48
Legionella - zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie Bożena Krogulska Zakład Higieny Komunalnej Państwowy Zakład Higieny wrzesień, 2007

Legionella - zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

  • Upload
    dulcea

  • View
    120

  • Download
    3

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Legionella - zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie. Bożena Krogulska Zakład Higieny Komunalnej Państwowy Zakład Higieny wrzesień, 2007. Legionella – zagrożenia zdrowotne,. Rodzina Legionellaceae Rodzaj Legionella 49 gatunków, 70 serogrup L. pneumophila - 80-90% zachorowań - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Page 1: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Legionella - zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Bożena Krogulska

Zakład Higieny Komunalnej

Państwowy Zakład Higieny

wrzesień, 2007

Page 2: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Legionella – zagrożenia zdrowotne,

Rodzina LegionellaceaeRodzaj Legionella

49 gatunków, 70 serogrup

L. pneumophila - 80-90% zachorowańL. pneumophila sg 1 - 50-75% szczególnie niebezpiecznaL. micdadeiL. longbeacheL. dumofiiL. bozemanii

10-20% zachorowańinne gatunki Legionella,

opisano 19 gatunków L. wywołujących zachorowania

Page 3: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Legionella – zagrożenia zdrowotne,

Żródło: „Legionella. Curremt Status and Emerging Perspectives” ;Washington 1993

Page 4: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Legionella – zagrożenia zdrowotne,

1

3

2

4

Legionella 0,3 - 0,9 m, dł. 2m ; kropli 2m;

krople 2 m- 5 m – wdychane, przedostają się do pęcherzyków płucnychszybkość opadania 5,0 m - 0,08 cm/sek. ; 10,0 m - 0,3 cm/sek.

Page 5: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Legionella – zagrożenia zdrowotne,

postać płucna - choroba legionistów - L.pneumophila sg 1

postać pozapłucna, łagodna, grypopodobna

- gorączka Pontiac, gorączka Lochgoilhead ,

pozapłucna - ciężka, zespół rozsianego wykrzepienia wewnątrznaczyniowego po transplantacjach

Page 6: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Legionella – zagrożenia zdrowotne,

Legioneloza – ciężkie zapalenie płuc - choroba legionistów

choroba zakaźnanie zaraźliwa, nie przenosi się z osoby na osobę

okres wylęgania 2 do 10 dni (najczęściej 5-6 dni), czasem do 21 dni

objawy zapalenie płuc, suchy kaszel, zaburzenia w oddychaniu, temperatura ponad 40oC, bóle brzucha wymioty, biegunka, zaburzenia świadomości

śmiertelność 15-20%

choruje 2-5% narażonej populacji

Page 7: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Legionella – zagrożenia zdrowotne,

legioneloza - grupy podwyższonego ryzyka:

palaczeosoby nadużywające alkoholdiabetycy„choroba podróżujących”-stres chorzy na choroby nerekpacjenci po lekach immunosupresyjnychosoby z chorobami układu oddechowegoMężczyźni, kobiety (w stosunku 3:1) osoby w wieku 40-69 lat

Page 8: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Legionella – zagrożenia zdrowotne,

Choroba legionistów- - obecnie najczęściej stosuje się leczenie skojarzone:

Antybiotyki fluorochinolowe (lewofloksacyna) + antybiotyki makrolidowe (klarytromycyna, azytromycyna)

erytromycyna + inny antybiotyk makrolidowy

Leczenie od 5 do 21 dni

UWAGA - nieskuteczne antybiotyki z grupy penicylin i cefalosporyn (Legionella wytwarza β-laktamazy)

Page 9: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Legioneloza –choroba legionistów

Dane szacunkowe

USA - 250.000 przypadków rocznieNiemcy - 7.000 przypadków rocznieWlk.Brytania - 1.000 przypadków rocznie

Page 10: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Legioneloza - choroba legionistów

Dane epidemiologiczne

• Europa - 2003 rok 4578 przypadków – zgłoszenia z 36 krajów• Polska - 2003 r. 3 zachorowania - 2005 r. 20 zachorowań - 2006 r. 104 zachorowania - 2007

r. (do 15 sierpnia) 20 zach.

Page 11: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Legionella – zagrożenia zdrowotne,

okres wylęgania do 48 godzin - gorączka Pontiac do 9 dni - gorączka Lochgoilhead

Objawy (grypopodobne) nagły wzrost ciepłoty ciała, dreszcze, ból głowy,

bóle mięśniowe, uczucie zmęczenia

choruje 90% narażonej populacji

NIE NOTUJE SIĘ ZGONÓWNIE NOTUJE SIĘ ZGONÓW NASTĘPUJE SAMOISTNE WYLECZENIENASTĘPUJE SAMOISTNE WYLECZENIE

gorączka Pontiac,gorączka Lochgoilhead

Page 12: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Legionella – zagrożenia zdrowotne,

Ocena ryzyka zdrowotnego –zagrożenie infekcją zależy od:

szybkości namnażania się bakterii w instalacjach

powstawania skażonego aerozolu wodno-powietrznego o wielkości kropel 2 -5 µm

ilości komórek, które przedostały się do płuc

odporności osoby narażonej

czy osoba należy do grupy podwyższonego ryzyka

Page 13: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Legionella – zagrożenia zdrowotne,

Legioneloza - Legioneloza - prysznice ocena ryzykaprysznice ocena ryzykadane szacunkowe:dane szacunkowe:

• Wydajność natrysku 10 l/min.

• Pomieszczenie 10 m

• Frakcja aerozolu wodno-powietrznego w postaci mgły /min./ 1%

• Liczba komórek

Legionella 10 6 / l

• Pojemność oddechowa płuc 10 l powietrza / min.

• Do płuc może wniknąć 10 2 kom. / min.

• Dawka infekcyjna ?

10 2 - 10 4 / l 1 przypadek zachorowania / rok10 4 - 10 6 / l przypadki sporadyczne

/ rok 1010 6 / l l zachorowaniazachorowania

epidemiczneepidemiczne

Page 14: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Legionella – Legionella – występowanie,występowanie,środowisko naturalneśrodowisko naturalne

-- zwykle niska liczebnośćzwykle niska liczebność

wody śródlądowe powierzchniowe (rzeki, jeziora), gruntowe, strefy wody śródlądowe powierzchniowe (rzeki, jeziora), gruntowe, strefy przybrzeżne wód morskich, silnie zeutrofizowane, w pobliżu miejsc przybrzeżne wód morskich, silnie zeutrofizowane, w pobliżu miejsc zrzutu ścieków, naturalne źródła wody gorącej, zrzutu ścieków, naturalne źródła wody gorącej, glebagleba

Bakterie mezofilneBakterie mezofilneizolacja z wody w zakresie temperatur 5izolacja z wody w zakresie temperatur 5ooC do 63C do 63ooC C zdolność namnażania w warunkach naturalnych w temp. zdolność namnażania w warunkach naturalnych w temp. 2020ooC do 45C do 45ooCC,,powyżej 60powyżej 60°°C obumieranie, chociaż zaobserwowano w komórkach ameb C obumieranie, chociaż zaobserwowano w komórkach ameb i glonów zdolność namnażania nawet do temp. 67i glonów zdolność namnażania nawet do temp. 67°°CCoptymalna temperatura wzrostu na podłożach syntetycznych 37optymalna temperatura wzrostu na podłożach syntetycznych 37ooC, C, optymalny zakres pH 5,0 - 8,5optymalny zakres pH 5,0 - 8,5

Page 15: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Legionella – Legionella – występowanie,występowanie,środowisko naturalneśrodowisko naturalne

Chemoorganotrofy

• brak zdolności wykorzystania do wzrostu prostych węglowodanów• podstawowe substraty to aminokwasy przede wszystkim L-cysteina i niektóre kwasy tłuszczowe. • wymagają też do wzrostu jonów żelaza, cynku i magnezu.•czas generacji w warunkach optymalnych 99 minut

Komensalizm lub pasożytnictwowzrost w warunkach naturalnych wyłącznie w obecności innych bakterii heterotroficznych, promieniowców, grzybów i glonów a szczególnie pierwotniaków z grupy ameb i orzęsków

glony z rodzaju OscilatoriaFischeria Phormidium

wzrost wzrost LegionellaLegionellagłównie w śluzie zewnątrzkomórkowymgłównie w śluzie zewnątrzkomórkowym

pierwotniaki - wewnątrz wakuolipierwotniaki - wewnątrz wakuoli

Page 16: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Acanthamoeba Naegleria Vahlkampfia

TetrahymenaCyclidium

Legionella

Page 17: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Legionella a pierwotniaki

Odporność na enzymy trawienne Wykorzystywanie związków odżywczychNamnażanie wewnątrz komórkiPrzetrwanie niesprzyjających warunków środowiskowych, w tym ochrona przed: wysoką temperaturą biocydami

Page 18: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Legionella a pierwotniaki

wnikanie na drodze fagocytozycykl życiowy Legionella wewnątrz komórki pierwotniaka przebiega analogicznie jak w wewnątrz makrocytów w organizmie człowieka

Page 19: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Legionella – Legionella – występowaniewystępowanie,,

sztuczne rezerwuarysztuczne rezerwuary •sieci przesyłowe ciepłej wody

•zbiorniki na ciepłą wodę •zawory czerpalne•głowice natryskowe

•urządzenia do masażu wodnego, baseny perełkowe (hot whirlpools)

•obiegi wody grzewczej i chłodzącej związane z:•urządzeniami klimatyzacyjnymi•wieżami chłodniczymi•skraplaczami parowymi

Page 20: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

• aparatura medyczna• urządzenia do wspomagania oddychania• inhalatory • urządzenia do dializy• turbiny dentystyczne

• urządzenia nawilżające• fontanny, zraszacze• myjnie samochodowe

Legionella – Legionella – występowaniewystępowanie,, sztuczne rezerwuarysztuczne rezerwuary

Page 21: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Legionella – Legionella – występowanie,występowanie,

Czynniki sprzyjające namnażaniuCzynniki sprzyjające namnażaniu

temperatura wody 20 - 50temperatura wody 20 - 50ooC, optymalna 35- 46C, optymalna 35- 46°°CCstagnacja wody - brak recyrkulacji, ślepe odcinkistagnacja wody - brak recyrkulacji, ślepe odcinkiobecność osadów, mułu, kamienia kotłowego, obecność osadów, mułu, kamienia kotłowego, produktów korozjiproduktów korozjiobecność pierwotniaków (ameby, orzęski), obecność pierwotniaków (ameby, orzęski), glonów, innych bakteriiglonów, innych bakteriizbyt niskie stężenie związków dezynfekcyjnychzbyt niskie stężenie związków dezynfekcyjnychpH wody 5,0 – 8,5pH wody 5,0 – 8,5biofilmbiofilm

Page 22: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Legionella – Legionella – występowanie,występowanie,

Etapy powstawania biofilmu

Page 23: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Wpływ temperatury oraz rodzaju materiału, z którego wykonane są przewody instalacji wodociągowych na zasiedlanie przez

L. pneumophila (Rogers i wsp.Appl.Environ.Microb.1994,60,5)

Liczba mikroorganizmów w obroście (jtk/cm 2 po 21 dniach)

Temperaturao C

Rodzaj materiału

Ogólnie (bakterie,grzyby, pierwotniaki)

L.pneumophila

20 miedźpolibutylenpolichlorek winylu

2,16 x 10 5

5,70 x 10 5

1,81 x 10 6

06652132

40 miedźpolibutylenpolichlorek winylu

8,04 x 10 4

1,18 x 10 6

3,67 x 10 5

196711188068379

50 miedźpolibutylenpolichlorek winylu

2,26 x 10 4

3,21 x 10 6

1,22 x 10 5

086860

60 miedźpolibutylenpolichlorek winylu

4,47 x 10 2

4,25 x 10 4

5,19 x 10 3

000

Page 24: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

0

10

20

30

40

50

60

70

80oC

dezynfekcja termiczna70-80oCPodgrzewacz ciepłej wody powinien mieć możliwość

podgrzania wody min. do 70oC

W temp. 66oC Legionella ginie w ciągu 2 minut.

W temp. 60oC Legionella ginie w ciągu 32 minut.

W temp. 55oC Legionella ginie w ciągu od 5 do 6 godzinPowyżej 50 o C Legionella może przeżywać, ale nie namnaża się

Poniżej 20oC legionelle mogą przeżywać, ale nie namnażają się i są w tzw. stanie uśpienia. Zimna woda w rurach, zbiornikach, fontannach i innych urządzeniach powinna mieć zawsze temperaturę poniżej 20oC

Zakres temp.namnażania Legionella

20oC -50oC

Optymalna temp. namnażania dla Legionella 35oC - 46oC

Page 25: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Częstość występowania pałeczek Częstość występowania pałeczek Legionella Legionella w wodzie użytkowejw wodzie użytkowej

Rodzaj instalacji

Średni % próbek wody Legionella - pozytywnych

Polska Kanada USA Wielka Brytania Finlandia

Wody chłodnicze 30,5 29,0 31,0 33,0 47,0

Woda ciepła –

instalacje wewnątrz budynków

66,1 30,0 45,7 17,0 8,0

Page 26: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Legioneloza - zachorowania epidemiczne

związane z:• obiegami wody chłodzącej• urządzeniami do hydromasażu• pobytem w szpitalu, w sanatorium• podróżami (pobyt w hotelu, na promie itp.)

Page 27: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Epidemie legionelozy w latach 2002 - 2004 związane z obiegami wody chłodniczej

Kraj/rok Przypadki zachorowań

Liczba zgonów

Żródłó zakażenia

Australia 1997 1998 2000

161 271 101

- - 4

Obieg wody chłodniczej zw. z systemem klimatyzacyjnym

Hiszpania 2001

800

4

Obieg wody chłodniczej

Wlk. Brytania 2002

131 5 Obieg wody chłodniczej związany z ukł. klimatyzacyjnym

Hiszpania 2002

124 2 Obieg wody chłodniczej związany z ukł. klimatyzacyjnym

Francja 2003

30 3 Wieża chłodnicza

Wlk. Brytania 2003

28 2 Wieża chłodnicza

Francja 2004 85 13 Wieża chłodnicza

Page 28: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Zachorowania na legionelozę związane z Zachorowania na legionelozę związane z urządzeniami do hydromasażu.urządzeniami do hydromasażu.

Rok Kraj Liczbazgłoszonychzachorowań

Zgony

19941996

USA 5023

-2

1998 Anglia 2 -

1999 Holandia 242 28

Belgia 80 4Australia 3 -2000USA 20 -USA 1 -2002Japonia 1 -

2003 WielkaBrytania

19 -

2004 Austria 3 -

Page 29: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Legionella – zapobieganieWskazówki eksploatacyjne

• utrzymywać w instalacjach wody zimnej temperaturę poniżej 20oC, a w instalacjach wody gorącej temp. nie niższą niż 55oC

• izolować od siebie instalacje wody ciepłej i zimnej, w celu zachowania odpowiednich temperatur

• regularnie kontrolować temperaturę wody zimnej i ciepłej (wpisy do dziennika kontroli)

• nie dopuszczać do powstawania zastoin wody• należy likwidować wszystkie tzw. ślepe odcinki instalacji• należy zapobiegać procesom korozji i tworzenia złogów,• należy utrzymywać całą instalację i urządzenia w

czystości• w wolnych pokojach hotelowych spuszczać wodę z

natrysków raz w tygodniu• należy zapobiegać powstawaniu mikroaerozoli o średnicy

kropel 2,0-5,0 m

Page 30: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Legionella – zapobieganieWskazówki eksploatacyjne

• należy stosować podgrzewacze z płaszczem wodnymnależy stosować podgrzewacze z płaszczem wodnym

• przy pojemności przewodów > 3dmprzy pojemności przewodów > 3dm33 należy stosować instalację należy stosować instalację cyrkulacyjną lub z samoregulującym ogrzewaniem towarzyszącym (taśmy cyrkulacyjną lub z samoregulującym ogrzewaniem towarzyszącym (taśmy grzewcze - dot. rur miedzianych)grzewcze - dot. rur miedzianych) • materiały kontaktujące się z wodą powinny posiadać materiały kontaktujące się z wodą powinny posiadać Atest HigienicznyAtest Higieniczny PZH oraz dopuszczenie do stosowania w budownictwie (COBRITI PZH oraz dopuszczenie do stosowania w budownictwie (COBRITI INSTAL, ITB) - w przyszłości dopuszczenie w systemie EAS INSTAL, ITB) - w przyszłości dopuszczenie w systemie EAS ((European Accceptance Scheme)European Accceptance Scheme)

Page 31: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Redukcja ryzyka namnażania Legionella w obiektach hotelowych wg EWGLI-2005

codziennie monitorowanie i zapisywanie temperatury wody 1 x w tygodniu płukanie wszystkich punktów czerpalnych (krany,

prysznice) w pokojach nie zajętych, czynność ta powinna być też zawsze wykonana bezpośrednio przed zakwaterowaniem – podczas przygotowania pokoju dla gości.1 x w mieś. kontrola wszystkich urządzeń związanych z systemem wodnym budynku (utrzymywanie parametrów fiz.-chem.).1 x 3 mieś. płukanie i dezynfekowanie filtrów do uzdatniania wody1 x do roku czyszczenie zbiorników na wodę zimną i ciepłą, podgrzewaczy z osadów, rdzy i kamienia oraz poddane ich dezynfekcji (50 mg Cl2/l). okresowo dezynfekcja chemiczna sieci instalacji wody ciepłej (50 mg Cl2/l, przez 2-4 godz.) lub termicznej (min.70 st.C, przez 10- 20 minut) Krany i sitka prysznicy powinny być zawsze czyste, bez śladów rdzy i tworzącego się kamienia.

Page 32: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Metody zapobiegania rozwojowi Legionella w systemach dystrybucji wody

FIZYCZNE

• instalowanie urządzeń emitujących promienie UV (254 nm)

• podgrzewanie wody do temperatury 70-75oC przez 5-30 min.

• ultradźwięki

Page 33: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Metody zapobiegania rozwojowi Legionella w systemach dystrybucji

wody - chemiczne• chlorowanie – podchloryn sodu ( NaOCl) – chloraminy (Cl2 i NH3) – dwutlenek chloru (ClO2) – MIOX (ClO2, O3 i inne utleniacze)• jodowanie• bromowanie• ozonowanie• met. elektrolityczna - jonizacja (miedź i srebro) 0,4 mg Cu/l; 0,04

mg Ag/l (kumulacja w biofilmie, działanie długotrwałe)• biocydy organiczne (wody chłodnicze)• woda utleniona (H2O2) : 1000 g H2O2 /ml przez 30 min. • woda utleniona + srebro (urządzenia medyczne)

Page 34: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Rozporządzenie Ministra Zdrowia w Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wymagań dotyczących sprawie wymagań dotyczących jakości wody przeznaczonej do jakości wody przeznaczonej do

spożycia przez ludzispożycia przez ludziz dn.29 marca 2007 (Dz.U. Nr 61, z dn.29 marca 2007 (Dz.U. Nr 61,

poz. 417)poz. 417)

Page 35: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Rozp. Ministra Zdrowia z dn.29 marca 2007 r. (Dz.U.nr 61 poz.417) w sprawie jakości wody przeznaczonej do

spożycia przez ludzi • § 2.1. Woda jest bezpieczna dla zdrowia

ludzkiego, jeżeli jest wolna od mikroorganizmów chorobotwórczych i pasożytów w liczbie stanowiącej potencjalne zagrożenie dla zdrowia ludzkiego, substancji chemicznych w ilościach zagrażających zdrowiu oraz nie ma agresywnych właściwości korozyjnych i spełnia:

Page 36: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

D) Wymagania mikrobiologiczne, jakim powinna odpowiadać ciepła woda

L.p Parametr Liczba bakterii Objętość próbki [ml]

1. Legionella sp. 1) <100 100

1) Należy badać w ciepłej wodzie w budynkach zamieszkania zbiorowego i zakładach opieki zdrowotnej zamkniętej

2) (od dnia 1 stycznia 2008 r)3) Uwaga: W zakładach opieki zdrowotnej zamkniętej na

oddziałach, w których przebywają pacjenci o obniżonej odporności, w tym objęci leczeniem immunosupresyjnym,

pałeczki Legionella powinny być nieobecne w próbce wody o objętości 1000 ml

Page 37: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Budynek zamieszkania zbiorowego – def. rozp.M.Infrastruktury z dn.7.042004 (Dz.U.nr 109 poz.1156) zm. rozp. z 2002 w sprawie warunków

technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie

• § 3 pkt.5 „budynek przeznaczony do okresowego pobytu ludzi, w szczególności hotel, motel, pensjonat, dom wypoczynkowy, dom wycieczkowy, schronisko młodzieżowe, schronisko, internat, dom studencki, budynek koszarowy, budynek zakwaterowania na terenie zakładu karnego, aresztu śledczego, zakładu poprawczego, schroniska dla nieletnich, a także stałego pobytu ludzi, w szczególności dom dziecka, dom rencistów i dom zakonny”

Page 38: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Zakład opieki zdrowotnej zamkniętej - def. rozp. MZ z dn.10 listopada 2006r., (Dz.U. nr 213 poz.

1568) w sprawie wymagań jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i

sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej

• § 11 pkt.1) szpital lub inny zakład opieki

zdrowotnej przeznaczony dla osób, których stan zdrowia wymaga udzielania całodobowych świadczeń zdrowotnych

Page 39: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wymagań dotyczących jakości wody

przeznaczonej do spożycia przez ludzi

Załącznik nr 7• Minimalna częstotliwość pobierania

próbek ciepłej wody oraz procedury postępowania w zależności od wyników badania bakteriologicznego

Page 40: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Po tygodniu od Po tygodniu od czyszczenia i dezynfekcji czyszczenia i dezynfekcji następnie badać co 3 następnie badać co 3 miesiące***miesiące***

Natychmiast wyłączyć z eksploatacji urządzenia i Natychmiast wyłączyć z eksploatacji urządzenia i instalacje wody ciepłej oraz przeprowadzić zabiegi ich instalacje wody ciepłej oraz przeprowadzić zabiegi ich czyszczenia i dezynfekcjiczyszczenia i dezynfekcji

Bardzo Bardzo wysokiewysokie

>10000>10000> 10> 1044

Po 1 tygodniu od Po 1 tygodniu od czyszczenia i dezynfekcji, czyszczenia i dezynfekcji, następnie badać co 3 następnie badać co 3 miesiące***miesiące***

przystąpić do działań interwencyjnych j.w, włącznie z przystąpić do działań interwencyjnych j.w, włącznie z czyszczeniem i dezynfekcją systemu czyszczeniem i dezynfekcją systemu -- woda nie woda nie nadaje się do prysznicy,nadaje się do prysznicy,

wysokiewysokie>1000>1000101033 -- 101044

Po 4 tygodniach, jeżeli Po 4 tygodniach, jeżeli wynik badania nie wynik badania nie ulegnie zmianie, należy ulegnie zmianie, należy przeprowadzić przeprowadzić czyszczenie i czyszczenie i dezynfekcję, powtórzyć dezynfekcję, powtórzyć badanie po 1 tygodniu, badanie po 1 tygodniu, następnie po 1 rokunastępnie po 1 roku

Jeżeli większość próbek jest pozytywnych należy sieć Jeżeli większość próbek jest pozytywnych należy sieć wodną uznać za skolonizowaną przez pałeczki wodną uznać za skolonizowaną przez pałeczki LegionellaLegionella, znaleźć przyczynę ( dokonać przeglądu , znaleźć przyczynę ( dokonać przeglądu technicznego sieci, sprawdzić temp. wody) i podjąć technicznego sieci, sprawdzić temp. wody) i podjąć działania zmierzające do redukcji liczby bakterii. działania zmierzające do redukcji liczby bakterii. Dalsze działania (czyszczenie i dezynfekcja ) zależne Dalsze działania (czyszczenie i dezynfekcja ) zależne od wyniku następnego badaniaod wyniku następnego badania

śśrednierednie>100>100101022 -- 101033

Po 1 roku lub po 3 Po 1 roku lub po 3 latach**latach**

System pod kontrolą System pod kontrolą –– nie wymaga podjęcia nie wymaga podjęcia specjalnych działańspecjalnych działań

Brak/znikomeBrak/znikome<100<100< 10< 1022

BadanieBadaniePostępowaniePostępowanieOcena Ocena skażeniaskażenia

Liczba Liczba LegionellaLegionella

sp. w 100 mlsp. w 100 ml

Załącznik nr 7Załącznik nr 7

Page 41: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Objaśnienia do załącznika nr 7

• jeżeli jest to wynik badania 1-2 próbek, w celu wykluczenia skażenia punktowego powinno być pobranych i zbadanych więcej próbek;

** jeżeli w kolejnych badaniach w odstępach rocznych stwierdzono

< 100 jtk/100ml;

*** jeżeli w kolejnych dwóch badaniach wykonanych w odstępach 3 miesięcznych stwierdzono

< 100 jtk/100ml następne badanie można wykonać za rok;

Page 42: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Objaśnienia do załącznika nr 7UWAGA: Postępowanie dezynfekcyjne (dezynfekcja

termiczna lub chemiczna) powinno zostać podjęte zawsze:

- w przypadku wyłączenia instalacji wodociągowej na dłużej niż na 1 miesiąc;

- jeśli instalacja lub jej część została wymieniona lub zabiegi konserwacyjne mogły prowadzić do jej zanieczyszczenia;

- w instalacji wodociągowej w miejscu przebywania osób, u których wystąpiło podejrzenie lub stwierdzono zachorowanie na legionelozę.

Page 43: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wymagań dotyczących jakości wody

przeznaczonej do spożycia przez ludzi

§8 ust. 2 Miejsca pobierania próbek ciepłej wody w celu wykrywania bakterii Legionella sp. są zlokalizowane w:

1) wypływie ze zbiornika wody ciepłej lub najbliższym punkcie czerpalnym;

2) punkcie czerpalnym najdalej położonym od zbiornika wody ciepłej;

3) miejscu powrotu wody do podgrzewacza 4) wybranych punktach pośrednich, liczba zależy od

wielkości systemu

Page 44: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Ustawa z dn. 14 marca 1985 r. z póź.zm.Ustawa z dn. 14 marca 1985 r. z póź.zm.

O Państwowej Inspekcji SanitarnejO Państwowej Inspekcji SanitarnejDz.U. z 1998 r. nr 90 poz. 575Dz.U. z 1998 r. nr 90 poz. 575

Projekt nowelizacji – Ustawa o Państwowej Inspekcji Sanitarnej w działaniach na rzecz zdrowia publicznego

Ustawa z dn. 6 września 2001 r.Ustawa z dn. 6 września 2001 r.o chorobach zakaźnych i zakażeniacho chorobach zakaźnych i zakażeniach

Dz.U.nr 126, poz. 1384Dz.U.nr 126, poz. 1384

Page 45: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Ustawa o chorobach zakaźnych i Ustawa o chorobach zakaźnych i zakażeniachzakażeniach

Zał.nr 1 Wykaz chorób zakaźnych i zakażeńPoz. 29 – legionelozaObowiązek zgłaszania zachorowania właściwemu ze względu na miejsce zachorowania powiatowemu (portowemu) inspektorowi Sanitarnemu (rozdz.3 art.20 ustęp 3)

Zał.nr 2 Wykaz biologicznych czynników chorobotwórczych, do których stosuje się przepisy ustawyPoz.15 - Legionella pneumophila

Art.13 ustawy – „Użytkownicy nieruchomości obowiązani są utrzymywać je w stanie sanitarnym nie naruszającym wymagań higienicznych i zdrowotnych, w tym w szczególności nie stwarzającym zagrożenia przeniesienia chorób zakaźnych i zakażeń”

Page 46: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków kwietnia 2002 r. w sprawie warunków

technicznych, jakim powinny technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie – Dz.U.nr odpowiadać budynki i ich usytuowanie – Dz.U.nr

75 poz.69075 poz.690

Dział IV Rozdział 1 § 120 ustęp 2

„Instalacja ciepłej wody powinna zapewniać uzyskanie w punktach czerpalnych temperatury wody nie niższej niż 55°C i nie wyższej niż 60 °C, przy czym instalacja ta powinna umożliwiać przeprowadzanie jej okresowej dezynfekcji termicznej przy temperaturze wody nie niższej niż 70 °C”

Page 47: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

Projekt nowelizacji –rozp. Ministra Infrastruktury Projekt nowelizacji –rozp. Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków

technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich i ich

usytuowanieusytuowanie

Dział IV Rozdział 1 Dział IV Rozdział 1 §§ 120 ustęp 2 120 ustęp 2

„Instalacja ciepłej wody powinna zapewniać uzyskanie w punktach czerpalnych temperatury wody nie niższej niż 55°C i nie wyższej niż 60 °C, przy czym instalacja ta

powinna umożliwiać przeprowadzenie dezynfekcji chemicznej lub fizycznej, w tym termicznej przy

temperaturze wody nie niższej niż 70 °C, dostosowanej do materiałów zastosowanych w

instalacjach”

Page 48: Legionella -  zagrożenia zdrowotne, występowanie, zapobieganie

• Zalecenia do projektowania instalacji ciepłej wody, wentylacji i klimatyzacji

minimalizujące namnażanie się bakterii Legionella

• Wymagania Techniczne COBRTI INSTALZeszyt 11

Warszawa, październik 2005