Бодисын солилцооны

хямрал

Ус эрдсийн солилцооны хямралНасанд хүрсэн хүний биеийн жингийн 50-

60%/эрэгтэйд 60%, эмэгтэйд 50%/

Нярай хүүхдэд 75-80 %-ийг ус эзэлдэгУс биемахбодид 3 үүрэгтэй

1. Бүтцийн үүрэг /эсийн дотор ба гаднах ус/

2. Уусгагчийн үүрэг /эрдэс, давс, коллойдыг/

3. Химийн урвалж бодисын үүрэг /бодисын

солилцооны химийн урвалд/

Биед байх усыг 2 ангилна Эсийн доторх ус. Гаднах уснаас тогтвортой, их байна.

Эрэгтэй хүний биеийн жингийн 40%, эмэгтэйд 30%. Эсийн гаднах ус.

1. эд завсрын 2. эс завсрын /интерстициаль шингэн, цусны сийвэн судсаар шүүрч үүсдэг, уураг нь цусныхаас 5-6 дахин бага, хэвлийн, цээжний, үнхэлцэгийн, тархи нугасны шингэн хамаарна, биеийн жингийн 15-18%/3. судсан доторх /цусны сийвэн бөгөөд 4%-г эзэлнэ/Үүнээс гадна трансцеллюляр шингэн байна. 1-1.5%, үүнд: цөс, ходоод гэдэсний шүүрлийн

Биед агуулагдах ус нь биед орох ус, биеэс ялгарах усны хэмжээнээс хамаарна. Тэнцүү байх ёстой.

Орох ус нь 2,5 л хоногт-хоол хүнсээр 1л- ундааны ус 1,5л -бодисын солилцооны 0,3-0,4л

Ялгарах ус нь - бөөрөөр 1,5л- хөлсөөр 0,6л- амьсгалаар 0,4л- өтгөнөөр 0,1л

Гипогидратаци-усны нөөц багасан дутагдах -изоосмоляр ус хомсдох-гиперосмоляр ус хомсдох-гипоосмоляр ус хомсдох

Гипергидратаци-ус ихсэн биед хуримтлах-изоосмоляр усжилт-гиперосмоляр усжилт-гипоосмоляр усжилт гэж ангилна

Ус эрдсийн солилцоо хямрах

Гипогидратаци-дегидритаци Ус хомсдох

Гаднаас орох ус багасах, эсвэл биеэс ялгарах ус ихэссэнээс үүснэ. Хүнд хэлбэрийг эксикоз гэнэ.

1. Изоосмоляр ус хомсдох /ус эрдсээ тэнцүүгээр алдахад үүснэ. Цус алдалтаас/

2. Гиперосмоляр ус хомсдох /Эрдэс багатай ус алдагдахад үүснэ. Биед давс хуримтлагдана. Гаднах осмос P ихэснэ, бөөлжих, их хөлрөх, зарим гүйлгэлт/

3. Гипоосмоляр ус хомсдох /эрдэс ихтэй шингэн алдахад үүснэ. Гаднах осмос багасна, хаван үүсдэг. Суулгах, шээс ихсэх /полиури/, гормоны дутал/

Гипергидратаци-гипергидри Усжих

Гаднаас орох ус ихсэх, эсвэл биеэс ялгарах ус багассанаас үүснэ.

1. Изоосмоляр усжилт /ус ихсэвч эрдсийн осмос даралт хэвийн байна, давс биед баригдсанаас үүснэ/

2. Гипоосмоляр усжилт /эсийн гаднах осмос Р багассанаас, ус их уух, шингэн сэлбэх, бөөрний цочмог дутагдал, альдостероны илүүдлээс/

3. Гиперосмоляр усжилт гэж ангилна /эсийн гаднах осмос Р ихсэж эсээс усаататсанаас үүснэ, далайн ус уусанаас/

ХаванХаван нь усжилтын нэг хэлбэр юм.Эдийн болон цусны хоорондын усны

солилцоо алдагдсанаас эд болон эсийн завсар шингэн хуримтлагдах эмгэгийг хаван гэнэ. Хэв шинжэт эмгэг.

УстахАсцит-хэвлийн хөндийд ус хуримтлахГидроторакс-цээжний хөндийд ус хуримтлахГидроперикардиум-үнхэлцэгт ус хуримтлах

Хаван үүсэх механизмСудсан дотор шингэний Р ихэснэ.

Гипереми, цус зогсонгших үед тохиолдоно.Судас тэлнэ-БИБ-ын нөлөөгөөр судасны

хананы нэвчимтгий чанар ихэснэЦус ба эдийн онкос Р өөрчлөгдөнө. /Цусны

онкос Р багасна, эдийн онкос Рихэснэ/Цус ба эдийн осмос Р өөрчлөгдөнө. /Цусны

осмос Р багасна, эдийн осмос Рихэснэ/Лимф саатна /тунгалагийн судас дарагдах,

бөглөрөх/

Хавангийн ангилалШалтгаанаар нь

Үрэвсэлийн Харшлын /харшлын медиатор судас тэлж,

нэвчилт ихэснэ/Зүрхний /захын цусны эргэлт зогссоноос

судасны гидростатик Р ихэснэ/Бөөрний /шээсээр уураг гарч цусны уураг

багасна, гипонки болсоноор хавагнана/Элэгний Өлсгөлөнгийн хаван

Эрдэс бодисын солилцооны хямралУсны солилцооны хэвийн байдал, хүчил

шүлтийн тэнцвэрт байдлыг хангадаг.Эрдэс Доторх шингэн

мэкв/лГаднах шингэн экв/л

Натри 10 137-147

Кали 141 3,5-5,0

Кальци 1 4,5-5,3

Магни 58 15-35

Хлорид 4 100-106

Бикарбонат 10 24-31

Фосфат 75 1,7-3,6

1. Натри калийн солилцооны өөрчлөлт- Гипонатриеми- Гипернатриеми- Гипокалиеми- Гиперкалиеми

2. Ca болон фосфорын солилцооны өөрчлөлт

- Гипокальциеми - Гиперкальциеми- Гипофосфатеми- Гиперфосфатеми

Эрдэс бодисын солилцооны хямрал

1. Натри калийн солилцооны өөрчлөлт

Гипонатриеми-цусны натри 135 мэкв/л-с багасна - суулгах, бөөлжих, их хөлрөх, нойр булчирхай, бөөрний эмгэгүүд, зүрхний дутагдал, элэгний хатуурлын үед үүснэ - эсийн дотор ба хаднах ионы тэнцэл алдагдана- эсээс кали гадагшилж гиперкалиеми үүснэ- зүрхний үйл ажиллагаа алдагдана- булчингийн тонус суларч хөдөлгөөн багасна, хоолны дуршил буурч, гэдэсний ханаар глюкоз шимэгдэлт саатна

Гипернатриеми-натри ихдэлт-Плазмын агууламж 150-200 мэкв/л-с их болно-Давс ихээр хэрэглэх, хлорт натрийн гипертоник уусмал ихээр сэлбэх-Альдостероны илүүдэлээс үүснэ /Na эргэн шимэгдэлт ихэссэнээс/- Осмос Р ихэснэ-эсийн гаднах шингэн ихэсч хаван үүснэ- судасны эндотел хөөж хавагнан цусны Р ихэснэ

1. Натри калийн солилцооны өөрчлөлт

Гипокалиеми-Плазмд 3,5 мэкв/л-с бага болно-Хоол хүнсээр авах кали багасах, эсвэл биеэс ялгарах нь ихсэхэд үүснэ- шээс хөөх эм хэрэглэх, альдостероны дааврын ихдэлт, бөөрний зарим өвчний үед, суулгалт, бөөлжилт, гэдсэнд гуурс тавих үед- Гипокалиеми болсноос эсийн сэрэх чанар буурч зүрхний булчинд нөлөөлж аритми, Р буурч болно

1. Натри калийн солилцооны өөрчлөлт

Гиперкалиеми-Кали ихдэх-5 мэкв/л-с ихсэхийг хэлнэ. Хоногт 2-4 г-хүнсээр кали их хэрэглэх, калийн бэлдмэл их хэрэглэх, бөөрний дээд булчирхайн дутагдал, Ка ялгарах нь буурсанаас, бөөрний сувганцарт кали эргэн шимэгдэх нь ихсэнээс биед хуримтлагдана- Гэмтэл, хавдарын эдийн задрал, цус ихээр сэлбэх, хүнд түлэгдэлтийн үед эс задарсанаас үүснэ- Мэдрэл булчингийн сэрэл дамжих үйл саатаж, хөдөлгөөн багасна, булчингийн тонус суларна, гэдэсний хөдөлгөөн багасна, зүрхний агшилт цөөрч /брадикарди/ зүрх судасны цочмог дутагдалд орно

1. Натри калийн солилцооны өөрчлөлт

2. Ca болон фосфорын солилцооны өөрчлөлт

Гипокальциеми-8,8мг-с доош -Бамбайн дэргэдэх булчирхайн дутагдал-паратгормоны дутал-шээсээр ялгарах Са нэмэгдэнэ-цусны Са буурна- Кальцитонин дааврын ихсэлт. Бамбайн С эсээс үүснэ. Ясны эдийн Са цус руу орохыг саатуулна- Шинж тэмдэг нь булчингий таталт /тетани/- мөчдөөс эхлэн амьсгалын булчин татна-К ихэснэ /антогонист/

Гиперкальциеми-сийвэнгий Са 2,5 ммоль-с ихсэх

Бамбайн дэргэдэх булчирхайн хоргүй хавдар-паратгормоны ялгарал ихэснэ-яснаас цусанд Са шимэгдэлт ихэснэ-шээсээр ялгарах нь багасна

Мэдрэл булчингийн хөдөлгөөн хямарч саажилт үүснэ. Ам цангах, өтгөн хатах, Р ихсэх, кальциноз /эдэд Са хуримтлах/, чулуу үүснэ

Гиперфосфатеми

2. Ca болон фосфорын солилцооны өөрчлөлт

Гипофосфатеми-1 мг/100мл-с доош- 85% нь ясанд, 14% зөөлөн эдэд, 1 % нь эсийн гаднах шингэнд- норм нь цусанд 2,5-4,5 мг/100мл -Бамбайн дэргэдэх булчирхайн хоргүй хавдар болон зарим эмнүүдээс-паратгормоны ялгарал ихэснэ-эргэн шимэгдэлт буурна-шээсээр их ялгарна

2. Ca болон фосфорын солилцооны өөрчлөлт