Lenda: Teknologjia transmetuese

1

Ligjerata 2

01.11.2011

Universiteti i Prizrenit

Terminologji te rendesishme

• Linku direkt

—Pa pajisje te ndermjetme

• Point-to-point

—Link direkt

—Vetem dy pajisje e perdorin nje link

• Multi-point

—Me shume se dy pajisje e perdorin nje link

2

Modet e komunikimit

• Unicast

• nje dergues

• nje pranues

• Broadcast

• nje dergues

• te gjithe pranues

• Multicast

• nje dergues

• N pranues

• Anycast

• nje dergues

• nje pranues ne grup 3

Frekuenca, spektri dhe gjeresia

e brezit

• Konceptet ne domenin kohor

—Sinjali analog

• I ndryshueshem ne nje menyre te lemuar (smooth) pergjate kohes

—Sinjali digjital

• Mban nje nivel konstant e mandej ndryshon ne nje nivel tjeter konstant.

—Sinjali periodik

• Nje forme e sinjalit qe perseritet me kalimin e kohes

—Sinjali jo periodik

• Nje forme e sinjalit qe nuk perseritet me kalimin e kohes.

4

Sinjalet analoge dhe digjitale

5

Sinjalet

periodike

6

Valet sinusoidale

• Amplituda (A)

—Fuqia maksimale e sinjalit

—volt

• Frekuenca (f)

—Raporti I ndryshiomit te sinjalit

—Herc (Hz) ose cikle per sekond

—Perioda = koha per nje perseritje (T)

—T = 1/f

• Faza ()

—Pozita relative ne kohe

7

Gjatesia valore

• Distanca qe zene nje cikel

•

• Le te jete shpejtesia e sinjalit e shenuar me v, atehere do te kemi formulen per gjatesi valore: — = vT

—f = v

—c = 3*108 ms-1 (shpejtesia e drites ne hapesiren e lire)

8

Konceptet e domenit frekuencor

• Sinjali zakonisht perbehet nga shume frekuenca

• Komponentet jane vale sinusoidale

• Mund te shiet (me ane te serive Fourie) qe nje sinjal eshte i perbere nga komponente te valeve sinusoidale

9

Komponentet

shtese

frekuencore

(T=1/f)

10

Praqitja ne

domenin

frekuencor

11

Spektri dhe gjeresia e brezit

• Spektri —Rangu I frekuencave qe perfshihen ne sinjal

• Gjeresia absolute e brezit —Gjersia e spektrit

• Gjeresia efektive e brezit

—Shpesh njifet vetem si gjeresi e brezit

• Komponentet DC —Komponete te frekuences zero

12

Shpejtesia e te dhenave dhe

gjeresia e brezit

• Secili sistem transmetues ka nje brez te kufizuar te frekuencave

• Ky limit kufizon shpejtesine e transmetimit te te dhenave

13

Te dhenat analoge dhe digjitale

• Analoge

—Vlera kontinuale brenda nje interevali te caktuar

— p.sh zeri, video etj

• Digjitale

—Vlera digjitale

—P.sh teksti, integjeret etj

14

Sinjalet analoge dhe digjitale

• Menyrat me ane te te cilave behet transmetimi i sinjaleve

• Analoge

—Vazhdimisht ka vlera te ndryshueshme

—Mediume te ndryshme

• Fije optike, wireless, kabllo te bakrit etj.

—Gjeresia e brezit e sinjalit te te folurit 100Hz deri ne 7kHz

—Gjeresia e brezit prej 300Hz deri ne 3400Hz

—Gjeresia e brezit per video sinjal 4MHz

• Digjitale

—Perdorimi I dy komponenteve DC 15

Perparesite dhe te metat e

sinjaleve digjitale

• Me e lire

• Me pak e ndjeshme ne zhurma

• Dobesim me te madh

—Kjo shpie tek humbja e informatave

16

Dobesimi i sinjaleve digjitale

17

Komponentet e sinjalit te zerit

• Rangu frekuencor (i te degjuarit) eshte 20Hz-20kHz

—I te folurit (zerit) 100Hz-7kHz

• Me lehtesi konvertohet ne sinjal elektromagnetik

• Rangu i frekuencave per kanalin e zerit eshte si me poshte:

—300-3400Hz

18

Konvertimi i sinjalit te zerit ne

sinjal analog

19

Te dhenat binare digjitale

• Nga terminalet kompjuterike

• Dy komponente DC

• Gjeresia e brezit varet nga shpejtesia e transmetimit te te dhenave

20

Konvertimi i te dhenave qe veprojne ne

hyrje te PC-se ne sinjal digjital

21

Te dhenat dhe sinjalet

• Zakonisht eshte mire te perdoren sinjalet digjitale per transmetimin e te dhenave digjitale dhe sinjalet analoge per transmetimin e te dhenave analoge

• Mund te perdoren edhe sinjale analoge per bartjen e te dhenave digjitale

—Modemi

• Mund te perdoren edhe sinjale digjitale per bartjen e te dhenave analoge

22

Sinjalet analoge duke bartur te

dhena analoge dhe digjitale

23

Sinjalet digjitale duke bartur te

dhena analoge dhe digjitale

24

Transmetimi analog

• Sinjali analog transmetohet pa marre parasyshe permbajtjen

• Mund te jene te dhena analoge apo digjitale

• Sinjali dobesohet me kalimin e distances

• Perdoren amplifikatore per perforcimin e sinjalit

• Gjithashtu perforcohet edhe zhurma

25

Transmetimi digjital

• Integriteti I te dhenave rrezikohet nga zhurma,

• Perdoren repetiroret per

• Repetitori e pranon sinjalin

• Extracts bit pattern

• Dobesimi nuk eshte me nje problem I theksuar ne krahasim me teknologjine analoge

• Zhurma nuk perforcohet

26

Perparesite e transmetimeve

digjitale

• Teknologjia digjitale — Teknologji me kosto me te ulet

• Integriteti i te dhenave — Distanca me te largeta neper linja te kualitetit te dobet

• Shfrytezimi i kapacitetit — Linqe me gjeresi te madhe te brezit me nje kosto te arsyeshme

— Multipleksimi me efikas dhe me i lehte me teknika multipleksuese digjitale

• Siguria dhe privatesia — Enkriptimi

• Integriteti — Mund te trajtohen te dhenat analoge dhe digjitale ne te njejten

menyre te njejte

27

Demtimet pergjate

transmetimit

• Sinjali I pranuar mund te dalloje nga ai I transmetuar

• Analog – degradadimi I kualitetit te sinjalit

• Digjital – gabime gjate transmetimit te biteve

• Te shkaktuara nga

—Dobesimi

—Vonesat per shkak te shtremberimit te sinjalit

—Zhurma

28

Dobesimi

• Fuqia e sinjalit bie me kalimin e distances

• Varet edhe nga mediumi transmetues

• Fuqia e sinjalit te pranuar:

—Mund te jete e mjaftueshme per tu detektuar

• Dobesimi eshte nje funksion rrites i frekuences

29

Vonesat per shkak te shtremberimeve

• Vetem ne mediumet e kufizuara (guided media)

• Shpejtesia e shperndarjes varet nga frekuenca

30

Zhurma (1)

• Sinjale shtese te padeshiruara qe insertohen ndermjet transmetuesit dhe pranuesit

• Zhurmat termale

—Te shperndara ne menyre uniforme

—Zhurmat e bardha

• Intermodulimi

—Sinjalet qe jane shume dhe diference e frekuencave origjinale qe e ndajnje te njejtin medium

31

Zhurma (2)

• Zhurmat per shkak te nderhyrjeve (Crosstalk)

• Zhurmat impulsive

—Pulse te parregullta

—P.sh interferenca te jashtme elektromagnetike

—Amplituda e madhe

32

Kapaciteti i kanalit - 1

• Nje parameter shume i rendesishem i kanalit transmetues eshte kapaciteti i cili tregon shpejtesine maksimale me te cilen mund te transmetohen informatat neper ate kanal.

• Nyquist-i , kapacitetin e kanalit e llogarite me shprehjen:

… te transmetimi binar me dy nivele dhe

… te transmetimi binar me M nivele

33

Kapaciteti i kanalit - 2

• Formulat e sllajdit te mehershem jane formulime teorike te supozuara per rastet ideale

• Ne rastet reale duhet te merret parasyshe edhe zhurma e cila ndikon ne zvogelimin e shpejtesise se transmetimit te sinjalit neper kanalin transmetues

• Andaj, shprehjen e Nyquist-it e ka modifikuar C.Shanon.

34

Formula e Shanon-it per llogaritjen

e gjeresise se brezit

• C Shanon e ka marre parasyshe edhe zhurmen

• Raporti S/N eshte shume me rendesi te transmetimi i informacioneve digjitale

• Ky raport percakton kufirin e eperm te shpejtesise se transmetimit (kapacitetin maksimal te kanalit)

35

Shembull

• Te caktohet kapaciteti i kanalit transmetues telefonik qe ka brezin frekuencor 3100 Hz, ndersa marredhenia S/N e tij eshte 30 dB

• Zgjidhje

36

Ju falemnderit!

37