LEIDRAAD Niet meer besmettelijk na COVID- 19 infectie · 2020. 12. 21. · tracheostoma patiënt: Minstens 21 dagen** na eerste ziektedag EN ten minste 24 uur klinisch hersteld (ter

Leidraad COVID 19 VRIJ – Versie 08 – 6 mei 2021

LEIDRAAD Niet meer besmettelijk na COVID-

19 infectie

Leidraad COVID 19 VRIJ – Versie 08 - 06 mei 2021

2

Samenstelling van het Expertiseteam Infectiepreventie Deze leidraad is geformuleerd door het expertiseteam infectiepreventie van de Federatie Medisch Specialisten. Het expertiseteam is in het leven geroepen om te adviseren met betrekking tot de beoordeling en beantwoording van de binnenkomende vragen met betrekking tot infectiepreventie. Alle werkgroepleden zijn door de wetenschappelijke verenigingen gemandateerd voor deelname aan deze werkgroep. Samenstelling van de werkgroep Andreas Voss, arts-microbioloog, Radboud universitair medisch centrum/Canisius Wilhelmina Ziekenhuis

– NVMM, voorzitter

Alex Friedrich, arts-microbioloog, Universitair Medisch Centrum Groningen - NVMM

Joost Hopman, arts-microbioloog, Radboud universitair medisch centrum - NVMM

Jan Kluytmans, arts-microbioloog, Amphia ziekenhuis/Universitair Medisch Centrum Utrecht

- NVMM (tot oktober 2020)

Rosa van Mansfeld, arts-microbioloog, Amsterdam Universitair Medische Centra – NVMM

Emile Schippers, internist-infectioloog, Hagaziekenhuis/LUMC - NIV/NVII

Astrid Oude Lashof, internist-infectioloog, Maastricht Universitair Medisch Centrum - NIV/NVII

Karin Ellen Veldkamp, arts-microbioloog, Leids Universitair Medisch Centrum - NVMM

Margreet Vos, arts-microbioloog, Erasmus Medisch Centrum - NVMM

Heiman Wertheim, arts-microbioloog, Radboud universitair medisch centrum – NVMM

Selma Bons, Anesthesioloog, Amsterdam Universitair Medisch Centum – NVA (vanaf oktober 2020 – februari

2021)

Joost van Tongeren, KNO-arts, Isala ziekenhuis - NVKNO (vanaf oktober 2020)

Mike Liem, Gastro-intestinaal en oncologisch chirurg, Medisch Spectrum Twente - NVVH (vanaf oktober

2020)

Bij het opstellen van het document hebben vertegenwoordigers van de volgende wetenschappelijke verenigingen meegelezen en de werkgroep van commentaar voorzien: Nederlandse Internisten Vereniging (NIV), Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose (NVALT), Nederlandse Vereniging van Medisch Microbiologie (NVMM), Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK), Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC), Nederlandse Vereniging van Klinische Geriatrie (NVKG). Met ondersteuning van Jean Luc Murk - arts-microbioloog - Elizabeth-Tweesteden Ziekenhuis - NVMM Annelies Riezebos – Brilman -arts-microbioloog/viroloog – Universitair Medisch Centrum Utrecht -

NVMM Haitske Graveland, adviseur, Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten

Disclaimer Algemeen Deze leidraad is geformuleerd door het Expertiseteam Infectiepreventie van de Federatie Medisch Specialisten. Alle leden van het Expertiseteam Infectiepreventie zijn door de betreffende wetenschappelijke verenigingen gemandateerd. Het Expertiseteam Infectiepreventie heeft de grootst mogelijke zorg besteed aan de inhoud van deze leidraad. Desondanks accepteren zij en de Federatie Medisch Specialisten geen aansprakelijkheid voor eventuele onjuistheden in dit document, voor enigerlei schade of voor andersoortige gevolgen die voortvloeien uit of samenhangen met het gebruik van deze leidraad.


3

Copyright De in deze leidraad getoonde informatie is eigendom van de Federatie Medisch Specialisten. De informatie uit deze leidraad mag, ongeacht de verschijningsvorm, niet worden gewijzigd, niet gewijzigd worden gereproduceerd of gedistribueerd, en ook niet worden gebruikt voor commerciële doeleinden, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Federatie Medisch Specialisten. Looptijd Deze leidraad is geldig vanaf 29 april 2020. Deze leidraad kan tussentijds worden bijgewerkt en/of gewijzigd. Zie versiebeheer op pagina 5 van de leidraad. De meest actuele versie is de versie die staat op de website van de Federatie Medisch Specialisten.


4

Inhoudsopgave

Samenstelling van het Expertiseteam Infectiepreventie ................................................................. 2 Disclaimer ...................................................................................................................................... 2 Versiebeheer ................................................................................................................................. 5 Inleiding ......................................................................................................................................... 7 Standpunt ...................................................................................................................................... 7 Literatuur....................................................................................................................................... 9 Bijlage 1 ........................................................................................................................................ 11


5

Versiebeheer

Versie datum Wijziging

1 29 april 2020 Eerste oplevering

2 11 mei 2020 Tekstuele wijziging pagina 5, overweging I: “Overwegingen om patiënt vrij te verklaren van COVID-19 als deze geen symptomen meer heeft”.

3 26 mei 2020 Toevoegen van voetnoot pagina 5-6 – toelichting klachten: #Op basis van de WHO beschrijving hanteert het expertiseteam voor milde klachten: bovenste luchtwegklachten of aspecifieke klachten zonder aanwijzingen (klinisch of op beeldvorming) van een pneumonie die slechts enkele dagen (max. 5) aanhouden. Voor uitgebreidere beschrijving van klachten en toepassen van categorisering zie document WHO.

4 12 juni 2020 Recente literatuur toegevoegd m.b.t. virus kweek: (Bullard 2020, To 2020) + Bijlage 1 toegevoegd – zoekstrategie literatuur update. Toegevoegd aan literatuur: Mermel (2020).

5 7 juli 2020 Literatuurupdate: Toegevoegd Huang 2020, Kampen 2020, La Scola 2020 Bijlage 1: literatuursamenvatting geupdate. (Huang 2020, Kampen 2020, La Scola 2020)

6 21 december 2020 Literatuur update: Toegevoegd Basile 2020, Gniazdowsk 2020, Laferl 2020, Sohn 2020. Bijlage 1: literatuursamenvatting geupdate. (Basile 2020, Gniazdowsk 2020, Laferl 2020, Sohn 2020). Toevoeging Pagina 7: “Het is inmiddels mogelijk serologie te bepalen om na te gaan of iemand COVID-19 heeft doorgemaakt. Er wordt veel gebruik gemaakt van zogenaamde Ig Totaal testen waarmee de aanwezigheid van SARSCoV-2 specifiek IgM, IgA en IgG gemeten wordt, zonder daarbij te differentiëren tussen het type antistof (Taskforce serologie 2020, Lassaunière, 2020). Deze testen zijn zeer gevoelig en maken het mogelijk om vanaf ziektedag 4-7 antistofrespons op de infectie aan te tonen. De sensitiviteit is ongeveer 75% vanaf dag 7 bij patiënten met een ernstige infectie en loopt op naar 98% bij dag 10 en 99% vanaf dag 14. De specificiteit is 99,4% (n=1067) in klinische en niet klinische patiënten in vergelijking met PCR. Seroprevalentie is landelijk aan het stijgen en dit bemoeilijkt de interpretatie van de serologie. Indien er geen sprake is van een primoinfectie of dit is onbekend dan dient men dynamiek in de serorespons aan te tonen om een recente infectie aan te tonen” Pagina 8 punt I: tenminste 24 uur klachten vrij i.p.v. 48 uur. Bij immuun gecompromitteerden: Overweeg na klinisch herstel een PCR van nasopharynx/keel-neus


6

Punt II: Toevoeging van Argumentatie Punt III: Toevoeging “Op basis van lokale kennis en het volgen van CT waarden in meerdere (diepe) luchtwegmonsters van een patiënt, kan men na 21dagen met aanhoudende hoge CT waarden (bijv. >90ste percentiel***) overwegen de isolatie te beëindigen, mits klinisch herstellende” Toevoeging Punt IV: Overwegingen om asymptomatische patiënt die positief is getest vrij te verklaren van COVID-19

7 22 maart 2021 Literatuurupdate 02-02-2021: Toegevoegd Manzulli 2021, Li 2020, Aydillo 2020 Bijlage 1: literatuursamenvatting geupdate (Manzulli 2021, Li 2020, Aydillo 2020) P7: Toegevoegd: “De leidraad heeft betrekking op alle patiënten, zowel volwassenen als kinderen. Voor kinderen is echter minder data beschikbaar. De literatuursearch is algemeen ingezet. Studies met kinderen zijn niet geëxcludeerd“.

8 6 mei 2021 P8: Tekstuele aanpassing voetnoot - ‘Lichte klachten’ vervangen in milde klachten en 'mildere/ernstige klachten' vervangen in 'matige/ernstige klachten'.


7

Inleiding In het verleden werd aangehouden dat een COVID-19 patiënt na 24 uur volledig symptoomvrij te zijn niet meer geïsoleerd hoeft te worden en volledig kan deelnemen in de samenleving. Patiënten die opgenomen zijn (geweest) in het ziekenhuis hebben vaak nog rest (hoest) klachten en dan is het niet duidelijk wanneer isolatiemaatregelen kunnen worden opgeheven. Er is een toenemende behoefte aan criteria om isolatie op te heffen/patiënten COVID-19 vrij te verklaren, en er komt langzaam meer informatie beschikbaar over de ‘viral shedding’ en de betekenis daarvan voor de besmettelijkheid

van patiënten. De duur en de locatie van shedding van nog levensvatbaar virus blijkt afhankelijk te zijn van de ernst van de doorgemaakte ziekte. Een positieve PCR is een indicatie voor de load van nog aanwezig virus, maar wil niet zeggen dat het aangetoonde virus nog infectieus is. Dit kan slechts worden aangetoond met een viruskweek. Een aantal studies bevestigen SARS-CoV-2 met behulp van virus kweek (Bullard 2020, To 2020, Wölfel, 2020, Huang 2020, Kampen 2020, La Scola 2020, Walsh 2020, Basile 2020, Gniazdowski 2020, Laferl 2020, Sohn 2020, Folgueira, 2020, Perera 2020, Singanayagam 2020, Manzulli 2021, Li 2020, Aydillo 2020). Het is inmiddels mogelijk serologie te bepalen om na te gaan of iemand COVID-19 heeft doorgemaakt. Er wordt veel gebruik gemaakt van zogenaamde Ig Totaal testen waarmee de aanwezigheid van SARSCoV-2 specifiek IgM, IgA en IgG gemeten wordt, zonder daarbij te differentiëren tussen het type antistof (Taskforce serologie 2020, Lassaunière, 2020). Deze testen zijn zeer gevoelig en maken het mogelijk om vanaf ziektedag 4-7 antistofrespons op de infectie aan te tonen. De sensitiviteit is ongeveer 75% vanaf dag 7 bij patiënten met een ernstige infectie en loopt op naar 98% bij dag 10 en 99% vanaf dag 14. De specificiteit is 99,4% (n=1067) in klinische en niet klinische patiënten in vergelijking met PCR. Seroprevalentie is landelijk aan het stijgen en dit bemoeilijkt de interpretatie van de serologie. Indien er geen sprake is van een primoinfectie of dit is onbekend dan dient men dynamiek in de serorespons aan te tonen om een recente infectie aan te tonen. De termijnen en de marges die in onderstaand standpunt genoemd worden zijn gebaseerd op literatuur en internationale richtlijnen die tot nu toe beschikbaar zijn. De leidraad heeft betrekking op alle patiënten, zowel volwassenen als kinderen. Voor kinderen is echter minder data beschikbaar. De literatuursearch is algemeen ingezet. Studies met kinderen zijn niet geëxcludeerd.

Standpunt Om een positieve patiënt na een COVID-19 niet meer als besmettelijk te beschouwen (COVID-19 vrij) wordt geadviseerd de volgende overwegingen in acht te nemen:

I. Overwegingen om patiënt vrij te verklaren van COVID-19 als deze geen symptomen meer heeft:

▪ Bij slechts milde klachten*: Minstens 7 dagen** na eerste ziektedag EN ten minste 24 uur klachtenvrij

▪ Bij matig tot ernstige klachten: 14 dagen** na eerste ziektedag EN ten minste 24 uur klachtenvrij

▪ Bij (a-prior) bekende immuungecompromiteerden: 14 dagen** na eerste ziektedag EN ten minste 24 uur klachtenvrij. Overweeg na klinisch herstel een PCR van nasopharynx/keel-neus

N.B. Bij her-optreden van symptomen rond dag 8 opnieuw testen (i.v.m. mogelijk bifasisch verloop)


8

II. Overwegingen om patiënt vrij te verklaren van COVID-19 bij aanhoudende hoestklachten/preexistente klachten:

▪ Indien immuuncompetent: Minstens 14 dagen** na eerste ziektedag EN ten minste 24 uur klinisch verbeterd (respiratoir, infectieus, op beeldvorming ter beoordeling klinisch team)

▪ Indien (a priori) bekend immuungecompromiteerd: Minstens 14 dagen** na eerste ziektedag EN ten minste 24 uur klinisch verbeterd. Overweeg 1 maal negatieve PCR test van sputum/nasopharynx/keel-neus

Argumentatie: Bij immuuncompetente persoon heeft de PCR geen toegevoegde waarde, deze kan lang positief blijven zonder dat het iets zegt over de besmettelijkheid. Er wordt vanuit gegaan dat met een goede afweer het virus na 2 weken wordt geneutraliseerd, echter antistoffen kunnen bij minder ernstige infecties niet altijd worden aangetoond (Long, 2020). Bij immuungecompromiteerden is dit onzeker en is een negatieve PCR/PCR met hoge CT waarde (bijv. >90ste percentiel***) te overwegen mits de klachten zijn verbeterd of serologie (waarbij alleen positieve serologie bijdragend is, maar negatieve serologie niet).

III. Overwegingen om patiënt vrij te verklaren van COVID-19 bij een nog beademde en/of tracheostoma patiënt:

▪ Minstens 21 dagen** na eerste ziektedag EN ten minste 24 uur klinisch hersteld (ter beoordeling klinisch team) EN 2 maal negatieve PCR test van (diep) luchtweg materiaal met minstens 24 uur tussen de 2 afnames OF

▪ Op basis van lokale kennis en het volgen van CT waarden in meerdere (diepe) luchtwegmonsters van een patiënt, kan men na 21dagen met aanhoudende hoge CT waarden (bijv. >90ste percentiel***) overwegen de isolatie te beëindigen, mits klinisch herstellende OF

▪ Bij positieve serologie (bij primo infectie) kan men na 21 dagen** overwegen de isolatie te beëindigen mits klinisch herstellende.

IV. Overwegingen om asymptomatische patiënt die positief is getest vrij te verklaren van COVID-19

▪ Overweeg serologie te doen (alleen IgG en NIET Igtot). Isolatie opheffen bij

positieve IgG (aanwijzing dat het een oudere infectie betreft en men waarschijnlijk niet (meer) besmettelijk is ). Bij negatieve IgG en geen klachten dan pas vrij verklaren minstens 5 dagen na positieve PCR test.

▪ Indien nog een PCR na 5 dagen wordt herhaald en de CT waarde is (blijvend) hoog (bijv. > 90ste percentiel***) dan niet meer als besmettelijk beschouwen

▪ Indien geen serologie of CT waarde wordt verricht dan t/m 5 dagen na positieve PCR als besmettelijk beschouwen.

* Op basis van de WHO beschrijving hanteert het expertiseteam voor milde klachten: bovenste luchtwegklachten of aspecifieke klachten zonder aanwijzingen (klinisch of op beeldvorming) van een pneumonie die slechts enkele dagen (max. 5) aanhouden. Voor uitgebreidere beschrijving van klachten en toepassen van categorisering zie document WHO **op basis van de tot op heden geringe beschikbare literatuur en preliminaire resultaten is er na milde klachten geen virus meer aantoonbaar in de kweek na meer dan 7 dagen en bij matige/ernstige klachten niet meer na 14 dagen en wordt een positieve patiënt op basis daarvan niet meer besmettelijk beschouwd. Bij een nog beademde en/of tracheostoma patiënt kan voor een grotere marge gekozen worden. *** Het uitgangspunt van het 90e percentiel probeert recht te doen aan de significante verschillen die bestaan tussen verschillende assays / analyzers. Aangezien de FMS leidraad toegepast wordt in de zorg en ook voornamelijk consequenties heeft voor de zorg, is het goed om het 90e percentiel vast te stellen op basis van de setting en te berekenen aan de hand van de spreiding vd CT waarden uit ziekenhuizen of andere zorginstellingen.


9

Literatuur Basile, K. and McPhie, K. et al. (2020) Cell-based culture of SARS-CoV-2 informs infectivity and safe de-isolation assessments during COVID-19. medRxiv preprint. https://doi.org/10.1101/2020.07.14.20153981 Bullard, J. and Dust, K. et al. (2020) Predicting infectious SARS-CoV-2 from diagnostic samples. Clinical Infectious Diseases, ciaa638, https://doi.org/10.1093/cid/ciaa638 ECDC “Infection prevention and control and preparedness for COVID-19 in healthcare settings - fifth

update, 6 October 2020https://www.ecdc.europa.eu/sites/default/files/documents/Infection-prevention-and-control-in-healthcare-settings-COVID-19_5th_update.pdf Folgueiram M. and Luczkowiak, et al. Persistent SARS-CoV-2 replication in severe COVID-19. https://doi.org/10.1101/2020.06.10.20127837 Gniazdowski, V. and Morris, P. et al. (2020) Repeat COVID-19 Molecular Testing: Correlation of SARS-CoV-2 Culture with Molecular Assays and Cycle Thresholds. Clinical Infectious Diseases, https://doi.org/10.1093/cid/ciaa1616 Huang, C. and Lee, K. et al. (2020) Culture-based virus isolation to evaluate potential infectivity of clinical specimens. JCM Accepted Manuscript Posted Online 9 June 2020 J. Clin. Microbiol. doi:10.1128/JCM.01068-202 tested for COVID-19 Kampen van, J. and Vijver van de D. et al. (2020) Shedding of infectious virus in hospitalized patients with coronavirus disease-2019 (COVID19): duration and key determinants. medRxiv preprint, https://doi.org/10.1101/2020.06.08.20125310doi Laferl, H. and Kelani, H. et al. (2020) An approach to lifting self‑isolation for health care workers with prolonged shedding of SARS‑CoV‑2 RNA. Infection https://doi.org/10.1007/s15010-020-01530-4 La Scola, B. and Le Bideau, M. et al. (2020) Viral RNA load as determined by cell culture as a management tool for discharge of SARS-CoV-2 patients from infectious disease wards. European Journal of Clinical Microbiology & Infectious Diseases (2020) 39:1059–1061 https://doi.org/10.1007/s10096-020-03913-9 Long, Q. and Liu, B. et al. (2020) Antibody responses to SARS-CoV-2 in patients with COVID-19. Nat Med 26, 845–848 (2020). https://doi.org/10.1038/s41591-020-0897-1 Mermel (2020) Disposition of Patients with COVID-19 Infection Whose Respiratory Specimens Remain SARS-CoV-2 PCR-Positive. Infection Control & Hospital Epidemiology as part of the Cambridge Coronavirus Collection. DOI: 10.1017/ice.2020.286 Nisreen M and Okba, M et al. (2020). Severe Acute Respiratory Syndrome Coronavirus 2−Specific Antibody Responses in Coronavirus Disease 2019 Patients. EID Volume 26, Number 7—July 2020 https://wwwnc.cdc.gov/eid/article/26/7/20-0841

https://www.ecdc.europa.eu/sites/default/files/documents/Infection-prevention-and-control-in-healthcare-settings-COVID-19_5th_update.pdf

https://www.ecdc.europa.eu/sites/default/files/documents/Infection-prevention-and-control-in-healthcare-settings-COVID-19_5th_update.pdf

https://doi.org/10.1007/s15010-020-01530-4

https://doi.org/10.1007/s15010-020-01530-4

https://doi.org/10.1038/s41591-020-0897-1

https://wwwnc.cdc.gov/eid/article/26/7/20-0841


10

Perera, R and Tso, et al. (2020) SARS-CoV-2 virus culture and subgenomic RNA for respiratory specimens from patients with mild corona virus disease. Emerg Infect Dis Nov 2020 Sohn, Y. and Jeong, S. et al. (2020) Assessing Viral Shedding and Infectivity of Asymptomatic or Mildly Symptomatic Patients with COVID-19 in a Later Phase. J. Clin. Med. 2020, 9, 2924; doi:10.3390/jcm9092924 Singanayagam, A and Patel, M. et al. Duration of infectiousness and correlation with RT-PCR cycle threshold values in cases of COVID-19. Euro Surveill. 2020 Aug 13; 25(32): 2001483. doi: 10.2807/1560-7917.ES.2020.25.32.2001483 To, K. and Tsang, O et al. (2020) Consistent detection of 2019 novel coronavirus in saliva. Clinical Infectious Diseases, ciaa149. doi.org/10.1093/cid/ciaa149 Walsh, A. and Spillane, S. et al. (2020) The duration of infectiousness of individuals infected with SARS-CoV-2 October 09, 2020 / Journal of Infection DOI:https://doi.org/10.1016/j.jinf.2020.10.009 WHO, 13 maart 2020. “Clinical management of severe acute respiratory infection (SARI) when COVID-19 disease is suspected”. Wölfel R, and Corman M, et al. (2020). Virological assessment of hospitalized patients with COVID-2019. Nature. 2020 Apr 1. doi: 10.1038/s41586-020-2196-x. [Epub ahead of print]


11

Bijlage 1 Update literatuur - Niet meer besmettelijk na COVID19 infectie Datum: 01-06-2020 / 30-06-2020 / 06-11-2020 / 02-02-2021 Uitgangsvraag Wanneer kan een COVID19 patiënt vrij verklaard worden van ziekte en kunnen isolatiemaatregelen worden opgeheven? Inleiding Tot op heden werd aangehouden dat een COVID-19 patiënt na 24 uur volledig symptoomvrij te zijn niet meer geïsoleerd hoeft te worden en volledig kan deelnemen in de samenleving volgens de huidige afspraken. Patiënten die opgenomen zijn (geweest) in het ziekenhuis hebben vaak nog rest (hoest) klachten en dan is het niet duidelijk wanneer isolatiemaatregelen kunnen worden opgeheven. Er is een toenemende behoefte aan criteria om isolatie op te heffen/patiënten COVID19 vrij te verklaren, en er komt langzaam meer informatie beschikbaar over de ‘viral shedding’ en de betekenis daarvan voor de besmettelijkheid van patiënten. De duur en de locatie van shedding van nog levensvatbaar virus blijkt afhankelijk te zijn van de ernst van de doorgemaakte ziekte. Veruit de meeste studies tonen viraal RNA in patiënten aan met behulp van PCR. Het aantonen van viraal genetisch materiaal met behulp van PCR geeft echter onvoldoende inzicht in potentiele besmettelijkheid en mogelijkheid van spreiding van het virus. Zoeken en selecteren Om de uitgangsvraag te kunnen beantwoorden is er een systematische literatuuranalyse verricht naar de volgende zoekvraag: Wanneer kan een COVID19 patiënt vrij verklaart worden van ziekte en kunnen isolatiemaatregelen worden opgeheven? Tot hoeveel dagen na start van symptomen is er infectieus (kweekbaar) virus aantoonbaar in de COVID19 patiënt? P: patiënten met bevestigde COVID-19 infectie I: - C: - O: Aantal dagen waarbij infectieus virus kan worden aangetoond na start symptomen Relevante uitkomstmaten De werkgroep achtte het aan tonen van levend virus een voor de besluitvorming cruciale uitkomstmaat. De werkgroep definieerde niet a priori de genoemde uitkomstmaten, maar hanteerde de in de studies gebruikte definities. Zoeken en selecteren (Methode) In de databases PubMed, Embase, Google Scholar, WHO en Medrxiv is op 26 mei 2020 met relevante zoektermen gezocht naar studies waarbij gekeken is naar de aan- of afwezigheid en duur van levend virus; virus shedding en viral load van SARS-Cov-2 bij COVID19 patiënten. De zoekverantwoording is weergegeven onder het tabblad Verantwoording. De literatuurzoekactie leverde 417 treffers op. Studies werden geselecteerd op grond van de volgende selectiecriteria: inclusie van patiënten met bevestigde COVID-19 infectie – waarbij in seriële monstername gekeken is naar de duur van uitscheiding van SARS-CoV-2 en de aanwezigheid van levend virus via kweek werd bevestigd.


12

Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie 56 studies voorgeselecteerd. Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens 54 studies geëxcludeerd (zie exclusietabel onder het tabblad Verantwoording) en 2 studies definitief geselecteerd. Op 25 juni 2020 is er opnieuw gezocht naar studies waarbij gekeken is naar aan- of afwezigheid en duur van levend virus; virus shedding en viral load van SARS-Cov-2 bij COVID19 patiënten. De zoekstrategie is hierbij nog meer specifiek ingezet op studies die virus hebben gekweekt. De zoekverantwoording is weergegeven onder het tabblad verantwoording. De literatuurzoekactie leverde 49 nieuwe treffers op. Studies werden geselecteerd op grond van de hierboven genoemde selectiecriteria. Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie 4 studies voorgeselecteerd. Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens 2 studies geëxcludeerd (zie exclusietabel onder het tabblad verantwoording) en 2 studies definitief geselecteerd. Tevens werd 1 extra studie geïncludeerd (van Kampen 2020), een pre-print publicatie. Op 6 november 2020 is er wederom gezocht in de databases PubMed, Embase, Google Scholar, WHO en Medrxiv met behulp van bovenstaande zoekstrategie. De literatuurzoekactie leverde 116 nieuwe treffers op. Studies werden geselecteerd op grond van de volgende selectiecriteria: inclusie van patiënten met bevestigde COVID-19 infectie – waarbij in seriële monstername gekeken is naar de duur van uitscheiding van SARS-CoV-2 en de aanwezigheid van levend virus via kweek werd bevestigd. Daarnaast is specifiek gelet op de correlatie tussen positieve viruskweek en CT-waarde van PCR. Op basis van titel en abstract werden 4 studies definitief geselecteerd. Op 2 februari 2021 is er wederom gezocht in de databases PubMed, Embase, Google Scholar, WHO en Medrxiv met behulp van bovenstaande zoekstrategie. De literatuurzoekactie leverde 797 nieuwe treffers op. Studies werden geselecteerd op grond van de selectiecriteria zoals genoemd in bovenstaande paragraaf. Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie 23 studies voorgeselecteerd. Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens 20 studies geëxcludeerd (zie exclusietabel onder het tabblad verantwoording) en 3 studies definitief geselecteerd. De studie van van Kampen 2020, werd al in een eerder stadium opgenomen (zie search 25 juni). Resultaten Twee studies werden opgenomen in de literatuuranalyse en zijn hieronder samengevat. Literatuursamenvatting Bullard 2020, toonde in een retrospectieve cross-sectional studie aan dat SARS-CoV-2 uit positieve luchtweg monsters met een RT-PCR Ct waarde ≥ 24 en ≥ 8 dagen symptomen geen levend virus meer gekweekt kon worden wanneer deze geïnoculeerd werden op Vero cellen. In totaal werden 90 monsters (nasopharnyx en endotracheaal) geanalyseerd, afkomstig van Canadese COVID-19 patiënten, met een gemiddelde leeftijd van 45 jaar. De monsters werden verzameld tijdens routine surveillance en ingevroren totdat de kweek werd ingezet. De monsters in deze studie waren positief voor SARS-CoV-2 bevestigd met RT-PCR vanaf het begin van de symptomen (dag 0) tot 21 dagen na het begin van de symptomen. Tot 8 dagen na start symptomen werden positieve kweken waargenomen. Multivariate logistische regressie analyse waarbij een positieve kweek als voorspellende variabele werd meegenomen, toonde aan dat Ct-waarde significant geassocieerd was met een de kweekresultaten (OR 0,64 95% BI 0,49-0,84,p <0,001). Voor elke toename van de Ct-eenheid name de kans (odds) op een positieve kweek met 36% af. De tijd tussen start van symptomen en testen (STT) was tevens significant geassocieerd met het kweek resultaat (OR 0,63, 95% BI 0,42-0,94, p = 0,025). Voor elke dag toename in STT, daalde de kans op een positieve kweek met 37%.


13

To 2020, toont SARS-CoV-2 aan in speeksel van 11/12 COVID19 bevestigde patiënten uit Hong Kong. De gemiddelde leeftijd was 62,5 jaar, 5 vrouwen en 7 mannen. Bij 6 patiënten werden meerdere speeksel monsters afgenomen. De frequentie wordt echter niet genoemd in de publicatie. SARS-CoV-2 werd aangetoond door middel van RT-PCR. Tevens werd het virus gekweekt door inoculatie op Vero cellen waarbij het cytopatische effect dagelijks, tot 7 dagen werd bekeken. Herhaalde monstername liet een afname zien in viral load na ziekenhuisopname. Bij 1 patiënt werd het virus 11 dagen na opname nog aangetoond met PCR. Ten tijde van publicatie waren kweek uitslagen positief voor 3 patiënten en negatief voor 2 patiënten. Het is niet beschreven welke monsters dit betrof en op welk tijdstip van ziekte de kweek is ingezet. Drie studies uit de search update van 25 juni 2020 werden opgenomen in de literatuuranalyse en zijn hieronder samengevat. Huang 2020, onderzocht de mogelijke correlatie tussen aantoonbaar viraal RNA m.b.v. RT-PCR en kweekbaar virus in klinische monsters van COVID-19 patiënten. Er werden 60 viruskweken uitgevoerd van monsters afkomstig van 50, met RT-PCR bevestigde, COVID-19 patiënten uit Taiwan. Het virus kon gekweekt worden uit 34 monsters, 12 keel, 9 nasopharynx en 2 sputum monsters. De Ct-waarden van de kweekbare en niet kweekbare monsters werden met elkaar vergeleken. De kweekbare monsters werden gekenmerkt door een significant lagere Ct-waarde voor alle drie de geteste genen (nsp12, E en N-gen). De hoogste Ct-waarde die voldoende was voor isolatie van het virus was Ct-waarde 31,47, 31,46 en 35,2 voor het nsp12, E- en N-gen, respectievelijk. De viral load werd verder geëvalueerd door het bestuderen van de genoomkopie aantallen van de 3 genen. Het laagste aantal kopieën dat vereist was voor virusisolatie, werd bepaald op 5,4, 6,0 en 5,7 log10 genoomkopieën/ml monster voor het detecteren van respectievelijk het nsp12-, E- en N-gen. Monsters met kweekbaar virus worden gekenmerkt door hoge kopieaantallen. De resultaten van dit onderzoek geven nieuwe inzichten in de besmettelijkheid van Covid-19 patiënten. Echter sampling bias door de afname van verschillende typen monsters, timing van verzameling en verschillende type opslag van monsters voorafgaand aan analyse (invriezen) en tevens de beperkte steekproefgrootte kunnen de resultaten van dit onderzoek hebben vertekend. Kampen 2020, onderzocht in de periode 8 maart 2020 tot 8 april 2020 luchtwegmonsters (690) van 129 Covid-19 patiënten opgenomen in het Erasmus MC te Rotterdam, Nederland. Van deze patiënten werden er 89 patiënten (69,0%) opgenomen op de intensive care en 40 patiënten (31,0%) op de medium care. De monsters werden onderzocht met behulp van RT-PCR. Tevens werd de aanwezigheid van infectieus virus onderzocht met behulp van virus kweek. Bij 23 van de 129 patiënten (17,8%) werd besmettelijke virusuitscheiding gedetecteerd. De mediane duur van de uitscheiding was 8 dagen na het begin van de symptomen (IQR 5-11) en de waarschijnlijkheid dat het infectieuze virus werd opgespoord daalde tot minder dan 5% na 15,2 dagen na het begin van de symptomen (95% betrouwbaarheidsinterval (BI) 13,4 - 17,2). Multivariate analyses toonde een verband aan tussen de virale load boven 7 log10 RNA-kopieën / ml en isolatie van infectieuze SARS-CoV-2 uit de luchtwegen (OR; BI 14,7 (3,57-58,1; p <0,001). La Scola 2020, vonden een correlatie tussen Ct-waarden van de RT-PCR (E-gen) en het kunnen kweken van het virus. In het Méditerranée Infection University Hospital Institute te Marseille, Zuiddoost-Frankrijk werden in totaal 183 monsters, afkomstig van 155 Covid-19 patiënten, geïnoculeerd in celculturen. Hieronder waren 9 sputummonsters en 174 nasopharynx monsters. Covid-19 was bevestigd door middel van RT-PCR gericht op het E-gen. Van de 183 monsters kon uit 129 virus gekweekt worden. Hiervan hadden 124 monsters detecteerbaar cytopathisch effect tussen 24 en 96 uur. Er werd een significant verband gevonden tussen de Ct-waarde en het percentage positieve kweken. Monsters met Ct-waarden van 13–17 leidden allemaal tot positieve kweek. Het percentage positieve kweken nam vervolgens geleidelijk af


14

tot 12% bij een Ct-waarde van 33. Er werden geen positieve kweken gevonden uit monsters met een hogere Ct-waarden dan 34. Vier studies uit de search update van 6 november 2020 werden opgenomen in de literatuuranalyse en zijn hieronder samengevat. Basile 2020, beschrijft de PCR en kweek resultaten van 195 COVID-19 patiënten ( 178 poliklinisch, 12 intramuraal, 5 IC). Alle met PCR bevestigde positieve monsters werden gekweekt in Vero C1008 cellen en dagelijks op cytopatisch effect (CPE) bekeken. CPE werd bevestigd met PCR op het supernatant. In totaal werden 234 monsters afgenomen waarvan 228 (97%) van de bovenste luchtwegen. SARS-CoV-2 werd alleen succesvol gekweekt van monsters met een CT-waarde <32. SARS-CoV-2 werd significant meer geïsoleerd van monsters afkomstig van IC- en intramurale patiënten dan van poliklinische patiënten en in monsters met lage CT-waarden. Gniazdowski 2020, beschrijft de resultaten van een retrospectief cohortonderzoek onder 2194 patiënten die herhaaldelijk zijn getest op COVID-19. (Data Johns Hopkins Hospital Microbiology laboratory –11 Maart tot 11 Mei 2020). In totaal zijn 29689 nasopharynx monsters van 2194 patiënten meegenomen in de analyse. 17% testte positief met PCR. WGS werd toegepast om het virus genotype te bevestigen in patiënten met herhaaldelijke vaststelling van viraal RNA. Positieve viruskweek werd gevonden in monsters met een CT-waarde van gemiddeld 18.8 ± 3.4. Langdurige virale RNA-uitscheiding was geassocieerd met positieve viruskweek in monsters tot 22 dagen na het eerste positieve resultaat. Meestal waren patiënten symptomatisch op het moment van monsterafname. Volledige genoomsequentiebepaling leverde bewijs dat hetzelfde virus in de loop van de tijd werd overgedragen. Positieve PCR uitslagen na een eerdere negatieve uitslag hadden Ct-waarden hoger dan 29,5 en waren niet geassocieerd met een positieve viruskweek. Laferl 2020, beschrijft de resultaten van 15 gezonde gezondheidsmedewerkers uit Oostenrijk die niet werkten vanwege aanhoudende positieve RT-PCR resultaten in nasofaryngeale (NP) en orofayngeale (OP) uitstrijken na een COVID-19 infectie. De populatie bestond uit 4 vrouwen en 11 mannen, met een gemiddelde leeftijd van 41 jaar (22-59 jaar). Geen van de deelnemers was opgenomen geweest tijdens de COVID-19 infectie. Twee personen waren asymptomatische en 13 personen hadden milde klachten. Van iedere deelnemer werden NP, OP en bloedmonsters verzameld. PCR en kweek werd uitgevoerde op de afgenomen NP en OP monsters en serumneutralisatietest en ELISA werd uitgevoerd op de serummonsters. Er werd geen positieve viruskweek gevonden. RT-PCR Ct waarden waren gemiddeld 37.4; median 37.3; range 30.8–41.7. IgG werd in alle 15 personen aangetoond. Neutraliserende antistoffen werden gevonden in 7/15 personen bij de eerste monsternamen in 14/15 bij de tweede afname. Sohn 2020, beschrijft de resultaten van 48 asymptomatische of mild symptomatische COVID-19-patiënten bij wie de ziekte was vastgesteld minimaal twee weken voorafgaand aan monstername. De patiënten bestonden uit 14 mannen en 24 vrouwen met een gemiddelde leeftijd van 32,6 jaar ( ± 14.59). Van deze patiënten waren er 11 asymptomatisch. Van iedere patiënt werden nasfarynx en speeksel swabs afgenomen. Deze werden onderzocht met PCR en kweek. Ondanks positieve PCR resultaten (gemiddelde CT 33.7 en 33.8 voor nasofarynx swabs en keel swabs respectievelijk) werden geen positieve kweken gevonden. Drie studies uit de search update van 2 februari 2021 werden opgenomen in de literatuuranalyse en zijn hieronder samengevat.


15

Manzulli 2021, onderzocht de virale klaring met behulp van viruskweek bij ziekenhuis opgenomen patiënten die klinisch hersteld waren van Covid-19, maar nog steeds positief testte op de nasofarynx-swab (RT-PCR). In totaal werden 83 patiënten onderzocht. De geïncludeerde patiënten varieerde van asymptomatisch tot ernstig ziek en hadden een gemiddelde leeftijd van 46 jaar ± 20,29. In 40,5% van de proefpersonen was longontsteking radiologisch bevestigd. Alle patiënten ondergingen een nasofarynx controle-swab op dag 14 voor asymptomatische patiënten of drie dagen na remissie van symptomen bij patiënten met ernstigere symptomen. RT-PCR-positieve monsters werden gekweekt. Er werden geen positieve viruskweken gevonden. Deze resultaten tonen aan dat patiënten die gedurende ten minste drie dagen klinisch hersteld zijn, op basis van virale kweek vermoedelijk niet meer besmettelijk zijn. Aydillo 2020 onderzocht de duur van de besmettelijkheid onder 20 immuun-gecompromitteerde Covid-19 patiënten in de eerste golf. Van de geïncludeerde patiënten ontvingen er 18 stamcel- of CAR T-cel therapie en 2 patiënten hadden een lymfoom. Van de 20 patiënten kregen er 15 een behandeling of chemotherapie. Elf patiënten hadden ernstige Covid-19. Nasopharynx en sputum swabs werden herhaaldelijk afgenomen voor RT-PCR en kweek. Viraal RNA werd tot 78 dagen na het begin van de symptomen (IQR, 24 tot 64 dagen) aangetoond. Levensvatbaar virus werd gedetecteerd in 10 van de 14 nasofaryngeale monsters (71%) die beschikbaar waren vanaf de eerste dag van testen. In follow-up monsters verkregen van 5 patiënten groeide virus in de kweek gedurende 8, 17, 25, 26 en 61 dagen na het begin van de symptomen. Li 2020 onderzocht de klinische en virale eigenschappen van 38 Covid-19 patiënten die langdurig drager waren van het virus. De patiënten waren hersteld van de acute ziekte, maar scheidde nog steeds viraal RNA uit (mediaan 92 dagen – langste 118 dagen na opname). Er werden fluctuaties in uitscheiding waargenomen (negatief/positief). Langdurige dragers waren voornamelijk ouderen met een milde infectie. Infectieus virus werd aangetoond in kweken van sputum monsters met hoge virale load. Er werden positieve kweken gevonden in 2/16 sputum monsters bij een CT waarde 26-27 op dag 73 en 102. Patiënten hadden slechts geringe/geen klachten meer maar nog afwijkingen waarneembaar op CT. Tevens werd de antistof respons gemeten en vergeleken met een groep van 60 personen die tenminste 28 dagen hersteld waren van Covid-19 en een groep gezonde personen. IgM- en IgG-antilichamen en de profielen van neutraliserende antilichamen waren vergelijkbaar met de groep patiënten die volledig hersteld waren. Ondanks dat Covid-19 patiënten neutraliserende antilichamen vormen kunnen ze toch langdurig SARS-CoV-2 blijven uitscheiden. Bewijskracht van de literatuur Omdat dit geen vergelijkend onderzoek omvat, heeft er geen beoordeling van de bewijskracht plaatsgevonden en zijn er geen conclusie geformuleerd. Conclusies Bij deze uitgangsvraag zijn geen conclusies geformuleerd. Overwegingen – van bewijs naar aanbeveling Bij deze uitgangsvraag zijn geen overwegingen geformuleerd. Aanbeveling Bij deze uitgangsvraag zijn geen aanbevelingen geformuleerd. Literatuur


16

Aydillo T and Gonzalez-Reiche A. et al. (2020) Shedding of Viable SARS-CoV-2 after Immunosuppressive Therapy for Cancer. N Engl J Med. 2020 Dec 24;383(26):2586-2588. doi: 10.1056/NEJMc2031670. Epub 2020 Dec 1. PMID: 33259154; PMCID: PMC7722690.

Basile, K. and McPhie, K. et al. (2020) Cell-based culture of SARS-CoV-2 informs infectivity and safe

de-isolation assessments during COVID-19. medRxiv preprint. https://doi.org/10.1101/2020.07.14.20153981

Bullard, J. and Dust, K. et al. (2020) Predicting infectious SARS-CoV-2 from diagnostic samples.

Clinical Infectious Diseases, ciaa638, https://doi.org/10.1093/cid/ciaa638 Gniazdowski, V. and Morris, P. et al. (2020) Repeat COVID-19 Molecular Testing: Correlation of SARS-

CoV-2 Culture with Molecular Assays and Cycle Thresholds. Clinical Infectious Diseases, https://doi.org/10.1093/cid/ciaa1616

Huang, C. and Lee, K. et al. (2020) Culture-based virus isolation to evaluate potential infectivity of

clinical specimens. JCM Accepted Manuscript Posted Online 9 June 2020 J. Clin. Microbiol. doi:10.1128/JCM.01068-202 tested for COVID-19

Kampen van, J. and Vijver van de D. et al. (2021) Duration and key determinants of infectious virus

shedding in hospitalized patients with coronavirus disease-2019 (COVID-19). Nat Commun. 2021 Jan 11;12(1):267. doi: 10.1038/s41467-020-20568-4. PMID: 33431879; PMCID: PMC7801729.

Laferl, H. and Kelani, H. et al. (2020) An approach to lifting self‑isolation for health care workers

with prolonged shedding of SARS‑CoV‑2 RNA. Infection https://doi.org/10.1007/s15010-020-01530-4

Li, Q and Zheng, X. et al. (2020) Prolonged shedding of severe acute respiratory syndrome

coronavirus 2 in patients with COVID-19. Emerg Microbes Infect. Dec;9(1):2571-2577. doi: 10.1080/22221751.2020.1852058. PMID: 33196399; PMCID: PMC7734137.

La Scola, B. and Le Bideau, M. et al. (2020) Viral RNA load as determined by cell culture as a

management tool for discharge of SARS-CoV-2 patients from infectious disease wards. European Journal of Clinical Microbiology & Infectious Diseases (2020) 39:1059–1061 https://doi.org/10.1007/s10096-020-03913-9

Manzulli, V. and Scioscia, G. et al. (2021) Real Time PCR and Culture-Based Virus Isolation Test in

Clinically Recovered Patients: Is the Subject Still Infectious for SARS-CoV2? J Clin Med. 2021 Jan 15;10(2):309. doi: 10.3390/jcm10020309. PMID: 33467628; PMCID: PMC7829794.

Sohn, Y. and Jeong, S. et al. (2020) Assessing Viral Shedding and Infectivity of Asymptomatic or

Mildly Symptomatic Patients with COVID-19 in a Later Phase. J. Clin. Med. 2020, 9, 2924; doi:10.3390/jcm9092924

To, K. and Tsang, O et al. (2020) Consistent detection of 2019 novel coronavirus in saliva. Clinical

Infectious Diseases, ciaa149. doi.org/10.1093/cid/ciaa149 Evidence tabellen Geen

https://doi.org/10.1007/s15010-020-01530-4

https://doi.org/10.1007/s15010-020-01530-4

https://doi.org/10.1007/s10096-020-03913-9


17

Table of excluded studies

Author and year Title Reason for exclusion

Abrahim 2020 Time to recovery and its predictors among adults hospitalized with COVID-19: A prospective cohort study in Ethiopia

PCR data

Al-Tawfiq 2020 Viral loads of SARS-CoV, MERS-CoV and SARS-CoV-2 in respiratory specimens: What have we learned?

Letter to editor

Arons 2020 Presymptomatic SARS-CoV-2 infections and transmission in a skilled nursing facility

Geen seriële monstername, slechts 1 kweek resultaat

Atkinson 2020 SARS-CoV-2 shedding and infectivity Letter to editor

Avazanto 2020 Case Study: Prolonged Infectious SARS-CoV-2 Shedding from an Asymptomatic Immunocompromised Individual with Cancer

Letter to editor, case report

Baang, 2021 Prolonged Severe Acute Respiratory Syndrome Coronavirus 2 Replication in an Immunocompromised Patient

Case report

Bao 2020 Reinfection could not occur in SARS-CoV-2 infected rhesus macaques

Dierexperiment over mogelijke her-infectie - niet specifiek over verloop infectie

Bedford 2020 COVID-19: towards controlling of a pandemic Letter to editor/comment

Beeching 2020 Covid-19: Testing times Gaat net specifiek over verloop infectie

Cai 2020 A Case Series of children with 2019 novel coronavirus infection: clinical and epidemiological features

PCR data

Cai 2020 Comparison of Clinical and Epidemiological Characteristics of Asymptomatic and Symptomatic SARS-CoV-2 Infection in Children

PCR data

Cevik 2020 COVID-19 pandemic - A focused review for clinicians Review - 25 april - geen nieuwe inzichten

Chang 2020 Time Kinetics of Viral Clearance and Resolution of Symptoms in Novel Coronavirus Infection

PCR data

Chen 2020 Associations of clinical characteristics and antiviral drugs with viral RNA clearance in patients with COVID-19 in Guangzhou, China: a retrospective cohort study

PCR data

Chen 2020 SARS-CoV-2: virus dynamics and host response Letter to editor/comment

Chirathaworn 2020

SARS-CoV-2 RNA shedding in recovered COVID-19 cases and the presence of antibodies against SARS-CoV-2 in recovered COVID-19 cases and close contacts, Thailand, April-June 2020

PCR data


18

Chimrman 2020 The duration of SARS-CoV-2 shedding in patients recovering from COVID-19

PCR data

Cimolai 2020 More data are required for incubation period, infectivity, and quarantine duration for COVID-19

Letter to editor

Colavita 2020 Isolation From Ocular Secretions of a Patient With COVID-19 in Italy With Prolonged Viral RNA Detection

Wel kweek, maar geen info over duur / Covid-vrij

Cundel 2020 Controls to minimize disruption of the pharmaceutical supply chain during the COVID-19 pandemic

Review niet specifiek over verloop infectie

Delides 2020 Timing of Tracheotomy in Intubated Patients With COVID-19

PCR data

Fang 2020 Comparisons of viral shedding time of SARS-CoV-2 of different samples in ICU and non-ICU patients

PCR data

Feng 2020 Clinical factors associated with progression and prolonged viral shedding in COVID-19 patients: A multicenter study

PCR data

Fu 2020 Risk Factors for Viral RNA Shedding in COVID-19 Patients

PCR data

Fu 2020 Impact Factors of Viral Shedding in Patients with SARS-CoV-2 Infected Pneumonia

PCR data

Han 2020 Sequential analysis of viral load in a neonate and her mother infected with SARS-CoV-2

PCR data

Hartman 2020 Prolonged viral RNA shedding after COVID-19 symptom resolution in older convalescent plasma donors

PCR data

He 2020 Temporal dynamics in viral shedding and transmissibility of COVID-19

PCR data

He 2020 Public health might be endangered by possible prolonged discharge of SARS-CoV-2 in stool

Letter to editor

Hoang 2020 Recurrence of positive SARS-CoV-2 in patients recovered from COVID-19

PCR data

Hu 2020 Factors associated with negative conversion of viral RNA in patients hospitalized with COVID-19

PCR data

Huang 2020 Chronological Changes of Viral Shedding in Adult Inpatients with COVID-19 in Wuhan, China

PCR data

Jeong 2020 Viable SARS-CoV-2 in various specimens from COVID-19 patients

Onderzoek in fretten, geen directe kweek in verocellen

Jiang 2020 Clinical characteristics of 60 discharged cases of 2019 novel coronavirus-infected pneumonia in Taizhou, China

PCR data

Karia 2020 A Review of Viral Shedding in Resolved and Convalescent COVID-19 Patients

PCR data

Lei 2020 A cross-sectional comparison of epidemiological and clinical features of patients with coronavirus disease (COVID-19) in Wuhan and outside Wuhan, China

PCR data

Li 2020 Prolonged SARS-CoV-2 RNA shedding: Not a rare phenomenon

Letter to editor


19

Li 2020 Dynamic changes in anti-SARS-CoV-2 antibodies during SARS-CoV-2 infection and recovery from COVID-19

Geen kweek, antistofrespons

Ling 2020 Persistence and clearance of viral RNA in 2019 novel coronavirus disease rehabilitation patients

PCR data

Liu 2020 Prolonged virus shedding even after seroconversion in a patient with COVID-19

PCR data

Lo 2020 Evaluation of SARS-CoV-2 RNA shedding in clinical specimens and clinical characteristics of 10 patients with COVID-19 in Macau

PCR data

Lombardi 2020 Duration of quarantine in hospitalized patients with severe acute respiratory syndrome coronavirus 2 (SARS-CoV-2) infection: a question needing an answer

Review - 6 maart - geen nieuwe inzichten

Lou 2020 Serology characteristics of SARS-CoV-2 infection since exposure and post symptom onset

Gaat over seroconversion niet specifiek na infectie

Lu 2020 Symptomatic Infection is Associated with Prolonged Duration of Viral Shedding in Mild Coronavirus Disease 2019: A Retrospective Study of 110 Children in Wuhan

PCR data

Lu 2020 Patients with mild and general COVID-19 should be negative for at least 3 consecutive nucleic acid tests before discharged

PCR data

Ma 2020 Do children need a longer time to shed SARS-CoV-2 in stool than adults?

PCR data

Nakaijima 2020 Prolonged viral shedding of SARS-CoV-2 in an immunocompromised patient

Case report, PCR data

Noh 2020 Asymptomatic infection and atypical manifestations of COVID-19: comparison of viral shedding duration

PCR data

Patel 2020 Patients with COVID-19: are current isolation guidelines effective enough?

Review/opinion - 11 mei - geen nieuwe inzichten

Qi 2020 Factors associated with duration of viral shedding in adults with COVID-19 outside of Wuhan, China: A retrospective cohort study

RT-PCR data

Qian 2020 Duration of SARS-CoV-2 viral shedding during COVID-19 infection

Letter to editor (PCR data)

Selhorst 2020 Symptomatic SARS-CoV-2 reinfection of a health care worker in a Belgian nosocomial outbreak despite primary neutralizing antibody response

Geen kweek

Sharma 2020 A patient with asymptomatic SARS-CoV-2 infection who presented 86 days later with COVID-19 pneumonia possibly due to reinfection with SARS-CoV-2

PCR data

Shen 2020 Novel coronavirus infection in children outside of Wuhan, China

PCR data

Su 2020 Transmission risk of patients with COVID-19 meeting discharge criteria should be interpreted with caution

PCR data


20

Sun 2020 Prolonged Persistence of SARS-CoV-2 RNA in Body Fluids

PCR data

Sun 2020 The kinetics of viral load and antibodies to SARS-CoV-2

PCR data

Tang 2020 Positive RT-PCR tests among discharged COVID-19 patients in Shenzhen, China

PCR data

To 2020 Temporal profiles of viral load in posterior oropharyngeal saliva samples and serum antibody responses during infection by SARS-CoV-2: an observational cohort study

PCR salvia

Vetter 2020 Daily Viral Kinetics and Innate and Adaptive Immune Response Assessment in COVID-19: a Case Series

Case report, geen kweek

Wang 2020 Long-Term Existence of SARS-CoV-2 in COVID-19 Patients: Host Immunity, Viral Virulence, and Transmissibility

PCR data

Wang 2020 Differences of Severe Acute Respiratory Syndrome Coronavirus 2 Shedding Duration in Sputum and Nasopharyngeal Swab Specimens Among Adult Inpatients With Coronavirus Disease 2019

PCR data

Wolfel 2020 Virological assessment of hospitalized patients with COVID-2019

Paper reeds in Leidraad opgenomen

Xiao 2020 Profile of RT-PCR for SARS-CoV-2: a preliminary study from 56 COVID-19 patients

PCR data

Xu 2020 Factors associated with prolonged viral RNA shedding in patients with COVID-19

PCR data

Xu 2020 Clinical features and dynamics of viral load in imported and non-imported patients with COVID-19

PCR data

Yang 2020 Persistent viral RNA positivity during recovery period of a patient with SARS-CoV-2 infection

PCR data

Yongchen 2020 Different longitudinal patterns of nucleic acid and serology testing results based on disease severity of COVID-19 patients

PCR data

Yurttutan 2020 Why the SARS-Cov-2 has prolonged spreading time in children?

Letter to editor/opinion

Zhang 2020 Prolonged Viral RNA Shedding Duration in COVID-19 Letter to editor

Zhao 2020 The Time Sequences of Oral and Fecal Viral Shedding of Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) Patients

PCR data

Zhou 2020 The duration of viral shedding of discharged patients with severe COVID-19

PCR data

Zhou 2020 SARS-CoV-2 shedding and infectivity â€“ Authors' reply

Letter to editor/comment

Zhou 2020 Clinical course and risk factors for mortality of adult inpatients with COVID-19 in Wuhan, China: a retrospective cohort study

PCR data


21

Zoekverantwoording

Database Zoektermen

Embase

No. Query Results

#3 #1 AND #2 376

#2 ('virus shedding'/exp OR (((viral OR virus OR rna OR 'sars-cov-2') NEAR/3 (shedding OR clearance OR spreading)):ti,ab,kw)) OR ((viral OR virus OR rna OR 'sars-cov-2') NEAR/3 (detection OR persistance) NEAR/3 (duration OR prolonged)):ti,ab,kw OR ((viral OR virus OR rna OR 'sars-cov-2') NEAR/3 (replication OR reproduction) NEAR/3 (active OR prolonged)):ti,ab,kw OR (('viral load*' OR 'virus load*' OR 'viral titre*' OR 'virus titre*' OR 'viral titer*' OR 'virus titer*' OR 'viral burden*' OR 'virus burden*' OR 'viral particle count*' OR 'virus particle count*') NEAR/3 (decrease* OR decline*)):ti,ab,kw OR ('virus load'/exp AND (decreas*:ti,ab,kw OR declin*:ti,ab,kw)) OR (('infection risk'/exp OR 'disease transmission'/exp OR 'cross infection'/exp) AND (duration:ti,ab,kw OR prolonged:ti,ab,kw) OR ((('cross infection*' OR transmission* OR 'infection transfer' OR 'infection risk*') NEAR/3 (duration OR prolonged)):ti,ab,kw)) OR (('hospital discharge'/exp OR discharge*:ti,ab,kw) AND (spread*:ti,ab,kw OR shed*:ti,ab,kw OR transmission:ti,ab,kw))

52122

#1 (('coronavirinae'/exp OR 'coronavirus infection'/de OR coronavirus*:ti,ab,kw OR 'corona virus*':ti,ab,kw OR 'pneumonia virus*':ti,ab,kw OR cov:ti,ab,kw OR ncov:ti,ab,kw) AND (outbreak:ti,ab,kw OR wuhan:ti,ab,kw) OR covid19:ti,ab,kw OR 'covid 19':ti,ab,kw OR ((coronavirus*:ti,ab,kw OR 'corona virus*':ti,ab,kw) AND 2019:ti,ab,kw) OR 'sars cov 2':ti,ab,kw OR sars2:ti,ab,kw OR 'coronavirus*':ti,ab,kw OR 'corona virus*':ti,ab,kw OR 'ncov 2019':ti,ab,kw OR ncov:ti,ab,kw OR 'sars coronavirus 2':ti,ab,kw OR 'sars corona virus 2':ti,ab,kw OR 'severe acute respiratory syndrome cov 2':ti,ab,kw OR 'severe acute respiratory syndrome cov2':ti,ab,kw) AND [2019-2020]/py

13884

Pubmed

("COVID-19"[Supplementary Concept] OR "severe acute respiratory syndrome coronavirus 2"[Supplementary Concept] OR (("Coronavirus"[MeSH Terms] OR "Coronavirus Infections"[Mesh:NoExp] OR pneumonia virus*[tiab] OR cov[tiab]) AND (outbreak[tiab] OR wuhan[tiab] OR novel[all] OR 19[tiab] OR 2019[tiab] OR epidem*[tiab] OR epidemy[all] OR epidemic*[all] OR pandem*[all] OR new[tiab])) OR coronavirus*[tiab] OR corona virus*[tiab] OR ncov[tiab] OR 2019ncov[tiab] OR covid19[tiab] OR "covid 19"[tiab] OR "sars cov 2"[tiab] OR sars2[tiab] OR "ncov 2019"[tiab] OR "sars coronavirus 2"[tiab] OR "sars corona virus 2"[tiab] OR "severe acute respiratory syndrome cov 2"[tiab] OR "severe acute respiratory syndrome cov2"[tiab] OR severe acute respiratory syndrome cov*[tiab] OR cov2[tiab]) AND ("2019/12"[Date - Entrez] : "3000"[Date - Entrez])

AND

("Virus Shedding"[Mesh] OR ((viral[tiab] OR virus[tiab] OR rna[tiab] OR "SARS-CoV-2"[tiab]) AND (shedding[tiab] OR clearance[tiab] OR spreading[tiab])) OR ((viral[tiab] OR virus[tiab] OR rna[tiab] OR "SARS-CoV-2"[tiab]) AND (detection[tiab] OR persistance[tiab]) AND (duration[tiab] OR prolonged[tiab])) OR ((viral OR virus OR rna OR "SARS-CoV-2") AND (replication[tiab] OR reproduction[tiab]) AND (active[tiab] OR prolonged[tiab])) OR ("Viral Load"[Mesh] AND (decreas*[tiab] OR declin*[tiab])) OR


22

("viral load*"[tiab] OR "virus load*"[tiab] OR "viral titre*"[tiab] OR "virus titre*"[tiab] OR "viral titer*"[tiab] OR "virus titer*"[tiab] OR "viral burden*"[tiab] OR "virus burden*"[tiab] OR "viral particle count*"[tiab] OR "virus particle count*"[tiab]) AND (decrease*[tiab] OR decline*[tiab])

OR

("Disease Transmission, Infectious"[Mesh]) OR "Cross Infection"[Mesh] AND (duration[tiab] OR prolonged[tiab]) OR (("cross infection*"[tiab] OR transmission*[tiab] OR "infection transfer"[tiab] OR "infection risk*"[tiab] ) AND (duration[tiab] OR prolonged[tiab]))

OR

("Patient Discharge"[Mesh] OR discharge*[tiab]) AND (spread*[tiab] OR shed*[tiab] OR transmission[tiab]))

Overige bronnen

Combinaties en variaties van de elementen (corona/covid) AND (viral/virus) AND (shedding/spreading) zijn gebruikt om niet-conventionele bronnen te doorzoeken.

Zoekstrategie vanaf 25-06-2020

Database Zoektermen

Embase

No. Query Results #6 #1 AND #2 AND (#3 OR #4 OR #5) [niet 2019] 51 #5 'virus shedding'/exp OR (((viral OR virus OR rna OR 'sars-cov-2')

NEAR/3 (shedding OR clearance OR spreading)):ti,ab,kw) OR (((viral OR virus OR rna OR 'sars-cov-2') NEAR/3 (detection OR persistan*) NEAR/3 (duration OR prolonged)):ti,ab,kw) OR (((viral OR virus OR rna OR 'sars-cov-2') NEAR/3 (replication OR reproduction) NEAR/3 (active OR prolonged)):ti,ab,kw) OR ((('viral load*' OR 'virus load*' OR 'viral titre*' OR 'virus titre*' OR 'viral titer*' OR 'virus titer*' OR 'viral burden*' OR 'virus burden*' OR 'viral particle count*' OR 'virus particle count*') NEAR/3 (decrease* OR decline*)):ti,ab,kw) OR ('virus load'/exp AND (decreas*:ti,ab,kw OR declin*:ti,ab,kw)) OR (('hospital discharge'/exp OR discharge*:ti,ab,kw) AND (spread*:ti,ab,kw OR shed*:ti,ab,kw OR transmission:ti,ab,kw))

41497

#4 'polymerase chain reaction'/exp OR 'polymerase chain reaction*':ti,ab,kw OR pcr:ti,ab,kw OR 'ct':ti,ab,kw OR 'cycle threshold':ti,ab,kw

1723037

#3 'virulence'/exp OR 'infection risk'/exp OR 'disease transmission'/exp OR 'cross infection'/exp OR 'cross infection*':ti,ab,kw OR transmission*:ti,ab,kw OR 'infection transfer':ti,ab,kw OR 'infection risk*':ti,ab,kw OR infectivity:ti,ab,kw OR infectious:ti,ab,kw OR virulence:ti,ab,kw OR transmissibility:ti,ab,kw OR transmissible:ti,ab,kw OR contagious:ti,ab,kw

1079648

#2 'cell culture'/exp OR (((viral OR virus OR cell* OR positive OR tissue) NEAR/3 culture*):ti,ab,kw)

983062

#1 (('coronavirinae'/exp OR 'coronavirus infection'/de OR coronavirus*:ti,ab,kw OR 'corona virus*':ti,ab,kw OR 'pneumonia virus*':ti,ab,kw OR cov:ti,ab,kw OR ncov:ti,ab,kw) AND (outbreak:ti,ab,kw OR wuhan:ti,ab,kw) OR covid19:ti,ab,kw OR 'covid 19':ti,ab,kw OR ((coronavirus*:ti,ab,kw OR 'corona


23

virus*':ti,ab,kw) AND 2019:ti,ab,kw) OR 'sars cov 2':ti,ab,kw OR sars2:ti,ab,kw OR 'coronavirus*':ti,ab,kw OR 'corona virus*':ti,ab,kw OR 'ncov 2019':ti,ab,kw OR ncov:ti,ab,kw OR 'sars coronavirus 2':ti,ab,kw OR 'sars corona virus 2':ti,ab,kw OR 'severe acute respiratory syndrome cov 2':ti,ab,kw OR 'severe acute respiratory syndrome cov2':ti,ab,kw) AND [2019-2020]/py

Pubmed

((("COVID-19"[Supplementary Concept] OR "severe acute respiratory syndrome coronavirus 2"[Supplementary Concept] OR (("Coronavirus"[MeSH Terms] OR "Coronavirus Infections"[Mesh:NoExp] OR pneumonia virus*[tiab] OR cov[tiab]) AND (outbreak[tiab] OR wuhan[tiab] OR novel[all] OR 19[tiab] OR 2019[tiab] OR epidem*[tiab] OR epidemy[all] OR epidemic*[all] OR pandem*[all] OR new[tiab])) OR coronavirus*[tiab] OR corona virus*[tiab] OR ncov[tiab] OR 2019ncov[tiab] OR covid19[tiab] OR "covid 19"[tiab] OR "sars cov 2"[tiab] OR sars2[tiab] OR "ncov 2019"[tiab] OR "sars coronavirus 2"[tiab] OR "sars corona virus 2"[tiab] OR "severe acute respiratory syndrome cov 2"[tiab] OR "severe acute respiratory syndrome cov2"[tiab] OR severe acute respiratory syndrome cov*[tiab] OR cov2[tiab]) AND ("2019/12"[Date - Entrez] : "3000"[Date - Entrez])) AND ("Cell Culture Techniques"[Mesh] OR "viral culture*"[tiab] OR "virus culture*"[tiab] OR "cell* culture*"[tiab] OR "positive culture*"[tiab] OR "tissue culture*"[tiab])) AND ((("Disease Transmission, Infectious"[Mesh] OR "Cross Infection"[Mesh] OR "cross infection*"[tiab] OR transmission*[tiab] OR "infection transfer"[tiab] OR "infection risk*"[tiab] OR infectivity[tiab] OR infectious[tiab] OR virulence[tiab] OR transmissibility[tiab] OR transmissible[tiab] OR contagious[tiab]) OR ("Virus Shedding"[Mesh] OR ((viral[tiab] OR virus[tiab] OR rna[tiab] OR "SARS-CoV-2"[tiab]) AND (shedding[tiab] OR clearance[tiab] OR spreading[tiab])) OR ((viral[tiab] OR virus[tiab] OR rna[tiab] OR "SARS-CoV-2"[tiab]) AND (detection[tiab] OR persistan*[tiab]) AND (duration[tiab] OR prolonged[tiab])) OR ((viral OR virus OR rna OR "SARS-CoV-2") AND (replication[tiab] OR reproduction[tiab]) AND (active[tiab] OR prolonged[tiab])) OR ("Viral Load"[Mesh] AND (decreas*[tiab] OR declin*[tiab])) OR ("viral load*"[tiab] OR "virus load*"[tiab] OR "viral titre*"[tiab] OR "virus titre*"[tiab] OR "viral titer*"[tiab] OR "virus titer*"[tiab] OR "viral burden*"[tiab] OR "virus burden*"[tiab] OR "viral particle count*"[tiab] OR "virus particle count*"[tiab]) AND (decrease*[tiab] OR decline*[tiab]) OR ("Patient Discharge"[Mesh] OR discharge*[tiab]) AND (spread*[tiab] OR shed*[tiab] OR transmission[tiab]))) OR ("Polymerase Chain Reaction"[Mesh] OR "polymerase chain reaction*"[tiab] OR pcr[tiab] OR ct[tiab] OR "cycle threshold"[tiab]))

Documents

LEIDRAAD Niet meer besmettelijk na COVID- 19 infectie · 2020. 12. 21. · tracheostoma patiënt: Minstens 21 dagen** na eerste ziektedag EN ten minste 24 uur klinisch hersteld (ter