Лекц-16

1

1. Èíôëÿöèéã òîäîðõîéëîõ íü

2. ¯íèéí åðºíõèé ò¿âøèíã õýìæèõ íü

3. õýðýãëýýíèé ¿íèéí èíäåêñ áà ÄÍÁ-íèéäåôëÿòîðûí ÿëãàà

4. Èíôëÿöèéã õýìæèõ íü

5. Èíôëÿöèéí òºðºë, Èíôëÿöèéí øàëòãààí

6. Èíôëÿöèéí çàðäàë

2

Á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿íèéí åðºíõèé ò¿âøèí ºñ÷, ìºíãºíèé

õóäàëäàí àâàõ ÷àäâàð áóóðàõ ¿éë ÿâöûã èíôëÿöèãýíý.

Æèø: 1980 îíû 9-í òîñ (óëñûí ¿íèéí õîðîî)

2007 îíä 2000 òºãðºã (çàõ çýýëèéí ¿íý)

Èíôëÿöèéí óðâóó ¿çýãäëèéã äåôëÿöè ãýæ

íýðýëäýã.

3

4

Íýðýëñýí ìºíãºíèé õýìæýýíä õóäàëäàí àâàõ

÷àäâàð áóóðàõûã.

Èíôëÿöè íü õÿçãààðã¿é ¿ðãýëæëýõ ìºíãºíèé

¿çýãäýë áºãººä

Мºíãºíèé õýìæýý ¿éëäâýðëýëèéí õýìæýýíýýñ

èë¿¿ õóðäíààð ºññºíººñ áîëæ ¿¿ñýí ãàðäàã.

5

1.06 1.05

4

5.6

10.7

7

8.69.9 10.1

8.1 8

1.6

4.7

11

6 5.6

15

17

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

ÝǪ

inflation

6

Ìîíãîë óëñûí ýäèéí çàñãèéí ºñºëò, èíôëÿöè õî¸ðûí

õîîðîíäûí õàìààðàë

Ýõ ñóðâàëæ: МÓ¯Ñ ýìõòãýë “Мîíãîë óëñ çàõ çýýëä”

̺ëõºº èíôëÿöè (10%õ¿ðòëýõ )

Öîãèî èíôëÿöè

Ãèïåð èíôëÿöè

◦ (Philip Sagan 1956 „The Monetary dynamics of

Hyperinflation‟ á¿òýýëäýý èíôëÿöûí ò¿âøèí 50%-èàñ

äýýø áàéõ èíôëÿöûã õýëíý ãýæ òîäîðõîéëñîí

áàéäàã.)

7

Îí óëñÈíôëÿöûí

ò¿âøèí 1992 Ìîíãîë 325.5%

1945 îíû 8 ñàð Óíãàð 19800%

1984 îíä Áîëèâ 38000%

2003 îíä ßïîí -3%

2007 îíû

äóíäàæ Õÿòàä 6%

2008 îíû 1 ñàðä Ìîíãîë 15.4%

8

Ýðýëòèéí èíôëÿöè

Çàðäëûí èíôëÿöè áóþóíèéë¿¿ëýëòèéí èíôëÿöè

Èíôëÿöèéí øàëòãààíûã ýäèéí çàñàãò èõýâ÷ëýíá¿òýýãäýõ¿¿í ¿éë÷èëãýýíèé ýðýëò áîëîí¿éëäâýðèéí õ¿÷èí ç¿éëèéí çàðäàëòàé õîëáîíòàéëáàðëàäàã.

9

Ìèêðî ýäèéí çàñãèéí îíîë õýðâýý

íèéë¿¿ëýëòèéí òîãòìîë ò¿âøèíä ýðýëò ºñõºä

¿íý ºñäºã.

¯¿íòýé õîëáîîòîé ýäèéí çàñàãò íèéò ýðýëò

ºñõºä ¿íèéí ò¿âøèí ºñºõ ¿çýãäëèéã ýðýëòèéí

èíôëÿö ãýíý.

10

P

QD1

D2

S

P0

P1

Q0 Q1

11

¯ÅÒ

ÄÍÁAD1

AD2

AS

P0

P1

Q0 Q1

P3

AS ñîíãîäîã îíîë

Êåéíñèéí õýð÷èì

12

Ýíý îíîëä Ì.Ôðèäìàí áîëîí Æ.Ì.Êåéíñèéí

¿çëèéíõýí ñàíàë íèéëäýãã¿é.

Ó÷èð íü ÕÎ áîëîí ÝÇ-èéã óðàìøóóëàõ

áîäëîãî íü èíôëÿöè õººðºõ øàëòãààí áîëäîã

ãýæ Ì.Ôðèäìàíû îíîëûã áàðèìòëàã÷èä ¿çäýã

áàéõàä, Êåéíñ÷¿¿ä ìºíãºíèé íèéë¿¿ëýëòèéí

ºñºëò, èíôëÿöòàé íÿãò êîððåëÿöè

õàìààðàëòàé ãýäýãòýé ñàíàë íýã áîëîâ÷

ìºíãºíèé íèéë¿¿ëýëòèéí ºñºëò íü èíôëÿöèéã

¿¿ñãýäýã ãýäýãòýé ñàíàë íèéëäýãã¿é.

13

¯éëäâýðëýëä àøèãëàäàã íººö¿¿äèéí ¿íý ºñºõ

íü ¿éëäâýðëýëèéí çàðäëûã ºñãºíº.

Ýíý íü ýðýëòèéí õýâèéí ò¿âøèíä

¿éëäâýðëýëèéí õýìæýý áàãà áîëæ ¿íèéí

ò¿âøèí ºñºõ øàëòãààí áîëíî.

14

D

S1

SE1

P0

P1

Q0Q1

P

Q15

AD1

AS1

AS0E1

P0

P1

Y0Y1

P

Q

P2

AD2

16

ºðõ ãýð¿¿ä, ï¿¿ñ¿¿ä á¿ãä ¿íèéí òàëààð òîäîðõîéõ¿ëýýëòòýé áàéäàã. Èéìä õ¿ëýýãäýæ áóéáàéäëààñ íü õàìààðóóëàí

1. Õ¿ëýýãäýæ áóé èíôëÿöè

a) Ãóòëûí øèðíèé çàðäàë (shoe leather)

b) Öýñíèé çàðäàë (menu cost)

c) Áîäèò îðëîãûí áóóðàëò

2. Óðüä÷èëàí õ¿ëýýãäýýã¿é èíôëÿöèéí çàðäàë ãýæàíãèëíà.

a) Ìèêðî ýäèéí çàñãèéí çàðäàë

b) ͺºöèéí çàðäàë

c) Õóâèàðëàëòûí çàðäàë

17

ººðººð õýëáýë èíôëÿöè íü íèéãýì ýäèéí

çàñàãò äýýðõ çàðäëóóäûã àâ÷èðäàã ãýæ

ñóäëàà÷èä òîîöñîí áàéíà.

Ýíý íü áèä ÿàãààä èíôëÿöèéã ñóäëàõ áîëñîí

øàëòãààíû íýã èëðýë ãýæ îéëãîæ áîëíî.

18