INTERNACIA SENDEPENDA MAGAZINO 2012. ¹6 (212)

Aperas „iumonate

Fondita en 1909 de Aleksandr Sa†arov

Refondita en 1991

Eldonas kaj administras Halina Gorecka

Redaktas Aleksander Kor±enkov

Konstantaj kunlaborantoj Peter Balá�, István Ertl,Dafydd ab Iago, Wolfgang Kirschstein, Aleksej Kor±enkov,Alen Kris, Floréal Martorell, Valentin Melnikov,Paμlo Mo±ajev, Sergio Pokrovskij, Serge Sire,Andrzej Sochacki

Adreso RU-236039 Kaliningrad, ab. ja. 1205, Ruslando

Telefono (4012) 656033

Elektronika po›to sezonoj@kanet.ru

Hejmpa•o http://Esperanto.Org/Ondo

Abontarifo por 2012Internacia tarifo: 38 eμrojOrienteµropa tarifo: 20 eμrojRuslanda tarifo: 590 rublojPollanda tarifo: 60 zlotojAerpo›ta aldono: 5 eμrojElektronika abono (pdf): 12 eμroj por „iuj landoj

Perantoj vidu la liston sur la 27a pa•o de la februara Ondo.

Konto „e UEA avko-u

Recenzoj Bonvolu sendi du ekzemplerojn de la recenzota libro,kasedo, disko k.a. al la redakcia adreso.

Eldonkvanto 600 ekzempleroj

AnonctarifoPlena pa•o: 100 EUR (3000 rubloj)

Duona pa•o: 60 EUR (1800 rubloj)

Kvarona pa•o: 35 EUR (1000 rubloj)

Okona pa•o: 20 EUR (600 rubloj)

Malpligrandaj: 0,50 EUR aμ 15 rubloj por 1 cm²

Kovrilpa•a anonco kostas duoble. Triona rabato pro ripeto.

Donacoj La donacoj estas danke akceptataj „e la redakcia adreso(ruslandaj rubloj) aμ „e nia konto “avko-u” „e UEA.

Represoj Oni povas represi tekstojn kaj bildojn el La Ondo deEsperanto nur kun permeso de la redakcio aμ de la aμtoro kajkun indiko de la fonto.

© La Ondo de Esperanto, 2012.

“La Ondo de Esperanto” (Âîëíà ýñïåðàíòî). 2012, ¹6 (212).

Åæåìåñÿ÷íûé æóðíàë íà ìåæäóíàðîäíîì ÿçûêå ýñïåðàíòî.

Æóðíàë çàðåãèñòðèðîâàí Ìèíèñòåðñòâîì Ðîññèéñêîé Ôåäåðàöèèïî äåëàì ïå÷àòè, òåëåðàäèîâåùàíèÿ è ñðåäñòâ ìàññîâûõ êîììó-íèêàöèé. Ñâèäåòåëüñòâî î ðåãèñòðàöèè ÏÈ ¹ 77-9723.

Ó÷ðåäèòåëü è èçäàòåëü: Ãîðåöêàÿ Ã. Ð.

Ðåäàêòîð: Êîðæåíêîâ À. Â.

Ïîäïèñàíî â ïå÷àòü: 21 ìàÿ 2012 ã.

Öåíà ñâîáîäíàÿ. Òèðàæ: 600 ýêç.

Îòïå÷àòàíî â Ïîëüøå. Presita en Pollando.

2

Li ree estas…

“Ne amu min, amu la mian!”, — diris foje Nikolao Ber-djaev. Tiu formulo ideale konvenas al la personeco de Jean-Jacques Rousseau, naski•inta antaμ 300 jaroj, la 28an dejunio 1712 en ¤enevo. La franca filozofo havis dumviveduoblan famon: abstraktan kaj konkretan, art-sciencan kajindividuan, kaj la du famoj „iam pli disi•is •is lia fizikamorto. Poste, •is nun, restis le•e la unua, kiu estas gloro.

Rousseau, sendube, estas granda stilisto. Lia prozoportas ›ar•on de inspiro, li elektrizas la temon, la objektonde la skribo, la procedon de la lego kaj — nature — la leg-anton. Estas troa la demando: „u oni povas atingi tiun kajtian efikon per sole stilistaj artifikoj? Do ne, — malgraμoftaj akuzoj pri kontraμdireco, diletantismo, malprofundode lia idearo, la enhavo de la verkoj de Rousseau restas labaza parto de lia dumviva kaj postmorta sukceso.

Sed kia paradokso, homo kiu diras ke la kulturo pereigas— al la publiko kredanta la progreson, kiu asertas ke ne lapenso sed la sento meritas respekton — al la publiko diig-anta la racion, tiu homo i•as spirita aμtoritato, profeto, laplej influa persono de la intelekta horizonto de sia epoko!

Ver›ajne, ni devas rigardi pli ol la ideologian surfacon,pli ol sloganojn kaj „efvortojn — por riveli veran enhavonde la mesa•o de Rousseau.

“La natura rajto, kiel ajn difinita, ne povas permesi keinfano gvidu maljunulon, ke stultulo regu la sa•ulon, kaj keeto da homoj dronu en lukso dum la ego bezonas la plejnecesan”. ‚u tiun cita±on oni konsideru racionalista, „usensualista? ¤i estas tamen racia kaj samtempe — plena desento.

“Rezigni sian liberecon signifas rezigni sian homanvaloron, sian rajton de homo, e„ ties devojn”. ‚u ne racia kajsamtempe senta estas tiu apologio de libereco?

“Kaj kio koncernas la ri„econ — neniu homo devas estitiom ri„a por a„eti la alian, kaj neniu tiom povra por estidevigita sin vendi”.

La lasta cita±o tu›as doloran kordon de nia hodiaμa civi-lizacio. ¤i ›irpasas tiun eternan nervon de la socia kunek-zisto. Jean-Jacques Rousseau ne restas por ni kiel etapo depenso, kiel historia tipo, kiel heroo de panteono — li reeestas — soldato en la armeo de la universa justeco, en tiuarmeo, kies ta„mentoj batalas nun sur la stratoj de urboj dela mondo — jen en Nov-Jorko, jen en Londono, Parizo,Ateno, Romo, Moskvo, Barcelono.

Nia postmodernisma epoko taμgus por ilustri la Rusoanparadokson pri la regresa efiko de scienca kaj arta progreso.Jean-Jacques Rousseau apenaμ komprenus la diskurson deJacques Derrida. Ne tial ke „i-lasta ka›as en si tro komplikanscion. Sole „ar •i principe rezignis la sencon.

Feli„e por ilia memrespekto, la nunaj gigantoj spiritajneniom divenas pri tiaj mankoj — por tio ili jam ne havasnecesan nocian instrumentaron.

Alen Kris

La kovropa•a foto estas dedi„ita al datreveno. Ne al tiu deRousseau, kiun la mondo festas „i-monate, sed al la 20-jari•ode la Ibera grupo, eble la plej aktiva en la nuna Esperanta litera-turo. En la 71a Hispana Esperanto-Kongreso oni festis „i tiuneventon, kaj Javier Guerrero fotis la Iberan kvaropon antaμ lamonumento al Miguel de Cervantes en Campo de Criptana; demaldekstre: Miguel Gutiérrez Adúriz, Miguel Fernández, JorgeCamacho, Abel Montagut. La Ondo ali•as al la gratul-†oro!

Temo 3

Albanio – lando de kontrastojSer„ante en mia arkivo iujn infor-

mojn mi hazarde trovis intervjuon, far-itan en 2003 de loka ±urnalistino. ‹idemandis min, interalie, pri nerealigitajrevoj. “Viziti Albanion”, — estis larespondo. Mi naski•is en malgrandaurbo en la Malsupra Silezio. ¤in eklo•isdiversaj familioj, kiuj pro la ›an•o de lalimoj post la Dua Mondmilito ser„isnovajn eblecojn por vivi en paco: e„ gre-koj kaj albanoj, kaj ›ajnas al mi, ke pre-cipe infanoj vivis tiam en harmonio par-toprenante la saman bazan lernejon.

En 2012 Tomasz Chmielik tradukisal Esperanto la libron Hunda haµto de lanuntempa albana verkisto Fatos Kongo-li, kaj per komunaj fortoj de sponsoroj,interalie, de la alzasano Edmond Ludvigkaj de la Podla†ia Libraro, •i estis eldon-ita en Bjalistoko. Tiu „i evento naskis laideon voja•i al Albanio kaj renkonti•ikun la aμtoro. Poloj, latvino kaj svedointerkonsentis rete pri renkonti•o enTirano la 14an de aprilo.

En la flughaveno noktomeze atendisnin profesoro Bardhyl Selimi — lokaorganizanto de nia restado. La dua gru-peto venis de Krakovo per buseto. Niacelo estis ne nur konati•i kun la lando,sed ankaμ promocii Esperanton. 50-minuta televida intervjuo pri Esperantofarita kun ni estis spektebla en la tutaAlbanio. Okazis renkonti•oj en la Aka-demio de Sciencoj kaj en la Ministeriopri Kulturo, Sporto kaj Junularo, kaj pre-lego en la Tirana Universitato por stu-dentoj de fremdlingvoj. Jola Kieres elNowy S¹cz instruis amuze Esperanton algestudentoj uzante la metodon de Cseh;Bardhyl tuj kaptis okazon por skribi surla tabulo la kontaktadresojn por venontajkursanoj.

La plej grava momento estis la ren-konti•o kun la aμtoro de la libro. Supoz-ante, ke •i temas iomete pri lia biografio,mi atendis renkonti•on kun iu frustritadon±uano, tamen ne… Modesta, „armaen interhomaj rilatoj, parolanta mallaμtekaj ege kortu›e, li multe impresis nin.

Okaze de la libroprezento „e la Aka-demio de Sciencoj renkonti•is politik-istoj, akademianoj, reprezentantoj deneregistaraj organiza±oj, diplomatoj,esperantistoj kaj pluraj ±urnalistoj. Miadmiris la facilecon, kun kiu BardhylSelimi tradukis simultane la paroladojn.Aplaμdon vekis la informo, ke danke alla universala lingvo Hunda haµto atingisPollandon, Luksemburgion, Usonon, kaj

e„ Madagaskaron. Tomasz havis okazonrakonti pri aliaj libroj de albanaj aμtorojtradukataj al Esperanto.

Kion devus fari Esperantistoj en viaurbo por allogi reprezentantojn de septelevidstacioj, dek ±urnalistojn el lokajkaj landaj gazetoj, reprezentantojn deradioj? ‚i-foje sufi„is antaμinformi prirenkonti•o kun la fama verkisto, kiesverko estas eldonita en lingvo rara kajekzotika, tamen parolata en 120 landoj.La vorto “Esperanto” estis unusola, kiunni komprenis provante legi gazetojn enla sekva tago. Ni alportis 50 ekzemple-rojn da Hunda haµto en Esperanto porricevi aμtografojn de la aμtoro.

Al „iuj eminentuloj ni enmanigissalutmesa•on de la direktoro de laPodla†ia Libraro en Esperanto en la for-mo de privata letero kaj po du librojeldonitaj esperantlingve en Bjalistoko.Ili „iuj tuj provis legi!

Albanio estas por mi mirinda landode kontrastoj. Alia lingvo, alia mental-eco. Mi supozis vidi rusan provincon,kaj ›okis min supermodernaj domojapud ruinigitaj dometoj. La malnovaurbocentro de Tirano fakte ne ekzistas.Survoje al provinco tristigis nin skeletojde iamaj fabrikoj, kiuj produktis uzantela rusan aμ la „inan teknologiojn kaj nunestas fermitaj pro manko de mendoj. Enmodernaj vendejoj nur la lingvo de prez-slipoj montras en kiu lando vi estas, „arproduktoj estas vere internaciaj. ‚u vipovas imagi mil parojn da uzitaj ›uojpendantaj sur la palisetaro uzata kielekspozicio? E„ tian vendejon mi vidis enTirano. Sciante, ke en Albanio 25% de lalanda produktado donas agrokulturo miesperis viziti sub„ielajn bazarojn plenajn

de nutra±o kaj orientaj dol„a±oj. Bedaμr-inde, oni vendis tie nur uzitajn aμ „inajnvesta±ojn.

Shaban Hasani — nia gvidanto dumturismaj ekskursoj — rakontis, ke multajalbanaj familioj havas eksterlande sianreprezentanton, kiu forveturis por mal-le•e labori kaj sendi monon al la patrujo.Pri la terura tempo de la regado de EnverHoxha rakontas ekspozicio en la HistoriaMuzeo de Tirano. Tio jam pasis, kajalbanoj denove veki•as sen timo. De la7a horo matene kafejoj jam estas plenajde viroj, kiuj trinkante ege fortan kafonpritraktas aferojn. Promenante laμlongede la pla•o en Durres oni admirasmodernajn ripozdomojn kaj bluajn base-nojn kun kristala akvo por malgrandajinfanoj. Apude estis videbla truo de iukonduktubaro, per kiu ripozdomo (?) el-fluigas malpura±ojn en la maron. Surmultaj tegmentoj de altaj kaj malaltajdomoj estas grandegaj ujoj por kolektiakvon, „ar en diversaj kvartaloj de Tira-no kaj en aliaj urboj •i estas porciumata.

En la universitato mi vidis ordeman,bone vestitan junularon, sed surstratevideblaj estis modestaj homoj: nek ele-gantuloj, nek mizeruloj. Pla„is al mi, keviroj „iam ›ajnas esti fre›razitaj kajhavas kurte tonditajn harojn. ‚iuj aspek-tis pacemaj kaj paciencaj: ili ridetis al ni,kiam ni provis interkompreni•i. Miesperas reveni Albanion post kelkaj jarojpor vidi tion, kion mi ne sukcesis vididum la kelktaga restado. Espereble niaalveno helpis al lokaj esperantistoj varbipor Esperanto junularon kion ni el la tutakoro deziris al niaj „armaj gastigantojadiaμante ilin.

El¿bieta Karczewska

Tir

ano:

La

tele

vida

prog

ram

opr

iE

sper

anto

.

4 Eventoj

Malferma Tago en Roterdamo

D-ro Ulrich Lins estis la „efa preleg-anto en la 36a Malferma Tago de laCentra Oficejo de UEA sabaton, la 28ande aprilo 2012. La aran•o allogis 85vizitantojn kaj okazis precize 50 jarojnpost la transloki•o de la oficejo al ladomo „e Nieuwe Binnenweg 176. D-roLins, kiu vizitas la UEA-domon jam depli ol kvar jardekoj, prelegis dufoje pripersonoj, kiujn li renkontis dum siajvizitoj, kaj pri movadaj eventoj, ligitajal la CO dum tiu periodo.

La prezidanto de Eμropa Esperanto-Unio, Seán Ó Riain, parolis pri la civit-ana iniciato por la kantado de la EμropaHimno en Esperanto. Flory Witdoecktvivigis la prelegon kantante la himnonkun la vortoj de Umberto Broccatelli.Lige kun la kunsido de la Estraro deUEA „eestis ankaμ reprezentantoj deTEJO kaj ILEI, kiuj prezentis la agadonde siaj organiza±oj. Pri TEJO parolisprezidanto £ukasz ¯ebrowski kaj estr-arano Nico Huurman. La ILEI-prezid-anto Stefan MacGill rakontis ne nur prisia organiza±o sed ankaμ pri la Esper-anto-kurso, kreita kiel kontribuo al la125-jari•a jubileo de Esperanto.

La programo tradicie komenci•isper prezentado de libroservaj nova±ojkaj fini•is per respondado de estraranojde UEA al la demandoj de la publiko.Pro sia kunsido post la Malferma Tago„eestis ses el la sep estraranoj. Komencede la lasta programero la publiko ricevispruvon, ke la gvidado de UEA estas lin-gve en bonaj manoj, „ar Katalin Kovátstransdonis al prezidanto Probal Dasgup-ta diplomon pro lia sukceso „e la KER-ekzameno.

Jam pli frue estis aliaj solenajmomentoj: Katalin Kováts kaj BarbaraPietrzak gratulis kun florbukedo laHonoran Membron de UEA, Mila vander Horst-KoliŒska, pro ›ia 85-jari•o;kaj Ans Bakker, gratulante la jubile-antan oficejon, transdonis koverton kungrava donaco por la ciferecigo de kolek-toj de •ia biblioteko.

Samtempe kun la prelegoj oni mon-tris filmojn en alia „ambro, kie funkciisankaμ bazaro de esperanta±oj. Bonevizitata estis kompreneble ankaμ lalibroservo, kiu vendis librojn kaj aliajnvarojn por la suma valoro de 1856,80eμroj.

La sekva Malferma Tago de la Cen-tra Oficejo estos sabaton, la 24an denovembro 2012.

GK UEA

Nederlando: Nova po›tmarko

Por oma•i la 125an datrevenon de laapero de la Unua Libro de Esperanto kajpor reklami la lingvon, UEA mendis „ela nederlanda kompanio PostNL po›t-markon kun la jubilea emblemo dese-gnita de la brita esperantisto Peter Oli-ver. ¤i validas por afranki unuaklasanleteron •is 20gr. enlande en Nederlando.

En marto la simbolo aperis surpo›tmarko mendita de Esperanto-Aso-cio de Finnlando. La nova nederlandamarko estis eldonita sojle de la Malfer-ma Tago de la Centra Oficejo, kaj •iestas a„etebla „e la Libroservo de UEA,en blokoj de 10 markoj. Unu blokokostas 6 eμrojn (plus afranko; kvantarabato ne estas aplikebla).

La po›tmarko pri la 125-jari•o deEsperanto estas la kvina laμ mendo deUEA. La antaμaj markoj ricevis multeda publikeco en nederlandaj filatelajrevuoj, kaj la nova marko certe spertosla samon. La temoj de la unuaj du mar-koj, aperintaj en 2008, estis la 93a UKen Roterdamo kaj la 100a datreveno dela fondo de UEA. Ili ambaμ estasel„erpitaj, sed ankoraμ haveblas lapo›tmarkoj pri la 150a datreveno deZamenhof kaj la 100a datreveno de IvoLapenna, eldonitaj en 2009.

GK UEA

Esperanto en la Pollanda Senato

En la Pollanda Senato (la supera„ambro de la parlamento) la 9an de majookazis renkonti•o de reprezentantoj dela Estraro de EDE (Eμropo-Demokratio-Esperanto) kaj de la Estraro de la Pol-landa Asocio EDE kun la vicprezidantode Pola Senato Jan WyrowiŒski kaj aliajparlamentanoj kaj reprezentantoj de laPollanda-Japania grupo de la Senato. Larenkonti•o estis dedi„ita al la 125adatreveno de la kreo de Esperanto.

Honora gasto de la renkonti•o estisEtsuo Miyoshi, prezidanto de la kompa-nio Swany, filantropo kaj granda popu-lariganto de Esperanto. Etsuo Miyoshidiris, interalie: “Providenco donis al viZamenhofon. Esperanto estas lingvokonata en la tuta mondo kiel Pollandaeltrovo”. Li emfazis, ke multaj eminen-taj sciencistoj, verkistoj, politikistoj,papoj kaj Nobelpremiitoj kun grandaaprobo opiniis pri Esperanto.

Dum la renkonti•o oni diskutis›ancojn utiligi Esperanton mondskale.Gastoj instigis al fondo de parlamentagrupo por apogi Esperanton. Je la finode la renkonti•o la vicprezidanto de laSenato enmanigis al Etsuo Miyoshi laSenatan memor-medalon.

Pli frue, la 6an de majo Etsuo Miyo-shi renkonti•is en la urbo Sopot kun lasenatano Edmund Wittbrodt kaj kunmembro de la Eμropa Parlamento JanKoz³owski.

Laμ www.senat.gov.pl

La Ago-Tago ne nur en oktobro

La Ago-Tago estas parto de la tradi-cioj de nia movado, kaj •i okazas en launua sabato de oktobro. Tamen en Bra-zilo reklami pri Esperanto en oktobroestas neoportune, „ar jam en la komencode decembro komenci•as la grandajsomeraj ferioj, kaj la lernejoj rekomen-cas la instruadon nur post la karnavalo.Do, ni disdonas informilojn en lakomenco de oktobro kaj la lecionojkomenci•as nur en marto. Tiam lahomoj jam tute forgesas pri nia kurso.

En 2011 la brazilanoj komencisdiskuti pri la plej taμga dato, kaj larezulto de la balotado estis la 3a de mar-to, post la karnavalo, unu aμ du semaj-nojn antaμ la novaj kursoj de Esperanto.

Krome ni diskutis ankaμ la enhavonde la varbiloj kaj pri la celata publiko.‚i-jare ni preferis uzi mallongajn rek-tajn tekstojn, kiujn la homoj povas legidum okulfrapo. Ni konsilis al grupojpartoprenantaj la Ago-Tagon, ne dis-doni la informilojn hazarde sur stratoj,sed disdoni preferinde al studentoj prok-sime de universitatoj kaj lernejoj.

Ni presis 30 mil flugfoliojn, kiujestis senditaj al 50 Esperanto-grupoj.Tiu kvanto estas nur guto da informo enla grandega Brazilo, sed •i estas bonakomenco, kaj ni esperas ke en la venon-taj jaroj, aliaj lokaj grupoj konsideros laavanta•ojn de la nova dato kaj ankaμpartoprenos.

Emilio Cid

Eventoj 5

en Nord-Irlando, kompreneble el la vo„ode Seán Ó Rian, diplomato kaj prezidan-to de EEU.

Kaj en la politika sesio aliaj gravajkontribuantoj: Stjepan Mesi¢, iama pre-zidento de Kroatio, parolis tre vigle pri„u la sudorienta Eμropo havas alianalternativon krom Eμropa Unio? dum liakolego Milan Ku£an, iama prezidento deSlovenio, lando kiu jam estas en EU,parolis pri spertoj el la plurnacia ›tatoJugoslavio kiel mesa•o al EU. Estisposte la vico de Eμro-parlamentanoGiorgio Rossetti kiu traktis tiklan temon:“Ekonomio kaj/aμ politiko? Eμropa inte-gri•o „e decida vojkruci•o”: „u iu temopovus esti pli aktuala ol tio?

Sekvis la sesio pri ekonomio, en kiutri universitataj profesoroj (Mladen Sta-ni£i¢ el Kroatio, Fran¢ois Grin el Svis-lando, kaj Stefano Amadeo el Italio), pri-traktis la fiskan kunordigadon, la dina-mikon de lingvoj: „u la lingva ekonomiopovas helpi kaj la socian solidarecon enEU post la traktato de Lisbono.

La lasta sesio temis pri la homaj raj-toj kaj estis tie alfrontataj: la problemode la handikapitoj precipe rilate alinstruado, fare de prof. Paolo Alessi, dela tiea universitato kaj prezidanto de laUnesko-Centro de Trieste; la identecakaraktero de lingvoj, fare de ZlatkoTisljar, sekretario de EEU kaj la religiokaj la Eμropa identeco far Antonio Can-cian, eμrodeputito, fluganta al Trieste deBruselo nur por partopreni la konferen-con.

Sed tio ne estis „io! ‡aμde posttag-meze la organizantoj regalis la konfe-rencanojn kaj la lokan publikon per tre

interesa Publika Ronda Tablo pri lagraveco de EU por konservado de lapaco en Eμropo kaj en la mondo, al kiuaktive kontribuis Stjepan Mesi¢, MilanKu£an, Gianni De Michelis (eμrodeput-ito, iama itala ministro pri eksterlandajaferoj) kaj d-ro Thomas Jansen.

Mi konscias ke tiu „i simpla listigode temoj kaj homoj vekas en la legantojla bedaμron pro mal„eesto, sed vi havosalmenaμ la okazon legi la prelegojn „arestos, kompreneble, eldonataj la aktoj dela konferenco.

¤uu la legadon, samkiel oni •uis laaμskultadon de la prelegoj de tiu imponakonferenco, nova „enero en la jam longa„eno de altnivelaj kongresoj kaj konfe-rencoj plej diversaj, zorgata de la TriestaEsperanto-Asocio sub la firma gvido dela prezidanto Edvige Tantin Ackermann.

Michela Lipari

SAT en la Tago de la Laboro

La 1an de majo SAT-anoj partopre-nis en surstrataj sindikataj manifestaciojalmenaμ en Otavo, Londono, Olten (Svi-sio), kaj plej videble en Parizo — tieestis kolektitaj subskriboj por la petskri-bo pri aldono de Esperanto kiel nedevigaekzamenfako en la franca abiturient-ekzameno. ‚irkaμ du mil scivolulojmemstare venis al la informbudo porkapti flugfoliojn, kaj iuj el ili a„etislernolibrojn, vortaretojn, insignojn, kajplurlingvan libron pri la Indignuloj,enhavantan plurajn Esperantajn tekstojn,kiujn fre›e aperigis la neesperantistaeldonejo ABC Editions.

Vinko Markovo

Kia estus Eµropo sen EU?

“Kia estus Eμropo nun, se ne ekzistusEμropa Unio?” Por respondi al tiudemando, kunvenis ekde la 9a •is la 11ade majo en Triesto, nord-orienta Italio,140 personoj el pluraj Eμropaj landoj.

Fakte Eμropa Esperanto-Unio (EEU)kunlabore kun la Triesta Esperanto-Asocio okazigis tritagan konferencon alkiu partoprenis ne nur gravuloj (pri kiujmi diros poste), sed — plej grave —sesdeko da neesperantistaj studentoj pri±urnalismo el universitatoj de Aμstrio,‚e†io, Kroatio, Slovenio kaj Slovakio,kiuj ne nur aμskultis la prelegojn, seddebatis poste en laborgrupoj, sub gvidode universitataj profesoroj, la ideojn, latemojn de la prelegoj mem. La Konfe-renco estis „efa parto de projekto financ-ita fare de la programo “Eμropo por lacivitanoj”.

Mi partoprenis plurajn tiajn interna-ciajn aran•ojn, sed mi devas diri ke •iestis vere kaj tute profesie organizita kajmalfacilas trovi ion kritikindan.

Unu tagon antaμ la malfermo, alve-nis speciala medalo de la prezidento dela Itala Respubliko, Giorgio Napolitano,kiel premio por la organizanta asocio;okaza±o tre malofta en Italio. Kompren-eble post tio ›ajnas preskaμ ›ablonaj lapatronecoj de Regiono, Provinco,Komunumo kaj Universitato Triesta!

Sed ni revenu al la konferenco, kiunmi •uis de tute nova vidpunkto. Mi sidisfine de la salono, en interpretista budo,kaj havis tute alian rigardon al la tuto. Lasalono estis plenplena, la homoj neendormi•is, pluraj intervenis en la deba-to, ne per rutinaj konstatoj sed per pens-igaj demandoj, sed… „u povintus estialiel kiam oni havis la eblecon aμskultidu eksajn ›tatprezidentojn, du eμroparla-mentanojn, unu eksministron pri ekster-landaj aferoj, unu eksprezidanton de lakristan-demokrataj partioj de la EμropaParlamento, la prezidanton de la Une-sko-Centro de Trieste, kelkajn diploma-tojn, kaj universitatajn profesorojn, kaj— atentu bone — preskaμ „iuj el ili neestis esperantistoj!

‚u vi jam pentas ke vi ne veturis alTrieste? Tute prave!

Estis tre interese aμdi en la historiasesio pri la origino, kialoj kaj disvolvi•ode la Eμropa unui•o far Thomas Jansen,iama prezidanto de PPE. Kaj pri la star-punkto de la sloveno Bo�o Repe, univer-sitata profesoro en Ljubliana, pri la ±usaali•o de lia lando al EU. Kaj fine, pri lainfluo de Eμropa Unio por atingi pacon E

sper

anto

esti

svi

debl

ala

1an

dem

ajo

enP

ariz

o.

6 Eventoj

Hispanio: Kongreso en urbeto

En la „arma urbeto Almagro (provin-co Ciudad Real) disvolvi•is de la 27a deaprilo •is la 1a de majo la 71a HispanaKongreso de Esperanto. La kongresurbokun malpli ol dekmil lo•antoj multe pro-speris en la 17a jarcento sub la influo dela bankista germana familio Fugger,dum la regado de la imperiestro Karolola 5a. Restas pluraj tiuepokaj konstru-a±oj, inter kiuj ankaμ la Palaco de laGrafoj de Valparaíso, centra ejo de lakongreso konstruita en la jaro 1699.

Aparte belas la Corral de Comediasaμ komedikorto, sentegmenta teatrejo dela 17a jarcento, kiu konservi•as sen-›an•e. Okaze de la tradicia spektaklo,nur la vesta±oj, †ar-aran•oj kaj la fotilojde la publiko “krom la fakto, ke ili babi-lis Esperante kaj ne en la Cervantesa lin-gvo” klarigis ke ni vivas en la 21a jar-cento.

Dum la kongreso, Alejandro Parejagvidis la lingvajn kursojn por komen-cantoj kaj Jorge Camacho rolis kiel lertainterpretisto en la vizito en Almagro, „ela vin-gustumado kaj dum la ekskurso alla ventmuelejoj en Campo de Criptana.

Samkiel pasintjare en San Lorenzode El Escorial, denove oni prelegis perpe„aku„oj, vigla metodo en kiu onikomentas 20 bildojn po 20 sekundoj.

Diman„e okazis •enerala kunveno deHEF por pretigi agadojn okaze de la125a datreveno de la lingvo, kaj Toñodel Barrio estis konfirmita kiel prezidan-to. Poste, ne nur la pli ludemaj kongres-anoj •uis la prezentadon de Talismanoj,kartludo kreita de Abel Montagut „irkaμ“Don Quijote kaj verdaj Donki†otoj”.

Inter la artaj agadoj, krom la projek-ciado de filmoj pri Esperanto, oni devaselstarigi Vivu la Teatro, prezentita deAna Manero kaj Miguel Fernández kajpartoprenita de dekduo da esperantistojkaj de la aktorino Laura Pascual, kiubonege rolis en fragmento de la Sanganupto de Federico García Lorca (traduk-ita de Miguel Fernández).

Ankaμ muziko ege kontribuis al laamika etoso. Kvaropo Sinkopo koncertispost la solena inaμguro, kaj lunde la tresimpatia loka kanzonisto AlejandroCerro preparis la vojon por la koncertode Kaj Tiel Plu. La kataluna grupo ludisplurajn tradiciajn okcitanajn kaj sefar-dajn kantojn esperantigitajn de ili kajankaμ popolkantojn de la HispanaEnlanda Milito.

La kongreso oma•is la Iberan Skolonokaze de •ia 20a datreveno kaj •uis lapartoprenadon de Miguel Fernández,Miguel Gutiérrez Adúriz, Jorge Cama-cho, Abel Montagut kaj “ilia muzo” AnaManero.

Mardon matene, Ana Manero pre-zentis la novajn atingojn kaj celojn de laBitoteko, fierinda projekto de HEF mal-fermita al la tuta esperantistaro (vd.LOdE, 2012, ¹4, p. 14).

Krom la menciitaj prelegantoj kajrespondeculoj de la programeroj, la kon-greso sukcesis danke al la prizorgoj deJesús García Cano, Raúl MartínezAnguita kaj aliaj membroj de la LokaKongresa Komitato kaj de la senlacaprezidanto de HEF Toño del Barrio. Kajkompreneble ankaμ danke al la cento dapartoprenantoj. La hispana gazetarosufi„e bone e†is la eventon

Javier Guerrero

Sude, sed ne side, kaj ne acide

En la belega sudhungaria urbo Sze-ged la 28–30an de aprilo okazis JER(Junulara Esperanto-Renkonti•o). ¤iestas tradicia printempa renkonti•o deHEJ (Hungara Esperanto-Junularo), kiesorganizan teamon „i-foje kompletigisgrupo de lokaj studantinoj de Esperanto-fakmana•erado. Krom hungaroj „eestisesperantistoj el Kroatio kaj ‚e†io, kioigis la etoson internaci(et)a.

Por klarigi la vortludan titolon men-ciindas, ke promenoj kaj ebloj de urbo-esplorado abundis, unue „ar Szegedestas mirinde bela (ne nur laμ hungaroj!),kaj due „ar la vetero estis somerece var-ma. Dum tiuj fojoj, post la registri•o kajinterkonati•o, ni povis ekkoni la lokondum la urba ludo gvidita de la szeged-anoj. Poste ni rigardis la grandegankatedralon (la simbolo de la loko) kaj•uis tie Esperantan gvidadon de lokamuzeologo, kiu prezentis al ni ankaμ kel-kajn ekspoziciojn. Ni e„ vizitis unu el•iaj turoj — kio signifis grimpon de 280›tupoj, sed rezultigis ampleksan elvidon,e„ landlimojn superantan.

La neurbaj programeroj okazis en lastudenthejmo. Diversaj ludoj, ekzemple,E-ktiviti (Esperanto-versio de Activity),kunkantado kaj koncerto de Anjo Ami-ka, prelego pri nova Esperanta romanokaj projekciado de germana (Eo-subtek-sta) komedio atendis la partoprenantojn.Ankaμ menciindas neesperanta, sedfurora programero de la unua nokto:koncerto de junula bando kun “mond-muziko” (vigla miksa±o de pluraj stiloj,ekzemple: popola, klezmera kaj moder-na muziko). Sekve, ne mankis noktumojkaj iom malfacilaj veki•oj, sed feli„enenian severan problemon ili kaμzis(eble „ar la ejo enhavis ankaμ kafo-ma›inon).

¤enerale estis gaja renkonti•o, kiusukcesis konvinki ankaμ komenc-anto(j)n pri la indeco de la Esperanto-lernado kaj vizito de tiaj kunvenoj.

Kompreneble, kiel „iam, estis ankaμkelkaj malglata±oj, kiujn ni, la organiz-antoj, klopodis kiel eble plej rapidesolvi. Feli„e (kaj ›ajne) ili ne i•is tro•enaj. La kunordigo kaj la prizorgo deJER estis certe bona eblo por ni ekza-meni kaj evoluigi niajn organizajn kapa-blojn. Ni esperas, ke „iuj partoprenantojbonfartis, kaj ili — sed ne nur ili —„eestos ankaμ dum IJS, kiu estas la „efa,pli granda kaj somera internacia aran•ode HEJ.

Sarolta Bagó

La kongresanoj en la bela kongresejo (Fotis Pedro Hernández)

Eventoj 7

BMI: Nova Esperanto-Domo

La 5an de majo okazis solena inaμ-guro de Becker-Meisberger-Instituto(BMI) en Blieskastel/Saar. La honorajgastoj de la ceremonio estis la urbestrinode Blieskastel Annelie Faber-Wegenerkaj la nobelpremiito prof. d-ro ReinhardSelten kiu venis kun akompano de prof.d-rino Robin Pope el Aμstralio.

La urbestrino Faber-Wegener kaj ladirektoro de BMI Oliver Walz kune bon-venigis la gastojn. La urbestrino menciisla •emelurbojn de Blieskastel kaj mon-tris intereson kunlabori kun la institutorilate al la interkultura komunikado. Oli-ver Walz diris, ke Sarlanda Esperanto-Ligo (SEL) vere ne povus trovi plitaμgan lokon por la instituto ol Blies-kastel.

Pliaj salutparoladoj sekvis de prof.Robin Pope kaj Wolfgang Bohr, kiusalutis en la nomo de la Germana Esper-anto-Asocio kaj kiel prezidanto de la lan-da asocio Rejnlando-Palatinato pledispor kunlaborado kun la instituto. Postesalutis la vicprezidanto de la faka altlern-ejo Zweibrücken, prof. Hans-JoachimSchmidt kaj la prezidanto de la partioCDU Holger Schmidt. Kelkaj gastojvenis el eksterlando kiel Teresa Liberskael Pollando kaj Mieko Sakuda el la mal-proksima Okinavo.

La direktoro de BMI faris ampleksanprezentadon de la taskoj kaj celoj de lainstituto. En •i trovi•as la oficejo deSEL; okazas tie estrarkunsidoj, membro-kunvenoj, ekspozicioj kaj diversnivelajEsperanto-kursoj. La instituto ofertasdiversajn prelegojn kaj seminariojn enEsperanto kaj en la germana. BMI dispo-nas ampleksan bibliotekon kaj arkivonkun aμdvida centro. En la domo estasankaμ tranoktebleco por ok gastoj. Prefe-re oni invitu al BMI samideanojn, kiujantaμpreparas doktoran disertacion priesperantologio kaj interlingvistiko.

Vicprezidanto de SEL Edgar WernerMüller prelegis pri la temo “Esperantohodiaμ”, estrarano de SEL Josef Dörr priesperantologio kaj interlingvistiko, prof.Markus Groß pri la mondaj lingvoj en lahistorio de la homaro. La kulmino estistiam la festparolado de Prof. Dr. Rein-hard Selten “Mia vivo kun kaj por Esper-anto”. Poste la direktoro de BMI nom-umis profesoron Selten honora membrode SEL kaj dankis lin pro lia veno kaj prola grandega laboro por Esperanto. Post lainaμgura ceremonio la gastoj •uis laposttagmezon •is vespere kun bongust-a±oj kaj bavara biero el barelo.

Oliver Walz

En la Esperanto-urbo

Ekspozicio pri fervojoOkaze de la 64a Internacia Fervojista

Kongreso, okazonta en Herzberg amHarz, Interkultura Centro Herzberg(ICH) pretigis ekspozicion en la Esper-anto-„ambro de la Welf-kastelo. Temaspri la historio de la fervojista Esper-anto-movado, pri la rolo de JoachimGießner. En la vitrinoj estas videblajinteresaj fotoj, kongresaj materialoj,insignoj, po›tmarkoj, glumarkoj, fald-folioj, faklibroj, fakaj gazetoj kaj po›t-kartoj el multaj landoj. La materialojestas el la kolekta±oj de Peter Zilvar kajla biblioteko de la Esperanto-Centro. Laekspozicio restos •is somero.Gaste „e Harz-Klub Herzberg

ICH ricevis inviton de Harz-KlubHerzberg al ties jarkunveno por prezentiEsperanton kaj la evoluon de la Esper-anto-urbo. Inter preskaμ cent partopren-antoj „eestis ankaμ la urbestro GerhardWalter. Friedrich Meyer, prezidanto deHarz-Klub, en sia festparolado emfazisla gravecon de Esperanto por Herzberg.La mallonga prelego de Peter Zilvar priEsperanto-aktivecoj en kaj por la urbokaj •ia „irkaμa±o, kun la samtempabildprezentado de Zsófia Kóródy, vekisgrandan intereson kaj ricevis laμdon kajaplaμdon.

Je la fino de la kunveno Inda, junasta•anto el Hispanio, kantis en Esperantokaj ludis gitaron. Ewa Kukielka kajUrsula Zilvar (estraraninoj de EsperantoSocieto Südharz) kaj Ida Havasi, gasto elHungario, disdonis varbilojn, respondisdemandojn kaj babiladis kun klubanoj.Estis bonsukcesa sinprezento, varbadopor Esperanto en tiu loka klubo, kun kiesmembroj pliofti•as kontaktoj, ekzemple,dum ekskursoj en la Harz-montaro.Studentoj gastas „e ICH

Grupo de universitataj studentoj elEmden sub gvido de Sebastian Kirf pas-igis en majo kvar tagojn en Herzberg porlerni Esperanton en la Esperanto-domo.Krom aktiva lernado, kiu donis al ilioficialajn kreditpoentojn, ankaμ la liber-tempo kun kradrostadfesto kaj babiladoen la “verda urbo” ne mankis. Ili •ojis prila fruktodonaj interparoladoj kun lokaj,hispanaj, polaj kaj slovakaj geesperant-istoj.

La studentoj ankaμ •ojis pri la grandabiblioteko, multaj esperantlingvaj indik-iloj, vojmontriloj, man•okartoj, ktp. Iliintencas reveni por daμrigi la studadonde Esperanto. La regiona gazeto HarzKurier informis pri tiu vizito.

ICH

Renkonti•o super Mozela valo

La 3a PRINTEMPE estis mia unuarenkonti•o, kaj •i pla„is al mi. ¤i okazis5–12 apr 2012 en la kastelo Marienburg,kiu konsistas el etosplenaj domoj, belegesituantaj inter vinberejoj, borde de larivero Mozelo apud la „arma urbo Zell.La domaro Marienburg estas eksa kaste-lo kaj mona†ejo, nun havanta komfortajndorm„ambrojn kaj kunvenejojn. Laman•oj bongustis, nur la vetero ne „iamestis bona kaj varma.

Dum la tagoj ni faris ekskursojn, pro-menojn, kafumis, aμskultis prelegojn,zorgis pri la komencantoj kaj babilis priEsperanto, la mondo kaj la tuta resto.Vespere ni malstre„i•is per vingustum-ado, diskutoj, prelegoj kaj fotomontradoaμ simple per legado aμ dormado.

Jen kelkaj pliaj programeroj:— vizitado de: eksvulkanaj lagoj,

„armaj urboj, varmbanejo de Bad Bert-rich, turo apud la kastelo Marienburg,radia teleskopo Effelsberg, aμtokurejoNürburgring;

— prelegoj pri: Anguloj „e fotado(Alfred), Gramatiko kaj literaturo deEsperanto (Christian), Mongolio (Mar-cel), Merkatiko (Lu);

— fotomontrado de Marcel kaj Pau-lo, Jutta;

— kuracplanta promenado kun Die-mante kaj Monika;

— pentra±oj faritaj de Lukas.Angelika Dürre

La regiona gazeto Goslarsche Zeitung aper-igis tutpa•an raporton pri la 125-jara lingvoEsperanto, •iaj valoroj, aktivado de ICH,Esperanto-lokoj, monumentoj, servoj en laEsperanto-urbo Herzberg.

8 Eventoj

Je la Pasko en Bonn

Inter la 2a kaj la 9a de aprilo okazisla 28a Printempa Semajno Internacia enBonn. En „i tiu tradicia Paska renkont-i•o, kiun okazigis la Germana Esper-anto-Asocio kaj la Internacia KatolikaUnui•o Esperantista, partoprenis 120personoj el pluraj landoj. Krom familioj,„eestis ankaμ multaj plenkreskuloj kajjunulara grupo el Portugalio kun siajinstruistoj.

Al la jam konataj kaj ›atataj prog-rameroj por infanoj apartenis diversajmanlaboroj, la MAZI-lingvokurso kaj lakaosludo, dum kiu ankaμ plenkreskulojkuris tra la domo ser„ante ka›itajnpaperslipojn kaj plenumante diversajntaskojn.

Ankaμ seriozaj prelegoj, ekzemplepri la muzikisto Franz Liszt, pri la kom-paro inter planlingvoj, aμ pri la signifode publikaj rilatoj okazis en la taga pro-gramo. Ekskursoj kondukis partopren-antojn trajne al la najbara urbo Köln,›ipe al la proksima kastelo Drachenburgkaj bicikle laμ la rivero Rejno.

“Kiu volas i•i milionulo?”, — onidemandis vespere en la Esperanta versiode la mondvaste konata televida kvizo,kiun preparis junaj esperantistoj elBritio kaj Germanio. Dum aliaj vesperojoni •uis koncertojn kaj amuzi•is dumprezento de la profesia pupteatristoChristof Frank. Poste eblis spekti •is-nokte filmojn kun zorgeme esperantig-itaj subtekstoj.

Informi•i pri la venontjara PSI en St.Andreasberg en la Harz-montaro:

www.esperanto.de/psiPetra Dückershoff

Televido „e IEI

La 31an de marto 2012 okazis ne-kutima librolega tago en la biblioteko deInternacia Esperanto-Instituto en Hago(Nederlando). Matene la 14 ali•intojpovis ankoraμ profundi•i en la verkoj deWaringhien, Piron kaj De Seabra, kiujnenkondukis Ed Borsboom kaj Anne Jau-sions, sed posttagmeze tio ne plu eblis.

Tiam invadis la domon dum tri horojteamo de la nederlanda televida kompa-nio MAX. Ili filmis la hisadon de laEsperanto-flago, fiksis esperantlingvajnfrazojn de la partoprenantoj kaj inter-vjuis la kursestron pri la nuna stato deEsperanto.

La rezulto estis elsendita dum kvar-minuta spekta±o en multe vidata prog-ramo la 16an de aprilo 2012.

Ed Borsboom

Inter utopio kaj realo

Okaze de la 100a dat-reveno de lamorto de prelato Johann Martin Schle-yer la aμtoro de Volapük, kaj la 125-jaraekzisto de Esperanto Bavara ‹tataBiblioteko (B‹B) en Munkeno aran•osekspozicion Inter utopio kaj realo. Kon-struitaj lingvoj en globalizita mondo.

La solena malfermo de la ekspoziciookazos ±aμdon, la 14an de junio 2012, je19:00 en la biblioteko (Ludwigstr. 16)far D-ro Rolf Griebel, •enerala direk-toro de B‹B. La biblioteka koruso pre-zentos kantojn en Volapük kaj Esper-anto. Enkonduka referato pritraktos latemon “Kio estas kaj kiu-cele oni okup-i•as pri interlingvistiko?”

Vendredon, la 15an de junio, okazostut-taga simpozio kun prelegoj de

— Prof. D-ro Heiner Eichner, Uni-versitato de Vieno

— Reinhard Haupenthal, iamainstru-komisiito por esperantologio kajinterlingvistiko, Universitato de Sarlan-do

— D-ro Ulrich Lins, historiisto, BadGodesberg

— Mag. Herbert Mayer, gvidantode la Kolekto por Planlingvoj kaj Esper-anto-Muzeo de Aμstria Nacia Biblio-teko, Vieno

— Prof. D-ro Gerhard F. Strasser,Pennsylvania State University, Ludwig-Maximilian-Universitato, Munkeno.

La prelegoj aperos libro-forme envolumo akompananta la ekspozicion(prezo: „. 20 eμroj).

Ali•u „e: veranstaltungen@bsb-muenchen.de (malfermo) kaj „e baes.sekretariat@bsb-muenchen.de (simpo-zio). En la reto sam-tempe okazos vir-tuala ekspozicio.

Reinhard Haupenthal

Litovio: Esperantisto honorita

La 17an de aprilo 2012 en la ›tatamuzika teatro de Kaμno (Litovio) okazissolena ceremonio “Vila•aj lumradioj deLitovio 2011”, organizita de la Litoviaagrikultura ministerio. En la bran„o“Vila•a libroportanto” laμreati•is kon-ata litova esperantisto Petras ®eliauskasel la urbeto Šv¡kšna — multjara redak-toro de la gazeto Litova Stelo, traduk-isto, Honora Membro de UEA.

Evidente ®eliauskas estas elektitaankaμ pro tio, ke antaμnelonge estis pre-miere prezentita lia ampleksa enciklo-pedio Šv¡kšna: homoj, regiono, eventoj,pri kiu li laboris dum multaj jaroj.

La ceremonion partoprenis kaj „iujnlaμreatojn gratulis la Litovia prezidentoDalia Grybauskait¡. Dum la prezentadoestis montrita mallonga filmeto pri®eliauskas; oni montris librojn, kiujn liverkis kaj tradukis, ankaμ librojn enEsperanto. En la festo prezenti•is kon-ataj kantistoj, dancistoj, orkestro.

Okaze de la evento en la katedralo deKaμno okazis speciala sankta mesodedi„ita al la laμreatoj. Litoviaj amas-komunikoloj raportis pri la laμreatoj,ankaμ pri Petras ®eliauskas. Litova‹tata Televido montris la 1an de majospecialan programon pri la ceremonio.

Povilas Jegorovas

TEJO: Novaj komitatanoj B

Pawe³ Fisher-Kotowski el Pollando,Wang Shanshan el ‚inio, Ronald BabyGonzález el Kubo/Hispanio kaj MagnusHenoch el Svedio/Britio estas novajKomitatanoj B de la Tutmonda Esper-antista Junulara Organizo (TEJO). Iliestis elektitaj per baloto de IndividuajMembroj de TEJO. Ili oficos de junio2012 •is majo 2014. La elektitoj ricevisrespektive 21 (66%), 20 (63%), 18(56%) kaj 16 (50%) vo„ojn.

La vo„donado okazis marte kaj apri-le 2012 pere de balotiloj senditaj paper-po›te al Centra Oficejo, kaj •i estis launua tia baloto post dek-jara paμzo (enantaμaj jaroj ne estis sufi„aj kandidatojpor ke vo„dono okazu). ‚iu rajtisvo„doni por maksimume 4 el 7 kandi-datoj. La neelektitaj kandidatoj estasZsófia Pataki (Hungario/Pollando, 15vo„oj, 47%), Przemys³aw Wierzbowski(Pollando, 14 vo„oj, 44%) kaj SébastienDenux (Francio, 8 vo„oj, 25%).

La sekva balotado povos okazi postdu jaroj.

£ukasz ¯ebrowskiPrezidanto de TEJO

Eventoj 9

SAT-Amikaro: ‚u statut›an•o?

La 67a kongreso de SAT-Amikarodevis okazi en Bur•o (Bourges), tamen•is okazis en ‚atoruso (Châteauroux)inter la 7a kaj la 10a de aprilo 2012 kun102 kongresanoj, sed la etoso rilatfacil-iga kaj familia.

Kiel en la vivo, dum la kongresoestis tempo por paroli, inter›an•i, dis-kuti, labori kaj cerbumi sed ankaμ pordistri•i kaj ridi. Sabate posttagmeze nivizitis ‚atoruson dank’ al du simpatiajgvidantinoj, kiuj dum pli ol du horojmalkovrigis kaj komprenigis al ni laurbon. Vespere ni malkovris novan teat-ran trupon Kvak, kies kvar junaj bonajaktoroj entuziasmigis nin. Kelkfoje laparolmaniero ne estis tute precize klarakiam ili parolis ege rapide, sed ilia ludoestis bonega kaj doloraj sentoj de Karot-kapo kaj de aliaj kortu›is nin. Poste oka-zis ankoraμ koncerto kaj kant-animado.

Diman„on komencis la cerbumado:la unua laborkunsido preparis la triposttagmezajn laborgrupojn: Estonto dela gazeto La Sago; Reskribado de la sta-tuto de SAT-Amikaro; Akcepto denovuloj kaj nemembroj kaj prezentadode SAT.

Lundon la tria laborkunsido raportisal „iuj konkludojn de la laborgrupoj.‚iuj povis sin esprimi kaj aμskulti•i.Diskuto, e„ impetega, restis diskuto kaj„iuj klopodis ankoraμ kaj pli bone sinklarigi aμ ser„i kiel trovi bonan kom-promison.

Aliflanke, e„ „e SAT-Amikaranoj,›an•i ne estas facila afero. Trovi novajnkandidati•ojn por la komitato 2013 neeblis, do la nova komitato similas lamalnovan, sed •i nun enhavas nur seskomitatanojn, „ar Vito Markovo ne re-kandidati•is kaj neniu anstataμis lin.

Kelkaj proponis reskribi la statutonde SAT-Amikaro kaj ›an•i en •i kelkajnesprimojn, ekzemple: “lutte des clas-ses”, “milieux d’avant-garde”, “propa-gande”. Ni multe diskutis pri tio, sedfine ni proponis … daμrigi la diskutonpor proponi ideojn por … la proksimakongreso.

Certe mi estus povinta paroli ankaμpri la interesega prelego “Atomo kajsocio” aμ pri la •oja tempo de “Humoroen La KancerKliniko”, kiam „iuj boneridis, aμ pri la belega ekspono de librojen la libro-servo, aμ, aμ, aμ… sed estastro por diri, tio ne eblas.

La venontaj kongresoj de SAT-Amikaro okazos en Métabief (2013),Amiens (2014) kaj Fraize (2015).

Isabelle Lamy-Rested

Sta•o en limregiono

La kvara sta•o por lerni kaj praktikiEsperanton disvolvi•is 23–28 apr enNilvange (nord-orienta Francio). Laloka asocio Esperanto Thionville kajFranca Fervojista Esperanto-Asocio, kiujkunorganizis la sta•on, allogis pli oldudek partoprenantojn el Belgio kajFrancio por ri„a programo.

‚iumatene Renée Triolle gvidisparoligan kurson por spertuloj, JoséeLafosse animis kurson por progresantoj,Antonio Quijada instruis komencantojn.

‚iuposttagmeze estis vizitado de lalimregiono: romiana vilao Borg en Ger-manio, fuortoj kaj tombejoj en Douau-mont kaj Vaux apud Verduno en Francio,Nacia Fermineja Muzeo en Rumelangeen Luksemburgio, kaj finfine Thionvillegrava ekonomia Lorena urbo en Francio.

‚iuvespere okazis kultura programo,kadre de kiu estis montrita filmo de Ber-nard Vivier kaj Marie José Behm privoja•o en Hamburgo en 2011 kaj filmopri la 96a Universala Kongreso enKopenhago (2011), Thomas Cordonnierprezentis liberajn programarojn kielLinukso, Renée Triolle montris bildojnpri Uralo en Ruslando.

‚iuj estis kontentaj pri la programokaj man•a±o en bona etoso. La regionoestas verda kaj belega apud tri najbarajlandoj (Belgio, Luksemburgio, Germa-nio), kaj la restado estas malmultekosta.Ni rendevuos post unu jaro. Por instigilernantojn paroli Esperante, ni ser„asalilandan instruiston.

Bruno Henry

Ekzameno en kastelo

Kadre de la Printempa Semajno en laEsperantista Kulturdomo “Kastelo Gré-sillon” 27 personoj sekvis kurson porprepari sin „u al la ekzameno B1 kunChristophe Chazarein, „u al B2 kunZsófia Kóródy. Nia kuba amiko MiguelGonzález instruis al la komencantoj.

La vetero estis pli vintra ol printem-pa… nia nova hejtado do funkciis en lakastelo, kaj Zsófia elektis la salonon porkursadi anstataμ la klas„ambron en lakromdomo kaj ne volis ekzameni en lagranda Zamenhof-salono! Tamen laetoso estis varma — la partoprenantojdonis bildon de tre amika grupo, kaj ilifintrinkis tri barelojn da An±ua ru•a vinodum niaj bonaj man•oj, preparitaj deSunjo kaj Ronan.

Je la fino de la semajno ni akceptispliajn ses personojn kiuj venis por KER-ekzamenoj. Kelkaj personoj, kiuj vizitisGrésillon en printempo 2011 kaj trapasistiam la ekzamenon B1, revenis en 2012kaj trapasis B2 ekzamenon.

Nia printempa semajno „i-jarekomenci•is per seminario pri mond-voja•ado, Mireille Grosjean regalis ninper rakonto pri siaj spertoj en Afriko kajAzio. Gravas por „iu pli bone kompreninian hodiaμan mondon, kiam la ekono-mia sistemo i•as tutmonda, kaj kiam„iuj popoloj devas dispartigi la trezorojnde nia nura Tero.

Oni multe studis, sed ankaμ prome-nis, muzikis kaj e„ popol-dancis dank’ alla akordeono de Marcelline.

Jannick Huet-Schumann

Hans, Miguel kaj Claude antaμ la Kastelo Grésillon, kiu servas al la tuta esperantistaro.

10 Eventoj

Sukcesa instruado en Sicilio

Bone disvolvi•as nova projekto de laItala Esperantista Federacio, lan„ita dela konata esperantisto Brunetto Kassini,pri establo de la Internacia Centro deInterkulturo en Mediteraneo en la urboMazara del Vallo (Mazaradelvalo) „e laokcidenta bordo de la insulo Sicilio.

Ekde januaro 2012 Esperanto estasinstruata en deko da lernejoj, du liceoj(scienca kaj arta), al instruistaro de laurbo kaj oficistoj de la urbodomo. Pli ol500 personoj estas lernantaj la inter-nacian lingvon en la urbeto. La preparalaboro, varbado, reklamo estis grandi-ozaj. La skipo de instruistoj-volontulojestas internacia, nun estas laborantajhungarino Márta Kovács kaj rusinoSvetlana Smetanina kun organiza helpode Kassini.

La infanoj estas „armaj, talentaj kajscivolemaj, sed bedaμrinde multege plibruaj kaj maldisciplinemaj ol ni atendis.Rekta metodo de instruado de fremdajlingvoj ne estas konata „i tie, pro tioestas tre granda intereso flanke deinstruistaro kaj aliaj plenkreskuloj, kiujmiras pri entuziasmo de esperantistoj-instruistoj.

La rilato flanke de lernejoj, instru-istaro kaj direktoraro estas ege afablakaj respektoplena, ili estas helpopretajkaj dankemaj, malgraμ la magra ekipode la lernejoj. En preskaμ „iuj klasojkrom dudeko-trideko da infanoj, tabulokaj kreto estas nenio — neniuj teknik-a±oj kaj aliaj helpomaterialoj. Granda›oko por mi estis, ekzemple, foresto deinterlecionaj paμzoj kaj konstanta rest-ado de infanaro en la klas„ambroj dumla tuta lernoperiodo. Des pli agrableestas vidi, senti kaj aμdi la rezultojn posttiom malfacila, stre„a kaj peniga laboro!

Antaμnelonge 75 miaj infanoj en lalernejo Boscarino ekzameni•is kaj rice-vis diplomojn de Itala Esperanto-Insti-tuto. Fine de la lernojaro atendatasankoraμ kelkaj centoj da ekzamenotoj.

La projekto estas perfekta! Bezon-atas granda kaj konstanta laboro de italajesperantistoj pri ellaboro de unuecaj ler-noprogramoj por „iu a•ogrupo, pri live-ro de bezonataj lernomaterialoj, pri plualaboro kun lernejanoj, pri starigo deinternaciaj kontaktoj, organizo de reci-prokaj vizitoj, plifortigo de laboro de larespondeca teamo de „i projekto.

En aμgusto 2012 en „i tiu belegaurbo okazos la 79a kongreso de italajesperantistoj, al kiu jam ali•is centoj daesperantistoj el la tuta mondo. ¤i estosnova instigo por la urbanoj plu lerni lalingvon, certi•i pri funkciado de Esper-anto, ekhavi amikajn kontaktojn, montrisian kulturon kaj historion.

Svetlana Smetanina

Mezorienta kunveno en Turkujo

‚i-printempe la Esperanto-klubo dela lernejo Uskudar American Academyorganizis la 5an Mezorientan Kunvenonen Turkujo. ¤i okazis en Gaziantep(mezorienta Turkujo) inter la 6a kaj la8a de aprilo kun kvardek partoprenantojel kvin kontinentoj. La plej grandnom-bra grupo estis turka.

Dum la kunveno okazis diversajkunsidoj. Kurson de Esperanto gvidisRafaelo Mateos el Hispanujo; Mert(mezlernejano el la regiono) prezentissian kreitan artefaritan lingvon OLESIen Esperanto kaj parolis pri la SudaSudano; Hati kaj Ben (nia plej fidindapartoprenanto kaj amiko) prezentis siankelkmonatan voja•on en la Suda Ame-riko, precipe en Ekvadoro. Posttagmezeni vizitis la malnovan urboparton.

La 8an matene ni komencis turismanvoja•on per buseto. Nia unua ekskurs-celo estis Halfeti, kie malnova vila•osubakvi•is post la konstruo de la digosur Eμfrato; tie ni faris boat-voja•on trala rivero vizitante la vila•on survoje.Posttagmeze ni estis en Urfa, la urbo deprofetoj… Ni lo•is en 300-jara domo enUrfa. Vespere la grupo de esperantistojaμskultis la lokan muzikon kaj dancis.

La 9an de aprilo frumatene ni ekirisal Mardin kaj pasigis tie la tutan tagon.La lastan tagon atendis nin longavoja•o: unue ni vizitis la mona†ejon desirianoj, kaj poste ni vizitis Dara-n, laantikvan urbon de la persa imperiestroDario. De tie ni direkti•is al la kelk-mil-jara urbo Hasankejf, kies destinoestos subakvi•o post la konstruo degranda digo post du jaroj.

Murat Ozdizdar

Unu

elce

ntoj

daS

icil

iaj

lern

anto

jde

Esp

eran

to

Tur

kaj

gele

rnan

toj

kun

gast

ojel

Aμs

tral

ioka

jM

arok

o

Eventoj 11

Dum la Ora Semajno en Tokio

En Japanio ekzistas tiel nomata “Orasemajno” — pluraj sinsekvaj feriotagojinter la 28a de aprilo kaj la 5a de majo.Japana Esperanto-Instituto (JEI) „iujaredum „i tiu semajno organizas Esper-anto-Seminarion, kutime tritagan, ie enla lando, kaj „i-foje en la koro de Tokio.

Nia seminario principe konsistas el„irkaµ 12 horoj da lecionoj, kutimekvar-kvin diversnivelaj, fakkunsidoj,ekzamenoj, Gaja Vespero (interkonavespero) kaj ofte Paradizo (tranoktababilado kun alkohola±oj).

Partoprenantoj venas el diversajlokoj de la lando kaj ankaµ el aliajlandoj; „i-jare venis Mireille (Mirejo)Grosjean el Svislando kaj juna rusolo•anta en Tokio.

La elementa leciono “Ni vo„leguimagri„e” gvidita de Kinugasa Hirosihavis kvin lernantojn, kaj ili ekzercantekaj cerbon kaj korpon amuze •uis lalecionon. La mez-altan lecionon “Ludeparoligaj ekzercoj” gvidis KitagawaHisasi kaj „eestis ses lernantoj. La leci-ono celas solidigi lingvan kapablon deprogresantoj kun materialoj faritaj de lagvidanto mem. Mirejo gvidis paroliganlecionon, kiun „eestis 11 personoj. ‹iaenergiplena gvidado donis al la „eest-antoj bonan ›ancon ekzerci interparol-adon. Ok progresintoj memstare sengvidanto aran•is lecionon kaj tute enEsperanto parolis pri po du temoj, kiujtraktas diversajn aferojn, kaj arde dis-kutis.

Mirejo Grosjean prelegis pri svisojkaj nukleaj centraloj en fakkunsido. ¤imulte interesis nin, „ar demando prinukleaj centraloj nun estas la plej ardediskutata temo en nia lando. Alia temode fakkunsido estis KER-ekzamenookazonta tutmonde la 9an de junio. Isi-kawa Tieko informis la „eestantojn prila ekzameno kaj instigis ilin ali•i al tiuekzamensesio. Paralele kun fakkunsidojokazis duspecaj ekzamenoj de JEI.

Jam delonge mankis junuloj en niaseminario, tamen feli„e „i-foje trovi•iskelkaj junuloj inter ni. Manko de junulojrezultigos malforton en nia movado, kiuen 2013 havos la 100an Japanan Esper-anto-Kongreson. Nenie en la mondo onifestis la 100an landan kongreson, doestas memevidente, ke ni devas sen„eselabori kaj kreskigi junajn esperantistojnpor plua evoluo de la movado. Tion nibone scias, sed kiel? Nia tasko ›ajnasnefacila sed certe farenda…

Isikawa Tieko

La kleriga programo inkluzivis pre-legojn de Mikaelo Bron›tejn (pri siajverkoj kaj pri la urbo Vorkuta) kaj prele-gon pri voja•o al Antarktio de DieterKleeman. Gian Piero Savio prezentissian Esperanto-kurson por lernejoj kaj lahebrean version de La Universala Lin-gvo. En la arta programo JoMo kajBron›tejn dancigis la kongresanojn.

Amri Wandel resumis la kongresonper foto-prezentado kaj Nava Cinorigvidis la tradician ferman diskuton.Organizis la kongreson Nava Cinori,Esti Saban kaj Amri Wandel. Ekster-landaj kongresanoj partoprenis ankaµunusemajnan postkongreson tra Israelo,kiun „i„eronis Jehoshua Tileman, JinonMeiri kaj Amri Wandel.

Amri Wandel

Jacugatake: La 30a kurso

La 21an kaj la 22an de aprilo La 30aIntensiva Kurso okazis en la Esper-anto-Domo de Jacugatake (Japanio), kiusituas apud la monto Fu±i. ¤i estis orga-nizita de Kantoo-Esperanto-Ligo. Lapartoprenantoj lernis sub la gvido deHori Jasuo. Li instruis ilin pri tri temoj:“Zamenhof kaj historio de Esperanto”,“nia himno La Espero” kaj “Kiel kajkial utiligi Esperanton”. Li demandis pritiuj temoj al la kursanoj, do ili povis ler-ni samtempe la enhavon kaj Esperanto-konversacion. Li rekomendis al ili kantila himnon parkere, kaj unu sukcesis kajricevis la atestilon.

Vespere okazis prelego de HikitaAkio, kiu partoprenis en la tre intensakurso en Esperanto-Insulo en ‚inio enfebruaro. Kaj post la vesperman•o kunbona vino „iuj •uis “Gajan Vesperon”,en kiu okazis tre interesa loterio bingo,kaj „iuj amuzi•is. ‚iuj estis kontentaj,lerninte ne nur Esperanton, sed ankaµ,kial oni devas lerni •in serioze.

Hikita Akio

Ktp: ¤ui artojn kaj kulturon

La rondon Ktp (www.kotopo.com)en aµgusto 2003 fondis tiuj, kiuj amaskulturon kaj arton. La celo de la rondoestas, ke oni •uu artojn kaj kulturojn,libere kaj amuze, kaj prezentu siajntalentojn. Intertempe ni eldonis tripoemarojn.

La printempa renkonti•o de la kultu-ra rondo Ktp okazis 28–29 apr en la urboCheonan (Koreio). La kunvenejo estistre trankvila kaj oportuna por •uigi„eestantojn. Partoprenis tridek personojinkluzive de dek neesperantistoj — niarondo celas kulturan renkonti•onEsperante kaj samtempe por esperant-umi kun neesperantistoj, kiuj scivolaspri Esperanto kaj pri la rondo Ktp.

Dum la renkonti•o oni •uis danc-terapiadon kaj modernajn dancojn,Esperanto-kantojn kaj poemojn. Ni an-kaµ ekzercis la teatra±on Bebizang pre-zentotan „i-jare en la Korea Esperanto-Kongreso.

Kara An

Israelo: La rekorda kongreso

La 13a Israela Esperanto-Kongresookazis tre sukcese 10–12 apr 2012 en laantikva-moderna urbo Bet Shean (Skit-hopolis) kun rekorda nombro de pli ol60 partoprenantoj, inter ili ok ekster-landanoj el kvin landoj.

Dum la unua vespero okazis noktalum-sona spektaklo en la impona arkeo-logia parko. La sekvan tagon ni vizitis lakibucon Sde Elijahu, monda pioniro deorganika agrikulturo, kaj la kruc-milit-istan fortika±on Belvoire (Jordana Stelo)je 500 metroj super la Jordana valo. Enla lasta tago ni vizitis la aµstralianbest•ardenon “GanGuru” kaj la basenanparkon “Sahne” kie multaj banis sin enla fre›a fonto-akvo, aliaj preferis lana•basenon de la kongresejo.

Ktp

:ar

to,

poez

io,

kant

oj,

danc

ojkt

p.

12 Eventoj

Esperanto-Tagoj kaj voja•praktiko

En la Pollanda urbo Bydgoszcz19–26 apr 2012 okazis la 37aj Esper-anto-Tagoj de Bydgoszcz kaj la 41aSesio de AKB (Klerigejo de AIS enBydgoszcz) organizitaj okaze de la 666-jari•o de la urbaj rajtoj de Bydgoszcz kajde la 125-jari•o de Esperanto.

20 apr en la Ekonomia Universitatode Bydgoszcz estis enmanigitaj diplo-moj al la finintoj de la internacia kursopri entreprenado kaj pola kulturo. 21–22apr en la Internacia Centro pri Kulturokaj Turismo (ICKT) okazis informkun-venoj pri voja•oj kaj internaciaj Esper-anto-aran•oj en kelkdek landoj en 2012kaj 2013.

La ¤enerala Kunveno de la Interna-cia Klubo “Esperantotur” pritaksis inter-nacian Esperanto-turismon en 2011/2012, akceptis aktualigitan TurismanEsperanto-Kalendaron por 2012/2013,diskutis festadon de la 125a jubileo deEsperanto, kaj elektis la novan inter-nacian 25-personan Konsilion de “Espe-rantotur”, denove kun AndrzejGrz¾bowski kiel prezidanto.

Samtempe en la Internacia Studumopri Turismo kaj Kulturo (ISTK) okazissesio de AKB, dum kiu prezentis divers-fakajn kursojn de AIS Roman Dob-rzyŒski, Andrzej Grz¾bowski, Bo±idarLeonov, Gerard Tobias, Regina Grz¾-bowska kaj Krzysztof ‰liwinski.

En la Muzeo de Diplomatio de laUniversitato Kazimiro la Granda prof.Adam Sudo³ gvidis internacian semina-rion pri diplomatio kaj prof. AleksandraKowalczyk — seminarion bakalaμro-magistran de AIS. Zsófia Kóródy pre-zentis KER-ekzamenojn. ‹i kaj prof. Ilo-na Koutny el Universitato Adam Mickie-wicz en PoznaŒ akceptis ekzamenon B1,al kiu venis ankaμ du hispanaj studentojsta•antaj en Herzberg. Okazis ankaμekzamenoj por voja•gvidantoj en ISTK.

Valoras aldoni, ke la Esperanto-Tagojn de Bydgoszcz antaμis voja•prak-tiko organizita de “Esperantotur” „efepor studentoj kaj sciencaj laborantoj dela ‹tata Universitato en Uralsk (Kaza†-stano). La 38-personan Kaza†stanangrupon organizis Maira› Baradossova,kiu havas bonajn spertojn en interuniver-sitata kunlaboro. La voja•praktiko oka-zis laμ la itinero Bydgoszcz-Berlino-Luksemburgo-Parizo-Ostendo-Antver-peno-Bruselo-Roterdamo-Amster-damo-Hamburgo-Bydgoszcz, gvidis •inen Esperanto Andreo Grz¾bowski kajakceptis en Belgio Marc Cuffez.

Andrzej Grz¾bowski

Apud la Zamenhofa monumento

Okaze de la 95a mortodatreveno deLudoviko Zamenhof, la 13an de aprilomembroj de la Bjalistoka Esperanto-Societo (BES) kolekti•is „e la monu-mento de la iniciatinto en la urbocentro.

La oma•an ceremonion komencissalutparolo de la estraro de BES . Sekvisflorkronado de la monumento. Fine gru-po da infanoj vestitaj kiel „inoj, prezentisEsperantan infankanton. Ili lernis •indum la Esperanto-lecionoj en la infan-•ardeno. Estas grava afero en la urbo, keinfanoj sciu pri la utileco de fremdajlingvoj kaj pri la ekzisto de Esperanto,kies ideo naski•is en Bjalistoko.

La memoradon partoprenis lokajesperantistoj, gravuloj de la urbo, kajkrom la infanoj, ankaμ lernantoj de liceo,kie Esperanto estas instruata. La okaza±oallogis ankaμ hungarajn turistojn, kiujvizitis la urbon. La amaskomunikilojdisvastigis informon pri la evento en lalokaj gazetaro kaj televido.

Zsófia Pataki

Ol›tino: Biblioteka ekspozicio

La 12an de aprilo en la urba bibliote-ko Planeta 11 en Ol›tino (Olsztyn, la„efurbo de regiono Varmio kaj Mazurioen Pollando) oni inaμguris ekspozicionde Esperanta literaturo kaj gazetaro. Tiu„i evento estas unu el kelkaj aran•ojorganizataj „i-jare kadre de Ol›tinafestado de Jubilea Jaro de Esperanto.

Dum la malfermo de la ekspozicio,kiun partoprenis Ol›tinaj esperantistojkaj urbanoj, El¿bieta Frenszkowska pre-zentis prelegon, ilustritan per bildoj kajmuziko, pri Esperanto, •ia kreinto Ludo-viko Zamenhof kaj nuntempa Esper-anto-movado. En la ekspozicio, kiu

daμris unu monaton, oni povis rigardibeletrajn verkojn en Esperanto, origina-lajn kaj tradukitajn. Krom tio estis pre-zentitaj eldona±oj popular-sciencaj kajservantaj por lingvolernado: enciklope-dio, vortaroj kaj lernolibroj — ankaμ larepresita eldono de Unua Libro. Vizit-antoj povis ekkoni Esperanto-gazetaron:Esperanto, Monato, La Ondo de Esper-anto, Juna Amiko, Pola Esperantisto,Israela Esperantisto, Mikrofone k. a.

La „efa punkto de Jubilea Jaro enOlsztyn estos la Ol›tinaj Tagoj de Esper-anto de 5a •is la 10a de julio. La progra-mo enhavos, interalie, simpozion “Kul-tura kaj mondkoncepta diverseco de laEsperanta ideo”, prelegojn pri la historiokaj kulturo de Olsztyn kaj de la iamaOrienta Prusujo, renkonti•on kunRoman DobrzyŒski kaj ankaμ vizitadonde la urbo kaj regiono.

Detalajn informojn pri la Ol›tinajTagoj oni povas trovi en la retejo:

www.esperantowolsztynie.pl.tlEl¿bieta Frenszkowska

Ekspozicio en Ol›tino (Adam Frenszkowski)

Om

a•o

alZ

amen

hof

enB

jali

stok

o(F

otis

Zsó

fia

Pat

aki)

Eventoj 13

KER: Rekorda tutmonda sesio

La 9an de junio 2012 okazos Tut-monda Skriba Ekzamensesio, kiunKatalin Kováts, en la nomo de la Ekza-menkomisiono de UEA, lan„is kaj orga-nizas tra la tuta mondo.

Danke al vasta informado kaj kam-panjo tra retlistoj kaj la pa•aro Eduk-ado.net kolekti•is granda kvanto de kan-didatoj. La eksterordinaran ekzamen-tagon — kiam en du etapoj, en la samatempo skribos sian teston en 29 urboj de17 landoj 380 kandidatoj — gvidos „. 50personoj, speciale trejnitaj lokaj orga-nizantoj. La ekzamenojn en pluraj lokojpatronos ankaμ neesperantistaj funkci-uloj de klerigaj institutoj (direktoroj dekulturcentroj, estroj de lingvistikajkatedroj ktp.) kaj sekvas lokaj amas-komunikiloj, kio donas bonan eblon porinformado pri la Esperanto-movado kajpri ties “seriozeco”.

La ekzameneblo la plej grandan inte-reson vekis en Francio, kie en naμ urboj(Arras, Avinjono, Clermont-Ferrand,Fontaine-Grenoble, Liono, Limo•o,Parizo, La Roche-sur-Yon kaj Tuluzo)entute 125 francaj kandidatoj ekzamen-i•os, kaj tiel Francio duobligos lamagian ciferon, „ar jam estas 125 fran-coj, kiuj trapasis la KER-ekzamenon.

La plej multnombra kandidataro(42) kunvenos en la Meksika urbo Tecá-mac. Menciindas ankaμ la aktiva parto-preno de ruslandanoj, kiuj en du urboj— Moskvo (34) kaj Jekaterinburgo (22)— entute kun 56 personoj partoprenosla eventon. En Moskvo ali•is al la sesioplej multe da personoj por la nivelo C1,kaj tial la estraro de UEA decidis sub-vencii okazigon de parola ekzamen-sesio, kiucele Katalin Kováts kaj RenatoCorsetti en decembro voja•os al laRuslanda „efurbo.

Kun la trapasintoj de la rekordaekzamentago la kvanto de KER-diplom-itoj en julio tre ver›ajne atingos 940–950 homojn.

Kvankam en tiu maniero nur unuparton de la ekzameno eblos trapasigi(„ar por la parola parto necesas alvoja•-igi du akreditigitajn komisionanojn) laeblo mezuri•i kaj akiri ›tate rekonatanlingvoatestilon, eldonitan de la presti•ahungara lingvoekzamena centro ITK,allogis multajn esperantistojn. Sekve detio eblos, ke la Ekzamenkomisiono deUEA ankaμ estontece ripetos la MondanEkzamentagon kaj plivastigos la eblojnde kompletigaj parolaj ekzamensesioj.

Katalin Kováts

La 35an fojon en Skokovy

La tradicia 35a printempa seminarioen la „e†a urbo Skokovy okazis 16–22apr 2012 kun trideko da partoprenantoj.Niaj “lernantoj” estis tiel diligentaj, keili petis lecionon e„ antaμ vesperman•o.

Petro Chrdle marde prelegis priJapanio en la domo de maljunuloj.Antaμ tio ni promenis tra la urbo, kieestas nova instrua vojeto kun kolonetoj,kiuj parolas pri vidinda±oj kaj historio„e†e, angle kaj germane. Nia rondetosukcesis krei Esperanto-flugfolion pri lainstrua vojeto. Vespere okazis interesadebato pri gramatiko, instigita de ViktorDvo¸ák, poste Petr Diblík prezentiskreon de mozaiko per propra metodo.En merkredo akceptis plurajn parto-prenantojn la urbestro de MnichovoHradištì. Vesperan prelegon nun enEsperanto realigis Petro Chrdle. ‡aμdesekvis literatura vespero — danke alMirek Smy£ka ni spektis filmon pri EliUrbanová.

Vendrede antaμtagmeze ni partopre-nis prelegon pere de materialo, senditade Pavla Dvo¸áková, pri komputado kajelektronika tradukado de Google.Vespere ni spektis filmon pri putetoj enVyso£ina, lernis kun Mirek Smy£ka laEsperantan tradukon de la himno de‚e†io, kaj kantis Esperantajn kantojnlaμ vortoj projekciitaj sur la muron. Ennia tombolo „iu lotbileto gajnis pre-mion. Sabate tagmeze Jan Pospíšil mon-tris siajn fotojn kaj filmetojn el la brazi-la Bona Espero kaj la filmon de RomanDobrzyŒski pri la “Lernejo en bieno”.

La britaj esperantistoj intencas okaz-igi kunvenon en la sino mem de la Britaparlamento Westminster, la tagon de la125a naski•datreveno de la apero de laUnua Libro por prezenti Esperanton al±urnalistoj.

Ni ankaμ amuzis nin per naciajkantoj kaj rakontado. Lertaj, diligentajpartoprenantoj kreis memora±ojn elbidoj kaj papero kun Eva Pánková kajvaksajn fantaziajn bildetojn kun MajkaKra£narová. ‚iumatene okazis gimnas-tiko, kiun Blanka Hu�erová ri„igis perjogaj ekzercoj.

La venonta seminario en Skokovykomenci•os 8 okt 2012. Jam nun vipovas ali•i.

Jind¸iška Drahotová

Kopenhago 2011: Petra Smidéliusz (Hungario) kaj Mónika Molnár (Svislando) „e la KER-ekzamena tablo en la Movada Foiro (Foto el Edukado.net)

14 Eventoj

Unufraze� La brita revuo The Economist deman-dis en sia retejo, kiu fremdlingvo estas laplej utila por britoj; el pli ol 11 milrespondoj rezultis, ke je la unua lokoestas Eo kun 26% de la vo„oj, sekvas labrazila portugala (16%), la hispana k lafranca (po 14%), la „ina (12%), la latina(5%) k. a. (Eµropa Bulteno)

� 18 apr Brazilaj parlamentanoj anali-zis la projekton de le•o pri instruado deEo en mezlernejoj; la raportisto de lakomisiono pri edukado k plejparto de ladeputitoj emas aprobi •in. (Emilio Cid)

� Giorgio Silfer, kiel delegito de laKultura centro E-ista (Svislando), 18-20apr partoprenis en la aprila konferencode ALTE (Asocio de LingvoTestistoj enEμropo) en Lisbono. (HeKo)

� E-istoj el ‚inio, Koreio k Nepalo 18apr partoprenis en la Unua InternaciaFestivalo de la 15a Mezlernejo en Zaoz-huang (orienta ‚inio) per salutparoloj,leciono de Eo k arta programero. (‚IIC)

� Okaze de la unuamaja festo ASELT(Asocio Sennacieca de E-Laboristoj enTogolando) okazigis en Lomeo diskut-rondon pri sindikatoj k laborrajtoj, pre-zentadon de Eo por publiko, futbalanmat„on, festan bankedon k marbordanpromenon. (Didier Apelete Agbolo)

� 9 maj grupeto da e-istoj de Kalio(Kolombio) en la lernejo Sankta Libradainstruis Eon al entute 58 geknaboj.

� 23 apr E-Asocio de Rumanio, kun-labore kun la Distrikta Konsilio, mal-fermis en Timiºoara pentra±-ekspozicionde la korea e-isto Ho Song, kiu dum lamalfermo parolis Ee k Maria Butanrumanigis por la „eestantoj. (LandaAgado)

� 16 apr en Loklo (Svislando) okazis launua sesio de la Senato de la Ea Civito,sub la prezido de la novelektita Konsulo,Marie-France Conde Rey, kiu daμre pre-zidas ankaμ la Feminisman E-Movadon.(HeKo)

� Unu monaton post la demisio de lakasisto, la estraro de TEJO perdis plianmembron — demisiis la •enerala sekre-tario Paulína Ko�uchová, kies oficonprovizore okupos Pawe³ Fischer-Kotowski. (Libera Folio)

� La brazila e-isto Flavio Rebelo, kiesretprojektoj ¤angalo k ITV fiaskis antaμkelkaj jaroj, post du monatoj da funkci-ado de sia nova projekto Nunonia 23 apr2012 fermis •in pro tio, ke Cândido Ruizsubite forlasis sian redaktoran postenonen Nunonia. (La Balta Ondo)

Sargylaana Sandaar prezentas la jakutanlingvon en la Sankt-Peterburga LingvaFestivalo. (Fotis Sergej Andrejsons)

LF en Sankt-Peterburgo

La sesa Lingva Festivalo okazinta la22an de aprilo en la Ruslanda Sankt-Peterburgo allogis „. 250 partopren-antojn al la nova ejo, granda teknikauniversitato ITMO. ‚e la universitato

funkcias studenta fremdlingva klubo,kiu afable kunorganizis la eventon help-ante la esperantistajn aktivulojn.

Entute 29 lingvoj estis prezentitaj,kaj la du prezentoj de Esperanto logisplenan „ambron. Inter la nova±oj de la„i-jara festivalo estis plilongigo de laprezentoj •is 50 minutoj, novaj prezent-itaj lingvoj (la islanda, la grenlanda, laeμska). Plej furoris la Lingvokoncerto,en kiu lingvisto kaj kantistino MariaKono›enko kantis en ses lingvoj kajkomentis ilian fonologian strukturon.

Laμ la enketado, publiko de la festi-valo restis tre kontenta kaj planas parto-preni la eventon denove, sekvaprin-tempe. Kelkaj peterburganoj ver›ajneveturos aμtune al la najbara urbo VelikijNovgorod por partopreni tie la lingvanfestivalon, kiu estas planata por la sepade oktobro.

Vja„eslav Ivanov

Grezijono: unu monato en EsperantujoLa Esperanto-Kulturdomo en la kastelo Grezijono (Grésillon) proponas restadojn

ekde la 21a de julio •is la 20a de aμgusto 2012 dum kvar tutsemajnaj Esperanto-renkonti•oj. La programo enhavas Esperanto-kursojn en du aμ tri gradoj kaj aliajnaktiva±ojn: prelegoj, kulturo kaj arto (teatro, kantado, pentrado, dancado, poezio,filmoj), atelieroj (libro-bindado, masa•o, astronomio…), sporto (tabloteniso, flug-pilko…), ludoj (societaj tabloludoj, ›ako…), turisma malkovro de la urbo Baugé kaj•ia regiono, glob-ludo “Boule de fort”, vizitado de re•aj kasteloj „e Luaro…

21–28 jul 2012. Art-amatora semajno. Por ›atantoj de teatro, dancado, kantadokaj muziko, bindado kaj korpomovoj; por hobiaj artistoj.

Instruantoj de Esperanto: Jean-Luc Kristos, Nina Kor±enevskaja.Aktiva±oj: Taj•i„uano; korpa ekzercado; bindado de libroj; teatro, mallongaj

ske„oj; kantu ni francajn popkantojn; dancu ni linidancojn.28 jul – 4 aµg 2012. Alternativa semajno kun verd-politika seminario. Por

vegetaranoj, verduloj kaj piratoj, ekologio-ekonomiko-alternativuloj, migrantoj kajbiciklantoj, naturistoj kaj tendumantoj.

Instruantoj de Esperanto: Nina Kor±enevskaja, Jean-Luc Kristos.Aktiva±oj: Ekoturismo bicikle kaj piede; teatra±oj, ske„oj; kantu ni kaj dancu ni!4–11 aµg 2012. Turisma kultura semajno kun ekskursoj posttagmeze. Por

›atantoj de: turismo, ekskursoj al re•aj kasteloj, francaj historio, kulturo kaj lingvo.Instruantoj de Esperanto: Carlo Bourlot, Razen Manandhar; Lala Ralalarisoa

instruos la francan lingvon al esperantistoj.Aktiva±oj: Ekskursoj al Luar-kasteloj; prelegoj kun bildoj pri Nepalo; projekcio

de mutaj filmoj.11–20 aµg 2012. Pupteatra festivaleto kaj gitara improvizado. Por infanoj,

adoleskantoj, junuloj, familioj, e„ kun beboj; ›atantoj de marioneta pupteatro kajlernantoj de gitaro.

Instruantoj de Esperanto: Bert Schumann, Razen Manandhar.Aktiva±oj: Gitara kaj basgitara kurso; improvizado de muzikaj gamoj; amuzaj

aktiva±oj diversaj; prelegoj kun bildoj pri Nepalo; farado de man- kaj bastonpupoj;kiel ludi per manpupoj; tri pupteatraj spektakloj kun Christoph kaj Ines Frank.� Château de Grésillon, 49150 Saint Martin d’Arcé, France� +33 (0)2 41 89 10 34� kastelo@gresillon.orghttp://gresillon.org

Tribuno 15

Nova vento en Bruselo

de Dafydd ab Iago

Nekredeble rapide oni forgesas malnovajn politikistojn enBruselo. Dum la lastaj kvin jaroj Nicolas Sarkozy aperis kielnova vento, pozitive kaj negative. La eksa prezidento de Fran-cio gajnis — certe ne tute laμmerite — malbonan reputacion,pro siaj troigoj kaj daμra energio, pro la peno esti iu kiu volisdecidi „ion, „ie kaj preskaμ „iam.

En urbo tre diplomatia kiel Bruselo, la „efurbo de Eμropo,oni volonte forgesas iun tiel. Ankaμ diplomatoj de la baldaμ28-›tata Eμropa Unio (EU) post lia forigo el la franca kajEμropa scenejoj, pretegis forgesi la maltrankviligan Sarkozy,kaj ili volonte bonvenigis la seriozan homon, kia estas Fran-çois Hollande, la nova prezidento de Francio.

Tamen la rilato inter Hollande kaj la germana kancelieroAngela Merkel unue ›ajnis fonto de zorgo. Pro siaj grandecoj,ekonomiaj kaj politikaj fortoj, Francio kaj Germanio havasesencan gravecon por la estonteco de Eμropo. Dum la lastajjaroj, la politika koncepto “Merkozy” (Merkel + Sarkozy)estis grava en Bruselo. Se Francio kaj Germanio volas aμ nevolas ion, tiam aliaj landoj apenaμ povas eviti ilian decidon.

La ege proksima kunlaboro de Sarkozy kun kancelieroMerkel estis precipe grava en la periodo de la ekonomia kajfinanca krizo. Tio e„ pu›is Merkel-on al grava eraro: ›i trans-pa›is la limon de deco pro sia — tamen diplomatia — apogode Sarkozy kontraμ Hollande dum la ±usa elektokampanjo enFrancio.

Sed nun ›ajnas, ke la nova koncepto “Merollande” rapidegajnas terenon. La rilato ne estos la sama. Sarkozy estis, tutefizika persono, ofte kisante kaj brakumante la timidan kajnefizikan Merkel.

Komence la germanaj diplomatoj provis klarigi al prok-simuloj de Sarkozy, ke la puritana Merkel — ›i ja estas filinode evangelia pastro — ne ›atas tro multe tu›i kaj esti tu›ata.Sed tiuj atentigoj ne alvenis al Sarkozy, aμ li ne povis fari aliekiel tu›i, brakumi kaj e„ kisi por montri varman bonvenigon.Probable Merkel iom post iom e„ alkutimi•is al la tro sudecaamikeco de Sarkozy.

Ne tia estas la nova prezidento Hollande. Li preferas man-premon al kisoj kaj brakumoj. Sed, se temas pri rilatoj kunGermanio, li ne havas elekton. Li devas tre proksime kunla-bori kun Merkel por respondi al la gravegaj defioj, kiujn fron-tas Eμropo kaj ties komuna mono — eμro.

Estas ja bone senti novan venton de Parizo. Hollande estasviro kun multaj praktikaj ideoj. Unu el la unuaj decidoj deHollande estis tran„i je 30% la salajrojn de ministroj kaj de simem kiel prezidanto. Tiuj proponoj, kompreneble, ne estas›atitaj de la plej malmulto de politikistoj en Bruselo.

Hollande jam influas la prezidanton de la Eμropa Komi-siono José Manuel Barroso. La lasta promesas planon por pu›i“ekonomian kreskon”, kvazaμ la ideo venas nur de lia per-sono. Kompreneble, Barroso ne malka›as kiom da mono estosdisponebla por promocii ekonomian kreskon en Eμropo.

La celo de la unua oficiala vizito de François Hollande estis la naj-bara Germanio.

La teorio de Everett Rogers

En La Ondo de Esperanto ¹211 Dennis Keefe prezentasinteresan teorion pri la akceptado de novaj ideoj. Oni diras, kenenio estas pli utila por la praktiko ol bona teorio. Certe jes,sed la teorio de Rogers ne estas tute nova por ni, „ar ni jamagadas en la senco de la menciitaj kriterioj. Ankaμ nia lingvoaμ produkto plenumas la cititajn kondi„ojn.

Jen koncize la situacio.1. Alta videbleco. Esperanto kaj la simboloj aperas vid-

eble kaj ripete en la varbado. Bona ekzemplo estas la literojESPERANTO, portataj de italaj esperantistoj sur la placo dePetro en Romo. En la publika percepto evidente esperanto nesufi„e videblas, tiel ke multaj homoj opinias, ke esperantoformortis.

2. Malalta komplikeco. Esperanto estas modelo pormalalta komplikeco. La lingvo estas simpla, logika kaj rela-tive facile lernebla. Hodiaμ ni scias, ke ne estas sa•e, troakcenti la facilecon de la lingvo.

3. Relativa avanta•o. Esperanto peras personajn avan-

ta•ojn kaj alportus enormajn ekonomiajn ›parojn. Vidu la stu-don de prof. Grin. Ni devus substreki multe pli la ekonomianflankon, „ar tio tu›as „ies monujon.

4. Facila ekprovebleco. Eblas ekprovi esperanton facilekaj multaj agas tiel, invitante al provleciono aμ al enkonduko.En interreto multaj eblecoj estas je dispono.

La aμtoro rekomendas koncentri•i al la grupo A, tiuj 2,5%de la homoj, kiuj pretas akcepti novajn ideojn. La problemoestas, ke oni ne sufi„e konas tiun segmenton. ¤i ne estas bonerekonebla kaj do ne rekte alparolebla.

Cetere mi opinias, ke ni devus cerbumi pri la strategio pordisvastigi esperanton en la 21-a jarcento. La koncepto de lin-gva demokratio certe validas plu, sed ni devus trovi lokonapud la angla, kiu fari•is la internacia helplingvo. Esperantokiel persona internacia komunikilo de homoj al homoj kont-raste al la angla de organizoj al organizoj. La ›ancoj de esper-anto kiel alternativa internacia helplingvo ekzistas. Necesasdifini tiun rolon aμ ni„on kaj repoziciigi esperanton en lalingvopolitiko.

Bruno Graf

16 Tribuno

Verkante por La Ondo du artikolojn koncerne la mal-kovrojn de Everett Rogers kaj aliaj esploristoj pri rapid-

igo de la akceptado de novaj ideoj, mi mem rompadis al mi lakapon, provante trovi ion por antaμenigi Esperanton. Mi nesukcesis. ¤is nun miaj provoj estas grandparte senrezultaj, kajeble longtempe estos tiaj.

En 2012 mi ne scias pri tio mul-te pli ol en 2001, kiam mi komen-cis pensi pri la apliko de la Teoriode Rogers al Esperanto, instruanteEsperanton por NASK „e la Uni-versitato de San Francisko. ¤usteen librovendejo apud „i tiu univer-sitato mi a„etis la libron Diffusionof Innovations de Everett Rogers.

Danke al „i tiu kaj aliaj verkoj,mi povas priskribi la teorion deRogers kaj pli bone kompreni la

psikologiajn kaj sociajn trajtojn de nuntempaj esperantistoj,kaj eventuale kompreni kiaj estos esperantistoj de la venont-eco, sed mi ankoraμ ne komprenas, kiel oni povos antaμeniginian aferon.

Mi nur povas konsoli min per la raporto, kiun mi skribisantaμ jaroj por universitata kurso pri reklamado. Tie mi stu-dis, interalie, la metodojn kiujn la fikomercistoj, kiuj fabrikaskaj vendas cigaredojn (pardonu la altrudon de mia personavidpunkto tiurilate), utiligis por reklami cigaredojn. Mia stu-do devigis min analizi „irkaμ milon da tiaj reklamoj aperintajdum pluraj jardekoj, „efe inter la jaroj 1935 kaj 1975.

Dum mia esplorado pri la cigaredoj Marlboro, la famavarmarko kiu sukcesege kreis la kampanjon de Vakero Marl-boro, mi lernis, ke oni tute hazarde malkovris tiun sukcesanmanieron varbi fumantojn. Imagu, hazarde! Ili estis inter laplej alte pagataj, la plej spertaj, la plej lertaj pri „io komerca,tamen, ili ne kapablis per racio, per laboro, per longa listo debonaj ideoj, trovi •uste tiun ideon — la Vakero kun sia ciga-redo sur „evalo — kiu nekredeble sukcesigis la vendadon deilia produkto.

La homoj de Marlboro provadis diversstilajn reklamojn.En revuaj reklamoj en la 1950aj jaroj ili utiligis por reklamofoton de in•eniero, poste foton de laboristo, kaj poste de ›ip-estro ktp. Ili uzis fotojn sur reklamo en diversaj landopartoj,poste en aliaj. Finfine, ili statistike malkovris, ke unu el lafotoj altiris pli da atento, tiu de la vakero. Tute neatendita

rezulto. Malkovrinte tion, kio bone efikis, ili utiligas •in tut-monde dum ses jardekoj. Jen bona leciono el kiu ni esperant-istoj povas lerni.

Reklami Esperanton estas pli komplike, ol reklami Marl-boron. La homoj de la firmao Philip Morris kaj ties reklam-agentejo Leo Burnett estis profesiuloj kun grandaj bud•etoj.Ili sciis, ke varo aμ marko sukcesas ne nur per lerta reklam-ado. Reklamado estas nur parto de la tiel nomata merkatiko-mikso, en kiu rolas la produkto mem, la prezo-strategio, laefika sistemo de distribuado kaj vendado, kaj finfine la inform-ado konsistas ne nur el reklamado, sed el tuta gamo da meto-doj por promociado, el publikaj rilatoj, kaj el profesiaj vendo-sistemoj. Kaj merkatiko estas nur malgranda parto de strate-gio kaj taktikado.

Sed estas aliaj kialoj, pro kiuj la tasko por Esperanto estasmulte pli komplika ol tiu por Marlboro. La homoj kiuj planasreklamadon de tradiciaj produktoj, kiaj cigaredoj kaj trinka±oj(dank’ al la „ielo en multege da landoj ne plu permesatasreklamoj de cigaredoj), scias, kia devas esti la mesa•o, kaj kietiu mesa•o devas esti metita. Ili scias pro jaroj kaj jardekoj dasperto kaj statistikumado, „u necesas pli uzi la televidon aμ la±urnalojn aμ la interreton.

La fakuloj ankaμ scias, kiaj mesa•o-stiloj pli bone funk-cias. Se ili reklamas televide, ili antaμscias, kiaspecaj prog-ramoj bone funkcias por tia aμ alia varo. Bonaj fakuloj prireklamado scias, kiuj tagoj kaj horoj plej taμgas por specifajanoncoj, kiom da ripetoj bezonatas antaμ ol la reklamo vereekefikas kaj kaj kaj. Esperantistoj tute ne scias, kiu radia aμtelevida programo funkcios pli bone, kaj ne scias, „u reklam-ado per televido aμ per radio aμ per gazetaro pli efikas. Niamanko de sperto ege altigos la kostojn de niaj eventualajinformado-kampanjoj kaj malplialtigos la deziratan efikon.

Aldona defio por Esperanto estas, ke •i ankoraμ apartenasal la kategorio “nova ideo”. Ni ankoraμ ne havas sufi„e dasperto kaj ne faris sufi„e da provoj por scii, kiaj aliroj estos lapli efikaj por reklami kaj varbi. Restas al ni fari eksperimen-tojn kaj provojn. Tia metodo povos doni fruktojn. Ni probabledevas, kiel „iuj profesiuloj de reklamado, fari diversajnprovojn, observi la reagojn de la publiko, kaj nur postekomenci meti nian monon kaj nian laborforton en tiun aμalian metodon.

Mi konfesas, ke mi estas blinda pri tio, kio estas la plejefika maniero montri Esperanton al neesperantistoj, kaj misupozas, ke ankaμ multe da aliaj homoj estas same blindaj.Kaj e„ se kelkaj esperantistoj klarvide scias, kiel reklami ensia propra kulturo, en sia propra lando, tio tute ne signifas, keili scias kiel transiri kulturajn kaj landajn limojn. La fakointernacia merkatiko estas plenplena de ekzemploj de e„ trespertaj firmaoj kiuj fiaskis, provinte etendi sian sukcesanmodelon de unu lando al alia lando.

Mi supozas, ke spite al miaj deziroj kaj klopodoj, mi ebleneniam malkovros la sekreton por antaμenigi Esperanton.Tamen, mi kredas, ke aliaj homoj ja trovos •in, kaj probablehazarde, post eksperimentado. Post tia malkovro, mia devo,nia devo, estos helpi al ili disvastigi sian ideon kiel eble plejbone, efike kaj rapide. Mi esperas, ke UEA simile pensas.

Dennis KeefeUniversitato de Nankino, ‚inujo

La leciono de Vakero Marlboro kaj Esperanto

Kulturo 17

Nuntempa Esperanto: pri komputilaj vortoj

“En Esperanto eblas „ion esprimi”. Kiam mi en 2007 labo-ris kiel tradukisto de komputilaj programoj, mi ofte demandismin, „u tio veras ankaμ por tutnovaj teknikaj vortoj. Kaj miefektive ilin trovis. Plejofte ne en PIV, nek en tradukvortaroj.Sed en Reta Vortaro, Komputada Leksikono kaj en traduklistojde skipoj kiuj tradukas komputilajn programojn en Esperanton.

Kiam mi esploris la aferon de pli proksime, mi iom senilu-zii•is. Daμris longe por trovi bonajn tradukojn kaj ne „iam pro-ponintoj de vortoj konsentis. Novaj komputilistoj-esperantistojeklernis la lingvon kaj tuj ektradukis programojn, „efe malfer-mitkodajn. ‚ar ili ne trovis komputilajn vortojn en vortaroj,ofte ili mem inventis “ion strangan”, kvankam tamen foje jamdum jardeko cirkulis tute akceptebla vorto. Aperis neolog-ismoj abunde kaj en malsamaj programoj por samaj aferojaperis malsamaj vortoj. Terure!

Ne nur komputilistoj uzis kaj plu-uzadas komputilajnvortojn. Ekde kiam aperis la Interreto, nia socio rapide ›an•i•iskaj en la gazetaro kaj dum prelegoj oni ekparolis pri Facebook,Vikipedio, retpo›to k.s. Bedaμrinde pli kaj pli da “strangajvortoj” estis uzataj. Kaj neniu korektis, „ar e„ spertaj esperant-istoj la vortojn ne konis. Nek trovis en la vortaroj kiujn ilikunportis…

En majo 2007 mi „eestis laborsemajnfinon en Cambridgepor traduki OpenOffice.org al Esperanto. Okazis tie altkvalitajdiskutoj; evidenti•is ke dum pluraj jaroj kelkaj homoj laborisjam pri la projekto. Sed neniu notis la konkludojn! En tiumomento mi decidis fari la projekton Komputeko: prikomput-ila terminokolekto. Por ke la kono ne perdi•u; por ke multajesperantistoj povu profiti de nia laboro.

Mi kreis retejon www.komputeko.net. En •i mi publikigiskelkmil vortojn kun tradukoj al pluraj lingvoj. En mia laborejomi jam havis liston plurlingvan; ankaμ en naciaj lingvoj ne„iam facilas trovi bonan tradukon por usonangla termino.Poste mi aldonis multajn vortojn kaj poluris la listojn. Miprovlegis tradukojn de programoj, komparis kaj diskutis. Iompost iom la kvalito kreskis („efe de la parto angla-Esperanto)kaj pli da homoj ekuzis la retejon. Mi faris listojn de plej oftajvortoj kaj tiujn sendis al vortaristoj por ke ili konsideru aldoniilin al la venonta eldono de sia vortaro.

Kelkaj homoj demandis min pri papera eldono de la Kom-puteko. Papera eldono de prikomputila vortaro en Esperanto?Al mi ›ajnis esti stranga ideo. Sed pli kaj pli da homoj insistis.Esperantistoj ›atas vortarojn kaj gravas havi la eblecon ilin

palpi. Finfine mi konsentis pri tio, „efe post kiam iu al mi donisla argumenton ke “prikomputila terminaro estas la plej bonapruvilo ke Esperanto estas moderna lingvo; estas bonega kajtre interesa varbilo!”

Bone, do ni kreu paperan version. ‚u 100 ekzempleroj?Eldonisto Peter Balá� insistis pri 500 (!) ekzempleroj kaj nipresis la unuan eldonon en majo 2008. Ene de duonjaro •iel„erpi•is. Ni ne volis tuj represi •in kaj finfine atendis kvarjarojn antaμ ol krei duan eldonon.

Ne temas pri simpla represo; multaj homoj sendis al mikorektojn kaj sugestojn kiujn mi traktis. Estas kelkaj kromajbildoj kaj klarigoj, „apitroj pri „apelitaj literoj, ekzemplajfrazoj el Vikipedio kaj mi aldonis kvinlingvan liston (Esper-anto-angla-franca-nederlanda-„e†a) de 400 ofte uzataj pri-komputilaj vortoj. La nova eldono de Komputeko estas inter-alie havebla en la libroservoj de UEA kaj FEL. Se vi havaskomentojn aμ volas i•i pluvendisto de la libretoj, vi povas kon-takti E@I pere de la adreso info@komputeko.net

Yves Nevelsteen

Poezia teksto, ne politologia artikolo

La komento de Wolfgang Kirschstein (LOdE, 2012, ¹5,p. 13) aperis sen mia scio kaj konsento kaj redonas ekskluzivela opinion de ties aμtoro. Al la teksto mem •i aldonas absolutenenion.

Laμ W.K. Grass verkis “poezia±o(n) kun rompitaj linioj”kiu estas “gazeta pamfleto”. Vero estas, ke la teksto de Grassapartenas al la kategorio de politika liriko kun longa tradicio enla germana literaturo (•is Walther von der Vogelweide).Kirschstein restas ›ulda la klarigon pri tio, ke “idiota” estasesprimo de afableco. Kiel multaj aliaj reagintoj li subfalas laeraron konfuzi poezian tekston kun politologia artikolo. KeGrass pledas por internacia kontrolo de ambaμ flankoj — lairana kaj la israela — tion W.K. prisilentas. Same ne allaseblaslia substituo, ke Grass “ne povis pensi antaμ ol ›pruci [= ›pruc-igi, – R.H.] sian lastan inkon”, metaforo kiu pla„is e„ al lalarmo-melka Reich-Ranicki…

La reagoj en Israelo kaj Germanujo estis politike motivitaj,provis meti bu›umon al la aμtoro kaj deturni la atenton de lakritikataj punktoj. La “hipokrito” pri kiu Grass parolis, trovisplian konfirmon.

Reinhard Haupenthal

La 27an de februaro 2012 en Ta›kento forpasis

Jevgenij Sergejevi„ Perevertajlo (1938–2012)

esperantisto ekde 1957, elstara Uzbekistana esperantisto, brilaEsperanto-pedagogo, dojeno de la Centr-azia Esperanto-mov-ado. Li tradukis la romaneton Timur kaj lia ta„mento de ArkadijGajdar (HEA, 1982), publikigis la 11-lingvan Esperanto-kursonen la revuo Sovetskij Uzbekistan (1988-1990), verkis kaj el-donis du lernolibrojn de Esperanto.

La 18an de aprilo 2012 en Budape›to forpasis

Ottó Haszpra (1928–2012)

emerita profesoro de la Teknika Universitato de Budape›to,membro de la Hungara Akademio de Sciencoj (2004). Esper-antisto ekde 1958, dum pluraj jaroj estrarano kaj vicprezidantode HEA, estrarano de UEA (1986-1989), redaktoro de Sciencajkomunika±oj (1974-1979), gvidanto de Scienca Eldona Centrode UEA (1981-1985), aμtoro de multaj fakaj studoj, membro dela Akademio de Esperanto, Honora Membro de UEA.

18 Kulturo

Nia trezoro

Nikolajs Kurzens

‚iuj recenzoj, paroloj, eseoj pri Kurzens mencias laKalo„ajajn vortojn: “Kantisto de vivsopiro, de malkontento,de amara spito kontraμ malvastaj horizontoj. Li havas preskaμsolan temon: la senpovon de junulo malsata jel’ vivo. Sed sur tiu sola temo li faras varia±ojnkonsterne ri„ajn.” Tiu estas la prezento de lalatvo Kurzens (Origine: Nikolajs ��rz�ns, 1910–1959) en Dekdu poetoj, aperinta „e eldonejoLiteratura Mondo en 1934. Temis pri tre talen-ta junulo, filo de gimnazia instruisto pri mate-matiko, junulo aktiva ankaμ en la movado: ape-naμ pli ol dudekjara li estis redaktoro de LaOndo de Daugava (1932–34), vicprezidanto deLatvia Esperanto-Societo, ekde 1933 versoj ellia plumo pluras en Literatura Mondo.

Dudek poemoj en la Kalo„aja antologieto,kvindek naμ en la persona kolekto Mia spektroampleksanta la periodon 1931–1935 (sed aper-inta „e Literatura Mondo nur en 1938), kiutamen (bedaμrinde!) forsarkas tri el la antaμaj.La dua eldono, en 1985, kolektas la poemojnde la antaμa eldono, la tradukojn de Kurzens el la latva kaj latradukojn fare de Elvira Lippe el la latvaj poemoj de Kurzens.Posta eldono „e Sezonoj (1987) kun titolo El “Mia spektro”reaperigas, en tre modesta mimeografiita vesto, nur liajn ori-ginalajn esperantajn poemojn de la eldono de 1938, kunenkonduko de William Auld kaj biografiaj notoj de MirdzaBurgmeister. Nenio alia de li.

La vivdestino ne estis tro favora: el sia naski•urbo Alukse-ne li venis al Rigo, kie li lernis esperanton kiel mezlernejanokaj kie li diplomi•is; ›tatoficisto post abiturienti•o, li studisekonomikon, la milita ›tormo kun okupado de Latvio fare deSovetio, poste Germanio, poste denove Sovetio, lin portis alGermanio kaj nur en 1945 li revenis al sia lando, sed pro per-soneckulto estis deportita al norda Ruslando kie li restis dumkelke da jaroj. La movado en Latvio estis rekonstruita en1957, sed li ne plu partoprenis •in. Lia humoro, jam nigra plifrue, lin kondukis al deprimi•o, kaj en hotela „ambro la 3an deaμgusto 1959 li mortigis sin. En sia adiaμa letero al la edzinoAnna li skribas: “Mi ne plu havas forton kaj „efe, jam delongehavas nenian sencon, ankoraμ kaj ankoraμ daμrigi tiun neesprimeble stultan per nenio pravigeblan, jam delonge •isekstremo tedintan komedion, kiun ne sciate pro kio, oni kuti-mas nomi per nobla kaj sonora vorto — la VIVO.”

Se iom supra±e resumi la Kalo„ajan prezenton, la poeziode Kurzens estas unuteme pesimisma. Pesimismo de dudek-jarulo, kiu ne malaperas kun la paso de la jaroj. Tamen tiuunutemeco tiom nigra ne estas prikonsentebla. Alternas pen-soj ja nigraj pri morto kaj pri senceleco de la vivo kun aliajtamen tute alispiraj, •ojaj, plezurcelaj. Penso pri rapidritmavivo sencela estas jam de 1933:

Mi rapidas tra la vivo, mi ne haltas dum la iro —ja nenio plu min tenas, ne katenas min sopiro.Sub la flekse ›ova ›uo de fokstrota pulsa •uofordegelu miaj tagoj en ebrio kaj delir’.

Haku gaje la minutojn •esa1 ritmo brutambura,horojn portu for al foroj violona fajfo kura,en murmuro monotona de la vo„o saksofonapasu mia viv’ kaj „esu — sen postlas’ de ia spur’.Oni trovas aliteraciojn kaj ritmon kiuj memorigas pri

Hohlov, kaj tiutempa malmultlinia recenzo de K. R. C. Stur-mer en The British Esperantist (1939) trovas tion paμsa±o, nerimarkante la originalecon. Aparte atentinda, kaj atentata deAuld, la “abortita” rimo per la lastaversa elizio, stilaparta±o deKurzens, trovi•anta ankaμ en aliaj liaj poemoj.

Tradukoj el la latva lin anoncas en Literatura Mondo(majo 1933), kaj la “Redakcia po›to” sam-numera lin kura•igas: “Viaj tradukoj […]montras traduk-kapablon, kiu, se vi pli vastevin dedi„os al la interpreto de poezio, vin cer-te levos inter niajn plej bonajn poemtraduk-istojn (ili ne estas tro multaj).” Sekvas pliajtradukoj; dudek kvar poezia±oj tradukitaj ape-ras en Literatura Mondo, okt. 1934, la latvanumero. Ankaμ „e traduko Kurzens majstras„e aliteracioj; jen ekzemplo en Momento de•ojo de V. Pludonis: Verdherbajn kampojnmi travagas sola. / Varmspire min karesas lasomer’. / ‚iela bluo fluas super ter’. / Enravaj revoj dronas mi, senvola. / Kontestasmi. En kor’ deziroj „esas. / Anim’ fandi•askun la univers’. / Kaj „io, „io i•as bela vers’. /Por esti •oja, kiom nur necesas.

Originala±oj debutas en la oktobra numerode 1933. Tute gajaj, kongruaj kun la junula a•o:

Hodiaµ min regas ekscito,hodiaµ mi estas ne mi;lavange la sango min pelas,la sentoj ventege ribelas,kaj regas min stranga ekscito:hodiaµ mi pensas pri vi.

Ne maloftas la instigo al senbrida •uado, neglekte pri fino:Kial ne ±eti•i haste / En la kirlon de dibo„o, / Kial ne mankaptidraste / Kaj ne trinki •ojo-vinon? / Ja la fino / Venos mem.

Amon li ne forgesas: en Al amikino iama li preskaμ dor-lotas malsane palan amikinon: foru la malsan’ / Ke ree floru•oj’ sur via vojo.

Ankaμ William Auld, en la enkonduko al El “Mia spek-tro”, evidentigas unutemecon: la senespera, senkolora sen-celeco de lia vivo. La ripetado de koncepto “sen” bone portre-tas la maltrafitajn aspirojn de la poeto. Tamen de tempo altempo li ›ajnas trafi al feli„o, kiel en Subita •ojego:

Hodiaµ radias la mondo junbrilaen fluo de l’ bluo serena.Mi volus forpa›i kun “vivu!” jubila,kun kapo sen„apa, kun koro facilakantante, laµ vojo sunplena.

Kvankam lia produktado ampleksas entute kvin jarojn, kajla originalaj poemoj estas entute sesdek du, do en •eneralaliteraturhistorio li estus menciinda per piednoto, senmortajnspurojn li ja lasis. La Esperanta antologio transdonis al lapopulara kulturo dek kvar el la poemoj de Kurzens. Certerestas en la memoro la versoj de la Aµtuna elegio (majo 1934):Hieraµ pluvis, kaj hodiaµ pluvas / kaj morgaµ same, laceglitos gutoj; / kaj same, lace iros la minutoj / de mia viv’, sen-cela kaj enua.

Kaj same en ‚u tio do — la vivo? aμdi•as, kaj plurestos enla memoro, la krio:

‚u vere nur por nin al tombo treni, / „u vere nur por mortini naski•is? / ‚u tio do — la viv’? Ne, ne! Neeble! / Ankoraµdevas, devas io veni!

Carlo Minnaja1 Nun “±aza”

Kulturo 19

Eksavangarda klasika±oIonesco, Eugène. La leciono: Komika dramo / Tradu-

kis el la franca Armela LeQuint, ‡ak Le Puil. — Thau-miers: LKK, [2010]. — 40 p.

Iam La Leciono estis avangarda dramo, nuntempe •i jamestas klasika±o, e„ sukcesa, „ar dum 55 jaroj •in oni ludas surla scenejo de la eta “Teatro de la Huchette” en Parizo. Laverkisto notis pri tio: “Granda sukceso en malgranda teatroestas pli bona ol malgranda sukceso en granda teatro”.

Spektantoj do e„ post tiom da jaroj povas preni ion de tiuleciono.

Nia lecionisto estas la profesoro, malgranda oldulo kunblanka mentonbarbo. Li estas unue ekscese •entila, tre timi-da, vo„o mallaµta pro timideco, tre deca, tre profesoreca. Lidaµre frotas al si la manojn: de tempo al tempo mal„astabrileto en la okuloj, rapide bridita. Nova lernantino anoncassin, en griza kitelo, blanka kolumeto, tekon sub la brako. Lalernantino soifas kleri•i — ankaμ ›iaj gepatroj opinias, kesimpla, •enerala kulturo, e„ se •i estas solida, ne plu sufi„asniaepoke. La profesoro konfirmas tion: Hodiaµa vivo i•is trekompleksa kaj ampleksa scio estas la vojo al sukceso.

La profesoro ekzamenas unue la scion de la lernantino enla geografia fako (Parizo estas la „efurbo de…?) kaj gratulas›in abunde, „ar ›i diras la •ustan respondon: Vi konas vianlandan geografion •is la pinto de viaj ungoj, tutparkere, „une?

La servistino eniras kaj klopodas bridi la entuziasmon dela profesoro, ›i konsilas al li kvieti•i: Vi pli bone farus nekomenci per aritmetiko kun la fraµlino. Aritmetiko lacigas, e„nervozigas.

La profesoro ne aμskultas, sed daμrigas la ekzamenon(Kiom estas unu plus unu?) kaj plene kontentas pri la adiciajkapabloj de la lernantino: Vi estas grandioza. Vi estas super-ba. Mi varme gratulas vin, Fraµlino.

Sed tuj montri•as, ke la subtrahaj kapabloj de la fraμlinoestas tre nekoheraj. Vane la profesoro klopodas klerigi ›in: Nihavas la nombron kvar kaj la nombron tri, kun por „iu nom-bro egala kvanto da unuoj; kiu nombro estas la pli granda, lapli eta nombro aµ la pli granda nombro? Pli kaj pli strangi•asliaj klopodoj: Vi havas du orelojn, mi prenas unu, mi man•asunu, kiom da restas al vi? Finfine la lernantino koncedas, ke›i ne povis fidi sian rezonadon. Tial ›i parkere lernis „iujneblan rezultojn de „iuj eblas multiplikoj.

Konstatinte ke la lernantino estas tiel malmulte progres-inta pri specialaj matematikoj la profesoro ›an•as la fakon.Nun temas pri la elementoj de lingvistiko kaj de komparafilologio. Denove la servistino eniras kaj provas nepre mal-helpi tiun parton de la leciono: la filologio kondukas al kata-strofoj …

La profesoro jam komplete perdis sian antaμan timideconkaj plenaμtoritate li eksplikas sian sensencan kurson pri la lin-gvoj novhispanaj. La lernantino fari•as pli kaj pli malkomfor-ta, ›i havas dentdolorojn kaj vane ›i provas eviti la profeso-ron.

Finfine ›i submeti•as al la frenezaj asertoj de la profesoro:Por ekscii distingi „iujn tiujn diversajn lingvojn, mi jam diris

ke nenio pli bonasol la praktiko… Porpli bona praktiko litrovas en sia tir-kesto tran„ilon: Do-ma•e, ke estas nurtiu-„i; sed ni provosuzi •in por „iuj lin-gvoj!

Kaj per praktikola profesoro demon-stras la frazon: Latran„ilo mortigas.— La leciono estasfinita, jam la kvar-deka de tiu tago. Laservistino ripro„asla profesoron kaj liklopodas ekataki›in, sed du vangofrapoj sufi„as por haltigi lin. Ili surmetasbrakbendojn, kun insigno, eble la nazia svastiko. Kune iliforigas la korpon de la lernantino. Post nelonge sonoras lapordosonorilo — alvenas la 41a lernantino.

Evidente eblas kompreni tiun tekston sur diversaj niveloj.En la dramo mem Ionesco aludas al la temo. La dogmo de laprofesoro estas: Nepras ne nur integri, sed ankaµ malintegri.Tia estas la vivo. Tia la filozofio. Tia la scienco. Ionescodemonstras la malintegrigan povon de ideologioj — tio sufi„upri la temo.

Traduki Ionesco’n estas defio, „ar speciale en la frenezajel›utoj pri lingvistika filologio estas aludoj, kiuj nur plenefunkcias en la franca. Ekzemple Ionesco ludas kun la sonoj kuto, kio estas la normala vorto por “tran„ilo” (couteau), sed kioankaμ sonas kiel “cou tôt” (gor•o baldaμ). Tiam la tradukantodevas rezigni. Sed en aliaj fojoj — daμre dum la filologiasesio — Armela LeQuint kaj ‡ak Le Puil traktis la tekston iomtro liberale. Ne eblas meti piednotojn en la teatro, do necesastrovi aliajn vortludojn kaj ›ercojn, sed la traduko devas —bedaμrinde — esti pli pala ol la originalo. Sed la traduko fun-kcius sufi„e bone sur scenejo kaj tio estas la plej grava. Jen•enerale bone legebla traduko de grava teatra±o de la 20a jar-cento.

¤i havu multe da legantoj kaj el„erpi•u baldaμ.Wolfgang Kirschstein

INTERNACIA ESPERANTO-INSTITUTO

Riouwstraat 172, 2585 HW Den Haag, Nederlandoiesperanto@versatel.nl

www.iei.nl

vendas proprajn eldona±ojn, interalie:

Baza Cseh-kurso (Cseh, 1992)..........� 15,–

Esprimoj de sento (Privat, 1995) ... � 18,–

Konversacia vortaro (Cseh, 2010) ..� 13,–

Urug: romano (Haase, 2012)............� 13,–

kaj aliajn novajn kaj brokantajn librojn.PoznaŒ (Pollando), 21–23 sep 2011

20 Kulturo

Beletra Almanako, ¹13

Por Jorge Camacho la 125a datre-veno de Esperanto estas preteksto porlisti plurajn aliajn, jen naski•- aμmort-datrevenoj, tiuj por ekkonstruo dela Ejfel- turo, aμ de la domo, kie situasla Centra Oficejo de UEA en Roterda-mo. Ankaμ la 20-jari•o de la ibera grupo„eestos tra la „i-jaraj BA. Tion certigisen sia prezento la „efredo.

Originala prozo malfermas la buntanenhavon de la februara almanako: Lakri’ de Mari’ de Ulrich Becker, Tangede Miguel Fernández, La nigrevestitajvirinoj de Júlia Sigmond, Kurkulio deTim Westover.

La bran„on de originala poezio uver-turas La plenumo de William Auld(Manuel Pancorbo priskribas la cirkon-stancojn de •ia muzikigo en sia artikol-eto). Plie, poezia±oj de Baldur Rag-narsson, Aleksandro Mitin, JorgeCamacho, Dolors Godoy, Carmel Mal-lia, Mao Zifu, Gonçalo Neves, BenoîtPhilippe, Patricia Romero. La teatra±oJusta ju•o de Doron Modan aperasalmanake pro •ia premiiteco en laBelartaj Konkursoj de UEA (2011).

Dekkvino da kontribua±oj estas ese-oj kaj artikoloj. Estu menciataj almenaμkelkaj. Jam aperis tekstoj de César Mal-lorquí, „i-foje li donas dek konsilojn aljuna verkisto (la lasta tekstas: Estu pretaakcepti, ke vi ne estas verkisto). Lametiejo de Sten Johansson temas priVidpunkto kaj vo„o en prozo. La dudek-jari•o de la ibera grupo ricevas launuajn priajn kontribuojn de GiulioCappa kaj Baldur Ragnarsson. La sekre-ta malsano de la esperanta poezio deJulius Balbin (1973) ricevas komentojnde Ralph Dumain kaj Ken Miner, ZofiaBanet-Fornalowa kontribuas lian bio-grafion. Pliaj personoj ricevas oma•ojn:Bernard Golden, Enrico Dondi, ChristaWolf, Arthur Benton.

La anglalingva romano A CurableRomantic [Kuracebla Romantikulo] deJoseph Skibell, en kiu temas, interalie,pri Zamenhof kaj Esperanto, estas hono-rita per du recenzoj (Anna Löwensteinkaj Esther Schor). Intervjuo de IstvánErtl kun la aμtoro de la romano aperasalmanakofine. Inter la aliaj recenzoj enla unua „i-jara almanako mi mencias larecenzan eseon de La silika hakilo deJorge Camacho, kiun verkis NicolinoRossi.

‚iuj fotaj ilustra±oj en la 13a Boaorilatas al kosmo.

Halina Gorecka

Pri kio temas en „i mondfami•inta,Oskar-premiita filmo The Help ( 2011),t. e. Servistaro aμ Servistinoj?

Resumo aspektas ne tre originale.Nigrulinoj (nun oni nomus ilin afrik-usonaninoj), servistinoj en malgrandaurbeto, estas „iam humiligataj kaj mal-respektataj de siaj posedantoj (jes, nometiel, „ar oni daμre transdonas ilin kaj e„testamentas). Apartaj necesejoj endomo, malafablaj rimarkoj, malrespektatraktado — „io „i jam multe videbli•isen antaμaj filmoj kaj libroj pritemaj.Ankaμ pri lukto de humiligataj nigrulojpor siaj rajtoj ni multe legis, aμdis kajspektis. Do, „u laμvica politik-korektahistorio? Ne, la afero estas multe plikomplika.

‚io menciita vere okupas gravanlokon en la filmo, sed per tio •ia enhavone tute el„erpi•as. La aμtoro de la sam-noma romano Kathryn Stockett kaj lare•isoro Tate Taylor prenis pli vastan,•eneralan vidpunkton al la problemo kajanalizas staton kaj konduton de ambaμflankoj — blankaj humiligantoj kajnigraj subprematoj. Kaj tio donas ne-atenditan rezulton!

Evidenti•is, ke sklaveco trafis nenur la servistaron, sed ankaμ la sinjor-aron. Blankuloj estas same malliberig-itaj de siaj supersti„oj, timoj, stereotipojkaj ne nur rilate al nigraj servistinoj, sedankaμ al si mem. Sorto de blankafraμlino estas destinita jam ekde la finode la lernejo. ‹i devas posteni•i en iu netre komplika, sed ofte vizitata de virojentrepreno kaj atendi, •is iu fian„inigos›in. Poste ›i por „iam revenas hejmen,

kie pasigas sian tempon en babilado kunamikinoj, ioma prizorgado de la hejmo(plejparton de la laboro plenumas nigrajservistinoj) kaj naskado de geinfanoj,kies edukadon ankaμ prizorgos nigrajplebaninoj. La socia vivo minimumi•as•is bonfaraj vesperfestenoj, inkluzivede tiuj profite al la Afrikaj infanoj —jes, nigraj, sed tre malproksimaj, dopreskaμ neekzistantaj.

Ili e„ inter si trovas maloportunajnhomojn, ne indajn je amikeco kaj esti-mo. ¤ojplena, sed naiva blanka junul-ino, edzini•inta al enviinda junulo, estasignorata de loka “dama klubo” malgraμsia bonvolemo. E„ plej noblaj el blank-ulinoj estas sklavigitaj de sia „irkaμa±o.Do la patrino de la „efa heroino (AllisonJanney) fakte estas devigita elpeli mal-junan nigrulinon (Cicely Tyson), kiuedukis „iujn ›iajn infanojn kaj pasigistutan vivon en „i domo — ja tion pos-tulis gastoj, indignaj pro la sendependakonduto de nigrulinoj.

La „efa heroino de la filmo — blan-ka junulino (Emma Stone) — havas plifortan volon kaj deziras alian vivon.Kiun? ‹ajne, unue ›i mem ne certas pritio. ¤enerale ›i sekvas la komunanvivofluon kaj diferenci•as nur per siajpensemo kaj malinklino al rapida edzin-i•o kontraμ iu ajn prezo. Sed kiam ›ifaras sian unuan tute sendependan, mal-kutiman pa›on kaj komencas skribivivrakontojn de nigraj servistinoj, ›ikomencas alii•i, do sendependi•i.Pa›on post pa›o okazas liberi•o deambaμ — aμdanto kaj rakontanto.

Libereco estas multekosta akira±o,do kontraμ •i „iu pagas altan prezon.Blanka ±urnalistino perdas sian kor-amikon, kiu ne sukcesis transpa›i lalimojn de sia mondpercepto. Nigrajservistinoj perdas laboron, unu estasakuzita je ›telo, alia foriris de la edzo —ebriulo, kiu ofte batadis ›in. Sed la celovaloras tion.

Fine de la filmo servistino (ViolaDavis), ±us elpelita kaj akuzita, deman-das sian persekutantinon (Bryce DallasHoward): “‚u vi mem ne laci•is?” Kajlaμ ties aspekto evidenti•as jesa respon-do. La nigrulino foriras — humiligita,sed libera. La blankulino restas —ekstere venkinta, sed interne tute dis-premita de sia sklaveco kaj malamego.

Kaj en la memoro emer•as malnovadevizo: Liberecon oni de donas — oni•in prenas.

Stanislao Belov

The Help: Historio pri reciproka liberi•o

Kulturo 21

Literatura Foiro, 2012, ¹255

Post uvertura poemo de Alberto Gar-cía Orive pri 2012, ankaμ la prezidanto deLF-koop, Marc Hiltbrand, bondeziras al lalegantoj de Literatura Foiro okaze de lanova jarkolekto, la 43a de la plej longeekzistanta kultura revuo en nia lingvo.

En la februara numero nian originalanliteraturon primicas per „apitro el la bal-daμ eldonota romano La homo kiu ne suk-cesis trompi sin mem de Armando Zec-chin, per rakontoj de Massimo Acciai kajJulian Modest, per poemoj de Lenke Szász.

La teatra salono bisas tri fojojn: dumVarma lineo de Giorgio Silfer antaμ-premieras, premieras alia teatra±o de laFlorluda Majstro, La butiketo de la juvel-isto. Kaj kun László Rádacsy aktuale pri lateatra vivo en Budape›to.

En la rubrikoj pri mondliteraturo: lakonstanta sekretario de la Sveda Akade-mio Peter Englund salutas la literaturanNobel-premiiton Tomas Tranströmer (entraduko de Bertil Nilsson). Carlo Minnajaoma•as al Enrico Dondi, la antaμ nelongeforpasinta elstara tradukinto de la itala kla-sika literaturo en nian lingvon. Ankaμ larakonto Akvo efemera de Heloisa Seíxas(en traduko de Aloísio Sartorato).

Muziko: Daniel Mrázek prezentas lanovan kompaktan diskon Duope de Kajto,Mariana Evlogieva recenzas la duan volu-mon de HipHopa Kompilo. Kino (kaj nenur): kiam Charles Chaplin komencis amisin mem — lia konfeso per la traduko deDonald Broadribb.

Celso Martins rememore pri TiborSekelj. Bibliografio: la publika±oj en LFde la iama redakciano Dimitar Ha•iev.

En la antaμa numero 254 oni povis legipri la fenomeno ke bibliaj rakontoj estasinterpreteblaj en multaj malsamaj manie-roj, kaj en la nuna LF Leif Nordenstormkiel ekzemplon elektis tiun pri Noa enGenezo 6-9.

HeKo

La Verko de la Jaro 2011Inter la ok poemaroj, kiuj kandidatis por La Verko de la Jaro2011, nur du estis aμtoritaj de virinoj, ambaμ el Bulgario. Laabonantaro de Literatura Foiro per vo„donado metis ilin sur launuajn du lokojn, kun diferenco de unu vo„o. La premion LaVerko de la Jaro 2011 gajnis la hajkaro Kardo sur kasko deIvani„ka Ma•arova kun 7 ricevitaj vo„oj, •in sekvas alia hajk-aro: Rudimentaj momentoj de Lilia Nikolova kun 6 vo„oj.

Sekvas en la listo Esperanta versado de Jaroslav Krolupper(4 vo„oj), Epizodoj de Lode Van de Velde (3 vo„oj), La fontojnevideblaj de Baldur Ragnarsson (2 vo„oj) kaj La silika hakilo

de Jorge Camacho (1 vo„o). Ne ricevis vo„ojn Orgeno de Mihail ‹„erbinin kajPoemoj pri diversaj universoj de Sébastien Garant.

La premio La Verko de la Jaro estas alju•ata per referendumo de la abonantarode Literatura Foiro, kiu iniciatis la premion en 1975 kaj alju•is •in •is 1986. Sekvisdek-jara paμzo •is la premio revivi•is en 1997, ekde tiam la premio estas atribuataal poezio en neparnombraj jaroj kaj al prozo en la jaroj parnombraj. Nuntempe lapremion administras la Esperanta PEN-Centro.

Listo de la libroj gajnintaj la Premion La Verko de la Jaro:1976 ‚u vi kuiras „ine? de Johán Valano1977 De tempo al tempo de Giorgio Silfer1978 La granda kaldrono de John Islay Francis1979 ‚u li bremsis sufi„e? de Johán Valano,

La turoj de l’ „efurbo de Mauro Nervi1980 Sur la vivopado de Nicolino Rossi1981 La Litomi›la tombejo de Karolo Pi„1982 Lappar, la antikristo de Endre Tóth1983 La blinda birdo de István Nemere1984 Ne alju•ita1985 La monto de István Nemere1986 La alta akvo de István Nemere1997 El miaj sonoraj soloj de Miguel Fernández1998 Durankulak de Sabira Ståhlberg, La Tunelo de Marco Picasso,

Pajleroj kaj stoploj de William Auld, Tien de Johán Valano1999 Karnavale de Abel Montagut2000 Neniu ajn papilio de Trevor Steele2001 Havenoj de Mauro Nervi2002 La fermata konko de Julian Modest,

Krias la silento de István Nemere, Tilla de Spomenka Štimec2003 Cetercetere de Jarlo Martelmonto2004 Memor’ mortiga de Sten Johansson,

Tarokoj kaj epokoj de Christian Deklerck2005 ‚iuj dioj estas for. Novjorkaj poemoj de Ulrich Becker2006 Hodler en Mostar de Spomenka Štimec2007 La lingvo serena de Baldur Ragnarsson2008 ‚u vi konas Blaise Cendrars? de Manuel de Seabra2009 Kajto de Mikaelo Bron›tejn2010 Viza•oj novelaro de diversaj aμtoroj2011 Kardo sur kasko de Ivani„ka Ma•arova

Halina Gorecka

Ricevitaj gazetojBeletra Almanako, 2012/13;Bulteno de Esperantista Klubo en Praha, 2012/1; Esperanta

Finnlando, 2012/2; Esperanto aktuell, 2012/2; Esperanto, 2012/4; Femina, 2012/29; Heroldode Esperanto, 2011/11, 2012/3; Informilo por Interlingvistoj, 2012/2; La Brita Esperantisto,2012/972; La Lanterno Azia, 2012/3,4; La Ondo de Esperanto, 2012/5; La Revuo Orienta,2012/3,4; Literatura Foiro, 2012/255; Norvega Esperantisto, 2012/2; REGo, 2012/2; Sciencokaj Kulturo, 2012/1; Svisa Esperanto-Societo Informas, 2012/1.

Pro tio, ke la eldonanto kaj la redaktoro de La Ondo en junio havos tri-

semajnan restadon en sanatorio, la julia Ondo aperos meze de julio.

22 Mozaiko

Ne boris kortobirdon

Li neniam kokodrilis kun mi. (Dieter Rooke pri la forpas-into Carlo Nicolodi, La Internaciisto, 2011, ¹4; rimarkisRichard Schneller)

Sportema pedagogo

En la lernejo … mi instruas Esperanton kadre de ekster-kura lecionaro… (Reza Kheirkakh, 19 okt 2011, yahoo-grupolanda-agado, mesa•o 16314)

Emfaza konsento

La komitatanoj … per pasiva rilato [ne partoprenante akti-ve la konsulton — pore aμ kontraμe ] emfazis sian akceptonpor la estrara dokumento. (Barbara Pietrzak, 4 apr 2011,yahoo-grupo komitato-de-uea, mesa•o 6415)

Centra Dom’ en Roterdom’

… Flory Witdoeckt kantis la himnon dum la malfermatago de UEA en Roterdomo. (Zlatko Tišljar, Eµropa Bulteno,aprilo 2012, p. 10)

‚u aµskulto? „u de›uto? La unua, sen diskuto

“Bela revo” estas la esperanto-kanzono plej aμskultata enYoutube, per pli ol 20.000 de›utoj fine de aprilo 2012. (AnjoAmika la plej aµskultata en Youtube // HeKo 505 6-B, 2 maj2012, esperantio.net/index.php?id=1930)

Sub stelo ridiga

… en Malago, Andaluzio … la 13an-14an [de oktobro2012] disvolvi•os la unua Astrologia Semajnfino en esper-anto … la unua kultura iniciato gastigota en la nova Esper-anto-Domo … Eblas ali•i al la astrologia diskutlisto ankaμ permesa•o al nia redakcio. (En oktobro nova Esperanto-Domoekfunkcios // HeKo 500 9-B, 10 mar 2012, esperantio.net/index.php?id=1887)

La dan•era scio, aµ: Kiel subfosi la socion

Mi plenumas devon kontraμ la socio per tio ke mi dividasmian scion kun ili. Mi ebligas al homoj el la socio ekscii plimulte pri Esperanto… (Lu Wunsch-Rolshoven, 5 jul 2008, ‚ufondi novan asocion aµ „agreni•i pro la malnovaj? libera-folio.org/2008/klausesperanto/#1215210410)

Oni diskutis kaj analizis la kvanton de estraranoj. (MarioRuiz Karell. Unua komitatkunsido — aliaj aspektoj // HavanaKaravano, 2010, ¹3)

Ankoraµ ne pereis

Etonteco de Pollando (Rubriktitolo, polskieradio.pl/eo/dokument.aspx?iid=119723, 10.11.2009)

Plukis István Ertl

Por la aprila Sudoku venis dek respondoj, „iuj •ustaj. Ilin sen-dis: Marc Vanden Bempt (Belgio), Edmund Grimley Evans

(Britio), Bruno Lehtinen (Finn-lando), Jackie Huberdeau(Francio), Edeltraut Henning(Germanio), Gianfranco Vig-nando (Italio), Zbigniew Tyl-kowski (Pollando), SvetlanaKonja›ova, Vladimir Vy„eg-±anin (Ruslando), Jovan Niko-li¢ (Serbio).

La solvo estas „i-apude.La libropremion loto donis al Edeltraut Henning , al

kiu ni sendas la libron kaj niajn gratulojn.

Spritaj splitoj kaj preskerarojel la kolekto de reduktoro

Falsaj •emelojPluraj legantoj de la papera Ondo sentis ›okon,

vidante en la maja Ondo la foton de Oscar Wilde,kiu garnas la jubilean artikolon de Grigorij Arosevpri la rusa poeto Igorj Severjanin. La eraron kaμzismia tro naiva fido al la ser„ilo de Guglo, kiu propo-nis foton de Oscar Wilde (vidu dekstre) kiel tiun de

Igorj Severjanin.Estas kurioze, ke Igorj Severjanin (vidu mal-

dekstre) efektive ofte imitis antaμ publiko laaspekton kaj la pozojn de Wilde kaj kredis sinsimila al li. ‚u vere simila? Ju•u mem… Mipetas pardonon pro mia senintenca fu›o. Skoldumin! Ripro„u Guglon. Sed ne la senkulpanartikolinton. Kaj ne la jubileantan Re•on de Poetoj.

AlKo

Diagonaloj

Maldekstren malsupren: 2. Pli ol necese; 3. “Simfonio” deagrablaj odoroj; 4. Longa mona†a robo; 5. Malinde pretendi priiuj privilegioj; mal›ate konduti kontraμ aliaj; 6. Japana “Vene-cio”; 7. Scienco pri moralo; 8. Vento, kiu aperas sur marbordoj;9. Granda malprofunda telero; 10. Kapvesto de la papo;11. Ricevi impreson; 13. ¤enro en lirika poezio kaj muziko.

Dekstren malsupren: 1. Interteksi per oro, ar•ento kaj silkosur ›tofo; 2. La unua dono de Orfi›o en la fabelo de Pu›kin;3. Samtempa movo de re•o kaj turo en ›ako; 4. Vira ceremoniavesto; 5. Kunsido de kriminala tribunalo; 6. Stepa, loksida,nomada, sed ne migranta birdo el la familio gruoformaj. ¤i bonekuras, sed malbone flugas; 7. Mal•uste opinii; 8. Insekto, kiuofte vivas en kuirejoj, bakejoj kaj ›ipoj; 9. Malnova mezurunuopor likvoj. Okono de galjono; 10. ‚inoj opinias, ke por vironecesas sep a±oj: hejtligno, oleo, …, sojo, vinagro, zizo kaj salo;12. Germana fizikisto, kiu malkovris le•on de kunligo interkurento, tensio kaj rezisto.

Viaj respondoj venu al la redakcio rete aμ po›te antaμ la 10de septembro 2012.

Kompilis Viktor Alikin

La redakcio de La Ondodeziras al „iuj legantoj

Agrablan Kongresan Sezonon!

Togolando. Esperantistoj aktive partoprenis la kulturan semaj-non en la universitato de Lomeo, la „efurbo de Togolando. Iliinformis pri la Internacia Lingvo, disdonis centojn da flugfolioj,kaj registris pli ol kvindek adresojn de tiuj, kiuj konsentis estirekontaktitaj por eventuala kurso. (Afrika Komisiono de UEA)

Israelo. De ok jaroj Esperanto-Ligo en Israelo estas inter pli olcent institucioj, kiuj metas florkronon en la publika memor-ceremonio okaze de la holokaµsta tago en Yad Vashem en Jeru-salemo. ‚i-jare metis la florkronon nome de ELI kaj UEA Mal-ka Zemeli, Jehuda Miklaf kaj Amri Wandel. (Amri Wandel)

Esperanto-urbo. ICH sponsoris unu el la benkoj, kiujn la lokaklubo de migrantoj starigis en kaj „irkaµ la urbo Herzberg apudbelaj kamparaj kaj arbaraj vojoj kaj padoj. Sur la dorsapogilode la lignobenko estas gravurita per bone videblaj literoj:“Esperanto-benko,” kaj en angulo la dato: “Marto 2012". (ICH)

23

ARKONES denove invitas

La 28aj ARtaj KONfrontoj en ESperanto ARKONESokazos en PoznaŒ (Pollando) ekde la 21a •is la 23a deseptembro 2012. La programo tradicie konsistos el tribran„oj, el kiuj la unua inkluzivos artajn kaj kulturajnprogramerojn, la dua – prelegojn kaj klerigajn program-erojn, kaj la tria – programerojn ligitajn kun la Esper-anto-movado kaj •iaj pasintaj kaj aktualaj defioj.

ARKONES estas tute aparta kaj karakteriza aran•o, kiude unu flanko inkluzivigas sciencajn prelegojn (•i okazas tujpost la sesio de la Interlingvistikaj Studoj „e UAM) kajseriozajn primovadajn diskutojn, kaj de la alia prezentasabundecon de la Esperanto-kulturo en •iaj pluraj aspektoj.Krome, dum la vendreda kaj sabata vesperoj oni invitos par-toprenantojn distri•i per kaj por Esperanto. Bonaj koncertojkaj agrabla etoso ne malhelpos.

‚i-jare ni denove emfazos nian specialan zorgon prigejunuloj: membroj de la Pola Esperanto-Junularo parto-prenos senpage, kondi„e de ali•o antaµ la 15a de septembro.Aliaj junuloj •uos rabaton. Kaj ne forgesu, ke ARKONESokazas sub aµspicioj de TEJO!

Ni ›an•is la lo•igan oferton. Anstataµ mendi lo•adon enstudenta domo, oni povos rezervi liton en pli proksima kajtute „arma junulargastejo. ¤i estos tute je nia dispono kaj —kredu min — •ia karaktero bone akordi•os kun la etoso denia festivalo.

PoznaŒ estas facile atingebla aviadile, trajne kaj aµte.Antaµ ol vi preparos valizojn kaj varbos amikojn, vizitu nianretpa•on www.arkones.org kaj plenigu la ali•ilon.� Pawe³ Janowczyk, ul. Bielska 13A, PL-61-435 Poz-

naŒ, Pollando� +48 (61) 875-58-79� janowczykpawel@poczta.onet.pl� tobiasz@esenco.org

Tobiasz Ka¨mierski