60
فوی زماوی ێربPHP ردیک برهی لۆگۆی فPHP ڵک، بیی گضێکی چــــب خۆهبى یبى کضیکری تبک بیضرێي، زادەیردی دەی کزهبە بی لێرەبا جیرەم ز ئ در طتی زاا دەقی ئی دەق بهبر بض لیهی فێربری فرچبضل کی ضتبPHP/Manual ڕاژە دەکرێت.ر ئبگبداریێ خەک ب. تام دەبێتردە بم زهبی ئفێرب لگب هیيا دەکە تبگب مک ی لبا م ئێذە تبببم بئ کەب ئبیػتبضیي ج دە ئێوەکر .ی امردەی بکرد زۆر ەچبکردطتی بی پێ ە کرێتیيدا دەیکبا می ئکۆتبییت. لی تێذابککرد زۆر کردىە یبى دەریتى بک چبکیب یتری بک دەضتکبیتا دەتذبي.ده زیبتر ضەکی تبلیکترۆێکی ئکرتپ بەڕۆک واo ١ طتیی پێذاo ٢ یضی رێک بۆ دەضتکبریک کۆدەکبىo ٣ یراێکبر بۆ بذۆزی o ٤ یراێکبر بۆ بکص لیo ٥ یی پػک ڕاژەo ٦ پبراضتي لPHP.ini ٦.١ php.ini ؟ێیک ل ٦.٢ گرکبىڵبژارد گتریي چیي؟ ٦.٢.١ register_globals = Off ٦.٢.٢ allow_url_fopen = Off ٦.٢.٣ safe_mode = On ٦.٢.٤ open_basedir = /path/to/www-directory ٦.٢.٥ display_errors = Off o ٦.٢.٥.١ ریگڵ کۆدەکب ل ى ٦.٢.٦ disable_functions ٦.٢.٦ log_errors = On ٦.٢.٦ magic_quotes_gpc = On o ٦ کیڕەیی پضتکرد درPHP o ٦ جبم دەرە ذ ڕیسب[Output and strings] ٦.١ ییکرد دیبرذ ڕیسب ٦.٢ ڕیسی خػت دىزبب رب\ [escape sequences]

Learn PHP in Kurdish

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Learn PHP in Kurdish

Citation preview

Page 1: Learn PHP in Kurdish

بکردی PHPێربوی زماوی ف

PHPلۆگۆی فرهی

ئم زجیرە ابی لێرەە بزهبی کردی دەضرێي، زادەی بیری تبککضی خۆهبى یبى کضێکی چــــبگ یی، بڵک

ڕاژە دەکرێت. PHP/Manualضتبی کلضرچبی فرهی فێربی لضر بهبی دەق بدەقی ئ ا زاطتی در

ئم اب ل یکم گبە تبەک داهیي گب لفێربی ئم زهب بردەام دەبێت. تب ەک خێر ئبگبداری

کرێتە پێیطتی بچبکردە زۆرکردی بردەام ی. رەک ئێو دەضیي جببیػت ئەب کئم بببتب ێذە

دەتایت دەضتکبری بکیت چبکیبى بکیتە یبى دەرکردى زۆرکردی تێذابکیت. لکۆتبیی ئم ابدا دەیکیي

بپرتکێکی ئلیکترۆی تبەک زیبتر ضدهذبي.

واەڕۆک

o پێذایطتی ١

o کۆدەکبى دەضتکبریکرێک بۆ ضیی ٢

o یذۆز بۆ بکبرێرای ٣

o لیکص بۆ بکبرێرای ٤

o ڕاژە پػکیی ٥

o پبراضتي ل ٦ PHP.ini

٦.١ php.ini لکێی؟

چیي؟ گتریي ڵبژاردکبىگر ٦.٢

٦.٢.١ register_globals = Off

٦.٢.٢ allow_url_fopen = Off

٦.٢.٣ safe_mode = On

٦.٢.٤ open_basedir = /path/to/www-directory

٦.٢.٥ display_errors = Off

o ىلکۆدەکب ڵگری ٦.٢.٥.١

٦.٢.٦ disable_functions

٦.٢.٦ log_errors = On

٦.٢.٦ magic_quotes_gpc = On

o درضتکردی پڕەیکی ٦ PHP

o ڕیسبذ دەرەجبم ٦ [Output and strings]

ڕیسبذ دیبریکردی ٦.١

رببزبى د خػتی ڕیس ٦.٢ \ [escape sequences]

Page 2: Learn PHP in Kurdish

دیبریکردى جۆری تری ڕیسبذ ٦.٣

o ضرج ٩ [Comments]

جۆرەکبی ضرج ٩.١ PHP

تبکذێڕی ضرجی ٩.١.١

کۆهڵدێڕی ضرجی ٩.١.٢

ضرجی لغێەی ٩.١.٣ PHPDoc Style

ب ضرج ٩.١.٤#

هراذى(( بضرجبچبالککردى ٩.٢

o گۆڕاەکبى ١١ [Variables]

جۆری دراەی ١١.١(data type)ــی گۆڕا چیي؟

ڕێپێذراەکبى کبهى؟ گۆڕاە بی ١١.٢

o گرێذای کردەێوب ١١ [Concatenation operator]

لگڵ کۆدی گرێذاى درێژکردە ١١.١ HTML دا

گرێذاى درێژکردەی ١١.١.١

o دایػتکبى ١٢ (sessions)

پپ گۆڕاەکبی دایػتی ١٢.١ (PHP Session Variables)

دەضتپێکردی دایػتێکی ١٢.٢ PHP

دایػتي کۆگبکردی گۆڕاێکی ١٢.٣

دایػتێک ڕخبذی ١٢.٤

o ژهبرەکبى ١٣ [Numbers]

ژهبرەی تا ١٣.١ Integer

ژهبرەی کرت ١٣.٢ Float

o بیرکبری ١٤ [Calculation with numbers]

بیرکبریکبى گرگی کردە ١٤.١

١٤.٢ pow

o پێکبتکۆتڕۆڵ ١٥ [Control structures]

جۆرە داتبی ١٥.١ boolean

پێکبتکۆتڕۆڵ ١٥.٢

ئجبهذای ئلترتبیڤ ١٥.٣

ری لڵگ ١٥.٤ IF دا

o کردەێوبی برارد ١٦ [Compare operators]

براردی کردەێوبی ١٦.١==

تر براردی ١٦.٢

برارد یکطببى کردەێوبی ١٦.٣

o گرێذای لۆجیکی ١٦ [Logical Combinations]

گرێذاى ب ١٦.١ AND ـە

گرێذاى ب ١٦.٢ ORــە

گرێذاى ب ١٦.٣ NOTــە

گرێذاى ب ١٦.٤ NAND

گرێذاى ب ١٦.٥ NOR

گرێذاى ب ١٦.٦ XOR

گرێذاى ب ١٦.٦ XNOR

o ١٦ Switch statements

o ١٩ if-else Statement

١٩.١ elseif

o ٢١ Statement in HTML

Page 3: Learn PHP in Kurdish

o کرتکردە ٢١ [Abbreviations]

٢١.١ Assignment operator

٢١.٢ In-/decrement

o ئبڵقکبى ٢٢ [Loops]

٢٢.١ For

لپکردی ٢٢.١.١ for لێ خػتدا

٢٢.٢ While

٢٢.٣ DO-While

٢٢.٤ foreach

o ڕیسەککبى ٢٣ [Arrays]

٢٣.١ associative arrays

٢٣.٢ nummeric arrays

ضڕیەی ڕیسەکبى ٢٣.٣ Remove Array

o ٢٤ Constants گۆڕەکبى

گۆڕەکبى تخوی ٢٤.١

o ٢٥ include

چۆیتی بکبرێبی ٢٥.١ INCLUDE

o ٢٦ GET

پێدایستی

بتایت ئم زهب فێربیت، دەبێت زهبی بۆ ئەی HTML بدرضتی بسایت، ئگر لیکێک لزهب

غبرەزاییت بێت. زۆر پێػییکی ببغت بڕیە ئبضبتر ڕترە لالت C JAVAگرەکبی ەک

بک. CSS بضرکتیی بپێکێت، بۆی تبهبغبی CSSئەی زهبی . ێبذاڕێژەری ضرکت

دەضتکبریکری پبغبى پێیطت کدەضتکبریکرێکی/ضرێکی ببغت بێت بۆ ئم کبرە، لکبتی ئێطتبدا

خۆڕایی زۆرى کبرەکبى بضرکتیی بێخظ ڕادەپڕێي، لا:

ئبهۆژگبری کراە بۆ ضیی کۆدەکبى غبرەزایی لێیبى بڵگی غبرەزایی یی WYSIWYG: ه ضرەکبی تێبیىی

لیچ زهبێک.

o ضریWYSIWYG ەکFrontPage &Dreaweaver

ێک بۆ وسیىی کۆدەکاندەستکاریکر

NotePad++

Bluefish

Geany

Page 4: Learn PHP in Kurdish

Gedit

Medit

VIM

لکۆتبییذا تۆ پێیطتت بەی ڕاژەیک بێت کۆدەکبیPHP خیت، ڕاژەخاز زۆرى، لضر ەگڕب

: XAMPPلێرەدا بۆ بکبرێرای یذۆز ئبهۆژگبری دەکیي ب

بۆ بکارێىراوی یىدۆز

XAMPPببڕەت دەزایي. چذە ڕاژەخازی تر زۆرى بۆ ئم کبرە باڵم بگػتی ئە ر

بۆ بکارێىراوی لیىکس

LAMPدابوزرێ. یبى بغێەیکی درضتر ای بڵێیي Mysql-Server Phpmyadmin php phpگرزەی

، دەبێت بدرضتی ببێ یچ کێػیک کبرەکبى ئجبم دابوزرێ. ئم ضرەتب پێذایطتیب ببغی اکبی دابتە

بذەیت لبچکتریي کێػ بدای چبرەضر بگڕێی لهکۆکبى بیضیت.

لئبت دێبیبى

# apt-get install apache2 apache2-doc php5 php5-mysql mysql-server

phpmyadmin

فیذۆرا

# yum install apache2 apache2-doc php5 php5-mysql mysql-server phpmyadmin

پشکىیىی ڕاژە

Page 5: Learn PHP in Kurdish

ئبضبیی لضر ڕاژەی ئبت PHPinfoیکی پڕەی ێ

بسایت لضر ئ ڕاژەی ەک گۆڕاەکبى PHPبۆئەی زایبری لضر داهزراذى جۆری ڵبژاردکبی

کلم ڕۆژەدا گرگی تبیبتی ی داهزراذی لضر ڕاژە زۆری تر ەک رخی GD Libبضتری ضرەکی

ببرکردى بیرۆک. لپڕەیکی ێذا ئم کۆدە دابێ:

<?php

phpinfo();

?>

ببری بک ێ بخچی ضرەکی ببگی بک لێبگڕ: phpinfo.phpبۆ و بی بێ

http://localhost/phpinfo.php

دەبێت زایبریکبى یػبى بذات.

PHP.iniپاراسته ل

لبارەکبی ێبذا هیػ فراترکردی کبرەکبی، هبى کبت بڕێژەیی لڕێگبی کى PHPبحکوی تابی

ەی پڕل PHPکلێکبە پالهبر تێکذاکبى زۆرتر دەبێت. ەک دەزارێت کرۆکی ڕێکخطتی ڵبژاردکبی

PHP.ini جبەک غێەیکی گػتی دەبێت ڵبژاردکبى تبئذازەیک بڕەت بي پبغبى لضر خدی چۆیتی دای.

اە؟ ئا ــی؟ ەچۆیع ڕێکخر FastCGIیبى suPHPـ یبخد mod_phpەضتبە. ئبیب PHPکبری ئ ئبهێرەی

ئبغبترە بخڵکی ضرەتبیی کهتر ئبڵۆزە mod_phpریک لجۆر غێەکبردا خراپی ببغی خۆیبى ی، بگػتی

لای تر. زۆر گرگ خبەى ڕاژە یبى بڕێبری ڕاژەخازەک یچ بێت غبرەزاییکی لبهبکبی دابغکردی

بێت، ه اک خبڵکبى بۆی ڕترە تبکضێک PermissionGroup and Userدەضاڵت لییکطذا

Page 6: Learn PHP in Kurdish

کبکبرێری ضر ضیطتهی تربێت. ئێو لم ابذا ڵ ئدەیي پج بخی ضر گرگتریي دیبرتیي گبەکبی

. رۆسی وـــــــــک دۆخپاراسته پ کرتیکی لضر بضیي. هبى کبت دەیڵێیي دەیڵێیە PHP.iniپبراضتی

بضراە C99/PHP-Shellیکێک لباڵتریي پڕۆگراهۆککبی پالهبرداى کب

php.ini لکێی؟

ئهیبى لڕاژەیک دابغکرێکی لیکطە بۆ دابغکردى ضیطتهێکی تر دەگۆڕێت بۆ و دێبیبى ئبت ضزە

Linux modified...تذ بم غێەیى ببڕەت )رچذە ذێک ڕاژە بحکوی کۆدی کراەی ضیطتهی لیکطە

version :بکبردەبى( باڵم بگػتی ئببى

/etc/php5/apache2/php.ini

ئگر ەغبذیPHP یکطبى ب بphp5 .

دا لێرەی XAMPPیبى لضر یذۆز لگڵ ڕاژەخازی

C:\xampp\php\php.ini

بۆ ڕاژەکبی تر بتبیبت دابغکردی لیکص ئتایت

locate "php.ini"

بکبربریت بۆ دۆزیەیبى.

گروگتریه ڵبژاردوکان چیه؟

Page 7: Learn PHP in Kurdish

ەک ببضوبى کرد خبڵکبى ئەی دیبرە گرگ پج دەخی ضری ۆکبر غیکردەی کرتی بۆ دەضیي.

دابگیرضێتە تبەک )Webserver(Apacheرەب لهی گرگتر پبظ دەضتکبریکبى دەبێت ڕاژەکبرەک

گۆڕاکبریکبى جێگیر بي. بۆ و لڕاژەی لیکص:

/etc/init.d/apache2 restart

دیبرە دەکرێت ئبهراز غێەی تریع بي، باڵم ئبهبجک داگیرضبذەیتی. هبى غت زۆر گرگ دای ه

هبڵپڕ ڕاژەک بکیت بسایت گۆڕاکبریکبى ڕیبى داە!؟ پشکىیىی ڕاژەکبرەکبى تهبغبی

register_globals = Off

Global Variablesگۆڕاە جێگیرەکبى Cookies غکرۆکە HTTPرێگ دەگرێت لەی لڕێگی دااکردی

درضتر هبهڵی لگڵ بکرێت. REQUEST$_دەضتکبری بکرێي. هبى کبتذا ادەکبت

allow_url_fopen = Off

ئه ادەکبت پڕۆگراهۆک ضکریپتکبى تب لڕێگبی خبخێە بضترەکبى ەربگرى ئهظ یکێک ل خباڵی

هیػ ضدی لێ ەردەگیرێت بۆ غکبذی ڕاژە ضکریت یبى پڕۆگراهۆککبى لالیى بکرەە.

safe_mode = On

دا، ربۆی PHPکبى پڕتریي بببتی جێگبی لێذای پبراضت تبئێطتب گرەتریي ببض ل لرە گرگتریي ڵبژارد

ی بۆ ئەی چیتر تا دەضڕێتە ئم هػت هڕە ببڕ دەکرێت بهێێت. چبالککرد PHP6بخۆغحبڵیە لەغبذی

تب دەضاڵتی ئ پڕگبی بێت کلژێر ئ بکبرێرەداى ک ئای تر. باتبیکی تر ژهبری PHPئبهێری

data-www .لضر ڕاژەی لیکص بۆ و ضردار دەکبت بۆ کێ دەتاي بڕۆى تهبغبی چی بتاي بکى

suPHPدا ئه دەگۆڕێت ەک لای ضرەە ەک PHPذی ئبهێری رچذە لخدی چۆیتی داهزرا

FastCGI .ئبهبژەهبى پێکرد

open_basedir = /path/to/www-directory

هبى غت یکێک لگرگتریي برچبتریي خبڵکبى لباری پبراضتذا. ئه ادەکبت ئ بخچی جێگیر بکرێت

ەگڕ دەخرێت لدەرەەیبى یج کبریگریکی بێت. بۆ و لڕاژەکی ئێرەدا یکطب ب: کپڕۆگراهۆککبی تیبدا

/var/www/webuser/chawg

Page 8: Learn PHP in Kurdish

زۆر ڕاژە ی رهکباڵیPlesk یبىCPanel بکبردەبى دەبێت زۆر بریبییەVhost

چبالک بێت. دەبێت زۆر ریب بیت Mod_Rewriteبکبرێراى ڕێک بخى، بتبیبت کبتێک

کڕیبردا بۆ ر بکبرێرێک بچێت بۆ بغکی خۆی کهتر زیبتر! لڕاژەی خبەى

display_errors = Off

ئه ئ ئرک قرضتر دەکبت، کپالهبردەر لکبتی بی ر ڵیکذا ه بي بچی پڕەکبی هبڵپڕ تبت

بۆ و: بی بکی دراە بی بکبرێر ببیێت. SQLخػتی

Warning: mysql_connect() [function.mysql-connect]: Access denied for user

'mysql_user'@'localhost'

(using password: YES) in W:wwwumdatabase2.php on line 2

Could not connect: Access denied for user 'mysql_user'@'localhost' (using

password: YES)

زۆر هبڵپڕی کردی تب بی بپۆل یبى ژهبرەیID بگۆڕە دەتببت بۆ ئم پڕەی بڵگی تا

غبرەزایی دەردەخبت!

ڵگری لکۆدەکان

پڕەک بکیي، چک لم حبڵتدا بکبرێر تب DEBUGباڵم ئەهبى لبیرچێت ئێو زۆرجبر پێیطتوبى بەی

پڕەیکی ضپی دەبیێت بزاێت لچیذا ڵی کردە. چبرەضر بۆ ئم گرفت ئەی ل پڕەیی ببگی دەکبت بێبگڕ

پڕەیکی ضپیی، ئم کۆدەی تێئبخێ لضری ضرەە:

<?php

error_reporting(E_ALL);

ini_set('display_errors', 1);

?>

disable_functions

ئه تبیبتوذیکی زۆر گرگ کدەتایت ئ کردارای کهیػ لجێگبی هػتهڕی پبراضتذاى لبکبرێبی یبى

یبى چبالککردی ڕابگریت. باتبیکی تر ئ کلێبی جێگی هترضیي لجۆری ضیطتهکبذا ضبغ بتە بچبالک

بکیت. بگطتی تبک ئهب ى:

Page 9: Learn PHP in Kurdish

disable_functions =

escapeshellarg,escapeshellcmd,exec,passthru,pclose,popen,proc_close,proc_g

et_status,proc_nice,proc_open,proc_terminate,readfile,shell_exec,show_sour

ce,symlink,system

log_errors = On

ک ڵی ئبگبداری ب دەێردرێت بۆ پڕگیکی دیبریکرا لضر ڕاژەک تبەک تهبغب بکرێي ئهیبى کبتێ

Apache-بخێرێە، باڵم لذێک ڕاژەدا ئه برجضت یی ەک ڕێڕەێکی تب ئبهبدەکرا بڵک ڵکبى ل

Log ت: دەخێرێە. بۆ و ڕاژەیکی دێبیبى یبى ئب

/var/log/apache2/error.log

زۆریع گرگ ڕێگ بذەیت کڕیبر یبى بکبرێر ئم لۆگب ببیێت، ئه لڕێگبی ڕێخطتە دەبێت بۆ ریک ل

بکبرێرا.

magic_quotes_gpc = On

ی دەکبت چۆى کۆدەکبى بضرێي گرگی ئهیبى لەدای خبەی ضرەکی ڕاژە یبى دەضاڵتی یکم ه کبرەکبى دیبر

\هی بخۆکبر ب NULL \ا ێڵی پێچ الر "جتخبڵ 'لڕیسبذا. رەب ه تبکخبڵ

دەگرێت. Injection-SQLبربضتبکرێت، ئهظ تبئذازەیکی زۆر ڕێگ لپالهبری

PHPدرستکردوی پڕەیکی

php<?ــیە دەبێت ب PHPبیبت برێت، بۆچ ب هۆدلی htmlه کبت لێ کۆدەکبی phpکۆدەکبی

دەبێت. ئم جۆرە غێەپێذا ببتریي گجبتری بخبخێک دەڵێت کلێ ?>دەضتپێذەکبت کۆتبییێبى بم هۆدە ب

ی ڕاژەکبرەک بپێی ڵبژارد ڕێکخطتب هبهڵی لگڵ دەکبت. ە هرج phpئم د ێوبیدا کۆدی

کۆتبیی بێت. ئهظ بغێەیکی بڕەت ئێطتب ببە، رچذە لالیى بڕێبری php.هکبت پڕەکبى ب

ضیطتهکە دەتارێت بگۆڕدرێت. ویکی ئبضبیی:

<?php

echo "Nmunei kodêkî PHP\n";

?>

Page 10: Learn PHP in Kurdish

دەتارێت تب ل غێ ببگ بکرێت کدەتێت، بۆ و: phpەک ئبهبژەهبى پێذاە پێػتر، هۆدی

<?xml version="1.0" encoding="utf-8"?>

<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Strict//EN"

"http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-strict.dtd">

<html xml:lang="en" lang="en">

<head>

<title>Sillaw</title>

</head>

<body>

<?php

echo "<p>Lêre kodekanî PHP bnûse</p>\n";

?>

</body>

</html>

هبهڵی لگڵ بکرێت دەدرێتە بێبگڕ phpضراە ەک بم وی دەهبێت بڵێیي ئ کۆدەی لێ هۆدەکدا

ەگڕبخرێت ئجب بذرێتە بێبگڕ. phpبۆخێذەی ەک خۆی ببێ ئەی بچێتە ڕاژەکە لێ بئبهێری

بی لهدا بۆ تێگغتي ئم ڕۆیطتي خێذەی لالیى ڕاژەکبر ڕاژەخاز پبغبى داەی بێبگڕ گرگتریي به

لزیذیی خۆکبری ئم زهب. ئگر ضرجی بذەیت دەبییت لضرەتبی کۆدەکبذا ئم دێڕە ی:

<?xml version="1.0" encoding="utf-8"?>

ببێت بۆ ڕێکخطتی. setcookie Headerە بی ئه ب اتبیی کچیتر پێیطتت ب headerئه بریتیی ل

[Output and stringsڕیسبود دەرەوجام ]

دەرەجبه. رەب گرگ بسایي چۆى ڕیسبذ دەکرێت لێ یکم ئبهبج له زهبێکی داڕغتي پڕۆگراهۆکیک

PHPدا ببگکردی غتیک ببێ ئەی هۆدی PHPکۆدەکبذا. ڕیسبذ بۆ دیبریکردی بڕێک دای داە ببگکردی. ل

ذە ئم ببگکرد بم غێەی غتێک دەبێت تێگغتێکی تای بێت پێع بکبرببرێت. رچ echoبجێبێڵیت اببە

تێگغتی ه زهبک بگػتی. ببویکی بۆ بێوە:

Page 11: Learn PHP in Kurdish

<?php

echo 'Deqeki asaiy u bangkirdni';

?>

هبى غت لخدی هبڵپڕی . ئه language constructکردارێک یی بڵک بیبترێکی زهب echoباڵم ئە بسا

ضرەکی ئبهبژەی بۆ کراە بم غێەی:

echo() is not actually a function (it is a language construct), so you are

not required to use parentheses with it.

ببگی دەکبت دەرەجبهی echo دەم غت کزۆر گرگ بیسایي ڕیسبذە اتب ئەی دەکێت ێاى ' ئەی لێاذای

ببگ دەکرێت دەخێرێتە: PHPدەکبت. بۆی دەبێت ئجبهی وکی ضرەە ئه بێت. کبتێک بەگڕخرێکی

Deqeki asaiy u bangkirdni

ئێطتب ڕیسێکی تر بۆ هبى وی ضرەە زۆر دەکیي:

<?php

echo 'Deqeki asaiy u bangkirdni';

echo 'Eme deqeki tr bo nmuneke';

?>

ئێطتب هبى کۆد و بگڕ بخیي ئه ئجبهکیتی:

Deqeki asaiy u bangkirdni Eme deqeki tr bo nmuneke

دا باڵم لتیػتی یک PHPئگر دیقت بذەیت دەبییت ضرەڕای ئەی رد ببگکرد لضر یکي لکۆدەکبی

/< لکۆتبیی یکم brدراتە بیک دێڕ. بۆئی دێڕی دەم بکێت خار دێڕی یکهە لکبتی داەدا دەبێت >

دێڕەە درضت بکیي، تبەک دەم دێڕ فڕیبذات خار خۆیە. ببوک بم غێەی لێبکیي:

<?php

echo 'Deqeki asaiy u bangkirdni<br/>';

echo 'Eme deqeki tr bo nmuneke';

Page 12: Learn PHP in Kurdish

?>

ئێطتب دەرەجبهک ئه دەبێت:

Deqeki asaiy u bangkirdni

Eme deqeki tr bo nmuneke

دیاریکردوی ڕیسبود

بذرێت تبەک بدرضتی دەرەجبهیبى PHPئەی زۆر گرگ بیسایت دەبێت ه کبت ڕیسبذ درضت یػبی ئبهێری

بۆ فرهبى ئبگبداری کڕیسبذیک کۆتبیی بتە. خطت ب ;بذاتە. رەب لکۆتبیذا ه کبت خبڵ فبریسە

. ردکیبى کبرەک دەکى باڵم لذێک غێي کبتی ضتیبردا "یبى بجتخبڵ 'ڕیسبذەە ب تبک خبڵ دەکرێت

ێت ریب بیي. ڵ دەدەیي بگێرەی ڕکردەکبى وک بگی هبضت. دەب

<?php

echo 'Deqek be ' Takxall';

echo 'Deqeki tr';

?>

قطی خۆی ی دەتاێت "ئگر تهبغب بکیت ڕەگکردکبى تێکچى دەرەجبهکظ هبى غت. لێرەدا جتخبڵ

ە. ببویک بێیە تهبغبیکی جای ڕەگکردی ب ڕیسبذەک بک: هبى دەق درضت بذات

<?php

echo "Deqek be ' Cutxall";

echo "Deqeki tr";

?>

ئهجبرەیبى درضت تبکخبڵ لبەڕاضتە ژهبری بکرێت ڕیسبذیک بغێێێت. تهبغبی رد وک بک

تبەک ب Escape-Sequenzرببزبى د دەرەجبم ڕەگکردە. یبى دەتایت ڕیس لڕی تبقیکردە

ڕیسبذەک ' خیرێتە بڵک ژهبری کۆتبییکی بکبت. ەک لم ویدا دەردەکێت:

<?php

echo 'Deqek be \' Takxall';

echo 'Deqeki tr';

Page 13: Learn PHP in Kurdish

?>

بریە باڵم ئهجبرە بجتخبڵ " ەک ئم وی: ئێطتب دەتایي هبى کۆد بکبر

<?php

echo "Deqek be \" Cutxall";

echo "Deqeki tr";

?>

درضت بکبت ببێ بکبرێبی تبکخبڵ جتخبڵ؟ ببتهبغبیکی ئم \رببزبى د لێرەدا پرضیبر ئەی چۆى بتان ڕیس

وی بکیي:

<?php

echo "Eme le cutxallda \\ bzane chone";

echo 'eme le takxallda \\ bzane chone';

?>

رچذە تبکخبڵ جتخبڵ هبى کرداریبى ی ەدەتارێت بگێرەی ئبرەزی ضر بکبرببرێي، باڵم جتخبڵ

دەربخبت زەقی بکبتە. \رببزبى د زیبتر دەتاێت ڕیس

[escape sequences] \ربازبن دي ڕیسيخشتی

\n A newline

\r A carriage return, often

used for network protocols.

\t A tab

\v A vertical tab, not often

used

Page 14: Learn PHP in Kurdish

\f A form feed, even used less

than \v

\$

The dollar character.

Without these sequences

php tries to find a variable

and fills in the content of

the variable.

\0 to

\777

A character from the area

of 0x000 to 0x1FF

\x0 to

\xFF

A character from the area

of 0x00 to 0xFF

تری ڕیسبود دیاریکردنجۆری

. بۆ رکردە heredocs &nowdocلپبڵ جتخبڵ تبکخبڵذا د غێەی تری دیبریکردی ڕیسبذ ی ەک

بک. Stringsزیبتر ردبە تهبغبی

[Commentsسروج ]

ضرج ضیي ەک ببە بۆ ئەی زیبتر ڕکردە بذەیت بفرهبى کبر غێي داخازی. هبى کبت دەتاێت

ضدهذبێت بۆ یکێک پبش خۆت کئ کۆدا بخێێتە ببێ کێػ هبضتک بگبت بساێت بۆ ئم کردارە کراە.

زۆرکبت بۆ خدی کۆدضکظ پێیطت کبتێک زۆر کۆد بضێت. بهبى غێە دەتارێت فرهبى چذ کردەیکی پێ

دا فێبیت کضرج ضیي بۆی HTMLبچبالک بکیت. ل

<!-- Serinc le HTML -->

ە دەکرێت.

PHPجۆرەکاوی سروج

Page 15: Learn PHP in Kurdish

دایػذا دایبى 3دایبى بکبردەبرێي باڵى. ل 3دا چا ر جۆر ضرج ضیي ی. رچذە PHPبگػتی ل

زۆرگرگی تبیبتیبى ی ەک بڕەت لزۆربی زۆری کۆدەکبذا برچبهبى دەکێت.

ضرجی تبکذێڕیone line comments

ضرجی کۆهڵدێڕیmulti line comments

تاکدێڕیسروجی

کۆتبیی دێت بڕ دەکبت. ەهیػ ب // دەضتپێذەکبت. باڵم ئبگبداری ?>کب PHPئم جۆرەیبى تبەک کۆتبیی هۆدێکی

لێت گۆڕێت. ڵ بذە لم وبی خارەە زیبتر ڕبێتە لالت: \\رببزبى د ئەب لگڵ جت ڕیس

<?php

echo 'Deqek'; // eme Deqek nishan dedat

// Deqeki tr bnuse

echo 'Deqeki tr';

// echo 'Karnakem chunke lenaw rizbendek kirawim';

echo 'Karnakem chunke lenaw // rizbendek kirawim';

// Serinc derrwat taweku kotaiy ?><?php echo 'Min tewaw itr Serinc nim ';

?>

بذە. بسا چۆ؟ Syntaxكبر، داڕضتي تهبغبی بکیت دەبییت ه // بەت ضرج. تکبی جاى دیقتی ڕضتئگر

چۆى ڕەگکبى کراى؟

سروجی کۆمڵدێڕی

ئهیبى ببغترە ئبهۆژگبری کراە ئگر ضرجکبى سیکی دێڕێک یبى کۆهڵێک دێڕ بي. رەب لضرجی تبکذێڕدا

کۆتبیی دێت بم غێەی: */دەضتپێذەکبت ب /*کۆتبییبى دەبت. باڵم لهیبذا بم غێەی ?>پێع ل

/* Hemu deqek lenaw emeda weku Serinc derdekewt le PHP da */

ویدا . ەک لم PHPئەی ل ێادا بێت بضرج هرد دەژهێرێت بخێذرێتە ەک کۆدێکی ێ هۆدی

دەیبیي:

<?php

Page 16: Learn PHP in Kurdish

echo "Disanewe serinc nusin";

/* ew kodei serewe chalake

hemise ewei dekewete erewe

ne reng ne frmani nabet

hergizish chalak nabet

cwan diqeti bde ;)*/

echo "Disanewe hatinewe naw codi new MODi PHP.";

?>

یبى ڕتر ەک ئم وی:

<?php

echo "Disanewe serinc nusin";

/* ew kodei serewe chalake

hemise ewei dekewete erewe

ne reng ne frmani nabet

hergizish chalak nabet

cwan diqeti bde ;)

*/

echo "Disanewe hatinewe naw codi new MODi PHP.";

?>

هبى پێذا ئەی ل ێادا بێت بضرج هرد ژهبر دەکرێت، ئگر بم غێەیظ بێت: ەک ئبهبژە

<?php

/***********************

* Darishtni Codekan Lerewe *

***********************/

echo "Codekan bang bike";

?>

ئە ئم کۆتبیی بیت. .?>کۆتبیی بت PHPلێرەدا بۆهبى دەردەکێت ئگر هۆدی

PHPDoc Styleسروجی لشێەی

. رچذە */ەپێع کۆتبیی پێیطتی ببۆغبییک ئجب /**ئم جۆرەیبى هبى غێەی ضرجی کۆهڵدێڕە باڵم ب

زۆرکبتی دێە ضری دێڕ ئجب کۆتبیی بضرجک دێي. ەک لم ویدا دەیبیي:

<?php

Page 17: Learn PHP in Kurdish

/**

Serinc le shewei PHPDoc Style

*/

echo "Hemisan Codeki tri PHP dubare chalak";

?>

ئێطتب پرضیبرێک دێت پێػە بۆ د جۆرە ضج ضیي بۆ کۆهڵدێڕ، کبئذازەیکی کهیع بێت جیبازی ببیرێت؟

دا ئبهبژەی PHPبریکرا لکردارێکی ب دا. دەتارێت ضرج بۆ بغێکی دی PHPDoc Styleلضرجی کۆهڵدێڕی

بخێێتە یػبی بذاتە لغێەی PHPDocپێبکرێت. رەب رهکباڵی تبیبت دەتاێت ئ جۆرە ضرجی

HTML :دا. ئهظ تا گرگ لپڕۆژە گرەکبى فرە ضرەکبى. ببتهبغبیکی ئم وی بکیي

<?php

/**

* Output a number.

*

* The following function outpus the given number.

*

* @param i The number to print.

*/

function output_number($i) {

// ...

}

?>

سروج ب#

PHP لبڕەتذا بۆ ضرج ەک'C', 'C++' and Unix shell-style Perl style کبردەکبت. باڵم

دەکرێت لجیبتی ضرجی تبکذێڕی ئم غێەیظ بکبرببرێت #. لم ویدا بۆت ڕى دەبێتە چۆ؟

<?php # echo 'Deqeki Asaiy'; ?>

واچاالککردن بسروج )مراودن(

کبرێکی بدرضت ئگر بچیي بۆ و کۆهڵێک کۆد کردار فرهبوبى ضیە دەهبێت ببێ ئە تبقیبى بکیە.

کۆدەک بطڕیە، چک دەکرێت ئەی دەیطڕیە پیەذی بببضکە بێت. بۆی اببغترە بچبالکی بکیي. ئگر

دایی یطتوبە چبالکی بکیە.

:بۆ ڕیسێک دەتایي ضرجی تبکذێڕ بکبربریي ەک ئێرە

Page 18: Learn PHP in Kurdish

<?php

firmani_yekem();

//firmani_dwem(); eme Firmane nachalake

firmani_seiyem();

?>

دەبییي فرهبی دەم بضرج دەرپڕێراە بچبالک.

:کۆهڵ دێڕێک پێکە. ەک ئێرە

<?php

firmani_yekem();

/*firmani_dwem();

firmani_seiyem();

firmani_chwarem();

firmani_pencem():

firmani_sheshem();*/

firmani_hewtem();

?>

دەتایت دیطبى فرهبکبى چبالک بکیتە ەک ئێرە:

<?php

firmani_yekem();

//*

firmani_dwem();

firmani_seiyem();

firmani_chwarem();

firmani_pencem():

firmani_sheshem();

//*/

firmani_hewtem();

?>

دەتارێت ضرج درێژبکرێتە ەک ئێرە:

<?php

firmani_yekem();

/*

Page 19: Learn PHP in Kurdish

firmani_dwem();

firmani_seiyem();

/*

firmani_chwarem();

firmani_pencem():

firmani_sheshem();

*/

firmani_hewtem();

?>

ویکی تر بۆخۆت:

<?php

do_this();

/*

do_that();

/*

deactivated();

deactivated2();

*/

and_this();

*/

and_that();

?>

بۆ زیبتر تێگغتي هبى غێە بڕۆرەە ضرComments .بۆ بیی و زایبری زیبتر

[Variablesگۆڕاەکان ]

بریتی لغێی پبغکتکردى لگرە پبغکتکرێکی ەک کۆهپیتردا، ئه ەک تێگغتێکی ڕکغی بۆ گۆڕا:

تێگغتي لهببی گۆڕا. درضترە بڵێي بریتی لقبپێکی پڕ لرخ گۆڕا، لر کبتێکذا بتێت دەضتبریتە بۆ رخ

گرە پبغکتکرەک بریتی لهبڵپڕی چــــبگ ە لێ ئ گۆڕاەکبی ێ ئ قبپ. ئێو ا دادەێیي

گرەپبغکتکرەدا قبپێکی پڕ لگۆڕاهبى ی کبریتیي لبضتر ڕکردە بضدەکبى بۆ تێگغتي لهببی

ێکی ێ ئ قبپ ێب ضیطتهی کبرگێڕی لیکص ضرچبەی کراە. رکبت یطتوبى ببگی بضترێکی یبى گۆڕا

بکیي کرخکی یکطب ب بببتێکی بضد، ئە دابی گۆڕا رخێک بۆ ئ بضترە بببتک دێی پێػە

ەدەیبضێي کئه ی دەتارێت بۆ گبی دابت ضدهذ بێت، رەب رخکبی تر بۆ گۆڕاەکبى

ضدی تر. هیػ بیر بکرەە لەی کدابی رخی گۆڕا بۆ کۆتبیی پرۆژەکت ردەکبت بضتر بببتێکی ب

ضقبهگیربێت، لکبتی پێذایطتی ر گۆڕاێکی ێ. ببغترە زاطتی ترە رخێکی ی بۆ گۆڕاێکی تر درضتبکرێي

Page 20: Learn PHP in Kurdish

ابسان پێبضک تۆزێک ئبڵۆزە، داای بکیتە. ک دەضتکبری گۆڕاێک بکیي کرخکیوبى پێػتر جێگیر کردە.

باڵم بێبەی و بردەاهی اکبى گب گب دەچی پێػێ.

(ــی گۆڕا چیه؟data typeجۆری دراەی)

د جۆرە جۆری دراەهبى ی کدەهبێت ەک بکی ضرەتبی فێربی پپ بیسایي.

1 جۆری دراەی ڕیسبذ .String

2 جۆری دراەی تر کبریتیي لژهبرەکبى.Integer .

دیبرە زۆرى باڵم ەک تێبییک ڕکردەیک ضیوبى بۆ سیکبە لتێگغتی هببی گۆڕا ل پپ. بگػتی

تبەغبذی کیی ئم جۆرەدراەهبهبى ی:

boolean, integer, float, double, String, Array, Object, Resource, Null

کبردەکبت. ەپێضت کبت String,Integer,Floatپپ زۆر چضت کبراهب لگڵ جۆری دراەی تێبیىی:

ل پپ. بخۆخریکردى لگڵ چۆیتی هبهڵکردی لگڵ جۆری دراەدا بغێەیکی خۆکبر خۆی دەبضرێتە

گۆڕاە ڕێپێدراەکان کامون؟ وای

دەضتپێبکى. ە $، دەبێت ه کبت گۆڕاەکبى بێوبی دۆالر C, JSدەبێت ه کبت بسایي ەک زهبکبی تری

یتی یچ بۆغبیی لێاى بێت)دەتارێت ێڵی خارەە _ بکبربێرێت بۆ ێاى د غی جدا( ە پیتی گرە پ

بکبرببرێت. بۆ و: =بچک هیػ ڕەچب بکرێت. ەدەبێت لپێبضدا بۆ رخێک

<?php

$var = 'Shteke';

$Var = 'Shteki tre';

$VaR = 'Eme shteki tr';

$_VaR = 'Eme tewaw shteki tre';

$10Var = 'Eme nadruste chunke jimare nabet!';

$yek_gorraw = $dwem_gorraw; // emesh druste u raste

?>

ەک بی گۆڕا )if ,while, switch(ببێت بە پێػەخت پبغکتکراەکی ەک *تێبیىی گروگ:

بکبرببرێي.

Page 21: Learn PHP in Kurdish

تبەک زیبتر لگۆڕاەکبى تێبگیت، دەتایت ضردایVariables .بکیت

[Concatenation operatorگرێداوی کردەێما ]

دەکرێت. تهبغبیکی ئم خاڵتب (.)دا ب PHPگرێذای د ڕیسبذی گۆڕا یبى کۆهڵێک پێکە لزهبی

وی بک:

<?php

'Azad'.'Awat'; // encamekei dekate "AzadAwat"

?>

بۆی گرگ یی گرێذاک لێاى کێ کێذای. گۆڕاە یبى ڕضتبذە یبى ژهبرەی. تهبغبیکی ئم وب بک:

<?php

'Shtek'.'Hich';

'Hich'.$var;

$var1.$var2;

?>

هی گرێذاک ببگی ئجب echoئم وی زۆر پراکتیکی یی، بڵک زیبتر بۆ رکردەی. بۆی تۆ دەتایت ب

بکیت لگڵ ڕیسبذێکذا. ەک ئێرە:

<?php

$deq = 'Shtek'.'hich';

echo $gorraw.'Rizbendek';

?>

گرێذاى بێطرە زۆر برچب دەکێت لکبتی ضیی کۆد فرهبذا لپڕۆگراهۆکیکذا.

<?php

$name = $naw.' '.$nawiBawk;

// naw + boshaiyek + nawiBawk

echo 'Min nawim '.$name.', Em katetan bash.';

?>

لم ویی ضرەەدا بۆت دەردەکێت گرێذای د گۆڕا لرخی گۆڕاێکذا چۆ.

Page 22: Learn PHP in Kurdish

دا HTMLگرێدان درێژکردوە لگڵ کۆدی

رەب دەتاێت گبەکبى قدبڕ بکبت ئبهبج زتر هببی گرێذاى ەک ببضوبى کرد گرگی تبیبتی خۆی ی،

HTMLبپێکێت لەی کی. ببتهبغبیکی ئم ویی خارەە بکیي بسایي چۆى رخێک گرێ دەدەیي لێ کۆدێکی

دەیذەیە. ببلم ویدا ضێ ڵبژاردى بۆ ئ جۆرە گرێذا بکیي:

<?php

/*

min demewet em Bestere pek benim <a

href="index.php?section=XYZ">Link</a>

leheman katda [XYZ] le gorrawekewe (Variable) werdegret.

*/

$var = 'XYZ';

echo '<a href="index.php?section='.$var.'">Bester</a>'; // bashtrin

hellbjardin

echo "<a href=\"index.php?section=\".$var.\">Link</a>";

// emeyan <a href="index.php?section=".XYZ.">Link</a> dedate destewe ke

namanewet u narreke!

echo '<a href="index.php?section=".$var.">Link</a>';

// emeyan <a href="index.php?section=".$var.">Link</a> dedate destewe

?>

ەک دەبییي یکم ببگکردى ببغتریي دەرپڕاذى گرێذا هبضتکهبى دەپێکێت. ئەی گرگ دەبێت بسایي ئێو

چۆى کبرەکبى دەکیي چۆى بدای یکیبى دەکیي. اتب گبەکبى پێع پبغی یکتر کى. زۆرى بۆ و لدای

ئهب ەک ڕێڕە بدرضت ضئێػی زیبتر. ببغتریي درضتریي ڕێگب . ک"\."بکبردەبى یبى .'"گرێذاک

دای ئە گۆڕاەکی تێئبخی. رەب زۆر دەبێت HTMLئەی کیکم جبر بضترەک درضت بکیت لکۆدەکبی

ت ئجبهکی پبکتر کرتر ریبی ئە بیت. جتخبڵ ضرەە لڕیسبذی بکبر دەبیت یبى تبکخبڵ. هیػ ابکی

بێت. ەک لم ویدا دیبرە:

<?php

echo '<a href="index.php?section=XYZ">Link</a>';

// ^^^

// yekemcar '..' le cegay dabne(eme helleye ger betenha

bet).

// |

// V

echo '<a href="index.php?section='..'">Link</a>';

// ^^

// lekotaiyda Gorraw (Variable) teaxne

// |

// V

echo '<a href="index.php?section='.$var.'">Link</a>';

Page 23: Learn PHP in Kurdish

?>

ببیي. sprintfزایبری زیبتر لجۆری ئم گرێذاب دەتاي

درێژکردوەی گرێدان

درێژ بکریە بۆ ڕێسی .=ه کبت دەتارێت ب درێژکردەی گرێذاکبى )ەک ببضوبى کرد گرێذاى بێطرە(.

بۆ چذ دێڕێک درێژ ببێتە. لم ویی خارەەدا HTMLخارتر. ئه ل کبتب پێیطت کڕیسبذێک کۆدی

دەیبیي:

<html>

<body>

<?php

$litr = 14;

$nrix = 1.35;

$paredan = $litr * $nrix;

$koi1 = "litr";

$koi2 = 'Dinar';

/*

####################################

## Temashai gredani be (.=) bike ##

####################################

*/

$koiGishti = "Prrkirdini Tanki: " . $litr . " " . $koi1;

$koiGishti .= " Nirxekei " . $paredan . " " . $koi2 . "<p>";

echo $koiGishti;

echo "Prrkirdini Tanki: $litr $koi1 Nirxekei $paredan $koi2<p>";

echo 'Prrkirdini Tanki: $litr $koi1 Nirxekei $paredan $koi2<p>';

?>

</body>

</html>

(sessionsداویشتىکان )

session( بکبرێرێک ،گۆڕاەکبی sessionبۆ کۆگبکردی زایبری دەرببرەیی یبى گۆڕیی ڕێکخطتکبى بۆ دایػتی )

دایػتي( زایبری دەرببرەی تبک بکبرێرێک لخۆی دەگرێت ،ە بردەضت بۆ ه پڕەکبى ل یک -)خل

رهاڵدا.

Page 24: Learn PHP in Kurdish

(PHP Session Variablesگۆڕاەکاوی داویشتىی پپ )

کبتێک تۆ لگڵ رهاڵیک کبردەکیت ،دەیکیتە ،ذێ گۆڕاکبری دەکیت داتر دایذەخیت .ئە زۆرتر ەک

لکێ ( ای ،کۆهپیترەک دەزاێت تۆ کێی ،ە دەزات لکێ دەضتتکردە ب رهاڵک sessionدایػتێک )

زاێت تۆ کێی چی دەکی چک بیػبی ب ڕاژەکبری ێبکۆتبییت پێێبە ،باڵم لضر ئیترێت کێػیک ی:

HTTP بچیی ببضێ/لخۆبگرێت. دایػتێکیPHP ئ کێػی چبرەضر دەکبت ب ڕێگبداى پێت بۆ کۆگبکردی

ری بکبرێر لضر ڕاژە بۆ بکبرێبی داتر )بۆ و: بی بکبرێر ،کباڵ غتوککبی ببزاڕکردى...تذ( زایب

رچۆێک زایبری دایػتي کبتیی لدای ئەی بکبرێر ێبگی جێێػت دەضڕدرێتە. ئگر تۆ کۆگبیکی

ی ل بکدراەیک. دایػتکبى کبردەکى بۆی بیػبی غبز/تبک هیػییت پێیطت ،دەتایت داتبکبى کۆگببک

(unique id "UID( بۆ ر ضرداکرێک لگڵ کۆگبکردی گۆڕاەکبى بچیکرا لضر ئ بیػب )UID. )

PHPدەستپێکردوی داویشتىێکی

،پێیطت ضرەتب دەضتبکیت ب دایػتک. PHPپێع ئەی بتای زایبری بکبرێر کۆگببکیت ل دایػتی

.<html> تبگی لپێش یطت دەربکێتپێ session_start() خػی :تێبیىی گروگ

<?php session_start(); ?>

<html>

<body>

</body>

</html>

ئ کۆدەی ضرەە دایػتی بکبرێر تۆهبردەکبت لگڵ ڕاژەک ،ڕێگبتذەدات بۆ دەضتکردى ب پبغکتکردی زایبری

( بۆ ئ دایػتی بکبرێرە.UIDبکبرێر پێکێبی بیػبێکی غبز/تبک )

هکۆگاکردوی گۆڕاێکی داویشت

بۆ ببرببیت: PHP $_SESSIONڕێگب ڕاضتک بۆ کۆگبکردى ێبەی گۆڕاەکبی دایػتي بریتیی لەی گۆڕای

<?php

Page 25: Learn PHP in Kurdish

<?php

session_start();

// store session data

$_SESSION['views']=1;

?>

<html>

<body>

<?php

//retrieve session data

echo "Pageviews=". $_SESSION['views'];

?>

</body>

</html>

دەرچ:

<?php

Pageviews=1

" views)( گۆڕاەکبی "issetپڕەهبى درضتذەکیي ،خػی -ل وکی خارەە ،ژهێریبرییکی ضبدەی یػبذاى

" بی ب ،گۆڕاێکی viewsدەپػکێ بۆ دڵیببى ل دابیبى ،ئێو دەتایي ژهێریبری خۆهبى بکبربریي ئگر "

"views دایذەێیي: 1" درضتذەکیي بۆ

<?php

<?php

session_start();

if(isset($_SESSION['views']))

$_SESSION['views']=$_SESSION['views']+1;

else

$_SESSION['views']=1;

echo "Views=". $_SESSION['views'];

?>

کڕخاودوی داویشتىێ

Page 26: Learn PHP in Kurdish

بکبربریت. session_destroyیبى )( unsetئگر ا دەخازیت ذێ داتبی دایػتي بطڕیتە ،دەتای خػی )(

بکبردێت بۆ ئبزادکردی گۆڕای دایػتێکی دیبریکرا: unsetخػی )(

<?php

<?php

unset($_SESSION['views']);

?>

session_destroyرەب دەتایت بتای دایػتک بڕخێیت ب ببگکردی خػی )(

<?php

<?php

session_destroy();

?>

تب کۆگبکراەکبی دایػتکت ل بڕەتە دادەێتە ه دا session_destroyب بکبرێبی خػی )( لیادتبێ

دایػتکت لدەضت دەدەیت.

[Numbersژمارەکان ]

دا ئجبهی بڕگ ژهبرەییکبی دەضت بکێت لێ گۆڕاێکذا. دەبێت جۆری داتبی ژهبرەیی بکار PHPتبەک لب

ژهبرەکبى لێ بێێت تبەک ئجبهکی لدەرەەی گۆڕاەک بذاتە. لهی بدرضتر ئەی، کخدی

ڕیسبذییک بکبربریت کۆیبى بکبتە ەک ئێرە:

<?php

echo "5"+"9";

?>

. ئهظ لگڵ یبضبکبذا بگجێت کڕیسبذیک بکبر ببرێت تب تب بۆ 14کئجبهی کۆکردەیبى دەکبت

دا د جۆرە ژهبرەهبى ی. PHP ڵگرتی ژهبرەیک کۆکردەی لگڵ هبى غێەییذا بۆی ل

Integerژمارەی تا

, 22, 11, 4ژهبرە تاەکبى بریتیي له ژهبرەکبى بڕتی ببێ داغکبذى بڕگکردى تییبیذا. ەک ژهبرەکبی

ێي دا ژهبرەکبى لب کۆدەکبى دەضر PHP. ل 143-, 22-, 11-, 4-رەب ژهبرە ێگبتیڤکبى ەک 143

بخۆکبر پێبضیبى دەکبت. ەک ئێرە: PHPئبهێری

Page 27: Learn PHP in Kurdish

<?php

$var = 5;

$var2 = 31;

$var3 = -10; //weku wtman emesh druste

?>

بکبر ببرێي. ئگر hexadecimal &octal notationبهبى غێە دەتارێت ژهبرەکبى لغێی

0پریفێکطی octal notationبکبردەبرێت بۆ 0xێکطی پریف hexadecimalئجبهکیبی لبیردا بێت. بۆ

بکبردەبرێت. لم ویدا دەیبیي:

<?php

$var = 0xFF; // hexadecimal (255), often use for protocols

$var2 = 0763; // octal (499), often used for chmod

$var3 = 0; // normal zero, it doesn't matter if hex-, oct- or decimal

?>

Floatژمارەی کرت

, 5.2ر ببەکیذا دەردەکێت کدەربڕی بۆچی جۆرە ژهبرەیک. ه ئ ژهبرای کتا یي بڕى ەک

دەگرێتە. 3.1E-10, 4.5e3, 10.0لهبى کبتذا 4.02-, 12.25

<?php

$var = 5.7;

$var2 = 3.1E-10;

$var = .1;

?>

فبیسە کۆهب. لبر ئەی هبى غت ەک گرێذای کردەێوبکبى هبى غت ،دەبضرێە ەک .ژهبرەی کرتی ب

گرێذای تێذای. بۆی دەبێت دەکرێت، بۆی دەبێت تا ریب بیت کبتێک ژاهرەیکی کرتیت دەبێت لێ ڕیسبذێکذا .ب

بیخی ب کاە بۆ دڵیبی گرزەکردی بدرضتی. ەک لێرەدا کردهب بوە:

<?php

echo 'Brri Qazanc:'.77.3.'%'; // na Druste

echo 'Brri Qazanc:'.(77.3).'%'; // Druste

echo 'Brri Qazanc:'. 77.3 .'%'; // Druste, leber ewei boshaiyek peshi heye

u yarmeti dedat

?>

Page 28: Learn PHP in Kurdish

[Calculation with numbersبیرکاری ]

+, ــە ی. کبریتیي ل PHP6بۆ ئەی بضبکبری ئجبه بیرکبریکبی ژهبرەکبوبى دەضت بکێت، ئە لەغبذی

بکبردەبرێت بۆ /رچذە له زهبکبی تری پڕۆگراهطبزیذا : بکبردەبرێت. رەب لجیبتی / ئه , *, /-

ڕێژەی هبەی ئجبهی %بۆ ژهبرە ضبلیبکب -دابغکردى. رەک لبهبکبی بیرکبری بڕەتیذا فێربیي ک

ڕەت: دابغکردێک دەدات. ببتهبغبیکی ئم وبی خارەە بکیي یک تۆز بگڕێیە بۆ ب

<?php

$a = 10;

$b = 6;

echo $a-$b; // 4

echo $a+$b; // 16

echo $a*$b; // 60

echo $a/$b; // jimarei kerti float(1.66666666667)

echo -$a; // -10, heman shite legell encami echo 0-$a;

echo $a%$b; // 4 (6 yekcar cegai debetewe lr 10, brre mawekesh 4)

?>

Math Functionsبۆ زیبتر ئجوبدای کردە بیرکبریکبوبى، ئە ذێک کردار ڕێکخطتی چڕتر ی کدەتاي

بیبیي.

کردە بیرکاریکانگروگی

ەک لژیبی ڕۆژاهبذا زۆر ببە کرداری لێکذاى دابغکرداى زۆرتر بکبر دەبرێي لکۆکردە لێذەرکردى ڕێژە.

یع ای. ببویک لگرگیذایبى ببییي: PHPبۆی هبى غت لزهبی

<html>

<body>

<?php

$litr1 = 16;

$litr2 = 23;

$litr3 = 34;

$nrix = 1.35;

$KoiGishti= ($litr1 + $litr2 + $litr3) * $nrix;

echo $KoiGishti;

?>

</body>

</html>

Page 29: Learn PHP in Kurdish

ئگر تهبغب بکیي ئێو کرادری کۆکردەکبوبى خطتۆت ب کاە، تبەک ئجبهکیبى کڕەتی رخک بکبت.

ئجبهی بەذەکی بیک جبر دەرپڕێێت. چک ئگر ئە بێت یکم جبر لێکذای لێرەدا کاک بۆ ئەی

$litr3 .دەکبت لگڵ رخذا دای لگڵ ئای تر کۆی دەکبتە. ئهظ بدرضت

pow

^ي لم زهبدا، دەچي دەکبت. ئای ێ x up yئم جۆرە کردەی خبەی گرگیکی تبیبت. کئجبهی ڕێژەیی لێذای

بکبردەبى. ەک لم ویدا دەیبییي:

<?php

$basis = 5;

$exponent = 7;

echo $basis^$exponent; // encamekei 2 e, emesh nadruste.

echo pow($basis, $exponent); // encamekei dekate 78125.

?>

کبم ئجبهی درضت دەدات. powئگر تهبغبی ئجبهکبى بکیي، بۆهبى ددەردەکێت

[Control structuresپێکاتکۆوتڕۆڵ ]

booleanجۆرە داتای

جێگی دەێت بۆ پبغکتکردى. ەک دەزایي لتب یک bitدا یک جۆرە داتب ی، کتب یک PHPلزهبی

bit پێبض بکرێي بخێرێتە. لزهبی پڕۆگراهطبزیذا ەک دەزایي 1 0ێت تب لبخچیکذا رخی دا دەتار

true داراە 1بۆ رخیfalse ئم جۆرە داتبی زیبتر بکبردەبرێي بۆ ضبغکردەی ەاڵهی غتێک ئبیب 0بۆ رخی .

booleanدا ئم جۆرە رخ PHPداب بۆ هرجێک. لزهبی درضت یبى بدرضت ە ئبیب ڕاضت یبى ڵی ضر

یچ ڕۆڵێکی یی. ببتهبغیکی case-insensitiveبضراە دیبری کراە، لبکبربردیبذا گرە بچک ضیي

ئم وی بکیي:

<?php

$var = true;

$var2 = false;

$var3 = TRUE;

$var4 = FaLsE;

Page 30: Learn PHP in Kurdish

$var5 = 'true'; // eme rizbendeki 4 ye 'true', nrxi boolani true niye!!

?>

بۆ ڕێکخطتی پێکبتکۆتڕۆڵ بکبردێت، ئبیب ئ ضکریپت چبالک بێت یبى خێر. ئبیب یػبی بذات یبى PHPل لزهبی

خێر.

پێکاتکۆوتڕۆڵ

ێگیری ێ ضیی ضکریپتکبى. ه کبت بڕیبر دەدات ئم دا، بە بدیوێکی ج PHPگرگی پێکبتکۆترۆڵ لزهبی

ئگری لێاى بڵێ ifکردەی بکرێت یبى کرێت بچبالک بێت. ە تا پڕاپڕە بۆ جێبجێکردی ڕضتیکی

خێردا.

<?php

if (destewaje) xemllandin

?>

trueژاردێک. ئگر درضت ب؟ ئە دەیێرێت لرخێکی لێرەدا دەضتاژەک دەێردرێت بۆ خهاڵذێک یبى ڵب

. دەبێت ئبگبداری ئەبیت کۆهڵێک falseپبغکتی دەکبت، ئگر ب؟ ئە بپێچاە کبرەکبی داتر کبت

ڕێک دەخرێت. } {دەضتاژە یبى ڕضتی جێبجێکردى لێاى د کای لم غێەی

<?php

if (destewaje) { // lerewe riste egereke bo kiradar u xemllanndinekan.

xemllandin_1;

xemllandin_2;

// emesh bo kiradreki trian.

xemllandin_n;

}

?>

and, or ! ,xorدەتاێت لهب زیبتر لخۆی بگرێت بۆ ئبراضتکردی ئگرەکبى. کزۆر کبت بۆ گرێذایبى ئهب

بکبر دەێرێت.

ئلتروتایڤ ئوجامداوی

ــە بتب. ifدا ئە بش بێت بتب یک ئجبم یک هبضت ڕاڤ بکرێت لڕێگبی PHPڕەگ لزهبی

ئلتربتیڤکردى بۆ براهبرەک زۆر گرگ. بۆ و ئگر ئجبهی چژرەەکی درضت ب؟

Page 31: Learn PHP in Kurdish

پڕەی بڕێەبرایتی یػبى بذە. ئە

ئگر ؟

.ئە بیبرەە پڕەی چژرەە یبى خػتکی یػبى بذە

. ifدەکرێت کئلترتبیڤ ڵبژارد بۆ elseئهظ ب

<?php

if (login_druste) {

// perrei berrewberi nishan bide

} else {

// xishtei chunejurewei nishan bide

}

?>

هبى کبر بکرێت. ەک لم وی دەیبیي: ifلهبى کبتذا دەتارێت بخێرکردی ڕضتی

<?php

if (login_druste) {

// Berrewberi nishan bide.

}

if (!login_druste)

// Xishtei chunejuerewe nishan bide (!)

}

?>

ئبهۆژگبری کراە زۆرجبر بڵبریتذا دەببت. لذێک جبردا رببێت. بۆ پرەپێذاى ئم غێەی تێبیىی:

بکبر دەبرێت. کدەکێت ێاى elseifڵبژاردى درێژکردەی ڕضتی ئگری جیبکردەی ئلتربتیڤکبى

ــە. else خػتی ifخػتی

<?php

if (gredan) {

// eme encam bide

} elseif (gredaneki_tir) {

// eme encam bide

} else {

// dwahemin hellbjardin eme bike.

}

Page 32: Learn PHP in Kurdish

?>

ب. بۆی لم کبتدا کۆهڵێک falseئجبهی ifکبتێک بکبردەخرێت، ئگر ڕضتی پێع خۆی elseifئم

elseif .پێکە گرێ بذرێي

<?php

if (gredan) {

// eme encam bide.

} elseif (gredani_tir) {

// eme encam bide.

} elseif (eme_gredaneki_tirish) {

// emesh encam bide.

} elseif (xemllandin) {

// PHP code!

} else {

// le dwaheminda eme encam bide!

}

?>

ەگڕ elseگرێذاکبی یکم ئگر درضت بي ئە بکبر دەکى، ئگر یچ ل گرێذاب ب؟ ئە خػتی

لگۆڕاێکذا 50دەخرێت. ئهی خارەە ویکی تۆزێک ڕترە. لم ویدا ئبضتی دەرچى یکطب ب

دەکرێت ریک لورەی ئبهبج جتیبر لگۆڕاێکذا پبغکت دەکرێت. پبغکت

<?php

$astiDercun = 50; // asti derchun 50 %.

$nCutiyar = 35; // numrei Cutiyar.

$nAmanc = 88; // numrei Amanc.

/* ########### ^^ Gorrawekan(Variable) Pashekewt kiran ########### */

if ($nCutiyar > $astiDercun) { // eger Cutiyar numrei zortr bu le 50%.

echo "Piroze,Cutiyar";

}

elseif ($nAmanc > $astiDercun) {

echo"le tosh Piroze, Amanc"; // eger Amanc numrei zortr bu le 50%.

}

elseif ($nCutiyar < $astiDercun && $nAmanc < $astiDercun){ //eger Amanc u

Cutiyar numreyan kemtrbu le 50%.

echo"hiciyan Dernecun, bedaxewe";

}

Page 33: Learn PHP in Kurdish

else {

echo"Cutiyar u Amanc hergiz Xwendkar nebun!. pem waye

Kutallfroshin"; //eme tenha nmuneye :)

}

?>

دا IFڵگری ل

لکردارێک دەچێت، باڵم لڕاضتیذا ایی. هیػ دەتێرێت بۆ بڕگ یبى بغی دای خۆی. لم وی () ifرچذە

جاى ردبرەە:

<?php

if (false); // <-- temashai bike ;

echo 'Foobar';

?>

بۆ چی IFبکیي بسایي دای خۆی دەێێت. ئگر بردی تهبغب echoباڵم ئ ر FALSEرچذە ئگرەک

دای خۆی ەک گریوبى چب لێ دەکبت. ببتۆزێک کۆدەکی ضرەە ;ئگر دەکبت دەیخبت ێاى ئگربە. دەبییي

ڕتر بکیە.

<?php

if (false)

; // <-- temashai bike ; dubare

echo 'Foobar';

?>

[Compare operatorsکردەێمای برارد ]

کردەێمای براردی==

بکبردەبرێت. کئرکی ئەی لردال رخکبى بخهڵێێت براهبر بیک. ==بۆئەی یکطبیی د رخ بکبت

ئجبهکی ل جۆرە داتبی PHPئه دەکرێت لێاى د گۆڕادا بێت یبى لێاى رخی د رخی ڕاضتخۆ. ل

boolan دەردەپڕێێت یبىfalse یبخدtrue :دەبێت. لم ویدا ڵ بذە ضرجکبى بخێە بدرضتی

<?php

Page 34: Learn PHP in Kurdish

"sia" == "siyamend"; // encami bool(false), encamish pashekewt

nakret.

$check = "sia" == $var; // eme encamekei depishknet aya FALSE yan

TRUE pashekewti dekat le $check

var_dump('sia' == 'amanc'); // encamekei bool(false)

?>

:براردی یکطبب. ==برارد یی، بڵک ئبهبژەی. باڵم = تێبیىی زۆر گروگ

براردی تر

گرگ بدرضتی بڕێکی هبب ئبهبج چۆیتیبى بسایي)رچذە لبیرکبریذا براردی تر ى. کزۆر ==لپبڵ

لم ویدا <, <=, > ، >=دەگڕێتە بۆ خێذگی بڕەتی ضرەتبیی(. ئم برارداظ لهب پێکبتى

تهبغبیبى بک:

<?php

$var = 5 < 7; // druste

$var = 10 <= 10; // druste

$var = 9 > 9; // na Druste!

?>

بۆ پػکیی، کئبیب د رخ یکطبي یبى ب. !=رەب

<?php

$var = 10 != 10; // nadruste

$var = 0 != 1; // druste

?>

ب !=رەب ===ب ==گبێک زیبتر بڕۆیي دەبیي د غێەی تری براردهبى دێتپێػێ. ئەیع درێژکراەی

ژهبرەی تایع String. کلپبڵ براردکردی رخذا جۆریع برارد دەکرێت. باتبیکی تر ڕیسبذ !==

Integer :برارد دەکرێي بۆو

<?php

$var = 5 == "5"; // druste

$var = 5 === "5"; // naDruste, chunke rizbend != jimarei tewa (integer)

$var = 'Max' == "Max"; // duste, hercende cutxall u taxalle rizbendekan

Page 35: Learn PHP in Kurdish

$var = 'Max' === "Max"; // eme Druste, chunke herdu naw rizbendeke

yeksane.

?>

falseکڵبێت boolanئم زایبریب لکبتی کردەکبیػذا زۆر پێیطت. بۆ گڕاذەی ئجبهێکی درضتی

ئه جدایەک لم وی === ، باڵم لfalseکهبى ئبهبژەی ەک 0بۆ ژهبرەیکی تای ==بکبرێبی ب

ڕکراەتە:

<?php

$var = false == 10; // false, çûnke nrxî Boolan false nakate 10!

$var = false == 0; // true, herçende yekem boolane u dwem jimareî tewaw

/* ### lewanekani pêşû basman kird FALSE dekate 0 u

TRUE dekate 1 ## */

$var = false === 10; // flase, heman hokari serewe

$var = false === 0; // false, çûnke rîzbend nakate boolan

?>

بم ابی پێػی بچۆرەە، ئگر لداهیي و ئبڵۆزیت تظ ب. چذ جبرێک

یکساوبن کردەێمای برارد

زۆرتریي ڵ لکبتی داڕغتذا تغی پڕگراهش دەبێتە ئەی، کلجیبتی برارد دەجێت یکطببى بکبردەببت.

پێیطتی بتێگیػتی بهبکبى ی. تهبغبیکی ئم وی بک: ەک لپێتر ئبهبژەهبى بۆ کرد، فێربی زهبێک

<?php

$check = $name == 'Amanc'; //le nrxi $name le rizbendi 'Amanc' depşknêt u

paşekewtî dekat( Hawtabûn )

$check = $name = 'Amanc'; // Paşekewtî nrxi $name dekat le rizbendi

'Amanc' da.

?>

دا. بغێەیی کضر ifزۆرکبت ضرلێػێاذێک درضت دەکبت لکبتی هبهڵکردى دابی ڕضتیکی ئگری

ئهظ ادەکبت رخ فرهبى لپڕۆگراهۆکک دەغێێت ئبیب برارد)بتببى( بکبت بۆ رخک یبى یکطببى.

ەاڵهکبى لدای خۆی ببدرضتی بذاتە. ژیراتریي ڕێگب ئەی کجۆى برگ لم برارد یکطبب بگریت

بۆ پڕۆگراهۆکک ڕی بکیتە کچیت هبضت.

Page 36: Learn PHP in Kurdish

<?php

"Amanc" == $name;

?>

ە یکطببى یی. بم name$تب براردە لگڵ Amanc لێرەدا تا ڕکراەتە کهبضت لڕیسبذی

غێەظ ئ ددڵی بربضت دەکیت. ەلئگری براهبردا کیکطبب یچ بی یی بغبێت، چک بکرێت

. ڵیڕیسبذێک یکطببی رخێکی گۆڕاێک بێت

<?php

$check = "Amanc" == $name; // eîpşknêt le $check [true/false] paşekewtî

dekat

$check = $name = "Amanc"; // eme serçaweî hellek niye!!

$check = "Amanc" = $name; // Yeksanbûn le rizbendêkda nakrêt HELLEYE!!

?>

[Logical Combinationsگرێداوی لۆجیکی ]

رج جیبەزاکب لپرؤگراهۆکیکذا. بۆ و گرێذای درخ برگی گرێذای لۆجیکی هبضت زۆرتر لگرێذای ه

دا لئجبهی ئاذا ئجبهێک یبى داخازیکی ێ دەرپڕێیت. لباری تێێریذا Booleanپێػتر لجۆرە داتبیکی

ى. لکبری ڕۆژاهبذا تب دەگێڕدرێە ابضت falseیبى trueجۆرە کردار ی کبۆ 16بۆ د رخی گۆڕا

تب چار PHPی یوچ بپێچ. زهبی 4دای ضرەکی 3گرێذا دەکرێي ئهبیص دەگڕێە بۆ \ل کردار 7

کردارا بکبردەببت ەک بچ. رچی ئای ترە بدەضتکرد لێرە لی بکبردەبرێي. \لجۆرە گرێذاى

ـە ANDگرێدان ب

بى. بۆ trueدەدات ئگر ڵبژاردکبى trueئم جۆرە گرێذا لهیبى لۆجیکی ترە، کبتێک رخێک ئجبهی

کبتێک دیبری هي ەردەگرێت، ئگر لتبقیکردەی کۆتبیی ضبڵ ضرکت ب رەب دڵی جاێک ئاراو

:(. ئێطتب ببئم وی بکیي بکۆدێکی ت دیبریکی هیع فتبپێکێت. ئگر ل د هرج یکێکیبى ب هبى غ

ڕتر:

<?php

$var = false and false; // encami dekate false

$var = false and true; // encami dekate false

$var = true and false; // encami dekate false

$var = true and true; // encami dekate true

$diyari = $derchun_leexmun and $pekani_cwanek;

Page 37: Learn PHP in Kurdish

?>

Argument 1 (A) Argument 2 (B) Result (Q)

0 0 0

0 1 0

1 0 0

1 1 1

رهبى هببی. &لهبى کبتذا

ــەORگرێدان ب

دەتاێت لگڵ جاکدا ئارای کردی دێت. بۆ و یان یاخدلم غێە گرێذاە ەک الیی زهبای کبهببی

بدەهی داای لێبردی لێبکبت. باتبیکی تر الیی براهبر یاخدئبغتبێتە، ئگر دەضتگڵێکی بۆ بێرێت بدیبری

ئگر رکبهیبى بێت ئبهبدەی ەک جبراى ببێتە لگڵ ئبرادا. ئگر ئبرا ردکیبى بیکێک ل د ئگرە ڕازی.

دا بتریب یی. ANDبۆدەردەکێت کبغێەیک لغێەکبى لگڵ ORبکبت ئا هبى غت. لێرەدا هببی یبخد

<?php

$var = false or false; // encami dekate false

$var = false or true; // encami dekate true

$var = true or false; // encami dekate true

$var = true or true; // encami dekate true

$Ashtbunewe = $chepke_gull or $qsekirdin_pekewe;

?>

ەک لیطتکی ضرەە دەتایي ئم تێڕای بخی خػتکە ئهجبرە:

Argument 1 (A) Argument 2 (B) Result (Q)

0 0 0

0 1 1

1 0 1

Page 38: Learn PHP in Kurdish

1 1 1

ــەNOTگرێدان ب

ەک ەک ئ دای پێػتر د رخ. لێرەدا دەبێت جاى لم غێە گرێذادا ت یک رخی جۆرە داتبی دەێت

FALSEب دەبێت TRUEردبیە کبریتیی لڕەتکردەی هبى گرێذرای دای خۆی. یبى ببغترە بڵێیي کبتێک

زۆرتر تێگغتي: کبغکبی پێػدا ببضوبى کرد. ئێطتب ئگر ویک ەربگیي بۆ !=بپێچاغە ر درضت

<?php

$wishe = !$jimare;

?>

ژمارەیکطبى یی یبى بریتی یی ل شلێرەدا هبضتوبى ئەی ک .

ببویکی پێػکت تر تهبغب بکیي:

<?php

$var = $x != $y; // legell !=

$var = !($x == $y); // legell !(==) gringe kewaneke.

?>

رخکبى بۆ ضێیم دەرەجبم بگڕێە. لێرەدا

Argument 1 (A) Result (Q)

0 1

1 0

NANDگرێدان ب

ی کگرێذاێکی ردترە یبى پێػکت ترە. کلردک NANDلپبڵ ئ ضێ غێازی گرێذادا، غێەگرێذای

دا دەتارێت لپبڵیبذا ئم غێە گرێذاظ بکبر ببرێت. ببتهبغبیکی PHPپێکبتە . لزهبی NOT ANDغێەگرێذای

ئم ویە خارەە بکیي:

<?php

$check = !($var1 and $var); // AND -> NOT = NAND

$check = !$var1 and $var; /* Lêreda NAND niye, yekemcar $var1

berperç dedrêtewe paşan bo AND derrwat */

Page 39: Learn PHP in Kurdish

?>

بۆهبى ڕبۆتە، بۆی زیبتر ANDلێرەدا بۆهبى دەردەکێت ئرکی بپرچذاەی ڕاضتیک کلغێەگرێذای

ڕکردەی ئم کرداری گرێذاى پبغبى برپرچذاەی گرێذاێک لگرێذاێکذا لم خػتیە زیبتر ڕتر دەبێتە:

Argument 1 (A) Argument 2 (B) Result (Q)

0 0 1

0 1 1

1 0 1

1 1 0

ئگر ضرجی یکم بڕگ کۆتبییهیي بڕگ بذەیت، بۆ دەردەکێت ککرۆکی ئم بپرچذاەی گرێذا چۆى

لکردارێکی ادا دەردەکێت.

NORگرێدان ب

دا بم غێەیظ OR NOTلێرەدا سیکیی هبى پێبضی ضرەەی اتب غێگرێذای پێػکتە ل غێەگرێذای

ەک بضیي بتب بیبضێت بڵک ئجبهی PHPئهجبرە هبى بضتي لێکتێگغتي یی، بڵک ەگڕخری

یی خارەەدا دەیبییي: کلم و ! برپرچذاەیتی ب ORبغێەگرێذای

<?php

$check = !($var1 or $var); // OR -> NOT = NOR

$check = !$var1 or $var; /* Lêreda NOR niye, çûnke yekemcar berprçî

$var1 dedrêtewe, paşan denêrdrêt bo OR u $var */

?>

خػتە ەک وکبی ضرەە: ئێطتب ببتهبغب بکیي بغێەیکی لۆجیکی بیخی

Argument 1 (A) Argument 2 (B) Result (Q)

0 0 1

0 1 0

1 0 0

Page 40: Learn PHP in Kurdish

1 1 0

XORگرێدان ب

قبڵ دەکبت. TRUEگرتە باڵم لهیبذا تب یک ORغێەیکی تری گرێذای پێػکتە کرضرچبەی ل

دەردەپڕێێت. تهبغبیکی ئم وی بک: FALSEبى ئجبهکی TRUEباتبیکی تر ئگر رد رخک

<?php

$check = ($var1 and !$var2) or (!$var1 and $var2);

?>

بهببی Xهبى ی XORلم غێە گرێذا تێکڵی یکتری بکبت، بۆی غێەگرێذای PHPلبرئەی کش لزهبی

exclusive .دێت

<?php

$check = false xor false; // false

$check = true xor false; // true

$check = false xor true; // true

$check = true xor true; // false

$regezi_drust= $ya_nere xor $ya_meye;

?>

XNORگرێدان ب

ــ XORبریتیی لڕەتکردەی یبى )بخێرکردی( گرێذای XNORەک پێبضیکی درضت ڕى دەتایي بڵێیي ک

: کپێػتر ئبهبژەهبى پێذاە. بۆئەی للۆجیکی گرێذاک تێبگیي دەیخی ێ خػتە ەک ئێرە

Argument 1 (A) Argument 2 (B) Result (Q)

0 0 1

0 1 0

1 0 0

1 1 1

PHPئهظ ویک بکۆدی

<?php

Page 41: Learn PHP in Kurdish

$check = true and $var; /* is the same as: */ $check = $var; // the true

is useless

$check = false and $var; /* is the same as: */ $check = false; // it is

always false

$check = true or $var; /* is the same as: */ $check = true; // it is

always true

$check = false or $var; /* is the same as: */ $check = $var; // the

false is useless

?>

ئگر جاى بردی تهبغبیکی ۆکبر ڕەتکردەکبى بکیي دەبیي لدجبر ڕەتکردە یبى خێرکردى دێت.

ەک ئم وی:

<?php

$check = !(!$check); // like 'minus times minus'

?>

. ببویک تهبغب بکیي: AND ORتێبگیي لکبتی بضتە ب یبضبکبی دیوۆرگبىلێرەدا زۆر گرگ

<?php

$check = !$var1 and !$var2;

$check = !($var1 or $var2); // Her heman şite

$check = !($var1 and $var2);

$check = !$var1 or !$var2; // Her heman şite

?>

Switch statements

زیبتر ئگر بگڕێیە بۆ ضردەهی هذاڵی، دەبییي ذێک فرهبوبى ەرگرتە لخبادەکبوبە. تا گجبە

. لزهبی ئاە. ئگر ئە وب، دەوا ئەەک ویک بۆ ئم کبرە تێگغتي لگرگی

دەرچوویت ڵندنی ئەمساێئەگەر لەخو !

ینڕدەک ۆپاسکیلت ب ....

ینڕناک ۆئەگەرنا. هیچت ب ...

Page 42: Learn PHP in Kurdish

ــوبى if-elseدا. ئگر بگڕێیە بۆ پێػتر ببضی PHPئه ەک ڕکظ تێگغتێکی بڕەتی لم کردارە ل

بۆ ه جیبازی ئەی ڕاضتخۆ switchکردە. کلتبیبتوذی تابی کبردا جداى باڵم بکبرى. ل

، فرهبێک ببگ دەکیت بۆ کبرکردى. یبى درضترە بڵێیي کبرێک دەکیي بفرهبێک :caseئگرێکی بى بى

بکبر دەبرێت. تهبغبی ئم وی بک :default. لبی یچیبذا ;breakکتب تبیبت ب لکۆتبیی بڕگکدا

بردی:

<?php

$var = 4;

switch ($var) {

case 0:

echo "mn hîç kara nabm ";

break;

case 4:

echo "mn cyawazm we çalakm (:";

break;

case 90:

echo "mnîş hîç rollêkm nîye u naçalakm";

break; // kotayîhênan beegereke

default:

echo "hîç lewaney serewe nebûn";

break;

}

?>

if-else Statement

ــە بتب. ifدا ئە بش بێت بتب یک ئجبم یک هبضت ڕاڤ بکرێت لڕێگبی PHPڕەگ لزهبی

ئلتربتیڤکردى بۆ براهبرەک زۆر گرگ. بۆ و ئگر ئجبهی چژرەەکی درضت ب؟

ػبى بذە. ئە پڕەی بڕێەبرایتی ی

ئگر ؟

.ئە بیبرەە پڕەی چژرەە یبى خػتکی یػبى بذە

. ifدەکرێت کئلترتبیڤ ڵبژارد بۆ elseئهظ ب

<?php

if (login_druste) {

// perrei berrewberi nishan bide

Page 43: Learn PHP in Kurdish

} else {

// xishtei chunejurewei nishan bide

}

?>

هبى کبر بکرێت. ەک لم وی دەیبیي: ifلهبى کبتذا دەتارێت بخێرکردی ڕضتی

<?php

if (login_druste) {

// Berrewberi nishan bide.

}

if (!login_druste)

// Xishtei chunejuerewe nishan bide (!)

}

?>

زۆرجبر بڵبریتذا دەببت. لذێک جبردا رببێت. ئم غێەی ئبهۆژگبری کراە تێبیىی:

elseif

بکبر دەبرێت. elseifبۆ پرەپێذاى ڵبژاردى درێژکردەی ڕضتی ئگری جیبکردەی ئلتربتیڤکبى

ــە. else خػتی ifکدەکێت ێاى خػتی

<?php

if (gredan) {

// eme encam bide

} elseif (gredaneki_tir) {

// eme encam bide

} else {

// dwahemin hellbjardin eme bike.

}

?>

ب. بۆی لم کبتدا کۆهڵێک falseئجبهی ifکبتێک بکبردەخرێت، ئگر ڕضتی پێع خۆی elseifئم

elseif .پێکە گرێ بذرێي

<?php

if (gredan) {

// eme encam bide.

Page 44: Learn PHP in Kurdish

} elseif (gredani_tir) {

// eme encam bide.

} elseif (eme_gredaneki_tirish) {

// emesh encam bide.

} elseif (xemllandin) {

// PHP code!

} else {

// le dwaheminda eme encam bide!

}

?>

ەگڕ elseبکبر دەکى، ئگر یچ ل گرێذاب ب؟ ئە خػتی گرێذاکبی یکم ئگر درضت بي ئە

لگۆڕاێکذا 50دەخرێت. ئهی خارەە ویکی تۆزێک ڕترە. لم ویدا ئبضتی دەرچى یکطب ب

پبغکت دەکرێت ریک لورەی ئبهبج جتیبر لگۆڕاێکذا پبغکت دەکرێت.

<?php

$astiDercun = 50; // asti derchun 50 %.

$nCutiyar = 35; // numrei Cutiyar.

$nAmanc = 88; // numrei Amanc.

/* ########### ^^ Gorrawekan(Variable) Pashekewt kiran ########### */

if ($nCutiyar > $astiDercun) { // eger Cutiyar numrei zortr bu le 50%.

echo "Piroze,Cutiyar";

}

elseif ($nAmanc > $astiDercun) {

echo"le tosh Piroze, Amanc"; // eger Amanc numrei zortr bu le 50%.

}

elseif ($nCutiyar < $astiDercun && $nAmanc < $astiDercun){ //eger Amanc u

Cutiyar numreyan kemtrbu le 50%.

echo"hiciyan Dernecun, bedaxewe";

}

else {

echo"Cutiyar u Amanc hergiz Xwendkar nebun!. pem waye

Kutallfroshin"; //eme tenha nmuneye :)

}

?>

Statement in HTML

Page 45: Learn PHP in Kurdish

ئبغبى بم جۆرە ڕضت ئگریب Wordpressیبى Drupalى ەک ئای ئبغبى بذێک پرۆگراهۆکی بڕێەبرد

ـــ باڵم if-elseدا. ببویکی گػتی ئبضبى ەربگریي بۆ تێگغتي لکرۆکی کردارەک. کزیبتر HTMLلێ

لڕاڵتێکی تردا.

<html>

<body>

<?php

$nrx = 1.12;

if ($nrx < 1):

?>

Nrxeke le 1 dinar kemtre<br />

berasti Herzaniye :-D

<?php else: ?>

Nrxeke zortire le 1 dinar<br />

em graniye chiye ei Hawar :(

<?php endif; ?>

</body>

</html>

[Abbreviationsکرتکردوە ]

کرتکردەی کردارەکبى یکێک ل گب کردای کلزۆرتریي جبردا دێت بردەهوبى. بۆی ەک ه زهب

هبى غت ی بکبردەبرێت. PHPزیذیەکبى ل

Assignment operator

ضدی لەدای بۆ ئەی رخی گۆڕاێک بگۆڕیت زۆرجبر پێیطت بکبت گۆڕاێکی ێ بضیتە، بڵک تب

رخکی دادەگریت برزی دەکیتە بم غێەیظ کبتێکی ڕتریي کۆدت دەضت دەکێت.

<?php

$var = 5;

$var = $var + 10;

$var += 10;

Page 46: Learn PHP in Kurdish

?>

دا دەبێت ریبی چۆیتی PHPیي، دەزایي کردەک بضببیی چۆ ببێ ئبڵۆزکردى. هبى غت ل بردی تهبغب بک

بکبربردی بیي، بب ڵچی درضت بکبت. بۆ و:

<?php

$var = 5;

$var += 10; // druste

$var + = 10; // Helle, parse error!!

?>

زۆربردی تهبغبی بۆغبیی ێاى ێوبی یکطبى زۆرکردک بک. ئم کرتکردا لگڵ ه کردارە

دابغکردى ڕێژەی ضدی. باڵم دەبێت ریب بیي لدابغکردذا، %یبى /دەگجێي. بۆ و PHPبیرکبریکبی ژێر

کبضر ضفردا دابظ بێت.

<?php

$var = 20;

$var +=4; // $var == 24

$var *=4; // $var == 96

$var -=4; // $var == 92

$var /=4; // $var == 23

$var %=4; // $var == 3 (23/4 = 5 Rest 3)

?>

ڕیسبذا ببضوبى کرد، دەتارێت لێع بکبر ببرێي. .=رەک لوی دڕێژکردەی

<?php

$naw = 'ara';

$rizbend = "sillaw ". $naw ." \n";

$rizbend .= "ema katet bash,\n";

$rizbend .= "hiwam waye, \n";

$rizbend .= "her serfraz u serkewtu bit";

?>

Page 47: Learn PHP in Kurdish

ئه تب ویک بۆ تێگغتی لۆجیکک، تهبغبی ئم وی بکرەە بۆ تێگغتي لدرێژکردە بڕی:

<html>

<body>

<?php

$litr = 14;

$nrix = 1.35;

$paredan = $litr * $nrix;

$koi1 = "litr";

$koi2 = 'Dinar';

/*

####################################

## Temashai gredani be (.=) bike ##

####################################

*/

$koiGishti = "Prrkirdini Tanki: " . $litr . " " . $koi1;

$koiGishti .= " Nirxekei " . $paredan . " " . $koi2 . "<p>";

echo $koiGishti;

echo "Prrkirdini Tanki: $litr $koi1 Nirxekei $paredan $koi2<p>";

echo 'Prrkirdini Tanki: $litr $koi1 Nirxekei $paredan $koi2<p>';

?>

</body>

</html>

In-/decrement

لکبتی بربهضبزیذا زۆرجبر پێیطتوبى بەی هبى رخ بۆ گۆڕاێک یکجبر برز بکیە یبى کهبکیە. ئیتر

بردەاه چۆ؟ کزۆرتر ++رگ بسارێت کئم کردە ئه لدۆخێکە بۆ دۆخێکی تر دەگۆڕێت، باڵم بگػتی گ

برچبهبى دەکێت زۆر بکبردەبرێت. For-Loopببتر لکبتی

<?php

$nrx = 20;

$nrx++; // berzkirdnewe +1

echo $nrx; // encamekei dekate 21

?>

: --هبى غت بۆ کهکردەظ

<?php

Page 48: Learn PHP in Kurdish

$nrx = 20;

$nrx--; // dagrtin -1

echo $nrx; // encamekei dekate 19

?>

:ئم کردەی بۆ کڕەت کردى ** یچ کبت ببێت یچ هببیکی بیرکبری بدات دەضتە. تێبــــــیىــــی

لم ویدا دەتایي ببییي چذ ڕێگبیک بۆ کرتکردە بۆ لێذەرکردى ی ەک یک الیى، کبپێی غبرەزایی

تێڕایتبى بۆ زهبک دەزاي کبهیبى کرترە ە پراکتیکیترە؟ ە ئبیب لکێذا لچی ضبتێکذا بکبرببرێت؟:

<?php

$var = 20; // Eme nrxi $var bo yek Gorraw

$var = $var - 1; // wata bu be 19

$var -= 1; //esta bu be 18

$var--; //esta bu be 17

echo $var;

?>

[Loopsئاڵقکان ]

کبتی دۆخک یبى ەک زهبێکی بسۆک، خطتکبری فرهبێک د ببرە کردەی تبئ PHPیکێک لرە ضیفتکبی

دەکبت چار جۆری PHPفرهبک ئرککی تا دەبێت. ئم کردارەظ بلپ کردى بضراە جۆرەکبی لزهبی

تبئذازەیک لیک چ لڕدا باڵم جدا لکردەە غێذا. ئێو لێرەدا ڵ دەدەیي لدای یک ببضیبى بکیي.

For

رە ببتریي جۆرەکبیتی، ە پێکبتە لد بڕگ ئم جۆرە لپ کرد ل

.ضر کبریتیی لخبڵی دەضتپێک، پبغبى هرجی کبر، ئبضت یبى چارچیەی ضردار بۆ ئ کردەی

:پێ ککردەکبی تێذا ئجبم دەدرێت یبى خۆیبى دببرە دەکە. ئه وی تخوی ئم جۆرەی

<?php

for (Despek; Merc(ekan); Snwr u Chwarchewe) {

/* lered krde yan krdekan denusren

kredeyki tr...

krdei ... */

Page 49: Learn PHP in Kurdish

}

?>

ببویک ەربگریي، کدەبییي چۆى یکهجبر لخبڵی دەضتپێکە دەیگرێت دای هرجی کردارەک دەخیێتە

برە بکە تبەک چی ضرێک. لکۆتبیذا بڕیبر دەدات چذجبر چۆى خۆیبى دب

{{{1}}} :تێبیىی گروگ

زۆر ریبب کفرهبک ضر دار بێت، چک ئگر لپیکی بێطر بێت دەکبت ۆی ڕاگتی ڕاژەخازەک.

ببویک ەک دەضتپێک بضیي:

<html>

<body>

<?php

for ($i=1; $i<=5; $i++)

{

echo "Riz $i <p>";

}

?>

</body>

</html>

ەک هرج. لکۆتبیذا جۆری 5پبغبى رخک بچک یکطبى بێت ب 1تهبغبی بک ک خبڵی دەضتپێک دەکبت ژهبرە

. رەب ++یبى ەک فێربیي گۆڕاەک 1+کردەک بدببرەکردەی کردەرەکی ه جبر بزۆرکردی

دەتارێت لب یکذا لیکتری تێبئبخرێي ەک ئم وی:

<?php

for ($z=1; $z<=5; $z=$z+1)

{

for ($s=1; $s<=3; $s=$s+1)

{

echo "Besh$z/Parche$s ";

}

echo "<p>";

}

?>

لوێ خشتدا forلپکردوی

Page 50: Learn PHP in Kurdish

ـــذا دەکرێت. HTMLەک ببە بۆ درضتکردی خػت داەی پڕە لدای کردەکبى، زۆرجبر داەی لخػتیکی

ببتهبغبیبیکی ئم وی بکیي بۆ زیبتر ڕکردەی کبرەک:

<html>

<body>

<table border="1">

<?php

for ($i=8; $i<=15; $i++)

{

echo "<tr><td>Riz</td><td align='right'>$i</td></tr>";

}

?>

</table>

</body>

</html>

While

دەچێت باڵم لچذ خبڵێکذا لیک جیبازى کبخێذە وی زیبتر تێیبى FORئهیبى لزۆر ڕەە ر ل

رە لپکرد لضرەە دەضتپێذەکبت کتب یک کردە/فرهبى لخۆ دەگرێت. دەگیي. ەک پێبضیکی گطتی ئم جۆ

ئیتر FALSEدابدەضتە ئە بردەام دەبێت تبەک دەگبت TRUEبدایذا پػکیی ضر دێت، ئگر کبتێک رخەاڵهی

ــذا ئەی، ئم FORچبی لگڵ ئم جۆرە لپکردە دەەضتێت ببز دەدات بۆ خػتی دای خۆی. جیبازیکی بر

لبڕگی دەهذا ئبضتی خۆدببرەکردە FORلپکرد کبتێک دەکرێت کژهبرە کردەکبى پێػتر زارابێت، رچی

بکیي کچذە لگڵ ئەی پێػی جیبازە؟ WHILEدیبری دەکرێت. بببێي تهبغبی تخوی

<?php

while (AyawanekanitXwendewe()) {

Debianxwenewe();

}

?>

ئێطتب ئگر تهبغبیکی ئم وی بکیي، تێذەگیي کچۆى یک بڕ لضرەەدا دەضرێت.

<?php

$jmeriyar=0;

while($jmeriyar<10) { // eme nmunei tegeshtine

echo "$jmeriyar, ";

$jmeriyar++;

Page 51: Learn PHP in Kurdish

}

?>

DO-While

ی، باڵم ئهیبى ل پێە بڕێە دەبرێت یبى کبردەکبت. whileئم دەتایي بڵێیي لیکچێکی تای لگڵ

دێت یج ببێت جبرێک ئجبم doجیبازی کبرکردى یبى بڕێەبردى لپێیە ئە دەگیێت ک ئ کردەیی لدای

ب ئە ئم ئبڵقی کۆتبیی دێت بپێچاغە FALSEاتە. ئگر بساێت چی ئد whileدەدرێت ە پبغبى دەچێت بۆ

. ضرەتب ببتخوی ئم ئن غێە ئبڵقی ەربگریي: FALSEخۆی دببرە دەکبتە تبەک دەگبتە

<?php

do {

connect();

$data = getSomeData();

disconnect();

} while ($data > 40);

?>

کۆتبیی بێت. ئهظ ویکی تری ل جۆرە ;هیػ ب while دەبییي دەبێت کۆتبیی ەک

<?php

$bjmer=0;

do {

echo "$bjmer, ";

$bjmer++;

} while($bjmer<10);

?>

foreach

foreachئبڵقی ب کلیلغی ە زۆرگجب رێک لگڵیبذا. ئم جۆرە Arrayئم جۆرە زۆر تبیبت بڕیسەکبى

لخۆدەگرێت. لپبغذا Arrayدەضتپێذەکبت بدای خۆیذا کهبەیکی چهبەی لێایبذا کتیبیذا گۆڕاەکبی ڕیسەکبى

ەربگریي: foreachدەێت لگۆڕاێکی ێذا. ببوی تخوێکی asکلیلغی

<?php

$a = array("foo", "bar", "bla");

Page 52: Learn PHP in Kurdish

foreach ($a as $value) {

echo $value."\n";

}

// outputs the value of the array

?>

تێبخیت بۆ داەی. => var$ئگر پێیطتت برخی بی گۆڕاەک ب، ئە تب پێیطتت بەی

<?php

$user = array('Naw' => "Ara Bextiyar",

'Temen' => 22,

'Shwen' => 'Kurdistan',

10 => 100);

foreach ($user as $k => $v) {

echo "Nawki Array '".$k."' pekhatwe le nrxi '".$v."'\n";

}

?>

دەرببرەیبى ەردەگریي . ە وی زیبتر Arraysئه بجێذەێڵیي تبای دابت زیبتر دەچی ب ببضی ڕێسەکبى

دەرببرەی غێەکبیبى.

[Arraysڕیسەککان ]

دا گرگیکی تبیبتی ی. ەیکیک لکۆڵککبی داڕغتي PHPلرە خضڵت گرگکبی زهب بسۆککب لزهبی

دەضت پێذەکبت لێ کادا رخکبى بفبیسە لیکتریبى Arrayــذا بکلیلغی PHPبم زهب. ڕیسەکبى لزهبی

ەربگریي جاتر الهبى ڕى دەبێتە: Arrayجدا دەکرێتە ەک پبراهێتر. ئگر تخوێکی

<?php

$arr = array("foo", "bar", "bla", 5.6, false, -10, "foo", "foo", "bar",

"foo");

?>

ــە دەضت پێذەکبت 0ئلیوێت کلیلکبى یبى ئیذێکطکبى بغێەیکی خۆکبر ل 10 ئم ڕیسە پێکبتە ل

ئە دەرەجبهکی دەکبت ئهی خارەە: var_dumpبرەضرەە. ئێتطب ئگر بێیي ئم ڕیسە بپػکیي لڕێگبی

array(10) {

[0]=>

Page 53: Learn PHP in Kurdish

string(3) "foo"

[1]=>

string(3) "bar"

[2]=>

string(3) "bla"

[3]=>

float(5.6)

[4]=>

bool(false)

[5]=>

int(-10)

[6]=>

string(3) "foo"

[7]=>

string(3) "foo"

[8]=>

string(3) "bar"

[9]=>

string(3) "foo"

}

ەبکبری بێییي، ئە کای لێار تیژ بکبردەبیي. ئگر بوبێت لب رخکبذا برخیکی تبیبتە بەضتیي

بۆو لێرەدا:

<?php

$arr = array("foo", "bar", "bla", 5.6, false, -10, "foo", "foo", "bar",

"foo");

echo $arr[0]; // derencam foo

echo $arr[3]; // derencam 5.6

echo $arr[4]; // derncam hich nakat, chunke nrxi bool FALSE rizbend betall

dekat

var_dump($arr[4]); // derncami bool FALSE, katek ke pshkinini bo bikein.

?>

بهبى غێەی گۆڕاەکبى ئتایي رخی ڕیسێک بگۆرێي بپێبضکردی لێیکذا ەک لم وی دەیبییي

<?php

$arr = array("Ara", "Jon Travolta", "Cutiyar");

$arr[1] = "Esterei Sinemaye";

echo $arr[1]."\n";

?>

Page 54: Learn PHP in Kurdish

بۆ ڕیسەکبى چک یکم دا [1]لێرەدا ضێ بهبى ی بۆ پێبضی ڕیسێک، دەم بیبى کدەکبت غیی ژهبرە

ببضوبى کرد. ئم کردارە اتب گۆڕیی رخی ئیذێکطێک لرخێکی ێذا بم غێەی ردەگرێت ەک [0]بخۆکبر

بتبڵ بضیتە لپبغذا رخکبى بۆ ر ئیذێکطێک Arrayلهدا رخ ێک ژهبر دەکرێت. زۆرکبت دەتایت

دیبری بکیت جێگیری بکیت. بم غێەی

<?php

$arr = array();

$arr[5] = "Nrxeki Nwe";

$arr[7] = "Nrxeki tr";

var_dump($arr);

?>

ئم دەکبت: var_dumpئجبهی پػکیی

array(2)

{

[5]=>

string(10) "Nrxeki Nwe"

[7]=>

string(9) "Nrxeki tr"

}

وبی گرەتر یکطبە =< لب ڕیسەکبذا دەتارێت ئیذێکطکبى بۆ رخکبى هبى غت بضرێتە، کبۆی ێ

دەکرێي پێص ئ ێوبیبظ ژهبرەی ئیذێکطک دەضرێت. ەک لم ویدا دەیبییي:

<?php

$bar = array(3 => "Ho", "Ha"); // dwem nrx jimare 4

var_dump($bar);

echo '<br />';

$foo = array(-7 => "amanj", "ara"); // dwem dane index jimare 0 werdegret

, chunke peshekei jimarei salibe -10

var_dump($foo);

echo '<br />';

$var = array("Willat" => "Kurdistan", "Ubuntu"); // dwem dane index jimare

0 werdegret, chunke Rizbennde yekm!

var_dump($var);

echo '<br />';

Page 55: Learn PHP in Kurdish

?>

بذەیي: var_dumpیقتی پػکیی ببد

array(2) {

[3]=>

string(2) "Ho"

[4]=>

string(2) "Ha"

}

array(2) {

[-7]=>

string(5) "amanj"

[0]=>

string(3) "ara"

}

array(2) {

["Willat"]=>

string(9) "Kurdistan"

[0]=>

string(6) "Ubuntu"

}

associative arrays

تهبغبیکی ئم وی دەکیي کلکۆتبیذا stringئه ئ ریسا دەگیێت کئیذێکطکیبى پێکبتبێت لڕیسبذ

ــە. var_dumpپػکیی بۆ کراە لڕێگبی

<?php

$riz = array();

$riz['naw'] = 'Amanj Ebdulrehman';

$riz['temen'] = 24;

$riz['shwen'] = 'Cemcemall';

$riz['pishe'] = 'FormatWindows'; //wata westai Formate ;)

echo 'Min nawim '.$riz['naw'].'e, temenim '.$riz['temen'].' salle u le

shari '.$riz['shwen'].' nishtecem, xaweni dukani '.$riz['pishe']." m .\n";

echo '<br />';

var_dump($riz);

?>

Page 56: Learn PHP in Kurdish

nummeric arrays

ەک ببرە ئبضییکی بضراى ەک Arrayئه ئ ڕیسای تر دەگیێت کلب بپۆلی ضرەەدا یي ە بگػتی ب

پێبضی پڕاپڕ بۆی.

<?php

// nmuneyeki bnereti Array Rizekan!

$Rizekan = array('A', 'B', 'C', 'D'); ;

?>

Remove Arrayڕیسەکان سڕیىەی

بکبربریي. unsetبۆئەی رخی ڕیسەکبى بطڕیە دەتایي

<?php

// listi nuserani Wiki Chawg.org

$riz = array();

$riz[] = "Ara";

$riz[] = "Amanj";

$riz[] = "James Bond";

$riz[] = "Hawkar";

$riz[] = "Cwtiyar";

unset ($riz[2]); // srinewei James Bond, chunke ewe nuseri wiki niye ;)

var_dump($riz);

?>

چب لئجبهی پػکیک بک بۆ زایی ڕداەکبى.

Constants وگۆڕەکان

دەضتکبریبى دەضتپێذەکبت، باڵم ئهب بتارێت بگۆڕێت defineرەک گۆڕاەکبى ەک غێەیکی گػتی ب

scalarبکرێت، رەب بتاي ه جۆرە رخێک یبى ئبهبجێک ەربگرى ەک گۆڕاەکبى، بڵک جۆرەرخی

. اتب هبى یبضبی چۆیتی ضیی گۆڕاەکبى بضر ئهبیػذا دەڕات باڵم ئهبى بNULLەردەگرى لگڵ جۆرەداتبی

بکبرببرێت بۆ ضیەیبى. رەب بپێچای گۆڕاەکبە uppercaseببە کپیتی گرە دەضتپێبکى ەزۆریع $

Page 57: Learn PHP in Kurdish

ئهبى دەتاى له ضکریپتکدا بکبرببرێت. ئه یکێک لخبڵ بێسەکبی کزۆرکبت بۆ دیبریکردی ڵبژاردکبى

. error_reportingیبى ڵگری configبکبر دەبرێي بۆ و پڕەی

تخمی وگۆڕەکان

هبى کرد هبى کبت یکم رخ دەکبت بی گۆڕەک ــک خۆی defineەک لضرەەدا ببضی پێیطتی دەضپێکردی ب

دەم دا دەکبت رخی ئگۆڕە. ئگر وی تخویکی ئبضبیی ەربگریي ەک ئه:

<?php

define('MALPPERRI_BASH', 'chawg.org Wiki and forum');

?>

ببوکی ضرەە جبرێکی تر تێڵکێػی ویکی تر بکیي لضر ئ ه پێبض چۆیتییی ببضوبى کردە:

<?php

define('MALPPERRI_BASH', 'chawg.org Wiki and forum');

echo MALPPERRI_BASH;

// yan be shewei newan String 'rizbend'!

echo 'Fermu legell perrekani '.MALPPERRI_BASH.'!';

echo 'Fermu legell perrekani MALPPERRI_BASH'; // em sheweye Helleye, tenha

weku deq!

?>

ەربگریي، تهبغبی دەکیي WordPressپڕۆگراهۆکی ببببگی wp-config.phpئگر بێیي ویکی پڕەی

تبچی ئذازەیک گرگ بکبرێبی له ضکریپتکدا یکجبر بۆ پیەذی بضتي لگڵ بکی دراەدا جێگیر دەبێت.

ئهظ لڕی خێراڕاپڕاذى ڕی لکۆدەکبذا گبیکی ضرکتە بۆ ضیی ضکریپتکبى.

/** nawî bnkey drawe (The name of the database for WordPress) */

define('DB_NAME', 'nawiDB');

/** bekarhênerî bnkey drawe (MySQL database username) */

define('DB_USER', 'nawibekarheneriDB');

/** têperrewşey bnkey drawe (MySQL database password) */

define('DB_PASSWORD', 'teperrewisheiDB');

/** MySQL hostname */

define('DB_HOST', 'localhost');

Page 58: Learn PHP in Kurdish

/** Database Charset to use in creating database tables. */

define('DB_CHARSET', 'utf8');

/** The Database Collate type. Don't change this if in doubt. */

define('DB_COLLATE', '');

include

کبری تێخطتی بەڕۆکی پڕگیکی تر دەکبت بۆ ئ پڕگی ک تیبیذا دەضرێت. یکێک includeدەضتاژەی

لرە کردارە گرگکبی باری داڕغت رەب یکێک لگرگتریي کرتکردەی ڕێگبکبى بۆ ضیی

گرگیکی تبیبتی خۆی ی لپبرچپبرچکردی بغکبى دیبریکردی بغکبى بۆ بکبرێبیبى پڕۆگراهۆککبى.

له پڕۆگراهۆککدا. ئهظ ب اتبیی ڕکردەیکی زیبتر دەدات بکۆدەکبى لێ خدی پڕۆگراهۆککبذا.

INCLUDEچۆویتی بکارێىاوی

زۆر ضبدەی ەک بکبرێبى باڵم ەک ئبهێری جێبجێکردی ئم کردارە، includeچۆیتی بکبرێبی

پڕۆگراهش پێیطتی بتێگغتی لۆجیکی بکبربردی ی ە ئبیب چۆى کبردەکبت؟ بکرتی ئتایي بڵێیي لضێ

گبدا ری بکیە:

کۆتبییێبى بهۆدضیPHP یک اتب<?

ى ئەی کدەیضترێت بێرێت. ێبی ئ کۆدە یب

دیطبە دەضتپێکردەی هۆدضیPHP اتب?>php .

:(. ضرەتب بۆ تێگغێکی تا لم کبرە ویکی تێڵکێػکردى ەردەگریي. کوی دیبلۆگێک لێاى ضیب کۆڤبى

ئ پڕەی کدەهبێت بیێیي درضت دەکیي.

<p>

Sia: Sillaw KOVAN, nuserani wiki chawg.org britin le Amanj, Ara, Hwkar u

Cwtiyar.

<br />

Aya emet nedezani?

</p>

)ەک ویک هبى غت ل inc.phpدرضت دەکیي ببی PHPپبغبى پڕەیکی xinc.htmlبی دەێیي

پبغکت کردە(.کۆدەکبى ئم پڕەییبى بم غێەی بێت: تێذا xinc.htmlبخچی پبغکتی دەکیي کپڕەی

Page 59: Learn PHP in Kurdish

<?php

/** emanewet be INCLUDE xinc.html Rabkeshin bo Rwnkirdnewe */

echo 'KOVAN: Min nazanim ke nusere le Wiki Chawg.org? ';

include 'xinc.html';

echo 'KOVAN: Belle dwai ew INCLUDE tewaw tegeshtim, supas bo PHP ;)';

?>

ئێطتب ئگر تهبغبی ضرچبەی کۆدەکبى بکیي تێذەگیي لجۆیتی کردەک، کبم غێەیی:

KOVAN: Min nazanim ke nusere le Wiki Chawg.org? <p>

Sia: Sillaw KOVAN, nuserani wiki chawg.org britin le Amanj, Ara, Hwkar u

Cwtiyar.

<br />

Aya emet nedezani?

</p>KOVAN: Belle dwai ew INCLUDE tewaw tegeshtim, supas bo PHP ;)

هبى غت ئگر ئێو لپڕە ڕاکێػراەکدا کۆهڵێک گۆڕا بضیە لهی تریبذا ببگیبى بکیي کبریبى لگڵ

ضر ئ کردەی. پڕەی گۆڕاەکبى: بکیي، ئه ویک ل

<?php

// nawerroki perrei goraw.php

$naw = 'Ara';

$temen = 23;

$pishe = 'Xwendkari koleji Pzishki';

?>

ئ پڕەیی کڕایذەکێػیي تیبیذا بۆ کردەک:

<?php

// eme naweroki perreieki tre demanewet goraw.php rabkeshin

include 'goraw.php';

echo 'Min nawm '.$naw.' _ye we temenim '.$temen.' salle, esta

'.$pishe.'_m le zankoi Slemnany';

?>

Page 60: Learn PHP in Kurdish

ئێطتب لکرۆکی ئم کردەی تێگغتیي، کیکێک لرە کردارە دببرەکبی رۆژا کپێیطتي بۆ ضیەی

اتب پرۆگراهش دەبێت ئم کردەی تبئذازەیکی زۆر ببظ تیبگبت، ەالیی پڕۆگراهۆککبى دەضتلێڵگرتیبى یی.

پبراضتي چۆیتی بکبربردی بپێی ئ دۆخی بۆی دەضێت بساێت.

GET

ى ه پڕۆگراهۆک زیذەکبی ئم زهب پێیطتیبى ببردەاهی هبهڵکردى لگڵ بکبرێردا ی، یبى لێبذا هیا

خبەى هبڵ بڕێبر ....تذ، ە ڕێگبی ئم پیەذی زذە لێاى براهبر ەک هرۆڤ بکبرێر

GETبضتر باخکی. یبخد بگۆڕاەکبی url parameters پڕۆگراهۆک چذێکي، یکێک ل ڕێگبیب

بی پرضیبر لیکتری جداکراتە بۆو: بضراە. ئم گۆڕاا لدای بضترەکە دێي بیػ

http://www.example.com/file.php?section=news

http://www.example.com/dl.php?cat=5&id=3&view=false

ــ. HTMLپیەذی بم ببضە یی topباڵم ریبی ئە بب کپێکببتی بکبربردی بضتر بۆ ضرەە بۆ و #

بچک بکبری هب، تبەک تا تکبی لکبری ضرەتبیی ضیی پڕۆگراهۆک ئبهرازی :تێبیىی گروگ

یبى بربضتکردی بۆ پالهبرداى دەزایت. چک پبراضتی تا ه الیکبی بکبربردی چۆیتی

.یکێک لزۆرتریي ضرئێػکبی تغی پرۆگراهضی ضرەتبیی دەبێت خدی ئم گۆڕاە

.GNU Free Documentation License 1.2بەڕۆک ئبهبدەی ل ژێر

www.chawg.org ەرگیراە ل ضبیتی

ضبهڕەذ حبجی چبک کردی :