Okdek-anoj Çe l’ Papero

Réunion Conviviale – Gasta kunveno

La gazeto de la membroj de l’ asocio Esperanto 80

Le journal des membres de l’association Esperanto 80

Nova eldono 2006 • n-ro 20a

Februaro 2006 > Majo 2006

N’oubliez pas de venirà la réunion conviviale qui aura lieu :

un Vendredi de septembre ou octobre 2006 à18h45, à la salle des Tilleuls à Salouël.Surtout n’oubliez pas de leur téléphoner au à Daniel pour letenir au courant de votre présence.Prochain rendez-vous : une réunion du bureau afin de mettreen place les dates événements et activités, bref tout ce quiconcerne l’année scolaire 2006–2007.Aussi : AGORA 2006, le Dimanche 17 septembre 2006.

Réunions conviv

iales!

Gastaj kunvenoj!

Des rapports plus ou moins récents !*Raportoj pli-malpli freßaj !**

Chers amis ! Voici enfin après plus de 6 mois la nouveau numé-ro de «Okdek-anoj çe l’ Papero ». Du temps a passé et à cause deça, ce numéro a nécessité bien sûr plus d pages.Vous trouverez un rapport de Françoise Lemonnier au sujet denotre Réunion de Bureau de Janvier. Veuillez le lire attentive-ment pour que vous sachiez ou vous vous remémoriez les déci-sions de janvier. rançoise a également rédigé un rapport sur l’As-semblée Générale de la Fédération Nord à Oignies.J’ai aussi ajouté un article de Günter au sujet de la folie quiatteint les français lors des fêtes de Noël. On voit bien à traversses mots, son œil plein de curiosité et d’humour à propos de tout.Ce numéro est aussi pour moi l’occasion de mettre tous les arti-clesécrits pour « La SAGO » et pour « Okdek-anoj çe l’ Papero »,mais que j’ai remis au lendeain jusqu’à ce numéro que vous avezentre les mains (ou sur votre écran) : un rapport sur mon voya-ge dans les pays de l’est et ensuite quelque chose de plus courtà propos de I-F 2005–2006 à Trèves,en lien avecun texte de Tatiana Loskoutova.Vous trouverez à la suite un article de Peter desPays-Bas, un rapport su sa venue en Francependant le nouvel an chez Maryse et Daniel.Vous trouverez d’autres informations dont unesur la naissance de Vivian, fils de Christelle,une de nos membres puis d’autres bonnes nou-velles. À bientôt pour un prochain numéro d’«Okdek-anoj çe l’ Papero» à venir (espérons pasaussi tardif). Envoyez-moi des trucs ! Je mettrai tout ! Cyrille

Karaj amikoj ! Jen finfine, post pli ol 6 monatoj la nova numerode «Okdek-anoj çe l’ Papero ». Ja pasis tempo, kaj pro tio, tiu çinumero necesigis kompreneble multe da pa¸oj.Vi trovos raporton de Françeska Lemonnier pri nia Januara (nur?)Estrara Kunveno. Bonvolu atente legi ¸in por, ke vi sciu aΩ memorula Januarajn decidojn (…). Françeska ankaΩ verkis raporton prila ¯enerala asembleo de la Norda Federacio en Oignies.Mi enmetis ankaΩ verkon de Günter pri la frenezi¸o de familioj priavo frosto okaze de kritnasko, t.e. Noelo. Oni klare vidas per liajvortoj, scivoleman kaj humurplenan vidpunkton de Günter pri çio.Tiu çi numero estas por mi ankaΩ la okazo por enmeti çiujn nejam aperintaj artikolojn, kiujn mi verkis por «La SAGO» kaj por«Okdek-anoj çe l’ Papero», sed kiujn mi prokrastis aperigi en vianun enmana asocia revueto. Estas du el mi : unue raporto postmia voja¸o en Çe≈a Respubliko, en Pollando kaj en Hungario kajposte pri mia çeesto dum I-F 2005–2006 en Treviro kune kun

raporto de Tatjana Loskutova.Poste vi trovos artikolon de Peter el Nederlando,kiu verkis por ni raporton pri lia veno enFrancion okaze de novjari¸o 2005–2006 en ladomo de Daniel kaj Maryse.Aliajn vortojn vi trovos pri nia asocio, ekz. prinaski¸o de Vivian, filo de Christelle, kaj aliajbonajn nova√ojn. ¯is bladaΩ por iama (espereblene tiel malfrua) numero de «Okdek-anoj çe l’Papero». Sendu çion al mi ! Mi çion enmetos !

CyrilleChristopher Wolf, Cyrille, Bruno Masala

kaj Ian Fantom dum I-F 2005–2006.

1a* Ça dépend de votre point de vue au sujet de ce qui récent

ou pas… ici il n’est pas question de poisson !!! ;-)** Tio dependas de via vidpunkto pri kio estas freßa

aΩ ne… çi tie ne temas pri fißo !!! ;-)

AGORA, le 17 septembre – AGORA, la 17an de Septembro – AGORA le 17 septembre – AGORA, la 17

2a

Réunion de Bureau du 21 janvier 2006Étaient présents: Daniel et Maryse Devis,Jean-Claude Roy, Françoise Jaisson, Ber-nadette Manier, Danielle Dolle, FrançoiseLemonnier, Cyrille Découture, Albert Mon-ti (de passage exceptionnel sur Amiens,merci à lui !).Il était prévu aussi de réenregistrer la cas-sette vidéo de la Baie de Somme mais nousn’avons pas eu le temps, compte-tenu del’importance de ce débat autour du docu-ment. Ce réenregistrement se fera le ven-dredi 3 Mars à 19h.Suite à ce débat, nous avons mangé unpetit bout ensemble: quelques sandwichesque nous avions apportés, un gâteau polo-nais (sauf que j’avais mis de la fleur d’oran-ger à la place de la vodka, un peu tropsemble-t-il !) et on s’est rabattu sur un litrede cidre doux compte-tenu que la très bon-ne bouteille (on n’en doute pas!) qu’avaitapportée Bernadette n’a pu être partagéefaute de tire-bouchon!Donc, 5 thèmes proposés:1 – les réunions conviviales.2 – les projets.3 – nos relations avec les assoc espéran-

tistes voisines.4 – contacts avec espérantistes du monde

par quels moyens.5 – contacts avec les non-espérantistes.

1 – les réunions convivialesElles n’auraient plus lieu systémati-quement le premier vendredi du moismais plutôt le deuxième ou quatrième et ceselon les événements à prévoir, toujoursdès 19h30 après le cours débutants. Parcontre celle d’avril aurait lieu le samedi 22pour l’accueil de Maritza Guttierez.Dates des prochaines réunion convi-viale : vendredi 10 Mars, samedi 22Avril, vendredi 12 Mai et le vendredi23 Juin.Important: Daniel ne sachant jamais vrai-ment qui vient et qui ne vient pas et ain-si pour éviter qu'il soit obligé de com-mander au pif, il a été décidé de faire deuxlistes de participants aux repas, vis-à-visdesquelles chaque personne doit détermi-ner dans laquelle il se situe :– il y a la liste de ceux qui viennent

systématiquement aux repas et quiy sont comptabilisés automatique-ment, mais qui doivent impérativementprévenir Daniel s’ils ne peuvent pas venir,au plus tard le dimanche précédent laréunion le vendredi qui suit ! et :

– il y a la liste de ceux qui ne peuventvenir qu’occasionnellement et quidoivent prévenir s'ils souhaitentêtre présents, toujours au plus tard le

dimanche précédent la réunion le vendre-di qui suit !

Ces réunions pourraient-elles être plusstudieuses?C’est une occasion mensuelle unique demettre en pratique la conversation en Espe-ranto, nous convenons donc de parlerexclusivement Esperanto pendant la pre-mière demi-heure (au moins) avec traduc-tion des anciens vers les nouveaux (quechacun apporte son dico!). On pourrait pré-parer une corbeille de gages du genre :apprendre une poésie en Esperanto ou unchant s’il y a triche (bon, j’ rigole, oh là là!,vous avez autre chose pour discipliner latroupe?).En fait, ce moment studieux pourrait êtrepropice à faire une mini conférence entrenous (voir 2 projets), ce qui n’empêche quece doit rester un moment vraiment convi-vial d’où on ne ressort pas avec un mal detête terrible (bon, d’ici qu’on en arrive là !).

2 – les projets– Repas à thèmes : Donc dans ce tempsplus studieux, un thème pourrait être déve-loppé. Il y a un mois en fait :

– Vincent a relaté sa visite au Bangla-desh, pays d’origine de son fils adoptif,– Bernadette présenterait son voyage enLituanie où elle a rencontré sa corres-pondante Audra l’été dernier,– Jean-Claude nous parlerait du Rap-port Grin, étude sur les politiques lin-guistiques en Europe et leurs retentis-sements du point de vue culturel et poli-tique.

– Accueil de Maritza espérantiste cubai-ne le samedi 22 Avril :Reste à prévoir quoi lui faire visiter (c’estles derniers jours les 22 et 23 Avril du fes-tival des oiseaux aux alentours d’Abbevil-le par exemple).– Site Internet à étoffer (voir thème 4).– Développer aspect jeux (cartes deFrançoise Jaisson, mots-croisés).– La Transbaie : Y participera-t-on? Celasemble compromis du fait que beaucoupde personnes seront absentes ce jour là– Cassette sur la baie de Somme : ellesera finalisée bientôt, ce sera un bon outilpour présenter notre pays aux espérantistesde passage.– Réitérer la fête de la Saint Sylvestreen s’y prenant plus à l’avance pour qu’onpuisse mieux organiser la venue d’espé-rantistes non français.

3 – Nos relations vis-à-vis desassociation E-istes voisinesNous n’appartenons pas à la Fédération

Espéranto-Nord mais nous les invitons àcertaines occasions et beaucoup d’entrenous vont au stage de Morbecque débutNovembre.D’autre part nous sommes en relation avecle groupe d’Arras qui nous a invités der-nièrement.Pour ceux de l’Oise, pourrait-on partici-per au moins une fois par an à leur repasconvivial qu’ils tiennent à «L’écume duJour» petit café-restaurant associatif trèssympa créé par le réseau d’échanges réci-proques de savoirs (RERS) de Beauvais.Et pour ceux de l’Aisne quoi faire?Notre journal PDF est envoyé à plusieursespérantistes du Nord.Françoise J. nous propose de faire unvoyage en Hollande (quand? dans quellesconditions?).Peter le Néerlandais se propose de faireun compte-rendu de la fête de la Saint Syl-vestre chez Daniel et Maryse (à découvrirbientôt).Françoise Jaisson signale qu’il y auraientd’autres esperantistes sur Amiens (par quelbiais? Peut-on le confirmer?).Cyrille a commencé de créer un site Inter-net que nous pourrons tous alimenter parle biais d’un blog ou grâce à un systèmegenre SPIP. Dès qu’il y aurait assez dematière nous mettrions (Cyrille, commed’hab !) en page notre journal Okdek-anojÇe l’ Papero et seulement à ce moment-là !À ce propos certains n’ont pas d’ordinateurou pas Internet. Suffisamment d’entre nousse proposent d’envoyer chacun un exem-plaire du journal à un non internaute, çane devrait pas poser de problème. Il suffi-rait de savoir qui envoie à qui. On le défi-nira précisément ultérieurement.Par ailleurs, ce serait chouette que les espé-rantistes les plus calés en informatique ini-tient les novices en la matière et aident aus-si de moins novices mais qui pataugentencore (moi !).

4 – Contacts internationauxNotre site Internet sera un bon outil, si onl’alimente régulièrement, pour les contactsinternationaux. En plus grâce à des logiciels gratuit du gen-re Skype, être en correspondance auditivegratuitement avec des Esperantistes dumonde inscrit qui se sont inscrits dans cecarnet.Jumelage: l’idée de relancer un projet dejumelage a été proposée par Cyrille. Il n’est possible que s’il y a une relation sui-vie de plusieurs esperantistes de notregroupe avec ceux d’un pays étranger.Bernadette pourrait fournir à ceux qui le

Franca raporto

3a

désirent (Maryse, Danielle, Françoise L.,etc.) des correspondant(e)s par l’intermé-diaire d’Audra sa correspondante Litua-nienne. Par la suite seulement on pourrait,pourquoi pas, organiser un voyage à plu-sieurs et peut-être un jumelage?Jean-Claude et sa famille ont de fréquentséchanges avec des esperantistes allemants(Dortmund).Accueil de conférenciers d’autres pays: on prépare la venue prochaine de Maritzaespérantiste cubaine (faut-il prévoir uneréunion ou faire ça par Internet de ce quechacun propose pour l’accueillir ?).

5 – Contacts avec les non-espérantistesAfin de pouvoir accueillir de nouveauxespérantistes, AGORA ne suffit pas.Il faut trouver d’autres moyens de toucherun public plus large !Quelle revue Esperantiste choisir pournotre association?Jean-Claude nous fait part de sa volontéde participer à une opération de commu-nication par distribution massive du Mon-de de l’Espéranto (organe officiel d’Es-péranto-France). Cette revue serait venduau prix de 25 euros pour 25 exemplairestous les deux mois soit 6 x 25 = 150 eurospar an.

Il est décidé d’en faire autant pour le comp-te de l’association. On en aura assez pourchacun et en plus pour faire connaître.Pour l’Intersel national 2006, il sera tou-jours temps d’en reparler mais ça seraitbien effectivement d’être présents ensemblesur une journée en portant tous notre tee-shirt «Çu vi volas paroli kun çiuj? ». Entrele 19 et le 27 Août, ça peut se faire?

Françoise Lemonnier, nouvelle secrétaire de l’association

lemonnier.francoise chez akeonet.com

Karaj amikinoj kaj amikoj de laEsperanistaro,

decembre, çiujare, mi febre serças konven-an Kristnaskohistorion por prezenti mia-jn Kristnaskobondezirojn al la amikaro.

Tiun çi jaron mi preskaΩ malesperi¸isestinte elçerpita dum la multnombraj jarojçiujn eblajn anekdotojn. Mi precipe nevolis çerpi en la lastjara temo kiu tamenprofunde maltrankviligis min dum la samaepoko. Çu vi memoras ? Temis pri la sor-to de la eksigitaj Kristnaskaj Paçjoj, al kiujoni malpermesas eniri la domojn deviganteilin resti pendigitaj sur la domaj murojdum la tuta Kristnaskoperiodo.

Unue, en Francio, oni jam multe parolispri la exigo de certaj populgrupoj, kial mipensis, ke ne necesas « verßi pli multe daoleo sur la fajron ». Çu oni ne riskus ribe-ligi la kristnaskajn Paçjojn ? Çu oni eç neriskus maltrankviligi la kristnaskan paconse ili komencus bruligi veturilojn ? (…fin-fine ankaΩ ili havus rajton esprimi ilian

malkontentecon !).Due mi ne volisplue çagrenigi vinkun tiu historio çarmi sentis ke ghi nevere interesis mul-tajn personojn. Pordiri la veron, ßajnasal mi ke ¸i inter-esas nur min kaieble kelkajn (tremalmultajn) sim-patiantojn. Trie mi ne praktikisEsperanton dum lalastaj du jaroj kajmi timis ne plu

kapabli pritrakti esperante filozofiajntemojn kiuj neprigas superbakalaΩrecannivelon, tiel la kompleksa temo de la «mal-facila tasko de la Kristnaska Paçjo ».

Mi do iomete senkura¸i¸is kaj preskaΩperdis la esperon trovi novan interesantemon… kiam, promenante sencele en lastrato, mi neatendite renkontis… kion? …la Kristnaskan Paçjon, alkroçita sur domo-muro… sed, ne nur unu Kristnaskan Paç-jon, multajn ! Çiuj alkroçitaj sur la samamurofrunto ! Estis vera skipo ! (vidu lafoton).

Kompreneble, mi multe surpreni¸is, çarmi tute ne antaΩvidis tion. Mi longe hal-tis kaj malrapide promenis laΩlonge de ladomo, mi iris kaj revenis kaj rigardis deproksime kaj de malproksime kaj kaps-kuis kaj orelogratis kaj ree nombris, fingremontrante ilin : unu, du, tri, kvar, kvin…ktp. ¸is la lasta patro. Mi fine konkludiskaj penseme murmuris «estas eraro, estaseraro » !

La domoproprietulino kiu kurtenokaßeobservis min, subite malfermis unu fenes-tron kaj demandis min : « çu estas iu pro-blemo, Sinjoro » ?Mi respondis : « jes, jes Sinjorino estas eçgrandega problemo : mankas du paçjoj ! » ∑i diris, «neeblas, mi jus revenis de la pan-vendejo kaj ili ankaΩ çiuj estis. Vi eraras,vi malbone nombris, renombru ilin ! »Mi replikas : «Mi bone nombris, mi eç farisla ‹ pruvon per 9 ›, kontrolu vi-mem, vividos propraokule ! »

∑i kontraΩvole kaj protestante montri¸emeeliris kaj komencis nombri ilin. Alveninteal la cifero naΩ, ßi diris : « mi do pravis,mankas neniu, estas çiam naΩ ! »

Mi respondis, prudente malproksimi¸antemin dupaße : « tamen, mankas du… çarnecesas dek-unu por formi piedpilkoski-pon ! »

∑i estis humurplena persono, çar ßi repli-kis : « vi estas bona blagemulo kaj malbo-na observadisto, tial vi ne vidas la tuton !Mankas ankaΩ la arbitracianto… mi pro-ponas, ke vi faru lin ! »

Mi estis perpleksa ; ne povinte aldiri ionmi foriris. Poste mi memoris ke mankis ankaΩ la 2lineoju¸istoj kaj pensis ke la sijorino kajlia edzo povus fari ilin !

Mi deziras al vi bonajn festojn… kaj pen-su al la Kristnaska Paçjo… malfermualmenaΩ unu fenestreton, alie li ne povuseniri ! Pensu ankaΩ fari donacon al laKristnaskan Paçjon. Donacu lin pilkon,çar li multe ßatas piedpilki.

Günter Weissland

Noelo 2005Esperanta artikolo

Jen artikolo kiun mi aperigis antaΩ kelkajmonatoj en La SAGO nº 21 en Decembro2005. Jen ¸i iom modifiita por vi.Temas pri la voja¸o, kiun mi faris antaΩunu JARO. Do espereble ne jam faldi¸is laanekdotoj…

––––––––––––––––––––––––––«Çi-somere mi deziris viziti esperantistojnkaj belegajn lokojn pere de la reto de laPasporta Servo. Tion çi mi neniam antaΩefaris, kaj pro tio, decidis mi iri singarde kajne « aventure ». Mi perrete elektis amplek-san perbusan voja¸on proponitan de fran-ca voja¸-agentejo kun libera tempo kaj plejgrave sen teda kaj sençesa gvidado traurboj. Mia plano estis voja¸i sine de EΩropo, deFrancio tra Germanio en Çe≈ion, ¸is Pragoal Pollando en Karkovon, ¸is Budapeßto kajreiren al Francio. Tio fari¸is tamen vera aventuro por mi, kiuprecipe ¸is nun voja¸is kiel simpla banalaturisto eksterlanda, ne kiel homo interhomoj.Miaj kunvoja¸antoj estis çiuj pli-malpli junajfrancoj el diversaj partoj de la lando ekz. elParizo ¸is el Franca Gujano (transmarafranca departemento en Sud-Ameriko).

Kompreneble mi parolis al kelkaj pri miajrendevuoj en la vizitataj urboj, des pli ke mi

ne çiam restadis kun esperantistoj. Mi rapi-de fari¸is inter la marsejlano, la gujanani-no, la bretono kaj Versajlanino, la « espe-rantisto » de la grupo. Verßajne en ilia bußotute facile eli¸is la vorto, sen antaΩju¸o. Eç eldiri¸is demandoj pri la lingvo : « Kioestas Esperanto ? Kia ¸i estas ? » ktp. Mi

konsc i encerespondis sedne tro emfaze,varbe, preferele¸ere kajinformocele.Mi malfacilek o n t a k t i s

esperantistojn çar mia poß-telefono ne efi-ke funkciis. Mi estis devigita açeti telefono-karton por telefoni el telefon-budo.

En Prago (Prahaen la çe≈a), mirendevuis kunJir√i Caletka(Jiri) çe la statuode Jan Hus e la9-a. Sed mi kom-prenis matene,kaj fakte dirisvespere. Jir√i vizi-tigadis al mi laurbon, de la mal-

nova urbo-placo al la Praga kastelo tra laambasado-kvartalo. Post la kastelo ni vizi-tadis « pivnice »-on t.e. biero-trinkejo en laçe≈a lingvo. Mi ne kutime drinkas bieron,çar mi ne vere ßatas ¸in, sed çi foje mi stre-bis eltrinki tutplenan unu-litran pindon dablonda biero. Fakte, ¸i estis bongusta kajne igis min ebria.

Kune ni multeparolis pri historiode lia lando, kaj liagnoskis, ke jammulte mi antaΩesciis. Tamen li kla-rigis al mi kelkajnpunktojn ekzemplepri la dua mond-milito. Poste li lasosmin, kaj mi profitis la okazon por atingipiede per padoj kaj vojoj la fama turo , kiuaspektas kiel la Eifel-Turo.

Iun postan tagon,pluva tago, kiun midediçis al vizitadode la nacia muzeo,mi renkontis çi tieafablan çe≈inon,kun kiu mi vizitisaliajn lokojn inter-esajn, ekzemple lamuzeo pri la pentristo Mucha kaj la muzeopri la verkisto Kafka. BedaΩrinde, ßi ne scipovis paroli en Espe-ranto, sed nur en la çe≈a kaj en baza angla(globißo). Kompreneble ni povis interßan¸i,sed ne tiel precize, kiel per Esperanto.Mi plu estas en kontakto perrete kun ßi .

Poste mi iris al Krakovo (Krakow en la pola).Apud Krakovo kußas AΩßvico, urbeto tut-monde konata laΩ sia germana nomo«Auschwitz » (Oswiecim en la pola) pro ¸ianazia koncentrejo. Tie çi la koncentrejononi nomis simple kaj senpatose «muzeo »,kvazaΩ nenio grava okazus.

Tio memorigis al mi bildojn elsenditajn dejapana televido tra franca televido. Çe unuj,estis gimnazianoj aΩskultantaj prelegon farpostvivanta atestanto de la atombombado,kiuj endormi¸as kviete… kaj, çe aliaj, estis

Somere en Prago, Krakovo kaj BudapeßtoEsperanta raporto

4a

Çu çi tio aspektas kiel… Muzeo?

Francoj voja¸antaj de Krakovo al AΩßvico

La fama horlo¸o de la urbo-domo

La ponto Karlo(Karlu°v most)

La katedralo Dipatrino de Tyn

Radka antaΩ horlo¸ego

En muzeo

Jir√i

En Prago starasia Eiffel-turo

televidintervjuo de tre siatempa, sed senvalora junulino taksanta senila gurdado,tiun çi ateston de atombombajn traviva√ojn.

Post du tagoj de kontakta malsukceso altieaj esperantistoj, mi rendevuis Andreo Kol-panoviç (Andrzej Kol/panowicz), kun çe lastatuo de Adamo Mickiewiç sur la mond-fama bazar-placo. Tie çi mi atendis akom-panata de juna 20–22-jara¸a francinovoja¸anta perbuse kun mi : Romy. ∑i sciispri mia esperantisteco kaj tutsimple dezi-ris, post tut-taga kunesto, akompani minal mia rendevu-loko por okule konata¸i kunmia kontaktulo.Mi tiam ne sciis kia estas Andreo, mi

neniam vidis lin. Çela statuto-piedosidis viroj pli-malplimaljunaj (li naski¸isen 1938). Mia akompanantinodiris al mi: «Deman-du tiujn virojn, çu liestas esperantisto »,pri tiu maniero tro-vi lin, mi iom dubis,

çar neniu ßajnis al mi serçanta: atendan-toj nur ßajnis al mi ripozantaj. Tamen mifaris tiele kaj demandis kelkajn esperante,sed neniu estis esperantisto. Tiam aperis rideteganta viro alvenantagrand-paße. Mi diris al ßi : «Jen li, mi opini-as», ja estis li ! ∑i ege miris pri tiu viro, kiukvankam ne konanta min, alvenis kvazaΩmi estus parencoj. ∑i iris sian vojon kaj kun Andreo mi trairisla urbon per tramo (mi ¸is tiam ne uzis ¸in,çar ¸ia uzado necesigas bonan konon de laurbo). Ni alvenis en malgrandan kubandomon. Tie atendis nin gvidantino de Kra-kova Societo Esperanto t.e. Lidia Ligeza kunßiaj amikinoj.

Ni trinkis bierojn kaj man¸is freßan por-ka√on kun pano… En la çambro pendis pen-tra√o de Lidia far Andreo. Li estas tre talen-ta pentristo. Ni diskutis dum horojn pridiversaj temoj ekz. pri voja¸o de Lidia enVilnon çi-jare kaj mi pri mia urbo, regiono,ktp. Unu el ili parolis bone la francan ling-von. Kun ßi mi ambaΩ parolis esperante kajfrance. Kaj post nokti¸o reiris al hotelo pertramo dank’ al gvidado de esperantistino.Notinde estas, ke mi longe estis en kontaktokun Stanislao Smigielski antaΩ mia voja¸o.BedaΩrinde li ne povis veni vespere por ren-konti min.Amikoj de krakovo havas TTT-ejon: la Kato-Dika Klubo (www.internacia-gazeto .com).

En Budapeßto (Budapest en la hungara)mi renkontis Sofia-n Korodi-on (ZsófiaKóródy). ∑i estas insrtuistino pri Espe-ranto, la hungara kaj la angla lingvoj en laplej alt-ranga liceo en Budapeßto. Pro ßiasperteco pri Esperanto, ßi verkas la arbi-turientecajn ekzamenojn pri Esperanto portuta Hungario. ∑i plie nuntempe estas çefaprizorgantino de la Interkultura CentroHerzberg en Germanio (http://www.ic-herzberg.de). Tie ßi gvidas kursojn, peda-gogiajn sta¸ojn kaj fakseminariojn, ordi-gas la bibliotekon, organizas multajn kul-turajn eventojn (ekz. en januaro okazosIntrekultura vespero pri Pußkin), prelegas,ktp. ne nur pri Esperanto…Dum ferioj ßi estas libera kaj havas ebleconreveni hejmen en Hungario por revidi siajngefilojn jam plenkreskajn. ∑i akceptis min tute simple, donacis al miman¸a√on, prezentis al mi sian familion, viv-kondiçojn en Hungario, ktp. Ni longe inter-parolis pri niaj spertoj en Esperantio (ßiasperto estas multe pli grava ol la mia). ∑imontris kaj eç donacis al mi diversajn doku-mentojn pri sia lando, pri ICH, libron, ger-manan revuon, ktp. Kiel bona ambasadoro

de La SAGO, mi kelkajn ekzemplerojn de ¸idonacis al ßi (tion mi faris ankaΩ en Pragokaj en Krakovo). Proponis ßi al mi vizitilokon, kiun mi ßatus viziti por la posta tago.Ni decidi¸is pri la urbo Sankt-Andreo (Szen-tendre) pri kiu ßi parolis alloge kaj laΩde.Reveninte çe la hotelo, mi proponis al kel-kaj veni kun mi en Sankt-Andreon per spe-ciala gvidado de esperantistino. Romyakceptis la proponon.

Tute malstreçigaestis la etoso enSankt-Andreo.Romy multe ßatisla lokon, kiel mi,kaj eç amiki¸iskun Sofia. Por mitradukado deEsperanto al lafranca lingvo est-is bona ekzerco. Ili tamen interparolis iomperangle, sed por ili ne tiel trafa estis tiuuzado kiel uzado de Esperanto inter mi kajSofia.Fini¸is la postan tagon la voja¸o. Çiuj kun-voja¸intoj estis lacegaj pro la voja¸operaΩtobusa kaj cetere pro aΩtobus-paneookazintaj ekde nia foriro el Budapeßto, kiuprokrastigis nian revenon en Francion ¸isla morgaΩo.

Cyrille

5a

AΩ Tio çi?

Budapeßto ! Maldekstre staras Buda kajdekstre kußas Peßto. BedaΩrinde, çi tiemi estis iom malsana… :-(

Mieno desata espe-rantisto !

Pre¸ejo en Szentendre…

Belega pordego !

Romy kaj Sofía en la enirejo de la pre¸ejo

La fama çenoj-ponto(Széchenyi lánchíd)La parlemento

Grupo de krakovaj esperantistoj

6a

Internacia-Festivalo 2005–2006 en TreviroEsperantaj raportoj

Voja¸ante tra EΩropoÇiam, kiam vi lanças iun malproksimanvoja¸on, vi komencas cerbumi pri ¸ia allo-go kaj ¸ia intereso, ¸ia neceso kaj ¸ia util-eco. Vi certe pensas, çu vi havas sufiçantempon kaj monon por ¸i ? Eble, tiam fre-neze ektumultas enkape la kantvortoj, kajvi ¸oje kaj fervore murmuras : «Ni voja¸as,ni serças ¸ojon, malproksimo logas nin…».

Çu vere voja¸oj estas tiom allogaj? Çu est-as ia vivo¸ojo en ili ? Çu ne nervozigas vinfrapoj de ferradoj? Çu ne lacigas vin mult-aj trajnßan¸oj kaj daΩraj landlimajpasport- kaj dogankontroloj, kiam iliaj ofi-cistoj observeme okulumas vin, seriozefoliumas la pasportajn pa¸ojn por stampidaton, vokas poßtelefone klare pronanc-ante la numeron de via pasporto iun nevi-deblan plian kontroliston, kiu informas prirezultoj (feliçe negativaj !). Tiumomente viakoro plirapidigas siajn batojn kaj levi¸as,supozeble, la sangopremo kaj via tuto ple-ne streçita atendas «verdikton». Certe, tiujvoja¸aventuroj estas jam ne por çiujeΩropanoj. Tie, en EΩropo – ne plu land-limoj, landkontroloj, doganistoj… Tamensignoj de pasinteco ¸is nun videblas : bari-loj kaj dometoj de oficistoj çe antaΩaj inter-ßtataj landlimoj. Ilia trista, senviva aspek-to memorigas la falon de la Berlina murokaj la ßan¸ojn, kiuj okazis tra tuta EΩropoen la 90 –jaroj de la pasinta jarcento. Altio, kia i¸is nuntempa EΩropo kaj kio aten-das ¸in en estonteco, kiom sekurecan kajdefendan politikon ¸i havu, çu efikan ofi-cialan lingvopolitikon ¸i ellaboris, kaj kiulingvo estu la neΩtrala EΩrolingvo kaj almulto alia estis dediçita la √us pasinta IF-o (Internacia Festivalo), kies çeftemo esti¸is« EΩropo pligrandi¸inta ». La 2000-jaraurbo Trier, la « Dua Romo », en Germaniobonvenigis çirkaΩ 200 (ali¸is 207) gees-perantistojn el 24 landoj de la mondo. Çiregiono estis grava ne nur por la Romia-noj. ¯i restas same signifa nuntempe : enla tute proksima luksemburgia Shengennaski¸is la ideo de «EΩropo sen limoj », kieen julio 1990 ses landoj subskribis la kon-trakton, kaj « Shengena vizo » fami¸as tut-monde. La çeftemo de IF-o estis prezenti-ta per interesegaj kaj atentokaptaj prele-goj de B.Moon «EΩropaj institucioj en pers-pektivo » (Luksemburgio), de U. Branden-burg «EΩropo respondeca: la komuna eks-terlanda kaj sekureca politiko de EU enkonstitucia vakuo» (Germanio), de C. Tanc« EΩrolingvistiko » (Rumanio), de E. Pola-kova « Universitata klerigo en pligrand-i¸inta EΩropo » (Slovakio) k.a. Same la¸eneralklerigaj temoj trovis siajn aΩskul-

tantojn. Çiu el la partoprenintoj de IF-22havis varian elekton de prelegoj por siakleri¸o kaj plezuro. Ekzemple, la proble-moj de maljuni¸o kaj de pandemio estisdiskutitaj dum la prelegoj de H. Schicke(Germanio), la japan-devena Jumeiho-tera-pio kaj -gimnastiko sub gvido de B. Schu-mann (Francio) helpis malaperigi musko-lan streçon çe certaj interesitoj, je sia gita-ra akompano A. Pumpure (Latvio) konigisal çeestantoj emociajn naciajn kantojn. Apartan mencion meritas çi-foja krom-programo: dum la tuta semajno pri neΩtra-la lingvopolitiko de EU kaj aliaj temoj dis-kutis AIS-anoj, kiuj sub la gvido de prof.d-ro H. Frank kontribuis al la IF-progra-mo per pluraj eroj.

Dum IF-o estis organizitaj dunivelaj E-kur-soj por tiuj, kiuj volis perfektigi siajn ling-vosciojn, jam kutima tablotenisa turnirokaj ankaΩ aparta kurseto por infanoj de√udo-lukto. Infanoj estis prizorgataj en«Ludejo » kaj «Klubejo » paralele al la çefaprogramo, tial iliaj gepatroj povis sen¸eneçeesti la IF-programerojn. Legemuloj povisplezurigi sin, foliumante kaj açetante E-librojn en libroservo de Flandra E-Ligo(Belgio), kiu jam de multaj jaroj estas jedispono de IF-anoj. Jarfino estas kutimeen pligrandi¸anta EΩropo tempo de ferioj.Kaj multaj partoprenantoj uzis la ebleconripozi promenante tra la urbo kun kom-petenta çiçerono B. Moon aΩ aΩskulti ves-perajn koncertojn preparitajn de çiam¸ojplena kaj artistema JoMo (Francio), deM. Bronßtejn kaj V. Vlasova (Rusio), plen-umintaj la lirikajn kaj kortußajn kantojn,de A. Junusov kaj E. Kurbanova (Dagest-

ano/Rusio) kun relative ampleksa progra-mo pri Dagestano kun kantoj. La tuttagaekskurso al najbara Luksemburgio celiskonati¸on kun la çefurbo, ¸ia malnovaparto kun la kazematoj kaj la granddukapalaco, la elstara ru¸a ponto kaj multajviadukoj. Posttagmeze busoj veturigis laIF-anojn al la vinvila¸o Schengen, kiusituas inter la (iamaj) limoj de Luksem-burgio, Francio kaj Germanio. Neniu elvenintoj al tiu-çi historia loko preterlasisla okazon foti¸i çe la monumento, simbol-anta la subskribon de la « kontrakto deShengen ».

La Silvestra balo çiam atendata kun mal-pacienco donis eblecon ne nur frandi laaltprofesiajn kuira√ojn, sed gustumi ladiversspecajn vinojn kaj çampanon,aplaΩdi la elegantajn polonezo-dancanto-jn kaj mem verve danci, bonvenigante lanovan jaron.

La tradicia «Knajpo», sen kiu ne imageblasIF-o, estis taΩga loko por diversflanka pri-diskuto de iu ajn temo çe taso da kafo aΩglaso da biero (laΩ gusto kaj bontrovo).Funkciante de mateno ¸is malfrua noktola gasteja servo pere de IF-fonduso celisankaΩ subvencii partoprenantojn elreformaj landoj laΩ propono de pasintja-raj partoprenantoj.

La supre priskribitan riçan programon enla gastama junulardomo helpis efektivigi ladiversnacia kaj diversa¸a teamo de helpe-maj geesperantistoj, sed la çefa kaj fervora¸ia organizanto, daΩre nelacigebla kaj entu-ziasma HDP (Hanz-Dieter Platz) planas jamvican, la 23-an IF-on, en Saarbrucken. Çune tentas vin la temo «Francio », kiu elvo-kas en la imago la mildan klimaton de Lazu-ra marbordo, fabelajn kastelojn de Luarva-lo, aromajn vinojn kaj neripeteblajn gusto-jn de francaj froma¸oj? Ali¸u (www.inter-nacia-festivalo.de) kaj regalu vin per IF-okaj voja¸o tra la daΩre pligrandi¸antaEΩropo!

Tatjana Loskutova (Rusio, Ivanovo)

I-F: Çi tie mi çeestis !Okazis inter la 27a de Decembro 2005 kajla 3a de Januaro 2006 la Internacia-Festi-valo çi-tiun jaron en Treviro (en Germanio)apud Luskemburgia land-limo.Hans-Dieter Platz alinome HDP, la organi-zanto de la Festivalo starigis la aran¸on enagrabla junulargastejo, jam konata de lakutimuloj, sidanta çe la rivero Mozelo. Tierenkonti¸is kaj festadis kaj festenadis (kaj

Maldekstre-dekstren : Mikaelo B., Tatjana Los-

kutova kaj filino Maja, A≈man Junusov, Vera

Vlasova (kantas) kaj Elmira Kurbanova fest-

antaj rusan novjari¸on.

7a

La unuan de junio de la pasinta jaro miinterkonati¸is kun Daniel, Marysa kaj Ber-nadette, ili tranoktis en mia domo dum iliavoja¸o tra Nederlando.Komence de Decembro mi ricevis recipro-ke inviton por çeesti la Silvestran Festonen Amiens. Unue mi dubis, çar mi estissufiçe malsana. Feliçe mi fine plibonigis kajpovis ankoraΩ akcepti la inviton de Daniel.Plej ofte dum multaj jaroj mi « celebris » laJarfinon sole hejme, sed tio ne çiam estasalloga, kontraΩe eç ofte deprima. La las-tajn du jarojn mi estis çe mia najbaro, depost kelkaj jaroj ankaΩ sola viro. De fak-te nun estis mia vico por inviti lin, sed nunmi preferis la celebron en eksterlandaesperanto-rondo, çar voja¸i eksterlandenhavas ion ekscitan, ekzotan kaj allogan.La vojago vendrede per trajno, 30/12, estisbona kaj komforta, unue de Rotterdam alAntwerpen, sekve Antwerpen-Lille kaj finede Lille al Amiens, malgraΩ vintraj cir-konstancoj dum la lasta parto de la itine-ro al Amiens (ne¸o). (Poste mi aΩdis ke lasaman tagon la trajn-trafiko en Neder-lando mem havis grandajn problemojn proglacipluvo). Feliçe mi alvenis ¸ustatempeen Amiens kaj atendis min jam Marysa kajDaniel por veturigi min al ilia domo enCagny kaj ilia varma gastamo jam baldaΩsentigis min komforta. Denove mi ankaΩrenkontis Bernadette kaj poste mi inter-konati¸is kun Françoise kaj Luc el Plachy-

Buyon, en kies domo mi ankaΩ estis rice-vita por tranokti. Sabate la 31-an ni vizit-is la urbocentron de Amiens, promenantesufiçe longe. Vere imponega estas la kate-dralo de Amiens, vere monda miraklo ! Mimiras çiam ¸is kiel teknikaj kaj artismajapogeoj la homoj kapablas kaj kapablis,certe en la historio kiam la teknikaj eble-coj estis multe pli limigitaj kompare alnuntempe.Vespere ni reiris al la katedralo, çar gi estislumigita per speciala tekniko de projekta-do de koloroj, tiamaniere ke çiuj skulpti-taj figuroj estis klare videblaj en çiuspe-caj koloroj. AnkaΩ la granda, bela, rondavitralo estis lumigita per lumo malantaΩe.Vere estis por mi neatendita grandiozaspektaklo.Ne estis la unua fojo ke mi staris çi tie. Miestis çi tie antaΩe, eble antaΩ pli ol kvardek jaroj, nur por kelkaj horoj, travoja¸inteAmiens, mi faris per mopedo rondvoja¸ontra Belgio kaj norda Francio.La Silvestran Vesperon ni celebris hejmeçe Marysa kaj Daniel en Cagny, en grupode geamikoj, inter kiuj la plej multaj paro-lis Esperanton. Oni organizis grandan aronda diversaj ludoj, de tempo al tempo inter-rompita por mangi kaj trinki. Çiam kiammi estas en Francio, mi estas mirigita dela kulturo de vasta man¸ado, kion ninederlandanoj, certe ne de la nordaj regio-noj super la grandaj riveroj ¸enerale nekonas aΩ ne kutimas. En francio oni vereprenas la tempon por amplekse man¸i.Estis tre gaja vespero kun la diversaj ludojkaj taskoj, eç mi devis kanti, mi elektiskonatan nederlandan kanton « Tulipoj elAmsterdam», preskaΩ nacia himno. BedaΩrinde mi multajn vortojn forgesis,sed temas pri la jena : Kiam la printempovenas, viro volas sendi tulipojn el Amster-dam al sia amindulino, mil da ru¸aj, mil

da flavaj, por atesti de sia amo kaj la flo-roj interpretas tion, kion la bußo ne povasdiri do sufiçe romantika kanzono, çu ne ?Tre malfrue ni disigis, Luc kaj Françoiseveturigis min al ilia hejmo tra la malhela,malvarma vintra nokto, feliçe la vojoj estisbone vetureblaj. Je la sesa nokte (aΩ mate-ne?) mi enlitigis. Dimançe, la unuan tagonde la nova jaro, gi estis por longe dormi,ripozi, mangi, auskulti la novjaran kon-certon el Vieno tra la televido, gui la gas-tamon de Luc kaj Françoise, iom promenitra la vila¸o kaj ankau ludi esperantling-ve, por reciproke ekzerci nian komunanlingvon. AnkaΩ estis por mi la okazo poviparoli la francan, sed mi forgesis multonkaj mia persona problemo estas ke mi mik-sas la francan lingvon kun Esperanto.Lunde la duan, Marysa veturigis nin okci-denten al la maro, por vizti sian somerdo-mon, neatendite mi promenis sur la plagede la Maniko en Fort Mahon. Poste ni vizi-tis la bußan regionon de la rivero Somme,ni promenis en la urbeto Sankta Valery-sur-Somme kun sia mezepoka centro.Marysa veturigis nin sekure hejmen tra lafrua malhela vespero. Tre frapantaj por misur la francaj vojoj estas la tiel multaj roton-doj (trafikcirkloj).Marde la 3an, Luc veturigis min al la staci-domo de Amiens, de kie forveturis miatrajno je 12a kaj 8 mn al Lille, denove mivoja¸is tra Antwerpen al Rotterdam, alven-inte gustatempe je 17a kaj 38mn.Por mi la mallonga restado en Amiens vereplaçis al mi, vere lakora amikeco de la lok-aj esperantistoj kortußis min, pruvas deno-ve ke Esperanto transpontas lingvajnbarierojn, ke ni çiuj havas en la Esperan-to ion komunan, donante la senton degranda internacia familio.

Schiedam, la 8an de Januaro2006Peter den Breems

Silvestra vizitado de Peter en AmiensEsperanta raporto

eç pli…) pli ol du cent kvin esperantistoj ella tuta EΩropo, kaj el pli foraj landoj.

La kerna temo de la aran¸o estis « EΩropopligrandi¸inta ». Prelegis mutlaj personoj

kompreneble pri EΩropo, sed ankaΩ priesperantaj temoj kaj pri tre diversaj temojkiel « la saniga valoro de legom- kaj fruk-to-sukoj », pri « rusa tradicio pentri la bote-lojn » aΩ eç pri tre nuntempa temo : « Çupandemio minacas nin ? »Estis multaj dancoj (ekz. mi spertis por minekonatan ¸is tiam polonezon), kaj kantoj(mi ne spertis kanton kaj mi lasis la lokonal JoMo, Mikaelo, Vera, Elmira el Dages-tano kaj Solotronik). En la fama Knajpo niludis kaj drinkis ¸is noktomezo…Mirigis min la tre familia etoso. Tiu çi oka-zo renkonti Esperantistojn tre diversajnestis io nova por mi. Tio montris al mi, ke

ja Esperantio estas realo. ¯is nun tion misciis, sed ne vere spertis tiagrade.Nun mi scias, ke ja ekzistas kultur-riça(bedaΩrinde nekonata de la neesperantis-ta mondo) societo-formo: internacia Espe-ranto-komunumo.Alia interesa punkto: çiuj ricevis ßildon kunnomo kaj lando, sed mi ne ofte portis ¸insurbruste. Pro tio pluraj personoj opiniismin ruso aΩ germano !!Por pli scii pri la Internacia-Festivalo : www.internacia-festivalo.de

Cyrille DécoutureChristopher Wolf, Maja Loskutova kaj mi.

8a

¯enerala Asembleo de la FederacioEsperanto-Nord en Oignies la 2an de Aprilo

Esperanta artikolo

Estiel asocio « la Okdek-anoj » ne ali¸as laNordfederacion sed ni estis invititaj indivi-due. Preninte informojn, mi (FrançeskaLemonnier) konstatis ke ni estis kvar akcep-tantaj la invitadon, do ni decidis iri kune:Françoise, Luko, Cyrille kaj mi.Mi foriris Britulon je la sesa kaj atingis Pla-chy-Buyon-on çe Françoise kaj Luko je lasesa kaj duono. Ili ne deziriris stiri, do niprenis mian Clio-n kaj iris por venigi Cyril-le en SaleΩon .Kiel antaΩvidite, je la sepa ni foriris deAmieno. Fakte ni kalkulis, ke ni devu vetu-ri dum du horoj por esti akurataj. Do, neniaproblemo, ni povis ¸ui la voja¸on, trankvi-le ruli¸ante kaj babilante sen timo.Ne tute tagi¸is. Kiel belega estis la çielo !Maldekstre estis grizaj nuboj supre rozko-loraj kaj dekstre, la bluema fundo de la çie-lo estis striita de preskaΩ çiuj koloroj de laarkçielo, la suno i¸onta. BaldaΩ aperis lasuno ru¸eti¸anta, sed bedaΩrinde posteekpluvis sur la aΩtovojon.Cyrille prenis tiam la stirradon kaj ni alven-is glate je la naΩa, kiel antaΩvidite.Ni estis la unuaj partoprenantoj, ne konsi-derante la organizantoj. BaldaΩ alvenis laceteraj. Entute ni estis, ßajne, 48.

Post varmaj trinka√oj, ni estis invitataj for-mi kvar grupojnpor diskuti pri :– la rilatoj inter lamalsamaj regio-noj de Nordo-Pikardio kie nip a r t o p r e n i sFrançoise kaj mi,animata de Clau-de Longue-épéekaj sinjoro Bod-son,– la komunikadopor konigi Espe-ranton per ins-truado animatade Michel Dechy

kie partoprenis Luko kaj Cyrille,– la malsamaj ekzamenoj animata de JeanDietrich,– la kulturo kaj aran¸oj animata de Cathe-rine Boen.

Post la tempo de partigo pensadronda, çiuanimanto faris resumon pri kio estis dis-kutita. Poste estis la ¸enerala asembleo kunla du raportoj morala kaj financa, prezen-titaj respektive de Xavier la prezidanto kajHenri la kasisto, kiuj certe estos raportitajen la venonta Norda gazeto.En tiu fino de mateno, ni havis la surpriz-on vidi la urbestron alvenantan la kun-venon. Michel la okazon profitis por dona-ci al li la libron « Tinçjo en Tibeto » kiun laurbestro ¸oje prenis. Ke çiu urbestro havuunu kaj faru bonan uzadon per ¸i !

Venis poste la honorvino kaj ni iris al res-toracio por tagman¸i. Alveninte lastaj, ni,geOkdek-anoj, man¸is kune, kvarope.AnkoraΩ ni havis aperitivon (ni preskaΩestis iom ebriaj !). Tio kapabligis nin plu esti¸ojaj malgraΩ la man¸a√o.Tiu çi ne estis apetitveka: ne estis entreokaj la kuskuso malodoris, ne estis froma¸okaj la deserto estis flaΩno, ßajnante faritael plasto, kovrita per vermiçelo transkolor-anta la flaΩno per siaj kemiaj koloroj. Nemalhelpis nin ¸oje babili kune. Niaj nordsamideanaj organizantoj, ne estuçagrenitaj , vi ne respondecis por tio !

Post la tagman¸o kaj bona kafo (çio ne estismalbona!) ni iris kune (ankoraΩ kvarope) alla muzeo «Denis Papin» kaj ni preskaΩ perd-i¸is sed, fidante Lukon, ni rekuni¸is al laaliaj kongresanoj.Fakte ni vizitis tri muzeojn: unue la vapor-muzeon, due la minan muzeon, fine lapoßtvagonmuzeon.Malvarma vento ekblovis kaj la gvidanto dela vapormuzeo enirigis nin. Forta odoro deßmirgraso (aΩ de alia produkto uzata enme≈aniko eble) iomete pikis la naztruojn.En tiu loko estis unueta¸e grandega vapor-maßino kiu maltrafis dufoje detruon. Per ¸ime≈anikistoj funkciigis la liftojn enhavin-tajn mina√vagonojn por rapidegaj movoj(okfoje pli rapide ol normale !)Tereta¸e poste ni vidis çiajn etmodelojn devaportrajnoj faritaj de la ali¸intoj de la aso-cio, kiu havas pasiajn membrojn venanteel çie, eç de sudFrancio aΩ Anglio, ktp.Ili pasigas kelkfoje kvin aΩ dek mil horojnpor fini ilin ! Poste, ekstere, ili ruligas tiujnetmodelojn sur reloj en sama skalo (ekzis-

tas pluraj skaloj).Ni estis admirantegaj antaΩ tiaj zorgople-naj laboroj !Sur la du superaj eta¸oj, estis ankoraΩmaketoj sed pli etaj, restarigitaj vila¸oj kajla tuta mina loko kiel ¸i estis antaΩe, sednun la realaj konstrua√oj de la mino estaspreskaΩ tute detruitaj.Due do, ni iris trajnete al la mina muzeo,

kies la gvidanto estas pensiulo kiu parolisal ni pasie pri la vivo de la minejoj (vere mal-milda vivo!). Li vizitigis nin galeriojn kie estismalsamaj instrumentoj (tratruiloj, subte-niloj, ktp.).Li montris al ni kiel estis faritaj la trans-donoj dusence: de la estroj al la laboristojkaj inverse, ankoraΩ kiel oni prizorgis lavunditojn.Fine, li komentis la fotojn de tiu epoko kiujornamis muron kaj invitis nin admiri fosi-liojn trovitajn en galerioj.La trajneto elreli¸inte, ni iris piede al la poßt-vagona muzeo kie atendis nin alia pensiu-lo kiu parolis ankaΩ pasie pri la laboro deenvagonaj poßtistoj nomataj france « lesambulants».Tie la «envagonaj » (¸is 1995 kiam tiu sis-temo çesis) specigis la koresponda√ojn pookcent leterojn kvaronhore (kia sklavi¸o !).Tiel pasia estis la gvidanto, ke ni preskaΩkredis esti pasigontaj la nokton en Oignies! Malfrui¸is. Françoise kaj mi havis la pied-ojn plenlacegajn! Estis pli ol la sepa kaj ni devis reiri hejmen.Tiel estis, ke ni eliris sen adiaΩi la samide-anojn kiuj ankaΩ rapide disi¸is.Cyrille stiris la tutan reiri-voja¸on kaj niprofitis ankoraΩ belan sunsubiron, babil-ante plu pri la bona tago kiun ni pasigiskune.

Françeska Lemonnier

FrançoiseLemonnier:

al la minejo!Françoise kaj Luc Jaisson aperas kiel

gigantoj antaΩ la maketa vila¸o

Xavier Dewidehem la

prezidanto de la Federa-

cio kaj Michel Dechy la

prezidanto de LVE

9a

Pri Vikipedio, la reta enciklopedioEsperanta artikolo

45000 artikoloj en Esperanto –kaj pliaj kunlaborantoj serçatajEn la Pentekosta dimanço (4-a de junio2006), la reta enciklopedio Vikipedio ek-havis sian 45000-an artikolon en Esper-anto. LaΩ tiu çi nombro, Esperanto daΩreestas sur la 15-a loko inter la pli ol 200lingvoj de Wikipedia. La nombro de artikolojen Esperanto kreskas çiutage je 40 ¸is 80,tiel ke jam eblas antaΩvidi la 50 000-anartikolon por aΩgusto 2006.

Vikipedio estas gravega projekto porEsperanto pro pluraj kialoj :

— Unue, Vikipedio ebligas al esperantistojfacile kaj senpage trovi interesajn artikolojnpri ajna temo. Çar en Vikipedio regasdemokratiaj principoj kaj çar principe çiurajtas kunlabori, la artikoloj estas kutimepli neΩtralaj ol ordinaraj retpa¸oj. Foje onitrovas en Vikipedio eç informojn, kiuj estasmalfacile troveblaj en la plej multaj naciajlingvoj (vidu ekzemple la artikolon pri la«Amikaro Bruno Gröning», kies Esperanto-sekcio kunlaboras kun UEA : krom en laesperanta Vikipedio, en aliaj lingvoj ol lagermana nur malfacile troveblas tiajinformoj, kiajn la Amikaro prisilentas ensia varbado).

— Due, Vikipedio estas idealamedio por evoluigi la esperantanterminologion. Mi mem komencisaktivi en Vikipedio en februaro2006, kiam mi konstatis, ke lareta serçilo Google trovas 10milionojn da artikoloj pri la anglanocio « Accounting Standards »,dum pri ¸iaj esperantajekvivalentoj «Kontadaj normoj »aΩ «Librotenaj normoj » ¸i trovisnur unu mencion. Mi tiamekverkis en Vikipedio artikolon« Internaciaj kontadaj normoj »,paßante sur novan terenon, kieEsperanto ¸is tiam ne estis

uzata. Kiam multaj esperantistoj en lamondo rigardas en Vikipedio pri artikolojel siaj fakoj kaj klopodas plibonigi aΩekverki tiajn, la esperanta terminologiorapide progresas. Tre utilaj estas lavikipediaj ligiloj al la samtemaj artikoloj enaliaj lingvoj. Se iu deziras prelegi aΩ verki en Esperantopri iu ajn temo, jam nun estas bona ßanco,ke taΩgajn terminojn (kaj bazajn informojnpri la afero) li trovas en Vikipedio.

— Trie, danke al Vikipedio multaj neesper-antistoj ekscias pri Esperanto. Jam nun çecentmiloj da Vikipediaj artikoloj en naciajlingvoj videblas la informo, ke ¸i haveblasankaΩ en Esperanto (per simplamusopremo). Kune kun la malnovaj versiojde la artikoloj, temas entute pri dekoj damilionoj da artikoloj. Kiam eksterulojasertas, ke Esperanto ne estas tre disvast-i¸inta, ni nuntempe povas fiere rakonti prila 160 milionoj da artikoloj, kiujn Googletrovas laΩ la serçvorto «Esperanto». Entajpante çe Google « + Esperanto +Wikipedia», ni vidas, ke çirkaΩ 90% de tiujçi artikoloj ni dankas al Vikipedio.

Por ke la esperanta Vikipedio ankoraΩ plikresku kvante kaj kvalite, necesas ankoraΩ

pli da kunlaborantoj ol la ¸isnunaj çirkaΩ2000.

Oni povas komenci la kunlaboron perkorektado aΩ ampleksigo de ekzistantajartikoloj; oni facile komprenas la funkci-adon kiam oni – elirante de la pa¸o eo.wikipedia.org – rigardas kelkajn artikolojn.Multaj homoj rapide ekßatas Vikipedion pro¸ia bona teknika funkciado.Eç la esperantaj supersignoj kutime neprezentas problemon, çar sufiças tajpi ç, ¸ktp. por fine ¸uste vidi ilin. Por verki novajnartikolojn, oni povas plej facile komenci perurboj, riveroj aΩ famaj personoj.

Mi esperas, ke – por uzi vortojn de Zamen-hof el la «Dua Libro» – pli kaj pli da esper-antistoj « rapidas porti sian ßtonon por lagranda, grava klaj utilega konstruo».

Ulrich Matthias Wiesbaden, Germaniola 6an de Junio 2006

Esperanta vikipedio havas jampli ol 50000 artikolojn !¬us la Esperanto-Vikipedio superis 50000artikolojn en la reto. ¯i do havas la rangon15 de entute 229 lingvoj, kiuj nun estasuzata de la reta enciklopedio. Tiel lainternacia lingvo Esperanto eç estas antaΩlingvoj kiel la bulgara, çeha aΩ dana. Lagermana havas pli ol 428000 artikolojn.La angla eç pli ol 1,4 milionojn da artikoloj.

La speciala afero de la ret-enciklopedioestas tio, ke la uzantoj de la reto ne nur

povas legi artikolon sed mem povas redakti¸in. Tiel iom post iom ekestas la plejgrandaj enciklopedioj en la mondo. Por laEsperanto-Vikipedio laboras pli ol 2 000kunlaborantoj de pli ol 50 landoj.

«Tio estas bona ekzemplo de vera internaciakunlaboro», tiel Chuck Smith, la fondintode la Esperanto-Vikipedio.

Esperanto, kiel internacia, facile lerneblalingvo volas antaΩenigi la internaciankunlaboron kaj popolan interkompreni¸on.

Informojn pri Esperanto oni memkompren-eble trovas en la vikipedio sub:http://wikipedia.org

Adreso de la Esperanta vikipedio :http://eo.wikipedia.org

Martin Schäfferla 13an de Julio 2006

Ulrich Lins…

antaΩ kelkaj

jaroj.

10a

Lastaj nova√oj : la vivo de nia grupoNaissance de Vivian

En français :Comme annoncélors du dernierOkde-anoj çe l’papero de dé-cembre, Chris-telle Rimetteattendait unenfant.Voilà donc lesphotos reçues ily a peu de Chri-stelle et de sonfils.Avec les photos ily avait un carted’un gros minetbébé disant :«Youpi ! C’est ungarçon !»

Au dos : « Il s’appelle VIVIAN / Il est né le22-03-2006 / à St Quentin / Il pèse 3,370kg et il fait le bonheur de ses parents !»avec l’adresse :Rimette Christelle –14 rue des arts – 02100St QuentinDonc je souhaite en mon propre nom etau nom de l’association, tous mes vœuxde bonheur à Vivian et à ses parents !

Cyrille

Conférence de Jean-Claude avecl’appui de Françoise à l’IUTAEn français: À l’instigation de l’IUTA (Ins-titut Universitaire du Troisième Âge), Jean-Claude a fait une conférence le lundi 23Janvier de 14h30 à 16h au cloître Dewaillydevant une trentaine de personnes. Mary-se et Françoise L. Sont venues l’écouter,rejointes par Daniel à mi-séance. C’étaitsuper bien présenté avec visualisation dedocuments sur le grand écran (dans lagrande salle à l’entrée). À la fin une petitenote de détente avec la récitation d’unecélèbre fable de La Fontaine traduite parSimono Pejno : La korvo kaj la vulpo.Et, dites-voir, figurez-vous qu’ils ont touscompris !On pourrait refaire ce genre de conférencecette fois-ci le vendredi soir, une fois oudeux par an, en mettant l’annonce dans leJDA deux semaines avant et faire venir,pourquoi pas France 3 Picardie de temps-à-autres et les journaux (Courrier Picard,Bonhomme Picard)?

Françoise

Prelego pri Bangladeßo

Ni estis kelkope spektantoj je la prelego deVincent Courouble pri Bangladeßo. Li unueaperis vestita kiel bangladeßano per grandatuko kovranta la krurojn.Li montris al ni mapojn kaj klarigis la kialojnde sia speciala sinteno kaj emo al la lando.Li havas neadoptitan filon el tiu lando, kiunli vartis jam de la infana¸o. Li rakontis al ni ankaΩ siaj voja¸oj al lalando. Li iris çi tien precipe pro sia filo, kiudeziris renkonti sian familion.

Cyrille

Maritza parmi nousEn français : Le week-end du 22 avrilMaritza la cubaine était parmi nous.Quelques photos et spurement rapportseront disponibles sous peu.Comme d’habitude notre invité(e) a faitune conférence qui a attiré une quaran-taine de personne dont une moitiée d’es-pérantistes. La traduction a été faite parJean-Claude et Cyrille. Nous avons aussivisité la région, mangé au restaurant, etc.Infos et rapports et photos tomberont unpeu plus tard.

Cyrille

Miksitaj informoj

En la restoracio «Les 3 brasseurs»

Supre–malsupren: Vizito de la katedralo. En la

radio-stacio France-Bleu Picardie. Vesper-man¸o

en la domo de Fabienne kaj Jean-Claude. Dum

la prelego Jean-Claude tradukanta apud Marit-

za. La çeestantoj.

La oka de Majo çe la maro!

Okaze de kunveneto inter Daniel, Maryse kajCyrille, Daniel kun Maryse proponis starigila okan de Majo tuttagan eventon çe la maroen sia domo kun promenado (okazis ankaΩtia evento antΩ du aΩ tri jaroj). MalgraΩ laßan¸i¸ema vetero, okazis la tago çe l’ maro.

Kiu çeestis? Daniel, kaj Maryse (kompre-neble), Bernadette, Marie-Louise (fratino deMarie-Thérèse) kaj Nelly. Venis ankaΩ Cyril-le kaj Françoise Lemonnier kun sia edzo.Dimançon vespere ni akceptis germananparon kaj pasigis agrablan versperon dank’al la scio pri la germanan lingvo de Nelly.Ni kantis ßercis, lernis pri la landoj, ktp.Ni ankaΩ laboris pri la son-bendo de la

kasedo pri Amieno. Post laboro de tradu-kado, ni registris perkomputile la voçojn deFrançoise, Bernadette, Cyrille, Daniel, Nel-ly kaj Marie-Louise. La laboro ne esta sfi-

nita, kaj neceseigas plian laboron, kiu estosfarita la 27an de Majo.Vi verßajne scios pli pri çio tio baladaΩ.

LaΩ informo de Cyrille

Voja¸o de Cyrille en Rusio(n)Maja Loskutova proponis al mi veni enRusion dum Majaj ferietoj. Mi komprenebleakceptis kaj ekflugis al Rusio la 13an deMajo por atingi Moskvon. Tie mi restadis 3 tagojn sub çiceronado deMaja, kaj poste ni kune iris en Ivanovon,kie ßi lo¸as kaj studas. De tie ni vizitisSuzdalon, Pljoson. En la lernejo «56» mi prelegis en la francalingvo pri mi, pri Francio, pri la francoj, ktp.La saman tagon vespere mi gvidis e-rondon,kie grupo da junaj ge-lernantoj deEsperanto (precipe junulinoj !). Entute lavoja¸is daΩris 8 tagojn. Mi fotis kaj filmis multe. Mi pretigos filmo-munta√on por klarigi çion al la Okdek-anoj.

Cyrille

Voja¸o en AndaluzioJam revenis Bernadette kaj Marie-Louise perper lo¸-aΩto el Hispanio post voja¸i traAndaluzio. Akompanis ilin tie Danielo kajMaryse, ne per lo¸-aΩto, sed per aviadilo, çarili ne ßatas longajn voja¸ojn per aΩto-vojoj,ktp. En Katalunio ili rendevuis çirkaΩ la 7ade Junio, kaj kune de tie iros en Andaluzion.La ideo estis starigi sekvon de la voja¸o enNederlando farita en 2005.Kial Andaluzion ili elektis? Pro simpla kialo:Maryse deziris viziti pli varman landon.Kompreneble en Andaluzio dum Junio, lavetero estos pli varmega ol en Nederlandodum Majo!! Ili planis rekonti esperantistojnkaj viziti la regionon, la plej sudan deHispanio (se oni ne kalkulas la Kanariajinsuloj – hispanaj insuloj –, kiuj starasokcidente de Afriko). Ili startis havinte jamen poßo kontaktojn kun lokaj esperantistojekzemple en Malága.Eble kiel en 2005, ili çiu verkos iun voja¸-libreton pri sia voja¸o kaj prelegos aΩ io tia.

Cyrille laΩ Daniel

11a

Madekstre, supre–malsupren : Daniel prezentas

Lafleur kaj Cendrine al maritza. Vizitado de la

kvartalo Sankta LeΩ : sur ponto, en la stratoj.

Dimançe Esperanto-parolantoj estas multnom-

braj en preskaΩ plenaj stratoj de la urbo-centro

de Amieno ! Post boatado en la Hortillonnages,

Maryse deziris montri al Maritza la lokon, kie ßi

Supre: En la domo de Jules Verne Maritza rigar-

danta foton de J. Vernes, sur kiu li havas sub

mano Esperanto-libron.

Instruado de esperanto en BelgioEn Esperanto: S-ro Mathieu Schrymeckerinstruis esperanton al lernantoj, ne nurinfanoj de la urbo, ¸enerale dulingvaj ( fran-ca kaj germana) sed ankaù al infanoj el lanajbaraj landoj, Germanio kaj Nederlando.Jen raporto de Marcel Delforge en la fran-ca pri tio.En français :Expérience propédeutique unique!Aux confins de cette Belgique frontalière,dans l’Euro-Région Meuse-Rhin (Liège-Verviers), près des villes d’Aix-la-Chapelle(Aachen) en Allemagne et de Maestricht-Vaals (Nederland) la petite ville de LaCalamine (Kelmis en allemand) a toujoursété liée à l’Espéranto. C’est là notamment qu’avait été crée unÉtat neutre, dont Gustave Roy eût le projetd'en faire un État espérantiste «Amikejo».Aujourd’hui, les espérantistes se réunissentrégulièrement dans leur local «Le Select»et ont crée depuis plus de 1O ans, uneAssociation nommée SENLIME.Dans cette Région, les habitants sontpratiquement tous bilingues (français,allemand) et la frontière néerlandaise n’estpas loin.

M. Mathieu Schrymecker, enseignant deformation, logeant à la Calamine, a fait uneexpérience unique, le 3 Septembre 2OO5:enseigner l’espéranto à des enfants dont lalangue maternelle est différente. Connaissant les qualités linguistiques deM. Schrymecker, expliquant aux enfantsdans les trois langues, on peut dire que cefût une expérience propédeutique unique. Pour ces 25 écoliers, il est indubitable qu’enétudiant en commun l’espéranto, ils ont éga-lement approfondi leur connaissance dansles autres langues. Par ailleurs, des liens amicaux se sontcertainement tissés entre ces écoliers. Àl’issue de ces cours, le Député-Bourgmestrede La Calamine, ainsi que les Membres dujury ont remis un certificat à chacun.

Marcel DelforgeVic-Prezidanto

de Belga Esperanto-Federacioinformation transmise par Marc Anselmi

secrétaire d’Arras Espéranto et trésorier d’E-D-E

Création de l’entreprise Filmoj« IMAGU » (Films « IMAGINE ») en

faveur du film en espérantodont le premier projet d’enver-gure est un film tiré du roman«Gerda malaperis».

Firmao por filmoj en Esperanto,unua projekto: Gerda malaperisEn Esperanto : Estas preta la jam antaΩ-anoncita filmo «Gerda Malaperis » !¯i estas frukto de longa laboro, lançita enla pasinta jaro kaj √us finita.La filmo estas farita speciale por la espe-rantistoj tutmonde. Nia skipo kredas, ke tiufilmo estas grava ne nur por la lernantoj, sed ankaΩ por çiuj ni, çar ¸i ekas novaneraon pri komunikado en Esperantujo.En tiu çi jaro ni fondis la filman entrepre-non «Filmoj Imagu» kies celo estas produktibonajn filmojn en Esperanto, çar mankasja tiaj. La filmon «Gerda Malaperis » ni rea-ligis pene, proprapoße kaj kun grava helpode kelkaj afablaj esperantistoj kiuj apogismorale kaj finance nian projekton. Ni invi-tas vin esti partoprenanto en tiu laboro. Niinvitas vin antaΩaçeti almenaΩ unu ekzem-pleron de la filmo. ¯i estas produktita enla formato DVD (libera regiono). Via açetohelpos nin prepari aliajn filmojn.

El RET-INFO

Pli-malpli novaj TTT-ejoj pri kajper-EsperantajEn Esperanto : Jam en 2005 estis fondita

nova retejo, kie ¸iakreinto, la panama-no Roberto Pérez-Franco strebaskolekti nova√ojn ella tuta mondo.Aliaj novaj retpa¸oj

estas www.startu.net pri lernado de la ling-vo kaj www. babilejo.org pri praktiko de lalingvo pere de retaj babilejoj.

El diversaj fontoj

Une série télé policière sedéroulant dans le milieu espé-rantiste au cours des années20 en Russie a informé plu-sieurs millions de russes sur lalangue internationale d’unemanière positive, car objectiveet neutre.

Milionoj da rusianoj informi¸ispri EsperantoEn Esperanto : La 27, 28-an de februarokaj la 1-an de marto en la rusia Unua TV-kanalo okazis prezentado de detektivaseriaro «Kazaroza », la agado de kiu partedisvolvi¸is en E-klubo en 1920-a jaro (iome-

te mencii¸is alia E-klubo en 1970-a) kaj laçefa pozitiva aganto mem estis aktiva espe-rantisto. Klarigoj pri E-o aperas kiel teks-to en la komenco de la unua serio kaj kelk-foje sonas en dialogoj.La spektantoj aΩdas pri Zamenhof, pri mis-tika E-bazita religio, pri Esperanto-bankoen Londono, sonas E-lingva kanto, apartajsalutvortoj…Intrigas obstina idisto, okazas akra konkur-ado por la posteno de la klubprezidanto (dukandidatoj eç verkas denuncojn unu pri laalia al la tiama organo de soveta politikasekureco).Multaj el tiuj historie pravaj detaloj certene lasis pozitivan impreson pri E-movado.Sed ja la celo de la filmistoj estis nek glo-rigo, nek malglorigo de E-movado. Ili volisesti realismaj kaj interesaj por la spektan-toj. La enfilmaj e-istoj aspektas normalajhomoj, diverskarakteraj, kun malsamajpersonaj interesoj kaj malsama nivelo defideleco al la « ideo». La çefajn el ili rolas trekonataj en Rusio aktoroj.LaΩ la televida statistika agentejo TNS Gal-lup Media la seriaro estis spektata en mak-simume 7,7 % de la rusiaj televidiloj. Kon-siderante, ke ofte unu televidilon spektaspli ol unu persono, verßajne temas pri çir-kaΩ. 10 milionoj da spektantoj. Aldonaj milionoj eble ne spektis la seriaronmem, sed informi¸is pri E-o en la nova√-elsendoj de la Unua TV-kanalo dum antaΩ-anoncoj pri la filmo (almenaΩ en tiu, kiunmi spektis, oni kelkvorte klarigis kio estasEsperanto).Ege multaj homoj povis legi klarigojn priEsperanto en la çiutagaj kaj semajnaj√urnaloj, kiuj prezentis la seriaron apud latelevidaj programoj.

Andrej Grigorjevskij

Nova KD: JoMo slavumasEn Esperanto : (…) Tiu çi nova KD,konsumenda sen modero, estas fakte kva-zaΩ duobla albumo de pli ol unu horo, kiukunigas jOmOn, liajn fidelajn kompanojnLiberecanoj, kaj la ensemblon de tradiciaslava muziko Solnißka.La rezulto estas unika sperto kiu preskaΩpensigus al ni ke roko venas de Rusio aΩUkrainio, kaj sen vere aΩdaci tion diri,rakontas tamen ¸ian historion, neniigantesamtempe kelkajn malnovajn limojn kiujrezistas nur pro kutimo.

VINILKOSMOEsperanto-Muzik-Prod

Rete : eurokka çe club-internet.frhttp://artista.ikso.net/eurokka

http://www.vinilkosmo.com

12a

Mallonge – En bref