Landnotkun skógræktar

Landnotkun skógræktar

Björn TraustasonRannsóknastöð skógræktar, MógilsáHaustráðstefna FL 27. október 2011

Rannsóknastöð skógræktar

Landnotkun skógræktar• Skógrækt fremur ný landnotkun hér á landi. Þó hún eigi sér yfir 100 ára

gamla sögu þá er stærstur hluti skógræktar innan við 20 ára• Með skógrækt er oft verið að breyta landi yfir í afar verðmætt land til

lengri tíma litið, land sem gefur af sér timburafurðir eða til annarra nytja t.d. útivistar

• Ísland er afar fátækt af ræktuðum skógum, mikilvægt að byggja upp sjálfbæra skógarauðlind sem nægilega stór til að þjóna innanlandsmarkaði um viðarafurðir til framtíðar

• Til þess þarf lágmarksstærð af skóglendi. Ekki rétt að nota tölu byggða á hæðarlínu heldur gera greiningu á hversu stór þessi skógarauðlind þarf að vera til að þjóna sínu hlutverki.

• Þegar slík vinna fer fram þarf að fá alla að borðinu og skipuleggja skógrækt á heildstæðan hátt



4.400 ha11%

4.600 ha11%

2.500 ha6%

2.100 ha5%

1.200 ha3%

3.600 ha9%

22.900 ha55%

GraslendiMólendiBirkilendiRæktað landMosiHálfdeigja/VotlendiHálfgróið/lítt gróið

Landnotkun skógræktar á Íslandi frá upphafi skógræktar til dagsins í dag.



3.200 ha28%

400 ha4%

300 ha3%

600 ha5%

4.900 ha43%

1.500 ha13%

400 ha4%


Landnotkun skógræktar frá upphafi skógræktar fram til ársins 2000.



18.000 ha61%

400 ha1%

800 ha3%

1.800 ha6%

1.900 ha6%

4.000 ha13%

3.000 ha10%


Landnotkun skógræktar frá árinu 2000 til dagsins í dag.Rannsóknastöð

skógræktar

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Skógrækt neðan 200 m hæðar Skógrækt ofan 200 m hæðar


92% skógræktar neðan 200 m hæðar

8% skógræktar ofan 200 m hæðar


Skóggræðsla (“nýskógrækt”) í milljónum gróðursettra trjáplantna

1940-2007

• 75% skóggræðslu hefur átt sér stað frá árinu 1990.


Tegundir gróðursettar (2000-2005)

Sitka spruce 14,92%

Lodgepole pine 14,92%

Siberian larch 33,72%

Birch 26,34%

White spruce 1,03% Rowan 0,20%

Norway spruce 0,04%Willow 1,62%

Engelmann spruce 2,59%

Black cottonwood 4,61%

Síberíu- og rússalerki (34%)

Stafafura (15%)

Sitkagreni (15%) alaskaösp (5%)

birki (26%)


% Aukning (minnkun) skógarþekju í 46 Evrópulöndum (1990-2005) Skógar Íslands stækkuðu um 21,000 ha á þessu tímabili

(um 95% á 15 árum).

-20

0

20

40

60

80

100

Ísla

ndÍrl

and

Spán

nPo

rtúga

lÍta

líaG

rikkl

and

Danm

örk

Búlg

aría

Lith

auga

land

Stór

a-Br

etla

ndEi

stla

ndKý

pur

Hvítr

ússl

and

Lettl

and

Frak

klan

dSl

óven

íaLi

echt

enst

ein

Svis

sTy

rkla

ndPó

lland

Úkra

ína

Mol

dóví

aÞý

skal

and

Holla

ndNo

regu

rAu

stur

ríki

Svíþ

jóð

Lúxe

mbo

rgUn

gver

jala

ndKr

óatía

Geo

rgía

Tékk

land

Slóv

akía

Rúm

enía

Ando

rra

Vatík

anið

Mal

taM

ónak

óSv

artfj

alla

land

Mak

edón

íaRú

ssla

ndFi

nnla

ndBe

lgía

Alba

nía

Bosn

ía o

g He

rseg

óvín

aSe

rbía

Á árabilinu 1990-2005 jókst flatarmál skóglendis um 6,3% ár ári


Hlutfall skóg- og kjarrlendis af heildarflatarmáli lands (%) í 46 Evrópulöndum

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

Finn

land

Svíþ

jóð

Slóv

enía

Spán

nEi

stla

ndRú

ssla

ndBo

snía

og

Her

segó

vína

Svar

tfja

llala

ndG

rikkl

and

Lett

land

Aust

urrík

iLi

echt

enst

ein

Króa

tíaG

eorg

íaH

vítr

ússl

and

Port

úgal

Kýpu

rSl

óvak

íaNo

regu

rM

aked

ónía

Alba

nía

Ítal

íaLi

thau

gala

ndTé

kkla

ndLú

xem

borg

Ando

rra

Búlg

aría

Svis

sÞý

skal

and

Frak

klan

dPó

lland

Rúm

enía

Tyrk

land

Belg

íaSe

rbía

Ung

verja

land

Úkr

aína

Danm

örk

Stór

a-Br

etla

ndM

oldó

vía

Hol

land

Írla

ndÍs

land

Mal

taVa

tíkan

iðM

ónak

ó

(1,5%)

Enn er landið samt að mestu skóglaust


Flatarmál skóga á Íslandiræktaðir skógar – 34.450 ha


Landnotkun skógræktar til framtíðar

• Þegar skógrækt er ákveðin er verið að taka land undir skóg í a.m.k. 100 ár sem er algeng lengd ræktunarlotu.

• Þegar landnýting er ákveðin til svo langrar framtíðar þarf að hafa víðtækt samráð– Við almenning– Við hagsmunaaðila– Við samtök, fyrirtæki og stofnanir– Við stjórnmálamenn

• Vekja þarf stjórnmálamenn til umhugsunar að Ísland verði sjálfbært með viðarafurðir til framtíðar

• Til þess verði að skipuleggja skógrækt í miklu stærra samhengi heldur en hingað til hefur verið gert

• Skógrækt þarf að skipuleggja á stórum svæðum sem falla vel að landslagi, taka frekar heilan dal eða fjörð undir skógrækt heldur en jörð hér og þar


Breytt landnýting vegna hlýnunar

• Loftslag hefur hlýnað töluvert frá því að skógrækt hófst í byrjun 20. aldar.

• Hækkun meðalhita á Íslandi í vaxtarmánuðum trjágróðurs er um 1°C frá árinu 2000

• Spár gera ráð fyrir nokkurri hlýnun þegar líður á öldina.

• Gerð var greining á áhrifum hækkandi hitastigs á rauðgreni og birki



Möguleg útbreiðsla rauðgrenis á Íslandi


Rauðgrenimörk 9,7°CKlóríðstyrkur < 10 ppmVindálag < 8 m/s

Möguleg útbreiðsla rauðgrenis á Íslandi 1823 - 1900

Flatarmál: 43.000 ha



Möguleg útbreiðsla rauðgrenis á Íslandi 1961 - 2006




Möguleg útbreiðsla rauðgrenis á Íslandi árið 2008

Flatarmál: 1.300.000 ha


Möguleg útbreiðsla rauðgrenis árið 2050 miðað við -0,4°C kólnun frá árinu 2008




Möguleg útbreiðsla rauðgrenis árið 2050 miðað við 1,5°C hlýnun frá árinu 2008




Möguleg útbreiðsla rauðgrenis árið 2095 miðað við sama meðalhita og árið 2008




Möguleg útbreiðsla rauðgrenis árið 2095 miðað við 2,7°C hlýnun frá árinu 2008




Möguleg útbreiðsla birkis á Íslandi


Birkimörk 7,6°C

Möguleg útbreiðsla birkis á Íslandi 1823 - 1900



Birkimörk 7,6°C

Möguleg útbreiðsla birkis á Íslandi 1961-2006



Birkimörk 7,6°C

Möguleg útbreiðsla birkis á Íslandi árið 2008



Birkimörk 7,6°C

Möguleg útbreiðsla birkis á Íslandi árið 2050 miðað við -0,4°C kólnun frá árinu 2008



Birkimörk 7,6°C

Möguleg útbreiðsla birkis á Íslandi árið 2050 miðað við 1,5°C hlýnun frá árinu 2008



Birkimörk 7,6°C

Möguleg útbreiðsla birkis á Íslandi árið 2095 miðað við sama meðalhita og árið 2008



Birkimörk 7,6°C

Möguleg útbreiðsla birkis á Íslandi árið 2095 miðað við 2,7°C hlýnun frá árinu 2008


Sitkagrenisvæðin

• Einnig var gerð greining á bestu svæðum til sitkagreniræktunar með teknu tilliti til umhverfisaðstæðna:– Sitkalús– Frosthætta– Meðalhiti

• Sitkagreni er mjög saltþolin tegund ólíkt rauðgreni og hentar því mun betur út við ströndina



Möguleg útbreiðsla rauðgrenis og sitkagrenis á Íslandi á 21. öld


Samantekt• Skóga landsins þarf að byggja markvisst upp og á bestu svæðum

landsins m.t.t. umhverfisþátta.• Skógrækt á Íslandi þarf að hugsa heilstætt og í stað þess að

skipuleggja skógrækt eftir litlum jarðabútum á frekar að taka stór samfelld svæði á borð við dali og firði undir samfellda skógrækt. Fljótsdalur gott dæmi um vel heppnaða skógrækt. Um leið er tekið tillit til sjónarmiða um útsýni og reiti í landslagi.

• Til að þetta sé mögulegt þarf að fá alla að borðinu og skipuleggja Ísland með þetta í huga. Þar þarf fyrst og fremst að koma til vilji stjórnvalda til að setja fjármagn í stórauknar gróðursetningar til að búa í haginn fyrir komandi kynslóðir.


Takk fyrir!

Skógarhögg á Mógilsá

Documents

Landnotkun skógræktar