Lang van 221 01 2002

221 Thng

1.2002

Nha-s'i NGUYIEN CHINH CUNG Nha-si VO THI LAN DAi

..... liniqua Mdicale RACHEL ontral , fltiu h&l 7 phOng 04

s 30) Tel: (514) 849-1038

, lit-su :XUAN NGHiA

N vt Dl-TRU vAo HOAKY 95 Ste-Catherlne Ouest, Montreal

Tel. (514) 843-3155

ChuyAn vi~n Tl-chnh & Bo-hi6m Nhn-m~ng Chu, Vo Thnh Tuong, s.sc" A.v.c.

279 Place de la Poudlere, Verdun, ac" H4G 3K5 (Metro Lasalle) - Tel : (514) 767-2874

TI~M V ANG - BUOUTERIE

PUc-oES-RT www.alco.qc.ca Emall: [email protected] . .... i?

Vn phong Cali: Vn-phong DC: 19112 E. Center Ave. 6269 Leesburg Pike

Orange Sulte#306 Calllornla 92869 Falls Church, VA 22044

Lui)lt su I Avocat LLJONG V AN TUAN

Mua ban & sua chita nit trang v ANG CAM TH~CH m)T XOAN

6700 Cote des Neiges #214 Tel: (514) 344-5692 Montreal, Quebec H3S-3B2 Fax: (514) 344-8221

Tel I Fax: Tel: (703) 237-5273 (714)633-5997 Fax:(703)5327453

1114 Beaubien Est, Suite 206, Montreal Tel: (514) 272-0503 Fax: (514) 270-1143 4300 Steeles East, #A-201 Tel: (905) 944-1900

Markham, Ontario L3R OYS

CN THU-Ml)C LNG VN? Lu~t su E>O XUN HOA (Nguyiin Lu~.t-su Toa Thuc;mg-tham Sai-gon) 7304A St. Denis, Montreal, H2R 2E2

Tel: (514) 279-7540 Xin xem tr~n bao XuAn, ho.tie vi-bao Lang Vn www.tapchilangvan.com

MU6N NGHE NH~C. E>QC TIN MOI, BAO CO, THO, TRUYt,N CUOI, ..

Vn-phong Bo-him va Djch-vy NGUVEN eA ofNH

4860 Circle Ad " Montreal Tel: (514) 482-9153

Xin d~n vi~ng vi-bao Lang Van www.tapchilangvan.com

Sch In tuy$t dop, trlnh-by r6-rng, hQp-ly Dy 960 trang kho ltJn, bla cllng c6 Jacket Gl 45 m9-klm (70 gla-kim) k6 c culfc-phl

Mpt xuift-philm d{ll-gla-dlnh cl/lJ quan-nhan QUVNCH va con em nen co trong nha:

Cu6n sach vift diy-du, cOng-bng va trung-thl,l'c nhft ve chiin-tranh Vl~t-nam, qua:

53 tr~n danh l6'n, kem su-do, diln-tien, ket-qud. e Nh~n-dfnh cua tac-gi ve chien-tranh VN. Lfch-s, t6-chc, uu-khuyet-dilm

cua Qudnllfc VNCH Qudn-di My lf!-i Vi~t-nam. Qudn-di CS Bdc Vi~t va Vi~t Cng M t s6 chien-c~ thong-d~ng

lf!-i chien-tru

' .

~ ~ tlibrv niinz; mfJi; Uulr W{U11 9j,dnrj; 9J d:nl fluliuf Vuuf ldnJv c1uio ~ J,Q,D-~, udAtv-lu:tw w;l; ~ lu:tw

fiin; nfhi, tu1I ~

langvdn P.O. Box 218, Station "U" Toronto, Ont" MSZ 5Pl, Canada Tel: (905) 607-8010 I Fax: (905) 607-8011

E-mail: [email protected] www.langvan.net

Publications Mail Agreement 1461709 Customer Account No: 204291699

Printed in Canada Published 12 timei a year (Publications Class Mail Reg. No: 8040)

ISSN: 0832-1922 - LDN: 310578

Volume XIX - No 221 - January 2002 Nm thU 19 - B~ 19 - s6 221 - thng 1 nm 2002

TRONG s6 NY: Tht-gi6i 30 ngay qua .................................... "" ............ "."." ..... " ........ ".3 Tl? thanh dn tinh.".""""""""."".""""."."."""""".""".""""."" .. ""."7 Cut';>c chin ch6ng khung-b6.""." .... ""." ..... ""."""."" .. """"."""""""9 Trong liing ...... """"."."" .. "" ....... " ....... """ ... """""" .. "."""""""" .. " .12 Ngoai x""" ..... "." ... """".""" .... " .... """"""".".""" .. """ ... """" ... ""18 Tin Vi~t-nam ......................................................... " .................. " ........ 23

Chuy~n nguai chuy~n ta: Chuy~n cu6i nam, Son TUng""""""""."""30 Nobel van-h9c 2001, Hong Huy" ... "" .... """""""." .. ""."""""""".""34 Chin-tranh "ban". Minh D~o .. " .... . " ...... : .... "." ... " ..... " .. "." .... " .. " .. " .. 36 MQt mua Xuan chng con xuan, Nguyen Van Thl>ng"""""""""."""44

Chuy~n ng\l'a. Hl> Dinh"""""""""""""""".""."" .. """"""".""" ..... :48 M la ng\l'a. H~ng Huy".".""""" .. """""" .. ""."."""""."""""." ... "".56 Xuan tir trong 4y, Vi~t Chi Nguyen Hli'u Quang.".""" .. """"":"" .. "".62 Mua Xuan trong h~-sa b~nh-ly Nguyen Du, Tr'an van Tfch"" .. """""64 Hoa d~o nam ngoai, truy~n ngn Hoang Nga"""""""""""""""".".68 Nguai lfnh gia va mua Xuan Bile My, tho Cao Hoang Nhan"""""""71 Them mQt l'an Xuan, tho Nguyen Huy Phuc""""."""""""""""""".73 Thng ch~p. chq rltm, truy~n ngiln NgO Nguyen DOng"".""""""".".74 Thtm mQt mua Xuan mi, tho Tr'an Vll'n ~.""""""""""."."""""."."78 Do d9c, truy~n nglin Ph~m Thanh Chau."""""""" .. """""."."""."" .. 79 Ll thu Xuan. tha Phan Long Yen"""""""""""""""""." .. """""."""80 Chi~u cu6i nam. tha Nguyen Duy Tm"""""""."."""""""""."""".83 M6n 4ua cua nam, truy~n ngn Hoang Du Thuy"."""""""""".""""85 Nhihlg mnh hoiing-Mn SCranata, truy~n ngn Tuy Anh"""""""""".89 Tao phung Xuan h

041-Dl~N lNG VAN MONTREAL:

Vo Ba Thi~n DT: (514) '766-8323 Fax: (514) 766-8531 Pagette: (514) 202-7256

. MASSACHUSETTS: Hoang Thi Kim Sinh DT I Fax: (781) 961-3467

. TEXAS: Truung Si Luung DT: (817) 265-6356 Fax: (817) 548-8563

. LITTLE SAIGON, CAL/: NgQC Vn DT: (7 14) 893-2018

. FLORIDA.; I Linh Phuung DT: (407) 578-8006

. PA & NEW YORK: Nguy~n DAng Tun DT: (610) 258-1 719 Fax: (610) 258-2037

. NEW JERSEY: Nguy~n Huy Phuac DT: (609) 665-3654

. HAWAII: Tran NgQc DT: 808-942-4648

. HOA-LAN: Ho Thi Chie'n DT: 0229-231-666

. l>UC: Dr. Ng6 Vi~t Diing

Di~n-tho~i: 2316-56949

. NA-UY: Duung Kim DT I Fax: 9Z88-8393

. UC: Dan Ha Nguy~n VAn T~ DT: 02-9742-3946

B(> XIX, s6 221 - I - 2002

the:.giOi 30 ngay qua

Tinh-hlnh chu cang thng voi hai bien-c6: tr~n chin A-phU-han va nguy-co chin-tranh giua hai imoc n-H'Oi.

Trang khi m~t tr~n ch6ng khung-b6 a A-phu-han da qua khi gfai-doi;m tan-kh6c, ya bat d'u lang diu. thi m~t tr~n n-lf6i cng thng t(H d(') t1;1i vimg tranh-cMp Kashmir, bimg n6 tir V\J D~cc6ng Kash~ir t:ln-c6ng vaa tr\)SO Qu6c-h(')i ~n h6m 13.12, h1;1-sat l4 nguOi n.

Ngay 28.12, hai ben An-d(') va lf6i-qu6c (Pakistan) da pha-kich vao nhau su6t dem tai Kashmir. An-d6 da ra lenh di-t.n 5000 dn An thu(')c 17 iang d9c thea bien-giOi va cnh-cao 10.000 dn lf6i

a 24 lang Mn kia bien-gioi nen di-tn. Hai Mn da cm rihau bay ngang kh6ng-ph~n, rut d1;1i-sU' V~ va c6 the da1;1n giao trang nay mai. Hai ben cUng da dan hang ch\)c ngan binh-si voi phn-lqc-co chie'n-du, d1;1i-bac va phi-d1;1n t'm xa d9c thea 2000 cy s6 bien-gioi chung giua hai nuoc, ch~y dai tir bo bien A-r~p Mn t~n chn day Hi-ma-l1;1p-san. Hai ben cung tuyen-b6 "kh6ng thfch chie'n-tranh, nhung san-sang n6 sung."

T6ng-th6ng lf6i-qu6c, tuong Musharraf da bay sang Bac-kinh h9p vai Chu-tjch Giang Tr1;1ch Dn, Chu-tich Qu6c-Mi Ly Bhng, Thu-tuong Chu Dung Ca va Ph6 Thu-tuong lf6 Cm Daa trang 5

JAMMU KA

CHll\IA

INDJA

Bd11 di; cua Lie11-hifp-qu

ngay lien-tie'p. Trung CQng va Hbi-qu6e eiing e6 ke thii ehung la '5n-dQ. Trung CQng e6 1,3 ti dn; An-dQ e6 1 ti dn va lfOi-qu6e e6 150 tri~u dn. C ba eung e6 vu-khf nguyen-tu.

T6ng-th6ng Hoa-ky Geroge Bush da di~n-thol;li n6i ehuy~n rieng de xoa dtu t6ng-th6ng hai ben. Han ai he't, My se lm vao tM k~t: lfOi-qu6e -la d'Ong-minh s6 1 eua My trang tr$n ehie'n eh6ng khung-b6 i1J A-phU-hlln, va An-dQ la d'Ong-minh lon eua My v! kinh-te', va m~t tr$n toan-e'lu-ho bao vy Trung CQng v! qun-su.

An-dQ doi lfoi-qu6e blit gill' Hinh-t1,1 2 nh6m khung-b6 Lashkar-e-Taiba va Jaish-e-Mohammed dll tA'n-eOng vao tr1,1-so Qu6e-hQi An.

Vao nhilng ngay d~u nm 2002, lfOi-qu6e di! ehiu nhugng-bQ, ra l~nh truy-t~m qun khung-b6 va rut bOt binh Hnh ra khi viing bien-gioi gifta hai nuoe. Tuy nhien. tl;li vimg tranh-eh'p Kashimir, khOng-khf ehie'n-tranh vn tie'p-dien.

Vn ehu , m~t tr$n Do Thi - Palestine eng thng tl;li Trung DOng, sau khi qun khUng-b6 lfOi-gio Hamas eho n6 lo(lt bom tt,r-st, gie't hang eh1,1e nguoi Do-thi. Do-thi qui-traeh hoan toan eho Yasser Arafat, Chu-tteh Pales tine.

Do-thi da dt dUt lien-l(le vai Palestine, mo ec eu

Giai Thl;lch, 2 tri~u Qu6c-dn-dng chl;lY ra Dai-loan, l~p thanh Trung Hoa Dn Qu6c.

Hi do Dai-loan rQng 35.980 c)( s6 vu6ng vai 1566 cy s6 bo bien, dn-s6 22,4 tri~u. Ng6n-ngu: quan-thol;li, H~ va Phuc-kie'n. Sac-tQc: 84% nguoi H

Chi& may bay ch 197 nguof. c6 the r6t xu6ng bien, ne'u chie'c giay cua ten khung-b6 pht n6,

t~o ra mQt 16 thung 16n. Lai lich cua ten khung-b6 kh6ng ro rang. Trong s6 tMng hanh Anh, hn ten la Richard C. Reid, 28 tu6i. Nha chuc trach PMp nh~n di~n han la ngum Tfch Lan, ten la Tariq Raza nhung chinh phu Tfch Lan phu

nh~n dieu nay. My hn la nguai Anh, cha nguai Jamaica, qu6c t!ch Anh, m

Duong-lich, tuyet chi day khong 1 phn!

ThHruong Buffalo, 6ng Anthony Masiello di nghi le Ging-sinh va bi k~t cach toa Thi-chinh 543 cy s6 (270 d~m), phi kh6-khn lam mai tro ve duqc nhi~mso. 6ng tuyen-b6 vai bao-chi: "Ong gia Noel cMc khoai Buffalo Mt co! By gib n6 gi6ng h~t nhu Bac qrc cua 6ng!"

Buffalo nam tren vong dai tuyet cua vung Ngu d1;1i h'C>, bao gia cung chiu nhiiu tuyet va bao tuyet han cac noi khac. Cu6i nam 2001, thbi-tiet vung nay thay-d6i bt thuong, tir thang 1 o Mn t~n le Giang-sinh, khf-h~u vn m ap nen luqng nuac h'C> b6c hoi nhieu han m9i nam, t1;10 thanh nhung

tr~n d1;1i tuyet keo dai hang tu'n. Cho tai nay, luqng tuyet d6ng cung tren m~t t hang lam

pho b6ng o Toledo, Peru phat n6 dfr-d(>i, lam S\lp-d6 cc cao-6c va gy thanh mqt dam chay kh6ng-rn keo dai b6n 6 duong, giet chet 296 ngtroi va gy thuong-tfch cho 150 nguoi khac.

tit thanh den tinh

. Nam 2001, My dw7c 281 trifu dan. Tieu-bang California ~6ng nht: 34,5 tri~n. han c toan qu6c Canada (33 tri~u).

. Tr;d My, ti-sd tluft-ng/liefp le11

B(l XIX, s6 221 - I - 2002

cao 11/uft tro11g 27 11am qua: m6i tul\n them gl\n nua tri~u nguoi mt

vi~c. Hi~n c6 han 4 tri~u don xin trq-cp tht-nghi~p. so vai cu6i nm 1982, chi c6 3,82 tri~u.

. M611 d6-vf1.t Sumo c6 th! duqc dua vao Thl-wj11-h9i tu 11am 2008: Thl,TC ra, ~6n d6-v~t nay XUng-dng dUCJC li~t vao danh-sach cac bq m6n the-thao; vn-de 16i-tMi la k~t giua hai bn dieu-

1~. Dieu-1~ cua The-v~n-h(>i la cac m6n the-thao deu chp-nh~n cho c nam ln nu tM-tMo-gia dua tai. Dieu-1~ cua m6n Surna la cm ph\1-nu len san du, vl Surna la m6n vo thieng-lieng c6-truyen, rna ph\1-niI thl kMng duqc s;,ich-se cho Htm vl kinh-nguy~t hang thang!

. Nlui11-lor;zi thai tao-hoa: 420 tri~u 'q1. Th6ng-ke cua My cho biet, trong nam 2000, tren trai c Ma-lai, Tn-gia-ba, Colombia va Costa . Rica "gia" nMt, vai 30% dn-s6 tren 65 tu6i. Dn Nh~t. 28% tren 65.

. Dan My 11u6i lr;zc-da: Phong-trao nu6i 11;1c-da len cao t1;1i cac tieu-bang o mien Trung Hoa-ky, nMt la Kansas. Ly-do, la de ch6ng co d1;1i . L;,ic-da an s1;1ch co d1;1i. ke c co gai, va giup tia s;,ich cac canh la loa-xoa duai tMp. L1;1c-da an nhieu co han son-duong va c6 kh-nng danh du6i ch6 s6i khi bi tn-ct>ng. L;,ic-da cao den 2, l met (7 ft) tinh den vai, nhung kMng cl\n phi lam hang rao cao de gifr chUng. Gia mqt con 11;1c-da d\fc My la 2500 my-kim, con cai 5000 my-kim.

. Cho ti11h-tru11g, phi 11u6i con. Cac 6ng nen dqc tin nay. Mng-tinh luyen-ai thuqc nu-pnai sinh ra 3 dua con. Khi c~p nay ly-thn, da

quay ra ki~n 6ng ta, doi cp-duong cho 3 dua tre. Toa-an Thuy-dien ra phn-quyet, n6i rang thea lu~t-phap, nguoi dan 6ng c6

trach-nhi~m vai cac con huy!t M. phi cp-duong cho m6i dua 265 my-kim m&i thang. Theo lu~t t~ng tinh-trung cho ngn-hfog tinh-trung, nguoi t~ng se duqc giU kin ly-lich. Ong Thl:ly-dien nay t~ng tinh-trung cho b1;1n nen ra n6ng-n6i!

. Tau My ch thit ga sa11g Cuba. Llln dl\u-tien trang 40 nm chien-tranh l1;1nh va cm-v~n. hai chi& tau My da cha 500 tn thit ga d6ng 11;1nh va 24.000 tn bap tir New Orleans vao thu-d6 Havana Mn cho Cuba. ~nh c~m-v~n mien-tru cho thl!c-phm va y-duqc, nhung truac nay Cuba cm mua cua My.

. Qut?.11 chua danh nu-ti, bi bat. C6ng chUa Buniah al-Saud, 41 tu6i, o Florida, chu cua Qu6c vuong Saudi Arabia, da b! cnh-sat My dua ra toa ve t-so va tr lai:

Qu~n chua al-Saud kh6ng th6ng-bao vi~c thay-d6i d!a-chi thea qui-tac ngo1;1i-giao nen quyen d~c

mi~n tai-pMn bi bai-bo. Neu bi coi la "c6 t

"trum" va 70 tay anh cht thuQc 6 mafia Genovese a nha hang Rigoletto, Bronx cung cac bng Pasquale Parrello va Capanelli. FBI d cai duqc mQt thm-tu vao ho1;1t-dQng trang d'au na mafia su6t 3 nam, d tham-dl,1 tt c cac bu6i h9p bao-cao c6ng-tac hang tu'an, nam vfrng cac bang co t6ng ti~n. cuop ciia, cha vay ct c6, mua ban vu-khf bt-hqp-php va n~ng nht la vi.i cuop hon 6 tri~u my-kim tih luong nhAn-vien cua nMt-bao New York Times. Trum Savarese c6 the Ianh an 355 nm tu, va hai 6ng trum kia, mOi nguoi 40 nm.

. FBI khdm phd mt o' gid.11-diefp Do-thai. Nha d1;10 lu~t ch6ng khung-b6, FBI rQng tay hon, trang khi thea du cac t6-chUc khung-b6 A-r~p. d tlnh-co khm-ph ml,)t t6-chuc gian-di~p cua "d'6ng-minh" Do-thai, bat duqc hon 100 ten. Luoi gian-di~p nay

lien-h~ tr1,1c-tiep sa . Tlnh-bao Mossad, Qun-bao Do-thi, cac bng dng hlnh-Sl,1 va 2 dl;li c6ng-ty.

. Si! thtj.t tran truo11g tr;ii Bo-gia-lr/i. De thu-hllt khan-gi hieu-ky va ho ng9t, dai truy~n hlnh M-SAT TV a Sofia, Bo-gia-lqi, da cho phat hlnh chuong-trlnh "S1,1 th~t tr'n tru'6ng", vai nu xuong-ng6n-vien xinh dyp Galina Petkova, 19 tu6i, xut-hi~n tru6c 6ng kfnh VOi bl) y-ph\)C cua ba

Eva trang lue d9c tin-tue. Chi trang vai ngay, k~ tir 10 thng 12, chuong-trlnh nay d thu hllt g'hn

. tr9n s6 khn-gi trang vung, khien cac dai khc than troi nhu b('mg. Tuy nhien, trang s6 khan-gi, ci:ing c6 nguOi than-phien. Ml)t ba tuyen-b6: "H9 n6i la Si! thtj.t tran truo11g, thea t6i, tran truong thi c6 da'y, nhung chlic gl la . . . tlujt"?

. Lam cha eiing kho! Theo tin AP, h'u het cac linh-m9c tre a Anh-qu6c d~u d ghi danh thea hc cac 16p TMi-c1,1c-d1;10 de .trau-gi'6i kh-nng tv-v~. ben c1;1nh kh-nng truyen giao. Thea bn phuc-trlnh cua Di;ti-h9c Lun-d6n, trang s6 1300 linh-m9c t1;1i Anh, c6 91 O nguoi bi chui b6i t1,1c-tiu, 260 nguai b~ de do1;1 tfnh m1;1ng va 192 nguOi bi b1;10-Mnh c6 thuong-tfch. Hung-thu thul)c nhieu gioi: du-dng, nguoi mlic b~nh tam-th'n, giao-dn gi~n dit vl khOng ly duqc hyn lam le thanh Mn hay rua tl)i theo y hQ, hay nhfrng nguoi chu-truong t1,1-do ph thai, t1,1-do d'6ng tfnh luyfo-ai, khi nghe bai ging trai y. li~n nhao '1en toa ging hanh-hung cac linh-m9c.

Cac lop Thi-qrc-d1;10 nay do Manufacturing, Scie~ce and Finance Union, co-quan d1;1i-di~n cho hang trm nha thO ti;ti Anh-qu6c dung ra t6-chuc. KM th~t! Trang x-hl)i dien-lo1;1n rtay, mu6n

Xin giGl-thl(iu cho bn be, thn~nhn o quoc-nOI

8 tang vdri

Vl-bao Lng van: www.langvan.net

hoan thanh nhi~m-v9, ngoai ci c6 trfog, cac Cha ngay nay con c'n them c cai dai den!

. Tin Lanh M l-ttiy-ca dtft sdch . Harry Potter. Trang khi phim Harry Potter h6t b1;1c ti a My va nhieu nuoc khc, nha tha Tin Lanh Alamogordo a Me-tay-co t6-chUc le d6t sach Harry Potter, do M1,1c su dU'ng d'au Hl)i Thanh chu le, vai hang trm tin-d"ei tham-gia. Mi.ic-su Brack tuyen-b6: "Saclt Harry Potter la ki~t-tac lua gi;tt cua quy. Sach nay d1;1y tre con cach lam php-thu~t de tro thanh phu-thuy, phap-su hay th'lly cung."

Cac tfn-d'6 mang sach Mn nha tha nl)p, r'6i cung m\)c-su quay qu'an ben d6ng lua, vira dbng ca bai Amazing Grace, vira nem tung cu6n sach vao lua.

Trang khi d6, a ben kia duong d6i-di~n v6i nha thO, m()t dm d6ng dung dai khong 400 met, ht> khAu-hi~u. phn-d6i vi~c d6t sach, cho d6 la hanh-dl)ng cua Hitler.

. LHQ cti/J thi ca11-cuac toa11 eau. Tfi't ca cng-dt\n mQi qu6c-gia tren tri clt se dung chung ml)t the cn-cuoc c6 nh va d~u tay, do LHQ cp. D1,1-an nay do Pascal Smet (Bi) d~-trlnh va d duqc mang ra tho-lu~n so-khoi .

. Xe Nlujt du

Cu(Jc Chien Chong Khung-Bo': /

A-Phu-Han Thoat Ach Taliban,

Bin Laden Vn T~i Dao; ,My Chun-Bi Danh Iraq

Aphu-hn co chinh-phu moi

Hem I 00 ngay sau V\l quan khung- b6 t'n-c6ng vao New York va DC, va g'lin 10 tu'lin sau khi qu phi-d~n Tomahawk d'liu-tien cua My n~n vao hang 6 Al Qaeda o A-phu-h1in, ng

dQi vao cac hang dQng chllng-chit khp nai truac khi m ba miii dui tfo-cOng tit ba huang vao.

Qun Al Qaeda d c6-tbu ngc;m B~ch son, dung tr9ng-pMo dlm-cv trong nhieu gicr, gAy thi~t-h~i cho lien-qun A-phu-hn va ch~n buac tifo cua su-do an 10 San chien cua My.

Lien-qun My-A Phu Hn d phi lui l~i nhieu l'n, dung B-52 va phi phlio oanh-kich nhieu dqt truac khi tifo len. Cu sau m6i dqt oanh-t~c vita dut, khi lien-qun tien len, thl qun Al Qaeda l~i ngoi ra, trut d~n xu6ng sucrn nui nhu mua. Qun-dQi My dli d6c toan Ivc. trut c kho bom len ng9n B~ch son trong nhieu ngay lien-tiep va tlm cach tien tai, du ch~m.

Ngay 11.12, qun Al Qaeda mQt s6 ch~y thoat qua khe nui, mQt s6 ciung h~-th6ng truy'en-tin

lien-l~c vai lien quAn, xin bang vl d~n duqc d c~n. Cu6i cung lien-quan d lam chu chien-iruong, bt dlu cuQc lung va di~t trong bang ngan hang dQng lon nh. Bi~tkfch My d m cuQc ta'n-cOng bng Ivu-d~n va chiem duqc h'm chi-huy trung-m:mg Mm 12.12.

Theo ngu~n tin cua Hazrat Ali, tu-l~nh chien-truong cua lien-quan A-phu-hn, Osama bin Laden d bi bom dnh b~t ra khi hang d()ng, bo ch~y vao thung-liing Waziri, va Milawa, bo l~i nhieu

Tan chlnh-phu A-phu-hn kj hiefp-uc nhif Anh-quoc bdo-vef an-nillh.

Hinh tren: Bieft-kich-quun Anh

10 tang vdn

xac chet, trong d6 c6 xac c~n-v~ cua y. May bay B-52 va C-130 tiep-t\lc truy-kich tit tren kMng.

Bi~t-kich My danh trong hang dQng va Thuy Quan L\IC Chifo lung S\JC trong rung nui va thung-lfing. Thinh-thong n6 ra nhiing vi) ch~m sung dii'-dQi nhung ngn-ngui. Tan qun Al Qaeda hn rbi ch~y. doi khi de l~i xac chet va thuang-binh. Osama bin Laden vn bi~t mu trn tich.

Ngay 18.12, lien-quan Mm duqc 250 xac Al Qaeda, bt s6ng 25 ten. Vn khong c6 bin Laden.

Tinh-bao My tiet-IQ, c6 the Osama bin Laden d thoat khi A-phu-hn, qua lfOi-qu6c r~i dung tau bi~n sang Somali ho~c vung bien-gi6'i Yemen va Saudi Arabia. T6-chuc Al Qaeda c6 mQt dQi thuang thuyen rt lon, vita de kinh-doanh, vi'ra dung lam phuang-

ti~n chuy~n quan bi-m~t trong nhieu nm qua. Trong khi d6, vao dem trit-tich 31.12, tlnh-bao My pht-giac tung-tich giao-si Oinar, lnh-t\1 Taliban Bagran, phia tay be Kandahar.

Phao-dai bay B-52 tiep-t\Jc kMng-t~p vao cac hang d()ng va kho d~n cua Al Qaeda 6 phia bac Kandahar. My tung ra m()t lo~i bom fam nhi~t d~ dnh trong mua dong. Bom nay sau l'n n6 thu nht, tach ra tbanh bang ngan hOn bi, ln vao cac ch6 tM'.p trong cc hang d(mg va pht n6 ran thu hai, suc cong-ph m~nh nhu mQt qu

l\l'U-d~n. khi MP nhi~t-d() tu 35 d() c (95 d() F) tro len. Ngoai ra, con c6 mQt lo~i phi-titn khi btin vao cc hang d()ng se kMng ph s~p hang dQng, rna d6t chy toan bQ

du~ng-khf, khien sinh-v~t ben trong chet ng~t.

Qun Pakistan d1,mg-dt'.) Al Qaeda

Ngay 19.12, quan lfOi qu6c

(Pakistan) phong-thu bien-gioi da bat duqc 156 Jfnh Al Q~eda nguoi A-r~p tu vung'Tora Bora tr6n sang Parachinar.

Thua lue lfnh H'Oi Mt dn, 42 tu.,.binh Al Qaeda da cuop sung, ban chet 6 lfnh gac, etiop 4 xe ch~y thoat.

Lfnh lfoi truy-kich, ban chet 4 ten, bat !~i duqc 13 ten va tiep-t1,1c !Ung kiem khong 30 ten khc t~i m()L vung nui a bien-gi6'i lfOi-qu6c va A-phu-han.

Oie tu-binh bi bat l~i duqc khai rang chung duqc lien-quan A-pht1-hn rna dubng cha tr6n qua lf6i-qu6c.

BAng hinh Bin Laden l~i xu~t-hi~n

tren truyen hinh Qatar

Dai truyen hinh Qatar l~i pht hlnh Osama hin Laden dua ra lbi keu g9i cac nu6'c H'Oi-giao tham chifo ch6ng My. Uln nay Bin Laden xu't-hi~n trang b(> d

cho bie't cu6n bng hlnh thu vao lue nao, t1;1i dau, va lam cach nao tai duge dai. Day la dai truy~nhlnh than-c~n vai Osama bin Laden.

Al Qaeda t~i Phi va Nam duang

Vai SlJ gil.lp-do cua cac c6-vrin ch6ng khimg-b6 cua My, D1;1i-dl)i khinh-binh Lvc-lugng d~c-bi~t Phi-

lu~t-tan da m cul)c hanh-quan vao ngo~i-o thHrfo Isabelle, thu-phu cua tinh Basoilan mien . Nam qu6c-gia nay. Ml)t V\J ch1;1m sung da dien ra trong 15 phut. Quan-dl)i Phi b! thuong 2 nguoi. QuAn Abu Sayyaf do Al Qaeda

hua'n-luy~n thlio ch~y. mang theo ml)t s6 b! thuong, va de 11;1i 2 xac.

Lb~n quan Abu Sayyaf hi~n dang . giam-c'm hai nba truy~n giao Hoa-ky, la Gracia va Martin Bumham.

Trong khi d6, S Tinh-bao Nam-duong cho bie't, Al Qaeda c6 ca-s hufo-luy~n qun khung-b6 tren do Sulawesi, cach thu-dO Jacarta khong 1600 cay s6 (1000

d~m) ve phia DOng Bac. Quan Al Qaeda t1;1i d!a-phuong da cung-crip vtl-khi va thlet-l~p ke-ho~ch ufa-cOng cac nha tho, tan-sat tin-db Thieh-chlia-giao t~i Poso.

Trung Cc)ng tilp-t1.1c ban vu-khi cho qun khi'mg-bo

Theo to Washington Times, B~c-kinh la ngubn cung-c'p vil-khf cho quan khung-b6 Al Qaeda cua Osama bin Laden, ngay c truc va sau ngay 11 thang 9 vua qua. Vao eu6i thng 9.2001, Trung Cl)ng con cho tau ch d'y phi-ti~n SA-7 giao cho Al Qaeda. Day lA 101;1i sung phong khOng d~t tren vai, gi6ng nhu ho-ti~n Stinger eua My.

Trong cae hang dl)ng Tora Bora, Bi~t-kich My khlim-ph va

BO x1x. s6 221 - 1 - 2002

t!ch-thu nhi~u kho vii-khi mang nhn hi~u Trung Ci>ng.

Bi>-trung Qu6c-ph0ng My, Ong Rumsfeld xac-nh~n vai bao-chi: c6 c nguoi Trung-hoa ehien-driu trong bang-ngil Al Qaeda.

Pht-ngOn-vien b

tronglang Sau 4 nam "bth-d(mg",

VAn Bot Vi~t-Nam Hi-Ngo1;ti chinh-thuc ph1:1c-ho1;tt

D~i-HQi-d"Ong Vn But Qu6e-Te' trang phien hQp ngay 28 thng 11, 2001 vua qua t~i Luan-dOn, thU-dO Anh-qu6e, da bO phie'u bieu-quye't

d~ng y phl;le-ho~t tu-eaeh hQi-vien eho Vn But Vi~t-Nam Hi-Ngo~i. vai ti-s6 54 phie'u thu~n. kMng phie'u eh6ng, kMng phie'u tdng.

Duqe bie't Vn But Vi~t-Nam Hi-Ngo~i da bi Vn But Qu6e-Te' li~t vao tlnh-tr~ng b'.t-dQng (dortmant) tir thng 7 nm 1997 vl ly-do hing-eimg nQi-bQ. Du v~y. eae trung-tam vn duy-trl ho~t-dQng t~i eae dia-phucmg. Cu6i nm 2000, Ban Chtip-hanh VBQT uy-nhi~m eho Ong TOng Thu-ky Terry Carlbom, lien-l~e vai hai ban eh'.p-hanh va t'.t e eae trung-tam thuQe hai khuynh-huang trang Vn But

Vi~t-Nam Hi-Ngo~i de t6-ehUe D~i-hQi th6ng-nMt.

K!t-qu, D.~i-hQi tai-l~p Vn But VNHN da nh6m hQp vao thang 3.2001 t~i thu-do Hoa-thinh-d6n, Hoa-ky, duoi sv ehll'ng-kie'n va e6-vn eua Ong T6ng Thu-ky VBQT, va thnh-ph'n tham-dv D~i-hQi la 1 O (trang t6ng-s6 12) trung-tam, 1

12 lang vdn

trung-tm v~ng m~t nhung chp-nh~n ke't-qu D~i-hQi va 1 trung-tam ty-ehay.

D~i-hQi tai-l~p VBVNHN d b'Au nha vn Minh DU'e Hoai Trinh,

sang-l~p-vien eua t6-ehUc, vao vai tro chU-t!eh Ban Ch~p-hanh trung-ucmg, ho~t-dQng voi cae Trung-tam: Mi~n DOng Hoa-ky, Nam Hoa-ky, Florida, Louisiana, Georgia, Nam Cali, Be Cali, Ontario, Qu6bee, u-chau va Sydney (Ue-chau) -(xem Ph1:1-h;1c 1)

Trang ky D~i-hQi Vn But Qu6c-Te' vita qua, nha vn Minh DU'e da huang-dn phai-doan VBVNHN tham-dv D~i-hQi, vai eae thanh-vien gbm eac nha vn Nguyen Due An (T6ng Thu-ky), Tr'An Thy Van

(D~ nhi PCT), nha tho Hoai Vi~t va eac Ong Nguyen Vi~t Due, Nguyen Quang Huy, hQi-vien tn-trq.

Sau khi D~i-HQi-d~ng VBQT bo phie'u thu~n vai ti-s6 100% ph\)C-ho~t VBVNHN, tie'n-si Terry Carlbom, TOng Thu-ky VBQT da tie'n tai t~n eh6 ng~i clia phi-doan VBVNHN t~i D~i-hQi de bt tay ehUe mirng phai-doan VBVNHN.

Sau day la nguyen-vn bn Khuye'n-nghi do Ban Ch'.p-banh VBQT d~-trlnh len D~i-HQi-dbng va sau d6 duqc 100% phie'u thu~n trang cu

covering procedu.ra/ inatters designed, super-vised or approved by the bztematiollal Secreiary to ensure trallsparency and fairness ill the processes invoived;

- that the proceedillgs of the RCC were calm, dignified and open, that the meeting was excellently and impartially chaired, and interventions were free/y made;

- that 11ot one word of illdividua/ reproach was aired, ali i11terventio11s . bei11g directed at present and fu.ture is su.es, none at perso11aiity ciashes 1 of the past;

- a11d that a clear iltterest on the delegates' part in participating ill

fu.ture PEN activities, for exampie in the work of the Writers in Priso11 Committee , was apparent;

And his recomme11datio11 that the VWAC be reinstated.

Decided: that the VW A C be reinstated as an active Centre of /11ternatio11al PEN."

Bn dtch: Khuyen nghi ve vn de Trung trn Van Bot Vi~t Nam Hai Ngo~i, do Ban Chp Hanh Van Bot Quoc Te d~ n~p . Jen H(li Dong D~i Bi~u khoa Thay-the ciia Van Bilt Quoc Te, h9p t~i London, Anh Quoc, tit 27 den 30.11.2001 I

Chieu Klmyen nght Edinburgh, di;i.t Trung trn Vn But Vi?t Nam Hi Ngo~i vao tlnh tr~ng ngung ho~t dQng cho Mn k:hi cac dt bi?t giua hai nh6m d6i l~p duqc gii quyet, va Khuyen nght Moscow yeu cAu T6ng thu ky VBQT lam m9i buoc enn thiet de d~t duqc sv tai th6ng nh't hqp thuc Trung trn Vrm Bilt Vi?t Nam Hi Ngo~i;

xet rang, do nghien ecru cac di~u ki?n tien quyet cho m(>t D1,1i H(>i Tai ~p Djnh CM, bang d6i tho~i vai cac ben lien h? trong Trung trn Van But Vi?t Nam Hai

Ngo~i. va the theo nhu c'u c'p bach ph9c hoc,tt Vn But Vi?t Nam .

BO x1x. s6 221 - 1 - 2002

Hi Ngo~i la mQt Trung trn cua Vn But Qu6c Te, T6ng thu ky Vn But Qu6c Te, ph6i hqp vai Chu tich Ban T6 chUc, Phn bQ Mih D6ng cua Van But Vi?t Nam Hai Ngo~i. da ph6 bien Vn-thu Tri?u t~p D~i HQi Tai ~p Dtnh CM cua Van But Vi?t Nam Hai Ngo~i;

Xet them phUc trlnh cua T6ng thu ky VBQT len Ban Ch'p Hanh:

rang cac D~i bieu cua l 0 tren 12 phn-bQ hi?n huu cua Trung trn Van But Vi?t Nam Hi Ngo~i. cung vai cac quan sat vien cua m(>t phn-b(> khac, da h9p t~i Washington theo Van-thu Tri?u t~p D~i HQi Tai

. ~p D!nh CM, va rang cu(>c hQp da duqc tien banh dung theo thu t\lc duqc qui- dinh trong ban Di~u ~ do T6ng thu ky VBQT so~n tho, giam sat hoi;i.c ch'p thu~n de bo dm Sl;f minh b~ch va c6ng bang trong tien trlnh lien h?;

rang D~i HQi Tai ~p D!nh Che da difo ra trong yen tinh, nghiem tue va coi m, rang cuQc h9p da duqc di~u khien mQt cach xu't sac va v6 tu, va m9i y kien d~u duqc tv do neu ra;

rang kMng mQt lai d kfch ca nhn nao duqc phat bieu, m9i y kien d~u huong v~ cac v'n d~ hi?n

t~i va tuong lai, k:h6ng mQt va ch~m ca nhn nao t~ong qua k:hu duqc neu ra;

, Va rang c6 Sl! quan trn ro r?t da cac d~i bi~u trong vi?c tham gia cac ho~t dQng cua Van But Qu6c Te trong tuong lai, thf d1:1 nhu c6ng vi?c cila Uy ban Van Ngh? s'i bi Om Tu;

Va khuyen ngh! cua ong la tai nMn Trung trn Van But Vi?t Nam Hi Ngo~i;

Quyet d!nh rng: Trung trn Van But Vi?t Nam Hai Ngo~i duqc tai nh~n la mt qu6c-gia khac nhau. D~ihl>i chia ra ba nh6m sinh-ho~t: hp Hc)i-d'eing d~i-bieu (tue D~i-HQi-d'6ng) de gii-quyet cac v'n-de cua t6-chUc; h9p cac uy-ban chuyen-ml>n; va cac sinh-ho~t khac (thm vieng, ra mat sach, ti?c-tung".).

M6i trung-tm, du c6 s6 h

duqc cOng-nh~n. Ye phfa Ban Chip-hanh trung-

uang di~u-hanh D1;ti-hQi, c6 6ng Chu-tich Homero Aridjis, cae ph6 ehU-t!ch Joanne Leedom-Ackerman va Alexandre Blohk, TOng ThU-.kY Torry Carlbom, uy-vien Hanh-chanh Jane Spender, cac uy-vien BCH va ehu-tieh cae uy-ban Vn-

ngh~-sI bi c'm til, Nha vn Nit-gim, Nba vn vl hoa-blnh, Dich-thu~t va ngil'-quy~n ..

Chuang-trlnh hQp gom 42 mQe, vai 3 ffi\JC lien-quan Mn Vi~t-nani:

- MQc 6: D1;ti-HQi-d'6ng ghi-nh~n va m~c-ni~m ten 8 hQi-vien eiing hQi-vien danh-d\T, qua dai . trong thai-gian tir D1;ti-hQi M1;te-tu-khoa nm 2000, Mn ngay khai-m1;tc D1;ti-hQi London, 2001, trong d6 e6 ky-gi Ph1;1m Thai Nguyen Ng9e Tn.

- MQe 7: PhQc-hOi tu-eaeh hQi-vien cho Vn But Vi~t-Nam Hi-Ngo1;ti, th6ng qua vai I 00% phi!u .

Ghi-nh~n them, trong kh6a hQp nay e6 4 trung-tam tan-l~p gom Algeria, . Nigeria, Uganda va Cae Nha vn d()c-l~p nguai Trung-hoa (lndependant Chinese Writers); trong khi d6, hai trung-tm HOi-qu6c (Pakistan) va Sierra Leone tip-t\}C bit-dQng (dormant); va Trung-tm Sao Paulo (Ba-ty) bi x6a ten.

- MQe 27' ban V~ cae vn-ngh~sI va tri-tMc bi e'm tu. Nha tha Nguyen B:oang Bo Vi~t la nguoi chu~xuang, lien-1!].e, duc-kt, tu-chfnh Va detrlnh bn d\Ttho V~

v~n-d~ Vi~t-nam. Bn quy6t-nghi duqe cMp-thu~h vai 62 phi~u thu~n. kh6ng phi!u eh6ng (xem PhQ-lQc 1)

Ngoai ra, trong kY D1;ti-Mi d~e-. biet. thang 11 nm 2001 vita qua tl}.i London, ti!n-si Terry Carlbom tai-dc-cu vao nhi~m-V\) t0ng thU-ky,

nhi~m-ky 3 nm va tai xet hang nm. Nha vn Abdrei Bitov (ChU-tich Vn But Nga) va D!1a vn Moris Farhi (e\JU ehu-tich Uy-ban Vn-

ngh~-sI bi c'm tu) de-eir ph6 chu-

14 lang vdn

tich VBQT (ghi-chU: hi~n VBQT c6 g'n 20 ph6 ehu-tieh, nhi~m-ky man dOi).

Dl].i HQi-dOng tai-uy-nhi~m cho Trung-tm Maeedonia t6-ehU'c D!;li-hQi ky 68, thng 9 nm 2002 l!;li Ohrid, Maeedonia; TI M!-ty-ca t6-cMc D!;li-hQi VBQT ky 69, nm 2003 l1'li Mexico City; va Trung-tm Na-uy tO-ehue D!;li-hQi VBQT ky 70, nm 2004 t~i Na-uy. (CV, t6m Iuqe theo tin eua Nguyen Hoang Bo Vi~t va Nguyen Due An)

Ph1,1-l1,1c 1: Vn But Vi~t-Nam Hi-Ngo1'li,

vai 194 nha vn hQi-vien d6ng nien-liem eho Vn But Qu6e-T~ nm 2001, thanh-ph'n nhu sau:

Ban Ctf-vdn: Doan Qu6e Sy, U Hitu MQe, San TUng, Nguyen Hihl Nghia:

Ban Chdp-hanh: Minh Due Hoai Trinh (Cl). Khi Chfnh Ph~m Kim Thu (D~ I PCI), Tr'n Thy Van (De Il PCI), Nguyen Due An (TIK), Nguyen Vn Th6ng (TQ).

Uy-ban d~e-nhi~m Tu-chfnh di~u-Ie: Tir Nguyen, Nguyen y Due, Yen San

Uy-ban Ngo1;ti-vn: Dao Truang Phue, Hoai Viet

Uy-ban V~-ngh~-si bi c'm tu: Ng9e Anh, Vil Quang Tran, Hoang Duy Hung

Uy-ban eae Nha van vl hoa-blnh: U Vn ~e. Bui XuAn Vtl

t.J:Y-ban cac Nha vn nit-giai: Thuy True, Llnh Phuang

Uy-ban nghien-eau vn-hoa dn-t()c: Tr'n Quang Hi, Hi~u ~

Uy-ban Th6ng-tin lien m~ng: Nghieu Minh

(Ban Ch~p-hanh va UB d~enhi~m do D1;ti-HQi-dbng b'!lu; Ban C6-vin va cac Uy-ban do Ban CMp-hanh mai)

11 Trungtam: - u-chu: Tir Nguyen (Cl) - Be California: Vil Quang Tran

- Florida: Nguy!n DU'c An - Georgia: Homg Duy Hung - Louisiana: Hong H!].c - Mi~n D6ng Hoa-IcY: Ha Binh

Trung - Nam California: Tr'n Thy Van - Nam Hoa-ky: Ph!;lm Ngtl Yen - Ontario (Canada): Nguyen

Huang - Quebec: Trang ChAu - Sydney (Uc): Bui Xuan Vil.

Ph1,1-h,1c 2: Quy~t nghj v~ Vi~t Nam do

Trung Trn PEN Suisse Romand d~ n~p. dUQC S\l' ho trq cua eae Trung Tam PEN Canada, Phap, Perth, Quebec, Slovaquie, Sydney va Nga.

D1;ti hc)i Di.ti bi!u Vn But Qu6c t~, nh6m hQp t!;li London, Anh Qu6c, ttr ngay 27 Mn 30 thng 11 nm 2001,

H!t stie quan ng1;ti v! tlnh tr!;lllg tu dAy, bj bdt giam v6 c6, bi qun thUc t!;li gia hay bj sach nhieu eua

nhi~u nha vn, nha Mo va tri th11'c Vi~t Nam trong khi hQ hAnh xu quy~n tv do phat bi!u tu tuang va ni~m tin cua mlnh,

D~c bi~t quan ng~i v! tlnh trl}.ng stie khoe cua 6ng Nguyen Dlnh Huy, 69 tu6i, chu but, ky gi, gio SU SU hQC va tn Vn, kh6i nguyen Gii Lilian Hellmann/Dashiell Hamrnett nm 1997 v! quy~n tq do phat bi!u tu tuang (do t6 ch11'c Nhn quy~n Human Rights Watch eip pbat), hc)i vien danh dl,f eua cc Trung trn PEN Anh Qu6c, Php, Ba lan, ThQy si Romand va Perth.

6ng Nguyen Dlnh Huy dA timg bi tu day rna kh6ng h~ bi xet xu hay bi ke't an, bi giam trong nhi!u nha tu hay tr1;ti giam hay lao cOng cucmg bach trang su6t 17 nm troi ttr thang 4.1975. Duqc th nm 1992, 6ng l!;li bi Mt trong nam 1993 vl ho1;tt dc)ng 6n hoa cua 6ng eho n~n dan .chu eua nuae nha. 6ng l~i bi ke't an 15 nm tu titthang 8.1995.

Ctlng h!t stie quan ng!;li v~ tlnh

VOLUME X.IX, N" 2.21 J ANUARY 2002 -

tr~ng cua Hoa Thuqng Thich Huyen Quang, 84 tu6i (t9c danh la U Dlnh Nhn) bj qun ,thUc t~i gia rt cMt che. M(>t nha tri tMc thm sau ve Ph~t hQC, tac gi nhieu b(> sach quan tr9ng ve Ph~t hQC va Triet hQC d6ng phtrong, Xu ly 'Thuong V9

Vi~n Tang Jh6ng Giao H(>i Ph~t Giao Vi~t Nam Th6ng NMt, nguai duqc de cu ete duqc cap gii Nobel ve Hoa blnh nam 1979 boi hai nguai tang duqc gii nay la Mairead Corrigan va Betty Williams (1976), h(>i vien danh di;t ci'.ia cac Trung trn .PEN Anh Qu6c, Dan m~ch, Phap va Sydney.

Hoa Thuqng Huyen Quang tang bj bat ".a bi qun thtlc t~i gia nhieu ln vl c6ng b6 nhUng tai Ii~u chi trich ducmg 16i cua chfnh phu ve phuong di~n ti;r do ng6n lu~n va tfn nguong. Nam 1995, bj day tai m(>t vung heo lanh t~i Qung Ngai, duai st,r kiem soat nghiem nMt cua. c6ng an. Tinh tr~ng suc khoe cua ngai rt sa sut va rtlt dang lo ng'.li.

Luu y ve truang hQ'p cua Nguyen Van Ly, m(>t vj linh m9c nam nay 55 tu6i, nguyen thu ky cua Toa Giihn m1,1c Hue, giao su chung

vi~n t~i Hue. Nhfrng t6 cMc tranh du cha Nhn quyen ghi nh~n rang LM N guyen Van Ly d danh hu het thai gia cua 26 nam sau nay de hanh xu m(>t cach 6n hba quyen u,r do phat bieu, tu tuong va ti;r do tin nguong. Duqc H(>i n xa qu6c te bo. trq nhu la m()t tu nhn luong trn, LM Nguyen Vn Ly da bi giam giii' tru6c dy trang nhieu nha tu, tr'.li giam hay tr~i lao c6ng cuong bach tir nm 1977 den 1978 va tu l 983 den l 992. Duqc th, 6ng vn con bj d~t duai si;r canh chung cua c6ng an khu vi;rc. Ngay 17.5 .200 l, Ong bj bat h,ti sau khi cong b6 tren m~ng luOi internet loi chtl'ng cua 6ng d6i vai nhii'ng st,r vi pht toa an nhn dan a Hue da ket an LM

Nguy~n Van Ly 15 nam tu C:J va 5 nm gun cM hanh chnh, ly do "pha ho'.li doan ket qu6c gia" va "kh6ng tun thea l~nh qun cM hanh cMnh".

D~ng thOi duqc bcio' d(>ng ve hoan cnh ci'.Ja Hoa Thuqng Thich Qung De), (t9c danh la D~ng Phtlc Tu~) Vi~n truong Vi~n H6a D~o. nba van, nha tho, bj qun che hanh chnh t~i Thanh Minh Thien Vi~n trang Thanh ph6 If6 Chi Minh sau khi duqc tr tt,r do vao thang 8 nm 200 I . Truac d6, tir ngay 23.5.2001, ngai da bj c6ng an hi Ph6ng vien Khong Bien gi6i va nhieu t6 chuc tranh du cho Nhn quyen. Th6ng tu ra l~nh tjch thu va huy ho trung van h6a va thong tin ky.

Lo lang ve truang hqp cua Ha Si

Phu, nha van va la nh sinh v~t h9c (ten th~t: Nguyen Xun T9), ht ly do kh6ng gl khac han la da hnh xu quyen ti;r do pht biiu, sau d6 li;i.i bj t6 la "phn qu6c" v~o thng 5.2001, c6 the vl v~y rna bj ket an it nht 7 nam tu eiing nhu c6 tM bj tu hlnh.

Than phien v~ st,r vi~c quy~n ti;r do pht bieu tiep ll;lC bj dan ap mt cach b'.t c6ng hay bj qun thUc ti;i.i gia, vl lam v~y la vi phi;i.m Mn quyen cua hQ duqc tg do pht biiu tu tuong, / .

- Bai bo ki8m duy~t va nhii'ng ct!m doan lien quan den ti;r do pht bi8u, tt,r do sang ti;i.o va xut bn va ti;r do bao chi. ( Bn dfch cua 11/ul van Tit Nguyen, Chu tf.ch Tru11g tdm Au chdu VBVNHN ).

Tin sinh-ho~t cac trung-tm Van Bot VNVH

- Trung-tdm Mien Dong Hoa-ky:

Trung-tm Mien D6ng Hoa-ky da b~u xong Ban Chp-hanh nhi~m

. ky 2001-2003, thanh-phn nhu sau: . Chi'.i-t!ch: VH Ha Binh Trung,

nha van . D~ I PCT: VH Trn Qu6c Bo,

nha yn . D~ Il PCT: VH u Thi y, nha

tha . TTK: VH Llm Thuy, nba tl}a . Thu-quy: VH Nguy~n th! Ng9c

Dung, nha tho.

lang van 15

Dia-chi lien-11,lC cua TI Mien DOng:

IT Mien D6ng C/o: VH HA Binh Trung 7607 Seabrook Lane Springfiled, VA 22153 USA

- Trung-tlim Quebec: Trung-tam Quebec d b'au xong

ban Chp-hnh nhi~m-ky 2001-2003, thnh-ph'n nhu sau:

. Chu-tjch: VH Trang Chau, nha vn

. PCT Ngoi;ti-vl;J: VH U T'n ~c. nha van

. PCT NQi-Vl;J: VH Luu Nguyen, nha tho

. 1TK: VH Tilu Thu, nha vn

. Thu-quy: VH Phuang Hoai Nam, nh vn

UV Kiem-soat djnh-che': VH Nguyen Hi Blnh, nha tho

UV Van-ngh~-si bj c'm tu: VH Duang Tu, nha tho

UV Vn-ngh~: VH MQng Thu, nha vn

Dja-chi lien-11,lc cua IT Quebec: IT Quebec 915 Carre Van Hove Saint-Laurent" Quebec H4M 2W6 Canada

- Trung-tdm Ontario: Trung-tam Ontario dang chun-

bj thi,rc-hi~n Tuy~n-t~p Vn But Ontario 2002, phat-hanh vao khong giUa nam nay.

V! r:iQi-dung, gbm tho vn, tranh nh, nghi-lu~n. sang-tac, nghien-cll'u va phe-blnh do hQi-vien d6ng-g6p. V! hlnh-thuc, sach day.khong 208 trang, bla b6n mau.

Sach mai ra lo

Cac nhtl vn Nguyen Thj Vinh va Nguyen Htl'u Nh$t d trlnh lang ba tac-ph'.m mi trong mua thu vi'ra

16 lang van

qua, gbm: - N6i s611g, truy~n dai Nguyen

Thj Vinh, Anh Em tai-bn tl,li Na-uy, gia 15 my-kim (24 gia-kim),

- Btl ben kia, tieu-tuye't thi!n-t$p cua Nguyen Hthl Nh$t. tr9n bQ 2 cu6n gia 25 my-kim (40 gia-kim).

- Da dtli, tho Nguyen Htl'u Nh$t, gia 10 mY-kim (16 gia-kim).

Quf vn-hii'u mu6n c6 cac n-' phm nay, c6 the giri chi-phie'u cho

Lang Vn: P.O. Box 218 Station "U", Toronto, Ontario M8Z 5Pl, Canada.

Sch sp ra lo

Mot s6 nh vn khac trong Trung-tam Ontario c6 tac-phm dang in, gbm:

- Khi Chfnh Phi;tm Kim Thu, dang in cu6n Kie'n-vd11, gbm cac bai vie't v! nhilng vn-de van-hoa, xa-hQi, chinh-trj va cQng-dbng.

- Nguyen Hitu Nghia dang in cac cu6n Cutli chel bo, t~p truy~n cuai tM 11 ky ten C Cuai.

- Nguyen Hoai Phuang dang in cu6n Chuyef11 di511g-lut(J/lg, tac-phm tM ba, tuy~n-t~p truy~n ngn xa-hQi.

Nha tho Lam Thuy Con Nguyen N6i Ng~m-Ngui

Trung tam Van But Mi!n Dting

Hoa Ky va Cau L:lc :8 Vn HQc Ngh~ Thu$t Vung Hoa Thjnh D6n da t6 chuc ra mlit t$p tho Con Nguyen N6i Ng{lm Ngui cua Um Thuy t1;li nh hang Saigon House Falls Church, Virginia, thuQc v.ung ven dti Hoa Thjnh D6n hOm ChU-nh$t 25.11 vi:ra qua.

Day la t$p tho dAu tay cua U:m Thuy, mQt tac gi lam tho d tau, nguai truc d6 hai tuAn , d duqc b'au lam t6ng thu ky BCH Trung tam Mi!n D6ng Vn But VNHN.

Tho U:m Thuy d xut hi~n tren cac bao tir nhieu nm, va tac-gi d duqc gioi yeu tho nh ten.

Bu6i ra mt d duqc t6 chuc chu dao, sinh dQng, va s6 khach ti d\f nhi!u han s6 ghe' ciia nha hang, la mQt thanh eting dang ngl,lc nhien trong finh tr1;lng sinh hol,lt vn hqc trl tr~. tr'am Iling hi~n nay.

Trong gioi vn-ngh~-si ti d\f, ngoai nha tho Ha Binh Trung, Chii tjch Van But Mi!n Dong HK kiem Chii tjch Cau L:tc BQ Vn Hqc NgM Thu$t, con c6 cac nha tho Nguyen Chi Thi~n. Vi Khue, Vuong Due ~. Uytn Thao, N,ghieu Minh, Tr'n Hoai Thu, Giang Hitu Tuyen, U Thi Nhi, cung nhl,lc si Nh$t Bhng va nhi!u nguai kMc trong gioi bo chf, truy!n thOng, van ngh~ va yeu vn tho".

Cac nha van Nguyen Th! Thanh Blnh va Nguyen Minh Ntl'u gii

Ra mdt tlw Ulm Thuj: chua bao xi d1inx vui 11hu the

VOLUME XIX, N" 221 JANUARY 2002

thi~u ta"c-gi va tac-phfim, da lam n6i ro nhung d~c diem cua t~p tha.

Chuang trlnh van ngh~ c6 gic;mg ngm cua Bo Oanh, Trfin Llng Minh, Thuy True, tieng dan tranh Kim Oanh, tieng sao Thanh Ha, tieng Mt Bang Thanh, Hieu Tam, Hieu Thu~n. Nguyen T'n Hung.

D~c-bi~t. nh~c si VInh Di~n trlnh bay m(>t s6 ca khuc ph6 tu tho Lm Thuy; va chfnh gi9ng ngm truyen cm cua tac-gi.

Bu6i ra mat t~p tha duQ'c coi la thanh c6ng nh't trang viing, nam 2001.

Nh~c si Linh Phucmg l~i duc,c tuyen dmmg

Nh~c si Linh Phttang, tay duong-d'tm-thu danh tieng cua c(>ng-dbng

Vi~t-nam hi-ngo~i da dUQ'C Trung-tm qu6c-te Cambridge, Anh-qu6c

' nghien-crru ticfo-su, tai-nang va thanh-tich, h,ra ch9n va c6ng-b6 la 1 trang 2000 nh~c-si xu't-sac cua nhfln-lo~i trang the-ky 20.

Nh~c-si U Linh Phuang nguyen nh~c-tnrng tu Vi~t-nam, hi~n la giao-su flm-nh~c t~i cac truong Trung-hQc tieu-bang Florida, vua la . nh~c trung, vtra sang-tac va trlnh-dien, da xu't-bn nhiett sach va ctia nh~c.

Ba da Lri qua cnh tu-day duoi cM-d(>. c(>ng-sn, va da b! tra-t'n bang cach rut m6ng tay, chI vl "t(>i" la ngh~-si duang-cfim, va quyet-li~t tir-ch6i hQ'p-tac ,voi che-d(>.

D~ duqc Trung-tm Cambridge l\ra chQn, Linh Phuang phi dUQ'c 3 v! tien-si m-nh~c de eir va duqc H(>i-dbng tuyen-tr~ch c6ng-nh~n.

Nhiep-nh-gia Le Quang Xun va t~p buu-nh .

"Phong cnh Vi~t Nam"

Nhiep-nh-gia U Quang Xun vua trlnh lang b(> btru-nh 12 ttlm, chii-de Phong-cdnh Vieft-nam, gClm:

B(J XIX. S6 221 - I - 2002

Dong sang que huang, Hoa sung, XOm chai, Ritng thu, Hoa mai, Ritng tram, Bi!n chieu, Chieu que, Do chieu, Hoa phong /an, Hoa sen va Tudi tha.

U Quang Xun hi~n s6ng t~i Montreal, la h(>i-vien H(>i, Nhiep-nh Hoang-gia Anh-qu6c va la thanh-vien Ban Gim-d6c HQi Nhiep-nh Gia-n-d~i. Ong ttrng

do~t nhieu gii thuong qu6c-te, xu't-bn nhieu sach nh va da trien-Iam nhieu noi tren the-gioi.

Qui dQc-gi mu6n mua bl) buu-nh Phong cnh Vieft-nam, c6 the

Iien-l~c d!a-chi: U Quang Xun P.O. Box 44504, CP Barclay, Montreal, PQ H3S 2W6 Canada (Di~n-tho~i: 514-735-9426).

Ho~-si Vi Vi va bl) tUQDg ."Thuyen-nhn"

Ho~-si Vi Vi dang thl,l'c-hi~n den giai-do~n ch6t cho bl) tUQ'ng Thuye11-11/u'i11 t~i Nam California.

Trang thoi-gian nhieu nm sau nay, Vi Vi da dap bl) tuqng n6i tieng Tlufoh tit dq,o, da duQ'c nhieu tu-vi~n d~t mua cac ph6 bn ve chung bay.

Tac-phm moi cua V! Vi, bl) tuQ'ng Thuyen-nluin la m()t nh6m tuQ'ng g6m nhieu nhn-v~t,

'. -ngoai xa

Cc}ng d6ng VN t~i Uc ty chay qung cao

mang cet CSVN

C(lng Dbng Vi~t Nam t~i Uc dang rao rie't v~n dQng ty chay mQt dich Vi;t qung cao di~n thO!,li ve Vi~t Nam mang hlnh co mau cua Vi~t cQng.

Cl>ng ty Di~n tho~i K-card vua tung ra m(lt poster qung cao dich Vi;t di~n thO!,li ve Vi~t Nam in tren neo co mau cua CSVN, ph6 bien tl;li mQt s6 noi c6 dl>ng nguoi Vi~t cu ngt,1 t~i hai thanh ph6 Sydney va Melbourne. Ngay sau khi nhung poster nay xut hi~n tren mQt s6 dra hi~u tl,lp h6a, dbng bao da l~p tue den phn d6i. Sau khi duqc trlnh bay va gii thfch ro, hau he't cac chu ti~m deu vui ve thao ga ho~c xe bo ngay tl;li ch6 tt c nhung poster nay.

Cac doan th~. t6 chuc thuQc cQng dbng nguoi Vi~t &u da len ti!ng, gui thu Mn Ban quri tri cua Cl>ng ty K-card, ml,lnh me phn d6i vi~c ph6 bien poster mang du hi~u xuc ph~m Mn

18 lang van

danh dt,1 cua CQng d~ng Ngi.rOi Vi~t ti nl,ln tren toan tM gioi. M~t khac, rt nhieu dbng bao va cac

. anh ch! em sinh vien da lien ti;ic g9i di~n tho~i Mn Cl>ng ty K-card

d~ phn d6i ve nhfi'ng poster n'y.

Cu tr(>m, nguOi Vi~t bi ph~t nl)ng

Thea to Fisheries and Oceans Canada, trang vong vai tul\n lt cua thang 11, cac vien chUc nganh ngu nghi~p da lam vi~c vt v, ke't thuc v1;1 bat cua bllt hqp phap tl,li khu vvc Vancouver trang n6 h,rc bo v~ tai nguyen.

D ba Il\n, Boi Vn Nguytn b! ke't tQi eau cua 11,li khu vvc cllm va kh6ng c6 gilly phep hanh nghe. Bn an lab! til 31 ngay V~ kh6ng

. duqc hanh ngh~ trang vong mQt nm.

mQt vi;t khac, Hung Vn u b! buQc tQi eau ca tl,li khu vvc cllm va ngn cn vien chuc ngu nghi~p khi anh ta qung tang v~t xu6ng mroc. Bn an la d6ng 250 gia kim tien phl,lt va bi cllm eau ca trang 5 nm.

Trang m(lt cuQc tul\n titu khac tl,li cng Vancouver, 12 bi can nguOi Vi~t b! ph~t vai 23 l'.n vi phl,lm. ke't qu tien phl,lt la 8150 gia kim, tl,lm gifi' m(H thuyen va 13 cai by cua. Hon 100 con cua duqc tr l~i xu6ng nuoc.

Bile Cali bi~u tinh ch6ng kinh-te-vl)n cua CSVN

Ban Dl;li Di~n CQng Dbng NguOi Vi~t Bll.c Cali da t6 chuc cac cuQc bieu tlnh ch6ng d6i cac hol,lt dQng tie'p th! kinh te cua phai doan quan chuc va doanh nghi~p do Thi'l tu6ng CSVN Nguytn Tn Diing dn dl\u tl,li San Francisco trang 2 ngay 1,3 va 14 thng 12.2001.

Truong ban t6 chUc bieu tlnh,

Ong Hoang TM Dan cha bie't, khong hon 300 dbng bao tu hai khu vvc Nam Bac California: Los Angeles, Little Sai Gon, San Jose, Oakland, Sacramento v.v ph6i hqp voi nguoi Vi~t tl,li San Francisco, d t~p trung chung quanh Marriott Hotel tu 9 gio sang Mn 5 gio chieu, eiing la noi luu tru cua pMi doan Nguytn Tn Diing, d~ bay to thai dQ phn d6i CU tl> bo v~ an ninh.

Thea l>ng Dan, bu6i lam vi~c cua Dung va quan chuc cao cllp phi;t trach ky thu~t va m~u dich California kMng dien ra dung ke' hO!,lCh. Thea tin cua nhfi'ng nguoi l9t vao trang n6i cha l>ng Dn, c hai duqc ban le tan moi sang Argent Hotel ke' c~n de tranh nhung vi~c khl>ng hay xy ra. va hai bai dh~n vn cua dl>i ben duqc d9c truoc cu t9a lue 12 gio trua d duqc thvc hi~n tl;li day, trong lue 60 nha kinh doanh trong doan cua Dung vn tie'p ti;tc thvc hi~n d6i tac t~i MarriQtt Hotel.

Chieu Mm truoc, khi Toa thi chfnh San Francisco t6 chuc le khon dai pMi doan cua . Diing, trang tlnh ke't nghfa giii'a Thanh Ph6 Sai Gon va thanh ph6 San Francisco, da c6 khong 70 nguOi

Vi~t dung ngoai len tie'ng phn d6i.

TAm xllng, d do CS: 2 nguC1i Vi~t bi truy t6

Hai nguoi Vi~t d bi giam gifi', kMng duqc the' chan t~i ngol,li, sau khi mQt trong 2 nguoi mang mQt b~t lua va mQt thung xang tai khch s~n vung San Francisco noi rna Ph6 Thu Tuong CSVN dang


n6i chuy~n. theo loi cac truy t6 vien lien bang.

Sau khi bi bat, ba Dang Nguy~n n6i vai cnh sat rang ba d\f dinh t\l' thieu de gAy tieng vang phn kMng nha mrac CSVN. Nguoi di cung la Ph~m Anh Cuong. 6ng Cuong khai la b~ Nguyen da t\l' cham lua t\l' thieu trong cuQc bieu tlnh ben ngoai sa quan CSVN t~i Paris nm ngoai, nhung Ong va nhieu nguoi khac da giup d~p tat h'.ra.

M~c du hang tin Chronicle va AP loan rang ph1.,1 nu nay c6 ten la Dang Nguyen theo ho sa giily ta, nhung d6i vai d'6ng bao q n~n Vi~t Nam, ba la Nguyen Thi Ng9c H

Vi~t Nam, rfi't nho be ben qi.nh nhung nguai b1;1n Hoa ky. Cac co dang nga ngac, thfi'y t6i tim Mn, hQ vua vui vua c6 ve ng1;1i ngung. N6i chuy~n m('>t hlc hQ tMy thoi mai han, ke cho mi nghe rtft nhieu. Co Vi, nguai se dieu tr'lln Mm nay, la m(>t thieu nu tre, tu6i mai chung hai muai mtfy. Bang mQt gi9ng Bac nho nhy, c6 ke rang c6 nguai cho gia dinh c6 biet hang may Han qu6c, Daewoosa, dang tuyen nhn vien sang . My lam nghe may. Nha c6 han 8 nm kinh nghi~m nganh may, c6 dng ky di tuy6n thi. C6 cho biet .khi di thi, de c6 ca h(>i duqc ch9n 11,ra, c6 da phi d6ng l~ phi 2 nghin d6 cho Cong Ty 12 "neu kh6ng bai may dyp cua em se mang ten cua cac con ong chau cha, hay nhung nguai c6 d6ng tien, chi 1;1!" Chua ke la Vi con phi "bieu" ba ph6 giam d6c c6ng ty 4 nghln d6 nua. De c6 nhung s6 tien nay, b6 my Vi da phi mang nha ra cm cho ngn hang va ch6ng Vi phi ban di chiec xe gan may anh dung d{ kiem song "chi mong sao di vai nam ve c6 tf v6n lam n, chi 1;1". The la c6 gai tre ky hgp d6ng 3 nam vai c6ng ty Daewoosa va len duang sang My, kh6ng biet rang c6 dang tro thanh n1;1n nhn cua phong trao xufi't khu lao d(lng cua nha nuac.

Vung Mt c6 d~t chn Mn la do Samoa, va c6ng ty may Daewoosa chi la day nha nho, ch~t hyp, da bn sau hang rao cao. "L6i di chi c6 ngiln nay th6i chf' co dua tay lam dfi'u cho t6i xem. "Chung em a 36 nguai m(>t phong, cMt ch(>i; n6ng m,rc. Lam

vi~c thl ng6i san sat nhau the nay. Chung cm lam tU 7 gia sang den 2 gia khuya. C6 khi phi lam Mn 7 gia sang hn ban n6 l~. Dan bieu Faleaveaga cua Samoa trong vai


lai ~ao chua, eiing da thay m~t cho dn Samoa ng6 lai xin 16i Vi va cac nhn c6ng Vi~t Nam c6

m~t. Dn bieu Chris Smith, Ph6 Chu Tich Uy Ban Ngo:;ii Giao H:;i

Vi~n da ng6 lai khen ngqi eiing nhu cm on long can dm cua Vi va hua se lam tt c de dem c6ng ly de'n cho V\J an cua ten Lee, eiing nhu giup nhung c6ng nhn

Vi~t Nam hi~n dang t:;im tru t~i Hoa Ky thea di~n nhn chUng. C6 gai Vi~t Nam nh6 be, m~t con day net xuc dQng, da cm on cac vi dan biiu da cho co hQi n6i len S\T

th~t. C6 cho bie't c6 cm tMy nh~ nhom :la 6ng chu Lee khOng con ham h~i cluqc ai. C6 mang nhung gl xy ra cho c6 va cac b~n dong

nghi~p s~ kh6ng con xy ra cho ai khc.

Khi Vi buoc xu6ng khoi ban nhn chung, nhung eir t9a trang phong da Mn v6 ve, an ui e6. Hq la nhung nguoi xa l:;i, khOng eiing mau da, kh6ng eiing tie'ng n6i rna vn e6 the cm th6ng duqc n6i dau thuong cua Vi. Nhung dng va nha nuoc Vi~t Nam thl sn sang ban dn di lam n6 I~. kh6ng mQt chut x6t xa nao.

Vi va nhung nguoi b~n cua c6 cleu con nho tu6i. Khi ehifo tranh Viet Nam ch'm dut, c6 chi vira 2 rudi. C6 chng bie't gl v~ nhung nguoi Vi~t qu6c gia hai ngo~i. C6 chng eiing chi qua loi tuyen truyen cua cQng sn Ha NQi. TM. nhung khi song trong n6i kh6n eling, c6 va cac b~n chi nghi de'n vi~c eau cuu cQng cf6ng nguoi

Vi~t qu6c gia. Dieu d6 du n6i len nhung gl nguoi dn Vi~t Nam nghi ve thien clang xa hQi chu nghia. T6i hoi Vi sao kMng ve

Vi~t Nam nhu m(>t s6 nhn c6ng khac. "W thl chi c6 rna cMt th6i chi ~ Tien du rna tr nq. Chua

k~ la lien quan de'n Vl,1 ki~n nay thl nha nuoc se tru d~p rna che't. Cac nguoi kia h9 bi ap l\fC, h9 sq

B(> XIX. s6 221 - I - 2002

dy chj. Em con con nh6 a nh, nM lam chu, nhung ve thl ehi e6 cMt tMi".

Bu6i dieu tran cua Vi Mm nay truoc Uy Ban D6i Ngo:;ii cua H~

Vi~n la trach nhi?m cua Uy Ban Cllu Nguoi Vuqt Bien. T6i duqc giao trach nhi~m dua Vi va cac

b~n ve. Do~n ducrng ti'r Capitol Hill ve, t6i da di bao ln, chua Ian nao le the nhu Mm nay. T6i nghi mien man Mn nhung lai Vi va cac

b~n vira ke. T6i muong tuqng nhii'ng hl.nh nh dan ap da man rna Vi va cac b~n da chju trang bao thng ngay. T6i rqn nguai nghi den cuQc s6ng trang de dqa, trong nom nop lo sq dem ngay, tir thng nay sang nam nq. T6i nhln Vi, t\T hoi vl du ra n6ng n6i nay. Va mi ti! hoi con e6 bao nhieu c6 gai Vi~t Nam nhu Vi dang bi nh nuoc bu6n di lam n6 l~ lao d(>ng tren tM gioi? T6i khOng bie't nen oan trach ten chu nhn Dt,ii Han nhieu han hay C6ng Ty 12 cua nha nuoc eQng sn nhieu han. T6i nen h~n ten chu nhn 6ng b6c lQt hay cai chfnh phu da buOn dn mlnh cho ten D~i Han hnh h:;i?

Ngh! vien Vi~t lam PhO Thj trrrng

thanh-pho Garden Grove

Trang bu6i h9p HQi Dong Thanh Ph6 vao ngay 11 thang 12 vira qua, Nghi vien Tran Thai Van da duqc toan the HQi Dong Thanh Ph6 Garden Grove tf.n nhi~m vao chUc v1:1 Ph6 Thi Truong (Mayor Pro Tempore) vai nhi~m ky 1 nm. Chile v1,1 Ph6 Thi Truong duqc cac thnh vien cua HQi D'6ng Thnh Ph6 tuyen eh9n m6i nam mQt ln vai trach nhi~m dieu hnh cac ho:;it d(mg cua thnh ph6 hay chu tqa cac phien hqp cua HQi Dong Thanh Ph6 trong thai gian Thi TruiJng vang m~t.

Ngoai ra, Nghi vien Tr'a.n Thi

Van eiing vua duqc b6 nhi~m lam di;ti di~n cua Thnh Ph6 Garden Grove trang U y Ban Lien Lt,ie Cae Thanh Ph6 de ph6i hqp cac ke' hoi;ich pht trien giao thOng d6i voi B9 Giao Th6ng Tieu Bang California (California Department of Transportation), Sa C6ng Chnh Tieu Bang California (Cal trans) va Co Quan Thm Quyen Giao Th6ng cua Qu~n Orange (OCTA).

Nhi~m Vl,1 eua uy ban nay la ph6i hqp cac ke' hot,ich sir d1,1ng mQt ngn khon 450 tri~u my kim nham mo rQng Xa LQ Garden Grove (Freeway 22) trong vong 5 nm tai. Xa lQ Garden Grove dai 14 d~m trang d6 9 d~m di ngang qua Thanh ph6 Garden Grove. Trach nhi~m nay con .c6 vai tro quan tr9ng d~c bi~t d6i vai CQng dong Vi~t nam vl phn lon khu ph6 Little Saigon va cac khu dn cu c6 d6ng nguoi Vi?t nam d9c theo Xa IQ Garden Grove.

Garden Grove la thnh ph6 lon thU tu trang s6 34 thnh ph6 thuQe Qu~n Orange. Trang t6ng s6 khong 175,000 dn cu, c6 g'n 40,000 dn cu nguoi My g6e Vi~t. va la thnh ph6 c6 d6ng dn cu Vi?t nam nht t~i mien Nam California.

Nha bao Nhrr Phong Le V an Tien tir trln

Thea tin tir Hoa-thinh-d6n, nh bao Nhu Phong U Va Tie'n da tir tran ti;ii ti;ii thanh ph6 Fairfax, tieu bang Virginia vao sang ngay 18 thng 12.2001, huiJng th9 78 tu6i.

Nha bao Nhu Phong ten th:,u la U Van Tien, sinh ngay 1 thng 2.1923 t:;ii Ha N Qi, hoi;it dQng trong bao gioi tir nm 1945. Tirng la ky gi Vi~t Nam Tlu'Ji Bao va tu~n bao Ngay Nay ti;ii Ha NQi; bien t~p vien s TMng tin Bac Vi~t cua chfnh quyen Qu6c gia

IQ:ng van 21

Viet Nam; bien t~p vien Viet Ta'n xa va la ml)t trang nhU'ng sang l~p vien nh~t Mo Tlf Do; cl)ng tac vien eim cc ta China Quarter/y, London, Asian Wa/I Street Journal, Hongkong. Sau nm 1975, 6ng da hai Uln bi CSVN bt giam. Ong duqc gii thuong Free Expression Award cua Human Rights Watch/ Asia.

Nha Mo Nhu Phong U Vn Ti!n dinh cu tl;li Hoa Ky vao thng 4.1994 thea chmmg trlnh ODP.

13 nguOi Vi~t tit Phi duqc thuang tru tl,li Uc

Sang som ngay 23.12, 4 gia dlnh gbm 13 nguai Vi~t ti nl;ln o Phi d Mn Sydney de doan tv gia dlnh sau khi duqc anh chi em bo Ianh. DAy la 13 nguai d'Au tien, trang s6 41 nguOi duqc bl) Di Tru bhng lang xet don tu thng 7. Trang s6 28 nguai con ll;li. c6 the 20 ngubi se duqc qua Ve truoc T!t.

Ngoai s6 41 ngubi d duqc xet dem nay, Cl)ng-dbng Ngubi Viet T\f-do dang tip tvc v~n dl)ng cho 160 nguai nU'a cilng thul)c dien anh chi em bo Ianh nhung chua duqc xet don. Cilng xin nMc ll;li, vua ke la

tin viet-nanz

WTO ciinh cao Vi~t Nam

6ng Mike Moore, t6ng giam d6c T6 chuc M~u Dich TM Gioi (WTO-W orld Trade Organization) mong thlly VN gia nh~p WTO trong 2 nm, nhung cnh giac ding vi~c nay kMng de d6i voi Ha NQi.

Trong cuQc h9p bo ket thuc chuyen thm vieng VN, Ong Moore cho bit VN se be tac v~ kinh te neu kMng tr thanh hQi vien WTO, m~c du nOng nghi~p cua VN la mQt the' m1;1nh - xut cng g1;10 h1;1ng nhl the' gioi ngay c trong di~u ki~n c6 thien tai.

Ong Mike Moore keu g9i Ha NQi vtrqt qua cc quan ng1;1i v~ cc lanh V\J'C tac quy~n tri tU~ Va dinh thu sut va t6 chuc cua 140 n~oc neu ra. 6ng cho biet ngay khi Thu Tuong va cac BQ Trung CSVN cung cllp nhung tai li~u cn bn, cuQc dam phn se bat d'au. 6ng eiing hua tho lu~n voi cac dinh cM khac v~ S\J' trq giup c'an 'thit h~u thun VN gia nMp WTO.

. Gioi pha.n tfch v6n quen voi thu t1:1c ra quye't dinh cua cM dQ CSVN da to ra hoai nghi v~ vi~c

B('> XIX, s6 221 I 2002

Ha NQi c6 the chun bi nhfing van bn c'an thit cho vi~c mau ch6ng gia nMp WTO.

Nong Due M1:tnh sang chau Bac Kinh

NOng Due M1;1nh, T6ng Bi Thu dng CS, vira roi Ha NQi di Bac Kinh, chuyfo cOng du Trung qu6c d'au tien ke tir ngay tro thanh rnnh tl;l dng.

Truoc day 12 nam, hai nuoc danh nhau dm mau sau cuQc xam lng Cam-b6t cua Ha nQi de l~t d6 che dQ Khmer Do rna Bac Kinh

h~u thun. Quan h~ Vi~t Hoa 'm 11;1i va phat trien m1;1nh sau khi blnh thuong hoa ngo1;1i giao nam 1991. Nhung" hai ben tip t1:1c tranh ch'p v~ ranh gioi hi ph~n bien Nam Hi, d~c bi~t t1;1i vung qu'an do Truong . Sa.

Duqc cac vien chuc cao cp dng va chfnh quy~n thp tung, trong so nay c6 Ngol;li trung Nguyen Dy Nien, BQ trung Thtrong M1;1i VG Khoan, BQ trung Ngtr nghi~p Tl;l Quang Ng9c, va Thu trung K ho1;1ch va D'au ttr Vo Ifong Phuc, Nong Due Ml;lnh va phi doan luu 11;1i Trung qu6c Mn ngay 4-12.

Giao thuong gifra VN va Trung Qu6c nm ngoai dl;lt 2 ti 500 tri~u my kim, d\f bo len toi 3 ti trong nm nay.

VN can 1,5 ty cho di~n nng Vi~t Nam c'an phi bat d'au tien

hanh si,r minh bl;lch v~ cac 101;1i thue quan, bo dm tr ti~n cho cac nha sn xullt di~n neu h9 mu6n hllp dn sv d'au tu chfnh yu vao khu Vl;l'C, Reuters dn lai Pilun Pocharnart, Chu tich nha may di~n Alnata Power (Bien Hoa) Ltd.,Vi~t Nam, pht bi~u tl;li hQi tho chuyen d~ v~ ky ngM

di~n l\fc t1;1i Hongkong. Pocharnart n6i: "Gia mua di~n

thea dl;l' an BOT (Xy dl;l'ng - V~n hanh - Chuyen giao) se rt hllp dn va can bang giua lqi nhu~n cua cac nha sn xu't tu nhn va chfnh phu." Ngu~n v6n nuoc ngoai la chla khoa cua ky ngh~

di~n ll;l'c cua Vi~t Nam, trong d6 doi hoi khong 1 ty dO/nm til' nay cho de'n nam 2005. Con s6 d6 se tang len 1.5 ty do hang nam cho Mn he't th~p nien, Pocharnart cha biet.

Nhu c'au v~ di~n tl;li Vi~t Nam duqc dl;l' kifo tang giua khong

11-13%/nm trong su6t th~p nien. Cung theo Pocharnart, nhi~u cOng ty nuoc ngoai da quan trn Mn vi~c d'au tu vao cac dl;l' an di~n nang cua Vi~t Nam duoi hlnh thuc BOT, nhung kh nhi~u dl;l' an kMng thl;l'c hi~n duqc du da t6n thai gian dai thuong tho. Vf dl;l, Oxbox International Power Group da rut ll;li nha may di~n ch1;1y than 300 tri~u dO vl chinh phU CSVN thieu thi~n chf trong vi~c thiet l~p mue thue di~n. trong d6 cho phep cc nha tai trq d\f an nh~n mue thu phi chng. Trong khi d6, dl;l' an thiet ke cua w artsila, xy d\fllg mQt nha may c6 cOng su't 120 MWs, vn chua c6 quyet dinh vl nha d'au tu nuoc ngoai, Wartsila NSD Power Development la cOng ty Phn. Lan va T6ng COng ty Di~n ll;l'c Vi~t Nam (EVN) chua

tang vdn 2"3

d1;1t tho thu~n v~ ty gia ngo1;1i t~. Hai di,t an di~n nng dl;lng BOT

t1;1i tinh S6c Trng, d~ng bhng sl'>ng Ciru Long, dinh dang t6i cl'>ng ty Eron International of the United .States da ngung hn vl Mn nay dia diem xy di,rng vn khOng the xac djnh duc;tc.

VN: ddi t~n ca moi duqc vao tht truang MY

Vao trung tu'n thng 11, Qu6c hQi Hoa Ky da thl'>ng qua di;r lu~t gi6i h1;1n vi~c nMp cng ca "catfish" tir Vi~t Nam. Nhil'ng cl'>ng ty nul'>i ca catfish t1;1i My vui mirng v6i sv gi6i h1;1n mai nay' nhu la mQt chie'n thng cho gi6i tieu th1:1 Hoa Ky, nhil'ng nguoi da mua hem 283

tri~u kilogram catfish nm ngoai. Theo nhli'ng cOng ty nuOi ca catfish t1;1i cac tieu bang Mississippi, Alabama, Arkansas va Louisiana, ca "catfish" Vi~t Nam la ca catfish gi hi~u. m~c d'u ca quan Thi,rc ph'.m va Duc;tc ph'.m Hoa Ky n6i ding vi~c dung ten catfish cho ca Vi~t Nam c6 the chung minh mQt cach khoa h

HRW doi cac nuOc vien tra ep VN nOi m' nhn quy~~

T6 chuc theo doi nhn quyen Human Rights Watch keu gQi cac nha cp vi~n cho VN thUc d'.y sv tien bQ. ve nbn quyen t11-i VN, bao g'om viec tr tl,I' do cac nha ly khai chfnh tri va tt>n giao, khi hQp Mi nghi tham vn t11-i Ha NQi trong hai ngay 7 va 8 thng 12.2001, quy t\l khong 45 nuac va t6 chuc tai chanh.

TMng cao bao chi cua Human Rights Watch dn lai 6ng Sydney Jones, giam d6c khu vvc Chu, rang "N!n kinh te VN dang mo cua la lue thu~n ti~n de cac nha cp vien thUc ep nhil'ng ci thi~n ve nhn quyen, ci t6 kinh te c6 tM duy trl duqc neu kem theo nhung ci t6 phap ly va nhung bo v~ nhn quyen cn bn". Ong Andrew Steer, d11-i di~n Ngn Hang The Giai, cho biet nhn quyen kMng la de tai trong nghi tririh chinh thuc, nhung cac d11-i bieu duqc tv do neu ra t11-i Mi nghi. Human Rights Watch M hao trq giup ky thu~t cho nhUng ci t6

lu~t php ve lu~t hinh, lu~t Mo chf, va lu~t ve an ninh qu6c gia, kMng chi nhung lu~t pMp gii quyet cac vn de thuang m11-i.

VN duqc tai trq 2.4 ti do nhung can dy mi.mh ci t6,

them nhn quy~n

HQi nghi Nh6m Tu v'n cho cac Nha Tai trq cho Viet Nam ln tM 9 da ket thUc t11-i Ha NQi: quyet d!nh tai trq cho Viet Nam ci t6 kinh te vai ngn khon 2 ty 400 d6-la cho tai kh6a tai vai khuyn cao Vi~t Nam cn d'.y m11-nh ci t6 han nua, di).c biet la trong Hinh VVC ngn hang va ffi~U dich.

Khong 45 qu6c gia va t6 cMc

B(> XIX. s6 221 I 2002

qu6c te tham dV HQi nghi ky nay, va du v~n de nhn quyen kh6ng ghi trong N gh! trinh, nhung mQt s6 qu6c gia va t6 chuc da bay to si;r quan trn cua hQ ve hi~n tuqng Ha NQi vi ph11-m cac quyen ti;r do ng6n lu~n va tv do tin nguong. Du ngn khon vi~n trq nam nay . eiing la 2 ty 400 trieu d6 la nhu nm ngoai, nhung 6ng Andrew Steer, d11-i di~n Ngan hang The giai t11-i Vi~t Nam, cho la nhieu han nm ngoai do gia tr! d6ng d6la My tang so vai cac 1011-i tien

t~ qu6c te kMc. D11-i su Vuang qu6c Bi t11-i Vi~t Nam 1a 6ng Philippe Darnois, thay mi).t cho Lien Hi~p u chu, t11-i HQi nghi ky nay da khuyen cao nha cm quyen Ha NQi dn n6 li;rc han nua trong viec xy dvng mQt che dQ dn chu thvc sv. tang cuong tfnh minh b11-ch va tinh thn trch

nhi~m cua nha cm quyen cac c~p. va bai tru .n11-n tham nhiing.

Due hoi thuc CSVN th LM Nguy~n Van Ly

phi ci t6 cac i;:hinh sch nhn quyen, theo lai chu tich Qu6c HQi Due.

Chu tich Wolfgang Thierse cua ca che nghi vien Bunderstag n6i la . 6ng da ban tho ve nhn quyh trong cac bu6i h9p vai cac Ianh t\l CSVN, trong d6 c6 Thu tuong CSVN Phan Van Khi va ChU tich Qu6c HQi Nguyen Vn An.

Thierse, eiing la thanh vien Uy Ban Trung uang HQi C6ng giao Due qu6c, n6i la 6ng C\l tM neu truong hqp linh m\lc Thadeus Nguyen Van Ly, nguoi bi ket an 15 nm tu Mm 15.10 ve cao buQc lam suy yeu doan ket qu6c gia va vi ph11-m lu~t qun cM: "T6i kh6ng mu6n can thi~p m')i bQ VN, nhung o Due thi kMng the nao nhu the: chi vi pMt-bieu y kien rna Ianh an 15 nam tu."

Tit Nam ra Be, nong dn bi~u tinh doi ru(mg d~t,

bi bt nh6t

Vao 21.12, cac cuQc t1:1 h9p de Trong khi Vi~t Nam lo ci t6 dua dan tu khieu ki~n cua dn

thi truong de hQi nh~p han vao he chUng truac tr\l so tiep dn cua th6ng kinh te the gi6'i, VN eiing ~rung Vang CSVN c6 tai khong

tang van 25

"

600 nguoi, trong d6 c6 da s6 la nhn dn Mn tit cae tinh mi~n Nam tri dai tit . Ca Mau, S6c trng, :S~c Lieu, Can Tho, Blnh Duong, Dbng N ai, Ben .Tre, Sai Gon den cae tinh mi~n Trung nhu Blnh Thu~n. Ninh Thu~n. Qung Nam, Qung Ngai... HQ vn ti.i t~p vuan hoa Ph6 Mai Xuan Thung, vuon hoa Ly Ti,r Tn;mg ven lfO Tay. HQ tran ng~p eac phong lam

vi~e cua toa nba 2 t'ang va khu vi,re san cua tri.i s tie'p dan.

Doan nguoi bieu tlnh trong 6n hoa, doi hoi e6ng bang xa hQi, doi tr ruQng dt cua hQ rna cac quan chue dia phuong d trn cuap phi pMp. Cac bieu ngil khie'u n~i rng hQ ma't da't trang cc Vl.,l tranh eMp vai can bQ, dng vien dia phuong: "Chung tOi ung hQ dng CSVN ch6ng tham nhilng va tieu ci,re", "chung tOi doi cOng bng va xu ly eOng minh cae vi.i tieu ei,re dia phuong"... C6 nguoi eho ph6ng vien ngo~i qu6e biet da.y la l'an thu nm hQ ra Ha NQi de keu nai, nhung bi lam ngo. MQt ba liio 82 tu6i eho hay b da tranh da'u doi dt tit 24 nm, ba va Ong ehbng 82 tu6i vita d6i vita khOng c6 Mt.

vao d'au thang 12, e6 khong 250 n6ng dan - chu yeu la nhan dn thuQe tinh Nam Dinh, s6 con

l~i Mn tir nhi~u tinh trong Nam ln ngoai Be - d bieu tlnh, bao vay nh rieng cua N6ng Due

M~nh, T6ng Bf thu dng CSVN, s6 66 ph6 Phan Dlnh Phimg, qu~n Ba Dlnh, Ha NQi. Trong doan bieu tlnh, nguoi ta d~c bi~t quan tam tai Sl,T hi~n di~n CUa hai b6 con nguoi n6ng dan que xa Ha Tan. huy~n Ha Trung, tinh Thanh H6a. 6ng v6n la ci,ru quan nhan titng tham gia cuQc chien mi~n Nam. 6ng tren 40 tu6i. di eiing vai ehu be khong 12 tu6i, deo hai trn bieu ngil tren c6 bng day dbng ghi nQi dung nhu sau: Nhan

26 lang vdn

dan 100 h(? gia dlnh xa Ha Tan, huy~n Ha Trung, tinh Thanh H6a t6 cao chinh quy~n tinh Thanh H6a lua do nhan dan d8 cuong che ly dtit khOng bbi thuong khi m lQ duong Hoang Cu tir Ha Tan di Thanh H6a. Nhan dan xa Ha Tan phn d6i chinh quy~n xa da eho cOng an dung roi di~n dan ap nhan dan lam nhi~u nguai bi tr9ng thuong, trong s6 d6 c6 nhi~u ngUOi la gia dlnh li~t Sl va c6 cOng vai che dQ. Nhan dn xa Ha Tan t6 cao cOng an vien xa la Ong Han da ph6i hqp vai g'an l 00 cOng an huy~n Ha Trung dan ap nhan dan xa bng bi;io li,rc. Thuong tam nht la Mc nh chi.ip cnh hang chi.ic cOng an xa va huy~n dang danh d~p cac gia dlnh ch6ng li;ii l~nh cuong che phi php, lam hai chu Tr'an Tung Lam va Tr'an

Hu~ Anh bi tr9ng thuang ngtft xiu. Hai em tay khOng, bi thuang

n~ng, m~t chy xem vl roi di~n cua cOng an khi hai em eiing gia dlnh len tieng giii' dat.

Cong an dung l~p hang rao, co l~p doan bieu tlnh nhung khOng dan ap. 6ng Phi;im Que Duong, ci,ru chu but TCJp Chf Lfch Su Quan Sl! CSV N, nguoi da tung duqc T6 CMc Human Rights Watch trao gii nhan quy~n Hellman/Hammett vao ngay 26.6.2001 vi'ra qua, da Mn g~p ga va t~ng doan bieu tlnh 50.000 dbng va khuyen cOng an khOng nen dan ap hQ. Ong Duong eilng cho biet la trang bao cao truac qu6c hQi l'an nay, N guy~n Vn An, Chu Tich Qu6c HQi CSVN cho biet trang ran h

thanh ph6 de ba con da ret... Sau khi da bat t't c rnn xe va khoa ch~t rbi, chUng cha thng s6 nguai nay ve 2 trlang vdn 27

cac nganh truy~n tMng chfnh ye'u, quy!n 11,lc lien h~ trang khu V\lC Va thie't l~p m~U dich, nng cp S\l C~nh tranh va tham gia CUa khu vl,lc tu nhn, phat trien ngu'6n nhan 11,lc, kiem soat Hl h,it, qun ly ngubn nu6c va h~ th6ng t6 chuc mOi truong chi~n luqc.

Chie'n luqc hqp tac neu tren con bao gbm si,r hqp tac xa. hon bhng vi~c xy d\lllg ml)t chinh sach mOi truong va lien ke't h~ fng, vi~c n'Ay se m rl)ng d'Au tu bien gi6i, du }ich va m$U dich.

Ty Nguy~n: 805 dn Thuqng vuqt bi~n sang Cam-b6t

Vuqt bien duong bl) dang lea thang tl;\i tl;\i cao nguyen Nam Vi~t Nam. Nhung dn lang nguOi thicfo s6 ti:r cac khu V\lC bt 6n cua cao nguyen trung ph'An Vi~t Nam dang ti~p t9c bo tr6n sang Cm B6t, c6 805 nguOi dang d6ng tr~i ~i hai dia diem cua tinh Mondolkiri va Rattanakiri. S6 nguoi d tng gp dOi ke ti:r thang 8, v6i nhil'ng dgt nguoi m6i t6i trang vai ngay, theo lai ml)t vien chuc ngo~i giao CSVN. Tuy nhien, dang chu y nh!t la h9 khOng yeu c'Au tai dinh

28 lang van

cu ml)t nu6c thu ba - thay vao d6, hQ tlm ki~m S\l giam . sat cha

vi~c tr v! cac vung cao nguyen, v6i bo dm l4y l~i d4t dai cua cha Ong d bi chinh phil CSVN tich thu de lam cac dbn di!n thuong m~i.

S\l phn u't trang vong cac bl) tl)c mi~n nui Mt d'Au bimg n6 h'Oi thang 2.2001, khi hang ngan nguoi bieu tlnh xu6ng duong t~i 3 tinh cao nguyen Vi~t Nam, doi quy~n s hihl dt dai, ti,r do t6n giao Va ch4m dUt Sl.J' phn bi~t. Nhli'ng cul)c bieu tlnh d dn Mn Vi~c giam sat qun S\l va cnh sat day d~c_. Va nhil'ng nguoi ch~y sang Cm B6t m6i dy cho bie't, h9 c'An thai gian de roi khoi noi tru fo ho~c kiem tra con duong thoat an toan.

Sau khi 36 nguoi d'Au tien duqc cha phep ti n~n chfnh tri t~i Hoa Ky hbi tMng 5, ml)t s6 tuong trlnh cha bie't cnh sat Cm B6t dang dy nhil'ng nguoi thieu s6 ht man tr qua bien gi6i. Nhung sau d6 cnh sat l~i m rl)ng si,r chao d6n, giri xe vao rung de chuyen h9 v~ ch6 an toan.

HQa si hoa;tt hQa VN lam An kha1'm kh

Cac hol:\ si ho~t h9a Vi~t Nam dang gianh thi truong cua h9a si Han qu6c, theo lai bao dl)ng cua cac phan tfch gia thi truong. Cac

ho~ si ho~t hQa chu A ti:r lu d cung c!p dich v9 gia re cho cac hang chu u va Hoa Ky, c'An phi sang t~o net dl)c dao rieng cua hQ de tbn t~i va mang ky ngM n'Ay vao S\l hbi sinh, thea pMt bieu cua cac chuyen gia h'6i cu6i tu'An. Nht:i'ng xung ve 16n nhu Disney va Warner Brothers, ti:rng sang tl;\O nhung sn phm hl h9a duqc yeu thfch, nay dang gui sn phm Mn chau A nMm eat gim gia trang veng 10 Mn 15 nam,

thea phat bieu cua Frank Saperstein, Giam d6c thl,lc hi~n vai ml)t cng ty hi ho~ lon nht Philippines, PASI, t~i Hl)i nghi

Ho~t ho~ nam 2001, Tan-gia-ba. Cho Mn nam 1997, Han qu6c

chi~m 50% thi truong hqp dbng tai th'a.u v~ ho~t h9a toan c'a.u, nhung hi~n nay ph'.n 16n bi m4t vao cac cOng ty c6 gia thanh re han cua cac nu6c nhu Trung Qu6c, Vi~t Nam va Phi-lu~t-tn.

VN mua 4 phi co Boeing

Thea Chu tich co quan Hang Khng Dn D9ng CSVN Nguyen Ti!n Sam, cng ty Hang KhOng VN se ky hqp dbng t~i Hoa Ky de mua 4 phi co Boeing 777 v6i gia 440 tri~u my kim.

To Thai Bao Dau Tu nh4n m~nh rng v9 mua ban 4 phi co Boeing 777 la ml)t cul)c thuong luqng trl,lc ti!p trang khi Hoa-thinh-d6n va Ha NQi d dam phan

nbi~u nam v~ vi~c m cac duong bay thng giua 2 nu6c.

Phl)t giao Thua Thi~n: bao email chui

MQt t$p san nghien c-UU Ph~t H9c vi:ra duqc phat hanh ti:r qu6c nl)i, dang ti bai vi~t cua nhi~u vi su va cu si n6i tie'ng. T$p san nay khOng in tren bn gi4y, chi luu hanh qua a:n bn di~n tu va chuyen ra hi ngo~i qua di~n thu Internet - ly do ra:t dan gin: khOng c6 gi'y phep 'n hanh cua nha nu6c. ,

To bao c6 ten la T

trong bn chfnh c6 c ph'an chu Ph~n va chu Han cua m(>t s6 do~n trfch dn. Tt c cac bai viet d~u kMng mang tfnh chfnh tr! C\J the, chi trt'r bn Anh Ngu "Message on the Advent of the Twenty-first Century" (Th6ng Di?p Truoc Th~m TM Ky 21) cua HT Huy~n Quang, bn Anh d!ch cua Thuqng T9a Thfch Nguyen Chung.

D(>c gi c6 the. d9c toan van T~p San Nghie11 Cuu Ph~t H9c noi trang web Thu Vi?n Hoa Sen http://www.thuvienhoasen.org/ tsncph-01-duyenkhoi.htm

CSVN nhuQ'ng bl) Cong giao: t~m ngung xy khu gii tri

Nha nuoc CSVN da ch!u nhuqng b(> truoc sv phn d6i cua Giao PMn C6ng Giao Ha N(>i, ra l?nh

t~un ngung xy khu gii tri tren dt Nba Chung. Tc:im ngung xy, nhung kMng c6 ngh'ia la tr lc:ti dt cho C6ng-giao.

Bn tin gui tu Ha N(>i t6m luqc nhu sau. "Sau khi lf6ng Y Phc:im Dlnh T1=mg dung du cimg 46 Linh M\lc. giao dan dia ph~n Ha N(>i va cac vung Jan c~n doi nha d\m quyen Ha N(>i va CSVN tr l;;ii dilt dai da cuop do;;it cua Giao HQi tu han nua tM ky qua de lam c6ng trlnh vui choi gii trf, van hoa, rna thl,lc cMt la xay Vu Truong de ru ngu the h? tre vao ch6n an choi dang diem, tc:ii dia

dil~m 42-Phc'.5 Nba Chung, Qu~n Hoan Kiem, Ha-n(>i; Thu tuong CSVN Phan Van Khi da phi ra

l~nh cho nha chuc trach Ha N(>i t;;im ngung vi~c thi c6ng tren khu d't n'.)ng hang ngan thuac vuong c6, m~t tien ch;;iy dai han 100 thUOC dQC theo phc'.5 nay, tri gia hang ch\lc tri?u my kim, giua trung tam qu~n Hoan Kiem cua thanh phc'.5 Ha-n(>i .. . "

Tuy nhien, tin cho biet nha nuac dang tung ra d9c chieu mai:

B('> XIX. s6 221 - I - 2002

thuyet ph\Jc d6i dilt. " ... Sau d6 CSHN da cho nhieu phi doao xu6ng d~ ve van va thuong luqng vai Ianh dc:to giao h(>i t;;ii Ha N(>i va nha tho Um, nbam gii quyet 6n tho, ke c vi?c CSHN sn sang hon d6i cac khu dt khac ri. Ngay 6.12.2001, CSVN da dr m(>t doan ci xu6ng g~p va lam vi?c vai lf6ng Y Ph;;im Dlnh T\lng cung vai nhi~u chUc sac thu(>c Gio H(>i C6ng Giao t~i Ha N(>i. Tuy nhien phfa qun tr! NM Tho L6'n do lfong Y T\lng dung du kien quyet kh6ng nhuqng b(> m(>t buoc nao trong yeu sach doi l;;ii khu dt, tai sn .cua Giao H(>i da bi chiem do;;it tu nam 1954, khi CSVN len nam quyen tc:ii Ha N(>i. Phi doan CSVN da phi ra ve rna kh6ng thu duqc ket qu gl nhu mong mu6n, va hua se

chuy~n cac yeu c'u cua lf6ng y T\lng va Ban Qun Tri NM Tho L6'n HN len Thu Tuang Chfnh Phu Phan Van Khi de gii quyet V\l vi?c, nhung doan cong tac CUa CSVN kMng hua ht_:n dua ra m(>t thai bieu gii quyer c\l the. Day la m(>t buoc tien m;;inh me, dut khoat cua Gio H(>i C6ng Giao VN, de mo duong cho vi?c doi CSVN phi tr lc:ti tt c cac tai sn dt dai, nha cua, trang trc:ii. thnh tMt, chua chien. .. da b! CSVN chiem doc:it trang trqn khi chung tiern quyen a VN. Dy se la trn guong sang, va se la tien l? t6t cho cu(>c tranh dilu doi l;;ii tai sn.cua cac t6n giao khc tren toan coi dilt nuac Vi?t Nam."

LHQ cap cho CSVN 2,37 tri~u my-kim d~ cam trong nha-phien

Chuong trlnh ki~m soat rna tuy

LHQ (UNDCP) cp 2,37 tri?u my kim cho chuong trlnh xoa cay thu6c phi~n huy?n Ky Son, tinh Ngh? An. Giai doc:in 2 cua dl,l n Ja nng kh nang canh tac gi6ng cy trbng thay the' da duqc ba Doris Buddenberg, dc:ti di?n cua UNDCP, ky voi Thu Trung N6ng Nghi?p CSVN tc:ii Ha N(>i. ov an nay t~p trung d'u tu vao sn xut n6ng nghi~p. xy dgng h~ th6ng n6ng lm nghi~p. xay dgng hc:i tng ca s va d~y ngh~ tu nay den het nam 2002. Giai doc:in d'u cua dg an x6a cy thu6c phi~n 0

huy~n Ky Son tu nam 1996 Mn nam 2000 da chi phf 3 tri?u 800,000 my kim, ket qu la di?n tfch tr'6ng cy thu6c phi?n tu 4000 hecta nay chi con l;;ii 100 hecta.

C1;ru chien binh VN trong qun d()i Php du

t~i Ha Nl)i cho bitt "Vfo d~ nay dang dUQ'C CUu Xet".

Nha nuac dm dn ngheo sinh con

Kt ho~ch dn s6 t~i VN thOi k:Y 2001-2005 la titp tl,lC gim sinh su't xu6ng Mn 0% cac vung beo lanh va dn-cu ngheo. Dieu nay gy quan trn cho cac t6 chuc d~o due trong nu6c, vl sinh xu't 0% c6 nghia la nha nuoc se thuc ep pha thai hang lo~t t~i cac vung heo Ianh va ngheo. Ba Tr'a:n thi Trung Chitn, Chu tich Uy Ban :U Ho~ch Hoa Oia Dlnh, cho bitt ti l~ tng dn s6 cac vung nOng thOn beo lanh va mi!n nui cao han ti I~ trung binh toan qu6c ti'r 1, 7 dtn 1,9 ran, trong thanh ph'an con trong tu6i sinh sn, chi 60% ap dl,lng cac phuong pMp tranh thai. Tr lai phong vfo cua tMng tfo xa CSVN ba Chie'n cho hay chi 42% ph\l ml c6 dieu ki~n duqc chm s6c v~ ph\J sn khi sinh con, va c6 t6i 70.6% c6 v'n d! v! kh nng sinh sn. Kh6 khn CUa ChUOng trlnh la nhn S\t chuyen mon va hanh lang phap ly. Ti l~ sinh con t~i VN nm 1989 la m6i c~p vq ch'Ong c6 3,8 con, nay da gim bot con 2,3.

Dng va nha nuoc la thu-ph~m gy ra cnh ngheo d6i cho 2/3 dn-s6; nay eiing chfnh Dng va nha nuoc ly co "nghCo" de cm dn sinh de. Giai-cp can-bQ va phe-phy v6n d c6 qua nhi!u d~c quy~n d~c lQ'i, nay them c vi~c tl,l-do sinh sn, trong khi dn ngheo bi bul)c phi tuy~t tl,l!

30 lang van

CHU!liR .

RliUifl

Cung lue v6i cuQc chitn tranh t~i Afghanistan dang di t6i giai do~n ch6t, dn My da ban ci v~ chuy~n t~p chf Time dua Osama bin Laden vao danh sach cac nhn V$t de tranh danh hi~u"Nguoi cua Nm 2001" (Person of the Year).

M~c d'au to Time gii thfch rang "Nguoi cua Nm" khOng c6 nghia la nguoi t6t, nhu Hitler va Staline da ti'rng duqc ch9n truoc day, cac cuQc thm do cOng lu$n tren Internet cho tMy han 85 ph'an trm dn . My phn d6i vi~c ch9n ten trum khung b6 nguy hiem va tan b~o nh't tht gioi lam "Nguoi cua Nm 2001 ". NMt la sau khi Ngii-Giac-Dai ph6 bitn cu6n bng video dai 40 phut tich thu duqc t~i mQt cn nha Kabul, trong d6 bin Laden tuoi cuoi sung suong n6i v(Ji cac dbng chf rang s6 nguoi chet t~i hai toa nha ch9c troi o New York ngay 11.9 lon han la hn dl! tfnh, rang c hai toa nha

d~u s9p d6 thanh blnh dia eiing ngoai d\f tinh ciia hn vl hn bie't SUC n6ng cua Xng chua tren phi c c6 the lam chy st thep nhung eiing chi c6 the lam hai toa nha . s9p d6 tai t'ang thu tu ho~c thU' nm, rang nhung ten khOng t~c khung b6 la nhi:tng thnh tir d~o nhung da s6 da khOng bie't tru6c se phi mt mi,mg cho Mn khi len phi .ca.

Chuyefn Cudi Nam

San Tung

Cu6n bng nay cang khie'n dan My cam thu bin Laden han, va ho mu6n chQn T6ng th6ng George vi. Bush, nhu mQt nguOi hung tri'r gian di~t b~o trong cac phim cao-b'Oi mi~n Vien Tay thai 1$p qu6c cua Hoa ky.

C6 le khOng ai xU'ng dang han Ong Bush de duqc dn My ch9n larri "Nguoi cua Nm 2001 ", vl ke ti'r ngay 11.9 Ong da n6i b$t nhu mQt nhA lnh d~o tai ba va cuong quye't trong con hiem ngheo cua nu6c My, va thanh tfch cua Ong se lam thay d6i ljch su tht gii. Nhung "vn de" cua Ong Bush la nm ngoai l>ng d duqc to Time ch9n lam ""Nguoi cua Nm 2000" vl cuQc b'au eir t6ng th6ng sl>i n6i va nhil'ng cuQc Mm phitu di Mm phifo l~i nhUc tim keo dai m'y tu'an le o Florida. Bao chf My d vitt rt nhi~u v~ l>ng, rna h'au he't la vitt xu, vl han 75 ph'an trm nhung "nha bao lon" cua My d~u thuQc phe Dn Chu, duqc gQi la t\I do, cp tien.

Trong cuQc tranh eir, l>ng Bush da bi dan nhan hi~u la "d'an", la khOng du dieu ki~n de lam t6ng th6ng, la mu tit v! tht gi6i Mn ngoai. Ke c sau khi d de eir va d9n vao B~ch Cung, va d thanh cOng trong hai chuye'n cOng du sang u Chau, Ong Bush vn tie'p tl,lc bi cho la theo chfnh sach t\I


"co l~p" va da chim toa nhii trang tren duong Pennsylvania 6 Hoa-Th!nh-U6n mQt cach kMng chfnh th6ng, rna dang le la phi thuQc ve Al Gore.

Dung mQt cai, dung la "dung mQt cai", cuQc t'n cong dien rb cua bin Laden ngay 11.9 da lam cho 6ng Bush tto thanh v1 d~i.

H~u thun cua dn My danh cho 6ng tang v9t nhu hoa ti~n. Cac"nha bao lon" cua My kMng the phil nh~n tai Ianh d~o xu't chtlng cua 6ng, va kMng dam di nguqc l~i trao luu tlnh cm qun chung, hQ tlm cach gii thfch sv "d6i mai" . cua Cmg Bush. HQ kMng nhln nMn hQ da sai lm, truac dy da kh6ng danh gia dung con nguai cua 6ng Bush, hay da b't c6ng d6i voi mQt ung eir vien da danh b~i "con ga" cua hQ.

Dien hlnh cho nhung bao nay

sO x1x. s6 221 . 1 . 2002

la ta N~w York Times va ta Washington Post - hai ta bao lOn cua nuac My da ch9n Al Gore lam ga noi, va da thua dau. Nay dang phi loay hoay gii thfch vl sao 6ng Bush da tr thanh "nguai khc".

Trong bai quan diem ngay 12.10.2001, ta New York Times vit rang Bush la "con nguoi kMc vai ke duqc bu lam t6ng th6ng nm ngoai, hay tMm chf khac voi con nguai da Janh d~o d't nuoc mQt thang truac dy"!

Ciing ngay 12.10, binh but E.J. D.ionne Jr. cua to Washington Post g9i 6ng t6ng th6ng My thu 43 la con nguai "moi va duqc ci

thi~n"! Theo hai ta bao nay thl 6ng

Bush chng khac nao mQt chic ao da vua duqc cho vao thu6c ty va may gi~t de tr thiinh moi toanh. Hay mQt vo s1 h~ng ru'6i vua duqc cho u6ng mQt thn duqc de tr thanh vo s1 h~ng 11~ng.

Thi,rc ra, 6ng Bush da chung minh dieu rna m~t s6 nguoi hieu ro 6ng nh~n d!nh trong mua tranh eir nam ngoai, ding 6ng ta thuong bi danh gia lm. C6 le nhieu nguoi da danh gia lm ng ta tu chuc. Nhieu dng vien d'6ng vi~n cua Condit eiing khuyen 6ng ta kh6ng nen ra tai tranh eir vao nam 2002. Chi c6 23 phn tram eir tri t~i Modesto cho bit se bu

l~i cho Condit vao nam 2002. De mong crru van tuang lai

chfnh tri. Condit ph va st;r im l~ng keo dai m'y tMng, biing long cho Connie Chung, mQt ph6ng vien truyen hlnh My g6c Tau, dQc quyen pti.Ong v'n. Nhung

/a11g VQIZ 31 .

cuQc phong va'n nay ll;li la mQt thm h9a cho Condit, vl 6ng ta kMng n6i duqc di'eu gl mai me de r

c hai nucic.nay cung ch6ng 11,1i sv banh truong ciia phai H(}i gifo cl,Tc doan. Han nua, kMng nuoc nao c6ng khai dung V~ phfa Taliban va bin Laden - k! c Pakistan, nuac duy nha'.t nhln

nh~n cM dl) Taliban, va Iraq da nga'.m ngam giup bin Laden trude dy. Nhung 'ke tv nh~n la "phn chie'n" trong thai Chie'n tranh Vi~t Nam da c6 gy 11,1i phong trao ch6ng My Hin cOng tr dua Taliban va Osama bin Laden, nhung da hoan toan tha't b1,1i - t1,1i My cung nhu t1,1i cac nuac khc.

~ phuang di~n qun sv. My da su d1,mg t1,1i Afghanistan nhung ky thu~t tn ky d! nem bom chfnh xac rna thai Chin tranh Vi~t Nam chua c6. Ll,li nua, Afghanistan khl'>ng c6 ri'rng r~m nhu t1,1i Vi~t . Nam da giup Vi~t cQng de dang ln tr6n. Qun lfnh Taliban da t~p trung duai nhung chie'n hao dai nhu thai The' Chie'n I de cha bom 2000 pounds do B-52 nem xu6ng lam tan xac.

Jrong Chin tranh Vi~t Nam, vl sq phi danh nhau vai Trung CQng, My da kMng dam d6 bl) ten Bac Vi~t de quet s1,1ch hang 6

Vi~t Cl)ng, nhu da danh thng vao hang 6 cua Taliban va bin Laden hi~n na'y.

Trong khi qun linh Taliban tMt ng Nguy~n Van Thi~u (29.9.2001) da m thm tro v~ vai eat bl;1i, dem theo nhung bi m~t rna hQ da nam giU.

Da c6 nhi~u bai bao duqc viet de ke't ti keo vao m

Nobel V an-Hoc 2001

ffong Huy

IJuqc gii Nobel Vn-H9c nm vira qua la nha vn Vidiadhar Surajprasad Naipaul (thuang viet V. S. Naipaul), sinh nm 1932 ti;ii do Trinidad (ngoai khoi nuoc Venezuela, Nam-My), g6c An-DQ, mang qu6c tjch Anh. Neu ke theo "bn qun" cua nguai duqc gii, thl Han-Lm-Vi~n Th1,1y-Dien d trao vinh du v~ cho chAu ; neu ke theo "si~h qun", thl vinh dl,l thuQc v~ chAu My; nhung neu cn cu theo "qu6c tlch", thl vinh dl,l la cua chAu u, eling gi6ng truang hqp gii Nobel Vn-H9c nam ngoai, cua Cao Hanh

Ki~n. mQt nha vn Ty, g6c Tau. Nhung truang hqp Naipaul nm nay la "nMt tung tam vinh", khc vai truang hqp Cao Hanh

Vidiw.l/Jur Surujprasad Nuipaul, Nobel Vi111-h(JC 2001

34 lang van

Ki~n. Trung-CQng kh6ng chju nh$n vinh d\f.

Lu$n phiem cho vui v~y tMi, gii Nobel la cua chung, ai c6 tai thl duqc, dau c6 phi la nhu yeu phm trong thai ky kinh te kh6 khn, rna tfnh "quota"? Tuy nhien, khi nhac tai noi sinh cua nha vn duqc gii nm nay, do Trinidad, t6i l1:1i nhO tai ma'y chU' "dja linh nhAn ki~t". Nha vn Derek Walcott, gii Nobel Vn-H9c nm 1992, sinh noi khac, nhung cu tru g'n nhu man doi t1:1i Trinidad, va khi duqc gii cfing dang s6ng 0 day. MQt han do nho (*) da t1:10 nen hai nha vn lon, chng phi la mQt vi~c Il;\ hay sao?

Truang hqp cua Naipaul qu nhien la hoan cnh tl;lo nen con nguai. Tha'y 6ng ta di nhi~u va viet nhi~u v~ nhiing mi~n d't khc nhau tren the glai, c6 nguOi nua dua nua th$t gc;>i 6ng la nha

. van "da qu6c" (cosmopolite). 6ng vui ve nh$n chU' a'y, va n6i them: T6i eling khOng biet t6i la nguai nuoc nao.

T6 tien cua Naipaul g6c mi~n bac An-DQ, d di cu sang Trinidad tu lau dai. Lue ba'y gia, vung da't nay con la thuQc dja cua Anh (cho nen Naipaul sinh ra d mang qu6c tjch Anh). 6ng nQi cua Naipaul lam cOng cho mQt n6ng tri.ii trt it bai phe blnh van h9c. Naipaul di nhi~u. va ph'An lon nhfl'ng chuyen di cua Ong d~u duqc ghi nh~n trong tac phm. Nhung Ong khOng viet sach du ky. cung khOng viet sach kho sat phong t1,1c. Ta't c nhung di'!u tai nghe mat tha'y. cung nhiing nMn djnh, pbe blnh, chi trich cua 6ng, d~u duqc tieu thuyet h6a. Cho nen c6 the coi nhung cu6n sach ke li;li nhfl'ng chuyen di cua Ong la nhung cu6n tieu thuyet chua dhy tai li~u cung duqc, rna gqi chung la nhitng t$p tai li~u ghi nh$n theo phong cach tieu thuyet, thl eiing khOng sai. Han-Lam-

Vi~n Th1,1y-Dien da nh~n xet nhu

VOLUME XIX. N" 221 JANUARY 2002

sau, ve the eaeh eua Naipaul: Duoi ngoi but eua 6ng, nhung ehuy?n hu eff.u, nhitng mu tv truy?n, nhung mnh tai li?u. tr

Nam mOi, tinh-hinh mOi, v1fn-d~ cii:

"Chien-Tranh Ba?n'' .Minh D~o

viet theo Mo Le Monde

Sa lu

tru cua ml)t s6 qu6c gia, vo khi hoa hc;>c va sinh hc;>c .da roi vao tay cac t6 cMc khung b6, m~c du kh nang cua chung con rt giOi h~n.

Thir ly 3 thi d\l W~u bieu: Nam 1995, giao phai Aum Shinri-kyo da phat tan hoi dl)c Sarin, tung duqc sn xu't va su dl,lng trong tM chien thu Il, trong ml)t

tr~m tau di~n ng'm a Tokyo. Sau d6, tu'n bao Le Nouvel Observateur cho biet ve ml)t nghi can, trong cac cun khung b6, cai quan tr9ng kMng phi la cac ky thu~t sn xut rna la hi~u qu cao cua cac cMt d6. Phl\n !On c6ng thuc sn xut cac ch't di Janh V\fC. Dieu nay kMc vai vi~c tuyen dl,lng cac chuyen vien ve nguyen tl:r, tuong d6i kh6 khan hon nhieu.

Ml)t cach so luqc, nguoi ta c6 tM phn ch:ia cac vo khi hoa hc;>c thnh hai nh6m khac nhau.

1. Cac tac nMn gy tir vong: Cac ch't nay c6 the lam cMt nguoi khi bi nhiem ngoai da trong Ide tie'p xuc vai cMt dQc hay hit

sO XIX. s6 221 - 1 - 2002

phi do h6 Mp. C6 4 nh6m chinh: . Lol;li lam rc); lien quan Mn nhung dl)c cht hay nhung phn tir nho xiu c6 ngu()n g6c sinh v~t. eiing c6 kh nang lam xao trl)n cac chuytn hoa trong h~ th'n kinh.

Nhung cMt ke sau nay kh6ng de gl sn xut va doi hOi nhung phuong ti~n. ky thu~t cao. Kh6ng he gi! Danh sach cac cht dl)c h~i cia du dai nhu bang neu ten cac qu6c gia, do nhung ly do kMng ti~n n6i ra, da ln x vao sn xu't va t

. .

cac d!,li cuong, d~c bi~t la Nga va My, rna kho dV tril' "c6 khai Mo" da tai bang ch9c ngan ta'n. Nuac Pbap, di nhien khiem t6n hem, nhung cilng chng kem qnh gl ai trang cu()c tranh dua. Nuac Pbap da lam nhieu thir nghi~m tren cac lo!,li vo khi hoa hc trang sa ffi!,lC a PJgerie.

Nm 1988, Ong Jaque Chirac tuyen b6 rang nuac Pbap c'an c6 "mQt kho dv trit t6i thieu nhhm m9c tieu rn de'', Bao nhieu? Van con bf m~t! Nhung cilng c'n phi hieu la hi~n nay hi~p uac ca'm sir dt,mg cac lo!,li vo khi hoa h9c (C.l.AC: convention d'interdiction des armes chimiques) 11,li cho phCp cac qu6c gia sn xua't m()t s6 luqng nho - chUng vAi ky - cha't d()c dung trong m9c tieu nghien cU'u cac bi~n pbap phong ngua, trang cac phong thf nghi~m duqc "trang b! vua du de sn xua't mc va nguy(!n tir. Va sau nay,trang


chien tranh viing vjnh ch6ng Saddam Hussein.

Nuoc My .cfing hi6u ro cac chfnh sach lhieu nhflt quan cua mlnh trong vi?c phong v? truoc cac hiem ho~. SJ! thieu canh giac nay c6 the c6 nhung h~u qua trong nhieu nam sau nay lam cho nuoc My kMng du kh nang tr dila m(>t cu(>c t5n c6ng hang lo~t va r(>ng lon bang cac loc:ii vo khi nay. Phi ctqi tai nm 1997, sau nhieu ln bau d(>ng, nuoc My mai quyet djnh kiem soat ch~t che cac

Io~i hoa cht va cae tae nhn truy'en b?nh. Nam 1984, tin cto giao phai Rajnesh eta ri virus salmon trong cae ti?m n 0 m(>t tinh trong tieu bang Oregon va cac n~n nhn da kMng kjp ctuge chua trj et ung mue. Cilng v~y, nm 1995, 119 chua kjp e6 bi?n phap khi bat duge Larry Haris, tay da trang ky thj chung t(>c, t phong thf nghiem ngay tren dflt My. . .

B(> XIX, s6 221 - I - 2002

Tir nam 1942, nuae My da quan trn tai cac lo~i vo khf sinh h9c va hoa h9c. Nhieu phong thf nghi?m duqc thie~ l~p. nhu o Camp Detriek (bang Maryland), gn w ashington. Nhung cac CUQC kho euu nay khl>ng duge thi'.r nghi?m tren thJ!c dja. Tlnh tM da d6i thay trong thai ky ehien tranh

l~nh va trong chien tranh Trieu Tien. Hoa Ky bi t6 giac la da dung cac lo~i vo khf tty tren chien truong. Cac nha khoa h9c My, truac d6 da duge thira huong nhiing kinh nghi?m va nhung thanh tl!U cua nguoi Nh~t trong cac cu(>e thir nghi?m o Man Chu, bat du luu trn toi cac hi?u qua eua b?nh than, b?nh botuline (vi khun hlnh d'l>i) cac lo~i "mm" gy b?nh khac cimg .cac hoa chilt e6 sue huy di?t trong di?n r(>ng ch6ng cac b?nh gy ra eho khoai ty hay lua.

Nguoi My da thJ!e hi?n nhung huong kho e(ru . trong ky thu*t phat tan cae lo~i hoa ehilt bang trai pha, mln, hoa tifo, cac lo~i

thu6n phun, xjt, va c nhung thi nghi?m trong kh6ng gian, tren eac tbanh ph6 o My va Canada: nam 1955, m(>t dam my eht serratia lan r(>ng tren thanh ph6 San Francisco da lam mQt nguoi eMt. H? th6ng tau di?n ngm cilng tung lam moi cho cac cu(>c thu nghi?m: nguoi ta da vut eae 6ng tiern chUa dy lo~i vi khun baeillus subtilis de kiem tra kh nang phat tan vo khf sinh h9c trong m(>t mc mau da cam ngay nay vn con la m(>t vet nha con l~i trong thb'i ky My can thi?p vao Dc:">ng Duong.

Nam 1969, T6ng th6ng Nixon da tuyen bo don phuong tir bo cac chuong trlnh sn xuilt cac lo~i vo khf sinh h9c, duge coi nhu kMng con dln thiet so voi cac lo~i ho

ti~n c6 gan du d

ke li;ii vl sao T6ng th6ng Bill Clinton da bi am nh v'! chien tranh sinh h9c (biowar) sau khi d9c ml)t quyen truy~n gi tung. Nhi'!u ke ho~ch mai duqc tie'n hanh tai mue gioi h~n bi c'm chi ghi trong hi~p uoc c'm ph6 bifo cac vo khi sinh h9c. Trung uong tlnh Mo My CIA cung da che ra cac lo~i bom vi trung gi6ng nhu cac mu bom do Lien X6 sn xu't -(chuong trlnh Clear Vision). Ngfi Giac Dai eling xuc tien vi~c nghien cl'ru mQt Jo~i "vi khun qrc mi;inh" trong vung sa m~c Nevada. Ly do neu ra la de c6 duqc s\J' hieu biet nhi'!u han v'! m6i hiim nguy cua vo khi sinh

~QC gAy ra cho dn My. Chinh phu cua T6ng th6ng Bush cho rang cac cuQc kho cuu nay phu hqp vai hi~p uoc qu6c te' nm 1972.

Nhung trang cung thai gian, nuoc My I~i tham gia vao ml)t chuong trlnh rQng Ion c6 mt,1c dich giup do cac qu6c gia dl)c l~p thul)c Lien X6 cli nham tri~t tieu nhung vo khi c6 suc hUy di~t hang lo~t con tang tru trang cac nuc nay va eling dt tranh si,r ph6 bie'n rl)ng rai do tlnh tr~ng suy dbi V~ chinh tri va kinh te trang ml)t s6 nuoc. CMc hn ph'n lon si,r giup do da duqc sir dt,1ng trang lanh vvc nguyen t\r nhung mQt s6 dang ke da duqc dung vao vi~c ph huy cac ca sa sn xu't cac vo khi hoa h9c va vi trung, ml)t ph'n dung trang c6ng tac tai sp xep hay tai tuyen dt,1ng cac nba bac h9c d~ hQ kMng bi l6i cu6n va su dt,1ng boi cac qu6c gia "b't ho", cac t6 chuc khung b6 va giup do hQ tie'p tt,1c cac c6ng trlnh nghien cuu. MQt dg an o Ouzbekistan nham ty dQc cac dia diim truc kia Lien X6 da dung de thi:r nghi~m cac vo khi vi trung tren da Vozrajdienie trang bien Ara!, nai Lien x6 da tang tru mQt

40 lang van .

kh6i luqng vo khf sinh h9c ln nha't tM gioi.

Do Thai: Bf m~t Nesziona. MQt cach chfnh thuc, co quan nghien cuu sinh h9c qu6c gia Nesziona kMng h'! c6 . . Cung tren m{lt chinh thuc, trang khong 10 nm dai, Abraham Marcus Klinberg, pht,1 ta giam d6c, cung kh6ng M c6 tMt. NM khoa h9c n6i tie'ng the' gii nay' tac gi nhi'!u tac phm va thuang tham dg cac cuQc hQi tho qu6c te', eiing da bie'n mlt't vao ml)t bu6i sang thng 2 nm 1987. Mai Mn nm 1993, bi bt vl lam gian di~p cho Lien X6, Marcus Klingberg bj xi:r bi m~t b! ke't an 20 nm tu va bi 't6ng vao nha tu Ashkelon duoi mQt cai ten gi. Sau nhi~u ln Mo chi Do Thai lam m len, toa an t6i cao Do Thai mai he mQt phn t'm man bi m~t va khoi du vt,1 "Nesziona".

Trang mQt th! tr'n nho c6 khong 4000 dn, cach Tel Aviv 18 cy s6 v'! phia dOng nam, 4 nm sau ngay tbanh l~p qu6c gia (1952), Do Thai quye't djnh thie't

l~p trung trn nghien cuu cac vo khi hoa h9c va sinh h9c Nesziona. Ngay nay dn s6 Nesziona da len tai 30.000. Nm 1998, lo ng~i cho tlnh tr~ng suc khoe cua dn chung, vien th! truong phn d6i

vi~c mo rl)ng . trung trn nay nhung khOng ket qu: trung trn duqc d{lt trvc tie'p duoi quy'!n thu tuong Do Thai.

Nguai ta dang sn xu't mQt cach bi m~t nhfrng gl sau 4 bUc tuong vy cao gn dy cac den chieu va cac may bao dQng di~n t\:r? Bi m~t! ft ra la 43 lo~i vo khi khOng qui uc, nhil'ng vi khun tir nhil'ng ch't dQc do nhung lol;li n'm thi ra va nhung ch't dQc hoa h9c t6ng hc;tp ! Tu'n bao Le Nouvel Observateur da c!>ng b6 ke't qu nay sau mQt cuQc di'!u tra

vao thng gieng nam 1994. Do Thai da ky hi~p uoc qu6c te 1993 huy bo cac vo khi hoa h9c nhung tir ch6i ky hi~p uoc qu6c te' c'm ph6 bie'n vo khf nguyen tu c6 the bul)c Do Thai phi cong b6 cac chuang trlnh sn xu't va phi huy bo cac lo~i VO khi nay. Nm 1998 nMt bao Maariv (Do Thai) khm pha ra da c6 it nMt 4 nguoi cMt va 25 nguoi bi thuong trang mQt tai ni;in do nhm ln thao tac b Nesziona. Chfnh quyh da phil nh~n tin nay.

M{lc d'u v~y, dn chung . Nesziona chng con ll;l gl m6i

hiem nguy duqc gi'u kin Nesziona. Chi~u t6i ngay 4.10.1994, t~i tbanh ph6 Bijmer, gn Amsterdam (Hoa Lan) mQt may bay chuyen ch cua cOng ty hang khOng Do Thai El Al da va tan tren bu troi. Kt qu: 42 nguoi chet va hang trm nguai bi thuong. Do Thai xin Jlh, chiu bbi thuang cho cac nl;ln nhn va khng dunh la may bay ngQ nl;ln chi ch dy cac may ghi m cac lo~i d'u thorn. Tam trm nguai s6n

Documents

Lang van 221 01 2002