltiler B Halojenli organik çözgen ve çözeltiler C Katı atıklar D Tuz çözeltileri E Zehirli inorganik atıklar, ağır metal tuzları ve bunların çözeltileri F Zehirli yanıcı bileşikler G Cıva ve inorganik cıva tuzları H Geri kazanabilir metal tuzları atıkları. Her metal tuzu atığı ayrı kapta

toplanmalıdır I İnorganik katılar

7.4.1 Atık özelliğine göre uygulanması gereken işlemler

7.4.1.1 Biyolojik Atıklar Atık Çeşidi Atma Öncesi İşlem Atık Kabı özelliği

Kesici-delici atık Her türlü malzeme hangi amaçla kullanıldığına bakılmaksızın "tıbbi atık" olarak değerlendirilir, asla çöpe atılmaz

Sağlam ve dayanıklı, "biyotehlike" logosu bulunan ve ağzı sıkıca kapatılabilen, özel kesici-delici atık kabı

Disposable (tek kullanımlık) kirli malzeme

Otoklav poşetine yerleştirilir. Aşırı doldurmadan kaçınınız. Gerekli koşullarda otoklavlanarak atık kutusuna atınız

Ara biriktirme kabı kullanmadan doğrudan tıbbi atık konteynerine gönderilir

Geri-dönüşümlü kirli malzeme

Doğrudan (poşetsiz) otoklav kovası içersinde biriktirilir. Aşırı doldurmadan kaçınınız. Gerekli koşullarda otoklavlanır ve işlem sonrası yıkamaya gönderilir.

Sıvı atıklar İçine otoklav poşeti yerleştirilmiş masa-üstü atık toplama kabında biriktirilir, dolması beklenmeden -iş bitince- toplama kabı ile birlikte otoklavlanır.

Ara biriktirme kabı kullanmadan doğrudan tıbbi atık konteynerine gönderilir.

NOT: 1. Kovalara (disposable veya geri-dönüşümlü kirli); yaklaşık ¾’ü dolduğunda dikkatlice 250-500 ml su eklenir. Su koyarken etrafa sıçrama-saçılma olmamasına dikkat edilir. 2. Poşetin ağzı toplanır, bağlanmaz! 3. Otoklav poşeti ASLA kovasından çıkarılmaz! Kovanın kapağı kapatılır ve otoklav bandı yapıştırılır. Üzerine kovanın içerdiği kirlinin niteliği ve ait olduğu laboratuvar yazılır. 4. Kovanın/kirli kabının dış yüzeyi dezenfektan sprey ile dezenfekte edilir (1-2mg/L klor). 5. Kirli kovası laboratuvar çalışanı (teknik eleman, asistan veya uzman) tarafından otoklav müsait olduğunda otoklav odasına götürülür ve hemen otoklava konur. Kirli kovası ASLA teknik olmayan personele (hizmetli, ofis elemanı v.b.) TAŞITILMAZ! 6. Otoklav poşetleri ve kovaları ASLA sıra beklemek üzere otoklav odasına bırakılmaz. 7. Otoklavlama sonrasında; geri-dönüşümlü malzeme yıkanmaya gönderilir. Disposable atıklar Birim’in biyolojik atık sorumlusunun gözetiminde belediyenin tıbbi atık konteynerine gönderilir!



7.4.1.2 Kimyasal Atıklar Atık Çeşidi Atma Öncesi İşlem Kontrol İşlemi Atık Kabı özelliği

Açil halojenürler, sülfonil halojenürler ve anhidrit RCOX, RSOX, ve (RCO)2O

600 ml 2.5 M NaOH (%50 fazlası) içerisine damla damla eklenir. Sıcaklık artışı reaksiyonun gerçekleştiğini gösterir ancak sıcaklığın 45°C’yi geçmemesine dikkat edilir. Berrak bir çözelti elde edilmelidir. Son pH HCl veya H2SO4 ile 7 ye ayarlanır.

Diğer atıklarla karışmasına izin vermeden ayrı bir kapta biriktirilir.

Aldehitler RCHO

3 RCHO + 2 KMnO4 -----> 2 RCO2K+RCO2H+2 MnO2+H2O 0.1 mol aldehit / 0.08 mol permanganat Nötralizasyon işlemi tehlikeli ve zor olduğu için nötralizasyon yapılması önerilmez. Hiçbir işlem yapmadan ve her bir aldehit için ayrı kaplar tercih ederek depolayın.


Alkil sülfatlar Buzla soğutulmuş amonyak içerisine kuvvetli karıştırma işlemi yapılarak pH ~ 7 olana kadar damla damla ilave edilir

İndikatör şeritleri ile pH kontrolü Tuz çözeltileri kabı

Aromatik aminler

0.01 mol aromatik amin 1.7 N 3 L sülfirürik asit (M100716) içerisinde çözünür. 0.2 M potasyum permanganat (M105082) ilave edilir, oda sıcaklığında 8 saat bekletilir

Halojen içeriyorsa halojen içeren, içermiyorsa halojen içermeyen çözgen kaplarında biriktirilir.

Asit halojenürler

Yüksek miktarda metanol içerisine damla damla ilave edilir, reaksiyonu hızlandırmak için birkaç damla hidroklorik asit ilave edilebilir. Sodyum hidroksit ile nötralize edilir.

İndikatör şeritleri ile pH kontrolü

Halojenli organik çözgen kabında biriktirilir

Asitler / Bazlar (derişik)

Öncelikle konsantrasyon %10'un altına düşecek şekilde soğuk su ile seyreltilir. Uygun asit (ör:M100312) veya bazla (ör:M105587) nötralize edilir

İndikatör şeritleri ile pH kontrolü Tuz çözeltileri kabı

Cıva Buharlarının teneffüsünden kaçınılmalıdır; dökülen cıva zerrecikleri ince uçlu bir pipetle toplanmalı veya iyot kömürü ile kimyasal reaksiyona uğratılmalıdır.

Cıva ve inorganik cıva tuzları kabında biriktirilir.

Hidrojen florür ve inorganik florür çözeltileri

2:1 mol oranında kalsiyum karbonat ile muamele edilerek kalsiyum florür şeklinde çöktürülür.

Tortular inorganik katılar kabında, süzüntüleri tuz çözeltileri kabında biriktirilir

Kalsiyum hidrür ( CaH2 )

1g hidrür için 25 ml metil alkol azot altında karıştırılarak eklenir. Reaksiyon sona erdiğinde oluşan kalsiyum metoksit hacminde su eklenir ve karıştırılır, çözelti daha sonra asit eklenerek nötralize edilir.

İndikatör şeritleri ile pH kontrolü

Seyreltilip lavaboya deşarj edilir.

Kromik asit

Diğer atıklarla karışmasına izin vermeden ayrı bir kapta biriktirilir

Metal Azidler (MN3)

Çözelti %5’ten fazla sodyum azid içermemelidir. 1 g sodyum azid üzerine öncelikle 7 ml %20 sulu sodyum nitrit çözeltisi (%40 fazlası) eklenerek karıştırılır. Çözelti asidik olana kadar %20’lik sülfirik asit çözeltisi eklenir. Nötralizasyon sonrası atık şişesine su ile aktarılır.

Nişasta-iyod kağıdı ile nötralizasyon köntrolü (mavi renk gözlemlenmeli)


Metal hidritler (MH4)-

Reaktivitesinin azaltılması için alkol (metil alkol, etil alkol, n-bütil alkol, t-bütil alkol) içerisine alınıp soğutulur. Daha sonra dietil eter veya tetrahirofuran veya toluen içerisine alınıp azot gazı geçirilerek saklama kabına aktarılır.


Organik çözücüler

Halojen içeriyorsa halojen içeren veya içermiyorsa halojen içermeyen çözgen kaplarında biriktirilir

Organik peroksitler

1 g peroksite 1.5 g KI ve 28 ml glasiyal asetik asit eklenir. Koyu renkli bir çözelti oluşur, yarım saat bekledikten sonra katı sodyum metabisülfit eklenerek renksiz çözelti elde edilir.

İndikatör şeritleri ile peroksit kontrolü

Organik atıklar halojen içeriyorsa halojen içeren, içermiyorsa halojen içermeyen çözgen kaplarına, sulu çözelti ise tuz çözeltileri kabında biriktirilir.



Atık Çeşidi Atma Öncesi İşlem Atık Kabı özelliği

Raney nikeli

Sulu süspansiyon halinde hidroklorik asit (M100312) içinde çözünme oluncaya kadar ilave edilir. Raney nikeli veya süzülen çökeleği kurutulmamalıdır, aksi takdirde hava ile kendiliğinden tutuşur.


Siyanür (CN)

Çözelti sıcaklığı 4-10 °C olacak şekilde ayarlandıktan sonra %50 fazlası sodyum hipoklorit eklenir. Bir kaç saat beklendikten sonra su eklenerek atık şişesine toplanır. Çözelti hidrojen siyanür ise önce çözelti buzlu su içerisine dökülür üzerine 1 M NaOH eklendikten sonra siyanürlere uygulanan prosedür uygulanır. NaCN + NaOCl ----> NaOCN + NaCl Uyarı: Sodyum siyanür içeren NaOH ve başka bir bazik çözelti sıvı HCN ile temas ettirilmemelidir.

Alkil siyanürler ve HCN'nin lavaboya dökülmesi kesinlikle yasaktır.

Tiyoller (Merkaptan) R-S-H; Sülfidler R-S-R’

500 ml sodyum hipoklorit (0.4 mol) %25 fazlası içerisine damla damla tiyol çözeltisi (0.1 mol) eklenir. Sıcaklı artışı ve çözünme olması ile oksidasyon başlar. Eğer %10 tiyol çözeltisi eklenmesine rağmen reaksiyon başlamaz ise 50 °C ye kadar ısıtılarak oksidasyon başlatılır. pH 6’nın altına düşmemelidir. Sülfonik asit oluşur. RSH +3OCl- ---->RSO3H +3Cl- 0.4 mol hipoklorit / 0.1 mol tiyol Na2S+4OCl- ---->Na2SO4 +4Cl- 0.4 mol hipoklorit / 0.1 mol sülfid


Tehlikeli olmayan organik kimyasallar: Şekerler, nişastalar, şeker alkoller, doğal olarak bulunan alfa amino asitler ve tuzları, sitrik ve laktik asit ve Na, K, Mg, Ca, NH4 tuzları, kuru biyolojik besi yerleri gibi zararsız organik biyokimyasallar

Seyreltilip lavaboya deşarj edilir

Tehlikeli olmayan inorganik kimyasallar: Sülfatlar (Na, K, Mg, Ca, NH4, Sr, Ba) Fosfatlar (Na, K, Mg, Ca, NH4, Sr) Karbonatlar (Na, K, Mg, Ca, NH4, Sr, Ba) Oksitler (Ba, Mg, Ca, Sr, Al, Si, Ti, Mn, Fe, Cu, Co, Zn) Boratlar (Na, K, Mg, Ca)

Seyreltilip lavaboya deşarj edilir.

Tehlikeli kimyasallarla kontamine olmamış laboratuvar materyali (Kromatografik adzorbanlar, cam malzeme, kâğıt filtreler, filtrasyon yardımcıları, kauçuk ve KKD)

Uygun katı atık kabı

NOT: 2. Atıklar mümkün oldukça geri kazanılmaya çalışılmalıdır. Geri kazanım mümkün değilse daha zararsız bir atık haline dönüştürüldükten sonra depolanmalıdır. 3. Laboratuvarda öngörülen kimyasal depolama matrisi atıkların depolanmasında da uygulanmalıdır. 4. Bir atığın hangi atık kabına konulacağı konusunda tereddütte kalındığı zaman, ayrı bir atık şişesi oluşturulup, etiketlenmelidir. 5. Atık şişelerinin üzerine atığın cinsi, tehlike durumu (toksik, karsinojen v.b), tarih, atığı bırakan kişinin ismi ve yaklaşık miktarı yazılmalıdır. 6. Boşalan kimyasal şişeler Arsenik içeren bileşikler, Alil alkol, Akrolein, Karbon disülfit, Siyanür içeren bileşikler, 2,4, Dinitrofenol, Nitrik oksit, Nitrojen dioksit, p-Nitroaniline, Osmiyum tetroksit, Phosgene, Phosphine, Sodyum Azid, Vanadyum pentoksit içermedikleri sürece tehlikeli atık olarak değerlendirilmezler. Boşalan bu kimyasal şişeleri, kalın bir eldiven kullanılarak üç kez sudan geçirerek ve etiketini uzaklaştırarak daha sonra atık şişesi olarak kullanılabilirler. 8. Asetik asit, nitrik asit, perklorik asit ve kromik asit birbiriyle asla karıştırılmamalıdır. 9. Sodyum hiçbir zaman su içine atılmamalıdır, aksi takdirde patlamaya neden olur. 10. Amonyaklı gümüş bileşikleri içeren çözeltilerle çalışıldığında zamanla kapların dibinde siyah bir çökeleğin biriktiği görülür. Patlayıcı gümüş adı verilen bu çökelek karıştırma, sallama veya dokunma sonucu çok şiddetli bir biçimde patlayabilir. Bu nedenle, bu çözeltiler laboratuvarda uzun süre saklanmamalı, bozulmadan önce bertaraf edilmelidir. 11. Boran-tetrahidrofuran reaktifleri ile çalışılırken öncelikle şişe içerisinde oluşabilecek olan basınç nedeniyle kapaktan içeriye epidermik iğne sokmak suretiyle basınç boşaltıldıktan sonra kullanılmalıdır. 7.İlimize en yakın atık bertarafı /geri kazanım tesisleri.

İSKEN - İSKENDERUN EN. ÜR. TİC. A.Ş.

Sugözü Köyü Mevkii 01680 Yumurtalık / ADANA TEL : 0 322 355 2 455 FAX: 0 322 355 2 456 Mrkz.Tel: 0 312 455 2 455

ME ALÜMİNYUM DÖKÜM - MAHMUT ERDOĞDU

Yeşiloba Mah. Hurdacılar Sitesi 85. sokak No:48 Seyhan /ADANA Tel/Faks: 0 322 428 9353

MELTEM KİMYA TEKSTİL SAN. İTH. İHR. TİC. LTD. ŞTİ

Büyükdikili Mevkii Adana Mersin Batı Otoban Bağlantısı Seyhan ADANA Tel: 0322 485 62 67 Faks: 0322 485 62 03



7.4.1.3 Radyoaktif Atıklar Atık Çeşidi Atma Öncesi İşlem Atık Kabı özelliği

Katı radyoaktif atıklar

Radyoaktif olmayan katı atıklardan ayrı biriktirilmelidir. Şüphe edilen atıklar radyoaktif olarak değerlendirilmelidir. Radyoaktif atıklar içerisine tehlikeli kimyasal maddeler veya başka zehirleyici maddeler karıştırılmamalıdır, ancak kaçınılmaz olarak meydana gelen karışımlar etiketler üzerinde belirtilmelidir.

Üzeri işaretli, radyasyon-geçirgen olmayan atık toplama kabına (kurşun ve benzeri uygun malzeme ile zırhlanmış) konmalı ve kilitlenebilir kabin/dolap veya odalarda saklanmalıdır.

Sıvı radyoaktif atıklar

Su içerisinde çözünebilir ve dağılabilir özellikte olmalıdır. Radyoaktif sıvı çözünmeyen katı parçacık veya tortu içeriyorsa öncelikle filtre edilmelidir. Atıklar en az 10 katı kadar su ile seyreltilmelidir.

Ünite içerisinde belirlenecek bir lavabodan atık su sistemine bırakılır. Bu lavabo üzerine uluslararası standart radyoaktif madde işareti takılır ve radyoaktif olmayan çalışmalar burada yürütülmez.



8. TEHLİKE ETİKETLERİ Tehlike Etiketleri Semboller Tehlike sınıfı

Sınıf 1: Patlayıcılar

2.1 2.2 2.3

Ulusal düzenleme ve

talimatlara bakınız

Sınıf 2.1: Yanıcı gazlar Sınıf 2.2: Sıkıştırılmış gazlar Sınıf 2.3: Toksik gazlar

Sınıf 3: Yanıcı gazlar

Sınıf 4.1: Yanıcı katılar Sınıf 4.2: Kendi kendine yananlar Sınıf 4.3: Su ile temas halinde yanıcı gazlar

Sınıf 5.1: Oksitleyiciler Sınıf 5.2: Organik Peroksitler

Sınıf 6.1: Toksik maddeler Sınıf 6.2: Enfekte maddeler

Ulusal düzenleme ve

talimatlara bakınız

Sınıf 7: Radyoaktifler

Sınıf 8: Korozifler

Sınıf 9: Diğer tehlikeli maddeler

Documents

Laboratuvar Güvenliğidepo.osmaniye.edu.tr/dosyalar/kmb/Dosyalar/Laboratuvar_Güvenliği.… · 27. Cam kapaklı şişeler açılmazlarsa, böyle hallerde şişe kapağına bir tahta