de boom van

Maja Wolny

landschapskrantReGIonaaL LandSCHaP IjZEr & poldEr

12e jaargang nr 23 | mei 2015 | verschijnt 1x per jaar

Vildaphoto Yves Adams

Een vogelvrije wandeling in de Handzamevallei

Maj

a W

olny

© R

LIJ&

P

Weldra verlaat ze haar plek aan het roer van het Nationaal Visserijmuseum Navigo om bij een uitgeverij aan de slag te gaan, maar daarmee verlaat ze de Westhoek niet. Deze bekende Pools-Belgische spreekt vijf talen, maar voelt zich thuis Bachten de Kupe. Ze vertelt graag honderduit over duinasperges, de spannende kant van Veurne en een exotisch dier in de IJzermonding.

Sinds een paar jaar woon je ook aan de Westkust. Hoe kijk jij naar ons landschap en onze streek?Ik kende de historische rol van de IJzer natuurlijk uit de geschiedenislessen, maar zag de IJzer toen voor me als een vreselijk bloederige rivier. Gelukkig ziet hij er vandaag helemaal anders uit. Ik ben verliefd geworden op het landschap hier, op de ruimte. Het geeft mij een gevoel van the Wild West dat je bijna nergens anders in Vlaanderen vindt. Hier komen je ogen tot rust.

Wat is voor jou het mooiste plekje in de buurt?Toen ik pas werkte in het Navigo-Museum trok ik op teambuilding naar de IJzermonding. Ik vind dat een prachtige plek. De plaats waar zoet en zout water elkaar aanraken. Ik zag vanop de boot voor het eerst van vrij dichtbij een zeehond liggen op de oever, voor mij echt een exotisch dier. Dat gaf een waw-gevoel. Maar je hebt nog vele mooie plekjes. Al die dorpen met hun authentieke, maar toch levendige dorpskern zoals Beauvoorde of Alveringem zijn pareltjes.

Staat er ergens een boom met een bijzondere betekenis voor jou?Ik ben dol op kastanjebomen. Dat doet mij terugdenken aan mijn kindertijd. Aan het begin van het schooljaar kon je kastanjes rapen en aan het einde ervan stonden de bomen mooi in bloei met hun witte bloemen. Hier in mijn kantoor kijk ik ook uit op enkele paardenkastanjes op het binnenplein.

Lig je wakker van je ecologische voetafdruk? Toch wel. Het woon-werkverkeer doe ik vooral met de fiets. Mijn man gaat met de trein. Ik koop

veel lokale producten, dat is hier perfect mogelijk en ik vermijd zoveel mogelijk verpakking. Al dat plastiek is zo waardeloos en ik ben uiteraard ook erg bewust van de kwalijke gevolgen ervan in zee.

Deze landschapskrant staat in het teken van Vreemde Vogels. Wat roept dit bij jou op?Ik associeer dit eerder met mensen dan met vogels. Voor mij mogen er zeker wat meer vreemde vogels naar de Westhoek trekken, want de bevolking is hier zeer Vlaams, blank en grijs. De Westhoek zou enorm deugd hebben van een injectie van jong bloed, van meer rassen en kleuren. Eén van de kwaliteiten van deze regio is de stilte, maar het mag geen doodse stilte worden.

Welk streekerfgoed vind je bijzonder?Ik ben gecharmeerd door de vele streekproducten die deze regio rijk is. Dat is echt iets om trots op te zijn. Iets heel unieks vind ik de asperges die ze hier net over de grens kweken in de duinen. Zo lekker!

Mocht je over erfgoed dat onze streek typeert een tentoonstelling mogen maken, wat zou je kiezen?De Westhoek mag niet gereduceerd worden tot oorlogserfgoed. Die hoge bezoekersaantallen zullen niet blijven duren. (denkt even na) Ik vind dat Veurne wel een straf historisch stadsspel verdient los van de Eerste Wereldoorlog. Architectonisch is het een zeer gesloten stad met een eigen leven. Een beetje Brugge in ‘t klein. Ik zou het wel een uitdaging vinden om een stad die wat in slaap is gevallen weer spannend te maken.

Succes met je nieuwe uitdaging en wij zien dat stadsspel wel zitten!

“Het landschap in de Westhoek

geeft me een gevoel van

the Wild West”

WIn een exCLuSIeve GIdSbeuRt

Los de rebus op en win een gratis begeleide fietstocht voor jou en maximum 19

vrienden in de weidse IJzerbroeken met een drankje onderweg. Stuur je antwoord

voor 12 juni naar RLIJ&P, Iepersteenweg 56, 8600 Woumen of stuur een mailtje

naar info@rlijp.be.Vermeld je naam, adres, telefoonnummer en e-mailadres!

“vReemde voGeLS fIetSRoute”

Acht vreemde soldaten die hier honderd jaar geleden

neerstreken en acht opmerkelijke trekvogels die

vandaag halt houden in de IJzervallei leiden je door de

prachtige IJzerbroeken. De tocht van 20 of 40 km start

aan Bezoekerscentrum De Blankaart in Woumen, de

markt van Lo of aan de Drie Grachten in Merkem.

Haal er je gratis fietsfolder af of ontdek de route

tijdens Weekend aan de Stroom op 30 en 31 mei of

tijdens Fietsrijk (zie kalender). Download de app en de

vreemde vogels komen wel erg dichtbij…

WEdstrIjd!

exoten: LIeveR kWIjt dan RIjk

Palmbomen zorgen voor een instant zuiderse sfeer. Maar zouden we

niet allemaal een wenkbrauw optrekken, mochten we palmbomen

in de Westhoek zien? Erger wordt het als de palmboom onze eik,

populier of wilg helemaal verdringt. Een ver-van-mijn-bed-show?

Nee hoor, want mooi ogende exotische tuin- en vijverplanten

durven nu ook te ontsnappen uit jouw tuin. Zo berokkenen ze veel

schade aan onze natuur. Om onze inheemse planten in stand te

houden, kies je daarom beter voor

streekeigen soorten i.p.v. exoten.

Gooi overschot van waterplanten

uit je eigen vijver op de composthoop

en zeker nooit in de natuur. Neem

een kijkje op de website

www.invasieve-planten-lupin.eu

of raadpleeg de brochure

“Alternatieven voor invasieven” via

www.alterias.be. Ga naar “Lijst van

invasieve en alternatieve planten”,

dan naar “Alternatieve planten” en

klik op de brochure.

VrEEMdE VoGEls In dE IjZErVallEI

De IJzer- en Handzamevallei trekt jaarlijks tienduizenden watervogels

hierheen die komen broeden, overwinteren of uitrusten op hun tocht

naar andere oorden. Het unieke waterrijke landschap zorgt er niet

enkel voor dat de IJzervallei vandaag als topnatuurgebied bestempeld

wordt, maar had in het verleden al een sterke impact. Honderd jaar

geleden streken tienduizenden vreemde soldaten uit alle hoeken van

de wereld neer in de Westhoek met de onder water gezette IJzervallei

als frontlijn.

In 2015 en 2016 leggen we de IJzersterke link bloot tussen Vreemde

Vogels vroeger en vandaag met (1 tot) 7 buitengewone initiatieven,

gerealiseerd met de steun van de provincie West-Vlaanderen en vele

organisaties. Wandelen, fietsen, varen, pop-up landschapskunst, en

nog veel meer… Aangevuld met enkele bijzondere weetjes over andere

Vreemde Vogels ontdek je in deze krant ons landschap vanuit een

vreemde invalshoek!

Reuzenbalsem

ien © M

iguel Depoortere

1

Naam:

Grutto

Broedt: van eind april tot eind juni in

vochtige weilanden en natte venen

Overwintert: van Zuid-Europa tot in

West-Afrika (Senegal)

Wist je dit al? De grutto heeft de

langste rechte snavel van alle

Europese vogels

© R

ik Clicque

Naam: Bataillons D’infanterie

Légère D’Afrique

Komen uit: Franse delinquenten uit

Afrika. Ze maakten gretig gebruik van de

nieuwe kansen die ze in het leger kregen.

Aan het front: werden de Bila’s ingezet

tijdens gevechten aan het kanaal Ieper-

IJzer. Later verhuisden ze naar Nieuwpoort

Wist je dit al? De soldaten stonden

bekend om hun talrijke tatoeages.

© IFFM

, Ieper

natuuRRIjke tuIn

Vogels, vlinders, bijen,… verkiezen streekeigen groen. Laat ze dan ook geen bocht om je

tuin heen maken, maar zorg voor een groene omgeving waarin ze zich thuis voelen. Je

pleziert er niet alleen de dieren mee, over het algemeen zijn planten van hier ook heel

wat goedkoper. Bovendien groeien ze sneller en gaan ze ook langer mee, omdat ze beter

bestand zijn tegen ziekten en plagen in ons klimaat. Ban dus liever de sparrenhaag en

laurierkers uit je tuin en geniet in de winter van een aarzelende zonnestraal doorheen

kale takken, geurende bloesems in de lente, een frisgroen bladerdak in de zomer en

vurige herfsttinten in het najaar. Met gratis vogels en vlinders er bovenop! Meer tips in

onze brochure “Samen voor een groene Westhoek”, via www.rlijp.be of kom gratis de

provinciale brochures “Streekeigen bomen en struiken” en “De ecologische siertuin”

afhalen in het Bezoekerscentrum De Blankaart te Woumen.

PoP-uP LandSCHaPSkunSt

Tussen mei en september verschijnt aan de

Fintele een pop-up landschapskunstwerk waar

400 leerlingen van de peuterklas tot het zesde

leerjaar uit Lo, Reninge, Nieuwkapelle en

Pollinkhove aan mee werkten. Ze boetseerden

vreemde vogels uit klei die langzaam weer

vergaan. Het kunstwerk ligt langs de “Vreemde

Vogels fietsroute”.

“vReemde voGeLS fIetSRoute”

Acht vreemde soldaten die hier honderd jaar geleden

neerstreken en acht opmerkelijke trekvogels die

vandaag halt houden in de IJzervallei leiden je door de

prachtige IJzerbroeken. De tocht van 20 of 40 km start

aan Bezoekerscentrum De Blankaart in Woumen, de

markt van Lo of aan de Drie Grachten in Merkem.

Haal er je gratis fietsfolder af of ontdek de route

tijdens Weekend aan de Stroom op 30 en 31 mei of

tijdens Fietsrijk (zie kalender). Download de app en de

vreemde vogels komen wel erg dichtbij…

Meer foto’s op onze

Regionale Landschappen

Westhoek

WILGENHUTTEN BOUWEN IN WERKEN

| 20 februari 2015 |

Ondanks wind en regen slaagden de vele

helpende handen in hun opzet: een speelplein

bouwen met levende hutten en tunnels!

DAG VAN DE NATUUR IN PERVIJZE

| 21 november 2014 |

De kinderen van de vrije basisschool van

Pervijze plantten enthousiast mee aan hun

Speelboomgaard.

LOS IN ’T BOS | 19 oktober 2014 |Kinderen en (groot)ouders ontdekten de schoonheid van het Koekelarebos vanuit kinderperspectief en ravotten erop los.

ErVarEn

DE RAKKERS VAN DE AKKERS

| 9 en 10 oktober 2014 |

Maakt de Grauwe Kiekendief in onze akkers

een kans? We gingen met expert Ben Koks

uit Groningen op zoek naar het antwoord bij

enkele landbouwbedrijven.

SNOEIcURSUS HOOGSTAMfRUITBOMEN| 12 en 21 februari 2015 |

In Diksmuide, Lampernisse en Jonkershove leerden de 50 cursisten de knepen van het snoeien! Ook in 2016 organiseren we een cursus!

© Patrick Claeys

2

natuuRRIjke tuIn

Vogels, vlinders, bijen,… verkiezen streekeigen groen. Laat ze dan ook geen bocht om je

tuin heen maken, maar zorg voor een groene omgeving waarin ze zich thuis voelen. Je

pleziert er niet alleen de dieren mee, over het algemeen zijn planten van hier ook heel

wat goedkoper. Bovendien groeien ze sneller en gaan ze ook langer mee, omdat ze beter

bestand zijn tegen ziekten en plagen in ons klimaat. Ban dus liever de sparrenhaag en

laurierkers uit je tuin en geniet in de winter van een aarzelende zonnestraal doorheen

kale takken, geurende bloesems in de lente, een frisgroen bladerdak in de zomer en

vurige herfsttinten in het najaar. Met gratis vogels en vlinders er bovenop! Meer tips in

onze brochure “Samen voor een groene Westhoek”, via www.rlijp.be of kom gratis de

provinciale brochures “Streekeigen bomen en struiken” en “De ecologische siertuin”

afhalen in het Bezoekerscentrum De Blankaart te Woumen.

Meidoorn ©

Miguel D

epoortere

kalEndEr

Weekend aan de StRoom ZATERDAG EN ZONDAG 30 EN 31 MEI | IJzer- en Handzamevallei

Op deze gratis wandel-, fiets- en vaarhappening zetten we de mooiste plekjes van de Westhoekdorpen in de IJzer- en Handzamevallei in de kijker! Een vogelvrije valleiwandeling, boeiende fietstocht of tochtje met de fluisterboot. Voor de allerkleinsten wachten de Westhoek K(a)D(ee)’s je op in Vleteren, Alveringem en de Blankaart.

Deelname: GRATISInfo: www.weekendaandestroom.be

fIetSRIjk ZATERDAG 2 MEI, 6 JUNI, 4 JULI, 1 AUGUSTUS, 5 SEPTEMBER, 3 OKTOBER | van 14u00 tot 18u00 | Grote Markt, Diksmuide

Begeleide themafietstocht van 28 km. Acht vreemde soldaten die hier honderd jaar geleden neerstreken en acht opmerkelijke trekvogels die vandaag halt houden in de IJzervallei leiden je door de IJzerbroeken. Deze

fietstocht legt de IJzersterke link bloot tussen Vreemde Vogels vroeger en vandaag.

Deelname: € 8, ter plaatse betalen, lekkere stop inbegrepenInfo en inschrijven: 051 79 30 50, pieter.tkint@stad.diksmuide.be

voGeLvRIj In de IjZeRvaLLeI ELKE DINSDAG VAN 30 JUNI TOT 1 SEPTEMBER | van 19u00 tot 21u30 | Startplaats verschillend

Tien exclusieve valleiwandelingen brengen je naar de stilste plekjes aan de IJzer- of Handzamevaart. Een gids vergezelt je op deze 5 à 7 km lange tocht met een straf verhaal uit de Eerste Wereldoorlog als uitgangspunt en vele vogel- en natuurgeluiden. Tijdens de tocht proef je van een lekker gebrouwen natje uit de vallei.

Deelname: GRATISInfo en inschrijven: 051 54 59 62, info@rlijp.be, www.rlijp.be/vreemdevogels

CuLtuuR In de natuuR - SnuISteRtoCHt 1 JULI TOT 31 AUGUSTUS | van 9u30 tot 18u30 | Bezoekerscentrum De Blankaart, Iepersteenweg 56, Woumen

Open de deuren van nestkastjes en laat je verrassen door vreemde vogels in de Blankaart. Laat je verwonderen door een mijmerende Gans en Grietje. Stap uit het boek en nestel je hoog in een boom.

Deelname: GratisInfo: 051 54 52 44, deblankaart@natuurpunt.be

SoLItaIRe en SoLIdaIRe bIjen 4 JUNI | van 19u30 tot 22u00 | Bezoekerscentrum De Blankaart, Iepersteenweg 56, Woumen

Kris Struyf neemt ons in de Week van het Insect mee door de wereld van de bijen. Met onder meer uniek filmmateriaal krijgen we een bijzondere inkijk in het leven rondom een insectenhotel. Voor wie niet veraf wil blijven van de dichtbije natuur!

Deelname: € 3Info: 051 54 59 48, blankaart@west-vlaanderen.be

bRouCkmoLenWandeLInG15 JULI | van 17u00 tot 19u00 | Alexis Decarneplein, Stavele

We verkennen het waterrijke landschap van de IJzerbroeken. Van op de oever genieten we van mooie vergezichten, verschillende soorten watervogels en steltlopers, de stroom,… We gaan ook wat dieper in op de geschiedenis van de dorpen Beveren-aan-de-IJzer en Stavele

Deelname: € 3, gratis -12j.Info: 058 28 88 81, toerisme@alveringem.be

voGeLvRIj In de HandZamevaLLeI 20 AUGUSTUS | van 9u00 tot 16u30 | Station, Bortierlaan, Diksmuide

Samen met een gids stappen we een volle dag van Kortemark tot Diksmuide. Onderweg genieten we niet enkel van de stilte in dit prachtige landschap, maar ontdekken we enkele straffe verhalen van Oude Belgen en Romeinen, jagers en herders, Duitse soldaten en hun vliegveld in de Broeken. Een boeiende ontdekkingstocht van 16 km voor de actieve stapper.

Deelname: € 2, treinticket van Diksmuide naar Kortemark inbegrepenInfo en inschrijven: 058 31 14 94, www.vormingplusow.beMeenemen: picknick, drank, stevige stapschoenen

coloFonDe Landschapskrant is een uitgave van het Regionaal Landschap IJzer & Polder vzw. - Bezoekerscentrum De Blankaart, Iepersteenweg 56, 8600 Diksmuide, 051 54 59 62. Het Regionaal Landschap IJzer & Polder vzw wordt financieel gesteund door de provincie West-Vlaanderen en de gemeenten Alveringem, Diksmuide, Houthulst, Koekelare, Kortemark, Langemark-Poelkapelle, Lo-Reninge en Veurne. De landschapskrant wordt gratis verspreid bij alle inwoners van deze gemeenten. Oplage: 36.000 ex.

Werkten mee aan deze uitgave:Tekst: Klaas Bogaert, Dieter Coelembier, Miguel Depoortere, Valentijn Despeghel, Sharon Kesteloot, Nele Saint-Germain, Henk Schaut. Foto’s ©: Yves Adams, Klaas Bogaert, Rik Clicque, Wim Debruyne, Miguel Depoortere, Miel Ferdinande, IFFM Ieper, Dienst Toerisme, Cultuur Alveringem en Stadsarchief IeperVerantwoordelijke uitgever: Henk Schaut. Vormgeving en druk: Drukkerij Lowyck - Oostende.

nIEUW! VollEdIG oVErZIcht

op WWW.rlIjp.bE/kalEndEr

GeeLGoRS PRofIteeRt van GRoenbemeSteR jaPanSe HaveR

Binnen een proefproject van de regionale landschappen in de Westhoek en de Vlaamse Landmaatschappij zaaiden landbouwers het voorbije najaar Japanse

haver in op enkele van hun percelen. Japanse haver is een uitstekende groenbemester en vormt bij een tijdige inzaai nog zaad. Dat zaad zorgt in de winter voor een welkome voedselbron voor tal van akkervogels. Onder andere tientallen geelgorzen smulden van het graan op de verschillende perceeltjes. Een schot in de roos voor zowel landbouw als natuur! Lees er alles over op onze website www.rlijp.be.

WeRken oP Z’n ZondaGSZONDAG 28 JUNI | van 13u00 tot 18u00 | Landschapsbelevingscentrum, Vladslostraat 9, Werken (Kortemark)

Het landschapsfeest trekt dit jaar naar Werken, waar natuur en straattheater in elkaar versmelten. Naar jaarlijkse gewoonte kaderen we de mooiste plekjes voor jou in. Wandel doorheen de broeken van de Handzamevallei, geniet onderweg van vogelgezang in de chill(p)zetel of verken de vaart met een kajak! Glip mee met de vlottenoverzet en luister naar mooie vertellingen. Waag jij je ook aan een insectenhapje?

Deelname: GRATISOrganisatie: Regionaal Landschap IJzer & Polder en gemeente KortemarkInfo: 051 54 59 62, info@rlijp.be, www.rlijp.be

© Miel Ferdinande

© Vildaphoto Yves Adam

s©

Dienst Toerism

e & Cultuur Alveringem

3

4

5

6

7