LHS (chính thức)

CNG LUT HNH S

K55CLC - KHOA LUT - VNU

CNG N TP LUT HNH S

MC LC

Cu hi.. TrangCU 1. KHI NIM V LUT HNH S. I TNG V PHNG PHP IU CHNH CA LUT HNH S .............................................................................................................................6 CU 2.V TR CA LUT HNH S TRONG H THNG PHP LUT VIT NAM ................7 CU 3.NHIM V CA LUT HNH S ...........................................................................................8 CU 4 KHOA HC LUT HNH S ...................................................................................................8 CU 30: CC LUT SA I BLHS NM 1985...............................................................................9 CU 31: S CN THIT PHI SA I BLHS NM 1985.............................................................9 CU 32: NHNG T TNG CH O C BN CA VIC SA I BLHS NM 1985.....10 CU 33: NHNG IM MI CH YU V H THNG CA BLHS NM 199:......................11 CU 34: NHNG IM MI CH YU V O LUT HNH S TRONG BLHS NM 1999. ...................................................................................................................................................................11 CU 35: NHNG IM MI CH YU V TI PHM TRONG B LUT HNH S 1999..12 CU 36. NHNG IM MI CH YU V HNH PHT V QUYT NH HNH PHT TRONG BLHS 1999................................................................................................................................13 CU 37. NHNG IM MI CH YU V CC BIN PHP THA MIN TRONG BLHS 1999...........................................................................................................................................................14 CU 38: NHNG IM MI TRONG PHN CC TI PHM BLHS 1999? ..........................14 CU 39: KHI NIM V S LNG (H THNG) CC NGUYN TC CA LUT HNH S VIT NAM?.......................................................................................................................................15 CU 40: NI DUNG C BN, S TH HIN TRONG BLHS 1999 & NGHA CA NGUYN TC PHP CH?.................................................................................................................15

1

CNG LUT HNH S


CU 41: NI DUNG C BN, S TH HIN TRONG BLHS 1999 V NGHA CA NGUYN TC BNH NG TRC LHS? A) NI DUNG C BN:........................................................................................................................16 CU 42: NI DUNG C BN, S TH HIN TRONG BLHS NM 1999 & NGHA CA NGUYN TC CNG MINH...............................................................................................................17 CU 43: NI DUNG C BN, S TH HIN TRONG BLHS NM 1999 & NGHA CA NGUYN TC NHN O..................................................................................................................18 CU 44: NI DUNG C BN, S TH HIN TRONG BLHS NM 1999 & NGHA CA NGUYN TC KHNG TRNH KHI TRCH NHIM..............................................................20 CU 45: NI DUNG C BN, S TH HIN TRONG BLHS NM 1999 & NGHA CA NGUYN TC TRCH NHIM DO LI...........................................................................................21 CU 46: NI DUNG C BN, S TH HIN TRONG BLHS NM 1999 & NGHA CA NGUYN TC TRCH NHIM C NHN.......................................................................................23 CU 47: KHI NIM V CU TO CA O LUT HNH S VIT NAM...........................23 CU 48: HIU LC CA O LUT HNH S THEO KHNG GIAN.....................................24 CU 49: HIU LC CA O LUT HNH S V THI GIAN................................................25 CU 50: VN HIU LC HI T CA O LUT HNH S..............................................26 CU 51: GII THCH O LUT HNH S....................................................................................26 CU 52: VIC P DNG NGUYN TC TNG T TRONG PLHS VIT NAM...................27 CU 53: KHI NIM V NHNG C IM C BN CA CA TNHS.................................28 CU 54: C S CA TRCH NHIM HNH S.............................................................................29 CU 55: NHNG IU KIN CA TNHS........................................................................................29 CU 56: CH NH THI HIU TRUY CU TNHS THEO BLHS NM 1999 (IU 23)........30 CU 57: KHI NIM MIN TNHS V LIT K NHNG TRNG HP C MIN TNHS TRONG PHN CHUNG V PHN CC TI PHM BLHS NM 1999.......................................30 CU 58: MIN TRCH NHIM HNH S DO S CHUYN BIN CA TNH HNH.............31 CU 59: MIN TNHS DO HNH VI TCH CC (S N NN HI CI) CA NGI PHM TI............................................................................................................................................................33 CU 60: MIN TNHS DO C VN BN I X............................................................................34 CU 61: PHN BIT MIN TNHS VI MIN HNH PHT.........................................................35 CU 62: BN CHT X HI PHP L CA TI PHM TRONG 5 HNH THI KINH T X HI TNG NG CA LCH S NHN LOI?.....................................................................35 CU 63: KHI NIM TI PHM?.....................................................................................................36 CU 64: NHNG NT CH YU CA C IM TH NHT CA TI PHM HNH VI NGUY HIM CHO X HI?................................................................................................................37

2

CNG LUT HNH S


CU 65: : NHNG NT CH YU CA C IM TH HAI CA TI PHM TNH TRI PHP LUT CA TI PHM?................................................................................................38 CU 66: NHNG NT CH YU CA DC IM TH BA CA TI PHM L HNH VI C THC HIN MT CCH C LI (C HOC V )...................................................39 CU 67: NHNG NT CH YU CA C IM TH T CA TI PHM L HNH VI DO NGI C NNG LC TNHS THC HIN ?..........................................................................40 CU 68: NHNG NT CH YU CA C IM TH NM CA TI PHM L HNH VI DO NGI TUI CHU TNHS THC HIN ?.....................................................................40 CU 69: HY PHN BIT TI PHM V CC HNH VI VPPL KHC?.................................40 CU 70: PHN BIT TI PHM V VI PHM O C...........................................................41 CU 71: S KHC NHAU C BN NHT GIA HNH VI TI PHM VI HNH VI TRI O C?..............................................................................................................................................42 CU 72: NH NGHA PHN LOI TI PHM: ..........................................................................42 CU 73: CC TIU CH PHN LOI TI PHM TRONG PHN CHUNG CA LUT HNH S .............................................................................................................................................................43 CU 74: CC TIU CH PHN LOI TI PHM TRONG PHN RING ...............................43 CU 75: CH NH PHN LOI TI PHM TRONG BLHS VIT NAM NM 1999..............44 CU 76:KHI NIM CU THNH TI PHM V KHI NIM CC YU T CU THNH TI PHM?.............................................................................................................................................44 CU 77: PHN BIT DU HIU BT BUC V DU HIU KO BT BUC CA CTTP ?..45 CU 78: CC CN C PHN LOI CTTP ?....................................................................................45 CU 79: MQH CA CTTP V TNHS?...............................................................................................46 CU 80: KHI NIM KHCH TH CA TI PHM V S PHN LOI CA N...............47 CU 81: KHI NIM I TNG TC NG CA TI PHM V S PHN LOI CA N?...........................................................................................................................................................48 CU 82: KHI NIM KHCH TH CA TI PHM V S PHN LOI CA N?.............49 CU 83: KHI NIM I TNG TC NG CA TI PHM V S PHN LOI CA N.............................................................................................................................................................49 CU 84: PHN BIT KHCH TH CA TI PHM V I TNG TC NG CA TI PHM.......................................................................................................................................................49 CU 85. KHI NIM MT KHCH QUAN CA TI PHM.......................................................50 CU 86. KHI NIM HNH VI NGUY HIM CHO X HI V CC DNG CA N..........51 CU 87. KHI NIM HU QU NGUY HIM CHO X HI V CC DNG CA N.........53 CU 88. MI QUAN H NHN QU GIA HNH VI V HU QU NGUY HIM CHO X HI............................................................................................................................................................54 CU 89. NHNG DU HIU KHC THUC MT KHCH QUAN CA TI PHM............55 3

CNG LUT HNH S


CU 90. KHI NIM CH TH CA TI PHM V NHNG DU HIU CHUNG CA N. 1. KHI NIM: .....................................................................................................................................57 CU 91. CH TH C BIT CA TI PHM V NHNG DU HIU C TRNG RING CU CH TH C BIT.....................................................................................................57 CU 92. NHN THN NGI PHM TI.......................................................................................58 CU 93. KHI NIM MT CH QUAN CA NGI PHM TI V CC DU HIU CA N.............................................................................................................................................................59 1. KHI NIM: ......................................................................................................................................59 CU 94. KHI NIM LI HNH S V CC HNH THC CA N.........................................60 CU 95: KHI NIM LI C V CC DNG LI C ?.......................................................61 CU 96: PHN BIT LI C TRC TIP V C GIN TIP?.........................................61 CU 97: KHI NIM LI V V CC DNG LI V ?.......................................................62 CU 98: PHN BIT LI V V QU T TIN V LI V V CU TH?.......................62 CU 99: VN HN HP LI ?.....................................................................................................63 CU 100: S KIN BT NG V PHN BIT N VI LI V V CU TH?..................63 CU 101: NG C PHM TI?.......................................................................................................64 CU 102: MC CH PHM TI.......................................................................................................65 CU 103: SAI LM V PHP L.......................................................................................................65 CU 104: SAI LM V THC T V CC DNG CA N.........................................................66 CU 105: KHI NIM CC GIAI ON PHM TI.....................................................................67 CU 106: CHUN B PHM TI........................................................................................................68 CU 107: PHM TI CHA T......................................................................................................69 CU 108: TI PHM HON THNH, PHN BIT VI TI PHM KT THC....................71 CU 109: T NA CHNG CHM DT PHM TI.................................................................72 CU 110: KHI NIM NG PHM V NHNG DU HIU KHCH QUAN V CH QUAN CA NG PHM....................................................................................................................73 CU 111: NHNG LOI NGI NG PHM..............................................................................74 CU 112: CC HNH THC NG PHM......................................................................................75 CU 113: VN TRCH NHIM HNH S TRONG NG PHM........................................75 CU 114: HNH VI CHE GIU TI PHM V KHNG T GIC TI PHM......................76 CU 115: KHI NIM LOI TR TNHS?........................................................................................77 CU 116: KHI NIM V IU KIN CA PHNG V CHNH NG?.................................77 CU 117: KHI NIM V NHNG IU KIN CA TNH TH CP THIT?......................78 CU 118: PHN BIT LOI TR TNHS V MIN TNHS?..........................................................79 4

CNG LUT HNH S


CU 119: PHN BIT PHNG V CHNH NG VI TNH TH CP THIT?....................80 CU 124: KHI NIM V CC C IM CA BIN PHP T PHP..................................90 CU 125. NI DUNG & NHNG IU KIN P DNG CA TNG LOI BIN PHP T PHP........................................................................................................................................................90 CU 126. PHN BIT HNH PHT CHNH VI HNH PHT B SUNG..................................93 CU 127. PHN BIT HNH PHT VI CC BIN PHP T PHP........................................93 CU 128: KHI NIM V NI DUNG CA CC CN C QUYT NH HNH PHT........95 CU 129: CN C V NHNG IU KIN CA VIC QHP NH HN QUY NH CA B LUT HNH S.............................................................................................................................100 CU 130: CN C V NHNG IU KIN CA VIC QHP TRONG TRNG HP PHM NHIU TI...............................................................................................................................101 CU 131: TNG HP HNH PHT CA NHIU BN N..........................................................102 CU 132: QUYT NH HNH PHT TRONG TRNG HP CHUN B PHM TI, PHM TI CHA T......................................................................................................................102 CU 133: QUYT NH HNH PHT TRONG TRNG HP NG PHM.......................103 CU 134: BN CHT PHP L, CN C V NHNG IU KIN P DNG CH NH MIN HNH PHT...............................................................................................................................104 CU 135: BN CHT PHP L, CN C V NHNG IU KIN P DNG CH NH THI HIU THI HNH BN N......................................................................................................104 CU 136: BN CHT PHP L ,CN C V NHNG IU KIN P DNG CH NH CHP HNH HNH PHT ?..............................................................................................................105 CU 137: BN CHT PHP L, CN C P DNG V NHNG IU KIN P DNG CH NH GIM THI HN MC HNH PHT TUYN?...........................................................106 CU 138: BN CHT PHP L,CN C P DNG,IU KIN P DNG CA CH NH GIM THI HN CHP HNH HNH PHT TRONG TRNG HP C BIT?.............107 CU 139: BN CHT PHP L,CN C P DNG.IU KIN AP DNG CA CH NH N TREO?.............................................................................................................................................108 CU 140: BN CHT PHP L, CN C V NHNG IU KIN P DNG CH NH HON CHHP T:.................................................................................................................................109 CU 141: BN CHT PHP L, CN C V NHNG IU KIN P DNG CH NH TM NH CH CHHP T.................................................................................................................110 CU 142: BN CHT PHP L, CN C V NHNG IU KIN P DNG CH NH XA N TCH......................................................................................................................................110 CU 143: KHI NIM NGI CHA THNH NIN PHM TI V NGUYN TC X L V HNH S I VI H.................................................................................................................111 CU 144: CN C V NHNG IU KIN P DNG CC QUY NH CA BLHS NM 1999 V CC BIN PHP T PHP VI NGI CHA THNH NIN PHM TI...........113 5

CNG LUT HNH S


Cu 1. Khi nim v lut hnh s. i tng v phng php iu chnh ca lut hnh s . - Khi nim : + Lut hnh s l mt ngnh lut trong h thng php lut ca Nh nc ,l tng th cc quy phm php lut iu chnh nhng quan h x hi pht sinh gia nh nc v ngi thc hin ti phm bng vic quy nh phm vi nhng hnh vi nguy him

6

CNG LUT HNH S


cho x hi l ti phm v hnh pht i vi cc ti phm cng nh cc vn lin quan n vic xc nh ti phm v quyt nh hnh pht . - i tng : + L cc quan h x hi gia Nh nc v ngi phm ti xut hin khi ngi phm ti thc hin mt ti phm c lut hnh s quy nh - Phng php iu chnh : +Lut hnh s c phng php iu chnh c trng l s dng quyn lc nh nc iu chnh quan h PLHS : Phng php Quyn uy

Cu 2.V tr ca lut hnh s trong h thng php lut Vit Nam - Lut hnh s bo v cc quan h x hi c tm quan trng nht thuc cc lnh vc khc nhau ca i sng x hi (.1 ,.8 BLHS) - Lut hnh s iu chnh nhng quan h x hi gia Nh nc v ngi phm ti xut hin do ngi ny thc hin ti phm - Nh nc phi p dng cc bin php khc nhau do mc nguy him ca cc hnh vi nhm trng pht ng thi gio dc ngi vi phm v phng nga vi phm .Bin php php lut hnh s l cn thit nhm m bo cho php lut v trt t chung c tn trng .

7

CNG LUT HNH S


Cu 3.Nhim v ca Lut hnh s - Bo v ch XHCN ,bo v cc quyn v li ch hp php ca cng dn ,cc t chc ,bo v trt t php lut XHCN . - u tranh phng nga v chng ti phm - Gio dc mi ngi thc tun theo php lut , thc u tranh phng nga v chng ti phm .

Cu 4 Khoa hc lut hnh s - Khi nim :L mt ngnh khoa hc php l ,mt b phn ca khoa hc php l ni chung. - Nhim v : + Nghin cu cung cp cc d liu khoa hc cho vic xy dng v khng ngng b sung ,hon thin PLHS +Nghin cu v tng kt kinh ngim thc tin u tranh phng nga v chng ti phm ,kinh nghim p dng php lut hnh s +Nghin cu ton din nhng vn thuc i tng iu chnh ca lut hnh s ,nghin cu cc quy phm ,cc ch nh ca lut hnh s v ti phm ,CTTP,c s TNHS =>qua ,xy dng h thng l lun khoa hc ca lut hnh s ,gp phn lm cho hot ng ca cc c quan t php hnh s tin hnh ng n v c hiu qu bo v ch chnh tr ,trt t an ton x hi,tnh mng ,sc khe ,danh d nhn phm ,quyn v ti sn ca cng dn ,tng cng php ch XHCN .8

CNG LUT HNH S


+ Nghin cu lch s xy dng PLHS ,tm ra kinh nghim tt k tha hon thin lut hnh s hin hnh . - Phng php lun ca khoa hc Lut hnh s : ch ngha duy vt bin chng v ch ngha duy vt lch s.

Cu 30: Cc lut sa i BLHS nm 1985 C 4 ln sa i b sung: 1989( sa 27 iu) 1991 26 iu 1992 17 iu 1997 b sung 31 iu hon ton mi Cng vi nhu cu xy dng nh nc php quyn Vit Nam=> yu cu phi c s

i mi chnh sch hnh s

Cu 31: S cn thit phi sa i BLHS nm 1985 - Tip cn t tng php l tin b trn th gii: cng bng, nhn o, dn ch v php ch. Nh nc php quyn theo ng ngha lun tn trng quyn t do ca con ngi l nhng gi tr cao qu nht c php lut bo v, trong c LHS

9

CNG LUT HNH S


- i mi PLHS l nhn t c bn xy dng thnh cng Nh nc php quyn v PLHS chnh l nhng cn c php l u tranh phng chng ti phm v x l nghim minh nhng ngi c hnh vi phm ti - p ng nhu cu thc tin ca c s x hi mi ( s vi thi k quan lieu bao cp trc y) - BLHS nm 1985 cho thy nhng nhc im kh r rt phi c khc phc - Thay i BLHS da trn nhng thnh tu mi v l lun LHS hin i, cng nh nhng quy tc v cc quy phm c ta nhn chung ca php lut quc t=> thay i BLHS=> nng cao uy tn ca VN.

Cu 32: Nhng t tng ch o c bn ca vic sa i BLHS nm 1985 - m bo c s th ch ha ng li i mi ca ng v chnh sch hnh s chung - Phi da trn cc cn c xc thc ca vic tng kt thc tin u tranh chng ti phm ni chung v thc tin p dng PLHS hin hnh ni ring. - BLHS nm 1999 phi th hin c r s kt hp 2 yu t - tnh dn tc v tnh hin i. - Phi th hin r tinh thn ch ng u tranh chng v ngn nga ti phm ca cc c quan bo v php lut- BLHS 1999 phi th hin r s kt hp gia quy nh cc ch ti hnh s vi cc

bin php khc( kinh t, qun l gio dc)

10

CNG LUT HNH S


- Th hin cc nguyn tc tin b dn ch ca nh nc trong giai on xy dng nh nc php quyn.

Cu 33: Nhng im mi ch yu v h thng ca BLHS nm 199: - Phn chung bao gm 4 chng mi: C IV thi hiu truy cu TNHS, min TNHS, C VII quyt nh hnh pht, VII thi hiu thi hnh bn n, min chp hnh hnh pht, gim thi hn chp hnh hnh pht, IX xa n tch, b VIII. - Phn cc ti phm bao gm 4 chng mi: C XIV,XIX, XX. Ton b cc ti xm phm an ninh quc gia c chuyn sang cc chng tng ng ca BLHS. - c s phn b li s lng cc chng c nh theo s th t ca ton B lut - mt chng mc nht nh c s sp xp li tng chng ring bit theo ch nh c lp hoc khi nim c bn ca lut hnh s.

Cu 34: Nhng im mi ch yu v o lut hnh s trong BLHS nm 1999. - Loi tr: + Quy phm ca lut hnh thc ( t tng hnh s ) + Quy nh c tnh cht ty tin tr trng hp lut quy nh khc trong quy phm v hiu lc ca iu lut lm xu i tnh trng ca ngi phm ti m trc y tn ti trong cc quy phm tng ng ca BLHS nm 1985.

11

CNG LUT HNH S


- Sa i li cht nh v hiu lc ca o lut hnh s ti iu 7 bng vic c th

hn cc quy phm lien quan n hiu lc hi t ca o lut hnh s trong cc trng hp khng c li v c li cho ngi phm ti.

Cu 35: Nhng im mi ch yu v ti phm trong b lut hnh s 1999 - Phn loi ti pham t 2 nhm Ti phm t nghim trng v ti phm nghim trng thnh 4 nhm: t nghim trng, nghim trng, rt nghim trng v c bit nghim trng. - Trc y, theo khon 1 iu 15 BLHS 1985, mt ngi c hnh vi chun b thc hin mt ti phm nghim trng (c mc hnh pht cao nht quy nh trong lut t trn 5 nm t tr ln) phi chu trch nhim hnh s, nay theo quy nh ca iu 17 BLHS 1999, mt ngi c hnh vi chun b phm mt ti rt nghim trng hoc mt ti c bit nghim trng (c mc hnh pht cao nht quy nh trong luat t trn 7 nm t tr ln, chung thn hoc t hnh) mi phi chu trch nhim hnh s - Sa i, b sung nguyn tc x l ngi cha thnh nin phm ti theo hng nhn o hn ca Khon 5 iu 69 B lut Hnh s. Nng mc nh lng ti thiu truy cu trch nhim hnh s i vi 1 s loi ti phm. Sa i, b sung v mt s ti phm xm phm trt t qun l kinh t , tc ti phm v mi trng v qun l t ai , sa i, b sung cc loi ti phm v lnh vc cng ngh thng tin. - iu 19 BLHS 1985 khng loi tr trch nhim hnh s ca bt c ai c hnh vi khng t gic ti phm i vi cc ti c lit k c th trong lut. Tuy nhin, iu 22 BLHS 1999 quy nh ngi khng t gic ti phm l ng, b, cha, m, con, chu, anh, ch, em rut, v, chng ca ngi phm ti ch phi chu trch nhim hnh s trong trng hp khng t gic cc t an ninh quc gia hoc cc ti khc l ti c bit nghim trng.12

CNG LUT HNH S


Cu 36. Nhng im mi ch yu v hnh pht v quyt nh hnh pht trong BLHS 1999 - Hn ch quy nh hnh pht t hnh trong mt s hnh pht, c th l 08 loi ti phm c th (Ti hip dm- iu 111, ti La o chim ot ti sn- iu 139, ti Bun lu- iu 153, ti Lm, tang tr, vn chuyn, lu hnh tin gi, cng tri gi- iu 180, ti T chc s dng tri php cht ma ty- iu 197, ti Chim ot tu bay, tu thyiu 221, ti a hi l- iu 289 v ti Ph hy v kh qun dng, phng tin k thut qun s- iu 334) - V quyt nh hnh pht, 1 tnh tit gim nh TNHS c quy nh mi : Ngi phm ti lp cng chuc ti v Ngi phm ti l ngi c thnh tch xut sc trong sn xut, chin u, hoc tp hoc cng tc.. Theo quy nh ca iu 46 BLHS 1999, cc trng hp phm ti khi b chi phi v mt vt cht, cng tc hay cc mt khc hoc phm ti do nghip v non km khng cn c coi l tnh tit gim nh trch nhim hnh s na - Trong chng V BLHS 1999 (quy nh v hnh pht) c s thay i v c cu ca h thng hnh pht. Hnh pht ci to n v k lut qun i c loi b v b sung mt hnh pht mi l trc xut, hnh pht ny c th p dng vi tnh cch l hnh pht chnh hoc hnh pht b sung (iu 32). Hnh pht tin c quy nh mt cch c th hn trong iu 30 BLHS 1999. iu lut ny ch r trong nhng trng hp no pht tin c p dng l hnh pht chnh v trong trng hp no c p dng l hnh pht b sung. Ngoi ra, iu lut cn quy nh mt ni dung mi v phng php thi hnh hnh pht tin l tin pht c th c np mt ln hoc nhiu ln trong thi hn do ta n p dng trong bn n.

13

CNG LUT HNH S


Cu 37. Nhng im mi ch yu v cc bin php tha min trong BLHS 1999 Trc y trong php lut HS VN, min trch nhim HS cha c nh lm lut ghi nhn vi tnh cht l mt ch nh c lp nhng trong thc t v mt s vn bn php l ghi nhn v p dng vi nhiu tn gi khc nhau nh tha min trch nhim hnh s, min t, tha bng b co, min ngh cho b co, min ht c ti Qua thc tin p dng, ch nh min TNHS c sa i, b sung v hon thin hn. Trong BLHS nm 1999, ch nh min TNHS c ghi nhn ti cc iu 19, 25, 69, 80, 289, 290 v 314. Theo , cc quy nh v min TNHS bao gm hai loi: quy nh c tnh cht bt buc, tc l dt khot c min TNHS v quy nh c tnh cht tu nghi, tc l c th c min TNHS

Cu 38: Nhng im mi trong Phn cc ti phm BLHS 1999? - Quy nh trc tip hnh pht b sung ti cc khon cui cng ca 177 iu ca i a s cc iu tng ng vi mi ti phm c th khi xy dng cc CTTP trong BLHS 1999 ( tr 3 chng: XI, XIII, XXIV) ch khng quy nh ti cc iu cui cng ca mi chng nh trong BLHS 1985. - Xy dng 1 chng mi hon ton m trong ti phm ha mt lot cc hnh vi xm hi mi trng l Chng XVII Cc ti phm v mi trng. - Phi ti phm ha i vi mt s hnh vi m trc y BLHS 1985 quy nh l ti phm nh: + Ti chng ph Nh nc XHCN (iu 86) + Ti ph hy tin t ( iu 98) + Ti lm st gia sc ( iu 184) + Ti sn xut hoc bun bn ru. thuc l tri php (iu 183) - Loi b hnh pht t hnh ra khi 13 CTTP trn tng s 40 CTTP m trc y BLHS 1985 c quy nh hnh pht ny.14

CNG LUT HNH S


Cu 39: Khi nim v s lng (h thng) cc nguyn tc ca lut hnh s Vit Nam? a) Khi nim: - L nhng t tng ch o v l nh hng c bn c th hin trong PLHS (thc nh), cng nh trong vic gii thch v trong thc tin p dng PLHS thng qua 1 hay nhiu quy phm (hoc ch nh) ca n. - Cc nguyn tc ca LHS l nn tng ch yu ca hot ng sng to v p dng php lut trong u tranh phng v chng ti phm. b) S lng: - Mc d cc nguyn tc ca LHS vn cha c ghi nhn chnh thc trong BLHS Vit Nam vi tnh cht l 1 ch nh ring bit, nhng thng qua nghin cu thc tin p dng PLHS nc ta, chng ta c th xc nh 7 nguyn tc c bn sau y: + Nguyn tc php ch + Nguyn tc bnh ng trc PL + Nguyn tc cng minh + Nguyn tc nhn o + Nguyn tc khng trnh khi trch nhim + Nguyn tc trch nhim do li + Nguyn tc trch nhim c nhn

Cu 40: Ni dung c bn, s th hin trong BLHS 1999 & ngha ca nguyn tc php ch? a) Ni dung c bn: - Bt k 1 hnh vi no ch b coi l ti phm v b trng pht bng ch ti php l hnh s v cc hu qu php l hnh s khc ca vic thc hin hnh vi ch v phi do BLHS quy nh.15

CNG LUT HNH S


- a v php l- cc quyn v ngha v ca ngi phm ti c min trch nhim hnh s hoc khng b truy cu TNHS do ht thi hiu, ca ngi b kt n c min hnh pht hoc khng phi chp hnh bn n do ht thi hiu cng nh ca ngi chp hnh xong hnh pht v c xa n tch khng th b hn ch so vi a v ca nhng cng dn khc khng c n tch. - Vic thc hin PLHS nht thit phi trn c s tun th, chp hnh v p dng nghim chnh v nht qun cc quy phm PLHS. - Tuyt i khng c p dng LHS theo nguyn tc tng t. b) S th hin trong BLHS: - on 2 iu 1: BLHS quy nh ti phm v hnh pht vi ngi phm ti. - iu 2: Ch ngi no phm 1 ti c BLHS quy nh mi phi chu TNHS. - Khon 1 iu 23: Khi ht thi hn do BLHS quy nh th ngi phm ti khng b truy cu TNHS, c) ngha: - Gp phn c th ha trong BLHS nguyn tc Hin nh. - Ph hp vi t tng tin b ca nhn loi khng c ti phm, khng c hnh pht nu iu khng c lut quy inh. - Chng li nguyn tc tng t - nguyn nhn ch yu dn n tnh trng v php lut, ty tin, xm phm cc quyn v t do ca cng dn.

Cu 41: Ni dung c bn, s th hin trong BLHS 1999 v ngha ca nguyn tc bnh ng trc LHS? a) Ni dung c bn: - Nhng ngi phm ti u phi chu trch nhim 1 cch bnh ng trc LHS khng phn bit gii tnh, dn tc, tn gio, chnh kin, ngh nghip, a v x hi, v tnh trng ti sn. b) S th hin trong BLHS:16

CNG LUT HNH S


- on 1 khon 2 iu 3: Mi cng dn u bnh ng trc php lut, khng phn bit nam, n, dn tc, tn ngng, tn gio, thnh phn, a v x hi. c) ngha: - Gp phn c th ha nguyn tc Hin nh ( iu 52) - Ph hp vi t tng php l tin b ca nhn loi v s bnh ng ca tt c mi ngi trc php lut. - Nh l thnh qu ca cuc u tranh chng li tnh trng c quyn, c li v bt bnh ng ca nn t php hnh s vi bn cht n p v d man ca ch chim hu n l, phong kin hay pht xt.

Cu 42: Ni dung c bn, s th hin trong BLHS nm 1999 & ngha ca nguyn tc cng minh. a) Ni dung c bn: - Hnh pht, cc bin php t php v cc ch nh php l hnh s khc c p dng vi ngi phm ti phi ph hp vi: + Tnh cht, mc nghim trng ca ti phm xy ra + ng c, mc ch phm ti + Mc li + Tnh cht nguy him cho x hi + Nhn thn ngi phm ti - Khng ngi phm ti no c th phi chu TNHS 2 ln v cng 1 ti phm. b) S th hin trong BLHS nm 1999:17

CNG LUT HNH S


Ni dung c bn ca nguyn tc ny c th nhn thy ti cc quy phm: + on 2 v 3 khon 2 iu 3: nghim tr ngi ch mu, cm u, ch huy,, khoan hng i vi ngi t th,t nguyn sa cha hoc bi thng thit hi + Trong trng hp trc khi hnh vi phm ti b pht gic, ngi phm ti c th c min TNHS nu th hin s n nn hi ci bng vic thc hin nhng hnh vi nht nh theo lut nh (khon 2 iu 25) + H thng hnh pht (iu 29 35) + iu 45 54 (iu 46: Cc tnh tit gim nh TNHS, iu 48: Cc tnh tit tng nng TNHS, iu 54: Min hnh pht) c) ngha: - Ph hp vi t tng php l tin b ca nhn loi v s cng bng ca php lut. - Th hin trong Cng c quc t nu bng cc quy nh cm kt n hoc trng pht 2 ln i vi cng 1 ti phm (im 7 iu 15)

Cu 43: Ni dung c bn, s th hin trong BLHS nm 1999 & ngha ca nguyn tc nhn o. a) Ni dung c bn:

18

CNG LUT HNH S


- Hnh pht, cc bin php t php v ch nh php l hnh s khc c p dng vi ngi phm ti khng nhm mc ch gy au n v th xc, h thp nhn phm ca con ngi. - Trong vic gy thit hi v mt php l hnh s m thiu d ch l 1 trong 5 c im ca ti phm - thiu 1 trong 5 iu kin ca TNHS, th hnh vi y khng phi l ti phm, ngi thc hin hnh vi y khng phi l ch th ca ti phm, do TNHS c loi tr. - Mc TNHS ca ngi phm ti l : ngi c nng lc TNHS hn ch, ngi cha thnh nin, ph n c thai hoc nui con nh, ngi qu gi yu hoc mc bnh him ngho c gim nh hn so vi ngi bnh thng phm ti. b) S th hin trong BLHS nm 1999: - i vi ngi ln u phm ti t nghim trng, hi ci, th c th p dng hnh pht nh hn hnh pht t hoc gia nh gim st, gio dc (on 3 khon 2 iu 3) - Ngi chp hnh xong hnh pht c to iu kin lm n,khi c iu kin do lut nh th xa n (khon 5 iu 3) - Cc trng hp tuy v hnh thc l s gy thit hi v mt php l hnh s nhng khng b BLHS coi l ti phm: khon 4 iu 8, cc iu 11 13, khon 1 iu 15, on 1 iu 16. - Min TNHS do ngi phm ti t na chng chm dt ti phm (khon 1 iu 19)

19

CNG LUT HNH S


- Min TNHS (iu 25), min hnh pht (iu 54), cc tnh tit gim nh TNHS (iu 46), quyt nh hnh pht nh hn lut nh (iu 47) - Cc iu t 57 63, cc quy nh i vi ngi cha thnh nin phm ti (iu 68 77) c) ngha: - Gp phn c th ho trong BLHS cc quy nh ca Hin php nm 1992 - Ph hp vi t tng php l tin b ca nhn loi v s nhn o ca php lut c th hin trong 2 vn bn quc t ca Lin hp quc (Tuyn ngn nhn quyn, Cng c quc t)

Cu 44: Ni dung c bn, s th hin trong BLHS nm 1999 & ngha ca nguyn tc khng trnh khi trch nhim. a) Ni dung c bn: - Nhng ngi phm ti phi chu TNHS theo cc quy nh ca Lut hnh s, nu khng c cc cn c lut nh min TNHS hay min hnh pht th h phi chu hnh pht hoc cc bin php tc ng c tnh cht php l hnh s khc do BLHS quy nh. b) S th hin trong BLHS nm 1999: - Mi hnh vi phm ti phi c x l cng minh theo ng php lut (khon 1 iu 3) - BLHS c p dng vi mi hnh vi phm ti trn lnh th Vit Nam (khon 1 iu 5)20

CNG LUT HNH S


- Ngi vi phm cc iu kin hp php ca Phng v chnh ng v Tnh th cp thit u phi chu TNHS (khon 2 iu 16, khon 2 iu 17) - Ngi phm ti phi chu TNHS trong mt lot cc trng hp do BLHS quy nh l say ru hoc cht kch thch mnh khc (iu 14) - Chun b phm ti rt nghim trng hoc c bit nghim trng (on 2 iu 17), phm ti cha t (on 2 iu 18), hnh vi t chm dt ti phm c yu t cu thnh ca 1 ti phm khc (on 2 iu 19). c) ngha: - Th hin mi quan h cht ch vi 2 nguyn tc php ch v bnh ng trc php lut. - Phn nh r nguyn tc x l trong php lut hnh s Vit Nam: mi hnh vi phm ti phi c pht hin kp thi, x l nhanh chng, cng minh theo ng php lut. - Th hin phng chm: Khng b lt ti phm, trnh lm oan ngi v ti.

Cu 45: Ni dung c bn, s th hin trong BLHS nm 1999 & ngha ca nguyn tc trch nhim do li. a) Ni dung c bn: - Khng ai c th phi chu TNHS v hnh vi nguy him cho x hi cng nh v vic gy nn hoc e do thc t gy thit hi cho cc li ch c bo v bi PLHS m khng phi do li ca mnh.21

CNG LUT HNH S


- Hnh vi gy thit hi cho x hi nhng ch th khng c li i vi vic (do nhng l do khc nhau nh h b mc bnh tm thn hay do bt kh khng) th khng b coi l ti phm v ch th khng phi chu TNHS. b) S th hin trong BLHS nm 1999: - Nghim tr ngi c gy hu qu nghim trng (on 3 khon 2 iu 3) - Tnh cht li ca hnh vi trong khi nim ti phm (khon 1 iu 8) - Ch nh li (cc iu t 9 12) - Ch nh ti phm (iu 49) - Trong mt lot cc Cu thnh ti phm c bn m du hiu bt buc ca chng c nh lm lut xy dng trn c s cc hnh thc li (cc iu 98, 99, 104, 105, 106) c) ngha: - Nguyn tc c li xut pht t chc nng gio dc ca ngnh lut hnh s. Chc nng ny khng th thc hin khi truy cu TNHS mt ngi m h khng c li. - Ch c php buc ti ch quan m khng c php buc ti khch quan (truy cu khch quan = truy cu TNHS ch cn c vo hnh vi khch quan m khng xt n li (ch quan) ca ch th).

22

CNG LUT HNH S


Cu 46: Ni dung c bn, s th hin trong BLHS nm 1999 & ngha ca nguyn tc trch nhim c nhn. a) Ni dung c bn: - Ch bn thn ngi no c li trong vic thc hin hnh vi nguy him cho x hi m lut hnh s quy nh l ti phm mi phi chu TNHS. (Khng th v li ca c nhn ngi phm ti m truy cu TNHS nhng ngi khc - nhng ngi rut tht, thn thch, b con h hng, bn b gn gi vi ngi ). b) S th hin trong BLHS nm 1999: - Ch c ngi phm ti mi phi chu TNHS (iu 2) - Nguyn tc x l i vi tng loi ngi phm ti (cc on 2 3 khon 2 v cc khon 3, 4 v 5 iu 3) - Cc iu lin quan n ch nh li (t 8 12, iu 49) - Quyt nh hnh pht trong trng hp ng phm (iu 53) c) ngha: - Loi tr nguyn tc TNHS tp th vi bn cht n p v d man di cc ch chim hu n l, phong kin, pht xt v cc quyn cc th loi.

Cu 47: Khi nim v cu to ca o lut hnh s Vit Nam 1. Khi nim o lut hnh s Vit Nam l vn bn do Quc hi ban hnh, ni dung gm cc qui phm qui nh v ti phm v hnh pht. o lut hnh s c th l BLHS hoc mt o23

CNG LUT HNH S


lut hnh s n hnh qui nh TNHS i vi mt hoc mt s ti phm nht nh , BLHS l o lut hnh s hon chnh nht tp hp y cc quy phm php lut hnh s 2. Cu to BLHS 1999 cu to chia lm 2 phn: Phn chung v phn cc ti phm + Phn chung: gm cc qui phm qui inh nhim v ca BLHS, nguyn tc ca lut hnh s, c s ca TNHS, hiu lc ca BLHS, cc khi nim chung v ti phm v hnh pht, cc ch nh khc lin quan n vic xc nh ti phm v quyt nh hnh pht, nhng qui nh v TNHS vi ngi cha thnh nin phm ti + Phn cc ti phm: gm nhng qui nh du hiu php l ca cc ti phm c th, loi hnh pht v mc hnh pht i vi cc ti phm Trong 2 phn ny th cc qui phm c tp hp thnh cc chng v trong mt chng ca Phn cc ti phm c th chia thnh nhiu mc. Cc ti phm c qui nh theo nhm tng ng vi khch th loi ca ti phm. Mt iu lut thuc phn cc ti phm BLHS c th qui nh mt ti danh hoc nhiu ti danh, mi ti danh c th ch gm mt loi CTTP nhng thng thng th gm nhiu loi CTTP: cu thnh c bn, cu thnh tng nng, cu thnh gim nh

Cu 48: Hiu lc ca o lut hnh s theo khng gian. BLHS c p dng i vi mi hnh vi phm ti thc hin trn lnh th nc Cng ha XHCN Vit Nam. Khi nim lnh th quc gia cn c m rng ti cc tu qun s v my bay qun s VN ang bt c ni no, tu bin dn dng ca VN ang i li trn bin khi, my bay dn dng ca VN ang trn ng bay. Nhng ngi nc ngoi c hng cc quyn min tr t php nu phm ti trn lnh th VN th TNHS vi h c gii quyt theo con ng ngoi giao vi chnh ph nc h, h khng b a ra xt x trc Ta n Vit Nam.24

CNG LUT HNH S


Cng dn VN phm ti ngoi lnh th nc CHXHCNVN c th b truy cu trch nhim hnh s ti VN theo b lut ny. Cng dn VN phm ti nc ngoi, b Ta n nc ngoi xt x v ang chp hnh hnh pht nu iu kin cho php, h c th c a v chp hnh hnh pht ti VN, trong trng hp ny Ta n VN khng xt x na. Nu h thc hin hnh vi phm ti nc ngoi v lut HSVN quy nh hnh vi m h thc hin l ti phm th c th a ra xt x ti Ta n VN theo LHSVN. Nhng ngi khng c quc tch thng tr ti VN nu phm ti nc ngoi cng c th b truy cu trch nhim hnh s theo LHSVN, ti Ta n VN( KHon 1 iu 6 BLHS ). Ngi nc ngoi thc hin ti phm ngoi lnh th VN, c th b truy cu TNHS theo BLHS VN nm 1999 trong nhng trng hp c quy nh trong cc iu c quc t m nc CHXHCNVN k kt hay tham gia( Khon 2 iu 6 BLHS ). BLHSVN hin hnh quy nh ti chng XXI cc ti ph hoi ha bnh, gy chin tranh xm lc; ti chng loi ngi; ti phm chin tranh; ti tuyn m lnh nh thu; ti lm lnh nh thu l c s php l truy cu TNHS vi ngi nc ngoi hoc ngi khng c quc tch thc hin ti phm ngoi lnh th VN.

Cu 49: Hiu lc ca o lut hnh s v thi gian. Vn c hiu lc ca o lut HS VN theo thi gian, thc tin c cc trng hp sau y: - C hiu k t ngy c cng b chnh thc. - Khi c cng b chnh thc o lut vn cha c hiu lc thi hnh. Thi im bt u c hiu lc c quy nh trong mt vn bn ring bit ca Quc hi.25

CNG LUT HNH S


Khon 1 iu 7 BLHS nm 1999 quy nh iu lut p dng i vi mt hnh vi phm ti l iu lut ang c hiu lc thi hnh khi hnh vi phm ti c thc hin. o lut HS chm dt hiu lc khi Quc hi ban hnh o lut khc thay th.

Cu 50: Vn hiu lc hi t ca o lut hnh s. Trng hp Nh nc quy nh p dng mt o lut HS gii quyt TNHS vi ti phm thc hin trc khi ban hnh o lut ta ni rng o lut hnh s c hiu lc hi t. BLHS nm 1999 ca Nh nc ta v c bn khng c hiu lc hi t. Cc quy nh khng c li cho ngi phm ti th khng p dng i vi hnh vi phm ti c thc hin trc khi iu lut c hiu lc thi hnh. Cc quy nh c li cho ngi phm ti th c p dng i vi hnh vi phm ti thc hin trc khi iu lut c hiu lc thi hnh.

Cu 51: Gii thch o lut hnh s. Gii thch o lut hnh s l lm sng t ni dung, t tng cc quy phm PLHS, bo m nhn thc v thc hin chnh xc, thng nht lut hnh s. Phn loi (theo ch th gii thch): + Gii thch chnh thc lut hnh s do y ban Thng v Quc hi tin hnh, thng qua cc vn bn.

26

CNG LUT HNH S


+ Gii thch ca c quan xt x: Ta n khi xt x v n hnh s phi chn quy phm PLHS ph hp v gii thch p dng chng. Trong qu trnh xt x v n hnh s, s gii thch ca Ta n c gi tr bt buc trong phm vi hiu lc ca bn n . + Gii thch lut hnh s c tnh cht khoa hc: c trnh by trong cc bi bo, cc bo co khoa hc; khng c gi tr php l bt buc; gip pht trin khoa hc, nng cao t duy, kin thc php l cho mi ngi.

Cu 52: Vic p dng nguyn tc tng t trong PLHS Vit Nam. - Cc khi nim: + p dng tng t PLHS: l da vo cc nguyn tc chung ca PLHS v thc php lut XHCN truy cu TNHS ngi thc hin hnh vi nguy him cho x hi nhng cha c lut quy nh v khng tng t vi mt ti phm no c lut hnh s quy nh. + p dng tng t quy phm PLHS: l cn c vo quy phm quy nh mt ti phm x l mt hnh vi nguy him cho x hi cha c quy nh l ti phm, nhng tng t vi ti phm c quy nh trong quy phm . - Lut hnh s Vit Nam khng p dng nguyn tc tng t m bo nguyn tc php ch, m bo PLHS c p dng thng nht, hng ti tiu chun vn minh tin b ca lut hnh s.

27

CNG LUT HNH S


Cu 53: Khi nim v nhng c im c bn ca ca TNHS 1. Khi nim TNHS l hu qu php l ca vic thc hin ti phm m c nhn ngi phm ti phi gnh chu trc Nh nc v hnh vi phm ti ca mnh v c thc hin bng hnh pht v cc bin php cng ch hnh s khc theo qui nh ca nh nc. 2. c im ca trch nhim hnh s 1.1. TNHS l mt dng c th ca trch nhim php l v l dng trch nhim php l nghim khc nht, V vy TNHS tho mn tt c cc du hiu ca trch nhim php l ni chung v cc du hiu c c th ha trong lut hnh s 1.2. TNHS l hu qu php l tt yu ca vic thc hin ti phm, TNHS ch pht sinh khi c s vic ti phm (nguyn tc khng trnh khi TNHS) 1.3. Bn cht ca trch nhim hnh s l s ln n ca nh nc i vi hnh vi phm ti bng cch p dng cc bin php cng ch hnh s i vi ngi phm ti 1.4. TNHS l quan h php lut c bit gia Nh nc v ngi thc hin ti phm . NN c quyn thng qua cc c quan bo v php lut v Ta n truy cu TNHS v p dng cc bin php cng ch i vi ng phm ti. Ngi phm ti c ngha v phi chu cc hu qu php l bt li v c quyn i hi nh nc truy cu TNHS trong phm vi lut qui nh 1.5. TNHS mang tnh cng. Ch nh nc mi c quyn truy cu TNHS i vi ng phm ti v TNHS ca ngi phm ti l i vi nh nc, i vi x hi ch khng phi i vi c quan, t chc hay c nhn no. 1.6. TNHS l trch nhim c nhn, php nhn khng phai chu TNHS

28

CNG LUT HNH S


Cu 54: C s ca trch nhim hnh s C s ca TNHS l nhng cn c buc ngi phi chu TNHS, c th: - C s khch quan: Vic thc hin hnh vi nguy him cho x hi m lut hnh s qui nh l ti phm - C s ch quan: Li ca ngi phm ti khi thc hin hnh vi nguy him cho x hi . C s ca TNHS l vic thc hin nhng hnh vi tha mn cc du hiu ca

CTTP. Nhng khng c ngha CTTP l c s ca TNHS v CTTP l khun mu php l cho ti phm c xy dng trn c s tng hp cc du hiu cn v c trng cho tng ti phm. l khun mu php l, t mnh CTTP khng th l c s ca TNHS.

Cu 55: Nhng iu kin ca TNHS iu kin ca TNHS l nhng cn c ring cn v , c tnh cht bt buc m lut hnh s qui nh v ch khi no tng hp tt c cc cn c th mt ngi mi phi chu TNHS, c th: - thc hin hnh vi nguy him cho x hi , gy thit hi hoc e da gy thit hi cho cc quan h x hi c BLHS bo v - Hnh vi c BLHs qui nh l ti phm - Ngi c anwng lc TNHS - Ngi tui chu TNHS theo qui nh ti iu 12 BLHS - Ngi c li trong vic thc hin hnh vi nguy him cho x hi

29

CNG LUT HNH S


Cu 56: Ch nh thi hiu truy cu TNHS theo BLHS nm 1999 (iu 23)1. Khi nim

Thi hiu truy cu TNHS l thi hn do BLHS qui nh m khi ht hn v tha mn mt s iu kin th ngi phm ti khng b truy cu TNHS na 2. Nhng iu kin c th hng min TNHS do ht thi hiu- K t khi thc hin ti phm tri qua mt thi hn do BLHS qui nh :

+ 5 nm i vi ti phm t nghim trng. + 10 nm i vi ti phm nghim trng. + 15 nm i vi ti phm rt nghim trng. + 20 nm i vi ti phm c bit nghim trng. - Trong thi hn qui nh trn, ngi phm ti khng c phm ti mi m BLHS qui nh mc pht cao nht l trn mt nm - Trong thi hn trn ngi phm ti khng c tnh trn trnh hoc mc d ngi phm ti trn trnh nhng khng c lnh truy n ca c quan c thm quyn - Khng p dng thi hiu i vi cc ti xm phm an ninh quc gia v cc ti chng ha bnh, chng loi ngi v ti phm chin tranh

Cu 57: Khi nim min TNHS v lit k nhng trng hp c min TNHS trong Phn chung v Phn cc ti phm BLHS nm 1999. - Khi nim Min TNHS: l min hu qu php l i vi ngi thc hin ti phm khi c nhng iu kin theo quy nh ca php lut. - Nhng trng hp c min TNHS trong Phn chung:

30

CNG LUT HNH S


+ Min TNHS do s chuyn bin ca tnh hnh. + Min TNHS do hnh vi tch cc ca ngi phm ti. + Min TNHS do i x. + T na chng chm dt vic phm ti. (19) + Ngi cha thnh nin phm ti (vi ti t nghim trng; ti nghim trng, nhiu tnh tit gim nh, gy hi khng ln, c gia nh - t chc nhn gim st, gio dc) (69) -Nhng trng hp c min TNHS trong Phn cc ti phm: + Ngi nhn lm gin ip, nhng khng thc hin nhim v v t th, thnh khn khai bo vi c quan nh nc c thm quyn. (K3 80) + Ngi a hi l (khng b p buc) ch ng khai bo trc khi b pht gic. (K6 289) + Ngi mi gii hi l ch ng khai bo trc khi b pht gic (K6 290) + Ngi khng t gic ti phm c hnh ng can ngn ngi phm ti hoc hn ch tc hi ca ti phm. (K3 314)

Cu 58: Min trch nhim hnh s do s chuyn bin ca tnh hnh 1. Khi nim: - c quy nh ti khon 1 iu 25 BLHS 199931

CNG LUT HNH S


- Ngi phm ti c min TNHS nu khi tin hnh iu tra, truy t hoc xt x, do chuyn bin ca tnh hnh m hnh vi ca ngi phm ti hoc ngi phm ti khng cn nguy him cho x hi na. 2. c im: - S chuyn bin ca tnh hnh l s thay i cc iu kin x hi trong phm vi ton x hi, a phng, c quan hoc gia nh. - Gm 2 trng hp min TNHS :+ Trong qu trnh iu tra, truy t hoc xt x, do s chuyn bin ca tnh

hnh m hnh vi ca ngi phm ti khng cn nguy him cho x hi na (VD: thay i c ch qun l kinh t: git sc vt) + Trong qu trnh iu tra, truy t hoc xt x, do chuyn bin ca tnh hnh m ngi phm ti khng cn nguy him cho x hi na (VD: ngi phm ti mc bnh him ngho) - Mang tnh bt buc, p dng vi tt c cc loi ti phm (ti khon 3, iu 8), min l c cn c php l chung v phi thuc 1 trong 2 trng hp nu trn. - Tuy nhin nu phn tch 2 trng hp nu trn s khng ph hp vi thc tin. V khng th min trch nhim vi ngi phm ti nu do s chuyn bin tnh hnh m hnh vi ca ngi phm ti khng cn nguy him cho x hi na nhng ngi phm ti vn cn nguy him vi x hi.

32

CNG LUT HNH S


Cu 59: Min TNHS do hnh vi tch cc (s n nn hi ci) ca ngi phm ti. 1. Khi nim: - c quy nh ti khon 2 iu 25 BLHS 1999 - Ngi phm ti c min TNHS trong trng hp trc khi hnh vi phm ti b pht gic, ngi phm ti t th, khai r s vic gp phn c hiu qu vo vic pht hin v iu tra ti phm, c gng hn ch n mc thp nht hu qu ca ti phm. 2. c im: - C tnh cht tu nghi (c th c min) - Ngi phi t th v ti phm cha b pht gic; phi khai r s vic, gp phn c hiu qu vo vic pht hin v iu tra ti phm (c ngha khai y tt c hnh vi phm ti ca mnh, ca nhng ngi ng phm khc, gip c quan iu tra pht hin ti phm). Ngoi ra, cng vi vic t th, ngi phm ti phi ch ng ngn chn hu qu ca ti phm, c ngha ch ng lm cho hu qu khng xy ra hoc hn ch ti mc thp nht nhng thit hi cho Nh nc, cho t chc hoc cho cng dn. - T th l vic ngi phm ti t mnh ra trnh din trc c quan Nh nc c thm quyn thng bo v hnh vi phm ti ca mnh sau khi phm ti v trc khi hnh vi phm ti hoc bn thn ngi b pht hin - u th l trng hp ngi phm ti ra khai bo trc c quan Nh nc c thm quyn v hnh vi phm ti ca mnh (mc d c th trn trnh) sau khi ti phm hoc bn thn ngi b pht hin. - T nguyn khc phc hu qu l hu qu xy ra ri, ngi phm ti ch t nguyn sa cha, bi thng nhng thit hi m h gy ra, nhng thit hi ny ch yu l thit hi v ti sn.

33

CNG LUT HNH S


- Ch ng ngn chn hu qu l ch ng lm cho hu qu khng xy ra hoc hn ch ti mc thp nht nhng thit hi cho Nh nc, cho t chc hoc cho cng dn.

Cu 60: Min TNHS do c vn bn i x 1. Khi nim: - c quy nh ti khon 3 iu 25 BLHS 1999 - Da vo khon 10 iu 84 Hin php nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam nm 1992, Quc hi c quyn quyt nh vic i x - i x l quyt nh ca Quc hi min TNHS hoc min hnh pht hay thay i hnh pht tuyn bng mt hnh pht nh hn cho mt lot ngi phm ti hoc i vi mt hay nhiu ti phm m khng hy b quy phm PLHS quy nh v ti phm v hnh pht i vi cc hnh vi phm ti . 2. c im: - C s Quc hi ban hnh quyt nh i x thng thng nhn dp c nhng s kin lch s c bit quan trng ca t nc, th hin chnh sch nhn o ca Nh nc ta i vi ngi phm ti. - Vn bn i x do Quc hi ban hnh c hiu lc i vi tt c nhng hnh vi phm ti c nu ra trong vn bn xy ra trc khi ban hnh vn bn i x th c min truy cu trch nhim hnh s, nu khi t, truy t hoc xt x th phi nh ch, nu chp hnh xong hnh pht th c coi l khng c n tch. - Trong trng hp mt ngi b truy cu trch nhim hnh s thy mnh khng phm ti th mc d c vn bn i x vn c quyn yu cu Ta n a ra xt x. Khi a ra xt x nu thy rng ngi khng phm ti th Ta n phi tuyn b h khng34

CNG LUT HNH S


phm ti; trng hp nu Ta n xt thy rng ngi c ti th p dng vn bn i x min trch nhim hnh s cho h. - Th hin bn cht nhn o ca Nh nc

Cu 61: Phn bit min TNHS vi min hnh pht. TIU CH MIN TNHS MIN HNH PHT - Khng cn thit truy cu - Khng cn thit p dng TNHS m vn m bo yu cu hnh pht nhng vn cn p dng Mc ch, ngha p dng. phng chng ti phm. - Th hin chnh sch phn ha ti phm v nguyn tc nhn o. iu kin p dng. Quy nh r rng, c th hn so vi min hnh pht. o. Quy nh khng r rng, c th bng min TNHS. TNHS. - Th hin chnh sch phn ha ti phm v nguyn tc nhn

Cu 62: Bn cht x hi php l ca ti phm trong 5 hnh thi kinh t x hi tng ng ca lch s nhn loi? Ti phm l hin tng x hi gn lin vi s ra i ca nh nc v php lut hay s xut hin ca s hu t nhn v phn chia giai cp trong x hi. 1. Ch cng x nguyn thu: Nhng hnh vi gy thit hi cho con ngi v ton x hi (mc d mang tnh cht ti phm theo ngha hin i) ch b iu chnh bi cc quy phm x hi nh phong tc tp qun, tn gio, o c ch khng b iu chnh bi quyn lc nh nc. 2. Nh nc chim hu n l:35

CNG LUT HNH S


- Cc quy nh v ti phm thi k ny phn nh r s bt bnh ng gia giai cp thng tr v giai cp b tr (ch n n l). - N l b coi l cc vt bit ni nn khng c coi l khch th c bo v bi PLHS ng thi cng khng l ch th ca quan h PLHS. V th, bt c hnh vi xm phm no ca giai cp b tr i vi giai cp thng tr u b coi l trng ti v b trng pht. Tuy nhin, giai cp thng tr d c nhng hnh vi xm hi nghim trng i vi n l nh th no i chng na cng khng b trng pht. 3. Nh nc phong kin: - Ging vi nh nc chim hu n l, cc quy nh ca php lut hnh s cng khai ghi nhn s bt bnh ng trc lut hnh s cn c vo a v x hi. - Tuy khng bo v mt cch ti a c quyn, c li ca giai cp thng tr nh nh nc chim hu n l nhng nhng quy nh ca php lut hnh s thi k ny thin v v i giai cp vua cha, qu tc (giai cp thng tr) hn rt nhiu so vi cc giai cp khc (giai cp b tr). 4. Nh nc t sn. Th k XVII- XVIII, vi thng li ca cc cuc cch mng dn ch t sn Chu u, ln u tin trong lut hnh s t sn xut hin khi nim ti phm nh l hnh vi b lut hnh s cm bng vic e da p dng hnh pht. Khi nim ti phm vi du hiu php l ca n ng vai tr tch cc i vi s pht trin ca khoa hc lut hnh s, n c cc nh hnh s h t sn lun chng chng li tnh trng v php lut v s ty tin trong ci gi l " nn t php" hnh s ca ch phong kin b lt .

Cu 63: Khi nim ti phm? - nh ngha lp php ca khi nim ti phm c ghi nhn ti khon 1 iu 8 BLHSVN nm 1999.36

CNG LUT HNH S


- nh ngha khoa hc ca khi nim ti phm: Ti phm l hnh vi nguy him cho x hi, tri PLHS, do ngi c nng lc TNHS v tui chu TNHS thc hin mt cch c li (c hoc v ). * C th: - Hnh vi: l cch x s ca con ngi c th hin ra bn ngoi th gii khch quan bng hnh ng hoc khng hnh ng. - Nguy him cho x hi phi mc ng k - c quy nh trong b lut hnh s. - Do ngi c nng lc trch nhim hnh s thc hin: + C kh nng nhn thc, iu khin hnh vi (kh nng th hin ch v l ch). + tui chu TNHS. - Li.

Cu 64: Nhng nt ch yu ca c im th nht ca ti phm hnh vi nguy him cho x hi? - y l c im th hin bn cht x hi v thuc tnh khch quan ca ti phm. - Ti phm l hnh vi nguy him cho x hi mc ng k (mc ng k c th hin cht lng v s lng) - Tnh nguy him cho x hi ca cc hnh vi khch quan l tiu ch c bn nh lm lut tin hnh phn chia chng thnh cc loi khc nhau: ti phm, vi phm php lut hnh chnh, vi phm php lut dn s,... Khi xc nh tnh nguy him cho x hi nh l c im khch quan ti phm c 3 im ch nh sau: + Ti phm nht thit phi l hnh vi gy nn nhng thit hi ng k cho cc QHXH c PLHS bo v.

37

CNG LUT HNH S


+ C nhng hnh vi b php lut cm tr thnh nguy him cho x hi ngay t thi im thc hin m khng cn ko theo hu qu nguy hi xy ra => ti phm c cu thnh hnh thc. + C nhng hnh vi b php lut cm tr thnh nguy him cho x hi ch khi no hu qu nguy hi c quy nh trong lut xy ra v thng thng y l ti phm c cu thnh vt cht.

Cu 65: : Nhng nt ch yu ca c im th hai ca ti phm tnh tri php lut ca ti phm? Bt k mt hnh vi no b coi l ti phm cng u c quy nh trong BLHS. c im ny c php in ho ti iu 2 BLHS ch ngi no phm mt ti c b lut hnh s quy nh mi phi chu trch nhim hnh s. Nh vy, mt ngi thc hin hnh vi d nguy him cho x hi n u nhng hnh vi cha c quy nh trong BLHS th khng b coi l ti phm. c im ny c ngha v phng din thc tin l trnh vic x l tu tin ca ngi p dng php lut. V phng din l lun, n gip cho c quan lp php kp thi b sung sa i BLHS theo st s thay i ca tnh hnh kinh t - x hi cng tc u tranh phng chng ti phm t hiu qu. * Tnh phi chu hnh pht - Tnh phi chu hnh pht ca ti phm c ngha l bt c mt hnh vi phm ti no cng b e do phi p dng mt hnh pht c quy nh trong BLHS. - Khng th coi tnh phi chu hnh pht nh l mt du hiu c bn v c lp ca ti phm, bi: + BLHS quy nh nhiu bin php x l hnh s khc nhau khng ch c hnh pht, m cc bin php hnh s khc khng a n hu qu php l ging nh hnh pht nh cc bin php t php,...

38

CNG LUT HNH S


+ Hnh pht khng phi l hnh thc duy nht thc hin TNHS v ngoi hnh pht ra cn c cc dng TNHS khc v cc hnh thc thc hin TNHS khc. + Trong mt s trng hp, khi c y cc cn c do BLHS quy nh, hnh pht trn thc t vn khng c to n p dng. (xem GT/123).

Cu 66: Nhng nt ch yu ca dc im th ba ca ti phm l hnh vi c thc hin mt cch c li (c hoc v ) y l c im ch quan ca ti phm c ghi nhn trong nh ngha lp php ca khi nim ti phm theo PLHS Vit Nam Khi c s kin ti phm c thc hin mt cch c li th tnh cht li l phm tr lien quan n hnh vi cn li l phm tr lien quan n ngi phm ti ngi c thi tm l i vi hnh vi phm ti do mnh thc hin v i vi hu qu hnh vi y c th hin di hnh thc c hoc v Mi quan h gia ti phm v tnh cht li : - Khi hnh vi khch quan gy nguy him cho x hi b lut hnh s cm c con ngi thc hin mt cch c li di hnh thc c hoc v tc ng n bng hnh ng hay khng hnh ng thng qua yu t ch quan li h hnh vi mang tnh cht li tr thnh hnh vi phm ti v chnh v vy dn n hu qu php l ngi c li trong vic thc hin ti phm phi chu TNHS theo quy nh ca b lut HS - Nu hnh vi nguy him cho x hi b lut hnh s cm c thc hin trong thc t khch quan nhung ngi thc hin hnh vi li khng c li tc ng n bng hnh ng hay khng hnh ng do s kin bt ng ( ch khng phi do mun ch quan ca ngi y ) th hnh vi mang tnh cht khng c li khng th b coi l hnh vi phm ti v chnh v vy , ngi khng c li trong vic thc hin hnh vi khng phi chu TNHS theo quy nh ca PLHS

39

CNG LUT HNH S


Cu 67: Nhng nt ch yu ca c im th t ca ti phm l hnh vi do ngi c nng lc TNHS thc hin ? Ngi c nng lc TNHS l ngi m ti thi im thc hin hnh vi nguy him cho x hi b lut hnh s cm trong trng thi bnh thng v hon ton c kh nng nhn thc c y hnh vi tnh cht thc t v tnh cht php l ca hnh vi do mnh thc hin , cng nh kh nng iu khin c y hnh vi .

Cu 68: Nhng nt ch yu ca c im th nm ca ti phm l hnh vi do ngi tui chu TNHS thc hin ? Ngi tui chu TNHS l ngi m ti thi im phm ti t n tui do LHS quy nh c th c kh nng nhn thc c y tnh cht thc t v tnh cht php l ca hnh vi do mnh thc hin cng nh c kh nng iu khin c y hnh vi

Cu 69: Hy phn bit ti phm v cc hnh vi VPPL khc? CC TIU CH TI PHM VI PHM PHP LUT KHC C BN Tnh nguy him cho Cao hn so vi tt c cc VPPL Khng ng k - cha n mc x hi ca hnh vi Phm vi khch th xm hi ( KTXH) ca hnh vi Hu qu (thit hi c th) do hnh vi gy ra Tnh tri php lut ca hnh vi im khc nhau ch yu khc phi x l v hnh s Thng hp hn so vi khch Rng hn nhiu so vi khch th th xm hi ca cc VPPL khc Thng l nghim trng hn c ca ti phm Thng l t nghim trng hn so vi ti phm L s vi phm iu cm ca Ch l s vi phm cc quy nh ca LHS v ngi phm ti b e tng ngnh lut tng ng khc da x l bng cc bin php (phi hnh s) v ngi vi phm b40

CNG LUT HNH S


cng ch nghim khc nht e da x l bng cc bin php quan trng nht c quy nh trong ngnh lut cng ch t nghim khc hn lut ny hnh s c quy nh trong Theo PLHS Vit Nam hin hnh Ch yu l ngi c nng lc TNPL c th l c nhn con ngi c v tui chu TNPL nhng i vi Ch th ca hnh vi th c nng lc TNHS v mt s ngnh lut khc ( nh lut tui chu TNHS hnh chnh lut dn s ) cn quy nh c php nhn na Ch th phi chu TNHS (nu b Ch th phi chu TNPL c quy kt n v b p dng hnh pht nh trong tng ngnh lut tng th cn b coi l c n tch) ng v khng bao gi b coi l c n tch

Hu qu php l ca vic thc hin hnh vi

Cu 70: Phn bit TI PHM v VI PHM O C CC TIU CH TI PHM HNH VI TRI O C C BN Tnh nguy him -Cao hn nhiu -Khng ng k cho x hi ca hnh vi Phm vi khch th xm hi (KHXH) Hu qu do hnh vi gy ra Tnh tri php lut ca hnh vi -Bao gi cng l hnh vi tri o -khng phi lc no cng l ti c +Hp hn phm +Rng hn nhiu

+Nhiu KTXH ca ti phm +Thm ch c cc qh c nhn nh khng phi lnh vc iu chnh tnh bn, tnh yu ca quy phm o c V vt cht v th cht thng V mt tm l v tinh thn i khi l nghim trng hn cn nghim trng hn -L s vi phm iu cm ca -Khng phi VPPL PLHS -Ngi c hv T khng b x l -Ngi phm ti b e da x l bng bin php cng ch ca NN bng bin php cng ch c quy nh trong bt k ngnh41

CNG LUT HNH S


nghim khc nht c q trong lut no. PLHS Ch th ca hnh vi Hu qu ca vic thc hin hnh vi i vi ch th. Ch l th nhn- c nhn c th Khng c s quy nh v ch th, c NL TNHS v tui chu nng lc TN hay tui trong bt k TNHS vn bn php lut no ca NN Ch th phi chu TNHS ( i Ch th khng phi chu TNPL km theo vi c TN o c) nhng c th b cn rt lng tm, d lun xh ln n, nguyn ra

Cu 71: S khc nhau c bn nht gia hnh vi ti phm vi hnh vi Tri o c? l tnh tri php lut ca hnh vi y l c im khc nhau ch yu v quan trng nht TI PHM - L s vi phm iu cm ca PLHS - Ngi phm ti b e da x l bng c q trong PLHS VI PHM O C - Khng phi VPPL ( k c PLHS) - Ngi c hv T khng b x l bng bin k ngnh lut no.

bin php cng ch nghim khc nht php cng ch ca NN c quy nh trong bt

Cu 72: nh ngha phn loi ti phm: Phn loi ti phm trong lut hnh s l chia nhng hnh vi nguy him cho x hi b lut hnh s cm thnh tng loi ( nhm) nht nhtheo nhng tiu ch ny hay nhng tiu ch khc lm tin cho c th ho TNHS v hnh pht hoc tha min TNHS v hnh pht

42

CNG LUT HNH S


Cu 73: Cc tiu ch phn loi ti phm trong phn chung ca Lut hnh s 1. Tnh cht nguy him cho x hi ca ti phm- Th hin trong kh nng gy nn ( hoc e do thc t gy nn thit hi ca hnh

vi cho cc khch th ( li ch ca con ngi ca x hi v ca nh n) c bo v bng PLHS- L du hiu khch qua khng nh bn cht x hi ca ti phm

2. Mc nguy him cho x hi ca ti phm:- L s biu hin ca tiu ch th nht - Ni ln s nguy hi cho x hi ca ti phm n chng mc no ( khng ln, ln,

rt ln hay c bit ln) cho cc khch th c bo v bng PLHS 3. Tnh cht li ca ti phm- L s th hin c th thi tm l ca ngi phm ti i vi hnh vi v hu

qu do hnh vi gy ra- L tiu ch c tnh cht b sung phn bit r hn tng loi ti phm

4. Ch ti do lut nh i vi vic thc hin loi ti phm tng ng:- L thc o c qua t php hnh s phn bit c r rng nht tng loi ti

phm- Phn nh k thut lp php, trnh khoa hc v s hiu bit cu nh lm lut.

Cu 74: Cc tiu ch phn loi ti phm trong phn ring 1. Tnh cht v tm quan trng ca cc khch th c bo v bng PLHS tng ng vi cc chng c nh lm lut quy nh trong phn ring BLHS- L tiu ch khng nh ngha chnh tr, x hi o c, truyn thng - Th hin gi tr ca ca khch th y c nh lm lut nhn danh nh nc nh

gi theo th t no v mc no

43

CNG LUT HNH S


2. S ti phm vi phm php lut hnh chnh hoc mc gy nguy hi cho x hi vt qua gii hn ti a b x pht bng ch ti hnh chnh i vi chnh vi phm y- Ngi vi phm mt ln b x l v hnh chnh nhng trong mt nm li ti

phm chnh hnh vi y v trong ln th hai gy nn hu qu bng hoc nghim trng hn ln th 1=> ln th 2 cn phi b cm bng lut hnh s

Cu 75: Ch nh phn loi ti phm trong BLHS Vit Nam nm 1999 Khon 2 iu 8 BLHS Vit Nam nm1999 chothy nh lm lut kt hp 3 tiu ch phn loi ti phm trong phn chung ca: tnh cht, mc nguy him cho x hi ca hnh vi v mc cao nht ca khung hnh pht m lut quy nh i vi loi ti phm tng ng phn chia thnh 4 loi STT 1 2 3 4 CA HNH VI t nghim trng Khng ln Nghim trng Ln Nghim trng Rt ln c bit nghim c bit ln trng LOI TI PHM MC NGUY HIM KHUNG HNH PHT CAO NHT 3 nm t 7 nm t 15 nm t >15 nm t, chung thn hoc t hnh

Cu 76:Khi nim cu thnh ti phm v khi nim cc yu t cu thnh ti phm? - Khi nim CTTP: L tng hp nhng du hiu c quy nh trong lut hnh s c trng cho mt loi ti phm c th. CTTP ca mt loi TP c th = tng hp cc du hiu khch quan v ch quan c trng cho khch th + mt KQ, ch th v mt KQ ca TP. Cc du hiu c quan h cht ch, thiu mt du hiu no th s khng c CTTP.

44

CNG LUT HNH S


- Khi nim cc yu t cu thnh ti phm: Ti phm l mt th thng nht gia

yu t ch quan v khch quan nhng v l lun c th chia thnh cc b phn cu thnh. Cc b phn CTTP c coi l cc yu t CTTP. Cc yu t CTTP bao gm: + Khch th ca Tp + Mt KQ ca Tp + Ch th ca Tp + Mt ch quan ca Tp

Cu 77: Phn bit du hiu bt buc v du hiu ko bt buc ca CTTP ? - Nhng du hiu bt buc phi c trong tt c cc CTTP : + Hnh vi gy nguy him ca xh thuc yu t khch quan ca ti phm + Li thuc v yu t ch quan ca phm ti +NLTNHS thuc yu t ch th ca phm ti l nhng du hiu thuc loi ny Nhng yu t CTTP : khch th, mt khch quan,ch quan, mt ch quan ca ti phm - Nhng du hiu ko bt buc phi c trong tt c cc CTTP : + Nhng du hiu ny l bt buc vi CCTP ca loi ti ny nhng ko bt buc vi CTTP ca nhng loi ti khc. + Du hiu : hu qu gy nguy him cho xh, a im phm ti, ng c phm ti, mc ch phm tinhng du hiu ty nghi

Cu 78: Cc cn c phn loi CTTP ? - Phn loi theo mc nguy him cho x hi: + CTTP c bn45

CNG LUT HNH S


+CTTP tng nng + CTTP gim nh - Phn loi theo c im cu trc ca CTTP: + CTTP vt cht: mt khch quan lut quy nh c du hiu hnh vi, du hiu hu qu v mqh nhn qu gia hnh vi v hu qu + CTTP hnh thc: mt khch quan lut quy nh du hiu hnh vi gy nguy him cho xh. + C th phn chia ra CTTP ct xn: mt khch quan ch quy nh du hiu hnh vi, ko quy nh du hiu hu qu, nhng hnh vi ch l 1 b phn hay 1 giai on ca hnh vi. - Phn loi theo cch thc c nh lm lut s dng quy nh CTTP trong LHS + CTTP gin n: m t 1 loi hnh vi xm phm n 1 khch th c th + CTTP phc tp: m t 2 loi hnh vi hoc 2 hnh thc li hoc 2 khch th c th trong ni dung, li ca ch th v thng tch l c , cn i vi hu qu cht ng` l v hoc ti cp ti sn.

Cu 79: MQH ca CTTP v TNHS? - CTTP l c s ca TNHS 2 BLHS 1999 quy nh: Ch ng` no phm 1 ti c BLHS quy nh mi phi chu TNHS. 1 hnh vi b coi l ti phm khi tha mn y cc du hiu ca 1 CTTP, CTTP l cn c xc nh ti phm v truy cu TNHS ng` thc hin ti phm. - CTTP l cn c php l nh ti + nh ti l xc nh ti danh, xc nh 1 hnh vi c th gy thit hi cho xh CTTP no trong s cc ti phm nu ra trong BLHS + Truy cu TNHS phi nh c ti danh, trn c s nh ti mi xc nh c bin php trch nhim c th m ng` phm ti phi gnh chu.46

CNG LUT HNH S


+ Mun nh ti danh ng phi nm vng ni dung cc CTTP quy inh trong BLHS. ( Cc bn c th tham kho thm bi vit ca thy trong tp ti liu , bi vit v mqh gi cu thnh ti phm v tnh tit tng nng, gim nh ca trch nhim hnh s)

Cu 80: Khi nim khch th ca ti phm v s phn loi ca n. a) Khi nim: Khch th ca ti phm l nhng mi quan h x hi c lut hnh s bo v b ti phm xm hi.b)

Phn loi khch th ca ti phm: gm 3 loi: khch th chung, khch th loi v - Khch th chung: + L tng th cc quan h x hi c lut hnh s bo v b cc ti phm

khch th trc tip.

xm hi. Bt k mt hnh vi phm ti no cng xm phm n khch th chung ca ti phm. + Cc khch th chung: c lp, ch quyn, thng nht, ton vn lnh th, ch chnh tr, ch kinh t, nn vn ha, quc phng, an ninh trt t, an ton x hi, cc quyn, li ch hp php ca t chc, tnh mng, sc khe, danh d, nhn phm, t do, s hu, cc quyn v li ch hp php khc ca cng dn v nhng lnh vc khc ca trt t php lut XHCN. - Khch th loi: + L nhm cc quan h x hi c cng tnh cht, lin h qua li vi nhau, c mt nhm cc quy phm php lut hnh s bo v v b mt nhm cc ti phm xm hi.

47

CNG LUT HNH S


+ L c s phn loi cc ti phm trong phn cc ti phm ca lut hnh s thnh cc chng. V d: Nhm cc ti xm hi tnh mng, danh d nhn phm ca con ngi c quy nh trong chng XII BLHS nm 1999. - Khch th trc tip: + L quan h x hi c th c mt quy phm PLHS bo v b mt loi ti phm trc tip xm hi. + L cn c quy nh cc lo ti phm vo cc chng, mc nht nh ca BLHS. V d: BLHS c ti danh ph hy cc cng trnh, phng tin quan trng v an ninh quc gia i vi ti phm xm phm cc quan h x hi v an ninh quc gia.

Cu 81: Khi nim i tng tc ng ca ti phm v s phn loi ca n? a) Khi nim: i tng tc ng ca ti phm l b phn khch th ca ti phm m khi tc ng n b phn ny ngi phm ti gy thit hi hoc e da gy thit hi cho quan h x hi c Lut hnh s bo v. b) Cc loi i tng tc ng ca ti phm: - Con ngi: Lm bin i tnh trng bnh thng ca con ngi (con ngi y c nhn nhn theo phng din x hi v t nhin. V d: hnh vi git ngi hay c gy thng tch gy nh hng n tnh mng, sc khe, danh d, nhn phm ca con ngi. - L nhng vt c th: L nhng vt c th ca th gii bn ngoi b cc hnh vi phm ti lm bin dng cc trng thi bnh thng.48

CNG LUT HNH S


V d: Chim ot ti sn, lm h hng hay hy hoi ti sn. - Hot ng bnh thng ca con ngi: Lm bin dng cc x s ca ch th so vi cc chun mc x hi, cc tiu chun php l hoc cn tr hot ng bnh thng ca ch th qua gy thit hi cho quan h x hi c lut hnh s bo v. V d: Hnh vi a hi l (289 BLHS), p buc nhn vin t php lm tri php lut.

Cu 82: Khi nim khch th ca ti phm v s phn loi ca n? (Ging cu 80)

Cu 83: Khi nim i tng tc ng ca ti phm v s phn loi ca n. (Ging cu 81)

Cu 84: Phn bit khch th ca ti phm v i tng tc ng ca ti phm. KHCH TH CA I TNG TC NG CA TIU CH TI PHM TI PHM Nhng mi quan h x hi B phn khch th ca ti phm m c lut hnh s bo v b ti khi tc ng n b phn ny ngi nh ngha phm xm hi phm ti gy thit hi hoc e da gy thit hi cho quan h x hi c Lut Phm vi khch th xm hi -Rng. -Bao gm tt c cc mi quan hnh s bo v -Hp hn. -i tng tc ng l mt b phn49

CNG LUT HNH S


h x hi c Lut Hnh s bo ca khch th. Ch th v b ti phm xm hi. Quan h x hi gm 3 loi: khch th chung, tip. Quan h x hi 3 loi: con ngi, vt c th, hot

Phn loi

khch th loi v khch th trc ng ca con ngi.

Cu 85. Khi nim mt khch quan ca ti phm. - Mt khch quan ca ti phm l mt bn ngoi ca ti phm bao gm cc du hiu biu hin ti phm din ra trong th gii khch quan. - Nhng biu hin ca ti phm ra bn ngoi bao gm: hnh vi nguy him cho x hi, hu qu nguy him cho x hi v mi quan h nhn qu gia hnh vi v hu qu, cc du hiu biu hin s thc hin hnh vi phm ti v gn lin vi hnh vi. - Cc biu hin khch quan ca ti phm c v tr v ngha khng ging nhau trong cc CTTP. + Hnh vi nguy him cho x hi c quy nh trong tt c cc CTTP vi ngha l du hiu bt buc, khng c hnh vi nguy him cho x hi th khng c CTTP. + Cc biu hin khc thuc mt khch quan c quy nh trong cc CTTP c th vi ngha l du hiu nh ti ( du hiu ca CTTP c bn) hoc l du hiu nh khung ( du hiu ca CTTP tng nng hoc CTTP gim nh). Mt khch quan l mt yu t ca CTTP, cc du hiu thuc mt khch quan c ngha thc tin quan trng, t nhng biu hin khch quan ngi ta xc nh c ti phm xy ra, lm r cc yu t khc ca CTTP nh mt ch quan, ch th v khch th ca ti phm.

50

CNG LUT HNH S


Cu 86. Khi nim hnh vi nguy him cho x hi v cc dng ca n. 1. Khi nim. Hnh vi nguy him cho x hi l x s c th ca con ngi c th hin ra th gii khch quan di nhng hnh thc nht nh, gy ra thit hi cho cc quan h x hi c Lut Hnh S bo v. Hnh vi nguy him cho x hi l du hiu khch quan bt buc ca tt c CTTP v l du hiu trung tm trong mt khch quan ca ti phm.

Vi ngha l mt biu hin hay du hiu thuc mt khch quan ca ti phm,

hnh vi nguy him cho x hi phi l hot ng c th c ch th nhn thc v iu khin, c ni dung tri vi cc yu cu v i hi ca PLHS. 2. Cc dng ca hnh vi. Hai dng: + Hnh ng phm ti + Khng hnh ng phm ti. a) 2.1. Hnh ng phm ti. - Hnh ng phm ti l ch th lm mt vic m php lut cm, qua lm thay i trng thi bnh thng ca i tng tc ng gy thit hi cho khch th ca ti phm. -Hnh vi phm ti: + C th ch l mt ng tc n gin xy ra mt ln trong khong thi gian ngn. + C th l tp hp nhiu ng tc khc nhau. +C th l mt ng tc n gin hay tp hp nhiu ng tc nhng c thc hin lp i lp li trong khong thi gian di. -Hnh ng phm ti c th: + L s tc ng trc tip ca ch th ln i tng tc ng ca ti phm.51

CNG LUT HNH S


+Tc ng thng qua cng c, phng tin phm ti. +L ng tc mang tnh th cht hoc l li ni. b) Khng hnh ng phm ti. Khng hnh ng phm ti l ch th khng lm hoc lm khng y mt vic m php lut quy nh phi lm mc d c kh nng v iu kin thc hin vic , lm bin i trng thi bnh thng ca i tng tc ng, gy thit hi cho khch th ca ti phm. Ch th khng lm mt vic m php lut quy nh phi lm tc l khng thc hin ngha v php l ca ch th, ngha v ny xut hin trong nhng trng hp sau: + Ngha v phi lm nhng vic nht nh do php lut quy nh trc tip cho ch th, ngha v ny thng c quy nh trong cc quy phm PLHS: cu gip ngi ang trong tnh trng nguy him n tnh mng ( iu314 BLHS), nhng cng c th quy nh trong cc QPPL ca ngnh lut khc. + Ngha v phi lm nhng vic nht nh do cc c quan nh nc c thm quyn p dng php lut trc tip xc nh trong mt vn bn p dng php lut cn c vo vn bn QPPL ca nh nc. VD: khng chp hnh cc quy nh hnh chnh ca c quan nh nhc c thm quyn v vic a vo c s gio dc, c s cha bnh, qun ch hnh chnh ( iu 269 BLHS). + Ngha v phi lm nhng vic nht nh gn lin vi chc nng ngh nghieeph do php lut quy nh. VD: ngha v cu ngi bnh ca bc s, ngha v bo v ti sn ca nhn vin bo v c quan. + Ngha v phi thc hin nhng vic nht nh pht sinh t hp ng. VD: ngi trng coi tr vi cha m a tr nhng sau khng lm y ngha v dn n gy hu qu nghim trng cho tnh mng a tr. + Ngha v phi thc hin nhng vic nht nh pht sinh do x s trc ca ch th. VD: ngi li xe do vi phm cc quy nh an ton giao thng gy ra tai nn, c ngha v phi cu gip ngi b nn.52

CNG LUT HNH S


Ch th phi chu trch nhim v vic khng thc hin hoc thc hin khng y cc ngha v ca mnh gy ra thit hi cho x hi khi ch th c iu kin thc hin ngha v .

Cu 87. Khi nim hu qu nguy him cho x hi v cc dng ca n. 1. Khi nim. Hu qu ca ti phm l thit hi do hnh vi phm ti gy ra cho nhng quan h x hi c lut hnh s bo v. Bt k mt ti phm no cng gy ra hoc e da gy ra nhng thit hi nht nh cho khch th ca ti phm. Trong s cc hu qu do hnh vi phm ti gy ra ch hu qu no c nu ra trc tip trong ni dung iu lut quy nh CTTP mi c ngha l du hiu nh ti hoc nh khung hnh pht. Cc du hiu khc c xem xt khi gii quyt TNHS v quyt nh hnh pht vi ti phm c thc hin. Hu qu nguy him cho x hi l mt biu hin thuc mt khch quan ca ti phm c ngha khng ging nhau trong cc CTTP khc nhau. 2. Cc dng hu qu: Trong BLHS 1999, hu qu nguy him cho x hi do hnh vi khch quan gy ra c phn nh vo ni dung cc CTTP vi cc dng: - Thit hi v vt cht: hnh vi phm ti lm thay i tnh trng bnh thng ca i tng tc ng ca ti phm l nhng vt c th. VD: ti sn b hy hoi hoc b h hng, mt i mt phn hoc ton b gi tr s dng nh cc ti quy nh ti cc iu 143, 231 BLHS -Thit hi v th cht: hnh vi phm ti gy ra s thay i tnh trng bnh thng ca con ngi v th cht. VD: gy hu qu cht ngi do c ( iu 93) hoc v ( iu 98)53

CNG LUT HNH S


- Thit hi v tinh thn: L nhng thit hi m hnh vi thit hi gy ra cho nhn phm, danh d, t do ca con ngi nh lm nhc ngi khc ( iu 121) - Thit hi v chnh tr: L hu qu do nhng hnh ng phm ti gy ra i vi s tn ti vng mnh ca ch x hi, ca nh nc v an ninh quc gia. VD: thnh lp t chc nhm lp chnh quyn ( iu 79), chia r khi on kt ton dn ( iu 87) Nhng thit hi v chnh tr, tinh thn rt kh xc nh m c th khi p dng php lut nn t c phn nh vo ni dung CTTP, chnh s thc hin hnh vi nguy him cho x hi c nu ra trong iu lut quy nh ti phm th hin hu qu m hnh vi gy ra cho x hi.

Cu 88. Mi quan h nhn qu gia hnh vi v hu qu nguy him cho x hi. Hnh vi nguy him cho x hi v hu qunguy him cho x hi l nhng du hiu thuc mt khch quan ca ti phm =>Quan h nhn qu gia hnh vi v hu qu ca hnh vi gy ra cng l du hiu thuc mt khch quan ca ti phm. Nhng ti phm m Lut hnh s quy nh hu qu c th l mt du hiu ca CTTP (du hiu bt buc) th quan h nhn qu gia hnh vi v hu qu nguy him cho x hi cng l mt du hiu bt buc trong CTTP. Ni dung mi quan h nhn qu trong lut hnh s nh sau: + Hnh vi tri php lut xy ra trc hu qu nguy him cho x hi xt v thi gian. Nguyn nhn phi c trc kt qu:hnh vi tri php lut vi tnh cht l nguyn nhn phi xut hin trc hu qu nguy him cho x hi. y l cn c u tin xc nh quan h nhn qu. + Hnh vi tri php lut phi cha ng kh nng thc t lm pht sinh hu qu nguy him cho x hi. Kh nng cha ng trong hnh vi c tnh nguy him cho x hi v tri php lut, trong nhng iu kin nht nh s sn sinh ra hu qu nguy him

54

CNG LUT HNH S


cho x hi (Hnh vi tri php lut thng thng trc tip gy thit hi cho khch th, c khi ch c vai tr cng hng trong qu trnh gy thit hi cho khch th) + Nhng hu qu nguy him cho x hi xy ra phi do chnh hnh vi tri php lut c thc hin gy ra, l s pht trin trong kh nng cha ng trong hnh vi tri php lut thnh thit hi trong thc t (nhng iu kin nh hng n qu trnh pht sinh hu qu c th l yu t t nhin, sc vt hoc x s ca con ngi) Nhiu trng hp nhiu hnh vi ca mt hay nhiu ch th gy ra mt hu qu; cng c khi mt hnh vi gy ra nhiu hu qu nguy him cho x hi.

Cu 89. Nhng du hiu khc thuc mt khch quan ca ti phm. 1. Phng tin phm ti. - L nhng vt, dng c c ngi phm ti s dng thc hin ti phm. Phng tin phm ti khng phi l du hiu bt buc ca tt c cc CTTP. -Vi mt s t ti phm, nh lm lut quy nh phng tin phm ti l du hiu nh ti. - Trong trng hp tnh cht ca phng tin phm ti c nh hng r rt n mc nguy him cho x hi ca hnh vi phm ti, nh lm lut quy nh phng tin phm ti l du hiu ca CTTP tng nng. Khi lut quy nh l du hiu cu CTTP tng nng, phng tin phm ti c ngha nh khung hnh pht. 2.Phng php, th on thc hin ti phm. - Phng php, th on thc hin ti phm l cch thc thc hin hnh vi. - Lut hnh s khng quy nh phng php v th on phm ti l du hiu bt buc ca mi CTTP. - Vi mt s ti phm, phng php v th on phm ti c quy nh l du hiu nh ti ( du hiu ca CTTP c bn).

55

CNG LUT HNH S


- Phng php v th on phm ti c lut hnh s quy nh l du hiu ca CTTP tng nng vi mt s ti phm. - C trng hp lut khng quy nh phng php, th on thc hin ti phm l du hiu nh ti hay nh khung hnh pht nhng phng php, th on thc hin ti phm li c ngha l mt cn c c th quyt nh hnh pht. 3. Thi gian phm ti. - C th l mt thi im hay mt khong thi gian nht nh m hnh vi phm ti din ra. - Trong Lut hnh s Vit Nam, thi gian phm ti c quy nh l du hiu nh ti (du hiu CTTP c bn) vi mt s t ti phm. Thi gian thc hin ti phm cng c th c quy nh l du hiu ca CTTP tng nng (CTTP nh khung). 4. a im phm ti. - L mt gii hn lnh th nht nh m trn ti phm bt u hoc kt thc, hay hu qu ca ti phm xy ra. - a im c th l mt im hay mt vng lnh th nht nh. Lut hnh s quy nh a im l du hiu nh ti vi mt s t ti phm. 5. Hon cnh phm ti. - Hon cnh phm ti l tng hp tt c tnh tit khch quan xung quanh vic thc hin ti phm c nh hng n mc nguy him cho x hi ca ti phm, l bi cnh x hi khi hnh vi phm ti din ra. - Hon cnh phm ti c th c Lut hnh s quy nh l du hiu nh khung (du hiu ca CTTP tng nng hay gim nh).

56

CNG LUT HNH S


Cu 90. Khi nim ch th ca ti phm v nhng du hiu chung ca n. 1. Khi nim: Ch th ca ti phm l con ngi c th thc hin hnh vi nguy him cho x hi trong tnh trng c nng lc TNHS v t tui do lut hnh s quy nh. (Ch th ca ti phm l con ngi c th, ang sng. Ngi cht khng phi chu TNHS d trc h thc hin hnh vi nguy him v gy thit hi cho x hi. LHS khng coi php nhn l ch th ca ti phm. ng vt c con ngi s dng gy thit hi cho x hi th ngi qun l hoc s dng chng phi chu trch nhim, ch th ca lut hnh s khng th l con vt) 2.Nhng du hiu chung ca ch th phm ti: - C nng lc trch nhim hnh s: NLTNHS ca 1 ngi l kh nng nhn thc v iu khin c hnh vi. Ch ngi nhn thc v iu khin hnh vi mi c th tip thu nhng bin php gio dc, ci to c p dng vi h. ng thi NLTNHS l iu kin ch th c li.- Tui chu trch nhim hnh s: ch th ch c th nhn thc v iu khin hnh vi

khi tui nht nh. LHS VN quy nh ngi c nng lc l ngi t 16t (NL nhn thc v iu khin hnh vi ca con ngi c hnh thnh tng bc theo thi gian trong qu trnh sng v tham gia quan h ch th)

Cu 91. Ch th c bit ca ti phm v nhng du hiu c trng ring cu ch th c bit. 1. Khi nim. Ch th c bit ca ti phm l nhng ch th ca mt s ti phm theo quy nh ca BLHS c thm nhng du hiu c th ngoi nhng du hiu chung, ph bin m ch th ca bt k ti phm no cng c. (quy nh ch th c bit ca ti phm xut pht t mt thc t l c nhng hnh vi nguy him cho x hi ch c th c thc hin57

CNG LUT HNH S


bi nhng c nhn c c im ring bit.) Ch th c bit c quy nh trong lut c ngha l du hiu CTTP hoc l cn c nh khung hnh pht. 2. Nhng c im (du hiu) ca ch th c bit theo quy nh cu LHS gm: - Nhng c im lin quan n ngh nghip ca 1 ngi. VD: ti vi phm cho vy trong hot ng ca t chc tn dng (iu 179). - Nhng c im v chc v quyn hn. VD, ti tham , cc ti v lm dng chc quyn -Nhng c im lin quan n ngha v m Nh nc xc nh vi nhng ngi nht nh. VD, ti trn ngha v qun s (.259) - Nhng c im v tui, gii tnh, quan h gia nh. VD: Ti hip dm, ti cng dm, ti lon lun.

Cu 92. Nhn thn ngi phm ti. 1. Khi nim: Nhn thn ngi phm ti l tng hp tt c cc kha cnh x hi c trng ca ngi phm ti to thnh c nhn. - Nhng c im ni bt v nhn thn ngi phm ti gm: Tin n, tin s, tui, tnh cht ngh nghip, trnh vn ha, li sng, quan h x hi, hon cnh gia nh, tnh trng kinh t, ti gio, thc php lut.. -Vai tr ca nhn thn: + Mt s c im nhn thn l du hiu ch th ca mt s ti phm. (VD: c im v gii tnh l du hiu nh ti ca ti hip dm (.111); c im v quan h tnh cm l du hiu ca ti lon lun (.150)..) + Nhn thn ngi phm ti l cn c quyt nh hnh pht.( Theo iu 45 BLHS: Khi quyt nh hnh pht, TA vo cc quy nh ca BLHS, cn tnh ton n mc

58

CNG LUT HNH S


nguy him cho x hi ca hnh vi, nhn thn ngi phm ti, cc tnh tit gim nh, tng nng) + Nhiu c im nhn thn c quy nh l tnh tit gim nh hoc tng nng. Tnh tit gim nh: phm ti ln u, ngi gi, phm ti do lc hu.; Tnh tit tng nng: Ti phm, ti phm nguy him. 2. ngha ca nhn thn: Gp phn gii quyt ng n TNHS, nng cao hiu qu p dng cc bin php cng ch hnh s. Ngoi ra, n cn gp phn xc nh du hiu ch quan khc ca ngi phm ti nh li, ng c, mc nh phm ti.

Cu 93. Khi nim mt ch quan ca ngi phm ti v cc du hiu ca n. 1. Khi nim: Mt ch quan ca ti phm l mt bn trong ca ti phm, l thi tm l ca ngi phm ti i vi hnh vi nguy him cho x hi v vi hu qu do hnh vi gy ra. 2. Cc du hiu: Mt ch quan ca ti phm bao gm: li, ng c phm ti v mc ch phm ti. - Li: l thi tm l ca ti phm i vi hnh vi phm ti v hu qu m hnh vi gy ra th hin duwois dng c hoc v . Li l du hiu ch quan bt buc ca tt c cc CTTP. - ng c phm ti: l nhn t bn trong, thc y ngi phm ti thc hin hnh vi ti phm. C s hnh thnh ng c phm ti l cc gi tr vt cht, tinh thn. - Mc ch phm ti l m hnh c hnh thnh bn trong thc ca ngi phm ti v ngi phm ti mong mun atk c iu trn thc t bng cch thc hin hnh vi phm ti.

59

CNG LUT HNH S


Cu 94. Khi nim li hnh s v cc hnh thc ca n 1. Khi nim: Li l thi tm l ca ch th i vi hnh vi nguy him cho x hi v hu qu m hnh vi gy ra th hin di dng c hoc v . ( bn cht ca li l s ph nh ch quan ca ch th i vi cc li ch x hi, s ph nh ny c phn nh qua vic thc hin hnh vi gy thit hi cho cc quan h x hi c lut hnh s bo v. iu kin ch quan xut hin li l nng lc TNHS v tui chu TNHS; iu kin khch quan c li l khi thc hin hnh vi gy thit hi cho x hi tn ti nhiu cch x s v trong c t nht 1 cch x s ph hp vi li ch v yu cu ca x hi) 2.Cc hnh thc li: - Li c (iu 9 BLHS): +C trc tip l li ca mt ngi khi thc hin hanhfvi nguy him cho x hi nhn thc c hnh vi ca mnh c tnh cht nguy him, thy trc c hu qu nguy him cho x hi v mong mun iu xy ra. + C gin tip l li ca mt ngi thc hin hnh vi nguy him cho x hi nhn thc c hnh vi c tnh cht nguy him v c th gy hu qu nguy him cho x hi, tuy khng mong mun nhng c thc mc cho hu qu xy ra. - Li v : +V do qu t tin: l li ca mt ngi tuy thy trc c hnh vi ca mnh c th gy ra hu qu nguy him cho x hi nhng cho rng hu qu khng xy ra hoc c th ngn nga c. + V do cu th l li ca mt ngi khng thy trc c hnh vi nguy him ca mnh c th gy hu qu nguy him cho x hi mc d c th thy trc hoc buc phi thy trc.

60

CNG LUT HNH S


Cu 95: Khi nim li c v cc dng li c ? Li c l li m trong ch th la chn hnh vi phm ti v thc hin hnh vi .C 2 dng li c : + Li c trc tip + Li c gin tip - Li c trc tip: L li ca ngi khi thc hin hnh vi nguy him cho XH nhn thc c hnh vi ca mnh c tnh cht nguy him cho XH, thy trc hu qu nguy him ca hnh vi (l tr) v mong mun hu qu xy ra ( ch). - Li c gin tip: L li ca ngi khi thc hin hnh vi nguy him cho XH nhn thc c hnh vi ca mnh c tnh cht nguy him cho XH, thy trc hu qu nguy him ca hnh vi , tuy khng mong mun nhng c thc mc cho hu qu xy ra.

Cu 96: Phn bit li c trc tip v c gin tip? LI C TRC TIP LI C GIN TIP Nhn thc c tnh nguy him Nhn thc c tnh nguy him ca ca hnh vi m mnh thc hin, thy hnh vi m mnh thc hin, ngi L tr trc hu qu nguy him ca hnh vi phm ti ch thy trc hu qu nguy . Ngi phm ti c th d kin him cho x hi c th xy ra (khng hnh vi c th hoc tt nhin s gy phi l tt nhin) ra hu qu Ngi phm ti mong mun hu ch qu pht sinh. Ngi phm ti khng mong mun nhng c thc mc cho hu qu xy ra. Ngi phm ti chp nhn hu qu do ang theo ui mc ch khc.

61

CNG LUT HNH S


Cu 97: Khi nim li v v cc dng li v ? Li v l li ca mt ngi trong ch th khng la chn hnh vi phm ti nhng trn thc t gy hu qu nguy him cho x hi. C 2 dng li v : + Li v v qu t tin + Li v v cu th - Li v v qu t tin l li ca mt ngi trong trng hp thy trc hnh vi ca mnh c th gy hu qu nguy him cho XH (l tr ) nhng cho rng hu qu s khng xy ra hoc c th ngn nga c ( ch ), v vy thc hin hnh vi v gy ra hu qu nguy him cho XH (iu 10 BLHS) - Li v v cu th l li ca mt ngi trong trng hp gy ra hu qu nguy him cho XH ca hnh vi nhng do cu th nn khng thy trc hnh vi ca mnh c th gy ra hu qu mc d phi thy trc v c th thy trc hu qu ny.

Cu 98: Phn bit li v v qu t tin v li v v cu th? - Li v v qu t tin + L tr: Ngi phm ti nhn thc c tnh nguy him cho XH ca hnh vi ca mnh nhng ng thi li cho rng hu qu s khng xy ra. + ch: Ngi phm ti khng mong mun hnh vi ca mnh gy hu qu nguy him cho XH gn lin vi vic ngi loi tr kh nng xy ra hu qu hoc c th ngn nga c. - Li v v cu th + Du hiu th nht: Ngi phm ti khng thy trc hu qu nguy him cho XH ca hnh vi (c th nhn thc c hoc khng nhn thc c mt thc t ca hnh vi) + Du hiu th hai: Ngi phm ti phi thy trc v c th thy trc hu qu, h c ngha v phi thy v c iu kin thy trc hu qu nguy him cho62

CNG LUT HNH S


XH ca hnh vi. Ngi phm ti khng thy trc hu qu l do h cu th, thiu s thn trng cn thit.

Cu 99: Vn hn hp li ? - Trng hp hn hp li l trng hp trong CTTP c hai loi li (c v v ) c quy nh vi nhng tnh tit khch quan khc nhau. - Trng hp ny thng xy ra CTTP tng nng ca cc ti phm c m tnh tit tng nng l nhng hu qu nguy him nht nh v li i vi nhng hu qu l v . V d: CTTP c bn ca ti hip dm (iu 111 BLHS) c du hiu c , CTTP tng nng c tnh tit tng nng l gy hu qu cht ngi v li i vi hu qu php l ny l v .

Cu 100: S kin bt ng v phn bit n vi li v v cu th? 1. S kin bt ng iu 11 BLHS quy nh: Ngi thc hin hnh vi gy hu qu nguy hi cho x hi do s kin bt ng,tc l trong trng hp khng th thy trc hoc khng buc phi thy trc hu qu ca hnh vi ,th khng phi chu TNHS. Ngi thc hin hnh vi gy thit hi cho x hi do s kin bt ng khng phi chu TNHS v h khng th thy trc hu qu nguy him cho x hi ca hnh vi ca mnh hoc khng buc phi thy trc hu qu ,tc l khng c li khi gy ra thit hi cho x hi (khng lm pht sinh quan h PLHS) V d: Cc lut thu doanh thu, lut thu li tc, lut thu tiu th c bit m Quc hi Vit Nam thng qua thng 6.1990, u c iu khon quy nh cc t chc

63

CNG LUT HNH S


v c nhn b thit hi do thin tai, ch ho, tai nn bt ng c xt gim hoc min thu. 2. Phn bit s kin bt ng vi li v v cu th. S KIN BT NG Ngi gy thit hi cho x hi khng LI V V CU TH Ngi gy thit hi cho x hi c ngha v phi

c ngha v phi thy trc hu qu thy trc v c iu kin thy trc hu hoc khng th thy trc c hu qu qu nguy him cho x hi ca hnh vi,h khng nguy him cho x hi khi thc hin mt thy trc hu qu v khng c s ch v thn x s nht nh. trng cn thit v h cu th.

Cu 101: ng c phm ti? Nhn t tm l bn trong ch th thc y h thc hin hnh ng l ng c ca hnh ng. ng c phm ti l nhn t bn trong (cc li ch,cc nhu cu c nhn thc) thc y ngi phm ti thc hin ti phm. C s to thnh ng c phm ti l nhng nhu cu v vt cht,tinh thn,cc li ch sai lch ca c nhn c ch th nhn thc hoc nhng t tng sai lch ca ch th,cng c th l nhng nhu cu bnh thng nhng ch th la chn cch tha mn chng tri vi cc li ch v chun mc ca x hi. ng c phm ti ch c trong nhng trng hp phm ti c . Nhng ti phm v ngi phm ti khng mong mun thc hin ti phm, v vy khi thc hin hnh vi bn trong ch th khng c ng c phm ti thc y, nhng ti v c th c ng c hnh ng ch khng th c ng c phm ti. ng c phm ti c nh hng n mc nguy him cho x hi song khng lm thay i tnh cht nguy him cho x hi ca hnh vi. LHSVN quy nh ng c phm ti l du hiu nh ti (du hiu ca CTTP c bn) vi mt s t ti phm; cng c th c quy nh l du hiu nh khung hnh pht (du hiu ca CTTP tng nng hoc64

CNG LUT HNH S


CTTP gim nh). ng c phm ti c th c quy nh xem l tnh tit tng nng TNHS hay tnh tit gim nh TNHS.

Cu 102: Mc ch phm ti Mc ch phm ti l m hnh c hnh thnh trong thc ngi phm ti v ngi phm ti mong mun t c iu trn thc t bng cch thc hin ti phm. Mc ch phm ti ch c vi nhng ti phm c thc hin do c trc tip. Ngi phm ti trong trng hp c nhn thc c tnh cht nguy him cho x hi ca hnh vi m h thc hin,thy trc hu qu xy ra,mong mun thc hin ti phm c mc ch nht nh. LHSVN quy nh mc ch phm ti l du hiu nh ti ca mt s ti phm (cc ti xm phm an ninh quc gia - mc ch chng chnh quyn nhn dn), cn phn ln trong cc CTTP, mc ch phm ti khng c quy nh l du hiu ca CTTP. Xt theo ngha x hi v ni dung ca mc ch c th phn loi mc ch phm ti thnh 3 loi: mc ch chng chnh quyn; mc ch c nhn (bao gm c mc ch t li); nhng mc ch khc. Cc ti phm c mc ch phm ti c th chia lm 2 nhm: nhm th nht - mc ch phm ti t c khi gy ra hu qu nguy him cho x hi; nhm th hai - mc ch phm ti th hin qua chnh hnh vi phm ti.

Cu 103: Sai lm v php l Sai lm v php lut l s hiu lm ca mt ngi i vi php lut hin hnh v tnh tri php lut ca hnh vi m h thc hin. c th c cc trng hp sau: -Ngi thc hin hnh vi tng rng php lut hin hnh khng quy nh TNHS i vi hnh vi m mnh thc hin nhng thc t php lut quy nh hnh vi l ti

65

CNG LUT HNH S


phm. trong trng hp ny,TNHS c gii quyt theo nguyn tc chung,s nhn thc c tnh tri php lut ca hnh vi khng phi l yu t bt buc ca li. -Ngi thc hin hnh vi lm tng rng hnh vi m h thc hin,lut hnh s quy nh l ti phm nhng thc t lut khng quy nh l ti phm. trng hp ny khng c TNHS,lut khng quy nh hnh vi no l ti phm th khng phi chu TNHS.

Cu 104: Sai lm v thc t v cc dng ca n. Sai lm v thc t (cn gi l sai lm v s vic) l s hiu lm ca mt ngi v cc tnh tit thc t ca hnh vi m h thc hin. khng phi bt k s sai lm thc t no cng nh hng ti TNHS,ch nhng sai lm v yu t ca CTTP mi nh hng ti vic gii quyt TNHS. C cc trng hp sau: 1.Sai lm v khch th. Sai lm v khch th l trng hp ngi phm ti hiu khng ng v cc quan h x hi m hnh vi ca h xm phm ti. c th: - Ngi phm ti khi thc hin hnh vi d nh xm hi ti khch th c tm quan trng cao nhng thc t li xm hi ti khch th t quan trng hn. Trng hp ny ngi phm ti phi chu TNHS v ti phm c khch th m h d nh xm hi. - Ngi phm ti d nh xm hi nhiu khch th nhng thc t hnh vi m h thc hin ch xm hi ti mt khch th. Vi ti phm c khch th m ngi phm ti d nh xm hi nhng thc t cha b xm hi th TNHS c xc nh mc phm ti cha t. - Ngi thc hin hnh vi khng c nh xm hi n quan h x hi c lut hnh s bo v nhng thc t xm hi n khch th ca ti phm. trng hp ny ngi phm ti phi chu TNHS v ti v nu c iu kin khch quan v ch quan c li. 2.Sai lm v i tng.66

CNG LUT HNH S


Sai lm v i tng l s hiu sai ca mt ngi v i tng tc ng ca ti phm. sai lm v di tng khng nh hng n TNHS. Khi sai lm v i tng tc ng,ngi phm ti khng c s sai lm v khch th,cn trong trng hp sai lm v khch th ngi phm ti c th sai lm v i tng tc ng 3.Sai lm v phng tin Sai lm v phng tin th hin ch,ngi phm ti d nh s dng mt phng tin no thc hin ti phm nhm t c mc ch phm ti,nhng do nhm nn s dng phng tin khng thuc d nh t trc ca h. 4.Sai lm v quan h nhn qu Do sai lm nn ngi phm ti khng nh gi ng hu qu pht sinh t hnh vi ca mnh. gii quyt ng n vn TNHS i vi nhng trng hp sai lm thc t cn xut pht t nguyn tc c bn l TNHS v hnh vi nguy him cho x hi thc hin phi ph hp vi li ca ch th.

Cu 105: Khi nim cc giai on phm ti. - Khi nim: L cc bc trong qu trnh thc hin phm ti do c trc tip c quy nh trong lut hnh s, phn nh tnh cht v mc nguy him ca hnh vi phm ti tng thi im c th. - Ti sao li chia thnh cc giai on phm ti: + Phn chia p ng nhu cu thc tin ca u tranh phng chng ti phm. + m bo nguyn tc phng l chnh, nguyn tc cng bng v nhn o (hn ch hu qu bng vic x l ti phm cc mc khc nhau)67

CNG LUT HNH S


+ l s can thip ca nh lm lut vi s din bin lien tc ca hnh vi phm ti, phn ha trnh nhim hnh s. + Phn ha bo v cc quan h x hi. - c im ca cc giai on ny: + c xc nh trn c s khch quan ca qu trnh phng chng ti phm. + Phn nh tnh cht mc phm ti cc giai on khc nhau + Tn ti ti c trc tip. - Cc giai on ca ti phm: Cc giai on phm ti l cc bc trong qu trnh thc hin ti phm do c v bao gm: chun b phm ti, phm ti cha t v ti phm hon thnh. C s ca vic phn chia ny da vo: du hiu hnh vi, du hiu hu qu v tnh cht khch th ca ti phm.

Cu 106: Chun b phm ti. a) Khi nim - L qu trnh tm kim, chun b, sa son cng c phng tin hoc to ra nhng iu kin khc thc hin ti phm - Loi tr cc kh nng bt li cho hnh vi thc hin ti phm, to iu kin thun li cho hnh vi thc hin ti phm - Do xut hin nh phm ti ko c coi l ti phm nn giai on ny c coi l giai on u tin ca ti phm

68

CNG LUT HNH S


b) c im - Ngi phm ti cha bt tay vo thc hin hnh vi phm ti m ch to tin cn thit thc hin hnh vi - Cha trc tip xm hi n cc quan h x hi c lut hnh s bo v m mi ch t khch th trong tnh trng nguy him - Hu qu ca ti phm cha xy ra do cha thc hin hnh vi phm ti nn hu qu nguy him cho x hi cha xy ra. c) Trch nhim hnh s - Ngi c hnh vi chun b phm ti phi chu TNHS v hnh vi ca h tha mn cc du hiu CTTP ca hnh vi phm ti cha hon thnh. - TNHS ch t ra i vi ngi c hnh vi chun b thc hin ti phm rt nghim trng v c bit nghim trng: + Nu quy nh hnh pht cao nht l chung than hoc t hnh th ngi c hnh vi chun b phm ti phi chu mc n cao nht l t khng qu 20 nm + Nu quy nh hnh pht l t c thi hn th mc hnh pht ko qu mc pht t m iu lut quy nh.

Cu 107: Phm ti cha t a) Khi nim - L hnh vi c thc hin ti phm nhng ko thc hin c n cng v nhng nguyn nhn khch quan ngoi mun b) c im

69

CNG LUT HNH S


- Ngi phm ti thc hin hnh vi c quy nh trong mt khch quan ca CTTP nhng khng thc hin c n cng. Hnh vi ca h cha tha mn y cc du hiu khch quan ca CTTP + Ngi phm ti thc hin hnh vi lin trc hnh vi c m t trong mt khch quan ca CTTP + Mi ch thc hin c mt hnh vi trong nhng hnh vi quy nh trong CTTP + Thc hin ht hnh vi, hu qu xy ra cho x hi ri nhng hu qu cha ph hp vi hu qu c quy nh trong CTTP. - Hu qu ca ti phm cha xy ra hoc ngi phm ti gy ra hu qu nguy him cho x hi nhng cha ph hp vi hu qu c quy nh trong CTTP (c th l mi ch t quan h x hi trong tnh trng b uy hip, hu qu xy ra cha ph hp vi hu qu c quy nh trong CTTP) - Nguyn nhn ca vic ko thc hin n cng l nhng nguyn nhn khch quan ngoi mun ca ngi phm ti: + Do s ngn cn ca ngi b hi khin ti phm ko thc hin c + Do iu kin t nhin cn tr + Do nhng nguyn nhn khch quan thuc bn than ngi phm ti, s hn ch ca hc) Phn loi: c ngha x nh mc nguy him ca phm ti cha t lm c s cho

vic p dng TNHS. - Cn c vo mc thc hin hnh vi + Phm ti cha t cha thnh: c phm ti nhng cha thc hin n cng do nhng nguyn nhn khch quan ngoi mun v h cng cha thc hin c ht hnh vi phm ti ca mnh70

CNG LUT HNH S


+ Phm ti cha t thnh: c phm ti nhng khng thc hin c n cng do nhng nguyn nhn khch quan, h thc hin c ht hnh vi ca mnh nhng hu qu ca hnh vi phm ti cha xy ra. - Cn c vo nguyn nhn + Nguyn nhn khch quan thuc v bn than ngi phm ti + Nguyn nhn thuc v cc iu kin khch quan khc. d) TNHS - Tt c cc trng hp u phi chu TNHS khng phn bit loi ti no - Tuy nhin h s ko phi chu TNHS khi hnh vi ca h cha p ng y cc yu t CTTP. - Ngi c hnh vi phm ti cha t phi chu TNHS cao hn vi ti chun b phm ti: + Hnh pht p dng cao nht l t chung than th ch c th p dng mc hnh pht ny i vi ti phm cha t trong trng hp c bit nghim trng. + Hnh pht p dng c hnh pht l t c thi hn th c th p dng mc n pht ny i vi ti phm cha t

Cu 108: Ti phm hon thnh, phn bit vi ti phm kt thc. a) Khi nim: - L hnh vi phm ti p ng y cc du hiu ca CTTP.

71

CNG LUT HNH S


- Xut pht t tnh cht nguy him cho x hi ca tng loi ti phm, lut hnh s xc nh thi im hon thnh ca ti phm thong qua vic m t nhng du hiu trong CTTP. + CTTP vt cht: thi im hon thnh ca loi ti ny phi tha mn y cc du hiu khch quan ca CTTP: hnh vi nguy him, hu qu xy ra, mi quan h gia hnh vi v hu qu. + CTTP hnh thc: thi im hon thnh ca loi ti ny ch cn p ng du hiu hnh vi nguy him cho x hi. + CTTP ct xn: ch cn c hnh ng biu hin nh phm ti th ti phm hon thnh. b) Phn bit vi ti phm kt thc - Thi im hon thnh ca ti phm l khi nim php l c quy nh trong lut hnh s, nhm xc nh tnh cht nguy him ca cc loi ti phm xy ra trn thc t. - Ti phm kt thc

Documents

LHS (chính thức)