Embed Size (px)
Citation preview
5 6
LÔØI THÖA CUØNG BAÏN ÑOÏC
Trong caùc ñeà taøi khoa hoïc cuûa chuyeân ngaønh lòch söû quaân söï Vieät Nam, "Teát Maäu thaân 1968" chaéc chaén vaãn seõ coøn laø moät ñeà taøi thu huùt söï chuù yù cuûa nhieàu nhaø khoa hoïc trong vaø ngoaøi nöôùc, bôûi cuoäc tieán coâng roäng khaép, baát ngôø vaø raát taùo baïo naøy haøm chöùa trong ñoù nhieàu baøi hoïc veà ngheä thuaät quaân söï, nhö ngheä thuaät phaùt hieän vaø chôùp thôøi cô chieán löôïc, ngheä thuaät nghi binh "löøa" ñòch, ngheä thuaät toå chöùc vaø söû duïng löïc löôïng, ngheä thuaät choïn höôùng, choïn muïc tieâu, choïn hình thöùc vaø phöông thöùc tieán coâng... ñeå buoäc ñòch phaûi ñaùnh theo caùch ñaùnh cuûa ta... Vaø treân taát caû laø, sau "Teát Maäu thaân", ñaõ coù nhieàu cuoäc thaûo luaän trong giôùi quaân söï, ñaùnh giaù khaù gay gaét veà söï thaønh hay baïi, ñöôïc hay chöa ñöôïc cuûa söï kieän "Teát" naøy.
Thuù thöïc, chöa bao giôø chuùng toâi daùm nghó ñeán vieäc vieát ñöôïc moät ñieàu gì ñoù veà ñeà taøi voán gaây nhieàu tranh caõi naøy. Theá nhöng thaät may maén cho toâi, gaàn 20 naêm trong quaân nguõ, toâi ñaõ ñöôïc quaân ñoäi phaân coâng vaøo boä moân nghieân cöùu lòch söû khaùng chieán choáng Myõ taïi Vieän Lòch söû quaân söï Vieät Nam maø taïi ñoù, toâi ñöôïc sôùm gaén boù vôùi ñeà taøi "Teát Maäu thaân" trong vaøi coâng trình taäp theå do toå chöùc hoaëc nhoùm bieân soaïn phaân coâng vaø ñaõ ñöôïc tieáp xuùc vôùi khaù nhieàu taøi lieäu coù lieân quan tôùi quaù trình hoaïch ñònh "Teát Maäu thaân". Hôn nöõa, chính qua coâng vieäc, caùc Thuû
tröôûng Vieän Lòch söû quaân söï Vieät Nam ñaõ khuyeán khích toâi neân ñi saâu hôn nöõa vaøo ñeà taøi vaø taïo moïi ñieàu kieän cho toâi thöû söùc mình trong luaän aùn Phoù tieán só khoa hoïc lòch söû "Cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy Teát Maäu thaân 1968 taïi mieàn Nam Vieät Nam".
Ngöôøi ta noùi, trong moät ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc, tö lieäu ñaõ laø 80 phaàn traêm cuûa söï thaønh coâng. Ñieàu ñoù cuõng ñuùng, nhöng vôùi ñeà taøi naøy, söï thaønh coâng cuûa chuùng toâi laïi chính laø ôû choã ñaõ ñöôïc gaàn guõi, hoïc hoûi tröïc tieáp töø caùc vò töôùng lónh, ñoàng thôøi laø caùc nhaø khoa hoïc quaân söï hoaëc giöõ vai troø phuï traùch maët naøy, maët khaùc trong "Teát Maäu thaân", hoaëc phaûi theo doõi töøng ngaøy, töøng giôø caùc traän ñaùnh ñeå laøm coâng taùc baùo chí, tuyeân truyeàn trong suoát quaù trình dieãn bieán cuûa cuoäc tieán coâng töø luùc môû maøn ñeán khi keát thuùc thaéng lôïi. Ñoù laø Thöôïng töôùng Giaùo sö Hoaøng Minh Thaûo, Trung töôùng Giaùo sö Ñoã Trình, Trung töôùng Giaùo sö Hoaøng Phöông, Thieáu töôùng Phoù giaùo sö Cao Pha, Trung töôùng Phoù giaùo sö Nguyeãn Ñình Öôùc, Trung töôùng Vieän tröôûng Vieän Chieán löôïc Boä Quoác phoøng Ñoaøn Chöông, coá Trung töôùng Phoù giaùo sö Buøi Coâng AÙi, Ñaïi taù Phoù giaùo sö Traàn Böôûi, Ñaïi taù Nguyeãn Huy Caàm...
Chuyeân luaän naøy cuûa chuùng toâi chính laø söï naâng cao, ñi saâu theâm töø baûn luaän aùn phoù tieán só khoa hoïc treân ñaây.
Thaät voâ cuøng xuùc ñoäng, chính trong nhöõng ngaøy hoaøn chænh baûn thaûo chuyeân luaän naøy, qua baùo Nhaân Daân vaø Ñaøi phaùt thanh tieáng noùi Vieät Nam, chuùng toâi ñöôïc bieát taïi moät soá ñòa phöông mieàn Nam, moät soá moä taäp theå caùc lieät só hy sinh trong dòp Teát Maäu thaân naêm 1968 vöøa ñöôïc phaùt hieän.
Ba möôi naêm ñaõ troâi qua, keå töø khi caùc Anh ngaõ xuoáng! Ba möôi naêm qua, ñaõ coù bieát bao baøi baùo, coâng trình bieân
7 8
khaûo vaø hoäi thaûo khoa hoïc veà cuoäc tieán coâng maø caùc Anh ñaõ mang maùu mình laøm neân chieán thaéng!
Toâi chæ mong chuyeân luaän naøy ñöôïc nhö moät neùn höông töôûng nieäm caùc Anh - nhöõng ngöôøi con thaân yeâu cuûa Toå quoác, nhöõng gioït maùu cuûa caùc Baø meï Vieät Nam anh huøng ñaõ hy sinh cho theá heä chuùng toâi ñöôïc soáng, hoïc taäp ñeå hoâm nay coù theå vieát ñöôïc ñoâi ñieàu duø coøn laø nhoû beù veà cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy Teát Maäu thaân vó ñaïi döôùi söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng ta.
Xin chaân thaønh caûm ôn Nhaø xuaát baûn Quaân ñoäi nhaân daân ñaõ taïo moïi ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå taäp chuyeân luaän cuûa toâi ñeán ñöôïc ñoâng ñaûo baïn ñoïc vaø nhaân dòp cuoán saùch ñöôïc xuaát baûn, cho pheùp toâi chaân thaønh caûm ôn Phoù giaùo sö Leâ Maäu Haõn, Phoù giaùo sö Ñoã Quang Höng trong vieäc höôùng daãn khoa hoïc cho chuùng toâi töø ñeà cöông coâng trình tôùi söï boá cuïc sao cho chaët cheõ cuûa töøng chöông muïc vaø toaøn theå caùc vò töôùng lónh, ñoàng thôøi laø caùc thuû tröôûng, laø nhöõng ngöôøi thaày cuûa chuùng toâi ñaõ giuùp chuùng toâi hoaøn thaønh chuyeân luaän naøy.
Taùc giaû
9 10
LÔØI TÖÏA TAÙI BAÛN
Chuyeân luaän cuûa chuùng toâi töø laàn ñaàu ñöôïc xuaát baûn naêm 19981 nhaân dòp troøn 30 naêm söï kieän Teát Maäu thaân 1968, ñaõ coù baûy naêm hieän dieän tröôùc baïn ñoïc. Trong khoaûng thôøi gian ñoù, ñaõ coù theâm nhöõng coâng trình nghieân cöùu, baùo caùo khoa hoïc cuûa caùc ñoàng nghieäp, vaø ñaëc bieät laø nhieàu tö lieäu môùi ñöôïc coâng boá. Ñieàu naøy chöùng toû söï kieän lòch söû Teát Maäu thaân - nhö chuùng toâi töøng thöa cuøng baïn ñoïc trong laàn xuaát baûn naêm 1998, ñaõ, ñang vaø seõ coøn laø moät chuû ñeà thu huùt söï quan taâm tìm hieåu, nghieân cöùu cuûa giôùi khoa hoïc lòch söû ôû trong vaø ngoaøi nöôùc. Nhöõng keát quaû nghieân cöùu vaø nhöõng tö lieäu môùi ñaõ cuûng coá cho caùc nhaän ñònh trong coâng trình taïi laàn xuaát baûn tröôùc cuûa chuùng toâi. Ñoàng thôøi, töø khi chuyeân luaän ra maét baïn ñoïc, chuùng toâi ñaõ coù nhieàu cô hoäi trình baøy keát quaû nghieân cöùu cuûa mình tröôùc caùc baïn sinh vieân, caùc hoïc vieân, nghieân cöùu sinh ôû Khoa Söû tröôøng Ñaïi hoïc Khoa hoïc Xaõ hoäi vaø Nhaân vaên thuoäc Ñaïi hoïc Quoác gia Haø Noäi, Vieän Lòch söû Ñaûng, Phaân vieän Baùo chí tuyeân truyeàn thuoäc Hoïc vieän Chính trò Quoác gia Hoà Chí Minh. Trong nhöõng dòp nhö theá, nhöõng caâu hoûi maø
1. Hoà Khang: Teát Maäu thaân 1968 taïi mieàn Nam Vieät Nam, Nxb QÑND, H.1998.
caùc hoïc vieân ñaët ra ñaõ gôïi cho chuùng toâi nhöõng suy nghó lieân quan tôùi ñeà taøi. Chính vì theá trong laàn taùi baûn naøy, chuùng toâi ñaõ daønh nhieàu coâng söùc cho vieäc söûa chöõa vaø ñi saâu vaøo trình baøy moät soá vaán ñeà maø tröôùc ñaây chöa coù ñieàu kieän ñeà caäp caën keõ.
Taïi chöông I, chuùng toâi xin khaùi quaùt moät caùch coù heä thoáng hôn quaù trình hình thaønh yù ñoà Teát cuûa caùc cô quan chæ ñaïo chieán löôïc Vieät Nam - moät quaù trình thöïc khoâng ñôn giaûn, khoâng heà chuû quan, "duy yù chí" nhö nhìn nhaän cuûa moät soá ngöôøi. Sôû dó chöông I coù theå boå sung ñöôïc vaán ñeà coát tuûy ñoù laø bôûi chuùng toâi caên cöù töø nhöõng taøi lieäu trong caùc baøi noùi, baøi vieát cuûa caùc nhaø laõnh ñaïo cao caáp cuûa Ñaûng, Nhaø nöôùc vaø Quaân ñoäi luùc baáy giôø. Chuùng toâi thaáy raèng yù ñoà chính cuûa Teát Maäu thaân chæ laø nhaèm muïc tieâu buoäc phía Myõ phaûi xuoáng thang chieán tranh. YÙù ñoà chieán löôïc ñoù laø nhaèm hieän thöïc hoùa chuû tröông lôùn maø Hoäi nghò Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng laàn thöù 13 (thaùng 1 naêm 1967) ñeà ra: ñaõ ñeán luùc, treân cô sôû nhöõng thaéng lôïi cuûa ta vaø thaát baïi cuûa ñòch, chuùng ta coù theå vaø caàn phaûi chuû ñoäng böôùc vaøo moät giai ñoaïn môùi cuûa cuoäc chieán: vöøa ñaùnh vöøa ñaøm. Nghieân cöùu kyõ moät soá baøi noùi, baøi vieát cuûa caùc ñoàng chí laõnh ñaïo cao caáp cuûa Ñaûng, Nhaø nöôùc vaø Quaân ñoäi luùc baáy giôø, chuùng toâi ñaõ nhaän ra ôû ñaây nhöõng tö töôûng chuû ñaïo maø noåi baät laø "Ta bieát thaéng Myõ vöøa vôùi söùc ta"; chuùng ta ñaõ bieát khôûi ñaàu cuoäc chieán thì chuùng ta cuõng bieát caùch keát thuùc cuoäc chieán theo truyeàn thoáng quaân söï Vieät Nam. Vaø quaû thaät, tröôùc khi hình thaønh yù ñoà chieán löôïc "Teát", vaøo nhöõng thaùng ñaàu cuûa naêm 1967, phía Vieät Nam chæ yeâu caàu phía Myõ phaûi ngöøng neùm bom mieàn Baéc - chöù khoâng
11 12
coøn bao goàm caû vieäc Myõ phaûi ruùt heát quaân ñoäi vieãn chinh ra khoûi mieàn Nam nhö tröôùc ñaây chuùng ta töøng tuyeân boá. Vieäc chuùng ta haï thaáp yeâu caàu so vôùi tuyeân boá tröôùc 1967 laø coát taïo ra ñoàng thuaän cho moät cuoäc hoøa ñaøm giöõa Vieät Nam Daân chuû Coäng hoøa vaø Hoa Kyø ñeå giaûi quyeát vaán ñeà chieán tranh Vieät Nam. Theá nhöng ñaùp laïi thieän chí ñoù cuûa ta, taäp ñoaøn caàm quyeàn Myõ vaãn kieân quyeát ñöa ra ñieàu kieän "coù ñi coù laïi" baèng caùch buoäc ta phaûi coâng khai cam keát khoâng ñöôïc "lôïi duïng" vieäc Myõ ngöøng neùm bom ñeå ñöa ngöôøi vaø vuõ khí vaøo mieàn Nam. Thö cuûa Toång thoáng Myõ Gioân-xôn göûi cho Chuû tòch Hoà Chí Minh ngaøy 8 thaùng 2 naêm 1967 ñaõ theå hieän roõ vieäc Myõ coøn raát ngoan coá, yù chí xaâm löôïc cuûa Myõ chöa heà bò lung lay. Chính vì vaäy, phía Vieät Nam ñaõ baét tay xaây döïng keá hoaïch taùc chieán chieán löôïc nhaèm muïc tieâu giaùng moät ñoøn thaät maïnh, buoäc Myõ phaûi xuoáng thang chieán tranh.
Chuùng ta coøn nhôù raèng, cho ñeán thôøi ñieåm naêm 1967, töông quan löïc löôïng quaân söï treân chieán tröôøng mieàn Nam Vieät Nam vaãn nghieâng leäch veà phía Myõ. Chæ tính quaân chuû löïc, Boä chæ huy quaân söï Myõ taïi Saøi Goøn (M.A.C.V) coù trong tay moät ñoäi quaân leân tôùi gaàn 1 trieäu 30 vaïn teân; hôn nöõa, Myõ laïi chieám öu theá haàu nhö aùp ñaûo veà hoûa löïc, söùc cô ñoäng, treân khoâng, treân soâng, treân bieån. Trong khi ñoù, veà phía ta, khoái boä ñoäi chuû löïc vaø boä ñoäi ñòa phöông treân chieán tröôøng mieàn Nam chæ gaàn 27 vaïn quaân. Vôùi töông quan löïc löôïng raát cheânh leäch nhö vaäy, boä maùy chæ ñaïo cuoäc chieán tranh cuûa chuùng ta baèng trí thoâng minh, loøng quaû caûm vaø khaùt voïng chaùy boûng veà moät ngaøy hoøa bình, vaãn kieân quyeát chæ ñaïo toaøn quaân,
toaøn daân ta bieán ñieàu töôûng nhö khoâng theå trôû thaønh coù theå. Taát caû nhöõng yù kieán coù veû traùi ngöôïc "nöôùc löûa" vôùi nhau veà vaán ñeà Teát Maäu thaân chung quy laø vaán ñeà quaùn trieät yù ñoà chieán löôïc ñaõ ñöôïc chuùng toâi trình baøy roõ hôn trong chöông I.
- Taïi chöông II, trong laàn taùi baûn naøy, chuùng toâi trình baøy cuï theå hôn quaù trình chuaån bò vaø nghi binh chieán löôïc cuûa caùc cô quan ñaàu naõo, caùc caáp laõnh ñaïo, chæ huy treân chieán tröôøng; quaù trình dieãn bieán cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy cuûa quaân vaø daân ta ôû mieàn Nam. Treân cô sôû nhieàu tö lieäu môùi, chuùng toâi phaân tích kyõ hôn vaán ñeà töøng gaây tranh caõi laâu nay veà thôøi ñieåm sau Teát Maäu thaân, töùc laø khi naøo caùc cô quan chæ ñaïo chieán löôïc chuû tröông chuyeån höôùng tieán coâng chuû yeáu veà ñòa baøn noâng thoân vaø röøng nuùi. Tuy vaäy, do boá cuïc coù chuû ñònh, chuùng toâi seõ baøn theâm veà vaán ñeà naøy taïi muïc "Nhöõng ñôït tieán coâng sau Teát" ôû chöông III.
- Chöông III nhaèm lyù giaûi noãi kinh hoaøng cuûa giôùi laõnh ñaïo Myõ tröôùc ñoøn taán coâng Teát Maäu thaân caû treân chieán tröôøng vaø ôû ngay giöõa loøng nöôùc Myõ. Ñoøn Teát Maäu thaân chaúng nhöõng ngay töø ñaàu ñaõ giaønh ñöôïc yeáu toá baát ngôø, ñaùnh maïnh vaøo nhöõng noã löïc chieán tranh cuûa Myõ maø coøn quan troïng laø ôû choã chæ sau khi bò thaát baïi veà quaân söï treân chieán tröôøng, Myõ môùi buoäc phaûi xuoáng thang chieán tranh, chuyeån giao gaùnh naëng chieán tranh leân vai chính quyeàn Saøi Goøn. Keát quaû laø Myõ buoäc phaûi ñôn phöông ngöøng neùm bom mieàn Baéc Vieät Nam, ngoài vaøo baøn ñaøm phaùn vôùi ta taïi Hoäi nghò Pa-ri.
ÔÛ ñaây, chuùng toâi muoán ñöôïc nhaéc laïi lôøi cuûa moät taùc giaû Myõ - nhaø baùo Ñoân O-bôùc-ñoi-phô, khi oâng nhìn nhaän
13 14
veà söï kieän lòch söû Teát Maäu thaân: "Ñaây laø moät caâu chuyeän veà moät böôùc ngoaët, khi ngöôøi daân vaø caùc daân toäc ñang tìm kieám nhöõng caùch nhìn nhaän vaø höôùng ñi môùi. Mieâu taû moät haønh ñoäng quaân söï khoâng tính ñeán nhöõng haäu quaû chính trò cuûa noù, hay mieâu taû moät haønh ñoäng chính trò maø khoâng noùi ñeán nhöõng yeáu toá ñang bieán chuyeån treân chieán tröôøng, töùc laø maát ñi moät nöûa". Quaû thaät laø moät nhaän xeùt tinh teá. ÔÛ ñaây khoâng heïn maø neân, Ñoân O-bôùc-ñoi-phô nhìn thaáy yeáu toá chính trò cuûa chuùng ta sau yeáu toá quaân söï! Noùi caùch khaùc, "Teát" laø phaàn noåi cuûa taûng baêng; nhaän thöùc veà phaàn chìm cuûa noù môùi laø nhaân toá coù yù nghóa quyeát ñònh. Phaàn chìm cuûa taûng baêng ñoù naèm saâu trong yù ñoà chieán löôïc cuûa chuùng ta: baèng moïi giaù phaûi keùo Myõ xuoáng thang, buoäc chuùng ngoài vaøo baøn ñaøm phaùn.
"Lòch söû, noùi chính xaùc hôn, laø hieän thöïc lòch söû chæ xaûy ra moät laàn, duy nhaát vaø khoâng theå chöõa laïi nhöng nhaän thöùc lòch söû cuõng nhö vieát söû, coù theå laøm ñi laøm laïi nhieàu laàn"1. Tröôùc söï kieän Teát Maäu thaân, 37 naêm ñaõ troâi qua laø moät khoaûng thôøi gian ñuû daøi ñeå ngöôøi vieát söû nhìn laïi nhöõng vaán ñeà xung quanh hieän töôïng lòch söû naøy. Chaéc chaén khoâng ai coù theå noùi raèng ñaõ naém ñöôïc toaøn boä söï thaät cuûa söï kieän lòch söû troïng ñaïi aáy. Bôûi theá, hy voïng vôùi söï laøm vieäc heát söùc nghieâm tuùc, khoa hoïc vaø traân troïng lòch söû, treân cô sôû cuûa nhieàu tö lieäu môùi, chuùng toâi coù theå trình baøy nhaän thöùc saâu hôn ñeå nhìn nhaän theâm veà söï thaät lòch söû cuûa Teát Maäu thaân. Nhöõng
1. Voõ Nguyeân Giaùp: Ñieän Bieân Phuû xöa vaø nay, taïp chí Xöa vaø nay, 5.1994.
tö lieäu chuùng toâi, coù chöa theå laø ñaày ñuû, vì vaäy, söï thieáu soùt cuõng laø ñieàu khoù traùnh. Raát mong baïn ñoïc goùp yù kieán pheâ bình ñeå nhöõng laàn xuaát baûn sau, chuyeân luaän coù theå ñöôïc hoaøn thieän hôn. Chuùng toâi cuõng xin traân troïng caûm ôn Nhaø xuaát baûn Quaân ñoäi nhaân daân ñaõ ñoäng vieân vaø uûng hoä taùc giaû trong vieäc taùi baûn, ñöa cuoán saùch ñeán vôùi baïn ñoïc.
Haø Noäi, 2005
Taùc giaû
15 16
MÔÛ ÑAÀU
Thoaét ñoù maø söï kieän lòch söû "Teát Maäu thaân"1 ñaõ troâi qua hôn moät phaàn ba theá kyû! Nhöng thôøi gian khoâng heà laøm cho söï kieän naøy bò nguoäi laïnh maø noù vaãn luoân ñöôïc thöùc daäy trong caùc giôùi chính trò, quaân söï, söû hoïc, baùo chí... Nhieàu cuoäc hoäi thaûo khoa hoïc, nhieàu cuoán saùch, baøi baùo vaø coâng trình bieân khaûo... vaãn nhö ñang muoán ñaøo saâu hôn moãi khi ñeà caäp tôùi söï kieän lòch söû naøy nhaèm tìm hieåu, ñaùnh giaù, xaùc ñònh lyù do, vò trí lòch söû cuûa caùi "TEÁT" khoâng laáy gì laøm vui veû ñoái vôùi Nhaø Traéng: tìm hieåu vì sao noù ñaõ xaûy ra vaø taïi sao noù ñaõ gaây neân söùc thoâi ñoäng maïnh meõ, ngay ôû giöõa loøng nöôùc Myõ...
Tuy nhieân khoâng phaûi moïi vaán ñeà ñaõ trôû neân saùng toû. Chính vì vaäy maø veà maët khoa hoïc cho ñeán nay, "Teát Maäu thaân" vaãn coøn laø moät ñeà taøi khoâng ngöøng gaây ra nhieàu yù kieán tranh luaän. Nhö moät khoái thuûy tinh nhieàu chieàu caïnh, "Teát Maäu thaân" thaâu naïp nhieàu nguoàn aùnh saùng ñeå töï phaûn quang thaønh nhieàu dieän, nhieàu hình. Ngöôøi ñöùng ôû goùc ñoä naøy töôûng mình ñaõ thaáy ñöôïc toaøn theå. Ngöôøi ñöùng ôû goùc
1. Ñeå giaûn tieän, töø ñaây cuïm töø "cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy ñoàng loaït Teát Maäu thaân 1968" ñöôïc thay baèng caùc teân goïi quen thuoäc, nhö "söï kieän Teát Maäu thaân" "Teát Maäu thaân" hoaëc "Teát".
ñoä kia laïi nhö thaáy chöa bieát nhaän dieän ra sao. Coù ngöôøi töï nhaän môùi bieát tôùi söï kieän naøy ôû moät chieàu, moät caïnh khía nhaát ñònh. Nhöng coù moät ñieàu ñöôøng nhö deã thaáy laø: ngay töø khi "Teát Maäu thaân" buøng noå cho tôùi nay, giôùi quaân söï vaø nhieàu nhaø laõnh ñaïo nöôùc Myõ vaãn khoâng thöøa nhaän laø quaân ñoäi Myõ ñaõ bò thaát baïi veà quaân söï treân chieán tröôøng mieàn Nam Vieät Nam ngaøy ñoù. Trong hoài kyù "Töôøng trình cuûa moät quaân nhaân" W. Oeùt-mo-len, nguyeân Tö leänh Boä chæ huy vieän trôï quaân söï Hoa Kyø taïi Saøi Goøn (M.A.C.V) thôøi kyø Myõ tieán haønh chieán tranh cuïc boä (1965-1968) ñaõ cho raèng, trong Teát Maäu thaân 1968, Vieät coäng vaø Baéc Vieät Nam bò thaát baïi naëng neà veà quaân söï treân chieán tröôøng vaø quaân ñoäi Myõ saép söûa giaønh thaéng lôïi quyeát ñònh ñaõ bò giôùi laõnh ñaïo daân söï trong Chính phuû Myõ buoäc phaûi boû cuoäc. OÂng vieát: "Vôùi söï caûm phuïc quaù ñaùng, chaúng ai coøn thì giôø ñeå nghó raèng ngay trong chieán tranh chính quy, boïn taán coâng aån naáp coù theå luoàn qua phoøng tuyeán ñeå gaây thieät haïi ôû tuyeán sau. Trong chieán tranh khoâng chính quy, cô hoäi ñoù coøn nhieàu hôn nöõa. Trong noäi chieán, boïn giaùn ñieäp vaø boïn bieät kích Yankee ñoâi khi ñaõ ñoät nhaäp vaøo vaønh ñai phoøng thuû caån maät cuûa Richamond. Caùi ñaùng ngaïc nhieân khoâng phaûi laø ôû choã Vieät coäng ñaùnh caùc cô sôû nhö Söù quaùn maø laø ôû choã hoï ñaõ laøm nhö vaäy raát ít laàn"1. Nhìn laïi "Teát Maäu thaân", Toång thoáng Myõ Gioân-xôn trong hoài kyù cuûa mình ñaõ nhaän ñònh raèng: "Duø so vôùi baát kyø tieâu chuaån naøo thì traän tieán coâng Teát cuõng laø moät thaát baïi quaân söï naëng neà vôùi Baéc Vieät Nam vaø
1. William C. Westmoreland. A solder's report (Töôøng trình cuûa moät quaân nhaân). Garden City, Doubleday and company, 1976. Nxb Treû, Thaønh phoá Hoà Chí Minh trích dòch, 1988, tr.122.
17 18
Vieät coäng"1. OÂng tin laø: "Caùc nhaø vieát söû vaø caùc nhaø phaân tích quaân söï seõ coi traän tieán coâng naøy vaø nhöõng haäu quaû cuûa noù laø thaát baïi thaûm khoác nhaát cuûa Coäng saûn trong cuoäc chieán tranh Vieät Nam"2. Hen-ri Kít-xing-gô trong hoài kyù Nhöõng naêm ôû Nhaø Traéng cho bieát theâm "Ngaøy nay, haàu heát chuyeân vieân veà Vieät Nam coâng nhaän ñoù (Teát Maäu thaân), laø moät thaát baïi thaûm haïi (ñoái vôùi Baéc Vieät Nam); nhöng quy moâ cuûa noù vaø giaù hy sinh cuûa noù laøm cho noù trôû thaønh moät chieán thaéng veà maët taâm lyù"3. Vì theá, trong Toång keát chieán tranh Vieät Nam, Boä quoác phoøng Myõ keát luaän: "Cuoäc taán coâng Teát ñaõ laøm suy yeáu traàm troïng Vieät coäng"4. Trong khi ñoù, nhaø baùo danh tieáng Ñoân O-bôùc-ñoi-phô, ngöôøi ñaõ chöùng kieán tröïc tieáp ñoøn Teát Maäu thaân ôû mieàn Nam Vieät Nam, ñaõ daønh nhieàu taâm söùc ñieàu tra veà söï kieän naøy ñeå vieát cuoán Teát cuõng khaúng ñònh: "Caùi trôù treâu cuûa cuoäc tieán coâng Teát laø ôû choã Coäng saûn ñaõ thua treân chieán tröôøng nhöng ñaõ thaéng veà chính trò treân nöôùc Myõ"5. Gaàn ñaây, trong cuoán "Nhöõng bí maät veà chieán tranh Vieät Nam", Trung töôùng Ña-vít-sôn, nguyeân laø Cuïc tröôûng Cuïc tình baùo Boä tö
1, 2. Lyndon Baines Johnson: The advantage Point (Lôïi theá). Persdives of the Presidency 1963-1969. London, ed Weidenfed and Nicolson, 1972. Baûn dòch cuûa Thoâng taán xaõ Vieät Nam (Veà cuoäc chieán tranh xaâm löôïc mieàn Nam vaø chieán tranh phaù hoaïi mieàn Baéc nöôùc ta), Haø Noäi, 1972, tr.293.
3. Henry Kissinger: The White House years (Nhöõng naêm ôû Nhaø Traéng). London Weidenfeld and Nicolson and Michael Joseph, 1979. Thö vieän Quaân ñoäi Trung öông sao luïc, 1981, T1, tr.2.
4. Toång keát chieán tranh Vieät Nam cuûa Boä quoác phoøng Myõ. Thö Vieän Quaân ñoäi Trung öông sao luïc, 1982.
5. Don Oberdoifer: TEÁT, Doubeday Company, New York, 1971. Nxb Toång hôïp An Giang trích dòch, 1988, tr.180.
leänh vieän trôï quaân söï Myõ (M.A.C.V) töø thaùng 6.1967 ñeán thaùng 5.1969, cho bieát: "Khoâng coù söû gia danh tieáng naøo chòu chaáp nhaän laø Myõ ñaõ thaát baïi veà quaân söï trong Teát"1.
Lyù giaûi veà ñieàu naøy, nhieàu taùc giaû vaø phöông Taây cho raèng, trong dòp Teát Maäu thaân, baùo chí vaø voâ tuyeán truyeàn hình Myõ ñaõ toâ ñaäm vaø phoùng ñaïi veà söï kieän lòch söû naøy, khieán cho dö luaän Myõ nhaän thöùc sai leäch veà thöïc teá treân chieán tröôøng mieàn Nam Vieät Nam, laøm naûn loøng caùc taàng lôùp xaõ hoäi ôû Myõ vaø buoäc Chính phuû Myõ phaûi ruùt bôùt cam keát, giaûm daàn dính líu veà quaân söï cuûa Myõ ôû Vieät Nam. Theo taùc giaû cuoán Nöôùc Myõ vaø Ñoâng Döông töø Ru-zô-ven ñeán Ních-xôn thì, "khoâng nghi ngôø gì nöõa, baùo chí ñaõ phoùng ñaïi thaéng lôïi veà quaân söï cuûa Vieät coäng trong nhöõng thaàn ñaàu cuûa cuoäc tieán coâng vaø do ñoù, ñaõ ñoùng goùp vaøo thaéng lôïi cuûa hoï veà maët taâm lyù"2. Tö leänh chieán tröôøng Myõ ngaøy ñoù - Oeùt-mo-len - thì cho raèng: "Baùo chí vaø voâ tuyeán truyeàn hình ñaõ taïo ra moät voøng haøo quang khoâng phaûi thaéng lôïi maø laø thaát baïi keát hôïp nhöõng phaàn töû choáng chieán tranh to moàm neân ñaõ aûnh höôûng ñeán caùc quan chöùc nhaùt gan ôû Oa-sinh-tôn" khieán cho quaân ñoäi Myõ ôû mieàn Nam Vieät Nam "ñang saép thaéng" bò buoäc phaûi "boãng nhieân boû cuoäc"3.
Nhìn chung laïi, coù theå thaáy raèng, quan ñieåm xem xeùt, ñaùnh giaù vaø lyù giaûi veà "Teát Maäu thaân" nhö treân laø töông
1. P.B. Davidson: The secrets of the Vietnam War (Nhöõng bí maät veà chieán tranh Vieät Nam). Laucer Publishers Pvt. Ltñ.1992. Taïp chí Lòch söû quaân söï trích ñaêng, soá 1.1993, tr.54.
2. Peter A. Poole: The United States and Indochina From FDR to Nison (Nöôùc Myõ vaø Ñoâng Döông töø Ru-zô-ven ñeán Ních-xôn). Hinsdale, The Druden Press, 1973. Nxb Thoâng tin lyù luaän dòch in, H.1986, tr. 241.
3. W.C. Westmoreland: Töôøng trình cuûa moät quaân nhaân, Sñd, tr.137.
19 20
ñoái phoå bieán ôû Myõ vaø nhieàu nöôùc phöông Taây. Ñieàu naøy khoâng chæ bôûi vaøo dòp Teát Maäu thaân, Myõ, nguïy, chö haàu coù maët taïi mieàn Nam leân tôùi hôn 1 trieäu 200 nghìn quaân, sau moät thôøi gian bò choaùng vaùng ñaõ laáy laïi bình tónh, phaûn kích quyeát lieät, giaønh laïi quyeàn kieåm soaùt caùc ñoâ thò, ñaåy chuû löïc ta ra xa caùc vuøng ven, vuøng ñoàng baèng vaø caùc ñaàu moái giao thoâng, caùc caên cöù quaân söï... maø coøn xuaát phaùt töø quan ñieåm quaân söï truyeàn thoáng cuûa quaân ñoäi Myõ vaø phöông Taây. Theo quan ñieåm naøy, thaéng hay baïi veà quaân söï phaûi ñöôïc caên cöù vaøo söï chuyeån dòch cuûa laèn ranh chieán tuyeán giöõa hai beân. Ñieàu ñoù ñaõ ñöôïc chöùng nghieäm trong hai cuoäc chieán tranh Theá giôùi laàn thöù nhaát, laàn thöù hai vaø chieán tranh Trieàu Tieân. Quan ñieåm naøy theå hieän raát roõ ôû choã: sau khi nhaän ra raèng quaân Myõ buoäc phaûi tieán haønh moät cuoäc chieán tranh khoâng chính quy - moät cuoäc chieán tranh du kích maø ñoái töôïng "tìm - dieät" cuûa quaân Myõ laø caùc ñôn vò Quaân giaûi phoùng luùc aån, luùc hieän... Boä chæ huy quaân söï Myõ taïi Saøi Goøn ñaõ laáy vieäc thoáng keâ toån thaát cuûa ñoái phöông laøm moác ño veà thaéng lôïi quaân söï1 cuûa Myõ. Theo ñoù,
1. Trong moät cuoäc chieán tranh khoâng phaân traän tuyeán neân dó nhieân, giôùi quaân söï Myõ laáy vieäc "ñeám xaùc" laøm chæ soá ñeå ño ñeám "thaéng lôïi" cuûa hoï treân chieán tröôøng. Trong khoùi löûa cuûa chieán tranh vaø caùc traän giao chieán xaûy ra döôùi taàm hoûa löïc döõ doäi cuûa Myõ, nhieàu ngöôøi cho raèng, "caùc nhaø thoáng keâ" Myõ ñaõ chaúng phaûi coá gaéng gì nhieàu khi tieán haønh coâng vieäc "ñeám xaùc" theo yeâu caàu cuûa Boä chæ huy quaân söï Myõ (M.A.C.V) - caùi cô quan luoân khuyeán khích caùc caáp döôùi quyeàn phaûi "baùo caùo voáng leân" baèng caùch theâm thaét vaøo soá binh lính cuûa ñoái phöông bò dieät. Giaùo sö söû hoïc Myõ G.C. Heâ-ring trong cuoán Cuoäc chieán tranh daøi ngaøy nhaát cuûa nöôùc Myõ (ñöôïc xuaát baûn ngay sau khi cuoäc chieán tranh Vieät Nam keát thuùc) cho bieát: "OÂng Philíp Capatoâ nhôù laïi: "Neáu coù xaùc cheát laø ngöôøi Vieät Nam thì ñoù laø Vieät coäng, ñaây laø moät vieäc laøm theo kinh nghieäm".
neáu toån thaát cuûa Quaân giaûi phoùng mieàn Nam ngang baèng hoaëc lôùn hôn soá boå sung töø mieàn Baéc vaøo thì ñieàu naøy coù nghóa laø quaân ñoäi Myõ ñang giaønh ñöôïc thaéng lôïi veà quaân söï treân chieán tröôøng mieàn Nam Vieät Nam. Laáy "moác ño" naøy laøm heä quy chieáu, giôùi quaân söï vaø nhieàu taùc giaû Myõ ñaõ ñi tôùi nhaän xeùt raèng: "Teát Maäu thaân" laø moät thaát baïi veà quaân söï cuûa quaân vaø daân Vieät Nam.
ÔÛ Vieät Nam, trong caùc cuoäc hoäi thaûo vaø saùch baùo vieát veà cuoäc khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc, phaàn ñoâng caùc nhaø nghieân cöùu ñeàu nhaát trí nhaän ñònh: quaân vaø daân Vieät Nam ñaõ giaønh ñöôïc thaéng lôïi chieán löôïc to lôùn trong "Teát Maäu thaân". Tuy nhieân, coù yù kieán, treân cô sôû so saùnh muïc tieâu ñeà ra ban ñaàu cho cuoäc tieán coâng "Teát Maäu thaân" vaø keát quaû ñaït ñöôïc cuõng nhö treân cô sôû tính ñeám nhöõng toån thaát cuûa ta trong vaø sau "Teát Maäu thaân"... ñaõ ñi tôùi keát luaän raèng: "Ñôït moät ta thaéng, sau ta thua; theá laø hoøa"1. Thaäm chí, coù moät soá ngöôøi coøn khaúng ñònh: "Teát Maäu thaân" 1968 ñaõ "khoâng taïo ñöôïc moät böôùc phaùt trieån ñi leân cuûa chieán tranh caùch maïng mieàn Nam, khoâng thay ñoåi ñöôïc cuïc dieän chieán tröôøng coù lôïi cho ta; maø ñaõ laøm cho cuïc dieän xaáu hôn naêm 1968. Cuõng coù theå noùi raèng noù - "Teát Maäu thaân" - ñaõ taïo neân moät böôùc taïm thôøi ñi xuoáng cuûa cuïc dieän chieán tröôøng mieàn Nam, buoäc quaân vaø daân ta phaûi phaán ñaáu gian
1. Daãn theo baøi phaùt bieåu toång keát cuoäc Hoäi thaûo khoa hoïc veà "Teát Maäu thaân" do Boä Quoác phoøng Quaân ñoäi nhaân daân Vieät Nam toå chöùc thaùng 3 naêm 1986 taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh cuûa Ñaïi töôùng Hoaøng Vaên Thaùi. Taïp chí Lòch söû quaân söï soá thaùng 2.1988 trích ñaêng döôùi ñaàu ñeà: Maáy vaán ñeà veà chieán löôïc trong cuoäc tieán coâng vaø noåi daäy Xuaân Maäu thaân 1968.
21 22
khoå, ba, boán naêm sau môùi daàn daàn hoài phuïc ñöôïc"1. Theo ñoàng chí Traàn Vaên Traø, cho ñeán nay, khoâng phaûi ñaõ heát yù kieán cho raèng: "Teát Maäu thaân" laø moät thaát baïi cuûa ta. Ngay nhö caùc caáp cuûa ta taïi chieán tröôøng sau Maäu thaân phaûi ñoái phoù gay go vôùi phaûn kích, bình ñònh, vôùi keá hoaïch Phöôïng Hoaøng cuûa ñòch cuõng khoâng thaáy heát thaéng lôïi; nghi ngôø söï giaûi thích ôû treân"2. Moät soá ngöôøi khaùc ñeà nghò chæ neân ñaùnh giaù thaéng lôïi cuûa "Teát Maäu thaân" ôû möùc chæ "laø traän taäp kích lôùn thoâi, moät traän taäp kích chieán löôïc giaønh ñöôïc thaéng lôïi lôùn"3. Sau hôn hai chuïc naêm nhìn laïi, ñoàng chí Leâ Ñöùc Thoï ñaõ ñaët ra caâu hoûi: "Ngaøy ñoù, neáu muïc ñích trong cuoäc Toång coâng kích - Toång khôûi nghóa Teát Maäu thaân maø chuùng ta ñaõ ñeà ra chæ laø ñaùnh thaát baïi naëng; nhaát laø nhaèm vaøo nhöõng vò trí ôû trung taâm ñaàu naõo ñòch ñeå buoäc chuùng ngoài vaøo baøn ñaøm phaùn thì ta coù caàn môû cuoäc Toång coâng kích - Toång khôûi nghóa giaønh chính quyeàn nhö chuùng ta ñaõ ñeà ra ñeå ñeán noãi bò tieâu hao quaù nhieàu löïc löôïng nhö theá khoâng? Caùi giaù aáy ñaét quaù!"4.
1. Trích töø tham luaän: Moät soá yù kieán veà keát quaû thöïc hieän chuû
tröông Toång coâng kích - Toång khôûi nghóa cuûa Cuïc khoa hoïc quaân söï - Boä Toång tham möu, Boä Quoác phoøng Quaân ñoäi nhaân daân Vieät Nam taïi Hoäi thaûo khoa hoïc thaùng 3 naêm 1986. Löu taïi Vieän Lòch söû quaân söï Vieät Nam, soá ñaêng kyù TL.TK. 2469.
2. Traàn Vaên Traø: Thaéng lôïi vaø suy nghó veà thaéng lôïi. Taïp chí Lòch söû quaân söï soá 2.1988.
3. Traàn Ñoä: Teát Maäu thaân - traän taäp kích chieán löôïc. Taïp chí Lòch söû quaân söï soá 2.1988.
4. Leâ Ñöùc Thoï: Moät soá vaán ñeà toång keát chieán tranh vaø bieân soaïn lòch söû quaân söï. Nxb Söï thaät, Haø Noäi, 1989, tr.56.
Nhö vaäy, xung quanh söï kieän "Teát Maäu thaân 1968", nhieàu vaán ñeà ñaõ vaø ñang ñöôïc ñaët ra, nhieàu yù kieán nhaän ñònh, ñaùnh giaù veà söï kieän lòch söû naøy vaãn coøn khaùc bieät, thaäm chí ñoái laäp nhau... Sôû dó coù tình hình treân ñaây laø bôûi nhieàu nguyeân nhaân: quan ñieåm xem xeùt cuûa caùc taùc giaû, caùch thöùc tieáp caän vaán ñeà, nguoàn taøi lieäu töø hai phía Myõ vaø Vieät Nam coøn bò haïn cheá vaø chöa ñöôïc thaåm ñònh kyõ löôõng. Maët khaùc, tính ña dieän, söï phöùc taïp cuûa hieän töôïng "Teát Maäu thaân 1968"; cuûa thôøi kyø lòch söû tröôùc, trong vaø sau Teát Maäu thaân ñaõ laø moät trong soá nhöõng nguyeân nhaân laøm cho vieäc nghieân cöùu söï kieän lòch söû naøy gaëp khoâng ít khoù khaên...
Tình hình ñoù khieán cho vieäc toång keát, nghieân cöùu, bieân soaïn vaø giaûng daïy veà "Teát Maäu thaân" noùi rieâng, veà lòch söû khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc (1954-1975) noùi chung gaëp trôû ngaïi, khoù khaên. Khoâng chæ nhöõng baøi baùo khoa hoïc, nhöõng coâng trình chuyeân khaûo veà "Teát Maäu thaân" ñöa ra nhöõng nhaän xeùt, ñaùnh giaù khaùc nhau, traùi bieät nhau maø ngay caû nhöõng cuoán lòch söû ñaõ ñöôïc aán haønh ôû Trung öông vaø caùc ñòa phöông thôøi gian qua veà cuoäc khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc cuõng toû ra luùng tuùng khi ñeà caäp tôùi söï kieän lòch söû naøy: hoaëc laø trình baøy sô löôïc dieãn bieán hoaëc laø ñeà caäp tôùi thaéng lôïi cuûa ta, thaát baïi cuûa ñòch trong dòp Teát Maäu thaân moät caùch khaùi quaùt, chung chung; chöa laøm roõ ta thaéng ôû choã naøo, ñòch thua ra sao treân chieán tröôøng mieàn Nam Vieät Nam, chöa lyù giaûi taïi sao giôùi laõnh ñaïo nöôùc Myõ buoäc phaûi xuoáng thang chieán tranh, chaáp nhaän söï thaát baïi hoaøn toaøn cuûa chieán löôïc "chieán tranh cuïc boä" ôû Vieät Nam. Vì vaäy maø, nhöõng trình baøy veà söï kieän "Teát Maäu thaân" trong saùch baùo cuûa ta thôøi gian qua chöa coù söùc thuyeát phuïc
23 24
cao ñoái vôùi ngöôøi ñoïc. Ñaëc bieät ôû nöôùc Myõ trong hôn hai thaäp kyû qua, neáu nhö caùc nhaø caàm quyeàn thöôøng tìm caùch traùnh neù moãi khi phaûi ñuïng ñaàu vôùi söï kieän lòch söû naøy thì giôùi hoïc giaû vaø caùc nhaø chieán löôïc laïi heát söùc quan taâm. Hoï xem ñaây laø moät söï kieän lòch söû caàn ñöôïc tìm hieåu, ñaùnh giaù, lyù giaûi moät caùch nghieâm tuùc, ñeå ruùt ra nhöõng baøi hoïc lòch söû khoâng chæ cho chính giôùi Myõ maø nhö thoâi thuùc töï beân trong cuûa moät ñeà taøi khoa hoïc do lòch söû ñaõ ñaët ra moät caùch khaùch quan. Ñoù cuõng laø ñieàu thoâi thuùc chuùng ta caàn suy ngaãm theâm veà taàm voùc vaø tính chaát saâu saéc cuûa hieän töôïng lòch söû naøy - hieän töôïng "quan troïng nhaát vaø phöùc taïp nhaát cuûa cuoäc chieán tranh Vieät Nam" nhö G. Coân-coâ - Giaùo sö söû hoïc Myõ, töøng nhaän ñònh veà "Teát Maäu thaân" trong taùc phaåm Giaûi phaãu moät cuoäc chieán tranh1 cuûa oâng.
Choïn ñeà taøi "Teát Maäu thaân" cho moät chuyeân luaän khoa hoïc, chuùng toâi ñaõ löôøng tröôùc ñöôïc nhöõng khoù khaên. Song, beân caïnh ñoù khoâng phaûi laø khoâng coù nhöõng thuaän lôïi nhaát ñònh: Moät laø, do coâng taùc trong Vieän Lòch söû quaân söï Vieät Nam, chuùng toâi ñöôïc söï khích leä cuûa caùc thuû tröôûng Vieän cuõng nhö caùc töôùng lónh vaø caùc nhaø nghieân cöùu trong vieäc xaùc laäp ñeà taøi cuõng nhö vieäc tìm ñoïc caùc tö lieäu caàn thieát; hai laø, do nhu caàu coâng taùc, töø laâu nay, chuùng toâi ñaõ thaâm nhaäp ñöôïc nhieàu tö lieäu quyù trong cuoäc khaùng chieán choáng Myõ - trong ñoù coù "Teát Maäu thaân"; ba laø, chuùng toâi khoâng ñôn ñoäc trong vieäc nghieân cöùu, thaäm chí laø ñaõ ñöôïc thöøa höôûng nhieàu yù kieán trong caùc cuoäc hoäi thaûo veà "Teát Maäu
1. Ga-bri-en Coân-coâ: Anatomy of a war (Giaûi phaãu moät cuoäc chieán tranh). Pantheon books, New York - 1985. Baûn dòch. Nxb Quaân ñoäi nhaân daân, H, 1991. Baûn in laàn thöù hai.
thaân" cuõng nhö caùc baøi baùo cuûa caùc vò laõnh ñaïo Ñaûng vaø Nhaø nöôùc, caùc töôùng lónh vaø caùc nhaø nghieân cöùu ñi tröôùc veà vaán ñeà naøy. Vaû chaêng, trong chuyeân khaûo cuûa mình, chuùng toâi khoâng coù yù ñònh daøn traûi cuõng nhö khoâng coù tham voïng giaûi quyeát - duø chæ laø moâ taû chi tieát töøng ñôït hay dieãn bieán treân töøng chieán tröôøng cuï theå, maø chæ töï giôùi haïn moâ taû, phaân tích, ñaùnh giaù veà cuoäc tieán coâng naøy trong phaïm vi ÑÔÏT TEÁT - ñôït thöôøng ñöôïc baùo chí vaø caùc coâng trình nghieân cöùu goïi laø Cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy Teát Maäu thaân. Cuï theå hôn, chuùng toâi seõ gaéng ñi saâu tìm hieåu nguyeân nhaân chuû quan vaø khaùch quan cuûa söï hình thaønh yù ñoà chieán löôïc Teát cuûa Ñaûng cuõng nhö phaùc hoïa laïi - moät caùch toång quaùt - dieãn bieán cuûa cuoäc toång tieán coâng naøy ñeå phaân tích, lyù giaûi, ñaùnh giaù taùc ñoäng chieán löôïc cuûa Teát töø hai phía: treân chieán tröôøng mieàn Nam Vieät Nam vaø ôû giöõa loøng nöôùc Myõ; qua ñoù, goùp phaàn khaúng ñònh laïi giaù trò to lôùn khoâng theå phuû ñònh ñöôïc cuûa "Teát Maäu thaân"; ñoàng thôøi laøm saùng toû quan nieäm Thaéng - Baïi veà quaân söï trong cuoäc chieán tranh giöõa Myõ vaø Vieät Nam (1954-1975) - moät vaán ñeà hieän coøn khaùc bieät töø trong quan nieäm cuûa giôùi quaân söï, chính trò, söû hoïc ôû Myõ vaø phöông Taây. Vieäc caét ñoaïn ñeå nghieân cöùu ÑÔÏT TEÁT - ÑÔÏT I (töø môû ñaàu ñeán ngaøy 31 thaùng 3 naêm 1968) khoâng phaûi laø do yù muoán chuû quan cuûa chuùng toâi trong ñeà taøi nghieân cöùu naøy, thaáy "deã laøm, khoù boû" hay vì thaáy nhöõng toån thaát trong caùc ñôït tieán coâng thaùng 5, thaùng 8 naêm 1968 cuûa chuùng ta maø coá tình traùnh neù; cuõng khoâng phaûi chæ baùm vaøo nghóa ñen cuûa khaùi nieäm thôøi gian: Teát, maø ñoù laø do thöïc teá khaùch quan quy ñònh. Thöïc teá khaùch quan ñoù laø: sau ngaøy 31 thaùng 3 naêm 1968, cuoäc chieán tranh giöõa Myõ vaø Vieät Nam ñaõ ngoaët sang moät giai
25 26
ñoaïn khaùc - giai ñoaïn maø hieäu löïc quyeát ñònh cuûa "Teát Maäu thaân" ñaõ laøm phaù saûn chieán löôïc "chieán tranh cuïc boä" baèng tuyeân boá ñeâm 31 thaùng 3 naêm 1968 cuûa Toång thoáng Myõ Gioân-xôn vaø keå töø ñoù trôû ñi, 'Taát caû CUÏC DIEÄN vaø KHUOÂN KHOÅ cuûa cuoäc chieán tranh ñaõ thay ñoåi"1.
1. Bình luaän cuûa ngöôøi vieát Taøi lieäu maät Boä quoác phoøng Myõ veà dieãn vaên ngaøy 31 thaùng 3 naêm 1968 cuûa Gioân-xôn, daãn theo Taøi lieäu maät Laàu Naêm Goùc, Thö vieän Quaân ñoäi dòch, 1980, löu tröõ taïi Vieän Lòch söû quaân söï Vieät Nam, soá kyù hieäu: VL781-82, tr.569.
CHÖÔNG I
TÌNH THEÁ MÔÙI VAØ CHUÛ TRÖÔNG CHIEÁN LÖÔÏC CUÛA ÑAÛNG COÄNG SAÛN VIEÄT NAM
I. TÌNH THEÁ MÔÙI CUÛA CUOÄC CHIEÁN TRANH GIÖÕA VIEÄT NAM VAØ MYÕ
Sau 10 naêm (1954-1964) theá chaân Phaùp nhaûy vaøo mieàn Nam Vieät Nam vaø sau 4 naêm (1961-1964) tieán haønh chieán löôïc "chieán tranh ñaëc bieät", maëc duø ñaõ boû ra nhieàu tieàn cuûa vaø coâng söùc, thi haønh nhieàu thuû ñoaïn vaø bieän phaùp, nhöng phía Myõ vaãn khoâng daäp taét ñöôïc phong traøo caùch maïng mieàn Nam. Ñeán giöõa naêm 1965, maëc duø ñaõ ñöôïc ñaåy leân tôùi ñænh cao; vöôït quaù möùc lyù thuyeát vaø döï tính ban ñaàu, nhöng chieán löôïc "chieán tranh ñaëc bieät" cuûa Myõ ôû mieàn Nam Vieät Nam vaãn coù nguy cô bò quaân vaø daân mieàn Nam ñaùnh baïi hoaøn toaøn. Tình hình ñoù ñaët Myõ ñöùng tröôùc söï löïa choïn gay caán:
1. Hoaëc ñôn phöông ruùt khoûi mieàn Nam Vieät Nam, töø boû caùc muïc tieâu chieán löôïc ñaõ ñònh trong cuoäc chieán tranh naøy;
2. Hoaëc phaûi thay ñoåi chieán löôïc, ñöa quaân chieán ñaáu treân boä cuûa Myõ vaøo, tieáp tuïc theo ñuoåi caùc muïc tieâu chieán löôïc cuûa Myõ ôû mieàn Nam Vieät Nam.
Ngöôïc doøng thôøi gian, ngöôøi ta thaáy ñöôïc raèng: sau chieán tranh theá giôùi laàn thöù hai, ñaëc bieät laø töø sau khi caùch maïng Trung Quoác thaønh coâng, nöôùc Coäng hoøa nhaân daân Trung Hoa ra ñôøi (1949) vaø sau khi cuoäc chieán tranh Trieàu
27 28
Tieân (1950-1953) keát thuùc, vaán ñeà Vieät Nam ngaøy caøng aùm aûnh giôùi laõnh ñaïo cao caáp Myõ. Bôûi leõ, laø moät cöôøng quoác ñang theo ñuoåi chieán löôïc thoáng trò toaøn caàu, phía Myõ quan nieäm raèng: "Vieäc ñeå maát baát cöù moät nöôùc naøo ôû Ñoâng Nam AÙ vì haønh ñoäng xaâm löôïc cuûa Coäng saûn seõ coù moät haäu quaû taâm lyù, chính trò vaø kinh teá nghieâm troïng. Trong tröôøng hôïp thieáu söï phaûn öùng coù hieäu quaû vaø kòp thôøi, vieäc maát baát cöù moät nöôùc rieâng leû naøo ñoù chaéc chaén seõ daãn tôùi vieäc caùc nöôùc coøn laïi trong nhoùm naøy quy phuïc moät caùch töông ñoái nhanh choùng hoaëc ñi theo chuû nghóa coäng saûn"1. Trong maét giôùi laõnh ñaïo nöôùc Myõ, "AÙch thoáng trò cuûa Coäng saûn, duø vôùi bieän phaùp gì... tröôùc maét seõ gaây nguy haïi nghieâm troïng vaø veà laâu daøi nguy haïi moät caùch nguy kòch ñeán lôïi ích an ninh quoác gia cuûa Myõ"2. Trong khi ñoù, Caùch maïng Thaùng 8 naêm 1945 vaø lieàn sau ñoù laø Cuoäc khaùng chieán choáng Phaùp cuûa nhaân daân Vieät Nam, theo caùch nhìn cuûa Myõ, laø moät phong traøo caùch maïng coù khuynh höôùng Coäng saûn; ñang uy hieáp lôïi ích cuûa Myõ ôû khu vöïc Ñoâng Nam chaâu AÙ. Noùi caùch khaùc, vaán ñeà Vieät Nam töø sau naêm 1945 vaø nhaát laø tröôùc naêm 1954, ñaõ chieám giöõ moät vai troø ngaøy caøng lôùn trong chieán löôïc toaøn caàu cuûa Myõ.
Vì leõ ñoù, töø thaùng 7 naêm 1954 trôû veà tröôùc, chính saùch cuûa Myõ laø taêng cöôøng vieän trôï quaân söï cho Phaùp trong cuoäc chieán tranh Ñoâng Döông laàn thöù nhaát. Khoaûn vieän trôï ñoù
1, 2. Tuyeân boá cuûa Hoäi ñoàng an ninh quoác gia Myõ Veà caùc muïc tieâu
vaø ñöôøng loái haønh ñoäng cuûa Myõ ôû Ñoâng Nam AÙ ñaàu naêm 1952. Daãn theo Taøi lieäu maät cuûa Boä quoác phoøng Myõ veà chieán tranh xaâm löôïc Vieät Nam. Vieät Nam thoâng taán xaõ dòch vaø phaùt haønh 8.1971, T1, tr.39. Nhöõng choã in nghieâng laø do chuùng toâi (H.K).
lôùn ñeán möùc chieám tôùi 78% toaøn boä chieán phí cuûa Phaùp vaøo naêm 1954 ôû Ñoâng Döông.
Thaéng lôïi cuûa nhaân daân Vieät Nam ôû Ñieän Bieân Phuû vaø Hieäp ñònh Giô-ne-vô veà ñình chæ chieán söï ôû Vieät Nam vaø Ñoâng Döông ñöôïc kyù keát sau ñoù (7.1954), trong quan nieäm cuûa giôùi laõnh ñaïo nöôùc Myõ, "laø moät thaûm hoïa; ñaõ hoaøn thaønh böôùc tieán quan troïng cuûa chuû nghóa coäng saûn, coù theå daãn tôùi vieäc maát caû Ñoâng Nam AÙ"1.
Do vaäy, töø choã chæ laø moät keû can thieäp thoâng qua vieän trôï quaân söï cho Phaùp, sau naêm 1954, Myõ chuyeån sang ñoùng vai troø laø keû xaâm löôïc baèng caùch haát caúng Phaùp ñeå tröïc tieáp naém laáy mieàn Nam Vieät Nam.
Töø naêm 1955 ñeán naêm 1960, Myõ ra söùc xaây döïng chính quyeàn vaø quaân ñoäi Saøi Goøn, söû duïng boä maùy chính quyeàn vaø löïc löôïng quaân söï naøy ñeå ñaøn aùp ñaãm maùu phong traøo caùch maïng mieàn Nam2, bieán chính quyeàn vaø quaân ñoäi Saøi Goøn thaønh coâng cuï thöïc hieän chuû nghóa thöïc daân môùi cuûa Myõ. Theá nhöng, vöôït qua toån thaát vaø ñau thöông, caùch maïng mieàn Nam töøng böôùc hoài phuïc. Treân cô sôû baûo toàn, tích luõy
1. Keát luaän cuûa Hoäi ñoàng an ninh quoác gia Myõ thaùng 8.1954. Daãn theo Taøi lieäu maät Boä quoác phoøng Myõ. Tlñd, T1, tr.27.
2. 4 naêm (1955-1958), caû mieàn Nam toån thaát 9/10 soá caùn boä, ñaûng vieân. ÔÛ Nam Boä, khoaûng 7 vaïn caùn boä, ñaûng vieân bò ñòch gieát; gaàn 90 vaïn caùn boä, ñaûng vieân bò baét, bò tuø ñaøy; gaàn 20 vaïn bò tra taán thaønh taøn taät, chæ coøn 5.000 ñaûng vieân so vôùi 60.000 ñaûng vieân tröôùc ñoù. ÔÛ Khu 5 (luùc baáy giôø coøn goàm caû Trò - Thieân vaø cöïc Nam Trung Boä), khoaûng 40% tænh uûy vieân, 60% huyeän uûy vieân, 70% chi boä vieân xaõ bò baét, bò gieát. Rieâng Trò - Thieân chæ coøn 160 trong toång soá 23.400 caùn boä, ñaûng vieân tröôùc ñoù. Daãn theo Ban chæ ñaïo toång keát chieán tranh tröïc thuoäc Boä Chính trò: Toång keát cuoäc khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc - Thaéng lôïi vaø baøi hoïc, Nxb Chính trò quoác gia, H, 1996, tr.321.
29 30
vaø töøng böôùc phaùt trieån löïc löôïng chính trò, löïc löôïng vuõ trang, vaøo naêm 1959 vaø naêm 1960, nhaân daân mieàn Nam ñaõ vuøng daäy "Ñoàng khôûi" ñaäp tan aùch thoáng trò cô sôû cuûa chính quyeàn Saøi Goøn ôû nhieàu vuøng noâng thoân roäng lôùn, thieát laäp chính quyeàn caùch maïng; giaùng moät ñoøn baát ngôø vaøo chieán löôïc Ai-xen-hao, laøm thaát baïi moät hình thöùc thoáng trò ñieån hình cuûa chuû nghóa thöïc daân môùi cuûa Myõ.
Tröôùc tình hình ñoù, töø naêm 1961 ñeán naêm 1964, Myõ chuyeån sang thöïc hieän chieán löôïc "chieán tranh ñaëc bieät", moät loaïi hình chieán tranh haïn cheá maø Myõ cho laø thích hôïp nhaát hoøng ñeø beïp chieán tranh caùch maïng mieàn Nam ñeå thöïc hieän quyeàn thoáng trò cuûa Myõ baèng chuû nghóa thöïc daân kieåu môùi. Töø ñaây, Vieät Nam - ñieåm chuû choát trong chieán löôïc cuûa Myõ ôû Ñoâng Nam AÙ, ñaõ ñöôïc choïn laøm nôi thí ñieåm ñaàu tieân cho moät loaïi hình chieán tranh - maø theo chuû quan cuûa Myõ, "sau naøy coù theå ñem aùp duïng vaøo nhöõng nôi khaùc trong hoaøn caûnh thích hôïp ôû chaâu Myõ Latinh, Trung Ñoâng vaø coù theå ôû caû Trung AÂu nöõa"1.
Ñeå thöïc hieän chieán löôïc chieán tranh ñoù, Myõ ñaõ taêng cöôøng coá vaán vaø löïc löôïng yeåm trôï chieán ñaáu Myõ vaøo mieàn Nam, taêng vieän trôï cho chính quyeàn vaø quaân ñoäi Saøi Goøn, môû roäng vaø taêng cöôøng quaân ñoäi Saøi Goøn (treân caùc maët: soá löôïng, trang bò, huaán luyeän, cô caáu chæ huy... nhaèm thích öùng vôùi nhieäm vuï ñaùnh baïi chieán tranh du kích), ñaåy maïnh chöông trình bình ñònh (laáy vieäc laäp aáp chieán löôïc laøm troïng taâm), ra söùc cuûng coá heä thoáng chính quyeàn cô sôû cuûa
1. Taïp chí Blater (Taây Ñöùc). 4.1963. Daãn theo Boä Quoác phoøng - Vieän Lòch söû Quaân söï Vieät Nam; Lòch söû khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc, H, Nxb Söï thaät, 1991, T1, tr.65.
cheá ñoä Saøi Goøn, tieán haønh caùc hoaït ñoäng choáng phaù mieàn Baéc Vieät Nam töø bí maät ñeán coâng khai...
Ñoàng thôøi vôùi vieäc trieån khai maïnh meõ caùc bieän phaùp treân ñaây, Myõ baét ñaàu ñaåy quaân ñoäi Saøi Goøn ra traän. Vôùi söï yeåm trôï veà hoûa löïc vaø söï dìu daét cuûa coá vaán Myõ, ñoäi quaân ñaùnh thueâ cho Myõ ñoù ñaõ môû haøng ngaøn cuoäc haønh quaân nhaèm tieâu dieät löïc löôïng vuõ trang Caùch maïng mieàn Nam, hoã trôï cho vieäc gom daân, laäp "aáp chieán löôïc"... Ñaàu naêm 1965, coá gaéng cuûa Myõ trong chieán löôïc "chieán tranh ñaëc bieät" ñaõ tôùi ñænh cao1. Duø vaäy, ba choã döïa chuû yeáu cuûa Myõ trong cuoäc chieán tranh naøy laø: quaân ñoäi vaø chính quyeàn Saøi Goøn; heä thoáng "aáp chieán löôïc"; vuøng ñoâ thò vaãn coù nguy cô bò suïp ñoå tröôùc söùc tieán coâng maïnh meõ cuûa Caùch maïng mieàn Nam.
Theá laø, sau hôn chuïc naêm coá gaéng moät caùch coù yù thöùc roõ raøng, moät laàn nöõa, lôïi ích chieán löôïc toaøn caàu cuûa Myõ ôû Ñoâng Nam AÙ vaãn bò ñe doïa.
Ñaây cuõng laø luùc cuoäc chieán tranh nhaân daân ôû mieàn Nam Vieät Nam ñaõ phaùt trieån maïnh meõ vaø roäng khaép treân caû ba vuøng chieán löôïc (röøng nuùi; noâng thoân ñoàng baèng; ñoâ thò). Vaø mieàn Baéc, sau gaàn 10 naêm xaây döïng trong hoøa bình, ñaõ trôû neân vöõng maïnh vaø trôû thaønh caên cöù ñòa vöõng chaéc cho caùch maïng caû nöôùc. Veà phía Myõ, neàn kinh teá trong nöôùc ñaõ traûi qua 5 naêm phaùt trieån khaù caân ñoái (1960-1965), chi phí cho cuoäc "chieán tranh ñaëc bieät" ôû mieàn Nam Vieät Nam chöa nhieàu, noäi boä chính quyeàn Myõ oån ñònh, giöõa chính quyeàn
1. Ví nhö Myõ töøng böôùc ñöa caùc ñôn vò chieán ñaáu Myõ côõ löõ doaøn vaøo tham chieán ôû mieàn Nam, söû duïng khoâng quaân, haûi quaân Myõ ñaùnh phaù mieàn Baéc treân quy moâ ngaøy caøng môû roäng...
31 32
vaø Quoác hoäi Myõ coøn thoáng nhaát trong vaán ñeà chieán tranh Vieät Nam - moät cuoäc chieán tranh maø ñoái vôùi phaàn lôùn nhaân daân Myõ vaãn coøn xa vôøi; chöa taùc ñoäng ñaùng keå tôùi cuoäc soáng cuûa hoï.
Trong boái caûnh ñoù, phía Myõ quyeát ñònh thay ñoåi chieán löôïc chieán tranh ñeå giaønh thaéng lôïi quyeát ñònh ôû mieàn Nam Vieät Nam: chuyeån töø chieán löôïc "chieán tranh ñaëc bieät" sang chieán löôïc "chieán tranh cuïc boä". Muïc tieâu bao truøm cuûa Myõ trong cuoäc chieán tranh naøy laø trieån khai löïc löôïng lôùn töø Myõ sang, duøng "phaûn coâng" tieâu dieät chuû löïc Quaân giaûi phoùng mieàn Nam, leo thang ñaùnh phaù mieàn Baéc, buoäc chính phuû nöôùc Vieät Nam Daân chuû Coäng hoøa phaûi thöông löôïng theo ñieàu kieän cuûa Myõ. Tuy nhieân, ñeå traùnh gaây aûnh höôûng xaáu ñeán theá boá trí chieán löôïc toaøn caàu cuûa Myõ; traùnh laøm aûnh höôûng xaáu tôùi tình hình chính trò, kinh teá, xaõ hoäi trong nöôùc; traùnh loâi keùo caùc nöôùc lôùn (Lieân Xoâ, Trung Quoác) tröïc tieáp tham chieán..., chính quyeàn Gioân-xôn chuû tröông ñöa quaân Myõ vaøo nhanh ruùt ra nhanh, nghóa laø muoán giaønh thaéng lôïi quyeát ñònh trong moät thôøi gian ngaén.
Do vaäy, thaùng 7 naêm 1965, Toång thoáng Gioân-xôn ñaõ chaáp nhaän vaø chính thöùc thoâng qua keá hoaïch chieán löôïc "Tìm vaø dieät" cuûa töôùng Oeùt-mo-len - Tö leänh Boä chæ huy quaân söï Myõ taïi mieàn Nam Vieät Nam (M.A.C.V). Theo ñoù, Myõ seõ hoaøn taát caùc muïc tieâu chieán löôïc cuûa cuoäc chieán tranh cuïc boä ôû mieàn Nam Vieät Nam trong khoaûng thôøi gian töø hai naêm ñeán hai naêm saùu thaùng. Keá hoaïch naøy ñöôïc döï ñònh thöïc hieän qua 3 giai ñoaïn:
- Giai ñoaïn 1, töø thaùng 7 ñeán thaùng 12 naêm 1965, ñöa nhanh quaân Myõ vaø quaân caùc nöôùc ñoàng minh cuûa Myõ vaøo
mieàn Nam, ngaên chaën chieàu höôùng thua cuûa quaân ñoäi Saøi Goøn, hoaøn thaønh vieäc trieån khai löïc löôïng, chuaån bò cho caùc hoaït ñoäng giai ñoaïn 2.
- Giai ñoaïn 2, töø thaùng 1 ñeán thaùng 6 naêm 1966, môû cuoäc phaûn coâng chieán löôïc "Tìm vaø dieät" ôû nhöõng vuøng öu tieân ñeå tieâu dieät chuû löïc ñoái phöông, phaù chieán tranh du kích, giaønh laïi quyeàn chuû ñoäng chieán tröôøng töø tay ñoái phöông, toå chöùc laïi caùc hoaït ñoäng "bình ñònh noâng thoân".
- Giai ñoaïn 3, töø thaùng 7 naêm 1966 ñeán thaùng 6 naêm 1967 (hoaëc thaùng 12 naêm 1967), môû tieáp caùc cuoäc tieán coâng "Tìm vaø dieät" nhöõng ñôn vò chuû löïc Quaân giaûi phoùng coøn laïi, phaù caên cöù khaùng chieán vaø tieâu dieät cô quan ñaàu naõo cuûa Caùch maïng mieàn Nam, hoaøn taát chöông trình "Bình ñònh noâng thoân" ruùt quaân Myõ veà nöôùc.
Theo Taøi lieäu maät Boä quoác phoøng Myõ, "YÙ nghóa cô baûn neâu roõ trong chieán löôïc "Tìm vaø dieät" laø muoán ñöa cuoäc chieán tranh ñeán taän xöù sôû cuûa keû ñòch, laøm cho keû ñòch khoâng theå töï do ñi laïi ôû baát cöù nôi naøo treân ñaát nöôùc... vaø giaùng cho keû ñòch nhöõng ñoøn thaät naëng neà"1.
Töø muøa heø 1965, caùc ñôn vò chieán ñaáu Myõ cuøng moät soá ñôn vò quaân Nam Trieàu Tieân, OÁt-xtraây-li-a, Niu-di-laân... baét ñaàu oà aït ñoå vaøo mieàn Nam. Ngoaøi soá quaân tröïc tieáp chieán ñaáu khoâng ngöøng taêng leân treân chieán tröôøng, toaøn boä löïc löôïng thuoäc Boä tö leänh Myõ ôû Thaùi Bình Döông cuõng ñöôïc huy ñoäng vaøo vieäc yeåm trôï taùc chieán, baûo ñaûm haäu caàn cho caùnh quaân treân boä ôû Nam Vieät Nam. Chieán tranh phaù hoaïi mieàn Baéc do Boä tö leänh khoâng quaân Thaùi Bình Döông phuï
1. Taøi lieäu maät Boä quoác phoøng Myõ. T1. Tlñd, tr.137.
33 34
traùch. Boä tö leänh Thaùi Bình Döông coøn thöôøng xuyeân duy trì moät löïc löôïng luïc quaân saün saøng chi vieän cho quaân Myõ ôû mieàn Nam hoaëc ñoå boä leân mieàn Baéc Vieät Nam, neáu caàn.
Muøa möa 1965, quaân Myõ gaáp ruùt trieån khai chieám lónh nhöõng ñòa baøn chieán löôïc troïng yeáu. Löïc löôïng ñaûm baûo haäu caàn khoång loà cuûa quaân ñoäi Myõ khaån tröông xaây döïng caùc caên cöù quaân söï lieân hôïp, caùc caên cöù xuaát phaùt haønh quaân, caùc caên cöù haäu caàn ôû nhöõng khu vöïc then choát. Caùc tuyeán giao thoâng chieán löôïc, heä thoáng caûng bieån, saân bay, baõi ñaùp tröïc thaêng... cuõng ñöôïc khaån tröông môû roäng, xaây döïng vaø hieän ñaïi hoùa.
Hoã trôï cho quaù trình trieån khai löïc löôïng, thieát laäp heä thoáng caên cöù quaân söï vaø haäu caàn, moät soá ñôn vò Myõ vaø quaân ñoäi Saøi Goøn môû haøng ngaøn cuoäc haønh quaân lôùn, nhoû; taäp trung vaøo vuøng xung quanh caùc caên cöù Myõ. Ngoaøi ra, bom ñaïn, chaát ñoäc hoùa hoïc ñöôïc söû duïng ôû möùc ñoä ngaøy caøng nhieàu ñaùnh vaøo vuøng giaûi phoùng, vuøng tranh chaáp; ñaùnh xuoáng caùc tuyeán haønh lang, caùc caên cöù khaùng chieán cuûa löïc löôïng Caùch maïng mieàn Nam. Laàn ñaàu tieân, maùy bay neùm bom chieán löôïc B.52 ñöôïc ñöa ra söû duïng trong cuoäc chieán tranh Vieät Nam.
Nhaèm taïo laäp söï oån ñònh veà chính trò, laøm cô sôû cho cuoäc chieán tranh xaâm löôïc thöïc daân môùi cuûa Myõ, ngaøy 18 thaùng 6 naêm 1965, Myõ giaät daây cho hai töôùng treû Nguyeãn Vaên Thieäu, Nguyeãn Cao Kyø ñaûo chính laät ñoå Nguyeãn Khaùnh, thaønh laäp chính phuû quaân söï taïi Saøi Goøn.
Treân mieàn Baéc, cuoäc chieán tranh khoâng quaân cuûa Myõ töøng böôùc ñöôïc môû roäng veà quy moâ, gia taêng veà cöôøng ñoä vaø gaén boù chaët cheõ vôùi nhòp ñoä chieán tranh treân boä ôû mieàn Nam.
Ñoái vôùi hai nöôùc laùng gieàng cuûa Vieät Nam, Myõ ñaåy maïnh "chieán tranh ñaëc bieät" ôû Laøo, söû duïng söùc eùp quaân söï vaø ngoaïi giao hoøng buoäc chính phuû Vöông quoác Campuchia töø boû thaùi ñoä trung laäp.
Treân tröôøng quoác teá, Myõ trieät ñeå lôïi duïng maâu thuaãn Xoâ - Trung vaø söï baát ñoàng trong phong traøo coäng saûn quoác teá ñeå coâ laäp Vieät Nam, ñaåy maïnh chieán tranh xaâm löôïc. ÔÛ trong nöôùc, chính quyeàn Myõ thi haønh caùc bieän phaùp nhaèm böng bít tin töùc veà cuoäc chieán tranh ôû Vieät Nam, che giaáu caùc hoaït ñoäng chieán tranh cuûa Myõ treân chieán tröôøng. Baèng caùch ñoù, chính phuû Myõ hy voïng duy trì ñöôïc söï ñoàng tình cuûa Quoác hoäi vaø tranh thuû ñöôïc uûng hoä cuûa nhaân daân Myõ ñoái vôùi chính saùch "leo thang" chieán tranh cuûa chính quyeàn Myõ ôû Vieät Nam.
Tröôùc vieäc Myõ thay ñoåi chieán löôïc - ñöa quaân vaøo tröïc tieáp tieán haønh cuoäc chieán tranh ôû Vieät Nam, quaân vaø daân hai mieàn Nam, Baéc Vieät Nam khoâng nao nuùng yù chí, quyeát taâm, bình tónh, töï tin böôùc vaøo cuoäc chieán ñaáu môùi.
Döôùi söï laõnh ñaïo cuûa Trung öông Ñaûng vaø Quaân uûy Trung öông, khaåu hieäu "Taát caû cho tieàn tuyeán, taát caû ñeå ñaùnh thaéng giaëc Myõ xaâm löôïc" ñaõ trôû thaønh muïc tieâu, leõ soáng cuûa nhaân daân mieàn Baéc. Vì theá, ngay sau ñoù, ñöôïc mieàn Baéc chi vieän, khoái chuû löïc cô ñoäng cuûa Quaân giaûi phoùng mieàn Nam ñaõ phaùt trieån töø 10 trung ñoaøn (1964) leân tôùi 5 sö ñoaøn, 11 trung ñoaøn boä binh vaø nhieàu trung ñoaøn, tieåu ñoaøn binh chuûng kyõ thuaät vôùi vuõ khí, trang bò töông ñoái hieän ñaïi. Beân caïnh khoái chuû löïc cô ñoäng, boä ñoäi ñòa phöông vaø daân quaân du kích cuõng ñaõ nhanh choùng ñöôïc môû roäng, taêng cöôøng: moãi tænh coù 1 ñeán 2 tieåu ñoaøn vaø haøng
35 36
chuïc ñaïi ñoäi boä ñoäi chuû löïc cuøng haøng traêm trung ñoäi, tieåu ñoäi du kích... Nhö vaäy laø baét ñaàu töø ñaây, ôû mieàn Nam, löïc löôïng vuõ trang ta ñaõ cuûng coá vöõng chaéc hôn nöõa theá traän lieân hoaøn treân caùc ñòa baøn chieán löôïc: khoái chuû löïc ñöùng chaân vöõng chaéc ôû mieàn Ñoâng Nam Boä, Taây Nguyeân, ñoàng baèng Khu 5; boä ñoäi ñòa phöông vaø daân quaân du kích hoaït ñoäng xen keõ vôùi ñòch, hoã trôï tröïc tieáp cho phong traøo choáng phaù "bình ñònh" vaø ñaáu tranh chính trò cuûa nhaân daân taïi choã. Xung quanh caùc caên cöù quaân söï; laøng xaõ chieán ñaáu ñöôïc lieân keát laïi, hình thaønh caùc "vaønh ñai" aùp saùt, bao vaây, tröïc tieáp uy hieáp quaân Myõ ngay taïi vò trí xuaát phaùt haønh quaân cuûa chuùng. ÔÛ vuøng ven ñoâ, daân quaân, du kích, ñaëc coâng, caùc ñoäi phaùo coái chuyeân traùch ñöôïc taêng cöôøng. Trong caùc ñoâ thò, cô sôû chính trò cuõng ñöôïc chuù yù phaùt trieån.
Döïa treân theá traän ñaõ ñöôïc chuû ñoäng hình thaønh ñoù, khi quaân Myõ oà aït keùo vaøo mieàn Nam, löïc löôïng vuõ trang quaân giaûi phoùng chaúng nhöõng khoâng bò ñoäng luøi veà phoøng ngöï choáng ñôõ maø ngöôïc laïi, ñaõ chuû ñoäng tieán coâng moät soá ñôn vò quaân Myõ nhaèm tìm hieåu khaû naêng thöïc teá quaân Myõ ñeå tìm ra caùch ñaùnh phuø hôïp. Vì vaäy, ngay trong naêm 1965, chieán thaéng cuûa Quaân giaûi phoùng mieàn Nam ñaõ laøm nöùc loøng caû nöôùc. Ñoù laø caùc traän ñaùnh ñaõ ñi vaøo lòch söû: Traän Nuùi Thaønh (3.1965), moät ñaïi ñoäi boä ñoäi ñòa phöông Quaân giaûi phoùng taäp kích vaøo moät ñaïi ñoäi lính thuûy ñaùnh boä Myõ; traän Vaïn Töôøng (8.1965), moät trung ñoaøn chuû löïc Quaân giaûi phoùng ñaõ ñöông ñaàu thaéng lôïi vôùi cuoäc tieán coâng hieäp ñoàng binh chuûng cuûa moät löïc löôïng lính thuûy ñaùnh boä Myõ vôùi soá quaân lôùn hôn ngay taïi vuøng ñoàng baèng ven bieån; tieáp ñoù, Quaân giaûi phoùng ñaõ chuû ñoäng môû chieán dòch Plaây Me (11.1965) treân mieàn röøng nuùi Taây Nguyeân, tieâu dieät goïn
moät tieåu ñoaøn cuûa sö ñoaøn kî binh khoâng vaän soá 1 cuûa Myõ. Nhö hoøa nhòp vôùi chieán tröôøng Khu 5, ôû mieàn Ñoâng Nam Boä, chuû löïc Quaân giaûi phoùng ñaõ taäp kích vaøo löõ ñoaøn duø Myõ 173 taïi Ñaát Cuoác vaø tieán coâng vaøo löõ ñoaøn 1 thuoäc sö ñoaøn boä binh soá 1 - sö ñoaøn ñöôïc meänh danh laø "Anh caû ñoû" taïi Baàu Baøng (11.1965).
Töø thöïc tieãn choáng Myõ, cöùu nöôùc treân khaép caû hai mieàn Nam, Baéc treân ñaây vaø treân cô sôû phaân tích toaøn boä tình hình trong nöôùc vaø treân theá giôùi coù lieân quan tôùi cuoäc chieán tranh giöõa Vieät Nam vaø Myõ, Hoäi nghò Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng laàn thöù 12, khoùa III (12.1965) ñaõ ñi tôùi keát luaän: "Ngaøy nay, maëc duø ñeá quoác Myõ ñöa vaøo mieàn Nam haøng chuïc vaïn quaân vieãn chinh, löïc löôïng so saùnh giöõa ta vaø ñòch vaãn khoâng thay ñoåi lôùn. Tuy cuoäc chieán tranh trôû neân gay go, aùc lieät nhöng nhaân daân ta ñaõ coù cô sôû chaéc chaén ñeå giöõ vöõng vaø tieáp tuïc giaønh theá chuû ñoäng treân chieán tröôøng, coù löïc löôïng vaø ñieàu kieän ñeå ñaùnh baïi aâm möu tröôùc maét vaø laâu daøi cuûa ñòch"1. Hoäi nghò haï quyeát taâm chieán löôïc: "Ñoäng vieân löïc löôïng cuûa caû nöôùc, kieân quyeát ñaùnh baïi cuoäc chieán tranh xaâm löôïc cuûa ñeá quoác Myõ trong baát kyø tình huoáng naøo"2. Cuõng taïi Hoäi nghò naøy, Trung öông Ñaûng ñaõ vaïch roõ phöông chaâm chieán löôïc chung trong cuoäc khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc phaûi laø "ñaùnh laâu daøi, döïa vaøo söùc mình laø chính"3. Tuy nhieân, trong hoaøn caûnh cuï theå luùc ñoù, Hoäi nghò cuõng ñaõ saùng suoát löôøng tröôùc ñöôïc khaû naêng nhaèm chôùp thôøi cô vaø löu yù caùc caáp chieán löôïc raèng: Treân cô sôû quaùn trieät vaø vaän duïng
1, 2, 3. Nghò quyeát Hoäi nghò Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng laàn töø 12 (khoùa III), thaùng 12 naêm 1965.
37 38
phöông chaâm ñaùnh laâu daøi maø Nghò quyeát ñaõ chæ ra, chuùng ta "phaûi coá gaéng cao ñoä, taäp trung löïc löôïng cuûa caû hai mieàn ñeå tranh thuû thôøi cô, giaønh thaéng lôïi quyeát ñònh trong moät thôøi gian töông ñoái ngaén treân chieán tröôøng mieàn Nam"1. Tinh thaàn ñoù ñöôïc theå hieän cuï theå thaønh nhöõng noäi dung chính sau ñaây:
1. Tieâu dieät, tieâu hao moät boä phaän quan troïng quaân ñoäi Myõ, laøm cho Myõ bò toån thaát naëng, khoâng theå thöïc hieän ñöôïc caùc nhieäm vuï quaân söï vaø chính trò cuûa chuùng.
2. Tieâu dieät vaø laøm tan raõ ñaïi boä phaän quaân nguïy tôùi möùc noù khoâng coøn laø moät löïc löôïng maø Myõ coù theå döïa vaøo ñoù ñeå tieáp tuïc chieán tranh. Vaø, khi Myõ buoäc phaûi chuyeån sang giaûi phaùp chính trò, thì theá vaø löïc cuûa nguïy quaân - nguïy quyeàn seõ khoâng ñuû söùc ñeå duy trì vaø giöõ vöõng cheá ñoä cuûa chuùng.
3. Treân cô sôû ñoù, ñeø beïp yù chí xaâm löôïc cuûa Myõ, thöïc hieän muïc tieâu veà ñoäc laäp, daân chuû, hoøa bình, trung laäp, tieán tôùi thoáng nhaát nöôùc nhaø.
Nhö lòch söû ñaõ chöùng minh, tinh thaàn cuûa Nghò quyeát 12 ñaõ coù taùc duïng chæ ñaïo kòp thôøi, töøng böôùc laøm thaát baïi caùc bieän phaùp chieán löôïc chieán tranh cuïc boä Myõ. Luùc naøy, treân chieán tröôøng, veà phía Myõ, ñeán cuoái naêm 1965, hôn 20 vaïn quaân Myõ vaø chö haàu (trong ñoù coù 184.134 teân Myõ) ñaõ trieån khai xong ôû caùc ñòa baøn chieán löôïc. Ñaàu naêm 1966, chuùng laïi ñöa theâm hai trung ñoaøn, löõ ñoaøn, moät sôû chæ huy sö
1. Nghò quyeát Hoäi nghò Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng laàn thöù 12
(khoùa III), thaùng 12 naêm 1965.
ñoaøn cuøng Taäp ñoaøn khoâng quaân soá 7 vaøo mieàn Nam1. Nhö vaäy laø toaøn boä quaân Myõ, nguïy vaø chö haàu ñaõ hôïp thaønh ñoäi quaân 72 vaïn teân. Vôùi löïc löôïng ñoâng ñaûo aáy, Boä chæ huy quaân söï Myõ quyeát ñònh môû cuoäc phaûn coâng chieán löôïc laàn thöù nhaát, muøa khoâ 1965-1966, nhaèm "tìm dieät" chuû löïc Quaân giaûi phoùng, giaønh laïi quyeàn chuû ñoäng treân chieán tröôøng, giaûi toûa aùp löïc quanh caùc ñoâ thò vaø khai thoâng nhöõng tuyeán ñöôøng giao thoâng chieán löôïc, "bình ñònh" caùc vuøng noâng thoân quan troïng, oån ñònh vaø taêng cöôøng hieäu löïc cuûa chính quyeàn, quaân ñoäi Saøi Goøn.
Thöïc hieän muïc tieâu treân, Boä chæ huy quaân söï cuûa töôùng Oeùt-mo-len quyeát ñònh duøng toaøn boä "voán lieáng" quaân söï noùi treân ñeå taäp trung ñaùnh vaøo naêm höôùng ôû hai chieán tröôøng troïng ñieåm laø Ñoâng Nam Boä vaø Khu 5 (bao goàm Taây Baéc Saøi Goøn, Ñoâng Saøi Goøn, Nam tænh Phuù Yeân, Baéc tænh Bình Ñònh vaø Nam Quaûng Ngaõi). Nhö vaäy, cuoäc phaûn coâng chieán löôïc muøa khoâ 1965-1966 cuûa Myõ ôû mieàn Nam ñaõ dieãn ra treân moät quy moâ roäng lôùn, baèng moät löïc löôïng ñoâng nhaèm caùc muïc tieâu ñaày tham voïng. Ñoàng thôøi, treân mieàn Baéc Vieät Nam, khoâng quaân, haûi quaân Myõ ñaõ leo thang ñaùnh phaù aùc lieät. Thaùng 2 naêm 1966, ñòch taäp trung oanh taïc caùc tuyeán ñöôøng töø Thanh Hoùa trôû vaøo. Töø thaùng 3 naêm 1966, khoâng quaân chieán thuaät Myõ ñaùnh vaøo moät loaït muïc
1. Theo baùo caùo veà cuoäc chieán tranh Vieät Nam cuûa Gr.Sap vaø
Oeùt-mo-len - Boä quoác phoøng Myõ xuaát baûn naêm 1969, tính ñeán 1.1966, caùc ñôn vò Myõ coù maët ôû mieàn Nam Vieät Nam goàm: Sö ñoaøn lính thuûy ñaùnh boä soá 1, sö ñoaøn lính thuûy ñaùnh boä soá 3, sö ñoaøn kî binh bay soá 1, sö ñoaøn boä binh soá 1, löõ ñoaøn 1 sö ñoaøn 101, löõ ñoaøn 2 sö ñoaøn 25, löõ ñoaøn duø 173.
39 40
tieâu giao thoâng vaø caùc khu coâng nghieäp Hoøn Gai, Caåm Phaû, Vieät Trì. Thaäm chí Myõ coøn cho maùy bay B.52 neùm bom xuoáng khu vöïc ñeøo Muï Giaï ôû Taây Quaûng Bình...
Vôùi moät binh löïc huøng haäu, söû duïng caùc thaønh töïu khoa hoïc quaân söï tieân tieán, giôùi laõnh ñaïo Oa-sinh-tôn vaø Boä chæ huy quaân söï Myõ taïi Saøi Goøn tin chaéc raèng seõ nhanh choùng ñeø beïp ñöôïc ñoái phöông! Theá nhöng, döïa vaøo theá traän chieán tranh nhaân daân ñöôïc xaây döïng vaø phaùt trieån trong nhöõng naêm ñaùnh thaéng chieán löôïc "chieán tranh ñaëc bieät", keát hôïp chaët cheõ caùc hình thöùc taùc chieán cuûa boä ñoäi chuû löïc, boä ñoäi ñòa phöông vaø daân quaân du kích..., vôùi moät taàm nhìn xa vaø yù thöùc chuû ñoäng ñoùn ñòch ñeå ñaùnh, löïc löôïng vuõ trang ta ñaõ lieân tuïc chaën ñaùnh, kìm chaân, phaûn coâng vaø tieán coâng ñeå beû gaõy nhieàu cuoäc haønh quaân "tìm dieät" cuûa quaân Myõ vaø chö haàu. ÔÛ voøng ngoaøi laø nhö vaäy. Coøn ôû voøng trong, caùc ñôn vò ñaëc coâng, bieät ñoäng, caùc ñoäi phaùo coái chuyeân traùch, löïc löôïng du kích "Vaønh ñai dieät Myõ" ñaõ toå chöùc caùc traän taäp kích, phuïc kích, ñaùnh saâu, ñaùnh hieåm vaøo haäu cöù, haäu phöông, caên cöù xuaát phaùt haønh quaân cuûa ñòch. Ngay caû ôû caùc khu vöïc maø ñòch taäp trung ñaùnh phaù aùc lieät hôn nhö Saøi Goøn - Gia Ñònh, löïc löôïng vuõ trang ta vaãn baùm truï kieân cöôøng. Nhaân luùc quaân ñòch bò gìm chaân, phaân taùn treân nhieàu höôùng, caùc ñôn vò chuû löïc Quaân giaûi phoùng ñaõ chuû ñoäng môû caùc cuoäc tieán coâng ñaùnh thieät haïi naëng sö ñoaøn 1, sö ñoaøn 25 boä binh vaø löõ duø 173 cuûa Myõ ôû Cuû Chi, Beán Caùt, Nhaø Ñoû - Boâng Trang, Voõ Xu, Bình Tuy, doác Baø Nghóa, tænh loä 16, nuùi Laù... Chuû löïc Quaân khu 5 ñaùnh ñòch ôû Taây Sôn Tònh (Baéc Quaûng Ngaõi), ñaùnh thieät haïi naëng lính thuûy ñaùnh boä Myõ ôû Ñoâng Giaùp...
Nhö vaäy laø goïng kìm "tìm dieät" maø Myõ thöïc thi ñaõ bò beû gaõy. Coøn muïc tieâu "bình ñònh" noâng thoân do quaân nguïy ñaûm nhieäm trong ñôït phaûn coâng laàn thöù nhaát naøy, xem ra cuõng khoâng saùng suûa gì: keát hôïp chaët cheõ phöông chaâm ñaáu tranh chính trò vôùi ñaáu tranh vuõ trang, ñaùnh ñòch baèng "ba muõi giaùp coâng" quaân söï, chính trò, binh vaän, quaân vaø daân ta ñaõ thu ñöôïc nhieàu keát quaû. Cuï theå laø ñaõ phaù vôõ Keá hoaïch bình ñònh 900 aáp, cuûng coá 19.000 aáp trong naêm 1966 do toång thoáng Myõ Gioân-xôn vaø Nguyeãn Vaên Thieäu nhaát trí taïi Hoâ-noâ-lu-lu vaïch ra töø ngaøy 20 thaùng 4 naêm 1965. ÔÛ Khu 5, Trò - Thieân, Taây Nguyeân, hôn 2 trieäu ñoàng baøo giaønh ñöôïc quyeàn laøm chuû. Vuøng giaûi phoùng ôû Bình Ñònh, Quaûng Ngaõi, Quaûng Nam, Quaûng Ñaø, Gia Lai, Coâng Tum, Ñaéc Laéc, Quaûng Trò, Thöøa Thieân ñöôïc giöõ vöõng. Caên cöù du kích vaø heä thoáng laøng xaõ chieán ñaáu ngaøy caøng ñöôïc môû roäng ôû nhieàu vuøng noâng thoân, röøng nuùi...
Nhö vaäy laø, ñeán giöõa naêm 1966, khoâng "tìm dieät" ñöôïc caùc ñôn vò chuû löïc Quaân giaûi phoùng, khoâng ñaït ñöôïc chæ tieâu "bình ñònh" caùc vuøng troïng ñieåm noâng thoân mieàn Nam, Boä chæ huy quaân söï Myõ (M.A.C.V) buoäc phaûi keát thuùc cuoäc phaûn coâng chieán löôïc laàn thöù nhaát sôùm hôn döï ñònh1.
1. Theo saùch Lòch söû khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc (1954-1975), T1, Nxb Söï thaät, H, 1990, keát quaû muøa khoâ 1965-1966, quaân vaø daân mieàn Nam ñaõ loaïi khoûi voøng chieán ñaáu 68.000 teân ñòch, trong ñoù coù 3,5 vaïn teân Myõ, tieâu dieät vaø ñaùnh thieät haïi 9 tieåu ñoaøn Myõ, 7 tieåu ñoaøn nguïy, baén rôi, phaù huûy 940 maùy bay, baén chaùy, phaù hoûng 6.000 xe quaân söï.
Theo thoáng keâ cuûa Trung taâm haønh quaân Boä toång tham möu quaân ñoäi Saøi Goøn, töø thaùng 10 naêm 1965 ñeán thaùng 6 naêm 1966, chuùng bò thieät haïi 51.000 quaân, maát 9.400 vuõ khí, 300 maùy bay, bò baén chìm, baén chaùy 38 taøu thuyeàn.
41 42
Trong khi ñoù, muïc tieâu oån ñònh chính quyeàn vaø quaân ñoäi Saøi Goøn, khai thoâng caùc tuyeán giao thoâng chieán löôïc, giaûi toûa aùp löïc quanh caùc thaønh phoá, caùc caên cöù quaân söï Myõ cuõng khoâng ñöôïc thöïc hieän. Nhieàu ñoâ thò lôùn cuûa ñòch nhö Saøi Goøn - Gia Ñònh, Ñaø Naüng,... nhieàu tuyeán giao thoâng nhö quoác loä 1, ñöôøng 15 töø Vuõng Taøu ñi Bieân Hoøa... vaãn bò ta gaây aùp löïc. Ñaëc bieät laø töø thaùng 3 ñeán thaùng 6 naêm 1966, noäi boä chính quyeàn vaø quaân ñoäi Saøi Goøn bò chia reõ saâu saéc - nhaân vieäc Hoäi ñoàng quaân söï do Thieäu - Kyø caàm ñaàu caùch chöùc Nguyeãn Chaùnh Thi, Tö leänh Quaân ñoaøn 1. Chæ 24 giôø sau khi Thi bò caùch thöùc, só quan vaø binh lính uûng hoä Thi taïi Hueá, Ñaø Naüng tuyeân boá ly khai chính quyeàn Saøi Goøn. Sinh vieân, hoïc sinh, taêng ni phaät töû... ôû caùc thaønh phoá mieàn Trung xuoáng ñöôøng bieåu tình vôùi khaåu hieäu choáng Myõ - Thieäu... Giöõa thaùng 6 naêm 1966, Thieäu - Kyø môùi laäp laïi quyeàn kieåm soaùt ôû Hueá, Ñaø Naüng. Duø vaäy, qua söï kieän naøy, uy theá, hieäu löïc cuûa chính quyeàn vaø quaân ñoäi Saøi Goøn ñaõ bò toån thöông, suy suùt nghieâm troïng.
Ñaàu thaùng 5 naêm 1966, trong baùo caùo göûi leân toång thoáng Myõ Gioân-xôn, Ñaïi söù Myõ taïi Saøi Goøn C. Loát-giô cho raèng: Tình hình chung ôû mieàn Nam laø aûm ñaïm. Theo oâng, coá gaéng quaân söï cuûa Myõ nhöõng thaùng ñaàu naêm ñaõ "khoâng laøm hao toån ñöôïc Vieät coäng, khoâng tieâu dieät ñöôïc ñôn vò chính quy naøo cuûa Vieät coäng, khoâng ngaên chaën ñöôïc du kích phaùt trieån"1. Thaùng 6 naêm 1966, phaùt hieän ta môû Maët traän ñöôøng 9 - Baéc Quaûng Trò, Boä chæ huy quaân söï Myõ (M.A.C.V) voäi ñieàu sö ñoaøn 1 vaø sö ñoaøn 3 lính thuûy ñaùnh
1. Daãn theo: Cuoäc chieán tranh xaâm löôïc thöïc daân môùi cuûa ñeá quoác Myõ ôû Vieät Nam, Sñd, tr.131, 132.
boä Myõ cuøng Chieán ñoaøn toång truø bò nguïy ra öùng phoù treân höôùng chieán löôïc naøy. Löïc löôïng ñòch, do vaäy, caøng bò caêng keùo, daøn moûng treân chieán tröôøng, theá boá trí chieán löôïc cuûa ñòch ngaøy caøng trôû neân maát phöông höôùng. Chính vì theá maø "Ñeán giöõa naêm 1966, tình hình ñaõ trôû neân roõ raøng laø söùc maïnh quaân söï Myõ khoâng theå nhanh choùng keát thuùc cuoäc chieán tranh ôû Vieät Nam"1. ÔÛ mieàn Baéc thì, maëc duø ñaõ söû duïng moät khoái löôïng lôùn bom ñaïn, aùp duïng nhieàu thuû ñoaïn ñaùnh phaù, vaø maëc duø ñaõ chòu toån thaát nhieàu maùy bay vaø ngöôøi laùi2 nhöng chieán dòch "Saám reàn" cuûa khoâng quaân Myõ ñaõ khoâng ñaït ñöôïc keát quaû nhö döï tính ban ñaàu. Trong moät baùo caùo göûi leân Boä tröôûng quoác phoøng Myõ Maéc-na-ma-ra, cô quan tình baùo Boä quoác phoøng Myõ nhaän ñònh: "YÙ kieán cho raèng phaù huûy hoaëc doïa phaù huûy neàn coâng nghieäp Baéc Vieät Nam thì seõ buoäc Haø Noäi phaûi quyø goái; nhìn laïi, thì thaáy ñoù laø moät nhaän ñònh sai laàm"3. Ngay caû muïc tieâu ngaên chaën söï chi vieän töø mieàn Baéc vaøo mieàn Nam cuõng vaäy, bôûi vì: "Heä thoáng vaän taûi Baéc Vieät Nam raát thoâ sô vaø xem ra raát deã bò ñaùnh tan nhöng laïi raát cô ñoäng vaø coù khaû naêng phuïc vuï vöôït xa möùc yeâu caàu"4. Vaû chaêng, theo cô quan naøy, "Chi vieän cuoäc chieán tranh ôû Nam Vieät Nam khoâng phaûi laø moät ñieàu caêng thaúng raát lôùn ñoái vôùi neàn kinh teá Baéc Vieät Nam. Caùc löïc löôïng Baéc Vieät Nam vaø Vieät coäng ôû Nam Vieät Nam khoâng phaûi laø moät ñaïo quaân lôùn. Hoï khoâng ñaùnh nhau nhö caùc sö ñoaøn chính quy hoaëc nhöõng ñaïo quaân lôùn ra traän
1. Toùm taét Toång keát chieán tranh Vieät Nam cuûa Boä quoác phoøng Myõ. Tlñd.
2. Ñeán heát thaùng 4 naêm 1966, soá maùy bay Myõ bò baén rôi treân vuøng trôøi mieàn Baéc laø 1.005. Con soá naøy ñaït tôùi 1.620 chieác vaøo thaùng 12 naêm 1966.
3, 4. Taøi lieäu maät Boä quoác phoøng Myõ. Tlñd, T2, tr.140, 141.
43 44
vôùi xe taêng, maùy bay, suùng ñaïi baùc daõ chieán; hoï khoâng caàn tieáp teá baèng nhöõng ñoaøn xe vaän taûi, taøu hoûa hoaëc taøu thuûy. Hoï ñaùnh roài ruùt boä, töï tuùc ôû ñòa phöông vaø thöôøng traùnh khoâng giao chieán khi nguoàn tieáp teá bò giaûm suùt"1. Muøa heø 1966, Hoäi nghò chuyeân ñeà bí maät bao goàm moät taäp theå caùc nhaø khoa hoïc coù danh tieáng cuûa Myõ hoïp döôùi söï ñôõ ñaàu cuûa Chính phuû Myõ ñeå nghieân cöùu toaøn boä keát quaû cuoäc chieán tranh phaù hoaïi mieàn Baéc Vieät Nam ñaõ ñi ñeán keát luaän raèng: "Tính ñeán thaùng 7 naêm 1966, caùc hoaït ñoäng neùm bom cuûa Myõ ôû Baéc Vieät Nam ñaõ khoâng coù aûnh höôûng tröïc tieáp ñaùng keå naøo ñeán khaû naêng cuûa Haø Noäi trong vieäc tieán haønh vaø hoã trôï caùc hoaït ñoäng quaân söï ôû Nam Vieät Nam"2. Tình hình ñoù khieán cho Boä tröôûng quoác phoøng Myõ Maéc-na-ma-ra "phaûi suy nghó laïi vai troø cuûa toaøn boä chieán dòch oanh taïc trong coá gaéng cuûa Myõ. OÂng raát ñau khoå bieát roõ tình traïng baát löïc cuûa caùc löïc löôïng khoâng quaân trong vieäc ngaên chaën caùc hoaït ñoäng thaâm nhaäp vaøo Nam vaø khoâng thaáy bieåu hieän gì chöùng toû oanh taïc coù khaû naêng beû gaõy yù chí cuûa Haø Noäi, laøm cho daân chuùng maát tinh thaàn hoaëc eùp Baéc Vieät Nam phaûi tôùi baøn hoäi nghò"3.
Nhöõng coá gaéng chieán tranh cuûa Myõ trong muøa khoâ 1965-1966 khoâng ñaït ñöôïc muïc tieâu döï ñònh laø moät baát ngôø lôùn, moät thaát baïi coù yù nghóa chieán löôïc cuûa Myõ trong cuoäc
1. Taøi lieäu maät Boä quoác phoøng Myõ. Tlñd, T2, tr.141.
2. Taøi Lieäu maät Boä quoác phoøng Myõ cho bieát tham döï hoäi nghò naøy laø "caùc nhaø khoa hoïc xuaát saéc nhaát cuûa Myõ, nhöõng ngöôøi ñaõ giuùp chính phuû saûn xuaát nhieàu heä thoáng vuõ khí hieän ñaïi nhaát - keå töø khi chieán tranh theá giôùi thöù hai keát thuùc".
3. Taøi lieäu maät Boä quoác phoøng Myõ. Tlñd, T2, tr.149.
chieán tranh Vieät Nam. Thaát baïi ñoù khieán cho nhieàu quan chöùc caáp cao trong chính quyeàn Gioân-xôn töø hoaøi nghi ñi tôùi choã nhaän roõ: Söùc maïnh quaân söï Myõ khoâng theå nhanh choùng keát thuùc chieán tranh, giaønh phaàn thaéng cho Myõ nhö döï tính ban ñaàu. Tình hình ñoù buoäc Chính phuû Myõ töø thaùng 4 naêm 1966 trôû ñi phaûi "trieäu taäp nhieàu cuoäc hoïp ñeå xem xeùt khaû naêng löïa choïn ôû Vieät Nam"1 nhö Taøi lieäu maät Boä quoác phoøng Myõ xaùc ñònh. Cuoäc tranh luaän dieãn ra trong noäi boä chính quyeàn töø muøa heø naêm 1966 chuû yeáu xoay quanh chieán löôïc quaân söï cuûa Myõ ôû Vieät Nam. Hoäi ñoàng Tham möu tröôûng lieân quaân Myõ vôùi Tö leänh Boä chæ huy quaân söï Myõ taïi mieàn Nam Oeùt-mo-len lieân tuïc gaây söùc eùp ñoøi Gioân-xôn chaáp thuaän caùc ñeà nghò cuûa hoï nhaèm ñaåy maïnh hôn nöõa cuoäc chieán tranh xaâm löôïc Vieät Nam - baèng caùch taêng quaân vaøo mieàn Nam, ñaùnh phaù vôùi cöôøng ñoä cao toaøn boä muïc tieâu ôû mieàn Baéc, phong toûa caùc caûng bieån, cöûa soâng mieàn Baéc, vaø chuaån bò phöông aùn duøng boä binh ñaùnh ra Nam Quaân khu 4... Thöù tröôûng ngoaïi giao Myõ Giooùc-dô Bon, trôï lyù Boä tröôûng quoác phoøng Myõ Maùc-naâu-tôn, Boä tröôûng quoác phoøng Myõ Maéc-na-ma-ra khoâng ñoàng yù quan ñieåm naøy bò phaùi quaân söï phaûn ñoái gay gaét. Cuoäc tranh luaän ñoù ñaõ bieåu loä söï raïn nöùt cuûa khoái ñoaøn keát thoáng nhaát trong noäi boä chính quyeàn Gioân-xôn - ñieàu maø tröôùc ñoù gaàn moät naêm chöa xuaát hieän bôûi taát caû caùc thaønh vieân trong Chính phuû Myõ luùc baáy giôø ñeàu tin töôûng saâu saéc raèng söùc maïnh quaân söï Myõ seõ nhanh choùng ñeø beïp ñoái phöông.
Duø söï raïn nöùt ñoù chöa ñeán möùc gay gaét nhöng "töø nay trôû ñi, nhaän ñònh cuûa giôùi quaân söï Myõ veà vieäc neân tieán
1. Taøi lieäu maät Boä quoác phoøng Myõ. Tlñd, T2, tr.154.
45 46
haønh chieán tranh ra sao vaø phaûi caàn nhöõng gì" cho cuoäc chieán naøy "ñaõ thaønh vaán ñeà"1.
Sau muøa khoâ 1965-1966, caû ta vaø ñòch ñeàu ñaõ tranh thuû muøa möa ñeå chuaån bò böôùc vaøo cuoäc ñoï söùc quyeát lieät môùi: muøa khoâ 1966-1967.
Phaùt huy thaéng lôïi vöøa giaønh ñöôïc, quaân vaø daân mieàn Nam tieáp tuïc ñaåy maïnh caùc hoaït ñoäng tieán coâng quaân söï vaø choáng phaù bình ñònh, cuûng coá vaø boå sung theâm löïc löôïng, vuõ khí, phöông tieän chieán tranh, thaønh laäp theâm moät soá ñôn vò, boá trí laïi theá traän treân moät soá ñòa baøn... Ñeå caêng keùo löïc löôïng cô ñoäng chieán löôïc cuûa ñòch, huùt chuùng ra nhöõng khu vöïc maø ta coù ñieàu kieän tieâu dieät, Boä Chính trò, Quaân uûy Trung öông quyeát ñònh thaønh laäp Quaân khu Trò - Thieân (thaùng 4 naêm 1966), môû Maët traän ñöôøng 9 - Baéc Quaûng Trò (thaùng 6 naêm 1966). Maët traän môùi môû naøy bao goàm ba huyeän Do Linh, Cam Loä, Höôùng Hoùa; phía baéc giaùp Vónh Linh, Quaûng Bình, phía taây giaùp Trung, Haï Laøo, phía ñoâng giaùp bieån Ñoâng vaø phía nam giaùp Haûi Laêng, soâng Ba Loøng, thò xaõ Quaûng Trò. Ñoái vôùi ta, ñöôøng 9 - Baéc Quaûng Trò laø cöûa ngoõ tieán vaøo giaûi phoùng mieàn Nam; coøn vôùi ñòch - laø tuyeán ñaàu ngaên chaën chuû löïc mieàn Baéc. Taïi maët traän naøy, ta boá trí hai sö ñoaøn boä binh (324 vaø 325c) uy hieáp tuyeán ngaên chaën ñòa baøn phía baéc cuûa ñòch, buoäc Boä chæ huy quaân söï Myõ (M.A.C.V) phaûi taêng quaân ra Trò - Thieân; naâng toång soá quaân Myõ, nguïy coù maët taïi ñaây leân xaáp xæ 42.000 teân (coù 16.750 teân Myõ). Nhaân luùc moät boä phaän quan troïng löïc löôïng cô ñoäng cuûa ñòch bò huùt ra Trò - Thieân, chuû löïc vaø boä ñoäi ñòa phöông ta môû chieán dòch Bình Long (Nam
1. Taøi lieäu maät Boä quoác phoøng Myõ, T2, Tlñd, tr.182, 183.
Boä), Baéc Phuù Yeân (Khu 5) Baéc Coâng Tum, Taây Gia Lai (Taây Nguyeân)... khieán ñòch phaûi ñieàu löïc löôïng choáng ñôõ.
Treân mieàn Baéc, ñaùp öùng yeâu caàu taêng cöôøng söùc maïnh quoác phoøng, Chuû tòch Hoà Chí Minh coâng boá leänh Ñoäng vieân cuïc boä (thaùng 7 naêm 1966). Ngaøy 17 thaùng 7 naêm 1966, Ngöôøi ra lôøi keâu goïi ñoàng baøo, chieán só caû nöôùc neâu cao quyeát taâm khaùng chieán choáng Myõ xaâm löôïc - trong ñoù Ngöôøi xaùc ñònh: cho duø "chieán tranh coù theå keùo daøi 5 naêm, 10 naêm, 20 naêm hoaëc laâu hôn nöõa. Haø Noäi, Haûi Phoøng vaø moät soá thaønh phoá, xí nghieäp coù theå bò taøn phaù. Song, nhaân daân Vieät Nam quyeát khoâng sôï. Khoâng coù gì quyù hôn ñoäc laäp töï do! Ñeán ngaøy thaéng lôïi, nhaân daân ta seõ xaây döïng laïi ñaát nöôùc ta ñaøng hoaøng hôn, to ñeïp hôn"1.
Veà phía ñòch, thaùng 10 naêm 1966, Gioân-xôn trieäu taäp hoäi nghò khoái quaân söï Ñoâng Nam AÙ, goïi taét laø S.E.A.T.O2 ôû Ma-ni-la nhaèm ñoäng vieân caùc nöôùc ñoàng minh chaâu AÙ tham gia maïnh meõ hôn nöõa vaøo chieán tranh Vieät Nam. Thaùng 11 naêm 1966, Boä quoác phoøng Myõ quyeát ñònh taêng theâm quaân vaøo mieàn Nam; ñaït tôùi möùc 469.000 quaân vaøo giöõa naêm 1968. Khoâng quaân Myõ ñöôïc leänh taêng cöôøng ñaùnh phaù vaøo moät loaït caùc muïc tieâu kinh teá, quaân söï treân mieàn Baéc.
Muøa khoâ 1966-1967, Myõ tung vaøo cuoäc phaûn coâng chieán löôïc laàn thöù hai moät löïc löôïng lôùn bao goàm 20 sö ñoaøn vaø
1. Hoà Chí Minh, Toaøn taäp, T12, Nxb Chính trò quoác gia, H, 1996,
tr.31-32. 2. Ñöôïc Myõ thaønh laäp vaøo thaùng 9 naêm 1954, bao goàm caùc nöôùc Myõ,
Anh, Phaùp, OÁt-xtraây-li-a, Niu Di-laân, Pa-kit-xtan, Phi-líp-pin, Thaùi Lan. Trong Hieäp öôùc cuûa khoái naøy, Ñoâng Döông ñöôïc xem laø "Khu vöïc baûo hoä" cuûa khoái(!).
47 48
10 löõ ñoaøn chuû löïc (coù 7 sö ñoaøn vaø 4 löõ ñoaøn Myõ), 4.000 chieác maùy bay, 2.500 xe taêng, xe boïc theùp, 2.500 khaåu phaùo, 500 taøu thuyeàn chieán ñaáu cuøng haøng chuïc vaïn taán bom ñaïn, chaát ñoäc hoùa hoïc. Neáu tính caû soá quaân Myõ treân Haïm ñoäi 7, ôû caùc caên cöù quaân söï Myõ taïi Thaùi Lan, Nhaät Baûn, Phi-líp-pin, Gu-am tham gia chieán tranh Vieät Nam, thì toång coäng soá quaân tham chieán trong cuoäc phaûn coâng laàn naøy vöôït xa soá quaân tham gia cuoäc phaûn coâng laàn thöù nhaát; gaàn 1 trieäu 20 vaïn teân Myõ, nguïy, chö haàu1. Ngoaøi ra, Myõ, nguïy coøn tung vaøo cuoäc phaûn coâng haøng vaïn teà ñieäp aùc oân, haøng traêm ñoäi "caùn boä bình ñònh".
Ñeå chi phí cho moät löïc löôïng tham chieán lôùn nhö vaäy, Gioân-xôn ñaõ buoäc phaûi taêng ngaân saùch quaân söï taøi khoùa 1966-1967 leân tôùi möùc cao. Ngaân saùch ñoù döï toaùn luùc ñaàu 48 tæ ñoâ la, sau taêng leân 68 tæ ñoâ la, trong ñoù 40%, töùc xaáp xæ 28 tæ ñoâ la laø daønh cho cuoäc chieán tranh Vieät Nam.
Ruùt kinh nghieäm töø cuoäc phaûn coâng laàn tröôùc, laàn naøy, maëc duø löïc löôïng quaân söï ñaõ taêng theâm nhöng Boä chæ huy quaân söï Myõ (M.A.C.V) ñaõ chuû tröông chæ taäp trung quaân ñaùnh treân moät höôùng (mieàn Ñoâng Nam Boä) nhaèm "tìm dieät" chuû löïc Quaân giaûi phoùng vaø cô quan ñaàu naõo cuûa Caùch maïng mieàn Nam. Beân caïnh goïng kìm "tìm dieät", Boä chæ huy quaân söï Myõ nhaán maïnh hôn trong vieäc taêng cöôøng chöông trình "bình ñònh" so vôùi ñôït moät, xem ñoù laø goïng kìm quan troïng thöù hai trong muøa phaûn coâng chieán löôïc naøy. Toaøn boä
1. Trong khi ñoù, ñòch öôùc ñoaùn löïc löôïng vuõ trang ta ôû mieàn Nam coù 7 sö ñoaøn, 33 trung ñoaøn, 147 tieåu ñoaøn, toång coäng 280.000 quaân. Daãn theo: Cuoäc chieán tranh xaâm löôïc thöïc daân môùi cuûa ñeá quoác Myõ ôû Vieät nam, Sñd, tr.134.
chuû löïc quaân ñoäi Saøi Goøn ñöôïc söû duïng vaøo nhieäm vuï "bình ñònh" nhaèm kieåm soaùt khu vöïc ñoàng baèng quan troïng, nôùi roäng vaønh ñai an ninh quanh caùc ñoâ thò lôùn, töø ñoù tieán tôùi coâ laäp vaø tieâu dieät cô sôû caùch maïng ôû noâng thoân ñoàng baèng vaø vuøng ven ñoâ thò. Treân caùc höôùng ñoàng baèng soâng Cöûu Long, Taây Nguyeân, Trò - Thieân, ñòch chuû tröông kieàm cheá hoaït ñoäng cuûa ta, chuù troïng phoøng thuû khu vöïc Ñöôøng 9 - Quaûng Trò. Hoã trôï cho cuoäc phaûn coâng chieán löôïc laàn thöù hai naøy, Myõ ñaåy maïnh cuoäc chieán tranh phaù hoaïi mieàn Baéc, gaáp ruùt trieån khai caùc hoaït ñoäng ngoaïi giao thaêm doø thaùi ñoä cuûa Haø Noäi vaø ñeå ñoái phoù vôùi dö luaän trong nöôùc cuõng nhö treân theá giôùi.
Vôùi noã löïc quaân söï lôùn vaø baèng nhöõng thuû ñoaïn quaân söï, chính trò, ngoaïi giao keát hôïp treân ñaây, giôùi caàm quyeàn Oa-sinh-tôn hy voïng cuoäc phaûn coâng chieán löôïc laàn naøy seõ giaønh thaéng lôïi, laøm chuyeån bieán cuïc dieän chieán tröôøng vaøo giöõa hoaëc cuoái naêm 1967 coù lôïi cho Myõ ñeå böôùc vaøo naêm 1968 - naêm baàu cöû toång thoáng Myõ.
Thöïc hieän yù ñoà ñoù, veà maët quaân söï, töø thaùng 10 naêm 1966 ñeán thaùng 6 naêm 1967, theo soá lieäu cuûa ñòch1, Myõ, nguïy, chö haàu ñaõ môû 2.732 cuoäc haønh quaân "tìm dieät" vaø caøn queùt töø caáp tieåu ñoaøn ñeán caáp quaân ñoaøn, trong ñoù coù 426 cuoäc haønh quaân cuûa quaân Myõ vaø chö haàu; chuû yeáu laøm nhieäm vuï "tìm dieät" chuû löïc vaø cô quan chæ ñaïo caùch maïng mieàn Nam. Nhaèm muïc tieâu ñoù, toaøn boä noã löïc quaân söï cuûa löïc löôïng chieán ñaáu Myõ hieän coù treân chieán tröôøng mieàn Nam chuû yeáu doàn vaøo vieäc ñaùnh phaù caùc caên cöù cuûa ta ôû phía Baéc
1. Daãn theo: Cuoäc chieán tranh xaâm löôïc thöïc daân môùi cuûa ñeá quoác Myõ ôû Vieät Nam, Sñd, tr.147.
49 50
vaø Ñoâng Saøi Goøn. Treân höôùng naøy, Boä chæ huy quaân söï Myõ taäp trung 7 sö ñoaøn, 5 löõ ñoaøn quaân Myõ, nguïy, chö haàu, trong ñoù coù nhöõng ñôn vò thieän chieán cuûa quaân ñoäi Myõ nhö sö ñoaøn boä binh soá 1, sö ñoaøn boä soá 25; löõ ñoaøn duø 173, 199... Trong voøng 6 thaùng (töø thaùng 10 naêm 1966 ñeán thaùng 4 naêm 1967), treân höôùng naøy, ñòch lieân tieáp môû 3 cuoäc haønh quaân quy moâ lôùn noái tieáp nhau, ñaùnh vaøo cuïm caên cöù cuûa ta ôû phía Baéc Saøi Goøn.
Ngaøy 14 thaùng 9 naêm 1966, ñòch môû cuoäc haønh quaân AÙt-tôn-bo-rô (Atteleboro) vôùi 30.000 quaân Myõ, nguïy nhaèm ñaùnh ñoøn baát ngôø vaøo khu caên cöù Döông Minh Chaâu, tieâu dieät chuû löïc, phaù caên cöù, kho taøng cuûa ta1.
Phaùn ñoaùn ñöôïc yù ñoà cuûa ñòch, Trung öông Cuïc, Boä chæ huy Mieàn quyeát ñònh söû duïng Sö ñoaøn 9, caùc ñôn vò phaùo coái, ñaëc coâng, boä ñoäi ñòa phöông, daân quaân du kích Daàu Tieáng, Taây Ninh vaø töï veä cô quan chuû ñoäng môû chieán dòch Taây Ninh nhaèm ñaùnh baïi cuoäc haønh quaân quy moâ lôùn cuûa ñòch. Löïc löôïng ta ñöôïc boá trí saün treân nhöõng khu vöïc döï kieán ñòch seõ tieán coâng, hình thaønh theá traän lieân hoaøn hoã trôï cho nhau giöõa phía tröôùc, phía sau, giöõa caùc thöù quaân: chuû löïc, ñòa phöông, daân quaân du kích vaø töï veä cô quan... Döïa treân theá traän ñoù, löïc löôïng vuøng caên cöù lieân tuïc chaën ñaùnh vaø tieán coâng vaøo ñoäi hình haønh quaân cuûa caùc ñôn vò Myõ, beû gaãy nhieàu muõi tieán quaân vaø gaây cho chuùng nhieàu thieät haïi veà sinh löïc, phöông tieän chieán tranh. Sau 72 ngaøy ñeâm ñoái phoù vôùi löïc löôïng vuøng caên cöù trong moät theá traän
1. Löïc löôïng quaân Myõ tham gia cuoäc haønh quaân goàm löõ ñoaøn boä binh nheï 196, 5 löõ ñoaøn boä binh thuoäc caùc sö ñoaøn 1, 4, 25, löõ ñoaøn duø 173 vaø trung ñoaøn thieát giaùp 11.
baát lôïi cho Myõ, ngaøy 24 thaùng 11, Oeùt-mo-len phaûi chaám döùt cuoäc haønh quaân, ruùt toaøn boä löïc löôïng coøn laïi ra khoûi khu vöïc caên cöù Döông Minh Chaâu trong khi caùc muïc tieâu ñeà ra cho cuoäc haønh quaân khoâng thöïc hieän ñöôïc.
Sau cuoäc haønh quaân AÙt-tôn-bo-rô, Boä chæ huy quaân vieãn chinh Myõ doàn söùc cuûng coá löïc löôïng, oån ñònh tinh thaàn só quan vaø binh lính Myõ, môû tieáp cuoäc haønh quaân Xi-ña-phoân (Cedarfall) - cuoäc haønh quaân lôùn caáp quaân ñoaøn thöù hai ñaùnh vaøo Beán Suùc - Cuû Chi - Beán Caùt - khu vöïc baøn ñaïp cuûa ta uy hieáp Saøi Goøn töø phía Baéc. Ñòch söû duïng vaøo cuoäc haønh quaân naøy caùc sö ñoaøn boä binh soá 1, soá 25, löõ ñoaøn duø 173 vaø trung ñoaøn thieát giaùp soá 11 Myõ, cuøng moät soá chieán ñoaøn nguïy vaø haøng traêm xe taêng, troïng phaùo, haøng ngaøn löôït chieác maùy bay neùm bom, maùy bay tröïc thaêng vuõ trang. Vôùi quy moâ nhö theá, Boä chæ huy quaân söï Myõ tin chaéc seõ "tìm dieät" ñöôïc caùc ñôn vò chuû löïc cuûa ta, phaù caên cöù du kích, chia caét vuøng giaûi phoùng hai tænh Gia Ñònh, Thuû Daàu Moät, môû roäng khu vöïc vaønh ñai phoøng thuû phía Baéc Saøi Goøn.
Theá nhöng, döïa vaøo heä thoáng coâng söï, ñòa ñaïo ñöôïc caáu truùc vöõng chaéc, quaân vaø daân Cuû Chi, Beán Caùt, Traûng Baøng ñaõ baùm truï kieân cöôøng, lieân tuïc toå chöùc caùc traän taäp kích vaøo ñoäi hình truù ñoùng ban ñeâm cuûa quaân Myõ, nguïy. Nhaân luùc ñòch ñang lo ñoái phoù vôùi löïc löôïng vuõ trang taïi choã cuûa ta thì chuû löïc Quaân giaûi phoùng mieàn Nam phoái hôïp vôùi löïc löôïng vuõ trang taïi choã cuûa Quaân khu Saøi Goøn - Gia Ñònh môû caùc cuoäc phuïc kích, taäp kích vaøo beân söôøn, sau löng caùc ñôn vò quaân Myõ, gaây cho chuùng nhieàu thieät haïi veà sinh maïng vaø phöông tieän chieán tranh.
51 52
Sau gaàn moät thaùng ñaùnh phaù, chòu toån thaát haøng nghìn lính chieán ñaáu nhöng khoâng tieâu dieät ñöôïc löïc löôïng vuõ trang aån saâu döôùi heä thoáng coâng söï, ñòa ñaïo cuûa ta, ngaøy 26 thaùng 1 naêm 1967, ñòch buoäc phaûi chaám döùt cuoäc haønh quaân, doàn 15.000 daân veà thò xaõ Bình Döông. Trong khi ñoù, Thaønh uûy, sôû chæ huy Boä tö leänh Saøi Goøn - Gia Ñònh cuøng Trung ñoaøn 16 chuû löïc Mieàn vaãn tieáp tuïc truï baùm ôû vuøng "ñaát theùp" Cuû Chi ngay saùt Saøi Goøn - Gia Ñònh. Ñoù laø moät thaát baïi nöõa cuûa ñòch trong cuoäc phaûn coâng chieán löôïc laàn thöù hai naøy. Nhöng khoâng phaûi vì theá maø Boä chæ huy quaân söï Myõ ñaõ chòu töø boû muïc tieâu duøng löïc löôïng quaân söï maïnh ñaùnh vaøo caên cöù cuûa ta nhaèm tieâu dieät cô quan ñaàu naõo vaø chuû löïc cuûa Quaân giaûi phoùng mieàn Nam hoøng thay ñoåi cuïc dieän chieán tröôøng, taïo ra böôùc ngoaët chieán tranh coù lôïi cho Myõ trong naêm 1967. Nhaèm muïc tieâu naøy, Boä chæ huy quaân söï Myõ huy ñoäng 45.000 quaân, 1.200 xe taêng, xe boïc theùp, hôn 250 khaåu troïng phaùo, 17 phi ñoaøn maùy bay môû cuoäc haønh quaân Gian-xôn - Xi-ti (Junction City) - moät cuoäc haønh quaân lôùn nhaát trong toaøn boä cuoäc chieán tranh xaâm löôïc cuûa Myõ ôû mieàn Nam - ñaùnh vaøo caên cöù Döông Minh Chaâu.
Caên cöù Döông Minh Chaâu, trong baûn ñoà quaân söï Myõ, ñöôïc goïi laø chieán khu C. Ñaây laø khu vöïc giöõa vuøng röøng nuùi roäng lôùn, thöa daân thuoäc tænh Taây Ninh. Hình thaønh trong thôøi kyø khaùng chieán choáng Phaùp, tieáp tuïc ñöôïc cuûng coá trong khaùng chieán choáng Myõ, caên cöù naøy laø nôi taäp trung caùn boä, nhaân vieân caùc cô quan, nhaø tröôøng, xöôûng maùy, beänh vieän, kho taøng, ñaøi phaùt thanh... thuoäc Trung öông Cuïc, Maët traän Daân toäc Giaûi phoùng mieàn Nam Vieät Nam, Boä chæ huy Mieàn. Heä thoáng cô quan, kho taøng, beänh vieän, tröôøng hoïc... ñöôïc boá trí doïc theo trieàn suoái caïn, aån döôùi taùn röøng,
trong caùc coâng söï nöûa chìm nöûa noåi, noái lieàn vôùi nhau baèng maïng giao thoâng haøo lieân hoaøn, chaèng chòt. Ngay töø giöõa naêm 1966, treân cô sôû phaùn ñoaùn yù ñoà cuûa Boä chæ huy quaân söï Myõ trong cuoäc phaûn coâng chieán löôïc laàn thöù hai, Boä chæ huy Mieàn ñaõ trieån khai keá hoaïch cuûng coá vaø toå chöùc phoøng thuû caên cöù theo phöông chaâm truï baùm ñaùnh ñòch taïi choã. Tieáp ñoù, sau cuoäc haønh quaân Xi-ña-phoân, Trung öông Cuïc, Boä chæ huy Mieàn khaån tröông toå chöùc löïc löôïng nhaân vieân caùc cô quan quaân - daân - chính - Ñaûng thaønh nhöõng ñôn vò du kích töï veä, boä ñoäi ñòa phöông. Löïc löôïng naøy coù nhieäm vuï truï baùm ñòa baøn, ñaùnh ñòch taïi choã, taïo ñieàu kieän cho chuû löïc thöïc hieän caùc ñoøn ñaùnh tieâu dieät quaân Myõ. Vuøng caên cöù ñöôïc chia thaønh 13 "huyeän", moãi "huyeän" chia thaønh töøng "aáp", töøng "xa õ" chieán ñaáu coù heä thoáng coâng söï, traän ñòa, haàm haøo vöõng chaéc vaø lieân hoaøn hoã trôï cho nhau.
Döïa treân theá traän chieán tranh nhaân daân ñöôïc taïo ra ôû ñòa baøn haàu nhö khoâng coù daân, löïc löôïng taïi choã ñaõ truï baùm traän ñòa vaät loän vôùi ñòch, tieán coâng roäng khaép baèng nhieàu hình thöùc. Nhôø ñoù, caùc ñôn vò chuû löïc Mieàn "dó daät ñaõi lao", ñoùn ñaùnh vaøo choã sô hôû cuûa ñòch, gaây cho chuùng nhieàu thieät haïi veà sinh löïc vaø phöông tieän chieán tranh. Tröôùc tình hình ñoù, ngaøy 15 thaùng 5 naêm 1967; Oeùt-mo-len buoäc phaûi tuyeân boá chaám döùt cuoäc haønh quaân lôùn nhaát naøy.
Theá laø sau hôn 50 ngaøy ñeâm doàn söùc ñaùnh vaøo vuøng caên cöù roäng chöøng 1.500km2, chòu toån thaát 14.000 quaân, gaàn 1.000 xe quaân söï caùc loaïi, 160 maùy bay nhöng boä chæ huy quaân söï Myõ laïi moät laàn nöõa khoâng ñaït ñöôïc muïc tieâu mong muoán! Thaát baïi coù yù nghóa chieán löôïc naøy ñaõ laøm tieâu tan nieàm hy voïng vaøo caùc cuoäc haønh quaân "tìm vaø dieät" ôû caáp quaân ñoaøn cuûa Myõ - caùc cuoäc haønh quaân maø Nhaø Traéng
53 54
hy voïng coù theå trôû thaønh giaûi phaùp ñeå giaûi quyeát vöôùng maéc veà chieán tranh dieän ñòa, qua ñoù maø giaønh thaéng lôïi veà quaân söï ôû Vieät Nam. ÔÛ caùc chieán tröôøng khaùc nhö ñoàng baèng soâng Cöûu Long, Khu 5, Taây Nguyeân vaø Trò - Thieân, nhöõng coá gaéng quaân söï cuûa Myõ khoâng heà coù moät chuùt thaéng lôïi naøo ñaùng keå. Ñoù laø taát caû nhöõng lyù do vì sao Boä chæ huy quaân söï Myõ taïi Saøi Goøn buoäc phaûi tuyeân boá chaám döùt cuoäc phaûn coâng chieán löôïc laàn thöù hai - muøa khoâ 1966-1967, lui quaân veà chieám ñoùng treân caùc ñòa baøn chieán löôïc, taäp trung ôû hai cöïc Saøi Goøn - Gia Ñònh vaø Trò - Thieân.
Caàn phaûi noùi theâm ôû ñaây raèng: Trong hai cuoäc phaûn coâng cuûa Myõ maø chuùng toâi trình baøy treân ñaây, maëc duø Myõ ñeàu thaát baïi, maëc duø caû hai cuoäc phaûn coâng naøy phía Myõ ñeàu chuû tröông thöïc hieän hai goïng kìm "tìm dieät" vaø "bình ñònh"; nhöng, yù nghóa vaø möùc ñoä cuûa hai goïng kìm naøy ôû moãi cuoäc phaûn coâng coù khaùc nhau - vaø chính ñieàu khaùc bieät naøy, ngaãm cho kyõ, ñaõ theå hieän söï chuû quan, sai laàm veà chieán löôïc cuûa Boä chæ huy quaân söï Myõ.
Neáu nhö ôû cuoäc phaûn coâng laàn thöù nhaát, Myõ ñaët muõi "tìm dieät" laø chuû yeáu, coøn "bình ñònh" chæ laø muõi thöù yeáu - maø ôû ñoù, quaân nguïy ñöôïc phaân coâng ñaûm nhieäm vôùi tö caùch laø keû thuoäc haï giöõ nhaø - thì, sang ñeán cuoäc phaûn coâng laàn thöù hai, do quan ñieåm quaân söï maùy moùc cuûa Myõ laáy vieäc "ñeám xaùc Vieät coäng vaø quaân Baéc Vieät Nam" laøm thöôùc ño thaéng lôïi(!) Myõ tin chaéc raèng ñaõ "tìm dieät" ñöôïc moät boä phaän quan troïng chuû löïc Quaân giaûi phoùng, laøm maát choã ñöùng chaân cuûa hoï ôû ñoàng baèng, neân ñaõ chuû quan naâng goïng kìm "bình ñònh" leân thaønh moät goïng kìm ngang taàm, song song vôùi goïng kìm "tìm dieät".
Theo keá hoaïch, Myõ vaø Saøi Goøn döï ñònh naêm 1967 seõ noã löïc "bình ñònh" 3.500 aáp treân toaøn mieàn, taäp trung vaøo caùc vuøng "öu tieân quoác gia"1. Muïc tieâu chuû yeáu cuûa chöông trình "bình ñònh" laø nhaèm trieät phaù phaàn lôùn cô sôû caùch maïng trong noâng thoân mieàn Nam ñeå taùch löïc löôïng vuõ trang khoûi söï ñuøm boïc, che chôû cuûa nhaân daân. Ñoù laø bieän phaùp maø R.Coâ-mô (Robet Komer) - ñaëc phaùi vieân "bình ñònh" cuûa Gioân-xôn, quan nieäm nhö "nhaùt dao ñaâm vaøo tim Vieät Coäng". Ñeå ñaït muïc tieâu treân, ngoaøi vieäc ñaøo taïo gaáp ruùt "caùn boä bình ñònh"2 tung xuoáng noâng thoân, Myõ vaø chính quyeàn Saøi Goøn coøn söû duïng haàu heát toaøn boä quaân ñoäi Saøi Goøn keát hôïp vôùi löïc löôïng baûo an, daân veä, caûnh saùt... môû haøng ngaøn cuoäc haønh quaân caøn queùt, lieân tuïc ñaùnh phaù, chaø
1. Ñoù laø caùc ñòa phöông xung quanh Saøi Goøn - Gia Ñònh, caùc tænh Long Khaùnh, Phöôùc Tuy, Bình Döông, Long An, Taây Ninh, Bình Long, Vónh Long, Phong Dinh, Chöông Thieän, Ba Xuyeân, Kieán Phong, Trò -Thieân, Bình Ñònh, Tuy Hoøa, Laâm Ñoàng, Plaây Cu, Coâng Tum.
2. Chöông trình huaán luyeän "Caùn boä bình ñònh" (hoaëc coøn goïi laø "caùn boä phaùt trieån caùch maïng") do Cuïc tình baùo trung öông Myõ (CIA) ñaûm nhieäm veà kinh phí vaø huaán luyeän. Chöông trình naøy ñaõ ñaøo taïo, huaán luyeän ñöôïc gaàn 20.000 teân trong naêm 1966, 40.000 teân trong naêm 1967 vaø 60.000 teân trong naêm 1968. Sau khi ra tröôøng, toaøn boä soá naøy ñöôïc chia thaønh caùc ñoaøn, moãi ñoaøn 59 teân; ñöôïc tung veà caùc vuøng noâng thoân laøm caùc coâng vieäc nhö phoøng thuû, trò an (30 teân), giaùo duïc, y teá, vaên hoùa... (29 teân). Tuy nhieân, chöông trình naøy vaáp phaûi moät loaït khoù khaên. Moät trong nhöõng khoù khaên ñoù laø vieäc tuyeån moä nhöõng ngöôøi xuaát thaân noâng daân ñaõ khoâng ñaït ñöôïc con soá nhö yù muoán cuûa nhöõng ngöôøi phuï traùch chöông trình. Theo Mai-côn Maùc-li-a, taùc giaû cuoán Vieät Nam - cuoäc chieán tranh möôøi nghìn ngaøy thì, sôû dó coù tình traïng naøy laø bôûi "Vieät coäng ñaõ thu huùt hoï - nhöõng thanh nieân noâng thoân, vaøo toå chöùc", chæ coøn "moät luõ thanh nieân thaønh thò khoaùc aùo baø ba ñen göûi ñeán baûo veä xoùm aáp ñeå choáng Vieät coäng" (Taïp chí Lòch söû quaân söï, soá 9.1988).
55 56
ñi xaùt laïi nhieàu vuøng noâng thoân. Khoâng quaân vaø caùc traän ñòa phaùo cuûa Myõ ñaõ doäi xuoáng vuøng giaûi phoùng, vuøng tranh chaáp moät khoái löôïng bom ñaïn khoång loà vaø chaát ñoäc khai quang ñeå taøn saùt daân thöôøng, huûy hoaïi muøa maøng, nhaø cöûa. Chuùng coøn duøng nhöõng bieän phaùp baïo löïc nhaèm cöôõng baùch ngöôøi noâng daân phaûi boû laïi nhaø cöûa, ruoäng vöôøn, vaøo soáng trong caùc "aáp ñôøi môùi", "aáp taân sinh" maø thöïc chaát cuõng laø bieán töôùng cuûa moâ hình "aáp chieán löôïc" thôøi Ngoâ Ñình Dieäm. Beân caïnh caùc bieän phaùp quaân söï, töø naêm 1967, Myõ, nguïy coøn trieån khai caùc chöông trình kinh teá, chính trò, vaên hoùa... ñeå hoã trôï vaø thuùc ñaåy coâng cuoäc "bình ñònh" tieán trieån...1.
Nhöõng bieän phaùp treân ñaây cuûa Myõ, nguïy ñaõ laøm cho cuoäc ñaáu tranh choáng phaù "bình ñònh" cuûa quaân vaø daân mieàn Nam gaëp nhieàu khoù khaên. Trong cuoäc ñaáu tranh ñaày
1. Thaùng 3 naêm 1967, Gioân-xôn trieäu taäp hoäi nghò Gu-am, nhaèm soaùt xeùt toaøn boä chöông trình "bình ñònh" ñöôïc trieån khai trong naêm 1966 vaø baøn bieän phaùp thöïc hieän trong naêm 1967. Taïi cuoäc hoïp naøy, Gioân-xôn chính thöùc thoâng baùo quyeát ñònh cöû R.Coâ-mô sang laøm phoù ñaïi söù ôû mieàn Nam Vieät Nam, ñaëc traùch coâng taùc "bình ñònh" cho Oeùt-mo-len, Tö leänh Boä chæ huy quaân söï Myõ taïi mieàn Nam (M.A.C.V). "Coâ-mô coù trong tay 1,7 tæ ñoâ la vieän trôï kinh teá coù theå söû duïng ñöôïc... OÂng ta ñaõ coù haøng ngaøn taán luùa gioáng thaàn noâng ñuû loaïi, haøng ngaøn taán ñoã töông, phaân boùn, haøng ngaøn thuøng daàu aên, haøng taán thuoác chöõa beänh, vôùi nhöõng baõi ñaát khoång loà chaát ñaày xi maêng vaø toân, nhieàu kho ñoà soä chöùa ñuû loaïi töø baøn chaûi raêng ñeán maùy khoan, maùy khaâu, maùy haøn kieåu môùi nhaát... Taát caû ñaõ saün saøng ñeå loâi keùo 18 trieäu quaû tim vaø khoái oùc cuûa nhaân daân mieàn Nam".
(Theo Mai-côn Maùc-li-a: Cuoäc chieán tranh ôû noâng thoân - Taïp chí Lòch söû quaân söï soá 9.1988).
gian khoå vaø phöùc taïp ñoù, ñaõ coù moät boä phaän noâng daân, thaäm chí caû moät boä phaän caùn boä, ñaûng vieân khoâng chòu noåi thieáu thoán, hy sinh... ñaõ boû vaøo vuøng ñòch, ra ñaàu thuù, ñaàu haøng1. Nhöng nhìn chung, quaân vaø daân ta ôû caùc vuøng noâng thoân ñaõ kieân trì phöông chaâm "3 baùm" (baùm ñaát, baùm daân, baùm ñaùnh ñòch), ñaåy maïnh "3 muõi giaùp coâng" (tieán coâng ñòch veà quaân söï, chính trò, binh vaän), chaën ñaùnh quyeát lieät caùc cuoäc haønh quaân caøn queùt, haønh quaân "bình ñònh" cuûa Myõ, nguïy; tröøng trò boïn teà ñieäp naèm vuøng, boïn tay sai aùc oân vaø caùc ñoaøn "caùn boä xaây döïng noâng thoân"; phaù roái vaø voâ hieäu hoùa chính quyeàn cô sôû cuûa ñòch ôû nhieàu nôi; giöõ vöõng vaø môû roäng vuøng laøm chuû, vuøng giaûi phoùng; xaây döïng thaønh heä thoáng laøng xaõ chieán ñaáu lieân hoaøn, thaønh caùc "loõm chính trò", khu du kích, thaønh "Vaønh ñai dieät Myõ" ñeå bao vaây, aùp saùt caùc khu caên cöù quaân söï Myõ, caùc vuøng ven ñoâ thò,
1. Theo hoài kyù cuûa Gioân-xôn, "soá Vieät coäng veà chieâu hoài naêm 1965 laø
16.000, naêm 1966 laø 22.000, naêm 1967 laø 27.000. Ñaàu naêm 1967 baét ñöôïc taøi lieäu maät cuûa Vieät coäng noùi hoï maát khoaûng 1 trieäu daân chæ trong nöûa cuoái naêm 1966". Theo Giôùi thieäu hoài kyù cuûa Gioân-xôn cuûa Boä ngoaïi giao Vieät Nam Daân chuû Coäng hoøa.
Ga-bri-en Coân-coâ trong Giaûi phaãu moät cuoäc chieán tranh cho bieát: bom ñaïn vaø ñau khoå ñaõ buoäc ngöôøi noâng daân mieàn Nam phaûi doàn vaøo ñoâ thò ñeå laùnh naïn vaø tìm keá sinh nhai, "ñöa soá di cö leân ñeán 3 trieäu ngöôøi vaøo cuoái naêm 1967". Neáu con soá treân ñaây laø ñuùng thì "Söï vieäc naøy quaû laø moät moùn nôï chính trò cuûa vaán ñeà bình ñònh".
Nhöng coøn hôn theá, con soá ñoù ñaõ voâ hình chung noùi leân raèng: vieäc chi phí cho vaán ñeà daân tò naïn ñaõ ngoán heát phaàn lôùn kinh phí cuûa Myõ vaø chính phuû Saøi Goøn döï chi cho chöông trình "bình ñònh"! Quaû thaät laø moät maâu thuaãn - hôn nöõa laø ñieàu baát ngôø ngoaøi döï toaùn "khoân ngoan" cuûa Myõ. Lôïi baát caäp haïi!
57 58
uy hieáp nhieàu tuyeán giao thoâng huyeát maïch. Do nhöõng coá gaéng treân ñaây, chæ trong muøa khoâ 1966-1967, quaân vaø daân mieàn Nam ñaõ giaønh theâm 390 xaõ, aáp; naâng soá xaõ, aáp ñöôïc giaûi phoùng leân 700 xaõ vaø 6.750 aáp. Trong khi ñoù, chính quyeàn Saøi Goøn chæ coøn kieåm soaùt (ôû caùc möùc ñoä khaùc nhau) 5.400 aáp trong toång soá 16.293 aáp treân toaøn mieàn. Theo ñaùnh giaù cuûa phía chính quyeàn Saøi Goøn, chöông trình "bình ñònh" naêm 1967 chæ ñaït 13% so vôùi keá hoaïch ban ñaàu1. Theá nhöng, theo söï ñaùnh giaù Mai-côn Maùc-li-a, con soá 13% treân ñaây vaãn laø con soá phoùng ñaïi quaù möùc. Bôûi vì, ngay taïi nhöõng vuøng maø chính quyeàn Saøi Goøn thoâng baùo ñaõ hoaøn toaøn kieåm soaùt thì "tình hình an ninh vaãn bò ñe doïa. Bôûi leõ, laøm sao phaân bieät ñöôïc Vieät coäng vôùi ngöôøi Vieät Nam khaùc ñi treân ñöôøng laøng, laøm sao baûo ñaûm haït gioáng ñaäu töông vaø maùy khaâu caáp phaùt ñeán tay daân"2. Vaû chaêng, ngay taïi vuøng do Myõ, nguïy kieåm soaùt hay taïi nhöõng vuøng tranh chaáp, bom ñaïn vaø loái soáng Myõ ñang haøng ngaøy, haøng giôø
1. Trong baùo caùo göûi leân Gioân-xôn ñaàu naêm 1967 sau chuyeán ñi mieàn Nam Vieät Nam trôû veà, Maéc-na-ma-ra nhaän ñònh: "Coâng taùc bình ñònh coù leõ ñaõ thuït luøi. So vôùi 2 hoaëc 4 naêm tröôùc ñaây, caùc löïc löôïng ñòa phöông thoaùt ly cuûa ñòch vaø caùc löïc löôïng du kích nöûa thoaùt ly ñaõ lôùn maïnh hôn. Caùc traän ñaùnh, khuûng boá vaø phaù hoaïi ñaõ taêng caû veà cöôøng ñoä laãn quy moâ. Nhieàu ñöôøng xe löûa bò ñoùng vaø ñöôøng boä bò caét ñöùt. Thoùc luùa maø ngöôøi ta chôø ñôïi ñem baùn ôû ngoaøi chôï ñaõ khoâng ñöôïc nhieàu. Haï taàng cô sôû chính trò cuûa Vieät coäng lan ra haàu heát ñaát nöôùc, tieáp tuïc taïo cho keû ñòch lôïi theá tình baùo to lôùn. Khoâng ôû ñaâu coù an ninh hoaøn toaøn, ngay caû sau phoøng tuyeán cuûa lính thuûy ñaùnh boä Myõ vaø Saøi Goøn. Taïi noâng thoân, haàu nhö ñòch kieåm soaùt hoaøn toaøn veà ban ñeâm". (Theo Taøi lieäu maät Boä quoác phoøng Myõ, T2, Tlñd, tr.201).
2. Mai-côn Maùc-li-a: Cuoäc chieán tranh ôû noâng thoân - Taïp chí Lòch söû quaân söï, 9.1988.
phaù vôõ cuoäc soáng vaø loái soáng voán ñaõ bình oån töø nhieàu naêm cuûa moïi gia ñình Vieät Nam, gaây ra bao ñau thöông, tang toùc, chia lìa cho moïi ngöôøi daân thì cho duø Myõ coù coá gaéng bao nhieâu hoaëc duøng thuû ñoaïn vaø bieän phaùp naøo ñi nöõa, thì töø trong baûn chaát vaø treân nhöõng haønh ñoäng thöïc teá, Myõ ñaõ khoâng theå taïo ñöôïc khoâng khí yeân "bình" ñeå maø oån "ñònh" loøng daân ôû moät phöông trôøi xa laï! Nhieàu taùc giaû Myõ luùc baáy giôø vaø ngay caû sau naøy cuõng ñaõ töøng thöøa nhaän thöïc teá ñoù trong coá gaéng "bình ñònh" cuûa Myõ1.
Trong nhöõng ñieàu kieän ñoù, phong traøo ñaáu tranh chính trò taïi nhöõng vuøng do Myõ, nguïy kieåm soaùt ngaøy caøng phaùt trieån. Naêm 1967, tuy khoâng buøng noå thaønh cao traøo nhöng phong traøo ñaõ ñi daàn vaøo chieàu saâu, gaén chaët vôùi muïc tieâu chung cuûa caû daân toäc laø choáng Myõ vaø taäp ñoaøn tay sai Thieäu - Kyø. Muøa khoâ 1966-1967, hôn moät trieäu ñoàng baøo caùc tænh ñoàng baèng soâng Cöûu Long bieåu tình choáng ñòch caøn queùt, baén phaùo, raûi chaát ñoäc phaù hoaïi ruoäng vöôøn, trieät phaù muøa maøng, baét lính, doàn daân, hoã trôï cho phong traøo chieán tranh du kích phaùt trieån. Trong caùc thaønh phoá lôùn Saøi Goøn, Hueá, Ñaø Naüng, nhöõng thaùng ñaàu vaø caùc thaùng 7, 8, 9 - 1967, hoïc sinh, sinh vieân, taêng ni, phaät töû, coâng chöùc, nhaø buoân vaø caùc taàng lôùp xaõ hoäi khaùc ñaõ toå chöùc moät soá cuoäc bieåu tình, hoäi thaûo vôùi noäi dung ñoøi Myõ phaûi ruùt quaân veà
1. "Coâng vieäc bình ñònh lao ñao y nhö moät ngöôøi baø con hoï haøng
ngheøo vaäy" (...). Treân thöïc teá, "Myõ khoâng theå phaù ñöôïc quaân Vieät coäng khôûi nghóa,... khoâng theå naøo ñoái phoù ñöôïc toát vôùi caû moät ñaát nöôùc thuø ñòch vôùi mình". Theo Cincinatus: Töï hoaïi - söï tan raõ vaø suy suïp cuûa quaân ñoäi Myõ trong kyû nguyeân Vieät Nam. Trung taâm thoâng tin - khoa hoïc quaân söï Boä Toång tham möu dòch.
59 60
nöôùc, ñoøi phaûi giöõ truyeàn thoáng vaên hoùa daân toäc, choáng laïi söï du nhaäp loái soáng Myõ; ñoøi Thieäu - Kyø phaûi töø chöùc, ñoøi chaám döùt chieán tranh, vaõn hoài hoøa bình. Trong caùc cuoäc ñaáu tranh ñoù, hôn moät traêm nhaø sö ñaõ tuyeân boá seõ töï thieâu treân ñöôøng phoá ñeå phaûn ñoái Myõ, nguïy... Nhöõng cuoäc ñaáu tranh chính trò cuûa nhaân daân mieàn Nam noùi treân ñaõ goùp phaàn laøm cho tình hình chính trò, xaõ hoäi cuûa cheá ñoä Saøi Goøn theâm roái ren, haäu phöông chieán tranh cuûa Myõ, nguïy caøng theâm maát oån ñònh. Ngay caû haøng trieäu noâng daân mieàn Nam chaïy vaøo caùc ñoâ thò ñeå traùnh söï taøn phaù cuûa bom ñaïn, chaát ñoäc hoùa hoïc cuûa Myõ thì cuõng khoâng phaûi laø hoï "ruùt lui khoûi chính trò" maø thöïc chaát, nhö nhaän thöùc cuûa caùc chuyeân gia Myõ, ñaáy chính laø bieåu hieän söï "laõnh ñaïm coù phaàn thaân Vieät coäng" cuûa soá ngöôøi ñoâng ñaûo naøy!1.
Goïng kìm "bình ñònh" cuûa Myõ, nguïy coøn thaát baïi ôû choã: khi ñöa quaân chieán ñaáu vaøo Nam Vieät Nam, Myõ hy voïng coù theå giuùp cho chính quyeàn vaø quaân ñoäi Saøi Goøn ñuû söùc töï ñöùng vöõng ñeå thöïc hieän muïc tieâu chính trò cuûa chieán löôïc "chieán tranh cuïc boä", cuõng ñaõ khoâng thöïc hieän ñöôïc - Ngöôïc laïi, quaân ñoäi vaø chính quyeàn ñoù ngaøy caøng phuï thuoäc naëng neà vaøo söï coù maët cuûa quaân ñoäi Myõ, cô sôû xaõ hoäi cuûa chính quyeàn Saøi Goøn ôû caû thaønh thò vaø noâng thoân ngaøy caøng bò thu heïp daàn. Ñuùng nhö baûn Toång keát chieán tranh Vieät Nam cuûa Boä quoác phoøng Myõ sau naøy ghi nhaän: "Nhöõng ngöôøi laõnh ñaïo Chính phuû Nam Vieät Nam (tröø Dieäm) ñaõ khoâng theå traùnh khoûi nhaõn hieäu laø "tay sai" tröôùc heát laø cuûa Phaùp vaø sau ñoù laø cuûa Myõ. Do ñoù, hoï bò quaàn chuùng coi laø xa laï.
1. Theo G. Coân-coâ: Giaûi phaãu moät cuoäc chieán tranh, Sñd, T1, tr.248.
Söï caàm quyeàn cuûa hoï chæ laø nhôø söï uûng hoä cuûa Myõ"1. Tình traïng ñoù khieán nhieàu quan chöùc cao caáp trong chính phuû Myõ ngay töø naêm 1967, cuõng ñaõ trôû neân ngao ngaùn: "Söï thaät khoâng ñaùng phaán khôûi chuùt naøo... Vì, cuõng nhö nhöõng naêm 1961, 1963, 1965 ñeán naêm 1967, Myõ ñaõ khoâng tìm ra ñöôïc moät "coâng thöùc" hoaëc "chaát xuùc taùc" naøo ñeå reøn luyeän hoï"2.
Treân thöïc teá, chieán löôïc "chieán tranh cuïc boä" cuûa Myõ khoâng chæ döøng laïi ôû hai goïng kìm "tìm dieät" vaø "bình ñònh" ôû mieàn Nam maø thoâi, maø hai goïng kìm ñoù, muoán thaéng lôïi, caàn phaûi ngaên chaën baèng ñöôïc söï chi vieän cuûa mieàn Baéc. Vì theá, caøng thaát baïi ôû mieàn Nam, Myõ caøng leo thang ñaùnh phaù mieàn Baéc döõ doäi hôn. Ñaây laø moät ñieàu töôûng nhö loâgíc nhöng laïi chöùa ñaày maâu thuaãn trong chieán löôïc Myõ. Bôûi vì, khi maø Myõ hao toån söùc ngöôøi, söùc cuûa vaøo vieäc ñaùnh phaù mieàn Baéc hoøng uy hieáp yù chí cuûa mieàn Baéc trong vieäc chi vieän cho mieàn Nam thì cuõng chính laø luùc Myõ ñaõ rôi vaøo moät canh baïc voâ voïng: Leo thang ñaõ khoù - maø leo thang ñeán ñaâu thì Myõ chöa theå löôøng tröôùc ñöôïc bôûi vì ñaây khoâng chæ ôû choã tieàm löïc quaân söï Myõ laø coù haïn maø coøn laø ôû choã ñuïng tôùi mieàn Baéc - moät quoác gia coù chuû quyeàn - laø Myõ phaûi tính toaùn tôùi phaûn öùng cuûa Lieân Xoâ, Trung Quoác vaø toaøn phe xaõ hoäi chuû nghóa luùc aáy. Nhöng khoâng leo thang thì voâ hình trung Myõ ñaõ töï thöøa nhaän thaát baïi cuûa chieán löôïc "chieán tranh cuïc boä". Cho neân, söï "leo thang" cuûa Myõ, suy cho kyõ, laïi laø söï thöû thaùch yù chí xaâm löôïc cuûa chính Myõ, laø con baøi choùt laø Myõ phaûi "chôi" trong "canh baïc Vieät Nam".
1. Toùm taét Toång keát chieán tranh Vieät Nam cuûa Boä quoác phoøng Myõ, Tlñd, tr.13.
2. Taøi lieäu maät Boä quoác phoøng Myõ, T2, Tlñd, tr.180.
61 62
Chính vì leõ ñoù maø böôùc vaøo naêm 1967, khoâng quaân Myõ taäp trung oanh taïc döõ doäi saùu heä thoáng muïc tieâu treân mieàn Baéc laø: ñieän löïc, coâng nghieäp, giao thoâng, kho döï tröõ nhieân lieäu, saân bay vaø caùc traän ñòa phoøng khoâng, caùc cô sôû quaân söï. Thaùng 2 naêm 1967, Gioân-xôn chuaån y ñeà nghò cuûa Hoäi ñoàng tham möu tröôûng lieân quaân Myõ, cho pheùp môû roäng phaïm vi ñaùnh phaù trong khu vöïc Haø Noäi, Haûi Phoøng, tieán haønh raûi mìn treân caùc luoàng soâng, cöûa bieån, duøng haûi quaân khoáng cheá gaét gao khu vöïc ven bieån töø vó tuyeán 17 ñeán vó tuyeán 20. Maùy bay neùm bom B.52 vaø phaùo binh töø bôø Nam soâng Beán Haûi ñaõ ñaùnh phaù döõ doäi khu vöïc Hoà Xaù, Vónh Linh. Theo tính toaùn cuûa moät soá taùc giaû Myõ, ñeán cuoái naêm 1967, Myõ ñaõ neùm xuoáng mieàn Baéc Vieät Nam 1.630.000 taán bom1; nhieàu hôn khoái löôïng bom ñaïn Myõ neùm xuoáng chaâu AÂu trong cuoäc chieán tranh theá giôùi thöù hai, gaáp hai laàn soá bom neùm xuoáng Trieàu Tieân, gaáp ba laàn soá bom neùm xuoáng chieán tröôøng Thaùi Bình Döông trong cuoäc chieán tranh theá giôùi laàn thöù hai. "Caùi thaùc bom doäi xuoáng Vieät Nam ñaït tôùi möùc cöù moãi daëm vuoâng höùng chòu tôùi 12 taán ôû caû mieàn Baéc vaø mieàn Nam, vaø khoaûng 100 pao (50kg) chaát noå chia cho moãi ñaàu ngöôøi daân Vieät; keå caû ñaøn baø vaø treû con, maø raát nhieàu ngöôøi trong soá hoï khoâng naëng tôùi troïng löôïng ñoù; keå caû maùu, thòt vaø xöông"2. Bom ñaïn Myõ ñaõ gaây cho mieàn Baéc nhöõng toån thaát naëng neà. Cô quan phaân tích cuûa Cuïc tình baùo trung öông Myõ öôùc tính, chieán dòch "Saám reàn" cuûa khoâng quaân Myõ ñaõ saùt haïi 13.000 ngöôøi mieàn Baéc trong naêm 1965, 24.000 ngöôøi trong naêm 1966 vaø khoaûng 29.000 ngöôøi trong naêm 1967; phaàn lôùn laø daân thöôøng (80%)3. Soá
1, 2. Theo Ñoân O-bôùc-ñoi-phô, TEÁT, Sñd, tr.55. 3. Theo Taøi lieäu maät Boä quoác phoøng Myõ, T2, Tlñd, tr.185.
lieäu thoáng keâ cuûa Cuïc Taùc chieán Boä Toång tham möu Quaân ñoäi nhaân daân Vieät Nam cho bieát, trong 4 naêm (1964-1968), 14.000 quaân nhaân vaø 60.000 daân thöôøng mieàn Baéc ñaõ bò bom ñaïn Myõ gieát haïi1. Ngoaøi toån thaát veà sinh maïng, mieàn Baéc coøn bò thieät haïi naëng neà veà vaät chaát, cuûa caûi. Haàu heát heä thoáng giao thoâng, caàu ñöôøng, nhaø ga, kho taøng, beänh vieän vaø nhieàu cô sôû kinh teá, nhieàu coâng trình coâng coäng... ñeàu bò truùng bom Myõ. 25 trong soá 30 thò xaõ treân toaøn mieàn Baéc bò taøn phaù.
Döôùi bom ñaïn ñaùnh phaù ngaøy ñeâm voâ cuøng aùc lieät cuûa maùy bay, taøu chieán Myõ, mieàn Baéc vaãn khoâng nao nuùng yù chí, quyeát taâm, vöøa kieân cöôøng ñaùnh traû khoâng quaân, haûi quaân ñòch, vöøa duy trì saûn xuaát vaø taêng söùc chi vieän cho chieán tröôøng. Löïc löôïng phoøng khoâng ba thöù quaân mieàn Baéc, baèng caùch ñaùnh möu trí, saùng taïo, keát hôïp chaët cheõ giöõa taùc chieán baûo veä khu vöïc troïng ñieåm vaø taùc chieán cô ñoäng, vöøa thöïc haønh chieán thuaät "choát" baûo veä tröïc tieáp töøng muïc tieâu, vöøa "cô ñoäng phuïc kích", hieäp ñoàng chaët cheõ giöõa teân löûa vôùi cao xaï, giöõa hoûa löïc phoøng khoâng maët ñaát vôùi khoâng quaân chieán ñaáu, giöõa phoøng khoâng chuû löïc vôùi löïc löôïng phoøng khoâng cuûa caùc ñòa phöông... ñaõ giaùng traû maïnh meõ caùc böôùc leo thang cuûa khoâng quaân Myõ, baén rôi, baén chaùy 1.067 maùy bay trong naêm 1967. Vuøng bôø bieån, löïc löôïng phaùo binh 3 thöù quaân cuõng laäp thaønh tích baén truùng, baén chaùy 69 taøu chieán ñòch ngoaøi khôi. Treân maët traän giao thoâng vaän taûi, maëc duø ñòch ñaùnh phaù, phong toûa, ngaên chaën gaét gao baèng nhieàu thuû ñoaïn, khieán cho vaän taûi ñöôøng saét, ñöôøng bieån bò suùt giaûm nhöng buø laïi, löïc löôïng vaän taûi
1. Taäp thoáng keâ soá lieäu veà Cuoäc khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc (1954-1975) cuûa Vieän Lòch söû quaân söï Vieät Nam.
63 64
ñöôøng boä, ñöôøng soâng khoâng ngöøng phaùt trieån veà soá löôïng, caûi tieán veà phöông thöùc, naâng möùc vaän chuyeån haøng hoùa trong naêm 1967 leân gaáp 6 laàn so vôùi naêm 1965, ñaùp öùng ñoøi hoûi ngaøy caøng cao cuûa nhieäm vuï vaän taûi chi vieän chieán tröôøng.
Treân maët traän saûn xuaát, khaéc phuïc söï ñaùnh phaù aùc lieät cuûa maùy bay, taøu chieán Myõ, ra söùc taän duïng nhöõng ñieàu kieän hieän coù, nhaân daân mieàn Baéc kieân cöôøng baùm ruoäng ñoàng, nhaø maùy, coâng sôû, tröôøng hoïc, duy trì saûn xuaát, oån ñònh ñôøi soáng, phaùt trieån söï nghieäp vaên hoùa, giaùo duïc, y teá, laøm cho mieàn Baéc thöïc söï laø moät haäu phöông vöõng beàn, oån ñònh ngay caû trong khoùi löûa chieán tranh. Hai naêm 1966, 1967, haäu phöông ñoù ñaõ ñöa vaøo chieán tröôøng 149.037 quaân, ñaõ ñoäng vieân hôn 360.000 thanh nieân nam, nöõ vaøo quaân ñoäi, thanh nieân xung phong, ñaùp öùng ñoøi hoûi ngaøy caøng taêng cuûa cuoäc chieán tranh treân caû hai mieàn ñaát nöôùc1.
Nhö vaäy, ñeán naêm 1967, cuoäc chieán tranh phaù hoaïi mieàn Baéc cuûa khoâng quaân, haûi quaân Myõ ñaõ khoâng dieãn ra xuoâi xeû theo tính toaùn ban ñaàu tröôùc "canh baïc Vieät Nam" cuûa giôùi laõnh ñaïo Myõ. Ngöôïc laïi, cuoäc chieán tranh ñoù - cuõng nhö cuoäc chieán tranh treân boä ôû mieàn Nam - ñaõ gaây ra cho chính Myõ nhieàu vaán ñeà nan giaûi; ñaët Myõ ñöùng tröôùc tình theá beá taéc maø haäu quaû cuûa noù laø ñaõ buoäc Myõ phaûi chòu nhöõng phí toån naëng neà veà tieàn baïc vaø sinh maïng ngöôøi Myõ.
Veà kinh teá: Trong nhöõng naêm chieán tranh ñaëc bieät, Myõ chæ trích moät khoaûn tieàn khoâng lôùn laém, (naêm cao nhaát cuõng chæ gaàn 1.500 trieäu ñoâ la trong khi ngaân saùch quoác
1. Soá lieäu daãn theo Lòch söû khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc, Sñd,
T1, tr.276.
phoøng haøng naêm cuûa Myõ leân tôùi saùu hoaëc baûy chuïc tæ ñoâ la) ñeå chi phí cho huaán luyeän, trang bò, nuoâi döôõng quaân ñoäi Saøi Goøn vaø ñoäi nguõ coá vaán Myõ ôû mieàn Nam Vieät Nam. Theá nhöng nhöõng naêm chieán tranh cuïc boä, chi phí cho chieán tranh Vieät Nam taêng voït, töø 4,7 tæ ñoâ la (taøi khoùa 1965-1966) taêng leân 24 tæ ñoâ la (taøi khoùa 1966-1967) vaø hôn 30 tæ ñoâ la (taøi khoùa 1967-1968). Chi phí chieán tranh thì ngaøy caøng cao voït nhöng chính quyeàn Myõ khoâng theå tính ñeán vieäc buø ñaép ngaân saùch baèng bieän phaùp taêng thueá trong khi ñang muoán böng bít löøa doái dö luaän vaø Quoác hoäi Myõ veà cuoäc dính líu ngaøy caøng bò sa laày saâu ôû Vieät Nam1. Chæ nhìn vaøo nhöõng con soá chi trong caùc taøi khoùa treân ñaây, chuùng ta cuõng deã daøng hình dung cuoäc chieán tranh maø Myõ tieán haønh ôû Vieät Nam ñaõ "ngoaïm vaøo" ngaân saùch cuûa chính phuû lieân bang ñeán möùc ñoä naøo. Moät thoáng keâ ñaùng tin caäy töø phía Myõ cho hay: neáu trong nhöõng naêm töø 1964 trôû veà tröôùc, ngaân saùch Chính phuû lieân bang ñaït soá dö trung bình laø 3,6 tæ ñoâ la haøng naêm, thì ñeán naêm 1966 ngaân saùch boãng thieáu huït 6,2 tæ ñoâ la vaø naêm 1967 thieáu huït 10,7 tæ ñoâ la. Sang naêm 1967, ngaân saùch cuûa Chính phuû Hoa Kyø thaâm thuûng tôùi 25,3 tæ ñoâ la!2. Heä quaû taát yeáu cuûa tình traïng thieáu huït ngaân saùch naøy laø naïn laïm phaùt taêng nhanh, trôû thaønh "gaùnh naëng" tai aùc nhaát trong taát caû gaùnh naëng cuûa nöôùc Myõ thôøi kyø naøy3; khieán cho neàn kinh teá Myõ, vaøo naêm 1968, baét
1. Taøi lieäu maät Boä quoác phoøng Myõ, T2, Tlñd, tr.107. 2 . Daãn theo R. Steâ-ven: Hy voïng haõo huyeàn, thöïc teá phuõ phaøng -
nhöõng haäu quaû kinh teá cuûa chieán tranh Vieät Nam. Vieän TTKHXH-UBKHXH Vieät Nam dòch, H, 1978.
3. Phaùt bieåu cuûa Toång thoáng Myõ Gioân-xôn taïi cuoäc hoïp baùo ôû Oa-sinh-tôn thaùng 11 naêm 1966, daãn theo Vaên Taäp: Chieán tranh Vieät Nam vaø kinh teá Myõ. Nxb Khoa hoïc xaõ hoäi, H, 1973.
65 66
ñaàu suy thoaùi1. Trong naêm naøy, giaù caû caùc maët haøng taêng voït 4%, saûn xuaát coù bieåu hieän ngöøng treä, ñôøi soáng nhaân daân Myõ gaëp khoù khaên, 3,8 trieäu lao ñoäng Myõ thaát nghieäp hoaøn toaøn. "Cuoäc chieán tranh choáng ngheøo ñoùi" maø Gioân-xôn höùa vôùi cöû tri Myõ ñaõ trôû thaønh "cuoäc chieán tranh gaây ngheøo ñoùi". Vaø, nhöõng muïc tieâu cuûa chöông trình "Xaõ hoäi vó ñaïi" maø Gioân-xôn höùa heïn trong cuoäc tranh cöû vaøo Nhaø Traéng naêm 1964 ñaõ bò "baén guïc treân chieán tröôøng Vieät Nam"2.
Veà xaõ hoäi: Suy thoaùi kinh teá, moät loaït caùc vaán ñeà xaõ hoäi trong nöôùc (naïn phaân bieät chuûng toäc, naïn thaát nghieäp, naïn ngheøo ñoùi, beänh taät, thaát hoïc trong moät boä phaän nhaân daân lao ñoäng Myõ...) bò phoù maëc cho ngaãu nhieân ñònh ñoaït do vieäc chính phuû lieân bang ngaøy caøng doàn taâm trí vaø tieàn cuûa vaøo cuoäc chieán tranh Vieät Nam vaø cuoái cuøng, soá lính Myõ bò cheát treân chieán tröôøng Vieät Nam ngaøy caøng nhieàu ñaõ laøm cho baàu khoâng khí xaõ hoäi Myõ trôû neân u aùm, naëng neà, khieán cho moät boä phaän coâng chuùng Myõ töø choã uûng hoä ñaõ chuyeån sang phaûn ñoái chính saùch chieán tranh Vieät Nam cuûa chính quyeàn Gioân-xôn. Sau naøy, khi xem xeùt kyõ dö luaän coâng chuùng Myõ thì Boä quoác phoøng Myõ nhaän thaáy "söï uûng hoä chieán tranh Vieät Nam giaûm daàn, ñaëc bieät sau khi xuaát hieän
1. R.Steâ-ven trong cuoán saùch: Hy voïng haõo huyeàn, thöïc teá phuõ phaøng - nhöõng haäu quaû cuûa chieán tranh Vieät Nam ñoái vôùi neàn kinh teá Myõ cho raèng: "Söï laõng phí voâ traùch nhieäm maø chính quyeàn Gioân-xôn boøn ruùt töø neàn kinh teá Myõ ñeå chi duøng cho muïc ñích chieán tranh, ñaõ môû ñaàu cho moät thôøi kyø laïm phaùt nghieâm troïng, ñaõ nhaán chìm neàn kinh teá Myõ". Sñd, tr.9.
2. Phaùt bieåu cuûa laõnh tuï ngöôøi Myõ da ñen Maùc-tin Lu-thô-king, ngaøy 25 thaùng 2 naêm 1967. Daãn theo A.Am-tô: Lôøi phaùn quyeát veà Vieät Nam. Nxb Quaân ñoäi nhaân daân, H, 1985, tr.196.
söï trì treä trong neàn kinh teá Myõ cuoái naêm 1965, ñaàu naêm 1966"1. Vaøo luùc ñoù, ôû nhieàu thaønh phoá lôùn cuûa Myõ, phong traøo phaûn ñoái chieán tranh, phaûn ñoái chính quyeàn ngaøy caøng trôû neân phoå bieán, ñaëc bieät laø hoïc sinh, sinh vieân, ngöôøi Myõ da ñen maø cuoäc soáng thöôøng ngaøy ñaõ bò chieán tranh Vieät Nam laøm cho giaùn ñoaïn, khoán ñoán. Töø choã ban ñaàu chæ laø cuoäc bieåu tình tuaàn haønh, hoäi thaûo, ñoát theû quaân dòch, boû ra nöôùc ngoaøi..., böôùc sang naêm 1967, phong traøo phaûn ñoái chieán tranh ñaõ bieán thaønh caùc cuoäc baïo ñoäng quyeát lieät ôû nhieàu thaønh phoá Myõ nhö Niu Gieác-xaây, Ñi-troa, Mi-si-gaân... Trong khi ñoù, caùc phöông tieän truyeàn thoâng Myõ - boä loïc giuùp coâng chuùng Myõ nhaän thaáy vaø hieåu roõ cuoäc chieán tranh ñaãm maùu ôû beân kia ñaïi döông - ñaõ vaø ñang chuyeån ñoäng theo höôùng thay ñoåi laäp tröôøng ñoái vôùi chieán tranh. Neáu nhö, vaøo nhöõng ngaøy ñaàu Myõ leo thang chieán tranh, baùo chí Myõ ñaõ uûng hoä ñöôøng loái cuûa chính quyeàn thì giôø ñaây, nhieàu tôø baùo coù theá löïc vaø caùc haõng truyeàn hình khoång loà ôû Myõ ñaõ chuyeån sang nghi ngôø, bi quan vaø ñaët laïi vaán ñeà veà cuoäc chieán tranh maø Myõ ñang tieán haønh ôû Vieät Nam. Ngay nhö tôø Thôøi baùo Niu-ooùc (The New York times) - moät tôø baùo lôùn ôû Myõ töøng kieân trì uûng hoä moät caùch maïnh meõ vaø ñaày söùc thuyeát phuïc cho coá gaéng chieán tranh cuûa Myõ ôû Vieät Nam thì giôø ñaây cuõng thay ñoåi laäp tröôøng. Söï "trôû côø" cuûa tôø baùo lôùn naøy ôû trong loøng nöôùc Myõ ñaõ laø moät ñoøn naëng giaùng vaøo chính phuû"2 vaø laø baèng chöùng ñau loøng veà söï raïn nöùt, khuûng hoaûng loøng tin cuûa nhaân daân vaø chính giôùi Myõ. Theá
1. Toùm taét Toång keát chieán tranh Vieät Nam cuûa Boä quoác phoøng Myõ.
Tlñd, tr.40.
2. Ñoân O-bôùc-ñoi-phô: TEÁT, Sñd, tr.47.
67 68
nhöng, taát caû söï phaûn ñoái chieán tranh dieãn ra treân ñöôøng phoá, trong caùc khu ñaïi hoïc vaø treân maët baùo cuõng nhö trong caùc chöông trình phaùt soùng cuûa caùc haõng truyeàn hình Myõ... khoâng coøn laø laøn soùng dö luaän ñôn thuaàn nöõa - maø ñeán ñaây, "laøn soùng" naøy ñaõ ñuû söùc laøm thay ñoåi laäp tröôøng cuûa nhieàu nghò só Quoác hoäi Myõ - nôi maø caùc "OÂng Nghò" ñoâng ñaûo ñaïi dieän cho caùc khoái cöû tri cuûa töøng bang trong "Hôïp chuûng quoác Hoa Kyø" ñeàu ñaõ caûm thaáy chieán tranh Vieät Nam ñaõ "goõ cöûa töøng gia ñình" cuûa chính hoï. Vì theá, ngaøy caøng nhieàu nghò só phaûn ñoái chính saùch chieán tranh cuõng nhö caùch thöùc tieán haønh chieán tranh cuûa cô quan haønh phaùp Myõ. Hoï ñoøi hoûi phaûi giaûm bôùt cam keát, haï thaáp caùc muïc tieâu cuûa Myõ ôû Vieät Nam, tìm moät giaûi phaùp nhaèm sôùm ñöa nöôùc Myõ thoaùt khoûi cuoäc chieán tranh maø tröôùc ñoù, trong Nghò quyeát "Vònh Baéc Boä", chính caùc "OÂng Nghò" naøy ñaõ long troïng tuyeân boá: taùn thaønh vaø uûng hoä quyeát taâm cuûa Toång thoáng, vôùi tö caùch laø Toång tö leänh, ñeå coù nhöõng bieän phaùp caàn thieát nhaèm ñaåy luøi baát kyø cuoäc taán coâng vuõ trang naøo choáng laïi caùc löïc löôïng cuûa Myõ1 õ. Xu höôùng thay ñoåi ñoù trong laäp tröôøng Quoác hoäi Myõ ñaõ vaø ñang trôû thaønh aùp löïc chính trò ngaøy caøng taêng ñoái vôùi chính quyeàn Myõ vaø ñoái vôùi caù nhaân Toång thoáng Myõ Gioân-xôn.
Ñöùng tröôùc thaùi ñoä cuûa dö luaän vaø söùc eùp töø phía Quoác hoäi, noäi boä Chính phuû Myõ caøng theâm phaân hoùa. Moät cuoäc thaêm doø dö luaän cho thaáy, söï tín nhieäm cuûa nhaân daân Myõ vôùi chính phuû Gioân-xôn töø cuoái naêm 1966 trôû ñi ñaõ sa suùt nghieâm troïng. Ngöôøi ta thaáy ñaây laø moät chính phuû ñang
1. Nghò quyeát "Vònh Baéc Boä" cuûa Quoác hoäi Myõ. Daãn theo A.Am-tô: Lôøi phaùn quyeát veà Vieät Nam, Sñd, tr.95.
phaûi töï vaät loän vôùi mình vì moät soá nhaø vaïch keá hoaïch ôû caáp cao ñaõ thay ñoåi quan ñieåm tröôùc söùc eùp cuûa moät cuoäc chieán tranh keùo daøi. Ñaïi loaïi, söï thay ñoåi quan ñieåm ôû ñaây coù theå chia thaønh ba loaïi khaùc nhau: Moät laø phe Maéc-na-ma-ra maø ngöôøi ta vaãn quen goïi laø "Nhoùm Boà caâu bò vôõ moäng" ñang muoán tìm caùch giôùi haïn ñeå sau ñoù laøm giaûm bôùt quy moâ cuûa cuoäc chieán tranh; hai laø phe quaân söï - "Nhoùm Dieàu haâu" - ñöùng ñaàu laø caùc tham möu tröôûng lieân quaân Myõ vaø Tö leänh Boä chæ huy quaân söï Myõ taïi mieàn Nam - töôùng Oeùt-mo-len ñöôïc xem nhö phaùi hieáu chieán nhaát luùc aáy, luoân gaây söùc eùp thuùc giuïc chính phuû phaûi môû roäng chieán tranh; ba laø phaùi "Trung dung", tieâu bieåu laø Toång thoáng Myõ Gioân-xôn cuøng moät soá quan chöùc daân söï caáp cao trong chính phuû vaø Boä ngoaïi giao Myõ. Sôû dó goïi hoï laø phaùi "Trung dung" vì hoï ñang ñöùng ôû theá cheânh veânh treân bôø vöïc phaân ranh giôùi giöõa nhoùm "Boà caâu" vaø nhoùm "Dieàu haâu", coát "dó hoøa vi quyù" hoøng chôø ñôïi moät cuoäc baàu cöû cho thuaän cheøo maùt maùi. Vaøo thaùng 3 naêm 1967, khi cuoäc phaûn coâng chieán löôïc muøa khoâ 1966-1967 treân chieán tröôøng Vieät Nam ñang ñöùng tröôùc nguy cô bò ñaùnh baïi hoaøn toaøn, Oeùt-mo-len - Tö leänh chieán tröôøng Myõ taïi mieàn Nam - ñöôïc Hoäi ñoàng tham möu tröôûng lieân quaân Myõ haäu thuaãn maïnh meõ, ñaõ ñeà nghò Oa-sinh-tôn taêng theâm löïc löôïng chieán ñaáu vaøo mieàn Nam. Thaùng 4 naêm 1967, oâng ñöôïc goïi veà Oa-sinh-tôn ñeå töôøng trình caùc "luaän chöùng" maø oâng ta yeâu caàu. Trong cuoäc gaëp Toång thoáng Gioân-xôn taïi Nhaø Traéng, vieân tö leänh chieán tröôøng naøy ñaõ ñeà nghò xin taêng quaân Myõ vaøo mieàn Nam Vieät Nam theo hai möùc. Möùc moät, goàm 100.000 quaân laø löïc löôïng toái thieåu maø theo oâng, ñeå kieàm cheá aùp löïc ñang gia taêng cuûa quaân ñoäi Baéc Vieät Nam ôû khu vöïc khu phi quaân söï gaây neân
69 70
vaø ñeå duy trì "theá chuû ñoäng chieán thuaät" cuûa Myõ treân chieán tröôøng. Möùc hai, goàm 201.250 quaân ñeå ñöa toång soá quaân Myõ chieán ñaáu ôû mieàn Nam Vieät Nam leân tôùi 671.616 ngöôøi vaøo giöõa naêm 1968, nhaèm tieâu dieät hoaëc laøm teâ lieät quaân chuû löïc cuûa ñòch nhanh hôn vaø töôùc boû nhöõng khu "ñaát thaùnh" an toaøn ñaõ ñöôïc Vieät coäng thieát laäp töø laâu ôû Nam Vieät Nam. Khi Gioân-xôn lo laéng hoûi thôøi haïn döï ñònh keát thuùc cuoäc chieán tranh seõ laø bao laâu neáu nhö vò toång thoáng naøy chaáp nhaän möùc moät hoaëc möùc hai, Oeùt-mo-len thöa raèng: neáu taêng quaân ôû möùc toái ña chieán tranh coù khaû naêng coøn tieáp dieãn trong 2 naêm; taêng ôû möùc toái thieåu - seõ laø 3 naêm. Coøn neáu yeâu caàu taêng quaân khoâng ñöôïc chaáp thuaän thì - theo bieân baûn cuoäc hoïp maø taøi lieäu maät Boä quoác phoøng Myõ daãn, Oeùt-mo-len cho raèng: OÂng "seõ khoâng bieát xoay xôû ra sao khi phaûi choáng laïi soá quaân taêng vieän maø quaân ñòch coù theå cung caáp ñöôïc"1. Trong khi ñoù, Hoäi ñoàng tham möu tröôûng lieân quaân Myõ laïi yeâu caàu môû roäng chieán tranh maët ñaát sang Laøo, Campuchia vaø phaàn ñaát phía Nam cuûa Baéc Vieät Nam; leo thang ñaùnh phaù toaøn boä heä thoáng muïc tieâu - keå caû ñeâ ñieàu cuûa mieàn Baéc Vieät Nam; phong toûa chaët caûng bieån Haûi Phoøng; taêng thueá vaø goïi quaân truø bò Myõ ñeå buø ñaép vaøo soá quaân thieáu huït ôû caùc caên cöù quaân söï Myõ treân khaép theá giôùi do phaûi doàn cho chieán tröôøng Vieät Nam. Nhöng, neáu chaáp nhaän nhöõng yeâu caàu naøy, soá phaän chính trò cuûa baûn thaân Toång thoáng Myõ Gioân-xôn seõ khoâng coøn hy voïng gì trong cuoäc baàu cöû saép tôùi. Vì theá, khi toaøn boä caùc ñeà nghò treân ñaây vöøa ñöôïc tieát loä thì söï baát ñoàng quan ñieåm moät caùch gay gaét giöõa phaùi quaân söï vaø phaùi daân söï trong chính
1. Taøi lieäu maät Boä quoác phoøng Myõ. T2, Tlñd, tr,189.
phuû Gioân-xôn noåi leân ngay laäp töùc, ñeán noãi caùc tham möu tröôûng lieân quaân Myõ tuyeân boá hoï seõ coâng khai töø chöùc neáu caùc ñeà nghò noùi treân cuûa hoï bò baùc boû.
Ngay sau cuoäc hoïp giöõa Gioân-xôn vaø Oeùt-mo-len, ngaøy 24 thaùng 4 naêm 1967, quyeàn Ngoaïi tröôûng Myõ Ni-coâ-lai Ka-zen-baùch (Nicolas Kazenbach) ñaõ ra leänh tieán haønh moät cuoäc kieåm ñieåm lieân boä - Ngoaïi giao, Quoác phoøng, Cuïc tình baùo trung öông CIA, Taøi chính... - veà hai phöông aùn löïa choïn lôùn trong ñöôøng loái chieán tranh cuûa Myõ ôû Vieät Nam:
Phöông aùn moät: Cung caáp cho Oeùt-mo-len theâm 200.000 quaân, taêng cöôøng caùc hoaït ñoäng quaân söï treân maët ñaát ra ngoaøi laõnh thoå Nam Vieät Nam, taêng cöôøng cuoäc chieán tranh treân khoâng vaø treân bieån ñoái vôùi mieàn Baéc Vieät Nam.
Phöông aùn hai: Giôùi haïn taêng quaân ôû möùc coù theå cung caáp maø khoâng ñoäng vieân quaân döï bò, xeùt vieäc ngöøng neùm bom caùc vuøng ôû phía baéc vó tuyeán 20 hoaëc "neáu muoán taïo moät cô hoäi coù giaûi phaùp thaät haáp daãn (töùc Haø Noäi chaáp thuaän ngoài vaøo baøn thöông löôïng ñeå Myõ ruùt lui khoûi Vieät Nam trong danh döï - H.K) thì ngöøng neùm bom toaøn boä Baéc Vieät Nam"1.
Trong söï löïa choïn naøy, phaùi quaân söï kieân quyeát giöõ vöõng laäp tröôøng theo phöông aùn moät, phaùi daân söï phaûn ñoái gay gaét, ñoøi thöïc hieän phöông aùn hai.
- Taïi Boä ngoaïi giao Myõ, trong bò vong luïc göûi Quyeàn Ngoaïi tröôûng N. Ka-zen-baùch ngaøy 1 thaùng 5 naêm 1967. Uy-li-am Baân-ñi (William Putnam Bundy) - Thöù tröôûng ngoaïi giao phuï traùch Ñoâng AÙ vaø Thaùi Bình Döông - choáng laïi vieäc môû roäng caùc hoaït ñoäng maët ñaát ra mieàn Baéc Vieät Nam, kòch lieät phaûn ñoái ñöa moät sö ñoaøn quaân ñoäi Saøi Goøn
1. Theo Taøi lieäu maät Boä quoác phoøng Myõ. T2, Tlñd, tr.191.
71 72
vöôït bieân giôùi sang Laøo, khoâng ñoàng yù phong toûa caûng Haûi Phoøng vì sôï Lieân Xoâ vaø Trung Quoác seõ phaûn öùng maïnh.
- ÔÛ Laàu Naêm Goùc, söï phaûn öùng laïi xuaát phaùt töø moät höôùng khaùc. Cuïc phaân tích caùc heä thoáng cuûa Boä quoác phoøng Myõ ñaõ ñöa ra moät loaït caùc vaên kieän nhaèm baùc boû laäp luaän cuûa Oeùt-mo-len khi oâng naøy cho raèng: Toån thaát cuûa Vieät coäng vaø quaân Baéc Vieät Nam seõ taêng leân töông öùng vôùi soá quaân Myõ ñöôïc ñöa theâm vaøo Nam Vieät Nam. Theo caùc vaên kieän maø Cuïc phaân tích heä thoáng Boä quoác phoøng Myõ coâng boá trong thaùng 4 vaø thaùng 5 naêm 1967 thì, khi phaân tích moät loaït caùc traän ñaùnh ôû mieàn Nam Vieät Nam, coù 46% soá traän do ñoái phöông chuû ñoäng phuïc kích quaân Myõ, 88% soá traän do ñoái phöông chuû ñoäng khôûi chieán, 63% soá muïc tieâu maø quaân Myõ gaëp phaûi laø nhöõng tay suùng cuûa ñoái phöông "aån saâu trong haàm haøo hoaëc ñòa ñaïo" khieán cho quaân Myõ khoù coù theå tieâu dieät ñöôïc. Ngoaøi ra, thoâng qua vieäc phaân tích caùc traän giao tranh, cô quan naøy coøn ñöa ra caùc tæ leä xaùc suaát nhö sau: trong 56 traän, coù 84% soá traän do ñoái phöông saün saøng vaø döøng laïi chieán ñaáu trong moät kieåu traän ñòa chieán, 78% tröôøng hôïp do ñoái phöông chuû ñoäng phuïc kích hoaëc hoaøn toaøn naém lôïi theá veà yeáu toá baát ngôø. Vì theá, theo cô quan naøy, traùi vôùi laäp luaän cuûa Oeùt-mo-len, söï taêng theâm quaân Myõ vaøo Nam Vieät Nam khoâng theå laøm taêng theâm toån thaát töông öùng cho Vieät coäng vaø quaân Baéc Vieät Nam.
Trong khi ñoù cuõng vaøo ñaàu thaùng 5 naêm 1967, Cuïc tình baùo trung öông Myõ (CIA) coâng boá 3 vaên kieän tieáp söùc theâm cho nhöõng ngöôøi choáng ñoái vieäc môû roäng chieán tranh khoâng quaân choáng mieàn Baéc Vieät Nam. Theo ñoù, "27 thaùng Myõ neùm bom ñaõ ít coù taùc duïng roõ reät ñeán chieán löôïc chung cuûa Haø Noäi trong vieäc tieán haønh chieán tranh, ít taùc ñoäng tôùi
quan ñieåm ñaày tin töôûng cuûa hoï veà thöông löôïng"1. Trong vaên kieän coâng boá ngaøy 12 thaùng 5 naêm 1967, CIA cho raèng: "Thaùi ñoä cuûa Baéc Vieät Nam sau nhöõng cuoäc neùm bom keùo daøi laø moät thaùi ñoä kieân quyeát ñi ñoâi vôùi söùc chòu ñöïng to lôùn vaãn coøn chöa boäc loä heát"2.
Ñöôïc hoã trôï bôûi keát luaän ruùt ra töø nhöõng con soá thoáng keâ ñoù cuûa caùc cô quan phaân tích treân ñaây, Maùc Noùt-tôn (Mc.Naughton) - trôï lyù Boä tröôûng quoác phoøng, nhaân vaät coù theá löïc lôùn haøng thöù ba trong Laàu Naêm Goùc - ñaõ cuøng vôùi Maéc-na-ma-ra phaûn ñoái gay gaét ñeà nghò cuûa phaùi quaân söï. Tröôùc söï phaûn ñoái naøy, dö luaän Myõ ngaøy ñoù hoùm hænh - nhöng khoâng heà ñuøa bôõn - bình luaän raèng: Maùc Noùt-tôn voán laø cha cuûa ñöùa con trai 18 tuoåi saép böôùc vaøo tröôøng ñaïi hoïc, neân oâng ñaëc bieät nhaïy caûm vôùi tình traïng baát maõn, choáng ñoái chính quyeàn, phaûn ñoái chieán tranh ñang taêng nhanh trong thanh nieân, sinh vieân vaø caùc taàng lôùp xaõ hoäi khaùc ôû Myõ. Trong moät bò vong luïc göûi Maéc-na-ma-ra, oâng vieát: "Moät caûm giaùc maø nhieàu ngöôøi caûm thaáy vaø caûm thaáy maïnh meõ laø chính quyeàn naøy maát trí, (...) laø Myõ ñang coá gaéng aùp ñaët moät soá hình aûnh cuûa mình leân nhöõng daân toäc xa xoâi maø Myõ khoâng theå hieåu cuõng nhö khoâng theå hieåu ñöôïc theá heä treû hieän nay ôû nöôùc Myõ. Vaø chuùng ta ñang ñöa söï vieäc ñeán möùc ñoä phi lyù. Lieân quan tôùi caûm giaùc naøy laø tình traïng phaân cöïc ngaøy moät taêng ñang xaûy ra treân nöôùc Myõ vôùi nhöõng maàm moáng cuûa söï chia reõ teä haïi nhaát trong nhaân daân Myõ keå töø hôn moät theá kyû nay". Vì vaäy, giôø ñaây, oâng cho raèng: "Trieát lyù cuûa cuoäc chieán tranh Vieät Nam phaûi ñöôïc ñöa ra tranh luaän cho ra leõ ñeå ai naáy khoûi theo ñuoåi nhöõng tieàn
1, 2. Theo Taøi lieäu maät Boä quoác phoøng Myõ, T2, Tlñd, tr.194.
73 74
ñeà cuûa rieâng mình vaø ñeå khoûi ñöa nöôùc Myõ ngaøy caøng chìm saâu theâm nöõa"1 vaøo Vieät Nam. Thöïc ra, ñaây khoâng chæ laø yù kieán caù nhaân cuûa Maùc Noùt-tôn - duø cho oâng laø nhaân vaät thöù ba cuûa Laàu Naêm Goùc - maø ñoù coøn laø söï truøng hôïp vôùi quan ñieåm cuûa nhaân vaät soá moät ôû Laàu Naêm Goùc laø Boä tröôûng quoác phoøng Myõ Maéc-na-ma-ra. Trong bò vong luïc ngaøy 19 thaùng 5 naêm 1967 göûi Gioân-xôn, Maéc-na-ma-ra ñaõ ñöa ra nhöõng laäp luaän choáng chieán löôïc môû roäng chieán tranh. Thaäm chí, theo nhaän ñònh cuûa Maéc-na-ma-ra, nöôùc Myõ ñaõ ñi vaøo con ñöôøng beá taéc, khoâng theå coù moät giaûi phaùp naøo haáp daãn khaû thi ñöôïc. Bôûi vì, duø cho Myõ coù tieáp tuïc chính saùch oân hoøa hieän nay, coá traùnh moät cuoäc chieán tranh môû roäng cuõng seõ khoâng theå laøm thay ñoåi ñöôïc tö töôûng cuûa Haø Noäi; ngöôïc laïi, neáu Myõ taêng möùc quaân soá vaø nhöõng haønh ñoäng choáng phaù mieàn Baéc taát yeáu seõ daãn tôùi khaû naêng laøm cho Myõ maéc keït saâu hôn ôû Ñoâng Nam AÙ vaø lao vaøo moät cuoäc chieán tranh vôùi Trung Quoác vaø Nga. Vì vaäy, Myõ buoäc phaûi löïa choïn moät trong soá "nhöõng giaûi phaùp khoâng hoaøn haûo"2. Cuï theå laø oâng ñöa ra kieán nghò: "Chính phuû Myõ caàn khuyeán khích chính quyeàn Saøi Goøn tieáp xuùc vôùi nhöõng phaàn töû khoâng Coäng saûn thuoäc Maët traän Daân toäc Giaûi phoùng mieàn Nam, saün saøng chaáp thuaän vieäc thaønh laäp moät chính phuû "coù ñuû maøu saéc" ôû mieàn Nam Vieät Nam"2.
Xem ra, yù kieán treân ñaây cuûa Boä tröôûng quoác phoøng Myõ coøn luùng tuùng hôn caû Maùc Noùt-tôn: "Xuoáng thang" thì khoâng thoûa maõn Haø Noäi; "Leo thang" thì sôï ñuïng ñaàu vôùi
1. Theo Taøi lieäu maät Boä quoác phoøng Myõ, T2, Tlñd, tr.194.
2, 3. Daãn theo Hoài kyù cuûa Lin-ñôn Gioân-xôn. Vieät Nam Thoâng taán xaõ dòch vaø phaùt haønh, H, 1972, tr.262.
Lieân Xoâ vaø Trung Quoác. Coøn nhö troâng mong ôû chính quyeàn Saøi Goøn ñeå tìm nhöõng phaàn töû khoâng Coäng saûn - thuoäc Maët traän Daân toäc Giaûi phoùng mieàn Nam Vieät Nam ñeå baáu víu vaøo thì khaùc gì ñi tìm maët traêng luùc chính ngoï!
Tröôùc nhöõng quan ñieåm traùi ngöôïc vaø luùng tuùng cuûa ñoäi nguõ coá vaán caáp cao trong chính phuû luùc ñoù, Toång thoáng Myõ ñaønh phaûi choïn con ñöôøng maø caùc taøi lieäu goïi laø tieáp tuïc "Leo thang töøng böôùc" hay laø ñöôøng loái "O eùp töø töø"1. Caùi ñöôøng loái "trung dung" cuûa Gioân-xôn laø nhö vaäy ñoù: "Leo thang" hay "o eùp" laø chöõ duøng ñeå thoûa maõn phaùi "Dieàu haâu"; coøn nhö "töøng böôùc" vaø "töø töø" laø chöõ duøng ñeå an uûi phaùi "Boà caâu" vaäy!
Theá laø, muøa thu naêm 1967, Gioân-xôn phaûi thöïc thi nhöõng haønh ñoäng cuõng thaät "trung dung" nöûa vôøi hoøng dung hoøa caû hai phaùi baèng caùch quyeát ñònh taêng theâm 55.000 quaân sang mieàn Nam Vieät Nam (thay vì 200.000 quaân nhö Oeùt-mo-len ñeà nghò), chaáp thuaän yeâu caàu cuûa Hoäi ñoàng tham möu tröôûng lieân quaân Myõ oanh taïc theâm 57 muïc tieâu ôû mieàn Baéc Vieät Nam (chöù khoâng phong toûa caûng Haûi Phoøng nhö Hoäi ñoàng tham möu tröôûng lieân quaân Myõ yeâu caàu). Tuy nhieân, vieäc ñoäng vieân löïc löôïng truø bò nhö ñeà nghò cuûa giôùi quaân söï Myõ vaãn ñöôïc Gioân-xôn xem nhö moät haøng raøo chính trò maø oâng khoâng muoán vöôït qua.
Taát caû nhöõng dieãn bieán treân ñaây ñaõ bieåu hieän chính giôùi Myõ ñang ngaäp ngöøng ñöùng tröôùc ngaõ ba ñöôøng trong vieäc tìm kieám chieán löôïc môùi cuûa Myõ taïi chieán tröôøng Vieät Nam.
1. Taøi lieäu maät Boä quoác phoøng Myõ, T2, Tlñd, tr.178.
75 76
Nhö vaäy, traûi qua hai naêm tieán haønh chieán tranh cuïc boä, maëc duø ñaõ aùp duïng nhieàu thuû ñoaïn vaø bieän phaùp veà quaân söï, chính trò, kinh teá, ngoaïi giao vaø ñaõ chòu nhieàu toån thaát to lôùn veà ngöôøi vaø cuûa nhöng phía Myõ vaãn luoân luoân ôû theá bò ñoäng veà chieán löôïc vaø chieán thuaät. Taát caû caùc maâu thuaãn cuûa vieäc Myõ ñöa quaân vaøo mieàn Nam1 khoâng nhöõng khoâng khaéc phuïc ñöôïc maø ngaøy caøng trôû neân saâu saéc hôn. Keá hoaïch chieán löôïc döï ñònh giaønh thaéng lôïi quyeát ñònh, hoaøn taát caùc muïc tieâu chieán löôïc, ruùt quaân Myõ veà nöôùc vaøo giöõa hoaëc cuøng laém cuoái naêm 1967 maø Boä chæ huy quaân söï Myõ ôû mieàn Nam vaïch ra vaø ñaõ ñöôïc Oa-sinh-tôn chaáp nhaän töø ngaøy ñaàu chieán tranh cuïc boä, ñaõ bò phaù vôõ2. Thöïc teá ñoù ñöôïc chính Oeùt-mo-len - Tö leänh Boä chæ huy quaân söï Myõ taïi mieàn Nam Vieät Nam - thöøa nhaän trong cuoäc gaëp Toång thoáng Myõ Gioân-xôn taïi thuû ñoâ Oa-sinh-tôn thaùng 4 naêm 1967. Theo Oeùt-mo-len, "tröø phi yù chí chieán ñaáu cuûa ñòch (töùc nhaân daân Vieät Nam) bò ñaäp tan hoaëc toå chöùc cô sôû cuûa Vieät coäng bò phaù vôõ, coøn khoâng, cuoäc chieán tranh coù theå coøn phaûi tieáp dieãn trong voøng naêm hoaëc saùu naêm nöõa"1. Ñeán
1. Ví nhö maâu thuaãn giöõa vieäc ñöa quaân Myõ vaøo tröïc tieáp tieán haønh
chieán tranh vôùi yeâu caàu phaûi giaáu maët, traù hình cuûa chính saùch xaâm löôïc thöïc daân kieåu môùi; giöõa ñeá quoác Myõ vôùi daân toäc Vieät Nam; giöõa quaân Myõ vôùi quaân ñoäi Saøi Goøn; giöõa phaân taùn vaø taäp trung binh löïc; giöõa chieám ñoùng vaø cô ñoäng; giöõa "bình ñònh" vaø "tìm dieät"; giöõa yeâu caàu ñaùnh nhanh, thaéng nhanh vaø buoäc phaûi ñaùnh keùo daøi...
2. Ngay töø thaùng 10 naêm 1966, Maéc-na-ma-ra ñaõ noùi vôùi Gioân-xôn: Myõ "ñaõ döï ñoaùn sai laø chieán tranh coù theå keát thuùc moät caùch thoûa ñaùng trong voøng hai naêm".
Daãn theo: Taøi lieäu maät Boä quoác phoøng Myõ, T2, Tlñd, tr.207.
1. Daãn theo: Taøil ieäu maät Boä quoác phoøng Myõ, T2, Tlñd, tr.207.
giöõa naêm 1967, chieán löôïc "chieán tranh cuïc boä" cuûa Myõ ñaõ bò chaën ñöùng laïi. Chaúng nhöõng theá, vieäc thaát baïi naøy ñaõ laøm cho quaân Myõ bò chuû löïc Quaân giaûi phoùng mieàn Nam keùo vaøo "troø chôi ñuoåi baét" vaø thöïc teá, löïc löôïng cuûa Myõ vaø ñoàng minh bò caêng moûng treân caùc chieán tröôøng, bò vaây haõm trong theá traän chieán tranh nhaân daân Vieät Nam. Ñoàng thôøi, vieäc neùm bom nöôùc Vieät Nam Daân chuû Coäng hoøa vaø ñöôøng moøn Hoà Chí Minh moät caùch aøo aït vaø lieân tuïc cuõng ñaõ töï noù noùi leân raèng: Taùc ñoäng cuûa chieán tranh khoâng quaân cuoái cuøng cuõng moûng manh nhö bieän phaùp "tìm dieät" vaø "bình ñònh" trong vieäc xaùc ñònh keát quaû cuûa cuoäc chieán tranh haïn cheá. Vieäc ñoù chaúng nhöõng khoâng giaûi quyeát ñöôïc theá tieán thoaùi löôõng nan cuûa Myõ trong chieán löôïc chieán tranh haïn cheá - moät loaïi chieán tranh maø Myõ ñaõ khoâng theå giöõ theá traù hình, giaáu maët, buoäc phaûi nhaûy ra vaø daán saâu vaøo cuoäc chieán tranh ôû Vieät Nam caùch xa Myõ nöûa voøng traùi ñaát; maø thaát baïi ñoù cuøng vôùi nhöõng toån phí naëng neà veà ñoâ la vaø sinh maïng lính Myõ coøn ñaët Myõ ñöùng tröôùc nhöõng khoù khaên raát lôùn veà chính trò, quaân söï, kinh teá, xaõ hoäi - khoâng chæ ôû mieàn Nam Vieät Nam maø caû trong loøng nöôùc Myõ. Tình hình naøy ngaøy caøng trôû neân noùng boûng trong luùc nöôùc Myõ ñang tieán daàn tôùi naêm vaän ñoäng tranh cöû toång thoáng nhieäm kyø môùi 1968 - 1972. Ñaây laø thôøi ñieåm raát nhaïy caûm trong ñôøi soáng chính trò, xaõ hoäi nöôùc Myõ. Vì theá, maëc duø muoán nghieâng veà giôùi quaân söï hieáu chieán ñeå taêng theâm haøng chuïc vaïn quaân Myõ vaøo mieàn Nam, ñaåy maïnh hôn nöõa chieán tranh phaù hoaïi mieàn Baéc... nhöng Toång thoáng Myõ Gioân-xôn vaãn buoäc phaûi thaän troïng trong vieäc tính toaùn, choïn löïa böôùc ñi cuûa Myõ ôû Vieät Nam sao cho vöøa traùnh ñöôïc söï ñaûo loän baát ngôø naøo treân chieán tröôøng, vöøa xoa dòu ñöôïc dö
77 78
luaän trong nöôùc, oån ñònh ñöôïc noäi boä ñeå coù theå böôùc vaøo naêm vaän ñoäng tranh cöû moät caùch "xuoâi cheøo, maùt maùi"; giaønh thaéng lôïi theâm moät nhieäm kyø môùi ñeå tieáp tuïc noã löïc quaân söï ôû Vieät Nam...
Veà phía ta, qua hai naêm ñöông ñaàu vôùi chieán tranh cuïc boä, quaân vaø daân ta ôû mieàn Nam vaãn giöõ vöõng vaø phaùt huy maïnh meõ theá tieán coâng, ñaùnh baïi caùc coá gaéng chieán tranh cuûa ñòch, laøm phaù saûn moät böôùc quan troïng keá hoaïch chieán löôïc cuûa chuùng, giöõ vöõng quyeàn chuû ñoäng chieán tröôøng, môû roäng vuøng giaûi phoùng vaø vuøng laøm chuû ôû khu vöïc röøng nuùi, noâng thoân ñoàng baèng vaø xung quanh caùc ñoâ thò, caùc caên cöù, caùc tuyeán giao thoâng huyeát maïch cuûa Myõ, nguïy. Löïc löôïng quaân söï vaø löïc löôïng chính trò cuûa ta ñeán naêm 1967 ñaõ phaùt trieån caû veà soá löôïng laãn chaát löôïng. Treân chieán tröôøng mieàn Nam, chæ rieâng boä ñoäi chuû löïc vaø boä ñoäi ñòa phöông ñaõ taêng töø 115.500 (naêm 1964) leân 176.600 (1966) vaø 277.000 (1967). Ngoaøi ra, khaép moïi ñòa phöông mieàn Nam, löïc löôïng daân quaân du kích cuõng coù böôùc phaùt trieån. Taát caû caùc ñôn vò boä ñoäi chuû löïc, boä ñoäi ñòa phöông vaø daân quaân du kích ñöôïc boá trí töông ñoái hôïp lyù treân caùc ñòa baøn chieán löôïc vaø ñaõ vaän duïng caùc phöông thöùc taùc chieán moät caùch linh hoaït, tieâu dieät ñöôïc nhieàu sinh löïc ñòch, nhaát laø ñaõ ñaùnh vaøo moät soá thaønh thò, vaøo haøng loaït caên cöù, saân bay, kho taøng vaø ñöôøng giao thoâng chieán löôïc Myõ, nguïy. Trong khi ñoù, löïc löôïng chính trò vaø caùc hình thöùc ñaáu tranh chính trò trong nhöõng vuøng bò Myõ - nguïy kieåm soaùt, nhaát laø ôû caùc ñoâ thò cuõng ñöôïc chuù troïng phaùt trieån.
Treân mieàn Baéc, maëc duø chieán tranh phaù hoaïi cuûa khoâng quaân, haûi quaân Myõ ngaøy caøng môû roäng caû veà quy moâ, cöôøng
ñoä vaø gaây ra cho ta nhöõng toån thaát naëng neà veà ngöôøi vaø cuûa, nhöng trong khoùi löûa chieán tranh, mieàn Baéc vaãn laø moät haäu phöông oån ñònh vaø beàn vöõng. Tính oån ñònh vaø beàn vöõng ñoù cuûa haäu phöông chieán tranh laø moät trong nhöõng nhaân toá voâ cuøng quan troïng ñeå mieàn Baéc cuøng moät luùc vöøa saûn xuaát, vöøa chieán ñaáu ñaùnh baïi caùc böôùc leo thang cuûa khoâng quaân, haûi quaân Myõ, vöøa ñaùp öùng maïnh meõ vaø lieân tuïc moïi yeâu caàu ngaøy caøng taêng cuûa chieán tröôøng.
Treân theá giôùi, söï nghieäp khaùng chieán choáng Myõ cuûa nhaân daân ta ngaøy caøng ñöôïc dö luaän theá giôùi vaø chính phuû nhieàu nöôùc ñoàng tình uûng hoä, giuùp ñôõ.
Taát caû caùc nhaân toá khaùch quan treân ñaây ñaõ ñöôïc Boä Chính trò Trung öông Ñaûng vaø Quaân uûy Trung öông theo doõi chaët cheõ, kòp thôøi ñaùnh giaù ñeå ñi tôùi nhaän ñònh: moät THÔØI CÔ MÔÙI ñang xuaát hieän cho pheùp ta coù theå vaø caàn phaûi tìm phöông caùch khai thaùc trieät ñeå nhaèm taïo theá xoay chuyeån cuïc dieän chieán tranh. Vaán ñeà ñaët ra ôû ñaây laø: tuy Myõ bò sa laày vaø raát luùng tuùng trong yù ñoà chieán löôïc bôûi thaáy söùc maïnh quaân söï cuûa Myõ khoâng theå giaønh thaéng lôïi treân chieán tröôøng Vieät Nam, song Myõ vaãn chöa saün saøng xuoáng thang chieán tranh, vaãn muoán duøng söùc maïnh quaân söï ñeå eùp ñoái phöông ngoài vaøo baøn ñaøm phaùn theo ñieàu kieän cuûa Myõ. Trong khi ñoù, maëc duø ñaõ giaønh ñöôïc thaéng lôïi, laøm thaát baïi caùc muïc tieâu chieán löôïc cuûa Myõ qua hai muøa phaûn coâng nhöng phía Vieät Nam cuõng chöa ñuû löïc ñeå mong ñaùnh baät ñöôïc 50 vaïn quaân chieán ñaáu Myõ vaø chö haàu ra khoûi mieàn Nam. Muoán chôùp thôøi cô coù lôïi ñeå taïo neân böôùc ngoaët quyeát ñònh cuûa cuoäc chieán tranh - trong ñieàu kieän so saùnh löïc löôïng quaân söï treân chieán tröôøng vaãn nghieâng veà phía ñòch, caàn phaûi giaûi quyeát moät loaït vaán ñeà thuoäc veà ngheä thuaät
79 80
chæ ñaïo chieán löôïc, nhaèm taùc ñoäng nhanh, maïnh vaø kòp thôøi tôùi yù chí xaâm löôïc cuûa Myõ, buoäc Myõ phaûi chòu thua veà quaân söï, phaûi xuoáng thang chieán tranh...
Ñaây laø luùc maø chuùng ta coù theå thöïc hieän yù ñoà ñeà ra töø thaùng 1 naêm 1967 laø "caàn phaûi tích cöïc, khaån tröông, kieân quyeát vaø linh hoaït, coá gaéng ñeán cao ñoä ñeå thöïc hieän chuû tröông giaønh thaéng lôïi quyeát ñònh trong thôøi gian töông ñoái ngaén, ñoàng thôøi taïo neân nhöõng ñieàu kieän vaø cô sôû vöõng chaéc ñeå ñaùnh thaéng ñòch trong tình huoáng chieán tranh keùo daøi"1.
II. CHUÛ TRÖÔNG CHIEÁN LÖÔÏC CUÛA ÑAÛNG
Tröôùc nhöõng thaát baïi cuûa ñòch vaø thaéng lôïi cuûa ta treân caû hai mieàn Nam, Baéc, töø cuoái naêm 1966, ñaàu naêm 1967, Boä Chính trò Trung öông Ñaûng ta ñaõ ñi tôùi chuû tröông taïo ñieàu kieän tieán tôùi môû ra cuïc dieän vöøa ñaùnh vöøa ñaøm, vöøa ñaøm vöøa ñaùnh; xem ñoù laø saùch löôïc hoã trôï cho ñaáu tranh quaân söï vaø ñaáu tranh chính trò cuûa quaân vaø daân ta. Taïi Hoäi nghò Trung öông laàn thöù 13 (hoïp töø ngaøy 23 ñeán ngaøy 26 thaùng 1 naêm 1967), Boä tröôûng Boä Ngoaïi giao Nguyeãn Duy Trinh trình baøy Ñeà cöông baùo caùo veà coâng taùc ñaáu tranh ngoaïi giao, trong ñoù chæ roõ: "Ñeå ñaùnh baïi keû thuø heát söùc ngoan coá vaø xaûo quyeät laø ñeá quoác Myõ xaâm löôïc, ta phaûi giöõ
1. Chæ thò ngaøy 21.1.1967 cuûa Thöôøng tröïc Quaân uûy Trung öông göûi Trung öông Cuïc, Quaân uûy Mieàn, Khu uûy Khu 5, Khu uûy Trò - Thieân. Daãn trong Ñieän chæ ñaïo cuoäc Toång tieán coâng chieán löôïc naêm 1968, taøi lieäu löu tröõ taïi Vieän Lòch söû quaân söï Vieät Nam.
vöõng quyeát taâm cao ñoä, naém vöõng phöông chaâm chieán löôïc, ñoàng thôøi phaûi bieát caùch ñaùnh thaéng ñòch, vaän duïng saùch löôïc khoân kheùo, giaønh thaéng lôïi töøng böôùc"1. Vì theá, neáu nhö töø naêm 1966 trôû veà tröôùc, Boä Ngoaïi giao ta ñaõ nhieàu laàn coâng khai tuyeân boá ñoøi Myõ phaûi ruùt heát quaân ra khoûi mieàn Nam vaø chaám döùt hoaøn toaøn moïi haønh ñoäng choáng phaù mieàn Baéc Vieät Nam tröôùc khi coù baát cöù moät cuoäc noùi chuyeän naøo giöõa Vieät Nam vaø Myõ thì giôø ñaây, taïi Hoäi nghò Trung öông laàn thöù 13 naøy, treân maët traän ngoaïi giao, Ñaûng ta meàm deûo hôn trong saùch löôïc baèng vieäc chuû tröông heù môû khaû naêng phía Vieät Nam seõ ñi vaøo ñaøm phaùn neáu Myõ chaám döùt neùm bom khoâng ñieàu kieän mieàn Baéc chöù khoâng gaén vôùi vieäc ñoøi Myõ ruùt khoûi mieàn Nam nöõa. Tuy nhieân, Ñaûng ta cuõng löu yù raèng, trong quaù trình thöïc hieän saùch löôïc meàm deûo, linh hoaït treân ñaây, chuùng ta "caàn döï kieán tröôùc moïi khaû naêng. Caàn ñeà phoøng vaø khaéc phuïc nhöõng nhaän thöùc vaø tö töôûng leäch laïc trong noäi boä ta. Ñoàng thôøi coù keá hoaïch vaän ñoäng giaûi thích, thuyeát phuïc nhöõng nöôùc anh em coù theå nghi ngôø ta thöông löôïng non, do ñoù toû thaùi ñoä tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp khoâng ñoàng tình vôùi ta; hoaëc quaù naëng veà ñaøm phaùn giaûi quyeát vaán ñeà ñi ñeán thuùc eùp ta sôùm ñi tôùi giaûi phaùp chính trò trong khi tình hình chöa chín muoài. Ta caàn heát söùc traùnh khoâng ñeå quaân thuø lôïi duïng söï baát ñoàng veà saùch löôïc giöõa ta vaø nöôùc anh em. Caùc nöôùc trung gian cuõng seõ coù nhöõng phaûn öùng khaùc nhau, ta caàn tranh thuû söï
1. Ñeà cöông baùo caùo taïi Hoäi nghò Trung öông, ngaøy 23.1.1967, daãn
trong Vaên kieän Ñaûng - Toaøn taäp, T28 (1967), Nxb Chính trò quoác gia, H, 2003, tr. 124, 125.
81 82
uûng hoä cuûa hoï, ñoàng thôøi ngaên chaën yù ñoà cuûa hoï muoán laøm trung gian, gaây theâm tình hình phöùc taïp"1.
Ñaët trong boái caûnh quoác teá vaø khu vöïc coù lieân quan tôùi cuoäc chieán tranh giöõa Myõ vaø Vieät Nam, xeùt tình hình chieán tröôøng vaø nhöõng dieãn bieán trong noäi tình nöôùc Myõ cho ñeán thôøi ñieåm ñoù thì quyeát ñònh heù môû khaû naêng seõ daãn ñeán vieäc tieáp xuùc chính thöùc vaø coâng khai giöõa Vieät Nam vaø Myõ neáu Myõ ngöøng neùm bom mieàn Baéc khoâng ñieàu kieän laø ñoøn tieán coâng ngoaïi giao linh hoaït, chuû ñoäng vaø saéc beùn cuûa Ñaûng ta. Nghò quyeát Hoäi nghò laàn thöù 13 cuûa Ban Chaáp haønh Trung öông (ngaøy 23.1.1967) khaúng ñònh: "Chuùng ta tieán coâng ñòch veà maët ngoaïi giao baây giôø laø ñuùng luùc"2 vaø chæ roõ: "Trong cuoäc khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc cuûa nhaân daân ta hieän nay, ñaáu tranh quaân söï vaø ñaáu tranh
1. Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam: Vaên kieän Ñaûng - Toaøn taäp, T28, Sñd, tr.129. Caàn löu yù theâm raèng, nhöõng naêm Myõ tieán haønh chieán tranh cuïc boä, song song vôùi vieäc gia taêng hoaït ñoäng quaân söï treân chieán tröôøng, chính quyeàn Gioân-xôn coøn ñaåy maïnh caùc hoaït ñoäng ngoaïi giao nhaèm che giaáu thaùi ñoä hieáu chieán cuûa Myõ, ñaùnh laïc höôùng chuù yù cuûa dö luaän trong nöôùc vaø treân theá giôùi. Theo yeâu caàu cuûa phía Myõ, nhieàu nhaân vaät hoaëc moät soá chính phuû ñaõ laøm trung gian ñeå thaêm doø thaùi ñoä cuûa Chính phuû ta ñoái vôùi caùc tuyeân boá "ñaøm phaùn", "thöông löôïng" cuûa Myõ. Chæ rieâng Lieân Xoâ, töø naêm 1965 ñeán 1968, ñaõ 24 laàn truyeàn ñaït yù kieán cuûa phía Myõ cho ta veà vaán ñeà naøy. Coøn theo taùc giaû G.C. Heâ-ring trong cuoán "Cuoäc chieán tranh daøi ngaøy nhaát cuûa nöôùc Myõ" (Nxb Chính trò quoác gia, H, 1998), thì töø naêm 1965 ñeán naêm 1967, ñaõ coù tôùi 2.000 noã löïc nhaèm baét ñaàu caùc cuoäc ñaøm phaùn hoøa bình. Theo taùc giaû naøy thì caû Myõ vaø Vieät Nam "khoâng beân naøo coù theå toû ra thôø ô vôùi nhöõng noã löïc nhö vaäy, nhöng cuõng khoâng beân naøo muoán coù nhöõng nhöôïng boä caàn thieát ñeå bieán caùc cuoäc ñaøm phaùn trôû thaønh hieän thöïc" (tr.210).
2. Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam: Vaên kieän Ñaûng - Toaøn taäp, T28, Sñd, tr.174.
chính trò ôû mieàn Nam laø nhaân toá chuû yeáu quyeát ñònh thaéng lôïi treân chieán tröôøng, laøm cô sôû cho thaéng lôïi treân maët traän ngoaïi giao. Chuùng ta chæ coù theå giaønh ñöôïc treân baøn hoäi nghò nhöõng caùi maø chuùng ta ñaõ giaønh ñöôïc treân chieán tröôøng. Tuy nhieân, ñaáu tranh ngoaïi giao khoâng chæ ñôn thuaàn phaûn aùnh cuoäc ñaáu tranh treân chieán tröôøng, maø trong tình hình quoác teá hieän nay, vôùi tính chaát cuoäc chieán tranh giöõa ta vaø ñòch, ñaáu tranh ngoaïi giao giöõ moät vai troø quan troïng, tích cöïc vaø chuû ñoäng"1. Quan ñieåm naøy cuûa Ñaûng ta, roài ra seõ ñöôïc quaùn trieät trong caùc hoaït ñoäng chæ ñaïo chieán löôïc, chæ ñaïo chieán tranh töø giöõa naêm 1968 trôû ñi. Coøn tröôùc maét, thöïc hieän nghò quyeát Hoäi nghò Ban Chaáp haønh Trung öông laàn thöù 13, ngaøy 28 thaùng 1 naêm 1967, Boä Ngoaïi giao ta ra tuyeân boá khaúng ñònh laäp tröôøng tröôùc sau nhö moät cuûa nhaân daân Vieät Nam laø kieân quyeát chieán ñaáu ñeå baûo veä ñoäc laäp, töï do. Ñoàng thôøi, tuyeân boá cuûa Boä Ngoaïi giao cuõng chæ roõ: phía Myõ phaûi chaám döùt khoâng ñieàu kieän vieäc neùm bom vaø moïi haønh ñoäng choáng nöôùc Vieät Nam Daân chuû Coäng hoøa; chæ sau khi Myõ thöïc hieän ñieàu naøy thì Vieät Nam Daân chuû Coäng hoøa vaø Myõ môùi coù theå noùi chuyeän ñöôïc. Theá nhöng, baát chaáp thieän chí cuûa ta, trong thö ñeà ngaøy 8 thaùng 2 naêm 1967 göûi Chuû tòch Hoà Chí Minh, Toång thoáng Myõ L.B Gioân-xôn ñaõ ñöa ra nhöõng ñieàu kieän nhö ñoøi mieàn Baéc phaûi baûo ñaûm tröôùc vieäc chaám döùt taêng vieän cho mieàn Nam. Veà thöïc chaát, ñoù laø ñoøi hoûi voâ lyù, theå hieän thaùi ñoä cuûa Myõ vaãn muoán ñaøm phaùn treân theá maïnh. Coøn treân thöïc teá, ngaøy 14 thaùng 2 naêm 1967, Gioân-xôn laïi
1. Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam: Vaên kieän Ñaûng - Toaøn taäp, T28, 1967,
Sñd, tr.174.
83 84
ra leänh cho khoâng quaân Myõ neùm bom trôû laïi mieàn Baéc. Thaùi ñoä vaø haønh ñoäng ñoù cuûa Myõ buoäc chuùng ta phaûi tính toaùn, tìm phöông caùch nhaèm keùo Myõ phaûi xuoáng thang chieán tranh, phaûi ngöøng neùm bom mieàn Baéc, ñaëc bieät trong naêm baûn leà naøy.
Vì vaäy, töø nhöõng thaùng ñaàu cuûa naêm 1967, treân cô sôû phaân tích tình hình moïi maët vaø doõi theo saùt dieãn bieán thöïc teá treân chieán tröôøng, Quaân uûy Trung öông vaø Boä Toång tö leänh Quaân ñoäi nhaân daân Vieät Nam nhaän thaáy: "Nhöõng thaéng lôïi cuûa ta trong ñoâng - xuaân 1966-1967 ñaõ taïo ra tình theá môùi coù lôïi cho ta, baát lôïi cho ñòch"1. Keá hoaïch chieán löôïc ñoâng - xuaân 1967-1968 laäp töùc ñöôïc khôûi thaûo nhaèm muïc ñích taän duïng tình theá môùi coù lôïi ñoù ñeå ñöa söï nghieäp khaùng chieán choáng Myõ tieáp tuïc phaùt trieån.
Thaùng 5 naêm 1967, ngay sau khi cuoäc phaûn coâng chieán löôïc laàn thöù hai cuûa quaân Myõ keát thuùc, Boä Chính trò Trung öông Ñaûng ñaõ hoïp döôùi söï chuû toïa cuûa Chuû tòch Hoà Chí Minh ñaùnh giaù tình hình, xem xeùt döï thaûo keá hoaïch chieán löôïc ñoâng - xuaân 1967-1968. Tieáp ñoù, thaùng 6 naêm 1967, Hoäi nghò Boä Chính trò laïi ñöôïc trieäu taäp vaø ñaõ baøn baïc raát kyõ döï thaûo keá hoaïch chieán löôïc naøy. Hoäi nghò nhaän ñònh raèng thaéng lôïi cuûa quaân vaø daân ta giaønh ñöôïc treân hai mieàn Nam, Baéc laø to lôùn, toaøn dieän. Thaéng lôïi ñoù ñaõ laøm thaát baïi moät böôùc raát cô baûn chieán löôïc "chieán tranh cuïc boä" cuûa ñeá quoác Myõ, ñaåy Myõ vaøo theá luùng tuùng, bò ñoäng caû veà chieán löôïc laãn chieán dòch.
1. Daãn theo Lòch söû Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam, T2, Nxb Chính trò
quoác gia, H, 1995, tr.384.
Hoäi nghò coøn nhaän ñònh raèng, veà phía ta, caû theá vaø löïc ñang coù nhöõng tieán boä, cho pheùp ta "treân cô sôû phöông chaâm ñaùnh laâu daøi, ñaåy maïnh noã löïc chuû quan ñeán möùc cao nhaát ñeå giaønh thaéng lôïi quyeát ñònh trong moät thôøi gian töông ñoái ngaén"1.
Nhöng töông ñoái ngaén laø bao laâu? Tuy baøn baïc raát tæ mæ veà töông quan löïc löôïng luùc ñoù, Hoäi nghò cuõng chæ coù theå döï kieán seõ giaønh thaéng lôïi quyeát ñònh trong naêm 1968 theo phöông höôùng ÑAÙNH LÔÙN. Muoán vaäy, nhieäm vuï quaân söï cuûa ta laø phaûi tieâu dieät moät boä phaän sinh löïc quaân Myõ, laøm maát khaû naêng tieán coâng cuûa chuùng, ñoàng thôøi phaûi tieâu dieät vaø laøm tan raõ ñaïi boä phaän quaân nguïy, khieán cho chuùng khoâng coøn laø löïc löôïng chieán löôïc trong tieán coâng vaø phoøng ngöï maø Myõ döïa vaøo ñoù ñeå tieán haønh chieán tranh.
Veà phöông thöùc ñaáu tranh, Hoäi nghò xaùc ñònh trong khi kieân trì tieán coâng ñòch toaøn dieän veà quaân söï, chính trò, ngoaïi giao, caàn chuaån bò ñaùnh nhöõng traän quy moâ lôùn, coù hieäu suaát cao, taïo ñieàu kieän ñeå ñaåy maïnh ñaáu tranh chính trò vaø ngoaïi giao.
Cho ñeán thôøi ñieåm naøy, nhöõng ngöôøi tham gia khôûi thaûo keá hoaïch chieán löôïc ñoâng - xuaân 1967-19682 môùi chæ
1. Daãn theo Lòch söû Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam, T2, Nxb Chính trò quoác gia, H, 1995, tr.385.
2. Khi xaây döïng caùc keá hoaïch tuyeät maät, theo quy ñònh cuûa Boä Toång tham möu Quaân ñoäi nhaân daân Vieät Nam, Cuïc Taùc chieán laäp ra Toå laøm keá hoaïch do Cuïc tröôûng Cuïc Taùc chieán phuï traùch. Treân cöông vò ñoù, Cuïc tröôûng Cuïc Taùc chieán ñöôïc tröïc tieáp laøm vieäc vôùi caùc ñoàng chí chuû choát trong Quaân uûy Trung öông vaø Boä Chính trò ñeå chuaån bò keá hoaïch tröôùc khi trình leân caáp laõnh ñaïo cao nhaát.
85 86
döï kieán: toå chöùc caùc traän ñaùnh tieâu dieät töø 3 ñeán 5 löõ ñoaøn quaân Myõ vaø töø 3 ñeán 5 Sö ñoaøn quaân ñoäi Saøi Goøn; giaûi phoùng töø 8 ñeán 10 trieäu daân... Thöïc ra, ñoù laø caùch laøm nhö caùc ñoâng - xuaân tröôùc, coù khaùc chaêng cuõng chæ laø vôùi möùc cao hôn maø thoâi. Hôn nöõa, maëc duø Boä Toång tham möu ñaõ cöû caùn boä tôùi caùc chieán tröôøng, caùc maët traän chæ ñaïo thí ñieåm caùch ñaùnh tieâu dieät goïn caùc ñôn vò quaân Myõ, song treân thöïc teá, ñaáy khoâng heà laø vaán ñeà ñôn giaûn vì cho ñeán thôøi ñieåm ñoù, tröôùc moät ñoái thuû nhö quaân Myõ, khaû naêng ñaùnh tieâu dieät cuûa boä ñoäi ta coøn haïn cheá, khoâng theå sôùm khaéc phuïc trong moät sôùm moät chieàu.
Töø thaùng 7 naêm 1967, phöông aùn taùc chieán chieán löôïc tieáp tuïc ñöôïc boå sung. Ñoù laø caû moät quaù trình tính toaùn, baøn baïc, caân nhaéc, hoaøn thieän daàn töøng böôùc chuû tröông chieán löôïc giöõa Toång haønh dinh vôùi laõnh ñaïo, chæ huy caùc chieán tröôøng, vôùi caùc ngaønh, caùc caáp... coù lieân quan. Trong quaù trình naøy, Toång haønh dinh nhaän thaáy: neáu cöù tieáp tuïc môû caùc hoaït ñoäng quaân söï nhö tröôùc, ñaùnh theo caùch ñaùnh cuõ thì khoù taän duïng ñöôïc thôøi cô coù lôïi ñeå taïo neân chuyeån bieán chieán löôïc treân chieán tröôøng, chieán tranh seõ vaãn dieãn ra trong theá nhuøng nhaèng, giaèng co. Nhöng maët khaùc, tröôùc ñoái thuû coù hoûa löïc maïnh vaø doài daøo, söùc cô ñoäng cao, khaû naêng tieáp öùng nhanh, laïi chieám öu theá aùp ñaûo treân khoâng, treân soâng, treân bieån... nhö quaân Myõ thì phöông aùn bao vaây ñeå tieâu dieät lôùn ñoäi quaân naøy - nhö ta ñaõ töøng laøm ôû loøng chaûo Ñieän Bieân Phuû ñoái vôùi quaân vieãn chinh Phaùp tröôùc ñaây, laø khoâng hieän thöïc. Trong luùc Toå keá hoaïch Cuïc Taùc chieán coøn ñang trong quaù trình tìm toøi caùch ñaùnh - nhöng vaãn chöa nghó ra, thì "chính soá ñoàng chí laõnh ñaïo
chuû choát Boä Chính trò (ñoàng chí Leâ Duaån...) vaø Quaân uûy Trung öông ñaõ trao ñoåi, ñeà xuaát giaûi phaùp môùi. Hai tö duy chæ ñaïo vöøa saùng taïo, vöøa taùo baïo ñaõ keát thaønh yù ñònh quyeát taâm chieán löôïc laø ñoät ngoät chuyeån höôùng tieán coâng chieán löôïc chuû yeáu cuûa ta töø röøng nuùi, noâng thoân ñaùnh thaúng vaøo saøo huyeät, ñaàu naõo hieåm yeáu nhaát cuûa ñòch laø caùc thaønh phoá, caên cöù trung taâm... Ñaùnh vaøo ñoù, ta seõ taïo ñöôïc baát ngôø lôùn veà chieán löôïc, giaønh thaéng lôïi lôùn"1.
Tieáp thu yù töôûng taùo baïo ñoù, "Toå keá hoaïch" laäp töùc baét tay xaây döïng keá hoaïch taùc chieán chieán löôïc moät caùch tyû mæ, toaøn dieän - bao goàm keá hoaïch taùc chieán thöïc vaø keá hoaïch nghi binh. Toaøn boä yù ñònh chieán löôïc naøy ñöôïc giöõ bí maät nghieâm ngaët2. Quaân uûy Trung öông tröïc tieáp chæ ñaïo vaø ñoân ñoác vieäc chuaån bò ôû caû hai mieàn Nam, Baéc3.
1. Thöôïng töôùng Leâ Ngoïc Hieàn: Ghi nhôù veà xaây döïng keá hoaïch vaø trieån khai thöïc hieän ñoøn tieán coâng chieán löôïc Maäu thaân 1968. (Baøi ñaêng trong kyû yeáu Cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy Maäu thaân 1968. Nxb Quaân ñoäi nhaân daân, H, 1998, tr. 111-.112). Cuõng theo taùc giaû, thì yù ñònh naøy coøn laø "moät baát ngôø ñoái vôùi caû phaàn ñoâng caùn boä ta" vaø ngay caû ñoái vôùi "Toå keá hoaïch". Trong moät baøi vieát khaùc in trong cuoán Leâ Duaån - moät nhaø laõnh ñaïo loãi laïc, moät tö duy saùng taïo lôùn cuûa caùch maïng Vieät Nam (Nxb Chính trò quoác gia, H, 2002), Thöôïng töôùng Leâ Ngoïc Hieàn cho bieát: thaùng 9 naêm 1967, ñoàng chí Vaên Tieán Duõng gaëp vaø leänh cho "Toå keá hoaïch" laøm keá hoaïch ñaùnh vaøo thaønh phoá; sau naøy, Ñaïi töôùng Vaên Tieán Duõng cho bieát ñoù laø ñeà xuaát cuûa ñoàng chí Leâ Duaån.
2. Keå caû vieäc khoâng ñöa ra baøn baïc veà chuû tröông chieán löôïc naøy ôû Trung öông. Coøn trong Boä Toång tham möu Quaân ñoäi nhaân daân Vieät Nam, chæ ai ñöôïc phaân coâng laøm keá hoaïch môùi ñöôïc bieát veà chuû tröông môùi naøy.
3. Chính xaùc hôn coù theå thaáy raèng: thaùng 8 naêm 1967, khi ñoàng chí Phaïm Huøng ñöôïc cöû vaøo Nam thay ñoàng chí Nguyeãn Chí Thanh vöøa maát
(xem tieáp trang 87)
87 88
Trong 5 ngaøy, töø ngaøy 20 ñeán ngaøy 24 thaùng 10 naêm 1967, Boä Chính trò laïi hoïp baøn cuï theå hôn veà chuû tröông vaø keá hoaïch chieán löôïc naêm 19681. Ñaây laø hoäi nghò raát quan troïng ñeå vaïch ra keá hoaïch tieán coâng taùo baïo "Teát Maäu thaân" lòch söû. Taïi Hoäi nghò naøy, thay maët Quaân uûy Trung öông, ñoàng chí Vaên Tieán Duõng ñaõ trình baøy döï thaûo Keá hoaïch chieán löôïc Ñoâng Xuaân Heø 1967-1968 laøm cô sôû cho Boä Chính trò ñi vaøo baøn baïc, thaûo luaän. Veà tình hình ñòch, baûn Döï thaûo chæ roõ: vôùi quaân soá, soá löôïng bom ñaïn vaø moät ngaân saùch chieán tranh lôùn chöa töøng coù trong lòch söû chieán tranh cuïc boä cuûa ñeá quoác Myõ vaø sau gaàn 3 naêm tröïc tieáp ñöa quaân xaâm löôïc mieàn Nam, Myõ ñaõ bò sa laày vaø thaát baïi raát naëng neà veà taát caû caùc maët ôû hai mieàn Nam, Baéc vaø cuõng khoâng ñaït ñöôïc aâm möu thoân tính daàn nöôùc Laøo. "Ñaëc ñieåm tình hình cuûa Myõ ôû mieàn Nam Vieät Nam hieän nay laø taát caû caùc choã yeáu cuûa quaân Myõ vaø theá bò ñoäng veà chieán dòch, chieán löôïc vaø chính trò cuûa chuùng khoâng chæ xuaát hieän trong luùc chuùng môùi khôûi söï chieán tranh, trong luùc quaân Myõ, quaân (tieáp theo trang 86) (7.1967) yù ñònh ñaùnh vaøo thaønh phoá ñaõ hình thaønh vaø do vaäy, keá hoaïch ñoâng - xuaân 1967-1968 cuõng ñöôïc chuaån bò laïi. Ngay sau ñoù, caùc ñoàng chí phuï traùch chieán tröôøng ñöôïc leänh ra Haø Noäi baùo caùo tình hình vaø baøn caùch ñaùnh môùi nhö caùc ñoàng chí Leâ Ñöùc Anh (9.1967), Traàn Vaên Traø (11.1967), Cao Vaên Khaùnh, Nguyeãn Naêng, Leâ Chöôûng...
1. Döï Hoäi nghò goàm caùc uûy vieân Boä Chính trò: Tröôøng Chinh, Phaïm Vaên Ñoàng, Nguyeãn Duy Trinh, Leâ Thanh Nghò, Vaên Tieán Duõng, Traàn Quoác Hoaøn, Leâ Ñöùc Thoï vaø caùc ñoàng chí laø uûy vieân Trung öông Ñaûng, uûy vieân Quaân uûy Trung öông: Toá Höõu, Leâ Vaên Löông, Song Haøo, Nguyeãn Vaên Vònh, Traàn Quyù Hai. Caùc ñoàng chí Leâ Duaån, Voõ Nguyeân Giaùp, "vì lyù do söùc khoûe, vaéng maët, ñi chöõa beänh nöôùc ngoaøi" - nhö Bieân baûn Hoäi nghò ghi chuù roõ. Chuû trì Hoäi nghò laø ñoàng chí Tröôøng Chinh. Taøi lieäu löu taïi Vieän Lòch söû quaân söï Vieät Nam.
nguïy coøn ít, trong luùc chuùng chöa loâi keùo ñöôïc nhieàu nöôùc chö haàu ñöa quaân tham chieán ôû mieàn Nam, maø xuaát hieän sau saùu naêm chieán tranh ñaëc bieät vaø cuïc boä vaø trong luùc quaân Myõ - nguïy vaø chö haàu ñaõ leân tôùi treân moät trieäu ngöôøi, trong luùc taäp ñoaøn thoáng trò ôû Myõ caøng keùo daøi vaø môû roäng chieán tranh caøng bò phaûn ñoái, bò coâ laäp ôû Myõ vaø ôû khaép nôi treân theá giôùi hôn bao giôø heát"1. Tuy bò thaát baïi naëng caû veà quaân söï, "ñeá quoác Myõ vaãn ngoan coá taêng theâm noã löïc chieán tranh... tìm caùch thoâng qua ñaøm phaùn ñeå neáu coù theå ruùt ra khoûi chieán tranh ôû mieàn Nam thì vaãn duy trì ñöôïc nguïy quaân, nguïy quyeàn; hoaëc neáu khoâng thöïc hieän ñöôïc aâm möu aáy thì chuùng vaãn coù theå duy trì ñöôïc tình hình cuûa chuùng ôû mieàn Nam khoâng bò ñaûo loän moät caùch baát ngôø, chôø sau cuoäc toång tuyeån cöû toång thoáng saép tôùi ôû Myõ, chuùng seõ ñònh ra nhöõng böôùc tieáp theo cuûa cuoäc chieán tranh"2.
Veà phía ta, baûn Döï thaûo nhaän ñònh raèng, vôùi nhöõng thaéng lôïi giaønh ñöôïc treân caû hai mieàn Nam, Baéc, "chuùng ta ñang giöõ quyeàn chuû ñoäng trong cuoäc chieán tranh, ñaåy ñòch vaøo theá bò ñoäng toaøn dieän vaø ñang thuùc ñaåy cuoäc khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc cuûa ta ñeán saùt moät böôùc ngoaët chieán löôïc quyeát ñònh"3. Trong nhöõng ñieàu kieän ñoù, nhö Döï thaûo ñaõ chæ roõ, treân cô sôû nhaïy beùn naém baét thôøi cô chieán löôïc, ra söùc chuaån bò moïi maët, caàn "nhanh choùng vaø nhaát loaït thöïc hieän moät cuoäc ñoät kích chieán löôïc baát ngôø vaø maõnh lieät nhaát, baèng caû löïc löôïng vuõ trang vaø chính trò, töùc laø khôûi söï moät cuoäc toång coâng kích - toång khôûi nghóa maïnh meõ vaø quyeát lieät nhaát ñeå giaønh laáy thaéng lôïi cao nhaát vaø chuû ñoäng nhaát"4. Ñeå toång coâng kích, toång khôûi nghóa,
1, 2, 3, 4. Keá hoaïch chieán löôïc Ñoâng Xuaân Heø 1967 - 1968, taøi lieäu löu taïi Vieän Lòch söû quaân söï Vieät Nam.
89 90
nguyeân taéc phaûi tuaân thuû laø: tieán coâng heát söùc baát ngôø, duøng baïo löïc maïnh meõ vaø taäp trung nhaát, tieán coâng ñoàng loaït, nhaèm vaøo caû Myõ vaø nguïy. Döï thaûo keá hoaïch coøn ñeà caäp tôùi nhöõng noäi dung lôùn cuûa töøng ñôït tieán coâng chieán löôïc, nhieäm vuï chung, nhieäm vuï cuûa töøng mieàn vaø nhieäm vuï cuï theå cuûa töøng chieán tröôøng...
Ngoaøi baûn döï thaûo keá hoaïch treân ñaây, Boä Chính trò coøn daønh thôøi gian nghe baùo caùo veà tình hình ñòch cuûa Cuïc 2, veà tình hình ta cuûa Cuïc Taùc chieán Boä Toång tham möu, veà caùc keá hoaïch taùc chieán cuûa Maët traän Ñöôøng 9 - Baéc Quaûng Trò, Thöøa Thieân - Hueá, Khu 5, Taây Nguyeân, Nam Boä.
Treân cô sôû thaûo luaän raát kyõ caùc baùo caùo treân ñaây, ñaëc bieät laø Keá hoaïch chieán löôïc Ñoâng Xuaân Heø 1967-1968 do Quaân uûy Trung öông döï thaûo, Boä Chính trò nhaän ñònh: "Myõ ñang thaát baïi lôùn, vì coù taêng quaân cuõng khoâng giaûi quyeát ñöôïc gì maø tình hình caøng beá taéc, caøng bò coâ laäp theâm, maâu thuaãn caøng saâu saéc"1. Tuy nhieân, Myõ vaãn coøn raát ngoan coá, trong noäi boä coøn ñaáu tranh. Do vaäy Myõ ñang coá gaéng taêng cöôøng löïc löôïng ñeå giöõ cho tình hình khoâng xaáu ñi, coá gaéng cho khoûi bò coâ laäp hôn nöõa. Trong khi ñoù, nhö Boä Chính trò ñaõ nhaän ñònh, "thaéng lôïi cuûa ta laø thaéng lôïi cuûa moät nöôùc beù ñaùnh thaéng khoång loà ñeá quoác Myõ"2. Chôùp thôøi cô naøy, Boä Chính trò quyeát ñònh thöïc hieän moät phöông thöùc tieán coâng, moät caùch ñaùnh môùi coù hieäu löïc cao nhaèm "laøm thay ñoåi tình hình (laøm ñöôïc chuû yeáu do coá gaéng cuûa ta), thay ñoåi cuïc dieän, chuyeån bieán chieán löôïc" treân chieán tröôøng
1, 2. Keát luaän cuûa ñoàng chí Tröôøng Chinh. Daãn trong Bieân baûn Hoäi
nghò Boä Chính trò baøn veà Keá hoaïch chieán löôïc muøa thu: Toång coâng kích - toång khôûi nghóa Ñoâng Xuaân Heø 1967-1968. Taøi lieäu löu taïi Vieän Lòch söû quaân söï Vieät Nam.
mieàn Nam vaø trong cuoäc khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc cuûa nhaân daân ta. Phaûi thaáy raèng, ñaây laø moät quyeát ñònh raát taùo baïo cuûa Ñaûng ta. Bôûi vì, neáu chæ nhìn thuaàn tuùy vaøo töông quan löïc löôïng quaân söï thì baáy giôø (thaùng 10 naêm 1967) khoâng theå coù ñöôïc chuû tröông taùo baïo ñoù. Hôn nöõa, Boä Chính trò nhaän thaáy cho ñeán luùc aáy, nhieàu nôi, neáu "ñaùnh vaøo thò xaõ maø giöõ laïi ta cuõng chöa laøm ñöôïc" vaø "khaû naêng ñaùnh tieâu dieät cuûa ta coøn yeáu". Nhöng ôû ñaây laø vaán ñeà chôùp thôøi cô, taùo baïo, saùng taïo caùch ñaùnh môùi, taïo neân hieäu löïc coù yù nghóa chieán löôïc môùi. Caùch maïng Thaùng Taùm laø nhö theá. Veà sau naøy, chieán thaéng muøa Xuaân 1975 cuõng laø nhö theá. Treân cô sôû ñaùnh giaù töông quan löïc löôïng ñòch - ta vaø söï luùng tuùng cuûa Myõ nhö treân ñaõ phaân tích, Boä Chính trò xaùc ñònh raát roõ: ñeán thôøi ñieåm naøy, thôøi cô chieán löôïc ñaõ xuaát hieän. Muoán chôùp thôøi cô naøy, chuùng ta caàn phaûi gaáp ruùt taêng cöôøng löïc löôïng vaø söùc maïnh tieán coâng ñòch. ÔÛ ñaây, caàn nhaéc laïi caùch nhìn xuyeân suoát cuûa Ñaûng ta veà söùc maïnh, veà so saùnh löïc löôïng ñòch - ta trong chieán tranh caùch maïng mieàn Nam. Trong baøi vieát taïi Taïp chí Quaân ñoäi nhaân daân, thaùng 3 naêm 1967, ñoàng chí Bí thö thöù nhaát Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng Leâ Duaån chæ roõ: "Chieán tranh nhaân daân ôû mieàn Nam laø moät cuoäc tieán coâng toaøn dieän cuûa caùch maïng mieàn Nam vaøo neàn taûng thoáng trò cuûa boïn Myõ vaø tay sai chöù khoâng ñôn thuaàn laø moät cuoäc taán coâng veà quaân söï. Söùc maïnh cuûa noù khoâng ñôn thuaàn laø söùc maïnh quaân söï (nhaát laø trong thôøi kyø ñaàu thì chuû yeáu khoâng phaûi laø söùc maïnh quaân söï), maø laø moät söùc maïnh toång hôïp moïi maët veà chính trò - tinh thaàn, veà quaân söï, veà theá vaø löïc cuûa caû nhaân daân vaø ñaát nöôùc (...). Khi so saùnh löïc löôïng, noùi maïnh yeáu laø noùi trong nhöõng ñieàu kieän nhaát ñònh. Nhaát laø phaûi xem nhöõng löïc löôïng ñoù vôùi hieäu löïc thöïc teá
91 92
(efficaciteù) trong haønh ñoäng, trong cuoäc ñoï söùc tröïc tieáp vôùi nhau, maø trong haønh ñoäng thì treân cô sôû nhöõng ñieàu kieän vaät chaát naøo ñoù, tính naêng ñoäng cuûa con ngöôøi (bao goàm caû yù chí, taøi naêng, möu trí saùng taïo) coù taùc duïng quyeát ñònh"1. Trong thö göûi Khu uûy Saøi Goøn - Gia Ñònh thaùng 7 naêm 1967, ñoàng chí Leâ Duaån nhaán maïnh: Xeùt löïc löôïng so saùnh ñoâi beân treân chieán tröôøng "laø phaûi xeùt keát quaû toång hôïp caùc yeáu toá vaät chaát vaø tinh thaàn, cuûa caùc löïc löôïng chính trò, quaân söï, kinh teá, vaên hoùa maø moãi beân söû duïng ñeå choáng laïi ñoái phöông. Noù khoâng phaûi laø tröøu töôïng maø laø cuï theå, noù khoâng phaûi laø moät tæ leä baát bieán maø laø moät so saùnh trong vaän ñoäng, keát quaû cuûa quaù trình phaùt trieån bieän chöùng veà soá löôïng cuõng nhö veà chaát löôïng cuûa caùc yeáu toá, caùc löïc löôïng noùi treân"2.
Chính laø xuaát phaùt töø quan ñieåm ñaùnh giaù söùc maïnh vaø so saùnh löïc löôïng nhö treân cuõng nhö xuaát phaùt töø kinh nghieäm cuûa Toång khôûi nghóa Thaùng Taùm naêm 1945, cuûa khaùng chieán choáng Phaùp3 vaø cuûa Ñoàng khôûi 1960 maø Ñaûng
1. Leâ Duaån: Veà chieán tranh nhaân daân Vieät Nam, Nxb Chính trò quoác gia, H, 1993, tr.295, 297.
2. Leâ Duaån: Thö vaøo Nam, Nxb Söï thaät, H, 1985, tr.177. 3. Ví nhö cuoái naêm 1951, khi Boä chæ huy Phaùp ñaùnh ra Hoøa Bình,
Chuû tòch Hoà Chí Minh vaø Trung öông Ñaûng quyeát ñònh vöøa ñaùnh ñòch treân höôùng chính dieän, vöøa taùo baïo ñöa hai ñaïi ñoaøn vaøo môû maët traän môùi cuûa boä ñoäi chuû löïc saâu trong vuøng ñòch kieåm soaùt, phaùt ñoäng vaø taïo ñieàu kieän ñaåy maïnh chieán tranh vuøng sau löng ñòch. Nhö lòch söû ñaõ chöùng minh, quyeát ñònh treân ñaây ñaõ ñöa ñeán thaéng lôïi to lôùn, toaøn dieän cuûa ta trong chieán dòch Hoøa Bình - Moät chieán dòch ñaõ laøm cho ngöôøi Phaùp "hoaøn toaøn heát hy voïng ñaùnh thaéng oâng Hoà Chí Minh" nhö taùc giaû M.Maùc-li-a töøng nhaän xeùt trong cuoán saùch "Vieät Nam - cuoäc chieán tranh möôøi nghìn ngaøy" cuûa oâng.
ta chuû tröông toång coâng kích vaø toång khôûi nghóa. Hôn nöõa, ngay taïi hoäi nghò thaùng 10 naêm 1967 naøy, Boä Chính trò coøn chuû tröông taïo moät baát ngôø lôùn veà chieán löôïc ñaùnh ñòch1. Vì bí maät, baát ngôø cuõng laø moät löïc löôïng vaät chaát voâ cuøng to lôùn trong chieán tranh. Chính vì vaäy maø, ñeå taïo ñöôïc baát ngôø veà chieán löôïc, Boä Chính trò quyeát ñònh thôøi gian baét ñaàu môû cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy vaøo dòp Teát Maäu thaân 19682. Döï ñoaùn cho thaéng lôïi naøy, Boä Chính trò ñaõ chæ roõ: "Ta tranh thuû giaønh thaéng lôïi cao nhaát, song cuõng coù theå laø ñaït möùc ñoä thoâi".
Sau hoäi nghò Boä Chính trò thaùng 10 naêm 1967, caùc chieán tröôøng baét tay chuaån bò tröïc tieáp cho cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy Teát Maäu thaân 1968.
1. Caên cöù vaøo tình hình tröïc tieáp lieân quan tôùi cuoäc chieán giöõa Myõ vaø Vieät Nam luùc ñoù, Ñaûng ta chuû tröông giöõ nghieâm ngaët yù ñoà chieán löôïc naøy caû ñoái vôùi caùc nöôùc anh em, beø baïn. Phaùt bieåu taïi Hoäi nghò Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng laàn thöù 14 (thaùng 1 naêm 1968), ñoàng chí Leâ Duaån cho bieát: Chuû tröông toång coâng kích - toång khôûi nghóa "anh em ta khoâng hieåu ñaâu. Khoâng ai bieát chuyeän naøy, khoâng ai ngôø ñaâu. Ta khoâng daùm baøn vôùi ai caû, bí maät laém...". Ñoàng chí khaúng ñònh: ta ñaõ bieát khôûi söï cuoäc chieán tranh thì cuõng bieát keát thuùc cuoäc chieán tranh, "ta ñoäc laäp, khoâng theo ai caû" (Baøi phaùt bieåu cuûa ñoàng chí Leâ Duaån taïi Hoäi nghò laàn thöù 14, Ban Chaáp haønh Trung öông, thaùng 1 naêm 1968 - baøi gôõ töø baêng ghi aâm. Daãn theo Vaên kieän Ñaûng - Toaøn taäp, T29, 1968, Nxb Chính trò quoác gia, H, 2004).
2. Cuõng taïi cuoäc hoïp quan troïng naøy, Boä Chính trò ñaõ phaùt hieän ra söï hoang mang cuûa Myõ ñeán cao ñoä. Söï hoang mang ñoù thaäm chí ñaõ theå hieän nhö moät noãi aùm aûnh. AÙm aûnh veà moät traän Ñieän Bieân Phuû seõ ñeán vôùi Myõ taïi mieàn Nam Vieät Nam! Coù ñieàu, noãi aùm aûnh ñoù laïi ñöôïc theå hieän baèng nhöõng nhaän ñònh cuûa phía Myõ töôûng nhö chaéc nòch maø ngaøy nay ñoïc laïi ta coù theå thaáy roõ nhö nhöõng lôøi töï traán an. Ñoù laø khi Myõ cho raèng: "Saép tôùi, phía Vieät Nam chöa ñuû söùc laøm moät "Ñieän Bieân Phuû"(!)
(xem tieáp trang 93)
93 94
Ngaøy 28 thaùng 12 naêm 1967, Boä Chính trò hoïp phieân ñaëc bieät; chính thöùc thoâng qua Keá hoaïch chieán löôïc naêm 1968 vaøo nhieäm vuï cuûa quaân vaø daân ta. Chuû tòch Hoà Chí Minh döï vaø chæ ñaïo hoäi nghò. Ñoàng chí Leâ Duaån - Bí thö thöù nhaát Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng "baùo caùo toaøn boä vaán ñeà vaø quaùn xuyeán vieäc thaûo luaän"1.
Thaùng 1 naêm 1968, hoäi nghò Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng laàn thöù 14 hoïp taïi Haø Noäi ñaõ thoâng qua Nghò quyeát thaùng 12 naêm 1967 cuûa Boä Chính trò, quyeát ñònh thöïc hieän toång coâng kích vaø toång khôûi nghóa, giaønh thaéng lôïi quyeát ñònh cho söï nghieäp choáng Myõ, cöùu nöôùc.
(tieáp theo trang 92) maø seõ vaãn chæ ñaùnh laâu daøi". Chuùng toâi muoán nghó raèng coù theå chính söï hoang mang, töï traán an naøy cuûa Myõ ñaõ khieán söï maãn caûm cuûa cô quan chæ ñaïo chieán löôïc phía Vieät Nam kòp thôøi "töông keá töïu keá" nhaèm toâ ñaäm theâm, cuûng coá theâm cho söï traán an ñoù baèng caùch taäp trung moät soá sö ñoaøn chuû löïc xung quanh caên cöù Khe Sanh. Haønh ñoäng naøy, ngay laäp töùc ñaõ kích thích phía Myõ doàn taâm trí vaø löïc löôïng vaøo vuøng nuùi röøng Taây Quaûng Trò, ñaët moät boä phaän lôùn quaân Myõ vaøo theá "caù voi maéc caïn" khi "Teát Maäu thaân" noå ra ôû moät loaït caùc ñoâ thò treân toaøn Mieàn. Quaû thaät, ñaây laø moät "baøi hoïc ñaét giaù" cuûa giôùi quaân söï Myõ trong chieán tranh Vieät Nam vaø chöùng toû trí tueä Vieät Nam trong ñieàu haønh chieán tranh caùch maïng ñaõ vöôït leân treân trí tueä cuûa caùc töôùng lónh Hoa Kyø. Veà vaán ñeà naøy, chuùng ta seõ phaûi ñi saâu hôn nöõa vaøo taøi lieäu cuûa Boä Chính trò, Boä Quoác phoøng ñeå neâu baät leân nhö moät baøi hoïc veà ngheä thuaät quaân söï cuûa chuùng ta.
1. Trong baøi Baùc Hoà vôùi Teát Maäu thaân naêm aáy, ñaêng treân tôø Vaên ngheä soá Teát Maäu Daàn 1998, ñoàng chí Vuõ Kyø cho bieát, ngaøy 28 thaùng 12 naêm 1967, Boä Chính trò hoïp phieân ñaëc bieät ngay beân nhaø saøn cuûa Baùc, ñeà ra nhieäm vuï troïng ñaïi vaø caáp baùch laø ñoäng vieân söùc maïnh cuûa caû nöôùc, thöïc hieän toång coâng kích, toång khôûi nghóa. Tieáp ñoù, saùng ngaøy 30
(xem tieáp trang 94)
Boä Chính trò nhaän ñònh: "Chuùng ta ñang ñöùng tröôùc trieån voïng vaø thôøi cô chieán löôïc lôùn. Ñeá quoác Myõ ñang trong tình theá tieán thoaùi löôõng nan veà chieán löôïc"1. So vôùi muïc tieâu chính trò vaø quaân söï coù haïn cuûa chuùng ôû mieàn Nam, thì nhöõng coá gaéng chieán tranh cuûa Myõ (cuøng nhöõng thieät haïi naëng neà cuûa chuùng) ôû Vieät Nam ñaõ leân tôùi ñænh cao. Vì theá, "xu höôùng cuûa tình hình trong caû nöôùc naêm 1968 laø ñòch seõ ngaøy caøng chuyeån vaøo phoøng ngöï bò ñoäng hôn tröôùc"2. Trong khi ñoù, "chuùng ta ñaõ thaéng ñòch caû veà chieán löôïc laãn chieán thuaät. Theá vaø löïc cuûa ta phaùt trieån maïnh meõ hôn bao giôø heát"3. Maëc duø hieän nay chuùng ta coøn moät soá nhöôïc ñieåm nhö khaû naêng boå sung löïc löôïng taïi choã, trình ñoä ñaùnh tieâu dieät nhöõng ñôn vò lôùn quaân Myõ, xaây döïng thöïc löïc chính trò vaø chæ ñaïo phong traøo thaønh thò... vaãn bò haïn cheá; ñoàng thôøi chuùng ta cuõng gaëp khoù khaên veà haäu caàn, giao thoâng vaän taûi, coâng taùc nguïy vaän, ñòch vaän... nhöng, "ñieåm cô baûn cuûa tình hình vaãn laø ta ñang ôû theá thaéng, theá chuû ñoäng vaø thuaän lôïi. Ñòch ñang ôû theá thua, theá bò ñoäng vaø khoù khaên"4. (tieáp theo trang 93) thaùng 12 naêm 1967, Baùc laïi döï hoïp Boä Chính trò; chieàu ngaøy moàng moät Teát Maäu thaân, Boä Chính trò ñeán laøm vieäc vôùi Ngöôøi. "Baùc caên daën theâm coâng vieäc tröôùc khi Baùc leân ñöôøng tieáp tuïc ñi nghæ ôû Trung Quoác". Cuõng theo ñoàng chí Vuõ Kyø, "chæ thò cuï theå cuûa Baùc cho caùc chieán tröôøng laø:
Keá hoaïch phaûi thaät tæ mæ Hôïp ñoàng phaûi thaät aên khôùp Bí maät phaûi thaät tuyeät ñoái Haønh ñoäng phaûi thaät kieân quyeát Caùn boä phaûi thaät göông maãu".
1, 2, 3, 4. Nghò quyeát Hoäi nghò Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng laàn thöù 14 (thaùng 1 naêm 1968). Daãn trong: Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam: Vaên kieän Ñaûng - Toaøn taäp, T29, 1968, Nxb Chính trò quoác gia, H, 2004.
95 96
Treân cô sôû phaân tích toaøn boä tình hình ñòch, ta, trong nöôùc vaø treân theá giôùi coù lieân quan cuõng nhö löôïng ñònh khaû naêng dieãn bieán cuûa tình hình, Boä Chính trò Trung öông Ñaûng haï quyeát taâm: "Chuyeån cuoäc chieán tranh caùch maïng cuûa nhaân daân ta ôû mieàn Nam sang moät thôøi kyø môùi, thôøi kyø tieán coâng vaø noåi daäy giaønh thaéng lôïi quyeát ñònh1. Ñeå thöïc hieän quyeát taâm chieán löôïc ñoù, "Nhieäm vuï troïng ñaïi vaø caáp baùch cuûa Ñaûng ta trong thôøi kyø môùi laø ñoäng vieân nhöõng noã löïc lôùn nhaát cuûa toaøn Ñaûng, toaøn quaân vaø toaøn daân ôû caû hai mieàn, ñöa cuoäc chieán tranh caùch maïng cuûa ta leân böôùc phaùt trieån cao nhaát, duøng phöông phaùp toång coâng kích vaø toång khôûi nghóa ñeå giaønh thaéng lôïi quyeát ñònh"2. Muïc tieâu chieán löôïc cuûa toång coâng kích - toång khôûi nghóa nhaèm tieâu dieät vaø laøm tan raõ tuyeät ñaïi boä phaän quaân nguïy, ñaùnh ñoå nguïy quyeàn caùc caáp, giaønh toaøn boä chính quyeàn veà tay nhaân daân; tieâu dieät moät phaàn quan troïng sinh löïc vaø phöông tieän chieán tranh cuûa Myõ, laøm cho quaân Myõ khoâng thöïc hieän ñöôïc caùc nhieäm vuï chính trò vaø quaân söï cuûa chuùng ôû Vieät Nam. "Treân cô sôû ñoù, ñaäp tan yù chí xaâm löôïc cuûa Myõ, buoäc Myõ phaûi chòu thua ôû mieàn Nam, chaám döùt moïi haønh ñoäng chieán tranh ñoái vôùi mieàn Baéc, coøn ta thì baûo veä ñöôïc mieàn Baéc xaõ hoäi chuû nghóa vaø ñaït ñöôïc nhöõng muïc tieâu tröôùc maét cuûa caùch maïng mieàn Nam laø ñoäc laäp, daân chuû, hoøa bình, trung laäp, tieán tôùi thoáng nhaát nöôùc nhaø"3.
Boä Chính trò cho raèng: "Ta tieán haønh toång coâng kích - toång khôûi nghóa khoâng phaûi trong ñieàu kieän ñòch ñaõ kieät
1, 2, 3. Nghò quyeát hoäi nghò Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng laàn thöù 14 (thaùng 1 naêm 1968). Tlñd.
queä, maø trong luùc ñòch coøn treân moät trieäu quaân vaø moät tieàm löïc chieán tranh lôùn, nhöng ñoäi quaân ñoù ñaõ lieân tieáp thaát baïi veà chieán löôïc vaø chieán thuaät, quaân soá tuy ñoâng nhöng tinh thaàn ñaõ baïc nhöôïc vaø baét ñaàu suy suïp. Veà chính trò, quaân ñòch ñang laâm vaøo tình traïng maâu thuaãn, khuûng hoaûng toaøn dieän vaø nghieâm troïng, chuùng khoâng coøn coù theå cai trò nhaân daân mieàn Nam ñöôïc nöõa vaø nhaân daân mieàn Nam cuõng khoâng chòu soáng döôùi aùch thoáng trò cuûa chuùng nöõa. Trong khi ñoù, ta ñang trong theá thaéng vaø ñang naém quyeàn chuû ñoäng treân khaép caùc chieán tröôøng; löïc löôïng vuõ trang ta ñaõ lôùn maïnh veà moïi maët, ñoäi quaân chính trò cuûa ta ñaõ lôùn maïnh veà moïi maët... vaø raát huøng haäu; ñaïi boä phaän quaàn chuùng nhaân daân trong caùc vuøng taïm chieám ñaõ ñöôïc reøn luyeän vaø thöû thaùch qua nhieàu naêm ñaáu tranh kieân quyeát vaø beàn bæ, ñaõ toû roõ quyeát taâm caùch maïng raát cao"1. Trong ñieàu kieän nhö vaäy, Boä Chính trò chuû tröông "veà bieän phaùp,... khoâng chæ toång coâng kích maø ñoàng thôøi phaùt ñoäng toång khôûi nghóa; tieâu dieät vaø laøm tan raõ quaân ñòch, ñaùnh ñoå boä maùy cai trò ñaàu naõo cuûa nguïy quyeàn, laøm roái loaïn vaø teâ lieät taän goác boä maùy chieán tranh cuûa Myõ, nguïy, bieán haäu phöông vaø döï tröõ chieán löôïc cuûa ñòch thaønh haäu phöông vaø döï tröõ chieán löôïc cuûa ta, laøm thay ñoåi löïc löôïng so saùnh moät caùch mau choùng coù lôïi cho ta, khoâng lôïi cho ñòch vaø giaønh thaéng lôïi quyeát ñònh veà ta"2.
"Cuoäc Toång coâng kích - Toång khôûi nghóa saép tôùi seõ laø moät giai ñoaïn, moät quaù trình tieán coâng chieán löôïc raát phöùc taïp"3; giai ñoaïn ñoù daøi hay ngaén laø tuøy thuoäc vaøo söï coá
1, 2, 3. Nghò quyeát Hoäi nghò Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng laàn
thöù 14. Tlñd.
97 98
gaéng chuû quan cuûa ta vaø söï ñoái phoù cuûa ñòch. Tuy nhieân trong tình hình ñòch ñaõ chuyeån vaøo theá bò ñoäng phoøng ngöï vaø ñang tieán thoaùi löôõng nan veà chieán löôïc thì "nhöõng coá gaéng chuû quan vaø ngheä thuaät chæ ñaïo chieán tranh cuûa ta coù taùc duïng quyeát ñònh tröïc tieáp"1 trong vieäc ruùt ngaén thôøi gian toång coâng kích - toång khôûi nghóa, trong ñoù, vieäc choïn höôùng tieán coâng chieán löôïc giöõ vai troø raát quan troïng. Boä Chính trò ñaõ quyeát ñònh: moät maët, phaûi "söû duïng toát nhaát löïc löôïng vuõ trang cuûa ta, caêng ñòch ra khaép caùc chieán tröôøng, phaûi bieát ñieàu ñoäng löïc löôïng quaân söï cuûa ñòch ra caùc chieán tröôøng quan troïng, söû duïng nhöõng quaû ñaám maïnh ñaùnh quî caùc binh ñoaøn chuû löïc cuûa ñòch, ñoàng thôøi bieát kòp thôøi phaûn coâng tieâu dieät ñòch, beû gaõy caùc cuoäc phaûn coâng cuûa chuùng"2. Ñoù laø moät höôùng tieán coâng cuûa boä ñoäi chuû löïc. Maët khaùc, "ñoøn chính cuûa ta phaûi nhaèm vaøo caùc thaønh thò quan troïng, keát hôïp löïc löôïng xung kích veà quaân söï vôùi löïc löôïng chính trò cuûa quaàn chuùng ôû caùc ñoâ thò vaø nhöõng vuøng noâng thoân keá caän vuøng daäy ñaùnh saäp caùc cô quan ñaàu naõo cuûa Myõ - nguïy, ñaùnh phaù caùc haäu cöù cuûa ñòch, caùc sôû haäu caàn, caùc trung taâm thoâng tin, phöông tieän giao thoâng vaän taûi chieán löôïc cuûa ñòch laø nhöõng yeáu toá vaät chaát khoâng theå thieáu ñöôïc trong baûn thaân söùc maïnh cuûa quaân ñoäi chính quy vaø hieän ñaïi cuûa Myõ. Ñoàng thôøi keâu goïi binh lính ñòch ñöùng leân phaûn chieán cuøng nhaân daân khôûi nghóa. Ñoù laø ñoøn aùc lieät nhaát, hieåm hoùc nhaát ñaùnh vaøo oùc, tim, maïch maùu cuûa ñòch, cuõng laø caùch toát nhaát ñeå phoái hôïp ba muõi giaùp coâng treân caû ba vuøng chieán löôïc, ñeå tieâu dieät nhieàu nhaát
1, 2. Nghò quyeát Hoäi nghò Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng laàn thöù 14. Tlñd.
sinh löïc ñòch, laøm saäp choã döïa chính trò cuûa ñòch vaø ñeø beïp yù chí xaâm löôïc cuûa chuùng"1.
Tieán haønh cuoäc toång coâng kích - toång khôûi nghóa, Boä Chính trò döï kieán tình hình coù theå dieãn bieán theo moät trong ba khaû naêng:
1. Ta giaønh ñöôïc thaéng lôïi to lôùn ôû caùc chieán tröôøng quan troïng, nhöõng cuoäc coâng kích vaø khôûi nghóa cuûa ta cuoái cuøng thaønh coâng ôû caùc ñoâ thò lôùn. Ñòch bò thaát baïi ñeán möùc khoâng coøn göôïng daäy ñöôïc. YÙ chí xaâm löôïc cuûa chuùng bò ñeø beïp, phaûi chòu thua, buoäc chuùng phaûi thöông löôïng vaø phaûi keát thuùc chieán tranh theo nhöõng muïc tieâu vaø yeâu caàu cuûa ta.
2. Tuy ta giaønh ñöôïc thaéng lôïi ôû nhieàu nôi nhöng ñòch taäp trung vaø taêng theâm löïc löôïng töø ngoaøi, giaønh vaø giöõ nhöõng vò trí quan troïng, oån ñònh ñöôïc caùc thaønh thò lôùn, nhaát laø Saøi Goøn - Gia Ñònh, döïa vaøo caùc caên cöù lôùn ñeå tieáp tuïc chieán ñaáu vôùi ta.
3. Myõ ñoäng vieân vaø taêng theâm nhieàu löïc löôïng, môû roäng chieán tranh cuïc boä ra mieàn Baéc, sang Campuchia vaø Laøo hoøng xoay chuyeån cuïc dieän chieán tranh vaø gôõ theá thua cuûa chuùng.
Trong ba khaû naêng treân ñaây, Boä Chính trò cho raèng, caàn noã löïc phi thöôøng, ñem heát tinh thaàn vaø löïc löôïng ñeå giaønh thaéng lôïi theo khaû naêng thöù nhaát; ñoàng thôøi phaûi saün saøng ñoái phoù vôùi khaû naêng thöù hai; khaû naêng thöù ba tuy coù ít nhöng caàn caûnh giaùc ñeà phoøng ñeå chuû ñoäng ñoái phoù.
1. Nghò quyeát Hoäi nghò Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng laàn thöù 14. Tlñd.
99 100
Boä Chính trò ñeà ra caùc nhieäm vuï cuï theå cho quaân vaø daân hai mieàn Nam, Baéc treân töøng maët ñaáu tranh.
Veà ñaáu tranh quaân söï: phaûi phoái hôïp chaët cheõ giöõa toång coâng kích vaø toång khôûi nghóa, giöõa caùc chieán tröôøng; phaûi thu huùt cho ñöôïc löïc löôïng cô ñoäng cuûa ñòch ra voøng ngoaøi ñeå ñaùnh tieâu dieät; thöïc haønh coâng kích maõnh lieät vaøo caùc thaønh thò, nhaát laø caùc thaønh thò lôùn, ñoàng thôøi phaùt ñoäng coâng kích vaø khôûi nghóa ôû khaép caùc chieán tröôøng, tieán coâng ñoàng loaït vaøo caùc yeát haàu cuûa ñòch vaø nhöõng cô sôû haäu caàn, laøm teâ lieät moïi söï ñeà khaùng cuûa Myõ - nguïy.
Veà ñaáu tranh chính trò, "phaùt ñoäng quaàn chuùng noåi daäy toång khôûi nghóa (keát hôïp vôùi toång coâng kích) cho ñeán thaønh coâng, ñaäp tan nguïy quyeàn vaø caùc toå chöùc phaûn ñoäng khaùc, xaây döïng chính quyeàn caùch maïng vaø phaùt trieån nhanh choùng löïc löôïng chính trò vaø löïc löôïng vuõ trang quaàn chuùng". Khaåu hieäu trung taâm trong khôûi nghóa laø: "Ñoäc laäp, töï do, hoøa bình, côm aùo, ruoäng ñaát, chaám döùt chieán tranh xaâm löôïc; ñeá quoác Myõ phaûi ruùt quaân veà nöôùc, chuû quyeàn thuoäc veà ngöôøi Vieät Nam"1. Thaønh laäp maët traän thöù hai beân caïnh Maët traän daân toäc giaûi phoùng mieàn Nam Vieät Nam vôùi cöông lónh roäng raõi hôn vaø "seõ giöõ thaùi ñoä ñoäc laäp vôùi Maët traän Daân toäc Giaûi phoùng"2.
Veà binh vaän, phaûi thöïc haønh coâng taùc ñòch vaän, nguïy vaän, goùp phaàn laøm tan raõ quaân nguïy vaø gaây phong traøo phaûn chieán trong noäi boä chuùng, thöïc hieän khaåu hieäu "coâng - noâng - binh lieân hieäp". Ñoàng thôøi gaây phong traøo phaûn chieán trong quaân ñoäi Myõ vaø chö haàu.
1, 2. Nghò quyeát Hoäi nghò Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng laàn thöù 14. Tlñd.
Veà ñaáu tranh ngoaïi giao, caàn coù phöông phaùp vaø hình thöùc thích hôïp ñeå tieán coâng ñòch trong luùc chuùng ñang luùng tuùng, bò ñoäng vaø "phaûi môû ñöôøng cho ñòch ñi vaøo thöông löôïng theo höôùng coù lôïi nhaát cho ta"1.
Mieàn Baéc "phaûi baûo ñaûm coâng taùc taêng cöôøng haäu phöông lôùn vaø coâng taùc chi vieän mieàn Nam"2, "phaûi ra söùc giuùp ñôõ nhaân daân Laøo giaønh theâm thaéng lôïi môùi, uûng hoä maïnh meõ nhaân daân Campuchia, choáng moïi aâm möu xaâm löôïc cuûa ñeá quoác Myõ vaø beø luõ tay sai"3.
Boä Chính trò giao cho Quaân uûy Trung öông vaø Boä Toång tö leänh Quaân ñoäi nhaân daân Vieät Nam gaáp ruùt hoaøn chænh phöông aùn toång coâng kích, toång khôûi nghóa.
1, 2. Nghò quyeát Hoäi nghò Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng laàn thöù 14. Tlñd.
3. Nghò quyeát Hoäi nghò Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng laàn thöù 14. Tlñd. ÔÛ ñaây, chuùng toâi muoán ñöôïc löu yù theâm raèng, trong lôøi phaùt bieåu taïi Hoäi nghò naøy, ñoàng chí Leâ Duaån noùi ñaïi yù: maëc duø Myõ ñang bò ñoäng, ñang laâm vaøo theá khoù khaên, "nhöng noù laïi laø keû maïnh... neân ta phaûi bieát thaéng noù". Muoán vaäy, chuùng ta khoâng theå ñaùnh theo loái ñaùnh cuõ, "maø phaûi chuyeån qua moät giai ñoaïn môùi, töùc giai ñoaïn toång coâng kích, toång khôûi nghóa "buoäc" noù phaûi ñi ñeán ngoài vôùi ta, thöông löôïng vôùi ta". Ñieàu ñoù cho pheùp chuùng ta nghó raèng, thöïc chaát khi ñi tôùi quyeát ñònh môû cuoäc Toång tieán coâng Teát Maäu thaân 1968, Ñaûng ta nhaèm buoäc Myõ phaûi xuoáng thang chieán tranh, ngöøng neùm bom mieàn Baéc, ngoài vaøo baøn ñaøm phaùn vôùi ta. Vaø nhö theá, môû cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy Teát Maäu thaân, muïc tieâu haøng ñaàu cuûa ta laø taäp trung ñaåy maïnh nhöõng noã löïc cao nhaát cuûa toaøn Ñaûng, toaøn daân, toaøn quaân ta treân caû 2 mieàn ñeå hieän thöïc hoùa chuû tröông maø Nghò quyeát Hoäi nghò Trung öông Ñaûng laàn thöù 13 ñaõ chæ roõ: "chuû ñoäng vaän duïng saùch löôïc vöøa ñaùnh vöøa ñaøm, vöøa ñaøm vöøa ñaùnh". Veà vaán ñeà naøy, cuõng trong baøi phaùt bieåu taïi Hoäi nghò Trung öông 14, ñoàng chí Leâ Duaån nhaán maïnh: "Lòch söû Vieät Nam ta ñaùnh giaëc roài keâu giaëc, ñaùnh giaëc maõi maõi khoâng ñöôïc. Nguyeãn Traõi tröôùc kia nhö vaäy. Baây giôø ta cuõng laøm nhö vaäy. Vì noù laø ñeá quoác maïnh nhö vaäy, cho neân ta phaûi bieát thaéng noù".
101 102
Caên cöù vaøo Nghò quyeát Boä Chính trò ñöôïc Hoäi nghò Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng laàn thöù 14 thoâng qua, Quaân uûy Trung öông vaø Boä Toång tö leänh ñaõ hoaøn chænh phöông aùn toång coâng kích - toång khôûi nghóa vaø xaùc ñònh cuï theå: Cuøng vôùi ñoøn tieán coâng cuûa boä ñoäi chuû löïc, maø chieán tröôøng chính laø ñöôøng 9 - Khe Sanh, nhaèm thu huùt, giam chaân löïc löôïng chieán löôïc cuûa ñòch, moät ñoøn tieán coâng chieán löôïc ñaùnh vaøo thò xaõ, thaønh phoá quy moâ treân toaøn mieàn Nam, keát hôïp vôùi noåi daäy cuûa quaàn chuùng noâng thoân vaø ñoâ thò, môû ñaàu cho toång coâng kích - toång khôûi nghóa, laáy chieán tröôøng chính laø Saøi Goøn, Nam Boä, Trò - Thieân - Hueá, troïng ñieåm laø Saøi Goøn, Hueá vaø caùc thaønh phoá lôùn. Thôøi gian tieán haønh toång coâng kích - toång khôûi nghóa ñöôïc choïn vaøo dòp Teát Maäu thaân 1968. Ñeán ngaøy 21 thaùng 1 naêm 1968, thôøi ñieåm noå suùng môû maøn cuoäc toång coâng kích - toång khôûi nghóa môùi ñöôïc xaùc ñònh ñuùng vaøo ñeâm giao thöøa.
Tieán haønh toång coâng kích - toång khôûi nghóa trong ñieàu kieän thôøi gian chuaån bò gaáp, ñòch taêng cöôøng ñaùnh phaù aùc lieät, laïi phaûi tuyeät ñoái giöõ bí maät, baát ngôø, caùc chieán tröôøng ñöôïc leänh phaûi coá gaéng khai thaùc vaø söû duïng coù hieäu quaû vaät chaát vaø löïc löôïng hieän coù.
Cuõng vaøo ngaøy 21 thaùng 1 naêm 1968, trong maät ñieän göûi Trung öông Cuïc mieàn Nam, Khu uûy Khu 5 vaø Khu uûy Trò - Thieân, Boä Chính trò phoå bieán cho rieâng caùc ñoàng chí Phaïm Huøng, Voõ Chí Coâng, Traàn Vaên Quang chuû tröông cuûa Boä Chính trò veà vieäc thaønh laäp Maët traän thöù hai, laáy teân laø "Lieân minh Daân toäc Daân chuû vaø Hoøa bình" nhaèm "phaân hoùa ñòch ñeán möùc cao nhaát, tranh thuû vaø taäp hôïp theâm nhöõng löïc löôïng, nhöõng caù nhaân choáng Myõ vaø Thieäu - Kyø vaø tranh thuû caùc taàng lôùp trung gian ôû ñoâ thò, ñoàng thôøi ñeå
tranh thuû söï ñoàng tình vaø uûng hoä roäng raõi ôû ngoaøi nöôùc"1. Maët traän naøy seõ giöõ thaùi ñoä ñoäc laäp vôùi Maët traän Daân toäc Giaûi phoùng mieàn Nam, tuyeân boá lieân minh vôùi Maët traän Daân toäc Giaûi phoùng vaø nhöõng ngöôøi muoán cho mieàn Nam Vieät Nam coù chuû quyeàn, ñoäc laäp, daân chuû, hoøa bình vaø trung laäp.
Trôû leân, chuùng toâi ñaõ trình baøy boái caûnh vaø quaù trình hình thaønh yù ñoà chieán löôïc cuûa Ñaûng ta trong vieäc quyeát ñònh môû cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy Teát Maäu thaân 1968. Nghieân cöùu ñeà taøi naøy, chuùng toâi thaáy noåi coäm leân moät soá vaán ñeà lyù luaän maø chuùng toâi chöa coù ñieàu kieän ñaët ra ñeå giaûi quyeát, ñaëc bieät laø vaán ñeà toång khôûi nghóa trong chieán tranh caùch maïng mieàn Nam. Veà vaán ñeà naøy, töø nhieàu naêm qua, ñaëc bieät laø sau khi nöôùc nhaø thoáng nhaát, taïi caùc cuoäc hoäi thaûo khoa hoïc, treân caùc trang vieát cuûa töôùng lónh hoaëc caùc nhaø nghieân cöùu, caùc vò laõnh ñaïo Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ta, vaãn chöa ñöôïc giaûi quyeát thoûa ñaùng. Trong khi coù moät soá xem toång khôûi nghóa trong chieán tranh laø moät khaû naêng - thì moät soá khaùc döùt khoaùt khaúng ñònh raèng: ñoù laø ñieàu khoâng theå xaûy ra vaø vì theá vieäc Ñaûng ta chuû tröông phaùt ñoäng toång khôûi nghóa, ñaët toång khôûi nghóa ngang vôùi toång coâng kích vaø laáy toång khôûi nghóa ñeå mong keát thuùc chieán tranh vaøo naêm 1968 laø heä quaû cuûa loái tö duy duy yù chí.
Vaán ñeà naøy, coù leõ noù phaûi ñöôïc ñaët ra ñeå suy nghó moät caùch nghieâm tuùc nhö moät ñeà taøi chuyeân bieät hay moät coâng trình taäp theå - maø ôû ñoù, moãi caù nhaân seõ chæ laø moät phaân nhaùnh cuûa ñeà taøi.
1. Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam: Vaên kieän Ñaûng - Toaøn taäp, T29, 1968, Sñd, tr.164.
103 104
Song, veà maët phöông phaùp luaän, trong khi tieáp xuùc vôùi nhöõng tö lieäu, chuùng toâi thaáy ñaõ coù nhieàu ñieàu ñaùng suy ngaãm: Döôøng nhö nhöõng yù kieán pheâ phaùn treân ñaây ñeàu ñaõ gaëp gôõ nhau ôû choã:
a) Baùm quaù chaët vaøo caùc luaän ñieåm cuûa Maùc, AÊng-ghen vaø Leânin veà ñieàu kieän ñeå noå ra toång khôûi nghóa.
b) Baùm quaù saùt vaøo caùc caâu chöõ treân baùo chí sau phuùt noå suùng vaø caùc nghò quyeát coâng khai cuûa Ñaûng veà chuû tröông môû cuoäc tieán coâng "Teát Maäu thaân 1968".
Thöïc ra, vaán ñeà khoâng ñôn giaûn nhö vaäy. Vì khi tieáp xuùc vôùi moät soá vaên baûn, böùc ñieän, chæ thò, bieân baûn Hoäi nghò Boä Chính trò ñaõ hoaëc coøn chöa ñöôïc coâng boá lieân quan tôùi ñeà taøi Teát, thì chuùng toâi thaáy raèng:
a) Suoát haøng naêm trôøi chuaån bò cho "Teát Maäu thaân", caùc vaên baûn, taøi lieäu treân ñaây khoâng chæ duøng thuaät ngöõ "toång coâng kích - toång khôûi nghóa maø coøn duøng xen keõ caùc thuaät ngöõ khaùc nhö: "Toång tieán coâng vaø noåi daäy" hoaëc "tieán coâng vaø noåi daäy".
b) Vaø ngay trong moät nghò quyeát - Nghò quyeát Hoäi nghò Boä Chính trò thaùng 12 naêm 1967 maø sau ñoù ñöôïc Hoäi nghò Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng laàn thöù 14 thoâng qua - cuõng ñaõ duøng xen keõ caùc thuaät ngöõ naøy.
c) Vaû chaêng, hoaït ñoäng "Teát Maäu thaân" laø hoaït ñoäng coù quy moâ roäng lôùn, phöùc taïp. Ñeå baûo ñaûm bí maät, baát ngôø, ñeán saùt ngaøy noå suùng, caùc chæ thò chæ ñöôïc pheùp truyeàn ñaït baèng mieäng tôùi caùc tö leänh chieán tröôøng.
Vì theá, chuùng toâi suy nghó: lieäu söï truyeàn ñaït ñoù coù gì laø baûo ñaûm raèng ñaõ theå hieän ñöôïc hoaøn toaøn ñaày ñuû yù ñoà veà tö töôûng chieán löôïc cuûa Boä Chính trò vaø Quaân uûy Trung
öông?1. Bôûi ngay trong Nghò quyeát thaùng 12 naêm 1967, Boä Chính trò ñaõ tính toaùn tôùi BA khaû naêng thaéng lôïi maø ôû ñoù chæ coù khaû naêng thöù nhaát laø mang tính chaát thaéng lôïi cuûa toång khôûi nghóa.
Ñoù laø chöa keå - chuùng toâi nghó - khaû naêng thöù nhaát treân ñaây coù theå nhö moät öôùc muoán chaùy boûng cuûa toaøn Ñaûng, toaøn quaân vaø toaøn daân ta treân caû hai mieàn Nam, Baéc maø sau khi chôùp ñöôïc thôøi cô, Ñaûng ta muoán baøn tôùi nhö moät khaåu hieäu haønh ñoäng, moät muïc tieâu cao nhaát, lyù töôûng nhaát trong traän quyeát chieán chieán löôïc naøy.
Chæ xeùt veà maët vaên baûn thoâi, cuõng ñaõ caàn phaûi coù moät chuyeân ñeà nghieân cöùu rieâng bieät môùi coù theå tieáp caän ñöôïc hoaøn toaøn ñaày ñuû yù ñoà chieán löôïc "Teát Maäu thaân" cuûa Ñaûng1.
1. Cuoán Lòch söû Boä chæ huy Mieàn (1961- 1976) (do Nxb Chính trò quoác gia aán haønh naêm 2004), ghi nhaän: "Ñeå ñeà phoøng caùc nôi linh hoaït maø khoâng naém vöõng quyeát taâm cuûa Trung öông, Bí thö Trung öông Cuïc Phaïm Huøng nhaéc caùc bí thö khu uûy: chæ ñöôïc phoå bieán khaû naêng 1 ("döùt ñieåm" ñoâ thò). Hai khaû naêng coøn laïi.... chæ ñöôïc phoå bieán cho bieát khi coù yù kieán Trung öông Cuïc", tr.309.
1. ÔÛ ñaây, chuùng toâi muoán löu yù theâm raèng, ngay töø naêm 1962, khi phaân tích tình hình caùch maïng Laøo sau chieán thaéng Naäm Thaø, ñoàng chí Leâ Duaån töøng löu yù caùc ñoàng chí laõnh ñaïo Trung öông Cuïc mieàn Nam raèng: "Ñeá quoác Myõ phaûi thua nhöng coù theå thua ñeán möùc naøo, ta phaûi thaéng nhöng thaéng ñeán möùc naøo". Treân cöông vò laø Bí thö thöù nhaát Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng, ngay töø ngaøy ñoù, vaán ñeà THAÉNG MYÕ ÑEÁN MÖÙC NAØO ñaõ ñöôïc ñoàng chí ñaët ra ñeå suy nghó, ñeå "tính toaùn, ño löôøng cho chuaån xaùc". Trong nhöõng naêm tieáp theo, vaán ñeà treân ñaây thöôøng xuyeân xuaát hieän trong nhieàu baøi noùi, baøi vieát, ñieän chæ ñaïo... cuûa ñoàng chí (xem Thö vaøo Nam, Nxb Söï thaät, H, 1985). Trong thö göûi Khu
(xem tieáp trang 105)
105 106
(tieáp theo trang 104) uûy Saøi Goøn - Gia Ñònh ngaøy 1 thaùng 7 naêm 1967, ñoàng chí Leâ Duaån vieát: "Phaán ñaáu tieán tôùi toång coâng kích - toång khôûi nghóa laø quyeát taâm caùch maïng raát cao, laø phöông phaùp caùch maïng raát quyeát lieät, raát trieät ñeå cuûa chuùng ta. Song maët khaùc, chuùng ta phaûi coù saùch löôïc meàm deûo vaø bieát thaéng vôùi möùc ñoä thích hôïp". Gaàn ba thaùng sau ñoù, trong cuoäc hoïp Boä Chính trò thaùng 10 naêm 1967 baøn veà "Teát Maäu thaân", ñoàng chí Tröôøng Chinh chuû trì cuoäc hoïp ñaõ keát luaän: "Ta tranh thuû giaønh thaéng lôïi cao nhaát, song cuõng coù theå ñaït möùc ñoä thoâi". Phaùt bieåu trong Hoäi nghò Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng laàn thöù 14 (thaùng 1 naêm 1968), ñoàng chí Leâ Duaån cho bieát, ñaõ moät soá laàn, ñoàng chí "noùi chuyeän vôùi caùc ñoàng chí Löu Thieáu Kyø, ñoàng chí Breâgiônheùp laø chuùng toâi bieát khôûi söï cuoäc chieán tranh thì chuùng toâi bieát keát thuùc cuoäc chieán tranh. Ta ñoäc laäp, khoâng nghe ai caû"... Nhöõng yù kieán phaùt bieåu treân ñaây cuûa moät soá ñoàng chí laõnh ñaïo cao caáp cuûa Ñaûng laø cô sôû raát quyù, ñaëc bieät vôùi nhöõng ai muoán tìm hieåu saâu hôn yù ñoà chieán löôïc cuûa cô quan chæ ñaïo chieán löôïc cuûa Vieät Nam trong dòp "Teát Maäu thaân".
CHÖÔNG II
TOÅNG TIEÁN COÂNG VAØ NOÅI DAÄY TEÁT MAÄU THAÂN. ÖÙNG PHOÙ CUÛA MYÕ, NGUÏY
TREÂN CHIEÁN TRÖÔØNG
I. CHUAÅN BÒ VAØ NGHI BINH CHIEÁN LÖÔÏC
Chuaån bò cho cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy Teát Maäu thaân laø caû moät quaù trình noã löïc phaán ñaáu, khaéc phuïc nhieàu gian khoå, khoù khaên cuûa caùc cô quan laõnh ñaïo, chæ ñaïo chieán löôïc, cuûa caùc caáp laõnh ñaïo, chæ huy treân chieán tröôøng, cuûa quaân vaø daân hai mieàn Nam, Baéc Vieät Nam.
Ngay töø thaùng 5 naêm 1967, sau thaéng lôïi ñaùnh baïi cuoäc phaûn coâng chieán löôïc laàn thöù hai, muøa khoâ 1966-1967, caên cöù vaøo Döï thaûo keá hoaïch taùc chieán chieán löôïc ñaõ ñöôïc Boä Chính trò Trung öông Ñaûng thoâng qua laàn 1, Quaân uûy Trung öông vaø Boä Quoác phoøng ñaõ chæ ñaïo caùc chieán tröôøng vöøa ñaåy maïnh ñôït taùc chieán muøa möa 1967, vöøa gaáp ruùt baét tay chuaån bò cho cuoäc tieán coâng vaø noåi daäy naêm 1968 theo phöông höôùng ñaùnh lôùn. Do vaäy, ngay töø giöõa naêm 1967, treân thöïc teá, quaân vaø daân ta treân caû hai mieàn ñaõ ñi vaøo chuaån bò cho Toång tieán coâng vaø noåi daäy naêm 1968.
Treân mieàn Baéc, cuoái thaùng 7 naêm 1967, Quaân uûy Trung öông môû caùc lôùp taäp huaán nhaèm quaùn trieät veà tình hình vaø
107 108
nhieäm vuï môùi cho caùn boä cao caáp, trung caáp trong toaøn quaân. Thaùng 8 naêm 1967, löïc löôïng vuõ trang nhaân daân môû cuoäc vaän ñoäng lôùn "Naâng cao chaát löôïng, phaùt huy söùc maïnh chieán ñaáu cuûa löïc löôïng vuõ trang nhaân daân, quyeát taâm ñaùnh thaéng giaëc Myõ xaâm löôïc". Caùc sö ñoaøn döï bò chieán löôïc 308, 304, 320, 312 gaáp ruùt kieän toaøn veà toå chöùc, löïc löôïng, bieân cheá, trang bò vuõ khí, khaån tröông trieån khai coâng taùc huaán luyeän chieán ñaáu nhaèm naâng cao trình ñoä taùc chieán hieäp ñoàng quaân binh chuûng. Löïc löôïng phoøng khoâng, phoøng thuû bôø bieån, löïc löôïng giao thoâng vaän taûi, coâng binh... chaán chænh veà toå chöùc, taêng cöôøng veà soá löôïng, hoaøn chænh theá traän nhaèm baûo veä vöõng chaéc mieàn Baéc, giöõ vöõng maïch maùu giao thoâng chi vieän cho chieán tröôøng. So vôùi naêm 1965, ñeán cuoái naêm 1967, soá trung ñoaøn, tieåu ñoaøn phaùo cao xaï taêng töø 2,5 laàn ñeán 4,7 laàn; soá trung ñoaøn teân löûa taêng 5 laàn, caùc traän ñòa ra ña caûnh giôùi taêng 2 laàn. Löïc löôïng phoøng khoâng cuûa daân quaân, töï veä phaùt trieån veà soá löôïng, ñöôïc trang bò theâm caùc loaïi suùng maùy vaø cao xaï. Caùc löïc löôïng vaän taûi quaân söï cuûa Boä Quoác phoøng, cuûa caùc quaân khu cuõng ñöôïc taêng cöôøng vaø phoái hôïp hoaït ñoäng chaët cheõ vôùi löïc löôïng giao thoâng vaän taûi daân söï. Thaùng 9 naêm 1967, Hoäi ñoàng Chính phuû toå chöùc Hoäi nghò phoøng khoâng nhaân daân nhaèm ruùt kinh nghieäm coâng taùc phoøng khoâng, phoøng traùnh maùy bay, coâng taùc khaéc phuïc haäu quaû ñaùnh phaù cuûa ñòch, coâng taùc duy trì vaø baûo ñaûm sinh hoaït, saûn xuaát trong ñieàu kieän ñòch ñaùnh phaù aùc lieät. Töø kinh nghieäm cuûa caùc ñòa phöông, Hoäi nghò ñaõ ñeà ra caùc giaûi phaùp nhaèm taêng cöôøng hieäu quaû cuûa coâng taùc phoøng khoâng, phoøng traùnh vaø baûo ñaûm sinh hoaït, saûn xuaát trong thôøi gian tôùi, ñeà phoøng caùc böôùc leo thang vaø caùc thuû ñoaïn ñaùnh phaù môùi cuûa khoâng quaân, haûi quaân Myõ. Quaân uûy Trung öông vaø Boä
Quoác phoøng chæ ñaïo chaët cheõ vieäc chuaån bò vaø trieån khai phöông aùn ñaùnh ñòch ñoå boä ñöôøng bieån, ñoå boä ñöôøng khoâng vaøo Nam Quaân khu 4. Phöông aùn naøy ñöôïc quaùn trieät saâu roäng trong caùc ñôn vò vuõ trang vaø nhaân daân treân ñòa baøn Quaân khu.
Nhaèm ñaùp öùng yeâu caàu cuûa tình hình môùi, Quaân uûy Trung öông quyeát ñònh thaønh laäp Binh chuûng Ñaëc coâng. Ngaøy 19 thaùng 3 naêm 1967, Binh chuûng Ñaëc coâng chính thöùc ra ñôøi. Ngay sau ñoù, Binh chuûng ñöôïc leänh khaån tröông toå chöùc caùc ñôn vò ñaëc coâng taêng cöôøng cho caùc chieán tröôøng, boå tuùc, ñaøo taïo caùn boä ñaëc coâng cho toaøn quaân. Trong naêm 1967, Binh chuûng ñaõ huaán luyeän ñöôïc 3.835 chieán só ñaëc coâng, ñaøo taïo vaø boå tuùc gaàn 1.000 caùn boä trung ñoäi, ñaïi ñoäi vaø tieåu ñoaøn, taêng cöôøng cho chieán tröôøng mieàn Nam 2.563 caùn boä, chieán só.
Ñeå ñaûm baûo löïc löôïng chieán ñaáu treân chieán tröôøng mieàn Nam vaø ôû haäu phöông mieàn Baéc, coâng taùc tuyeån quaân ñöôïc xuùc tieán maïnh meõ. Chæ moät thôøi gian ngaén, haøng vaïn nam nöõ thanh nieân coù trình ñoä vaên hoùa, coù giaùc ngoä chính trò, coù söùc khoûe ñöôïc ñoäng vieân vaøo löïc löôïng vuõ trang vaø thanh nieân xung phong. Trong naêm 1967, soá quaân rôøi haäu phöông mieàn Baéc vaøo chieán tröôøng mieàn Nam chieán ñaáu taêng 1,5 laàn so vôùi naêm 1966. Töø quyù II naêm 1967 ñeán quyù I naêm 1968, 15 vaïn 5 ngaøn quaân ñaõ ñöôïc ñöa vaøo mieàn Nam. Trong hôn 2 thaùng, nghóa laø töø cuoái thaùng 12 naêm 1967 ñeán cuoái thaùng 1 naêm 1968, mieàn Baéc toå chöùc chuyeån vaøo chieán tröôøng moät khoái löôïng vaät chaát goàm 3 vaïn taán; rieâng maët traän Thöøa Thieân - Hueá, Binh traïm 42 toå chöùc chuyeån gaáp 3.000 taán löông thöïc, vuõ khí, ñaïn döôïc phuïc vuï cho vieäc ñaùnh chieám Hueá.
109 110
Treân tuyeán vaän taûi chieán löôïc Tröôøng Sôn, Ñoaøn 559 nhanh choùng môû roäng maïng ñöôøng, taêng theâm löïc löôïng vaø phöông tieän, caûi tieán phöông phaùp vaän chuyeån, baûo veä vaän chuyeån. Maëc duø ñòch ñaùnh phaù ngaên chaën quyeát lieät baèng nhieàu thuû ñoaïn nhöng ñeán cuoái naêm 1967, tuyeán vaän taûi chieán löôïc tieáp tuïc vöôn saâu xuoáng caùc maët traän, vöôn xa veà phía nam vôùi maïng truïc ngang 800km, maïng truïc doïc 3.000km, maïng ñöôøng voøng traùnh 500km vaø heä thoáng binh traïm, kho taøng, beán baõi aån döôùi taùn caây röøng Tröôøng Sôn. Nhôø ñoù, 6 thaùng cuoái naêm 1967, tuyeán vaän taûi chieán löôïc ñaõ nhaän töø mieàn Baéc, vaän chuyeån vaøo Nam moät khoái löôïng vaät chaát lôùn gaáp 6 laàn naêm 1965, ñaûm baûo haønh quaân cho haøng chuïc vaïn löôït ngöôøi töø Baéc vaøo Nam vaø töø Nam ra Baéc.
Ñöôïc mieàn Baéc doàn söùc chi vieän, löïc löôïng caùch maïng mieàn Nam coù böôùc phaùt trieån nhanh choùng. Ñeán cuoái naêm 1967, löïc löôïng vuõ trang Quaân giaûi phoùng leân tôùi 220.000 quaân chuû löïc vaø 57.000 quaân ñòa phöông, chöa keå daân quaân, du kích, töï veä1. Ngoaøi soá hieän coù, caùc chieán tröôøng coøn toå chöùc theâm moät soá ñôn vò nhaèm ñaùp öùng ñoøi hoûi cuûa tình hình vaø nhieäm vuï môùi: Mieàn Ñoâng Nam Boä thaønh laäp Trung ñoaøn Quyeát thaéng, Khu 5 thaønh laäp Trung ñoaøn 401 ñaëc coâng, Ñoàng baèng soâng Cöûu Long, Quaân khu 8 thaønh laäp 2 tieåu ñoaøn vaø toå chöùc laïi chuû löïc Quaân khu thaønh 2 trung ñoaøn; Quaân khu 9 thaønh laäp theâm Tieåu ñoaøn 307, ñoàng thôøi toå chöùc chuû löïc Quaân khu thaønh 1 löõ ñoaøn vaø 5 tieåu ñoaøn.
Caàn löu yù ôû ñaây raèng, taïi mieàn Nam, caùc chieán tröôøng döï kieán ñeán giöõa naêm 1968 môùi baét ñaàu môû cuoäc toång tieán coâng vaø noåi daäy, vaø baét tay chuaån bò theo döï kieán ñoù. Theá nhöng, thaùng 10 naêm 1967, Boä Chính trò Trung öông Ñaûng
1. Soá lieäu daãn trong taøi lieäu soá 790 taïi kho K.4 Boä Quoác phoøng.
hoïp baøn vaø quyeát ñònh thôøi ñieåm baét ñaàu cuoäc toång tieán coâng vaø noåi daäy vaøo dòp Teát Nguyeân ñaùn naêm Maäu thaân 1968. Vôùi thôøi gian coøn 3 thaùng, vieäc chuaån bò trôû neân caäp raäp. Trong moät thôøi gian ngaén, caùc chieán tröôøng, caùc maët traän, caùc ñòa phöông phaûi khaån tröông hoaøn chænh phöông aùn, keá hoaïch coâng kích, khôûi nghóa; toå chöùc, ñieàu ñoäng, boá trí löïc löôïng vuõ trang, löïc löôïng chính trò vaø binh vaän; phaân chia chieán tröôøng; toå chöùc heä thoáng ñaûm baûo haäu caàn; trieån khai maïng löôùi giao lieân töø caên cöù tôùi vuøng ven vaøo noäi thaønh; chuaån bò khu vöïc eùm giaáu löïc löôïng, vuõ khí vaø caùc baøn ñaïp xuaát phaùt tieán coâng; toå chöùc ñieàu tra caùc muïc tieâu vaø naém tình hình ñòch ôû noäi ñoâ... Ñeå khaéc phuïc maâu thuaãn giöõa thôøi gian quaù ngaén vaø noäi dung chuaån bò quaù nhieàu, caùc chieán tröôøng ñaõ phaân caáp, phaân höôùng; treân, döôùi ñoàng thôøi chuaån bò.
Taïi chieán tröôøng mieàn Ñoâng Nam Boä, thaùng 10 naêm 1967, Trung öông Cuïc mieàn Nam quyeát ñònh giaûi theå Quaân khu I mieàn Ñoâng, Quaân khu IV Saøi Goøn - Gia Ñònh, thaønh laäp Khu troïng ñieåm goàm Saøi Goøn - Gia Ñònh vaø moät soá ñòa phöông thuoäc caùc tænh bao quanh nhö Long An, Haäu Nghóa, Bình Döông, Bieân Hoøa. Treân cô sôû "Keá hoaïch X" ñöôïc khôûi thaûo cuoái naêm 1964 vaø ñöôïc bí maät chuaån bò trong caùc naêm sau ñoù1, giôø ñaây Trung öông Cuïc quyeát ñònh chia Khu troïng ñieåm thaønh 6 phaân khu. 5 phaân khu voøng ngoaøi ñöôïc laäp ra vôùi yù nghóa laáy Saøi Goøn, Chôï Lôùn vaø tænh lî Gia Ñònh laøm
1. Cuoái naêm 1964 ñaàu naêm 1965, Trung öông Cuïc mieàn Nam hoaïch ñònh keá hoaïch ñoùn thôøi cô, thöïc hieän toång coâng kích, toång khôûi nghóa giaønh thaéng lôïi quyeát ñònh. Keá hoaïch tuyeät maät naøy mang teân "Keá hoaïch X", laáy Saøi Goøn - Gia Ñònh laøm ñòa baøn troïng ñieåm thöïc hieän keá hoaïch. Tuy nhieân sau ñoù, vì Myõ oà aït ñöa quaân vieãn chinh vaøo mieàn Nam neân vieäc xuùc tieán thöïc hieän keá hoaïch bò hoaõn laïi.
111 112
muïc tieâu tieán coâng vaø caùc vuøng bao quanh laø nhöõng baøn ñaïp xuaát phaùt tieán coâng. Veà ñòa hình, 5 phaân khu naøy coù vuøng noâng thoân, vuøng ven ñoâ vaø moät soá quaän noäi thaønh. ÔÛ noäi thaønh coù phaân khu 6. Ñaây laø phaân khu khoâng bao goàm caùc khu vöïc ñòa lyù maø chæ phuï traùch caùc löïc löôïng quaân söï, chính trò hoaït ñoäng trong noäi thaønh. 5 phaân khu bao quanh goàm:
- Phaân khu 1 ôû höôùng Baéc vaø Taây Baéc Saøi Goøn, laáy chieán khu Bôøi Lôøi vuøng Böng Coøng laøm caên cöù xuaát phaùt tieán coâng xuoáng phía Baéc.
- Phaân khu 2 ôû höôùng Taây vaø Taây Nam, laáy vuøng Vaøm Coû Ñoâng laøm caên cöù tieán xuoáng caùc khu vöïc muïc tieâu ôû Baø Queïo phía Taây Saøi Goøn vaø Muõi Taøu Phuù Laâm.
- Phaân khu 3 ôû phía Nam, laáy vuøng Ñoâng Nam Beán Löùc vaø khu vöïc doïc theo soâng Nhaø Beø laøm caên cöù tieán xuoáng caùc khu vöïc muïc tieâu caàu chöõ Y vaø khu Khaùnh Hoäi.
- Phaân khu 4 ôû höôùng Ñoâng, laáy vuøng gioàng OÂng Toá vaø khu vöïc Hieäp Bình laøm caên cöù tieán quaân xuoáng caùc khu vöïc caàu Xa Loä vaø caàu Bình Lôïi.
- Phaân khu 5 ôû höôùng Ñoâng Baéc, laáy vuøng Taây Baéc Taân Uyeân laøm caên cöù tieán xuoáng khu vöïc phía Taây Thuû Ñöùc, caàu Xa Loä, caàu Bình Lôïi1.
1. Cuï theå hôn, moãi phaân khu bao goàm ñòa baøn caùc ñòa phöông sau: - Phaân khu 1: goàm moät phaàn huyeän Traûng Baøng vaø caùc huyeän Daàu
Tieáng, Beán Caùt, Cuû Chi, Hoùc Moân, Goø Vaáp. - Phaân khu 2 goàm Baéc Long An (Ñöùc Hoøa, Ñöùc Hueä, Beán Thuû), Bình
Taân (Bình Chaùnh, Taân Bình), Quaän 6, Quaän 5, Quaän 3. - Phaân khu 3 goàm Nam Long An (Chaâu Thaønh, Taân Truï, Caàn Ñöôùc,
Caàn Giuoäc), Nhaø Beø, Quaän 8, Quaän 7, Quaän 4, Quaän 2. - Phaân khu 4 goàm Thuû Ñöùc, Thaïnh Myõ Taây, Quaän 9, Quaän 1. - Phaân khu 5 goàm Taân Uyeân, Laùi Thieâu, Dó An, Bình Hoøa, Phuù
Nhuaän vaø moät phaàn ñaát cuûa Quaän 1, Quaän 3.
ÔÛ caùc phaân khu, Trung öông Cuïc chæ ñònh Phaân khu uûy vaø Boä chæ huy phaân khu. Moãi Phaân khu uûy chia laøm hai boä phaän, moät boä phaän chæ ñaïo caùc hoaït ñoäng treân ñòa baøn noâng thoân vaø moät boä phaän chæ ñaïo caùc hoaït ñoäng treân ñòa baøn ñoâ thò thuoäc phaân khu. Caùc phaân khu uûy chòu söï chæ ñaïo tröïc tieáp cuûa Khu uûy Khu troïng ñieåm do ñoàng chí Nguyeãn Vaên Linh laøm bí thö. Veà maët quaân söï, Trung öông Cuïc quyeát ñònh thaønh laäp hai Boä chæ huy tieàn phöông: Boä Chæ huy tieàn phöông 1 (hoaëc goïi laø Boä Tö leänh Tieàn phöông Baéc) do ñoàng chí Traàn Vaên Traø laøm Tö leänh, phuï traùch caùc muõi phía Ñoâng, phía Baéc vaø caùc ñôn vò chuû löïc Mieàn; Boä Chæ huy tieàn phöông 2 (hoaëc coøn goïi laø Boä Tö leänh Tieàn phöông Nam) do ñoàng chí Voõ Vaên Kieät laøm Tö leänh, phuï traùch caùc muõi phía Nam, Taây Nam vaø caùc löïc löôïng noäi thaønh. Toaøn boä caùc löïc löôïng vuõ trang chieán ñaáu treân Maët traän Saøi Goøn - Gia Ñònh ñöôïc chia laøm 3 khoái.
- Khoái bieät ñoäng thaønh goàm hôn 100 caùn boä, chieán só bieät ñoäng töø Ñoaøn F100 giaûi theå, toå chöùc thaønh 3 cuïm, moãi cuïm phaân thaønh töøng ñoäi. Nhieäm vuï cuûa Khoái laø ñoàng loaït ñaùnh chieám caùc muïc tieâu Boä toång tham möu nguïy, dinh Ñoäc Laäp, Ñaøi phaùt thanh, Boä Tö leänh haûi quaân, Toøa Ñaïi söù Myõ1, Bieät khu Thuû ñoâ, Khaùm Chí Hoøa, Toång nha caûnh saùt. Theo keá hoaïch, sau khi ñaùnh chieám, caùc ñoäi bieät ñoäng seõ phaûi truï laïi trong khoaûng thôøi gian töø nöûa giôø ñeán 2 giôø, chôø caùc
1. Ñöôïc giao nhieäm vuï toå chöùc ñaùnh Toøa Ñaïi söù Myõ vaøo giôø choùt
(ngaøy 25 thaùng 1 naêm 1968), trong khoaûng thôøi gian ngaén, ñoàng chí Ba Ñen ñaõ khaån tröông "gom nhaët" töøng ngöôøi trong ñoäi baûo ñaûm, thaønh laäp Ñoäi bieät ñoäng 11 goàm 17 caùn boä, chieán só ñeå thöïc hieän nhieäm vuï naøy.
113 114
tieåu ñoaøn muõi nhoïn vaø löïc löôïng thanh nieân, sinh vieân ñeán tieáp öùng1.
- Khoái caùc Tieåu ñoaøn muõi nhoïn vaø caùc löïc löôïng ñaëc coâng cuûa caùc phaân khu 1, 2, 3, 4, 5. Moãi phaân khu coù töø 4 ñeán 6 tieåu ñoaøn muõi nhoïn hoaëc tieåu ñoaøn ñaëc coâng. Caùc tieåu ñoaøn naøy ñöôïc toå chöùc vaø trang bò goïn nheï, xuaát phaùt töø caùc caên cöù baøn ñaïp, duøng phöông phaùp boân taäp luoàn saâu vaøo tieáp öùng cho caùc ñoäi bieät ñoäng trong noäi thaønh, ñaùnh ñòch phaûn kích, môû roäng khu vöïc kieåm soaùt. Moät soá tieåu ñoaøn muõi nhoïn, tieåu ñoaøn ñaëc coâng caùc phaân khu ñöôïc giao nhieäm vuï ñaùnh chieám caùc muïc tieâu nhö saân bay Taân Sôn Nhaát, caàu Bình Lôïi, caàu Xa Loä, kho quaân cuï Goø Vaáp...
- Khoái chuû löïc Mieàn ñöôïc taêng cöôøng theâm 1 trung ñoaøn boä binh cuûa Maët traän Taây Nguyeân vaø moät soá ñôn vò binh chuûng töø mieàn Baéc vaøo, bao goàm 3 sö ñoaøn boä binh, 1 sö ñoaøn phaùo binh, 1 trung ñoaøn boä binh vaø caùc ñôn vò binh chuûng nhö coâng binh, ñaëc coâng, thoâng tin, phoøng hoùa... Taát caû caùc ñôn vò naøy ñöôïc boá trí ôû khu vöïc vuøng ven treân
1. Theo keá hoaïch, sau khi ñaùnh chieám, caùc ñoäi bieät ñoäng ôû caùc muïc tieâu seõ ñöôïc tieáp öùng nhö sau:
- Boä Toång tham möu nguïy: 2 tieåu ñoaøn muõi nhoïn vaø 5.000 thanh nieân, sinh vieân.
- Bieät khu Thuû ñoâ: 1 tieåu ñoaøn muõi nhoïn vaø 1.000 thanh nieân, sinh vieân. - Khaùm Chí Hoøa: 1 tieåu ñoaøn muõi nhoïn vaø 1.000 thanh nieân, sinh vieân. - Toång Nha caûnh saùt: 2 tieåu ñoaøn muõi nhoïn vaø 1.000 thanh nieân,
sinh vieân. - Dinh Ñoäc Laäp: 1 tieåu ñoaøn muõi nhoïn vaø 200 thanh nieân, sinh vieân. - Ñaøi phaùt thanh: 1 tieåu ñoaøn muõi nhoïn vaø 200 thanh nieân, sinh vieân. - Boä Tö leänh haûi quaân: 1 tieåu ñoaøn muõi nhoïn vaø 200 thanh nieân,
sinh vieân.
höôùng Ñoâng, höôùng Baéc vaø Taây Baéc Saøi Goøn, coù nhieäm vuï chaën ñaùnh caùc sö ñoaøn chuû löïc Myõ, nguïy; khoâng cho chuùng quay veà öùng cöùu cho khu vöïc noäi thaønh.
Beân caïnh löïc löôïng vuõ trang, cô sôû chính trò noäi - ngoaïi thaønh cuõng ñöôïc gaáp ruùt phaùt trieån. Ñeán cuoái naêm 1967, ôû noäi thaønh, ñaõ coù ñöôïc 19 cô sôû chính trò goàm 325 gia ñình. Phaàn lôùn caùc gia ñình naøy ñeàu ôû gaàn caùc muïc tieâu ñaùnh chieám cuûa caùc ñoäi bieät ñoäng. Ta ñaõ taïo ñöôïc 400 ñieåm eùm giaáu löïc löôïng, vuõ khí, trang bò trong noäi thaønh vaø caùc khu vöïc ven ñoâ. Toå chöùc Ñaûng vaø caùc ñoaøn theå caùch maïng (coâng ñoaøn, thanh nieân, phuï nöõ, noâng hoäi...) ñeàu ñöôïc xaây döïng ôû caùc quaän, huyeän noäi ngoaïi thaønh1. Nhìn chung, so vôùi yeâu caàu, nhieäm vuï ñaët ra thì löïc löôïng chính trò vaø phong traøo ñaáu tranh quaàn chuùng noäi, ngoaïi thaønh coøn yeáu. Nhieàu caên cöù, loõm du kích, loõm chính trò bò ñòch ñaùnh troùc, nhaát laø ôû ñòa baøn Cuû Chi, Hoùc Moân, Goø Vaáp.
Ñeå baûo ñaûm tieáp teá vuõ khí, löông thöïc cho löïc löôïng vuõ trang, Trung öông Cuïc vaø Boä chæ huy Mieàn toå chöùc 5 ñoaøn haäu caàn khu vöïc töông ñöông 5 trung ñoaøn. Ngoaøi caùc ñoaøn haäu caàn, löïc löôïng vaän chuyeån vuõ khí hoaït ñoäng treân ñòa baøn vuøng ven Saøi Goøn cuõng ñöôïc toå chöùc vaø taêng cöôøng. Ñeán cuoái naêm 1967, Nam Boä nhaän ñöôïc hôn 5.000 khaåu suùng boä binh, trong ñoù coù suùng B.40, B.41. Nhaân daân vuøng ven thaønh laäp caùc ñoäi cöùu thöông, taûi thöông, tieáp teá haäu
1. Theo soá lieäu cuûa Ban lòch söû Ñaûng Thaønh phoá Hoà Chí Minh, ñeán cuoái 1967, toå chöùc vaø löïc löôïng ñaûng vieân ôû moät soá quaän nhö sau:
- Quaän 3, Quaän 5, Quaän 6 coù 60 ñaûng vieân, caùc xaõ ñeàu coù chi boä Ñaûng. - Quaän 2, Quaän 4 coù 14 chi boä Ñaûng. - Quaän 7, Quaän 8 coù 18 chi boä. - Quaän Nhaø Beø coù 15 ñaûng vieân.
115 116
caàn cho boä ñoäi. Haøng vaïn löôït ngöôøi ñaõ tham gia vaän chuyeån vuõ khí, löông thöïc töø caên cöù veà vuøng ven.
Ñeå phuïc vuï cho cuoäc tieán coâng vaøo ñoâ thò, Phoøng Quaân baùo, Phoøng Thoâng tin Mieàn gaáp ruùt hoaøn thaønh moät khoái löôïng lôùn coâng vieäc nhö söu taàm baûn ñoà thaønh phoá, thò xaõ; ñieàu tra caùc muïc tieâu maø bieät ñoäng vaø caùc tieåu ñoaøn muõi nhoïn seõ tieán coâng; ñöa ñoùn caùn boä chæ huy quaân söï vaøo noäi thaønh khaûo saùt thöïc ñòa; chuaån bò löïc löôïng trinh saùt daãn ñöôøng; toå chöùc maïng thoâng tin, lieân laïc... Taát thaûy nhöõng coâng taùc aáy ñöôïc thöïc hieän vôùi söï möu trí, duõng caûm cuûa caùn boä vaø chieán só ta ñaõ bao naêm gaén boù vôùi ñòa baøn, döïa chaéc vaøo cô sôû vaø quaàn chuùng caùch maïng, döïa vaøo loøng daân...
Taïi chieán tröôøng caùc tænh ñoàng baèng soâng Cöûu Long, Quaân khu 8, Quaân khu 9 cuõng gaáp ruùt hoaøn chænh phöông aùn toång tieán coâng vaø noåi daäy, laáy thò xaõ, thò traán, quaän lî treân ñòa baøn quaân khu laøm höôùng taán coâng chính. Löïc löôïng vuõ trang, löïc löôïng chính trò ñöôïc toå chöùc laïi vaø taêng cöôøng theâm moät böôùc phuø hôïp vôùi phöông aùn ñeà ra. Baèng caùch ñoäng vieân löïc löôïng taïi choã, caùc quaân khu naøy ñaõ thaønh laäp theâm moät soá ñôn vò boä ñoäi chuû löïc tröïc thuoäc Quaân khu, tænh, huyeän. Caùc quaân khu cuõng ñaõ ñieàu ñoäng caùn boä chính trò, caùn boä quaân söï veà taêng cöôøng cho nhöõng ñòa phöông phong traøo coøn yeáu.
ÔÛ Khu 6, trong ñieàu kieän ñòch caøn queùt, ñaùnh phaù aùc lieät, söï lieân laïc giöõa Trung öông Cuïc vaø Quaân khu gaëp nhieàu khoù khaên, maõi tôùi ngaøy 8 thaùng 1 naêm 1968, Thöôøng vuï Khu uûy vaø Boä tö leänh Quaân khu môùi nhaän ñöôïc chuû tröông vaø nhieäm vuï cuï theå cuûa treân giao cho Quaân khu. Duø vaäy, vôùi yù thöùc chaáp haønh meänh leänh vaø quyeát taâm cao, Khu uûy vaø Boä tö leänh Quaân khu laäp töùc hoïp baøn bieän phaùp
thöïc hieän vaø quyeát ñònh choïn Ñaø Laït, Phan Thieát laø troïng ñieåm toång tieán coâng vaø noåi daäy cuûa Quaân khu.
Khu 5, ñöôïc chia thaønh boán höôùng tieán coâng: Höôùng Quaûng Nam - Ñaø Naüng, höôùng Bình Ñònh (bao goàm caû An Kheâ), höôùng Taây Nguyeân vaø höôùng Phuù Yeân - Khaùnh Hoøa. Trong keá hoaïch toång tieán coâng vaø noåi daäy cuûa Quaân khu, tænh Quaûng Ñaø ñöôïc xaùc ñònh laø chieán tröôøng chính vaø thaønh phoá Ñaø Naüng laø troïng ñieåm. Thaùng 7 naêm 1967, Boä tö leänh Quaân khu thaønh laäp Maët traän 4 ñeå thoáng nhaát chæ huy taát caû caùc ñôn vò vuõ trang chieán ñaáu treân Maët traän naøy. Vaøo luùc thaønh laäp, Maët traän 4 bao goàm toaøn boä löïc löôïng vuõ trang cuûa Tænh ñoäi Quaûng Ñaø, cuûa Thaønh ñoäi Ñaø Naüng vaø moät soá ñôn vò boå sung cuûa Quaân khu. Tröôùc cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy, Maët traän ñöôïc taêng cöôøng theâm 2 trung ñoaøn phaùo binh, 1 trung ñoaøn boä binh töø mieàn Baéc môùi haønh quaân vaøo. Thaùng 11 naêm 1967, Quaân khu thaønh laäp trung ñoaøn ñaëc coâng ñaàu tieân cuûa Quaân khu, söû duïng ñeå ñaùnh chieám thò xaõ Quaûng Ngaõi. Taát caû caùc tænh ñoäi, caùc ñòa phöông treân ñòa baøn Quaân khu, töø thaùng 11 naêm 1967, ñöôïc leänh vöøa duy trì caùc hoaït ñoäng taùc chieán thöôøng kyø, vöøa gaáp ruùt boå sung vaø chaán chænh caùc ñôn vò hieän coù, thaønh laäp caùc tieåu ñoaøn muõi nhoïn, taêng theâm caùc ñoäi bieät ñoäng, huaán luyeän caùch ñaùnh trong thaønh phoá. Ñeán tröôùc ngaøy toång tieán coâng vaø noåi daäy, ñoäi quaân chính trò seõ tham gia khôûi nghóa ôû ñoâ thò treân ñòa baøn Quaân khu leân tôùi 20 vaïn ngöôøi. Phaàn lôùn trong soá ñoù laø nhaân daân vuøng caên cöù, vuøng giaûi phoùng vaø vuøng ven caùc thaønh phoá, thò xaõ, thò traán. Ñoäi quaân naøy ñöôïc toå chöùc thaønh töøng ñaïi ñoäi hoaëc tieåu ñoaøn, do caùc ñoàng chí trong caáp uûy Ñaûng ôû caùc ñòa phöông phuï traùch. Theo keá hoaïch, khi tieán coâng vaø noåi daäy
117 118
ôû ñoâ thò noå ra, löïc löôïng naøy seõ töø ngoaøi keùo vaøo, phoái hôïp vôùi quaàn chuùng ôû noäi ñoâ khôûi nghóa giaønh chính quyeàn.
Theo keá hoaïch cuûa Khu uûy Khu 5, cuoäc toång tieán coâng vaø noåi daäy ôû caùc ñoâ thò treân ñòa baøn Khu seõ tuøy thuoäc vaøo ñieàu kieän vaø khaû naêng cuûa töøng nôi maø aùp duïng phöông thöùc phuø hôïp. Ví nhö, ñoái vôùi Ñaø Naüng, Nha Trang, Quy Nhôn: chuû yeáu laø duøng khôûi nghóa, coøn caùc ñoâ thò vuøng ñoàng baèng ven bieån thì tieán coâng quaân söï vaø khôûi nghóa song song; trong khi ñoù, caùc thò xaõ ôû Taây Nguyeân nhö Plaây Ku, Kon Tum, Buoân Ma Thuoät thì ñoøn tieán coâng quaân söï laø chuû yeáu.
ÔÛ Trò - Thieân, chuaån bò cho toång tieán coâng vaø noåi daäy, töø thaùng 5 naêm 1967, Trung öông Ñaûng chuaån y vieäc toå chöùc laïi heä thoáng laõnh ñaïo, chæ huy cho phuø hôïp vôùi yeâu caàu vaø nhieäm vuï quaân söï môùi ñoái vôùi chieán tröôøng quan troïng naøy. Theo ñoù, caùc tænh uûy vaø tænh ñoäi giaûi theå. Caùc huyeän uûy ñaët döôùi söï laõnh ñaïo tröïc tieáp cuûa Khu uûy. Veà maët quaân söï, treân caùc höôùng, thaønh laäp caùc ñoaøn theo töøng khu vöïc nhaèm phaân roõ traùch nhieäm cho töøng caáp chæ huy treân töøng khu vöïc maët traän. Caùc ñoaøn chòu söï chæ huy tröïc tieáp cuûa Boä Tö leänh Quaân khu.
- Ñoaøn 4: Phuï traùch khu vöïc Phuù Loäc. - Ñoaøn 5: Phuï traùch maët traän thaønh phoá Hueá vaø 3
huyeän ngoaïi thaønh laø Höông Traø, Höông Thuûy, Phuù Vang. - Ñoaøn 6: Phuï traùch 2 huyeän Phong Ñieàn, Quaûng Ñieàn
(tænh Thöøa Thieân). - Ñoaøn 7: Phuï traùch 2 huyeän Trieäu Phong, Haûi Laêng
(tænh Quaûng Trò). - Ñoaøn 31: Phuï traùch khu vöïc töø ñöôøng 9 trôû ra ñeán giôùi
tuyeán quaân söï taïm thôøi vaø chòu söï chæ huy cuûa Boä Tö leänh Maët traän ñöôøng 9 - Baéc Quaûng Trò (B5).
Thaùng 12 naêm 1967, Thöôøng vuï Khu uûy vaø Boä tö leänh Quaân khu1 haï quyeát taâm tieán coâng vaø noåi daäy ôû Trò - Thieân, xaùc ñònh maët traän thaønh phoá Hueá laø chieán tröôøng troïng ñieåm, Quaûng Trò vaø Phuù Loäc laø hai chieán tröôøng phoái hôïp. Ban chæ ñaïo toång tieán coâng vaø noåi daäy toaøn Khu vaø maët traän Hueá do Ban thöôøng vuï Khu uûy vaø Thöôøng vuï Quaân khu uûy hôïp thaønh. Veà quaân söï, moät Boä chæ huy maët traän Hueá ñöôïc chæ ñònh, goàm Tö leänh Leâ Minh, Chính uûy Leâ Chöôûng, Phoù Tö leänh Nam Long, Tham möu tröôûng Ñaëng Kinh. Theo keá hoaïch quaân söï, Maët traän Hueá ñöôïc chia laøm hai caùnh, laáy soâng Höông laøm giôùi tuyeán chieán ñaáu giöõa moãi caùnh. Caùnh Baéc laø höôùng tieán coâng chuû yeáu, caùnh Nam laø höôùng tieán coâng quan troïng; ñoàng thôøi laø höôùng chuû yeáu ñaùnh ñòch phaûn kích. Keá hoaïch khôûi nghóa döï ñònh ngay ñeâm tieán coâng vaø ngaøy hoâm sau seõ phaùt ñoäng maïnh meõ nhaân daân thaønh phoá, nhaân daân noâng thoân tieán haønh khôûi nghóa vuõ trang, chieám toaøn boä thaønh phoá vaø vuøng noâng thoân. Ñeå ñaûm baûo haäu caàn tieáp teá phuïc vuï toång tieán coâng vaø noåi daäy, Khu uûy vaø Quaân khu uûy thaønh laäp Ban chæ ñaïo, chæ huy haäu phöông toaøn khu.
Töø thaùng 12 naêm 1967, quaân vaø daân Trò - Thieân khaån tröông hoaøn taát caùc maët chuaån bò. Tröôùc ngaøy cuoäc tieán coâng vaø noåi daäy baét ñaàu, löïc löôïng vuõ trang Quaân khu coù 4 trung ñoaøn, 4 tieåu ñoaøn boä binh, 4 tieåu ñoaøn ñaëc coâng, 15 ñoäi bieät ñoäng thaønh, moät soá ñôn vò binh chuûng. Moãi huyeän trong Quaân khu ñeàu coù 1 ñaïi ñoäi boä ñoäi taäp trung vaø haøng traêm daân quaân, du kích. Toaøn boä löïc löôïng naøy, ngay töø nhöõng thaùng cuoái cuûa naêm 1967, ñaõ ñöôïc chaán chænh veà
1. Baáy giôø, do ñoàng chí Traàn Vaên Quang - Bí thö Khu uûy kieâm Tö leänh Quaân khu, phuï traùch.
119 120
bieân cheá, toå chöùc; boå sung quaân soá, trang bò; ñaåy maïnh vieäc hoïc taäp, reøn luyeän kyõ thuaät, chieán thuaät - nhaát laø caùch ñaùnh trong thaønh phoá, phöông phaùp phoái hôïp giöõa tieán coâng quaân söï vaø noåi daäy cuûa quaàn chuùng... Haàu heát caùc ñôn vò chuû löïc Quaân khu baáy giôø ñang ñöùng chaân ôû Khe Trai, Ñoäng Chuoái vuøng thöôïng nguoàn soâng Boà, soâng Höõu Traïch. Caùc ñôn vò naøy laäp ra nhöõng baõi taäp maø ôû ñoù, caùc muïc tieâu tieán coâng laø söï "moâ phoûng" nhöõng muïc tieâu trong noäi thaønh Hueá ñeå thao luyeän boä ñoäi. Ñoàng thôøi, vaøo luùc ñoù, caùc toå ñoäi vuõ trang coâng taùc, caùc boä phaän trinh saùt chuaån bò chieán tröôøng ñaõ möu trí vaø bí maät tieáp caän caùc muïc tieâu xung quanh vaø beân trong Hueá nhö khu vöïc An Hoøa, Mang Caù - nôi boä tö leänh sö ñoaøn 1 quaân ñoäi Saøi Goøn ñoùng baûn doanh; saân bay Taây Loäc, khu vöïc Ñaïi Noäi... Cuøng luùc, löïc löôïng an ninh khu, tænh toûa xuoáng phoái hôïp vôùi daân quaân, du kích ñòa phöông môû roäng löïc löôïng. Tröôùc thaùng 11 naêm 1967, treân ñòa baøn Thöøa Thieân - Hueá chæ coù 5 ñoäi trinh saùt vuõ trang hoaït ñoäng khaù phaân taùn thì ñeán ñaàu thaùng 1 naêm 1968, Boä Tö leänh Maët traän ñaõ xaây döïng ñöôïc 1 tieåu ñoaøn vaø 7 ñoäi trinh saùt an ninh vuõ trang vôùi toång soá hôn 400 ngöôøi.
ÔÛ noäi thaønh Hueá, cho ñeán tröôùc ngaøy noå suùng tieán coâng, ta ñaõ coù 8 chi boä Ñaûng vaø 100 cô sôû bí maät, nöûa bí maät. Ñeå phaùt ñoäng quaàn chuùng noåi daäy, Khu uûy ñaõ môû nhieàu lôùp taäp huaán cho 700 caùn boä vaø quaàn chuùng caùch maïng cô sôû ôû ñoâ thò vaø noâng thoân ñoàng baèng vuøng ñòch chieám. Sau khi keát thuùc khoùa taäp huaán, hoï trôû veà ñòa phöông, thaønh laäp caùc ñoäi coâng taùc, laøm noøng coát phaùt ñoäng quaàn chuùng khôûi nghóa. Veà haäu caàn, baèng vieäc thu mua vaø döïa vaøo söï ñoùng goùp cuûa nhaân daân, haäu caàn Quaân khu ñaõ chuaån bò ñöôïc gaàn 2.000 taán löông thöïc ôû ñoàng baèng, 1.000 taán ôû vuøng caên cöù, 8 taán thuoác men vaø duïng cuï y teá. Ñeå
phuïc vuï boä ñoäi tieán coâng, nhieàu ñòa phöông toå chöùc caùc ñoäi vaän taûi, cöùu thöông, ñaøo haàm bí maät. Moät soá xaõ phía baéc, phía taây coá ñoâ Hueá, ta ñaåy maïnh luøng dieät, traán aùp boïn aùc oân, buoäc chuùng co vaøo ñoàn, taïo theâm ñieàu kieän cho vieäc vaän chuyeån vuõ khí, löông thöïc vaø taïo baøn ñaïp xuaát phaùt tieán coâng cho caùc ñôn vò vuõ trang. Trong khi ñoù, phía nam soâng Höông, ôû caùc phöôøng Phuù Ninh, Phuù Nhuaän, Phuù Xuaân, Phöôøng Ñuùc, Xuaân Giang, Vó Daï, Vaân Döông, Thanh Thuûy, caùc ñoaøn theå caùch maïng phaùt trieån khaù nhanh; ñaëc bieät töø thaùng 12 naêm 1967 trôû ñi, nghóa laø sau khi caên cöù quaân söï ñòch ôû Phuù Loäc bò ta ñaùnh chieám.... Maïng löôùi giao lieân, giao thoâng, nhôø vaäy, ñöôïc cuûng coá vaø môû roäng; moãi ñeâm coù ñeán haøng chuïc ngöôøi ra vaøo noäi thaønh laøm nhieäm vuï.
Nhö vaäy, trong ñieàu kieän thôøi gian gaáp, chieán tröôøng bò chia caét maïnh, hôn moät trieäu quaân Myõ, nguïy, chö haàu vôùi heä thoáng ñoàn boát, traïm kieåm soaùt vaø boä maùy kìm keïp cuøng maïng löôùi tình baùo, giaùn ñieäp giaêng khaép moïi nôi nhöng quaù trình chuaån bò cuûa ta vaãn giöõ ñöôïc bí maät. Ñöôïc nhö vaäy laø bôûi ta xaây döïng ñöôïc theá traän chieán tranh nhaân daân ngaøy caøng phaùt trieån treân caû ba vuøng chieán löôïc. Theá traän ñoù ñan caøi, xen keõ vôùi vuøng ñòch kieåm soaùt. Toå chöùc vaø con ngöôøi cuûa ta caøi caém, loàng xen vaøo haøng nguõ ñòch ôû nhieàu caáp, nhieàu nôi. Maët khaùc, trong suoát quaù trình naøy, ta döïa vaøo söï che chôû, giuùp ñôõ, tham gia cuûa ñoâng ñaûo nhaân daân ôû vuøng giaûi phoùng, vuøng giaùp ranh, vuøng tranh chaáp vaø vuøng ñòch kieåm soaùt. Theá traän vaø loøng daân ñoù cho pheùp quaân vaø daân ta treân chieán tröôøng, trong moät khoaûng thôøi gian khoâng nhieàu, ñaõ hoaøn taát ñöôïc moïi maët chuaån bò vôùi moät khoái löôïng coâng vieäc phöùc taïp, khoù khaên treân quy moâ roäng lôùn toaøn mieàn töø röøng nuùi ñeán ñoàng baèng, töø noâng thoân tôùi ñoâ thò, töø vuøng giaûi phoùng vaøo vuøng ñòch kieåm soaùt...
121 122
Cuøng vôùi quaù trình chuaån bò, caùc chieán tröôøng ñaõ môû ñôït hoaït ñoäng Thu Ñoâng 1967. Ñôït hoaït ñoäng naøy naèm trong khuoân khoå giai ñoaïn 1 cuûa keá hoaïch taùc chieán chieán löôïc1. Muïc ñích cuûa ñôït hoaït ñoäng naøy laø tröïc tieáp taïo theá, taïo löïc cho "Teát Maäu thaân"; buoäc ñòch phaûi phaân taùn chieán löôïc treân chieán tröôøng, nghi binh laøm laïc höôùng chuù yù cuûa chuùng, taïo theâm ñieàu kieän thuaän lôïi cho quaù trình chuaån bò cuûa ta.
ÔÛ vuøng ven ñoâ thò vaø noâng thoân, ñoàng baèng, löïc löôïng vuõ trang taïi choã ñöôïc leänh duy trì caùc hoaït ñoäng theo nhö leä thöôøng: Ñaùnh phaù giao thoâng, taäp kích caùc caên cöù quaân söï, caên cöù haäu caàn vaø moät soá muïc tieâu trong noäi ñoâ, chaën ñaùnh caùc cuoäc haønh quaân caøn queùt cuûa Myõ - nguïy, ñaåy maïnh caùc hoaït ñoäng dieät teà, tröø gian, chuaån bò ñòa baøn xung quanh caùc ñoâ thò2.
1. Keá hoaïch taùc chieán chieán löôïc döï kieán cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy goàm 3 giai ñoaïn:
- Giai ñoaïn 1: Tieán haønh trong muøa Ñoâng 1967 vaø ñaàu thaùng 1 naêm 1968. Nhieäm vuï chuû yeáu cuûa giai ñoaïn naøy laø kieàm cheá, thu huùt löïc löôïng cô ñoäng Myõ ra vuøng röøng nuùi ñöôøng 9 - Khe Sanh, taïo ñieàu kieän cho ñoøn tieán coâng vaø khôûi nghóa ñoâ thò.
- Giai ñoaïn 2: Xuaân 1968, cao ñieåm laø Teát Maäu thaân: thöïc haønh toång coâng kích - toång khôûi nghóa ôû caùc ñoâ thò vaø vuøng noâng thoân ñoàng baèng, mieàn nuùi.
- Giai ñoaïn 3: ñaùnh ñòch phaûn kích, giöõ vöõng thaønh quaû giaønh ñöôïc trong giai ñoaïn 2.
2. Veà hoaït ñoäng cuûa löïc löôïng vuõ trang ta taïi vuøng ven Saøi Goøn - Gia Ñònh tröôùc Teát Maäu thaân, ngay töø thaùng 8 naêm 1968, Boä toång tham möu nguïy ñaõ thuù nhaän: "Nhöõng thaùng cuoái naêm 1967, thöôøng thaáy caùc vuï khuûng boá, aùm saùt xaûy ra ôû khu Goø Vaáp, laø vuøng ngoaïi oâ tieáp caän ngay thaønh phoá Saøi Goøn. Coù leõ ñaây laø khu vöïc cuoái cuøng thuoäc vuøng laân caän thuû ñoâ coù heä thoáng laøng xaõ coøn vöõng chaõi trong thôøi gian baáy giôø
(xem tieáp trang 122)
ÔÛ Nam Boä, löïc löôïng vuõ trang taïi choã cuûa ta tieán coâng ñòch treân ñöôøng soá 4, chaën caét giao thoâng treân ñoaïn ñöôøng naøy töø Myõ Tho ñeán Taân An. Löïc löôïng vuõ trang Quaân khu 9 taäp kích saân bay Traø Noùc (Caàn Thô), ñaùnh ñòch caøn queùt ôû khu vöïc Nam, Baéc loä 4 (Myõ Tho). Löïc löôïng vuõ trang ñòa phöông cuøng caùc ñoäi bieät ñoäng, ñaëc coâng taäp kích sôû chæ huy sö ñoaøn duø 101 Myõ ôû Hoùc Moân, tieán coâng chi khu quaân söï Caàn Giuoäc, taäp kích caên cöù cuûa löõ ñoaøn 1, sö ñoaøn boä binh 25 Myõ ôû Cuû Chi, ñaùnh ñòch ôû Tònh Bieân (Chaâu Ñoác), Cao Laõnh (Sa Ñeùc).
ÔÛ khu vöïc ñoàng baèng ven bieån mieàn Trung, löïc löôïng vuõ trang taïi choã Khu 6, Khu 5 duy trì caùc hoaït ñoäng choáng phaù caøn queùt bình ñònh, ñaùnh caét giao thoâng, taäp kích caùc caên cöù haønh quaân hoãn hôïp cuûa quaân Myõ, quaân nguïy ôû Baøu OÁc, caùch thò xaõ Phan Thieát 30km veà phía Ñoâng, tieán coâng quaän lî Tuy Phöôùc (phía Baéc Quy Nhôn), thò traán Ñaäp Ñaù (Bình Ñònh), ñaùnh vaøo moät soá caên cöù quaân söï Myõ ôû Queá Sôn, Tieân Phöôùc, Tam Kyø (Quaûng Nam),...
Taïi Trò - Thieân, trong suoát thaùng 1 naêm 1968, löïc löôïng vuõ trang Trò - Thieân ñaåy maïnh hoaït ñoäng treân hai höôùng Nam vaø Baéc thaønh phoá Hueá nhaèm giöõ chaân, nghi binh (tieáp theo trang 121) maø ñòch (töùc Quaân giaûi phoùng) caàn thanh toaùn haï taàng cô sôû ñeå khoáng cheá, kieåm soaùt vuøng naøy. Cuõng vaøo cuoái naêm 1967, ngöôøi ta thöôøng thaáy ñòch ñoät nhaäp ngay töø chaäp toái vaøo caùc khu phoá ôû mieät Phuù Laâm - Chôï Lôùn... Sau nhöõng vuï naøy, nhöõng ngaøy keá tieáp, sinh hoaït bình thöôøng laïi dieãn ra nhö khoâng coù daáu veát vaø trôû ngaïi naøo taïi nhöõng khu vöïc xaûy ra bieán coá. Tuy ñòch ñaõ tieán saùt tôùi ñoâ thaønh nhöng vaãn coá duy trì moät tình traïng an ninh giaû taïo". (Cuoäc toång coâng kích - toång khôûi nghóa cuûa Vieät coäng Maäu thaân 1968. Boä toång tham möu quaân löïc Vieät Nam Coäng hoøa, thaùng 8 naêm 1968, tr.385).
123 124
ñaùnh laïc höôùng ñòch (höôùng Quaûng Trò) vaø chaën caét giao thoâng tieáp teá cuûa chuùng (höôùng Phuù Loäc). Trong khi ñoù, ôû vuøng ven Hueá, löïc löôïng vuõ trang taïi choã duy trì caùc hoaït ñoäng dieät aùc, tröø gian, khoáng cheá boïn tay sai, chæ ñieåm cuûa ñòch; taäp kích moät soá muïc tieâu nhoû vuøng phuï caän nhö aáp Myõ Xuyeân (Phong Ñieàn), Thuû Leä (gaàn Sòa), phaù ñöôøng An Loã - Sòa, chaën ñaùnh 2 cuoäc caøn cuûa quaân nguïy vaøo vuøng nuùi Höông Traø.
Trong khi duy trì caùc hoaït ñoäng nhö leä thöôøng ôû vuøng ven vaø vuøng noâng thoân ñoàng baèng, chuû löïc Quaân giaûi phoùng lieân tieáp môû caùc chieán dòch coù quy moâ töông ñoái lôùn ôû khu vöïc röøng nuùi nhaèm loâi keùo, ñaëng ghìm chaân moät boä phaän quan troïng chuû löïc Myõ taïi voøng ngoaøi.
Töø ngaøy 27 thaùng 10 ñeán ngaøy 10 thaùng 12 naêm 1967, Boä chæ huy Mieàn söû duïng 2 sö ñoaøn boä binh (sö ñoaøn 7 vaø 9), 1 sö ñoaøn phaùo binh (Sö ñoaøn 69) cuøng boä ñoäi ñòa phöông hai tænh Bình Long, Phöôùc Long môû chieán dòch Loäc Ninh - ñöôøng 13 - chieán tröôøng chính maø quaân Myõ lieân tieáp tung ra caùc cuoäc phaûn coâng chieán löôïc trong hai muøa khoâ tröôùc ñoù nhaèm tieâu dieät caùc ñôn vò chuû löïc Mieàn; lieân tuïc tieán coâng vaøo caùc cuïm quaân thuoäc sö ñoaøn boä binh soá 1 Myõ, sö ñoaøn boä binh 25 Myõ vaø sö ñoaøn boä binh soá 5 nguïy, tieâu dieät nhieàu sinh löïc ñòch laø phöông tieän chieán tranh cuûa chuùng. Nhaän xeùt veà hoaït ñoäng noùi treân cuûa ta, sau Maäu thaân, ñòch vaãn cho raèng: muïc ñích chính cuûa chieán dòch Loäc Ninh - ñöôøng 13 cuûa ta chæ laø "ñeå gaây tieáng vang quoác teá vaø cuõng ñeå coù theå ruùt an toaøn löïc löôïng qua bieân giôùi deã daøng"1.
1. Cuoäc toång coâng kích - toång khôûi nghóa cuûa Vieät coäng Maäu thaân
1968, Sñd, tr.358, 359.
Ñaàu thaùng 11 naêm 1967, löïc löôïng vuõ trang Taây Nguyeân môû chieán dòch Ñaéc Toâ nhaèm böùc ñòch phaûi ñieàu löïc löôïng cô ñoäng chieán löôïc leân Taây Nguyeân, tieâu dieät vaø laøm tan raõ moät boä phaän chuû löïc nguïy thuoäc quaân ñoaøn 2, taïo ñieàu kieän cho vuøng ven, vuøng ñoàng baèng ñaåy maïnh chuaån bò cho cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy. Quaû nhieân, chieán dòch vöøa môû ra, Boä chæ huy quaân söï Myõ (M.A.C.V) ñaõ buoäc phaûi ñieàu sö ñoaøn 4 Myõ vaø löõ ñoaøn duø 174 töø Gia Lai, Ñaéc Laéc vaø Phuù Yeân leân Ñaéc Toâ ñoái phoù. Suoát gaàn moät thaùng, "nhieàu traän ñaùnh ñaãm maùu ñaõ xaûy ra"1, quaân Myõ bò nhöõng toån thaát naëng neà veà ngöôøi vaø vuõ khí.
Nhaän xeùt veà chieán dòch Loäc Ninh - ñöôøng 13 vaø chieán dòch Ñaéc Toâ, Boä chæ huy quaân söï Myõ taïi Saøi Goøn vaãn chuû quan cho raèng, "ñoái phöông ñaõ bò nhöõng thieät haïi naëng neà ñeán noãi noã löïc chính cuûa Vieät coäng vaø quaân Baéc Vieät hieän nay phaàn lôùn chæ giôùi haïn ôû vuøng bieân giôùi Nam Vieät Nam"2. Coøn phía nguïy thì cho raèng "ñaïi ñeå, qua caùc traän ñaùnh treân, ñòch (Quaân giaûi phoùng) ñaõ laøm nhöõng coâng vieäc tuyeät voïng vaø chæ nhaèm gaây nhöõng tieáng vang yeáu ôùt"3.
Cuøng vôùi caùc hoaït ñoäng treân chieán tröôøng mieàn Nam trong Thu Ñoâng 1967, cô quan chæ ñaïo chieán löôïc ñaõ ñeà ra caùc bieän phaùp nghi binh nhaèm ñaùnh laïc höôùng söï chuù yù cuûa Boä chæ huy ñoái phöông. Thaùng 9 naêm 1967, treân baùo Nhaân Daân vaø Quaân ñoäi nhaân daân, xuaát hieän baøi "Thaéng lôïi lôùn, nhieäm vuï lôùn" cuûa Ñaïi töôùng Voõ Nguyeân Giaùp. Baøi baùo khaúng ñònh laïi phöông chaâm cuûa ta laø ñaùnh laâu daøi vaø keâu
1, 3. Cuoäc Toång coâng kích - toång khôûi nghóa cuûa Vieät coäng Maäu thaân 1968, Sñd, tr.358, 359.
2. Daãn theo Naây Si-haân: Lôøi noùi doái choaùng loän, T2, Sñd, tr.392.
125 126
goïi quaân vaø daân chieán tröôøng ra söùc baûo toàn löïc löôïng. Baøi baùo laäp töùc ñöôïc Cuïc tình baùo trung öông Myõ CIA dòch vaø phaân phaùt qua chi nhaùnh coâng khai cuûa noù laø Sôû thoâng tin vaø truyeàn thanh nöôùc ngoaøi. Vaøo thaùng 11 naêm 1967, Boä Toång Tham möu Quaân ñoäi nhaân daân Vieät Nam ñaõ phoå bieán tröïc tieáp cho caùc tö leänh chieán tröôøng keá hoaïch nghi binh chieán löôïc. Nhaèm muïc ñích ñoù, moät baûn keá hoaïch taùc chieán giaû ñöôïc göûi cho caùc caáp taïi chieán tröôøng mieàn Nam1. Trong hoài kyù Töôøng trình cuûa moät quaân nhaân, Oeùt-mo-len cho bieát, vaøo thaùng 11 naêm 1967, quaân Myõ ñaõ thu ñöôïc moät baûn taøi lieäu quan troïng veà keá hoaïch quaân söï naêm 1968 cuûa ñoái phöông ôû gaàn Ñaéc Toâ phía baéc Taây Nguyeân - nôi töø ngaøy 3 ñeán ngaøy 23 thaùng 11 naêm 1967, ta söû duïng moät boä phaän löïc löôïng goàm 1 sö ñoaøn taêng cöôøng, 1 trung ñoaøn boä binh, 3 tieåu ñoaøn phaùo binh, 1 tieåu ñoaøn suùng maùy cao xaï... môû chieán dòch tieán coâng nhaèm nghi binh "löøa ñòch". Cuoán Cuoäc toång coâng kích - toång khôûi nghóa cuûa Vieät coäng cuûa Ban quaân söû - Boä toång tham möu Quaân löïc Vieät Nam coäng hoøa, ghi nhaän: "Moät baûn taøi lieäu... ñaõ ñöôïc tìm thaáy taïi tænh Taây Ninh ngaøy 25 thaùng 11 naêm 1967 goàm 10 trang chöõ in. Taøi lieäu ñeà ngaøy 1 thaùng 9 naêm 1967. Taøi lieäu naøy cuõng nhö caùc taøi lieäu khaùc cuûa Vieät coäng ñöôïc in treân giaáy baùo khoå saùch nhoû vaø ñöôïc nguïy trang ngoaøi bìa thaønh moät cuoán nghieân cöùu giaùo lyù ñaïo Phaät, teân saùch laø "Teá ñoä chuùng sinh" cuûa Thöôïng toïa Thích Minh Taâm, nhaø xuaát baûn Luïc Hoøa Taêng. Beân trong taøi lieäu ghi roõ "taøi lieäu hoïc taäp tình
1. Ñeå giöõ bí maät, chuû tröông vaø keá hoaïch taùc chieán thaät chæ ñöôïc phoå bieán cho caùc chieán tröôøng tröïc tieáp baèng mieäng - thoâng qua phaùi vieân cuûa Boä Toång tö leänh Quaân ñoäi nhaân daân Vieät Nam hoaëc caùn boä giöõ cöông vò chuû choát ôû chieán tröôøng phaûi ra Haø Noäi nhaän leänh, chöù khoâng heà coù vaên baûn.
hình môùi, nhieäm vuï môùi" cho caùc caùn boä sô caáp, ñaûng vieân vaø quaàn chuùng caûm tình vieân"1. Nhöõng taøi lieäu ñoù chính laø baûn keá hoaïch taùc chieán giaû, taøi lieäu giaû do ta tung vaøo maø noäi dung cuûa noù, theo Oeùt-mo-len, caøng cuûng coá theâm nhaän ñònh cuûa oâng laø "Vieät coäng ñang trong quaù trình thaát baïi lôùn maø traän Ñaéc Toâ laø böôùc môû ñaàu" cuûa quaù trình naøy. Vì vaäy, theo phaùn ñoaùn cuûa Boä chæ huy quaân söï Myõ taïi Saøi Goøn (M.A.C.V) thì, trong naêm 1968, troïng taâm hoaït ñoäng cuûa quaân vaø daân ta ôû mieàn Nam seõ laø choáng phaù "bình ñònh", môû moät soá traän ñaùnh doïc bieân giôùi, tieán coâng caùc muïc tieâu ôû 2 tænh Quaûng Trò, Thöøa Thieân, tìm caùch baûo toàn löïc löôïng, coá gaéng duy trì möùc ñoä giao tranh nhö naêm 1967(!).
1. Cuõng taïi cuoán saùch naøy, Boä toång tham möu Quaân löïc Vieät Nam coäng hoøa nhaän thaáy: "Keá hoaïch toång coâng kích - toång khôûi nghóa coøn döï lieäu tung ra moät tin ñoàn laø Maët traän Daân toäc Giaûi phoùng mieàn Nam ñöôïc söï thoûa thuaän cuûa Hoa Kyø chæ ñaùnh vaøo caùc ñôn vò vaø cô caáu chæ huy cuûa Vieät Nam coäng hoøa. Söï thaät, trong cuoäc toång coâng kích naøy, quaân ñòch ñaõ khoâng ñaùnh vaøo baát cöù moät cô sôû Hoa Kyø naøo. Nhö vaäy, tin ñoàn cuûa Vieät coäng ñöôïc phoùng ra ñaõ döïa vaøo moät vaøi yeáu toá cuï theå laø vaøo tröôùc Teát, sau lôøi tuyeân boá cuûa Ngoaïi tröôûng Baéc Vieät Nguyeãn Duy Trinh ngoû yù môû hoäi ñaøm, moät vaøi nhaân vaät cuûa Maët traän Giaûi phoùng coù giao dòch tieáp xuùc vôùi toøa Ñaïi söù Hoa Kyø taïi thuû ñoâ Saøi Goøn veà vaán ñeà naøy. Moät ngöôøi trong caùc nhaân vaät naøy bò Toång nha caûnh saùt quoác gia baét vaø chuaån töôùng Nguyeãn Ngoïc Loan - toång giaùm ñoác caûnh saùt quoác gia, ra yù phaûn ñoái vieäc Hoa Kyø xen laãn vaøo noäi boä cuûa Vieät Nam vaø vì moät aùp löïc naøo ñoù coù leõ laø toøa Ñaïi söù Hoa Kyø can thieäp ñoøi tha nhaân vaät noùi treân khieán oâng xin töø chöùc nhöng Hoäi ñoàng noäi caùc baùc ñôn, khoâng chaáp thuaän. Cuõng tin ñoàn naøy cho raèng vì Vieät Nam coäng hoøa coù moät thaùi ñoä cöùng raén trong vaán ñeà lieân hieäp vôùi Maët traän Giaûi phoùng mieàn Nam traùi vôùi yù Hoa Kyø neân ngöôøi Myõ ñeå maëc cho Vieät coäng ñaùnh vaøo caùc cô sôû vaø löïc löôïng cuûa Vieät Nam coäng hoøa ñeå xem phaûn öùng cuûa quaân ñoäi ñaït ñöôïc ñeán möùc naøo vaø cuõng laø moät cô hoäi ñeå Hoa Kyø xem khaû naêng taán kích cuûa Vieät coäng thöïc hö ra sao haàu ñaùnh giaù vieäc mua baùn trong vieäc thöông thuyeát". Sñd, tr. 59-60.
127 128
Xuaát phaùt töø nhaän ñònh, ñaùnh giaù veà yù ñoà vaø khaû naêng cuûa ta nhö vaäy, Boä chæ huy quaân söï Myõ chuû tröông oån ñònh tình hình noäi boä chính quyeàn vaø quaân ñoäi Saøi Goøn, tieáp tuïc thöïc hieän bieän phaùp chieán löôïc "tìm dieät" vaø "bình ñònh", ñaåy maïnh ñaùnh phaù khu vöïc haønh lang vaän chuyeån vaø trieät phaù caên cöù, kho taøng cuûa ta ôû vuøng röøng nuùi. Trong ñieàu kieän Myõ khoâng coøn khaû naêng taêng quaân lôùn, Boä chæ huy quaân söï Myõ - ñeå duy trì theá giaèng co, vaãn quyeát ñònh môû cuoäc phaûn coâng chieán löôïc laàn thöù 3, muøa khoâ 1967-1968 maø höôùng chuû yeáu vaãn laø mieàn Ñoâng Nam Boä vaø höôùng quan troïng laø khu vöïc Trò - Thieân.
Theo keá hoaïch naøy, Myõ seõ tuaàn töï taäp trung löïc löôïng ñaùnh vaøo caùc muïc tieâu troïng ñieåm nhö heä thoáng caùc caên cöù cuûa ta ôû mieàn Ñoâng Nam Boä, caùc ñaàu moái giao thoâng treân haønh lang vaän chuyeån Baéc - Nam ñeå hoã trôï cho quaân nguïy Saøi Goøn ñaåy maïnh chöông trình "bình ñònh" vuøng noâng thoân ñoàng baèng Nam Boä; ngaên chaën chuû löïc ta ôû khu vöïc tieáp giaùp vôùi Laøo treân ñòa baøn chieán löôïc Taây Nguyeân. Taïi Trò - Thieân, Oeùt-mo-len döï kieán seõ môû boán cuoäc haønh quaân mang maät danh "Yord", caøn queùt vuøng bieân giôùi Vieät - Laøo ôû 4 tænh phía Baéc cuûa mieàn Nam Vieät Nam nhaèm laäp laïi quyeàn kieåm soaùt thung luõng A Saàu...
Nhö vaäy, theo döï ñònh cuûa cuoäc phaûn coâng laàn naøy, ngöôøi ta thaáy Boä chæ huy quaân söï Myõ ñaõ toû ra deø daët trong vieäc xaùc ñònh muïc tieâu maëc duø coù trong tay hôn 1.200.000 quaân - trong ñoù coù 486.000 quaân Myõ. AÂm möu cuûa Boä chæ huy quaân söï Myõ taïi Saøi Goøn vaø cuûa giôùi laõnh ñaïo Oa-sinh-tôn laø coá giöõ theá giaèng co treân chieán tröôøng, traùnh moïi söï ñaûo loän baát ngôø ôû mieàn Nam Vieät Nam, chôø cho kyø baàu cöû toång thoáng Myõ thaùng 11 naêm 1968 keát thuùc seõ tính toaùn böôùc ñi tieáp theo.
Taïi Myõ, vaøo nhöõng thaùng cuoái naêm 1967, theo lôøi khuyeân cuûa Ñin A-che-sôn1 vaø nhoùm coá vaán caáp cao veà Vieät Nam "Nhöõng nhaø thoâng thaùi", chính quyeàn Gioân-xôn trieån khai maïnh meõ chieán dòch tuyeân truyeàn veà thaéng lôïi cuûa Myõ ôû Vieät Nam nhaèm choáng laïi söï xoùi moøn loøng tin trong dö luaän Myõ ñoái vôùi chính quyeàn. Coá vaán Hoäi ñoàng an ninh quoác gia Myõ Roát-xtaâu ñöôïc Gioân-xôn chæ ñònh theo doõi moïi nhaân vaät trong Quoác hoäi choáng ñoái ñöôøng loái chieán tranh cuûa chính quyeàn Myõ taïi Vieät Nam ñeå coù bieän phaùp ñoái phoù. Gioân-xôn cuõng thaønh laäp Nhoùm thoâng tin veà Vieät Nam naèm trong vaên phoøng thöøa haønh cuûa toång thoáng. Nhieäm vuï cuûa nhoùm naøy laø thoâng baùo ñeàu ñaën tình hình tieán boä cuûa Myõ ôû Vieät Nam nhaèm tranh thuû söï uûng hoä cuûa nhaân daân Myõ. Vaøo giöõa thaùng 11 naêm 1967, nhaân ngaøy Cöïu chieán binh Myõ, Gioân-xôn ñi moät loaït caùc bang trong nöôùc nhaèm thuyeát phuïc caùc taàng lôùp xaõ hoäi Myõ tin raèng, Myõ ñang thöïc söï ñaït ñöôïc caùc tieán boä vöõng chaéc ôû Vieät Nam. Ñaïi söù vaø Tö leänh Boä chæ huy quaân söï Myõ taïi Saøi Goøn ñöôïc trieäu veà Oa-sinh-tôn nhaèm beânh vöïc cho ñöôøng loái chieán tranh cuûa Gioân-xôn. Phoái hôïp chaët cheõ vôùi caùc hoaït ñoäng tuyeân truyeàn ôû Myõ, taïi Saøi Goøn, Boä chæ huy quaân söï Myõ ñöôïc leänh toå chöùc ñeàu ñaën caùc buoåi thuyeát trình veà thaéng lôïi cuûa Myõ vaø quaân ñoàng minh. Baèng chieán dòch tuyeân truyeàn ñoù, chính quyeàn Myõ ñaõ phaàn naøo hoài sinh nieàm hy voïng giaønh thaéng lôïi trong moät boä phaän coâng chuùng Myõ, ngaên chaën söï "han ræ" trong thaùi ñoä uûng hoä
1. Ñin A-che-sôn (Dean Acheson): Boä tröôûng Ngoaïi giao Hoa Kyø töø naêm 1949 ñeán 1953 trong chính quyeàn Toång thoáng Myõ Tru-man, sau naøy laø moät thaønh vieân coù aûnh höôûng trong nhoùm coá vaán veà chính saùch ñoái ngoaïi Myõ cho ñeán khi qua ñôøi vaøo naêm 1969; laø coá vaán cho Toång thoáng Myõ Gioân-xôn veà vaán ñeà Vieät Nam trong Nhoùm nhöõng nhaø thoâng thaùi töø naêm 1965 ñeán naêm 1968.
129 130
chính quyeàn, uûng hoä chieán tranh Vieät Nam. Tuy nhieân, "caùi giaù" phaûi traû cho söï hoài sinh ñoù, nhö nhaän xeùt cuûa taùc giaû Ñoân O-bôùc-ñoi-phô, "quaû laø ñaét". Bôûi vì, chính phuû Myõ phaûi ñoåi laáy söï uûng hoä cuûa daân chuùng baèng "moät lôøi höùa heïn veà töông lai"1 ñeå roài khoâng bao giôø trôû thaønh hieän thöïc!
Vaøo thaùng 12 naêm 1967, Chính phuû nöôùc Vieät Nam Daân chuû Coäng hoøa tuyeân boá phoùng thích 2 tuø binh Myõ ñeå hoï trôû veà ñoaøn tuï vôùi gia ñình nhaân dòp leã Noâ-en 1967. Cöû chæ naøy cuûa Chính phuû ta khieán cho moät soá quan chöùc cao caáp trong chính phuû Myõ voäi chuû quan nhaän ñònh: "Caùc nhaø laõnh ñaïo Haø Noäi ñaõ töø boû hy voïng chieám ñöôïc mieàn Nam trong moät töông lai gaàn"2! Ñieàu naøy, theo hoï coù nghóa laø:: khaû naêng ñaøm phaùn tröïc tieáp vôùi ñaïi dieän mieàn Baéc Vieät Nam ñang heù môû vaø "Myõ ñang ôû trong moät giai ñoaïn Baøn Moân Ñieám naøo ñoù"!. Taïi buoåi chieâu ñaõi ñoaøn ngoaïi giao ôû Haø Noäi ngaøy 30 thaùng 12 naêm 1967, ngöôøi ta vaãn coøn thaáy Boä tröôûng Ngoaïi giao Nguyeãn Duy Trinh ngoû yù raèng: Chính phuû nöôùc Vieät Nam Daân chuû Coäng hoøa seõ ñi vaøo ñaøm phaùn vôùi chính phuû Myõ moät khi phía Myõ chaám döùt neùm bom mieàn Baéc Vieät Nam4. Tín hieäu naøy caøng laøm cho nhieàu nhaân vaät chuû choát trong chính quyeàn Gioân-xôn theâm hy voïng. Vaø chính vì theá maø söùc eùp ñoøi ngöøng neùm bom mieàn
1. Ñoân O-bôùc-ñoi-phô: TEÁT, Sñd, tr.72. 2, 3. Daãn theo Naây Si-han: Lôøi noùi doái choaùng loän, Sñd, T2, tr.390. 4. Tröôùc ñoù, ta chöa bao giôø coâng khai tuyeân boá seõ ñi vaøo ñaøm phaùn,
maø chæ môùi heù môû khaû naêng "coù theå noùi chuyeän vôùi Myõ" sau khi Myõ chaám döùt neùm bom mieàn Baéc. Tuyeân boá treân ñaây cuûa Boä tröôûng Ngoaïi giao Nguyeãn Duy Trinh laø ñoøn tieán coâng ngoaïi giao, ngoaøi muïc ñích taêng cöôøng söùc eùp vaø khoeùt saâu theâm maâu thuaãn trong noäi boä ñòch, coøn coù taùc duïng che giaáu yù ñoà cuûa ta tröôùc khi môû cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy Teát Maäu thaân 1968.
Baéc ñeå môû ñöôøng ñi vaøo ñaøm phaùn vôùi Vieät Nam Daân chuû Coäng hoøa ñaõ laäp töùc taêng leân maïnh meõ ôû trong chính quyeàn Myõ, trong dö luaän Myõ vaø treân theá giôùi.
Ñoàng thôøi vôùi thao taùc nghi binh treân maët traän ngoaïi giao, treân maët traän quaân söï, ta ñaõ baøn vôùi baïn Laøo môû chieán dòch Naäm Baïc, buoäc ñòch phaûi phaân taùn löïc löôïng, ñoái phoù khoâng chæ treân chieán tröôøng mieàn Nam maø caû treân chieán tröôøng Laøo, taïo ñieàu kieän cho ñoøn tieán coâng ñoàng loaït ñaùnh vaøo caùc ñoâ thò mieàn Nam Vieät Nam.
Sau moät thôøi gian chuaån bò, ngaøy 12 thaùng 1 naêm 1968, lieân quaân Laøo - Vieät noå suùng môû maøn chieán dòch, tieâu dieät ñòch ôû khu vöïc Baéc Laøo. Cuøng luùc ñoù, taïi mieàn Nam Vieät Nam, caùc sö ñoaøn, caùc trung ñoaøn chuû löïc Quaân giaûi phoùng cuøng caùc ñôn vò binh chuûng baét ñaàu rôøi caên cöù, höôùng veà caùc trung taâm daân cö vaø caùc ñoâ thò, keå caû Saøi Goøn - Gia Ñònh. Ñoàng thôøi, moät soá sö ñoaøn chuû löïc mieàn Baéc ñaõ taäp keát löïc löôïng xung quanh khu vöïc röøng nuùi Khe Sanh, hình thaønh theá bao vaây, uy hieáp caên cöù coù taàm quan troïng chieán löôïc naøy cuûa ñòch. Tröôùc tình hình ñoù, ngaøy 13 thaùng 1 naêm 1968, Oeùt-mo-len buoäc phaûi ra leänh huûy boû döï aùn môû cuoäc phaûn coâng chieán löôïc laàn thöù 3; trieät thoaùi caùc ñôn vò Myõ ñaõ trieån khai ñaùnh vaøo chieán khu C, chieán khu D ôû mieàn Ñoâng Nam Boä, luøi veà giöõ vuøng quanh Saøi Goøn - Gia Ñònh1. Ñoàng thôøi, vì coù moái ñe doïa ôû phía Baéc, Myõ cuõng buoäc phaûi huûy boû caùc cuoäc haønh quaân mang maät danh "York" ôû caùc tænh phía Baéc; leänh cho sö ñoaøn kî binh khoâng
1. Theo hoài kyù Töôøng trình cuûa moät quaân nhaân thì caùc ñôn vò chieán ñaáu Myõ sau khi lui quaân veà ñaõ ñöôïc boá trí ôû "vuøng chu vi Saøi Goøn hoaëc doïc caùc haønh lang ñi töø caùc khu an toaøn ôû bieân giôùi tôùi Thuû ñoâ".
131 132
vaän soá 1 Myõ thoâi khoâng töø Taây Nguyeân veà mieàn Ñoâng Nam Boä theo nhö döï ñònh ban ñaàu maø cuøng vôùi löõ ñoaøn boä binh nheï 196 Myõ chuyeån ra Thöøa Thieân, taêng cöôøng cho maët traän phía Baéc.
Nhö vaäy, ñang töø theá chuaån bò phaûn coâng chieán löôïc nhaèm giaønh quyeàn chuû ñoäng chieán tröôøng, löïc löôïng quaân söï Myõ ôû mieàn Nam Vieät Nam buoäc phaûi quay veà phoøng ngöï bò ñoäng treân hai höôùng chính laø xung quanh Saøi Goøn vaø Trò - Thieân.
Giöõa luùc ñoù, ñeâm 20 thaùng 1 naêm 1968, löïc löôïng vuõ trang ta baát ngôø noå suùng tieán coâng taäp ñoaøn cöù ñieåm Khe Sanh, uy hieáp maïnh tuyeán phoøng thuû ñöôøng 9 cuûa ñòch. chieán dòch Khe Sanh noå ra ñaõ phaù tan nhöõng coá gaéng cuûa chính quyeàn Gioân-xôn trong vieäc thuyeát phuïc coâng chuùng Myõ tin raèng vôùi Myõ, cuoäc chieán tranh Vieät Nam ñaõ thaáy "aùnh saùng cuoái ñöôøng haàm".
Khe Sanh, moät vò trí coù taàm quan troïng chieán löôïc ôû mieàn nuùi phía Taây Quaûng Trò, naèm treân cao nguyeân moãi beà gaàn 10km. Ñaây laø khu vöïc phía Taây phoøng tuyeán Maéc-na-ma-ra maø ñòch phoøng thuû raát maïnh nhaèm ngaên chaën söï chi vieän cuûa mieàn Baéc cho mieàn Nam, laø bình phong chaén giöõ cho khu vöïc phía ñoâng ñöôøng 9, baûo veä vuøng daân cö ñoàng baèng ven bieån thuoäc tænh Quaûng Trò. Döôùi con maét cuûa caùc töôùng lónh Myõ, Khe Sanh laø moät caên cöù tuaàn tra ñeå ngaên chaën chuû löïc mieàn Baéc thaâm nhaäp töø Laøo sang theo ñöôøng soá 9; laø moät caên cöù cho caùc hoaït ñoäng cuûa löïc löôïng ñaëc bieät Myõ vaø nguïy nhaèm ñaùnh phaù caùc caên cöù cuûa ta treân ñaát Laøo; laø saân bay phuïc vuï cho vieäc trinh saùt ñöôøng khoâng tuyeán vaän taûi chieán löôïc Tröôøng Sôn; "laø caùi moû neo ôû phía Taây cho heä thoáng phoøng thuû phía Nam khu phi quaân söï; vaø laø
moät baøn ñaïp cho caùc cuoäc haønh quaân treân boä ñeå caét ñöùt ñöôøng moøn Hoà Chí Minh"1. Theo Oeùt-mo-len, boû Khe Sanh töùc laø ñaõ boû maát taát caû lôïi theá ñoù, "ñoàng thôøi chaáp nhaän caùi taát yeáu laø ñöa chieán tranh vaøo vuøng daân cö ven bieån thuoäc tænh Quaûng Trò"2. Vì taàm quan troïng ñoù, neân chieán dòch Khe Sanh cuûa ta vöøa môû maøn ñaõ laäp töùc thu huùt taâm trí cuûa giôùi laõnh ñaïo Myõ. Gioân-xôn chæ thò cho töôùng Tay-lo laäp phoøng "Tình hình ñaëc bieät" taïi Nhaø Traéng vaø ñích thaân theo doõi dieãn bieán tình hình Khe Sanh töøng giôø. OÂng cuõng leänh cho caùc tham möu tröôûng lieân quaân Myõ phaûi cam keát giöõ vöõng Khe Sanh baèng moïi giaù, leänh cho Oeùt-mo-len haøng ngaøy phaûi göûi veà Oa-sinh-tôn baùo caùo tình hình chieán söï Khe Sanh.
Vì tình hình caêng thaúng ôû Khe Sanh, ñeâm ñeâm, Oeùt-mo-len phaûi nguû laïi taïi Trung taâm haønh quaân trong Boä chæ huy quaân söï Myõ taïi Saøi Goøn. OÂng vaø caùc coäng söï cuûa mình trong Boä chæ huy quaân söï Myõ (M.A.C.V) nhaän ñònh Khe Sanh laø höôùng taán coâng chính cuûa ta trong Ñoâng - Xuaân 1968. AÙm aûnh bôûi Ñieän Bieân Phuû naêm 1954 ñaõ choân vuøi uy danh quaân ñoäi Phaùp, Oeùt-mo-len cho môøi nhaø söû hoïc quaân söï coâng taùc taïi M.A.C.V, ñaïi taù R.AÙc-gô thuyeát trình veà nguyeân do ñöa ñeán söï baïi traän cuûa quaân ñoàn truù Phaùp ôû Ñieän Bieân Phuû. Theo nhaø söû hoïc naøy, taïi Ñieän Bieân Phuû naêm 1954 cuõng nhö nhieàu nôi khaùc trong lòch söû chieán tranh theá giôùi, sôû dó quaân ñoàn truù thaát baïi laø bôûi bò bao vaây vaø maát heát quyeàn chuû ñoäng. Keát luaän ñoù, theo hoài kyù cuûa Oeùt-mo-len, khieán cho oâng vaø caû Boä chæ huy voâ cuøng "choaùng vaùng". Trong lo laéng, Oeùt-mo-len quyeát ñònh thaønh
1, 2. W.Oeùt-mo-len: Töôøng trình cuûa moät quaân nhaân. Thö vieän Quaân ñoäi trung öông sao luïc, T.3, tr.166.
133 134
laäp Sôû chæ huy tieàn phöông cuûa Boä chæ huy quaân söï Myõ taïi Vuøng 1 chieán thuaät nhaèm kieåm soaùt, chæ huy toaøn boä löïc löôïng Myõ - nguïy ôû maët traän phía Baéc, vaø nhaèm ñoái phoù kòp thôøi vôùi tình hình chieán söï ôû Khe Sanh. Toaøn boä löïc löôïng naøy, vaøo cuoái thaùng 1 naêm 1968, leân tôùi 40% soá tieåu ñoaøn boä binh vaø thieát giaùp maø M.A.C.V hieän coù trong tay.
Nhö vaäy, ñeán tröôùc ngaøy cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy Teát Maäu thaân noå ra, phía Myõ vaãn hoaøn toaøn laïc höôùng trong vieäc phaùn ñoaùn yù ñoà chieán löôïc thöïc söï cuûa ta. Ngay caû caùc só quan tình baùo trong Boä chæ huy quaân söï Myõ sau naøy cho bieát, neáu nhö luùc ñoù, hoï naém ñöôïc toaøn boä keá hoaïch cuûa cuoäc Toång tieán coâng ñi nöõa, thì hoï cuõng seõ "khoâng theå naøo tin ñöôïc"1 vaø khoâng hieåu noåi "baûn chaát" cuûa haønh ñoäng naøy. Coøn Tö leänh chieán tröôøng Myõ, töôùng W.Oeùt-mo-len sau khi rôøi Vieät Nam veà Myõ, ñaõ nhaän xeùt trong hoài kyù cuûa oâng raèng: "Baéc Vieät Nam ñaõ vaïch ra moät baøi baûn khoân kheùo, trong ñoù coù vieäc ñe doïa Khe Sanh roài ñaùnh tieáng raát khoân ngoan veà vaán ñeà thöông löôïng. Theá roài, duø laø voâ tình, nhieàu ngöôøi Myõ, trong ñoù coù giôùi baùo chí, Quoác hoäi vaø caùc nhaø trí thöùc ôû caùc tröôøng ñaïi hoïc - thaäm chí caû caùc quan chöùc chính phuû, ñaõ bò ñoùng vai troø maø ngöôøi ta daønh cho hoï moät caùch coù hieäu quaû" ñeán noãi "nhö theå hoï ñaõ ñöôïc ñoïc tröôùc vaên baûn thöông löôïng"2.
1. Daãn theo Ñoân O-bôùc-ñoi-phô: TEÁT, Sñd, tr.80. 2. W.Oeùt-mo-len Töôøng trình cuûa moät quaân nhaân, Sñd, T3, tr.173.
Ñoù laø phaùt bieåu cuûa oâng ta sau naøy. Coøn dòp Teát Maäu thaân, giöõa caûnh ñoå naùt vaø xaùc ngöôøi ngoån ngang ôû saân toøa ñaïi söù trong ngaøy ñaàu cuoäc Toång tieán coâng noå ra, oâng ta nhaän ñònh: "Noã löïc chính cuûa Baéc Vieät Nam vaãn laø nhaèm vaøo Khe Sanh vaø vuøng baéc Trung phaàn" (daãn theo Ñoân O-bôùc-doi-phô: TEÁT, Sñd, tr.34).
II. DIEÃN BIEÁN CUOÄC TOÅNG TIEÁN COÂNG VAØ NOÅI DAÄY ÑOÀNG LOAÏT TEÁT MAÄU THAÂN
Caùc hoaït ñoäng nghi binh chieán löôïc, ñaëc bieät chieán dòch Khe Sanh môû maøn tröôùc Teát Maäu thaân 1968 möôøi ngaøy, ñaõ laøm cho Boä chæ huy quaân söï Myõ taïi Saøi Goøn (M.A.C.V) vaø giôùi laõnh ñaïo Oa-sinh-tôn bò laïc höôùng. Trong khi phía Myõ doàn taâm trí vaø löïc löôïng ra höôùng ñöôøng 9 - Khe Sanh, nhaän ñònh Khe Sanh laø moät Ñieän Bieân Phuû trong yù ñoà chieán löôïc cuûa Boä thoáng soaùi Vieät Nam thì cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy Teát Maäu thaân ñoàng loaït noå ra treân khaép chieán tröôøng mieàn Nam maø höôùng chính laø nhaèm vaøo ñoâ thò - trung taâm quaân söï, chính trò vaø kinh teá cuûa Myõ, nguïy.
Ñeâm 29 raïng ngaøy 30 thaùng 1 naêm 1968 (töùc ñeâm giao thöøa theo lòch mieàn Nam), quaân vaø daân caùc tænh ñoàng baèng ven bieån mieàn Trung vaø Taây Nguyeân ñaõ ñoàng loaït tieán coâng vaøo caùc thaønh phoá, thò xaõ, thò traán, quaän lî vaø haøng loaït caên cöù, kho taøng, sôû chæ huy, saân bay, beán caûng... cuûa ñòch, môû ñaàu cho cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy ñoàng loaït treân khaép chieán tröôøng mieàn Nam1.
1. Vieäc caùc ñòa phöông Quaân khu 5 noå suùng tieán coâng sôùm hôn moät ngaøy so vôùi Quaân khu Trò - Thieân, Quaân khu 6, Quaân khu 7... ñaõ ñöôïc moät soá cuoán saùch xuaát baûn ôû Trung öông vaø ñòa phöông ñeà caäp. Cuoán Nam Trung Boä khaùng chieán 1945-1975 ghi chuù raèng: "Cuoái naêm 1967, vì lyù do khoa hoïc, Chính phuû Vieät Nam Daân chuû Coäng hoøa coâng boá ngaøy moàng moät Teát aâm lòch Maäu thaân chaäm hôn lòch cuõ moät ngaøy (töùc ngaøy 30 thaùng 1 naêm 1968), trong luùc ñoù, nguïy quyeàn Saøi Goøn vaãn giöõ nhö lòch cuõ (töùc ngaøy 31 thaùng 1 naêm 1968)". Vì giôø noå suùng treân toaøn chieán tröôøng ñöôïc quy ñònh ñuùng vaøo ñeâm giao thöøa neân hieån nhieân, vieäc ñoåi
(xem tieáp trang 135)
135 136
23 giôø ngaøy 29 thaùng 1: Nha Trang. 0 giôø ngaøy 30 thaùng 1: Tuy Hoøa. 0 giôø 30 phuùt ngaøy 30 thaùng 1: Taân Caûnh. 0 giôø 45 phuùt ngaøy 30 thaùng 1: Buoân Ma Thuoät. 0 giôø 55 phuùt ngaøy 30 thaùng 1: Plaây Cu. 1 giôø ngaøy 30 thaùng 1: Ñaø Naüng, Hoäi An. 1 giôø 15 phuùt ngaøy 30 thaùng 1: Quy Nhôn, Coâng Tum... Taïi Taây Nguyeân, vaøo luùc 0 giôø 30 phuùt ngaøy 30 thaùng 1
naêm 1968, moät tieåu ñoaøn chuû löïc thuoäc Trung ñoaøn 174 boä ñoäi Taây Nguyeân ñaõ noå suùng ñaùnh vaøo Taân Caûnh, thò traán nhoû naèm döôùi chaân moät ngoïn ñoài caùch Ñaéc Toâ 3km vaø caùch thò xaõ Coâng Tum chöøng 40km veà phía Baéc1- nôi ñaët sôû chæ (tieáp theo trang 134) lòch treân ñaây daãn ñeán tình traïng giöõa caùc chieán tröôøng seõ ñaùnh leäch ngaøy giôø nhö döï tính ban ñaàu. "Phaùt hieän tình hình naøy, Boä Toång Tham möu leänh cho caùc ñòa phöông noå suùng tröôùc luøi laïi (moät ngaøy) cho thoáng nhaát (saùch Quaân khu 5 - 30 naêm chieán tranh giaûi phoùng). Cuõng theo cuoán saùch naøy, "trong hoäi nghò toång keát cuoäc Tieán coâng vaø noåi daäy Xuaân 1968, töø ngaøy 1 ñeán ngaøy 8 thaùng 3 naêm 1986 taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh, caùc ñoàng chí ôû Cuïc Taùc chieán khaúng ñònh: leänh vieát roõ laø giao thöøa (mieàn Nam). Nhöng vì moät soá ñòa phöông khoâng nghieân cöùu kyõ neân laøm sai". Theá nhöng, "Leänh" naøy ñöôïc göûi ñi töø bao giôø thì saùch naøy khoâng ghi roõ. Trong khi ñoù, cuoán Lòch söû Quaân ñoäi nhaân daân Vieät Nam, taäp II cho bieát: "Chieàu ngaøy 29 thaùng 1 naêm 1968, Quaân khu 5 nhaän ñöôïc ñieän hoaõn cuoäc tieán coâng sang ñeâm 30 raïng ngaøy 31 thaùng 1". Neáu vaäy, böùc ñieän göûi ñi ñaõ laø quaù muoän neáu nhö ñaët trong ñieàu kieän chieán tröôøng aùc lieät luùc ñoù. Cho neân, treân thöïc teá, leänh hoaõn ngaøy giôø noå suùng tieán coâng treân ñaây, quaû thöïc cuõng "chæ kòp baùo cho Sö ñoaøn 2, sö ñoaøn 3, Trung ñoaøn 10 vaø hai tænh Quaûng Nam, Quaûng Ngaõi", coøn laïi, "caùc tænh Quaûng Ñaø, Phuù Yeân, Bình Ñònh, Khaùnh Hoøa khoâng nhaän ñöôïc (leänh) neân
(xem tieáp trang 136)
huy trung ñoaøn 42 quaân ñoäi Saøi Goøn. Ít phuùt sau ñoù, caùc tieåu ñoaøn 401, 406, 300 boä ñoäi ñòa phöông tænh Gia Lai, Coâng Tum, Ñaéc Laéc phoái hôïp vôùi löïc löôïng ñaëc coâng cuûa Boä Tö leänh Maët traän Taây Nguyeân ñaõ tieán coâng saân bay Cuø Hanh, A-ri-a vaø caùc thò xaõ Buoân Ma Thuoät, Plaây Cu, Coâng Tum. Ngay töø ñaàu, quaân ta ñaõ ñaùnh truùng moät soá muïc tieâu ñaàu naõo cuûa chính quyeàn ñòch nhö khu haønh chính, dinh tænh tröôûng, ty caûnh saùt, tænh ñoaøn baûo an, ñaøi phaùt thanh... cuøng caùc caên cöù, sôû chæ huy quaân söï ñòch ôû beân ngoaøi vaø beân trong thò xaõ.
Taïi caùc tænh ñoàng baèng ven bieån Khu 5, löïc löôïng vuõ trang ta tieán coâng vaøo moät loaït caùc thaønh phoá, thò xaõ - nhö Tam Kyø, Quaûng Ngaõi, Ñaø Naüng, Hoäi An, Quy Nhôn, Tuy Hoøa, Nha Trang vaø hôn 40 thò traán, quaän lî cuøng haøng
(tieáp theo trang 135) vaãn noå suùng theo keá hoaïch ban ñaàu laø ñeâm 29 raïng ngaøy 30 thaùng 1 naêm 1968" (saùch: Lòch söû Quaân ñoäi nhaân daân Vieät Nam, taäp II). Chuùng toâi khoâng coù chuyeân moân veà lòch Vieät Nam maø ôû ñoù, pheùp tính aâm lòch, thaùng ñuû, thaùng thieáu, thaùng nhuaän... laø moät chuyeân moân saâu, neân khoâng theå giaûi thích ñöôïc "lyù do khoa hoïc" cuûa vieäc "coâng boá ngaøy moàng moät Teát aâm lòch Maäu thaân naêm aáy chaäm hôn lòch cuõ moät ngaøy". Sau naøy, ñaõ coù nhöõng yù kieán cho raèng, vieäc duøng lòch aâm maø khoâng duøng lòch döông ñeå quy ñònh ngaøy giôø noå suùng raát ñaùng ñöôïc ñem ra phaân tích. Döôùi goùc ñoä nghieân cöùu moät söï kieän lòch söû ñaõ dieãn ra hôn 30 naêm qua, chuùng toâi nghó raèng, vieäc quy ñònh aâm lòch vaø vieäc "ñoåi lòch" maø ngay sau ñoù, moät soá ñòa phöông ôû chieán tröôøng Quaân khu 5 ñaùnh sôùm hôn moät ngaøy so vôùi toaøn Mieàn töï baûn thaân noù, ñaõ laø moät HAØNH ÑOÄNG NGHI BINH taàm chieán löôïc, thu huùt taâm trí vaø löïc löôïng ñòch vaøo chieán tröôøng khoâng phaûi laø troïng ñieåm trong keá hoaïch Toång tieán coâng vaø noåi daäy Teát Maäu thaân 1968... Vaû chaêng, löïc löôïng tieán coâng trong ngaøy ñaàu ôû caùc ñòa phöông Quaân khu 5, thöïc ra cuõng môùi chæ chuû yeáu laø boä ñoäi ñòa phöông vaø daân quaân du kích...
137 138
traêm muïc tieâu quaân söï, chính trò cuûa ñòch treân ñòa baøn chieán löôïc troïng yeáu naøy.
Coøn ôû thaønh phoá Ñaø Naüng - moät caên cöù quaân söï lieân hôïp lôùn cuûa Myõ, nguïy, moät trong ba troïng ñieåm cuûa cuoäc Toång tieán coâng Teát Maäu thaân thì, maëc duø ñaõ ñöôïc chuaån bò töø tröôùc khaù laâu nhöng ngay töø ñaàu, cuoäc tieán coâng vaø noåi daäy ñaõ gaëp nhieàu khoù khaên. Nguyeân nhaân chính cuûa khoù khaên naøy laø do coâng taùc naém ñòch khoâng chaéc, chuaån bò moïi maët chöa chu ñaùo, toå chöùc haønh quaân chieám lónh baøn ñaïp xuaát phaùt tieán coâng chöa toát neân ñaõ bò ñòch chaën ñaùnh quyeát lieät ngay treân ñöôøng haønh quaân.
Theo keá hoaïch, ñeâm 29 raïng ngaøy 30 thaùng 1 naêm 1968, löïc löôïng phaùo binh, ñaëc coâng, boä binh, bieät ñoäng seõ ñoàng loaït ñaùnh phaù caùc saân bay, traän ñòa phaùo, kho taøng; chieám moät soá muïc tieâu chuû yeáu trong thaønh phoá ñeå hoã trôï cho quaàn chuùng töø beân ngoaøi keùo vaøo phoái hôïp vôùi quaàn chuùng beân trong noåi daäy giaønh chính quyeàn. ÔÛ Ñaø Naüng, phöông thöùc vaïch ra ñeå giaønh thaéng lôïi laø duøng söï noåi daäy cuûa quaàn chuùng giaønh chính quyeàn laø chính.
Theá nhöng, ñeâm 29 thaùng 1, löïc löôïng luoàn saâu ñaùnh chieám sôû chæ huy quaân ñoaøn 1 nguïy treân ñöôøng haønh quaân ñaõ bò ñòch chaën laïi beân bôø soâng Caåm Leä. Chæ coù moät boä phaän nhoû goàm 57 caùn boä, chieán só ñi tröôùc vöôït ñöôïc qua soâng, tieán coâng vaøo muïc tieâu vaø chieán ñaáu ñeán ngöôøi cuoái cuøng tröôùc moät löïc löôïng ñòch ñoâng hôn gaáp boäi, coù xe taêng, phaùo binh vaø maùy bay yeåm trôï. Trong khi ñoù Sö ñoaøn 2 boä binh chuû löïc Quaân khu 5 coù nhieäm vuï ñaùnh ra phía Nam Ñaø Naüng do nhaän ñöôïc leänh hoaõn ngaøy noå suùng tieán coâng ñaõ luøi veà phía sau. Ñòch taäp trung löïc löôïng vaø duøng phaùo binh, maùy bay ñaùnh phaù, ngaên chaën moïi ngaû ñöôøng daãn
vaøo Ñaø Naüng. 40.000 quaàn chuùng caùc huyeän xung quanh ñöôïc toå chöùc thaønh ñaïi ñoäi, tieåu ñoaøn ñaõ bò chaën laïi treân ñöôøng vaøo thaønh phoá. Hôn 100 caùn boä ñaõ bò baét, bò hy sinh. Beân trong thaønh phoá, phong traøo noåi daäy cuûa quaàn chuùng nhaân daân khoâng thöïc hieän noåi.
24 giôø sau khi quaân vaø daân caùc tænh ven bieån mieàn Trung vaø Taây Nguyeân noå suùng môû maøn, cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy ñoàng loaït noå ra ôû khaép caùc tænh vaø thaønh phoá lôùn mieàn Nam. Boä binh, ñaëc coâng, phaùo binh ta ngay töø nhöõng phuùt ñaàu ñaõ ñaùnh maïnh, ñaùnh truùng caùc muïc tieâu troïng yeáu cuûa ñòch ôû Saøi Goøn, Hueá, Quaûng Trò, Tam Kyø, Quaûng Ngaõi, Phan Thieát, Phan Rang, Ñaø Laït, Taây Ninh, Beán Tre, Bieân Hoøa, Myõ Tho, Caàn Thô, Traø Vinh, Chaâu Ñoác, Vónh Long, Caø Mau, Soùc Traêng, Raïch Giaù...
Taïi Maët traän Hueá, thaønh phoá lôùn thöù ba mieàn Nam vôùi daân soá 15 vaïn ngöôøi - tính ñeán thôøi ñieåm cuoái naêm 1967, laø nôi taäp trung caùc cô quan ñaàu naõo chæ ñaïo chieán tranh cuûa Myõ, nguïy ôû khu vöïc Vuøng 1 chieán thuaät, nôi ñòch taäp trung moät boä phaän khaù lôùn binh löïc vaø phöông tieän chieán tranh1 thì, vaøo luùc 2 giôø 33 phuùt ngaøy 31 thaùng 1 naêm 1968, phaùo
1. Toaøn boä Maët traän Hueá, cho ñeán thôøi ñieåm noå ra cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy, ñòch coù khoaûng 25.000 ñeán 30.000 quaân, goàm 13 tieåu ñoaøn boä binh (8 tieåu ñoaøn quaân Saøi Goøn, 5 tieåu ñoaøn quaân Myõ), 2 trung ñoaøn thieát giaùp, 3 tieåu ñoaøn phaùo binh, 1 tieåu ñoaøn bieät kích, 2 tieåu ñoaøn coâng binh, 2 tieåu ñoaøn vaän taûi, 1 tieåu ñoaøn phaùo cao xaï, 2 tieåu ñoaøn haûi thuyeàn, 12 ñaïi ñoäi baûo an, 3 tieåu ñoaøn caûnh saùt, 96 trung ñoäi daân veä, 18 ñoaøn bình ñònh, 100 maùy bay vaän taûi, moät soá ñôn vò tröïc thuoäc cuûa Sö ñoaøn 1 boä binh quaân ñoäi Saøi Goøn vaø Sö ñoaøn 3 lính thuûy ñaùnh boä Myõ... Toaøn boä löïc löôïng naøy ñöôïc boá trí treân hai khu vöïc baéc vaø nam thaønh phoá Hueá; moãi khu vöïc, heä thoáng phoøng thuû ñöôïc toå chöùc thaønh voøng trong vaø voøng ngoaøi kieân coá, hoã trôï cho nhau.
139 140
binh cuûa ta ñoàng loaït doäi ñaïn xuoáng caùc muïc tieâu cuûa ñòch ôû khu Tam Giaùc, khu Phan Saøo Nam, Phuù Baøi, Ñoäng Toøa, Ñoâng Ba, môû ñaàu cho cuoäc tieán coâng ñaùnh chieám thaønh phoá - Coá ñoâ naøy. Ngay sau ñoù, löïc löôïng tieán coâng treân 2 caùnh ñoàng loaït ñaùnh vaøo 39 khu vöïc muïc tieâu trong vaø ngoaøi thaønh phoá.
ÔÛ caùnh Baéc, phía taû ngaïn soâng Höông, khi phaùo binh ta sau moät thôøi gian baén caáp taäp, chuaån bò chuyeån laøn thì Trung ñoaøn 6 boä binh cuøng moät soá tieåu ñoaøn boä binh, ñaëc coâng, phaùo coái vaø caùc ñoäi bieät ñoäng thaønh... chia laøm nhieàu muõi tieán ñaùnh khu Mang Caù - nôi ñaët sôû chæ huy cuûa sö ñoaøn 1 boä binh quaân Saøi Goøn, khu An Hoøa, cöûa Chaùnh Taây, saân bay Taây Loäc, cöûa Höõu, cöûa Thöôïng Töù, khu Ñoâng Ba, khu Coät Côø, khu Ñaïi Noäi, caàu Baïch Hoå, khu vöïc Kim Long, khu Gia Hoäi, Keû Vaïn, Vaên Thaùnh... haàu heát caùc muïc tieâu quy ñònh ñeàu ñaõ bò quaân ta ñaùnh chieám, chæ tröø khu Mang Caù vaø saân bay Taây Loäc.
Cuøng luùc vôùi caùnh Baéc, ôû caùnh Nam, phía höõu ngaïn soâng Höông, Trung ñoaøn 9 boä binh ñöôïc taêng cöôøng 2 tieåu ñoaøn cuûa Thaønh ñoäi Hueá, 2 tieåu ñoaøn ñaëc coâng vaø moät soá ñôn vò binh chuûng, bieät ñoäng, daân quaân du kích 2 huyeän vuøng ven Höông Thuûy, Phuù Vang... tieán coâng caên cöù trung ñoaøn 7 thieát giaùp nguïy ôû Tam Thai, ñaïi ñoäi Nam Trieàu Tieân ôû khu Taøu Laêng, khu coâng binh Nam Giao, sôû chæ huy löïc löôïng caûnh saùt daõ chieán, khu kho Reøn, Ngaõ Saùu, Ñaøi phaùt thanh... Löïc löôïng caùnh Nam coøn ñaùnh maïnh vaøo caùc ñôn vò ñòch ôû Phöôùc Quaû, ty Saéc Toäc, chieám Toøa tænh tröôûng, giaûi phoùng 2.000 caùn boä, chieán só bò ñòch giam caàm ôû lao Thöøa Phuû; chieám khu vöïc nhaø ga, xöôûng quaân cuïï, tieán coâng khaùch saïn Myõ laø khaùch saïn Höông Giang vaø khaùch saïn Thuaän Hoùa.
Nhö vaäy, haàu nhö taát caû caùc cô quan ñaàu naõo chính quyeàn vaø quaân ñoäi Saøi Goøn tænh Thöøa Thieân vaø caùc cô quan ñaïi dieän chính quyeàn trung öông ñaët taïi Hueá ñeàu bò ta ñaùnh chieám.
Raïng saùng hoâm sau, ngaøy 1 thaùng 2 naêm 1968, tuy tieáng suùng vaãn roä leân ôû nhieàu nôi nhöng phaàn lôùn thaønh phoá Hueá ñaõ naèm trong tay Quaân giaûi phoùng. Trong söông sôùm, laù côø nöûa ñoû nöûa xanh cuûa Maët traän Daân toäc Giaûi phoùng mieàn Nam Vieät Nam ñaõ phaáp phôùi treân coät côø Thaønh Noäi. Saùng ngaøy 3 thaùng 2, quaàn chuùng baét ñaàu noåi daäy luøng dieät, truy queùt aùc oân vaø taøn binh nguïy, phaù boû boä maùy kìm keïp, thieát laäp chính quyeàn caùch maïng ôû cô sôû, xaây döïng coâng söï, traän ñòa phoøng thuû, cöùu chöõa thöông binh, vaän ñoäng binh lính vaø nhaân vieân chính quyeàn cuõ ra trình dieän chính queàn caùch maïng1... Caùc toå chöùc ñoaøn theå môùi nhö "Hoäi binh só yeâu nöôùc", "Ñoaøn nghóa binh caûnh saùt"... ñöôïc thaønh laäp, taäp hôïp haøng traêm hoäi vieân, ñoaøn vieân. Lieân minh caùc löïc löôïng daân toäc, daân chuû vaø hoøa bình thaønh phoá Hueá (goàm caùc nhaân só, trí thöùc, sinh vieân, chöùc saéc toân giaùo yeâu nöôùc) ra ñôøi, phaùt lôøi keâu goïi caùc taàng lôùp nhaân daân ñoaøn keát ñöùng leân choáng Myõ vaø tay sai2.
1. Ñaõ coù hôn 10.000 só quan, binh lính, caûnh saùt, nhaân vieân chính quyeàn cuõ ra trình dieän chính quyeàn caùch maïng.
2. Lieân quan tôùi vieäc thaønh laäp Maët traän thöù hai, saùch "Cuoäc Toång coâng kích - toång khôûi nghóa cuûa Vieät coäng" ghi nhaän: "Taïi thuû ñoâ, Maët traän "Lieân minh daân toäc Daân chuû vaø Hoøa bình" chöa kòp xuaát hieän nhöng thaønh phaàn cuûa Maët traän naøy, sau ñoù cuõng ñöôïc tieát loä do Luaät sö Trònh Ñình Thaûo, oâng Laâm Vaên Teát vaø Thöôïng toïa Thích Ñoân Haäu caàm ñaàu. Thaønh phaàn naøy thuoäc trong toå chöùc Trung öông. Coøn taïi Hueá, moät toå chöùc loaïi naøy ñaõ thaät söï ra maét hoaït ñoäng do Giaùo sö Leâ Vaên Haûo caàm ñaàu vaø ñaõ gaây ra nhieàu xaùo troän chính trò taïi thaønh phoá naøy" (Sñd, tr.59).
141 142
Taïi caùc huyeän vuøng ven nhö Höông Traø, Höông Thuûy, Phuù Vang, löïc löôïng vuõ trang ñöôïc söï hoã trôï cuûa quaàn chuùng nhaân daân ñaùnh chieám caùc muïc tieâu voøng ngoaøi cuûa ñòch, böùc ruùt ñoàn boát, goïi haøng vaø laøm tan raõ löïc löôïng daân veä, truy queùt boïn aùc oân vaø tay sai ngoan coá, môû roäng vuøng giaûi phoùng xung quanh Hueá.
Trong khi ñoù, treân caùc höôùng phoái hôïp, caùc ñôn vò vuõ trang Trò - Thieân noå suùng tieán coâng, hoã trôï cho quaàn chuùng nhaân daân noåi daäy giaønh quyeàn laøm chuû ôû nhieàu vuøng noâng thoân.
ÔÛ höôùng Phuù Loäc, ta ñaùnh chieám quaän lî, phaù saäp caàu Hai, caàu Nöôùc Ngoït vaø moät soá caàu coáng khaùc, tieáp tuïc chaën caét ñöôøng soá 1 - ñoaïn töø Ñaø Naüng ra Hueá trong nhieàu ngaøy, thöïc hieän ñuùng keá hoaïch cuûa Quaân khu giao cho. Ñoàng thôøi, treân höôùng naøy, quaân ta bao vaây caùc ñoàn An Baèng, Thöøa Löu, giaûi phoùng khu vöïc xung yeáu ven bieån, khu vöïc phía Nam caàu Hai vaø khu vöïc Truoài.
ÔÛ höôùng Phong Ñieàn, Quaûng Ñieàn, löïc löôïng vuõ trang Maët traän 6 caét ñöùt tuyeán ñöôøng Phuù OÁc - Sòa, bao vaây quaän lî Sòa cuûa huyeän Quaûng Ñieàn, buoäc ñòch ruùt boû khu vöïc vuøng ñoàng baøo coâng giaùo Thanh Löông. Hôn 3.000 quaàn chuùng huyeän Höông Ñieàn bao vaây uy hieáp quaän lî Phoø Traïch.
ÔÛ Quaûng Trò, maëc duø ñòch boá trí löïc löôïng phoøng thuû khaù daøy ñaëc1 nhöng ñeâm 30 raïng ngaøy 31 thaùng 1, ta ñaùnh maïnh vaøo phía Ñoâng Nam thò xaõ, tieâu dieät 1 tieåu ñoaøn quaân Saøi Goøn ôû khu vöïc Tri Böu, ñaùnh tieâu hao naëng 1 tieåu
1. Tröôùc ngaøy ta noå suùng tieán coâng, ñòch taêng tieáp tôùi khu vöïc Quaûng Trò 2 tieåu ñoaøn kî binh khoâng vaän Myõ vaø 6 tieåu ñoaøn quaân ñoäi Saøi Goøn nhaèm cuûng coá khaû naêng phoøng thuû thò xaõ quan troïng naøy.
ñoaøn khaùc ñeán phaûn kích suoát ngaøy 31 thaùng 1. Cuøng ñeâm, moät boä phaän quaân ta bí maät vöôït doøng Thaïch Haõn, ñoät nhaäp vaøo beân trong ñaùnh chieám ty Caûnh saùt, dinh Tænh tröôûng, nhaø maùy Ñeøn. Tuy nhieân, caû 2 muõi tieán coâng cuûa quaân ta ñeàu bò ñòch chaën ñaùnh quyeát lieät, khoâng tieáp tuïc phaùt trieån ñöôïc. Trong khi ñoù, caùc muõi ñaùnh vaøo La Vang Thöôïng, La Vang Trung, Caàu Lôùn cuõng khoâng döùt ñieåm. Vì theá ñeâm 31 thaùng 1, toaøn boä löïc löôïng ta phaûi ruùt ra beân ngoaøi thò xaõ.
Taïi Quaân khu 6, chieàu ngaøy 8 thaùng 1 naêm 1968, Khu uûy vaø Boä Tö leänh Quaân khu môùi ñöôïc truyeàn ñaït chuû tröông Toång coâng kích - toång khôûi nghóa vaø ñeán chieàu ngaøy 29 thaùng 1 môùi nhaän ñöôïc leänh noå suùng tieán coâng vaøo giao thöøa Teát Maäu thaân. Moïi maët chuaån bò phaûi gaáp ruùt hoaøn thaønh trong moät khoaûng thôøi gian quaù ngaén. Duø vaäy, vôùi quyeát taâm cao vaø nieàm tin maõnh lieät vaøo thaéng lôïi, 0 giôø ngaøy 1 thaùng 2 naêm 1968, löïc löôïng vuõ trang Khu 6 ñaõ noå suùng tieán coâng thò xaõ Phan Thieát - tænh lî ven bôø bieån mieàn Trung, coù soá daân 50.000 ngöôøi, noåi tieáng vôùi ngheà laøm nöôùc maém truyeàn thoáng. Do ñaùnh chaäm hôn caùc nôi khaùc, neân ôû ñaây ñòch ñaõ kòp ñeà phoøng. Nhöng phía tieán coâng vaãn ñoät kích saâu, ñaùnh chieám phaàn lôùn toøa Haønh chính tænh vaø moät soá cô quan tieåu khu, laøm chuû khu vöïc Nhaø ga vaø xung quanh ñoàn Trònh Töôøng; phaùt ñoäng nhaân daân noåi daäy giaønh quyeàn laøm chuû haàu heát caùc phöôøng ôû taû ngaïn doøng soâng Ca Ty chia ñoâi thò xaõ.
Taïi Ñaø Laït, löïc löôïng vuõ trang Khu 6 ñaõ ñaùnh maïnh vaøo Boä chæ huy tieåu khu, Tænh ñoaøn baûo an, dinh Tænh tröôûng, Nhaø lao, toøa Thò chính, ty Caûnh saùt, khu vöïc Nhaø ga, tröôøng Chieán tranh chính trò, saân bay Cam Ly... Saùng
143 144
ngaøy 1 thaùng 2, Quaân giaûi phoùng ñaõ laøm chuû nhieàu khu vöïc trong thò xaõ. Döïa vaøo ñoù, quaân ta tieáp tuïc phaùt trieån tieán coâng vaø ñaùnh ñòch phaûn kích trong hôn 10 ngaøy.
Saøi Goøn - Gia Ñònh laø troïng ñieåm thöù nhaát cuûa cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy Teát Maäu thaân. Taïi thaønh phoá roäng lôùn naøy, ñeå baûo veä trung taâm chính trò, quaân söï vaø kinh teá cuûa cheá ñoä Saøi Goøn; baûo veä caùc cô quan chæ huy ñaàu naõo cuûa boä maùy chieán tranh Myõ, nguïy, ñòch boá trí nhieàu loaïi löïc löôïng vaø phöông tieän chieán tranh, hình thaønh nhieàu tuyeán phoøng thuû vöõng chaéc.
Ñeán cuoái naêm 1967, ôû voøng ngoaøi, treân höôùng Taây Baéc, ngoaøi caên cöù Ñoàng Duø vôùi sö ñoaøn 25 vaø 2 löõ ñoaøn quaân Myõ, ñòch coøn boá trí sö ñoaøn boä binh 25 nguïy, nhieàu tieåu ñoaøn bieät ñoäng quaân vaø moät soá ñaïi ñoäi baûo an. Treân höôùng Baéc, coù caên cöù Lai Kheâ cuûa sö ñoaøn 1 boä binh Myõ cuøng sö ñoaøn 5 nguïy vaø haøng chuïc tieåu ñoaøn bieät ñoäng quaân. Khi caàn thieát, höôùng naøy coøn ñöôïc löïc löôïng cuûa trung ñoaøn 11 thieát giaùp Myõ ôû Baøu Trai, Beán Caùt hoã trôï.
ÔÛ höôùng Ñoâng vaø Ñoâng Baéc, ngoaøi quaân duø Myõ ôû Bieân Hoøa, ñòch coøn boá trí caùc ñôn vò quaân Nam Trieàu Tieân (ñoùng ôû Dó An), quaân UÙc (ñoùng ôû Long Bình) vaø sö ñoaøn 18 nguïy (ñoùng ôû Xuaân Loäc). Baûo veä höôùng Nam coù löïc löôïng duø, lính thuûy ñaùnh boä nguïy vaø caùc ñôn vò haûi quaân nguïy. Ngoaøi ra, moät boä phaän thuoäc sö ñoaøn boä binh 9 quaân Myõ hoaït ñoäng ôû phía Tieàn Giang vaø phía baéc soâng Haäu cuõng laø löïc löôïng saün saøng tieán veà baûo veä phía Nam Saøi Goøn.
Voøng trong, ngoaøi löïc löôïng baûo veä trò an cuûa bieät khu Thuû ñoâ vaø caùc ñôn vò caûnh saùt daõ chieán, ñòch coøn boá trí moät soá tieåu ñoaøn, ñaïi ñoäi quaân Myõ vaø nguïy ôû saân bay Taân Sôn Nhaát, ôû caùc traïi: Ñoáng Ña, Hoaøng Hoa Thaùm, Quang Trung...
Ngoaøi ra, treân caùc ngaû ñöôøng daãn vaøo thaønh phoá, ôû caùc vuøng ven, taïi caùc khu phoá, maïng löôùi tình baùo, giaùn ñieäp, maät vuï cuøng heä thoáng boát canh, traïm kieåm soaùt cuûa ñòch giaêng khaép moïi nôi...
Ñeå tieán coâng vaø noåi daäy taïi trung taâm ñaàu naõo cuûa Myõ nguïy, trong phöông aùn ñeà ra, Trung öông Cuïc, Boä chæ huy Mieàn chuû tröông söû duïng toaøn boä löïc löôïng cuûa Ñoaøn F.1001 vaø bieät ñoäng caùi caùnh, caùc ngaønh baát ngôø ñaùnh chieám 9 muïc tieâu ñeå trong moät thôøi gian ngaén, laøm teâ lieät söï ñeà khaùng cuûa ñòch; choát chaën giöõ vöõng caùc "ñaàu caàu" ñeå chôø caùc tieåu ñoaøn muõi nhoïn vaø löïc löôïng thanh nieân sinh vieân ñeán tieáp öùng, ñaëng môû roäng phaïm vi kieåm soaùt, phaùt ñoäng nhaân daân vuøng daäy khôûi nghóa. Trong khi ñoù, caùc sö ñoaøn, trung ñoaøn chuû löïc chaën ñaùnh ñòch ôû voøng ngoaøi, nhaèm kìm chaân ñòch, khoâng ñeå chuùng keùo vaøo cöùu nguy trong noäi ñoâ; ñoàng thôøi saün saøng keùo vaøo thaønh phoá khi ñöôïc leänh.
Taïi ñaây, cuõng nhö nhieàu nôi treân chieán tröôøng, do ñaùnh chaäm, tröôùc giôø quaân ta noå suùng tieán coâng, ñòch ñaõ taêng cöôøng ñeà phoøng. Vì theá, treân caùc ngaõ ba, ngaõ tö ñöôøng phoá, ñòch ñaõ boá trí caùc xe Jeùp coù gaén ñaïi lieân phoøng veä vaø caùc ñoäi tuaàn tra cô ñoäng treân ñöôøng. Caùc ñôn vò chieán ñaáu Myõ ñöôïc ñaët trong tö theá saün saøng chieán ñaáu cao nhaát... Maëc duø vaäy, 2 giôø saùng ngaøy 31 thaùng 1 naêm 1968, cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy ôû Saøi Goøn - Gia Ñònh vaãn baét ñaàu.
1. Thaùng 6 naêm 1965, Khu uûy vaø Quaân khu uûy Saøi Goøn - Gia Ñònh
quyeát ñònh thaønh laäp Ñoaøn bieät ñoäng F.100 vôùi nhieäm vuï bí maät chuaån bò ñeå coù theå, khi ñöôïc leänh, taäp kích cuøng moät luùc caùc cô quan ñaàu naõo trung öông cuûa ñòch taïi Saøi Goøn - Gia Ñònh.
145 146
Ngay töø phuùt noå suùng ñaàu tieân, trong thaønh phoá, caùc ñaïi ñoäi bieät ñoäng trang bò goïn nheï ñaõ laäp töùc ñoàng loaït vaø baát ngôø ñaùnh vaøo caùc muïc tieâu quy ñònh: dinh Ñoäc Laäp, Boä toång tham möu nguïy, Boä tö leänh Haûi quaân nguïy, saân bay Taân Sôn Nhaát, Ñaøi phaùt thanh, toøa Ñaïi söù Myõ, Ñaïi söù quaùn Phi-líp-pin1. Tuy nhieân, caùc muïc tieâu khaùc, nhö: Toång nha caûnh saùt, Bieät khu thuû ñoâ, Khaùm Chí Hoøa..., ta khoâng ñaùnh ñöôïc - vì caùc ñoäi bieät ñoäng ñaõ bò ñòch ngaên chaën treân ñöôøng haønh quaân. Löïc löôïng vuõ trang cuûa caùc ban, ngaønh, ñoaøn theå nhö caùc ñoäi töï veä, bieät ñoäng cuûa Thaønh ñoaøn, Thanh nieân, Coâng ñoaøn, Hoa vaän, Phuï nöõ... hoaït ñoäng roäng khaép, ñaùnh caùc boát caûnh saùt, truy dieät aùc oân ôû phöôøng Beán Ñaù, phöôøng Baøn Côø... ÔÛ nhöõng nôi vaø treân nhöõng höôùng coù löïc löôïng vuõ trang Quaân giaûi phoùng tieán coâng, khí theá caùch maïng cuûa quaàn chuùng daáy leân khaù maïnh meõ, soâi noåi. Nhaân daân ñaõ giuùp boä ñoäi chieán ñaáu döôùi nhieàu hình thöùc nhö daãn ñöôøng, tieáp teá löông thöïc, taûi thöông, cöùu chöõa vaø nuoâi giaáu thöông binh, treo côø Maët traän, döïng chöôùng ngaïi vaät treân ñöôøng phoá caûn ñòch phaûn kích, tham gia truy baét aùc oân... Nhieàu nôi, nhaân daân tröïc tieáp phoái hôïp chieán ñaáu vôùi boä ñoäi, vaän ñoäng con em gia nhaäp Quaân giaûi phoùng. Trong khi ñoù, löïc löôïng daân quaân du kích ñaåy maïnh caùc hoaït ñoäng voõ trang tuyeân truyeàn ôû vuøng ven, phoái hôïp vôùi boä ñoäi ñòa phöông tieán coâng vaøo nhieàu muïc tieâu trong caùc thò traán,
1. Löïc löôïng ñaùnh vaøo toøa Ñaïi söù Phi-líp-pin laø caùc chieán só thuoäc Ban An ninh Thaønh uûy Khu Saøi Goøn - Gia Ñònh vaø töï veä cuûa Thaønh ñoaøn. Muïc tieâu cuûa traän ñaùnh laø baét Nguyeãn Vaên Thieäu nhöng vì cô sôû noäi thaønh baùo sai ñòa ñieåm; cho raèng toøa nhaø treân ñöôøng Tröông Minh Giaûng laø nhaø rieâng cuûa Nguyeãn Vaên Thieäu nhöng thöïc ra, ñoù laø toøa Ñaïi söù Phi-líp-pin.
quaän lî, chi khu... Ñoàng thôøi vôùi hoaït ñoäng cuûa bieät ñoäng, caùc tieåu ñoaøn muõi nhoïn cuûa caùc phaân khu cuõng môû caùc cuoäc tieán coâng vaøo nhöõng muïc tieâu quy ñònh. Treân höôùng Ñoâng vaø Ñoâng Baéc thaønh phoá, caùc ñôn vò thuoäc Phaân khu 4 vaø Phaân khu 5 ñaùnh ñòch treân ñöôøng 13, khu vöïc Bình Trieäu, xa loä Bieân Hoøa, ngaõ tö Haøng Xanh... ÔÛ höôùng Taây Nam, caùc tieåu ñoaøn muõi nhoïn Phaân khu 2 phoái hôïp vôùi Trung ñoaøn boä binh 16 vaø löïc löôïng ñaëc coâng tieán coâng saân bay Taân Sôn Nhaát, chieám haõng deät VINATEXCO, truï baùm ñaùnh ñòch phaûn kích ôû khu vöïc caàu Tham Löông. Tieåu ñoaøn muõi nhoïn mang teân "Tieåu ñoaøn 6 Bình Taân" treân ñöôøng tieán vaøo muïc tieâu Bieät khu Thuû ñoâ ñaõ tieâu dieät traïi caûnh saùt daõ chieán caïnh tröôøng ñua Phuù Thoï, ñaùnh ñòch ôû ngaõ tö ñöôøng Nguyeãn Vaên Thoaïi, laøm chuû tröôøng Nöõ quaân nhaân, kieåm soaùt moät khu vöïc roäng lôùn töø chuøa Töø Nghieâm ñeán chuøa AÁn Quang - coù 4 ñaïi loä bao quanh laø ñaïi loä Nguyeãn Tri Phöông, ñaïi loä Traàn Quoác Toaûn, ñaïi loä Lyù Thaùi Toå, ñaïi loä Minh Maïng1. ÔÛ höôùng Nam, caùc tieåu ñoaøn muõi nhoïn Phaân khu 3 xuaát phaùt töø caùc baøn ñaïp vuøng ven Long Cang, Long Ñònh, Hieäp Phöôùc, Phöôùc Laïi, raïch Baø Taøng tieán vaøo noäi thaønh, ñaùnh chieám khu vöïc Phuù Ñònh, Loø Goám, chôï Thieác, caàu Nhò Thieân Ñöôøng, phöôøng Beán Ñaù, phöôøng Huøng Thaùi, phöôøng Ña Phöôùc... ÔÛ höôùng Baéc vaø Taây Baéc, löïc löôïng vuõ trang Phaân khu 1 ñaùnh chieám Boä chæ huy thieát giaùp nguïy ôû traïi
1. Saùch Cuoäc Toång coâng kích - toång khôûi nghóa Teát Maäu thaân... cuûa Boä Toång tham möu Quaân ñoäi Vieät Nam coäng hoøa ghi: "Ngöôøi ta thaáy ñòch (Quaân giaûi phoùng), taán coâng vaøo khu vöïc naøy laø moät khu vöïc ñoâng daân cö lao ñoäng vaø laø nôi coù chuøa AÁn Quang töøng xuaát phaùt caùc cuoäc xuoáng ñöôøng choáng Chính phuû, nhaèm ñeå nhen nhoùm leân moät cuoäc noåi daäy cuûa nhaân daân phaùt xuaát töø ñaây lan traøn vaøo ñoâ thò". tr.54.
147 148
Phuø Ñoång, chieám moät phaàn Boä chæ huy phaùo binh nguïy ôû traïi Coå Loa, caên cöù tieåu ñoaøn phaùo binh ôû traïi Noû Thaàn, caên cöù 80 quaân cuï, caên cöù 60 truyeàn tin. Tieáp ñoù, tieåu ñoaøn 1 boä binh thuoäc Trung ñoaøn "Quyeát Thaéng" phaùt trieån tieán coâng veà höôùng ngaõ naêm Bình Hoøa, ngaõ ba Caây Thò. Trong luùc ñoù, tieåu ñoaøn muõi nhoïn Goø - Moân cuøng moät boä phaän ñaëc coâng treân ñöôøng thoïc vaøo Boä toång tham möu nguïy, bò laïc höôùng, phaûi tìm ñöôøng theo söï chæ daãn cuûa nhaân daân môùi ñeán ñöôïc muïc tieâu taùc chieán. Vì vaäy, saùng moàng hai Teát, (töùc 7 giôø ngaøy 31 thaùng 1)1, Tieåu ñoaøn môùi noå suùng ñaùnh chieám coång soá 4 Boä toång tham möu nguïy. Cuøng thôøi gian treân, moät boä phaän Trung ñoaøn 1 thuoäc Sö ñoaøn 9 chuû löïc Mieàn tieán coâng trung taâm huaán luyeän Quang Trung, ñaùnh ñòch ôû vuøng Taân Thôùi Trung, Thôùi Trung Thoân, Trung Myõ Taây, Xuaân Thôùi Thöôïng.
Xung quanh Saøi Goøn- Gia Ñònh, moät loaït caùc caên cöù quaân söï, truï sôû cuûa quaân ñoäi vaø chính quyeàn Saøi Goøn ôû Bieân Hoøa, Bình Döông, Haäu Nghóa, Long An... cuõng bò tieán coâng.
1. Moät soá cuoán lòch söû ñòa phöông nhö Mieàn Ñoâng Nam Boä khaùng
chieán - Nxb Quaân ñoäi nhaân daân, H, 1993, Toång tieán coâng vaø noåi daäy Xuaân Maäu thaân - Nxb Thaønh phoá Hoà Chí Minh, 1988, ghi raèng: maõi ngaøy 1 thaùng 2, Tieåu ñoaøn 2 Goø Moân môùi tôùi coång soá 4 Boä toång tham möu nguïy. Theá nhöng moät soá vaên baûn khaùc nhö taøi lieäu noäi boä cuûa Vieän Lòch söû quaân söï Vieät Nam: Höôùng tieán coâng Saøi Goøn- Gia Ñònh (1968) laïi ghi saùng 31 thaùng 1, tieåu ñoaøn naøy ñaõ coù maët vaø noå suùng ñaùnh vaøo coång 4 Boä Toång tham möu. Ñoái chieáu vôùi taøi lieäu cuûa Ban quaân söû thuoäc Boä toång tham möu Quaân ñoäi Saøi Goøn, chuùng toâi cho raèng: saùng 31 thaùng 1, Tieåu ñoaøn 2 Goø - Moân ñaõ ñeán ñöôïc coång 4 Boä toång tham möu nguïy laø chính xaùc.
Xa hôn veà phía Nam Saøi Goøn laø vuøng ñoàng baèng chaâu thoå meânh moâng. Ñaây laø vöïa luùa lôùn cuûa mieàn Nam Vieät Nam, moät ñòa baøn chieán löôïc troïng yeáu ñoái vôùi ta vaø ñòch. Tröôùc Teát, cô quan phuï traùch "bình ñònh" vaø caùc coá vaán Myõ ñaõ töøng tuyeân boá laïc quan veà tình hình an ninh taïi caùc tænh ñoàng baèng ñoâng daân cö naøy. Theá nhöng, ñeâm 31 thaùng 1 raïng saùng ngaøy 1 thaùng 2 vaø nhöõng ngaøy tieáp sau, löïc löôïng vuõ trang Quaân giaûi phoùng (haàu heát laø löïc löôïng vuõ trang ñòa phöông) ñaõ tieán coâng vaøo 13 trong soá 14 thò xaõ vaø nhieàu quaän lî, thò traán, caên cöù quaân söï vaø heä thoáng ñoàn boát cuûa chính quyeàn, quaân ñoäi Saøi Goøn treân toaøn vuøng. Cuoäc tieán coâng vaø noåi daäy cuûa quaân vaø daân caùc tænh ñoàng baèng soâng Cöûu Long ñaõ laøm cho Myõ, nguïy caøng theâm boái roái trong khi chöa kòp ñònh thaàn tröôùc vieäc Hueá, Saøi Goøn vaø moät loaït caùc ñoâ thò bò tieán coâng; Khe Sanh - ñöôøng 9 ñang bò bao vaây, uy hieáp...
Ñoøn tieán coâng baát ngôø, maõnh lieät vaøo ñoâ thò ñaõ buoäc Myõ, nguïy phaûi co löïc löôïng töø caùc nôi veà cöùu nguy, boû ngoû vuøng noâng thoân. Naém vöõng thôøi cô naøy, löïc löôïng vuõ trang taïi choã ñaõ hoã trôï cho quaàn chuùng noåi daäy giaønh quyeàn laøm chuû ôû nhieàu nôi, giaûi phoùng nhieàu vuøng noâng thoân roäng lôùn.
Bò tieán coâng roäng khaép ôû thaønh thò vaø noâng thoân, thoaït ñaàu, ñòch luùng tuùng choáng ñôõ. Nhöng ngay sau ñoù, chuùng nhanh choùng laáy laïi bình bónh, ñieàu ñoäng löïc löôïng, toå chöùc phaûn kích. Cuoäc giao tranh nhaèm giaønh quyeàn kieåm soaùt caùc khu vöïc muïc tieâu troïng yeáu dieãn ra quyeát lieät ôû caùc ñoâ thò treân phaïm vi toaøn Mieàn. Trong cuoäc chieán ñaáu ñoù, phía Myõ, nguïy chieám öu theá veà quaân soá, vuõ khí, hoûa löïc. Ñeå ñaùnh baät caùc ñôn vò Quaân giaûi phoùng ra khoûi caùc muïc tieâu ñang chieám giöõ, löïc löôïng phaûn kích, ngoaøi soá quaân aùp ñaûo,
149 150
ñaõ ñem vaøo söû duïng caû caùc loaïi vuõ khí haïng naëng nhö xe taêng, ñaïi baùc, chaát ñoäc hoùa hoïc vaø khoâng quaân. Bom ñaïn Myõ ñaõ san baèng nhieàu khu phoá, phaù hoaïi nhieàu nhaø cöûa, gieát haïi nhieàu daân thöôøng ôû caùc thaønh phoá lôùn nhö Saøi Goøn, Hueá; ôû caùc thò xaõ Myõ Tho, Beán Tre, Vónh Long, Caàn Thô, Phan Thieát... vaø moät loaït caùc thò traán, quaän lî khaùc1. Vì theá, töø ñaàu cuoäc phaûn coâng cuûa ñòch, cuoäc chieán ñaáu trong ñoâ thò ñaõ dieãn ra raát aùc lieät do ñòch chieám öu theá veà quaân soá vaø hoûa löïc. Cho duø boä ñoäi ta ñaõ chieán ñaáu anh duõng, giaønh giaät quyeát lieät vôùi ñòch töøng ngoâi nhaø, töøng goùc phoá; gaây cho chuùng nhieàu toån thaát veà sinh löïc vaø phöông
1. Vieäc phía Myõ coá yù söû duïng oà aït hoûa löïc trong caùc ñoâ thò mieàn Nam dòp Teát Maäu thaân..., ñaõ ñöôïc nhieàu phoùng vieân baùo chí vaø voâ tuyeán truyeàn hình luùc ñoù phaûn aùnh. Ngaøy 7 thaùng 2 naêm 1968, Haõng thoâng taán AP ñaõ phaùt baøi cuûa nhaø baùo Myõ Pi-tô AÙc-neùt. Baøi baùo coù ñoaïn vieát: "Ñeán möùc naøo thì anh naõ suùng ñaïi baùc baén phaù vaø goïi maùy bay phaûn löïc neùm bom caùc khu phoá trong thò xaõ anh? Ñeán luùc naøo thì vieäc gaây thöông vong cho daân thöôøng trôû thaønh moät vieäc maø anh khoâng caàn baän taâm ñeán laøm gì? Ngöôøi ta ñaõ traû lôøi cho maáy caâu hoûi ñoù ngay trong maáy giôø ñaàu cuûa caùc traän ñaùnh giaønh thò xaõ Beán Tre tröôùc ñaây laø moät thò xaõ thanh bình coù 35.000 daân treân bôø soâng Cöûu Long. Moät thieáu taù Myõ noùi: Caàn phaûi phaù huûy thò xaõ ñeå baûo veä noù".
Haõng tin Roi-tô ngaøy 10 thaùng 2 naêm 1968 keå laïi lôøi moät só quan cao caáp Myõ: "Anh coù theå kieåm tra söï thieät haïi theo tæ leä tröïc tieáp vôùi hoûa löïc. Nhö vaäy töùc laø phía Myõ ñuùng laø ñaõ gaây ra caûnh taøn phaù nhieàu hôn. Phía Myõ coù khaû naêng ñaùnh saäp caû moät khu phoá baèng maùy bay ñeå tìm baét moät vaøi Vieät coäng laån troán. Ngöôïc laïi, Vieät coäng ñaùnh leùn vaøo thaønh thò cho neân hoï coá gaéng caøng ít gaây ra tieáng ñoäng caøng hay".
Caàn noùi theâm raèng, vieäc Myõ söû duïng khoâng haïn cheá hoûa löïc dòp Teát Maäu thaân duø coù giuùp cho Myõ giaønh laïi quyeàn kieåm soaùt caùc ñoâ thò töø tay ñoái phöông ñi chaêng nöõa thì baûn thaân haønh ñoäng ñoù laïi laø moät trong soá nhöõng baèng chöùng bieåu hieän söï thaát baïi cuûa Myõ veà maët chính trò trong dòp Teát Maäu thaân noùi rieâng, trong cuoäc chieán tranh xaâm löôïc Vieät Nam noùi chung.
tieän chieán tranh,... nhöng, phía ta cuõng bò tieâu hao naëng. Cuoäc chieán tuy aùc lieät, bom ñaïn reàn trôøi, nhöng ñoøn coâng kích quaân söï cuûa ta chöa ñuû maïnh ñeå laøm choã döïa chaéc chaén cho phong traøo noåi daäy cuûa quaàn chuùng, neân khoâng dieãn ra khôûi nghóa ôû caùc ñoâ thò nhö löôøng tính ban ñaàu. Tröôùc tình hình ñoù, sau khi chieám giöõ caùc muïc tieâu moät thôøi gian, ñaùnh lui nhieàu ñôït phaûn kích cuûa ñòch, löïc löôïng chieán ñaáu trong nhieàu ñoâ thò cuûa ta ñaõ phaûi ruùt ra vuøng ven cuûng coá vaø boå sung quaân soá, giöõ baøn ñaïp tieán coâng.
Rieâng maët traän Saøi Goøn - Gia Ñònh, cuoäc chieán ñaáu treân ñöôøng phoá, ôû vuøng ven keùo daøi nhieàu ngaøy vaø raát quyeát lieät. Ngay töø saùng sôùm ngaøy 31 thaùng 1, ñòch ñieàu tieåu ñoaøn duø soá 1 nguïy giaûi toûa Ñaøi phaùt thanh, tieåu ñoaøn duø soá 8 giaûi toûa Boä toång tham möu, tieåu ñoaøn duø soá 6 giaûi toûa saân bay Taân Sôn Nhaát. Lieân ñoaøn bieät ñoäng 5 goàm 4 tieåu ñoaøn traán ñoùng treân voøng cung Thuû Ñöùc - Nhaø Beø - Bình Chaùnh - Hoùc Moân ñöôïc ñieàu gaáp vaøo noäi thaønh Saøi Goøn. Trong ngaøy 31 thaùng 1, theâm 3 tieåu ñoaøn lính thuûy ñaùnh boä nguïy ñöôïc khoâng vaän töø Vuõng Taøu vaø Cai Laäy (Ñònh Töôøng) veà Saøi Goøn. Nhöõng ngaøy tieáp theo, theâm nhieàu ñôn vò Myõ vaø nguïy tieáp tuïc ñöôïc ñieàu tôùi maët traän Saøi Goøn - Gia Ñònh1.
Vôùi löïc löôïng taêng vieän nhanh vaø ngaøy caøng nhieàu, phía Myõ vaø quaân ñoäi Saøi Goøn lieân tieáp môû nhieàu cuoäc phaûn kích giaûi toûa caùc khu vöïc naèm trong tay Quaân giaûi phoùng. Trong caùc ngaøy töø 31 thaùng 1 ñeán 4 thaùng 2, nhieàu traän ñaùnh aùc lieät tieáp dieãn treân ñöôøng phoá Saøi Goøn.
1. Haõng thoâng taán AFP ngaøy 3 thaùng 2 naêm 1968 ñöa tin cho bieát ôû Saøi Goøn luùc ñoù coù chöøng 3.500 Quaân giaûi phoùng, coøn phía Myõ vaø quaân ñoäi Saøi Goøn coù tôùi 500.000 quaân goàm 15 tieåu ñoaøn Myõ, 18 tieåu ñoaøn nguïy, 34.000 caûnh saùt daõ chieán.
151 152
Taïi khu vöïc dinh Ñoäc Laäp, 15 chieán só bieät ñoäng1 do ñoàng chí Tröông Hoaøng Thanh chæ huy, sau khi duøng thuoác noå phaù tung caùnh cöûa saét, ñaõ vaáp phaûi hoûa löïc baén chaën cuûa quaân canh giöõ, khoâng phaùt trieån tieán coâng ñöôïc vaøo beân trong dinh, phaûi baùm baäc theàm phía ngoaøi chieán ñaáu. Saùng ra, ñòch taêng vieän, coù caû xe boïc theùp yeåm trôï. Tieåu ñoaøn muõi nhoïn vaø löïc löôïng sinh vieân tieáp öùng khoâng tôùi ñöôïc, caùc chieán só bieät ñoäng buoäc phaûi luøi ra phía ngoaøi, trieån khai ñoäi hình chieán ñaáu treân ñöôøng Nguyeãn Du. Cuoäc chieán ñaáu khoâng caân söùc. Taùm chieán só bò hy sinh. Soá coøn laïi bò rôi vaøo tay ñòch.
Taïi khu vöïc Boä tö leänh haûi quaân, ta gaëp khoù khaên ngay töø ñaàu. 16 chieán só bieät ñoäng do ñoàng chí Nguyeãn Vaên Leùm (Baûy Lôùp) chæ huy chieán ñaáu quyeát lieät; 14 bò hy sinh vaø 2 bò baét ngay trong ñeâm 30 raïng ngaøy 31 thaùng 1 giöõa voøng vaây quaân thuø. Ñoàng chí Baûy Lôùp bò baét vaø bò keû thuø saùt haïi ngay sau ñoù.
ÔÛ khu vöïc Boä toång tham möu nguïy, cuoäc chieán ñaáu dieãn ra aùc lieät trong caùc ngaøy 31 thaùng 1 vaø 1 thaùng 2. Cuïm bieät ñoäng 679 goàm 27 tay suùng; sau khi ñaùnh chieám coång soá 5 vaø coång Phi Long, vì löïc löôïng ít, ñòch ñoâng neân khoâng theå loït vaøo beân trong ñöôïc. Trôøi saùng, ñòch ñieàu theâm löïc löôïng vaø xe boïc theùp phaûn kích. Döïa vaøo caùc toøa nhaø treân ñöôøng Tröông Quoác Dung, caùc chieán só bieät ñoäng ñaùnh traû kieân cöôøng, loaïi khoûi voøng chieán haøng traêm teân, baén chaùy 2 xe boïc theùp. Nhöng phía ta cuõng bò toån thaát vaø heát ñaïn. 2 giôø chieàu ngaøy 31 thaùng 1, caùc chieán só coøn laïi buoäc phaûi ruùt
1. Taùc giaû Hoà Só Thaønh, trong cuoán Bieät ñoäng - nhöõng chieán coâng baát töû (Nxb Treû, 2002), ghi raèng, ñaùnh vaøo dinh Ñoäc Laäp goàm 17 chieán só cuûa ñoäi bieät ñoäng 5.
lui. Trong khi ñoù, ôû coång soá 4 Boä toång tham möu nguïy, Tieåu ñoaøn 2 Goø - Moân ñeán chaäm, maõi ñeán 7 giôø saùng ngaøy 31 thaùng 1 môùi noå suùng tieán coâng. Do ñaùnh chaäm, yeáu toá baát ngôø khoâng coøn. Duø vaäy, moät boä phaän löïc löôïng Tieåu ñoaøn 2 Goø - Moân vaãn coøn loït ñöôïc vaøo phía trong, chieán tröôøng Sinh ngöõ quaân ñoäi Saøi Goøn. Trong ngaøy 31 thaùng 3, ñòch taêng vieän tôùi khu vöïc naøy 3 tieåu ñoaøn quaân duø vaø lính thuûy ñaùnh boä, môû nhieàu ñôït phaûn kích. Tröïc thaêng vuõ trang cuûa ñòch baén phaù oà aït xuoáng nhöõng khu vöïc maø chuùng tình nghi laø quaân ta chieám giöõ, laøm hö haïi naëng tröôøng Sinh ngöõ, tröôøng Toång quaûn trò, trung taâm Huaán cuï vaø caùc khu vöïc keá caän. Saùng ngaøy 1 thaùng 2, löïc löôïng coøn laïi cuûa Tieåu ñoaøn 2 Goø - Moân ruùt khoûi khu vöïc coång soá 4 Boä toång tham möu. Treân ñöôøng ruùt lui, Tieåu ñoaøn bò thöông vong naëng; khi veà tôùi caên cöù, töø 500 chieán só, Tieåu ñoaøn chæ coøn laïi 28 ngöôøi!
Taïi khu vöïc Ñaøi phaùt thanh Saøi Goøn, 12 chieán só bieät ñoäng vaø 2 phuïc vuï vieân sau 3 phuùt chieán ñaáu möu trí ñaõ chieám ñaøi, loaïi khoûi voøng chieán ñaáu trung ñoäi baûo veä cuûa ñòch. Tuy nhieân, do thieáu nhaân vieân kyõ thuaät vaø vì ñòch coù keá hoaïch döï phoøng neân ta khoâng söû duïng ñöôïc ñaøi phaùt thanh nhö truø lieäu. Ngay sau khi bò maát Ñaøi phaùt thanh, ñòch toå chöùc phaûn kích nhanh vaø quyeát lieät. Chuùng söû duïng caû tröïc thaêng vuõ trang vaø xe taêng yeåm trôï cho quaân phaûn kích. Cuoäc chieán khoâng caân söùc. Löïc löôïng bieät ñoäng bò thöông vong toaøn ñoäi; chæ coøn laïi 2 nhaân vieân kyõ thuaät laùnh ñöôïc khoûi voøng vaây.
Taïi toøa Ñaïi söù Myõ, 17 chieán só bieät ñoäng do ñoäi tröôûng Ngoâ Thaønh Vaân (Ba Ñen) chæ huy, sau khi loït vaøo phía trong ñaõ nhanh choùng ñaùnh chieám töø taàng 1 ñeán taàng 3.
153 154
Phaân ñoäi caûnh veä Myõ choáng traû quyeát lieät nhöng khoâng ñaåy luøi ñöôïc cuoäc taán coâng. 7 giôø saùng ngaøy 31 thaùng 1, moät trung ñoäi quaân caûnh Myõ môùi loït ñöôïc vaøo coång chính. Kòch chieán xaûy ra trong khu vöôøn Söù quaùn. Ñòch duøng maùy bay leân thaúng ñònh ñoå quaân leân noùc toøa Söù quaùn nhöng bò hoûa löïc maët ñaát baén leân döõ doäi. Phía döôùi, caùc chieán só bieät ñoäng chieán ñaáu ñeán ngöôøi cuoái cuøng. 9 giôø ngaøy 31 thaùng 1, ñòch chieám laïi toaøn boä khu vöïc Söù quaùn giöõa ngoån ngang gaïch vuïn vaø xaùc ngöôøi. Ñòch thöông vong 124 teân. Ñoäi tröôûng Ngoâ Thaønh Vaân bò baét.
Taïi nhieàu nôi khaùc, caùc tieåu ñoaøn muõi nhoïn cuûa caùc phaân khu cuõng ñaõ chieán ñaáu quyeát lieät tröôùc löïc löôïng ñòch phaûn kích coù quaân soá aùp ñaûo, laïi ñöôïc troïng phaùo, xe thieát giaùp, maùy bay neùm bom chieán thuaät vaø tröïc thaêng vuõ trang chi vieän hoûa löïc oà aït. Chieán söï dieãn ra aùc lieät taïi caùc khu vöïc: ngaõ naêm Bình Hoøa, ngaõ ba Caây Thò (höôùng Phaân khu 1); taïi khu vöïc haõng deät VINATEXCO, caàu Tham Löông, caàu Tre phía Taây saân bay Taân Sôn Nhaát vaø caùc khu vöïc ñöôøng Traàn Quoác Toaûn, chôï Thieác, tröôøng ñua Phuù Thoï, tröôøng Nöõ quaân nhaân, ñöôøng Nguyeãn Vaên Thoaïi, chuøa AÁn Quang, ñöôøng Nguyeãn Tri Phöông, ñöôøng Trieäu Ñaø, ñöôøng Leâ Ñaïi Haønh, cö xaù Löõ Gia, ñöôøng Nguyeãn Kim... (höôùng Phaân khu 2); khu vöïc nhaø Hoäi ñoàng, caàu soá 3, kho gaïo Bình Ñoâng, caàu Nhò Thieân Ñöôøng, phöôøng Beán Ñaù, phöôøng Huøng Thaùi, khu vöïc Phuù Ñònh, Loø Goám, haõng röôïu Bình Taây, ñöôøng Haäu Giang, caàu Taân Quy... (höôùng Phaân khu 3); khu vöïc Haøng Xanh, Caàu Sôn, Phuù Cöôøng, Cuø lao Bình Qöôùi... (Phaân khu 4 vaø Phaân khu 5). Taïi caùc khu vöïc naøy, Quaân giaûi phoùng ñaõ baùm truï töøng cao oác, töøng heûm phoá, töøng ngaû ñöôøng, töøng ngoâi nhaø, töøng moâ ñaát... quaàn loän vôùi ñòch, ñaùnh baät nhieàu ñôït phaûn kích cuûa chuùng. ÔÛ moät soá nôi, caùc chieán só Quaân
giaûi phoùng ñaõ ñöa suùng ñaïi lieân ñaët treân taàng thöôïng caùc toøa cao oác ñeå ñoùn ñaùnh maùy bay ñòch vaø khoáng cheá khu vöïc xung quanh caùc toøa cao oác ñoù...
Trong khi chieán söï dieãn ra quyeát lieät taïi ñoâ thaønh Saøi Goøn, Boä chæ huy Mieàn ñaõ nhanh choùng vaø kòp thôøi söû duïng moät soá ñôn vò boä ñoäi chuû löïc Mieàn, môû gaáp moät loaït traän ñaùnh ôû voøng ngoaøi ñeå hoã trôï.
Sö ñoaøn 5 ñaùnh vaøo saân bay Bieân Hoøa, khu kho Long Bình, sôû chæ huy daõ chieán soá 2 cuûa quaân Myõ, Boä tö leänh quaân ñoaøn 3 nguïy. Tieáp ñoù, moät boä phaän löïc löôïng sö ñoaøn toå chöùc choát chaën ôû khu vöïc ngaõ ba Tam Hieäp thuoäc thò xaõ Bieân Hoøa.
Sö ñoaøn 7 tieán coâng sôû chæ huy sö ñoaøn 5 nguïy taïi Beán Caùt, taäp kích caùc cuïm quaân thuoäc sö ñoaøn 1 boä binh "Anh caû ñoû" vaø caên cöù cuûa trung ñoaøn thieát giaùp soá 11 Myõ ôû khu vöïc Phuù Giaùo.
Sö ñoaøn 9 giao chieán vôùi löõ ñoaøn 1, sö ñoaøn 25 boä binh "Tia chôùp nhieät ñôùi" ôû Cuû Chi...
Caùc traän ñaùnh treân ñaây ñaõ coù taùc duïng ghìm chaân moät boä phaän quan troïng chuû löïc Myõ, nguïy, khoâng cho chuùng taêng vieän cho Saøi Goøn. Tuy nhieân, do chuû tröông baûo toaøn löïc löôïng, caùc sö ñoaøn, trung ñoaøn chuû löïc Mieàn vaãn khoâng tieán vaøo noäi ñoâ. Vì theá, löïc löôïng chieán ñaáu trong thaønh phoá trôû neân ñôn ñoäc, bò bao vaây boán maët, bò hao toån naëng neà: 80% chieán só bieät ñoäng bò hy sinh vaø bò baét, 50% löïc löôïng caùc tieåu ñoaøn muõi nhoïn bò thöông vong; moät soá tieåu ñoaøn khi ruùt ra chæ coøn laïi 1/5, 1/10 quaân soá1. Cô sôû noäi
1. Daãn theo Mieàn Ñoâng Nam Boä khaùng chieán (1945-1975), T2, Nxb Quaân ñoäi nhaân daân, H, 1997, tr.339, 340.
155 156
thaønh bò boäc loä vaø toån thaát nhieàu... Tröôùc tình hình ñoù, löïc löôïng chieán ñaáu trong thaønh phoá ñöôïc leänh ruùt ra ngoaïi oâ.
Töø giöõa thaùng 2 naêm 1968, vuøng ven ñoâ trôû thaønh chieán tröôøng noùng boûng, nôi dieãn ra caùc cuoäc giao tranh quyeát lieät giöõa ta vaø ñòch nhaèm chieám giöõ caùc khu vöïc baøn ñaïp tieán coâng vaøo noäi ñoâ Saøi Goøn.
Töø ñaây, treân toaøn chieán tröôøng, cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy Teát Maäu thaân sau nhöõng ngaøy buøng leân maïnh meõ, ñaõ giaûm daàn. Rieâng maët traän phía Baéc, chieán söï vaãn dieãn ra aùc lieät taïi ñöôøng 9 - Khe Sanh vaø Hueá.
Taïi ñöôøng 9 - Khe Sanh ñeâm 6 vaø ngaøy 7 thaùng 2, Sö ñoaøn 304 chuû löïc mieàn Baéc noå suùng ñaùnh chieám laøng Vaây - cöù ñieåm maïnh trong heä thoáng phoøng thuû khu vöïc ñöôøng 9 cuûa ñòch, môû roäng baøn ñaïp nhaèm ñeán ngaøy 8 thaùng 2 toå chöùc vaây haõm caên cöù Taø Côn. Ñeán ngaøy naøy, phaùo binh ta baén khoáng cheá saân bay trong caên cöù naøy cuûa ñòch. Song, maùy bay leân thaúng Myõ vaãn haï caùnh ñöôïc. Vì theá, töø ngaøy 15 thaùng 2, ta chuyeån sang chieán thuaät vaây laán, toan aùp daàn vaøo cöù ñieåm ñòch. ÔÛ phía taây saân bay Taø Côn, muõi vaây laán cuûa ta ñaõ xuyeân ñöôïc vaøo giöõa caùc lôùp haøng raøo (caùch chieán haøo ñòch moät taàm suùng boä binh). Caùc muïc tieâu beân trong caên cöù ñòch ñaõ baét ñaàu bò uy hieáp baèng hoûa löïc baén thaúng vaø chòu söï khoáng cheá cuûa phaùo binh ta. Taát caû nhöõng chieán thuaät ta aùp duïng xung quanh caên cöù Taø Côn vaøo thaùng 2 naêm 1968 döôøng nhö laø söï aùp duïng laïi chieán thuaät maø ta ñaõ duøng ôû Ñieän Bieân Phuû naêm xöa...
Tuy nhieân, do tình hình noùng boûng ôû Maët traän Hueá vaø do aùp löïc cuûa ta ôû ñöôøng 9 - Khe Sanh chöa ñuû maïnh neân Boä chæ huy quaân söï Myõ (M.A.C.V) chöa theå taêng vieän lôùn cho khu vöïc ñöôøng 9 - Khe Sanh. Thay vì baèng vieäc söû duïng boä
binh, ñòch ñaõ phaûi duøng hoûa löïc phaùo binh, maùy bay - keå caû B.52, ñaùnh phaù döõ doäi khu vöïc bao quanh caên cöù Taø Côn suoát ngaøy ñeâm nhaèm laøm giaûm aùp löïc vaây haõm cuûa ta.
Taïi Hueá, sau nhöõng ngaøy ñaàu tieán coâng vaø noåi daäy giaønh thaéng lôïi vang doäi, löïc löôïng ta ôû caû hai caùnh chuyeån sang ñaùnh ñòch phaûn kích. Caùnh Baéc - phía taû ngaïn soâng Höông, do ta khoâng chieám ñöôïc ñoàn Mang Caù vaø khu vöïc saân bay Taây Loäc, khoâng chia caét vaø ngaên chaën ñöôïc ñòch ôû höôùng Bao Vinh neân ñòch coù ñieàu kieän taêng cöôøng löïc löôïng vaøo Mang Caù vaø Taây Loäc, döïa vaøo ñoù ñeå phaûn kích vaøo khu vöïc thaønh noäi vaø nhieàu nôi khaùc. ÔÛ caùnh Nam, ñòch phaûn kích ñaùnh baät löïc löôïng ta ra khoûi nhieàu muïc tieâu, buoäc ta phaûi luøi ra tuyeán ven soâng An Cöïu, Vaân Döông vaø vuøng Long Thoï. Taïi ñaây, caùc ñôn vò caùnh Nam laïi coá gaéng toå chöùc caùc traän taäp kích saâu vaøo moät soá muïc tieâu trong thaønh phoá. Nhö vaäy, treân thöïc teá, töø ngaøy 5 thaùng 2, löïc löôïng caùnh Nam ñaõ ruùt khoûi noäi thaønh, ra truï baùm ôû vuøng ven.
Töø ngaøy 7 thaùng 2, 14 tieåu ñoaøn chuû löïc Myõ, nguïy vôùi söï chi vieän hoûa löïc oà aït cuûa khoâng quaân, phaùo binh vaø xe taêng môû caùc ñôït phaûn kích nhaèm chieám laïi khu vöïc phía baéc thaønh phoá - phía taû ngaïn soâng Höông. Tieáp ñoù, theâm nhieàu ñôn vò chuû löïc ñòch ñöôïc tung vaøo maët traän naøy; ñöa toång soá coù maët taïi Hueá leân 23 tieåu ñoaøn chuû löïc Myõ, nguïy (trong ñoù coù 15 tieåu ñoaøn chuû löïc Myõ). Ngoaøi ra, sö ñoaøn 1 kî binh khoâng vaän Myõ chieám ñoùng phía baéc vaø taây baéc Hueá nhaèm ngaên chaën söï taêng vieän cuûa ta. Khoâng quaân Myõ doäi bom vaøo caùc muïc tieâu do quaân ta chieám giöõ, taøn phaù nhieàu nhaø cöûa vaø coâng trình kieán truùc cuûa coá ñoâ Hueá.
Ñeå phoái hôïp cuøng toaøn Mieàn, ta taêng cöôøng löïc löôïng vaøo khu vöïc Thaønh Noäi, kieân quyeát giöõ vöõng nhöõng muïc tieâu ñang chieám giöõ. ÔÛ vuøng ven, ta môû caùc traän tieán coâng ñòch
157 158
ôû Nam Giao, Long Thoï, Tam Thai, caàu Beán Ngöï, caàu Loø Reøn, Ñaäp Ñaù, Vó Daï, An Cöïu... nhaèm buoäc ñòch phaûi phaân taùn löïc löôïng ñoái phoù, hoã trôï cho löïc löôïng chieán ñaáu trong noäi thaønh.
Töø ngaøy 9 thaùng 2, giao tranh noå ra taïi nhieàu nôi trong thaønh phoá. Nhöõng traän ñaùnh aùc lieät tieáp dieãn ôû khu vöïc Phuù Vaên Laâu, cöûa Ñoâng Ba, ñoàn Mang Caù, ñaøi phaùt thanh Hueá... Taïi Ñoâng Ba, cöûa Höõu, cöûa An Hoøa, cöûa Thöôïng Töù..., ta vaø ñòch giaønh giaät nhau töøng caên phoá, töøng khu vöôøn, töøng khuùc ñöôøng, töøng baõi troáng... Ñòch bò thieät haïi naëng nhöng ta cuõng bò hao toån nhieàu.
Phoái hôïp chieán ñaáu vôùi chuû löïc Quaân giaûi phoùng, du kích vaø boä ñoäi ñòa phöông ñaåy maïnh caùc hoaït ñoäng tieán coâng ñòch roäng khaép. Ñoäi töï veä khu phoá Gia Hoäi ñöôïc thaønh laäp ngay trong nhöõng ngaøy Toång tieán coâng vaø noåi daäy, ñaõ haêng haùi, duõng caûm chieán ñaáu, baén chaùy moät soá taøu chieán ñòch treân soâng Höông. ÔÛ khu vöïc chôï Coáng - Vaân Döông, tieåu ñoäi du kích goàm 11 coâ gaùi Höông Thuûy truï baùm ñòa baøn, phoái hôïp cuøng caùc chieán só Tieåu ñoaøn 10 (Ñoaøn 5) ñaùnh ñòch phaûn kích, dieät hôn traêm teân Myõ vaø baén chaùy 5 xe taêng...1.
Ngaøy 21 thaùng 2, sau nhieàu laàn phaûn kích, ñòch doàn ta veà phía An Hoøa. ÔÛ khu vöïc Thaønh Noäi, chuùng chieám theâm cöûa Thöôïng Töù, doàn ta veà khu vöïc phía Taây Thaønh. Tröôùc tình
1. Tieåu ñoäi du kích 11 coâ gaùi Höông Thuûy coøn ñöôïc bieát ñeán vôùi caùi teân Tieåu ñoäi 11 coâ gaùi soâng Höông. Chuû tòch Hoà Chí Minh ñaõ coù thô khen:
Doõng daïc tay caàm khaåu suùng tröôøng Khoân ngoan baøy traän khaép trong phöôøng Baùc khen caùc chaùu daân quaân gaùi Ñaùnh giaëc Hueâ Kyø phaûi naùt xöông.
Lieät só Phaïm Thò Lieân - ngöôøi phuï traùch tieåu ñoäi sau naøy ñaõ ñöôïc Nhaø nöôùc truy taëng danh hieäu Anh huøng löïc löôïng vuõ trang nhaân daân.
hình ñoù, ñeå baûo toaøn löïc löôïng, traùnh bò bao vaây, ngaøy 22 thaùng 2, Khu uûy Trò - Thieân vaø chæ huy maët traän Hueá quyeát ñònh ruùt toaøn boä löïc löôïng taùc chieán trong thaønh phoá ra ngoaøi1. Töø ngaøy 23 thaùng 2 ñeán ngaøy 25 thaùng 2, caùc ñôn vò chuû löïc, ñaëc coâng, bieät ñoäng, boä ñoäi ñòa phöông, daân quaân du kích, thöông beänh binh ñaõ chuû ñoäng, bí maät laàn löôït ruùt ra vuøng giaûi phoùng Phuù Vang vaø vuøng caên cöù mieàn nuùi Trò - Thieân.
Treân toaøn Mieàn, ñeâm ngaøy 17 raïng ngaøy 18 thaùng 2, quaân vaø daân ta ñoàng loaït tieán coâng baèng boä binh, phaùo binh vaøo 47 thaønh phoá, thò xaõ, quaän lî, thò traán vaø nhieàu caên cöù quaân söï ñòch. ÔÛ caùc tænh Ñònh Töôøng, Kieán Hoøa, Chaâu Ñoác, Phan Thieát... boä binh ta ñaùnh saâu vaøo moät soá muïc tieâu trong thò xaõ. ÔÛ Saøi Goøn, maëc duø löïc löôïng quaân söï ñòch ñaõ traøn ngaäp trong noäi ñoâ vaø ñaùnh phaù quyeát lieät ôû vuøng ven nhöng löïc löôïng vuõ trang ta vaãn thöïc hieän ñöôïc moät loaït traän taán coâng nhaèm vaøo caùc muïc tieâu trong noäi thaønh nhö: Truï sôû Boä chæ huy quaân söï Myõ (M.A.C.V), Boä tö leänh quaân duø nguïy, Toång nha caûnh saùt, Nha caûnh saùt ñoâ thaønh, Bieät khu thuû ñoâ, Trung taâm ra ña Phuù Laâm, Nhaø
1. Thöôïng töôùng Traàn Vaên Quang - nguyeân Tö leänh Quaân khu Trò Thieân - Hueá trong tham luaän taïi Hoäi nghò khoa hoïc do Boä Quoác phoøng Quaân ñoäi nhaân daân Vieät Nam toå chöùc thaùng 3 naêm 1986 cho bieát, khi quyeát ñònh ruùt löïc löôïng khoûi noäi thaønh Hueá, Khu uûy vaø Boä tö leänh quaân khu Trò - Thieân "chæ nghó laøm sao baûo toaøn ñöôïc caùc ñôn vò chieán ñaáu (caùc trung ñoaøn 3, 6, 9, 1 vaø caùc ñôn vò ñaëc coâng, bieät ñoäng, boä ñoäi ñòa phöông) khoâng bò ñòch bao vaây, tieâu dieät. Ngoaøi ra, khoâng coøn nghó ñöôïc bieän phaùp naøo ñeå baûo toaøn cô sôû quaàn chuùng, khoâng kòp nghó gì ñeán phöông chaâm, phöông phaùp ñaáu tranh, caøng khoâng nghó ñöôïc laø sau khi ruùt ra phaûi laøm gì vaø laøm theá naøo; ngoaøi vieäc lo sao cho boä ñoäi khoâng bò ñoùi".
Xem theâm: Traàn Vaên Quang: Hueá - 25 ngaøy ñeâm. Taïp chí Lòch söû quaân söï trích ñaêng, soá thaùng 2 naêm 1988.
159 160
maùy Ñeøn chôï Quaùn, khu cö xaù Myõ... Lieân tieáp trong caùc ngaøy 17, 21, 24 thaùng 2, phaùo binh ta ñaõ naõ ñaïn vaøo saân bay Taân Sôn Nhaát, khu kho xaêng An Nhôn - Goø Vaáp... ÔÛ vuøng ngoaïi vi, ta taán coâng Nhaø Ñeøn Thuû Ñöùc, khu haäu caàn Raïch Chieác, caàu Bình Lôïi, khu huaán luyeän quaân söï Trung Hoøa, trung taâm huaán luyeän Quang Trung, caên cöù Ñoàng Duø, chi khu quaân söï Bình Chaùnh, thò traán Hoùc Moân; chaën ñaùnh ñòch haønh quaân caøn queùt ôû Vónh Loäc, Taân Thôùi Trung, Hoùc Moân, Baø Ñieåm...
Tieáp ñoù, ngaøy 25 thaùng 2, boä binh vaø phaùo binh ta tieán coâng tænh lî Long Xuyeân vaø moät soá thò traán, quaän lî treân toaøn mieàn Nam; taêng cöôøng aùp löïc phía Taây vaø Taây Baéc Saøi Goøn - vuøng Phuù Thoï Hoøa vaø Hoùc Moân. Ñeâm 5 thaùng 3, nhieàu quaän lî, thò traán vaø moät soá thò xaõ laïi bò taán coâng baèng phaùo coái vaø boä binh. Tuy nhieân, töø thaùng 3 naêm 1968 trôû ñi, aùp löïc cuûa ta xung quanh caùc ñoâ thò giaûm daàn. Treân thöïc teá, cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy Teát Maäu thaân ñaõ keát thuùc.
Sau "Teát Maäu thaân", löïc löôïng tieán coâng vaøo caùc ñoâ thò cuûa ta ruùt ra vuøng ven hoaëc ruùt veà haäu cöù ñeå cuûng coá. Trong luùc ñoù, quaân Myõ vaø quaân nguïy Saøi Goøn doác söùc môû caùc cuoäc haønh quaân quy moâ lôùn hoøng ñaåy löïc löôïng ta ra xa caùc vuøng ven ñoâ thò, caùc caên cöù quaân söï vaø haäu caàn, caùc ñaàu moái giao thoâng huyeát maïch, giaûi toûa aùp löïc xung quanh caùc khu vöïc quan troïng naøy1. Cuøng vôùi caùc cuoäc haønh quaân giaûi toûa ñoù,
1. Töø giöõa thaùng 3 naêm 1968, Myõ, nguïy taäp trung 50.000 quaân môû chieán dòch mang teân "Quyeát thaéng" treân ñòa baøn 5 tænh Gia Ñònh, Long An, Bieân Hoøa, Bình Döông, Haäu Nghóa. Xa hôn veà phía Nam, ñòch môû chieán dòch "Tröông Coâng Ñònh" ôû vuøng Haäu Giang. Taïi khu vöïc giôùi tuyeán quaân söï taïm thôøi, taïi Taây Nguyeân, taïi Quaûng Nam, Quaûng Ngaõi..., Myõ, nguïy môû nhieàu chieán dòch caøn queùt, ñaùnh phaù aùc lieät cô sôû caùch maïng vaø vuøng laøm chuû, vuøng giaûi phoùng cuûa ta.
Myõ, nguïy ñaõ lieân tieáp môû caùc cuoäc haønh quaân caøn queùt nhaèm trieät phaù cô sôû caùch maïng cuûa ta ôû noäi ñoâ vaø vuøng ven ñoâ. Trong caùc cuoäc haønh quaân ñoù, chuùng ñaõ söû duïng oà aït bom ñaïn trieät haï nhieàu laøng maïc nhaèm laäp vaønh ñai traéng xung quanh caùc ñoâ thò vaø caùc caên cöù1; thaúng tay taøn saùt nhieàu ngöôøi daân voâ toäi hoøng gaây noãi khieáp sôï trong nhaân daân mieàn Nam Vieät Nam2. Ngoaøi ra, Myõ - nguïy coøn taêng cöôøng caùc bieän phaùp khuûng boá, kìm keïp baèng nhieàu thuû ñoaïn nhö: baét giam nhöõng nhaân vaät ñoái laäp - nhöõng ngöôøi ñaõ töøng ra tranh cöû toång thoáng vôùi Thieäu, Kyø hoài ñaàu naêm ngoaùi; thaønh laäp "Maët traän cöùu nguy daân toäc" do Traàn Vaên Ñoân caàm ñaàu; ñöa vieäc "phoøng veä daân söï" leân thaønh "quoác saùch", xem ñoù laø moät trong nhöõng bieän phaùp chuû choát
1. Vieäc Myõ duøng moät khoái löôïng lôùn bom ñaïn ñaùnh xuoáng caùc vuøng ven ñoâ thò ñaõ ñöôïc baùo chí Myõ vaø phöông Taây ngaøy ñoù ghi nhaän. Chæ rieâng xung quanh Saøi Goøn - Gia Ñònh, trong voøng 9 ngaøy ñaàu thaùng 6 naêm 1968, "maùy bay B.52 ñaõ thöïc hieän 166 phi vuï (...) nhaèm ngaên chaën Vieät coäng taäp trung" (Haõng tin AP, ngaøy 21 thaùng 6 naêm 1968). Ñeå hieåu roõ hôn möùc ñoä taøn phaù cuûa bom ñaïn do maùy bay B.52 raûi thaûm, cuõng caàn nhaéc laïi raèng: "Moãi chieác B.52 coù ñuû bom ñeå traûi xuoáng thaønh moät hình chöõ nhaät daøi 1.000 meùt, ngang 100 meùt. Thaáy keát quaû khaû quan neân soá phi vuï B.52 taïi Nam Vieät Nam ñöôïc thöïc hieän ngaøy moät taêng; trong nöûa cuoái naêm 1965, moãi tuaàn coù 50 phi vuï; naêm 1966, soá phi vuï haøng tuaàn laø 100; ñaàu naêm 1967, moãi tuaàn coù 186 phi vuï vaø baây giôø (thaùng 8 naêm 1968) thì moãi tuaàn coù 350 phi vuï. (Thôøi baùo Niu Yooùc ngaøy 26 thaùng 8 naêm 1968). Ngay töø thaùng 6 naêm 1968, töôùng Myõ Abram - ngöôøi thay Oeùt-mo-len laøm tö leänh Boä chæ huy quaân söï Myõ taïi Saøi Goøn - ñaõ tuyeân boá: "Seõ cho B.52 neùm thaät nhieàu bom ñeán möùc (...) chæ caàn phaùi moät ñoäi tuaàn tra khoâng vuõ trang ñi xa vôùi nhöõng quyeån soå tay ñeå ghi keát quaû" (Haõng tin AP, ngaøy 29 thaùng 6 naêm 1968).
2. Ñieån hình laø vuï thaûm saùt Sôn Myõ - vuøng ven thò xaõ Quaûng Ngaõi, ngaøy 16 thaùng 3 naêm 1968. Taäp saùch aûnh Nhaät Baûn "Vieät Nam: caùch maïng vaø thaéng lôïi" ghi laïi vuï thaûm saùt naøy nhö sau: "Ngaøy 16 thaùng 3 naêm 1968,
(xem tieáp trang 161)
161 162
ñeå choáng laïi moïi cuoäc tieán coâng cuûa Quaân giaûi phoùng vaø moïi cuoäc noåi daäy cuûa nhaân daân; thanh loïc caùc cô quan haønh chính; phaùt "thö toá caùo" cho töøng nhaø, töøng ngöôøi ñeå khuyeán khích vieäc giaùm saùt laãn nhau trong nhaân daân, khuyeán khích nhaân daân "toá caùo Vieät Coäng" hoaëc toá caùo binh lính nguïy boû troán cho chính quyeàn Saøi Goøn...
Thoâng qua nhöõng bieän phaùp quaân söï treân chieán tröôøng mieàn Nam keát hôïp vôùi vieäc taäp trung khoâng quaân, haûi quaân ñaùnh phaù döõ doäi vuøng ñaát "caùn xoong" töø baéc vó tuyeán 17 ñeán nam vó tuyeán 20 nhaèm ngaên chaën söï chi vieän cuûa mieàn Baéc cho1caùch maïng mieàn Nam, Myõ hy voïng seõ traán an ñöôïc (tieáp theo trang 160) xaõ Sôn Myõ, tænh Quaûng Ngaõi bò quaân Myõ trieät haï, taøn saùt moät luùc 500 thöôøng daân. Luùc ñoù, quaân Myõ duøng moïi loaïi maùy bay saün coù chia laøm boán taàng bay treân baàu trôøi Sôn Myõ. Bay thaáp döôùi 300 meùt laø maùy bay leân thaúng vuõ trang baén cheát taát caû nhöõng "Vieät coäng" ñònh thoaùt ra khoûi xaõ. Treân 300 meùt laø maùy bay chôû só quan tö leänh quaân cô ñoäng, chæ huy traän ñaùnh. Treân 800 meùt laø maùy bay sö ñoaøn tröôûng quan saùt traän ñaùnh. Söï taøn baïo leân ñeán cöïc ñieåm khi quaân Myõ coi nhöõng cuoäc haønh quaân ñoù nhö moät troø chôi theå thao. Noù laøm chuùng ta phaãn noã tôùi möùc khoâng theå naøo taû noåi" (Daãn theo Vieän lòch söû Ñaûng, Hoäi ñoàng bieân soaïn lòch söû Nam Trung Boä khaùng chieán: Nam Trung Boä khaùng chieán (1945-1975), H, 1992, tr.403). Caàn löu yù theâm ôû ñaây raèng, con soá chính xaùc soá ngöôøi bò quaân Myõ taøn saùt ôû Sôn Myõ laø 501 ngöôøi, trong ñoù coù 173 treû em vaø 182 phuï nöõ. Nhöng thöïc ra, khoâng phaûi chæ sau "Teát Maäu thaân" maø ngay töø nhöõng naêm tröôùc, quaân ñoäi Myõ ñaõ tieán haønh nhieàu vuï thaûm saùt daân thöôøng voâ toäi ôû mieàn Nam Vieät Nam (trong khi khoâng quaân vaø haûi quaân Myõ doäi bom xuoáng nhieàu khu vöïc daân cö, tröôøng hoïc, beänh vieän, nhaø thôø, chuøa chieàn... treân mieàn Baéc Vieät Nam). Gaàn ñaây haønh ñoäng thaûm saùt voâ nhaân tính ngaøy aáy cuûa quaân Myõ ñaõ bò moät soá tôø baùo Myõ ñöa ra aùnh saùng. Ví nhö, tôø "Löôõi dao caïo" (The Blade) ngaøy 19 thaùng 10 naêm 2003 ñaõ khôûi ñaêng moät loaït phoùng söï vaø aûnh ñieàu tra xunh quanh caùc vuï thaûm saùt thöôøng daân Vieät Nam maø ñôn vò ñaëc nhieäm Myõ coù teân laø "Löïc löôïng maõnh hoå" (Tiger Force)
(xem tieáp trang 162)
dö luaän trong noäi boä nöôùc Myõ vaø giaønh theá maïnh treân baøn Hoäi nghò Pa-ri.
Veà phía ta, sau "Teát Maäu thaân", nhaèm "ñaåy ñòch vaøo theá thaát baïi lieân tieáp, ngaøy caøng suy yeáu, tan raõ, khoâng sao göôïng daäy ñöôïc"1, laøm cho chuùng "thaát baïi treân chieán tröôøng, thaát baïi ôû caùc thaønh thò lôùn vaø thaát baïi ôû ngay nöôùc Myõ"2, theo ñeà nghò cuûa laõnh ñaïo, chæ huy moät soá chieán tröôøng3, Boä Chính trò Trung öông Ñaûng chuû tröông môû tieáp caùc ñôït tieán coâng vaø noåi daäy maëc duø löïc löôïng ta bò toån thaát chöa kòp boå sung vaø trong ñieàu kieän ñòch ñaõ taêng cöôøng baûo veä xung quanh ñoâ thò. Tuy nhieân, khaùc vôùi ñôït Teát Maäu thaân - ñôït maø caùc löïc löôïng vuõ trang ta ñöôïc leänh "ñaùnh (tieáp theo trang 161) thuoäc sö ñoaøn kî binh bay soá 101 Myõ tieán haønh trong khoaûng thôøi gian töø thaùng 5 ñeán thaùng 11 naêm 1967 taïi caùc ñòa phöông thuoäc Quaûng Ngaõi vaø Taây Nguyeân. Döïa treân moät baûn baùo caùo ñöôïc giaûi maät daøi 22 trang cuûa Boä quoác phoøng Myõ vaø sau hôn 8 thaùng ñieàu tra, nhoùm phoùng vieân cuûa tôø "Löôõi dao caïo" cho bieát: ñôn vò "Löïc löôïng maõnh hoå" goàm 45 binh só Myõ ñaõ thöïc hieän nhieàu vuï thaûm saùt thöôøng daân tröôùc khi xaûy ra vuï Myõ Lai. Ñôn vò naøy ñöôïc thaønh laäp töø thaùng 2 naêm 1967 theo leänh cuûa Oeùt-mo-len. Trong moät thôøi gian ngaén, ñôn vò naøy ñaõ gieát haïi daõ man haøng traêm phuï nöõ, treû em vaø ngöôøi giaø khoâng moät taác saét trong tay, choân soáng hoï trong nhöõng hoá choân taäp theå. Taøn aùc hôn, nhöõng teân lính trong ñôn vò naøy coøn caét tai naïn nhaân laøm voøng ñeo coå, caïy raêng laáy vaøng hay tra taán taøn baïo hoï. Con soá naïn nhaân cuûa "löïc löôïng maõnh hoå" hieän nay chöa ai tính ñöôïc, song nhoùm phoùng vieân ñieàu tra daãn lôøi moät cöïu lính quaân y trong ñôn vò naøy cho bieát, oâng ta ñaõ tính ñöôïc coù tôùi 120 ngöôøi bò saùt haïi trong moät thaùng.
1. Nghò quyeát Boä Chính trò, thaùng 4 naêm 1968. 2. Nghò quyeát Boä Chính trò, thaùng 8 naêm 1968. 3. Sau ñôït 1 Teát Maäu thaân, ñoàng chí Leâ Troïng Taán - Phoù Tö leänh
Boä chæ huy Mieàn ñöôïc cöû ra Haø Noäi tröïc tieáp baùo caùo vôùi Boä Chính trò vaø xin ñöôïc môû ñôït 2 vaøo Saøi Goøn. Sau ñôït 2, Maët traän Quaûng Ñaø vaø moät soá maët traän khaùc ñeà nghò tieáp tuïc môû ñôït 3.
163 164
theo yeâu caàu"; trong hai ñôït thaùng 5 vaø thaùng 8 naêm 1968, löïc löôïng vuõ trang ôû caùc chieán tröôøng ñöôïc leänh "ñaùnh theo khaû naêng hieän coù".
Thöïc hieän chuû tröông ñoù, luùc vaøo 0 giôø 30 phuùt ngaøy 5 thaùng 5 naêm 1968, quaân vaø daân ta treân khaép chieán tröôøng ñaõ ñoàng loaït tieán coâng baèng boä binh vaø phaùo binh vaøo 31 thaønh phoá, thò xaõ, 58 thò traán, quaän lî; ñaùnh truùng 10 boä tö leänh quaân ñoaøn vaø sö ñoaøn, 30 saân bay, 20 caên cöù xuaát phaùt haønh quaân vaø trung taâm huaán luyeän quaân söï cuûa ñòch. Trong ñôït naøy, chieán söï dieãn ra quyeát lieät ôû troïng ñieåm Saøi Goøn - Gia Ñònh vaø khu vöïc ñöôøng 9 - Khe Sanh.
ÔÛ Saøi Goøn - Gia Ñònh, tröôùc cuoäc tieán coâng, löïc löôïng quaân söï ñòch doàn veà ñaây leân tôùi 200.000 teân goàm quaân Myõ vaø quaân Saøi Goøn (60 tieåu ñoaøn). Beân caïnh ñoù, chuùng taäp trung haøng nghìn xe taêng, xe boïc theùp; haøng traêm maùy bay leân thaúng vuõ trang ñeâm ngaøy quaàn ñaûo, luøng suïc treân ñòa baøn vuøng ven... Hôn nöõa, tröôùc ngaøy môû maøn ñôït 2, Phoù chính uûy Phaân khu 1 T.V.Ñ ñaõ ñaàu haøng, chaïy sang phía beân kia chieán tuyeán. Duø vaäy, Thöôøng vuï Trung öông Cuïc vaø Boä chæ huy Mieàn vaãn giöõ vöõng quyeát taâm ban ñaàu, khoâng thay ñoåi muïc tieâu tieán coâng vaø ngaøy, giôø noå suùng nhö ñaõ ñònh. Môû ñaàu cuoäc tieán coâng, phaùo binh ta baén phaù maõnh lieät saân bay Taân Sôn Nhaát, Söù quaùn, caùc khu nhaø ôû cuûa ñaïi söù Myõ, dinh Ñoäc Laäp, taân caûng Saøi Goøn, boä tö leänh Haûi quaân, toång nha Caûnh saùt, Bieät khu thuû ñoâ; ñaëc coâng vaø bieät ñoäng taäp kích ñaøi voâ tuyeán truyeàn hình, caàu Phan Thanh Giaûn; chuû löïc Mieàn vaø caùc tieåu ñoaøn muõi nhoïn cuøng boä ñoäi ñòa phöông ñaùnh saâu vaøo trung taâm thaønh phoá, chieám giöõ ngaõ tö Baûy Hieàn, tröôøng ñua Phuù Thoï, quaän lî Voø Gaáp, caàu Chöõ Y, boát caûnh saùt Quaän 8, caàu Bình Lôïi, caàu Bình Hoøa... Phoái hôïp vôùi caùc löïc löôïng chieán ñaáu trong noäi
thaønh, ôû ngoaïi vi Saøi Goøn, boä ñoäi ta khoáng cheá nhieàu ngaû ñöôøng daãn vaøo thaønh phoá, phaùo kích vaøo moät soá kho taøng, saân bay, tieán coâng caùc ñôn vò Myõ, nguïy, ñaùnh vaøo caùc thò traán vaø quaän lî ñòch. Myõ, nguïy choáng traû quyeát lieät, toå chöùc caùc cuoäc phaûn kích quy moâ lôùn. Maëc duø chieám öu theá veà quaân soá vaø hoûa löïc yeåm trôï nhöng Myõ, nguïy khoâng deã daøng ñaùnh baät ñöôïc caùc löïc löôïng tieán coâng ra khoûi nhöõng muïc tieâu ñang bò chieám giöõ. Chieán söï taïi khu vöïc tröôøng ñua Phuù Thoï, caàu Tre, caàu Chöõ Y, Beán Phaïm Theá Hieån, ñöôøng Minh Phuïng dieãn ra ñaëc bieät aùc lieät trong moät soá ngaøy.
Taïi maët traän ñöôøng 9 - Khe Sanh, ta taêng theâm löïc löôïng, ñaùnh baïi caùc cuoäc haønh quaân giaûi toûa cuûa Sö ñoaøn kî binh khoâng vaän soá 1 Myõ vaø 4 tieåu ñoaøn nguïy, xieát chaët voøng vaây xung quanh caên cöù Taø Côn, doàn dòch laâm vaøo tình theá coù theå bò tieâu dieät hoaøn toaøn...
Tröôùc tình hình ñoù, Boä chæ huy quaân söï Myõ buoäc phaûi ruùt boû Khe Sanh nhaèm baûo toaøn löïc löôïng (thaùng 6 naêm 1968) - sau khi ñaõ bò hao toån 17.000 quaân vaø haøng traêm maùy bay khieán cho tuyeán phoøng thuû ñöôøng 9 cuûa ñòch ñaõ bò ñaäp vôõ ôû moät khaâu troïng yeáu. Ñoù laø moät thaát baïi naëng neà veà quaân söï vaø chính trò cuûa Myõ, chöùng toû quaân Myõ khoâng theå ñöùng vöõng ñöôïc ôû tuyeán phoøng thuû voøng ngoaøi tröôùc ñoøn tieán coâng cuûa chuû löïc mieàn Baéc Vieät Nam1.
1. Vieäc Boä chæ huy quaân söï Myõ buoäc phaûi ruùt boû Khe Sanh ñeå traùnh bò tieâu dieät ñaõ ñöôïc dö luaän theá giôùi ngaøy ñoù bình luaän soâi noåi. Ñaøi phaùt thanh BBC ngaøy 30 thaùng 6 naêm 1968 nhaän ñònh: "Vieäc ruùt lui Khe Sanh khoâng phaûi ñôn giaûn boû rôi moät yeáu ñieåm, maø laø boû rôi moät aûo töôûng vaø moät chính saùch. Taát caû noã löïc cuûa Hoa Kyø döïng leân ñaõ tan ra tro nhö nhöõng phaùo ñaøi xi maêng coát saét ôû Khe Sanh". Coøn tröôùc ñoù, ngaøy 27 thaùng 6 naêm 1968, Haõng tin AP vieát: "Vieäc quaân Myõ ruùt khoûi Khe Sanh laø moät thaát
(xem tieáp trang 165)
165 166
Sau ñôït tieán coâng thaùng 51, quaân vaø daân ta treân chieán tröôøng ñaõ môû tieáp ñôït tieán coâng thaùng 8. Trong ñôït naøy, ta söû duïng phaùo binh laø chuû yeáu ñaùnh vaøo moät muïc tieâu ôû 27 thaønh phoá, thò xaõ vaø 100 thò traán, quaän lî, chi khu quaân söï ñòch.
Ñôït tieán coâng thaùng 5 vaø thaùng 8 naêm 1968 boài tieáp ñoøn naëng vaøo yù chí xaâm löôïc cuûa ñeá quoác Myõ, gaây cho chuùng nhöõng toån thaát naëng neà veà sinh löïc vaø phöông tieän chieán tranh, buoäc Myõ phaûi cöû ñaïi dieän tôùi Pa-ri trong tö theá bò suy yeáu hôn tröôùc.
Veà phía ta, do tieán coâng vaø noåi daäy lieân tuïc, keùo daøi, treân quy moâ roäng lôùn, löïc löôïng vuõ trang vaø löïc löôïng chính (tieáp theo trang 164) baïi ñoái vôùi Myõ. Caùc quan chöùc cao caáp cuûa Myõ ôû Hoa Thònh Ñoán vaø Saøi Goøn ñaõ töøng noùi phaûi baûo veä caên cöù naøy baèng baát cöù giaù naøo, thaäm chí nhieàu ngöôøi phaùt ngoân cuûa lính thuûy ñaùnh boä Myõ coøn noùi: "Neáu chuùng ta ruùt khoûi Khe Sanh thì lieäu chuùng ta döøng laïi ôû ñaâu? Treân bieån Nam Haûi chaéc?".
1. Trong tham luaän Ghi nhôù veà xaây döïng keá hoaïch vaø trieån khai thöïc hieän ñoøn tieán coâng chieán löôïc Maäu thaân 1968 ñaêng trong kyû yeáu hoäi thaûo khoa hoïc (naêm 1998), Thöôïng töôùng Leâ Ngoïc Hieàn - nguyeân Phoù Toång tham möu tröôûng, Cuïc tröôûng Cuïc Taùc chieán Boä Toång Tham möu cho bieát: Sau ñôït 2, vaøo khoaûng thaùng 6 naêm 1968, Boä Chính trò, Quaân uûy Trung öông ñaõ chính thöùc xaùc nhaän phaûi chuyeån höôùng tieán coâng chieán löôïc töø thaønh phoá veà noâng thoân, röøng nuùi "cho duø chuû tröông ñoù khoâng theå hieän ra thaønh nghò quyeát hoaëc quyeát ñònh chính thöùc (vaán ñeà naøy ñöôïc ghi trong bieân baûn cuoäc hoäi yù cuûa caùc ñoàng chí laõnh ñaïo chuû choát)". Cuõng trong baøi vieát naøy, taùc giaû chæ ra: "Treân thöïc teá sau ñôït 3, ñaõ khoâng coøn coù ñôït 4, ñôït 5 toång coâng kích - toång khôûi nghóa vaøo ñaàu naêm 1969 nöõa. Tuy theá, ñeå nghi binh, löøa ñòch trong khi chuû löïc ta ñaõ chuyeån veà ñòa baøn noâng thoân, röøng nuùi cuõng nhö ñeå phuïc vuï cho coâng taùc tuyeân truyeàn ñoái ngoaïi, phuïc vuï cho ñaáu tranh ngoaïi giao... ta ñaõ baèng nhieàu caùch "taïo caûm giaùc" tieáp tuïc ñaåy maïnh caùc ñôït toång coâng kích - toång khôûi nghóa nhaèm vaøo ñoâ thò".
trò cuûa ta trong naêm 1968 ñaõ bò toån thaát naëng neà: 111.306 caùn boä, chieán só ñaõ anh duõng hy sinh vaø bò thöông, haøng vaïn quaàn chuùng caùch maïng ñaõ ngaõ xuoáng. Rieâng ôû Nam Boä, "thöông vong cuûa ta trong naêm naøy cao hôn soá thöông vong cuûa caùc naêm töø 1961 ñeán 1970 coäng laïi"1.
Maët khaùc, trong khi doàn söùc taán coâng vaøo ñoâ thò heát ñôït naøy ñeán ñôït khaùc, ta ñaõ boû hôû vuøng noâng thoân ñoàng baèng. Lôïi duïng tình hình naøy, ñòch tung quaân ñaåy baät caùc ñôn vò chuû löïc cuûa ta ra xa caùc ñoâ thò vaø caên cöù quaân söï; ñoàng thôøi, tieán haønh "bình ñònh caáp toác", ra söùc caøn queùt vaø tranh chaáp quyeát lieät nhöõng vuøng chuùng vöøa bò maát, ñaëc bieät laø vuøng ven Saøi Goøn, ñoàng baèng soâng Cöûu Long, duyeân haûi Khu 5 vaø Trò - Thieân. Töø thaùng 11 naêm 1968, ñòch môû caùc "chieán dòch Phöôïng Hoaøng"2 nhaèm "tieâu dieät chính qöyeàn bí maät cuûa Vieät coäng" maø chuùng tin chaéc laø "ñaõ coù nhöõng UÛy ban Caùch maïng hoaït ñoäng trong 17 tænh, 5 thaønh phoá vaø 2.541 xaõ"3 treân toaøn mieàn Nam. Vôùi noã löïc vaø thuû ñoaïn môùi, laïi bieát lôïi duïng kòp thôøi söï sô hôû cuûa ta ôû noâng thoân ñoàng baèng, töø giöõa naêm 1968 trôû ñi, ñòch daàn daàn líp laïi ñöôïc haàu heát nhöõng khu vöïc ñaõ maát trong caùc
1. Vieän Lòch söû quaân söï Vieät Nam: Maáy vaán ñeà veà toång keát chieán tranh vaø vieát lòch söû quaân söï (nhöõng baøi noùi vaø vieát choïn loïc cuûa Ñaïi töôùng Hoaøng Vaên Thaùi - Thöù tröôûng Boä Quoác phoøng töø naêm 1980-1986), H, 1987, tr.278. Veà toån thaát cuûa ta trong naêm 1968, xem theâm phaàn phuï luïc.
2. Thaùng 7 naêm 1968, ñòch laäp ra UÛy ban Phöôïng Hoaøng caùc caáp nhaèm ñaùnh phaù cô sôû Caùch maïng mieàn Nam baèng caùc hoaït ñoäng aùm saùt, baét coùc. Nhaân vieân hoaït ñoäng trong toå chöùc naøy phaàn lôùn ñöôïc tuyeån choïn trong boïn aùc oân, ñöôïc nhaän löông vaø chòu söï chæ ñaïo tröïc tieáp cuûa Cuïc tình baùo Trung öông Myõ C.I.A.
3. Haõng tin A.P, ngaøy 1 thaùng 12 naêm 1968.
167 168
ñôït Toång tieán coâng vaø noåi daäy thaùng 2, thaùng 5 naêm 1968; khoâi phuïc caùc tuyeán giao thoâng quan troïng. Töø ñaây keùo daøi tôùi caùc naêm 1969, 1970, theá traän chieán tranh nhaân daân treân caû ba vuøng chieán löôïc bò sa suùt, caùch maïng mieàn Nam gaëp nhieàu khoù khaên vaø thöû thaùch naëng neà...
* * *
Tình hình treân ñaây khieán cho töø nhieàu naêm qua, ñaõ coù khoâng ít baøi vieát ñeà caäp tranh luaän khaù gay gaét xung quanh söï kieän "Teát Maäu thaân" vaø vieäc môû caùc ñôït tieán coâng thaùng 5 vaø thaùng 8 naêm 1968. Nhieàu ngöôøi khi nhìn laïi cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy Teát Maäu thaân 1968 ñaõ khoâng khoûi bò tình caûm chi phoái naëng neà. Ñaây chính laø vaán ñeà noåi coäm trong caùc hoäi nghò khoa hoïc, treân caùc trang vieát veà "Teát Maäu thaân", khoâng ít ngöôøi deø daët khi tìm hieåu veà ñeà taøi naøy. Moät soá khaùc khi xem xeùt "Teát Maäu thaân" ñaõ nhaän thaáy söï kieän lòch söû ñoù ñaõ "khoâng taïo ñöôïc moät böôùc phaùt trieån ñi leân cuûa chieán tranh caùch maïng mieàn Nam, khoâng thay ñoåi ñöôïc cuïc dieän chieán tröôøng coù lôïi cho ta; maø laøm cho cuïc dieän xaáu hôn naêm 1968. Cuõng coù theå noùi raèng noù ñaõ taïo neân moät böôùc taïm thôøi ñi xuoáng cuûa cuïc dieän chieán tröôøng mieàn Nam"1. Cuõng ñaõ coù taùc giaû cho raèng: trong vaø sau Teát Maäu thaân, "löïc löôïng khaùng chieán cuûa ta laâm vaøo tình traïng heát söùc khoù khaên. Caùch maïng mieàn Nam ñi vaøo thôøi kyø ñen toái"2. Sau hôn 20 naêm nhìn laïi,
1. Trích töø tham luaän Cuïc Khoa hoïc quaân söï - Boä Toång tham möu - Boä Quoác phoøng trong Hoäi thaûo khoa hoïc thaùng 3 naêm 1986. Tlñd.
2. Ñoã Thoân: Sai laàm chieán löôïc cuûa ñeá quoác Myõ... Taïp chí Lòch söû quaân söï, soá 8 naêm 1986.
ñoàng chí Leâ Ñöùc Thoï ñaõ ñaët ra caâu hoûi veà söï caàn thieát cuûa vieäc môû cuoäc Toång coâng kích - Toång khôûi nghóa Teát Maäu thaân vaø cho raèng caùi giaù maø ta phaûi traû cho thaéng lôïi "Teát Maäu thaân" laø "ñaét quaù"!1.
Xeùt veà maët khoa hoïc, nhöõng nhìn nhaän vaø söï tranh luaän treân ñaây laø caàn thieát, goùp phaàn laøm roõ hôn veà moät söï kieän lòch söû "quan troïng nhaát vaø phöùc taïp nhaát" cuûa cuoäc chieán tranh keùo daøi, dieãn ra treân quy moâ roäng lôùn vaø vôùi cöôøng ñoä voâ cuøng khoác lieät, vaø khoâng vì theá maø laøm giaûm ñi taàm giaù trò ñaõ ñi vaøo lòch söû nhö moät COÄT MOÁC LÔÙN, ghi daáu BÖÔÙC NGOAËT LÔÙN cuûa söï kieän naøy treân chaëng ñöôøng daøi 21 naêm khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc cuûa toaøn Ñaûng, toaøn quaân vaø toaøn daân treân caû hai mieàn Nam Baéc vì neàn ñoäc laäp, töï do vaø söï veïn toaøn, thoáng nhaát ñaát nöôùc.
1. Leâ Ñöùc Thoï: Moät soá vaán ñeà toång keát chieán tranh vaø bieân soaïn lòch
söû quaân söï, Sñd, tr.56.
169 170
CHÖÔNG III
HIEÄU QUAÛ "TEÁT MAÄU THAÂN" VAØ MOÄT SOÁ SUY NGHÓ VEÀ "TEÁT"
Cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy "Teát Maäu thaân" 1968 cuûa quaân vaø daân ta, khoâng chæ sau naøy maø ngay töø ngaøy ñoù - khi chieán söï ñang dieãn ra ôû khaép caùc ñoâ thò treân toaøn mieàn Nam, ñaõ ñöa laïi nhöõng haäu quaû vaø heä luïy naëng neà cho phía Myõ. Noù giaùng ñoøn quyeát ñònh vaøo yù chí xaâm löôïc cuûa Myõ sau bao naêm theo ñuoåi chieán tranh Vieät Nam, noù buoäc Myõ phaûi ñôn phöông "xuoáng thang", thay ñoåi chieán löôïc, ruùt daàn quaân Myõ veà nöôùc... Noù trôû thaønh noãi aùm aûnh khoâng nguoâi trong chính giôùi Myõ, trôû thaønh moät "hoäi chöùng Vieät Nam" cuûa Myõ suoát bao naêm qua, trôû thaønh moät kyû nieäm khoâng vui cuûa nöôùc Myõ noùi chung - moät nöôùc laàn ñaàu tieân bò thua traän trong lòch söû 200 naêm laäp nöôùc cuûa mình.
Vôùi "Teát Maäu thaân", duø chöa ñaït ñöôïc yeâu caàu cuûa khaû naêng thöù nhaát - moät trong ba khaû naêng maø Hoäi nghò Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng laàn thöù 14 döï kieán vaø duø phaûi hy sinh to lôùn nhöng Ñaûng ta, nhaân daân ta vaø quaân ñoäi ta ñaõ xoay chuyeån ñöôïc cuïc dieän tình hình maø tröôùc ñoù ta chöa bao giôø taïo ñöôïc. Cuïc dieän ñoù cho pheùp quaân vaø daân ta tieáp tuïc ñöa caùch maïng mieàn Nam tieán leân theo phöông
höôùng chieán löôïc môùi nhö lôøi Thô chuùc Teát cuûa Chuû tòch Hoà Chí Minh ñaõ chæ roõ tröôùc khi Ngöôøi ñi xa:
..."Vì ñoäc laäp, vì töï do Ñaùnh cho MYÕ CUÙT, ñaùnh cho NGUÏY NHAØO"
Chæ sau khi Myõ cuùt, Myõ ruùt quaân ra khoûi mieàn Nam Vieät Nam, chuùng ta môùi coù theå tính ñeán chuyeän doàn heát taâm löïc ñaùnh cho nguïy nhaøo vôùi khí theá aùp ñaûo "moät ngaøy baèng hai möôi naêm" ñaëng tieán thaúng tôùi dinh Ñoäc Laäp, giöõ ñöôïc moät Saøi Goøn haàu nhö nguyeân veïn, khoâng dieãn ra moät cuoäc "taém maùu" naøo ôû caùc ñoâ thò mieàn Nam nhö nhieàu ngöôøi ôû phía beân kia töøng töôûng töôïng vaøo muøa Xuaân naêm 1975. Ñeå coù ñöôïc MUØA XUAÂN TOAØN THAÉNG naøy, toaøn Ñaûng, toaøn quaân vaø toaøn daân ta ñaõ phaûi traûi qua chaëng ñöôøng daøi maáy möôi naêm chieán ñaáu vôùi bieát bao thöû thaùch hy sinh maø XUAÂN MAÄU THAÂN 1968 laø moät COÄT MOÁC LÔÙN - ghi daáu BÖÔÙC NGOAËT LÔÙN cuûa cuoäc chieán tranh.
Theá nhöng lyù giaûi veà nguyeân nhaân, taùc ñoäng cuûa "Teát Maäu thaân", giôùi quaân söï, chính trò cuõng nhö moät soá taùc giaû Myõ - vaø ngay caû moät soá nhaø nghieân cöùu trong nöôùc - thöôøng vaãn chæ taäp trung vaøo caùc söï kieän nhö: söï bí maät, baát ngôø trong "Teát Maäu thaân"; vieäc ñöa tin vaø toâ ñaäm aán töôïng veà "Teát Maäu thaân" cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng Myõ; söï phaûn öùng khoâng ñuùng luùc cuûa giôùi quaân söï Myõ; phong traøo phaûn ñoái chieán tranh buøng leân döõ doäi giöõa loøng nöôùc Myõ v.v... Nhöõng ñieàu ñoù ñeàu ñuùng caû. Nhöng noù chæ laø nhöõng heä quaû, laø nhöõng bieåu hieän beân ngoaøi cuûa "Teát Maäu thaân" maø thoâi.
Nhöõng heä quaû vaø bieåu hieän ñoù khoâng phaûi laø ñoäng löïc chính laøm cho chính giôùi Myõ phaûi ñi töø choã chuû ñoäng ñeán bò ñoäng; töø theá coâng ñeán theá thuû, vaø phaûi soaùt xeùt laïi toaøn
171 172
boä ñöôøng loái tieán haønh chieán tranh ñeå cuoái cuøng chòu thaát baïi cay ñaéng treân chieán tröôøng Vieät Nam.
Trong cuoäc chieán tranh xaâm löôïc Vieät Nam, SÖÏ THÖÏC laø chæ khi bò thaát baïi veà QUAÂN SÖÏ thì Myõ môùi chòu "xuoáng thang" chieán tranh ôû chieán tröôøng naøy - caùi chieán tröôøng maø ngay töø ñaàu Myõ muoán "ñaùnh nhanh, ruùt nhanh", nhöng thöïc teá ñaõ cho thaáy laø "voâ voïng", laø khoâng bao giôø coù theå thöïc hieän ñöôïc. Vaán ñeà naøy, töø tröôùc "Teát Maäu thaân" vaø ngay caû nhieàu naêm sau ñoù, giôùi töôùng lónh quaân söï vaø nhieàu taùc giaû Myõ ñaõ laáy tieâu chí cuûa moät traän ñaùnh ñeå xem xeùt moät chieán löôïc, laáy vieäc "ñeám xaùc", döïa vaøo con soá thoáng keâ veà thöông vong cuûa hai beân ñeå so saùnh roài phaân thaéng - baïi. Phía Myõ ñaõ khoâng hieåu ñöôïc raèng moät nöôùc nhoû nhö Vieät Nam, khi chaáp nhaän cuoäc ñuïng ñaàu vôùi moät "sieâu cöôøng" nhö thöïc daân Phaùp vaø ñeá quoác Myõ, vì töï do vaø ñoäc laäp cuûa daân toäc mình, thì, moïi ngöôøi Vieät Nam yeâu nöôùc ñeàu chung moät yù chí: "Thaø hy sinh taát caû chöù nhaát ñònh khoâng chòu maát nöôùc, nhaát ñònh khoâng chòu laøm noâ leä". YÙ chí ñoù, quyeát taâm ñoù cuûa ngaøy ñaàu toaøn quoác khaùng chieán naêm 1946, gaàn hai möôi naêm sau, Chuû tòch Hoà Chí Minh laïi moät laàn nöõa tuyeân boá: "Ñöùng tröôùc nguy cô giaëc Myõ cöôùp nöôùc, ñoàng baøo mieàn Baéc vaø ñoàng baøo mieàn Nam ñoaøn keát moät loøng, kieân quyeát chieán ñaáu; duø phaûi chieán ñaáu 5 naêm, 10 naêm, 20 naêm hoaëc laâu hôn nöõa, chuùng ta cuõng kieân quyeát chieán ñaáu ñeán thaéng lôïi hoaøn toaøn". Vaäy, xem xeùt thaéng - baïi cuûa moät chieán löôïc quaân söï, moät cuoäc chieán tranh, ñieàu chuû yeáu laø xem xeùt hieäu löïc thöïc teá cuûa chieán löôïc ñoù, cuûa cuoäc chieán tranh ñoù so vôùi muïc tieâu chieán löôïc ñeà ra ban ñaàu. Vì theá, ñeå laøm roõ söï thaát baïi cuûa phía Myõ vaø chính quyeàn Saøi Goøn trong dòp "Teát Maäu thaân" - maø tröôùc
heát laø thaát baïi veà quaân söï, caàn nhìn laïi moät caùch toaøn dieän hôn hieäu quaû cuûa söï kieän naøy töø hai phía.
I. HIEÄU QUAÛ "TEÁT MAÄU THAÂN"
1. Böôùc ngoaët chieán löôïc treân chieán tröôøng mieàn Nam Vieät Nam
Töø nhöõng ngaøy ñaàu tieán haønh chieán tranh cuïc boä, muïc tieâu bao truøm cuûa Myõ laø duøng söùc maïnh quaân söï khoång loà cuûa Myõ ñeå tieâu dieät löïc löôïng vuõ trang vaø cô sôû chính trò cuûa caùch maïng mieàn Nam, khuûng boá tinh thaàn khaùng chieán cuûa nhaân daân ta, cuûng coá chính quyeàn vaø quaân ñoäi Saøi Goøn laøm cô sôû cho söï thoáng trò mieàn Nam baèng chuû nghóa thöïc daân kieåu môùi. Ñeå ñaït tôùi muïc tieâu chieán löôïc ñoù, Myõ lieân tuïc taêng quaân Myõ vaøo mieàn Nam, keå caû vieäc loâi keùo vaø thuùc eùp moät soá ñoàng minh ñöa quaân vaøo cuøng Myõ tröïc tieáp tham chieán; söû duïng khoâng quaân, haûi quaân - hai "aùt chuû baøi" trong thaønh phaàn löïc löôïng quaân söï Myõ môû cuoäc chieán tranh phaù hoaïi mieàn Baéc vôùi quy moâ, cöôøng ñoä ngaøy caøng môû roäng vaø ngaøy caøng khoác lieät. Myõ ñöa vaøo söû duïng vaø khai thaùc trieät ñeå nhöõng thaønh töïu tieân tieán nhaát cuûa neàn khoa hoïc - coâng ngheä ñeå taêng tính taøn phaù vaø söùc huûy dieät ñoái vôùi moät ñaát nöôùc thua keùm Myõ nhieàu laàn veà tieàm löïc vaø söùc maïnh kinh teá, quaân söï... Ví nhö, ñeå phaùt hieän vò trí cuûa caùc ñôn vò Quaân giaûi phoùng mieàn Nam, giôùi quaân söï Myõ ñaõ duøng caùc maùy ra ña nhoû xaùch tay vaø caùc "maùy ngöûi" coù theå phaùt hieän caû muøi nöôùc tieåu; duøng maùy tính 1430 cuûa haõng IBM laäp trình ñeå döï toaùn thôøi gian vaø ñòa ñieåm maø ñoái
173 174
phöông coù theå ñaùnh. Treân mieàn röøng nuùi hay doïc theo caùc daûi röøng ngaäp maën, Myõ ñaõ raûi moät khoái löôïng lôùn chaát ñoäc hoùa hoïc nhaèm laøm ruïng laù caây, "khai quang" ñeå ñoái phöông khoâng coøn choã aån naùu (!). Sau naøy, moät soá taùc giaû Myõ cho bieát: "Phi haønh ñoaøn treân maùy bay C.123 thaám nhuaàn moät khaåu hieäu raát mæa mai "chæ coù caùc anh laø chaën ñöôïc caùc khu röøng" vaø ñaõ raûi khoaûng 50.000 taán hoùa chaát mang teân "taùc nhaân da cam" leân haøng trieäu a cô1 röøng, huûy dieät khoaûng 1/2 röøng caây laáy goã cuûa Nam Vieät Nam vaø ñeå laïi nhöõng toån thaát ñoái vôùi con ngöôøi maø nhieàu thaäp kyû sau cuõng chöa xaùc ñònh ñöôïc"2. Beân caïnh ñoù, Myõ coøn söû duïng moät khoái löôïng bom ñaïn khoång loà ñeå tieán haønh "moät kieåu chieán tranh ñieân cuoàng nhaát" - nhö lôøi nhaän xeùt cuûa taùc giaû G.C. Heâ-ring trong cuoán saùch Cuoäc chieán tranh daøi ngaøy nhaát nöôùc Myõ cuûa oâng, hoøng ñaùnh naùt caùc caên cöù cuûa Quaân giaûi phoùng mieàn Nam. Kieåu chieán tranh aáy, nhö lôøi cuûa vieân töôùng Myõ Uy-li-am Ñi-puy - moät trong nhöõng "kieán truùc sö" chính cuûa chieán löôïc "tìm dieät", raèng: "Giaûi phaùp ôû Vieät Nam laø theâm bom, theâm phaùo, theâm napan... cho ñeán khi phía beân kia suïp ñoå vaø ñaàu haøng"3.
1. A cô laø maãu Anh, baèng 4,050m2. 2. G.C. Heâ-ring: Cuoäc chieán tranh daøi ngaøy nhaát nöôùc Myõ, Nxb Chính
trò quoác gia, H, 1998, tr.192, 193. Caàn löu yù theâm raèng, nhaän xeùt treân ñaây cuûa taùc giaû laø xaùc ñaùng. Theo con soá thoáng keâ (chöa thaät ñaày ñuû), hieän nay, ôû hai mieàn Nam vaø Baéc coù khoaûng 2.000.000 ngöôøi bò nhieãm chaát ñoäc hoùa hoïc vaø khoaûng 500.000 treû em sinh ra bò dò daïng do chaát ñoäc "maøu da cam" maø Myõ ñaõ raûi xuoáng mieàn Nam trong nhöõng naêm chieán tranh.
3. G.C. Heâ-ring: Cuoäc chieán tranh daøi ngaøy nhaát nöôùc Myõ, Sñd, tr.193. Cuõng theo taùc giaû, naêm 1965 nöôùc Myõ daán böôùc vaøo cuoäc chieán tranh
(xem tieáp trang 166)
Döïa vaøo söùc maïnh quaân söï huøng haäu, trong nhöõng naêm 1965, 1966, 1967, Myõ söû duïng quaân Myõ môû caùc cuoäc haønh quaân "tìm dieät" chuû löïc Quaân giaûi phoùng vaø cô quan chæ ñaïo caùch maïng mieàn Nam, duøng quaân ñoäi Saøi Goøn yeåm trôï chöông trình "bình ñònh" noâng thoân mieàn Nam, duøng khoâng quaân vaø haûi quaân Myõ leo thang ñaùnh phaù mieàn Baéc, nhaèm uy hieáp tinh thaàn cuûa nhaân daân mieàn Baéc, ngaên chaën söï chi vieän cuûa mieàn Baéc cho caùch maïng mieàn Nam... Vaø quaû thaät, trong khoaûng thôøi gian naøy, treân caû hai mieàn Nam, Baéc Vieät Nam, 3 quaân chuûng laø luïc quaân, khoâng quaân vaø haûi quaân Myõ ñaõ coù theå ñaùnh phaù vaø uy hieáp nhöõng nôi naøo maø Myõ muoán, hoøng "doàn ñoái phöông vaøo chaân töôøng" nhö nhaän xeùt cuûa nhieàu taùc giaû Myõ khi ñeà caäp tôùi cuoäc chieán tranh Vieät Nam...
Theá nhöng, traûi qua hai muøa phaûn coâng chieán löôïc, caùc bieän phaùp treân ñaây khoâng mang laïi hieäu quaû nhö Myõ troâng ñôïi. Ngöôïc laïi, qua hôn hai naêm tröïc tieáp ñöông ñaàu vôùi luïc
(tieáp theo trang 165)
treân boä ôû mieàn Nam vaø leo thang ñaùnh phaù mieàn Baéc Vieät Nam vôùi nieàm tin vaø söï laïc quan vaøo moät thaéng lôïi quaân söï chôùp nhoaùng vaø deã daøng. Nieàm tin aáy ñöôïc dieãn ñaït trong lôøi nhaän xeùt cuûa moät nhaø baùo Myõ treân haøng khoâng maãu haïm Reângiô ngoaøi khôi Vieät Nam naêm 1965: "Caàn phaûi phoâ dieãn haïm taøu naøy cho Vieät coäng thaáy, nhö vaäy, seõ khieán hoï ñaàu haøng". Vaø Heâ-ring nhaän xeùt: "Ñieàu quan troïng nhaát cuûa chuû nghóa laïc quan maø ñaát nöôùc naøy mang theo vaøo cuoäc chieán tranh chính laø ñieàu giaûi thích roõ taïi sao sau naøy laïi coù taâm traïng voâ cuøng thaát voïng. Thaát baïi khoâng bao giôø ñeán deã daøng, traùi laïi noù ñaëc bieät khoù khaên, chæ vì tröôùc ñoù ngöôøi ta ñaõ döï kieán chieán thaéng vôùi giaù reû" (Sñd, tr.184). Nhaän xeùt aáy moät laàn nöõa cho ta thaáy raèng, trong moïi cuoäc chieán tranh, Oa-sinh-tôn ñeàu tính ñeán "töøng xu" loã, laõi (!).
175 176
quaân, khoâng quaân vaø haûi quaân Myõ, löïc löôïng, theá traän chieán tranh nhaân daân cuûa ta khoâng nhöõng khoâng bò tieâu dieät vaø ñaåy luøi maø caøng phaùt trieån treân khaép ba vuøng chieán löôïc laø röøng nuùi, noâng thoân ñoàng baèng vaø ñoâ thò; yù chí, quyeát taâm ñaùnh Myõ ñöôïc taêng cöôøng trong toaøn Ñaûng, toaøn quaân vaø toaøn daân ta treân caû hai mieàn Nam, Baéc. Löïc löôïng, theá traän, yù chí, quyeát taâm ñoù cho pheùp quaân vaø daân ta môû cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy ñoàng loaït Teát Maäu thaân 1968.
Trong gaàn hai thaùng, cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy cuûa quaân vaø daân ta treân chieán tröôøng mieàn Nam nhö nhöõng ñôït soùng ñaùnh vaøo 4 trong 6 thaønh phoá lôùn, 37 trong soá 44 thò xaõ vaø haøng traêm thò traán, quaän lî.
Taïi nhieàu ñoâ thò, löïc löôïng vuõ trang ta ñaõ chieám giöõ nhieàu nôi trong nhieàu ngaøy, nhieàu giôø. Haàu heát caùc cô quan ñaàu naõo töø trung öông tôùi ñòa phöông cuûa Myõ, nguïy bò tieán coâng. Boä binh, phaùo binh, ñaëc coâng, bieät ñoäng Quaân giaûi phoùng ñaõ ñaùnh maïnh, ñaùnh truùng 4 boä tö leänh quaân ñoaøn, 8 trong soá 11 boä tö leänh sö ñoaøn quaân Saøi Goøn, 2 boä tö leänh bieät khu, 2 boä tö leänh daõ chieán Myõ cuøng nhieàu boä tö leänh löõ ñoaøn, trung ñoaøn, caùc tieåu khu, chi khu vaø haøng traêm caên cöù quaân söï, kho taøng, saân bay beán caûng. Nhieàu tuyeán giao thoâng thuûy boä bò chaën caét, nhieàu cô sôû thoâng tin bò tieán coâng khieán hoaït ñoäng vaän chuyeån, lieân laïc taïi nhieàu vuøng do Myõ, nguïy kieåm soaùt bò ngöøng treä. Nhö vaäy, ñaây laø laàn ñaàu tieân trong nhieàu naêm tieán haønh chieán tranh xaâm löôïc Vieät Nam, toaøn boä heä thoáng phoøng thuû ñoâ thò cuûa Myõ, nguïy ñaõ bò cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy ñaàu Xuaân Maäu thaân 1968 cuûa quaân vaø daân mieàn Nam phaù vôõ; haäu phöông, haäu cöù chieán tranh cuûa ñòch trôû thaønh chieán
tröôøng - nôi ñoï söùc quyeát lieät giöõa hai beân tham chieán trong nhieàu tuaàn, nhieàu thaùng.
Trong cuoäc ñoï söùc ñoù, baèng loái ñaùnh taùo baïo vaø duõng maõnh, caùc ñôn vò vuõ trang Quaân giaûi phoùng mieàn Nam ñaõ tieâu hao, tieâu dieät nhieàu sinh löïc ñòch, phaù huûy, phaù hoûng nhieàu vuõ khí vaø döï tröõ chieán tranh, laøm roái loaïn haäu phöông, haäu cöù an toaøn cuûa chuùng1. Maëc duø cho ñeán nay, veà soá thöông vong cuûa moãi beân vaãn chöa ñöôïc phía Myõ vaø Vieät Nam coâng boá chính xaùc nhöng coù theå khaúng ñònh ñöôïc raèng: Trong dòp Teát Maäu thaân, taát caû caùc beân tham chieán ñeàu bò hao toån naëng neà veà löïc löôïng, phöông tieän chieán tranh. Tuy nhieân, ñieàu quan troïng khieán cho dö luaän Myõ vaø theá giôùi kinh ngaïc laïi laø ôû choã: Quaân giaûi phoùng mieàn Nam
1. Cho ñeán nay, thöông vong cuûa moãi beân trong dòp Teát Maäu thaân ñaõ ñöôïc moät soá saùch ñeà caäp. Tuy nhieân, söï cheânh leäch giöõa caùc con soá trong caùc cuoán saùch naøy laø khaù lôùn. Ví nhö, cuoán Cuoäc khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc 1954 - 1975 - nhöõng söï kieän quaân söï do Vieän Lòch söû Quaân söï Vieät Nam toå chöùc bieân soaïn, ñöôïc xuaát baûn naêm 1988, cho raèng, trong 2 thaùng ñaàu Xuaân 1968, coù 147.000 só quan vaø binh lính ñòch bò dieät (trong ñoù coù 43.000 quaân Myõ). Theo P.B. Ña-vit-xôn trong cuoán saùch Nhöõng bí maät cuûa chieán tranh Vieät Nam xuaát baûn naêm 1992 thì, taïi cuoäc hoïp baùo ngaøy 7 thaùng 3 naêm 1968, Oeùt-mo-len cho raèng phía Myõ vaø ñoàng minh ñaõ tieâu dieät ñöôïc 50.000 quaân ñoái phöông dòp Teát. Thöïc ra, trong giao tranh quyeát lieät dòp Teát Maäu thaân, caùc beân tham chieán ñeàu bò toån thaát naëng neà so vôùi thôøi kyø tröôùc ñoù. Tuy vaäy, con soá toån thaát cuûa moãi beân nhö caùc taøi lieäu neâu treân roõ raøng laø quaù cao so vôùi thöïc teá. Gaàn ñaây, 2 taùc giaû Myõ laø J. Steâin vaø Mc Leùp-sôn trong cuoán Soå tay söï kieän chieán tranh Vieät Nam - saùch do Nxb Chính trò quoác gia vaø Trung taâm baùo chí nöôùc ngoaøi - Boä Ngoaïi giao dòch vaø phaùt haønh - ghi nhaän: Naêm 1968 "laø naêm gia taêng gheâ gôùm soá thöông vong cuûa Myõ ôû mieàn Nam. Noù gaàn gaáp 2 laàn toång soá thöông vong cuûa taát caû caùc naêm tröôùc goäp laïi (30.610 so vôùi 16.201)".
(xem tieáp trang 177)
177 178
ñaõ coù theå môû cuoäc tieán coâng roäng khaép, ñoàng loaït vaøo haøng traêm ñoâ thò treân toaøn mieàn vaø gaây cho Myõ bò nhieàu thöông vong trong khi hoï chæ söû duïng moät boä phaän löïc löôïng khoâng nhieàu. Theo nhaän ñònh cuûa Boä chæ huy quaân söï Myõ taïi Saøi Goøn luùc ñoù vaø ñöôïc nhieàu taùc giaû Myõ sau naøy trích daãn thì, Boä chæ huy Coäng saûn ñaõ tung vaøo moät löïc löôïng öôùc chöøng 67.000 quaân trong toång soá 240.000 ôû mieàn Nam Vieät Nam... Daøn ra ñeå choáng laïi hoï laø 1.100.000 tay suùng - 492.000 quaân chieán ñaáu Myõ, 61.000 quaân Nam Trieàu Tieân, Thaùi Lan vaø caùc nöôùc trong "Theá giôùi töï do" khaùc, 342.000 quaân thöôøng tröïc cuûa chính phuû Vieät Nam coäng hoøa vaø 284.000 quaân ñòa phöông vaø phoøng veä daân söï. Ngoaøi ra, Myõ coøn huy ñoäng 2.600 maùy bay, 3.000 tröïc thaêng vaø 3.500 xe thieát giaùp"1 mong choáng ñôõ cuoäc Toång tieán coâng naøy. Cho duø söï cheânh leäch veà quaân soá, hoûa löïc, phöông tieän chieán tranh laø heát söùc lôùn - nghieâng haún veà phía Myõ, nhöng Quaân giaûi phoùng mieàn Nam khoâng nhöõng ñaõ phaù vôõ tuyeán (tieáp theo trang 176) Cuõng theo 2 taùc giaû naøy, soá binh lính Myõ bò gieát ôû mieàn Nam naêm 1968 laø 14.589. Chæ trong 1 tuaàn töø ngaøy 10 ñeán ngaøy 17 thaùng 2 naêm 1968, ñaõ coù tôùi 543 lính Myõ bò boû maïng trong caùc cuoäc giao tranh nhaèm giaønh laïi quyeàn kieåm soaùt caùc ñoâ thò töø tay Quaân giaûi phoùng. "Ñoù laø moät trong nhöõng tuaàn thöông vong cao nhaát trong toaøn boä cuoäc chieán tranh cuûa Myõ ôû mieàn Nam Vieät Nam". (Soå tay söï kieän chieán tranh Vieät Nam, Nxb Chính trò quoác gia - 1993, tr. 81), Saùch cuoäc Toång coâng kích - toång khôûi nghóa cuûa Vieät coäng Maäu thaân 1968 cuûa Quaân ñoäi Saøi Goøn xuaát baûn thaùng 8 naêm 1968 cho bieát con soá cuï theå veà thöông vong cuûa Myõ, nguïy vaø chö haàu trong thaùng 2 vaø thaùng 3 naêm 1968: Quaân ñoäi Saøi Goøn bò toån thaát 20.977, coù 4.909 cheát. Quaân Myõ vaø ñoàng minh bò toån thaát 24.013, coù 4.124 cheát.
1. Daãn theo Ñoân O-bôùc-ñoi-phô: TEÁT, Sñd, tr. 78.
phoøng thuû ñoâ thò kieân coá cuûa ñòch, gaây cho chuùng nhöõng toån thaát naëng neà veà sinh löïc, phöông tieän chieán tranh maø coøn ghìm chaân ñöôïc moät ñoäi quaân ñoâng hôn 1 trieäu teân ñöôïc trang bò hieän ñaïi vaøo maët traän ñoâ thò. Möôøi baûy naêm sau "Teát Maäu thaân", G. Coân-coâ trong Giaûi phaãu moät cuoäc chieán tranh ñaõ xem ñaây laø "moät trong nhöõng baøi hoïc cay ñaéng nhaát trong chieán ñaáu cuûa Myõ"1.
Trong khi cuoäc taán coâng "TEÁT" ñang leân tôùi ñænh cao, Uy-lô - Chuû tòch Hoäi ñoàng Tham möu tröôûng lieân quaân Myõ ñaõ baùo caùo veà Oa-sinh-tôn ngaøy 17 thaùng 2 naêm 1968 raèng: Cuoäc taán coâng ban ñaàu cuûa Vieät coäng ñaõ "gaàn thaønh coâng" ôû haøng chuïc ñòa ñieåm. Ñeå traùnh ñöôïc thaát baïi, Myõ chæ coù theå coù nhöõng bieän phaùp "phaûn öùng kòp thôøi". Söï "phaûn öùng kòp thôøi" ñoù ñaõ buoäc quaân Myõ phaûi söû duïng oà aït hoûa löïc troïng phaùo, maùy bay vaø thieát giaùp ñeå san baèng nhieàu khu phoá, gieát haïi nhieàu daân thöôøng ngay ôû giöõa haäu cöù, haäu phöông chieán tranh cuûa chuùng. Taïi Hueá, "hoûa löïc Myõ ñaõ bieán 80% thaønh phoá thaønh gaïch vuïn"2. Troïng phaùo vaø maùy bay Myõ coøn san baèng moät nöûa tænh lî Myõ Tho - thò xaõ coù 80.000 ngöôøi daân sinh soáng. Thò xaõ Beán Tre cuõng chòu chung soá phaän.
"Caàn phaûi huûy dieät thaønh phoá naøy ñeå cöùu noù". Ñoù laø lôøi cuûa moät vieân só quan Myõ noùi trong luùc ñang chæ huy quaân Myõ taøn phaù thò xaõ Beán Tre, ngaøy 7 thaùng 2 naêm 1968. Cuøng vôùi hình aûnh truøm caûnh saùt Nguyeãn Ngoïc Loan dí suùng vaøo ñaàu moät chieán só bieät ñoäng Quaân giaûi phoùng vaø boùp coø ñöôïc trình chieáu treân maøn aûnh nhoû voâ tuyeán truyeàn
1, 2. Daãn theo G. Coân-coâ: Giaûi phaãu moät cuoäc chieán tranh, Sñd, T1,
tr. 287.
179 180
hình Myõ1, lôøi noùi ñieån hình ñoù nhö moät hình aûnh thu nhoû veà söï taøn baïo, tính huûy dieät cuûa cuoäc chieán tranh maø Myõ ñang tieán haønh ôû Vieät Nam. Noù laäp töùc ñöôïc phoå bieán roäng raõi treân baùo chí Myõ vaø nhieàu nöôùc treân theá giôùi. Vaø, voâ hình trung, nhöõng hình aûnh vaø lôøi noùi naøy ñaõ vaïch traàn söï trôù treâu ñaày maâu thuaãn giöõa muïc ñích vaø bieän phaùp cuûa cuoäc chieán tranh maø Myõ ñeà ra töø ban ñaàu, hy voïng seõ chinh phuïc ñöôïc "khoái oùc vaø traùi tim" ngöôøi daân baûn xöù; hy voïng coù theå laøm cho moïi ngöôøi tin raèng söï coù maët cuûa Myõ laø nhaèm giuùp cho nhaân daân mieàn Nam Vieät Nam baûo veä vaø xaây döïng moät quoác gia töï do khoâng coäng saûn! Nhö vaäy, cho duø sau ñoù, vôùi quan ñieåm thuaàn tuùy quaân söï, Myõ coù ñaåy ñöôïc Quaân giaûi phoùng ra khoûi caùc ñoâ thò vaø xem ñaáy laø moät thaéng lôïi cuûa mình thì "Teát Maäu thaân" thöïc chaát vaãn laø
1. Ghi cheùp sau ñaây cuûa taùc giaû Ñoân O-bôùc-ñoi-phô cho ngöôøi ñoïc hình dung theâm veà söï taøn baïo cuûa teân truøm caûnh saùt Nguyeãn Ngoïc Loan. Theo ñoù, luùc Nguyeãn Ngoïc Loan ñi veà phía khu vöïc chuøa AÁn Quang thì moät "thuûy quaân luïc chieán Vieät Nam baét moät ngöôøi tình nghi laø Vieät coäng vaø troùi laïi. Ngöôøi naøy... chæ maëc moät caùi aùo ca roâ vaø moät caùi quaàn sooùc. Tay anh ta bò troùi quaët ra sau löng vaø bò ñaùnh ñaäp. Ngöôøi bò baét böôùc xuoáng ñöôøng, tieán veà phía Loan thì vieân töôùng naøy ruùt suùng ngaén ra, vaãy tay xua lính vaø nhöõng ngöôøi ñöùng gaàn taûn ra. Ngöôøi bò baét ñöùng caùch khoaûng 3 hoaëc 4 böôùc, maét nhìn xuoáng... Vieân töôùng ñöa caùnh tay phaûi ra vaø ngoùn troû aán vaøo coø. Moät tieáng suùng noå. Ngöôøi bò baét chaân bò troùi neân quî xuoáng ñöôøng vaø sau ñoù ngaõ soùng soaøi, maùu töø ñaàu voït ra, Loan ñuùt suùng vaøo bao vaø boû ñi". Chöùng kieán töø ñaàu caûnh töôïng ñoù, phoùng vieân aûnh EÙt-ñi A-ñam chôùp ñöôïc thôøi khaéc aáy vaø laäp töùc göûi böùc aûnh veà Myõ. Böùc aûnh ñöôïc phoùng to vaø in treân trang ñaàu cuûa nhieàu tôø baùo, taïp chí ôû Myõ vaø treân theá giôùi. Cuøng vôùi EÙt-ñi A-ñam, phoùng vieân haõng NBC Voõ Söûu cuõng ñaõ quay troïn cuoäc haønh quyeát vaø göûi veà Myõ cuoán phim naøy. Ngay sau ñoù, cuoán phim ñöôïc bieân taäp vaø trình chieáu treân chöông trình truyeàn hình, gaây xuùc ñoäng maïnh trong dö luaän coâng chuùng Myõ vaø theá giôùi.
moät thaát baïi naëng neà veà chính trò cuûa Myõ treân chieán tröôøng Vieät Nam. Thaät chí lyù khi maø, ngay trong "Teát Maäu thaân", nhieàu nhaø bình luaän Myõ ñaõ nhaän ra raèng: vieäc neùm bom vaø phaùo kích böøa baõi cuûa Myõ coù theå seõ "ñeû ra nhieàu Vieät coäng hôn laø gieát hoï"1.
Taïi noâng thoân ñoàng baèng vaø röøng nuùi, ñoøn Toång tieán coâng "Teát Maäu thaân" ñaõ laøm cho boä maùy kìm keïp cuûa cheá ñoä Saøi Goøn... vaø 50.000 caùn boä bình ñònh thuoäc 555 ñoäi chaúng ñöôïc ai ngoù ngaøng tôùi, laøm muïc raõ moät trong nhöõng "goïng kìm" cuûa Myõ. Bôûi vì, moät khi phaàn lôùn caùc sinh löïc Myõ bò kìm chaân ôû ñoâ thò, thì, ngay laäp töùc löïc löôïng vuõ trang taïi choã ñaõ hoã trôï cho nhaân daân noåi daäy dieät aùc, tröø gian, giaûi taùn daân veä, giaønh quyeàn laøm chuû, môû roäng vuøng giaûi phoùng, giaùng ñoøn naëng vaøo heä thoáng chính quyeàn cô sôû ñòch ôû noâng thoân.
Taïi Trò - Thieân, hôn 20 vaïn daân thuoäc 40 xaõ, 300 thoân ñaõ phaù raõ aùch kìm keïp cuûa ñòch, ñöa vuøng giaûi phoùng toaøn khu leân tôùi boán phaàn naêm soá thoân.
Taïi Khu 5, Khu 6 ñoøn tieán coâng vaø noåi daäy cuûa quaân vaø daân ta ñaõ "laøm suïp ñoå phaàn lôùn boä maùy kìm keïp cuûa ñòch" ôû nhieàu tænh ñoàng baèng vuøng duyeân haûi.
Taïi Taây Nguyeân, ñöôïc hoã trôï cuûa löïc löôïng vuõ trang, ñoàng baøo nhieàu nôi ñaõ phaù bung khu taäp trung, boû veà buoân laøng cuõ laøm aên vaø xaây döïng buoân laøng thaønh caùc laøng chieán ñaáu.
ÔÛ Nam Boä, chính quyeàn cô sôû ñòch bò phaù raõ töøng maûng, vuøng laøm chuû vaø vuøng giaûi phoùng ñöôïc môû roäng tôùi saùt nhieàu thò traán, quaän lî...
1. Taïp chí Tin Myõ vaø Theá giôùi, ngaøy 1 thaùng 4 naêm 1968.
181 182
Tình hình treân ñaây ñaõ ñöôïc chính Chuû tòch Hoäi ñoàng tham möu tröôûng lieân quaân Myõ thuù nhaän trong baùo caùo göûi Gioân-xôn ngaøy 17 thaùng 4 raèng: "Treân moät phaïm vi roäng lôùn, Vieät coäng ñaõ naém quyeàn kieåm soaùt noâng thoân"... Chöông trình "bình ñònh" maø luùc ñoù Myõ goïi laø "Chöông trình phaùt trieån caùch maïng" ñaõ bò "thuït luøi nghieâm troïng"1. Vaøo thôøi gian naøy taïi Oa-sinh-tôn, Vaên phoøng Heä thoáng phaân tích tình hình cuûa Boä quoác phoøng Myõ ñöa ra nhaän xeùt: "Cuoäc taán coâng Teát hình nhö ñaõ vónh vieãn gieát cheát chöông trình bình ñònh". Thaäm chí, "do nhaän thöùc saâu saéc thöïc teá söùc maïnh quaân söï cuûa Coäng saûn vaø döï kieán nhöõng hoaït ñoäng saép tôùi cuûa hoï, moät soá ngöôøi Myõ ñaõ baét ñaàu noùi ñeán khaû naêng thaát baïi"2 cuûa Myõ taïi Vieät Nam. Moät quan chöùc Laàu Naêm Goùc chòu traùch nhieäm nghieân cöùu lòch söû cuoäc chieán tranh voán laø ngöôøi coù nhieàu kinh nghieäm ôû Vieät Nam ñaõ ñaùnh giaù cao khaû naêng cuûa ñoái phöông dòp Teát Maäu thaân vaø ghi trong baûn baùo caùo göûi leân caáp treân raèng: "Laøn soùng ñoû cuûa aûnh höôûng caùch maïng seõ traøn khaép noâng thoân ñeán taän meùp caùc tænh lî, quaän lî"3. OÂng ta cuõng döï kieán raèng ñeán thaùng 4 naêm 1968, quaân ñoäi Saøi Goøn seõ coù hieän töôïng ñaøo nguõ taäp theå, coù thaùi ñoä hoaøn toaøn laõnh ñaïm vôùi chính quyeàn Saøi Goøn, seõ baét tay vôùi Coäng saûn vaø trong daân chuùng seõ coù bieåu tình laøm cho tình hình hoãn loaïn...
Sau naøy, moät soá taùc giaû Myõ trong caùc coâng trình nghieân cöùu veà chieán tranh Vieät Nam cuõng gaëp nhau ôû nhöõng nhaän thöùc veà thaát baïi naøy cuûa Myõ. AÁy laø khi hoï ñeàu nhaän xeùt raèng: thaät khoù maø minh hoïa ñöôïc tình hình kieåm soaùt cuûa
1. Daãn theo Taøi lieäu maät Boä quoác phoøng Myõ, T2, Tlñd, tr.249. 2, 3. Ñoân O-bôùc-ñoi-phô: TEÁT, Sñd, tr.129.
moãi beân ôû noâng thoân. G.Coân-coâ cho bieát theâm vaøo dòp "Teát Maäu thaân" töø Oa-sinh-tôn laãn Saøi Goøn ñeàu ñaõ phaûi nhaát trí raèng: "Maëc duø Maët traän Daân toäc Giaûi phoùng khoâng thaønh coâng ôû caùc ñoâ thò, nhöng hoï ñaõ thu ñöôïc nhöõng thaønh töïu ôû noâng thoân"1. Lôøi thuù nhaän töø phía Myõ, nguïy ôû thôøi ñieåm "Teát Maäu thaân" treân ñaây ñaõ chöùng minh roõ raèng: "Teát Maäu thaân" khoâng chæ ñöa chieán tranh vaøo taän hang oå cuûa Myõ, nguïy maø coøn laø ñoøn naëng giaùng vaøo chöông trình "bình ñònh" treân phaïm vi toaøn Mieàn.
Tình hình ñoù khieán cho nhieàu ngöôøi Myõ laøm vieäc trong chöông trình "bình ñònh" hoang mang, kinh haõi. Vaø hoï ñaõ toû ra ngaây thô trong söï ngaïc nhieân khi thaáy raèng: "Vieät coäng ñaõ vaøo ñöôïc taát caû caùc thaønh thò ñeå tieán coâng maø khoâng coù moät ngöôøi Vieät Nam naøo baùo cho chính phuû Nam Vieät Nam bieát!"2. Tình hình ñoù roõ raøng ñaõ laø moái ñe doïa tröïc tieáp tôùi söï toàn taïi cuûa chính quyeàn Saøi Goøn - moät cô caáu chính trò maø Myõ töø laâu ñaõ döïa vaøo ñeå tieán haønh chieán tranh xaâm löôïc kieåu chuû nghóa thöïc daân môùi. Vì theá, cuoái thaùng 2 naêm 1968, UÛy ban Clíp-phôùt - ñöôïc thaønh laäp theo söï chæ ñònh cuûa Gioân-xôn nhaèm cöùu xeùt yeâu caàu xin taêng vieän 206.000 quaân cuûa töôùng Oeùt-mo-len vaø cuûa Hoäi ñoàng tham möu truôûng lieân quaân Myõ ñeå öùng phoù vôùi ñoøn tieán coâng "Teát Maäu thaân" - ñaõ nhaän thaáy raèng: "Söï ñaùp öùng chính trò khoâng coù hieäu quaû chính phuû Vieät Nam coäng hoøa coù theå coøn giuùp cho Vieät coäng caûi thieän söï nghieäp cuûa hoï
1. G.Coân-coâ: Giaûi phaãu moät cuoäc chieán tranh, Sñd, T1, tr.289.
2. Daãn theo: Traàn Vaên Giaøu: Mieàn Nam giöõ vöõng thaønh ñoàng. Sñd, T5, tr.55.
183 184
trong caùc ñoâ thò cuõng nhö noâng thoân"12. "Söï ñaùp öùng" chính trò maø Myõ noùi ôû ñaây khoâng phaûi laø caùi gì khaùc maø chính laø Myõ giaät daây Thieäu - Kyø - Höông baét giam caùc nhaân vaät ñoái laäp, thanh loïc caùc cô quan haønh chính, ban haønh leänh "toång ñoäng vieân" ñeå baét lính, ñoân quaân vaø ñaåy vieäc "toå chöùc phoøng veä daân söï" leân thaønh "quoác saùch", caám tuï hoïp quaù 3 ngöôøi, caám ra vaøo caùc thaønh phoá, phaùt "thö toá caùo" cho caùc gia ñình... Haäu quaû cuûa nhöõng "ñaùp öùng chính trò" ñoù thöïc chaát laïi mang laïi keát quaû traùi vôùi mong muoán ban ñaàu cuûa Myõ. Noù caøng laøm taêng theâm söï thuø ñòch vaø choáng ñoái cuûa nhaân daân mieàn Nam, thu heïp hôn cô sôû xaõ hoäi cuûa cheá ñoä Saøi Goøn vaø laøm suy yeáu theâm löïc löôïng nguïy quaân - moät löïc löôïng voán ñaõ baïi traän tröôùc khi Myõ oà aït ñoå quaân vaøo mieàn Nam, ngaøy caøng leä thuoäc vaøo söï coù maët cuûa quaân ñoäi Myõ; vaø ngay trong nhieäm vuï "bình ñònh" noâng thoân tröôùc ñaây noù cuõng ñaõ toû ra thuï ñoäng, baát löïc3. Vì theá, ngöôøi ta
1. Daãn theo G.Coân-coâ: Giaûi phaãu moät cuoäc chieán tranh, Sñd, T1, tr.303. 2. Leänh "toång ñoäng vieân" naøy quy ñònh tuoåi nhaäp nguõ cuûa nam giôùi
laø töø 16 ñeán 50. Ñeå baét lính, chính quyeàn Saøi Goøn ñaõ aùp duïng nhieàu thuû ñoaïn vaø bieän phaùp nhö vaây raùp caùc khu daân cö, baét caùc nhaø sö, ñaùnh tröôït phaàn lôùn soá hoïc sinh thi tuù taøi...
3. Vieäc Myõ ñaåy quaân ñoäi Saøi Goøn vaøo nhieäm vuï "lính giöõ nhaø", coù nghóa laø ñaûm traùch goïng kìm "bình ñònh", sau naøy ñaõ ñöôïc nhieàu nhaø phaân tích bình luaän raèng: quyeát ñònh ñoù ñaõ laøm suy yeáu khaû naêng taùc chieán cuûa noù. Hôn nöõa, nhöõng naêm chieán tranh cuïc boä, moät soá "tieán boä" trong noã löïc "bình ñònh" noâng thoân mieàn Nam laïi ñaõ bò chính caùc ñôn vò quaân Saøi Goøn phaù hoûng. Nhieàu nôi, caùc ñôn vò naøy baét daân laøng phaûi noäp thueá vaø töï ñaët ra nhieàu thöù "leä phí" khaùc; aên caép caû lôïn, gaø cuûa noâng daân. Theá neân, khi ñöôïc hoûi nhaân toá haøng ñaàu naøo giuùp vaøo vieäc "bình ñònh" treân ñòa baøn mình phuï traùch, moät coá vaán Myõ laäp töùc traû lôøi: Haõy ñuoåi sö ñoaøn 22 Vieät Nam coäng hoøa ra khoûi khu vöïc ñoù (!).
khoâng laáy gì laøm ngaïc nhieân khi thaáy vaøo luùc "Teát Maäu thaân" noå ra - hôn caû löôïng ñònh cuûa quan chöùc Laàu Naêm Goùc maø chuùng toâi vöøa daãn ra treân ñaây - tyû leä ñaøo nguõ trong quaân ñoäi Saøi Goøn ñaït tôùi ñænh cao hôn bao giôø heát. Caùc tieåu ñoaøn chieán ñaáu cuûa noù, trong hai tuaàn ñaàu cuûa "Teát", chæ coøn moät nöûa soá quaân. Sau "Teát", tình traïng ñaøo nguõ tieáp tuïc taêng leân, ñaëc bieät trong haøng nguõ binh lính môùi1. Cuõng töø ñaây, hieän töôïng phaûn chieán ngaøy caøng phoå bieán, khoâng chæ trong haøng nguõ binh lính maø caû trong haøng nguõ só quan, khoâng chæ coù ôû quaân ñoäi Saøi Goøn maø caû ôû quaân ñoäi Myõ - moät ñoäi quaân maø töø sau tuyeân boá ngaøy 31 thaùng 3 naêm 1968 cuûa vò toång thoáng - toång tö leänh Gioân-xôn, ñaõ böôùc vaøo thôøi kyø thoaùi chí. Vì theá, hôn luùc naøo heát, giôø ñaây trong caùc ñôn vò quaân Myõ ôû mieàn Nam, tình traïng khuûng hoaûng tinh thaàn, buoâng loûng kyû luaät, sa suùt yù chí chieán ñaáu trôû neân phoå bieán vaø ngaøy caøng traàm troïng. Ngöôøi ta nhaän thaáy raèng: "Chính töø naêm 1968, ñaõ phoå bieán vieäc söû duïng ma tuùy vaø nhöõng vuï taán coâng só quan baèng löïu ñaïn" trong caùc ñôn vò quaân Myõ vaø chuû tröông "Vieät Nam hoùa" chieán tranh khoâng nhöõng khoâng ngaên ñöôïc tình hình naøy "maø laïi coøn ñaåy maïnh hôn"2. Haõy "töï lo laáy sinh maïng cuûa mình, soáng qua thôøi kyø naøy" vaø coá gaéng "ñöøng laø ngöôøi lính cheát sau
1. Nhieàu taùc giaû Myõ thöøa nhaän töø sau "Teát Maäu thaân", vieäc Myõ thöïc
hieän chieán löôïc "Phi Myõ hoùa" roài "Vieät Nam hoùa chieán tranh" ñaõ ñaët gaùnh naëng quaù lôùn leân vai quaân ñoäi Saøi Goøn, laøm naûy sinh hieän töôïng ñaøo nguõ. Hieän töôïng naøy trôû neân phoå bieán. Chæ rieâng naêm 1969, con soá ñaøo nguõ cuûa quaân nguïy laø 107.000 ngöôøi.
2. Lính Myõ trong chieán tranh Vieät Nam, baøi vieát cuûa Laurent Ceùsari, ñaêng trong Taïp chí Xöa vaø Nay, soá 225, thaùng 12 naêm 2004.
185 186
cuøng ôû Vieät Nam" laø taâm lyù chung cuûa ñoäi quaân vieãn chinh Myõ ôû giai ñoaïn "kieân trì trong côn aùc moäng"1 naøy.
Nhö vaäy, "Teát Maäu thaân" ñaõ phôi baøy toaøn boä nhöõng yeáu keùm vaø baát löïc cuûa chính quyeàn Saøi Goøn- moät chính quyeàn maø quaân ñoäi vaø toaøn boä neàn kinh teá cuûa noù ngaøy caøng leä thuoäc vaøo söï coù maët cuûa Myõ. Khoâng ai ôû Saøi Goøn vaø Oa-sinh-tôn coù theå tin raèng, moät mai quaân Myõ ruùt, chính phuû Saøi Goøn laïi coù theå töï toàn taïi ñöôïc2. Ñoù laø lyù do vì sao döôùi söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng, quaân vaø daân ta ñaõ böôùc vaøo "Teát Maäu thaân" moät caùch töï tin, duõng caûm vaø quyeát lieät ñeán nhöôøng aáy. Bôûi ñaây laø ñoøn tieán coâng baát ngôø, vôùi quy moâ to lôùn, nhaèm vaøo choã yeáu keùm nhaát cuûa Myõ ôû mieàn Nam laø chính quyeàn Saøi Goøn ñeå laøm naûn loøng giôùi laõnh ñaïo Oa-sinh-tôn3, ñaëng ñeø beïp YÙ CHÍ XAÂM LÖÔÏC cuûa Myõ. Ñeø beïp yù chí xaâm löôïc cuûa Myõ laø muïc tieâu quaùn xuyeán cuûa
1. Daãn theo Mai-côn Maùc-li-a: Vieät Nam - cuoäc chieán tranh möôøi nghìn ngaøy. Nxb Söï thaät, H, 1990, tr.172.
2. "Teát Maäu thaân" ñaõ laø ñoøn naëng giaùng vaøo chính quyeàn vaø quaân ñoäi Saøi Goøn. Veà ñieàu naøy, taùc giaû cuoán: Nöôùc Myõ vaø Ñoâng Döông töø Ru-zô-ven ñeán Ních-xôn cho raèng: "Baøi hoïc cô baûn cuûa TEÁT laø: Nam Vieät Nam coøn raát laâu môùi töï ñöùng vöõng ñöôïc vôùi tö caùch laø moät quoác gia khoâng Coäng saûn". Töø thöïc teá ñoù, Hen-ri Kít-xinh-gô trong moät baøi ñaêng treân taïp chí Ñoái ngoaïi thaùng 1 naêm 1969 ñaõ ñi ñeán keát luaän: Söùc maïnh quaân söï cuûa Myõ khoâng theå ñaït ñöôïc muïc tieâu chính trò ôû Nam Vieät Nam. "Cho ñeán nay, Myõ vaãn khoâng theå naøo taïo ra ñöôïc moät cô caáu chính trò coù theå töï toàn taïi ñöôïc ôû mieàn Nam Vieät Nam sau khi Myõ ruùt ñi".
3. Cuoán Cuoäc Toång coâng kích - Toång khôûi nghóa cuûa Vieät coäng cuûa Ban Quaân söû Boä toång tham möu Quaân löïc Vieät Nam coäng hoøa cuõng xaùc nhaän: "Söï thaät trong cuoäc toång coâng kích naøy, quaân ñòch ñaõ khoâng ñaùnh vaøo baát cöù moät cô sôû Hoa Kyø naøo". Veà phía ta, Ñaïi söù quaùn Myõ maõi tôùi ngaøy 25 thaùng 1 naêm 1968 môùi ñöôïc boå sung vaøo muïc tieâu tieán coâng cuûa bieät ñoäng.
chuùng ta. Bôûi theá, ngay töø muïc tieâu chieán löôïc ban ñaàu, Ñaûng ta khoâng heà aûo töôûng thaéng Myõ treân theá maïnh ñôn thuaàn veà quaân söï hay tieâu dieät toaøn boä quaân ñoäi Myõ treân chieán tröôøng mieàn Nam maø ñaõ chuû tröông ñaùnh Myõ vaø thaéng Myõ baèng söùc maïnh toång hôïp moïi maët veà chính trò - tinh thaàn, veà quaân söï, veà theá vaø löïc cuûa chieán tranh nhaân daân... Söùc maïnh ñoù baét nguoàn töø yù chí gang theùp, töø quyeát taâm saét ñaù cuûa caû moät daân toäc khoâng chòu maát nöôùc, khoâng chòu laøm noâ leä; baét nguoàn töø truyeàn thoáng ñaùnh giaëc ñaày möu trí saùng taïo cuûa cha oâng trong suoát haøng nghìn naêm döïng nöôùc vaø giöõ nöôùc1.
Ñeå phaùt huy cao ñoä söùc maïnh ñoù, trong "Teát Maäu thaân", Ñaûng ta ñaõ chuû tröông, moät maët, ñaùnh maïnh ñoàng loaït vaøo caùc thaønh phoá, caùc cô quan ñaàu naõo cuûa Myõ, nguïy baèng löïc löôïng taïi choã ñeå gaây "cuù xoác" maïnh, taùc ñoäng nhanh tôùi yù chí xaâm löôïc cuûa Myõ, maët khaùc, raát chuù troïng tôùi löïc löôïng noåi daäy ñoàng loaït cuûa quaàn chuùng ôû noâng thoân vaø ñoâ thò. Vieäc taán coâng ñoàng loaït vaøo caùc ñoâ thò ñaõ buoäc toaøn boä löïc löôïng Myõ ñang töø theá phaûn coâng "tìm dieät" chuû löïc Quaân giaûi phoùng vaø cô quan ñaàu naõo cuûa Caùch maïng mieàn Nam phaûi doàn veà maët traän ñoâ thò, laâm vaøo theá phoøng ngöï bò ñoäng choáng ñôõ. Tình hình quaân Myõ ñaõ nhö vaäy, neân löïc löôïng "Vieät Nam coäng hoøa" trong dòp "Teát Maäu thaân" cuõng laâm vaøo theá thuû co cuïm quanh caùc thaønh phoá, thò xaõ vaø thò
1. Veà ñieàu naøy, ngay töø thaùng 3 naêm 1967, ñoàng chí Bí thö thöù nhaát
Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng - Leâ Duaån ñaõ vieát: "Phaûi thaáu hieåu con ngöôøi Vieät Nam, lòch söû daân toäc Vieät Nam, coù quyeát taâm laøm caùch maïng ñeán cuøng thì môùi ñaùnh giaù ñöôïc ñuùng söùc maïnh to lôùn ñoù" (Baøi ñaêng trong Taïp chí Quaân ñoäi nhaân daân, thaùng 3 naêm 1967).
187 188
traán, khieán cho Uy-lô - Chuû tòch Hoäi ñoàng tham möu tröôûng lieân quaân Myõ ñaõ phaûi keâu goïi chính phuû Saøi Goøn ñöa quaân ñoäi ñaùnh thoác ra vuøng ven vaø voøng ngoaøi ñeå giaûi toûa aùp löïc cho Saøi Goøn vaø caùc ñoâ thò khaùc ñang bò ñoái phöông vaây haõm. Theá nhöng, quaân ñoäi "Vieät Nam coäng hoøa" - theo chính lôøi hoï noùi - ñang ôû trong tình theá khoù xöû, vì hoï khoâng theå naøo ñoái phoù ñöôïc vôùi baát kyø cuoäc taán coâng naøo cuûa "ñòch" vaøo caùc thaønh phoá. Trong tình huoáng nhö vaäy, Boä chæ huy quaân söï Myõ (M.A.C.V) buoäc phaûi doác heát löïc löôïng cuûa mình ñeå giaûi quyeát vaán ñeà hoøng laøm giaûm aùp löïc cuûa ñoái phöông ôû caùc ñoâ thò, caùc caên cöù quaân söï, caùc ñaàu moái giao thoâng. Nhöng quan troïng hôn coøn laø ôû choã, töø "Teát Maäu thaân", Myõ ñaõ phaûi huy ñoäng toaøn boä 50% quaân soá ra caùc maët traän phía Baéc ñeå ñoái phoù vôùi nhöõng nguy cô coù theå xaûy ra ôû ñaây. Vaø vieäc naøy laïi ñaët Myõ tröôùc moät tình theá khoù khaên môùi laø löïc löôïng döï bò cuûa Myõ treân chieán tröôøng ñaõ bò töôùc ñi quaù moûng. Ñieàu ñoù seõ raát nguy hieåm cho Myõ neáu nhö Khe Sanh, Hueá, Quaûng Trò, Taây Nguyeân vaø Saøi Goøn laïi bò ñoàng loaït tieán coâng. Vì nhöõng leõ ñoù, Boä chæ huy quaân söï Myõ öôùc tính laø caàn phaûi xin taêng gaáp 206.000 quaân Myõ sang Vieät Nam vöøa ñeå giuùp ñôõ vaø khuyeán khích quaân ñoäi Saøi Goøn rôøi caùc thaønh phoá, thò xaõ vaø thò traán trôû laïi noâng thoân, vöøa ñeå taêng cöôøng khaû naêng ngaên chaën caùc cuoäc taán coâng kieåu "Teát Maäu thaân" cuûa ñoái phöông. Vieäc xin taêng quaân Myõ vaøo mieàn Nam laøm noå ra söï tranh caõi gay gaét ôû trong giôùi chöùc cao caáp Oa-sinh-tôn ñeán möùc maø moät soá thaønh vieân chính phuû Myõ ñaõ phaûi thaúng thöøng noùi raèng: oâng Oeùt-mo-len khoâng ñöôïc sôï thua neáu yeâu caàu xin theâm
quaân cuûa oâng ta khoâng ñöôïc Oa-sinh-tôn chaáp thuaän1. Vaøo giöõa thaùng 3 naêm 1968, ñeà nghò taêng theâm quaân cuûa Oeùt-mo-len vaø Hoäi ñoàng tham möu tröôûng lieân quaân Myõ ñaõ bò baùc boû. Ñieàu ñoù coù nghóa laø Myõ khoâng theå coù quaân soá caàn vaø ñuû ñeå tieáp tuïc theo ñuoåi chieán löôïc "tìm vaø dieät" nhö tröôùc ñaây. Chính vì vaäy maø töø sau Teát Maäu thaân, quaân chieán ñaáu Myõ treân chieán tröôøng mieàn Nam chuyeån sang laøm nhieäm vuï chieám ñoùng, phoøng thuû, thöïc hieän chieán löôïc quaân söï "queùt vaø giöõ".
Theá laø, sau bao naêm thaùng khoâng "tìm dieät" ñöôïc chuû löïc Quaân giaûi phoùng mieàn Nam, quaân Myõ laïi phaûi quay sang laøm nhieäm vuï "lính giöõ nhaø" cuûa quaân ñoäi Saøi Goøn tröôùc kia ñeå traùnh bò thöông vong cao, ñeå ñaåy daàn ñoäi quaân naøy ra traän tröïc tieáp ñöông ñaàu vôùi chuû löïc Quaân giaûi phoùng!1.
1. Trong baûn phuùc trình göûi Uy-lô (Wheeler) - ñaïi töôùng, chuû tòch Hoäi ñoàng tham möu tröôûng lieân quaân Myõ, ngaøy 12 thaùng 2 naêm 1968, Oeùt-mo-len vieát: "Toâi trình baøy nhu caàu taêng quaân khoâng phaûi bôûi vì toâi sôï thua traän neáu khoâng ñöôïc taêng cöôøng, nhöng bôûi leõ toâi khoâng caûm thaáy coù theå hoaøn toaøn naém theá chuû ñoäng bôûi vì ñòch vöøa môùi taêng cöôøng löïc löôïng cuûa hoï. Maët khaùc, moät söï thaát baïi coù theå xaûy ra neáu toâi khoâng ñöôïc taêng cöôøng löïc löôïng vaø raát coù theå chuùng ta seõ bò laán chieám ôû caùc khu vöïc khaùc neáu toâi buoäc phaûi thöïc söï taêng quaân vaøo vuøng 1 chieán thuaät" (vaên kieän cuûa Boä tö leänh vieän trôï quaân söï, soá 02018, 1218232 thaùng 2 naêm 1968. Daãn theo H.Y. Schandler: Söï nghieäp cuûa moät toång thoáng bò ñoå vôõ... Sñd, tr.181).
1. Trong toång soá 300 tieåu ñoaøn chuû löïc Myõ, nguïy vaø chö haàu luùc baáy giôø treân chieán tröôøng mieàn Nam, coù xaáp xæ 61% trong soá ñoù, bao goàm 52 tieåu ñoaøn Myõ, 107 tieåu ñoaøn nguïy, 23 tieåu ñoaøn quaân Nam Trieàu Tieân, Thaùi Lan... ñöôïc trieån khai xung quanh caùc thaønh phoá lôùn mieàn Nam. Taïi Saøi Goøn vaø Ñaø Naüng, Boä chæ huy quaân söï Myõ boá trí 3 lôùp phoøng thuû theo chieàu saâu. Ñoù laø söï keát hôïp giöõa boä binh vôùi hoûa löïc cuûa phaùo binh vaø khoâng quaân, giöõa löïc löôïng taïi choã vôùi löïc löôïng cô ñoäng, giöõa caùc
189 190
Theá nhöng, vieäc chuyeån sang chieán löôïc quaân söï "queùt vaø giöõ" treân ñaây, treân thöïc teá, cuõng khoâng mang laïi thay ñoåi laø bao so vôùi tính toaùn cuûa Myõ. Bôûi vì, töø sau "Teát Maäu thaân", caùc ñoâ thò treân toaøn mieàn Nam vaãn bò Quaân giaûi phoùng tieán coâng, soá lính Myõ bò thöông vong ngaøy caøng nhieàu. Ngöôøi ta thaáy ñöôïc raèng, toång soá lính Myõ bò dieät trong naêm 1968 leân tôùi ñænh cao chöa töøng thaáy trong lòch söû cuoäc chieán tranh xaâm löôïc Vieät Nam cuûa Myõ...
Nhö vaäy, vôùi "Teát Maäu thaân", quaân vaø daân ta treân chieán tröôøng mieàn Nam ñaõ giaønh ñöôïc nhöõng keát quaû to lôùn: tieâu hao, tieâu dieät nhieàu sinh löïc ñòch; phaù huûy, phaù hoûng nhieàu phöông tieän chieán tranh; phaù raõ chính quyeàn cô sôû ñòch ôû nhieàu vuøng noâng thoân; phaù vôõ heä thoáng phoøng thuû ñoâ thò cuûa Myõ, nguïy treân quy moâ toaøn mieàn; laøm ñaûo loän theá boá trí chieán löôïc cuûa chuùng ôû mieàn Nam Vieät Nam. Nhöng quan troïng hôn laø söï kieän "Teát Maäu thaân" ñaõ nhö moät pheùp thöû nhieäm maøu laøm phôi baøy toaøn boä nhöõng maâu thuaãn maø Myõ, nguïy ñaõ khoâng sao khaéc phuïc ñöôïc trong ñöôøng loái vaø caùch thöùc ñieàu haønh chieán tranh; phôi baøy toaøn boä söï thaát baïi veà quaân söï, chính trò cuûa Myõ trong suoát nhöõng naêm chieán tranh cuïc boä. Khoâng phaûi ñôïi ñeán sau naøy maø ngay trong Teát Maäu thaân, Cuïc tình baùo trung öông Myõ (C.I.A) cuõng buoäc phaûi thöøa nhaän raèng "nhöõng ngöôøi
(xem tieáp trang 189) (tieáp theo trang 188) lôùp haøng raøo vôùi hoûa löïc baén chaën... Muïc ñích cuûa Myõ khi chuyeån sang chieán löôïc "queùt vaø giöõ" laø nhaèm traùnh cho quaân Myõ ñôõ bò Quaân giaûi phoùng tieán coâng, laø nhaèm ngaên chaën vaø ñaåy luøi moïi cuoäc tieán coâng kieåu "Teát Maäu thaân"... Tuy nhieân, hieäu löïc thöïc teá cuûa chieán löôïc quaân söï naøy vaãn khoâng heà mang laïi keát quaû nhö giôùi laõnh ñaïo Myõ hy voïng.
Coäng saûn ñaõ ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu quaân söï, chính trò vaø taâm lyù lôùn. Hoï ñaõ kieåm soaùt ñöôïc nhöõng vuøng noâng thoân môùi roäng lôùn, ñaäp tan heä thoáng chính trò, kinh teá vaø quaân söï cuûa Vieät Nam coäng hoøa vaø ít ra laø lieân heä ñöôïc vôùi khu vöïc ñoâ thò moät caùch tröïc tieáp hôn vaø coù taùc duïng hôn1. Vaø: "Cuoäc tieán coâng cuûa caùch maïng ñaõ thaønh coâng vôùi moät möùc ñoä troïng yeáu trong taát caû caùc muïc tieâu ban ñaàu cuûa mình, tröø cuoäc khôûi nghóa ôû ñoâ thò"2. Thaønh coâng ñoù cuûa "Teát Maäu thaân" ñaõ giaùng moät ñoøn quyeát lieät vaøo u theá cuûa quaân ñoäi Myõ treân chieán tröôøng Vieät Nam, laøm suy giaûm vò trí vaø aûnh höôûng cuûa chính quyeàn vaø quaân ñoäi Saøi Goøn caû ôû thaønh thò laãn noâng thoân, khieán cho giôùi laõnh ñaïo cao caáp Oa-sinh-tôn phaûi baøng hoaøng, söûng soát. Ñaây laø laàn ñaàu tieân trong lòch söû 200 naêm laäp nöôùc cuûa mình, khaû naêng Myõ coù theå baïi traän - maø laïi laø baïi traän ôû moät nöôùc nhoû beù, yeáu keùm veà kinh teá vaø veà vuõ khí trang bò, kyõ thuaät chieán tranh - laø chieán tröôøng Vieät Nam, ñaõ hieän ra tröôùc maét nhaân daân Myõ.
2. Nhöõng chaán ñoäng döõ doäi giöõa loøng nöôùc Myõ
Thöïc ra, khoâng phaûi ñôïi ñeán "Teát Maäu thaân" maø nhö ôû chöông I ñaõ trình baøy, ngay töø khi Myõ ñem quaân keùo vaøo mieàn Nam Vieät Nam, ñeán naêm 1968, Myõ ñaõ gaëp nhieàu luùng tuùng, giôùi laõnh ñaïo quaân söï Myõ ñaõ bò ñaët tröôùc ngaõ ba ñöôøng, "tieán thoaùi löôõng nan", khoâng theå ñaùnh theo baøi baûn ñònh saün cuûa Myõ. Vaø ñieàu naøy ñaõ laøm cho chính giôùi Myõ nhieàu luùc ñaõ coù yù xem xeùt laïi ñöôøng loái quaân söï vaø bieän phaùp chieán löôïc cuûa Myõ ôû Vieät Nam. Chính theá maø "Teát
1, 2. Nhaän ñònh cuûa CIA, ngaøy 10 thaùng 2 naêm 1968. Daãn theo G.Coân-coâ: Giaûi phaãu moät cuoäc chieán tranh. Sñd, T1, tr.288.
191 192
Maäu thaân" ñaõ nhö gioït nöôùc cuoái cuøng laøm traøn ñaày coác nöôùc - laøm boäc loä söï phaân hoùa maïnh meõ trong chính giôùi Myõ. Ngöôøi ta thaáy töø nhöõng ngaøy ñaàu, khi cuoäc taán coâng "Teát Maäu thaân" vöøa xaûy ra, nhieàu nhaø hoaït ñoäng chính trò Myõ ñaõ yù thöùc ñöôïc ngay raèng: cuoäc taán coâng "Teát Maäu thaân" chöùng toû Myõ hoaøn toaøn khoâng kieåm soaùt ñöôïc gì ñaát nöôùc naøy"1, "Teát chöùng toû nhaân daân Vieät Nam uûng hoä keû thuø cuûa Myõ"2, "Teát ñaõ ñaäp tan caùi maët naï cuûa nhöõng aûo töôûng chính thöùc töøng che ñaäy khoâng cho Myõ nhìn thaáy hoaøn caûnh thöïc cuûa Myõ"3 ôû Vieät Nam. Theá neân, khi "caùi maët naï cuûa nhöõng aûo töôûng" ñoù bò "Teát Maäu thaân" ñaäp tan, maâu thuaãn trong taäp ñoaøn caàm quyeàn Myõ voán ñaõ gay gaét, laïi caøng gay gaét theâm.
Cuoäc ñaáu tranh noäi boä dieãn ra trong chính quyeàn Myõ, ngay töø ñaàu laø vieäc xoay quanh caùc giaûi phaùp caáp thôøi nhaèm öùng phoù vôùi"Teát Maäu thaân". Hoäi ñoàng tham möu tröôûng lieân quaân Myõ cho raèng: phaûi göûi theâm quaân sang Vieät Nam. Nhöng maâu thuaãn laø ôû choã: khi göûi baát kyø moät ngöôøi lính naøo, Myõ cuõng phaûi tìm cho ñöôïc giaûi phaùp toái öu ñeå khoâng laøm moûng theâm löïc löôïng döï bò chieán löôïc voán ñaõ ñeán giôùi haïn nguy hieåm. Giaûi phaùp ñoù, giôø ñaây, chæ coù theå laø goïi löïc löôïng truø bò vaøo quaân ñoäi. Ñoù laø ñieàu Toång thoáng Myõ Gioân-xôn trong suoát 3 naêm leo thang chieán tranh ñaõ tìm moïi caùch neù traùnh ñeå tranh thuû söï uûng hoä cuûa Quoác hoäi vaø dö luaän coâng chuùng. Theá nhöng, Maéc-na-ma-ra vaãn cho sang mieàn Nam Vieät Nam 10.500 quaân vaø khuyeân Toång thoáng Gioân-xôn khoâng goïi löïc löôïng truø bò nhaäp nguõ.
1, 2, 3. Lôøi cuûa E.Mc. Caùc-ti, G.Roân-naây, R.Ken-nô-ñi. Daãn theo Ñoân
O-bôùc-ñoi-phô: TEÁT. Sñd, tr. 116.
Cho ñeán thôøi ñieåm ñoù, Maéc-na-ma-ra vaãn laø Boä tröôûng Quoác phoøng Myõ maëc duø ba thaùng tröôùc, vaøo ngaøy 28 thaùng 11 naêm 1968, oâng ñaõ ñöôïc Toång thoáng Myõ Gioân-xôn thoâng baùo seõ ñeå oâng thoâi giöõ chöùc, rôøi Laàu Naêm Goùc ñeå sang Ngaân haøng theá giôùi. Laø ngöôøi can döï tröïc tieáp vaøo chính saùch cuûa Myõ trong cuoäc chieán tranh xaâm löôïc Vieät Nam, cho ñeán nhöõng thaùng cuoái cuûa naêm 1966, ñaàu naêm 1967, Maéc-na-ma-ra baét ñaàu toû ra "vôõ moäng" veà moät thaéng lôïi nhanh choùng cuûa Myõ taïi ñaát nöôùc naøy. OÂng phaûn ñoái yeâu caàu taêng quaân vaø môû roäng phaïm vi neùm bom, phong toûa caûng Haûi Phoøng cuûa Hoäi ñoàng tham möu tröôûng lieân quaân Myõ vaø Oeùt-mo-len. Trong böùc thö ñeà ngaøy 1 thaùng 11 naêm 1967 göûi Gioân-xôn, oâng ñaõ trình baøy nhaän thöùc cuûa mình veà vaán ñeà naøy. Theo ñoù - nhö lôøi oâng trong cuoán hoài kyù Nhìn laïi quaù khöù - taán thaûm kòch vaø nhöõng baøi hoïc veà Vieät Nam, oâng ñaõ "ñi ñeán keát luaän vaø noùi thaúng vôùi Toång thoáng raèng, chuùng ta khoâng theå ñaït ñöôïc muïc tieâu ôû Vieät Nam baèng bieän phaùp quaân söï naøo, vaø vì theá chuùng ta phaûi tìm kieám moät muïc tieâu chính trò nhoû beù hôn thoâng qua ñaøm phaùn. Toång thoáng Gioân-xôn khoâng saün saøng chaáp nhaän ñieàu ñoù". Khoâng laøm cho Gioân-xôn thay ñoåi nhaän thöùc veà cuoäc chieán maø Myõ ñang sa laày ôû Vieät Nam, nhöng böùc thö ngaøy 11 thaùng 11 naêm 1967 cuûa Maéc-na-ma-ra laïi ñaõ nhö chính lôøi cuûa oâng, "laøm caêng thaúng moái quan heä giöõa hai ngöôøi (Gioân-xôn vaø Maéc-na-ma-ra) voán raát yeâu meán vaø toân troïng nhau, ñi ñeán choã tan vôõ"1.
Ngay sau khi "Teát Maäu thaân" noå ra, Hoäi ñoàng tham möu tröôûng lieân quaân Myõ vaø Oeùt-mo-len hoái thuùc Gioân-xôn taêng
1. R.S. Maéc-na-ma-ra: Nhìn laïi quaù khöù - taán thaûm kòch vaø nhöõng baøi hoïc veà Vieät Nam, Nxb Chính trò quoác gia, H, 1995, tr. 306.
193 194
quaân sang mieàn Nam Vieät Nam. Nhöng vaán ñeà laø ôû choã: hoï yeâu caàu Toång thoáng phaûi goïi quaân truø bò tröôùc khi göûi baát cöù ñôn vò naøo sang mieàn Nam Vieät Nam. Laøm nhö vaäy, Hoäi ñoàng tham möu tröôûng lieân quaân muoán nöôùc Myõ cam keát daán saâu hôn vaøo cuoäc chieán naøy ñeå giaønh chieán thaéng.
Giöõ vöõng quan ñieåm cuûa mình, Maéc-na-ma-ra moät maët vaãn göûi sang mieàn Nam Vieät Nam 10.500 quaân öùng phoù caáp thôøi vôùi "Teát Maäu thaân" vaø maët khaùc, khuyeán nghò Gioân-xôn khoâng ñoäng vieân quaân truø bò. OÂng xem ñoù nhö moät cöû chæ phaûn ñoái thaùi ñoä hieáu chieán cuûa Hoäi ñoàng tham möu tröôûng lieân quaân vaø Oeùt-mo-len1.
Nhaèm öùng phoù vôùi cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy Teát Maäu thaân, Hoäi ñoàng tham möu tröôûng lieân quaân Myõ vaø töôùng Oeùt-mo-len yeâu caàu ñöôïc taêng vieän theâm 206.756 quaân vaøo mieàn Nam - bao goàm 3 sö ñoaøn boä binh, 15 phi ñoaøn maùy bay chieán thuaät cuøng moät soá phi ñoaøn khaùc boå sung cho löïc löôïng quaân Myõ hieän taïi ñang laøm nhieäm vuï ôû Vieät Nam. Ñieàu ñoù coù nghóa laø Myõ phaûi coâng khai ñaët ñaát nöôùc vaøo traïng thaùi coù chieán tranh, ñaåy quy moâ chieán tranh leân möùc ñoä môùi maø haäu quaû seõ ra sao thì chính quyeàn Myõ, cho ñeán thaùng 2 naêm 1968, vaãn chöa löôøng ñònh ñöôïc. Deã hieåu vì sao giôùi chöùc cao caáp Myõ ñaõ phaûi söõng sôø khi nhaän ñöôïc ñeà nghò xin taêng vieän; Gioân-xôn phaûi cöû ngöôøi baïn thaân caän laø Claùc Clíp-phôùt - ngöôøi vöøa ñöôïc cöû giöõ chöùc Boä tröôûng Boä quoác phoøng Myõ thay Maéc-na-ma-ra, chuû trì moät uûy ban bao goàm nhöõng nhaø laõnh ñaïo cao caáp cuûa Myõ ñeå
1. Trong hoài kyù, Maéc-na-ma-ra ghi nhaän: "Ngaøy 27 thaùng 2 naêm 1968, hoaït ñoäng chính thöùc cuoái cuøng cuûa toâi, trong vaán ñeà Vieät Nam laø phaûn ñoái vieäc Westy (töùc Oeùt-mo-len) nhaéc laïi ñeà nghò ñöa theâm 200.000 quaân treân cô sôû kinh teá, chính trò vaø ñaïo ñöùc" (Sñd, tr. 309).
nghieân cöùu yeâu caàu taêng vieän cuûa töôùng Uy-lô vaø Oeùt-mo-len vaøo thôøi ñieåm aáy1.
Ngay töø phieân hoïp ñaàu, thay vì vieäc baøn baïc vaán ñeà taêng quaân, giôùi chöùc Myõ ñaõ quay sang kieåm ñieåm toaøn boä chính saùch chieán tranh vaø chieán löôïc quaân söï cuûa Myõ ôû Vieät Nam. Sôû dó coù söï thay ñoåi trong caùch thöùc tieáp caän ñoái töôïng nhö theá laø bôûi giôø ñaây, vieäc taêng quaân khoâng coøn ñôn thuaàn chæ goùi goïn vaø xoay quanh vaán ñeà laø laáy löïc löôïng naøo ñeå göûi sang Vieät Nam maø khoâng caàn phaûi ñoäng vieân ñeán caùc löïc löôïng döï bò cuûa Hoa Kyø... nhö nhöõng laàn tröôùc
1. OÂng Claùc Clíp-phôùt töøng phuïc vuï taïi Nhaø Traéng, döôùi thôøi Toång thoáng Myõ Truman, töø thaùng 5 naêm 1945 ñeán thaùng 2 naêm 1950 vôùi tö caùch laø coá vaán ñaëc bieät. Laø ngöôøi coù moái quan heä roäng raõi vôùi giôùi kinh doanh lôùn ôû Myõ, ngöôøi raát nhaïy beùn veà chính trò neân oâng ñöôïc caû Toång thoáng Myõ J.Ken-nô-ñi vaø tieáp ñoù laø Toång thoáng L.Gioân-xôn ñaëc bieät tín nhieäm. Tröôùc "Teát Maäu thaân 1968", oâng laø moät trong soá raát nhieàu ngöôøi uûng hoä maïnh meõ chính saùch leo thang chieán tranh cuûa Gioân-xôn. Cuoái thaùng 11 naêm 1967, bình luaän vôùi Gioân-xôn veà ñeà nghò ngöøng neùm bom mieàn Baéc ñeå môû ñöôøng cho khaû naêng tieáp xuùc vôùi phía Vieät Nam Daân chuû Coäng hoøa cuûa Maéc-na-ma-ra, Claùc Clíp-phôùt ñaõ maïnh meõ khaúng ñònh :"Vieäc ngöøng neùm bom khoâng ñieàu kieän maø khoâng coù coá gaéng naøo ñeå ñoøi hoûi moät söï ñaùp öùng töông xöùng, lieäu coù laøm cho Haø Noäi tin raèng chuùng ta kieân quyeát vaø khoâng nhaân nhöôïng trong nieàm tin buoäc hoï phaûi töø boû yù ñoà xaâm löôïc khoâng? Caâu traû lôøi lôùn tieáng vaø ñanh theùp seõ laø "Khoâng"! (Daãn theo H.Y. Schandler: Söï nghieäp cuûa moät Toång thoáng bò ñoå vôõ: L.Johnson vaø Vieät Nam. Nxb T.p Hoà Chí Minh, 1999, tr.232). Quan ñieåm naøy cuûa Claùc Clíp-phôùt cuõng laø quan ñieåm cuûa nhoùm coá vaán caáp cao "Nhöõng nhaø thoâng thaùi" trong cuoäc hoïp vôùi Toång thoáng Myõ Gioân-xôn cuoái thaùng 11 naêm 1967. Taïi cuoäc hoïp naøy, chæ tröø oâng Giooùc-giô Bon (George Ball), coøn taát caû caùc thaønh vieân cuûa nhoùm ñaõ "noùi vôùi Toång thoáng laø oâng ñang ñi ñuùng ñöôøng vaø Toång thoáng raát haøi loøng... Myõ ñang thaéng cuoäc vaø khoâng neân thay ñoåi. Döôøng nhö Myõ seõ chieám öu theá, do ñoù neân duy trì aùp löïc," baèng caùch tieáp tuïc leo thang ñaùnh phaù mieàn Baéc vaø giöõ vöõng cam keát cuûa Myõ ôû mieàn Nam (saùch treân, tr.233).
195 196
ñaây. Quaû thaät, giôø ñaây, döôùi taùc ñoäng döõ doäi vaø roäng lôùn cuûa "Teát Maäu thaân" - nhö chính oâng Clíp-phôùt sau naøy nhaéc laïi, "toaøn boä ñoái töôïng cuûa coâng taùc nghieân cöùu, tìm hieåu ñaõ baét ñaàu thay ñoåi"1. Theo oâng, "khi chuùng toâi baét ñaàu noùi ñeán aûnh höôûng cuûa vieäc göûi 206.000 quaân, ñeán vieäc goïi nhaäp nguõ löïc löôïng döï bò caàn thieát, ñeán tính caùch baáp beânh cuûa ñoàng ñoâ la, chuùng toâi thaáy laø ñang ñöùng tröôùc haäu quaû cuûa vieäc aáy ñoái vôùi ñaát nöôùc seõ thöïc söï voâ cuøng to lôùn. Chæ rieâng caùc vaán ñeà taøi chính ñaõ laø khuûng khieáp roài"2.
Kieåm ñieåm chính saùch Vieät Nam vaø chieán löôïc quaân söï maø nöôùc Myõ ñang trieån khai thöïc hieän treân chieán tröôøng naøy, leõ ñöông nhieân, nhöõng ngöôøi trong UÛy ban Clíp-phôùt buoäc phaûi quay veà vôùi nhöõng muïc tieâu ban ñaàu cuûa Hoa Kyø taïi Vieät Nam. Treân vaán ñeà naøy, phuï taù Boä tröôûng quoác phoøng Myõ, oâng A-len E-thoâ-ven (Alain Enthoven) ñaõ phaùc hoïa ra moät böùc tranh aûm ñaïm. Theo ñoù, luùc ñaàu, vaøo naêm 1965, khi tung nhöõng ñôn vò quaân Myõ vaøo mieàn Nam vaøo leo thang ñaùnh phaù mieàn Baéc, muïc tieâu thöù nhaát ñaõ ñöôïc coâng boá cuûa Myõ laø gaây khoù khaên vaø toán keùm caøng nhieàu caøng toát cho Baéc Vieät Nam neáu hoï muoán tieáp tuïc yeåm trôï coù hieäu quaû cho Vieät coäng, vaø buoäc Baéc Vieät Nam phaûi chaám döùt vieäc chæ ñaïo cuoäc noåi daäy cuûa Vieät coäng. Theá nhöng, theo E-thoâ-ven, "trong khi buoäc Baéc Vieät Nam phaûi traû giaù ñaét... thì ngöôøi ta vaãn thaáy laø hoï khoâng thieáu khaû naêng ñeå ñoái choïi vôùi moãi laàn leo thang môùi cuûa Hoa Kyø. Chieán löôïc "tieâu hao" cuûa Myõ ñaõ khoâng hieäu nghieäm. Göûi theâm 206.000 quaân
1, 2. Phoûng vaán tröïc tieáp oâng Claùc Clíp-phôùt ngaøy 10 thaùng 11 naêm 1972 cuûa taùc giaû Schandler, trong Söï nghieäp cuûa moät Toång thoáng bò ñoå vôõ..., Sñd, tr. 249.
Myõ vaøo löïc löôïng 525.000, 17 tieåu ñoaøn vaø 70 maùy bay chieán ñaáu roõ raøng laø tieâu phí theâm cho Hoa Kyø 10 tyû ñoâ la moãi naêm, söï kieän ñoù seõ neâu leân caâu hoûi laø ai seõ gaây toán keùm cho ai"1. Coøn muïc tieâu thöù hai laø môû roäng quyeàn ñieàu khieån vaø kieåm soaùt toaøn coõi Nam Vieät Nam cuûa chính quyeàn Saøi Goøn thì, "cuoäc taán coâng vaøo dòp Teát khoâng nhöõng ñaõ chöùng minh laø Hoa Kyø khoâng baûo veä ñöôïc moät caùch höõu hieäu, maø coøn chöùng nhaän raèng, chính phuû vaø quaân löïc Vieät Nam coäng hoøa khoâng thöïc hieän ñöôïc nhöõng tieán boä thöïc söï trong coâng taùc bình ñònh böôùc ñaàu thieát yeáu treân con ñöôøng môû roäng uy quyeàn, söï ñieàu khieån vaø kieåm soaùt cuûa chính phuû Nam Vieät Nam"2. Trong khi ñoù, muïc tieâu thöù ba laø "ñaùnh baïi Vieät coäng vaø löïc löôïng Baéc Vieät ôû Nam Vieät Nam vaø baét buoäc hoï phaûi ruùt lui"3, thì xem ra, cuõng khoâng heà coù keát quaû. "Cuoäc taán coâng vaøo dòp Teát chöùng toû raèng Hoa Kyø coøn ôû xa ñích hôn laø chuùng ta (töùc Hoa Kyø) töôûng. Coøn xa bao nhieâu thì ñoù laø ñieàu caàn phaûi xem xeùt"4. Nhöng quaû thaät - cuõng theo lôøi A-len E-thoâ-ven, "maëc duø oà aït ñöa vaøo 500.000 quaân Hoa Kyø; 1,2 trieäu taán bom moãi naêm, 400.000 phi xuaát haøng naêm... vaø Hoa Kyø töû thöông 20.000, v.v... nhöng söï kieåm soaùt cuûa chuùng ta ôû noâng thoân vaø vieäc phoøng thuû ôû caùc khu vöïc thaønh thò trong luùc naøy laïi chuû yeáu ôû möùc tröôùc thaùng 8 naêm 1965. Caøng dính líu saâu, Hoa Kyø chæ ñaõ ñi ñeán choã beá taéc maø thoâi"5.
1, 2, 3. Vaên phoøng trôï lyù Boä tröôûng quoác phoøng caùc vaán ñeà an ninh, baûn thaûo bò vong luïc: Söï löïa choïn veà chieán löôïc, ngaøy 29 thaùng 2 naêm 1968. Daãn töø H.Y. Schandler; Söï nghieäp cuûa moät Toång thoáng bò ñoå vôõ... Sñd, tr. 253, 254.
4, 5. Daãn töø H.Y. Schandler: Söï nghieäp cuûa moät Toång thoáng bò ñoå vôõ... Sñd, tr. 255, 281.
197 198
Tröôùc thöïc traïng maø nöôùc Myõ ñang laâm vaøo ôû Vieät Nam, Claùc Clíp-phôùt nhaän thaáy, "keá hoaïch cuûa Hoa Kyø hình nhö laø cöù gaây tieâu hao lieân tuïc vaø ñieàu ñoù seõ coù cô hoäi buoäc ñoái phöông vaøo moät thôøi ñieåm naøo ñoù khoâng roõ trong töông lai, phaûi ñi tôùi choã thoûa thuaän"1. Theá nhöng, nhö laø lôøi thöøa nhaän cuûa chính oâng: "Khi toâi coá tìm hieåu seõ phaûi caàn bao nhieâu thôøi gian ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu cuûa chuùng ta thì khoâng moät ai giaûi ñaùp ñöôïc. Khi toâi hoûi caàn theâm bao nhieâu quaân nöõa, lieäu 206.000 quaân coù theå hoaøn thaønh nhieäm vuï khoâng, thì khoâng moät ai coù theå ñoaùn chaéc caû"2.
Theá cho neân, sau naøy, nhôù laïi nhöõng phieân hoïp khaån tröông, ñaày caêng thaúng cuoái thaùng 2 ñaàu thaùng 3 naêm 1968 daïo aáy, Claùc Clíp-phôùt cho bieát: OÂng "khoâng theå nhaän thaáy bao giôø chieán tranh keát thuùc; khoâng bieát noù keát thuùc baèng caùch naøo; khoâng bieát lieäu nhöõng yeâu caàu taêng quaân vaø trang bò nhö vaäy bao laâu nöõa; khoâng bieát lieäu ñeán bao giôø quaân ñoäi Nam Vieät Nam coù theå thay theá ñöôïc quaân Myõ"3. Vaäy neân, sau nhöõng ngaøy caêng thaúng cuoái thaùng 2, ñaàu thaùng 3 naêm 1968, oâng tin chaéc raèng: ñöôøng loái quaân söï maø Myõ theo ñuoåi ôû Vieät Nam suoát nhöõng naêm chieán tranh cuïc boä "khoâng chæ khoâng coù taän cuøng maø coøn voâ voïng"4.
Tuy nhieân, trong baûn baùo caùo chính thöùc göûi leân Toång thoáng Gioân-xôn cuûa UÛy ban Clíp-phôùt ngaøy ñoù, nhieàu vaán ñeà lieân quan tôùi ñöôøng loái chieán tranh cuûa Myõ ôû Vieät Nam
1, 2. Daãn töø H.Y. Schandler: Söï nghieäp cuûa moät Toång thoáng bò ñoå vôõ... Sñd, tr. 255, 281.
3, 4. Kyù öùc cuûa Boä tröôûng quoác phoøng Myõ, Claùc Clíp-phôùt veà cuoäc hoïp vôùi giôùi quaân söï caáp cao sau cuoäc tieán coâng Teát Maäu thaân, taïp chí Lòch söû quaân söï dòch ñaêng, thaùng 1 naêm 1993.
vaãn coøn boû ngoû. "Coù theå hoï quaù chaùn naûn, khoâng muoán ñöa doøng suy nghó cuûa hoï ñeán keát luaän loâ gích cuoái cuøng"1. Nhöng duø vaäy, keát thuùc baûn baùo caùo, caùc thaønh vieân tham gia uûy ban cho raèng: "Chính saùch cuûa Myõ ôû Vieät Nam phaûi ñöôïc xem xeùt döôùi aùnh saùng cuûa chieán löôïc chính trò - quaân söï toaøn caàu cuûa Myõ"2. Bình luaän veà lôøi khuyeán caùo naøy, Ñoân O-bôùc-ñoi-phô vieát: ñieàu ñoù chöùng toû caùc thaønh vieân cuûa UÛy ban ñaõ ñeå loä ra raèng, Myõ "khoâng coøn coù theå kieåm soaùt ñöôïc cuoäc chieán tranh"3 maø Myõ ñang theo ñuoåi ôû Vieät Nam. Coøn giôùi laõnh ñaïo Myõ ngaøy ñoù phaûi thöøa nhaän raèng: "Teát Maäu thaân" ñaõ ñaët hoï "tröôùc moät böôùc reõ treân ñöôøng ñi", "caùc giaûi phaùp ñeå löïa choïn ñaõ baøy ra trong moät thöïc teá taøn nhaãn"4. Nhöng, ñoù khoâng chæ laø söï khuûng hoaûng veà chieán löôïc cuûa Myõ ôû Vieät Nam maø coøn laø söï thaät ñau ñôùn hôn nöõa: söï chia reõ gay gaét trong giôùi laõnh ñaïo Myõ, söï phaãn noä ñang taêng leân trong coâng chuùng Myõ ñoái vôùi chính phuû döôùi taùc ñoäng cuûa "Teát Maäu thaân". AÁy laø khi, trong luùc chính quyeàn Myõ ñang luùng tuùng öùng phoù vôùi "Teát Maäu thaân", ñang ngaäp ngöøng tröôùc söï choïn löïa leo thang hoaëc xuoáng thang chieán tranh... thì ôû ngay trong caùc thaønh phoá vaø caùc tröôøng ñaïi hoïc Myõ, phong traøo phaûn ñoái chieán tranh, phaûn ñoái chính quyeàn buøng leân maïnh meõ. Voâ tuyeán truyeàn hình vaø baùo chí Myõ ñaõ tôùi taáp ñöa tin vaø bình luaän veà söï kieän naøy. Ñoân O-bôùc-ñoi-phô vieát: "Hình aûnh treân truyeàn hình coù chieàu höôùng nhaát trí vôùi yù kieán aùp ñaûo cuûa caùc phoùng vieân vaø toång bieân taäp ôû nöôùc Myõ: cuoäc chieán tranh laø beá taéc vaø sai laàm"5
1, 2, 3. Ñoân O-bôùc-ñoi-phô: TEÁT. Sñd, tr. 157, 158.
4. Taøi lieäu maät Boä quoác phoøng Myõ, T2, Tlñd, tr.247.
5. Ñoân O-bôùc-ñoi-phô: TEÁT. Sñd, tr.106.
199 200
ñoái vôùi Myõ. Tôø Nhaät baùo phoá Uoân, soá ra ngaøy 23 thaùng 2 naêm 1968, ñaêng baøi bình luaän vôùi töïa ñeà "Loâ gích cuûa chieán tröôøng" trong ñoù nhaän ñònh: "Chuùng toâi cho raèng ngöôøi Myõ phaûi saün saøng chaáp nhaän - neáu quaû ñeán nay hoï chöa saün saøng, raèng coá gaéng chieán tranh Vieät Nam cuûa Myõ coù theå thaát baïi hoaøn toaøn. Baéc Vieät Nam coù theå coù ñaày ñuû nhaân löïc vaø trang bò vuõ khí do ñoàng minh cuûa hoï cung caáp ñeå tieán haønh chieán tranh khoâng ngöøng, trong luùc quaân chính phuû Saøi Goøn toû ra baát löïc, keå caû ôû ngay trong thaønh phoá cuûa hoï. Hôn nöõa, hình nhö coá gaéng quaân söï cuûa Myõ chæ taøn phaù ñaát nöôùc naøy chöù khoâng baûo veä ñöôïc noù. Con ñöôøng danh döï vaø khoân ngoan duy nhaát laø Myõ phaûi xuoáng thang chieán tranh vaø ruùt ra khoûi Vieät Nam moät caùch traät töï nhaát, ít thöông vong nhaát. Neáu nhö Toång thoáng Gioân-xôn coøn caûm thaáy danh döï caù nhaân quaù cao, caûm thaáy söï thaát baïi coøn quaù naëng, Quoác hoäi Myõ seõ söû duïng quyeàn löïc cuûa mình ñeå caùch chöùc oâng ta khi caàn thieát vaø ñöa ñaát nöôùc trôû veà con ñöôøng hoøa bình". Baøi bình luaän naøy maø chuùng toâi trích daãn ra ñaây, ngaøy ñoù ñaõ ñöôïc ñöa vaøo baûn ñieàu traàn cuûa Quoác hoäi Myõ dòp "Teát Maäu thaân". Kyõ thuaät truyeàn thoâng hieän ñaïi cuøng vôùi nhöõng baøi toác kyù, nhöõng hình aûnh maø giôùi phoùng vieân truyeàn hình vaø baùo chí Myõ ghi laïi ñöôïc treân chieán tröôøng ñoâ thò trong dòp Teát Maäu thaân ñaõ ñoùng moät vai troø quan troïng trong vieäc phôi baøy thöïc teá chieán tranh, giuùp cho nhaân daân Myõ thaáy ñöôïc nhöõng gì ñaõ vaø ñang xaûy ra treân chieán tröôøng.
Ñöông nhieân, baùo chí, voâ tuyeán truyeàn hình chæ laø phöông tieän truyeàn thoâng phaûn aùnh caùc söï kieän chöù khoâng phaûi laø nhöõng phöông tieän ñuû khaû naêng taïo neân ñöôïc caùc söï kieän. Vaø chính vì theá maø noù ñaõ trôû thaønh nhöõng "yù kieán
aùp ñaûo" lôïi haïi cuûa giôùi phoùng vieân baùo chí vaø voâ tuyeán truyeàn hình Myõ doäi thaúng vaøo Nhaø Traéng vaø Laàu Naêm Goùc ñeå phôi baøy tröôùc coâng chuùng Myõ veà sai laàm cuûa Myõ trong dòp Teát Maäu thaân, phaûn aùnh thöïc teá thaát baïi veà caû quaân söï laãn chính trò cuûa Myõ, nguïy treân chieán tröôøng, ghi nhaän möùc ñoä tieán coâng ñoàng loaït vaø söùc choáng traû quyeát lieät cuûa caùc chieán só Quaân giaûi phoùng mieàn Nam. Baèng nhöõng thöôùc phim quay tröïc tieáp caûnh taøn phaù do bom ñaïn Myõ gaây ra ôû caùc ñoâ thò vaø ñaëc bieät laø caûnh töôïng ruøng rôïn maø ôû ñoù ngöôøi ta thaáy vieân töôùng truøm caûnh saùt nguïy Nguyeãn Ngoïc Loan ñaõ chóa suùng baén vaøo ñaàu tuø binh tay khoâng! Söï khaùch quan ñeán laïnh luøng naøy cuûa caùc cô quan thoâng tin ñaïi chuùng Myõ, nhaát laø caûnh gheâ rôïn maùu me quay caän caûnh ñöôïc chieáu treân maøn hình ti-vi maøu chaúng nhöõng ñaõ phaù vôõ böùc töôøng böng bít tin töùc chieán tröôøng Vieät Nam cuûa chính quyeàn Gioân-xôn ñaõ döïng leân tröôùc ñaây, khieán cho caùc taàng lôùp xaõ hoäi Myõ thaáy ñöôïc söï traùi ngöôïc giöõa thöïc teá xaûy ra treân chieán tröôøng Vieät Nam xa xoâi vôùi nhöõng "thaéng lôïi" maø chieán dòch tuyeân truyeàn cuûa chính quyeàn Myõ ñöa laïi, maø hôn theá, hieäu quaû cuûa caùc hoaït ñoäng thoâng tin ñaïi chuùng naøy ñaõ ñöa cuoäc chieán tranh Vieät Nam vaøo töøng caên phoøng cuûa moïi gia ñình Myõ1. Qua ñaây, nhaân daân Myõ nhaän ra raèng: chính phuû vaø caù nhaân Toång thoáng Gioân-xôn ñaõ vaø ñang coá tình löøa doái hoï. Vì leõ ñoù, giôø ñaây, söï thay ñoåi thaùi ñoä ñoái vôùi chieán tranh Vieät Nam cuûa ñoâng ñaûo caùc taàng lôùp
1. Caàn phaûi noùi theâm raèng, vaøo luùc xaûy ra söï kieän Traân Chaâu Caûng, caû nöôùc Myõ chæ coù 10.000 chieác maùy truyeàn hình. Trong thôøi kyø chieán tranh Trieàu Tieân (1950-1953), con soá ñoù leân tôùi 10 trieäu chieác. Ñeán Teát Maäu thaân 1968, caû nöôùc Myõ coù tôùi 100 trieäu chieác, nghóa laø cöù 17 gia ñình Myõ thì coù 16 gia ñình coù maùy vaø soá löôïng khaùn giaû chieám 96% daân soá.
201 202
xaõ hoäi Myõ ñaõ böôùc vaøo giai ñoaïn quyeát ñònh vaø quaù trình ñoù laø khoâng theå ñaûo ngöôïc. Hoài kyù cuûa Gioân-xôn vieát: treân baùo chí vaø voâ tuyeán truyeàn hình nöôùc Myõ "coù raát nhieàu tin töùc moâ taû raát laâm ly... veà traän tieán coâng hoài Teát. Hình nhö giôùi baùo chí thi nhau xem ai ñöa ñöôïc nhöõng tin töùc giaät gaân nhaát vaø haáp daãn nhaát. Caùc nhaø vieát chuyeân muïc khoâng coù caûm tình vôùi söï dính líu cuûa Myõ ôû Ñoâng Nam AÙ nhaûy ngay leân dieãn ñaøn. Moät soá ngöôøi chæ trích ôû trong Thöôïng nghò vieän vaø bieát bao nhieâu ngöôøi phaûn ñoái caùc coá gaéng chieán tranh cuûa Myõ leân tieáng phuï hoïa theâm vaøo maøn ñoàng ca thaát baïi chuû nghóa. Nhaân daân Myõ vaø ngay caû moät soá quan chöùc trong Chính phuû, tröôùc caûnh töôïng ñen toái vaø gaàn nhö hoãn loaïn naøy, ñaõ baét ñaàu nghó raèng: chaéc haún laø Myõ ñaõ bò thaát baïi"1. Vì vaäy, theo Ñoân O-bôùc-ñoi-phô, thoaït ñaàu "khoù maø noùi coâng chuùng Myõ phaãn noä vôùi nhöõng ngöôøi Coäng saûn ôû chaâu AÙ hôn hay vôùi Chính phuû Myõ hôn"2. Thoâng thöôøng, khi xaûy ra khuûng hoaûng ôû moïi nôi treân theá giôùi maø noù lieân quan tôùi lôïi ích quoác gia cuûa Hoa Kyø thì, phaûn öùng ñaàu tieân cuûa Quoác hoäi vaø nhaân daân Myõ laø ñoaøn keát vaø uûng hoä noã löïc cuûa Chính phuû vaø Toång thoáng nhaèm giaûi quyeát caùc vaán ñeà ñaët ra. Chieán tranh theá giôùi laàn thöù 2, chieán tranh Trieàu Tieân tröôùc kia vaø söï kieän Vònh Baéc Boä (thaùng 8 naêm 1964) ñaõ chöùng minh roõ ñieàu ñoù. Ngöôøi ta coøn nhôù: khi xaûy ra "Söï kieän Vònh Baéc Boä", Quoác hoäi, giôùi baùo chí, nhaân daân Myõ nhìn chung ñaõ uûng hoä phaûn öùng cuûa Chính phuû Myõ tröôùc söï kieän naøy. Vaø ngay sau ñoù, "Nghò quyeát Vònh Baéc Boä" - moät "baûn tuyeân chieán ñeà tröôùc ngaøy"
1. Hoài kyù Gioân-xôn. Tlñd, tr.294. 2. Ñoân O-bôùc-ñoi-phô: TEÁT. Sñd, tr.104.
cuûa Myõ ñaõ ñöôïc Quoác hoäi thoâng qua, môû ñöôøng cho chính quyeàn Gioân-xôn lao vaøo cuoäc chieán tranh choáng phaù mieàn Baéc Vieät Nam treân quy moâ roäng lôùn. Ngaøy ñoù, nöôùc Myõ ñaõ "ñöùng vöõng vaø ñoaøn keát trong söï uûng hoä toång thoáng moät caùch khoâng nghieâng ngaû tröôùc tình huoáng troïng yeáu naøy cuûa lòch söû nhaân loaïi"1. Theá nhöng, gaàn 4 naêm sau, ngay töø nhöõng tuaàn ñaàu cuûa cuoäc tieán coâng "TEÁT", söï uûng hoä vaø khoái ñoaøn keát tröôùc ñaây ñaõ töøng laø haäu thuaãn vöõng chaéc cho ñöôøng loái chieán tranh ôû Vieät Nam cuûa chính quyeàn Gioân-xôn khoâng coøn nöõa. Ngöôïc laïi, moät cuoäc taäp hôïp löïc löôïng phaûn ñoái chieán tranh, phaûn ñoái chính quyeàn treân quy moâ toaøn quoác ôû Myõ ñaõ baét ñaàu. "Cuoäc toång tieán coâng Teát nhö moät tia chôùp soi saùng ñeå nhöõng ai coøn hoà nghi vaø nhöõng ngöôøi ñang baát maõn nhaän thaáy nhau", giuùp hoï "coù duõng khí ñeå baây giôø coâng khai ñaáu tranh cho moät chieán löôïc môùi cuûa Myõ nhaèm keát thuùc cuoäc chieán tranh khoâng caàn thaéng lôïi, khoâng caàn vinh quang2. Ngay caû nhöõng ngöôøi tröôùc Teát Maäu thaân coøn uûng hoä ñöôøng loái cuûa Gioân-xôn cuõng quay ra baøn veà chieán tranh, baøn veà chieán löôïc quaân söï cuûa Myõ vôùi moät taâm traïng buoàn lo, thaát voïng. Nhieàu ngöôøi trong soá ñoù ñaõ thay ñoåi laäp tröôøng, kieân quyeát ñoøi chaám döùt chieán tranh, ruùt quaân Myõ veà nöôùc. Ñoù laø moät thay ñoåi bi thaûm goùp phaàn laøm cho cuoäc chieán tranh Vieät Nam trôû thaønh moät vaán ñeà chính trò noùng boûng ôû Myõ maø nguyeân nhaân tröïc tieáp laø cuoäc Toång tieán coâng "Teát Maäu thaân".
1. Phaùt bieåu cuûa thöôïng nghò só Myõ P. In-quay-rô, thaùng 8 naêm
1964. Daãn theo A. Am-tô: Lôøi phaùn quyeát veà Vieät Nam, Sñd, tr.99.
2. Tau-xen Huùp-pô-xô: Nhöõng giôùi haïn cuûa söï can thieäp.
203 204
Trong cuoäc hoïp baùo toå chöùc ôû Oa-sinh-tôn ngaøy 3 thaùng 2 naêm 1968 ngay sau khi "Teát Maäu thaân" noå ra, Toång thoáng Myõ goïi nhöõng ngöôøi phaûn ñoái chieán tranh ôû Myõ laø nhöõng ngöôøi thaát baïi chuû nghóa, bò Coäng saûn löøa doái vaø soá ñoù chæ laø ñaïi dieän ít oûi maø thoâi. Taïi cuoäc hoïp baùo naøy, oâng ñaõ ñoïc to caùc trích ñoaïn trong caùc böùc ñieän töø Saøi Goøn göûi veà1 vaø bình luaän: Cuoäc tieán coâng cuûa Coäng saûn ñaõ hoaøn toaøn thaát baïi; veà maët quaân söï, "duø so vôùi baát kyø tieâu chuaån naøo thì ñoù cuõng laø moät thaát baïi naëng neà ñoái vôùi mieàn Baéc Vieät Nam vaø Vieät coäng"2. Tuy nhieân, ngay sau ñoù, moät loaït söï kieän ñaõ khieán Toång thoáng Myõ khoâng coøn caùch gì böng bít maõi söï thaät: ngaøy 14 thaùng 2 naêm 1968, oâng ñaõ ñích thaân bay ñi Braéc ñeå töø bieät nhöõng ngöôøi lính ñöôïc göûi sang Vieät Nam nhaèm öùng phoù vôùi "Teát Maäu thaân". Trong soá nhöõng binh lính naøy, nhieàu ngöôøi vöøa töø chieán tröôøng Vieät Nam trôû veà vôùi veû maët buoàn raàu. Hoï khoâng coøn laø nhöõng thanh nieân ra ñi ñeå tìm thuù vui phieâu löu maø ñaõ laø nhöõng cöïu binh laõo luyeän buoäc phaûi trôû laïi cuoäc chieán tranh maø hoï bieát roõ seõ coù moät soá khoâng bao giôø coøn ñöôïc trôû veà.
Sau naøy, khi bình luaän veà ñoaïn phim taøi lieäu, trong ñoù coù caûnh Toång thoáng Myõ baét tay binh lính sö ñoaøn duø 82 taïi caàu thang maùy bay vaøo moät ngaøy thaùng 2 hun huùt gioù - khi maø Toång thoáng ñang ñöùng tröôùc binh lính, lôùn tieáng keâu goïi
1. Gioân-xôn khoâng heà bieát raèng, trong khi oâng ñoïc to caùc böùc ñieän ñoù, taát caû caùc phoùng vieân baùo chí, voâ tuyeán truyeàn hình trong phoøng hoïp ñaõ xì xaøo gheù tai nhau ñeå "truyeàn thoâng" moät nghi ngôø cuûa hoï laø: Coù hai loaïi ñieän töø Vieät Nam göûi veà cho Toång thoáng: moät loaïi ñieän baùo cho Toång thoáng bieát söï thaät cay ñaéng cuûa Myõ treân chieán tröôøng; vaø moät loaïi ñeå Toång thoáng traán an dö luaän!
2. Hoài kyù Gioân-xôn. Tlñd.
loøng hy sinh cuûa hoï nhöng ñaùp laïi lôøi "hieäu trieäu" cuûa oâng, nhöõng ngöôøi lính chaùn chöôøng chæ bieåu thò nhöõng neùt maët voâ caûm hoaëc nhöõng caùi baét tay höõng hôø, moät nhaø bình luaän Myõ ñaõ vieát: "Coù theå laø nhöõng quyeát ñònh quan troïng laøm ñaûo ngöôïc chính saùch cuûa Hoa Kyø trong moät thaùng röôõi saép tôùi ñaõ baét nguoàn töø caùi baét tay luùng tuùng naøy"1.
Chæ sau ñoù maáy ngaøy, moät cuù seùt ñaùnh ñaõ giaùng xuoáng ñaàu Toång thoáng Myõ. Ñoù laø ngaøy 10 thaùng 3, khi tôø Thôøi baùo Niu-ooùc tieát loä tin töôùng Oeùt-mo-len xin theâm 206.000 quaân göûi sang tham chieán ôû Vieät Nam nhaèm öùng phoù vôùi "Teát Maäu thaân"2. Ngay khi tin toái maät naøy bò tieát loä, noù ñaõ trôû thaønh söï kieän lôùn ôû Myõ, trôû thaønh "tieâu ñieåm" cho cuoäc tranh luaän chính trò vaø laøm taêng theâm "tinh thaàn baát maõn cuûa coâng chuùng Myõ"3.
Söï baát maõn ñoù ñöôïc theå hieän ngay 2 ngaøy sau, khi maø keát quaû cuoäc baàu cöû thöû cuûa ñaûng Daân chuû ôû Niu Haêm-sai ñöôïc göûi veà Oa-sinh-tôn cho thaáy: Maùc Caùc-ti - ngöôøi choáng ñoái chính saùch chieán tranh cuûa Gioân-xôn, ñaõ giaønh hôn soá phieáu so vôùi ñöông kim Toång thoáng Myõ. Söï kieän naøy chöùng
1, 3. Taøi lieäu maät Boä quoác phoøng Myõ, T2, Tlñd, tr. 246, 247, 254. 2. Ngaøy 23 thaùng 2, töôùng Uy-lô - Chuû tòch Hoäi ñoàng tham möu
tröôûng lieân quaân Myõ ñöôïc leänh sang thò saùt tình hình taïi choã ôû mieàn Nam Vieät Nam. Taïi ñaây, Boä chæ huy quaân söï Myõ (M.A.C.V) baùo caùo raèng: Coäng saûn bò cheát 40.000, ít nhaát laø 3.000 ngöôøi bò baét vaø khoaûng 5.000 ngöôøi bò thöông hoaëc bò cheát vì thöông tích bôûi cuoäc tieán coâng Teát - tieán haønh 3 tuaàn tröôùc ñaây. Baùo caùo naøy cuûa M.A.C.V laøm naûy sinh vaán ñeà: löïc löôïng Quaân giaûi phoùng maø M.A.C.V phaùn ñoaùn söû duïng vaøo cuoäc tieán coâng Teát Maäu thaân laø 67.000, neáu con soá thöông vong treân ñaây laø chính xaùc thì ñieàu aáy coù nghóa laø: Quaân giaûi phoùng ñaõ bò maát 2/3 quaân soá, nhö vaäy chaúng coù lyù do gì ñeå xin theâm 206.000 quaân Myõ nöõa.
205 206
toû raèng: "Lin-ñôn B. Gioân-xôn, nhaø chính trò baäc thaày ñaõ bò thaùch thöùc khoâng phaûi bôûi moät ngöôøi tranh phieáu haáp daãn vaø ñöôïc nhieàu ngöôøi höôûng öùng, maø bôûi moät öùng cöû vieân ñaõ coù khaû naêng ñoäng vieân vaø thaâu toùm ñöôïc moïi söï baát bình vaø chaùn ngaùn ñoái vôùi chieán tranh"1. "Daäu ñoå, bìm leo", ñöôïc khuyeán khích bôûi nhöõng bieåu hieän ôû Niu Haêm-sai, ngaøy 16 thaùng 3, thöôïng nghò syõ ñaûng Daân chuû R.Ken-nô-ñi - ñòch thuû chính trò cuûa Gioân-xôn ñaõ tuyeân boá ra tranh cöû vaø tieán coâng gay gaét vaøo ñöôøng loái hieáu chieán cuûa Gioân-xôn. Cuøng thôøi gian naøy, ñieàu tra cuûa Vieän Ga-lôùp cho thaáy soá ngöôøi uûng hoä ñöôøng loái chieán tranh cuûa Myõ taïi Vieät Nam xuoáng tôùi möùc kyû luïc: 26%. Soá ngöôøi uûng hoä Gioân-xôn chæ coøn 36%. Caàn noùi theâm raèng: quy luaät maø vieän naøy cho thaáy: moät khi soá ngöôøi uûng hoä toång thoáng thaáp döôùi möùc 50% thì khi ñoù, oâng ta thöïc söï ñaõ bò nguy khoán veà chính trò.
Taïi sao laïi coù söï baát bình roäng lôùn naøy cuûa coâng chuùng Myõ? Traû lôøi caâu hoûi naøy, "moät trong soá nhöõng nhaân vaät chính trò uûng hoä Gioân-xôn ñaõ ñeå coâng nghieân cöùu vaán ñeà vaø keát luaän: Nguyeân nhaân tröïc tieáp laø cuoäc tieán coâng vaøo dòp Teát"2 cuûa quaân vaø daân mieàn Nam Vieät Nam!
Trong nhöõng ngaøy caêng thaúng ñoù, coù luùc, Toång thoáng Myõ ñaõ laëng leõ trôû veà Teách-giaùt, queâ höông oâng, nôi coù nhöõng daõy ñoài nhaáp nhoâ, mong tìm laïi ñieàu maø Gioâ-deùp A.Am-tô trong Lôøi phaùn quyeát veà Vieät Nam goïi laø "söï bình tónh cuûa taâm hoàn". Bôûi leõ, nhö sau naøy oâng nhôù laïi, luùc ñoù, oâng caûm thaáy "ñang bò doàn ñuoåi töù phía bôûi moät cuoäc noåi daäy khoång loà ñeán töø caùc höôùng"3. Trong choán rieâng tö, oâng
1. Taøi lieäu maät Boä quoác phoøng Myõ, T2, Tlñd, tr.255. 2. Ñoân O-bôùc-ñoi-phô: TEÁT. Sñd, tr.166. 3. Daãn theo G.Coân-coâ: Giaûi phaãu moät cuoäc chieán tranh. Sñd, T1, tr.295.
taâm söï vôùi baïn beø thaân caän: "Caùi khaùc nhau giöõa vieäc J.Ken-nô-ñi bò aùm saùt vaø oâng chæ laø ôû choã: oâng thì vaãn coøn soáng (!) vaø ñieàu ñoù laïi caøng bò daèn vaët nhieàu hôn"1. Thaùng 2 vaø thaùng 3 naêm 1968 thöïc söï laø quaõng thôøi gian u aùm nhaát trong ñôøi hoaït ñoäng chính trò cuûa oâng vaø taát caû ñeàu baét nguoàn töø haäu quaû cuûa "Teát Maäu thaân".
Neáu söï chia reõ trong noäi boä chính quyeàn, trong ñaûng Daân chuû cuûa Gioân-xôn vaø phong traøo phaûn ñoái chieán tranh taêng nhanh cuûa Myõ laø nhöõng yeáu toá quan troïng khieán cho Gioân-xôn laâm vaøo tình traïng treân ñaây thì söï thay ñoåi quan ñieåm veà ñöôøng loái chieán tranh ôû Vieät Nam cuûa Quoác hoäi vaø cuûa nhoùm coá vaán caáp cao veà Vieät Nam (maø ngöôøi ta vaãn goïi laø "Nhöõng nhaø thoâng thaùi" laø moät ñoøn caân naõo quyeát ñònh soá phaän chính trò cuûa vò Toång thoáng naøy. Ngaøy 11 thaùng 3, Ngoaïi tröôûng Myõ Ñin Raùt-xcô phaûi ra ñieàu traàn tröôùc UÛy ban ñoái ngoaïi Thöôïng nghò vieän Myõ veà chính saùch cuûa Myõ ôû Vieät Nam2. Taïi Haï nghò vieän Myõ, ngaøy 18 thaùng 3 naêm 1968, 139 nghò syõ (trong ñoù coù 89 nghò só thuoäc ñaûng Coäng hoøa vaø 41 nghò só ñaûng Daân chuû cuûa (Gioân-xôn) ñaõ ra nghò quyeát yeâu caàu Quoác hoäi Myõ duyeät xeùt laïi toaøn boä chính saùch vaø chieán löôïc cuûa Myõ ôû mieàn Nam Vieät Nam. Tröôùc tình
1. Daãn theo Ñoân O-bôùc-ñoi-phô: TEÁT. Sñd, tr. 159. 2. Trong hoài kyù cuûa mình, Toång thoáng Myõ Gioân-xôn cho bieát: trong
hai ngaøy 11 vaø 12 thaùng 3 naêm 1968, Ngoaïi tröôûng Myõ Ñin Raùt-xcô phaûi lieân tuïc traû lôøi caùc caâu hoûi "ñaày gioïng khieâu khích" cuûa caùc thöôïng nghò só suoát 12 giôø ñoàng hoà. "Ñaây laø moät cuoäc caät vaán keùo daøi nhaát ñoái vôùi moät quan chöùc noäi caùc, laïi ñöôïc truyeàn hình tröïc tieáp cho daân chuùng Myõ bieát" (Hoài kyù Gioân-xôn. Tlñd, tr. 338). ÔÛ moät ñoaïn khaùc, Hoài kyù Gioân-xôn ghi: "Chính saùch cuûa chuùng ta bò chaát vaán gay gaét vaø bò chæ trích naëng neà ôû Quoác hoäi" (trang 334).
207 208
hình ñoù, Quoác hoäi Myõ ñaõ phaûn ñoái maïnh meõ yù ñònh taêng quaân cho töôùng W. Oeùt-mo-len; caùc nghò syõ "ngaøy caøng chaùn gheùt chieán löôïc chieán tranh cuûa Myõ ôû Vieät Nam"1. ÔÛ Quoác hoäi ñaõ vaäy, coøn thaùi ñoä cuûa caùc "nhaø thoâng thaùi" - ñaïi dieän cho caùc truøm tö baûn Myõ thì sao?
Sau hôn nöûa thaùng tìm hieåu tình hình chieán tranh Vieät Nam, baèng caùch tröïc tieáp gaëp caùc quan chöùc caáp cao Boä ngoaïi giao, Boä quoác phoøng, Cuïc tình baùo trung öông Myõ (C.I.A), Ñin A-che-sôn (Dean Acheson) - nguyeân Ngoaïi tröôûng Myõ thôøi Tru-man, ngöôøi coù aûnh höôûng lôùn ñoái vôùi Gioân-xôn vaø ñöôïc Gioân-xôn uûy quyeàn tìm hieåm thöïc teá tình hình chieán tranh ôû Vieät Nam, ñaõ cho bieát: "Caøng ñi saâu vaøo chính saùch cuûa Myõ ôû Vieät Nam" oâng caøng thaáy "tình hình laø voâ voïng"2. Vì theá, maëc duø tröôùc Teát Maäu thaân oâng ta töøng uûng hoä moät caùch kieân quyeát vaø maïnh meõ chính saùch chieán tranh cuûa Gioân-xôn thì ñeán ngaøy 15 thaùng 3 naêm 1968, oâng ta buoäc phaûi noùi vôùi Gioân-xôn raèng: "Toång thoáng ñang bò Hoäi ñoàng tham möu tröôûng lieân quaân löøa doái. Nhöõng gì maø Oeùt-mo-len ñang coá gaéng ôû Vieät Nam ñeàu khoâng theå thöïc hieän ñöôïc, neáu khoâng söû duïng vaøo ñoù caùc nguoàn kinh teá vaø quaân söï hoaøn toaøn khoâng haïn cheá"3. Nhöng aùc thay, cho ñeán luùc aáy, "Khoâng coù moái lieân quan giöõa moät beân laø caùc muïc tieâu quaân söï vaø beân kia laø thôøi gian vaø taøi nguyeân maø Myõ coù ñeå thöïc hieän caùc muïc tieâu ñoù. Cuoäc tieán coâng Teát cho thaáy soá 50 vaïn quaân Myõ laø voâ cuøng thieáu, khoâng theå naøo ñaùnh ñuoåi vaø khuaát phuïc noåi Vieät coäng"4.
1, 2, 4. Daãn theo: Ñoân O-bôùc-ñoi-phô: TEÁT, Sñd, tr.63, 163.
3. Daãn theo Pi-tô A. Pu-lô: Nöôùc Myõ vaø Ñoâng Döông töø Ru-zô-ven ñeán Ních-xôn. Sñd, tr.255.
Nhö theá, phoûng vieäc xin theâm 206.000 quaân lieäu ñaõ phaûi laø "ñuû" ñeå giaønh laïi quyeàn chuû ñoäng ôû chieán tröôøng - maëc duø neáu ñöôïc nhö vaäy thì löïc löôïng döï tröõ chieán löôïc Myõ seõ caøng trôû neân quaù moûng manh? Vaø vì vaäy, theo Ñin A-che-sôn, Myõ khoâng coøn hy voïng gì khaùc ngoaøi vieäc "caàn phaûi ñaùnh giaù laïi vaø thay ñoåi hoaït ñoäng cuûa caùc löïc löôïng maët ñaát, caàn phaûi ngöøng hay giaûm nhieàu caùc cuoäc neùm bom vaø chaám döùt chieán tranh sao cho Myõ bò ít thieät haïi nhaát"1. Cuoái cuøng, oâng cuõng voâ voïng maø keát luaän vôùi vò Toång thoáng raèng: "Ñaát nöôùc khoâng coøn uûng hoä cuoäc chieán tranh nöõa"2. Ngöôøi ta hieåu "ñaát nöôùc" ôû ñaây chaúng qua laø caùc truøm tö baûn Myõ, nhöõng "oâng baàu" cuûa cuoäc chieán tranh naøy.
Cuøng ngaøy, ñaïi söù Myõ taïi Lieân hieäp quoác ñaõ göûi tôùi Gioân-xôn böùc giaùc thö thuùc giuïc Gioân-xôn chaám döùt hoaøn toaøn vieäc neùm bom mieàn Baéc Vieät Nam ñeå môû ñöôøng cho vieäc thöông löôïng. Ñaây cuõng laø quan ñieåm cuûa nhieàu quan chöùc cao caáp trong chính phuû Myõ giöõa nhöõng ngaøy xaûy ra söï kieän "Teát Maäu thaân".
Ngay sau cuoäc gaëp giöõa Gioân-xôn vôùi Ñin A-che-sôn, ngaøy 19 thaùng 3 naêm 1968, Claùc Clíp-phôùt - ngöôøi vöøa thay Maéc-na-ma-ra laøm Boä tröôûng quoác phoøng Myõ, ñaõ yeâu caàu Gioân-xôn trieäu taäp caùc phieân hoïp cuûa nhoùm coá vaán caáp cao "Nhöõng nhaø thoâng thaùi"3 ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà maø UÛy
1. Daãn theo: Ñoân O-bôùc-ñoi-phô: TEÁT, Sñd, tr.163.
2. Daãn theo: Pi-tô A.Pu-lô: Nöôùc Myõ vaø Ñoâng döông töø Ru-zô-ven ñeán Ních-xôn. Sñd, tr.255.
3. Heát thaûy thaønh vieân thuoäc nhoùm naøy ñaõ töøng giöõ caùc chöùc vuï cao trong chính phuû hoaëc ñaõ laøm coá vaán cho caùc toång thoáng Myõ töø thôøi Tru-man, Ai-xen-hao, Ken-nô-ñi, Gioân-xôn.
209 210
ban Clíp-phôùt coøn boû ngoû. Caàn löu yù raèng, tröôùc Teát Maäu thaân, tröø hai ngöôøi laø Giooùc-dô Bon vaø Goân-beùc, coøn taát caùc thaønh vieân trong nhoùm coá vaán caáp cao naøy - trong ñoù coù Claùc Clíp-phôùt - ñeàu uûng hoä Gioân-xôn trong vieäc leo thang chieán tranh baèng khoâng quaân ñaùnh phaù mieàn Baéc Vieät Nam. Bôûi leõ, hoï coù lieân heä chaët cheõ vôùi giôùi taøi chính, caùc taäp ñoaøn luaät vaø caùc taäp ñoaøn kinh doanh ñaày theá löïc ôû Myõ. Quan ñieåm cuûa hoï chính laø söï phaûn aùnh trung thöïc thaùi ñoä cuûa giôùi taøi phieät Myõ.
Ñeà nghò treân ñaây cuûa Claùc Clíp-phôùt ngay khi oâng leân laøm Boä tröôûng quoác phoøng, thöïc chaát laø oâng muoán nhoùm coá vaán caáp cao - maø ñaèng sau laø giôùi taøi phieät Myõ - noùi thay caùi ñieàu maø "UÛy ban Clíp-phôùt" ñaõ neâu ra tröôùc ñoù nhöng chöa daùm keát luaän.
Nhìn laïi hoaït ñoäng cuûa giôùi coâng nghieäp, taøi chính Myõ töø vaøi ba naêm tröôùc, ngöôøi ta thaáy ñöôïc raèng: ngay tröôùc "Teát Maäu thaân", hoï ñaõ caû tin raèng, söùc maïnh quaân söï Myõ seõ nhanh choùng giaønh thaéng lôïi ôû Vieät Nam. Thaùng 11 naêm 1965, Ñin A-che-sôn töøng tuyeân boá "uûng hoä cam keát cuûa Myõ ôû Vieät Nam vaø quyeát taâm ñöa moïi taøi nguyeân quoác gia ñeå thöïc hieän"1 baèng ñöôïc cam keát ñoù.
Theá nhöng, do phaûi ñöông ñaàu vôùi nhöõng vaán ñeà khoù khaên veà kinh teá bôûi chieán tranh Vieät Nam gaây ra, söï thaâm huït taøi chính vaø laïm phaùt taêng leân neân giaù trò ñoàng ñoâ la Myõ bò giaûm ñi nghieâm troïng. Nhieàu ngaân haøng chaâu AÂu ñaõ tung ñoâ la ñeå thu vaøng veà. Toaøn boä heä thoáng taøi chính theá giôùi laáy ñoàng ñoâ la laøm cô sôû ngaøy caøng bò aûnh höôûng nghieâm troïng do vieäc "saên vaøng" taêng nhanh. Vaøng döï tröõ
1. Daãn theo: Ñoân O-bôùc-ñoi-phô: TEÁT, Sñd, tr.162.
cuûa ngaân khoá Myõ ngaøy moät vôi, khieán coù luùc Myõ buoäc phaûi ñoùng cöûa thò tröôøng vaøng, laøm xuaát hieän nguy cô buøng noå caùc cuoäc chieán tranh hoái ñoaùi giöõa Myõ vôùi caùc nöôùc tö baûn phaùt trieån vaø laøm xuaát hieän nhöõng khoái maäu dòch rieâng reõ. Thaùng 3 naêm 1968, theo G. Coân-coâ, "Neáu chính quyeàn Myõ khoâng ñaët vò trí cuûa vieäc baûo veä ñoàng ñoâ la leân taát caû caùc xem xeùt khaùc thì luùc ñoù, caùc ngaân haøng chaâu AÂu seõ giöõ quyeàn ñoøi moät böôùc ñi coù theå laøm ñaûo loän hoaøn toaøn ñòa vò cuûa Myõ trong neàn kinh teá theá giôùi, vôùi taát caû taùc ñoäng ñeán vai troø laõnh ñaïo chính trò cuûa Myõ"1.
Theá khoù xöû cuûa Myõ trong lónh vöïc kinh teá - taøi chính baét nguoàn töø vieäc Myõ bò sa laày trong chieán tranh Vieät Nam, keùo theo söï suy suïp nhanh choùng trong lónh vöïc quaân söï toaøn caàu. Khi baét ñaàu ñöa quaân chieán ñaáu treân boä vaøo mieàn Nam, leo thang ñaùnh phaù mieàn Baéc, tieán haønh chieán tranh cuïc boä, quaân ñoäi Myõ laø ñoäi quaân ñoâng gaáp 4 laàn quaân ñoäi Phaùp, gaáp 6 laàn quaân ñoäi Taây Ñöùc, I-ta-li-a vaø Anh. Toång soá quaân Myõ xaáp xæ 3,5 trieäu, trong ñoù coù gaàn 1.700.000 quaân ñoùng ôû haøng traêm caên cöù treân theá giôùi. Vôùi moät tieàm löïc kinh teá maïnh vaø moät löïc löôïng quaân ñoäi ñoâng nhö vaäy, chieán löôïc quaân söï toaøn caàu "Phaûn öùng linh hoaït" cuûa Myõ döï kieán ñuû söùc ñoái phoù ñöôïc vôùi chieán tranh theá giôùi hoaëc cuøng moät luùc tieán haønh hai cuoäc chieán tranh cuïc boä kieåu Vieät Nam treân hai höôùng vaø giaønh phaàn thaéng. Theá nhöng, do phaûi doàn söùc vaøo chieán tranh Vieät Nam, löïc löôïng quaân söï phi haït nhaân coøn laïi cuûa Myõ ñaõ bò caêng moûng ñeán ñoä nguy hieåm ôû haøng traêm caên cöù quaân söï treân khaép theá giôùi, ñeán noãi vaøo dòp Teát Maäu thaân, 40% soá sö ñoaøn chieán ñaáu
1. G. Coân-coâ: Giaûi phaãu moät cuoäc chieán tranh. Sñd, T1, tr.295.
211 212
cuûa luïc quaân Myõ, 50% soá sö ñoaøn lính thuûy ñaùnh boä Myõ, 50% soá maùy bay chieán ñaáu, 30% soá taøu chieán Myõ ñang bò gìm chaân treân chieán tröôøng Vieät Nam. Caàn môû ngoaëc ñeå noùi ôû ñaây raèng, trong chieán löôïc quaân söï toaøn caàu cuûa Myõ, chaâu AÂu (chöù khoâng phaûi chaâu AÙ vaø laïi caøng khoâng phaûi laø Vieät Nam) laø höôùng troïng ñieåm maø Myõ luoân luoân phaûi giaønh söï öu tieân veà taát caû caùc phöông dieän quaân söï Myõ. Theá nhöng, treân höôùng troïng ñieåm naøy, vaøo nhöõng thôøi ñieåm caêng thaúng, löïc löôïng quaân ñoäi Myõ taäp trung cao nhaát cuõng môùi chæ ñaït tôùi con soá 493.000 quaân maø thoâi. Coøn taïi Vieät Nam, vaøo ñaàu naêm 1968, soá quaân Myõ treân boä vaø soá quaân taäp trung ngoaøi khôi ñaõ leân tôùi 800.000 ngöôøi, töùc laø gaàn gaáp ñoâi soá quaân Myõ trieån khai ôû chaâu AÂu. Khi "Teát Maäu thaân" noå ra, Myõ buoäc phaûi soaùt xeùt laïi toaøn boä chieán löôïc ôû Vieät Nam vaø treân phaïm vi toaøn caàu. Trong cuoäc soaùt xeùt veà maët chieán löôïc naøy, ngöôøi ta söûng soát khi ñöôïc bieát raèng: nöôùc Myõ chæ coøn 5 sö ñoaøn döï bò chieán löôïc ñeå öùng phoù vôùi moïi tình huoáng xaûy ra treân khaép theá giôùi. Thaäm chí, 5 sö ñoaøn naøy cuõng chæ coù sö ñoaøn duø soá 82 laø coøn ñuû quaân soá vaø coù theå chieán ñaáu ñöôïc. Caùc sö ñoaøn khaùc do phaûi "vay" quaân soá ñeå ñoå vaøo chieán tröôøng Vieät Nam, thöïc teá coù khi chæ coøn danh hieäu cuûa sö ñoaøn hoaëc boä "khung" tröôùc ñaây. Vaû laïi, ngay sau khi "Teát Maäu thaân" noå ra, sö ñoaøn duø 82 treân ñaây laïi ñaõ phaûi tung 1 trong soá 3 löõ ñoaøn cuûa mình sang Vieät Nam neân "chæ coøn laïi hai phaàn ba sö ñoaøn ñeå baûo veä nöôùc Myõ maø thoâi!"1.
1. Lôøi cuûa moät thaønh vieân thuoäc UÛy ban Quaân löïc Thöôïng nghò vieän
Myõ dòp "Teát Maäu thaân 1968". Daãn theo Ñoân O-bôùc-ñoi-phô: TEÁT, Sñd, tr.134.
Veà quaân soá ñaõ vaäy, coøn veà chi phí quaân söï daønh cho chieán löôïc toaøn caàu cuõng ñang trong tình traïng töông töï. Nhieàu nhaø vaïch chieán löôïc Myõ ngay ngaøy aáy nhaän thaáy, taïi Vieät Nam, Myõ ñaõ "tieâu troäi" nhöõng chi phí daønh cho neàn quoác phoøng Myõ tôùi 100 tyû ñoâ la tính deán naêm 1968 - phaàn lôùn soá tieàn "tieâu troäi" naøy ñeàu "traùi pheùp" vaø "laøm haïi tôùi an ninh caùc nöôùc ñoàng minh"1 cuûa Myõ. Sau ñoù khoâng laâu, taân Boä tröôûng quoác phoøng Myõ M.Le-ñô (M.Laird) thôøi Ních-xôn (1969-1973) khi tieáp quaûn "di saûn" cuûa caùc ñoàng nghieäp ñi tröôùc ñeå laïi ñaõ phaùt hieän ra raèng: Boä quoác phoøng Myõ thôøi Gioân-xôn ñaõ "ñi vay laïi nhöõng boä phaän rôøi, ñaïn döôïc, maùy bay, taøu chieán" ôû nhöõng nôi khaùc, "boøn ruùt ôû caùc löïc löôïng khoái NATO vaø boøn ruùt trang bò quaân söï khaép theá giôùi ñeå yeåm trôï cho chieán tranh Vieät Nam luùc ñoù"2 khieán cho ngaân saùch cuûa Boä quoác phoøng Myõ bò thieáu huït traàm troïng, taùc ñoäng xaáu tôùi söùc maïnh vaø uy tín cuûa quaân ñoäi Myõ!
Bôûi theá, tröôùc moät loaït söï kieän xaûy ra treân theá giôùi vaøo dòp "Teát Maäu thaân" vaø coù lieân quan tröïc tieáp tôùi lôïi ích quaân söï, chính trò vaø kinh teá Myõ ôû Beùc-linh, Trung Ñoâng, ñaëc bieät ôû Trieàu Tieân, chính quyeàn Myõ voâ cuøng luùng tuùng3.
1, 2. Daãn theo Mai-côn Maùc-li-a: Vieät Nam cuoäc chieán tranh möôøi
nghìn ngaøy. Sñd, tr. 142, 143. 3. Ngaøy 23 thaùng 1 naêm 1968, nöôùc Coäng hoøa daân chuû nhaân daân
Trieàu Tieân baét giöõ chieác taøu tình baùo Pu-eâ-bloâ cuûa Myõ vaø 83 ngöôøi coù maët treân taøu. Voâ tuyeán truyeàn hình nöôùc naøy ñaõ chieáu laïi caûnh nhöõng ngöôøi bò baét bò giaûi ñi treân ñöôøng phoá thuû ñoâ Bình Nhöôõng. Söï kieän naøy laø "moät haønh ñoäng laøm nhuïc chính quyeàn Myõ vaø chöùng minh raèng chính quyeàn ñaõ baát löïc" (G. Coân-coâ: Giaûi phaãu moät cuoäc chieán tranh. Sñd, T1, tr.291).
213 214
Lôïi duïng vieäc Myõ bò sa laày trong chieán tranh Vieät Nam, caùc ñoàng minh chieán löôïc cuûa Myõ laø Taây AÂu vaø Nhaät Baûn ñaõ nhanh choùng vöôn leân, trôû thaønh ñoái thuû caïnh tranh vôùi Myõ veà kinh teá, chính trò. Lieân Xoâ, Trung Quoác vaø khoái hieäp öôùc Vaùc-sa-va ra söùc taêng cöôøng veà nhieàu maët, ñaëc bieät laø veà quaân söï. Tình hình ñoù khieán cho nhieàu nhaø hoaït ñoäng chính trò Myõ nhaän thaáy: "Neáu Myõ thua ôû Nam Vieät Nam thì Myõ thua moät cuoäc chieán tranh. Nhöng neáu Myõ laïc haäu moät caùch tuyeät voïng trong lónh vöïc chieán löôïc haït nhaân thì Myõ coù theá maát caû söï toàn taïi cuûa mình"1.
Nhöng chính söï thaát baïi ôû Vieät Nam trong chieán tranh cuïc boä ñaõ keùo theo söï suïp ñoå cuûa chieán löôïc quaân söï toaøn caàu "phaûn öùng linh hoaït" cuûa ñeá quoác Myõ. Hôn nöõa, maëc duø raát ngoan coá, thaâm ñoäc vaø raát hieáu chieán nhöng ngay sau khi böôùc chaân vaøo Nhaø Traéng, Toång thoáng Myõ Ních-xôn (Richard Nixon) vaãn buoäc phaûi ruùt daàn quaân Myõ veà nöôùc, thaäm chí aâm möu thoûa hieäp vôùi moät soá nöôùc hoøng eùp Vieät Nam phaûi nhöôïng boä Myõ, giuùp cho Myõ "ruùt ra treân theá maïnh".
Roõ raøng raèng "Teát Maäu thaân" ñaõ laø moät "pheùp thöû", moät chaát xuùc taùc, ñeán ñoä ñuû ñeå phôi baøy toaøn boä söï thaát baïi cuûa chieán löôïc chieán tranh cuïc boä cuûa Myõ; laøm cho Myõ khoâng theå che giaáu ñöôïc thöïc löïc cuûa mình tröôùc nhaân daân Myõ cuõng nhö toaøn theá giôùi. Thì ra qua chieán tranh Vieät Nam, "Chaøng khoång loà" Myõ cuõng ñaõ phaûi loä caùi "goùt A-sin" cuûa mình laø phôi baøy tröôùc theá giôùi moät söï thaät khaéc nghieät: Söùc maïnh kinh teá vaø quaân söï Myõ laø coù giôùi haïn;
1. Lôøi phaùt bieåu cuûa Thöôïng nghò syõ Myõ Xten-nít - Chuû tòch tieåu ban ñieàu tra veà tình hình saün saøng chieán ñaáu cuûa Thöôïng nghò vieän Myõ sau söï kieän Teát Maäu thaân. Daãn theo: Thaát baïi quaân söï cuûa ñeá quoác Myõ, Nxb Quaân ñoäi nhaân daân. H, 1979, tr.128.
trong giôùi haïn ñoù, "Myõ khoâng theå duøng caùc bieän phaùp quaân söï ñeå thaéng cuoäc chieán tranh maø laïi khoâng xeù tan toaøn boä toå chöùc cuûa nöôùc Myõ vaø caùc moái quan heä quoác teá"1; neáu Myõ vaãn tieáp tuïc theo ñuoåi chieán tranh Vieät Nam theo chieán löôïc cuõ thì "seõ phaûi gaùnh chòu nhöõng haäu quaû khoâng theå keå xieát cho vò trí kinh teá cuûa Myõ ôû trong nöôùc cuõng nhö ngoaøi nöôùc, cho söùc maïnh quaân söï cuûa Myõ ôû nhöõng nôi khaùc vaø cho ñôøi soáng chính trò cuûa Myõ nöõa"2. Thöïc teá naøy khieán cho giôùi taøi chính vaø coâng nghieäp Myõ buoäc phaûi thay ñoåi quan ñieåm ñoái vôùi cuoäc chieán tranh Vieät Nam.
3. Böôùc ngoaët quyeát ñònh trong cuoäc chieán tranh giöõa ñeá quoác Myõ vaø nhaân daân Vieät Nam
Taát caû nhöõng ñieàu treân ñaây ñaõ buoäc Toång thoáng Myõ phaûi thoâng baùo söï thay ñoåi nhaân söï trong chính phuû (chuû
1. Bình luaän cuûa Ban bieân taäp toøa soaïn baùo Tuaàn tin töùc Myõ, ngaøy 11 thaùng 3 naêm 1968. Ngoaøi ra, Baùo naøy coøn khaúng ñònh: Cuoäc tieán coâng "TEÁT" cho thaáy: "Tröø phi Myõ saün saøng leo thang ñeán möùc cuoái cuøng vaø kinh khuûng - töùc söû duïng ñeán vuõ khí haït nhaân - coøn khoâng, hình nhö hieän nay Myõ phaûi chaáp nhaän söï thaät laø Myõ seõ khoâng bao giôø coøn coù theå giaønh ñöôïc öu theá quaân söï quyeát ñònh ôû Vieät Nam nöõa" (daãn theo Ñoân O-bôùc-ñoi-phô: TEÁT. Sñd, tr.149). Nhöng tröôùc ñoù, ngaøy 10 thaùng 3 naêm 1968, trong moät chöông trình phaùt hình ñaëc bieät cuûa haõng NBC maø ôû ñoù, toaøn boä cuoäc chieán ñaáu dòp Teát Maäu thaân ñöôïc trình chieáu laïi - traän ñaùnh ôû toøa Ñaïi söù Myõ, ôû dinh Ñoäc Laäp, saân bay Taân Sôn Nhaát, chuøa AÁn Quang vôùi caûnh Nguyeãn Ngoïc Loan baén vaøo ñaàu tuø binh..., phoùng vieân Maùc Ghi bình luaän: "Hieän nay, keû ñòch (Quaân giaûi phoùng - HK) ñang giöõ theá chuû ñoäng; hoï ñaõ môû roäng nhanh choùng vuøng chieán söï... hoï ñaõ thay ñoåi chieán thuaät; vaø hoï ñang chieán ñaáu döôùi quyeàn moät boä chæ huy thoáng nhaát... Toùm laïi, chuùng ta thua trong cuoäc chieán tranh naøy".
2. G. Coân-coâ: Giaûi phaãu moät cuoäc chieán tranh. Sñd, T1, tr.312.
215 216
yeáu laø ñoái vôùi moät soá töôùng lónh cao caáp lieân quan chaët cheõ tôùi cuoäc chieán tranh Vieät Nam). Vì theá, ngaøy 23 thaùng 3 naêm 1968, taïi phoøng Baàu duïc, tröôùc ñoâng ñaûo giôùi baùo chí vaø phoùng vieân truyeàn hình, Toång thoáng Gioân-xôn ñaõ tuyeân boá: Ñoâ ñoác Saùp (G. Saùp) - ngöôøi chuû tröông taêng quaân vaøo mieàn Nam, ñaåy maïnh neùm bom mieàn Baéc, thoâi giöõ chöùc Tö leänh Thaùi Bình Döông. Töôùng Oeùt-mo-len thoâi giöõ chöùc Tö leänh Boä chæ huy vieän trôï quaân söï Myõ taïi Saøi Goøn (M.A.C.V)1. Töôùng C.A.Bram - caáp phoù cuûa Oeùt-mo-len trong Boä chæ huy vieän trôï quaân söï Myõ (M.A.C.V) ñöôïc goïi veà Oa-sinh-tôn ñeå "luaän chöùng" veà keá hoaïch quaân söï Myõ taïi mieàn Nam Vieät Nam... Ngay ngaøy hoâm sau, ngaøy 23 thaùng 3 naêm 1968, Gioân-xôn ñaõ cöû töôùng Uy-lô bí maät bay tôùi caên cöù quaân söï Myõ ôû Phi-líp-pin gaëp Oeùt-mo-len. Taïi ñaây, oâng thoâng baùo cho Oeùt-mo-len raèng: soá quaân 206.000 maø oâng vaø Oeùt-mo-len xin taêng vieän ñaõ hoaøn toaøn bò baùc boû, chieán löôïc "tìm vaø dieät" ñang bò cheâ traùch ôû Myõ. OÂng yeâu caàu Oeùt-mo-len, trong khi vaãn coøn ôû laïi Nam Vieät Nam, phaûi tìm moät teân goïi khaùc thay theá cho teân goïi "tìm vaø dieät". Sau ñoù, Boä chæ huy quaân söï Myõ taïi Saøi Goøn ñaõ leänh cho caùc caáp chæ huy döôùi quyeàn trong caùc vaên baûn khoâng ñöôïc duøng töø "tìm vaø dieät". Thay vaøo ñoù, töø ñaây, caùc cuoäc haønh quaân cô ñoäng taán coâng baét ñaàu ñöôïc goïi baèng teân môùi: caùc cuoäc "caøn queùt chieán ñaáu", "trinh saùt coù vuõ trang" hoaëc ñôn giaûn laø caùc "cuoäc caøn queùt"2.
1. Taøi lieäu maät Boä quoác phoøng Myõ bình luaän: "Ñieàu roõ raøng laø Toång
thoáng ñaõ coù quyeát ñònh veà cuoäc chieán tranh treân boä tröôùc ngaøy 22 thaùng 3. Vaøo ngaøy ñoù, Toång thoáng ñaõ coâng boá töôùng Oeùt-mo-len seõ ñöôïc thay theá trong chöùc vuï Tö leänh Boä chæ huy vieän trôï Hoa Kyø taïi Vieät Nam",
2. Daãn theo: Ñoân O-bôùc-ñoi-phô: TEÁT. Sñd, tr. 175.
Ñeán ñaây, vai troø cuûa giôùi taøi phieät ñaày theá löïc ôû Myõ laïi xuaát hieän. Lieàn trong hai ngaøy 25 vaø 26 thaùng 3 naêm 1968, nhoùm coá vaán caáp cao "Nhöõng nhaø thoâng thaùi" (The nise men) ñaõ hoïp ôû Oa-sinh-tôn ñeå chính thöùc baøy toû quan ñieåm cuûa hoï ñoái vôùi cuoäc chieán tranh Vieät Nam. Tham döï cuoäc hoïp coù caùc oâng Ñin A-che-sôn - Boä tröôûng ngoaïi giao döôùi thôøi Toång thoáng Tru-man, Giooùc-giô Bon (George Ball) - Thöù tröôûng ngoaïi giao thôøi Toång thoáng Ken-nô-ñi, Mc.G. Baân-ñi (Mc George Bundy) - Phuï taù ñaëc bieät cho Toång thoáng Ken-nô-ñi vaø Toång thoáng Gioân-xôn, D. Ñô-loâng (Douglas Diplon) - Ñaïi söù Myõ taïi Phaùp döôùi thôøi Toång thoáng Ai-xen-hao vaø giöõ chöùc Boä tröôûng taøi chính döôùi thôøi Toång thoáng Ken-nô-ñi, C. Van-xô (Cyrus Vance) - Trôï lyù Boä tröôûng quoác phoøng döôùi thôøi oâng Maéc-na-ma-ra laøm Boä tröôûng vaø laø moät nhaø ngoaïi giao nhieàu kinh nghieäm, A. Ñin (Arthur Dean) - tröôûng phaùi ñoaøn ñaøm phaùn cuûa Myõ trong chieán tranh Trieàu Tieân, J.J. Maùc-cloi (John J. McCloy) - cao uûy ôû Taây Ñöùc döôùi thôøi Toång thoáng Truman vaø laø trôï lyù cuûa Boä tröôûng chieán tranh trong Chieán tranh theá giôùi laàn thöù hai, töôùng O.Breùt-laây (Omar Bradley) - Tö leänh chieán tröôøng Myõ trong chieán tranh theá giôùi laàn thöù hai vaø laø Chuû tòch Hoäi ñoàng tham möu tröôûng lieân quaân ñaàu tieân cuûa quaân ñoäi Myõ, töôùng M. Rít-uaây (Matthew Ridg Way) - Tö leänh chieán trêng Myõ trong chieán tranh Trieàu Tieân vaø sau naøy laø Tö leänh khoái quaân söï Baéc Ñaïi Taây Döông (NATO), töôùng M.Tay-lo (Maxwell Taylor) - Chuû tòch Hoäi ñoàng tham möu tröôûng lieân quaân döôùi thôøi Toång thoáng Ken-nô-ñi vaø sau naøy laø ñaïi söù Myõ taïi Saøi Goøn, R. Môùc-phi (Roleert Murphy) - moät ñaïi söù chuyeân nghieäp giaøu kinh nghieäm thôøi Toång thoáng Truman - Ai-xen-hao, H. Ca-boát-loát (Henry Cabotlodge) - nguyeân thöôïng nghò só vaø hai laàn giöõ chöùc ñaïi
217 218
söù Myõ taïi Saøi Goøn, A. Pooùc-taùt (Aba Portas) - ñöông kim phu thaåm Toøa aùn toái cao Myõ vaø laø coá vaán rieâng cuûa Gioân-xôn, A. Goân-beùc (Arthur Goldberg) - Ñaïi söù Myõ ôû Lieân hôïp quoác.
Tröôùc khi coù cuoäc gaëp chính thöùc vôùi Gioân-xôn, nhoùm "Nhöõng nhaø thoâng thaùi" ñaõ coù cuoäc gaëp vôùi caùc quan chöùc chính quyeàn trong böõa aên tröa nhö Boä tröôûng ngoaïi giao, Boä tröôûng quoác phoøng, Ha-ri-man (S. Averall Harriman), Roát-xtaâu (Rosstow), Giaùm ñoác cuïc tình baùo trung öông R.Hem (Richard Helms), töôùng Uy-lô, oâng Nít-de (Nitze), N. Ka-zen-baùch (Nicholas Katzenbach), W. Baân-ñi (William Bundy). Trong cuoäc gaëp naøy, caùc thaønh vieân cuûa nhoùm ñaõ hoûi theâm caùc quan chöùc chính phuû tình hình bao quaùt veà dieãn bieán treân chieán tröôøng, coâng cuoäc "bình ñònh" vaø tình traïng hieän thôøi cuûa chính phuû Nam Vieät Nam. Tieáp ñoù, nhoùm nghe caùc baùo caùo cuûa moät soá quan chöùc chính phuû khaùc nhö P.C. Habip (Philip C. Habib), töôùng W.E. Ñeâ-puy (William E. Depuy)...
Ngaøy 26 thaùng 3 naêm 1968, taïi Nhaø Traéng, Gioân-xôn chính thöùc gaëp gôõ caùc thaønh vieân nhoùm "Nhöõng nhaø thoâng thaùi". Döï cuoäc gaëp coøn coù töôùng C. Abram (Abrams) - ngöôøi seõ thay Oeùt-mo-len treân cöông vò Tö leänh Boä chæ huy quaân söï Myõ taïi Saøi Goøn, vaø töôùng Uy-lô. Taïi cuoäc hoïp naøy, Toång thoáng Myõ Gioân-xôn buoàn baõ laéng nghe taát caû caùc thaønh vieân cuûa nhoùm phaùt bieåu vaø oâng keát luaän raèng: "Tröø caùc oâng Môùc-phi, Breùt-ti, Tay-lo, Phooùc-taùt vaø töôùng Uy-lô, coøn taát caû moïi ngöôøi ñeàu ñeà nghò ruùt ra khoûi cuoäc chieán tranh Vieät Nam"1. Thaùi ñoä maø phoùng vieân S.H.Lo-ri cuûa tôø Loát
1 Lôøi keát luaän Hoäi nghò cuûa Gioân-xôn, ngaøy 26 thaùng 3 naêm 1968. Daãn theo Ñoân Obôùc-ñoi-phô: TEÁT. Sñd, tr.176. Cuõng theo O-bôùc-ñoi-phô,
(xem tieáp trang 218)
AÊng-giô-leùt goïi laø "quay ngoaét" cuûa haàu heát thaønh vieân nhoùm "Nhöõng nhaø thoâng thaùi" ñoái vôùi cuoäc chieán tranh Vieät Nam ñaõ laøm cho Gioân-xôn caøng "dao ñoäng moät caùch saâu saéc"1. Sau naøy, trong hoài kyù, Gioân-xôn cho bieát suy nghó cuûa oâng, theo ñoù, "caùc nhaø thoâng thaùi ñaõ toû ra thoâng minh vaø laø nhöõng ngöôøi giaøu kinh nghieäm. Toâi ñaõ luoân luoân coi ña soá caùc coá vaán naøy nhö nhöõng ngöôøi raát vöõng vaøng vaø coù caân nhaéc. Neáu hoï ñaõ bò aûnh höôûng bôûi nhöõng baùo caùo veà vieäc taán coâng TEÁT saâu saéc ñeán nhö theá thì thöû hoûi ngöôøi daân bình thöôøng treân ñaát nöôùc naøy phaûi suy nghó ñeán theá naøo"2.
"Moät trong nhöõng ñieàu trôù treâu cuûa cuoäc chieán tranh naøy laø caùi baûn aùn töû hình cho cuoäc phieân löu maø Ñin A-che-sôn ñaõ coù nhieàu traùch nhieäm trong vieäc khôûi söï cuõng laïi do chính oâng ñoïc"3. Caùi "baûn aùn töû hình" cho cuoäc chieán tranh cuïc boä cuûa Myõ ôû Vieät Nam chaúng qua chæ laø söï toùm löôïc quan ñieåm cuûa ña soá thaønh vieân trong nhoùm coá vaán caáp cao "Nhöõng nhaø thoâng thaùi" ñaõ caûm thaáy töø haøng thaùng nay.
(tieáp theo trang 217)
trong cuoäc hoïp naøy, H. Ca-boát-loát - ngöôøi töøng hai laàn laøm ñaïi söù Myõ taïi Nam Vieät Nam, ngöôøi chuyeân theo doõi tình hình Vieät Nam cho Ken-nô-ñi vaø Gioân-xôn, ñaõ yeâu caàu Gioân-xôn phaûi khaån caáp xem xeùt ñeå chuyeån töø chieán löôïc "chieán tranh tieâu hao" vaø bieän phaùp chieán löôïc "tìm vaø dieät" sang moät chieán löôïc môùi. Chieán löôïc môùi naøy nhaán maïnh vai troø cuûa löïc löôïng quaân söï Myõ chæ laø "Taám laù chaén", döïa vaøo ñoù, quaân ñoäi vaø chính quyeàn Nam Vieät Nam phaûi ñöôïc toå chöùc laïi ñeå ñaûm nhaän traùch nhieäm chieán tranh.
1. Daãn theo Taøi lieäu maät Boä quoác phoøng Myõ, T2, Tlñd, tr.257. 2. Hoài kyù Gioân-xôn, Tlñd, tr.418. 3. Neil Sheehan: Lôøi noùi doái haøo nhoaùng, Sñd, T2, tr.429.
219 220
Nhöng phaûi ñeán hoâm nay, hoï môùi hoäi ñuû ñieàu kieän chín muoài ñeå chính thöùc noùi vôùi Toång thoáng cuûa hoï raèng: Myõ "khoâng coøn coù theá naøo laøm ñöôïc caùi coâng vieäc maø Myõ ñaõ khôûi söï 3 naêm tröôùc ñaây", do vaäy, "Myõ buoäc phaûi baét ñaàu coù bieän phaùp ruùt lui"1.
Ba naêm tröôùc ñaây, khi tung caùc ñôn vò thieän chieán vaø kheùt tieáng quaân Myõ vaøo chieán tröôøng mieàn Nam Vieät Nam, leo thang ñaùnh phaù mieàn Baéc Vieät Nam, giôùi laõnh ñaïo nöôùc Myõ vöõng tin vaøo moät thaéng lôïi quaân söï deã daøng, chôùp nhoaùng, mang tính quyeát ñònh. YÛ vaøo söùc maïnh quaân söï khoång loà cuûa moät sieâu cöôøng baäc nhaát trong theá giôùi hieän ñaïi, Oa-sinh-tôn nghó raèng bom ñaïn Myõ seõ baét ñoái phöông phaûi quyø goái, chaáp nhaän nhöõng ñieàu kieän aùp ñaët maø Myõ ñöa ra. Theá nhöng, cuoäc chieán ñaáu beàn bæ, anh duõng, ñaày möu löôïc cuûa quaân daân ta treân caû hai mieàn Nam, Baéc Vieät Nam ñaõ ñoát chaùy tham voïng treân ñaây cuûa Myõ. Döôùi taùc ñoäng roäng lôùn vaø döõ doäi cuûa cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy dòp Teát Maäu thaân, ñaõ ñeán luùc, nöôùc Myõ nhaän thaáy saâu saéc raèng, "caùi giaù phaûi traû veà nhaân löïc (ñeå thöïc hieän caùc muïc tieâu cuûa Myõ ôû Vieät Nam) baây giôø ñaõ ñeán moät möùc maø khoâng coøn coù theå ñaùp öùng ñöôïc neáu khoâng thöïc hieän vieäc goïi nhaäp nguõ moät soá lôùn quaân döï bò vaø thöïc hieän nhöõng ñieàu chænh nghieâm troïng veà kinh teá"2. Thaät ra, nhö chuùng toâi ñaõ ñeà caäp ôû caùc phaàn treân trong chuyeân luaän naøy, cuoäc tieán coâng Teát Maäu thaân treân chieán tröôøng mieàn Nam chæ nhö laø phaàn noåi cuûa taûng baêng. "Phaàn noåi taûng baêng" aáy chæ baùo cho giôùi laõnh ñaïo cao caáp vaø daân chuùng Myõ nhaän
1. Neil Sheehan: Lôøi noùi doái haøo nhoaùng, Sñd, T2, tr.429. 2. H.Y. Schandle: Söï nghieäp cuûa moät Toång thoáng bò ñoå vôõ, Sñd, tr.504.
thaáy raèng, "phaàn chìm" cuûa noù laø raát lôùn; phaàn chìm ñoù laø loøng kieân duõng cuûa ngöôøi lính Quaân giaûi phoùng, laø söï uûng hoä cuûa daân chuùng mieàn Nam daønh cho "keû thuø cuûa Myõ", laø taøi möu löôïc cuûa boä naõo chæ ñaïo cuoäc khaùng chieán, laø hieäu löïc cuûa neàn ngheä thuaät quaân söï Vieät Nam... Qua "Teát Maäu thaân", ngöôøi Myõ nhaän thöùc ñöôïc moät söï thaät hieån nhieân raèng: söùc maïnh quaân söï Myõ seõ chaúng bao giôø khuaát phuïc ñöôïc yù chí ñoäc laäp, töï do, thoáng nhaát ñaát nöôùc cuûa ngöôøi Vieät Nam!
Theá cho neân, "thaùng 3 naêm 1968, vieäc löïa choïn ñaõ trôû thaønh döùt khoaùt"1. Ngaøy 31 thaùng 3 naêm 1968, trong ñieän vaên göûi ñaïi söù Myõ taïi caùc nöôùc OÁt-xtraây-lia, Taân-taây-lan, Thaùi Lan, Laøo, Phi-líp-pin vaø Nam Trieàu Tieân, Boä ngoaïi giao Myõ ñaõ "nhaán maïnh chuû yeáu ñeán yù nghóa quan troïng cuûa vieäc taêng cöôøng hieäu löïc chieán ñaáu cuûa Chính phuû Nam Vieät Nam vaø quaân ñoäi Vieät Nam Coäng hoøa vôùi trang bò vaø caùc thöù chi vieän caàn thieát khaùc cuûa Myõ, coi ñoù laø öu tieân haøng ñaàu trong caùc haønh ñoäng cuûa Myõ"2. Thöïc chaát quyeát ñònh naøy laø moät söï giöõ theå dieän cho Myõ baèng caùch "haø hôi thoåi ngaït" cho quaân ñoäi Saøi Goøn - ñieàu maø sau naøy ngöôøi ta cho raèng Myõ ñaõ toan "ñoåi maøu da treân xaùc cheát"! Maáy giôø sau khi ñieän vaên ñöôïc chuyeån ñi, vaøo ñeâm 31 thaùng 3 naêm 1968 "lòch söû" aáy, vôùi veû ñaén ño vaø trang troïng, Toång thoáng Myõ Gioân-xôn xuaát hieän treân voâ tuyeán truyeàn hình toaøn Lieân bang ñoïc baøi dieãn vaên quan troïng nhaát trong cuoäc ñôøi chính trò cuûa oâng ta, "baøi dieãn vaên bi thaûm nhaát"3 maø suoát 21 naêm dính líu ôû Vieät Nam, chöa
1, 2. Daãn theo Taøi lieäu maät Boä quoác phoøng Myõ. T2, Tlñd, tr.258, 269. 3. Daãn theo Pi-tô A.Pu-lô: Nöôùc Myõ vaø Ñoâng Döông töø Ru-zô-ven
ñeán Ních-xôn. Sñd, tr. 260.
221 222
moät vò toång thoáng Myõ naøo phaûi ñöa ra. Trong baøi dieãn vaên ñoù, Gioân-xôn tuyeân boá:
- Myõ ñôn phöông chaám döùt neùm bom Vieät Nam Daân chuû Coäng hoøa töø vó tuyeán 20 trôû ra, saün saøng cöû ñaïi dieän ñi vaøo ñaøm phaùn vôùi Vieät Nam Daân chuû Coäng hoøa.
- Chaám döùt thôøi kyø trong ñoù Myõ "taêng cöôøng cam keát ñöa caùc löïc löôïng quaân Myõ vaøo cuoäc chieán tranh treân boä".
- Vieäc trang bò laïi cho quaân ñoäi Nam Vieät Nam seõ ñöôïc taêng nhanh ñeå taïo cho chuùng khaû naêng ñaûm nhaän traùch nhieäm lôùn hôn trong vieäc phoøng thuû Nam Vieät Nam"!1.
Cuoái cuøng, oâng tuyeân boá khoâng ra tranh cöû Toång thoáng Myõ nhieäm kyø tieáp theo2.
Baøi dieãn vaên laäp töùc gaây neân "taùc ñoäng maõnh lieät ôû Hoa Kyø vaø khaép theá giôùi"3. Noù chöùng toû moät ñieàu hieån nhieân raèng: "Hoa Kyø ñaõ vöôït qua moät böôùc ngoaët quan troïng trong cuoäc chieán tranh cuõng nhö trong chính saùch vaø khoâng coù chuyeän quay trôû laïi nöõa"4.
Nhö vaäy, vôùi quyeát ñònh ngaøy 31 thaùng 3 naêm 1968, Myõ maëc nhieân thöøa nhaän söï thaát baïi hoaøn toaøn cuûa chieán
1. Daãn theo Pi-tô A.Pu-lô: Nöôùc Myõ vaø Ñoâng Döông töø Ru-zô-ven ñeán Ních-xôn. Sñd, tr. 259, 260.
2. Sau naøy, trong hoài kyù, Gioân-xôn vieát: "Keát thuùc naêm 1968, sau nhieàu naêm ñieàu haønh cuoäc chieán tranh gay caán nhaát ôû Vieät Nam, toâi thöïc söï khoâng tin mình coù theå soáng soùt neáu ôû laïi Nhaø Traéng theâm moät nhieäm kyø nöõa. Vì tình hình ñen toái cuûa chuùng ta ôû Vieät Nam ñaõ laøm cho toâi phaûi caêng thaúng suoát 1.886 ñeâm, ít khi nguû tröôùc hai giôø saùng"'.
3, 4, 5. Nhöõng ñoaïn trích laø bình luaän cuûa ngöôøi vieát Taøi lieäu maät Boä quoác phoøng Myõ veà dieãn vaên ngaøy 31 thaùng 3 naêm 1968 cuûa Gioân-xôn (Taøi lieäu maät Laàu Naêm Goùc, Thö vieän Trung öông quaân ñoäi sao luïc, löu tröõ taïi Vieän Lòch söû quaân söï Vieät Nam, kyù soá hieäu: VL.781-82, tr.568, 569).
löôïc "chieán tranh cuïc boä" ôû Vieät Nam. Ngaøy 31 thaùng 3 do ñoù, ñaõ môû ra "moät chöông raát nhieàu yù nghóa trong lòch söû can thieäp cuûa Hoa Kyø: Cuoäc chieán tranh Vieät Nam ñaõ ñi ñeán hoài keát thuùc"1 ñoái vôùi Hoa Kyø. Töø ñoù trôû ñi, phuø hôïp vôùi vieäc thay ñoåi chieán löôïc chieán tranh - töø chieán tranh cuïc boä sang "phi Myõ hoùa" roài "Vieät Nam hoùa", vai troø, nhieäm vuï cuûa löïc löôïng quaân söï Myõ treân chieán tröôøng ngaøy caøng giaûm maïnh. Duø sau ñoù, Ních-xôn leân laøm Toång thoáng ñaõ tìm moïi caùch cöùu vaõn thaát baïi, nhöng cuõng chæ laø ñaùnh ñeå ruùt daàn quaân Myõ veà nöôùc. Ñieàu ñoù laø khoâng theå ñaûo ngöôïc ñöôïc. Ñieàu ñoù chöùng toû thaéng lôïi cuûa "Teát Maäu thaân" ñaõ tieáp tuïc phaùt huy hieäu löïc maïnh meõ suoát quaù trình chieán tranh töø 1968 ñeán 1973. Sau Teát Maäu thaân, Quoác hoäi Myõ laàn löôït ban haønh caùc nghò quyeát haïn cheá hoaït ñoäng chieán ñaáu cuûa löïc löôïng ñoù. Cho duø chieán tranh vaãn dieãn ra ngaøy caøng aùc lieät, cho duø dính líu quaân söï cuûa Myõ vaãn coøn tieáp tuïc döôùi thôøi chính quyeàn Ních-xôn theâm 5 naêm nöõa vaø phaûi 7 naêm sau cheá ñoä Saøi Goøn môùi hoaøn toaøn suïp ñoå... nhöng, veà maët chieán löôïc, Myõ baét ñaàu thöøa nhaän ñaõ bò thua töø muøa xuaân 1968 bôûi taùc ñoäng saâu roäng cuûa "Teát Maäu thaân". Vì theá maø töø sau ngaøy 31 thaùng 3 naêm 1968, moïi dieãn bieán lieân quan tôùi cuoäc chieán tranh Vieät Nam phaûi ñöôïc xem xeùt trong moät KHUNG CAÛNH KHAÙC - khung caûnh maø "taát caû CUÏC DIEÄN vaø KHUOÂN KHOÅ cuûa cuoäc chieán tranh ñaõ thay ñoåi"2.
Ñoù laø lyù do vì sao khi ñeà caäp tôùi "Teát Maäu thaân", nhieàu taùc giaû Myõ ñaõ xem ñaây laø söï kieän coù tính chaát böôùc ngoaët
1, 2. Bình luaän cuûa ngöôøi vieát Taøi lieäu maät Boä quoác phoøng Myõ, (Taøi lieäu maät Laàu Naêm Goùc. Tlñd, tr. 569).
223 224
khoâng phaûi chæ rieâng ñoái vôùi cuoäc chieán tranh Vieät Nam maø coøn laø böôùc ngoaët lôùn cuûa thôøi ñaïi trong theá kyû XX. Vaø ñoù cuõng chính laø lyù do vì sao chuùng toâi ñaët phaïm vi nghieân cöùu cuûa chuyeân luaän naøy ôû vieäc töï giôùi haïn moâ taû, ñaùnh giaù veà cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy trong phaïm vi ÑÔÏT 1. Duø vaäy, chuùng toâi cuõng khoâng ngaàn ngaïi ñeå maïnh daïn ñöa ra vaøi nhaän xeùt böôùc ñaàu cuûa mình trong phaàn ñaàu chöông III cuûa chuyeân luaän khi ñeà caäp tôùi vai troø vaø taùc duïng cuûa nhöõng ñôït tieán coâng tieáp theo - Vaán ñeà lôùn hieän coøn nhieàu yù kieán tranh luaän vaø cuõng laø vaán ñeà - theo chuùng toâi nghó - do ñoâi khi nhöõng cuoäc tieán coâng tieáp theo naøy ñaõ bò ñoàng nhaát trong khaùi nieäm "Teát Maäu thaân 1968"1 (veà maët thôøi gian neân phaàn naøo ñaõ aûnh höôûng tôùi vieäc nhaän thöùc taàm voùc thaéng lôïi cuõng nhö chuû tröông chieán löôïc cuûa Ñaûng ta trong khi haï quyeát taâm: "Chuyeån cuoäc chieán tranh caùch maïng mieàn Nam sang moät thôøi kyø môùi - thôøi kyø giaønh thaéng lôïi quyeát ñònh" baèng cuoäc toång tieán coâng vaø noåi daäy lòch söû naêm 1968.
1. Laâu nay, trong moät soá coâng trình vaø baøi baùo vieát veà khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc (1954 - 1975), cuïm töø "Cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy ñoàng loaït Teát Maäu thaân 1968" ñöôïc duøng ñeå bao quaùt caùc hoaït ñoäng cuûa quaân vaø daân ta treân chieán tröôøng mieàn Nam trong suoát naêm 1968. Ví nhö, coâng trình toång keát Quaù trình chieán tranh xaâm löôïc cuûa ñeá quoác Myõ vaø quy luaät hoaït ñoäng cuûa Myõ, nguïy treân chieán tröôøng B2 (Ban Toång keát chieán tranh B2 naêm 1984), vieát: "Cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy Teát Maäu thaân tuy chöa ñaït ñöôïc muïc tieâu chieán löôïc moät caùch troïn veïn (...) nhöng treân thöïc teá, ngay trong ÑÔÏT ÑAÀU cuûa cuoäc tieán coâng (töø ngaøy 31 thaùng 1 ñeán cuoái thaùng 2 naêm 1968) ñaõ laøm ñaûo loän moïi tính toaùn cuûa ñòch treân chieán tröôøng" (trang 168). Taùc giaû Traàn Baïch Ñaèng trong baøi Baøn theâm moät vaøi khía caïnh cuûa cuoäc toång dieãn taäp chieán löôïc
(xem tieáp trang 224)
II. NHÖÕNG SUY NGHÓ SAU "TEÁT MAÄU THAÂN"
1. Veà nhöõng ñôït tieán coâng sau "TEÁT" 1
Nhö chuùng toâi ñaõ trình baøy ôû phaàn cuoái chöông II, sau "Teát Maäu thaân", trong ñieàu kieän yeáu toá baát ngôø khoâng coøn, ñòch ñaõ taêng cöôøng phoøng thuû ñoâ thò, löïc löôïng ta bò toån thaát chöa kòp phuïc hoài vaø boå sung, vieäc ta vaãn nhaèm vaøo ñoâ thò, lieân tieáp môû theâm caùc ñôït tieán coâng vaø noåi daäy, duø coù gaây cho ñòch nhöõng thöông vong naëng neà veà sinh löïc vaø phöông tieän chieán tranh nhöng ta cuõng bò tieâu hao lôùn. Hôn nöõa, nhaân luùc ta doàn söùc ñaùnh vaøo ñoâ thò, boû ngoû traän ñòa NOÂNG THOÂN, ñòch kòp thôøi lôïi duïng cô hoäi ñoù ñeå tung quaân chieám laïi caùc vuøng vöøa bò maát trong dòp Teát Maäu thaân. Töø ñaáy, THEÁ TRAÄN ba vuøng chieán löôïc cuûa ta ngaøy caøng bò suy giaûm: Maát baøn ñaïp ñöùng chaân ôû vuøng ven, vuøng noâng thoân ñoàng baèng, caùc ñôn vò vuõ trang cuûa ta phaûi luøi daàn leân vuøng röøng nuùi; thaäm chí phaûi qua beân kia bieân giôùi Campuchia vaø Laøo, moät soá ñôn vò chuû löïc phaûi trôû ra vuøng Nam Quaân khu 4 ñeå cuûng coá löïc löôïng. Trong khi ñoù, taïi caùc ñoâ thò (tieáp theo trang 223) Maäu thaân 1968 ñaêng treân taïp chí Lòch söû quaân söï soá 7.1988, ñaõ cho raèng "HAI ÑÔÏT MAÄU THAÂN, nhaát laø ñôït 1, ñaõ laøm choaùng vaùng keû thuø", "ñaëc thuø cuûa MAÄU THAÂN ôû Saøi Goøn laø: CAÛ HAI ÑÔÏT khoâng heà xaûy ra moät söï ñaùng tieác naøo". Gaàn ñaây, giaùo sö Cao Vaên Löôïng ñaõ vieát ôû taïp chí Nghieân cöùu lòch söû soá 1-2/1993: "Cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy ñoàng loaït Teát Maäu thaân (1968) ñaõ dieãn ra thaønh NHIEÀU ÑÔÏT...".
Theo chuùng toâi, chính vieäc "goïi söï vaät khoâng ñuùng vôùi caùi teân cuûa noù" nhö vaäy ñaõ laø moät nguyeân nhaân tröïc tieáp daãn tôùi nhöõng nhaän ñònh khoâng thoáng nhaát - thaäm chí laø maâu thuaãn trong caùc coâng trình nghieân cöùu veà "Teát Maäu thaân".
225 226
vuøng ven, vuøng ñoàng baèng bò ñòch chieám, Myõ - nguïy lieân tieáp môû caùc cuoäc haønh quaân caøn queùt, haønh quaân bình ñònh, trieån khai maïnh meõ caùc hoaït ñoäng "Phöôïng hoaøng"... hoøng taän dieät caùc cô sôû chính trò cuûa caùch maïng mieàn Nam. Töø giöõa naêm 1968 qua naêm 1969 ñeán naêm 1970, caùch maïng mieàn Nam laâm vaøo thôøi kyø ñaày thöû thaùch, khoù khaên.
Tình hình treân ñaây khieán nhieàu ngöôøi khi nhìn laïi caùc ñôït tieán coâng thaùng 5 vaø thaùng 8 naêm 1968 cuûa quaân vaø daân ta treân chieán tröôøng mieàn Nam ngaøy ñoù ñaõ xem nhö moät haïn cheá veà taàm nhìn hoaëc sai laàm cuûa caùc caáp chæ ñaïo chieán löôïc maø haäu quaû cuûa sai laàm naøy ñaõ laøm cho cuïc dieän chieán tröôøng sau "Teát Maäu thaân" trôû neân "Xaáu hôn tröôùc naêm 1968", caùch maïng mieàn Nam laâm vaøo "thôøi kyø ñen toái". Nhieàu yù kieán cho raèng: "Ñaùng leõ sau ñôït 1, neáu ta bieát ngöøng vaø chuyeån höôùng hoaït ñoäng chieán ñaáu ñeå choáng ñòch bình ñònh môùi ñuùng"1; "neáu coù chuû tröông töø tröôùc, töø ñaàu, thì raát hay, sau ñôït 1 neân chuyeån höôùng ngay laø ñuùng nhaát, hay nhaát, coù nhieàu khaû naêng giöõ ñöôïc löïc löôïng, ñöùng ñöôïc ôû vuøng ven, naém ñöôïc noâng thoân, ñòch vaãn phaûi thua to maø ta ñôõ toån thaát"2; "Ñaëc bieät, leõ ra vôùi ñôït 2, ta tieáp caän caùc thaønh phoá, thò xaõ, giaûi phoùng caû vuøng noâng thoân roäng lôùn, neáu laáy vieäc giöõ vuøng môùi giaûi phoùng laøm höôùng phaán ñaáu chính thì tình theá coù cô phaùt trieån toát hôn nhieàu, ta ñôõ hao sinh löïc maø theá ñeán baøn hoäi nghò cuõng vöõng hôn"3.
1. Leâ Ñöùc Thoï: Moät soá vaán ñeà veà toång keát chieán tranh vaø bieân soaïn lòch söû quaân söï, Sñd, tr.54.
2. Hoaøng Vaên Thaùi: Maáy vaán ñeà veà chieán löôïc trong cuoäc tieán coâng vaø noåi daäy xuaân 1968. Taïp chí Lòch söû quaân söï, soá thaùng 2 naêm 1988.
3. Traàn Baïch Ñaèng: Maäu thaân - cuoäc Toång dieãn taäp chieán löôïc. Taïp chí Lòch söû quaân söï, soá thaùng 2 naêm 1988.
Nhìn treân thöïc teá cuûa chieán tröôøng luùc aáy, nhöõng yù kieán treân ñaây quaû thaät coù nhieàu maët xaùc ñaùng. Nhöng ñoù laø nhöõng yù kieán ñöôïc phaùt bieåu vaøo 18, 20 naêm sau "Teát Maäu thaân" - nghóa laø noù ñaõ mang saéc thaùi cuûa nhöõng yù kieán toång keát, ruùt kinh nghieäm neân khoâng traùnh ñöôïc nhöõng chöõ "NEÁU", "ÑAÙNG LEÕ", "LEÕ RA"... Nhöng söï kieän lòch söû laïi laø nhöõng söï kieän "moät ñi khoâng trôû laïi", khoâng coù chöõ NEÁU NHÖ... Chính vì theá maø, Ñaïi töôùng Voõ Nguyeân Giaùp noùi: "Lòch söû, noùi chính xaùc hôn laø hieän thöïc lòch söû chæ xaûy ra moät laàn, duy nhaát vaø khoâng theå chöõa laïi, nhöng nhaän thöùc lòch söû, cuõng nhö vieát söû coù theå laøm ñi laøm laïi nhieàu laàn"1. Vaø chæ trong khi vieát ñi vieát laïi veà moät söï kieän lòch söû naøo ñoù, ngöôøi nghieân cöùu môùi ñaët ra nhöõng chöõ NEÁU mang yù nghóa giaû thieát naøy ñeå laät ñi, laät laïi moät vaán ñeà theo nhieàu chieàu caïnh maø chieâm nghieäm, maø ruùt ra nhöõng baøi hoïc töø nhöõng chieán thaéng hay chieán baïi trong lòch söû. ÔÛ moät yù nghóa naøo ñoù, trong nghieân cöùu khoa hoïc lòch söû, chuùng ta laïi raát caàn ñaøo saâu vaøo nguyeân nhaân cuûa nhöõng chieán baïi. Bôûi vì, nhöõng baøi hoïc ruùt ra töø nhöõng thaéng lôïi vaø thaát baïi bao giôø cuõng laø nhöõng baøi hoïc coù tính caäp nhaät, caàn thieát cho cuoäc chieán ñaáu trong töông lai. Vôùi yù nghóa ñoù, chuùng ta thöôøng noùi "thaát baïi laø meï cuûa thaønh coâng" laø vì theá. Xoâ vieát Ngheä - Tónh sôû dó ñöôïc xem laø "cuoäc toång dieãn taäp laàn thöù nhaát" cuûa Caùch maïng Thaùng Taùm naêm 1945 chính laø do nhöõng ngöôøi Coäng saûn Vieät Nam ñaõ töø toån thaát ñoù maø chaét loïc ñöôïc nhöõng baøi hoïc maùu ñeå 15 naêm sau vuøng leân, laøm moät cuoäc toång khôûi nghóa ít ñoå maùu trong lòch söû daân
1. Voõ Nguyeân Giaùp: Ñieän Bieân Phuû xöa vaø nay. Taïp chí Xöa vaø Nay,
soá thaùng 5 naêm 1994.
227 228
toäc. Caùi cay ñaéng coù thaät cuûa moät soá chieán tröôøng sau Teát Maäu thaân cuõng chính laø nhöõng "baøi hoïc" ñeå 7 naêm sau ñoù, chuùng ta ñaõ ñöa söï nghieäp giaûi phoùng hoaøn toaøn mieàn Nam töø 3 naêm roài 2 naêm trong keá hoaïch, ruùt xuoáng chæ coøn 55 ngaøy ñeâm chieán ñaáu duõng maõnh maø giaønh laïi ñöôïc moät Saøi Goøn haàu nhö nguyeân veïn, traùnh ñöôïc "cuoäc taém maùu" trong töôûng töôïng cuûa khoâng ít ngöôøi cuûa phía beân kia.
Vôùi suy nghó nhö theá, trong chuyeân luaän naøy, chuùng toâi khoâng heà ngaàn ngaïi hay neù traùnh nhöõng toån thaát coù thaät hoaëc nhöõng thieáu soùt cuûa caùc caáp chæ ñaïo chieán löôïc maø chính Nghò quyeát cuûa Hoäi nghò Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng laàn thöù 21 (naêm 1973) ñaõ chæ ra.
Chuùng toâi nhaän thaáy raèng: trong quaù trình nghieân cöùu veà "Teát Maäu thaân", duø coøn nhieàu yù kieán chöa thoáng nhaát nhöng chöa heà coù moät ai daùm nghi ngôø hay phuû nhaän hoaøn toaøn taùc ñoäng chieán löôïc to lôùn cuûa cuoäc tieán coâng ñôït 1 - töùc laø Toång tieán coâng vaø noåi daäy ñoàng loaït Teát Maäu thaân 1968; moät cuoäc tieán coâng maø, nhö ñoàng chí Leâ Duaån töøng nhaän ñònh, nhö "moät cuù bombarde (neùm bom, ñaäp thaúng, ñaäp maïnh) cho caùc yeáu toá chính trò tung toùe ra"1; moät cuoäc tieán coâng maø, nhö moät taùc giaû Myõ ñaõ nhaän ra raèng: "Ñaûng hoaøn toaøn khoâng ñöôïc chuaån bò saün saøng" ñeå ñoùn nhaän "quy moâ to lôùn cuûa taùc ñoäng TEÁT"2. Nhöng vaán ñeà coøn laïi thöôøng gaây tranh luaän, thöôøng taïo neân söï neù traùnh, kieâng kî, do sôï "ñuïng chaïm" chính laø naèm ôû nhöõng ñôït tieán coâng tieáp theo nhö chuùng toâi ñaõ trình baøy, ñaõ ñöôïc moät soá taùc
1. Daãn theo Traàn Baïch Ñaèng: Maäu thaân - cuoäc Toång dieãn taäp chieán löôïc. Tlñd.
2. G. Coân-coâ: Giaûi phaãu moät cuoäc chieán tranh. Sñd, T1, tr.310.
giaû ñaët ra nhieàu chöõ NEÁU, GIAÙ NHÖ, ÑAÙNG LEÕ... THÌ SEÕ traùnh ñöôïc nhöõng toån thaát, traùnh ñöôïc söï "maát theá"... Ñeå traùnh nhöõng maâu thuaãn, luùng tuùng trong caùch nhìn nhaän, ñaùnh giaù caùc ñôït tieán coâng sau "Teát Maäu thaân", chuùng toâi nghó raèng: ngöôøi nghieân cöùu caàn phaûi ñöùng treân quan ñieåm lòch söû cuï theå, toaøn dieän hôn nöõa ñeå xem xeùt noù. Trong moät loaït baøi vieát cuûa coá ñoàng chí Leâ Ñöùc Thoï veà Toång keát chieán tranh vaø bieân soaïn lòch söû quaân söï, ñaõ coù luùc chuùng ta baét gaëp moät thoaùng suy nghó naøy khi ñoàng chí cho raèng: trong vieäc toång keát nhöõng giai ñoaïn caùch maïng tröôùc ñaây, "caàn phaûi naém chaéc hoaøn caûnh lòch söû cuûa moãi söï kieän, khoâng ñöôïc laáy tình hình vaø kinh nghieäm hieän nay ñeå ñoái chieáu vaøo nhöõng söï kieän ñaõ qua, baát chaáp hoaøn caûnh, thôøi gian, khoâng gian cuûa söï kieän lòch söû luùc ñoù"1.
Vì vaäy, ôû chuyeân luaän naøy, chuùng toâi muoán ñaët suy nghó cuûa mình vaøo chính thôøi kyø lòch söû sau "Teát Maäu thaân", nghóa laø töø sau ngaøy 31 thaùng 3 ñeán ngaøy 31 thaùng 10 naêm 1968, ñeå xem xeùt, ñeå ñaët ra nhöõng caâu hoûi caàn thieát. Caàn môû ngoaëc ñeå noùi ngay ôû ñaây raèng, laøm nhö vaäy, chuùng toâi khoâng heà coù yù ñònh phuû nhaän nhöõng toån thaát cuûa caùc ñôït tieán coâng sau ngaøy 31 thaùng 3 khi maø, do doàn söùc tieán coâng maø höôùng chính vaãn nhaèm vaøo ñoâ thò neân löïc löôïng vaø theá traän caùch maïng mieàn Nam ñaõ bò thöông vong vaø suy giaûm maïnh. Theá nhöng, ñeå laøm roõ vai troø vaø vò trí cuûa caùc ñôït tieán coâng thaùng 5 vaø thaùng 8 naêm 1968, caàn phaûi ñaët noù trong boái caûnh toång theå cuûa thôøi kyø lòch söû sau Teát Maäu thaân. Ñieàu naøy ñoøi hoûi phaûi coù nhöõng coâng trình, nhöõng
1. Leâ Ñöùc Thoï: Moät soá vaán ñeà veà Toång keát chieán tranh vaø bieân soaïn Lòch söû quaân söï. Sñd, tr. 141.
229 230
luaän vaên chuyeân saâu vaøo thôøi kyø lòch söû phöùc taïp naøy - maø ôû ñoù, ñoä luøi cuûa thôøi gian ñaõ cho pheùp caùc vaên baûn, caùc tö lieäu lòch söû lieân quan tôùi tính toaùn chieán löôïc cuûa cô quan chæ ñaïo chieán löôïc Vieät Nam vaø giôùi laõnh ñaïo "choùp bu" Myõ luùc ñoù ñaõ ñöôïc coâng boá, ñöôïc ñaøo xôùi tôùi töøng chi tieát. Vaãn bieát ñoù khoâng phaûi laø nhieäm vuï ñaët ra cho chuyeân luaän naøy vaø thöïc söï laø chuùng toâi chöa theå ñuû söùc oâm truøm moät khoái tö lieäu nhö mong öôùc, song trong quaù trình thöïc hieän chuyeân luaän, chuùng toâi thaáy vaãn buoäc phaûi töï ñaët ra moät soá caâu hoûi cho chính mình, xem nhö nhöõng "nghi vaán khoa hoïc" nhaèm boå sung, soi saùng theâm cho nhöõng luaän ñieåm cuûa chuùng toâi khi ñaët cho mình nhieäm vuï nghieân cöùu kyõ cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy Teát Maäu thaân 1968. Laøm ñöôïc nhö vaäy, chuùng toâi hy voïng raèng, nhöõng nghi vaán khoa hoïc ñaët ra maø neáu tìm ñöôïc lôøi giaûi ñaùp ñuùng, seõ caøng toâ ñaäm theâm thaéng lôïi cuûa cuoäc tieán coâng "Teát Maäu thaân"; baèng khoâng, ñoù cuõng chæ laø nhöõng suy nghó böôùc ñaàu chuùng toâi töï ñaët ra cho mình phaán ñaáu töï giaûi ñaùp trong quaù trình nghieân cöùu sau naøy vaø khoâng vì theá maø taùc ñoäng vó ñaïi cuûa "Teát Maäu thaân" bò giaûm taàm giaù trò ñaõ ñi vaøo lòch söû cuûa noù - nhö moät böôùc ngoaët, moät coät moác lôùn trong tieán trình 21 naêm (1954-1975) cuoäc khaùng chieán choáng Myõ.
Quaû thöïc laø, cho ñeán nay, chöa moät taùc giaû naøo coù ñieàu kieän ñaày ñuû veà tö lieäu nhö chuùng toâi mong öôùc ñeå ñi saâu hôn nöõa vaøo töøng ñôït toång tieán coâng thaùng 5 vaø thaùng 8 naêm 1968 nhö moät chuyeân luaän ñoäc laäp. Moät chuyeân luaän nhö vaäy, chuùng toâi hình dung nhaát ñònh phaûi ñaët ra vaø giaûi quyeát ñöôïc nhöõng caâu hoûi sau ñaây:
1. YÙ ñoà chieán löôïc thöïc söï cuûa cô quan chæ ñaïo chieán löôïc Vieät Nam vaø taäp ñoaøn caàm ñaàu Nhaø Traéng sau cuoäc Toång tieán coâng "Teát Maäu thaân" laø gì vaäy?
2. Nhöõng nhaân toá quoác teá naøo ñaõ taùc ñoäng tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp tôùi tính toaùn chieán löôïc cuûa Myõ vaø Vieät Nam thôøi kyø sau "Maäu thaân"?
3. Phía Vieät Nam seõ ngoài vaøo baøn ñaøm phaùn tröïc tieáp vôùi Myõ ôû tö theá nhö theá naøo neáu nhö sau "Teát Maäu thaân", quaân vaø daân ta treân chieán tröôøng thoâi khoâng tieán coâng vaøo ñoâ thò maø quay ra cuûng coá vuøng giaûi phoùng noâng thoân - voán laø ñòa baøn thuaän lôïi ñeå Myõ phaùt huy öu theá veà hoûa löïc, bom ñaïn? Vaø lieäu phía Myõ, nguïy coù chòu ñeå yeân cho chuùng ta "cuûng coá" nhö vaäy hay khoâng khi Myõ laø nöôùc lôùn vaø khi trong tay chuùng vaãn coøn hôn moät trieäu quaân, moät khoái löôïng vuõ khí, phöông tieän chieán tranh lôùn, hieän ñaïi?1.
Nhìn laïi lòch söû, chuùng ta thaáy ñöôïc raèng: töø "Teát Maäu thaân" trôû veà tröôùc, laäp tröôøng cuûa Chính phuû ta laø: Myõ phaûi chaám döùt khoâng ñieàu kieän moïi haønh ñoäng chieán tranh
1. Trong vaø sau "Teát Maäu thaân", quaân ñoäi Myõ treân chieán tröôøng coâng khai boäc loä söï taøn baïo cuûa hoï baèng caùch gaây ra nhieàu vuï taøn saùt daõ man ñoái vôùi ñoàng baøo ta ôû mieàn Nam - maø Myõ Lai ñaõ laø moät ñieån hình; doäi bom ñaïn oà aït xuoáng vuøng ven, vuøng noâng thoân, vuøng giaùp ranh... Veà ñieàu naøy, vieân tö leänh chieán tröôøng môùi ñöôïc cöû thay Oeùt-mo-len laø A.Bram ñaõ tuyeân boá: Myõ seõ "duøng B.52 neùm thaät nhieàu bom ñeán möùc (...) chæ caàn phaùi moät ñoäi tuaàn tra khoâng vuõ trang ñi xa vôùi nhöõng cuoán soå tay ñeå ghi cheùp keát quaû" (Haõng tin AP, ngaøy 29 thaùng 6 naêm 1968). Vì theá, "neáu trong nöûa cuoái naêm 1965, moãi tuaàn coù 50 phi vuï B.52 taïi Nam Vieät Nam... thì baây giôø, moãi tuaàn coù 350 phi vuï B.52 (Thôøi baùo Niu Ooùc, ngaøy 26 thaùng 8 naêm 1968. Daãn theo Traàn Vaên Giaøu: Vieät Nam giöõ vöõng thaønh ñoàng, T5, Sñd, tr. 115-116).
231 232
choáng phaù Vieät Nam daân chuû coäng hoøa tröôùc khi coù baát cöù cuoäc tieáp xuùc chính thöùc naøo giöõa ñaïi dieän cuûa Myõ vaø Vieät Nam. Ñeán ngaøy 31 thaùng 3 naêm 1968, do taùc ñoäng cuûa ñoøn "Teát Maäu thaân", phía Myõ phaûi ñôn phöông xuoáng thang chieán tranh, tuyeân boá saün saøng cöû ñaïi dieän ñi vaøo ñaøm phaùn vôùi phía Vieät Nam nhöng treân thöïc teá, Myõ vaãn duy trì cuoäc chieán tranh phaù hoaïi mieàn Baéc töø vó tuyeán 17 ñeán vó tuyeán 20, vaãn duy trì caùc chuyeán bay trinh saùt ñöôøng khoâng treân vuøng trôøi, vuøng bieån mieàn Baéc vaø vaãn giaønh quyeàn neùm bom trôû laïi toaøn boä laõnh thoå nöôùc Vieät Nam daân chuû coäng hoøa khi caàn.
Trong khi ñoù, chieán söï treân chieán tröôøng vaãn khoâng ngöøng tieáp dieãn vaø ngaøy caøng quyeát lieät. Thaùng 3 vaø thaùng 4 naêm 1968, ñòch taäp trung löïc löôïng, lieân tieáp môû caùc cuoäc haønh quaân quy moâ lôùn nhaèm ñaùnh baät löïc löôïng vuõ trang ta ra xa caùc ñoâ thò, khoâi phuïc laïi caùc tuyeán ñöôøng giao thoâng chieán löôïc ñaõ bò caét ñöùt, ñoàng thôøi taêng cöôøng ñaøn aùp, khuûng boá aùc lieät caùc cô sôû caùch maïng cuûa ta, raùo rieát tieán haønh "bình ñònh" nhaèm giaønh laïi caùc vuøng noâng thoân ñoàng baèng, ñaëc bieät laø caùc vuøng troïng ñieåm vöøa bò maát.
Ñöùng tröôùc tình hình naøy, Ñaûng ta khoâng theå khoâng caân nhaéc kyõ löôõng moïi phöông aùn haønh ñoäng nhaèm ñöa söï nghieäp khaùng chieán cuûa nhaân daân tieáp tuïc phaùt trieån. Chuùng toâi tin chaéc raèng, ôû ñaây, kinh nghieäm cuûa nhöõng laàn ñaøm phaùn tröïc tieáp vôùi phía Phaùp naêm 1945, 1946 hoaëc naêm 1954 trong lòch söû chaéc haún ñeå laïi cho Ñaûng ta nhieàu baøi hoïc quyù baùu trong cuoäc ñaáu tranh ngoaïi giao cuõng nhö söï caûnh giaùc cao ñoä cuûa moät nöôùc nhoû ngoài "ñaøm phaùn hoøa bình" vôùi moät nöôùc lôùn ñaày tham voïng. Vaø boái caûnh phöùc taïp cuûa quan heä quoác teá maø ôû ñoù, keå caû moät soá beø baïn cuûa
ta nhö Lieân Xoâ vaø Trung Quoác vaãn coøn nhöõng söï nhìn nhaän khoâng thuaän chieàu khi ta quyeát ñònh ñi vaøo ñaøm phaùn vôùi phía Myõ, chaéc chaén cuõng laø moät nhaân toá ñöôïc Ñaûng ta löôïng ñònh, ñaùnh giaù tröôùc khi ñöa ra quyeát ñònh cuoái cuøng. Chuùng ta coøn nhôù môùi chæ 36 thaùng tröôùc khi Toång thoáng Myõ Gioân-xôn ñoïc dieãn vaên ngaøy 31 thaùng 3 naêm 1968, phaùt bieåu taïi Ban-ti-mo (ngaøy 7 thaùng 4 naêm 1965), Gioân-xôn töøng noùi raèng: "Myõ saün saøng thöông löôïng khoâng ñieàu kieän" vôùi Haø Noäi nhaèm chaám döùt chieán tranh. Nhöng, cuøng vôùi lôøi tuyeân boá naøy laø vieäc quaân vieãn chinh Myõ oà aït ñoå vaøo mieàn Nam vaø khoâng quaân, haûi quaân Myõ leo thang ñaùnh phaù döõ doäi mieàn Baéc (!). Dö luaän roäng raõi treân theá giôùi ngaøy ñoù ñaõ nhaän thaáy giöõa lôøi tuyeân boá coâng khai vôùi haønh ñoäng thöïc teá cuûa Chính phuû Myõ laø hai chieàu ngöôïc nhau. Ñeán thaùng 9 naêm 1967, ñoïc dieãn vaên taïi Hoäi nghò laäp phaùp toaøn quoác ôû Xan An-toâ-ni-oâ, Toång thoáng Myõ Gioân-xôn tuyeân boá raèng: Myõ vaø ñoàng minh Nam Vieät Nam "ñaõ chuaån bò saün saøng ñeå thaûo luaän toái hoâm nay", vôùi Baéc Vieät Nam; "saün saøng noùi chuyeän vôùi Cuï Hoà Chí Minh", saün saøng cöû Boä tröôûng ngoaïi giao Ra-xcô ñi gaëp Boä tröôûng Boä ngoaïi giao cuûa caùc vò aáy ngaøy mai", "saün saøng cöû moät ñaïi dieän coù thaåm quyeàn cuûa nöôùc Myõ ñi baát cöù nôi naøo treân traùi ñaát ñeå noùi chuyeän coâng khai hay bí maät vôùi ngöôøi phaùt ngoân cuûa Haø Noäi"1. Nhöng chính laø do kinh nghieäm daïn daøy trong ñaáu tranh ngoaïi giao cuûa Ñaûng ta cuõng nhö söï thaáu hieåu baûn chaát cuûa ñoái phöông maø chuùng ta ñaõ ít "xuùc ñoäng" tröôùc lôøi tuyeân boá döôøng nhö laø "thieän chí" ñoù cuûa Myõ. Vaø söï thöïc laø ñeán tröôùc
1. Daãn theo Löu Vaên Lôïi, Nguyeãn Anh Vuõ: Tieáp xuùc bí maät Vieät
Nam - Hoa Kyø tröôùc Hoäi nghò Pa-ri. Vieän Quan heä quoác teá, H, 1990, tr.243.
233 234
"Teát Maäu thaân", Myõ vaãn quyeát taâm giaønh thaéng lôïi treân chieán tröôøng Vieät Nam baèng bieän phaùp quaân söï. Ñieàu ñoù ñöôïc chöùng toû trong thoâng ñieäp ngaøy 17 thaùng 1 naêm 1968 veà tình hình lieân bang cuûa Toång thoáng Myõ Gioân-xôn. Trong thoâng ñieäp naøy, khi ñeà caäp tôùi chieán tranh Vieät Nam, Gioân-xôn vaãn noùi raèng "caùc cuoäc thöông löôïng (vôùi Baéc Vieät Nam) phaûi treân cô sôû coâng thöùc Xan An-toâ-ni-oâ"1 - moät coâng thöùc beà ngoaøi coù veû "meàm deûo" nhöng thöïc chaát chöùa ñöïng moät laäp tröôøng thöông löôïng cöùng raén vaø coù ñieàu kieän cuûa Myõ; moät coâng thöùc khaû dó xoa dòu dö luaän ôû Myõ vaø treân theá giôùi, qua ñoù, "ñeå cho Myõ vöôït qua ñöôïc naêm khoù khaên tröôùc tuyeån cöû, coøn laäp tröôøng cuûa Myõ vaãn laø laäp tröôøng chieán tranh"2.
Töø nhöõng thöïc teá ñoù, Ñaûng vaø Chính phuû ta nhaän thöùc roõ raøng raèng, caùi goïi laø "saùng kieán hoøa bình", "thöông löôïng khoâng ñieàu kieän" cuûa Myõ chæ laø luaän ñieäu tuyeân truyeàn nhaèm ñaùnh laïc höôùng dö luaän, che giaáu caùc haønh ñoäng chieán tranh cuûa Myõ ôû Vieät Nam. Cho neân, chuùng ta khoâng heà aûo töôûng vaøo "thieän chí hoøa bình" cuûa Myõ vaø kieåu Myõ. Tuy nhieân, ñöông ñaàu vôùi Myõ - moät nöôùc lôùn coù tieàm löïc quaân söï vaø kinh teá maïnh hôn ta gaáp nhieàu laàn, ngay töø nhöõng ngaøy ñaàu, trong khi chæ ra phöông höôùng chieán löôïc cho quaân vaø daân ta trong giai ñoaïn chieán tranh cuïc boä, Hoäi nghò Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng laàn thöù 12 (thaùng 12
1. Daãn theo Löu Vaên Lôïi, Nguyeãn Anh Vuõ: Tieáp xuùc bí maät Vieät
Nam - Hoa Kyø. Sñd, tr. 243.
2. Traû lôøi Thöù tröôûng ngoaïi giao Ru-ma-ni ngaøy 17.12.1967 cuûa Thuû töôùng Phaïm Vaên Ñoàng. Daãn theo Löu Vaên Lôïi, Nguyeãn Anh Vuõ: Tieáp xuùc bí maät Vieät Nam - Hoa Kyø. Sñd, tr. 247.
naêm 1965) ñaõ ñoàng thôøi nhaán maïnh: "Trong quaù trình chieán ñaáu choáng Myõ, cöùu nöôùc, ta phaûi giöõ vöõng quyeát taâm chieán löôïc, ñoàng thôøi aùp duïng saùch löôïc ñaáu tranh chính trò vaø ngoaïi giao khoân kheùo ñeå phoái hôïp vôùi ñaáu tranh quaân söï, chuû ñoäng tieán coâng, neâu cao ngoïn côø ñoäc laäp vaø hoøa bình nhaèm tranh thuû roäng raõi dö luaän theá giôùi vaø coâ laäp hôn nöõa ñeá quoác Myõ". Ñeán thaùng 10 naêm 1966, Boä Chính trò ñaõ hoïp ñeå ñaùnh giaù tình hình vaø ñeà ra chuû tröông "tích cöïc chuû ñoäng vaø tích cöïc taïo ñieàu kieän vaän duïng saùch löôïc vöøa ñaùnh vöøa ñaøm, vöøa ñaøm vöøa ñaùnh, nhaèm muïc ñích tranh thuû dö luaän theá giôùi, coâ laäp ñeá quoác Myõ, gaây theâm khoù khaên cho ñòch, laøm cho chuùng bò ñoäng, luùng tuùng vaø noäi boä chuùng maâu thuaãn hôn nöõa". Ba thaùng sau ñoù - töø ngaøy 23 ñeán ngaøy 26 thaùng 1 naêm 1967, Hoäi nghò Ban Chaáp haønh Trung öông laàn thöù 13 ñaõ quyeát ñònh môû maët traän ñaáu tranh ngoaïi giao. Hoäi nghò khaúng ñònh "Chuùng ta môû maët traän ngoaïi giao baây giôø laø ñuùng luùc" vaø cho raèng: "Chuùng ta chæ coù theå giaønh ñöôïc treân baøn hoäi nghò nhöõng caùi maø chuùng ta ñaõ giaønh ñöôïc treân chieán tröôøng. Tuy nhieân, ñaáu tranh ngoaïi giao khoâng chæ ñôn thuaàn phaûn aùnh cuoäc ñaáu tranh treân chieán tröôøng maø trong tình hình quoác teá hieän nay, vôùi tính chaát cuoäc ñaáu tranh giöõa ta vaø ñòch, ñaáu tranh ngoaïi giao giöõ moät vai troø quan troïng, tích cöïc vaø chuû ñoäng".
Xuaát phaùt töø chuû tröông nhaát quaùn treân ñaây, töø sau "Teát Maäu thaân", tröôùc ñeà nghò ñaøm phaùn cuûa Gioân-xôn ngaøy 31 thaùng 3 naêm 1968 vaø tröôùc haønh ñoäng thöïc teá cuûa Myõ treân chieán tröôøng, Ñaûng vaø Chính phuû ta ñaõ, moät maët "saün saøng cöû ñaïi dieän cuûa mình tieáp xuùc vôùi ñaïi dieän cuûa Myõ nhaèm xaùc ñònh vôùi phía Myõ vieäc Myõ chaám döùt khoâng
235 236
ñieàu kieän vieäc neùm bom vaø moïi haønh ñoäng chieán tranh choáng nöôùc Vieät Nam daân chuû coäng hoøa, ñeå coù theå baét ñaàu cuoäc noùi chuyeän"1; maët khaùc, kieân quyeát "ñoäng vieân toaøn Ñaûng, toaøn quaân vaø toaøn daân ta phaùt huy khí theá chieán thaéng, tieáp tuïc phaùt trieån tieán coâng toaøn dieän, giaønh thaéng lôïi ngaøy caøng to lôùn hôn nöõa (...), ñaåy ñòch vaøo theá thaát baïi lieân tieáp, ngaøy caøng suy yeáu, tan raõ, khoâng sao göôïng daäy ñöôïc nhaèm ñi tôùi giaønh thaéng lôïi quyeát ñònh"2.
Ñaây laø moät chuû tröông chieán löôïc theå hieän baûn lónh vöõng vaøng vaø saùch löôïc meàm deûo cuûa Ñaûng ta - moät Ñaûng töøng traûi vaø daøy daïn kinh nghieäm trong suoát bao naêm roøng cheøo laùi con thuyeàn caùch maïng Vieät Nam vöôït qua bao gheành thaùc, ñi töø thaéng lôïi naøy ñeán thaéng lôïi khaùc. Bôûi leõ, sau ngaøy 31 thaùng 3 naêm 1968, neáu töø choái lôøi yeâu caàu cöû ñaïi dieän tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi ñaïi dieän Chính phuû Myõ thì chính laø ta ñaõ maéc möu ñòch: ai cuõng bieát raèng, moät maët, Myõ tuyeân boá "Myõ saün saøng cöû ñaïi dieän ñeå noùi chuyeän vôùi Haø Noäi" nhöng maët khaùc, töø trong thaâm taâm, Myõ raát muoán ta töø choái ñeå "ñaåy quaû boùng sang saân" chuùng ta, ñaùnh laïc höôùng dö luaän. Thaät vaäy, trong böùc ñieän vaên göûi cho söù quaùn Myõ taïi Saøi Goøn giaûi thích vieäc Toång thoáng Gioân-xôn giôùi haïn neùm bom töø vó tuyeán 20 trôû vaøo, Boä ngoaïi giao Myõ neâu roõ raøng Haø Noäi coù theå seõ "leân aùn" vieäc giôùi haïn ñoù cuûa Myõ vaø seõ töø choái cöû ñaïi dieän tieáp xuùc vôùi phía Myõ. Myõ hy voïng chính ñieàu naøy taïo ñieàu kieän cho Myõ "seõ ñöôïc töï do
1. Tuyeân boá cuûa Chính phuû nöôùc Vieät Nam daân chuû coäng hoøa, ngaøy 3 thaùng 4 naêm 1968. Daãn theo Vieät Nam - nhöõng söï kieän 1954-1975. Nxb Khoa hoïc xaõ hoäi, T2, H, 1976, tr.82.
2. Nghò quyeát Boä Chính trò, thaùng 4 naêm 1968.
haønh ñoäng sau moät thôøi gian ngaén" ngöøng neùm bom maø khoâng bò dö luaän trong nöôùc vaø treân theá giôùi phaûn ñoái. Nhöng Myõ khoâng theå ngôø laø ngay sau ñoù, ngaøy 3 thaùng 4 naêm 1968, Chính phuû ta ñaõ tuyeân boá "saün saøng cöû ñaïi dieän cuûa mình tieáp xuùc vôùi ñaïi dieän Myõ nhaèm xaùc ñònh vôùi phía Myõ vieäc Myõ chaám döùt khoâng ñieàu kieän vieäc neùm bom vaø moïi haønh ñoäng chieán tranh khaùc choáng Vieät Nam daân chuû coäng hoøa ñeå coù theå baét ñaàu cuoäc noùi chuyeän"1. Tröôùc tuyeân boá ñoù cuûa Chính phuû ta, moät taùc giaû Myõ - Pi-tô A. Pu-lô ñaõ nhaän xeùt raèng: "Toác ñoä ñaùp öùng cuûa Haø Noäi roõ raøng ñaõ laøm cho chính quyeàn Gioân-xôn bò baát ngôø - ñieàu naøy ñöôïc theå hieän qua vieäc giaûi quyeát moät caùch luùng tuùng chung quanh vaán ñeà chuû yeáu thuoäc veà thuû tuïc laø trieäu taäp hoäi nghò ôû ñaâu2. Cuoái cuøng, hai beân ñoàng yù laáy Pa-ri - thuû ñoâ cuûa nöôùc Coäng hoøa Phaùp laøm ñòa ñieåm gaëp nhau, nhöng "Myõ giöõ laäp tröôøng cöùng raén ngay töø ñaàu"3.
Thöïc teá ñaõ cho thaáy raèng: duø cho Myõ coù "thaønh taâm" khi ngoài vaøo baøn ñaøm phaùn ñaàu thaùng 4 naêm 1968 ñi
1. Tuyeân boá ngaøy 3 thaùng 4 naêm 1968 cuûa Chính phuû nöôùc Vieät Nam daân chuû coäng hoøa.
2. Pi-tô A.Pu-lô: Nöôùc Myõ vaø Ñoâng Döông töø Ru-zô-ven ñeán Ních-xôn. Sñd, tr.162. Veà vaán ñeà naøy, taùc giaû G.C Heâ-ring ghi nhaän: "Caâu traû lôøi tích cöïc cuûa Haø Noäi laøm cho Oa-sinh-tôn kinh ngaïc vaø nhieàu quan chöùc Myõ nghi ngôø Baéc Vieät Nam coù möu meïo khoân ngoan nhaèm khai thaùc tình caûm choáng chieán tranh ôû Myõ. Chính quyeàn Myõ khoâng coù söï löïa choïn naøo khaùc laø chaáp nhaän ñeà nghò thöông löôïng tröïc tieáp cuûa Haø Noäi, nhöng hoï quyeát taâm khoâng voäi vaõ lao vaøo thöông löôïng". (Cuoäc chieán tranh daøi ngaøy nhaát cuûa nöôùc Myõ, Sñd, tr. 269).
3. G.C. Heâ-ring: Cuoäc chieán tranh daøi ngaøy nhaát cuûa nöôùc Myõ, Sñd, tr. 269.
237 238
chaêng nöõa thì ñoù cuõng laø ngoài vaøo baøn treân theá cuûa keû maïnh. Theo hoài kyù cuûa Gioân-xôn thì, trong cuoäc hoïp giöõa toång thoáng vôùi caùc quan chöùc haøng ñaàu trong Chính phuû Myõ ngaøy 9 thaùng 4 naêm 1968 ñeå baøn veà vieäc cöû ñaïi dieän ñaøm phaùn vôùi Vieät Nam daân chuû coäng hoøa, Roát-xtaâu - coá vaán Hoäi ñoàng an ninh quoác gia Myõ - ñaõ bình luaän vieäc Haø Noäi chaáp nhaän cöû ñaïi dieän ñaøm phaùn vôùi Myõ chính laø ñaõ "töï thöøa nhaän hoï (töùc chính phuû Vieät Nam daân chuû coäng hoøa) ñaõ ôû vaøo moät tình theá quaân söï suy yeáu"1. Trong khi ñoù Ha-ri-man - ngöôøi ñöôïc Gioân-xôn cöû caàm ñaàu phaùi ñoaøn Myõ hoäi ñaøm vôùi phaùi ñoaøn Vieät Nam daân chuû coäng hoøa - ñaõ noùi taïi cuoäc hoïp ngaøy 9 thaùng 4 naêm 1968 naøy raèng: "Trong nhöõng cuoäc ñaøm phaùn saép tôùi, chuùng ta (töùc phía Myõ - HK) phaûi caàm chaéc laø chuùng ta seõ ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû tích cöïc". Ñeå ñaït ñöôïc "nhöõng keát quaû tích cöïc" ñoù treân baøn hoäi nghò, theo Ha-ri-man, Myõ caàn phaûi ñaåy maïnh hôn nhöõa nhöõng noã löïc quaân söï ôû treân chieán tröôøng: "Chuùng ta (töùc laø Myõ) caøng maïnh veà quaân söï treân chieán tröôøng thì laäp tröôøng chuùng ta trong thöông löôïng caøng coù theá"2.
1, 2. Hoài kyù Gioân-xôn. Tlñd, tr, 430, 431. Cuõng caàn nhaéc laïi ôû ñaây raèng, ñaàu naêm 1969, khi môùi böôùc vaøo Nhaø Traéng, Toång thoáng Myõ Ních-xôn ñaõ laøm moät cuoäc kieåm ñieåm lieân boä veà tình hình chieán tranh Vieät Nam. Trong cuoäc kieåm ñieåm naøy, theo hoài kyù Nhöõng naêm ôû Nhaø Traéng cuûa Kít-xing-gô thì, ngöôøi ta deã daøng nhaän thaáy "coù moät tröôøng phaùi tö töôûng töông ñoái laïc quan (veà thaéng lôïi cuûa Myõ ôû Vieät Nam - HK), bao goàm ñaïi söù quaùn Myõ taïi Saøi Goøn, oâng EÙt-uoát Baân-cô, hai vò toång tham möu tröôûng, töôùng Abram vaø ñoâ ñoác Gioân Mc. Ca-in (John Mc.Cain) - chæ huy haïm ñoäi Thaùi Bình Döông. Nhoùm naøy nghó laø khi ngöôøi Baéc Vieät Nam chaáp nhaän ñi vaøo ñaøm phaùn hoøa bình thì chính laø hoï ñaõ thuù nhaän söï suy yeáu cuûa hoï treân phöông dieän quaân söï". Tlñd, tr. 26).
Xuaát phaùt töø quan ñieåm ñoù, trong khi treân chieán tröôøng Vieät Nam, quaân Myõ vaø quaân Saøi Goøn "coù nhöõng noã löïc ñieân cuoàng"1 nhö nhaän xeùt cuûa taùc giaû Myõ Heâ-ring, baèng vieäc doàn söùc môû haøng loaït caùc cuoäc haønh quaân quy moâ lôùn, aùp duïng nhieàu bieän phaùp, söû duïng oà aït bom ñaïn vaø chaát ñoäc... hoøng giaønh theâm nhöõng lôïi theá môùi2; ñoàng thôøi, treân tröôøng quoác teá, Myõ ra söùc tuyeân truyeàn veà "thaéng lôïi quaân söï cuûa Myõ vaø ñoàng minh ôû Nam Vieät Nam töø sau Teát Maäu thaân thì treân baøn hoäi nghò, phía Myõ ñaõ ngang nhieân ñaët ñieàu kieän cho vieäc chaám döùt neùm bom hoaøn toaøn mieàn Baéc - baèng caùch buoäc chuùng ta phaûi:
- Coâng nhaän ñaïi dieän chính quyeàn Saøi Goøn taïi Hoäi nghò Pa-ri;
- Chaám döùt vieäc ñöa ngöôøi, vuõ khí töø mieàn Baéc vaøo mieàn Nam Vieät Nam;
- Ngöøng ngay caùc cuoäc tieán coâng vaøo caùc thaønh phoá lôùn ôû mieàn Nam Vieät Nam.
Coâng khai baùm giöõ laäp tröôøng treân ñaây, ngaøy 20 thaùng 7 naêm 1968, trong Thoâng baùo chung nhaân cuoäc hoäi ñaøm giöõa
1. G.C. Heâ-ring: Cuoäc chieán tranh daøi ngaøy nhaát cuûa nöôùc Myõ, Sñd, tr.273.
2. Theo G.A. Am-tô: "nhöõng hoaït ñoäng môùi naøy laø nhaèm caûn trôû caùc cuoäc hoäi ñaøm hoøa bình, maø cuoái cuøng ñaõ ñöôïc baét ñaàu ôû Pa-ri ngaøy 13 thaùng 5 naêm 1968. Roõ raøng, Gioân-xôn muoán thöông löôïng treân theá maïnh, vaø chæ sau khi giaønh ñöôïc nhöõng thaéng lôïi môùi ôû Vieät Nam". Ngoaøi ra, "Gioân-xôn (coøn) coâng boá chính quyeàn oâng ta seõ khoâng thöøa nhaän Maët traän daân toäc giaûi phoùng hay Vieät coäng. Hôn nöõa, Toång thoáng ñoøi hai nhöôïng boä: Nam Vieät Nam ñöôïc pheùp xaùc ñònh töông lai chính trò cuûa mình, vaø Myõ ñöôïc pheùp duy trì moät "söï coù maët" coù theå laø quaân söï, ôû Ñoâng Nam AÙ" (G.A.Am-tô: Lôøi phaùn quyeát veà Vieät Nam, Sñd, tr. 229).
239 240
Gioân-xôn vôùi Nguyeãn Vaên Thieän taïi Hoâ-noâ-lu-lu, phía Myõ khaúng ñònh laïi cam keát cuûa Myõ "quyeát taâm ngaên chaën xaâm löôïc", "khoâng boû mieàn Nam Vieät Nam", "Myõ ruùt quaân thì Baéc Vieät Nam cuõng phaûi ruùt quaân ra khoûi Nam Vieät Nam"... Ngaøy 31 thaùng 7 naêm 1968, taïi moät cuoäc hoïp baùo, Gioân-xôn ñe doïa neáu khoâng coù moät ñoät phaù taïi Pa-ri, Baéc Vieät Nam khoâng thay ñoåi laäp tröôøng cuûa mình, oâng "seõ buoäc phaûi coù nhöõng bieän phaùp quaân söï maïnh"1. Trong luùc ñoù, caùc tham möu tröôûng lieân quaân Myõ khoâng heà "khoan nhöôïng", ñaõ lieân tieáp thuùc eùp phaûi tieáp tuïc "leo thang", keå caû vieäc duøng maùy bay B.52 neùm bom caùc "vuøng ñaát thaùnh" cuûa Baéc Vieät Nam ôû Campuchia. Vaøo trung tuaàn thaùng 8 naêm 1968, phaùt bieåu taïi hoäi nghò cöïu chieán binh Myõ, Gioân-xôn ñaõ laïi moät laàn nöõa xaùc nhaän quan ñieåm cuûa Chính phuû Myõ laø: "Khoâng coù yù tieán xa theâm nöõa cho ñeán khi coù ñuû lyù do ñeå tin raèng, phía beân kia coù nhöõng yù ñoà nghieâm chænh ñeå phoái hôïp vôùi Myõ xuoáng thang chieán tranh vaø nghieâm chænh tieán tôùi hoøa bình"2. Tröôùc tình hình naøy, tröôûng phaùi ñoaøn ñaøm phaùn Myõ Ha-ri-man ñaõ coù luùc yeâu caàu Gioân-xôn thoûa hieäp nhöng ngay laäp töùc ñeà xuaát ñoù cuûa Ha-ri-man bò baùc boû. Sau naøy, moät nhaø ngoaïi giao Myõ cho bieát: "Nhöõng cuoäc thöông löôïng gay go nhaát cuûa chuùng toâi laø vôùi Oa-sinh-tôn chöù khoâng phaûi vôùi Haø Noäi. Vaøo muøa heø ñoù, chuùng toâi khoâng theå thuyeát phuïc ñöôïc, ngay caû vôùi Toång thoáng"3. Trong luùc ñoù, chính quyeàn Saøi Goøn coâng khai ñoøi
1, 3. Daãn theo G.C. Heâ-ring: Cuoäc chieán tranh daøi ngaøy nhaát cuûa
nöôùc Myõ, Sñd, tr. 271.
2. Daãn theo P.A. Pu-lô: Nöôùc Myõ vaø Ñoâng Döông töø Ru-zô-ven ñeán Ních-xôn, Sñd, tr. 264.
ñaøm phaùn tröïc tieáp vôùi Haø Noäi - chöù khoâng phaûi vôùi Maët traän Daân toäc Giaûi phoùng mieàn Nam.
Roõ raøng laø, sau ngaøy 31 thaùng 3 naêm 1968, laäp tröôøng nhaát quaùn cuûa phía Myõ vaãn laø daønh cho mình quyeàn töï do haønh ñoäng ôû mieàn Nam trong khi eùp ñoái phöông phaûi giaûm thieåu caùc hoaït ñoäng tieán coâng, chaám döùt ñöa ngöôøi vaø vuõ khí töø mieàn Baéc vaøo, coâng nhaän ñaïi dieän chính quyeàn Saøi Goøn treân baøn hoäi nghò - nghóa laø, buoäc chính phuû ta phaûi thoûa maõn caùc ñieàu kieän cuûa Myõ ñöa ra tröôùc khi Myõ chaám döùt hoaøn toaøn cuoäc chieán tranh phaù hoaïi mieàn Baéc. Thöïc chaát, ñaáy vaãn laø ñoøi hoûi tròch thöôïng cuûa keû maïnh. Tröôùc tình hình ñoù, Ñaûng ta vaãn kieân ñònh laäp tröôøng vöøa ñaáu tranh ñoøi Myõ phaûi ñôn phöông chaám döùt hoaøn toaøn cuoäc chieán tranh phaù hoaïi mieàn Baéc, vöøa chæ ñaïo quaân vaø daân ta ôû mieàn Nam ñaåy maïnh tieán coâng quaân söï - chính trò, môû tieáp ñôït 3 maø höôùng chính vaãn laø ñoâ thò, nhaèm laøm cho ñòch: "Thaát baïi treân chieán tröôøng, thaát baïi ôû caùc thaønh thò lôùn vaø thaát baïi ôû ngay nöôùc Myõ"1.
Nhö vaäy, dieãn bieán chieán tröôøng sau "Teát Maäu thaân" thöïc chaát laø söï phaûn aùnh yù ñoà chieán löôïc thöïc söï cuûa cô quan chæ ñaïo chieán löôïc Vieät Nam vaø taäp ñoaøn caàm ñaàu Nhaø Traéng ôû Oa-sinh-tôn: giaønh öu theá treân chieán tröôøng ñeå taïo theá maïnh ôû baøn hoäi nghò. Nhìn laïi thöïc teá lòch söû naøy, coù taùc giaû Myõ ñaõ bình luaän raèng: "Hình nhö caû hai beân ñeàu tham gia vaøo cuoäc phoâ tröông coâng khai söùc maïnh yù chí cuûa mình"2. Trong cuoäc ñoï söùc quyeát lieät ñoù, chaúng ai
1. Nghò quyeát Boä Chính trò, thaùng 8 naêm 1968. 2. Pi-tô A.Pu-lô: Nöôùc Myõ vaø Ñoâng Döông töø Ru-zô-ven ñeán Ních-
xôn, Sñd, tr. 264.
241 242
laáy laøm laï raèng, caùc beân tham chieán ñeàu bò toån thaát naëng neà: Neáu nhö 111.360 caùn boä, chieán só löïc löôïng vuõ trang cuøng haøng vaïn quaàn chuùng cuûa ta ñaõ hy sinh vaø bò thöông trong naêm 1968 thì cuõng laø trong naêm naøy, soá thöông vong cuûa quaân Myõ ñaõ "gia taêng gheâ gôùm, noù gaàn gaáp hai laàn toång soá thöông vong cuûa taát caû caùc naêm tröôùc ñoù coäng laïi - 30.610 ngöôøi so vôùi 16.210 ngöôøi"1. Chæ saùu thaùng ñaàu naêm 1968, Myõ, nguïy ñaõ bò toån thaát 101.400 ngöôøi - nhö chính taøi lieäu cuûa hoï ñaõ töï thuù nhaän2. Böôùc sang naêm 1969, "soá ngöôøi Myõ ñaõ cheát trong nhöõng tuaàn leã ñaàu leân tôùi 453, tuaàn leã thöù hai laø 336, tuaàn leã thöù ba laø 351; nhöõng thieät haïi cuûa phía Nam Vieät Nam (töùc quaân ñoäi Saøi Goøn) coøn naëng neà hôn vì leân tôùi trung bình 500 ngöôøi moãi tuaàn"3. Qua nhöõng con soá thöông vong naøy, chuùng ta cuõng ñaõ hình dung ñöôïc phaàn naøo söï aùc lieät cuûa cuoäc chieán ngaøy ñoù - moät söï aùc lieät maø moãi beân ñeàu buoäc phaûi chaáp nhaän nhaèm khaúng ñònh yù chí, khaúng ñònh tö theá cuûa mình treân chieán tröôøng ñaëng thoâng qua ñoù, giaønh lôïi theá treân baøn ñaøm phaùn. Ñieàu naøy khoâng chæ ñöôïc chöùng nghieäm trong THÔØI ÑIEÅM coù tính böôùc ngoaët lôùn - laø naêm 1968, maø sau ñoù, coøn taùi dieãn trong naêm 1972 ñeå ñi tôùi Hieäp ñònh Pa-ri thaùng 1 naêm 19734.
1. Jeff Stein - Marc Leepson: Soå tay söï kieän chieán tranh Vieät Nam. Sñd, tr. 81.
2. Daãn laïi: Lòch söû khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc (1954-1975). Sñd, T1, tr. 311.
3. Hen-ri Kít-xinh-gô: Nhöõng naêm ôû Nhaø Traéng, T1. Tlñd, chöông 8, tr.33.
4. Theo ñoàng chí Leâ Ñöùc Thoï, sau chieán dòch Quaûng Trò naêm 1972, taïi Pa-ri, Kít-xinh-gô coù noùi ñaïi yù: Neáu chæ thuaàn tuùy veà maët quaân söï
(xem tieáp trang 242)
Nhö vaäy, phaûi thoâng qua nhöõng hoaït ñoäng cuï theå treân chieán tröôøng - ñaëc bieät ôû vaøo moät thôøi ñieåm quyeát ñònh, quaân vaø daân ta ngaøy ñoù môùi buoäc ñöôïc phía Myõ phaûi xuoáng tieáp moät naác thang chieán tranh baèng vieäc ngaøy 31 thaùng 10 naêm 1968, boû qua söï phaûn öùng gay gaét cuûa chính quyeàn Saøi Goøn, Toång thoáng Myõ Gioân-xôn ñaõ ñôn phöông tuyeân boá chaám döùt hoaøn toaøn moïi haønh ñoäng choáng phaù nöôùc Vieät Nam daân chuû coäng hoøa - maø khoâng coøn ñöa ra ñieàu kieän ñoøi ta phaûi ngöøng chi vieän cho caùch maïng mieàn Nam; coâng nhaän ñaïi dieän Maët traän Daân toäc Giaûi phoùng mieàn Nam Vieät Nam taïi Hoäi nghò 4 beân ôû Pa-ri - maø tröôùc ñoù phía Myõ vaãn nhaát möïc phuû nhaän... Buoäc ñöôïc Myõ phaûi ñôn phöông xuoáng tieáp moät naác thang chieán tranh trong khi treân chieán tröôøng, quaân soá Myõ, nguïy, chö haàu tieáp tuïc taêng ñeán ñænh cao laø moät thaéng lôïi coù yù nghóa chieán löôïc to lôùn cuûa phía Vieät Nam, laø moät thaønh coâng trong chæ ñaïo chieán löôïc nhaát quaùn cuûa Ñaûng ta; keùo Myõ xuoáng thang chieán tranh ñeå ñaùnh baïi hoaøn toaøn yù chí xaâm löôïc cuûa Myõ.
Nhaéc laïi moät soá dieãn bieán lòch söû lieân quan tôùi thôøi kyø sau "Teát Maäu thaân", chuùng toâi khoâng nghó raèng ñaõ loät taû ñöôïc boái caûnh cuûa tình hình moïi maët raát phöùc taïp cuûa thôøi kyø naøy cuõng nhö chöa ñeà caäp tröïc tieáp söï sai - ñuùng cuûa caùc ñôït tieán coâng thaùng 5 vaø thaùng 8 naêm 1968. Duø vaäy, chæ (tieáp theo trang 241) thoâi thì chaúng beân naøo laïi ñaùnh vaø chòu toån thaát ñeán möùc nhö vaäy. Traû lôøi Kít-xinh-gô, ñoàng chí Leâ Ñöùc Thoï cho raèng: "Ñoù laø vaán ñeà chính trò, ñaùnh ñeå giaønh theá maïnh veà chính trò trong ñaøm phaùn, chöù coøn ñöùng veà quaân söï thì khoâng ai vì moät maûnh ñaát nhoû ñoå naùt maø ñaùnh ñeán nhö theá" (Leâ Ñöùc Thoï: Moät soá vaán ñeà toång keát chieán tranh. Sñd, tr. 67, 68).
243 244
qua vieäc ñieåm laïi moät soá söï kieän lòch söû treân ñaây, chuùng toâi vaãn cho raèng: Sau tuyeân boá ngaøy 31 thaùng 3 naêm 1968 cuûa Toång thoáng Myõ Gioân-xôn, chuùng ta khoâng theå naøo ngoài vaøo baøn ñaøm phaùn tröïc tieáp vôùi phía Myõ ôû tö theá chuû ñoäng cuûa ngöôøi chieán thaéng ñöôïc1. Ñeå coù ñöôïc naác xuoáng thang chieán tranh môùi cuûa Myõ ngaøy 31 thaùng 10 naêm 1968 noùi treân, chuùng ta buoäc phaûi doàn heát taâm löïc vaø chaáp nhaän söï hy sinh baèng caùch ñaåy maïnh caùc hoaït ñoäng tieán coâng - baèng caùch daán tôùi ñeå khaúng ñònh TÖ THEÁ ñaøm phaùn, buoäc Myõ phaûi ñaøm phaùn theo yeâu caàu cuûa chuùng ta. Neáu noùi nhö moät taùc giaû Myõ vöøa daãn treân ñaây, trong nhöõng ñôït tieán coâng thaùng 5 vaø thaùng 8, "hình nhö caû hai beân ñeàu tham gia vaøo cuoäc phoâ tröông coâng khai söùc maïnh yù chí cuûa mình" thì ñoù chæ laø moät caùch noùi töôûng nhö khaùch quan nhöng veà maët naøo ñoù laø chöa ñaày ñuû vaø chính xaùc. Bôûi vì, vôùi moät tieàm löïc kinh teá vaø quaân söï nhö Myõ, Myõ coù theå phoâ tröông thanh theá vaø uy löïc quaân söï ôû baát cöù nôi naøo maø Myõ muoán - vaø thöïc teá gaàn ñaây, ôû Coâ-xoâ-voâ, ôû AÙp-ga-ni-xtan hoaëc ôû I-raéc hieän nay chaúng haïn, Myõ ñaõ phoâ tröông vaø giaønh chieán thaéng baèng chieán löôïc "laáy thòt ñeø ngöôøi" naøy. Coøn nhö ôû hoaøn caûnh nhö chuùng ta vaøo naêm 1968, chuùng toâi cho raèng chuùng ta khoâng heà coù yù ñònh "phoâ tröông" maø thöïc chaát laø ñaõ buoäc phaûi goàng mình leân, chaáp nhaän söï hy sinh ñeå bieåu
1. Nhieàu taùc giaû Myõ, ví nhö G.C. Heâ-ring chaúng haïn, ñaõ nhaän ñònh:
"Moãi beân coù theå tuyeân boá "chieán thaéng" cuûa mình trong cuoäc Toång tieán coâng Teát Maäu thaân, nhöng theá traän cuûa moãi beân ñeàu yeáu ñi nhieàu vaø khoâng beân naøo coù ñuû aûnh höôûng ñeå eùp buoäc phía beân kia ñi ñeán moät giaûi phaùp". Quaû thaät, phaûi hôn 4 naêm sau, Hieäp ñònh Pa-ri môùi ñöôïc kyù keát nhöng rieâng cuoái naêm 1968, roõ raøng, Myõ ñaõ phaûi xuoáng tieáp moät naác thang chieán tranh.
hieän söùc maïnh yù chí cuûa mình. Buoäc phaûi goàng mình leân ñeå "bieåu hieän söùc maïnh yù chí" cuûa mình moät caùch chuû ñích, coù yù thöùc khoâng bao giôø laø ñoàng nghóa vôùi "duy yù chí" hoaëc söï "cay cuù"1. ÔÛ tröôøng hôïp cuï theå nhö tröôøng hôïp "Teát Maäu thaân" vaø sau "Teát Maäu thaân" naøy2, chuùng toâi nghó coù leõ nhöõng caâu thô sau ñaây cuûa moät nhaø thô thôøi choáng Myõ ñaõ dieãn ñaït suùc tích hôn ñieàu maø chuùng toâi mong dieãn ñaït:
Ta ñaâu coù thích gì maùu ñoå Thích gì nghe ñaïn noå bom rôi
Ta chieán ñaáu bôûi khoâng cam cuùi coå
Ñeå cho quaân giaëc Myõ cheùm ngang ngöôøi.
2. Moät soá suy nghó veà "Teát Maäu thaân"
"Teát Maäu thaân" laø söï kieän taïo neân böôùc ngoaët quyeát ñònh cuûa cuoäc chieán tranh keùo daøi suoát 21 naêm taïi Vieät Nam (1954-1975) treân moät quy moâ roäng lôùn, ñoàng thôøi cuõng laø hieän töôïng phöùc taïp nhaát trong coâng taùc toång keát vaø bieân
1. Ñoàng chí Traàn Baïch Ñaèng trong baøi vieát Maäu thaân - cuoäc Toång
dieãn taäp chieán löôïc ñaêng treân taïp chí Lòch söû quaân söï, soá 2 naêm 1988 ñaõ nhaän xeùt raèng: "Söù meänh cuûa Maäu thaân caên baûn hoaøn thaønh vôùi ñôït 1. ÔÛ ñaây, beänh cay cuù daãn chuùng ta ñi xa, vaø do ñoù, qua ñôït 2, vuøng noâng thoân giaûi phoùng bò thu heïp vaø ñeán ñôït 3 thì treân thöïc teá, chuùng ta ñeå maát gaàn heát vuøng giaûi phoùng".
2. Caùc ñôït tieán coâng sau "Teát Maäu thaân" - maø nhieàu taùc giaû xem ñoù laø nhöõng ñoøn ñaùnh boài, ñaùnh nhoài vaøo yù chí xaâm löôïc cuûa Myõ, ñaõ ñöôïc baùo Nöôùc Ñöùc Môùi, soá ra ngaøy 7 vaø 8 thaùng 2 naêm 1998, ghi nhaän: "Tuy Myõ vaø caùc ñoàng minh ñaõ coù theå chuyeån sang phaûn coâng, nhöng ñôït tieán coâng thaùng 5 vaø thaùng 6 naêm 1968 ñaõ chöùng toû raèng keû xaâm löôïc ñaõ vónh vieãn maát ñi theá chuû ñoäng chieán löôïc".
245 246
soaïn lòch söû chieán tranh choáng Myõ. Vì laø moät söï kieän lòch söû coù tính böôùc ngoaët cuûa cuoäc chieán tranh, laïi dieãn ra treân moät ñòa baøn roäng lôùn vôùi moät yù ñoà chieán löôïc heát söùc quy moâ nhöng cuõng voâ cuøng bí maät... neân cho ñeán nay, chuùng toâi tin chaéc raèng chöa moät nhaø nghieân cöùu naøo coù theå daùm cho raèng ñaõ naém ñöôïc heát caùc taøi lieäu toái maät cuûa Boä Chính trò hay Quaân uûy Trung öông (sau naøy laø Ñaûng uûy Quaân söï Trung öông) veà chuû tröông chieán löôïc naøy. Theo chuùng toâi, nhöõng söï kieän lòch söû caän - hieän ñaïi thöôøng caàn phaûi coù ñoä luøi saùu, baûy chuïc naêm hoaëc hôn nöõa keå töø khi söï kieän lòch söû ñoù dieãn ra môùi coù theå taïo ñieàu kieän cho caùc nhaø khoa hoïc tieáp caän tö lieäu moät caùch ñaày ñuû; vaø khi ñoù, ngöôøi ta môùi hy voïng nhìn söï kieän lòch söû aáy töø chieàu thaúm saâu cuûa chuùng trong moái töông quan ñoàng ñaïi vaø lòch ñaïi vôùi caùc söï kieän lòch söû khaùc.
Laïi nöõa, taát caû caùc coâng trình, baùo caùo, baøi nghieân cöùu... ôû trong nöôùc vaø ngoaøi nöôùc veà "Teát Maäu thaân" maø chuùng toâi ñoïc ñöôïc, chöa moät coâng trình naøo mang yù nghóa laø moät coâng trình toång keát daøy daën cuûa Boä Chính trò hay Ñaûng uûy Quaân söï Trung öông, thaäm chí duø chæ laø moät coâng trình taäp theå cuûa moät cô quan toång keát chieán löôïc; cuõng nhö chöa coù moät coâng trình naøo nghieân cöùu toaøn dieän veà söï kieän mang tính chaát coät moác naøy. Chuùng ta coù theå ñoïc ñöôïc nhöõng chöông saùch, nhöõng baøi taïp chí, nhöõng baøi phaùt bieåu trong caùc hoäi thaûo veà "Teát Maäu thaân" töø nhieàu nguoàn vaø ôû nhöõng thôøi ñieåm khaùc nhau; song taùc giaû cuûa caùc baøi vieát, baøi noùi naøy hoaëc chæ nhìn töø moät goùc ñoä, moät chieán tröôøng cuï theå, moät ñôït tieán coâng cuï theå; hoaëc coù taùc giaû neâu leân vaán ñeà töôûng nhö lyù luaän saâu saéc: "khoâng ñöôïc ñuøa vôùi khôûi
nghóa"1, nhöng xem ra laïi quaù leä thuoäc vaøo lyù luaän veà caùc ñieàu kieän khôûi nghóa cuûa Maùc, AÊng-ghen, Leânin tröôùc ñaây - so saùnh "Teát Maäu thaân" vôùi toång khôûi nghóa trong Caùch maïng Thaùng Möôøi Nga vaø Caùch maïng Thaùng Taùm ôû Vieät Nam, maø khoâng ñeå yù raèng lòch söû laø moät chuoãi söï kieän khoâng laëp laïi bao giôø...
Coøn nhö caùc saùch, baùo vaø taøi lieäu cuûa nöôùc ngoaøi, töø hoài kyù Gioân-xôn, hoài kyù Oeùt-mo-len... ñeán nhöõng chuyeân khaûo veà "Teát Maäu thaân" cuûa moät soá phoùng vieân baùo chí hay giôùi söû hoïc Myõ, tuy veà maët khaùch quan cuõng cho chuùng ta nhöõng soá lieäu caàn thieát, nhöõng nhaän ñònh nhieàu khi saéc saûo ñeå tham khaûo, nhöng chung quy, hoï khoâng theå giaáu ñöôïc choã ñöùng, goùc nhìn cuûa hoï tröôùc söï kieän naøy neân dó nhieân laø coù nhieàu trang moâ taû phieán dieän, thaäm chí laø xuyeân taïc...
Chính vì thöïc traïng tình hình tö lieäu hieän thôøi nhö vaäy maø ôû chuyeân luaän naøy, chuùng toâi khoâng ñaët phaïm vi nghieân cöùu toaøn boä caùc cuoäc tieán coâng keùo daøi haøng naêm trôøi sau "Teát Maäu thaân", maø chæ khuoân laïi nghieân cöùu ôû cuoäc tieán coâng ñôït 1, töùc laø ñeán ngaøy 31 thaùng 3 naêm 1968 - caùi ngaøy maø döôùi taùc ñoäng cuûa ñoøn "Teát Maäu thaân", cuoäc chieán tranh giöõa Vieät Nam vaø Myõ ñaõ ngoaët sang cuïc dieän khaùc, khung caûnh khaùc, khuoân khoå khaùc.
Coá gaéng mieâu taû moät caùch cuï theå lòch söû vaø toaøn dieän ñôït tieán coâng "TEÁT" naøy ñeå ruùt ra ñöôïc nhöõng baøi hoïc lòch söû caàn thieát vaø maïnh daïn trình baøy nhöõng suy nghó böôùc ñaàu cuûa mình trong quaù trình baét tay vaøo nghieân cöùu ñeà taøi
1. Toáng Hoà Trinh: Khoâng ñöôïc ñuøa vôùi khôûi nghóa. Taïp chí Lòch söû quaân söï, soá thaùng 7 naêm 1988.
247 248
naøy, chuùng toâi hy voïng raèng ñoù seõ laø moät ñoùng goùp nhoû trong vieäc toång keát chieán tranh vaø bieân soaïn lòch söû khaùng chieán choáng Myõ.
* Veà phaùt hieän vaø chôùp thôøi cô chieán löôïc
Töø xöa tôùi nay, thôøi cô laø moät trong caùc ñieàu kieän quan troïng maø moãi beân tham chieán caàn phaùt hieän ñeå chôùp laáy kòp thôøi nhaèm taïo neân chuyeån bieán quyeát ñònh cuûa cuïc dieän chieán tranh. Thôøi cô laø caû moät quaù trình chuaån bò löïc löôïng, chuaån bò theá traän; laø caû moät quaù trình phaân tích caùc nhaân toá quaân söï, chính trò, kinh teá, ngoaïi giao lieân quan tôùi cuoäc chieán tranh trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh.
Laõnh ñaïo quaân vaø daân ta ôû caû hai mieàn Nam, Baéc trong nhöõng naêm khaùng chieán choáng Myõ, khoâng bao giôø Ñaûng ta coù aûo töôûng thaéng Myõ - cuõng nhö vôùi Phaùp tröôùc ñaây, treân theá aùp ñaûo veà söùc maïnh quaân söï thuaàn tuùy. Trong maáy chuïc naêm chieán ñaáu daïn daøy veà kinh nghieäm cuûa moät nöôùc nhoû choáng laïi moät keû xaâm löôïc lôùn, bao giôø Ñaûng ta cuõng raát chuù troïng vaán ñeà thôøi cô chieán löôïc vaø ra söùc chuaån bò moïi maët ñeå taïo thôøi cô. Vaø moät khi thôøi cô ñeán laø ra söùc thuùc ñaåy, chôùp laáy thôøi cô ñeå haï quyeát taâm chieán löôïc kòp thôøi nhaèm xoay chuyeån cuïc dieän chieán tranh.
Ngay töø cuoái naêm 1965, Nghò quyeát ñaùnh Myõ cuûa Hoäi nghò Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng laàn thöù 12 (thaùng 12 naêm 1965) ñaõ chæ ra phöông höôùng giaønh thaéng lôïi trong chieán tranh cuïc boä laø: Treân cô sôû tieáp tuïc quaùn trieät phöông chaâm ñaùnh laâu daøi, "caàn coá gaéng cao ñoä, taäp trung löïc löôïng cuûa caû hai mieàn ñeå tranh thuû thôøi cô, giaønh thaéng lôïi quyeát ñònh trong moät thôøi gian töông ñoái ngaén treân chieán tröôøng mieàn Nam". Caàn löu yù raèng, ngay ôû Nghò quyeát naøy, khaùi
nieäm "Giaønh thaéng lôïi quyeát ñònh" ôû ñaây khoâng bao haøm yù nghóa laø tieâu dieät toaøn boä löïc löôïng quaân söï ñòch maø thöïc chaát chæ laø "ñeø beïp yù chí xaâm löôïc cuûa ñeá quoác Myõ, thöïc hieän muïc tieâu veà ñoäc laäp, daân chuû, hoøa bình, trung laäp, tieán tôùi thoáng nhaát nöôùc nhaø".
Theo doõi lòch söû cuoäc khaùng chieán choáng Myõ töø sau naêm 1965, chuùng ta thaáy phöông chaâm chieán löôïc naøy ñaõ quaùn xuyeán trong töøng chieán dòch, töøng ñôït hoaït ñoäng quaân söï vaø chính trò. Chuùng ta bieát thaéng ñòch töøng böôùc, thaéng töøng boä phaän vaø luoân luoân tính sao cho "thaéng Myõ vöøa vôùi söùc ta". Vì theá, sau thaéng lôïi ñaùnh baïi cuoäc phaûn coâng chieán löôïc laàn thöù hai, ñaùnh baïi caùc muïc tieâu chieán löôïc cuûa cuoäc chieán tranh phaù hoaïi mieàn Baéc, Ñaûng ta nhaän thaáy thôøi cô thuaän lôïi tieán leân giaønh thaéng lôïi to lôùn hôn, ñang ñeán gaàn.
Treân chieán tröôøng, maëc duø quaân soá ñòch leân tôùi möùc cao nhöng taát caû öu theá veà binh löïc, hoûa löïc vaø söùc cô ñoäng cuûa chuùng bò haïn cheá raát nhieàu tröôùc theá traän vaø caùch ñaùnh cuûa ta. Nhöõng choã yeáu cuûa ñòch khoâng ñöôïc khaéc phuïc maø ngaøy caøng bò khoeùt saâu theâm - ñaëc bieät laø choã yeáu veà chính trò. Vì theá, maëc duø ñòch vaãn coøn raát chuû quan nhöng nhìn chung, "Xu theá cuûa tình hình trong caû nöôùc naêm 1968 laø ñòch seõ ngaøy caøng chuyeån vaøo phoøng ngöï moät caùch bò ñoäng hôn tröôùc"1.
Maët khaùc, xuaát phaùt töø söï phaân tích raèng: Vieät Nam khoâng phaûi laø muïc tieâu quan troïng nhaát trong chieán löôïc
1. Nghò quyeát Hoäi nghò Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng laàn thöù 14,
thaùng 1 naêm 1968.
249 250
toaøn caàu cuûa Myõ neân Myõ khoâng theå hy sinh moïi lôïi ích ôû caùc khu vöïc chieán löôïc khaùc vì cuoäc chieán tranh Vieät Nam, Ñaûng ta nhaän thaáy: "So vôùi muïc ñích chính trò, quaân söï nhaát ñònh cuûa chuùng thì nhöõng coá gaéng chieán tranh lôùn cuûa Myõ (cuøng vôùi nhöõng thieät haïi naëng neà cuûa chuùng) ôû Vieät Nam ñaõ leân tôùi ñænh cao"1. Ñaây laø moät nhaän ñònh raát quan troïng trong vieäc hoaïch ñònh keá hoaïch chieán löôïc "Teát Maäu thaân". Bôûi vì, trong chæ ñaïo chieán löôïc, nhaän thöùc ñöôïc ñaâu laø thôøi ñieåm ñænh cao trong coá gaéng chieán tranh cuûa ñoái phöông ñeå xaùc ñònh thôøi ñieåm tieán haønh ñoøn ñaùnh quyeát ñònh coù yù nghóa to lôùn. Neáu nhaän thöùc khoâng chính xaùc, choïn thôøi ñieåm giaùng ñoøn quyeát ñònh khoâng ñuùng luùc thì hieäu löïc thaáp, , thaäm chí keát quaû coù theå ngöôïc laïi so vôùi tính toaùn ban ñaàu vì ñoái phöông coù theå phaûn öùng nhanh, taêng vieän oà aït, tieáp tuïc noã löïc chieán tranh ôû möùc maïnh meõ hôn, gaây cho ta nhöõng toån thaát to lôùn.
ÔÛ treân chieán tröôøng Vieät Nam ñaõ vaäy, coøn taïi Myõ, chính quyeàn Gioân-xôn ñang gaëp phaûi nhöõng khoù khaên to lôùn veà chính trò, kinh teá, quaân söï, xaõ hoäi, ngoaïi giao do haäu quaû bò sa laày trong chieán tranh Vieät Nam. Taát caû tình hình naøy cuûa Myõ ñöôïc Ñaûng ta phaân tích, ñaùnh giaù. Ñoàng thôøi, Ñaûng ta coøn nhaän roõ nhöõng khoù khaên ñoù trong noäi boä nöôùc Myõ caøng bò nhaân leân khi maø naêm vaän ñoäng baàu cöû toång thoáng ôû Myõ ñang xích laïi gaàn. Vaán ñeà ñaët ra cho chuùng ta laø caàn phaûi vaø coù theå lôïi duïng tình hình ñoù ñeå buoäc chính phuû Myõ phaûi quyeát ñònh "xuoáng thang" chieán tranh, ngoài vaøo baøn ñaøm phaùn.
1. Nghò quyeát Hoäi nghò Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng laàn thöù 14,
thaùng 1 naêm 1968.
Veà phía ta, maëc duø ta vaãn coøn nhieàu khoù khaên, nhöôïc ñieåm (veà toå chöùc löïc löôïng, veà khaû naêng ñaùnh tieâu dieät lôùn, veà ñaûm baûo haäu caàn, veà phong traøo ñoâ thò...) nhöng "dieãn bieán cô baûn cuûa tình hình laø ta ñang ôû theá thaéng, theá chuû ñoäng vaø thuaän lôïi. Ñòch ñang ôû theá thua, theá bò ñoäng vaø khoù khaên"1.
Töø nhöõng phaân tích, ñaùnh giaù dieãn bieán vaø xu theá phaùt trieån cuûa tình hình nhö theá, Ñaûng ta ñaõ ñi tôùi nhaän ñònh: "Chuùng ta ñang ñöùng tröôùc nhöõng trieån voïng vaø thôøi cô chieán löôïc lôùn. Ñeá quoác Myõ ñang ôû trong tình theá tieán thoaùi löôõng nan veà chieán löôïc"2. Tình hình ñoù cho pheùp chuùng ta "coù theå chuyeån cuoäc chieán tranh caùch maïng mieàn Nam sang moät thôøi kyø môùi - thôøi kyø giaønh thaéng lôïi quyeát ñònh nhö Nghò quyeát cuûa Hoäi nghò cuûa Trung öông Ñaûng laàn thöù 12 vaø 13 ñaõ ñeà ra"3.
Nhö vaäy, trong quaù trình laõnh ñaïo vaø chæ ñaïo quaân vaø daân ta ôû caû hai mieàn Nam, Baéc ñaùnh thaéng chieán löôïc "chieán tranh cuïc boä", Ñaûng ta ñaõ luoân luoân kieân ñònh chuû tröông "giaønh thaéng lôïi quyeát ñònh trong moät thôøi gian töông ñoái ngaén treân chieán tröôøng mieàn Nam" - chuû tröông quaùn xuyeán suoát gaàn 3 naêm (1965-1967) maø Hoäi nghò Trung öông Ñaûng laàn thöù 12 (thaùng 12 naêm 1965) vaø 13 (thaùng 1 naêm 1967) ñaõ döï kieán. Theo phöông höôùng naøy, trong khi chæ ñaïo quaân vaø daân ta treân chieán tröôøng ñaåy maïnh tieán coâng ñòch veà quaân söï vaø chính trò, ra söùc chuaån bò theá traän vaø löïc löôïng cho traän ñaùnh quyeát ñònh, Ñaûng ta ñoàng thôøi theo doõi saùt dieãn bieán treân chieán tröôøng cuõng nhö ôû ngay
1, 2, 3. Nghò quyeát Hoäi nghò Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng laàn thöù 14, thaùng 1 naêm 1968.
251 252
trong nöôùc Myõ vaø treân theá giôùi. Khi phaùt hieän thaáy ñoäng thaùi môùi cuûa ñòch sau muøa khoâ 1966-1967, Ñaûng ta ñaõ döï kieán ñöôïc xu theá phaùt trieån cuûa cuoäc chieán tranh vaø phaùt hieän ñöôïc thôøi cô ñeå haï quyeát taâm chieán löôïc kòp thôøi baèng vieäc môû cuoäc tieán coâng "Teát Maäu thaân" 1968. Vì vaäy, trong thö göûi Trung öông Cuïc vaø Quaân uûy Mieàn, ñoàng chí Leâ Duaån ñaõ chæ roõ: "Töø ba, boán naêm nay, ta ñaõ chuaån bò löïc löôïng vaø theá traän cho traän quyeát chieán chieán löôïc naøy. Song, vì nhieàu lyù do, löïc löôïng ta chuaån bò chöa ñuû. Tuy vaäy nhö Trung öông ñaõ phaân tích, khi ñaõ coù thôøi cô thuaän lôïi, neáu chuùng ta bieát laøm vaø laøm ñuùng, coù söï noã löïc vöôït baäc thì löïc löôïng ít cuõng coù theå taïo neân söùc maïnh, baûo ñaûm giaønh thaéng lôïi raát to lôùn, raát quan troïng"1.
Neáu ñeå yù raèng, "böùc thö" vaøo Nam göûi Trung öông Cuïc vaø Quaân uûy Mieàn treân ñaây ñöôïc göûi ñi tröôùc giôø G cuûa "Teát Maäu thaân" chöa ñaày 2 tuaàn, raèng trong "böùc thö" naøy, nhöõng ñieàu trích daãn treân ñaây ñöôïc ñaët döôùi tieâu ñeà: "THÔØI
CÔ LAØ HEÁT SÖÙC QUAN TROÏNG", chuùng ta coù theå xem ñaây nhö moät meänh leänh cuoái cuøng sau 3 naêm taïo thôøi cô, chôø ñoùn thöoøi cô vaø chôùp laáy thôøi cô ñeå giaønh thaéng lôïi quyeát ñònh trong moät thôøi gian töông ñoái ngaén treân chieán tröôøng mieàn Nam, cuûa Boä Chính trò Trung öông Ñaûng.
* Veà ngheä thuaät tieán coâng
Nhaèm taïo ra hieäu löïc chieán löôïc maïnh, laøm tan raõ yù chí xaâm löôïc cuûa ñoái phöông, Ñaûng ta ñaõ chuû tröông trong "Teát Maäu thaân", vöøa tieán coâng roäng khaép vaø ñoàng loaït - moät caùch ñaùnh chieán löôïc môùi; vöøa taùo baïo höôùng söùc maïnh cuûa
1. Thö göûi Trung öông cuïc vaø Quaân uûy mieàn Nam, ngaøy 18 thaùng 1 naêm 1968 (Leâ Duaån: Thö vaøo Nam, Sñd, tr.192).
chieán tranh caùch maïng vaøo caùc ñoâ thò mieàn Nam. Ñaûng xem ñoù laø "muõi nhoïn thoïc saâu vaøo yeát haàu cuûa ñòch, coù taàm quan troïng chieán löôïc ñoái vôùi toaøn boä chieán tröôøng vaø toaøn boä cuoäc chieán tranh"1, laø "ñoøn aùc lieät nhaát ñaùnh vaøo tim oùc, huyeát maïch cuûa ñòch, vaø cuõng laø caùch toát nhaát ñeå phoái hôïp ba muõi giaùp coâng treân caû ba vuøng chieán löôïc ñeå tieâu dieät nhieàu nhaát sinh löïc ñòch, laøm saäp choã döïa chính trò cuûa ñòch vaø ñeø beïp yù chí xaâm löôïc cuûa chuùng"2. Nhöng, muoán tieán coâng vaøo heä thoáng dinh luõy cuûa Myõ, nguïy - nôi ñöôïc toå chöùc phoøng thuû chaët cheõ baèng nhieàu taàng, nhieàu lôùp, nhieàu löïc löôïng, nhieàu bieän phaùp, nhieàu thuû ñoaïn... chuùng ta phaûi giaûi quyeát moät loaït caùc vaán ñeà thuoäc veà ngheä thuaät tieán coâng trong "Teát Maäu thaân", ñaëc bieät laø trong ñieàu kieän töông quan löïc löôïng quaân söï ñoâi beân treân chieán tröôøng luùc baáy giôø nghieâng leäch veà phía ñòch.
Nghi binh chieán löôïc nhaèm phaân taùn löïc löôïng chuû löïc ñòch, laøm laïc höôùng söï ñeà phoøng cuûa chuùng ñaõ ñöôïc caùc cô quan chæ ñaïo chieán löôïc vaø caùc caáp chæ huy chieán tröôøng trieån khai thöïc hieän töø tröôùc "Teát Maäu thaân" baèng nhieàu bieän phaùp vaø nhieàu thuû ñoaïn keát hôïp. Nhöõng thaùng cuoái naêm 1967, chuùng ta ñaõ laàn löôït môû moät soá chieán dòch ôû vuøng ven bieân giôùi, ôû Taây Nguyeân; ñoàng thôøi chuùng ta duy trì caùc hoaït ñoäng quaân söï ôû vuøng ven ñoâ thò vaø ôû vuøng noâng thoân ñoàng baèng nhö leä thöôøng. Caùc hoaït ñoäng nhö vaäy khieán cho ñòch laàm töôûng raèng löïc löôïng cuûa ta ñaõ bò thöông vong naëng qua cuoäc phaûn coâng chieán löôïc muøa khoâ 1966-1967, khoâng coøn khaû naêng môû caùc chieán dòch ôû ñoàng
1. Nghò quyeát Hoäi nghò Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng laàn thöù 14, thaùng 1 naêm 1968.
253 254
baèng nhö tröôùc. Ñieàu naøy döôøng nhö laø loâ gích vôùi baøi baùo cuûa Boä tröôûng Boä Quoác phoøng Quaân ñoäi nhaân daân Vieät Nam ñaêng treân nhaät baùo Nhaân Daân vaø Quaân ñoäi nhaân daân trong thaùng 9 naêm 1967, trong ñoù nhaø laõnh ñaïo naøy khaúng ñònh laïi quyeát taâm ñaùnh laâu daøi vaø keâu goïi toaøn quaân, toaøn daân baûo toaøn löïc löôïng. Treân maët traän ngoaïi giao, vaøo thaùng 12 naêm 1967, Chính phuû Vieät Nam daân chuû coäng hoøa tuyeân boá phoùng thích hai tuø binh Myõ. Tieáp ñoù, Boä tröôûng Boä Ngoaïi giao ta coâng khai ngoû yù taïi moät buoåi chieâu ñaõi ñoaøn ngoaïi giao raèng: Vieät Nam daân chuû coäng hoøa seõ ñi vaøo ñaøm phaùn vôùi Myõ. Ñieàu ñaùng löu yù laø, tröôùc ñoù, ta môùi chæ coâng khai tuyeân boá seõ coù theå "noùi chuyeän" neáu Myõ chaám döùt neùm bom mieàn Baéc maø thoâi. Tín hieäu ngoaïi giao naøy caøng laøm cho chính quyeàn Myõ bò phaân hoùa giöõa phaùi chuû chieán vaø phaùi chuû hoøa. Nhöng ñieàu quan troïng hôn laïi laø ôû choã, qua nhöõng cöû chæ ngoaïi giao ñoù, giôùi laõnh ñaïo Myõ caøng theâm tin chaéc laø ta ñaõ thöïc söï bò suy yeáu treân maët traän quaân söï. Böôùc sang thaùng 1 naêm 1968, ta ñaõ chuû ñoäng môû hai chieán dòch quaân söï lôùn, moät ôû Naäm Baïc (Laøo) vaø moät ôû ñöôøng 9 - Khe Sanh. Ngay laäp töùc, Khe Sanh ñaõ thu huùt söï chuù yù cuûa Boä chæ huy quaân söï Myõ taïi Saøi Goøn vaø giôùi laõnh ñaïo Oa-sinh-tôn. Sau naøy, moät taùc giaû Myõ - Mai-côn Maùc-li-a, ñaõ bình luaän raèng: ñaïn phaùo cuûa chuû löïc mieàn Baéc doäi xuoáng Khe Sanh ñaõ "rôi ngay vaøo thuû ñoâ Oa-sinh-tôn"1. Giôùi laõnh ñaïo Myõ khi ñoù nhaän ñònh Khe Sanh laø moät "Ñieän Bieân Phuû" trong yù ñoà chieán löôïc cuûa Boä thoáng soaùi Vieät Nam. Vì vaäy, Gioân-xôn ñaõ leänh cho caùc tham möu tröôûng lieân quaân Myõ phaûi cam keát giöõ Khe Sanh baèng moïi giaù.
1. Mai-côn Maùc-li-a: Cuoäc chieán tranh möôøi nghìn ngaøy. Sñd, tr.148.
Chính laø söï phaùn ñoaùn sai laàm naøy cuûa Myõ ñaõ buoäc Myõ phaûi traû giaù naëng neà: taâm trí vaø löïc löôïng Myõ doàn vaøo maët traän Khe Sanh neân khi "Teát Maäu thaân" noå ra, moät boä phaän quaân Myõ bò ôû vaøo theá nhö "caù voi maéc caïn".
Trong dòp "Teát Maäu thaân" höôùng tieán coâng chuû yeáu nhaèm vaøo ñoâ thò mieàn Nam thöïc söï ñaõ LAØ MOÄT BAÁT NGÔØ LÔÙN, khieán cho ñòch treân chieán tröôøng khoâng kòp trôû tay, khieán cho giôùi laõnh ñaïo Myõ ôû Oa-sinh-tôn ngaøy ñoù ñaõ phaûi "söõng sôø, choaùng vaùng". Ñaây laø laàn ñaàu tieân trong suoát bao naêm roøng khaùng chieán, chuùng ta ñaõ ñöa ñöôïc chieán tranh vaøo saâu trong loøng ñòch, ñaõ bieán haäu phöông vaø haäu cöù ñòch thaønh chieán tröôøng cuûa ta. Ñoù laø moät thaønh coâng lôùn cuûa Ñaûng trong ngheä thuaät chæ ñaïo chieán tranh - ngheä thuaät ñaùnh hieåm, ñaùnh ñau, ñaùnh vaøo yeát haàu, vaøo trung öông thaàn kinh ñòch. Bôûi vì, "cuøng vôùi baáy nhieâu quaân, vôùi theá traän vaø so saùnh löïc löôïng khi böôùc vaøo Ñoâng Xuaân 1967-1968, neáu chuùng ta vaän duïng moät chieán löôïc khaùc, choïn moät höôùng tieán coâng khaùc thì chaéc raèng cuoäc chieán tranh seõ khoâng thay ñoåi moät caùch ñoät bieán, ñaåy ñòch vaøo theá toài teä boán beà nguy khoán (...) caû veà quaân söï vaø chính trò"1 nhö dòp Teát Maäu thaân.
Baát ngôø cuûa "Teát Maäu thaân" khoâng chæ laø höôùng tieán coâng maø coøn laø thôøi ñieåm tieán coâng. Thôøi ñieåm ñoù laø dòp Teát Nguyeân ñaùn - luùc ñòch deã boäc loä sôû hôû, chuû quan vaø lôi loûng nhaát trong vieäc ñeà phoøng. Thöïc tieãn ñaõ cho thaáy vieäc choïn thôøi ñieåm tieán coâng baát ngôø vaøo dòp Teát cuûa ta laø voâ
1. Leâ Duaån: Baøi noùi taïi Hoäi nghò caùc bí thö tænh uûy mieàn Baéc, ngaøy 9 thaùng 3 naêm 1968. Daãn theo Lòch söû Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam, taäp II (1954-1975), Nxb Chính trò quoác gia, H, 1995, tr.398.
255 256
cuøng saùng suoát. Sau naøy, nhieàu taøi lieäu töø phía ñòch ñaõ xaùc ñònh raèng: vaøo nhöõng ngaøy khi "Teát Maäu thaân" noå ra, caùc ñôn vò quaân ñoäi Saøi Goøn chæ coøn moät nöûa quaân soá, khieán cho Boä chæ huy quaân söï Myõ taïi Saøi Goøn voâ cuøng luùng tuùng trong vieäc öùng phoù. Cuõng qua thöïc teá naøy, giôùi laõnh ñaïo ôû Oa-sinh-tôn ñaõ naûn loøng. Moät trong nhöõng söï naûn loøng, "vôõ moäng" lôùn nhaát cuûa Myõ luùc ñoù laø khoâng coøn hy voïng gì vaøo khaû naêng cuûa chính quyeàn vaø quaân ñoäi Saøi Goøn. Sau ñoù, cho duø coù trao daàn gaùnh naëng chieán tranh sang vai quaân ñoäi nguïy nhaèm "thay maøu da treân xaùc cheát" thì ñieàu naøy khoâng coù nghóa laø quaân nguïy ñaõ thöïc söï maïnh leân döôùi con maét cuûa Myõ maø chaúng qua chæ laø söï "loùt ñöôøng", laø "caùi côù" cho Myõ ruùt ra trong danh döï, truùt boû daàn traùch nhieäm vaø ñôõ maát maët tröôùc theá giôùi1.
Trong "Teát Maäu thaân", ñoøn tieán coâng cuûa ta ñaõ nhaèm truùng vaøo caùc muïc tieâu "yeát haàu", "huyeát maïch", "tim oùc" cuûa ñòch. Heä thoáng muïc tieâu bò tieán coâng trong "Teát Maäu thaân" bao goàm: caùc cô quan ñaàu naõo trung öông vaø ñòa phöông cuûa chính quyeàn Saøi Goøn, caùc sôû chæ huy, boä tö leänh, saân bay, beán caûng, kho taøng, caên cöù truyeàn tin, ñaàu moái giao thoâng... Ñoù laø nhöõng muïc tieâu taäp trung sinh löïc cao caáp cuûa ñòch, nhöõng muïc tieâu nhaïy caûm nhaát trong boä maùy chieán tranh cuûa chuùng ôû mieàn Nam. Ñaëc bieät, trong "Teát Maäu thaân", toøa ñaïi söù Myõ - nôi bieåu tröng cho quyeàn
1. Vaøo cuoái naêm 1968, caùc coá vaán Myõ xeáp haïng 2 sö ñoaøn quaân ñoäi
Saøi Goøn vaøo loaïi "cöïc kyø keùm", 8 sö ñoaøn chæ ôû möùc "coù khaù leân" vaø chæ coù 1 sö ñoaøn laø "gioûi". Caàn phaûi noùi theâm raèng, naêm 1968 laø naêm naïn ñaøo nguõ trong quaân ñoäi Saøi Goøn "leân cao chöa töøng thaáy" nhö nhaän xeùt cuûa Heâ-ring vaø tình traïng ñoù tieáp tuïc gia taêng trong naêm 1969.
uy cuûa Myõ taïi Nam Vieät Nam ñaõ bò tieán coâng vaø bò chieám giöõ trong nhieàu giôø. Treân neàn chung cuûa haøng loaït ñoâ thò vaø haøng loaït muïc tieâu hieåm yeáu bò tieán coâng ñoàng loaït, cuoäc tieán coâng nhaèm vaøo söù quaùn Myõ ñaõ vöôït xa taàm voùc yù nghóa cuûa moät traän ñaùnh cuï theå. "Xem ra, toaøn theá giôùi ñang höôùng veà söù quaùn vaø phaùn xeùt haønh ñoäng naøy nhö theå toaøn boä cuoäc chieán tranh seõ ñöôïc quyeát ñònh"1 bôûi vieäc giaønh giaät quyeàn kieåm soaùt söù quaùn cuûa caû hai beân.
Ngheä thuaät tieán coâng "Teát Maäu thaân" khoâng chæ laø ngheä thuaät choïn muïc tieâu maø coøn laø ngheä thuaät choïn hình thöùc vaø phöông thöùc tieán coâng. Trong "Teát Maäu thaân", chuùng ta ñaõ tieán coâng ñoàng loaït, tieán coâng baèng nhieàu hình thöùc, nhieàu löïc löôïng. Chuùng ta khoâng tieán coâng tuaàn töï töø ngoaøi vaøo trong maø keát hôïp töø trong ra ngoaøi, töø ngoaøi vaøo trong, khieán cho ñòch bò baát ngôø caøng theâm baát ngôø vaø luùng tuùng.
Nhö vaäy, trong "Teát Maäu thaân", vieäc nghi binh, choïn höôùng, choïn thôøi ñieåm, choïn muïc tieâu, choïn hình thöùc, vaø phöông thöùc tieán coâng ñaõ chöùng toû böôùc phaùt trieån môùi trong ngheä thuaät chæ ñaïo chieán tranh, trong ngheä thuaät tieán coâng cuûa Ñaûng vaø quaân, daân ta treân chieán tröôøng. Trong khi chieán löôïc quaân söï Myõ laø "tìm vaø dieät", nhaèm "ñöa chieán tranh tôùi taän xöù sôû" cuûa ñoái phöông vaø trong khi boä chæ huy quaân söï Myõ taïi Saøi Goøn vaãn nhaát möïc tin raèng chieán löôïc cuûa ñoái phöông laø "laáy noâng thoân bao vaây thaønh thò"... thì chieán tranh laïi noå ra maïnh meõ, ñoàng loaït ngay giöõa Saøi Goøn vaø moät loaït caùc thaønh phoá, thò xaõ, thò traán treân toaøn mieàn Nam. Neáu ñeå yù raèng vaøo ñaàu naêm 1968, löïc
1. Ñoân O-bôùc-ñoi-phô: TEÁT, Sñd, tr.25.
257 258
löôïng quaân söï ñòch taïi mieàn Nam leân tôùi gaàn 1 trieäu 30 vaïn teân vôùi heä thoáng chính quyeàn tay sai, aáp chieán löôïc vaø maïng tình baùo, ñaëc vuï giaêng khaép moïi nôi thì cuoäc tieán coâng "TEÁT" cuûa chuùng ta maø höôùng chính laø nhaèm vaøo ñoâ thò quaû laø moät haønh ñoäng "xuaát thaàn", khieán cho caùc nhaân vieân C.I.A cuõng phaûi thuù nhaän raèng: Neáu nhö hoï coù baét ñöôïc toaøn boä keá hoaïch tieán coâng cuûa ñoái phöông thì hoï cuõng khoâng sao hieåu ñöôïc "baûn chaát" cuûa keá hoaïch ñoù. Nhöng chính laø "baûn chaát" cuûa keá hoaïch chieán löôïc taùo baïo naøy, chính laø ngheä thuaät tieán coâng saùng taïo "Teát Maäu thaân" ñaõ taïo neân hieäu quaû chieán löôïc to lôùn vaø taïo ra tính ñaëc saéc cuûa söï kieän lòch söû naøy. Baèng ngheä thuaät tieán coâng ñoù, "Teát Maäu thaân" ñaõ giaùng ñoøn quyeát lieät vaøo yù chí xaâm löôïc cuûa Myõ, khieán cho yù chí xaâm löôïc cuûa Myõ bò lung lay maïnh trong khi coá gaéng chieán tranh cuûa hoï taïi Vieät Nam ñang leân tôùi ñænh cao.
Ñeå coù ñöôïc ngheä thuaät tieán coâng "Teát Maäu thaân", toaøn Ñaûng, toaøn quaân vaø toaøn daân ta ñaõ vöôït qua nhieàu gian khoå hy sinh, neâu cao quyeát taâm tieán coâng quaân ñòch, xaây döïng ñöôïc theá traän chieán tranh nhaân daân ngaøy caøng vöõng chaéc treân khaép ba vuøng chieán löôïc, toå chöùc vaø boá trí hôïp lyù löïc löôïng chính trò vaø löïc löôïng vuõ trang ba thöù quaân ôû ñoâ thò, vuøng ven, vuøng noâng thoân ñoàng baèng vaø röøng nuùi. Ngoaøi ra, ngheä thuaät tieán coâng Teát Maäu thaân coøn laø keát quaû cuûa caû moät quaù trình naém baét thöïc tieãn treân chieán tröôøng vaø tình hình noäi boä nöôùc Myõ, töø ñoù tính toaùn choïn löïa vaø tìm caùch ñaùnh Myõ, caùch thaéng Myõ phuø hôïp vôùi ñieàu kieän thöïc teá Vieät Nam cuûa Ñaûng ta, cuûa caùc caáp chæ ñaïo, chæ huy chieán tröôøng.
* Veà ngheä thuaät söû duïng löïc löôïng
"Teát Maäu thaân" ñöôïc khôûi xöôùng trong ñieàu kieän löïc löôïng quaân söï ñòch vaãn coøn hôn moät trieäu teân, boä maùy chieán tranh cuûa ñòch vaãn coøn hieäu löïc vaø tieàm löïc chieán tranh cuûa chuùng coøn doài daøo. Ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu chieán löôïc ñaùnh baïi yù chí xaâm löôïc cuûa Myõ, Ñaûng chuû tröông trong "Teát Maäu thaân", söû duïng moät caùch toát nhaát löïc löôïng vuõ trang cuûa ta, duøng binh löïc vaø hoûa löïc maïnh cuûa ta ñaùnh vaøo caùc binh ñoaøn chuû löïc ñòch, ñaùnh maïnh vaøo thuû ñoâ vaø caùc thaønh phoá, taïo ñieàu kieän cho haøng trieäu quaàn chuùng ôû ñoâ thò vaø caùc vuøng noâng thoân taïm bò chieám noåi daäy khôûi nghóa, phoái hôïp vôùi löïc löôïng quaân söï cuûa ta tieâu dieät vaø laøm tan raõ quaân ñòch, ñaùnh saäp boä maùy ñaàu naõo cuûa nguïy quyeàn, laøm roái loaïn vaø teâ lieät taän goác boä maùy chieán tranh cuûa Myõ, nguïy, bieán haäu phöông vaø döï tröõ chieán tranh cuûa ñòch thaønh haäu phöông vaø döï tröõ chieán tranh cuûa ta, laøm thay ñoåi löïc löôïng so saùnh moät caùch mau choùng vaø coù lôïi cho ta, khoâng coù lôïi cho ñòch.
Theo phöông höôùng ñoù, tröôùc vaø trong Teát Maäu thaân, caùc ñôn vò boä ñoäi chuû löïc ta ñaõ môû moät soá chieán dòch ôû vuøng röøng nuùi mieàn Ñoâng Nam Boä, Taây Nguyeân, mieàn Taây Trò - Thieân nhaèm keùo moät boä phaän quan troïng chuû löïc Myõ leân chieán tröôøng röøng nuùi, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho ñoøn tieán coâng vaø noåi daäy ôû caùc ñoâ thò bò Myõ, nguïy chieám ñoùng.
Taïi caùc ñoâ thò, ôû vuøng ven, ta söû duïng moät soá ñôn vò boä ñoäi chuû löïc ñaùnh chieám caùc muïc tieâu, kìm chaân caùc sö ñoaøn, löõ ñoaøn, trung ñoaøn chuû löïc ñòch, taïo ñieàu kieän cho löïc löôïng ñaëc bieät tinh nhueä laø caùc ñoäi ñaëc coâng, bieät ñoäng, baát ngôø ñaùnh chieám moät soá cô quan ñaàu naõo taïi trung öông vaø ñòa
259 260
phöông cuûa ñòch. Töø vuøng ven caùc tieåu ñoaøn muõi nhoïn ñöôïc toå chöùc vaø trang bò goïn nheï nhanh choùng ñaùnh chieám nhöõng muïc tieâu ñöôïc phaân coâng. Moät soá tieåu ñoaøn ñaõ tieán ñöôïc vaøo caùc khu vöïc muïc tieâu naèm saâu trong noäi thaønh, truï laïi ñaùnh ñòch phaûn kích trong nhieàu ngaøy. Ñoàng thôøi, ta söû duïng phaùo coái vaø roác keùt ñaùnh vaøo nhieàu muïc tieâu khaùc nhö saân bay, sôû chæ huy, trung taâm thoâng tin cuûa ñòch...
Phoái hôïp vôùi löïc löôïng ñaëc coâng, bieät ñoäng, tieåu ñoaøn muõi nhoïn, caùc ñoäi vuõ trang vaø baùn vuõ trang cuûa caùc ban, ngaønh, ñoaøn theå nhö Thanh nieân, Coâng vaän, Phuï nöõ, Hoa vaän... cô ñoäng ñaùnh ñòch treân ñöôøng phoá. ÔÛ voøng trong laø vaäy, coøn ôû voøng ngoaøi, caùc sö ñoaøn, trung ñoaøn chuû löïc cuûa ta ñoùn ñaùnh khoâng cho caùc ñôn vò chuû löïc ñòch taêng vieän vaøo vuøng ven vaø noäi thaønh, giöõ phía sau cho caùc tieåu ñoaøn muõi nhoïn.
Nhöõng ñoøn quaân söï treân ñaây coù taùc duïng chaâm ngoøi cho quaàn chuùng noåi daäy ôû nhieàu khu phoá, nhieàu ñoâ thò1 döôùi
1. Dòp Teát Maäu thaân, quaàn chuùng nhaân daân ôû nhieàu ñoâ thò, ñaëc bieät laø ôû Saøi Goøn vaø Hueá, ñaõ noåi daäy vôùi nhieàu hình thöùc trong ñieàu kieän cuoäc chieán dieãn ra quyeát lieät, döõ doäi. Töïu trung, ñoù laø vieäc ôû nhieàu khu phoá, nhieàu xoùm thôï, nhaân daân ñaõ giaûi taùn chính quyeàn cô sôû ñòch, giaønh quyeàn kieåm soaùt, truy baét aùc oân, tieáp teá cho boä ñoäi, taûi vuõ khí, taûi thöông, cöùu chöõa vaø chaêm soùc thöông binh, daãn ñöôøng cho boä ñoäi, keâu goïi binh lính Saøi Goøn trôû veà vôùi caùch maïng... Trong moät baøi vieát nhaân dòp kyû nieäm troøn 30 naêm Teát Maäu thaân, taùc giaû Traàn Baïch Ñaèng cho raèng, quaàn chuùng noåi daäy, laø moät hieän töôïng khoâng bao giôø laëp laïi; hieåu noåi daäy cuûa quaàn chuùng dòp Teát Maäu thaân phaûi ñaët noù trong boái caûnh xaùc ñònh chöù khoâng neân laáy nhöõng moâ hình, nhöõng khuoân maãu ôû nôi khaùc hoaëc dòp khaùc - chaúng haïn nhö trong Caùch maïng Thaùng Möôøi Nga,
(xem tieáp trang 260)
nhieàu hình thöùc vaø ñeán löôït noù, laïi tieáp theâm söùc maïnh cho ñoøn tieán coâng quaân söï. Taän duïng thôøi cô coù lôïi do ñoøn tieán coâng vaø noåi daäy ôû ñoâ thò taïo ra, löïc löôïng vuõ trang taïi choã ñaõ hoã trôï cho quaàn chuùng ôû nhieàu vuøng noâng thoân bò ñòch chieám noåi daäy ñaäp tan chính quyeàn cô sôû ñòch, giaønh quyeàn laøm chuû, môû roäng vuøng giaûi phoùng.
Vôùi vieäc boá trí, toå chöùc vaø söû duïng löïc löôïng nhö vaäy, trong dòp "Teát Maäu thaân", quaân vaø daân ta treân chieán tröôøng ñaõ phaùt huy ñöôïc ñaày ñuû vaø maïnh meõ khí theá tieán coâng, bieåu loä yù chí, quyeát taâm vaø löïc löôïng huøng haäu cuûa mình, khieán cho giôùi laõnh ñaïo Oa-sinh-tôn nhaän thaáy löïc löôïng quaân söï cuûa Myõ - cho duø coù taêng theâm haøng traêm nghìn quaân nöõa vaø neùm vaøo ñoù haøng traêm tyû ñoâ la chieán phí ñi nöõa cuõng khoâng theå naøo khuaát phuïc noåi nhaân daân Vieät Nam. Ñaëc bieät, ôû Saøi Goøn, maëc duø löïc löôïng khoâng nhieàu nhöng caùc ñôn vò ñaëc coâng, bieät ñoäng, tieåu ñoaøn muõi nhoïn vaø caùc ñoäi vuõ trang, baùn vuõ trang cuûa Thaønh ñoaøn, Hoa vaän, Coâng vaän, Phuï vaän... ñaõ ñaùnh saâu, ñaùnh hieåm, ñaùnh truùng vaø ñaùnh ñoàng loaït vaøo nhieàu muïc tieâu yeát haàu cuûa ñòch ôû trung öông vaø ñòa phöông, taïo neân söùc thoâi ñoäng maïnh, taùc ñoäng nhanh tôùi yù chí cuûa keû thuø. Ñoù laø moät thaønh coâng noåi baät trong ngheä thuaät boá trí vaø söû duïng löïc (tieáp theo trang 259) Caùch maïng Thaùng Taùm naêm 1945 hoaëc Ñoàng khôûi naêm 1960... laøm tieâu chí soi xeùt. Taùc giaû Traàn Baïch Ñaèng cho raèng, ñeán nhö söï ñoàng tình cuûa nhaân daân caùc ñoâ thò ñoái vôùi caùc ñôn vò Quaân giaûi phoùng dòp Teát Maäu thaân - ít nhaát cuõng khoâng coù thaùi ñoä thuø ñòch, ñaõ laø moät trong soá nhöõng nhaân toá khieán giôùi laõnh ñaïo nöôùc Myõ naûn loøng; thaát voïng. Coøn Thöôïng töôùng Traàn Vaên Traø khaúng ñònh: khoâng coù söï uûng hoä, ñoàng tình cuûa nhaân daân, khoâng theå ñaùnh theo kieåu Maäu thaân.
261 262
löôïng trong dòp "Teát Maäu thaân" cuûa Ñaûng ta, laø moät bieåu hieän cuûa ngheä thuaät quaân söï Vieät Nam - ngheä thuaät phaùt huy maïnh meõ nhaân toá con ngöôøi, laáy nhoû ñaùnh lôùn, laáy ít ñaùnh nhieàu, laáy chaát löôïng cao thaéng soá löôïng ñoâng, laáy trí tueä con ngöôøi Vieät Nam, vaên hoùa Vieät Nam ñeå chieán thaéng vuõ khí vaø söùc maïnh baïo taøn cuûa löïc löôïng quaân söï Myõ.
KEÁT LUAÄN
Suoát chaëng ñöôøng 21 naêm chieán ñaáu giaønh ñoäc laäp, töï do cho Toå quoác (1954-1975), daân toäc Vieät Nam ñaõ traûi qua nhieàu thöû thaùch khoác lieät cuûa chieán tranh, ñaõ chòu nhieàu toån thaát hy sinh, ñaõ phaûi töï tìm ñöôøng ñaùnh Myõ - moät cöôøng quoác cuûa theá kyû XX ñang theo ñuoåi chieán löôïc toaøn caàu maø Vieät Nam laø moät "ñoâ-mi-noâ" trong tính toaùn chieán löôïc töø laâu cuûa Myõ. Treân chaëng ñöôøng 21 naêm, Myõ ñaõ thi haønh nhieàu thuû ñoaïn vaø bieän phaùp, thay ñoåi nhieàu chieán löôïc chieán tranh, boû ra nhieàu tieàn cuûa vaø coâng söùc hoøng khuaát phuïc ñoái phöông. Tìm ñöôøng ñaùnh Myõ vaø tìm caùch thaéng Myõ do ñoù, laø caû moät quaù trình laâu daøi, gian khoå, ñaày saùng taïo vaø raát möu löôïc cuûa daân toäc Vieät Nam. "Teát Maäu thaân" vôùi hieäu quaû chieán löôïc cuûa noù, ñaõ laø moät thaønh coâng lôùn trong quaù trình naøy.
"Teát Maäu thaân", töø trong yù ñoà cuûa caùc cô quan chæ ñaïo chieán löôïc Vieät Nam ñeán dieãn bieán thöïc teá treân chieán tröôøng, laø moät hoaït ñoäng roäng lôùn, phöùc taïp. Ñöông ñaàu vôùi Myõ - ñoái thuû coù quaân soá ñoâng, vuõ khí hieän ñaïi, hoûa löïc doài daøo, söùc cô ñoäng cao, laïi chieám öu theá aùp ñaûo treân khoâng, treân soâng, treân bieån... neân khoâng theå coù aûo töôûng ñaùnh tieâu dieät ñoäi quaân vieãn chinh naøy. Suoát nhöõng naêm "chieán tranh cuïc boä" - ñænh cao nhaát trong toaøn boä coá gaéng chieán tranh
263 264
cuûa Myõ ôû Vieät Nam, trong khi chæ ñaïo quaân vaø daân ta treân chieán tröôøng giöõ vöõng vaø phaùt huy maïnh meõ chieán löôïc tieán coâng, ra söùc chuaån bò theá traän vaø löïc löôïng, Ñaûng ta ñoàng thôøi theo doõi chaët cheõ moïi dieãn bieán lieân quan tôùi cuoäc chieán tranh - caû treân chieán tröôøng, ôû nöôùc Myõ vaø treân theá giôùi. Vôùi taàm nhìn ñoù, Ñaûng ta ñaõ döï kieán ñöôïc xu theá phaùt trieån cuûa cuoäc chieán tranh, phaùt hieän ñöôïc thôøi cô chieán löôïc ñang xuaát hieän. Trong ñieàu kieän töông quan löïc löôïng quaân söï luùc baáy giôø vaãn nghieâng veà phía ñòch, song, naém vöõng chieàu höôùng vaän ñoäng cuûa tình hình vaø ñeå kòp chôùp laáy thôøi cô coù lôïi nhaèm xoay chuyeån cuïc dieän chieán tranh, Ñaûng chuû tröông ñaùnh vaøo yù chí xaâm löôïc cuûa ñoái phöông baèng söùc MAÏNH TOÅNG HÔÏP cuûa chieán tranh caùch maïng mieàn Nam, baèng vieäc keát hôïp chaët cheõ vaø nhòp nhaøng giöõa ñaáu tranh quaân söï, ñaáu tranh chính trò, ñaáu tranh ngoaïi giao, nhaèm vaøo toaøn boä muïc tieâu hieåm yeáu cuûa ñòch treân chieán tröôøng, ñaëc bieät baèng caùch ñaùnh hieåm, ñaùnh vaøo yeát haàu, ñaùnh vaøo tim oùc cuûa ñòch, vaøo thôøi ñieåm nhaïy caûm nhaát trong ñôøi soáng chính trò cuûa nöôùc Myõ - laø naêm vaän ñoäng baàu cöû toång thoáng nhieäm kyø môùi.
Vì theá, hieäu quaû chieán löôïc roäng lôùn cuûa "Teát Maäu thaân" khoâng do moät nhaân toá ñôn leû naøo taïo ra maø laø keát quaû toång hôïp cuûa moät loaït nhaân toá quaân söï - chính trò - taâm lyù - ngoaïi giao. "Teát" chaúng nhöõng phôi baøy toaøn boä quaù trình thaát baïi cuûa Myõ treân chieán tröôøng Vieät Nam caû veà quaân söï, chính trò, phôi baøy söï baát löïc cuûa moät ñaïo quaân ñoâng tôùi gaàn 1 trieäu 300 nghìn teân ñöôïc trang bò vuõ khí vaø phöông tieän chieán tranh hieän ñaïi tröôùc söùc tieán coâng vaø caùch ñaùnh cuûa ñoái phöông, laøm loä roõ nhöõng sai laàm veà chieán löôïc cuõng nhö caùch thöùc ñieàu haønh chieán tranh cuûa
giôùi laõnh ñaïo Oa-sinh-tôn vaø giôùi töôùng lónh Myõ treân chieán tröôøng, bieåu döông yù chí, nghò löïc vaø söùc maïnh quaät cöôøng cuûa quaân daân Vieät Nam... "Teát" coøn laøm boäc loä nhöõng giôùi haïn trong söùc maïnh quaân söï, kinh teá cuûa Myõ, laøm aûnh höôûng nghieâm troïng tôùi chieán löôïc toaøn caàu maø Myõ theo ñuoåi töø laâu... Vì leõ ñoù, cho duø Myõ laø moät NÖÔÙC LÔÙN, moät nöôùc chöa heà baïi traän trong lòch söû 200 naêm laäp nöôùc cuûa mình, moät nöôùc ôû caùch xa chieán tröôøng Vieät Nam ñeán nöûa voøng quaû ñaát thì "Teát Maäu thaân" vaãn gaây neân nhöõng chaán ñoäng döõ doäi giöõa loøng nöôùc Myõ khieán cho ñoâng ñaûo caùc taàng lôùp xaõ hoäi Myõ - keå caû caùc quan chöùc caáp cao, caùc nghò só, caùc taäp ñoaøn taøi phieät ñaày theá löïc ôû Myõ, phaûi thay ñoåi quan ñieåm ñoái vôùi cuoäc chieán tranh, khoâng coøn haäu thuaãn cho chính saùch chieán tranh cuûa chính quyeàn Gioân-xôn nöõa... Taát caû nhöõng ñieàu ñoù buoäc Toång thoáng Myõ Gioân-xôn, vaøo ñeâm 31 thaùng 3 naêm 1968, ñaõ phaûi xuaát hieän treân voâ tuyeán truyeàn hình coâng khai tuyeân boá ñôn phöông chaám döùt chieán tranh phaù hoaïi mieàn Baéc, ruùt boû cam keát ñöa quaân vieãn chinh Myõ vaøo cuoäc chieán tranh treân boä ôû Vieät Nam trong khi chöa moät muïc tieâu naøo cuûa cuoäc chieán tranh naøy ñöôïc thöïc hieän. Vieäc truùt boû gaùnh naëng chieán tranh xuoáng vai chính quyeàn vaø quaân ñoäi Saøi Goøn - moät löïc löôïng voán ñaõ baïi traän tröôùc khi quaân Myõ buoäc phaûi tham chieán vaø ngaøy caøng phuï thuoäc vaøo söï coù maët cuûa quaân Myõ, veà thöïc chaát, laø laøm cho Myõ phaûi phuï thuoäc vaøo chính keû ñang phaûi phuï thuoäc vaøo mình. Ñaây laø ñaûm baûo cho thaéng lôïi cuoái cuøng cuûa nhaân daân Vieät Nam. Vì theá, cho duø sau "Teát", cuoäc chieán tranh vaãn coøn keùo daøi vaø raát aùc lieät thì vôùi quyeát ñònh ngaøy 31 thaùng 3 naêm 1968 cuûa Toång thoáng Myõ Gioân-xôn, thöïc chaát, SOÁ PHAÄN CUOÄC CHIEÁN giöõa Myõ vaø
265 266
Vieät Nam ñaõ ñöôïc ñònh ñoaït. Chính sau naøy, vaøo tröa ngaøy 22 thaùng 4 naêm 1975, vôùi gioïng ñieäu buoàn baõ, rôøi raïc, Nguyeãn Vaên Thieäu - Toång thoáng Vieät Nam coäng hoøa, ñaõ cay ñaéng khi phaùt bieåu treân laøn soùng ñaøi phaùt thanh Saøi Goøn: "Myõ ñaõ yeâu caàu chuùng ta thöïc hieän ñieàu khoâng theå laøm ñöôïc. Vì vaäy, toâi ñaõ baûo vôùi hoï: caùc oâng ñoøi chuùng toâi laøm ñieàu maø caùc oâng ñaõ thaát baïi vôùi nöûa trieäu binh lính tinh nhueä vaø só quan coù taøi vôùi gaàn 300 tæ ñoâ la chi phí trong 6 naêm trôøi. Neáu toâi khoâng noùi caùc oâng bò Coäng saûn Vieät Nam ñaùnh baïi, thì toâi cuõng phaûi noùi moät caùch khieâm toán laø caùc oâng khoâng theå chieán thaéng. Nhöng caùc oâng ñaõ tìm ñöôøng ruùt lui trong danh döï". Nhöng ñoù laø söï thöøa nhaän cuûa Nguyeãn Vaên Thieäu 7 naêm sau "Teát Maäu thaân", khi cheá ñoä Saøi Goøn maø Myõ daøy coâng nuoâi döôõng ñang trong côn haáp hoái; coøn tröôùc ñoù, vaøo naêm 1971, Ñoân O-bôùc-ñoi-phô - taùc giaû cuoán saùch ñieàu tra noåi tieáng veà söï kieän "Teát Maäu thaân" ñaõ nhìn nhaän, "vì cuoäc chieán chöa keát thuùc vaø chung cuoäc chöa roõ raøng, taàm quan troïng ñaày ñuû veà cuoäc tieán coâng Teát Maäu thaân ñang naèm ngoaøi taàm nhaän thöùc chuùng ta", nhöng duø vaäy, "moät ñieàu xem ra ñaõ roõ: lòch söû seõ chaúng queân ñi söï kieän naøy. Ñoái vôùi moïi loaïi ngöôøi vaø moïi caùch suy nghó khaùc nhau, ñaây laø moät söï kieän coù tính chaát böôùc ngoaët, moät trong nhöõng böôùc ngoaët lôùn trong thôøi ñaïi chuùng ta".
"Teát Maäu thaân", tính ñeán ngaøy 31 thaùng 3 naêm 1968, laø bieåu hieän yù chí vaø söùc maïnh quaät cöôøng cuûa CON NGÖÔØI VIEÄT NAM, daân toäc Vieät Nam; bieåu hieän söùc saùng taïo vaø taøi möu löôïc trong ngheä thuaät chæ ñaïo chieán tranh cuûa Ñaûng: ñoù laø ngheä thuaät naém baét thôøi cô ñeå chuû ñoäng giaùng ñoøn quyeát ñònh laøm chuyeån bieán cuïc dieän chieán tranh; laø ngheä
thuaät tieán coâng baèng caùch ñaùnh chieán löôïc môùi, giaønh theá baát ngôø, ñöa chieán tranh vaøo thaønh thò; laø ngheä thuaät toå chöùc, boá trí vaø söû duïng löïc löôïng ñeå laáy nhoû ñaùnh lôùn, laáy ít ñòch nhieàu, laáy chaát löôïng cao thaéng soá löôïng ñoâng, laáy trí tueä cuûa con ngöôøi Vieät Nam ñeå chieán thaéng vuõ khí vaø trí tueä cuûa boä maùy ñieàu haønh chieán tranh cuûa Myõ. Nhö theá, trong toaøn boä cuoäc chieán tranh giöõa Myõ vaø Vieät Nam (1954-1975), "Teát Maäu thaân" laø söï keá thöøa vaø phaùt huy leân moät taàm cao môùi truyeàn thoáng ñaùnh giaëc vaø ngheä thuaät quaân söï cuûa con ngöôøi Vieät Nam, daân toäc Vieät Nam.
Sau "Teát Maäu thaân", nhöõng toån thaát to lôùn cuûa quaân vaø daân ta treân chieán tröôøng trong caùc ñôït tieán coâng thaùng 5 vaø thaùng 8 naêm 1968 laø coù thaät. Nhöng duø vaäy, khoâng ai coù theå phuû ñònh ñöôïc raèng: chæ coù baèng ñoøn "Teát Maäu thaân", chuùng ta môùi coù theå laøm lung lay taän goác YÙ CHÍ XAÂM LÖÔÏC cuûa Myõ, môùi ÑAÙNH CHO MYÕ CUÙT, Myõ ruùt khoûi mieàn Nam ñeå taïo ñöôïc theá traän "nhaân" vaøo muøa Xuaân 1975, ÑAÙNH CHO NGUÏY NHAØO sôùm hôn döï ñònh ñeán khoâng ngôø, giaûm ñöôïc bao nhieâu xöông maùu vaø cuûa caûi, giaûi phoùng hoaøn toaøn mieàn Nam, thu non soâng veà moät moái, ñöa ñaát nöôùc Vieät Nam chuùng ta tieán böôùc vaøo coâng cuoäc ÑOÅI MÔÙI hoâm nay.
267 268
PHUÏ LUÏC
269 270
ÑIEÄN MAÄT CUÛA BOÄ CHÍNH TRÒ
Soá 00, ngaøy 23 thaùng 1 naêm 1967 Veà tieáp tuïc ñaáu tranh ngoaïi giao, baûo veä
laäp tröôøng cuûa ta trong thôøi gian tôùi*
Göûi Trung öông Cuïc - Khu V
1. Dö luaän noùi chung uûng hoä laäp tröôøng 4 ñieåm vaø 5 ñieåm cuûa ta, leân aùn Myõ xaâm löôïc Vieät Nam, ñoøi Myõ ngöøng neùm bom mieàn Baéc, ruùt quaân khoûi mieàn Nam, coâng nhaän Maët traän. Gaàn ñaây, sau khi Myõ leo thang neùm bom mieàn Baéc, nhaát laø ñaùnh phaù Haø Noäi, töø choái yeâu caàu cuûa U Thant1, khoâng chòu keùo daøi ngöøng neùm bom trong maáy ngaøy leã, thì dö luaän laïi caøng toû ra phaân vaân vôùi Myõ, lo ngaïi Myõ leo thang vaø leân aùn maïnh vieäc Myõ neùm bom mieàn Baéc. Khaåu hieäu ñoøi chaám döùt neùm bom mieàn Baéc ñaõ trôû thaønh khaåu hieäu raát phoå bieán vaø noåi baät. Trong hoaøn caûnh ñoù, vieäc ta tieáp nhaø baùo Myõ Salisbury vaø vieäc ñaïi dieän ta hoïp baùo ôû Pa-ri ñaõ aûnh höôûng lôùn ñeán dö luaän vaø taïo neân moät dòp môùi ñeå ñaåy tôùi moät böôùc cuoäc ñaáu tranh ñoøi Myõ phaûi chaám döùt neùm bom mieàn Baéc.
2. Boä Chính trò nhaän ñònh laø tình hình tröôùc maét raát thuaän lôïi cho ta böôùc ñaàu vaãn duøng saùch löôïc, chuû ñoäng ñöa ra vaán ñeà: Myõ chaám döùt neùm bom vónh vieãn vaø khoâng ñieàu kieän thì Vieät Nam Daân chuû Coäng hoøa vaø Myõ coù theå noùi chuyeän.
Thuaän lôïi laø vì:
* Trích - Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam: Vaên kieän Ñaûng - Toaøn taäp, T28.
Nxb CTQG, H, 2003. 1. U Thant: Toång thö kyù Lieân Hôïp quoác (B.T).
a) Veà maët quaân söï, Myõ ñang chaäp chöõng: ôû mieàn Baéc, chuùng chöa coù böôùc leo thang môùi ñaùnh vaøo Haø Noäi, Haûi Phoøng. ÔÛ mieàn Nam, ta vaãn lieân tieáp coù nhöõng thaéng lôïi. Tuy Myõ coù taêng quaân nhöng chuùng ñang luùng tuùng veà chieán löôïc. Quyeát taâm cuûa ta cuõng ñaõ roõ.
b) Dö luaän theá giôùi ñang soâi noåi, coù lôïi cho ta, khoâng lôïi cho ñòch. Myõ ñang luùng tuùng vaø maâu thuaãn noäi boä trong vieäc tieáp tuïc hoaëc ngöøng neùm bom. Chuùng ngöøng thì chuùng seõ khoù khaên caû veà quaân söï vaø chính trò. Chuùng khoâng muoán ñi vaøo con ñöôøng vöøa ñaùnh vöøa ñaøm phaùn. Chuùng ngöøng roài thì caøng khoù neùm bom laïi. Nhöng maët khaùc, neáu khoâng ngöøng neùm bom thì chuùng caøng bò coâ laäp vaø khoâng theå ñi ñeán thöông löôïng ñöôïc.
Hieän nay Myõ bieát roõ raèng chuùng ngöøng neùm bom thì ta coù theå noùi chuyeän vôùi chuùng, nhöng nhaân daân theá giôùi, nhaân daân Myõ chöa bieát ñieàu ñoù. Vì vaäy, ta caàn neâu coâng khai vaán ñeà. Neáu luùc naøy ta khoâng tieán coâng thì seõ boû lôõ dòp, vì:
- Dö luaän ñang soâi noåi, neáu ta khoâng laøm gì tieáp thì noù seõ laéng xuoáng.
- Myõ seõ leo thang, ta seõ khoù vaän duïng saùch löôïc hôn. - Baïn beø cuûa ta coù theå haønh ñoäng leäch laïc veà phía naøy,
phía khaùc, gaây phöùc taïp cho vieäc ta vaän duïng saùch löôïc. 3. Muïc ñích cuûa ta nhaèm: tranh thuû dö luaän gaây söùc eùp vôùi
Myõ, laøm cho chuùng luùng tuùng, bò ñoäng, ñaåy maïnh phong traøo ñoøi ngöøng vaø chaám döùt neùm bom mieàn Baéc, laøm cho chuùng khoù khaên, löøng chöøng trong vieäc leo thang. Tieán theâm moät böôùc, ta ñaåy maïnh ñaáu tranh treân dö luaän, phoái hôïp vôùi nhöõng thaéng lôïi treân chieán tröôøng mieàn Nam, thì ñeán moät luùc naøo ñoù ta coù theå buoäc Myõ phaûi ngöøng neùm bom treân thöïc teá ñeå tieáp xuùc vôùi ta.
271 272
4. Ñaïi dieän ta seõ tieáp Myõ theo yeâu caàu cuûa chuùng vaø seõ noùi cho Myõ bieát phía Myõ phaûi ngöøng neùm bom mieàn Baéc thì Vieät Nam Daân chuû Coäng hoøa vaø Myõ môùi coù theå noùi chuyeän vôùi nhau. Sau ñoù, Boä tröôûng Ngoaïi giao ta seõ traû lôøi phoûng vaán noùi roõ yù chuû yeáu ñoù.
5. Coù maáy khaû naêng: a) Myõ baùc boû. b) Myõ ñöa ra ñieàu kieän ñeå maëc caû. Sau moät thôøi gian ñaáu
tranh, coù theå Myõ ngöøng neùm bom treân thöïc teá ñeå tieáp xuùc; cuõng coù theå khoâng.
c) Myõ nhaän ñieàu kieän cuûa ta, ngöøng neùm bom vaø tieáp xuùc. Hieän nay, ít coù khaû naêng thöù nhaát vaø raát ít khaû naêng thöù
ba. Coù theå dieãn ra khaû naêng thöù hai. Ta khoâng chuû quan, nhöng caàn ñaáu tranh ñeå buoäc Myõ ngöøng neùm bom. Coù khaû naêng ñi ñeán buoäc Myõ ngöøng neùm bom, vaø cuõng coù khaû naêng khoâng. Nhöng ta vaãn coù lôïi veà maët chính trò.
6. Sau khi ta ñöa ra, moät maët ta phaûi tieáp tuïc ñaáu tranh maïnh vôùi ñòch, choáng thaùi ñoä ngoan coá cuûa chuùng. Maët khaùc, tuy dö luaän theá giôùi raát hoan ngheânh ta, ta caàn phaûi ñaáu tranh vôùi khuynh höôùng sai laàm aûo töôûng veà ñaøm phaùn hoøa bình.
Trong noäi boä, caàn phaûi uoán naén nhöõng nhaän thöùc vaø tö töôûng leäch laïc.
7. Keá hoaïch döï kieán nhö sau: a) Tröôùc khi ñöa ra vaán ñeà, ta ñaåy maïnh tuyeân truyeàn: - Leân aùn Myõ taêng cöôøng chieán tranh xaâm löôïc vaø toäi aùc
cuûa chuùng ôû hai mieàn. - Vaïch traàn nhöõng thuû ñoaïn hoøa bình bòp bôïm cuûa chuùng. - Neâu roõ Myõ raát luùng tuùng bò ñoäng, coù nhieàu maâu thuaãn,
khoù khaên, chuùng ngaøy caøng bò coâ laäp.
- Ñaäp maïnh thoâng ñieäp cuûa Gioân-xôn göûi Quoác hoäi Myõ. - Ñeà cao chính nghóa, quyeát taâm, thaéng lôïi cuûa ta. b) Sau khi coâng boá traû lôøi phoûng vaán cuûa Boä tröôûng Ngoaïi
giao ta, caàn coù keá hoaïch tuyeân truyeàn roäng raõi, caùc ñaïi dieän ta ôû nöôùc ngoaøi gaëp chính phuû sôû taïi ñeå giaûi thích roõ laäp tröôøng vaø neâu thieän chí cuûa ta.
c) Maët traän caàn toû thaùi ñoä; toû quyeát taâm vaø yeâu caàu cuûa Maët traän. Ñoàng thôøi neâu roõ söï ñoaøn keát nhaát trí giöõa hai mieàn, taùn thaønh lôøi tuyeân boá cuûa Boä tröôûng Ngoaïi giao ta döôùi hình thöùc traû lôøi phoûng vaán (seõ ñieàn yù kieán vaøo sau).
d) Caàn laøm toát coâng taùc tö töôûng, giaûi thích saâu roäng trong noäi boä caùn boä vaø nhaân daân, ñeà phoøng vaø khaéc phuïc nhöõng nhaän thöùc vaø tö töôûng leäch laïc, caàn nhaán maïnh vaán ñeà quyeát ñònh laø ñaáu tranh chính trò vaø quaân söï treân chieán tröôøng, ñòch raát ngoan coá, ñaây chæ laø böôùc taán coâng ngoaïi giao, laøm cho ñòch coâ laäp theâm moät böôùc.
ñ) Coù keá hoaïch ñaåy maïnh ñaáu tranh chính trò, nhaát laø trong caùc ñoâ thò, phoái hôïp vôùi hoaït ñoäng ngoaïi giao cuûa ta vaø ñaåy maïnh coâng taùc ñòch - nguïy vaän.
BAÙC HÖÔNG1
Löu taïi Kho Löu tröõ Trung öông Ñaûng.
1. Baùc Höông: maät danh cuûa Boä Chính trò (B.T).
273 274
NGHÒ QUYEÁT HOÄI NGHÒ LAÀN THÖÙ 13
CUÛA BAN CHAÁP HAØNH TRUNG ÖÔNG Soá 155-NQ/TW, ngaøy 21 thaùng 1 naêm 1967
Veà ñaåy maïnh ñaáu tranh ngoaïi giao, chuû ñoäng tieán coâng ñòch, phuïc vuï söï nghieäp choáng Myõ,
cöùu nöôùc cuûa nhaân daân ta*
I
Hoäi nghò laàn thöù 13 cuûa Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng ñaõ nghe baùo caùo veà tình hình cuoäc khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc cuûa quaân vaø daân caû nöôùc ta trong hôn moät naêm qua vaø ñaõ nhaát trí taùn thaønh baûn Nghò quyeát cuûa Boä Chính trò veà ñaåy maïnh ñaáu tranh quaân söï vaø ñaáu tranh chính trò ôû mieàn Nam, tieáp tuïc thöïc hieän trieät ñeå Nghò quyeát Hoäi nghò laàn thöù 12 cuûa Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng.
II Sau khi nghe baùo caùo veà tình hình ñaáu tranh ngoaïi giao,
Hoäi nghò ñaõ nhaän ñònh vaø chuû tröông nhö sau: 1. Trong nhöõng naêm qua, thöïc hieän Nghò quyeát Hoäi nghò
laàn thöù 11 vaø Nghò quyeát Hoäi nghò laàn thöù 12 cuûa Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng, quaân vaø daân caû nöôùc ta ñaõ giaønh ñöôïc nhöõng thaéng lôïi to lôùn veà moïi maët.
* Trích - Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam: Vaên kieän Ñaûng - Toaøn taäp,
T.28, Sñd.
ÔÛ mieàn Nam, quaân giaûi phoùng vaø ñoàng baøo ta giöõ vöõng vaø phaùt huy theá tieán coâng lieân tuïc cuûa caùch maïng, ñaõ ñaùnh thaéng cuoäc "chieán tranh ñaëc bieät" vaø böôùc ñaàu ñaùnh thaéng cuoäc "chieán tranh cuïc boä" cuûa ñeá quoác Myõ, tieâu dieät moät boä phaän quan troïng sinh löïc cuûa quaân vieãn chinh Myõ, quaân nguïy vaø quaân chö haàu, giöõ vöõng vaø môû roäng vuøng giaûi phoùng, ñaåy maïnh phong traøo ñaáu tranh ôû caùc ñoâ thò, doàn ñòch vaøo theá ngaøy caøng luùng tuùng, bò ñoäng hôn nöõa veà quaân söï vaø chính trò.
ÔÛ mieàn Baéc, quaân ñoäi vaø nhaân daân ta vöøa ñaåy maïnh saûn xuaát vöøa tích cöïc chieán ñaáu choáng chieán tranh phaù hoaïi cuûa ñeá quoác Myõ, nhaèm baûo veä mieàn Baéc, taêng cöôøng löïc löôïng kinh teá vaø quoác phoøng cuûa nöôùc Vieät Nam Daân chuû Coäng hoøa, ñoàng thôøi ra söùc taêng cöôøng löïc löôïng cho söï nghieäp giaûi phoùng mieàn Nam.
Treân maët traän quoác teá, phong traøo ñaáu tranh cuûa nhaân daân theá giôùi choáng chieán tranh xaâm löôïc cuûa ñeá quoác Myõ vaø uûng hoä cuoäc chieán ñaáu chính nghóa cuûa nhaân daân ta ngaøy caøng roäng raõi vaø maïnh meõ. Cuoäc ñaáu tranh ngoaïi giao cuûa ta ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû böôùc ñaàu. Chuùng ta ñaõ vaïch traàn nhöõng luaän ñieäu "hoøa bình" bòp bôïm cuûa ñeá quoác Myõ, laøm saùng toû laäp tröôøng chính nghóa, giöông cao ngoïn côø ñoäc laäp vaø hoøa bình vaø neâu roõ khaû naêng taát thaéng cuûa ta. Dö luaän quoác teá keå caû dö luaän tieán boä ôû Myõ, ngaøy caøng cöông quyeát uûng hoä laäp tröôøng 4 ñieåm cuûa Chính phuû ta vaø baûn Tuyeân boá 5 ñieàu cuûa Maët traän Daân toäc giaûi phoùng mieàn Nam, cöïc löïc leân aùn ñeá quoác Myõ xaâm löôïc, ñoøi chuùng phaûi chaám döùt neùm bom mieàn Baéc, thöông löôïng vôùi Maët traän Daân toäc giaûi phoùng mieàn Nam vaø ruùt heát quaân ñoäi Myõ cuøng quaân chö haàu ra khoûi mieàn Nam Vieät Nam. Vieäc ñeá quoác Myõ tieáp tuïc leo thang trong chieán tranh phaù hoaïi
275 276
mieàn Baéc, ñaëc bieät laø vieäc ñaùnh vaøo Thuû ñoâ Haø Noäi, laøm cho chuùng caøng bò coâ laäp tröôùc dö luaän theá giôùi.
Maëc daàu bò thaát baïi naëng veà quaân söï vaø chính trò, ñeá quoác Myõ voâ cuøng ngoan coá vaø xaûo quyeät, vaãn chöa chòu töø boû yù ñoà xaâm löôïc mieàn Nam vaø chia caét laâu daøi nöôùc ta. Chuùng ñang raùo rieát taêng quaân Myõ, quaân chö haàu vaø phöông tieän chieán tranh vaøo mieàn Nam Vieät Nam ñeå ñaåy maïnh chieán tranh xaâm löôïc mieàn Nam vaø taêng cöôøng chieán tranh phaù hoaïi mieàn Baéc, aâm möu taäp kích vaø ñoå boä vaøo phía Nam Khu IV cuõ, hoøng cöùu vaõn tình theá nguy khoán cuûa chuùng ôû mieàn Nam.
Do nhöõng thaát baïi veà quaân söï vaø chính trò treân chieán tröôøng mieàn Nam, do nhöõng thieät haïi naëng neà trong chieán tranh phaù hoaïi ôû mieàn Baéc vaø tröôùc dö luaän theá giôùi ngaøy caøng leân aùn maïnh meõ cuoäc chieán tranh xaâm löôïc cuûa ñeá quoác Myõ ôû Vieät Nam, ñoàng thôøi do tình hình chính trò, quaân söï vaø kinh teá cuûa nöôùc Myõ ngaøy caøng roái ren, suùt keùm, boïn caàm quyeàn Myõ ñang ra söùc taêng cöôøng löïc löôïng hoøng ñaùnh maïnh, thaéng nhanh veà quaân söï. Vì theá, naêm 1967-1968, ñaëc bieät laø naêm 1967 cuoäc chieán ñaáu giöõa ta vaø ñòch seõ dieãn ra raát gay go, quyeát lieät. Ñòch coá giaønh thaéng lôïi quaân söï vaø mong taïo caùi theá vöõng vaøng cho chuùng ñeå laøm haäu thuaãn cho moät giaûi phaùp chính trò ñi ñeán keát thuùc chieán tranh moät caùch coù lôïi cho chuùng, ñoàng thôøi chuaån bò ñieàu kieän ñeå khi caàn thì keùo daøi chieán tranh.
2. Chuû tröông cuûa Ñaûng laø treân cô sôû naém vöõng phöông chaâm ñaùnh laâu daøi, caàn phaûi ñoäng vieân vaø taäp trung löïc löôïng cuûa caû nöôùc, coá gaéng cao ñoä, ñaäp tan aâm möu cuûa ñòch, giaønh thaéng lôïi quyeát ñònh trong thôøi gian töông ñoái ngaén; ñoàng thôøi tích cöïc chuaån bò saün saøng ñaùnh thaéng ñòch trong tröôøng hôïp chieán tranh keùo daøi hoaëc môû roäng ra caû nöôùc.
Ñeå thöïc hieän quyeát taâm chieán löôïc cuûa ta, treân cô sôû tieáp tuïc phaùt huy nhöõng thaéng lôïi ñaõ giaønh ñöôïc, chuùng ta phaûi ra söùc ñaåy maïnh ñaáu tranh quaân söï vaø ñaáu tranh chính trò ôû mieàn Nam. Ñi ñoâi vôùi ñaáu tranh quaân söï vaø chính trò ôû mieàn Nam, ta caàn tieán coâng ñòch veà maët ngoaïi giao, phoái hôïp vôùi hai maët ñaáu tranh ñoù ñeå giaønh thaéng lôïi to lôùn hôn nöõa.
Trong cuoäc khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc cuûa nhaân daân ta hieän nay, ñaáu tranh quaân söï vaø ñaáu tranh chính trò ôû mieàn Nam laø nhaân toá chuû yeáu quyeát ñònh thaéng lôïi treân chieán tröôøng, laøm cô sôû cho thaéng lôïi treân maët traän ngoaïi giao. Chuùng ta chæ coù theå giaønh ñöôïc treân baøn hoäi nghò nhöõng caùi maø chuùng ta ñaõ giaønh ñöôïc treân chieán tröôøng. Tuy nhieân, ñaáu tranh ngoaïi giao khoâng chæ ñôn thuaàn phaûn aùnh cuoäc ñaáu tranh treân chieán tröôøng, maø trong tình hình quoác teá hieän nay vôùi tính chaát cuoäc chieán tranh giöõa ta vaø ñòch, ñaáu tranh ngoaïi giao giöõ moät vai troø quan troïng, tích cöïc vaø chuû ñoäng.
Chuùng ta tieán coâng ñòch veà ngoaïi giao baây giôø laø ñuùng luùc, vì ta ñaõ vaø ñang thaéng ñòch, theá cuûa ta laø theá maïnh.
Trong ñaáu tranh ngoaïi giao, chuùng ta caàn naém vöõng maáy phöông chaâm döôùi ñaây:
- Phaùt huy theá maïnh, theá thaéng cuûa ta; - Chuû ñoäng tieán coâng ñòch; - Giöõ vöõng tính ñoäc laäp, ñoàng thôøi phoái hôïp chaët cheõ vôùi
caùc nöôùc xaõ hoäi chuû nghóa anh em. Muïc ñích cuoäc tieán coâng ngoaïi giao cuûa ta luùc naøy laø nhaèm
toá caùo maïnh hôn nöõa nhöõng toäi aùc daõ man cuûa boïn xaâm löôïc Myõ, vaïch traàn thuû ñoaïn "hoøa bình" bòp bôïm cuûa chuùng; ñeà cao laäp tröôøng 4 ñieåm cuûa Chính phuû ta vaø baûn Tuyeân boá 5 ñieàu cuûa Maët traän Daân toäc giaûi phoùng; laøm saùng toû laäp tröôøng
277 278
chính nghóa vaø theá taát thaéng cuûa ta; tranh thuû söï ñoàng tình, uûng hoä vaø giuùp ñôõ maïnh meõ hôn nöõa baèng nhieàu hình thöùc cuûa nhaân daân caùc nöôùc xaõ hoäi chuû nghóa anh em, cuûa phong traøo coäng saûn vaø coâng nhaân quoác teá vaø phong traøo giaûi phoùng daân toäc, cuûa nhaân daân caùc nöôùc tö baûn chuû nghóa, nhaát laø nhaân daân Myõ vaø moïi löïc löôïng yeâu chuoäng hoøa bình vaø coâng lyù treân theá giôùi, laäp moät maët traän thoáng nhaát cuûa nhaân daân theá giôùi choáng ñeá quoác Myõ xaâm löôïc.
Treân cô sôû kieân quyeát baûo veä ñoäc laäp, chuû quyeàn, thoáng nhaát vaø toaøn veïn laõnh thoå theå hieän trong laäp tröôøng 4 ñieåm cuûa Chính phuû ta vaø baûn Tuyeân boá 5 ñieàu cuûa Maët traän Daân toäc giaûi phoùng, chuùng ta caàn vaän duïng saùch löôïc ngoaïi giao moät caùch linh hoaït, khoân kheùo, nhaèm khoeùt saâu theâm maâu thuaãn giöõa Myõ vaø caùc nöôùc ñeá quoác khaùc, phaân hoùa noäi boä boïn caàm quyeàn Myõ, coâ laäp boïn hieáu chieán ngoan coá nhaát, laøm tan raõ tinh thaàn nguïy quaân, nguïy quyeàn vaø laøm hoang mang tinh thaàn quaân Myõ, quaân chö haàu, taïo theâm ñieàu kieän thuaän lôïi cho ñaáu tranh quaân söï vaø ñaáu tranh chính trò cuûa ta ôû mieàn Nam giaønh thaéng lôïi lôùn. Chuùng ta caàn ra söùc phaán ñaáu ñeå tranh thuû hôn nöõa dö luaän theá giôùi uûng hoä nhöõng muïc tieâu phaán ñaáu cuûa ta laø baûo veä mieàn Baéc, giaûi phoùng mieàn Nam, tieán tôùi thoáng nhaát Toå quoác; vaïch maët ngoan coá cuûa ñeá quoác Myõ vaø buoäc chuùng phaûi thöøa nhaän laäp tröôøng 4 ñieåm cuûa ta, cuï theå laø phaûi chaám döùt khoâng ñieàu kieän vaø vónh vieãn vieäc neùm bom vaø moïi haønh ñoäng chieán tranh khaùc choáng nöôùc Vieät Nam Daân chuû Coäng hoøa, phaûi coâng nhaän Maët traän Daân toäc giaûi phoùng mieàn Nam laø ngöôøi ñaïi dieän chaân chính duy nhaát cuûa nhaân daân mieàn Nam vaø phaûi thöông löôïng vôùi Maët traän, phaûi ruùt heát quaân ñoäi Myõ vaø chö haàu ra khoûi mieàn Nam Vieät Nam, vaán ñeà Vieät Nam do nhaân daân Vieät Nam töï giaûi quyeát.
Tröôùc maét, chuùng ta caàn taäp trung vaøo khaåu hieäu ñoøi Myõ phaûi chaám döùt khoâng ñieàu kieän vaø vónh vieãn vieäc neùm bom vaø moïi haønh ñoäng chieán tranh khaùc choáng nöôùc Vieät Nam Daân chuû Coäng hoøa.
Neáu do cuoäc ñaáu tranh kieân quyeát cuûa ta vaø phong traøo phaûn ñoái maïnh meõ cuûa nhaân daân theá giôùi, boïn caàm quyeàn Myõ buoäc phaûi chaám döùt khoâng ñieàu kieän vieäc neùm bom vaø moïi haønh ñoäng chieán tranh khaùc ñoái vôùi mieàn Baéc, thì ta coù theå baét ñaàu noùi chuyeän chính thöùc vôùi chuùng. Nhöng neáu chuùng ngoan coá khoâng chòu ngöøng neùm bom mieàn Baéc thì cuoäc tieán coâng ngoaïi giao hieän nay cuûa ta cuõng giaønh ñöôïc thaéng lôïi veà chính trò, vì chuùng ta coù cô hoäi neâu cao ngoïn côø ñoäc laäp vaø hoøa bình, tieáp tuïc vaïch traàn boä maët ngoan coá, hieáu chieán vaø nhöõng thuû ñoaïn "hoøa bình" bòp bôïm cuûa boïn xaâm löôïc Myõ, coâ laäp chuùng hôn nöõa tröôùc dö luaän theá giôùi. Nhö vaäy, baát cöù tröôøng hôïp naøo ta cuõng giöõ chuû ñoäng vaø tieán coâng ñòch.
Chuùng ta khoâng luùc naøo ñöôïc queân raèng thaéng lôïi treân chieán tröôøng laø quyeát ñònh, cho neân trong baát cöù tröôøng hôïp naøo, duø ñeá quoác Myõ ngöøng neùm bom hoaëc khoâng ngöøng neùm bom mieàn Baéc, chuùng ta cuõng phaûi kieân quyeát ñaåy maïnh ñaáu tranh quaân söï vaø ñaáu tranh chính trò ôû mieàn Nam vaø ñaåy maïnh cuoäc chieán ñaáu baûo veä mieàn Baéc theo quyeát taâm chieán löôïc cuûa ta theo Nghò quyeát Hoäi nghò laàn thöù 12 cuûa Trung öông.
3. Ñeå thöïc hieän nhieäm vuï treân ñaây: a) Caàn phaûi coù söï phoái hôïp chaët cheõ giöõa mieàn Baéc vaø
mieàn Nam. Trong khi mieàn Baéc ñaåy maïnh ñaáu tranh ngoaïi giao, mieàn Nam caàn môû roäng hôn nöõa caùc hoaït ñoäng quoác teá nhaèm laøm cho nhaân daân theá giôùi hieåu roõ vaø uûng hoä maïnh meõ hôn cuoäc ñaáu tranh yeâu nöôùc vaø voâ cuøng anh duõng cuûa nhaân daân mieàn Nam choáng ñeá quoác Myõ xaâm löôïc: vaïch traàn toäi aùc daõ
279 280
man cuûa Myõ vaø chö haàu ôû mieàn Nam; neâu roõ tính chaát buø nhìn cuûa nguïy quyeàn Saøi Goøn; ñeà cao hôn nöõa vò trí vaø vai troø cuûa Maët traän Daân toäc giaûi phoùng mieàn Nam Vieät Nam; phoå bieán thaät roäng raõi Cöông lónh vaø baûn Tuyeân boá 5 ñieàu cuûa Maët traän.
Caùc hoaït ñoäng ñoái ngoaïi cuûa mieàn Baéc vaø mieàn Nam caàn phaûi ñöôïc phoái hôïp chaët cheõ, tuy nhieân beà ngoaøi mieàn Nam caàn coù maøu saéc rieâng cuûa mình, theå hieän roõ tính ñoäc laäp cuûa Maët traän.
b) Caàn laøm cho caùc nöôùc xaõ hoäi chuû nghóa vaø caùc ñaûng anh em, tröôùc heát laø Lieân Xoâ vaø Trung Quoác, hieåu roõ quyeát taâm chieán löôïc, khaû naêng chieán thaéng vaø vieäc vaän duïng saùch löôïc cuûa ta, do ñoù caøng ñoàng tình vaø uûng hoä ba maët ñaáu tranh quaân söï, chính trò vaø ngoaïi giao cuûa ta, tích cöïc giuùp ñôõ ta veà vaät chaát vaø phoái hôïp toát vôùi ta veà maët ñaáu tranh ngoaïi giao.
Chuùng ta caàn tranh thuû söï ñoàng tình vaø uûng hoä cuûa nhaân daân vaø Chính phuû caùc nöôùc khaùc treân theá giôùi, giaûi thích cho hoï hieåu roõ thieän chí cuûa ta vaø thaùi ñoä ngoan coá cuûa ñeá quoác Myõ, töø ñoù, vaän ñoäng hoï ñaáu tranh choáng cuoäc chieán tranh xaâm löôïc cuûa ñeá quoác Myõ vaø uûng hoä laäp tröôøng cuûa ta.
c) Caàn taêng cöôøng coâng taùc tö töôûng trong noäi boä, laøm cho toaøn Ñaûng, toaøn quaân, toaøn daân ta:
- Taêng cöôøng ñoaøn keát nhaát trí, tin töôûng tuyeät ñoái vaøo ñöôøng loái cuûa Trung öông, phaán khôûi vaø quyeát taâm ñaåy maïnh söï nghieäp khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc ñeán toaøn thaéng;
- Phaùt huy chuû nghóa anh huøng caùch maïng, neâu cao yù chí quyeát ñaùnh, quyeát thaéng, bieán lôøi keâu goïi ngaøy 17-7-1966 cuûa Hoà Chuû tòch thaønh haønh ñoäng thöïc teá maïnh meõ hôn nöõa, mieàn Baéc saûn xuaát vaø chieán ñaáu gioûi, ñaùnh thaéng cuoäc chieán tranh phaù hoaïi cuûa ñeá quoác Myõ, ñoàng thôøi heát söùc taêng cöôøng
löïc löôïng cho söï nghieäp giaûi phoùng mieàn Nam; mieàn Nam ra söùc tieâu dieät theâm nhieàu sinh löïc cuûa quaân vieãn chinh Myõ vaø quaân chö haàu, tieâu dieät vaø laøm tan raõ phaàn lôùn quaân nguïy, ñaåy maïnh ñaáu tranh ôû caùc ñoâ thò laøm cho nguïy quyeàn lung lay ñeán taän goác;
- Nhaän roõ nhöõng thaéng lôïi to lôùn cuûa söï nghieäp choáng Myõ, cöùu nöôùc; nhaän roõ muïc ñích vaø yù nghóa cuûa cuoäc tieán coâng ngoaïi giao nhaèm phoái hôïp vôùi ñaáu tranh quaân söï vaø ñaáu tranh chính trò ôû mieàn Nam, tieán leân giaønh nhöõng thaéng lôïi ngaøy caøng to lôùn hôn nöõa;
- Nhaän roõ aâm möu thaâm ñoäc cuûa ñeá quoác Myõ vaø thaùi ñoä ngoan coá cuûa chuùng: chöøng naøo boïn xaâm löôïc Myõ chöa bò thaát baïi thaät naëng neà thì chuùng chöa chòu töø boû daõ taâm xaâm löôïc vaø coøn ñaåy maïnh chieán tranh xaâm löôïc mieàn Nam vaø taêng cöôøng chieán tranh phaù hoaïi ñoái vôùi mieàn Baéc;
- Naâng cao tinh thaàn caûnh giaùc caùch maïng, ñaäp tan moïi luaän ñieäu chia reõ vaø xuyeân taïc cuûa ñòch; tích cöïc choáng chieán tranh taâm lyù vaø chieán tranh giaùn ñieäp cuûa chuùng;
- Ñeà phoøng vaø khaéc phuïc nhöõng bieåu hieän cuûa tö töôûng höõu khuynh, tieâu cöïc, aûo töôûng hoøa bình, lô laø caûnh giaùc, aûnh höôûng khoâng toát ñeán saûn xuaát, chieán ñaáu vaø coâng taùc. Maët khaùc, caàn ñeà phoøng xu höôùng coi nheï ñaáu tranh ngoaïi giao, khoâng thaáy heát söï caàn thieát phaûi coù saùch löôïc linh hoaït, ñuùng ñaén, nhaèm tranh thuû dö luaän roäng raõi treân theá giôùi phaân hoùa vaø coâ laäp cao ñoä keû thuø, taêng cöôøng löïc löôïng cuûa ta, taïo theâm ñieàu kieän giaønh thaéng lôïi cho cuoäc chieán ñaáu choáng Myõ, cöùu nöôùc cuûa daân toäc.
Hoäi nghò laàn thöù 13 cuûa Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng keâu goïi toaøn Ñaûng, toaøn quaân, toaøn daân haõy taêng cöôøng ñoaøn
281 282
keát chaët cheõ, tuyeät ñoái tin töôûng ôû ñöôøng loái ñuùng ñaén cuûa Ñaûng, phaán khôûi vaø anh duõng tieán leân, kieân quyeát laøm troïn nhieäm vuï lòch söû ñaùnh thaéng giaëc Myõ xaâm löôïc, baûo veä mieàn Baéc, giaûi phoùng mieàn Nam, thoáng nhaát Toå quoác, thöïc hieän moät nöôùc Vieät Nam hoøa bình, thoáng nhaát, ñoäc laäp, daân chuû vaø giaøu maïnh; goùp phaàn baûo veä phe xaõ hoäi chuû nghóa, ñaåy maïnh phong traøo giaûi phoùng daân toäc vaø giöõ gìn hoøa bình ôû chaâu AÙ vaø theá giôùi.
Löu taïi Kho Löu tröõ Trung öông Ñaûng.
THÖ CUÛA CHUÛ TÒCH HOÀ CHÍ MINH TRAÛ LÔØI TOÅNG THOÁNG MYÕ GIOÂNXÔN*
Göûi Ngaøi L.B Gioânxôn, Toång thoáng nöôùc Myõ, Thöa Ngaøi, Ngaøy 10 thaùng 2 naêm 1967, toâi ñaõ nhaän ñöôïc thö cuûa
Ngaøi. Ñaây laø thö traû lôøi cuûa toâi1. Nöôùc Vieät Nam caùch xa nöôùc Myõ haøng vaïn daëm. Nhaân daân
Vieät Nam khoâng heà ñoäng chaïm ñeán nöôùc Myõ. Nhöng, traùi vôùi lôøi cam keát cuûa ñaïi dieän Chính phuû Myõ taïi Hoäi nghò Giônevô naêm 1954, Chính phuû Myõ ñaõ khoâng ngöøng can thieäp vaøo Vieät Nam, gaây ra vaø môû roäng chieán tranh xaâm löôïc mieàn Nam Vieät Nam nhaèm chia caét laâu daøi nöôùc Vieät Nam, bieán mieàn Nam Vieät Nam thaønh thuoäc ñòa kieåu môùi vaø caên cöù quaân söï cuûa Myõ. Töø hôn hai naêm nay, Chính phuû Myõ coøn duøng khoâng quaân vaø haûi quaân ñaùnh phaù nöôùc Vieät Nam Daân chuû Coäng hoøa, moät nöôùc ñoäc laäp, coù chuû quyeàn.
Chính phuû Myõ ñaõ phaïm toäi aùc chieán tranh, phaù hoaïi hoøa bình vaø choáng laïi loaøi ngöôøi. ÔÛ mieàn Nam Vieät Nam, nöûa trieäu quaân Myõ vaø quaân chö haàu duøng nhöõng vuõ khí taøn aùc nhaát vaø nhöõng thuû ñoaïn chieán tranh daõ man nhaát, keå caû bom
* Trích - Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam: Vaên kieän Ñaûng - Toaøn taäp,
T.28, Sñd. 1. Trong thö göûi Chuû tòch Hoà Chí Minh (8-2-1967), Toång thoáng Myõ
L.B Gioânxôn ñaõ ñöa ra nhöõng ñieàu kieän voâ lyù cho vieäc chaám döùt neùm bom baén phaù mieàn Baéc Vieät Nam, chaám döùt vieäc ñöa quaân vieãn chinh Myõ vaøo mieàn Nam. Ñoàng thôøi ngaøy 14-2-1967, L.B Gioânxôn laïi ra leänh neùm bom trôû laïi mieàn Baéc.
Ñeå tieáp tuïc toû roõ thieän chí, nguyeän voïng hoøa bình cuûa Vieät Nam, ngaøy 15-2-1967, Chuû tòch Hoà Chí Minh vaãn göûi L.B Gioânxôn thö traû lôøi naøy.
283 284
napan, chaát ñoäc hoùa hoïc vaø hôi ñoäc, ñeå gieát haïi haøng loaït ñoàng baøo chuùng toâi, phaù hoaïi muøa maøng, trieät haï laøng maïc. ÔÛ mieàn Baéc Vieät Nam, haøng ngaøn maùy bay Myõ truùt haøng chuïc vaïn taán bom ñaïn phaù hoaïi caùc thaønh phoá, xoùm laøng, nhaø maùy, caàu ñöôøng, ñeâ ñaäp; taøn phaù caùc nhaø thôø, ñình chuøa, nhaø thöông, tröôøng hoïc. Trong thö, Ngaøi toû ra xoùt xa tröôùc nhöõng ñau thöông, taøn phaù ôû Vieät Nam. Xin hoûi Ngaøi ai ñaõ gaây ra nhöõng toäi aùc taøy trôøi aáy? Chính laø quaân Myõ vaø quaân chö haàu cuûa Myõ. Chính phuû Myõ phaûi chòu hoaøn toaøn traùch nhieäm veà tình hình cöïc kyø nghieâm troïng ôû Vieät Nam hieän nay.
Cuoäc chieán tranh xaâm löôïc cuûa Myõ choáng nhaân daân Vieät Nam laø moät söï thaùch thöùc ñoái vôùi caùc nöôùc trong phe xaõ hoäi chuû nghóa. Cuoäc chieán tranh ñoù laø moät söï ñe doïa ñoái vôùi phong traøo ñoäc laäp cuûa caùc daân toäc, ñoàng thôøi uy hieáp nghieâm troïng hoøa bình ôû chaâu AÙ vaø theá giôùi.
Nhaân daân Vieät Nam chuùng toâi raát thieát tha vôùi ñoäc laäp, töï do vaø hoøa bình. Nhöng tröôùc söï xaâm löôïc cuûa Myõ, nhaân daân Vieät Nam ñoaøn keát moät loøng, khoâng sôï hy sinh, gian khoå, ñaõ ñöùng leân khaùng chieán vaø quyeát khaùng chieán ñeán khi giaønh ñöôïc ñoäc laäp töï do thaät söï vaø hoøa bình chaân chính. Cuoäc ñaáu tranh chính nghóa cuûa chuùng toâi ñöôïc söï ñoàng tình vaø uûng hoä maïnh meõ cuûa nhaân daân theá giôùi, keå caû nhöõng taàng lôùp roäng raõi trong nhaân daân Myõ.
Chính phuû Myõ ñaõ gaây ra chieán tranh xaâm löôïc Vieät Nam thì con ñöôøng ñöa ñeán hoøa bình ôû Vieät Nam laø Myõ phaûi chaám döùt xaâm löôïc. Chính phuû Myõ phaûi chaám döùt vónh vieãn vaø khoâng ñieàu kieän vieäc neùm bom vaø moïi haønh ñoäng chieán tranh khaùc choáng nöôùc Vieät Nam Daân chuû Coäng hoøa; phaûi ruùt heát quaân Myõ vaø quaân chö haàu ra khoûi mieàn Nam Vieät Nam; phaûi thöøa nhaän Maët traän Daân toäc giaûi phoùng mieàn Nam Vieät Nam;
phaûi ñeå nhaân daân Vieät Nam töï giaûi quyeát coâng vieäc noäi boä cuûa mình. Ñoù laø noäi dung cô baûn cuûa laäp tröôøng 4 ñieåm cuûa Chính phuû nöôùc Vieät Nam Daân chuû Coäng hoøa, theå hieän nhöõng nguyeân taéc vaø ñieàu khoaûn chuû yeáu cuûa Hieäp ñònh Giônevô naêm 1954 veà Vieät Nam. Ñoù laø cô sôû cho giaûi phaùp chính trò ñuùng ñaén veà vaán ñeà Vieät Nam.
Trong thö, Ngaøi coù ñeà yù kieán Vieät Nam Daân chuû Coäng hoøa vaø Myõ tröïc tieáp noùi chuyeän. Neáu Chính phuû Myõ thaät muoán noùi chuyeän thì tröôùc heát Myõ phaûi chaám döùt khoâng ñieàu kieän vieäc neùm bom vaø moïi haønh ñoäng chieán tranh khaùc choáng nöôùc Vieät Nam Daân chuû Coäng hoøa. Chæ sau khi Myõ chaám döùt khoâng ñieàu kieän vieäc neùm bom vaø moïi haønh ñoäng chieán tranh khaùc choáng nöôùc Vieät Nam Daân chuû Coäng hoøa thì Vieät Nam Daân chuû Coäng hoøa vaø Myõ môùi coù theå noùi chuyeän vaø baøn caùc vaán ñeà coù lieân quan ñeán hai beân.
Nhaân daân Vieät Nam quyeát khoâng khuaát phuïc tröôùc vuõ löïc vaø quyeát khoâng noùi chuyeän tröôùc söï ñe doïa cuûa bom ñaïn.
Söï nghieäp cuûa chuùng toâi laø chính nghóa. Mong Chính phuû Myõ haõy haønh ñoäng hôïp vôùi leõ phaûi.
Chaøo ngaøi
HOÀ CHÍ MINH
Hoà Chí Minh: Toaøn taäp, Nxb Chính trò quoác gia, Haø Noäi, 2002, T.12, tr.230-232.
285 286
NGHÒ QUYEÁT CUÛA THÖÔØNG VUÏ TRUNG ÖÔNG CUÏC
VAØ QUAÂN UÛY MIEÀN Ngaøy 5 thaùng 2 naêm 1968
Veà quaân söï ñoái vôùi khu troïng ñieåm*
Toái 4-2-1968, Thöôøng vuï Trung öông Cuïc ñaõ hoïp nhaän ñònh tình hình khu troïng ñieåm trong maáy ngaøy qua vaø ñeà ra chuû tröông taùc chieán môùi trong thôøi gian tôùi.
I. NHAÄN ÑÒNH TÌNH HÌNH
1. Cuøng vôùi thaéng lôïi chung cuûa toaøn Mieàn, cuoäc taán coâng ôû khu troïng ñieåm vöøa qua ñaõ giaønh ñöôïc thaéng lôïi to lôùn. Caùc löïc löôïng vuõ trang cuûa ta ñaõ coâng kích ñuùng thôøi gian chung vaø truùng caùc muïc tieâu chuû yeáu, ñaõ chieám vaø giöõ ñöôïc trong moät thôøi gian nhaát ñònh, ñaõ gaây cho ñòch nhöõng toån thaát nhaát ñònh veà sinh löïc vaø cô sôû vaät chaát, laøm teâ lieät vaø roái loaïn ngay töø ñaàu heä thoáng haønh chaùnh ñaàu soû vaø heä thoáng chæ huy cuûa nguïy, ñaëc bieät ñaõ laøm cho tinh thaàn beø luõ Myõ - nguïy (keå caû boïn ñaàu soû) hoang mang dao ñoäng ñeán cöïc ñoä. Caùc ñôn vò chieán ñaáu trong noäi thaønh raát ngoan cöôøng duõng caûm, toû ra coù nhieàu khaû naêng coâng kích raát lôùn. Thaéng lôïi böôùc ñaàu noùi treân coù yù nghóa heát söùc quan troïng, noù ñaït cô sôû vöõng chaéc ñeå lieân tuïc taán coâng ñòch vaø giaønh thaéng lôïi cuoái cuøng.
* Trích - Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam: Vaên kieän Ñaûng - Toaøn taäp,
T.29, Nxb CTQG, H, 2004.
Nhöng cuoäc taán coâng ôû khu troïng ñieåm Mieàn chöa ñaït yeâu caàu veà quaân söï vaø chính trò Nhieàu tieåu ñoaøn muõi nhoïn chöa vaøo ñöôïc noäi thaønh ñeå tieáp söùc cho caùc ñoäi bieät ñoäng, do ñoù chöa döùt ñieåm caùc muïc tieâu chính. Quaân söï phoái hôïp chöa chaët, ñaùnh chöa toát neân chöa trôû thaønh ñoøn xeo maïnh ñeå phaùt ñoäng quaàn chuùng ñöùng leân khôûi nghóa, laøm bieán ñoåi veà caên baûn cuïc dieän chính trò ôû thuû ñoâ. Roõ raøng, ta ñaõ lôõ maát moät thôøi cô cuï theå ñeå hoaøn thaønh nhieäm vuï veû vang do Trung öông giao cho. Sôû dó coù tình hình ñoù moät phaàn do nhieàu nguyeân nhaân khaùch quan nhöng chuû yeáu laø do veà maët chæ ñaïo chæ huy, ta coøn phaïm khuyeát ñieåm chuû quan ñôn giaûn, tính toaùn keá hoaïch chöa thaät cuï theå, tæ mæ vaø chöa döï kieán heát caùc tình huoáng coù theå xaûy ra, taùc phong thaâm nhaäp kieåm tra töøng giai ñoaïn chuaån bò chöa chu ñaùo, chöa naém thaät vöõng vaø laøm thaät toát khaâu then choát luùc ñoù laø truyeàn ñaït meänh leänh veà thôøi gian, toå chöùc tieáp tuïc muïc tieâu vaø toå chöùc hieäp ñoàng giöõa caùc ñôn vò muõi nhoïn vaø giöõa ñôn vò muõi nhoïn vôùi caùc ñoäi bieät ñoäng.
2. Maëc duø ta chöa hoaøn thaønh nhieäm vuï nhö treân ñaõ noùi, song thaéng lôïi böôùc ñaàu ñoù ñaõ môû ra nhöõng khaû naêng vaø thuaän lôïi raát cô baûn sau ñaây:
- Moät laø, trong theá taán coâng maïnh meõ treân toaøn Mieàn, ta ñaõ thöïc hieän moät muõi taán coâng chieán löôïc heát söùc lôïi haïi vaøo nôi huyeát maïch chuû yeáu cuûa ñòch, hieän nay ta vaãn truï baùm ñaùnh ñòch laøm cho ñòch voâ cuøng boái roái, theá chieán löôïc naøy moãi ngaøy moãi phaùt trieån vöõng vaøng.
- Hai laø, ta duøng löïc löôïng nhoû maø giaønh thaéng lôïi lôùn; töøng ñôn vò ñaõ baùm truï ñöôïc beân trong, nhieàu tieåu ñoaøn eùp saùt vaønh ngoaøi vaø chöa tham chieán nhieàu, chuû löïc coøn ñang sung söùc noái tieáp phía sau, hình thaønh theá chia caét bao vaây ñòch nhieàu voøng, trong ngoaøi hoã trôï, tröôùc sau hoã trôï.
287 288
- Ba laø, khí theá quaàn chuùng ñang leân cao, quaàn chuùng traûi qua nhöõng ngaøy ñaàu chieán ñaáu aùc lieät caøng ñöôïc toâi luyeän, löïc löôïng chính trò ñang treân böôùc phaùt trieån môùi.
- Boán laø, qua laàn naøy ta coù nhöõng kinh nghieäm môùi heát söùc quyù baùu veà nhieàu maët.
Theá nhöng, ta caàn ra söùc khaéc phuïc nhöõng khuyeát nhöôïc ñieåm vaø khoù khaên sau:
- Moät laø, vaán ñeà toå chöùc chæ huy, naém tình hình caùc muõi beân trong vaø caùc caùnh beân ngoaøi vaãn coøn cheäch choaïc.
- Hai laø, vieäc toå chöùc hieäp ñoàng chöa cuï theå chaët cheõ, chæ huy taùc chieán noäi ñoâ coøn keùm.
- Ba laø, caùc ñôn vò ñaùnh beân trong coù bò tieâu hao moät phaàn vaät chaát, ñaïn ñöôïc chöa ñöôïc boå sung, döï tröõ ñuû.
3. Maëc duø coù bieát tröôùc yù ñònh taán coâng cuûa ta, nhöng ñòch vaãn bò baát ngôø veà chieán löôïc vaø heát söùc bò ñoäng luùng tuùng ngay töø ñaàu. Phaàn lôùn nguïy quaân vaø nguïî quyeàn trong noäi thaønh bò teâ lieät. Söùc phaûn kích cuûa ñòch (chuû yeáu laø cuûa löïc löôïng cô ñoäng chieán löôïc) raát yeáu vaø ngaøy caøng suy yeáu hôn. Moät boä phaän löïc löôïng boä binh vaø thieát giaùp Myõ ñöôïc ñieàu veà ñeå öùng cöùu nhöng khoâng nhieàu vaø maïnh. Hieän nay, treân khu troïng ñieåm ñòch ñang gaëp nhöõng khoù khaên sau ñaây:
- Moät laø, ñòch ñaõ laâm vaøo theá bò baät ra khoûi saøo huyeät chính, bò bao vaây chia caét vaø neáu ta caøng ñaåy leân thì ñòch khoâng coù khaû naêng khoâi phuïc laïi theá cuõ.
- Hai laø, löïc löôïng nguïy quaân, caûnh saùt trong noäi thaønh vaø boä maùy nguïy quyeàn töø cô sôû ñeán Trung öông bò thieät haïi naëng, aûnh höôûng saâu saéc ñeán tinh thaàn cuûa boïn chuùng, chuùng cuõng khoâng coù khaû naêng hoài phuïc trôû laïi, do caùc chieán tröôøng ñeàu bò ñaùnh neân khaû naêng ñöa nhieàu löïc löôïng cô ñoäng veà öùng cöùu cho troïng ñieåm bò haïn cheá.
- Ba laø, veà chính trò, ñòch ñang laâm vaøo moät giai ñoaïn khuûng hoaûng saâu saéc cöïc ñoä vaø ngaøy caøng xaáu hôn, ngaøy caøng bò coâ laäp vaø bò quaàn chuùng caêm gheùt cao ñoä.
- Boán laø, tình hình kinh teá ñaõ, ñang vaø coøn seõ gaëp nhieàu khoù khaên raát lôùn.
Vaán ñeà ñaët ra laø ta phaûi ra söùc khoeùt saâu nhöõng khoù khaên cuûa chuùng, laøm cho chuùng hoaøn toaøn maát heát khaû naêng phaûn öùng. Theá nhöng, hieän nay chuùng vaãn coøn nhieàu löïc löôïng, ñeá quoác Myõ heát söùc ngoan coá, chuùng ñaõ vaø seõ khoâng töø moät haønh ñoäng daõ man taøn baïo naøo ñeå ñaøn aùp phong traøo quaàn chuùng, do ñoù ta caàn phaûi coù tinh thaàn caûnh giaùc heát söùc cao, thöôøng xuyeân nghieân cöùu aâm möu thuû ñoaïn môùi cuûa ñòch vaø kòp thôøi ñeà ra nhöõng bieän phaùp ñoái phoù tích cöïc nhaát ñeå dieät ñöôïc nhieàu ñòch, baûo veä ñöôïc ta.
4. Thöôøng vuï Trung öông Cuïc vaø Quaân uûy Mieàn nhaän ñònh raèng, cuoäc taán coâng cuûa ta ôû khu troïng ñieåm ñang treân ñaø phaùt trieån thuaän lôïi, ñòch ñang bò doàn vaøo tình theá beá taéc; ta hoaøn toaøn coù khaû naêng lieân tuïc taán coâng, lieân tuïc ñaùnh ñòch phaûn kích ñeå giaønh laáy thaéng lôïi quaân söï quyeát ñònh, taïo ñieàu kieän ñöa quaàn chuùng ñöùng leân giaønh thaéng lôïi cuoái cuøng.
II. CHUÛ TRÖÔNG TAÙC CHIEÁN MÔÙI ÔÛ TROÏNG ÑIEÅM TRONG THÔØI GIAN TÔÙI
1. Nhieäm vuï chung ôû höôùng troïng ñieåm trong thôøi gian tôùi laø: kieân quyeát giöõ vöõng thaéng lôïi vöøa giaønh ñöôïc, phaùt huy thaéng lôïi töøng giôø töøng phuùt, phaùt trieån maïnh cuoäc chieán ñaáu trong Saøi Goøn vaø chung quanh Saøi Goøn hình thaønh theá bao vaây nhieàu taàng, kieân quyeát taán coâng ñòch, keát hôïp ñaùnh nhoû, ñaùnh vöøa, ñaùnh lôùn. Keát hôïp ñaùnh thöôøng xuyeân lieân tuïc vôùi
289 290
töøng ñôït maïnh, tieâu hao tieâu dieät nhieàu sinh löïc, phöông tieän chieán tranh vaø cô sôû vaät chaát cuûa Myõ nguïy keát hôïp vôùi chieám khu vöïc vaø muïc tieâu quan troïng, vöøa ñaùnh vöøa phaùt ñoäng quaàn chuùng, xaây döïng phaùt trieån löïc löôïng ta, taïo ra nhöõng ñieàu kieän toát hôn ñeå tieán leân döùt ñieåm giaønh thaéng lôïi cuoái cuøng.
2. Nhieäm vuï cuï theå laø:
a) Giöõ vöõng ñòa baøn ñaõ chieám ñöôïc, ñoàng thôøi tieáp tuïc ñöa theâm löïc löôïng vaøo beân trong ít nhaát laø 4 - 5D, ñi ñoâi vôùi ra söùc xaây döïng theâm taïi choã caùc ñôn vò töï veä, ñaëc coâng, bieät ñoäng, laøm cho caùc löïc löôïng ñoù trôû thaønh haït nhaân thaät raén vaø vöõng, lieân tuïc taán coâng ñòch ôû beân trong, caùc löïc löôïng vaønh ñai gaàn phaûi eùp saùt noäi thaønh, moãi höôùng ñoä 2 - 3D, chieám giöõ ñòa baøn ñaùnh taïi choã, laøm choã döïa cho beân trong vaø taïo ñieàu kieän thoïc saâu vaøo trong ñaùnh ñòch, chuû löïc ñöùng vöõng treân vaønh ñai ngoaøi, saün saøng ñaùnh Myõ phaûn kích, tieâu dieät phöông tieän chieán tranh cuûa Myõ, tieâu dieät löïc löôïng cô ñoäng nguïy vaø hoã trôï moät phaàn cho ñòa phöông giaûi phoùng noâng thoân. Giöõ vöõng vaø phaùt trieån theá ñöùng. Ñoù laø ñieàu kieän raát cô baûn ñeå thöïc hieän lieân tuïc taán coâng, nhanh choùng laøm thay ñoåi cuïc dieän chieán tröôøng.
b) Treân cô sôû tieán haønh vuõ trang cho quaàn chuùng vaø phaùt trieån caùc löïc löôïng vuõ trang noøng coát noùi treân maø phaùt trieån roäng raõi chieán tranh du kích trong thaønh phoá, vaän duïng nhieàu hình thöùc linh hoaït nhö baén bia baén tæa, neùm löïu ñaïn, taäp kích ñoàn boùt, phuïc kích boïn tuaàn tieãu, cöôùp hoaëc phaù kho taøng, ñaùnh xe vaän chuyeån, luøng dieät nguïy quyeàn cô sôû vaø boïn ñaàu soû caùc löïc löôïng chính trò phaûn ñoäng v.v., keát hôïp vôùi ñaùnh vöøa töøng trung ñoäi, ñaïi ñoäi hoaëc ñaïi ñoäi taêng cöôøng, thoïc saâu chia caét ñaùnh taäp kích dieät goïn töøng trung ñoäi, ñaïi ñoäi hoaëc tieåu ñoaøn ñòch, chieám töøng khu phoá, toå chöùc boá phoøng
chieán ñaáu trong theá lieân hoaøn hoã trôï laãn nhau. Phaùt trieån theá tieán coâng ñoù caøng vöõng, roäng vaø lieân tuïc bao nhieâu caøng laøm cho ñòch nhanh choùng bò suy suïp baáy nhieâu, taïo ñieàu kieän nhanh choùng phaùt ñoäng quaàn chuùng ñöùng leân.
c) Xaây döïng baøn ñaïp treân caùc höôùng xung quanh Saøi Goøn thaät vöõng, giaûi phoùng toaøn boä vuøng noâng thoân töø phía sau ra phía tröôùc, queùt saïch toaøn boä nguïy quaân, nguïy quyeàn cô sôû vaø boä maùy teà ñieäp, thaønh laäp chaùnh quyeàn caùch maïng, phaùt ñoäng vaø toå chöùc caùc ñoaøn theå quaàn chuùng, laøm trong saïch trong nhaân daân, laøm löïc löôïng thaät vöõng vaø nhanh choùng xaây döïng veà caùc maët, chuù troïng toå chöùc phoøng khoâng nhaân daân, xaây döïng thoân xaõ chieán ñaáu maïnh.
d) Trieät ñeå ñaùnh phaù caùc ñöôøng saù, caàu coáng, chieám giöõ caùc nôi hieåm yeáu gaàn saùt Saøi Goøn, laøm teâ lieät hoaøn toaøn khaû naêng vaän chuyeån töø caùc höôùng veà Saøi Goøn, keå caû treân ñöôøng boä vaø ñöôøng soâng.
ñ) Phaûi ñaùnh cöôùp laáy hoaëc phaù trieät ñeå caùc kho ñaïn döôïc, vuõ khí, chaát ñoát, löông thöïc, caùc nhaø maùy gaïo trong vaø ngoaøi thaønh phoá, phaûi ñaùnh vôùi tinh thaàn thaät kieân trì, ñaùnh ñi ñaùnh laïi töøng muïc tieâu, ñaùnh laàn naøy khoâng ñöôïc phaûi toå chöùc ñaùnh laàn khaùc, keát hôïp ñaùnh nhoû, ñaùnh vöøa vaø ñaùnh lôùn, phaùt ñoäng phong traøo quaàn chuùng cöôùp laáy hoaëc phaù hoaïi moät caùch roäng raõi.
e) Phaûi kieân quyeát chieám vaø khoáng cheá saân bay Taân Sôn Nhaát, thöôøng xuyeân ñaùnh phaù saân bay Bieân Hoøa. Ñoái vôùi saân bay Taân Sôn Nhaát, neáu löïc löôïng ta coøn beân trong, thì kieân quyeát truï baùm, toå chöùc ñöa theâm vaøo, toå chöùc phoøng ngöï toát ñeå chieám giöõ; neáu ñaõ bò baät ra thì kieân quyeát taán coâng chieám laïi hoaëc thöôøng xuyeân phaùo kích hay ñaùnh baèng ñaëc coâng; tieáp
291 292
tuïc bao vaây, khoáng cheá, phaùo kích vaø ñaùnh baèng ñaëc coâng caùc cuïm cöù ñieåm quaân Myõ.
g) Chuû löïc ñöùng phía sau phaûi moùc chaët vôùi phía tröôùc, taïo thôøi cô tieâu dieät töøng ñôn vò lôùn quaân nguïy veà öùng cöùu hoaëc dieät thaät goïn töøng ñôn vò quaân Myõ bung ra phaûn kích, trong ñieàu kieän ñöôïc chuaån bò toát coù theå tung moät boä phaän chuû löïc vaøo noäi thaønh taäp kích tieâu dieät moät boä phaän quan troïng löïc löôïng cô ñoäng nguïy roài ruùt ra.
h) Nhanh choùng phaùt trieån löïc löôïng ba thöù quaân trong vaø ngoaøi thaønh phoá, toå chöùc theâm ñôn vò môùi ñeå taêng cöôøng löïc löôïng döï bò, treân baøn ñaïp phaûi nhanh choùng phaùt trieån xaây döïng nhieàu trung ñoäi, ñaïi ñoäi, ñöa leân phía tröôùc ñaùnh ñòch hoaëc boå sung, nhanh choùng boài döôõng vaø phaùt trieån ñoäi nguõ caùn boä môùi.
3. Muoán thöïc hieän toát nhöõng nhieäm vuï noùi treân, caàn giaûi quyeát gaáp moät soá vaán ñeà sau ñaây:
a) Caàn kòp thôøi chaán chænh toå chöùc chæ ñaïo chæ huy, baûo ñaûm naém ñöôïc tình hình ôû caùc caùnh, caùc ñôn vò, ôû beân ngoaøi vaø beân trong, baùo caùo leân treân nhanh choùng vaø kòp thôøi.
b) Nhanh choùng ruùt kinh nghieäm veà caùc maët, nhaát laø kinh nghieäm veà chæ ñaïo chæ huy, toå chöùc hieäp ñoàng giöõa caùc caùnh vaø caùc ñôn vò, chæ huy taùc chieán ôû noäi ñoâ, phoøng khoâng nhaân daân, v.v.
c) Kieân quyeát baûo veä tuyeán haønh lang vöõng chaéc töø sau ra tröôùc ñaûm baûo cho baèng ñöôïc vaän chuyeån ñaïn döôïc, löông thöïc ñeán caùc höôùng, nhaát laø caùc höôùng chuû yeáu; heát söùc tieát kieäm ñaïn döôïc, cöôùp vuõ khí ñaïn döôïc ñòch trang bò cho mình.
d) Taän duïng moïi khaû naêng ñeå giaûi quyeát vaán ñeà boå sung quaân soá taïi choã.
ñ) Thöôøng xuyeân taêng cöôøng coâng taùc chính trò tö töôûng, ñoäng vieân khen thöôûng kòp thôøi, naâng cao quyeát taâm giaønh thaéng lôïi hoaøn toaøn, kòp thôøi giaûi quyeát nhöõng tö töôûng meät moûi xoác noåi, chuû quan thoûa maõn, v.v. Ñi ñoâi vôùi coâng taùc chính trò tö töôûng phaûi toå chöùc toát vieäc caûi thieän sinh hoaït cuûa caùc ñôn vò.
Tình hình trong toaøn Mieàn cuõng nhö ôû khu troïng ñieåm ñang treân ñaø phaùt trieån voâ cuøng thuaän lôïi cho ta vaø heát söùc baát lôïi cho ñòch. Ta hoaøn toaøn coù ñaày ñuû ñieàu kieän ñeå tieán leân döùt ñieåm. Hôn luùc naøo heát, toaøn Ñaûng boä, caùc löïc löôïng vuõ trang vaø nhaân daân ôû khu troïng ñieåm caàn nhaän thöùc roõ vò trí vaø aûnh höôûng quyeát ñònh cuûa mình ñoái vôùi caùc chieán tröôøng toaøn Mieàn, phaûi coù moät coá gaéng phi thöôøng, quyeát thöøa thaéng xoâng leân, lieân tuïc taán coâng vaø lieân tuïc ñaùnh baïi phaûn kích cuûa ñòch, giaønh laáy thaéng lôïi cuoái cuøng, hoaøn thaønh thaéng lôïi nhieäm vuï to lôùn cuûa Trung öông Ñaûng giao cho, hoaøn thaønh söù meänh veû vang cuûa daân toäc.
Trong khi tieán haønh nhieäm vuï chung vaø caùc nhieäm vuï cuï theå treân ñaây, phaûi luoân luoân giöõ cho ñöôïc khí theá caùch maïng soâi noåi cuûa quaàn chuùng, khoâng ñeå cho cuoäc chieán ñaáu trong noäi thaønh bò giaùn ñoaïn laøm cho ñòch coù theå cuûng coá laïi moät phaàn naøo veà quaân söï vaø chính trò coù lôïi cho chuùng, baát lôïi cho ta.
Löu taïi Kho Löu tröõ Trung öông Ñaûng.
293 294
BAØI PHAÙT BIEÅU CUÛA ÑOÀNG CHÍ LEÂ DUAÅN TAÏI HOÄI NGHÒ LAÀN THÖÙ 14
BAN CHAÁP HAØNH TRUNG ÖÔNG ÑAÛNG LAO ÑOÄNG VIEÄT NAM
Thaùng 1 naêm 1968*
Thöa caùc ñoàng chí,
Tröôùc heát, toâi xin baùo caùo vôùi caùc ñoàng chí laàn naøy Hoäi nghò Trung öông chuùng ta hoïp, coù moät soá ñoàng chí Trung öông bò oám khoâng ñeán ñöôïc, coù moät soá ñoàng chí baän vieäc khoâng ñeán ñöôïc. Trong Boä Chính trò cuõng coù ñoàng chí baän vieäc khoâng ñeán ñöôïc, moät soá ñoàng chí seõ ñeán, mai coù ñoàng chí Thoï, ñoàng chí Duõng seõ ñeán baùo caùo.
Thöa caùc ñoàng chí,
Kyø naøy hoïp Trung öông, ñaây laø vaán ñeà quan troïng quaù, vaán ñeà lôùn quaù. Chaéc caùc ñoàng chí ñaõ ñoïc nghò quyeát cuûa Boä Chính trò, ñaõ thaáy ñoù laø vaán ñeà lôùn quaù. Boä Chính trò chuùng toâi ñaõ thaûo luaän raát laâu, ñaõ thaûo luaän trong Boä Chính trò nhieàu laàn, ñaõ thaûo luaän vôùi caùc ñoàng chí mieàn Nam maáy laàn, vôùi caùc ñoàng chí ôû Trung öông Cuïc, ôû Khu V vaø Trò - Thieân.
* Baøi gôõ baêng ghi aâm, löu Hoà sô Vaên kieän Hoäi nghò laàn thöù 14 Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng khoùa III, chöa ñöôïc ñoàng chí Leâ Duaån xem laïi (B.T). - Trích: Vaên kieän Ñaûng - Toaøn taäp, T29 - Sñd.
Taát caû caùc ñoàng chí ñeàu ñoàng tình vaø nhaát trí vôùi Boä Chính trò. Cho neân, nghò quyeát cuûa Boä Chính trò kyø naøy ñoàng thôøi cuõng laø nghò quyeát cuûa taát caû caùc ñoàng chí ôû mieàn Nam ñaõ tham gia yù kieán.
Baây giôø, toâi xin trình baøy theâm moät soá yù kieán veà Nghò quyeát naøy.
Tröôùc heát, trong Hoäi nghò Trung öông laàn naøy, chuùng ta ñeà ra moät nhieäm vuï raát lôùn laø chuyeån höôùng moät nhieäm vuï chieán löôïc quan troïng cuûa cuoäc chieán tranh nhaân daân cuûa chuùng ta. Ñeå trình baøy theâm moät soá yù kieán trong nghò quyeát, toâi xin noùi roõ theâm moät soá tình hình ôû mieàn Nam:
a) Chuyeån höôùng töø theá phaûn coâng chieán löôïc cuûa ñòch sang theá bò ñoäng chieán löôïc cuûa ñòch.
b) AÂm möu cuûa ñòch. c) Phöông höôùng tieán leân cuûa chuùng ta vaø khaû naêng dieãn
bieán cuûa tình hình. d) Coâng taùc cuûa mieàn Baéc. Chuùng ta nhaän raèng: trong moät cuoäc chieán tranh caùch
maïng hay baát cöù moät cuoäc caùch maïng naøo, vaán ñeà quan troïng laø ñaùnh giaù ñuùng töông quan löïc löôïng giöõa ta vaø ñòch, ñeà ra cho ñöôïc nhieäm vuï, yeâu caàu veà chieán löôïc, saùch löôïc cho ñuùng. Vieäc naøy phaûi laøm ñuùng thì ta môùi thaéng ñöôïc. Kyø naøy ta muoán chuyeån höôùng moät nhieäm vuï chieán löôïc môùi, khoâng coù caùch naøo khaùc, chuùng ta cuõng phaûi nghieân cöùu töông quan löïc löôïng ñeå ñeà ra nhieäm vuï. Nhöng tröôùc khi noùi roõ veà töông quan löïc löôïng, toâi xin trình baøy moät vaøi ñieåm veà quaù trình phaùt trieån cuûa caùch maïng mieàn Nam cho roõ theâm dieãn bieán cuûa phong traøo.
Cuoäc caùch maïng mieàn Nam cuûa chuùng ta taïm goïi ñaõ traûi qua boán thôøi kyø:
295 296
- Thôøi kyø phoøng ngöï veà chieán löôïc, naêm 1954 ta chuyeån quaân ra Baéc;
- Thôøi kyø ñoàng khôûi ôû mieàn Nam;
- Thôøi kyø chieán tranh ñaëc bieät;
- Thôøi kyø töø chieán tranh ñaëc bieät chuyeån qua chieán tranh cuïc boä.
Moãi thôøi kyø nhö vaäy, Trung öông ñaõ ñeà ra nhöõng nhieäm vuï chieán löôïc raát quan troïng. Chính Trung öông ñaõ ñeà ra ñuùng, neân dieãn bieán qua moãi thôøi kyø môùi coù thaéng lôïi nhö vaäy.
Chuùng ta bieát raèng trong thôøi kyø naêm 1954, chuùng ta ai naáy ñeàu bieát roõ raèng khoâng bao giôø hai naêm coù toång tuyeån cöû. Ta ñaõ noùi nhö vaäy, khoâng bao giôø ta tin ñeá quoác laïi coù theå giao laïi ñoäc laäp cho chuùng ta. Chuùng ta khoâng bao giôø tin caùi ñoù ñaâu. Ta khoâng tin chuùt naøo, khi ñoù maëc daàu ta tranh ñaáu cho hai naêm toång tuyeån cöû, nhöng chuùng ta cô baûn khoâng bao giôø tin, vì khoâng coù chuyeän ñoù bao giôø caû. Cho neân, trong luùc ñoù ñöùng veà mieàn Nam maø noùi, töø theá caàm suùng, coù chính quyeàn, baây giôø chuyeån taát caû suùng oáng, chính quyeàn ra mieàn Baéc, nghóa laø ta töø theá tieán coâng chuyeån xuoáng theá thuû, theá yeáu roài. Trong luùc ñoù, ñòch ñem toaøn boä löïc löôïng quaân söï vaøo mieàn Nam, coøn ta ñem ra mieàn Baéc, chính quyeàn khoâng coøn nöõa. Nhö vaäy, roõ raøng ta töø theá maïnh, ta thuït xuoáng theá yeáu, maëc daàu ta thaéng lôïi caû nöôùc vaø nöûa nöôùc, nhöng ñoái vôùi mieàn Nam laø ôû trong theá yeáu. Neáu trong luùc ñoù, ta khoâng bieát theá thuû thì caùch maïng seõ tan naùt. Cho neân, caùch maïng phaûi bieát tieán coâng, phaûi bieát theá thuû. Luùc ñoù, ta chuyeån vaøo bí maät, töø coâng khai trôû laïi bí maät; töø ñaáu tranh quaân söï cao chuyeån sang ñaáu tranh chính trò theo kieåu naøy, kieåu kia, hôïp phaùp, baát hôïp phaùp. Nhö vaäy, roõ raøng töø theá tieán coâng, chuùng ta trôû
laïi theá thuû vaø ta ñaõ bieát giöõ theá thuû ñeå giöõ vöõng caùch maïng laø chính, giöõ vöõng thoâi, khoâng phaùt trieån. Coá laøm theá naøo trong giai ñoaïn ñoù giöõ vöõng ñöôïc caùch maïng laø chính. Trung öông ñeà ra nhö vaäy. Toâi coøn nhôù luùc ñoù coù nhieàu nôi laøm khoâng ñuùng, nghóa laø cöù tieán coâng lung tung, roài sau tan naùt gaàn heát, nhö coù moät soá tænh ôû Khu V laøm raát gaêng, gaêng roài sau khoâng ñöôïc gì caû. Nhöng nhöõng nôi naøo bieát theá thuû, bieát giöõ vöõng löïc löôïng, bieát ñi vaøo bí maät, bieát naém vöõng vaán ñeà, giöõ vöõng ñöôïc löïc löôïng thì ôû nôi ñoù duy trì ñöôïc löïc löôïng caùch maïng. Noùi nhö vaäy, khoâng phaûi laø ta theá thuû hoaøn toaøn khoâng phaûn coâng ñaâu, ta coù phaûn coâng, phaûn coâng veà chính trò, baèng caùch ñaáu tranh hôïp phaùp, baát hôïp phaùp. Caùch maïng noùi theá thuû, nhöng khoâng bao giôø coù theá thuû hoaøn toaøn ñaâu. Ñöùng veà chieán löôïc chung luùc ñoù maø noùi, chuùng ta phaûi bieát giöõ löïc löôïng, neáu khoâng bieát giöõ löïc löôïng thì caùch maïng seõ tan naùt. ÔÛ trong Nam, toâi bieát coù chi boä haøng traêm ñaûng vieân, cuoái cuøng chæ coøn 5, 10 ngöôøi. Thôøi kyø coâng khai, coù chính quyeàn, ngöôøi ta vaøo raát ñoâng. Hoài ñoù, toâi bieát chi boä ñaõ bieát chia thaønh ba loaïi ñaûng vieân: loaïi A, loaïi B, loaïi C; loaïi A laø loaïi phaûi ruùt vaøo bí maät, coøn loaïi B, loaïi C coi nhö tan raõ. Phaûi toå chöùc laïi chi boä nhö theá ñeå giöõ bí maät hôn, neáu khoâng, tan naùt heát. Luùc ñoù phaûi laøm nhö vaäy. Trong giai ñoaïn ñoù, chuùng ta ñi vaøo theá thuû, chuùng ta bieát toå chöùc quaàn chuùng, bieát chöùc Ñaûng, coù vuõ trang tuyeân truyeàn, vuõ trang töï veä. Ñoù laø moät ñieåm môùi cuûa ta ruùt ra töø baøi hoïc kinh nghieäm trong thôøi kyø bí maät thoâi. Trong thôøi kyø ñoù ôû mieàn Nam laø giai ñoaïn bieát toå chöùc quaàn chuùng trôû laïi, bieát toå chöùc Ñaûng, bieát chuaån bò phöông phaùp ñaáu tranh coù vuõ trang töï veä.
Chính nhôø caùch laøm ñoù, ta môùi giöõ ñöôïc löïc löôïng caùch maïng, tuy coøn coù nhieàu chuyeän coù nôi bò baét bôù, nhöng veà cô
297 298
baûn laø ta giöõ ñöôïc caùch maïng; neáu khoâng giöõ ñöôïc löïc löôïng caùch maïng thì khoâng bao giôø coù cuoäc ñoàng khôûi ñaâu, vaán ñeà ñoù raát quan troïng. ÔÛ Hueá, 1 vaïn ñoàng chí chæ coøn khoâng ñaày 100 ñoàng chí. ÔÛ Khu V, khi coâng khai coù 20 vaïn ñaûng vieân, sau naøy khoâng coøn ñöôïc 1.000, chæ coøn maáy traêm ngöôøi thoâi. Nhöng ôû Nam Boä coøn hôn 10 vaïn ñoàng chí, vì bieát chuyeån höôùng phong traøo hôn.
Khi ta chuyeån höôùng phong traøo, ñoàng thôøi ta tieán coâng ñòch hôn nöõa, ñaáu tranh chính trò laø laøm cho quaàn chuùng hieåu khoâng bao giôø chòu soáng döôùi quyeàn cuûa Dieäm. Luùc ñoù noù ñaõ phaûi chuyeån qua moät chính quyeàn phaùt xít duøng baïo löïc, duøng phöông phaùp haønh chính, quaân söï, ñeå cai trò; phaùt xít ñaây khoâng phaûi laø phaùt xít thoâng thöôøng, maø laø phaùt xít vôùi quaân söï cai trò, ñem töøng sö ñoaøn, löõ ñoaøn ñi cai trò, leâ maùy cheùm ñi khaép nôi. Trong thôøi kyø ñòch laøm nhö vaäy thì lay chuyeån raát döõ trong ñaûng vieân, trong quaàn chuùng. Nhöng Boä Chính trò vaø Trung öông Cuïc nhaän ñònh raèng: chính luùc naøy, Myõ - Dieäm ñaõ thaát baïi cô baûn veà chính trò, noù ñaõ khoâng theå cai trò ñöôïc moät caùch bình thöôøng, hoaëc theo kieåu phaùt xít nhö tröôùc nöõa, maø ñeán noãi phaûi leâ maùy cheùm ñi khaép thoân queâ. Ñoù laø bieåu hieän ñòch yeáu, chöù khoâng phaûi ñòch maïnh. Vì vaäy, vuøng daäy khôûi nghóa ñi, coù löïc löôïng trong tay, soá vuõ trang tuyeân truyeàn taäp trung laïi maø khôûi nghóa. Ñoù laø yù kieán ñeà ra khi ñoù. Luùc baáy giôø, Trung öông Cuïc raát ñoàng tình vôùi vieäc ñaùnh giaù naøy cuûa Trung öông. Tình hình luùc ñoù ñang hoang mang, 30 vaïn thanh nieân chaïy vaøo röøng U Minh ôû, quaàn chuùng ñuoåi theo caùch maïng maø khoùc; luùc ñoù, hoang mang chung trong nhaân daân laø nhö vaäy. Nhöng Boä Chính trò, Trung öông ta ngoaøi naøy ñeà ra cho mieàn Nam laø khoâng phaûi nhö vaäy, chính baây giôø, ñòch thaát baïi cô baûn veà chính trò, phaûi bieát taäp trung laïi. Baây giôø
quaàn chuùng vuøng daäy ñöôïc roài. Tröôùc ñaây, quaàn chuùng coù theå muoán hoøa bình vì ñaùnh giaëc chín naêm roài, khi hoøa bình trôû laïi, ai khoâng muoán hoøa bình. Khi ñoù ta chuyeån höôùng. Luùc ñoù chuùng toâi tính trong moät xaõ, chæ coù 5 - 10% muoán choáng thoâi, coøn 80% muoán yeân thoâi; luùc baét ñaàu hoøa bình, luùc ñoù ta laøm ta seõ coâ laäp vôùi quaàn chuùng; quaàn chuùng sau chín naêm chieán ñaáu hoï khoâng muoán baïo löïc ngay, nhöng ñeán luùc noù gaêng nhö vaäy roài, taát caû quaàn chuùng ñeàu muoán noåi daäy caû roài; luùc naøy vaán ñeà soáng cheát ñaët ra roài. Cho neân, Ñaûng coù theå neâu khaåu hieäu khôûi nghóa ñöôïc. Chính ñöa ra ñöôïc ñuùng luùc laø quaàn chuùng vuøng daäy; ñoù laø cuoäc ñoàng khôûi; ñoàng khôûi laø cuoäc noåi daäy cuûa quaàn chuùng.
Ñoàng khôûi laø giai ñoaïn thöù hai, laø thôøi kyø quaàn chuùng noåi daäy cöôùp chính quyeàn ôû noâng thoân, xaây döïng löïc löôïng caùch maïng. Töø theá thuû chuùng ta ñaõ chuyeån qua theá tieán coâng roài. Ñaây laø moät böôùc raát quan troïng, vì treân theá giôùi chöa coù nöôùc naøo khôûi nghóa trong luùc trong nöôùc löïc löôïng phaùt xít cuûa chuùng ñang maïnh, döôùi cheá ñoä phaùt xít quaân söï maø khôûi nghóa chöa nöôùc naøo laøm noåi ñaâu, chöa coù ñaâu. Caùi ñoù ôû moät soá nöôùc to lôùn, ngöôøi ta xaây döïng caên cöù daàn daàn thoâi, coøn tình hình khôûi nghóa trong moät nöôùc phaùt xít maø quaân söï noù maïnh nhö vaäy thì theá giôùi khoâng daùm laøm nhö vaäy. Caùc ñaûng anh em xöa nay noùi caùi naøy khoù laém, khoâng laøm ñöôïc ñaâu. Mieàn Nam ta laøm ñöôïc laø coù moät caùi ñaëc ñieåm rieâng, sau naøy chuùng toâi seõ noùi. Ta vuøng daäy ñöôïc vì ta tieáp tuïc chín naêm khaùng chieán, vì ta coù Caùch maïng Thaùng Taùm, vì coù nhieàu vaán ñeà sau naøy nöõa, khoâng phaûi deã nhö vaäy. Ñaây laø ñaëc ñieåm cuûa caùch maïng Vieät Nam ta, khoâng phaûi döôùi cheá ñoä phaùt xít nhö vaäy, vôùi löïc löôïng nhö vaäy maø khôûi nghóa deã ñaâu, Vieät Nam ta laøm ñöôïc laø coù hoaøn caûnh lòch söû töø Caùch maïng Thaùng Taùm
299 300
trôû laïi, khoâng phaûi chæ luùc ñoù maø coù ñaâu, vì ñaõ chia ruoäng ñaát v.v..
Ñoù laø giai ñoaïn hai, giai ñoaïn naøy, neáu luùc ñoù, cheäch ñi moät chuùt nöõa thoâi, ñoä 5, 6 thaùng maø khoâng khôûi nghóa, theo toâi hieåu thì tan naùt gaàn heát, phaûi 10, 20 naêm lieàn chöa chaéc ñaõ daäy ñöôïc, chöa phaûi 10 naêm ñaâu. Neáu luùc ñoù laøm maø cheäch ñi thì coù theå 10, 20 naêm, chöa bieát khi naøo vuøng daäy. Tình hình phöùc taïp laém, khoâng phaûi deã, böôùc ngoaët naøy khoù laém. Luùc ñoù, ta nhôù raèng treân theá giôùi, caùc ñaûng anh em ñeàu khuyeân ta ñöøng laøm, laøm raát nguy hieåm... Ñaûng ta ñoäc laäp, Ñaûng ta laøm Caùch maïng Thaùng Taùm, ta cuõng ñoäc laäp. Cuoäc caùch maïng mieàn Nam, ta cuõng ñoäc laäp; ta coù caùi ñoäc laäp cuûa ta; ta thaáy ñöôïc vaán ñeà ta laøm, ta laøm neân. Ñoù laø giai ñoaïn hai, quan troïng laém. Baây giôø ta nghó laïi cuoäc ñoàng khôûi naøy, ta ñoàng khôûi trong luùc coù nöûa trieäu quaân Dieäm noù ñang chuaån bò ñaùnh ra mieàn Baéc; noù ñaõ toå chöùc ra quaân ñoaøn ñeå ñaùnh ra mieàn Baéc. ÔÛ noâng thoân, noù phaùt xít hoùa, noù cuõng chuaån bò ñaùnh ra mieàn Baéc... maø ta vaãn khôûi nghóa.
Ñoù laø moät giai ñoaïn. Töø khôûi nghóa ñeán chieán tranh ñaëc bieät, boïn Dieäm khoâng chaën noåi khôûi nghóa, cho neân buoäc phaûi chuyeån sang chieán tranh ñaëc bieät. Tröôùc kia, Dieäm naém boä tham möu, nay Myõ naém laáy ñeå ñieàu khieån, laáy ngöôøi Vieät Nam ñaùnh ngöôøi Vieät Nam thoâi, naém laáy ñeå laøm chieán tranh ñaëc bieät. Ta thaáy khi chieán tranh ñaëc bieät, töø khôûi nghóa tieán leân qua chieán tranh ñaëc bieät, Trung öông chuùng ta ñeà ra cho mieàn Nam vaán ñeà raát lôùn laø ñeå choáng laïi cuoäc chieán tranh ñaëc bieät cuûa Myõ - Dieäm. Luùc ñoù ñòch coù hai vaán ñeà lôùn laø "tìm dieät" vaø "kìm keïp", nhöng noù kìm keïp chuû yeáu baèng aáp chieán löôïc. Chuùng laøm lôùn laém, quy moâ laém; coøn caùc ñoäi quaân chuû löïc cuûa noù cô ñoäng nhaát thì chuùng duøng vaøo tìm dieät, nghóa laø
chuùng tìm dieät ngay caùc löïc löôïng caùch maïng môùi moïc ra, muïc ñích cuûa chuùng laø nhö vaäy. Luùc ñoù, trong tö töôûng caùc ñoàng chí chuùng ta thaáy phaù aáp chieán löôïc khoù laém. Khoâng phaûi deã ñaâu, mình phaù, noù laïi laøm thoâi. Sau traän AÁp Baéc, thì ngoaøi naøy, Boä Chính trò, Quaân uûy thaáy vaán ñeà khaùc, thaáy noù thua ôû AÁp Baéc khoâng phaûi laø thua moät traän chieán ñaáu, maø laø thua veà chieán thuaät roài, töùc laø noù coù taøu bay, xe taêng, thieát giaùp, tröïc thaêng... coù haøng ngaøn quaân maø thua. Coøn ta, ta chæ coù moät tieåu ñoaøn thoâi maø ñaùnh tan ñöôïc ñòch nhö vaäy, roõ raøng noù thua veà chieán thuaät roài. Vì vaäy, ñaët ñieàu kieän laø vôùi phong traøo chính trò chung leân, phaûi phaù banh ra aáp chieán löôïc vaø ñoàng thôøi ñöa maïnh quaân ñoäi leân, ñaùnh caùc traän lôùn, ñaåy maïnh ñaáu tranh chính trò ôû caùc ñoâ thò hôn nöõa. Chính luùc ñoù laø luùc ta ñaåy maïnh ñaáu tranh chính trò ôû trong ñoâ thò leân, phaù aáp chieán löôïc vaø ñaùnh nhöõng traän lôùn; do ñoù maø chieán tranh ñaëc bieät noù bò thaát baïi. Ñaây laø moät vaán ñeà raát lôùn; neáu luùc ñoù ta coi thöôøng vieäc phaù aáp chieán löôïc chaúng haïn vaø thaáy raèng löïc löôïng quaân söï cuûa ta khoâng ñaùnh beû gaõy ñöôïc chuùng veà chieán thuaät, luùc ñoù maø chaàn chöø thì chuùng ta khoâng thaéng ñöôïc ñaâu. Ñaây laø moät ñieåm raát lôùn, raát quan troïng trong nhieäm vuï chieán löôïc ñeà ra trong giai ñoaïn ñoù.
Khi chieán tranh ñaëc bieät saép thaát baïi, Myõ ñöa vaøo 20 vaïn quaân, chuyeån töø chieán tranh ñaëc bieät qua chieán tranh cuïc boä. Luùc ñoù Myõ... cho laø neáu noù ñöa vaøo 20 vaïn quaân, thì ôû mieàn Nam phaûi ñi vaøo theá phoøng ngöï thoâi, trôû laïi ba giai ñoaïn thoâi, khoâng coù caùch naøo khaùc. Noù nghieân cöùu kyõ laém vì noù thaáy treân theá giôùi ñaõ nhö vaäy maø. Ñöa vaøo hai chuïc vaïn quaân ñeå luøi giai ñoaïn maø... Nhöng Trung öông ta thaáy khaùc, Trung öông ta noùi: Khoâng, ta phaûi ñeà ra theá tieán coâng, ta phaûi ñaùnh thaéng. Ñoù laø ñieåm khaùc laém ñaáy. Ñeà ra tieán coâng vì ta nhaän
301 302
thaáy raèng caùch maïng mieàn Nam ñaõ ñaáu tranh theo kieåu Vieät Nam theá naøy thì tieán coâng ñöôïc. Qua traän Vaïn Töôøng, coù moät giaù trò raát lôùn, cho ta thaáy roõ raèng ta coù ñuû söùc maïnh ñeå ñaùnh thaéng 9.000 quaân Myõ; ngoaøi bieån chuùng coù taøu thuyû, treân boä chuùng coù maùy bay, xe taêng; ta chæ coù 2 tieåu ñoaøn ñaùnh noù maø ta gieát ñöôïc hôn 1.000 teân, ta chæ cheát coù 50 ngöôøi. Roõ raøng laø ta ñuû söùc ñaùnh chieán tranh cuïc boä roài, roõ raøng quaù roài. Thöïc tieãn cho pheùp ta coù theå 1 ñaùnh 9, ñaùnh 10, maø 9, 10 ñaây laø noùi veà soá löôïng thoâi, coøn veà söùc chieán ñaáu treân chieán tröôøng thì noù gaáp 20, 30 laàn ta. Cho neân taán coâng noù ñöôïc, khoâng phaûi theá thuû gì ñaâu. Töø ñoù ñeán Baàu Baøng, Daàu Tieáng... Taán coâng naøy quan troïng laém, chính taán coâng ñoù ñaõ laøm noù hoang mang thaát baïi. Sau naøy, laàn thöù hai, noù ñöa theâm vaøo 20 vaïn quaân nöõa. Khoâng nhöõng ta taán coâng treân chieán tröôøng cuõ, ta laïi môû moät loaït maët traän môùi, caû ôû ngoaøi phía baéc naøy, ôû Trò - Thieân, noù hoang mang gheâ laém, noù khoâng ngôø ta môû maët traän Trò - Thieân. Xöa nay, noù töôûng ngoaøi naøy ta khoâng theå môû maët traän ñöôïc, noù muoán ta ñaùnh theo caùch ñaùnh cuûa noù. Ta ñaõ phaù vôõ keá hoaïch cuûa noù muoán ñaùnh ra mieàn Baéc; ñaùnh noù hoang mang heát caû. Vì vaäy, ñeán muøa möa, noù ñi vaøo theá bò ñoäng, vaøo theá thuû, roõ raøng roài. Nhöõng ñieåm ñoù, ta khoâng naém, khoâng môû maët traän Trò - Thieân thì nguy hieåm.
Hoâm nay, ta ñaùnh ôû Trò - Thieân... söùc ngöôøi nhieàu hôn Ñieän Bieân Phuû. ÔÛ Ñieän Bieân Phuû coù 4 vaïn thoâi, baây giôø ta ñaùnh noù vôùi 7 vaïn ngöôøi, vuõ khí gaáp 3, 4,5 laàn, laïi hieän ñaïi hôn... Traän to quaù roài, laøm traän naøy thoâi, rieâng trong kia khoâng laøm noåi nhö vaäy ñaâu; ñaây laø caû haäu phöông mieàn Baéc naøy, taát caû môùi laøm ñöôïc. Chính môû maët traän naøy laø phaân taùn noù, keùo noù ra ngoaøi naøy maø tieâu dieät. Ñaây laø vaán ñeà chieán löôïc lôùn, cô baûn, ñeå thaáy raèng qua töøng giai ñoaïn nhö vaäy chuùng ta
ñeàu ñi ñuùng ñöôøng; töøng böôùc ngoaët moät, töøng töông quan moät, chuùng ta ñeà ra ñöôïc nhieäm vuï, ñeà ra ñöôïc muïc tieâu, ta boá trí ñöôïc löïc löôïng ñaùnh noù. Cho neân, ñeán baây giôø ñaây, ta nhaän thaáy noù töø theá tieán coâng chuyeån qua theá bò ñoäng chieán löôïc, töø khi vaøo muøa möa ñeán baây giôø, ñaây laø noùi veà chieán löôïc thoâi, roõ raøng laø chöa noùi veà chieán thuaät. Trong cuoäc chieán tranh caùch maïng, vaán ñeà quan troïng lôùn laø töøng giai ñoaïn lôùn ñeà ra ñöôïc nhieäm vuï chieán löôïc. Ñaây laø böôùc ngoaët raát lôùn. Roõ raøng laø baây giôø ñòch ñaõ chuyeån höôùng töø moät theá tieán coâng phaûi chuyeån sang theá bò ñoäng phoøng ngöï, trong giai ñoaïn phaùt trieån cao nhaát cuûa chieán tranh cuïc boä roài. Bôûi vì vôùi nöûa trieäu quaân Myõ, vôùi caùch ñaùnh theá naøy laø moät ñænh cao nhaát cuûa chieán tranh cuïc boä roài. Neáu ñaùnh qua moät chieán löôïc khaùc thì khaùc, bôûi vì boá trí löïc löôïng laø theo muïc ñích yeâu caàu; muïc ñích cuûa noù laø chieán tranh cuïc boä thoâi, khoâng phaûi ñöông ñaàu vôùi moät cuoäc chieán tranh lôùn, to giöõa hai phe haún hoi. Vôùi nhieäm vuï quaân söï chính trò ôû mieàn Nam, töø chieán tranh ñaëc bieät sang chieán tranh cuïc boä moác cao nhaát laø nöûa trieäu quaân, laø khaù cao roài; coøn noù leân moät trieäu quaân thì sang chieán löôïc khaùc roài, qua giai ñoaïn khaùc roài. Do ñoù, ta thaáy noù löøng chöøng ôû giöõa. Naêm nay, noù noùi caû naêm ñöa sang nhieàu laém laø 5 vaïn quaân, maø 3 thaùng gaàn ñaây, ta dieät 3 vaïn quaân Myõ roài, cho neân, noù ôû giai ñoaïn cao roài, khoâng theå tieán, khoâng theå lui ñöôïc nöõa. Coøn ta thì nhö theá naøo? Baây giôø toâi muoán noùi taïi sao ta thaéng veà chieán löôïc, chieán thuaät. Ñeå noùi veà ñieåm naøy, toâi xin ñöa ra vaøi con soá ñeå chöùng minh laø noù ñaõ thaát baïi nhö theá naøo, töø chieán tranh ñaëc bieät ñeán baây giôø.
Tröôùc kia, ñöùng veà so saùnh löïc löôïng giöõa ta vaø ñòch: - 1959 - 1960, khi ta môùi baét ñaàu khôûi nghóa, quaân ñòch 7,
ta 1 (luùc ñoù khoâng coù Myõ ñaâu);
303 304
- 1960: quaân Dieäm 10, ta 1; - 1961: ñòch 7, ta 1; - 1962 - 1963: ñòch 5, ta 1; - 1965 ñeán baây giôø: Myõ vaøo nöûa trieäu ngöôøi nöõa, taát caû,
ñeán baây giôø, ñòch 3, ta 1. Ñoù laø con soá quaân ñaáy, nhöng veà löïc löôïng cô ñoäng, baây
giôø ta 1, ñòch 0,5; ñòch thua ta veà löïc löôïng cô ñoäng: noù 1, ta 2, ta maïnh hôn noù. Treân kia noùi noù 3, ta 1 laø noùi caû quaân nguïy (60 vaïn), nhöng 60 vaïn quaân nguïy khoâng ñuû naêng löïc bình ñònh thì noùi con soá ñeå laøm gì. Noùi 3/1 laø noùi theo nghóa ñoù. Coøn noùi quaân Myõ laøm nhieäm vuï tìm dieät, khoâng laøm noåi. Khoâng phaûi con soá ñaâu, thöïc chaát con soá naøy ta maïnh chöù khoâng phaûi noù maïnh, chöa noùi ñeán löïc löôïng cô ñoäng: ta 2, noù 1. Ñaáy laø noùi con soá. Coøn maïnh ôû choã treân chieán tröôøng, ai naém quyeàn chuû ñoäng nöõa. Roõ raøng ngay con soá nhö vaäy, ngay töø khi quaân Myõ vaøo, qua hai muøa khoâ, ta tieâu dieät caû Myõ - nguïy hôn nöûa trieäu quaân, trong ñoù hôn 6 vaïn quaân Myõ vaø chö haàu. Lôùn bieát bao nhieâu maø keå; trong ñoù ta dieät töøng tieåu ñoaøn, töøng chieán ñoaøn xe taêng cuûa noù, coøn ñòch chöa bao giôø dieät ta 1 ñaïi ñoäi. Hoâm nay toâi noùi moät vaøi con soá ñeå laøm cô sôû maø nhaän ñònh tình hình thoâi. Ngaøy mai, anh Duõng seõ baùo caùo tæ mæ, cuï theå hôn.
Nhö vaäy ta môùi noùi veà quaân söï, noùi vaøi con soá vaø nhö vaäy roõ raøng ñoù laø veà quaân söï noù thua roài. Coøn veà maët chính trò, chöa bao giôø ñòch roái loaïn, thua nhö baây giôø. Veà maët chính trò, ôû trong Nam töø xöa ñeán nay, ñòch vaãn thua ta, ñòch vaãn thaát baïi chính trò cô baûn, chöa bao giôø ñòch roái loaïn nhö baây giôø. Kyø naøy sau bao nhieâu laàn ñoå leân ñoå xuoáng, ñòch môùi ñöa ra ñöôïc moät chính quyeàn daân söï. Taïi sao chuùng phaûi ñöa ra chính quyeàn daân söï? Tröôùc kia, Trung öông ñaõ noùi raèng chieán
tranh cuïc boä cuûa ñòch nhöng coøn mang tính chaát chieán tranh ñaëc bieät, nghóa laø vaãn theo thöïc daân kieåu môùi; do ñoù, chính quyeàn laø quan troïng; chính quyeàn ñoù muoán laøm vai troø thöïc daân kieåu môùi phaûi laø chính quyeàn daân söï môùi laøm noåi, nhöng ñòch laøm khoâng noåi. Ñaây laø thaát baïi lôùn laém, raát lôùn. Chöa luùc naøo, maâu thuaãn trong noäi boä noù vaø quaàn chuùng trong ñoâ thò choáng laïi chuùng maïnh nhö baây giôø. Coøn thaát baïi cuûa Myõ raát roõ? Trong nöôùc, noù phaân taùn nhö theá naøo; veà kinh teá roái loaïn nhö theá naøo; veà quaân söï cuõng roái loaïn, veà quaân söï ôû mieàn Nam vaø veà quaân söï phoøng thuû chung treân theá giôùi; veà chính trò roái loaïn vaø bò coâ laäp; chöa coù nöôùc naøo bò coâ laäp gheâ gôùm nhö Myõ baây giôø treân theá giôùi. Ñeán noãi töø xöa ñeán nay chöa bao giôø coù phong traøo quaàn chuùng noåi daäy maïnh meõ nhö baây giôø ôû Myõ, quaàn chuùng noåi daäy choáng phaân bieät chuûng toäc nhö ngöôøi da ñen ôû Myõ, quaàn chuùng ñoøi caûi thieän ñôøi soáng. Tình hình naøy, nay mai seõ laø cuoäc ñaáu tranh gay go nhaát cuûa Myõ, khoâng gôõ ñöôïc.
Traùi laïi, coøn veà ta, khoâng nhöõng ta thaéng lôïi veà quaân söï, coøn thaéng lôïi veà Maët traän nöõa. Maët traän chöa thaønh moät chính quyeàn, moät chính phuû, treân theá giôùi chöa bao giôø coù Maët traän naøo nhö vaäy ñöôïc thöøa nhaän nhö baây giôø. Tröôùc ñaây ta coù chính quyeàn, coù Chính phuû ñaøng hoaøng, coù caû Lieân Xoâ, Trung Quoác nöõa, ta cuõng chöa ñöôïc coâng nhaän nhö baây giôø. Baây giôø, Maët traän thoâi maø caû theá giôùi, soá ngöôøi thöøa nhaän quan troïng ñeán nhö vaäy. Vò trí cuûa Maët traän mieàn Nam trong lòch söû chöa coù bao giôø nhö vaäy. Ñoù laø vì sao? Vì chính nghóa veà ta lôùn quaù. Söï thaát baïi cuûa Myõ to quaù. Taát caû moïi ngöôøi treân theá giôùi ñeàu thaáy caùi phi nghóa, ñeàu thaáy caùi keùm heøn, ñeàu thaáy caùi yeáu ôùt, ñeàu thaáy taát caû caùi gì xaáu xa ñeàu thuoäc veà phía Myõ; coøn nhöõng caùi gì ñeïp ñeõ nhaát cuûa loaøi ngöôøi, nhöõng caùi chính nghóa ñeàu
305 306
ñöa veà phía Maët traän mieàn Nam, taát caû ñeàu ñöa veà phía beân naøy. Thaát baïi cuûa Myõ lôùn laém, ta xem baùo chí thì thaáy roõ.
Baây giôø ta xem laïi vì sao ta thaéng ñöôïc veà chieán löôïc, chieán thuaät? Vì sao ta thaéng ñöôïc veà chính trò, quaân söï nhö vaäy?
Tröôùc heát, sôû dó chuùng ta ñaõ thaéng lôïi veà chieán löôïc lôùn nhö vaäy maø caû veà chính trò nöõa, theo toâi nghó, chuû yeáu nhaát, cô baûn nhaát laø ta ñaõ naém ñöôïc phöông chaâm chieán löôïc tieán coâng. Caùch maïng laø tieán coâng, khoâng tieán coâng laø thaát baïi. Ta thaéng töø khi ñoàng khôûi ñeán chieán tranh ñaëc bieät vaø baây giôø taïi sao ta thaéng nhö vaäy, nguyeân nhaân lôùn nhaát veà maët quaân söï maø noùi laø vì ta naém ñöôïc chieán löôïc tieán coâng; neáu ta naém chieán löôïc phoøng ngöï, chieán löôïc caàm cöï laø sai maát roài. Chính ta ñaõ naém ñöôïc chieán löôïc tieán coâng môùi thaéng ñöôïc Myõ. Baøi hoïc naøy lôùn laém. Khi caàn theá thuû luùc ñaàu thì theá thuû, nhöng caùch maïng luoân luoân tieán coâng. Ñoù laø chuû nghóa Maùc, ñoù laø chuû nghóa Leânin, khoâng coù caùch gì khaùc. Khi thoaùi traøo thì phaûi bieát theá thuû, coøn khi caùch maïng ñaõ vuøng daäy roài thì phaûi bieát tieán coâng, khoâng tieán coâng laø thaát baïi, löøng chöøng laø nguy hieåm, laø ñöùng taïi choã thoâi, khoâng tieán leân ñöôïc. Lòch söû caùch maïng laø nhö vaäy; baûn chaát caùch maïng laø nhö vaäy, khoâng tieán coâng laø khoâng ñöôïc ñaâu. Caùi naøy lôùn laém, raát lôùn. Ñaûng ta ñaõ naém ñöôïc nhö vaäy. Caùch maïng ta töø ñoàng khôûi ñeán baây giôø laø ta tieán coâng. Vì ñaùnh giaù ñöôïc löïc löôïng chính trò, quaân söï theá naøo môùi tieán coâng, chöù khoâng phaûi deã tieán coâng. Noùi tieán coâng laø moät loaït vaán ñeà. Theo toâi hieåu, moät laø chuû nghóa Maùc - Leânin noùi nhö vaäy; Maùc noùi nhö vaäy veà Coâng xaõ Pari, khoâng tieán coâng laø thaát baïi veà sau, Leânin cuõng noùi nhö vaäy; hai laø, daân toäc Vieät Nam ta xöa nay vaãn tieán coâng; ta ñoïc laïi lòch söû seõ thaáy, khoâng theá thuû ñaâu, lui veà laø ñeå tieán coâng thoâi, khi maát Haø Noäi lui veà laø ñeå tieán coâng, khoâng bao giôø theá thuû. Con
ngöôøi Vieät Nam ñuû söùc laøm vieäc naøy. Ñaây laø coù nguyeân nhaân cuûa noù. Vaø chuùng ta coù voán caùch maïng töø hôn hai möôi naêm nay nöõa. Toâi cho ñaây laø vaán ñeà raát lôùn. Neáu chuùng ta khoâng bieát tieán coâng thì chuùng ta khoâng ñeán giai ñoaïn nhö baây giôø ñaâu, khaùc laém roài. Chính ñeá quoác Myõ tính toaùn sai veà ta choã naøy ñaáy, noù sai nhieàu laém, noù khoâng hieåu ñöôïc. Coá nhieân, trong theá tieán coâng naøy, töøng saùch löôïc moät, coù khi bieát theá thuû cuõng coù, nhöng maø theá tieán coâng laø chính. Chuùng ta ñaët toaøn boä theá tieán coâng naøy tröôùc heát laø ôû treân vò trí theá giôùi ñaõ, toâi chöa noùi trong nöôùc voäi. Chuùng ta ñaõ nghieân cöùu, nhaän thaáy baây giôø ôû treân theá giôùi, caùch maïng ñang ôû theá tieán coâng, chöù khoâng phaûi chæ ôû Vieät Nam. Vaán ñeà naøy quan troïng laém, ñeå caét nghóa vì sao noù leân töøng böôùc, noù leo thang, noù khoâng ñöa uøa nöûa trieäu quaân Myõ vaøo moät luùc. Chuùng ta bieát raèng, treân theá giôùi, giai ñoaïn naøy caùch maïng ñang ôû theá tieán coâng, Myõ khoâng phaûi deã daøng chuyeån töø cheá ñoä thöïc daân kieåu môùi sang cheá ñoä thöïc daân kieåu cuõ, noù bò eùp, khoâng phaûi ñem quaân qua deã laém ñaâu. Taïi sao nhö vaäy? Vì noù ñang bò caùch maïng theá giôùi tieán coâng noù, cho neân noù duøng chính saùch thöïc daân kieåu môùi, nghóa laø töø theá tieán coâng ñöa nguyeân töû ra doïa ngöôøi cuûa noù phaûi chuyeån qua theá phaûn öùng linh hoaït. Phaûn öùng linh hoaït coù nghóa laø theá thuû roài, raát roõ nhö vaäy. Ñaây laø ñieåm raát lôùn. Ta thaáy Myõ töø choã tieán coâng, ñem nguyeân töû maø doïa ngöôøi ta, ñöa vaøo theá phaûn öùng linh hoaït, nghóa laø theá thuû roài, heã choã naøo ñaùnh noù thì noù phaûn öùng laïi. Theá thuû ñaây khoâng phaûi yù muoán cuûa noù, ñaây laø khaùch quan cuûa lòch söû theá giôùi buoäc noù. Noù trô traùo tieán coâng khoâng ñöôïc, Cuba ôû gaàn noù ngay beân caïnh noù maø noù khoâng tieán coâng ñöôïc, khoâng phaûi deã daøng nhö vaäy. Vì vaäy ôû ta, noù môùi leo thang töøng böôùc. Vì töông quan löïc löôïng treân theá giôùi kieàm cheá, töông quan löïc
307 308
löôïng trong nöôùc noù buoäc noù phaûi laøm chuyeän ñoù. Vì vaäy, ta tieán coâng töøng böôùc moät tieán leân. Neáu noù töø chieán tranh ñaëc bieät ñöa thaúng leân chieán tranh cuïc boä thì ta ñaùnh noù khoù laém. Noù tieán coâng cuõng ñi töøng böôùc moät; caùi ñoù ñeàu coù taát yeáu lòch söû cuûa noù, khoâng phaûi töï nhieân ñaâu. Neáu noù tính tröôùc laø noù laø nöôùc giaøu nhö vaäy, muoán naém ngay Ñoâng Nam AÙ naøy moät caùch maïnh ñöa ngay leân chieán tranh cuïc boä; ñieàu ñoù traùi vôùi tình hình theá giôùi luùc ñoù, vì töông quan löïc löôïng theá giôùi buoäc noù, khoâng cho pheùp noù laøm nhö vaäy. ÔÛ ñaây, sôû dó Myõ töøng böôùc tieán coâng ñöôïc, ñem ñöôïc quaân vaøo maëc daàu ta coù theá tieán coâng treân theá giôùi laø do phe ta coù luûng cuûng, nhöng noù tính sai, maëc daàu luûng cuûng nhö vaäy, nhöng töông quan ta vaãn maïnh hôn. Cho neân, noù tieán coâng ñeán ñaây, noù daùm laøm leân chuùt nöõa. Coøn ta tieán coâng noù, ta gaéng leân chuùt nöõa. Ñieàu ñoù coù nhöôïc ñieåm cuûa phe ta. Theá tieán coâng cuûa caùch maïng theá giôùi cho pheùp caùch maïng Vieät Nam tieán coâng, nhöng ta tieán coâng giaø daën nhö vaäy vì Vieät Nam ta laø moät nöôùc ñaëc bieät maïnh, ta coù caùi maïnh khaùc, ta daùm ñaùnh Myõ, khoâng phaûi Myõ nhaát thieát phaûi vaøo nöûa trieäu quaân ôû mieàn Nam ñaâu. Neáu phe ta khoâng coù luûng cuûng, nhaát trí vôùi ta laø moät, thì noù thua töø chieán tranh ñaëc bieät thoâi. Tình hình nhö vaäy, ta coù theå tieán coâng thaät söï, nhöng noù bò yeáu ñi, cho neân ñòch coù ñaø leân ñöôïc. Ta cuõng naém laáy ñoù maø tieán coâng. Neáu trong luùc naøy khoâng phaûi laø ngöôøi Vieät Nam, nghóa laø moät daân toäc ñaõ laøm ba cuoäc caùch maïng, thì khoâng theå thaéng nhö theá naøy ñaâu, maø "Myõ seõ thaéng". Khoâng phaûi luùc naøo chieán tranh nhaân daân cuõng thaéng caû ñaâu. ÔÛ Maõ Lai, chieán tranh nhaân daân thaát baïi; ôû Hy Laïp thaát baïi; ôû Huk (Philíppin) cuõng ñaõ thaát baïi... ÔÛ Maõ Lai, ñaâu coù leân cao nhö theá naøy, ôû Philíppin leân cao laém, ñaùnh gaàn thaønh phoá maø vaãn thaát baïi. Coøn chuùng ta, chuùng ta ñaõ laøm
Caùch maïng Thaùng Taùm, ñaõ khaùng chieán. Chuùng ta ñaëc bieät laém, Vieät Nam ta coù 30 trieäu ngöôøi, 10 trieäu ngöôøi khoâng laøm noåi ñaâu, coù nöûa nöôùc xaõ hoäi chuû nghóa... Taát caû caùi ñoù coäng laïi môùi laøm ñöôïc, roõ raøng laø ta ñöa vaøo Nam 20 vaïn ngöôøi, khoâng phaûi deã ñaâu, khoâng coù chuû nghóa xaõ hoäi thì laøm sao ñöôïc. Neáu Vieät Nam chæ coù 10 trieäu ngöôøi thì khoâng laøm ñöôïc; neáu nhoû quaù thì khoâng laøm ñöôïc ñaâu. Ta khoâng theå noùi ñoäc ñoaùn nhoû theá naøo cuõng laøm ñöôïc caû ñaâu, phaûi coù söùc löïc theá naøo, coù phe ta giuùp ñôõ theá naøo, khoâng coù phe ta khoâng ñöôïc ñaâu, phaûi coù nhöõng ñieàu kieän cuûa noù. Ñoù laø ñieåm lôùn, chuùng ta ñaõ ñaùnh giaù ñuùng theá tieán coâng treân theá giôùi. Ñieåm naøy, anh Nguyeãn Chí Thanh khi coøn soáng raát thuù vò; khi ôû mieàn Nam, anh aáy noùi Vieät Nam laø tieán coâng, khoâng coù ba giai ñoaïn ñaâu.
Chuùng ta ñaõ vaän duïng theá tieán coâng naøy khaùc; ta tieán coâng caû ba vuøng chieán löôïc: mieàn nuùi, noâng thoân, ñoâ thò; tieán coâng caû ñoâ thò, nhöng töông quan löïc löôïng töøng vuøng khaùc nhau. Ñaõ laø tieán coâng, phaûi toaøn dieän, nhöng veà phöông phaùp tieán coâng coù khaùc nhau. Ñoàng thôøi noùi tieán coâng ôû ta coù nghóa laø coâng noâng laø chuû löïc döôùi quyeàn laõnh ñaïo cuûa giai caáp coâng nhaân. Khoâng phaûi chæ coù noâng daân laø chuû löïc, chuùng ta coù coâng nhaân, noâng daân laø chuû löïc. Vì vaäy, chuùng ta khaùc haún. Vaø ta hieåu tieán coâng nhö vaäy cho neân phöông phaùp cuûa ta laø quaân söï, chính trò song song. Veà quaân söï, löïc löôïng noù 7, ta 1, thì noùi laøm gì. Ta hieåu baïo löïc ôû ñaây laø caû baïo löïc chính trò. Ta noùi chính trò ôû ñaây khoâng phaûi chính trò laø cô sôû, maø laø löïc löôïng chính trò, laø ñoäi quaân chính trò maïnh laém. Coù vaäy löïc löôïng ta môùi maïnh gaáp 5, gaáp 10 noù. Khaùc haún, hai caùi: quaân söï, chính trò cuøng tieán leân. Bôûi vaäy, ôû noâng thoân, vöøa khôûi nghóa, vöøa coâng kích. Vöøa roài, 2/3 aáp chieán löôïc, ta ñaõ coâng kích vaø khôûi nghóa. Chuùng ta duøng löïc löôïng quaân söï vaø chính
309 310
trò môùi phaù ñöôïc. ÔÛ Maõ Lai, duøng quaân söï khoâng thoâi, khoâng ñöôïc. Chính chuùng ta ñaõ ñeà ra ba vuøng chieán löôïc. Ngay khi ñaët vaán ñeà, ba naêm nay chuùng ta ñaõ bao vaây caùc ñoâ thò roài, nhö Saøi Goøn coù ba löïc löôïng bao vaây noù, ôû beân trong laø löïc löôïng ñòa phöông töøng tieåu ñoaøn moät, ra ngoaøi laø löïc löôïng trung ñoaøn, ngoaøi nöõa laø löïc löôïng sö ñoaøn roài. Maáy naêm nay, ñang chuaån bò roài. Neáu ta khoâng ñaët vaán ñeà nhö vaäy 2, 3 naêm nay ta ñaõ khoâng ñöa veà maáy tieåu ñoaøn. Ñeà ra tieán coâng ñoâ thò, cho neân ta môùi laøm vieäc ñoù. Noùi tieán coâng coù nghóa laø phaûi coù muïc ñích caùch maïng laø gì, phöông phaùp caùch maïng laø gì? Löïc löôïng caùch maïng laø coâng noâng. Trong giai ñoaïn hieän taïi maø noùi, toâi cho raèng nöôùc naøo cuõng vaäy, caû theá giôùi ñang laøm caùch maïng tieán coâng. Noùi tieán coâng caùch maïng laø phaûi noùi giai caáp voâ saûn, giai caáp coâng nhaân, khoâng coù thì khoâng coù tieán coâng, vì trong giai ñoaïn hieän taïi, giai caáp noâng daân phaûi ñi theo giai caáp coâng nhaân môùi coù tieán coâng, khoâng coù caùch naøo khaùc. Neáu ñi vôùi giai caáp tieåu tö saûn nhö ôû Nam Döông, AÁn Ñoä thì khoâng theå coù tieán coâng. Choã naøy quan troïng ñoái vôùi coâng taùc chæ ñaïo. Maáy naêm nay, ta naém vöõng, neáu khoâng thì khoâng theå coù ñöôïc nhö ngaøy nay. Vì ta ñaët khaùc. Ñoù laø vaán ñeà boá trí chieán löôïc chung.
Nhöng coøn veà nhieäm vuï chieán löôïc quaân söï, maáy naêm nay Toång Quaân uûy ñeà ra nhöõng ñieåm raát ñaëc bieät Vieät Nam. Ñöùng veà chieán löôïc quaân söï, ñeà ra chuùng ta thaéng ôû ñaâu, phaûi bieát laøm chuû ôû ñaáy, giaønh quyeàn laøm chuû. Neáu chæ ñaët vaán ñeà tieâu dieät thoâi maø khoâng ñeà ra vaán ñeà laøm chuû thì khoâng veà bao vaây Saøi Goøn ñöôïc, ta khoâng ñem quaân veà bao vaây ñoâ thò ñöôïc, ñeå tieâu dieät ñòch. Moät laø, khaåu hieäu cuûa chuùng ta laø: "Moät taác khoâng ñi, moät ly khoâng boû", khoâng thì khoâng laõnh ñaïo nhö vaäy ñöôïc. Chuùng ta khoâng dang ra, chuùng ta quyeát giaønh
quyeàn laøm chuû, khaùc cô baûn laém. Do ñoù, cho neân ta söû duïng toát ba thöù quaân moät caùch raát linh hoaït, raát ñaày ñuû. Hai laø, Vieät Nam ta ñöùng veà quaân söï maø noùi, chuùng ta phaûn ñoái moät quaû ñaám, phaûi coù nhieàu quaû ñaám... Chuùng ta coù nhieàu vuøng chieán löôïc, neân chuùng ta phaûn ñoái moät quaû ñaám, phaûi coù nhieàu quaû ñaám. Ñaây laø noùi veà chieán löôïc, neáu chuùng ta chæ coù moät quaû ñaám, chuùng ta sai nghieâm troïng laém. Chuùng ta coù nhieàu vuøng chieán löôïc, chuùng ta phaûi caêng ñòch ra maø ñaùnh, nghóa laø chuùng ta phaûi coù nhieàu quaû ñaám. Noùi nhö vaäy ñeå maø noùi trình ñoä quaân söï cuûa Ñaûng ta ñaùnh thaéng Myõ ñaõ trôû thaønh chieán löôïc theo kieåu Vieät Nam, ñeán möùc nhö vaäy, khoâng phaûi chuùng ta chæ theo kieåu cuõ, chuùng ta bieát vaän duïng khaùc laém. Neáu khoâng, chuùng ta khoâng theå thaéng ñöôïc nöûa trieäu quaân Myõ. Caùi ñoù khoâng gioáng Lieân Xoâ, Trung Quoác, maø laø cuûa Vieät Nam, khoâng nhöõng khoâng gioáng maø coøn coù ñieåm traùi ngöôïc vôùi Lieân Xoâ, Trung Quoác. Caùi naøy laø Vieät Nam ñaõ toång keát töø maáy chuïc naêm nay, toång keát töø Caùch maïng Thaùng Taùm ñeán nay. Neáu khoâng thì khoâng thaéng ñöôïc ñaâu.
Ñöùng veà chieán löôïc, chuùng ta coù nhöõng ñieåm khaùc nhö vaäy. Veà chieán thuaät, chuùng ta coù saùu phöông thöùc taùc chieán, môùi laém, saùng laém, haêng laém, saùng voâ cuøng. Noù laøm ñaûo loän taát caû chieán thuaät cuûa Myõ. Ngay chuyeän ñaùnh haäu cöù ñòch, ta dieät haøng ngaøn maùy bay, theo kieåu naøy xöa nay theá giôùi chöa coù chuyeän nhö vaäy ñaâu. Toâi noùi maáy chieán thuaät lôùn: chieán thuaät ñaëc coâng, ñaùnh giao thoâng, ñaùnh haäu cöù..., ñaây laø ñaëc saéc cuûa Vieät Nam, ñaëc bieät laém môùi laøm ñöôïc nhö vaäy. Khoâng coù saùu phöông thöùc naøy, khoâng aùp duïng ñuùng thì khoâng theå thaéng Myõ ñöôïc. Caùi naøy ñaëc saéc Vieät Nam, chæ con ngöôøi Vieät Nam, kinh nghieäm Vieät Nam vaø chæ ôû Vieät Nam môùi laøm ñöôïc chuyeän naøy.
311 312
Vöøa roài, toâi noùi chuyeän vôùi maáy ñoàng chí Trung Quoác, gaàn ñaây ôû vuøng ñoàng baèng, chuùng toâi taäp trung nhieàu laém laø hai tieåu ñoaøn, maø dieät ñöôïc moät tieåu ñoaøn Myõ, ñaùnh chín taøu lôùn Myõ vôùi 100 suùng lôùn maø chæ coù boán ngöôøi thoâi, laï laém, caùc ñoàng chí ñoù khoâng hieåu noåi... Ñaùnh chín taøu Myõ vôùi caû 100 suùng lôùn nhoû, chæ coù boán ngöôøi ñaùnh thoâi maø ñaùnh thaéng ñöôïc, ta khoâng maát gì caû, sao laï luøng nhö vaäy, ñaùng leõ phaûi moät sö ñoaøn môùi ñaùnh noåi, khoâng phaûi ít ñaâu. Chieán thuaät cuûa ta ñaëc bieät nhö vaäy. Chuùng ta coù chieán thuaät cuûa ta, chieán thuaät ñaëc bieät laém.
Vì lyù do gì ta ñaõ thaéng veà chieán löôïc, chieán thuaät? Vì veà quaân söï, chuùng ta ñaõ toång keát ñöôïc kinh nghieäm Vieät Nam, chuùng ta ñaõ ñeà ra ñöôïc ñöôøng loái quaân söï Vieät Nam. Ta coù ñöôøng loái quaân söï Vieät Nam, ta coù ñöôøng loái chieán löôïc, chieán thuaät Vieät Nam vaø caùi ñoù hôïp vôùi ngöôøi Vieät Nam, ta laøm ñöôïc vieäc naøy.
Cho neân, hai naêm nay, ta tieâu dieät nöûa trieäu quaân Myõ vaø chö haàu, maø noù quy moâ ñeán noãi treân theá giôùi chöa coù traän naøo gay gaét nhö baây giôø, chöa coù vuøng naøo ñaùnh nhö Vónh Linh baây giôø. 16.000 chuyeán B52 ñaùnh ta. Theá giôùi coù chuyeän ñoù ñaâu? Ñieàu ñoù chöùng toû neáu chuùng ta khoâng coù nhieäm vuï chieán löôïc, chieán thuaät, khoâng coù ñöôøng loái quaân söï ñuùng, thì chuùng ta khoâng coù thaéng lôïi nhö baây giôø ñaâu. Keát luaän laïi, taïi sao ta thaéng veà chieán löôïc, chieán thuaät ñi ñeán baét ñeá quoác Myõ phaûi töø theá phaûn coâng qua theá bò ñoäng phoøng ngöï. Ñoù laø thaéng lôïi veà ñöôøng loái chính trò cuûa ta trong theá tieán coâng vaø laø thaéng lôïi caû veà ñöôøng loái chieán löôïc quaân söï, chieán thuaät quaân söï cuûa ta trong theá tieán coâng.
Chuùng ta ñaõ thaáy ñòch sau khi leo thang töø chieán tranh ñaëc bieät sang chieán tranh cuïc boä, ñeán nay ñaõ tôùi möùc cao roài.
Noù noùi "bình ñònh", "tìm dieät", nhöng vaãn nhö cuõ thoâi, khoâng coù theâm gì caû. Sôû dó nhö vaäy laø do chuùng ta ñaõ thaéng lôïi veà chính trò chung, veà chieán löôïc, chieán thuaät vaø baây giôø ñeán möùc ta thaáy Myõ khoâng coøn coù phöông höôùng tieán leân roõ, maø phöông höôùng ruùt lui thì theá naøo cuõng khoâng ñöôïc. Taïi sao nhö vaäy? AÂm möu cuûa Myõ nhö theá naøo? Neáu muoán tieán leân, hôn hai naêm nay, Myõ bò tieâu dieät 26 vaïn, naêm nay ñöa vaøo 5 vaïn, 5 vaïn coù nghóa lyù gì. Neáu muoán choáng cöï laïi ta, phaûi ñöa vaøo 20 vaïn môùi ñöôïc, choáng cöï thoâi, khoâng phaûi thaéng; ñöa theâm 20 vaïn, khoâng phaûi 5, 10 vaïn, nhöng Myõ vaáp phaûi nhieàu khoù khaên. Chæ coù tröôùc ñaây ñòch noùi ñöa quaân vaøo trong 6 thaùng, nay phaûi coá ñöa vaøo nhanh hôn, chöù chöa coù phöông höôùng gì roõ laém. Chæ sôï cuõng khoâng ñöa nhanh ñöôïc thoâi.
Nhöng vì sao noù chöa ruùt lui, sao beá taéc theá naøy noù chöa ruùt?
Tröôùc heát, ta phaûi thaáy aâm möu cô baûn cuûa Myõ theá naøo, vò trí cuûa ñeá quoác Myõ treân theá giôùi nhö theá naøo, trong vuøng Ñoâng Nam AÙ nhö theá naøo, aâm möu cuûa noù nhö theá naøo. Xöa nay ta ñaõ noùi Myõ laø teân sen ñaàm quoác teá, muoán laøm baù chuû hoaøn caàu, vò trí cuûa noù laø nhö vaäy. Maëc daàu vò trí ñoù bôùt ñi khoâng theå laøm ñöôïc, khoâng laøm ñöôïc nhö tröôùc, nhöng maø vôùi moät nöôùc to nhö Myõ, vò trí laøm teân sen ñaàm quoác teá vaãn y nguyeân, vaãn chöa boû. Ñaëc bieät vuøng Ñoâng Nam AÙ naøy, noù thaáy ôû ñaây löïc löôïng caùch maïng cuûa chuû nghóa xaõ hoäi, löïc löôïng caùch maïng Vieät Nam, caùch maïng Trung Quoác phaùt trieån, löïc löôïng cuûa phong traøo ñoäc laäp daân toäc ñang phaùt trieån, nguy cô maát caû Ñoâng Nam AÙê. Ta coøn nhôù Aixenhao ñaõ noùi neáu maát Ñoâng Nam AÙ thì maát caû bao nhieâu nguyeân lieäu cuûa noù, raát roõ. Toâi coøn nhôù Hoäi nghò Sôùcsin vaø Ruzôven vôùi Xtalin luùc ñoù muoán trung laäp hoùa Ñoâng Döông, sau noù boû ñi. Myõ ñaõ ñeà ra vaán ñeà
313 314
trung laäp hoùa Ñoâng Döông töø khi coøn Xtalin. Vaán ñeà Ñoâng Döông quan troïng nhö vaäy ñaáy, luùc ñoù Trung Quoác chöa thaéng lôïi, Vieät Nam chöa thaéng lôïi, noù ñaõ ñaët vaán ñeà nhö vaäy, noù ñeå cho Lieân hôïp quoác naém töùc laø noù naém. Vò trí Ñoâng Döông naèm giöõa hai khoái: 500 trieäu ngöôøi ôû AÁn Ñoä, 700 trieäu ngöôøi ôû Trung Quoác, Nam Döông 100 trieäu ngöôøi. Thò tröôøng naøy lôùn laém. Vaán ñeà thò tröôøng khoâng gì hôn laø ngöôøi. Ngöôøi mua haøng, ngöôøi tieâu duøng. Thò tröôøng tö baûn laø ngöôøi, khoâng coù gì khaùc nöõa. Ñaát ñai laø ñeå laáy nguyeân lieäu. Anh laøm 8 giôø roài, noù baùn haøng cho anh ñeå boùc loät anh nöõa. Ñoái vôùi tö baûn ñaáy laø quan troïng laém. Khoâng phaûi chæ nguyeân lieäu, ñaát ñai thoâi ñaâu maø laø vaán ñeà ngöôøi, vaán ñeà thò tröôøng ngöôøi naøy nöõa.
Ñoù laø vò trí cuûa noù treân theá giôùi, ôû Ñoâng Nam AÙ laø nhö theá. Sau khi thaát baïi ôû Ñieän Bieân Phuû, noù laäp khoái SEATO laø ñeå naém vaán ñeà naøy, roài moät soá toå chöùc khaùc ôû Lieân hôïp quoác nöõa, giöõa caùc nöôùc nhö UÙc, Maõ Lai, Nam Döông... nhieàu laém, khoâng phaûi ít ñaâu. Vôùi vò trí quan troïng nhö vaäy, Myõ ñaõ ñem sang nöûa trieäu quaân, cuoäc chieán tranh naøy coù leõ laø cuoäc chieán tranh to laàn thöù ba cuûa Myõ, hai cuoäc ñaïi chieán tröôùc laø to nhaát, Myõ baây giôø duøng löïc löôïng quaân ñoäi hôn nöûa trieäu quaân, lôùn nhaát töø sau ñaïi chieán thöù hai ñeán nay. Neáu Myõ thua ôû Vieät Nam coù nghóa laø Myõ thua caû veà quaân söï, chính trò, kinh teá, thua toaøn dieän ôû Vieät Nam. Uy tín quaân söï khoâng coøn, ñòa vò kinh teá khoâng coøn, coù nghóa laø vò trí cuûa noù bò lung lay. Coøn veà chi cuûa noù, moät naêm noù tieâu 30 tyû, chöa ñeán noãi sao, coøn coù theå ñöa ñöôïc 5, 10 vaïn ngöôøi vaøo, noù coá giöõ khoâng ñöôïc thua, vì thua thì saäp lôùn, saäp toaøn boä chieán löôïc cuûa noù treân theá giôùi. Tình hình laø nhö vaäy. Nhöng thaéng thì noù khoâng thaéng ñöôïc. Noù ñoaùn sai ta vaø ñoaùn sai luûng cuûng cuûa phe ta, aâm möu chuû yeáu baây giôø laø noù muoán duy trì moät vaøi naêm, noù thaáy
noù coù nöûa trieäu quaân, noù 3, ta 1, phe ta coøn luûng cuûng, chöa coù chuyeän gì laém. Noù muoán giöõ nhuøng nhaèng qua 1968-1969, toång tuyeån cöû xong, toång thoáng môùi leân, coù quyeàn haïn roäng raõi, seõ tính toaùn. Cho neân noù coá gaéng ñöøng thua nöõa. Noù cho laø noù coù thua cuõng thua ñeán möùc naøo ñoù thoâi, ta ñaùnh noù coù thaéng cuõng chaúng thaéng ñöôïc. Boä ñoäi ta coù tieâu dieät noù nhöng khoâng ñöôïc maáy, ñaùnh vaøi traän roài coøn phaûi chuaån bò. Noù bieát chuû löïc cuûa ta coù moät soá nhöôïc ñieåm, vaän chuyeån khoù khaên, taäp trung khoù khaên, ñaùnh binh ñoaøn khoâng phaûi deã. Noù tính toaùn nhö vaäy. Noù noùi ñaùnh ôû Vieät Nam, phaûi ñaùnh ba cuoäc chieán tranh: quaân söï, chính trò, phaù hoaïi mieàn Baéc. Nhöng noù khoâng hieåu chính trò laø theá naøo ñaâu, aâm möu cuûa noù khoâng phaûi ñaùnh ra mieàn Baéc. Noù thaáy muøa möa vöøa roài, ta ñaùnh noù, noù cho laø ta ñaùnh möùc naøo thoâi, chöa phaûi maïnh laém. Noù cho muøa möa laø muøa chính cuûa ta, muøa khoâ laø muøa cuûa noù; hai muøa khoâ qua, noù ñaùnh ta tröôùc. Noù khoâng ngôø muøa khoâ naøy ta laïi ñaùnh noù tröôùc. Gaàn ñaây noù hoang mang, nhöng noù chöa ñoaùn heát löïc löôïng quaân söï, chính trò cuûa ta ñaâu.
Vì vaäy muïc ñích cuûa Myõ laø coá duy trì tình hình naøy. Noù cho laø phe ta chöa laøm gì noù; Lieân Xoâ giuùp ta ñeán möùc naøo thoâi, noù bieát Lieân Xoâ chöa daùm giuùp nhieàu nöõa; Trung Quoác thì baän. Taát caû ñieàu kieän aáy laøm cho noù coù aâm möu nhö theá. Neáu trong luùc naøy, theo toâi neáu coù hoäi nghò quoác teá caû phe hoïp laïi, coù caû ta, Lieân Xoâ, Trung Quoác, thì coù leõ noù khaùc roài. Nhöng luùc naøy khoâng hoïp ñöôïc.
Vì vaäy cho neân aâm möu cô baûn cuûa Myõ hieän nay nhö vaäy. Ñuùng nhö Nghò quyeát 12 cuûa Trung öông ñaõ nhaän ñònh, noù coá duy trì tình traïng naøy trong naêm 1968, coù thua phaàn naøo thoâi, ñöøng thua lôùn, coù thua thì thua ít thoâi ñeå roài toång tuyeån cöû xong..., coá gaéng ñöøng thua lôùn.
315 316
Vì vaäy ta phaân tích tình hình ta thaéng, noù thua, noù coù aâm möu naøy. Cho neân Boä Chính trò kyø naøy nghieân cöùu, ta coù khaû naêng thaéng, phaân tích tình hình thaáy ta coù khaû naêng thaéng aâm möu naøy cuûa noù, ñaït tôùi muïc ñích nhö Hoäi nghò laàn thöù 12 cuûa Trung öông ñaõ ñeà ra.
Muoán laøm ñöôïc vieäc ñoù, baây giôø ñaõ coù ñieàu kieän, laø phaûi chuyeån qua moät chieán löôïc môùi nhö Hoäi nghò Trung öông ñeà ra.
Baây giôø, chuùng toâi trình baøy nhöõng ñieàu kieän naøo, tieàn ñeà nhö theá naøo?
Muoán thaéng noù, laøm saäp noù döõ, khoâng phaûi ñaùnh thöôøng thöôøng nhö baây giôø, maø phaûi chuyeån qua moät giai ñoaïn môùi, giai ñoaïn ñoù laø chuyeån qua toång coâng kích, toång khôûi nghóa, coù khaû naêng ñeø beïp yù chí xaâm löôïc cuûa noù; laøm noù tan raõ thaät söï, noù phaûi ñi ñeán ngoài vôùi ta, thöông löôïng vôùi ta, vì noù thua khoâng coøn caùch gì khaùc nöõa.
Ñieåm naøy, tröôùc heát toâi noùi ñeán toång coâng kích, toång khôûi nghóa. Ñaây laø chuû tröông ta ñeà ra moät nhieäm vuï môùi, Trung öông ta ñeà ra roài, nhöng thôøi cô luùc naøo thoâi. Maáy naêm nay, ñaùnh giaëc ñeàu theo höôùng ñoù, khoâng phaûi baây giôø ñaâu. Maáy naêm nay caùc vuøng ñoâ thò ñeàu boá trí löïc löôïng ñeå chieám daàn daàn. Hai, ba naêm roài, töøng böôùc moät laán xuoáng ñoâ thò. Ñoù laø höôùng chieán löôïc chung.
Cho neân ta ñaõ laøm chuû töøng vuøng trong ñoâ thò. Muøa möa vöøa roài, ta ñaõ ñaùnh hôn 40 thò traán, thò xaõ lôùn nhoû. Ñoù laø chuyeän môùi, ta ñaùnh vaøo Hueá vaø nhieàu thò traán khaùc. Tình hình xöa nay, ta ñaõ chuyeån höôùng nhö vaäy töøng böôùc ñeå tieán leân.
Tröôùc heát, ta quan nieäm toång coâng kích, toång khôûi nghóa nhö theá naøo, nhöõng tieàn ñeà gì ñaët cho ta laøm chuyeän naøy?
Chuùng ta cho toång coâng kích, toång khôûi nghóa laø moät quan ñieåm môùi. Ta coù khôûi nghóa töøng phaàn tieán leân, phaán ñaáu töø du kích chieán tranh nhaân daân tieán leân ñaáu tranh quaân söï, chính trò song song, tieán leân toång coâng kích, toång khôûi nghóa. Ñoù laø loâgích cuûa söï phaùt trieån ba vuøng chieán löôïc, ñoù laø moät söï boá trí löïc löôïng veà chieán löôïc cuûa ta nhö vaäy moät loâgích cuûa chieán löôïc ta nhö vaäy.
ÔÛ ñaây noùi toång coâng kích thì deã hieåu, nhöng toång khôûi nghóa thì nhö theá naøo? Khi quaân söï tieán leân maïnh thì deã hieåu, maáy naêm nay ta ñaõ tieán coâng, vì ta coù söùc maïnh nhieàu maët hôn nöõa thì ta toång coâng kích ñöôïc. Nhö naêm ngoaùi, ta ñaõ laøm moät phaàn, ta giaûi phoùng ñöôøng soá 4 ôû Myõ Tho, ta phoái hôïp khôûi nghóa vaø coâng kích laø moät, laøm raát maïnh. Tröôùc ñaây hai caùi taùch rôøi nhau, nhöng vieäc naøy nay ta ñaõ laøm laø moät roài ñaáy. Nhö vaäy, toâi noùi khôûi nghóa tröôùc, noùi toång coâng kích, toång khôûi nghóa sau.
Quan nieäm khôûi nghóa cuûa Leânin ñaõ noùi khôûi nghóa ôû ñoâ thò laø moät cuoäc cöôùp chính quyeàn, laø giai ñoaïn ñaàu tieân cuûa chieán tranh caùch maïng, khoâng coù cuoäc khôûi nghóa naøo roài laø xong ñaâu, nhö ta laøm Caùch maïng Thaùng Taùm roài, ta phaûi khaùng chieán chín naêm nöõa. Khôûi nghóa môùi giaûi quyeát veà chính trò quaân söï chöa maïnh ñaâu, sau phaûi ñaùnh giaëc nöõa, ñaùnh laâu nöõa môùi thaéng ñöôïc. Treân theá giôùi coù hai cuoäc khôûi nghóa thaéng lôïi laø Lieân Xoâ vaø Vieät Nam. Lieân Xoâ khôûi nghóa xong phaûi ba naêm noäi chieán. Vieät Nam khôûi nghóa Thaùng Taùm xong, phaûi chín naêm khaùng chieán môùi thaéng ñöôïc. Treân theá giôùi chæ coù hai nöôùc khôûi nghóa thaønh coâng thoâi, lòch söû chöa coù ñaâu. Cuoäc khôûi nghóa ta noùi ñaây laø moät giai ñoaïn cuoái cuøng, khoâng phaûi giai ñoaïn ñaàu, khoâng phaûi laø moät cuù, maø laø moät giai ñoaïn. Trung öông ñeà ra moät giai ñoaïn, khoâng phaûi laø
317 318
giai ñoaïn ñaàu, maø laø giai ñoaïn cuoái, coù theå 3 thaùng, 6 thaùng, 1 naêm, khoâng phaûi moät cuù seõ keùo daøi tuøy tình hình nhö vaäy.
Ta xem cuoäc caùch maïng cuûa chuùng ta ñaõ coù töøng giai ñoaïn: töø 1960 ñeán baây giôø, töø chieán tranh ñaëc bieät sang chieán tranh cuïc boä, töøng luùc tieán coâng, coù giai ñoaïn cuûa noù.
Baây giôø ñaây nghóa giai ñoaïn laø moät khaùi nieäm môùi cuûa moät chieán löôïc caùch maïng môùi, maø treân theá giôùi chöa coù; theá giôùi chæ coù coâng kích khoâng thoâi hay khôûi nghóa khoâng thoâi. Coâng kích - khôûi nghóa laø vieäc rieâng bieät cuûa Vieät Nam laøm baây giôø, coøn treân lòch söû caùch maïng theá giôùi chöa bao giôø. Ñaây laø moät vieäc chuùng ta laøm, ta toång keát kinh nghieäm cuûa chuùng ta vaø cuûa theá giôùi, toång keát ñeå saùng taïo neân maø coù giai ñoaïn naøy, khoâng phaûi ñeå nguyeân nhö vaäy. Ta hieåu khoâng phaûi laø moät cuù ñaâu, maø baây giôø chuùng ta phaûi bieát ta coâng kích treân toaøn chieán tröôøng, ta bieát khôûi nghóa ngay trong ñoâ thò lôùn, bieán ñoâ thò lôùn, haäu phöông cuûa noù thaønh tieàn phöông ñaùnh giaëc cuûa ta. Ta môû maët traän môùi. Neáu naêm ngoaùi, ta môû maët traän Trò - Thieân, naêm nay ta môû maët traän môùi ngay trong ñoâ thò, maët traän naøy döïa vaøo löïc löôïng chính trò, quaân söï môùi, ñaùnh caû trong, caû ngoaøi; môû maët traän ôû trong ruoät noù, ñaùnh noù 3, 4, 5 thaùng, chöa bieát ñeán khi naøo. Maët traän ñoù baét noù phaûi thua. Maët traän ñoù giaûi quyeát nhieàu vaán ñeà töø chính quyeàn ñeán löïc löôïng, töø chính trò ñeán quaân söï, nghóa laø taát caû, khoâng phaûi chæ ñaùnh ôû noâng thoân, röøng nuùi maø ñaùnh ngay trong quaû tim noù, trong ruoät noù, maø ta laøm ñöôïc vieäc naøy, baét noù phaûi thua.
Nhö vaäy coù hai caùi coâng kích lôùn nhaát laø coâng kích cuûa caùc chieán tröôøng lôùn vaø coâng kích caùc ñoâ thò lôùn. Ta coù lyù luaän quaân söï khaû naêng coâng kích coù nhöõng löïc löôïng quaân söï khaù maïnh, nhöõng chuû tröông lôùn vaø nhöõng muõi nhoïn khaù maïnh ñaùnh ngay vaøo tim noù; vuøng daäy caû veà quaân söï, chính trò trong
moät thôøi gian. ÔÛ ñaây ta coù nhaûy voït leân, noù coù nhaûy voït xuoáng, gheâ gôùm laém, khoâng löôøng theá naøo cho heát ñaâu. Neáu Saøi Goøn bò saäp moät caùi nöûa trieäu ngöôøi, vaøi ba chuïc vaïn ngöôøi caàm suùng cho ta ñaùnh noù thì laém vaán ñeà lôùn laém, khoâng löôøng heát ñöôïc. 30 vaïn ngöôøi caàm suùng ñaùnh noù moät thôøi gian caû trong caû ngoaøi ñeàu chieán ñaáu, lôùn voâ cuøng, söùc maïnh naøy lôùn voâ cuøng, khoâng löôøng heát ñöôïc. ÔÛ Haø Noäi, luùc ñaàu moät trung ñoaøn Thuû ñoâ ñaùnh hai thaùng roài ra, coù vieäc gì ñaâu, huoáng chi baây giôø ta laøm chuû, ta vaøo Saøi Goøn ñaùnh vaøi ba thaùng ta ra cuõng ñöôïc, khoâng coù chuyeän gì; ta ñaùnh ñaây khoâng phaûi laø manh ñoäng nhö tröôùc, khoâng coù chuyeän naøy, maø ñaây laø caû moät chieán dòch, moät cuoäc chieán ñaáu veà moïi maët caû quaân söï, chính trò, binh vaän tieán leân, coù ñieàu kieän ta laøm, vuøng daäy raát lôùn; ñieàu naøy chuùng ta thaáy ñaõ chín muoài, töùc laø coù tieàn ñeà laøm ñöôïc vaø söùc maïnh luùc ñoù seõ gaáp 5, gaáp 10 laàn baây giôø.
Ta maïnh leân, noù suïp xuoáng, hai caùi nhaûy voït, hai caùi poâng. Coù nhö vaäy aâm möu xaâm löôïc cuûa noù seõ bò thaát baïi, muoán daäy cuõng khoâng ñöôïc nöõa, phaûi thua thoâi, khoâng theå môû roäng chieán tranh ra, khoâng coøn caùch gì khaùc.
Toång coâng kích, toång khôûi nghóa laø moät vieäc laøm luùc ta ñaõ thaéng veà quaân söï, ñaõ ñaùnh baïi 1 trieäu quaân cuûa noù, trong luùc ñoù veà maët chính trò thì coù nhöõng ñieåm ta ñaõ laøm chuû gaàn chung quanh ñoâ thò vaø trong ñoâ thò ñaõ dieãn ra nhöõng giai ñoaïn toâi seõ noùi sau, ñaõ coù giai ñoaïn ta caàm quyeàn 70 ngaøy nhö ôû Ñaø Naüng roài, quaàn chuùng ñaõ baïo löïc noåi daäy trong ñoâ thò vaø ñaõ coù luùc caàm quyeàn 70 ngaøy.
Nhö vaäy, baây giôø noù coù phaûi nhieäm vuï chieán löôïc nhö baây giôø khoâng? Chuùng ta noùi ñieàu cô baûn nhö theá ñoù thoâi. Khi söï vieäc tieán leân, noù seõ coù nhieàu vaán ñeà dieãn bieán, nhieàu vaán ñeà baây giôø chöa thaáy roõ. Nhö khi Caùch maïng Thaùng Taùm, ta noùi
319 320
khôûi nghóa leân thoâi, chöù coù noùi khôûi nghóa nhö theá naøo ñaâu, coù noùi so saùnh löïc löôïng nhö theá naøo ñaâu, laøm sao maø bieát Saøi Goøn seõ khôûi nghóa nhö theá naøo ñöôïc, coøn nhieàu vieäc khoâng bieát tröôùc nhö vaäy ñöôïc. Neáu luùc ñoù tính toaùn quaân söï, ta coù 1.000 ngöôøi thì ñaùnh laøm sao heát khôûi nghóa roài, noùi nhö theá thì khoâng theå coù Caùch maïng Thaùng Taùm ñaâu, tính toaùn theo kieåu ñoù thì thöông löôïng vôùi noù caùi gì ñoù cho yeân thoâi. Caùch maïng Nga cuõng vaäy, naém maáy ñieåm lôùn thoâi, daùm vuøng daäy.
Ta cuõng vaäy. ÔÛ ñaây, ta daùm vuøng daäy, daùm vôùi moät khoa hoïc, daùm laø vì naém vöõng quaàn chuùng ôû noâng thoân, daùm naém vöõng chieán löôïc chieán thuaät, daùm vôùi löïc löôïng naém saün trong tay roài daùm naém vöõng maáy sö ñoaøn trong tay, daùm cuûa ta baây giôø khaùc haún, khoâng phaûi daùm phieâu löu, daùm cuûa ta laø raát vöõng vaøng. Thaønh coâng thì cuõng toát, khoâng thaønh coâng thì cuõng maïnh hôn nöõa, khoâng sao caû. Caùi naøy vöõng vaøng laém, raát vöõng vaøng.
Baây giôø muoán laøm nhieäm vuï naøy, chuùng ta phaûi chieán ñaáu treân chieán tröôøng quaân söï, ta ñieàu quaân noù ra maø ñaùnh, vöøa roài ôû Ñaéc Toâ, ôû ñöôøng 9, chieán tröôøng Trò - Thieân. Ñöôøng 9 baây giôø ñaùnh to laém ñaáy, 7 vaïn quaân, vuõ khí gaáp 2, 3 laàn tröôùc, maø coù theå ñaùnh 3, 4, 5 thaùng. Anh Tueä baûo ñaûm ñaùnh haøng naêm ñaáy. Trung Quoác cuõng baûo ñaûm. Löông thöïc, khí taøi baûo ñaûm haøng naêm cuõng ñöôïc, khoâng sao caû, maø ta bieát ñaùnh laém, bieát ñaùnh baèng caùch naøo. Veà quaân söï, ta ñaõ laøm chuû chieán tröôøng, ôû ñaây, caùc ñoâ thò lôùn maáy naêm nay, ta ñaõ boá trí löïc löôïng khaù, raát toát. Nhö ôû Saøi Goøn laâu nay chuùng ta ñaõ ñöa veà gaàn ñoù 6 tieåu ñoaøn, xung quanh boä ñoäi ñòa phöông haøng trung ñoaøn. Tröôùc coù theá ñaâu. Noù thaønh nhö 6 muùi böôûi baây giôø ta ñaùnh caùch Saøi Goøn 5, 6 km. Hai naêm nay, ta ñaõ boá trí löïc löôïng quaân söï roài. Baây giôø löïc löôïng chung quanh ñoù töøng
trung ñoaøn, ngoaøi laø töøng sö ñoaøn. Nhö vaäy hoaøn thaønh boá trí löïc löôïng quan troïng voâ cuøng. Khi anh môû ra ñöa löïc löôïng anh veà roài laø khoù laém ñaáy. Tröôùc ñaây ñem quaân veà Haø Noäi laø khoù laém, khoâng phaûi deã ñaâu, laøm sao vöôït ñöôïc. Baây giôø ta ñaõ coù löïc löôïng daân quaân du kích... Ba thaùng vöøa roài, ta tieâu dieät noù 5, 6 vaïn quaân, caû Myõ - nguïy. Baây giôø neáu ta môû maët traän naøy, toâi nghe anh em mieàn Nam noùi tinh thaàn noù baïc nhöôïc laém, noù sôï voâ cuøng, sö ñoaøn 25 cuûa noù cuõng yeáu ñi roài. ÔÛ Hueá ta ñaùnh maïnh laø noù tan raõ. Myõ ñaáy. Coøn veà quaân nguïy, noù yeáu voâ cuøng, nghe anh em noùi khi ta ñaùnh noù khoùc loùc, baïc nhöôïc voâ cuøng. Coøn caùc sö ñoaøn khaùc, ta ñaõ naém tình hình noù maïnh, yeáu nhö theá naøo? Nhö naêm ngoaùi, sö ñoaøn 1, sö ñoaøn 2 cuûa noù, neáu ta ñaùnh maïnh, noù seõ tan raõ, chaïy theo ta.
Nhö vaäy veà quaân söï, Trung öông noùi, ôû mieàn Nam cuõng nhö ôû caû nöôùc ta, chöa coù luùc naøo ta sung söùc nhö baây giôø, ta vöõng nhö baây giôø, khí giôùi coù theå ñaùnh haøng naêm trôøi, löông thöïc cuõng vaäy. Chính boä ñoäi cuûa ta ôû mieàn Nam baây giôø laø cao nhaát.
Coøn veà chính trò, theo toâi, ôû ñoâ thò cuõng nhö ôû Saøi Goøn, coù maáy giai ñoaïn:
- Giai ñoaïn 1 laø Dieäm ñoå, phong traøo quaàn chuùng leân coù tính chaát baïo löïc; khoâng phaûi thöôøng maø laøm Dieäm ñoå.
- Giai ñoaïn 2 ñaõ ñöa ra khaåu hieäu Myõ phaûi ra roài vaø ñaõ cöôùp chính quyeàn 70 ngaøy ôû Ñaø Naüng. Phong traøo ñoâ thò ñaõ coù tính chaát baïo löïc töø khi ñaùnh ñoå Dieäm, ñaõ qua ñaùnh ñoå Myõ, ñaõ coù luùc naém chính quyeàn.
Nhöng töø phong traøo ñoàng khôûi cuoái naêm nay phong traøo ñoâ thò ñaõ do ta chæ ñaïo. Tröôùc kia phong traøo baät khôûi; do maáy
321 322
laàn thaát baïi, phong traøo ñaõ chuyeån hoùa thaønh döôùi quyeàn laõnh ñaïo cuûa ta. Vuï vöøa roài, maáy vaïn thôï, quaàn chuùng coâng nhaân ñaáu tranh, giai ñoaïn naøy do ta laõnh ñaïo. Vaø nhö vaäy quaàn chuùng ñaõ khôûi nghóa, ñaõ duøng baïo löïc, quaàn chuùng ñaõ chín muoài, muoán naém chính quyeàn. Haøng trieäu ngöôøi ra ñöôøng phoá, quaàn chuùng ñoù xöa nay chæ chôø söùc maïnh quaân söï cuûa ta. Hieän nay ôû ñoâ thò, ñaõ coù töøng choøm, phöôøng aáp ta laøm chuû. Haàu heát ñoâ thò ñeàu soâi noåi, coi nhö baây giôø khoâng coù con ñöôøng naøo khaùc, phaûi khôûi nghóa, phaûi ñaùnh ñoå Myõ; chæ coù khôûi nghóa, cöùu nöôùc, cöùu mình, khoâng coù con ñöôøng naøo khaùc.
Nhö vaäy tieàn ñeà ñaõ coù chöa? Tieàn ñeà coù roài. Chính trò, quaân söï ôû ñoâ thò ñaõ leân roài, boá trí löïc löôïng xung quanh ñoâ thò ñaõ laøm roài, caùc muõi nhoïn quaân söï ñöôïc ta ñaåy leân. Ñoù laø tieàn ñeà.
Coøn dieãn bieán nöõa, giai ñoaïn chuyeån leân nöõa, ñoù laø tieàn ñeà chuùng ta ñeà ra. Vì vaäy, chính baây giôø, chuùng ta khoâng ñeà ra caùi naøy laø boû lôõ cô hoäi, roài phong traøo seõ löøng chöøng, seõ nguy hieåm, luùc ñang thaéng theá naøy.
Ñaây laø moät maët traän, baây giôø ta ñaùnh ñoâ thò, vaán ñeà quan troïng ta phaûi laøm saäp chính quyeàn cuûa noù. Hôn nöõa, ñaùnh ñoâ thò laø ñaùnh nhöõng caên cöù haäu caàn cuûa noù. Myõ laø moät ñoäi quaân hieän ñaïi, khoâng coù haäu caàn, khoâng coù haûi caûng khoâng ñöôïc. Ñaùnh ñaây laø ñaùnh haäu cöù maïnh nhaát cuûa noù, ñaùnh cô sôû cô baûn cuûa noù; khoâng phaûi chæ laät chính quyeàn buø nhìn; phaûi phaù heát, phaù raát döõ haäu cöù cuûa noù. Quaân ñoäi Myõ maáy naêm nay sôû dó ñöùng ñöôïc laø döïa vaøo trang bò. Neáu thieáu trang bò thì saäp gheâ gôùm laém. Cuoäc khôûi nghóa cuûa ta khoâng phaûi chæ cöôùp chính quyeàn ñoâ thò, maø coøn ñeå ñaùnh giaëc, ñeå chieán ñaáu, ñeå phaù heát taát caû löïc löôïng cuûa noù nöõa, ñoàng thôøi xaây döïng chính
quyeàn khaùc nöõa. Ñaáy laø veà maët quaân söï, chính trò, chuùng ta thaáy coù nhöõng ñieàu kieän laøm vieäc ñoù.
YÙ kieán naøy anh em ñeàu coù bieát. Nhöng ôû ñaây coù vaán ñeà quan troïng laø ta caên cöù vaøo töông quan löïc löôïng, ta coù khaû naêng laøm nhö vaäy, nhöng cuoäc khôûi nghóa phaûi bieát naém thôøi cô. Thôøi cô laø ngheä thuaät, coøn so saùnh löïc löôïng laø khoa hoïc. Thôøi cô phaûi laø coù ngheä thuaät, bieát naém noù, bieát duøng noù thì löïc löôïng maïnh 1 thaønh gaáp 5, gaáp 10.
Vaán ñeà naøy, anh em mieàn Nam seõ cuøng Boä Chính trò nghieân cöùu hôn nöõa, caùch ñaët vaán ñeà nhö theá naøo cho ñuùng hôn nöõa. Nhöng maø phaûi bieát so saùnh löïc löôïng, phaûi bieát naém thôøi cô, phaûi bieát naém caû hai, khoâng coù khoâng ñöôïc. Neáu chæ naém thôøi cô maø khoâng bieát so saùnh löïc löôïng cuõng khoâng ñöôïc. Vì ñaây khoâng phaûi chæ coù ngheä thuaät quaân söï maø phaûi coù phaân tích chính trò lyù luaän cuûa khôûi nghóa. Vì ñaây khoâng phaûi phaân tích khoâng thoâi maø laø thôøi cô khôûi nghóa, phaûi coù löïc löôïng chính trò. Löïc löôïng chính trò vuøng daäy seõ khaùc haún, khi vuøng daäy nhö vaäy seõ laø moät ñoäi quaân. Ví duï: thaønh phoá Hueá coù 15 vaïn daân, coù theå coù 9 vaïn ngöôøi caàm suùng ñaùnh noù thì khaùc haún. Ñaây khoâng phaûi khôûi nghóa ôû ñoâ thò khoâng thoâi, maø trong luùc ñoù, ta coøn khôûi nghóa ôû noâng thoân nöõa. Vuøng noâng thoân naøo chöa giaûi phoùng, ta khôûi nghóa. Ñaây laø hai muõi nhoïn lôùn laø quaân söï coâng kích vaøo ñoâ thò vaø khôûi nghóa toaøn boä. Luùc naøy khaåu hieäu laø coâng noâng binh lieân hieäp, taát caû löïc löôïng phaûn chieán seõ ngaû veà ta.
Gaàn ñaây, Maët traän ñöa ra Cöông lónh, nguïy quaân, nguïy quyeàn hoang mang döõ laém, muoán ngaû theo ta moät phaàn. Ñeán luùc ñoù, toâi nghó seõ coù nhaûy voït lôùn laém.
323 324
YÙ kieán naøy khoâng phaûi baây giôø ñaâu, toâi nhôù naêm ngoaùi vaán ñeà naøy ñaõ ñeà ra, ta ñaõ noùi phaûi khôûi nghóa töøng phaàn, tình hình hôn moät naêm nay ñaõ coù chuyeån bieán. Quaàn chuùng ñaõ coù löïc löôïng thöïc söï, nhö ôû Ñaø Naüng ñaõ giöõ chính quyeàn 72 ngaøy roài.
Theá thì khôûi nghóa laø moät quan nieäm, laø moät giai ñoaïn, ta phaûi thaéng veà quaân söï vaø chính trò, thaéng caû hai ôû ngay yeát haàu cuûa chuùng, ôû ngay ñoâ thò cuûa chuùng. Chuùng ta chöa theå löôøng heát chuyeån bieán nhö theá naøo, ñeán ñoù môùi vaän duïng hôn nöõa. Nhöng roõ raøng noù seõ phaûn coâng laïi. Ta chuaån bò ñaùnh laïi phaûn coâng cuûa noù, tieâu dieät noù, truy kích noù, ta coù ñieàu kieän laøm ñöôïc.
Ñaây coi laø moät chieán dòch, chuaån bò ñaùnh moät giai ñoaïn, ñaùnh 3 thaùng, 5 thaùng, 6 thaùng. Ñaùnh trong, ñaùnh ngoaøi, ñaùnh moïi maët, ñaùnh nôi noù khoù vaän ñoäng hôn ta. Noù coù theå keùo daøi, roõ raøng laø do töông quan löïc löôïng chuyeån bieán luùc ñoù. Do taøi naêng cuûa mình, do söùc chieán ñaáu cuûa noù, baây giôø löôøng khoâng heát ñöôïc. Nhöng phaûi hieåu khôûi nghóa laø moät giai ñoaïn. Cöôùp chính quyeàn ôû ñaây khoâng phaûi ñeå cai trò nhö tieáp quaûn ñaâu, maø ñeå chieán ñaáu trong moät thôøi gian ñaõ, maø phaûi chieán ñaáu, chieán ñaáu cho noù quî ñaõ, roài haõy hay. Khôûi nghóa roài, coâng kích nöõa, khôûi nghóa roài coøn phaûi coâng kích maïnh hôn nöõa.
Nhöõng yù kieán naøy chuùng toâi thaûo luaän vôùi Trung öông Cuïc mieàn Nam raát kyõ, nhaát trí nhieàu laém. Nhaát trí ñaây khoâng phaûi chæ nhìn vaøo khaû naêng quaàn chuùng maø nhaát trí, khoâng phaûi chæ nhìn ñöôøng loái noùi theo loâgích maø nhaát trí, maø ñaây vì thaáy nhu caàu cuûa quaàn chuùng thaät söï, nguyeän voïng quaàn chuùng thaät söï, thaáy khaû naêng quaàn chuùng thaät söï coù theå laøm nhö vaäy. Trong luùc ñoù coù choã naøo ñoù veà quaân söï ta coù yeáu phaàn
naøo, chöøng naøo chöa maïnh, nhöng maø quaàn chuùng seõ tröïc tieáp laøm. Roõ raøng laø Saøi Goøn ñaõ laøm roài. Baây giôø ñaõ coù quaàn chuùng ra xem khôûi nghóa coù phaûi cuûa ta laøm khoâng, khoâng phaûi cuûa ta hoï khoâng laøm. Kyø naøy khaùc, gaàn ñaây ta laõnh ñaïo phong traøo 1 vaïn thôï. Töø khi phong traøo Phaät giaùo thaát baïi, quyeàn laõnh ñaïo thuoäc veà ta. Söï maâu thuaãn giöõa hoï laøm cho hoï phaân taùn. Phong traøo ñaõ giao quyeàn laõnh ñaïo veà cho Ñaûng ta. Baây giôø ta nghieân cöùu phong traøo Saøi Goøn töø ñaàu ñeán cuoái laø baïo löïc. Phong traøo ñaáu tranh chính trò ôû Saøi Goøn laø baïo löïc, Phaät giaùo cuõng laø baïo löïc thoâi, ñoát hoøm phieáu, töï thieâu laø baïo löïc. Maáy naêm nay baïo löïc môùi ôû möùc ñoä nhö hieän nay, chöù chöa phaûi baïo löïc ñeán möùc vuøng leân cöôùp chính quyeàn. Chuùng ta xem baùo hay xem phim cuõng thaáy möùc theá thoâi.
ÔÛ Saøi Goøn, tröôùc khôûi nghóa, ñaûng vieân khoâng coù ai, vaøi ba ngöôøi thoâi, luùc Caùch maïng Thaùng Taùm aáy maø. Baây giôø ôû Saøi Goøn toâi bieát coù vaøi ba vaïn ñaûng vieân naèm im,... khi khôûi nghóa hoï laø ñaûng vieân laøm ñöôïc vieäc, nay naèm im thoâi.
Baây giôø ñeå tieán haønh coâng vieäc naøy, Boä Chính trò giao Toång Quaân uûy nghieân cöùu veà quaân söï, anh Duõng seõ baùo caùo moät soá neùt phöông höôùng chung veà quaân söï. Coøn veà chính trò, toâi noùi theâm moät soá yù kieán.
Coá nhieân quaân söï phaûi baûo ñaûm laøm sao aên khôùp vôùi caùc cuoäc khôûi nghóa khi noåi daäy ôû ñoâ thò. Phong traøo naøy quan troïng laø ôû choã ñoâ thò phaûi bieát khôûi nghóa nhö theá naøo? Quaàn chuùng ñaõ coù, Ñaûng boä ñaõ coù. Coù hai caùch: moät laø phong traøo khôûi nghóa töøng böôùc coù tröôùc, roài quaân söï ñaùnh vaøo; hai laø quaân söï ñaùnh vaøo roài khôûi nghóa leân. Hai caùi. Quaân söï ñaùnh vaøo nhö vaäy, ñaäp moät caùi maïnh tung toùe roài khôûi nghóa vuøng daäy. Caùi ñoù tuøy, nhöng phaûi coù hai caùi nhö vaäy. Khôûi nghóa vaø coâng kích, hoaëc coâng kích vaø khôûi nghóa. Nhöng chöa chaéc
325 326
khôûi nghóa coù tröôùc, tuøy theo hoaøn caûnh, coù khi coâng kích coù tröôùc cuõng coù. Vaán ñeà naøy chuùng toâi ñaõ thaûo luaän vôùi caùc ñoàng chí Saøi Goøn ñaõ laâu veà khôûi nghóa ñoâ thò. Muoán khôûi nghóa ôû ñoâ thò, ta bieát roõ raèng quaàn chuùng khoâng chòu soáng döôùi cheá ñoä naøy; chính quyeàn naøy khoâng cai trò ñöôïc quaàn chuùng nöõa; Ñaûng phaûi bieát taäp trung, taäp hôïp quaàn chuùng. Vì vaäy cho neân phaûi coù nhöõng khaåu hieäu ñuùng, khaåu hieäu giao thôøi, nhöõng khaåu hieäu ñöa ra tuyeân truyeàn gì ñaây, khaåu hieäu ñöa ra haønh ñoäng gì ñaây, khaåu hieäu ñöa ra giao thôøi theá naøo? Toå chöùc quaàn chuùng cuõng vaäy, coù nhöõng toå chöùc chieán ñaáu, coù toå chöùc khoâng phaûi cuûa mình cuõng nhö cuûa Maët traän..., giao thôøi naøo ñoù roài chuyeån qua.
Taát caû nhöõng toå chöùc, khaåu hieäu ñeå ñoäng vieân, taäp hôïp quaàn chuùng laâu nay thaûo luaän raát nhieàu trong Saøi Goøn. Ñaïi theå nhö trong naøy khaåu hieäu chính baây giôø laø ñoäc laäp, töï do. Caùi ñoù quan troïng laém. Ñoäc laäp, töï do xöa nay laø moät yeâu caàu cuûa daân toäc ta roài, naëng laém. Töø khi Baùc keâu goïi "Khoâng coù gì quyù hôn ñoäc laäp, töï do..." xuùc ñoäng laém, xuùc ñoäng ñeán tình caûm saâu saéc laém, caùc nöôùc xuùc ñoäng laém. Cho neân, ta neâu ñoäc laäp, töï do, ñaây laø moät yeâu caàu caáp thieát nhaát, nhöng ngöôøi hieäu trieäu quan troïng laém. Hai naêm nay treân ñaøi, baùo noùi: "Khoâng gì quyù hôn ñoäc laäp, töï do", caû ñoâ thò, thoân queâ ñoái vôùi taát caû moïi ngöôøi, caâu noùi cuûa Baùc cuõng laø ñieàu hieäu trieäu thieát tha nhaát.
Hieän giôø trong mieàn Nam ñôøi soáng traêm ñieàu gian khoå, soáng hoâm nay, vôï con ngaøy mai khoâng bieát coù coøn khoâng? Cho neân thoâi chieán tranh, giaønh hoøa bình, cöùu nöôùc, cöùu nhaø laø vaán ñeà böùc thieát gheâ gôùm laém, haøng ngaøy, haøng giôø cuûa caùc taàng lôùp. Roài côm aùo, ruoäng ñaát. Khaåu hieäu cô baûn naøy laø khaåu hieäu raát tha thieát trong loøng ngöôøi ta; roõ raøng nhö cuoäc
khôûi nghóa cuûa Nga tröôùc tieân laø baùnh mì, ruoäng ñaát, hoøa bình. Ba khaåu hieäu thoâi. Caùi naøy quan troïng laém. Hieän taïi baây giôø hoï taäp hôïp döôùi khaåu hieäu naøy. Hình thöùc ñaáu tranh chuû yeáu baây giôø coù hình thöùc coâng nhaân, noâng daân, thanh nieân. Nhöng khôûi nghóa xong roài, nay mai hình thöùc quan troïng nhaát laø chính quyeàn ñòa phöông, chính quyeàn khu phoá, hình thöùc naøy noù taäp hôïp nhö Xoâ vieát taäp hôïp taát caû caùc löïc löôïng ñeå maø chieán ñaáu, ñeå cai trò. ÔÛ mieàn Nam, daân ta coù khaû naêng, daân ta bieát laõnh ñaïo chính quyeàn 20 naêm nay roài. Ta ñöa maáy nghìn caùn boä vaøo naém chính quyeàn deã daøng, khoâng khoù nöõa ñaâu. Ta coù khaû naêng, khoâng khoù. Treân coù chính quyeàn Trung öông, Trung öông chuùng ta ñeà ra coù moät chính quyeàn Trung öông cuûa Maët traän môùi; laøm nhö vaäy ñeå coù nhieàu saùch löôïc toát. Maët traän naøy taäp hôïp nhöõng ngöôøi chöa vaøo Maët traän giaûi phoùng vì hoï cho laø coäng saûn. Boïn ñeá quoác thaáy Maët traän thöù hai naøy, boïn muoán thoâi cuõng coù côù cho noù, ñaây khoâng phaûi laø coäng saûn, maø laø moät chính quyeàn khaùc. Trong chính quyeàn naøy, ta seõ ñöa nhöõng ngöôøi thaân Phaùp vaøo ñaáy, thaäm chí nhöõng ngöôøi laâu nay laøm vieäc vôùi Myõ maø khoâng nguy hieåm cuõng coù theå ñöa vaøo. Ta laøm maïnh, ta laøm noù löøng chöøng, ta phaân hoùa noù... Seõ coù Maët traän khaùc, teân khaùc, côø khaùc. Ñaây laø caàm chính quyeàn. Phaûi taäp hôïp quaàn chuùng, xaây döïng ñöôïc chính quyeàn caùch maïng ñòa phöông, ñoàng thôøi xaây döïng ñöôïc chính quyeàn Trung öông.
Nay mai ñaây, ngoaøi Baéc coù moät chính quyeàn, trong Nam coù hai chính quyeàn: Maët traän Giaûi phoùng vaø Maët traän môùi. Töùc 3 nhöng laø 1, nhö ñaát vôùi trôøi. Vaäy thoâi, chaéc coù leõ 3 laø 1, 1 laø 3. Ta laøm nhö vaäy hôïp vôùi hoaøn caûnh cuûa chuùng ta. Tình hình naøy anh em mieàn Nam naém roõ laém; ngöôøi nhö theá naøo, anh em ñaõ chuaån bò saün saøng. Côø ñaõ coù roài, côø coù theå treân ñoû, döôùi
327 328
ñoû, giöõa coù sao vaøng, v.v. Veà chöông trình taát caû coù roài, chuaån bò taát caû roài. Chæ coøn ñaùnh nöõa thoâi, roài vuøng daäy nöõa.
Nhö vaäy, cuoäc naøy neáu ta laøm toát, ta ñaùnh 2, 3, 4 thaùng, ñaùnh thaät toát, noù phaûi ruïng. Khi ñoù, ñoâ thò suïp xuoáng, boïn Vieät gian khoâng coøn nöõa. Chính moät ñieàu kieän quan troïng ñeå ñaùnh thaéng Myõ laø coù chính quyeàn naøy. Beân naøy ruïng roài, ôû beân Myõ boïn hieáu chieán phaûi maát tinh thaàn. Coù haøng trieäu quaàn chuùng ra ñöôøng bieåu tình choáng boïn hieáu chieán. Boïn hieáu chieán laø khoâng coøn coù cô sôû. Neáu khi khôûi nghóa xong roài, neáu coù 1 trieäu ngöôøi ra ngoaøi bieåu tình giöõa thaønh phoá thì tinh thaàn beân nöôùc Myõ khoâng coøn gì.
Tình hình ñoù, neáu ta ñaùnh 3, 4, 5 thaùng, noù ñem quaân vaøo ta giöõ khoâng noåi, ta ra, khoâng coù vaán ñeà gì, löïc löôïng ta seõ maïnh hôn, ta khoâng maát maø söùc ta taêng gaáp 2, 3. Neáu maø giöõ ñöôïc thì keát thuùc, vì ta naém noâng thoân roài, löïc löôïng ta coù roài; ta coù ñoâ thò roài ta ra, löïc löôïng ta maïnh hôn tröôùc. Baøi hoïc trung ñoaøn Thuû ñoâ, ban ñeâm ruùt qua caàu Ñume ñeå ra, khoâng coù chuyeän gì caû. Baây giôø noâng thoân ta laø moät, khoâng coù vaán ñeà gì caû. Ta coù kinh nghieäm, cho neân ta daùm laøm, maø laøm maïnh, laøm ñeán nôi (voã tay).
Baây giôø trong mieàn Nam, anh em mình laøm vieäc naøy, mình naém vöõng chaéc nhö vaäy. Ñaây laø nhö moät chieán dòch sau löng noù veà quaân söï, chính trò, maø maïnh hôn.
Ñaïi theå tình hình luùc khôûi nghóa laø nhö vaäy, ñi vaøo cuï theå coøn phöùc taïp laém, ñeán luùc ñoù chuùng ta seõ laøm. Nhöng neùt lôùn laø nhö vaäy. Trung öông thaáy raèng ñaây laø moät chuû tröông raát böùc thieát, khoâng laøm khoâng ñöôïc, maø laøm laø vöõng chaéc, khoâng coù vaán ñeà gì lo caû. Chæ coù caùi laø ta muoán thaéng nhanh hôn nöõa, toát hôn nöõa, khoâng thì ta phaûi ñaùnh daøi hôn. Coøn khaû
naêng vì noù thua, noù phaûi chuyeån qua moät caùi ñaùnh to hôn nöõa, ít laém. Ñaùnh to ngay baây giôø Myõ laøm khoâng noåi, ngaøy tieâu 30 tyû lôùn laém, roái loaïn laém, môû roäng sao noåi. Môû roäng laø phaûi coù maët traän ñeá quoác, nhaát thieát phaûi coù maët traän ñeá quoác, môû roäng caùi gì moät mình Myõ khoâng thoâi, khoâng bao giôø Myõ laøm noåi. Nhöng ta phaûi ñeà phoøng, ta chuaån bò. Coøn noù, khoâng bao giôø laøm noåi ñaâu.
Vaán ñeà naøy laø moät chuû tröông lôùn do Trung öông ta thaûo luaän töø maáy naêm tröôùc. Ñaáy laø thöïc hieän chuû tröông cuûa Trung öông ta ñaõ ñeà ra töø Nghò quyeát 11, 121, ñaõ ñeà ra höôùng lôùn. Ñaây laø giai ñoaïn thöïc hieän thoâi, khoâng phaûi laø môùi. Tình hình nhö vaäy, ñaõ ñeà ra, ñeán baây giôø coù ñieàu kieän laø laøm thoâi. Ñaây laø noù cuõng bieát thoâi, bieát möùc naøo thoâi; ñeá quoác noù hieåu vì thieát thaân noù suy nghó. Anh em ta khoâng hieåu ñaâu. Khoâng ai bieát chuyeän naøy, khoâng ngôø ñaâu. Ta khoâng daùm baøn vôùi ai caû, bí maät laém...
Hoâm nay baøn trong Trung öông, laàn naøy raát bí maät,... vì neáu loä ra ngoaøi thì nguy hieåm. Caùi naøy phaûi naém thôøi cô, loä ra nguy hieåm laém. Nhöng noùi nhö theá naøy khoâng phaûi ñòch khoâng bieát, khoâng bieát luùc naøo thoâi. Ta khoâng laøm ñoät bieán, khoâng ai bieát, khoâng coù ñaâu, khoâng phaûi nhö vaäy, maø vaãn coù phong traøo quaàn chuùng; noù bieát vì ta coù phong traøo quaàn chuùng. Nhöng phong traøo quaàn chuùng theá naøo, noù khoâng bieát. Hieän nay, ôû mieàn Nam, trong caùc nôi, ñaâu ñaâu cuõng thaáy naêm nay saép söûa coù tieán coâng maïnh. Ngay ôû Khu IX vöøa roài, ñoàng baøo hoï quyeân 1 tyû tieàn mieàn Nam cho Maët traän, khoâng phaûi ít ñaâu. Quaàn chuùng soâi noåi laém. Ñoù môùi laø ñieàu kieän. Neáu quaàn
1. Xem Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam: Vaên kieän Ñaûng - Toaøn taäp, Nxb Chính trò quoác gia, Haø Noäi, 2003, T 26, tr. 622 (B.T).
329 330
chuùng khoâng soâi noåi, khoâng thieát tha cheát soáng thì khoâng khôûi nghóa ñöôïc. Coøn veà ñaûng vieân, baây giôø..., toâi nghe noùi anh Traàn Quang ôû Quaûng Trò ñang oám khoâng ñi ñöôïc; khi nghe noùi nghieân cöùu vaán ñeà naøy thì anh ñi ñöôïc, ñi moät ngaøy khoâng sao caû, vì phaán khôûi, nhö vaäy ñaûng vieân ñaõ saün saøng ra cheát soáng, khoâng coù khoâng laøm ñöôïc.
Cho neân, khi ñöa ra roài, taát caû moïi ngöôøi ñeàu muoán cheát soáng laøm cho ñöôïc vieäc naøy. Ñeå laøm gì? Ñeå maø tieán leân. Vieäc naøy roõ raøng laém. Tröôùc kia thaáy roõ, baây giôø caøng roõ laém. Baây giôø toâi tin raèng khi phong traøo noåi daäy, nhöõng chuyeän anh huøng vó ñaïi khoâng löôøng heát, khoâng löôøng ñöôïc; nghóa laø ngöôøi laõnh ñaïo phaûi bieát vaän duïng thaéng lôïi cao nhaát theá naøo thoâi, chöù caùi naøy laï luøng laém. Chuùng ta khoâng chuû quan ñaâu. Nhöng neáu coù khaû naêng thöù ba, ta cuõng khoâng sôï ñaâu, ta vaãn ñeà phoøng; khoâng phaûi vì ta laøm maø coù ñaâu, khoâng phaûi vì ta thaéng maø noù chuyeån sang.
Vì vaäy, nhaän ñònh cuûa Boä Chính trò, yeâu caàu Trung öông xem coù ñoàng yù khoâng, ñeà nghò cho yù kieán nhieàu veà chuû tröông, phöông höôùng lôùn thoâi. Coøn vaán ñeà cuï theå thì xin ñi vaøo möùc naøo thoâi, ñeå Boä Chính trò vaø Quaân uûy Trung öông baøn, vì tình hình dieãn bieán phöùc taïp laém.
Ñeå phoái hôïp vôùi toång khôûi nghóa, coù moät vaán ñeà quan troïng laø vaán ñeà ngoaïi giao. Maët traän ngoaïi giao raát quan troïng. Anh Trinh seõ baùo caùo theâm. Ñaây laø vaán ñeà quan troïng laém, vì Myõ ñang bò ñoäng treân theá giôùi, noù ñang ôû trong theá khoù khaên nhaát, nhöng noù laïi laø keû maïnh. Lòch söû Vieät Nam ta ñaùnh giaëc roài keâu giaëc; ñaùnh giaëc maõi maõi khoâng ñöôïc. Nguyeãn Traõi tröôùc kia nhö vaäy. Baây giôø ta cuõng laøm nhö vaäy. Vì noù laø ñeá quoác maïnh nhö vaäy, cho neân ta phaûi bieát thaéng noù, nghóa laø thaéng cao nhaát, nhöng thaéng ñöôïc, noù ra ñöôïc.
Veà maët naøy, khoâng phaûi ngoaïi giao luùc naøo cuõng coù keát quaû ñaâu. Khi noù suïp môùi coù keát quaû treân cô sôû thaát baïi naøy cuûa ñòch.
Ngoaïi giao quan troïng laém, ngoaïi giao naøy ta laøm roài, caùc ñoàng chí xem ñeà nghò phe ta nhö theá naøo ñaây, ta coá gaéng laøm, caùc ñoàng chí Trung Quoác, Lieân Xoâ giuùp ta nhö theá naøo? Caùc Ñaûng Coäng saûn khaùc, ñoàng thôøi ta ñoäng vieân taát caû theá giôùi; vuøng daäy choáng noù, uûng hoä ta, ñöùng daäy giuùp ta.
Boä Chính trò seõ laøm heát söùc. Nhöng ta laøm heát söùc laø moät chuyeän, coøn laøm hay khoâng thì do caùc baïn laïi laø chuyeän khaùc.
Toâi xin baùo caùo, chöa bao giôø Lieân Xoâ, Trung Quoác giuùp ta toát nhö baây giôø... Tröôùc ñaây toâi ñaõ maáy laàn noùi chuyeän vôùi caùc ñoàng chí Löu Thieáu Kyø, ñoàng chí Breâgiônheùp laø chuùng toâi bieát khôûi söï cuoäc chieán tranh thì chuùng toâi bieát keát thuùc cuoäc chieán tranh. Ta ñoäc laäp, khoâng nghe ai caû. Noùi roõ raøng nhö vaäy, khoâng maäp môø nöõa ñaâu. Nay mai ta keát thuùc chöù. Khoâng phaûi nhôø baïn, maø ta bieát keát thuùc cuoäc chieán tranh.
Tröôùc heát, Trung öông ta phaûi nhaát trí vôùi nhau, ta naém vöõng cuûa ta, roài ta yeâu caàu caùc baïn giuùp ta, quan troïng laém...
Nhö vaäy, vaán ñeà ngoaïi giao, caùc ñoàng chí Boä Ngoaïi giao ñang thaûo luaän, coù theå ta vôùi Myõ baøn vôùi nhau, boán beân baøn nhau ñaõ, roài coù hoäi nghò quoác teá theá naøo ñoù... maø giaûi quyeát.
Ñeå laøm troïn nhieäm vuï naøy, roõ raøng laø mieàn Baéc nöôùc ta phaûi laøm theá naøo ñoùng goùp nhieàu nhaát trong vieäc naøy. Neáu khoâng coù mieàn Baéc, rieâng mieàn Nam, khoâng theå thaéng nhö baây giôø. Vöøa roài ta ñöa 20 vaïn vaøo. Mieàn Baéc ñoùng moät vai troø raát quyeát ñònh... Kyø naøy laáy quaân ñoäi theâm, phaûi 5, 10 vaïn ñeå laøm vieäc naøy, ñeå chuaån bò baûo veä mieàn Baéc nöõa. Vì vaäy kinh teá coâng nghieäp, noâng nghieäp coù khoù khaên. Ta phaûi laøm vieäc
331 332
naøy: do bôùt ngöôøi, ta phaûi heát söùc suy nghó, ñem naêng löïc ta coá gaéng hôn nöõa. Roõ raøng laø 5 taán luùa, 2 con lôïn, 1 lao ñoäng treân 1 heùc ta, ta coù theå laøm, neáu ta quyeát taâm vì caùch maïng, yeâu nöôùc ñi vaøo ñaáy, saùng taïo ra, nhaát ñònh laøm ñöôïc. Coâng nghieäp ñòa phöông phaûi laøm toát nhaát, nhanh nhaát, naêm tröôùc laøm chaäm, nay moät naêm phaûi baèng 2 - 3 naêm. Thöông nghieäp phaûi laøm toát khaâu phaân phoái, phuïc vuï ñôøi soáng nhö theá naøo cho quaàn chuùng phaán khôûi.
Ngoaøi vieäc ñoù, phaûi chuaån bò, thaønh coâng roài thì laøm theá naøo, cho neân phaûi suy nghó chuaån bò. Toâi nghó phaûi chuaån bò tinh thaàn cao nhaát. Trung öông ta phaûi naém phong traøo, laøm sao khi thaéng lôïi roài phaûi ñöa phong traøo thaønh cao traøo trong 5 - 10 naêm. Ñaây laø moät dòp vó ñaïi. Nöôùc ta ngheøo, phaûi naém tö theá ñoù ñöa leân 5 naêm, 10 naêm. Neáu ta ñeå hôû moät thôøi gian, tinh thaàn caùch maïng seõ tuït xuoáng.
Chuaån bò ñeå haøn gaén nhanh nhaát cuoäc chieán tranh. Chuaån bò ñoái phoù ôû Khu IV; phong traøo boä ñoäi ñòa phöông, giao thoâng vaän taûi phaûi raát saün saøng.
Ñaây laø nhieäm vuï raát cô baûn, toâi thaáy raèng quaàn chuùng bieát ñöôïc thì raát phaán khôûi, seõ leân moät caùch laï luøng laém. Vì hai möôi naêm chieán tranh ñau khoå laém, khi thaéng lôïi raát vó ñaïi, phaán khôûi laém.
Veà tình hình mieàn Baéc, anh Coân seõ noùi theâm. Chuùng ta laøm ñuùng. Nhöõng tö töôûng naøy, ta khoâng cheäch qua, cheäch laïi. Nhö vaäy, cuoäc chieán tranh cuûa chuùng ta qua töøng giai ñoaïn ñeán ñaây laø caùi taát yeáu. Qua ñaây maø ta coù naêng löïc naém laáy, neáu khoâng noù qua maát. Anh em mieàn Nam ñoàng tình laém, saùng laém. Anh em ñoàng tình bieåu hieän ôû keá hoaïch boá trí löïc löôïng saùng laém.
Ñieàu ñoù chöùng minh ñeà ra caùc nhieäm vuï ñaày ñuû laém, taâm tình laém; nghe anh em baùo caùo cuï theå, phaán khôûi laém, chöùng minh raèng nhieäm vuï cuûa Boä Chính trò ñeà ra raát kòp thôøi.
Ñeà nghò Trung öông thaûo luaän chuû yeáu vaán ñeà naøy.
Ngaøy mai, Trung öông seõ nghe:
- Anh Duõng baùo caùo veà quaân söï;
- Anh Thö baùo caùo veà tình hình ñoâ thò;
- Anh Trinh baùo caùo veà ngoaïi giao;
- Anh Coân, anh Thoï baùo caùo veà mieàn Baéc.
Baùo caùo thì nhieàu, nhöng taäp trung thaûo luaän theá naøo ñeå tröôùc Teát ta veà ñöôïc.
Löu taïi Kho Löu tröõ Trung öông Ñaûng.
333 334
NGHÒ QUYEÁT HOÄI NGHÒ LAÀN THÖÙ 14
CUÛA TRUNG ÖÔNG ÑAÛNG*
Thaùng 1 naêm 1968
ANH DUÕNG TIEÁN LEÂN, THÖÏC HIEÄN TOÅNG COÂNG KÍCH VAØ TOÅNG KHÔÛI NGHÓA, GIAØNH THAÉNG LÔÏI QUYEÁT ÑÒNH
CHO SÖÏ NGHIEÄP CHOÁNG MYÕ, CÖÙU NÖÔÙC
I. TÌNH HÌNH VAØ TRIEÅN VOÏNG CUÛA CUOÄC CHIEÁN TRANH CHOÁNG MYÕ, CÖÙU NÖÔÙC
1. Töø giöõa naêm 1965, sau khi bò thaát baïi veà cô baûn trong "chieán tranh ñaëc bieät", ñeá quoác xaâm löôïc Myõ ñaõ phaûi bò ñoäng chuyeån sang chieán löôïc "chieán tranh cuïc boä" ôû mieàn Nam1, ñoàng thôøi tieán haønh ngaøy caøng aùc lieät cuoäc chieán tranh phaù hoaïi baèng khoâng quaân vaø haûi quaân choáng laïi mieàn Baéc xaõ hoäi chuû nghóa.
Vôùi treân moät trieäu quaân bao goàm quaân Myõ, quaân nguïy vaø quaân chö haàu, ñeá quoác Myõ ñaõ môû hai cuoäc "phaûn coâng chieán löôïc muøa khoâ" nhaèm muïc tieâu chuû yeáu "tìm dieät quaân chuû löïc
* Trích Vaên kieän Ñaûng - Toaøn taäp, T29. Sñd. 1. Nhöõng vaãn coøn mang moät phaàn tính chaát "ñaëc bieät".
cuûa ta, hoøng ñaùnh baïi cuoäc chieán tranh giaûi phoùng cuûa nhaân daân mieàn Nam. Tuy nhieân, chæ môùi ñeán nöûa cuoäc "phaûn coâng chieán löôïc muøa khoâ", laàn thöù hai, do bò thua to trong Chieán dòch Gianxôn Xity vaø bò quaät laïi baát ngôø treân chieán tröôøng Trò - Thieân, Myõ ñaõ phaûi chuyeån sang thöïc hieän chieán löôïc hai goïng kìm nhaèm vöøa tìm dieät, vöøa bình ñònh ñeå ñeà phoøng ta ñaùnh lôùn ngay trong muøa möa naêm 1967. Ñoù laø söï chuyeån höôùng töø theá phaûn coâng chieán löôïc sang theá bò ñoäng phoøng ngöï veà chieán löôïc; ñoù cuõng laø moät böôùc thuït luøi veà chieán löôïc cuûa ñeá quoác Myõ treân chieán tröôøng mieàn Nam.
Vieäc ñeá quoác Myõ phaûi chuyeån sang theá bò ñoäng phoøng ngöï veà chieán löôïc trong "chieán tranh cuïc boä" ôû mieàn Nam, coäng vôùi söï thaát baïi cô baûn cuûa chuùng trong chieán tranh phaù hoaïi mieàn Baéc, laø moät thaát baïi lôùn veà chieán löôïc cuûa ñeá quoác Myõ trong toaøn boä cuoäc chieán tranh xaâm löôïc Vieät Nam.
Vì sao ñeá quoác Myõ bò thaát baïi lôùn veà chieán löôïc nhö vaäy? a) Tröôùc heát vì Myõ ñaõ thaát baïi naëng veà chính trò ôû Vieät
Nam, ôû trong nöôùc Myõ vaø treân theá giôùi, söï thaát baïi chính trò ñoù laø nguoàn goác thaát baïi cuûa Myõ veà chieán löôïc quaân söï.
b) Vì chieán löôïc "chieán tranh cuïc boä" cuûa Myõ nhaèm duy trì chuû nghóa thöïc daân môùi ôû mieàn Nam Vieät Nam roõ raøng laø khoâng ñöông ñaàu noåi vôùi chieán löôïc chieán tranh caùch maïng, chieán tranh nhaân daân ñaõ phaùt trieån ñeán möùc raát cao cuûa ta.
c) Vì moät loaït chieán thuaät quaân söï, cô sôû chuû yeáu cuûa chieán löôïc "chieán tranh cuïc boä" cuûa Myõ, ñaõ phaù saûn veà cô baûn.
2. Veà phía ta, quaân vaø daân ta ñang ñaùnh baïi moät böôùc phaùt trieån cao cuûa cuoäc "chieán tranh cuïc boä" cuûa Myõ ôû mieàn Nam vaø ñaõ laøm phaù saûn veà cô baûn cuûa cuoäc chieán tranh xaâm löôïc cuûa chuùng trong caû nöôùc ta.
335 336
Thaéng lôïi to lôùn cuûa ta chöùng toû raèng Ñaûng ta chaúng nhöõng ñaõ ñaùnh giaù ñuùng löïc löôïng so saùnh giöõa ta vaø ñòch, ñaõ vaïch ra ñöôøng loái, phöông chaâm chieán löôïc caùch maïng ñuùng ñaén, maø coøn naém chaéc ñöôïc quy luaät cuûa chieán tranh caùch maïng, chieán tranh nhaân daân, vaän duïng moät caùch taøi tình ngheä thuaät chæ ñaïo chieán tranh, kòp thôøi ñeà ra phöông höôùng chæ ñaïo chieán löôïc chính xaùc treân moãi böôùc phaùt trieån cuûa caùch maïng:
a) Sau khi Hieäp nghò Giônevô veà Vieät Nam ñöôïc kyù keát, boä phaän lôùn löïc löôïng vuõ trang cuûa ta chuyeån ra mieàn Baéc, coøn löïc löôïng vuõ trang cuûa ñòch thì ruùt vaøo mieàn Nam, Ñaûng ta ñaõ ñeà ra phöông chaâm baûo toàn thöïc löïc caùch maïng, nhanh choùng chuyeån sang theá phoøng ngöï chieán löôïc, ñoàng thôøi khoâng ngöøng phaûn coâng ñòch baèng caùch ñaåy maïnh ñaáu tranh chính trò döôùi caùc hình thöùc hôïp phaùp vaø khoâng hôïp phaùp, coù tuyeân truyeàn vuõ trang vaø töï veä vuõ trang trôï löïc, do ñoù ta ñaõ giöõ vöõng ñöôïc phong traøo caùch maïng ôû mieàn Nam.
b) Khi ñeá quoác Myõ vaø boïn tay sai Ngoâ Ñình Dieäm thi haønh chính saùch phaùt xít, thaúng tay khuûng boá, baén gieát hoøng tieâu dieät caùc löïc löôïng caùch maïng ôû mieàn Nam. Ñaûng ta ñaõ ñaùnh giaù ñuùng söï thaát baïi cô baûn vaø theá yeáu cuûa ñòch veà chính trò vaø ñaõ chuû tröông chuyeån sang chieán löôïc tieán coâng, phaùt ñoäng khôûi nghóa töøng phaàn ôû moät soá vuøng noâng thoân roäng lôùn. Thaéng lôïi to lôùn cuûa cuoäc "ñoàng khôûi" ôû ñoàng baèng Nam Boä cuoái naêm 1959 ñaàu naêm 1960, ñaõ taïo cô sôû cho vieäc môû roäng vaø ñaåy maïnh ñaáu tranh chính trò vaø ñaáu tranh quaân söï, cho vieäc phaùt ñoäng moät cuoäc chieán tranh nhaân daân toaøn dieän ôû mieàn Nam.
c) Khi ñeá quoác Myõ tieán haønh "chieán tranh ñaëc bieät" nhaèm queùt saïch löïc löôïng caùch maïng ôû noâng thoân baèng heä thoáng "aáp
chieán löôïc" vaø tìm dieät caùc löïc löôïng vuõ trang caùch maïng môùi ñöôïc xaây döïng baèng moät loaït chieán thuaät môùi, chuùng ta ñaõ chuû tröông, moät maët taäp trung löïc löôïng phaù cho baèng ñöôïc heä thoáng kìm keïp vaø phaàn lôùn caùc "aáp chieán löôïc" cuûa ñòch, giaønh laïi quyeàn laøm chuû ôû noâng thoân, phaùt trieån ñaáu tranh chính trò vaø ñaáu tranh vuõ trang, thöïc hieän ba muõi giaùp coâng (quaân söï - chính trò - nguïy vaän) trong caû ba vuøng chieán löôïc (noâng thoân ñoàng baèng, röøng nuùi vaø ñoâ thò); maët khaùc, nhanh choùng phaùt trieån thöïc löïc caùch maïng, nhaát laø löïc löôïng quaân söï, ñaåy maïnh ñaáu tranh vuõ trang, tieâu dieät thaät nhieàu quaân chuû löïc nguïy, ñaùnh baïi caùc chieán thuaät môùi cuûa ñòch. Nhöõng thaéng lôïi quaân söï, töø traän AÁp Baéc ñeán caùc traän Bình Giaõ, Ba Gia (thaùng 3-1963 ñeán ñoâng - xuaân 1964-1965), phoái hôïp vôùi cao traøo phaù "aáp chieán löôïc" ôû noâng thoân vaø laøn soùng ñaáu tranh chính trò cuûa quaàn chuùng ôû ñoâ thò, laøm cho ñòch laâm vaøo tình traïng khuûng hoaûng ngaøy caøng traàm troïng, laàn löôït laøm suïp ñoå nguïy quyeàn ñoäc taøi phaùt xít cuûa Ngoâ Ñình Dieäm vaø nhieàu chính phuû nguïy sau ñoù, ñaåy cuoäc "chieán tranh ñaëc bieät" cuûa ñeá quoác Myõ vaøo con ñöôøng phaù saûn.
d) Khi Myõ chuyeån sang aùp duïng chieán löôïc "chieán tranh cuïc boä" vaø môû cuoäc phaûn coâng chieán löôïc muøa khoâ laàn thöù nhaát vôùi hai möôi vaïn quaân Myõ, quaân chö haàu vaø gaàn nöûa trieäu quaân nguïy, hoøng ñaåy löïc löôïng vuõ trang caùch maïng mieàn Nam vaøo theá phoøng ngöï hoaëc caàm cöï, chuùng ta ñaõ ñaùnh giaù ñuùng löïc löôïng so saùnh giöõa ta vaø ñòch, ñaõ chuû tröông kieân quyeát giöõ vöõng theá tieán coâng, vöøa ñaùnh Myõ, vöøa dieät nguïy. Töø nhöõng traän phuû ñaàu ñaùnh vaøo quaân Myõ ôû Nuùi Thaønh, Vaïn Töôøng, ñeán nhöõng traän lôùn ôû Baàu Baøng, Pôlaâyme, Ñaát Cuoác. v.v., quaân vaø daân mieàn Nam ñaõ lieân tuïc tieán coâng, giaønh ñöôïc nhöõng thaéng lôïi to lôùn, luoân luoân giöõ theá chuû ñoäng chieán löôïc
337 338
treân toaøn chieán tröôøng, ñaùnh baïi böôùc ñaàu cuoäc "chieán tranh cuïc boä" cuûa Myõ.
e) Khi giaëc Myõ môû cuoäc "phaûn coâng chieán löôïc muøa khoâ" laàn thöù hai vôùi treân boán möôi vaïn quaân Myõ vaø treân nöûa trieäu quaân chö haàu vaø quaân nguïy, chuùng ta ñaõ chuû tröông môû maët traän Trò -Thieân nhaèm tieán coâng ñòch treân moät chieán tröôøng môùi, buoäc ñòch phaûi phaân taùn hôn nöõa löïc löôïng cô ñoäng cuûa chuùng, laøm thaát baïi yù ñònh cuûa ñòch laø môû roäng chieán tranh ra phía Baéc giôùi tuyeán vaø ñöa quaân vaøo ñoàng baèng soâng Cöûu Long; ñoàng thôøi, chuùng ta phaûn coâng vaø ñaùnh baïi caùc cuoäc haønh quaân "tìm dieät" lôùn cuûa ñòch, nhö chieán dòch Gianxôn Xity, beû gaõy goïng kìm "bình ñònh" cuûa ñòch, giöõ vöõng theá laøm chuû ôû ñoàng baèng, laøm ñaûo loän chieán löôïc cuûa ñòch vaø ñaåy chuùng saâu hôn nöõa vaøo theá bò ñoäng phoøng ngöï.
g) Ñoái vôùi mieàn Baéc, ñeá quoác Myõ tieán haønh cuoäc chieán tranh phaù hoaïi baèng khoâng quaân vaø haûi quaân, chính laø nhaèm ngaên chaën söï chi vieän cuûa mieàn Baéc cho phong traøo caùch maïng mieàn Nam, phaù hoaïi coâng cuoäc xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi vaø laøm giaûm quyeát taâm choáng Myõ cuûa mieàn Baéc, hoøng buoäc nhaân daân hai mieàn nöôùc ta phaûi keát thuùc cuoäc chieán tranh giaûi phoùng theo nhöõng ñieàu kieän coù lôïi cho Myõ. Chuùng ta chuû tröông kieân quyeát laøm thaát baïi muïc tieâu ñoù cuûa ñeá quoác Myõ, nhanh choùng phaùt trieån caùc löïc löôïng vuõ trang phuø hôïp vôùi yeâu caàu môùi cuûa chieán tranh, ñaùnh traû coù hieäu quaû vaø gaây thieät haïi naëng cho khoâng quaân vaø haûi quaân cuûa ñòch, ñoàng thôøi saün saøng ñoái phoù vôùi aâm möu cuûa Myõ môû roäng chieán tranh baèng luïc quaân ra mieàn Baéc. Chuùng ta ñaõ kòp thôøi chuyeån höôùng neàn kinh teá quoác daân, giöõ vöõng vaø phaùt trieån saûn xuaát trong ñieàu kieän coù chieán tranh, caên baûn baûo ñaûm giao thoâng vaän taûi thoâng suoát, kieân quyeát baûo veä vaø tieáp tuïc
xaây döïng mieàn Baéc xaõ hoäi chuû nghóa vaø taêng cöôøng chi vieän cho caùch maïng mieàn Nam.
3. Caùch maïng mieàn Nam phaùt trieån trong nhöõng ñieàu kieän vaø ñaëc ñieåm sau ñaây:
a) Caùch maïng mieàn Nam giöông cao ngoïn côø choáng chuû nghóa thöïc daân môùi cuûa ñeá quoác Myõ trong ñieàu kieän nhaân daân caû nöôùc ta ñaõ ñaùnh baïi söï xaâm löôïc cuûa ñeá quoác Phaùp, môû ñaàu thôøi kyø tan raõ cuûa chuû nghóa thöïc daân cuõ treân phaïm vi theá giôùi. Noù tieáp tuïc söï nghieäp veû vang cuûa Caùch maïng Thaùng Taùm naêm 1945 vaø cuûa cuoäc khaùng chieán choáng thöïc daân Phaùp, trong ñoù nhaân daân ta, vôùi chieán thaéng oanh lieät Ñieän Bieân Phuû, ñaõ hoaøn toaøn giaûi phoùng ñöôïc moät nöûa ñaát nöôùc.
b) Caùch maïng mieàn Nam noå ra trong luùc mieàn Baéc ñang ñaåy maïnh coâng cuoäc xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi vaø trong ñieàu kieän nhaân daân lao ñoäng ôû mieàn Nam ñaõ töøng naém chính quyeàn, laøm caùch maïng ruoäng ñaát, xaây döïng cheá ñoä daân chuû nhaân daân ñeå baûo ñaûm nhöõng lôïi ích cô baûn veà ñôøi soáng vaät chaát vaø tinh thaàn cuûa mình vaø ñaõ töøng caàm suùng baûo veä cheá ñoä ñoù trong suoát thôøi kyø khaùng chieán choáng Phaùp.
c) Caùch maïng mieàn Nam laø moät böôùc phaùt trieån môùi cuûa phong traøo caùch maïng daân toäc daân chuû nhaân daân Vieät Nam do giai caáp coâng nhaân laõnh ñaïo. Noù laø moät boä phaän khaêng khít cuûa cao traøo caùch maïng theá giôùi ñang ôû theá tieán coâng, ñang ñaùnh luøi töøng böôùc vaø ñaùnh ñoå töøng boä phaän chuû nghóa ñeá quoác nhaèm laàn löôït xoaù boû nhöõng vò trí cuûa chuû nghóa ñeá quoác treân phaïm theá giôùi.
d) Maëc duø ñeá quoác Myõ laø teân ñeá quoác ñaàu soû vaø hung haõn, coù söùc maïnh vaät chaát vaø kyõ thuaät to lôùn, coù aâm möu vaø tham voïng laøm baù chuû hoaøn caàu, chuùng ñaõ vaáp phaûi söùc choáng traû
339 340
maõnh lieät cuûa moät daân toäc coù hôn ba chuïc trieäu ngöôøi laáy coâng noâng laøm quaân chuû löïc cuûa caùch maïng, ñöôïc moät ñaûng maùc xít - leâninnít kieân cöôøng vaø töøng traûi laõnh ñaïo, moät daân toäc lieân tuïc laøm ba cuoäc caùch maïng vó ñaïi choáng ñeá quoác treân hai möôi naêm nay (Caùch maïng Thaùng Taùm naêm 1945, cuoäc khaùng chieán choáng thöïc daân Phaùp vaø cuoäc khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc hieän nay). Caùch maïng mieàn Nam laïi coù haäu phöông lôùn tröïc tieáp laø mieàn Baéc xaõ hoäi chuû nghóa noái lieàn vôùi haäu phöông roäng lôùn hôn, töùc laø phe xaõ hoäi chuû nghóa.
Trong nhöõng ñieàu kieän vaø ñaëc ñieåm cô baûn noùi treân, nhaân daân Vieät Nam coù ñaày ñuû khaû naêng taïo ra cho mình moät söùc maïnh to lôùn veà chính trò vaø quaân söï ñeå chieán thaéng baát cöù boïn ñeá quoác xaâm löôïc naøo. Do ñoù, söï thaát baïi tröôùc maét cuûa ñeá quoác Myõ ôû mieàn Nam ñaõ roõ raøng vaø söï thaát baïi hoaøn toaøn cuûa chuùng laø khoâng theå traùnh khoûi.
4. Chuùng ta ñang ñöùng tröôùc trieån voïng vaø thôøi cô chieán löôïc lôùn.
Ñeá quoác Myõ ñang ôû trong tình theá tieán thoaùi löôõng nan veà chieán löôïc. So vôùi muïc tieâu chính trò vaø quaân söï coù haïn cuûa chuùng ôû mieàn Nam, thì nhöõng coá gaéng chieán tranh cuûa Myõ (cuøng vôùi nhöõng thieät haïi naëng neà cuûa chuùng) ôû Vieät Nam ñaõ tôùi ñænh cao.
AÂm möu cô baûn cuûa ñeá quoác Myõ ôû mieàn Nam hieän nay vaãn laø tìm moïi caùch ñeå duy trì chuû nghóa thöïc daân môùi cuûa chuùng. Tröôùc maét, chuùng ra söùc oån ñònh nguïy quaân, nguïy quyeàn, taêng theâm quaân Myõ vaø quaân chö haàu ñeán moät möùc ñoä nhaát ñònh ñeå coá giöõ cho tình theá cuûa chuùng ôû mieàn Nam trong naêm 1968 khoâng bò ñaûo loän moät caùch baát ngôø, tieáp tuïc chính saùch "bình ñònh" vaø "tìm dieät" treân moät quy moâ naøo ñoù hoøng giöõ vöõng
nhöõng vò trí then choát vaø ñaàu naõo cuûa chuùng, hoøng laøm yeáu löïc löôïng cuûa ta vaø ñaåy ta vaøo theá caàm cöï vôùi chuùng; ñoàng thôøi, taêng cöôøng baén phaù mieàn Baéc vaø tieán haønh chính saùch ngoaïi giao xaûo quyeät hoøng coâ laäp ta, laøm cho ta cuoái cuøng phaûi naûn chí vaø thöông löôïng theo nhöõng ñieàu kieän cuûa chuùng.
Tuy aâm möu cô baûn vaø aâm möu tröôùc maét cuûa ñòch laø nhö vaäy, nhöng do nhöõng thaát baïi lieân tieáp cuûa chuùng trong thôøi gian qua, quaân nguïy hieän nay khoâng coøn ñuû söùc laøm nhieäm vuï "bình ñònh", coøn quaân Myõ vaø quaân chö haàu thì khoâng theå laøm ñöôïc nhieäm vuï "tìm dieät" coù hieäu quaû nöõa. Löïc löôïng cuûa ñòch ñang bò daøn moûng treân chieán tröôøng vaø ñang bò haõm trong voøng vaây truøng truøng ñieäp ñieäp cuûa ba thöù quaân caùch maïng vaø cuûa nhaân daân ta; theá chieán löôïc cuûa chuùng ñaõ bò ñaûo loän, tinh thaàn binh só chuùng caøng theâm sa suùt, baïc nhöôïc. Maâu thuaãn noäi boä cuûa Myõ vaø nguïy ngaøy caøng taêng, chuùng ngaøy caøng phaûi ñöông ñaàu vôùi nhieàu khoù khaên raát lôùn veà chính trò, quaân söï vaø taøi chính. Vò trí chieán löôïc cuûa Myõ ngaøy caøng suy yeáu, khoâng nhöõng ôû mieàn Nam nöôùc ta vaø ôû nöôùc Myõ, maø caû treân phaïm vi theá giôùi vaø chöa bao giôø chuùng bò coâ laäp thaûm haïi nhö hieän nay.
Do nhöõng thaát baïi coù tính chaát chieán löôïc cuûa Myõ ôû mieàn Nam vaø do nhöõng thaéng lôïi to lôùn cuûa ta, trong ñoâng - xuaân naøy, ñòch khoù coù khaû naêng môû cuoäc "phaûn coâng muøa khoâ" laàn thöù ba. Xu theá cuûa tình hình trong caû naêm 1968 laø ñòch seõ ngaøy caøng chuyeån vaøo phoøng ngöï moät caùch bò ñoäng hôn tröôùc.
Veà phía ta, chuùng ta ñaõ thaéng ñòch caû veà chieán löôïc laãn chieán thuaät vaø theá löïc cuûa ta phaùt trieån maïnh meõ hôn bao giôø heát. Löïc löôïng quaân söï vaø chính trò cuûa ta ôû mieàn Nam ñaõ lôùn maïnh hôn baát cöù thôøi kyø naøo trong lòch söû chieán tranh giaûi phoùng cuûa ta. Chuùng ta ñang naém quyeàn chuû ñoäng treân toaøn
341 342
boä chieán tröôøng, ñaõ thöïc hieän ñöôïc phöông chaâm môû roäng quyeàn laøm chuû treân töøng vuøng ñeå tieâu dieät ñòch vaø tieâu dieät nhieàu sinh löïc ñòch ñeå môû roäng hôn nöõa quyeàn laøm chuû treân nhöõng vuøng noâng thoân ñoàng baèng vaø röøng nuùi roäng lôùn. ÔÛ chung quanh caùc thaønh thò vaø ngay caû ôû töøng boä phaän cuûa moät soá thaønh thò, ta cuõng ñang môû roäng quyeàn laøm chuû vôùi nhöõng möùc ñoä khaùc nhau.
Caùc löïc löôïng vuõ trang cuûa ta ñaõ tieán boä vöôït baäc, ñaõ vaän duïng nhöõng phöông thöùc taùc chieán chieán löôïc moät caùch ñoäc ñaùo vaø linh hoaït, ñaõ tieâu dieät ñöôïc nhieàu sinh löïc ñòch, nhaát laø ñaõ töøng ñaùnh moät caùch thaéng lôïi vaøo haøng loaït thaønh thò lôùn nhoû, haøng loaït caên cöù, saân bay, kho taøng vaø ñöôøng giao thoâng chieán löôïc cuûa ñòch.
Quaàn chuùng nhaân daân ôû caùc thaønh thò vaø nhöõng vuøng coøn taïm bò ñòch chieám ôû mieàn Nam ñaõ nhieàu laàn noåi daäy khôûi nghóa vôùi nhöõng hình thöùc khaùc nhau. Haøng trieäu quaàn chuùng ñang suïc soâi caùch maïng vaø saün saøng vuøng leân, saün saøng hy sinh taát caû ñeå giaønh cho ñöôïc ñoäc laäp, töï do, hoøa bình, côm aùo, ruoäng ñaát. Nhaân daân lao ñoäng mieàn Nam, nhaát laø coâng nhaân ôû Saøi Goøn - Chôï Lôùn, ñang vuøng daäy maïnh meõ, môû ra moät khí theá môùi ñaáu tranh quyeát lieät choáng Myõ vaø tay sai trong caùc thaønh thò.
Hieän nay, chuùng ta coøn coù moät soá nhöôïc ñieåm trong caùc vaán ñeà boå sung taïi choã löïc löôïng vuõ trang, ñaùnh tieâu dieät nhöõng ñôn vò lôùn cuûa Myõ, xaây döïng thöïc löïc chính trò vaø chæ ñaïo phong traøo ôû thaønh thò. Chuùng ta cuõng coøn coù nhöõng khoù khaên nhaát ñònh veà haäu caàn, veà giao thoâng vaän taûi, veà coâng taùc nguïy vaän, ñòch vaän. Ñoù laø nhöõng nhöôïc ñieåm vaø khoù khaên maø ta caàn phaûi ra söùc khaéc phuïc trong quaù trình tieán leân cuûa caùch maïng. Nhöng ñieåm cô baûn cuûa tình hình vaãn laø ta ñang ôû theá
thaéng, theá chuû ñoäng vaø thuaän lôïi, ñòch ñang ôû theá thua, theá bò ñoäng vaø khoù khaên. Tình hình aáy cho pheùp ta chuyeån cuoäc chieán tranh caùch maïng cuûa nhaân daân ta ôû mieàn Nam sang moät thôøi kyø môùi, thôøi kyø tieán coâng vaø noåi daäy giaønh thaéng lôïi quyeát ñònh.
II. PHÖÔNG HÖÔÙNG VAØ NHIEÄM VUÏ CUÛA TA TRONG THÔØI KYØ MÔÙI
1. Nhieäm vuï troïng ñaïi vaø caáp baùch cuûa ta trong thôøi kyø môùi laø ñoäng vieân nhöõng noã löïc lôùn nhaát cuûa toaøn Ñaûng, toaøn quaân, toaøn daân ôû caû hai mieàn, ñöa cuoäc chieán tranh caùch maïng cuûa ta leân böôùc phaùt trieån cao nhaát, duøng phöông phaùp toång coâng kích vaø toång khôûi nghóa ñeå giaønh thaéng lôïi quyeát ñònh, ñaït tôùi muïc tieâu chieán löôïc maø Ñaûng ta ñaõ ñeà ra laø:
a) Tieâu dieät vaø laøm tan raõ tuyeät ñaïi boä phaän quaân nguïy, ñaùnh ñoå nguïy quyeàn caùc caáp, giaønh toaøn boä chính quyeàn veà tay nhaân daân.
b) Tieâu dieät moät phaàn quan troïng sinh löïc vaø phöông tieän chieán tranh cuûa Myõ, laøm cho quaân Myõ khoâng thöïc hieän ñöôïc caùc nhieäm vuï chính trò vaø quaân söï cuûa chuùng ôû Vieät Nam.
c) Treân cô sôû ñoù, ñaäp tan yù chí xaâm löôïc cuûa Myõ, buoäc Myõ phaûi chòu thua ôû mieàn Nam, chaám döùt moïi haønh ñoäng chieán tranh ñoái vôùi mieàn Baéc, coøn ta thì baûo veä ñöôïc mieàn Baéc xaõ hoäi chuû nghóa vaø ñaït ñöôïc nhöõng muïc tieâu tröôùc maét cuûa caùch maïng mieàn Nam laø ñoäc laäp, daân chuû, hoøa bình, trung laäp, tieán tôùi thoáng nhaát nöôùc nhaø.
Trong quaù trình phaán ñaáu ñeå giaønh thaéng lôïi quyeát ñònh theo nhöõng muïc tieâu chieán löôïc noùi treân, ta seõ laøm cho löïc
343 344
löôïng chính trò vaø löïc löôïng vuõ trang cuûa ta lôùn maïnh vöôït baäc, laøm cho löïc löôïng ñòch tieáp tuïc suy yeáu nhanh choùng, do ñoù maø baûo ñaûm cho ta coù theå ñoái phoù thaéng lôïi vôùi baát cöù tình huoáng naøo cuûa cuoäc chieán tranh.
2. Chuùng ta tieán haønh toång coâng kích vaø toång khôûi nghóa nhö theá naøo?
Tröôùc heát, caàn nhaän roõ raèng cuoäc toång coâng kích vaø toång khôûi nghóa saép tôùi seõ laø moät giai ñoaïn, moät quaù trình tieán coâng chieán löôïc raát maõnh lieät vaø phöùc taïp, keát hôïp tieán coâng quaân söï vôùi tieán coâng chính trò, thöïc haønh ba muõi giaùp coâng treân caû ba vuøng chieán löôïc vaø phoái hôïp vôùi tieán coâng ngoaïi giao. Ñoù laø moät giai ñoaïn bao goàm nhieàu chieán dòch lôùn cuûa löïc löôïng vuõ trang caùch maïng ôû caùc vuøng chieán löôïc quan troïng keát hôïp vôùi nhöõng cuoäc noåi daäy döôùi nhieàu hình thöùc cuûa quaàn chuùng nhaân daân caùch maïng ôû caùc thaønh thò vaø vuøng noâng thoân coøn taïm bò chieám, bao goàm nhöõng cuoäc coâng kích keát hôïp vôùi nhöõng cuoäc khôûi nghóa taïi "ñoâ thaønh" cuûa ñòch vaø caùc thaønh phoá lôùn, ñaëc bieät laø caùc thaønh phoá X, Y, Z, nôi taäp trung boä maùy quaân söï vaø haønh chính ñaàu naõo cuûa ñòch.
Cuoäc tieán coâng cuûa caùc löïc löôïng vuõ trang treân caùc chieán tröôøng chính vaø söï noåi daäy cuûa nhaân daân ôû caùc thaønh thò lôùn laø hai muõi tieán coâng chính keát hôïp chaët cheõ vôùi nhau, trôï löïc laãn nhau vaø thuùc ñaåy toaøn boä cuoäc toång coâng kích vaø toång khôûi nghóa khaép caû ba vuøng thaønh thò, noâng thoân ñoàng baèng vaø röøng nuùi. Ñaëc bieät, cuoäc tieán coâng cuûa caùc löïc löôïng vuõ trang vaø söï noåi daäy cuûa quaàn chuùng nhaân daân ôû caùc thaønh thò lôùn laø muõi nhoïn thoïc vaøo yeát haàu cuûa ñòch, coù taàm quan troïng quyeát ñònh ñoái vôùi toaøn boä chieán tröôøng vaø toaøn cuoäc chieán tranh. Vì vaäy, taát caû nhöõng cuoäc coâng kích vaø khôûi nghóa ôû caùc vuøng khaùc treân chieán tröôøng mieàn Nam ñeàu coù nhieäm vuï phoái
hôïp chaët cheõ vôùi caùc thaønh thò vaø trôï löïc ñaày ñuû cho caùc cuoäc coâng kích vaø khôûi nghóa ôû caùc thaønh thò lôùn.
Toång coâng kích vaø toång khôûi nghóa laø moät quaù trình ta lieân tuïc tieán coâng, truy kích, tieâu dieät vaø ñaùnh ñoå ñòch caû veà quaân söï vaø chính trò, ñoàng thôøi cuõng laø quaù trình ñòch phaûn kích aùc lieät ñeå giaønh giaät vaø chieám laïi nhöõng vò trí chieán löôïc quan troïng ñaõ maát. Giai ñoaïn toång coâng kích vaø toång khôûi nghóa seõ keùo daøi trong moät thôøi gian naøo ñoù hoaëc coù theå ruùt ngaén hôn, ñieàu aáy tuyø thuoäc vaøo söï coá gaéng chuû quan cuûa ta vaø söï ñoái phoù cuûa ñòch. Nhöng trong tình hình ñòch phaûi chuyeån vaøo theá bò ñoäng phoøng ngöï vaø ñang tieán thoaùi löôõng nan veà chieán löôïc nhö hieän nay thì nhöõng coá gaéng chuû quan vaø ngheä thuaät chæ ñaïo chieán tranh cuûa ta coù taùc duïng quyeát ñònh tröïc tieáp.
3. Muoán thöïc hieän thaéng lôïi cuoäc toång coâng kích vaø toång khôûi nghóa, ta phaûi ñuû söùc maïnh veà quaân söï vaø chính trò, phaûi bieát choïn ñuùng nhöõng höôùng tieán coâng vaø nhöõng bieän phaùp tieán coâng chieán löôïc.
Ta tieán haønh toång coâng kích vaø toång khôûi nghóa khoâng phaûi trong ñieàu kieän keû ñòch ñaõ kieät queä trong moät cuoäc chieán tranh theá giôùi (nhö trong tröôøng hôïp Caùch maïng Thaùng Möôøi Nga, hoaëc Caùch maïng Thaùng Taùm cuûa ta), maø laø trong nhöõng ñieàu kieän nhö sau: veà maët quaân söï, ñòch coøn treân moät trieäu quaân vaø moät tieàm löïc chieán tranh lôùn, nhöng ñoäi quaân ñoù ñaõ lieân tieáp thaát baïi veà chieán löôïc vaø chieán thuaät, quaân soá tuy ñoâng nhöng tinh thaàn baïc nhöôïc vaø baét ñaàu suy suïp veà maët chính trò, ñòch ñang laâm vaøo tình traïng khuûng hoaûng toaøn dieän vaø nghieâm troïng, chuùng toû ra khoâng theå thoáng trò nhaân daân mieàn Nam ñöôïc nöõa vaø nhaân daân mieàn Nam cuõng khoâng
345 346
chòu soáng döôùi aùch thoáng trò cuûa chuùng nöõa; trong khi ñoù, ta ñang treân theá thaéng vaø ñang naém quyeàn chuû ñoäng treân khaép chieán tröôøng; löïc löôïng vuõ trang cuûa ta ñaõ lôùn maïnh veà moïi maët, ñoäi quaân chính trò quaàn chuùng cuûa ta raát huøng haäu; ñaïi boä phaän quaàn chuùng nhaân daân trong caùc vuøng taïm bò chieám ñaõ ñöôïc reøn luyeän vaø thöû thaùch qua nhieàu naêm ñaáu tranh gay go vaø ñaõ toû roõ quyeát taâm caùch maïng raát cao.
Trong nhöõng ñieàu kieän nhö vaäy, veà phöông phaùp, ta chuû tröông khoâng chæ phaùt ñoäng toång coâng kích, maø coøn ñoàng thôøi phaùt ñoäng toång khôûi nghóa, töùc laø duøng löïc löôïng vuõ trang maïnh cuûa ta ñaùnh vaøo caùc binh ñoaøn chuû löïc cuûa ñòch, ñaùnh maïnh vaøo "ñoâ thaønh" vaø caùc thaønh phoá khaùc, taïo ñieàu kieän cho haøng trieäu quaàn chuùng ôû thaønh thò vaø caùc vuøng noâng thoân coøn taïm bò chieám noåi daäy khôûi nghóa, phoái hôïp vôùi löïc löôïng vuõ trang cuûa ta ñeå tieâu dieät vaø laøm tan raõ quaân ñòch, ñaùnh ñoå caùc cô quan ñaàu naõo cuûa nguïy quyeàn, laøm roái loaïn vaø teâ lieät ñeán taän goác boä maùy chieán tranh cuûa Myõ vaø nguïy, bieán haäu phöông vaø döï tröõ chieán löôïc cuûa ñòch thaønh haäu phöông vaø döï tröõ chieán löôïc cuûa ta, vöøa lieân tuïc tieán coâng tieâu dieät ñòch, vöøa khoâng ngöøng phaùt trieån löïc löôïng ta veà chính trò vaø quaân söï, laøm thay ñoåi mau choùng löïc löôïng so saùnh moät caùch coù lôïi cho ta, khoâng coù lôïi cho ñòch vaø giaønh thaéng lôïi quyeát ñònh veà ta.
Ñeå thöïc hieän toång coâng kích vaø toång khôûi nghóa, moät maët, phaûi söû duïng toát nhaát löïc löôïng vuõ trang cuûa ta, caêng ñòch ra khaép chieán tröôøng, phaûi bieát ñieàu ñoäng löïc löôïng quaân söï cuûa ñòch ra caùc chieán tröôøng quan troïng vaø söû duïng nhöõng quaû ñaám maïnh ñaùnh quî caùc binh ñoaøn chuû löïc cuûa ñòch, ñoàng thôøi bieát kòp thôøi phaûn coâng tieâu dieät ñòch, beû gaõy caùc cuoäc phaûn kích cuûa chuùng; maët khaùc, ñoøn chính cuûa ta phaûi nhaèm vaøo caùc thaønh thò quan troïng, keát hôïp löïc löôïng xung kích veà
quaân söï vôùi löïc löôïng chính trò cuûa quaàn chuùng ôû caùc thaønh thò vaø vuøng noâng thoân keá caän vuøng daäy ñaùnh suïp caùc cô quan ñaàu naõo cuûa Myõ vaø nguïy, ñaùnh phaù caùc haäu cöù, caùc cô sôû haäu caàn, caùc trung taâm thoâng tin vaø caùc phöông tieän giao thoâng vaän taûi chieán löôïc cuûa ñòch laø nhöõng yeáu toá vaät chaát khoâng theå thieáu ñöôïc trong baûn thaân söùc maïnh cuûa quaân ñoäi chính quy vaø hieän ñaïi cuûa Myõ, ñoàng thôøi keâu goïi binh lính nguïy quay laïi cuøng vôùi nhaân daân khôûi nghóa. Ñoù laø ñoøn aùc lieät nhaát ñaùnh vaøo oùc, tim, maïch maùu cuûa ñòch vaø cuõng laø caùch ñaùnh toát nhaát ñeå thöïc hieän ba muõi giaùp coâng trong caû ba vuøng chieán löôïc, ñeå tieâu dieät sinh löïc ñòch ñeán möùc cao nhaát, laøm suïp ñoå choã döïa chính trò cuûa ñòch vaø ñeø beïp yù chí xaâm löôïc cuûa chuùng.
4. Trong quaù trình toång coâng kích vaø toång khôûi nghóa, phaûi naém vöõng nhöõng phöông chaâm vaø nguyeân taéc nhö sau:
Veà phöông chaâm, chuùng ta phaûi thöïc hieän ñeán möùc cao nhaát caùc maët keát hôïp vaø phoái hôïp sau ñaây:
- Keát hôïp ñaáu tranh quaân söï vôùi ñaáu tranh chính trò vaø nguïy vaän, ñòch vaän, thöïc hieän cho kyø ñöôïc khaåu hieäu "coâng noâng binh lieân hieäp".
- Keát hôïp hoaït ñoäng ôû caû ba vuøng chieán löôïc: thaønh thò, noâng thoân ñoàng baèng vaø röøng nuùi, ñaëc bieät chuù yù keát hôïp chaët cheõ vaø khoân kheùo hoaït ñoäng trong caùc thaønh thò vôùi hoaït ñoäng ôû caùc vuøng noâng thoân keá caän. Phoái hôïp nhòp nhaøng keá hoaïch haønh ñoäng trong phaïm vi töøng vuøng moät vaø treân phaïm vi toaøn chieán tröôøng.
- ÔÛ thaønh thò, keát hôïp löïc löôïng vuõ trang vaø löïc löôïng chính trò töø ngoaøi tieán coâng vaøo vôùi söï noåi daäy maïnh meõ döôùi nhieàu hình thöùc cuûa haøng trieäu quaàn chuùng nhaân daân trong thaønh phoá.
347 348
- Keát hôïp vieäc tieâu dieät vaø laøm tan raõ ñòch vôùi vieäc taêng cöôøng nhanh choùng löïc löôïng cuûa ta caû veà quaân söï vaø chính trò, laøm cho ta caøng ñaùnh caøng maïnh vaø coù theå ñoái phoù moät caùch thaéng lôïi vôùi moïi tình huoáng dieãn bieán cuûa cuoäc chieán tranh.
- Keát hôïp chaët cheõ tieán coâng quaân söï, tieán coâng chính trò trong nöôùc vôùi tieán coâng ngoaïi giao.
- Phoái hôïp cuoäc ñaáu tranh cuûa nhaân daân ba nöôùc Vieät Nam, Laøo vaø Campuchia, thöïc hieän söï giuùp ñôõ nhau moät caùch thích hôïp, laøm cho ñòch khoâng theå söû duïng ñöôïc theá löïc phaûn ñoäng ôû Laøo vaø Campuchia ñeå choáng laïi phong traøo caùch maïng ôû Vieät Nam, ñoàng thôøi tranh thuû söï uûng hoä maïnh meõ vaø tích cöïc cuûa caùc nöôùc xaõ hoäi chuû nghóa anh em vaø cuûa phong traøo nhaân daân theá giôùi choáng Myõ xaâm löôïc.
Nguyeân taéc cô baûn caàn naém vöõng trong quaù trình toång coâng kích vaø toång khôûi nghóa laø:
Taäp trung löïc löôïng quaân söï vaø löïc löôïng chính trò ñeán möùc cao nhaát, moät caùch hôïp lyù nhaát, tieán coâng maõnh lieät vaøo nhöõng höôùng chieán löôïc chính; kieân quyeát tieán coâng, lieân tuïc tieán coâng, nhaèm ñuùng vaøo nhöõng nôi xung yeáu cuûa ñòch maø ñaùnh nhöõng ñoøn quyeát ñònh, giaønh cho kyø ñöôïc thaéng lôïi ôû nhöõng nôi quyeát ñònh, phaûi tuyeät ñoái giöõ cho ñöôïc nhaân toá baát ngôø; phaûi bieát giaønh thaéng lôïi töøng giôø, töøng phuùt vaø khoâng ngöøng môû roäng thaéng lôïi; kieân quyeát choáng traû vaø beû gaõy caùc cuoäc phaûn kích cuûa ñòch vaø truy kích ñòch ñeán cuøng ñeå giaønh thaéng lôïi cao nhaát.
5. Döï ñoaùn nhöõng khaû naêng phaùt trieån cuûa tình hình: Coù theå coù ba khaû naêng: a) Khaû naêng thöù nhaát laø ta giaønh ñöôïc thaéng lôïi to lôùn ôû
caùc chieán tröôøng quan troïng, nhöõng cuoäc coâng kích vaø khôûi
nghóa cuûa ta cuoái cuøng thaønh coâng ôû caùc thaønh thò lôùn vaø ta laàn löôït ñaäp tan ñöôïc nhöõng cuoäc phaûn kích cuûa ñòch, laøm cho ñòch thaát baïi ñeán möùc khoâng theå göôïng laïi ñöôïc nöõa, ñeø beïp yù chí xaâm löôïc cuûa ñòch, baét chuùng phaûi chòu thua, phaûi thöông löôïng, ñi ñeán keát thuùc chieán tranh theo nhöõng muïc tieâu vaø yeâu caàu cuûa ta.
b) Khaû naêng thöù hai laø tuy ta giaønh ñöôïc nhöõng thaéng lôïi quan troïng ôû nhieàu nôi, nhöng ñòch coá gaéng taäp trung vaø taêng vieän theâm löïc löôïng töø ngoaøi vaøo, giaønh laïi vaø giöõ vöõng ñöôïc nhöõng vò trí quan troïng, oån ñònh ñöôïc caùc thaønh thò lôùn, nhaát laø "ñoâ thaønh" vaø döïa vaøo caùc caên cöù lôùn ñeå tieáp tuïc chieán ñaáu vôùi ta.
c) Khaû naêng thöù ba laø Myõ ñoäng vieân vaø taêng vieän theâm nhieàu löïc löôïng, môû roäng chieán tranh cuïc boä ra mieàn Baéc Vieät Nam, sang Campuchia vaø ôû Laøo, hoøng xoay chuyeån cuïc dieän chieán tranh vaø gôõ theá thua cuûa chuùng.
Chuùng ta phaûi noã löïc phi thöôøng, ñem heát tinh thaàn vaø löïc löôïng, quyeát chieán ñaáu giaønh cho kyø ñöôïc thaéng lôïi cao nhaát theo khaû naêng thöù nhaát, vì hôn luùc naøo heát, chuùng ta ñang ñöùng tröôùc thôøi cô thuaän lôïi ñeå giaønh thaéng lôïi quyeát ñònh trong cuoäc chieán tranh yeâu nöôùc vó ñaïi cuûa chuùng ta theo muïc tieâu chieán löôïc maø chuùng ta ñaõ ñònh töø tröôùc.
Nhöng neáu tình hình dieãn bieán theo khaû naêng thöù hai, thì do nhöõng thaéng lôïi quan troïng maø chuùng ta ñaõ giaønh ñöôïc, löïc löôïng cuûa ta khoâng nhöõng khoâng heà bò giaûm suùt, maø traùi laïi coøn maïnh leân gaáp boäi veà quaân söï vaø chính trò, vuøng giaûi phoùng ôû noâng thoân ñoàng baèng vaø röøng nuùi seõ ñöôïc môû roäng vaø cuûng coá hôn, quaân ñòch bò vaây haõm trong caùc caên cöù cuûa chuùng seõ bò ta thöøa thaéng maø tieáp tuïc tieán coâng caû veà quaân söï laãn chính trò cho ñeán khi chuùng bò ñaùnh baïi hoaøn toaøn.
349 350
Tröôùc maét, khaû naêng thöù ba coù raát ít, nhöng chuùng ta phaûi luoân luoân naâng cao caûnh giaùc, chuaån bò saün saøng ñeå chuû ñoäng ñoái phoù vôùi moïi tình huoáng coù theå xaûy ra.
III. MAÁY NHIEÄM VUÏ VAØ COÂNG TAÙC CUÏ THEÅ
A. Veà quaân söï
Nhieäm vuï chuû yeáu cuûa ta veà quaân söï laø phaûi chuaån bò vaø tieán haønh toång coâng kích (keát hôïp vôùi toång khôûi nghóa) ñeán thaéng lôïi vaø phaûi nhanh choùng taêng cöôøng löïc löôïng vuõ trang caùch maïng.
1. Phaûi caên cöù vaøo nhieäm vuï vaø phöông höôùng chieán löôïc chung maø ñònh ra nhieäm vuï quaân söï, keá hoaïch quaân söï, ñoàng thôøi chuaån bò veà löïc löôïng, veà phöông höôùng taùc chieán chung treân toaøn chieán tröôøng vaø rieâng töøng chieán tröôøng, nhaát laø ôû nhöõng chieán tröôøng troïng ñieåm, ñeå khi tieán haønh toång coâng kích thì coù theå keát hôïp chaët cheõ vôùi toång khôûi nghóa vaø thöïc hieän söï phoái hôïp chaët cheõ giöõa caùc chieán tröôøng.
2. Veà muïc tieâu coâng kích, moät maët phaûi choïn ñuùng nhöõng chieán tröôøng, phaûi coù keá hoaïch keùo cho ñöôïc löïc löôïng cô ñoäng cuûa ñòch ra ngoaøi ñeå tieâu dieät vaø ñaùnh maïnh vaøo caùc ñôn vò chuû löïc lôùn cuûa ñòch; maët khaùc, phaûi nhaèm ñuùng höôùng coâng kích chuû yeáu laø caùc thaønh thò, nhaát laø nhöõng thaønh thò lôùn, nôi taäp trung löïc löôïng vaø boä maùy ñaàu naõo cuûa Myõ vaø nguïy.
Trong khi naém vöõng muïc tieâu coâng kích chính laø caùc chieán tröôøng troïng ñieåm vaø caùc thaønh thò, thì ñoàng thôøi phaûi phaùt ñoäng coâng kích vaø khôûi nghóa ôû taát caû nhöõng vuøng noâng thoân vaø quaän lî taïm bò chieám, caùc ñöôøng giao thoâng chieán
löôïc cuûa ñòch vaø phaûi coù keá hoaïch phoái hôïp coâng kích vaø khôûi nghóa ôû ba vuøng chieán löôïc ñeå tieâu dieät vaø laøm tan raõ ñaïi boä phaän nguïy quaân, nguïy quyeàn.
3. Khi coâng kích vaøo caùc thaønh thò, phaûi laäp töùc keát hôïp phaùt ñoäng quaàn chuùng khôûi nghóa, nhanh choùng toå chöùc vaø vuõ trang quaàn chuùng, laõnh ñaïo quaàn chuùng tham gia ñaáu tranh vuõ trang, ñaäp tan chính quyeàn vaø caùc oå ñeà khaùng cuûa ñòch, töôùc vuõ khí ñòch, nhanh choùng toå chöùc toát vieäc phoøng thuû thaønh phoá vaø kieân quyeát ñaùnh baïi nhöõng cuoäc phaûn kích cuûa ñòch (baèng caùch töø trong ñaùnh ra vaø töø ngoaøi ñaùnh vaøo). Phaûi tieán coâng haøng loaït vaø ñaùnh phaù maïnh meõ nhöõng nôi yeát haàu cuûa ñòch, nhöõng cô quan ñaàu naõo vaø then choát, nhöõng sôû chæ huy quan troïng cuûa Myõ, cuûa nguïy quaân, nguïy quyeàn; phaûi chieám giöõ hoaëc phaù hoaïi cho baèng ñöôïc nhöõng cô sôû haäu caàn, nhöõng kho vuõ khí, ñaïn döôïc, xaêng daàu, phöông tieän vaän taûi, löông thöïc, nhöõng saân bay, haûi caûng, ñaàu moái giao thoâng, nhöõng trung taâm thoâng tin, tuyeân truyeàn vaø ñaøi phaùt thanh; phaûi chieám giöõ caùc nhaø maùy ñieän, maùy nöôùc, cô quan ngaân haøng v.v., tieâu dieät moät boä phaän quan troïng sinh löïc ñòch vaø laøm teâ lieät söùc ñeà khaùng cuûa chuùng.
4. Caàn döïa treân cô sôû haøng trieäu quaàn chuùng khôûi nghóa vuõ trang vaø löïc löôïng ñòch tan raõ töøng maûng ñeå nhanh choùng phaùt trieån löïc löôïng vuõ trang cuûa ta lôùn maïnh vöôït baäc, laøm thay ñoåi haún löïc löôïng so saùnh giöõa ta vaø ñòch trong moät thôøi gian ngaén.
5. Nhaân luùc ñòch tan raõ, ruùt lui, ta phaûi thöøa thaéng xoâng leân, kieân quyeát vaø lieân tuïc truy kích quaân ñòch cho ñeán toaøn thaéng, ñaäp tan nhöõng cuoäc phaûn kích cuûa chuùng, luøng dieät boïn taøn quaân, nhaát laø boïn chæ huy ngoan coá vaø gian aùc, töôùc cho ñöôïc nhieàu vuõ khí vaø baét cho ñöôïc nhieàu tuø binh.
351 352
B. Veà chính trò Nhieäm vuï chuû yeáu cuûa ta veà chính trò laø chuaån bò vaø phaùt
ñoäng quaàn chuùng noåi daäy toång khôûi nghóa (keát hôïp vôùi toång coâng kích) cho ñeán thaønh coâng, ñaäp tan nguïy quyeàn vaø caùc toå chöùc chính trò phaûn ñoäng khaùc, xaây döïng chính quyeàn caùch maïng vaø phaùt trieån nhanh choùng löïc löôïng chính trò vaø vuõ trang cuûa quaàn chuùng.
1. Phaûi döïa vaøo nhieäm vuï vaø phöông höôùng chieán löôïc chung maø ñònh ra nhieäm vuï vaø keá hoaïch chuaån bò vaø thöïc hieän toång khôûi nghóa, chuû yeáu laø khôûi nghóa ôû caùc thaønh thò; phaûi tích cöïc chuaån bò löïc löôïng quaàn chuùng, ñònh ra nhöõng hình thöùc toå chöùc quaàn chuùng thích hôïp, ñeà ra nhöõng khaåu hieäu coù söùc taäp hôïp maïnh meõ quaàn chuùng ñoâng ñaûo, phaùt ñoäng vaø thuùc ñaåy phong traøo ñaáu tranh chính trò thaønh moät cao traøo tieàn khôûi nghóa, hoaëc phaùt ñoäng quaàn chuùng tröïc tieáp noåi daäy khôûi nghóa keát hôïp vôùi toång coâng kích.
2. Khi khôûi nghóa noå ra, phaûi laõnh ñaïo quaàn chuùng haønh ñoäng kòp thôøi vaø phuø hôïp vôùi tình hình töøng nôi, töøng luùc, phoái hôïp chaët cheõ vôùi coâng kích quaân söï, ñaäp tan nguïy quyeàn caùc caáp vaø caùc toå chöùc chính trò phaûn ñoäng cuûa ñòch, laäp chính quyeàn caùch maïng, töôùc vuõ khí ñòch, baét tuø binh vaø vuõ trang cho quaàn chuùng, phaùt trieån caùc löïc löôïng vuõ trang caùch maïng vaø tieán haønh caùc coâng taùc khaùng chieán, cöùu nöôùc, giöõ gìn traät trò an, baûo ñaûm moïi sinh hoaït caàn thieát cuûa xaõ hoäi, thöïc hieän khaåu hieäu "Taát caû cho tieàn tuyeán, taát caû ñeå chieán thaéng", v.v.
3. Khaåu hieäu trung taâm trong khôûi nghóa laø: ñoäc laäp, töï do, hoøa bình, côm aùo, ruoäng ñaát, chaám döùt chieán tranh xaâm löôïc, ñeá quoác Myõ cuùt veà nöôùc, chuû quyeàn thuoäc veà ngöôøi Vieät Nam. Phaûi coù boä maùy tuyeân truyeàn thaät maïnh, naém laáy caùc phöông tieän thoâng tin, tuyeân truyeàn trong thaønh phoá vaø thoâng
qua quaàn chuùng caùch maïng maø tuyeân truyeàn saâu roäng nhöõng khaåu hieäu noùi treân, phoå bieán cöông lónh chính trò vaø caùc chính saùch cô baûn cuûa Maët traän Daân toäc Giaûi phoùng; giöõ vöõng vaø khoâng ngöøng naâng cao khí theá tieán coâng vaø quyeát taâm chieán ñaáu cuûa quaàn chuùng ñeå baûo veä chính quyeàn caùch maïng.
4. Thaønh laäp Maët traän thöù hai vaø toå chöùc chính quyeàn môùi.
a) Ñeå trieät ñeå coâ laäp ñeá quoác Myõ vaø beø luõ Thieäu - Kyø ñeå phaân hoùa ñòch ñeán möùc cao nhaát, taäp hôïp theâm nhöõng löïc löôïng, nhöõng caù nhaân coù tinh thaàn choáng Myõ vaø Thieäu - Kyø vaø tranh thuû caùc taàng lôùp trung gian ôû caùc thaønh thò, ñoàng thôøi tranh thuû ñöôïc söï ñoàng tình vaø uûng hoä roäng raõi hôn nöõa ôû ngoaøi nöôùc, trong cao traøo caùch maïng cuûa quaàn chuùng, caàn thaønh laäp moät Maët traän thöù hai beân caïnh Maët traän Daân toäc Giaûi phoùng, laáy moät teân thích hôïp vôùi cöông lónh roäng raõi hôn Cöông lónh chính trò cuûa Maët traän Daân toäc Giaûi phoùng. Maët traän thöù hai naøy seõ giöõ thaùi ñoä ñoäc laäp ñoái vôùi Maët traän Daân toäc Giaûi phoùng mieàn Nam, nhöng tuyeân boá thöïc hieän lieân minh vôùi Maët traän Daân toäc giaûi phoùng vaø taát caû nhöõng ngöôøi muoán phaán ñaáu cho mieàn Nam Vieät Nam coù ñoäc laäp, chuû quyeàn, daân chuû, hoøa bình vaø trung laäp.
b) Phaûi nhanh choùng toå chöùc chính quyeàn caùch maïng cuûa nhaân daân. Chính quyeàn caáp huyeän, quaän, khu phoá, xaõ phaûi do ta naém hoaøn toaøn vaø phaûi döïa haún vaøo söùc maïnh cuûa nhaân daân lao ñoäng. ÔÛ beân treân, phaûi kòp thôøi thaønh laäp chính quyeàn lieân hieäp daân toäc. Chính phuû Trung öông vaø chính quyeàn caùch maïng ôû caùc thaønh phoá caàn coù tính chaát lieân hieäp roäng raõi, phuø hôïp vôùi saùch löôïc cuûa Maët traän thöù hai, ñeå coù theå taäp hôïp ñöôïc taát caû caùc löïc löôïng choáng Myõ vaø Thieäu - Kyø, ñoàng thôøi phaûi coù naêng löïc laõnh ñaïo cuoäc khaùng chieán, cöùu nöôùc vaø laøm ñöôïc nhieäm vuï quaûn lyù haønh chính.
353 354
c) Caàn chuaån bò nhöõng ngöôøi tieâu bieåu goàm nhieàu thaønh phaàn ñeå ñöa vaøo chính quyeàn lieân hieäp daân toäc vaø cô quan laõnh ñaïo Maët traän thöù hai, ñoàng thôøi phaûi chuaån bò tuyeân ngoân, chöông trình haønh ñoäng, chính saùch, saùch löôïc cuûa caùc toå chöùc naøy, ñaëc bieät laø caùc vaán ñeà coù lieân quan ñeán chuû quyeàn daân toäc, ñoäc laäp vaø daân chuû, hoøa bình vaø chieán tranh, ñeán caùc quyeàn daân chuû vaø daân sinh, ñeán caùc ñaûng phaùi, toân giaùo daân toäc, ngoaïi kieàu, ñeán nguïy quaân vaø nhaân vieân nguïy quyeàn, ñeán chính saùch ñoái ngoaïi.
5. Phaûi heát söùc chuù yù ñeán vaán ñeà traät töï, an ninh vaø vaán ñeà phoøng traùnh trong caùc thaønh thò môùi giaûi phoùng. Phaûi chieán ñaáu toát ñeå giöõ gìn traät töï, trò an; ngöôïc laïi phaûi giöõ vöõng traät töï, trò an vaø toå chöùc phoøng traùnh toát ñeå baûo ñaûm chieán ñaáu thaéng lôïi. Caàn naém vöõng vaø döïa vaøo löïc löôïng quaàn chuùng cô baûn, kieân quyeát queùt saïch caùc theá löïc phaûn ñoäng, ñaäp tan caùc toå chöùc cuûa ñòch vaø aâm möu phaù hoaïi cuûa chuùng, nhanh choùng laäp laïi traät töï, khoâi phuïc ñôøi soáng bình thöôøng, ñoàng thôøi coù phöông saùch ñoái phoù vôùi caùc loaïi tay sai cuûa ñòch.
Ngay sau khi thaønh laäp Chính phuû Trung öông vaø chính quyeàn ñòa phöông, phaûi coù keá hoaïch ban boá caùc quyeàn lôïi caáp baùch veà chính trò vaø kinh teá cho quaàn chuùng, ñaëc bieät phaûi naém vöõng vaø giaûi quyeát toát vaán ñeà tieáp teá vaø oån ñònh ñôøi soáng cuûa caùc taàng lôùp nhaân daân ôû caùc thaønh thò lôùn.
6. Khi tieán haønh khôûi nghóa ôû thaønh thò, phaûi ñoàng thôøi phaùt ñoäng quaàn chuùng ôû caùc vuøng noâng thoân chung quanh caùc thaønh thò coøn bò ñòch chieám ñoùng noåi daäy khôûi nghóa keát hôïp vôùi coâng kích quaân söï, phaù tan toaøn boä heä thoáng "aáp chieán löôïc" cuûa ñòch, dieät teà, tröø gian, töôùc vuõ khí cuûa daân veä hoaëc keâu goïi hoï ra haøng, ñaäp tan caùc toå chöùc phaûn ñoäng, toå chöùc cho quaàn chuùng
ñoâng ñaûo nhanh choùng tham gia chieán ñaáu vaø saûn suaát, laøm cho phong traøo caùch maïng ôû caùc thaønh thò vaø caùc vuøng noâng thoân gaén lieàn vôùi nhau vaø thuùc ñaåy laãn nhau, baûo ñaûm cho cuoäc khôûi nghóa thaønh coâng vaø ñaäp tan ñöôïc söï phaûn kích cuûa ñòch.
C. Veà coâng taùc nguïy vaän, ñòch vaän
Nhieäm vuï chuû yeáu cuûa coâng taùc nguïy vaän, ñòch vaän laø phaûi goùp phaàn laøm tan raõ quaân nguïy, gaây phong traøo khôûi nghóa trong nguïy quaân, thöïc hieän khaåu hieäu "coâng noâng binh lieân hieäp" vaø gaây phong traøo phaûn chieán trong quaân Myõ vaø quaân chö haàu, laøm cho toång coâng kích vaø toång khôûi nghóa giaønh ñöôïc thaéng lôïi moät caùch thuaän lôïi.
Ñaây laø moät nhieäm vuï coù tính chaát chieán löôïc, phaûi ñöôïc thöïc hieän toát. Caàn phaûi cuûng coá laïi caùc boä maùy chuyeân traùch, toå chöùc caùc ñoäi xung phong laøm coâng taùc nguïy vaän, ñòch vaän, ñoàng thôøi phaûi phaùt ñoäng toaøn daân, toaøn quaân laøm coâng taùc nguïy vaän, ñòch vaän. Phaûi taêng cöôøng tinh thaàn tieán coâng ñòch, khaéc phuïc nhöõng nhöôïc ñieåm vaø chaäm treã trong coâng taùc nguïy vaän, ñòch vaän. Phaûi tuyeân truyeàn vaø phoå bieán saâu roäng caùc chuû tröông, chính saùch cuûa Maët traän ñoái vôùi nguïy quaân, nguïy quyeàn, keâu goïi nguïy quaân laøm binh bieán, quay suùng khôûi nghóa, cuøng vôùi nhaân daân ñaäp tan boä maùy chieán tranh cuûa ñòch, chaám döùt chieán tranh xaâm löôïc, giaønh hoøa bình, ñoäc laäp cho Toå quoác, töï do, côm aùo vaø ruoäng ñaát cho nhaân daân.
D. Veà hoaït ñoäng quoác teá vaø ñaáu tranh ngoaïi giao Nhieäm vuï chuû yeáu cuûa hoaït ñoäng quoác teá vaø coâng taùc ngoaïi
giao laø phaûi phoái hôïp chaët cheõ vaø nhòp nhaøng vôùi ñaáu tranh quaân söï vaø ñaáu tranh chính trò ôû trong nöôùc, tích cöïc phuïc vuï cho cuoäc toång coâng kích vaø toång khôûi nghóa giaønh ñöôïc thaéng lôïi. Do ñoù, caàn phaûi coù nhöõng phöông phaùp vaø hình thöùc thích
355 356
hôïp ñeå tieán coâng ngoaïi giao, nhaèm laøm cho ñòch caøng luùng tuùng, bò ñoäng, gaây maâu thuaãn, phaân hoùa vaø coâ laäp ñòch ñeán cao ñoä, khieán cho ñòch do döï, löøng chöøng trong aâm möu keùo daøi chieán tranh, nhaèm tích cöïc goùp phaàn vaøo vieäc giaønh vaø cuûng coá töøng böôùc nhöõng thaéng lôïi cuûa ta, ra söùc tranh thuû söï uûng hoä quoác teá cuûa caùc nöôùc xaõ hoäi chuû nghóa, caùc nöôùc daân toäc chuû nghóa tích cöïc vaø cuûa nhaân daân theá giôùi.
Coâng taùc ngoaïi giao cuûa ta phaûi nhaèm tieán coâng ñòch trong luùc chuùng ñang luùng tuùng, bò ñoäng caû veà quaân söï vaø chính trò; ñoàng thôøi phaûi môû ñöôøng cho ñòch ñi vaøo thöông löôïng theo höôùng coù lôïi nhaát cho ta. Phaûi chuaån bò nhöõng phöông aùn caàn thieát ñeå khi tình hình baét buoäc ñòch phaûi thöông löôïng vôùi ta thì ta coù theå luoân luoân giöõ vöõng theá chuû ñoäng trong quaù trình ñaøm phaùn. Phöông aùn cuûa ta phaûi ñeà ra cuï theå vieäc chaám döùt chieán tranh xaâm löôïc, vieäc ruùt heát quaân Myõ, quaân chö haàu vaø xoaù boû caùc caên cöù quaân söï cuûa Myõ ôû mieàn Nam, vieäc nhaân daân mieàn Nam töï quyeát ñònh trong vaán ñeà xaây döïng chính quyeàn cuûa mình, vieäc ñòch phaûi boài thöôøng thieät haïi chieán tranh ñoái vôùi hai mieàn, vieäc baûo ñaûm hoøa bình ôû Vieät Nam vaø toaøn coõi Ñoâng Döông, v.v...
E. Veà coâng taùc tö töôûng, coâng taùc toå chöùc vaø vaán ñeà chæ ñaïo thöïc hieän
Nhieäm vuï trung taâm tröôùc maét cuûa Ñaûng laø phaûi taäp trung toaøn löïc chæ ñaïo cuoäc toång coâng kích vaø toång khôûi nghóa cho ñeán toaøn thaéng.
1. Coâng taùc tö töôûng Phaûi laøm cho toaøn Ñaûng, toaøn quaân, toaøn daân nhaän thöùc
ñuùng tình hình vaø nhieäm vuï trong thôøi kyø môùi, nhaän roõ thaéng lôïi cuûa ta, thaát baïi cuûa ñòch, khaû naêng vaø trieån voïng cuûa tình
hình, phöông höôùng phaán ñaáu cuï theå ñeå giaønh thaéng lôïi quyeát ñònh trong söï nghieäp choáng Myõ, cöùu nöôùc; do ñoù maø tuyeät ñoái tin töôûng ôû söï laõnh ñaïo cuûa Trung öông, kieân quyeát vì lôïi ích toái cao cuûa Toå quoác, vì tieàn ñoà veû vang cuûa daân toäc vaø söï soáng coøn cuûa nhaân daân caû nöôùc maø ra söùc vöôït moïi khoù khaên, chòu ñöïng moïi gian khoå, saün saøng hy sinh taát caû ñeå xoâng leân tieán coâng ñòch, lieân tuïc chieán ñaáu tôùi cuøng ñeå giaønh thaéng lôïi, ñoàng thôøi tích cöïc chuaån bò ñeå ñoái phoù moät caùch thaéng lôïi vôùi moïi tình huoáng. Phaûi kieân quyeát choáng moïi bieåu hieän cuûa tö töôûng höõu khuynh, nhö caàu an, baûo maïng, sôï gian khoå, sôï khoù khaên, sôï hy sinh, bi quan, tieâu cöïc hoaëc chuû quan, noùng voäi.
Ñoái vôùi caùn boä, ñaûng vieân, phaûi coù keá hoaïch töøng böôùc laøm cho moïi ngöôøi quaùn trieät quyeát taâm chieán löôïc cuûa Trung öông Ñaûng, ñoäng vieân toaøn Ñaûng naâng cao tinh thaàn traùch nhieäm, yù thöùc toå chöùc vaø kyû luaät, phaùt huy tính tieân phong caùch maïng, göông maãu ñi ñaàu, loâi cuoán toaøn quaân, toaøn daân duõng caûm xoâng leân nhöõng nôi gay go, gian khoå nhaát, nhöõng muõi nhoïn cuûa cuoäc ñaáu tranh caùch maïng, ñeå ñaùnh thaéng quaân thuø, hoaøn thaønh söï nghieäp choáng Myõ, cöùu nöôùc.
2. Coâng taùc toå chöùc vaø caùn boä
ÔÛ mieàn Nam, phaûi heát söùc chuù troïng xaây döïng vaø phaùt trieån caùc löïc löôïng noøng coát trong caùc toå chöùc quaàn chuùng, caùc toå chöùc bí maät vaø coâng khai hoaëc nöûa coâng khai, ñeå kòp thôøi ñaùp öùng phong traøo caùch maïng roäng lôùn cuûa quaàn chuùng. Khi quaàn chuùng vuøng leân khôûi nghóa, phaûi bieát döïa vaøo coâng nhaân vaø nhaân daân lao ñoäng ñeå nhanh choùng ñaøo taïo vaø boài döôõng nhöõng coát caùn môùi tröôûng thaønh trong phong traøo thaønh moät ñoäi nguõ caùn boä ñoâng ñaûo vaø ñaùng tin caäy, bao goàm ñuû caùc loaïi caùn boä, hoaït ñoäng trong coâng nhaân, thanh nieân, phuï nöõ, trí thöùc, toân giaùo vaø daân toäc.
357 358
Phaûi sôùm taêng cöôøng oån ñònh caùc cô quan laõnh ñaïo vaø chæ huy caùc chieán tröôøng, nhaát laø caùc chieán tröôøng troïng ñieåm, chuaån bò ñuû caùn boä coù naêng löïc, coù kinh nghieäm veà haønh chính, veà traät töï trò an, veà kinh teá, vaên hoùa vaø thoâng tin, tuyeân truyeàn ñeå boá trí vaøo boä maùy chính quyeàn caùc caáp vaø quaûn lyù caùc thaønh phoá môùi giaûi phoùng.
Mieàn Baéc coù traùch nhieäm chuaån bò taêng cöôøng cho mieàn Nam moät soá caùn boä coát caùn theo yeâu caàu cuûa nhieäm vuï môùi; ngoaøi ra, phaûi chuaån bò moät soá caùn boä caùc ngaønh ñeå boå sung cho mieàn Nam khi giaønh ñöôïc thaéng lôïi quyeát ñònh.
3. Chæ ñaïo thöïc hieän
Chæ ñaïo thöïc hieän cuoäc toång coâng kích vaø toång khôûi nghóa laø coâng taùc troïng taâm tröôùc maét cuûa toaøn Ñaûng, cho neân Boä Chính trò Trung öông Ñaûng caàn daønh phaàn lôùn thì giôø vaøo vieäc ñoù.
Veà coâng taùc quaân söï, döôùi söï laõnh ñaïo cuûa Boä Chính trò, Quaân uûy Trung öông coù nhieäm vuï vaïch ra keá hoaïch vaø chæ ñaïo thöïc hieän.
Boä Chính trò caàn toå chöùc vieäc tröïc tieáp theo doõi tình hình moät caùch chaët cheõ ñeå höôùng daãn Trung öông Cuïc vaø caùc Khu uûy khu V, Khu uûy Trò - Thieân chæ ñaïo phoái hôïp caùc maët coâng taùc ñaáu tranh quaân söï vaø ñaáu tranh chính trò, nhaát laø trong giai ñoaïn toång coâng kích, toång khôûi nghóa vaø coâng taùc quaûn lyù caùc thaønh thò vaø vuøng noâng thoân môùi giaûi phoùng.
Ñeå ñaûm baûo thöïc hieän toát cuoäc tieán coâng chieán löôïc, caàn phaûi kieåm tra vieäc chuaån bò thöïc teá ôû caùc chieán tröôøng vaø toå chöùc boä maùy thoâng tin lieân laïc thaät chaët cheõ vaø thoâng suoát.
4. Vaán ñeà giöõ bí maät Caàn coù cheá ñoä vaø keá hoaïch baûo ñaûm giöõ bí maät moät caùch
nghieâm ngaët veà vaán ñeà thöïc hieän quyeát taâm chieán löôïc cuûa ta.
Cheá ñoä vaø bieän phaùp giöõ bí maät do Ban Bí thö Trung öông Ñaûng, Quaân uûy Trung öông vaø Trung öông Cuïc quy ñònh. Quaân uûy Trung öông coù keá hoaïch tieán haønh nghi binh chieán löôïc.
G. Veà nhieäm vuï cuûa mieàn Baéc Nhieäm vuï chuû yeáu cuûa mieàn Baéc trong thôøi gian tröôùc maét
laø phaûi baûo ñaûm coâng taùc taêng cöôøng haäu phöông lôùn vaø coâng taùc chi vieän cho mieàn Nam, phuïc vuï toát nhaát cho cuoäc toång coâng kích vaø toång khôûi nghóa giaønh ñöôïc thaéng lôïi.
Phaûi ra söùc xaây döïng vaø cuûng coá löïc löôïng quoác phoøng ôû caùc ñòa phöông, nhaát laø ôû Khu IV cuõ, ra söùc ñaåy maïnh saûn suaát noâng nghieäp vaø coâng nghieäp, kieân quyeát ñaùnh baïi moïi böôùc leo thang môùi trong cuoäc chieán tranh phaù hoaïi cuûa giaëc Myõ baûo ñaûm giao thoâng vaän taûi thoâng suoát, nhaát laø treân nhöõng tuyeán ñöôøng tröïc tieáp chi vieän cho mieàn Nam vaø Trò Thieân.
Phaûi vöôït moïi khoù khaên ñeå hoaøn thaønh thaéng lôïi keá hoaïch nhaø nöôùc naêm 1968 trong baát kyø tình huoáng naøo, baûo ñaûm cuûng coá haäu phöông vaø chi vieän cho tieàn tuyeán; ñoàng thôøi, phaûi chuaån bò keá hoaïch khoâi phuïc vaø phaùt trieån kinh teá mieàn Baéc vaø keá hoaïch ñieàu hoøa kinh teá giöõa hai mieàn khi mieàn Nam ñöôïc giaûi phoùng.
Phaûi coá gaéng toå chöùc toát ñôøi soáng vaät chaát vaø tinh thaàn cuûa nhaân daân mieàn Baéc, ñoàng thôøi ñoäng vieân söùc ngöôøi, söùc cuûa ñeán möùc cao nhaát cho cuoäc khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc cuûa caû hai mieàn; khi caàn, phaûi ñoäng vieân caùn boä, ñaûng vieân vaø nhaân daân chòu ñöïng thieáu thoán ñeå chi vieän cho tieàn tuyeán, baûo ñaûm cho mieàn Nam giaønh ñöôïc thaéng lôïi quyeát ñònh.
Trong khi tích cöïc baûo veä mieàn Baéc, chi vieän mieàn Nam, phaûi ra söùc giuùp ñôõ nhaân daân Laøo giaønh theâm thaéng lôïi môùi
359 360
vaø uûng hoä maïnh meõ nhaân daân Campuchia choáng moïi aâm möu xaâm löôïc cuûa ñeá quoác Myõ vaø beø luõ tay sai.
* * *
Töø Hoäi nghò laàn thöù 13 cuûa Trung öông Ñaûng ñeán nay, cuoäc khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc cuûa toaøn daân ta ñaõ giaønh theâm ñöôïc nhöõng thaéng lôïi to lôùn vaø röïc rôõ. Quaân vaø daân ta raát anh huøng, ñaõ vaø ñang ñaùnh thaéng teân ñeá quoác cöôøng baïo nhaát trong phe ñeá quoác chuû nghóa. Hieän nay, naém vöõng thôøi cô thuaän lôïi, chuùng ta haï quyeát taâm tieán haønh cuoäc toång coâng kích vaø toång khôûi nghóa ñeå giaønh thaéng lôïi quyeát ñònh cho cuoäc chieán tranh yeâu nöôùc thaàn thaùnh cuûa chuùng ta.
Nhaân daân ta ñang soáng trong thôøi kyø veû vang nhaát, vó ñaïi nhaát cuûa lòch söû daân toäc.
Trung öông Ñaûng keâu goïi toaøn Ñaûng, toaøn quaân, toaøn daân haõy taêng cöôøng ñoaøn keát nhaát trí, trieäu ngöôøi nhö moät, ñaïp baèng moïi khoù khaên, trôû ngaïi, vöôït qua moïi thöû thaùch, hy sinh, duõng caûm vaø möu trí, thöøa thaéng xoâng leân thöïc hieän toång coâng kích vaø toång khôûi nghóa, quyeát tieâu dieät giaëc Myõ xaâm löôïc vaø beø luõ tay sai baùn nöôùc, giaønh thaéng lôïi quyeát ñònh cho cuoäc khaùng chieán thoáng Myõ, cöùu nöôùc, hoaøn thaønh söï nghieäp giaûi phoùng mieàn Nam, tieán tôùi thoáng nhaát nöôùc nhaø.
Vì nghóa vuï thieâng lieâng ñoái vôùi Toå quoác, vì söï nghieäp caùch maïng cao caû cuûa nhaân daân theá giôùi chuùng ta haõy anh duõng tieán leân giaønh laáy toaøn thaéng!
Löu taïi Kho Löu tröõ Trung öông Ñaûng.
ÑIEÄN MAÄT CUÛA BOÄ CHÍNH TRÒ*
Ngaøy 21 thaùng 1 naêm 1968
Gôûi: Anh Baûy Cöôøng1, anh Naêm Coâng2, anh Baûy Tieán3.
Boä Chính trò ñaõ hoïp vaø coù maáy chuû tröông sau:
1. Ñeå ñaùnh baïi Myõ vaø Thieäu - Kyø, ñeå phaân hoùa ñòch ñeán möùc cao nhaát, tranh thuû vaø taäp hôïp theâm nhöõng löïc löôïng, nhöõng caù nhaân choáng Myõ vaø Thieäu - Kyø vaø tranh thuû caùc taàng lôùp trung gian ôû ñoâ thò, ñoàng thôøi ñeå tranh thuû söï ñoàng tình vaø uûng hoä roäng raõi ôû ngoaøi nöôùc, trong cao traøo ñaáu tranh seõ tôùi cuûa quaàn chuùng, caàn thaønh laäp Maët traän thöù hai laáy teân laø "Lieân minh Daân toäc Daân chuû vaø Hoøa bình".
Maët traän naøy keâu goïi ñaáu tranh thöïc hieän caùc khaåu hieäu: "Ñoäc laäp - chuû quyeàn", "Töï do - daân chuû", "Hoøa bình - trung laäp", "Côm aùo ruoäng ñaát", "Myõ ruùt quaân", "thaønh laäp chính phuû Lieân hieäp daân toäc", "Laäp quan heä bình thöôøng giöõa hai mieàn Nam Baéc, tieán tôùi thoáng nhaát Toå quoác".
* Trích Vaên kieän Ñaûng - Toaøn taäp, T29, Sñd. 1. Baûy Cöôøng: moät bí danh cuûa ñoàng chí Phaïm Huøng (B.T). 2. Naêm Coâng: moät bí danh cuûa ñoàng chí Voõ Chí Coâng (B.T). 3. Baûy Tieán: moät bí danh cuûa ñoàng chí Traàn Vaên Quang (B.T).
361 362
Maët traän naøy seõ giöõ thaùi ñoä ñoäc laäp vôùi Maët traän Daân toäc Giaûi phoùng mieàn Nam, tuyeân boá lieân minh vôùi Maët traän Daân toäc Giaûi phoùng vaø nhöõng ngöôøi muoán cho mieàn Nam Vieät Nam coù chuû quyeàn, ñoäc laäp, daân chuû, hoøa bình vaø trung laäp.
Côø cuûa Maët traän naøy laø hình chöõ nhaät ñeå naèm ngang treân cuøng laø maàu ñoû, giöõa laø maàu xanh da trôøi (nhö maàu xanh cuûa côø Maët traän Giaûi phoùng), döôùi cuøng cuõng laø maàu ñoû (töùc laø côø chia ba phaàn thì hai phaàn ñoû naèm ngang treân vaø döôùi, moät phaàn xanh naèm ngay ôû giöõa), ngay giöõa côø coù ngoâi sao vaøng. Maët traän thöù hai thaønh laäp chuû yeáu ôû caùc thaønh phoá, ñaëc bieät ôû caùc thaønh phoá lôùn. Cô quan Trung öông cuûa Maët traän naøy seõ ra ôû Saøi Goøn. Caùc nôi chuaån bò saün ngöôøi vaø phong traøo ñeå thaønh laäp caùc chi nhaùnh ñòa phöông vaø höôûng öùng ngay khi Saøi Goøn ra ñöôïc (hoaëc tröôùc Teát hoaëc sau Teát vaøi ngaøy).
2. Chaùnh quyeàn caùch maïng sau naøy ôû mieàn Nam seõ laáy teân laø Chính phuû Vieät Nam Coäng hoøa.
3. Veà vieäc thöïc hieän cuï theå caùc vaán ñeà treân ñaây Boä Chính trò giao cho TWC1 tröïc tieáp chæ ñaïo thöïc hieän.
Vaäy ñoái vôùi caùc vaán ñeà naøy caùc anh coù yù kieán gì thì moät maët baùo caùo vôùi B.C.T2, maët khaùc ñieän trao ñoåi tröïc tieáp vôùi TWC cho nhanh.
BOÄ CHÍNH TRÒ
Löu taïi Kho Löu tröõ Trung öông Ñaûng.
1. TWC: Trung öông Cuïc (B.T). 2. B.C.T: Boä Chính trò (B.T).
363 364
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
Caùc chöõ vieát taét
- BCHTÖ - Ban Chaáp haønh Trung öông.
- BTTM - Boä Toång Tham möu.
- CTQG - Chính trò quoác gia.
- HN - Haø Noäi.
- KCCM - Khaùng chieán choáng Myõ.
- KH - Kyù hieäu.
- KHXH - Khoa hoïc xaõ hoäi.
- NXB - Nhaø xuaát baûn.
- QÑND - Quaân ñoäi nhaân daân.
- ST - Söï thaät.
- TLLT - Taøi lieäu löu tröõ.
- TCLSQS - Taïp chí Lòch söû quaân söï.
- TVQÑ - Thö vieän Quaân ñoäi.
- TTLL - Thoâng tin lyù luaän.
- TTTKHQS - Trung taâm Thoâng tin khoa hoïc quaân söï.
- VLSQSVN - Vieän Lòch söû quaân söï Vieät Nam.
- VNTTX - Vieät Nam Thoâng taán xaõ.
- CAND - Coâng an nhaân daân.
1. Gioâ-deùp A. Am-tô - Lôøi phaùn quyeát veà Vieät Nam. Nxb QÑND, HN, 1982.
2. Ph. AÊng-ghen - Baøn veà chieán tranh nhaân daân. Nxb ST, HN, 1970.
3. Ban quaân söû - BTTM quaân löïc Vieät Nam coäng hoøa
- Cuoäc Toång coâng kích - Toång khôûi nghóa cuûa Vieät Coäng, Maäu thaân 1968. Saøi Goøn, 6.1968.
4. - Baùo caùo cuûa Boä Chính trò tröôùc hoäi nghò Trung öông Ñaûng (6.1966). TLLT taïi VLSQSVN, KH.TW 1252.
5. - Baùo caùo cuûa löïc löôïng vuõ trang Saøi Goøn - Gia Ñònh veà quaù trình thöïc hieän hai ñôït Toång tieán coâng vaø noåi daäy trong naêm Maäu thaân 1968. TLLT taïi Thö vieän Hoïc vieän Quoác phoøng, KH.TL 6523.
6. - Baùo caùo toång keát phong traøo du kích chieán tranh B3 töø thaùng 10 naêm 1967 ñeán thaùng 8 naêm 1968. TLLT taïi VLSQSVN, KH.TK 2807.
7. - Baùo caùo toång keát coâng taùc quaân söï naêm 1968 cuûa Phoøng Ñaëc coâng Mieàn. TLLT taïi VLSQSVN, KH.TK 1951.
8. - Baùo caùo ñaëc ñieåm tình hình ñòch töø khi ta baét ñaàu noå suùng Toång tieán coâng vaø noåi daäy ñeán ngaøy 12 thaùng 5 naêm 1968. TLLT taïi VLSQSVN, KH.TK 9675.
9. - Baùo caùo tình hình chính trò, tö töôûng quaân ñoäi nguïy naêm 1968. TLLT taïi VLSQSVN, KH.TK 2576.
10. Mai Vaên Boä - Taán coâng ngoaïi giao vaø tieáp xuùc bí maät. Nxb Thaønh phoá Hoà Chí Minh, 1985.
365 366
11. Boä Tö leänh Quaân khu 5
- Khu 5 - 30 naêm chieán tranh giaûi phoùng, T2, 1989.
12. Boä Tö leänh Thoâng tin - lieân laïc
- Lòch söû boä ñoäi Thoâng tin lieân laïc. T2, (1955-1975), 1990.
13. Boä chæ huy quaân söï Quaûng Nam - Ñaø Naüng
- Quaûng Nam - Ñaø Naüng - 30 naêm chieán ñaáu vaø chieán thaéng. T2, (1945-1975). Nxb QÑND, HN. 1988.
14. - Bieân baûn Hoäi nghò Boä Chính trò (thaùng 10.1967). TLLT taïi Boä moân KCCM, VLSQSVN.
15. Cincinnatus - Töï hoaïi - söï tan raõ cuûa quaân ñoäi Myõ trong kyû nguyeân Vieät Nam, TTTTKHQS dòch, 1982.
16. Ga-bri-en Coân-coâ - Giaûi phaãu moät cuoäc chieán tranh, T1, Nxb QÑND, HN. 1980.
17. - Coâng taùc bình ñònh cuûa chính quyeàn Saøi Goøn sau Toång coâng kích Maäu thaân 1968 (cuûa Leâ Minh Ñaûo - thieáu töôùng nguïy). TLLT taïi VLSQSVN, KH.TK 3927.
18. Chæ thò cuûa Boä Chính trò göûi Trung öông Cuïc veà nhaän ñònh vaø chuû tröông cuûa Boä Chính trò trong phieân hoïp thaùng 6 naêm 1967. TLLT taïi VLSQSVN, KH.TW 230.
19. - Chæ thò cuûa Thöôøng vuï Quaân uûy Trung öông göûi Trung öông Cuïc, Quaân uûy Mieàn, Khu uûy Khu 5, Khu uûy Trò - Thieân (21-1-1967). TLLT taïi VLSQSVN, KH.TW 916.
20. - Chieán tröôøng Trò - Thieân trong khaùng chieán choáng Myõ. Nxb Thuaän Hoùa, Hueá, 1985.
21. Leâ Duaån - Caùch maïng mieàn Nam vaø chieán tranh nhaân daân choáng Myõ, cöùu nöôùc. Nxb QÑND, HN. 1970.
22. Leâ Duaån Döôùi laù côø veû vang cuûa Ñaûng, vì ñoäc laäp, vì töï do, vì chuû nghóa xaõ hoäi, tieán leân giaønh nhöõng thaéng lôïi môùi. Nxb ST, HN.1976.
23. Leâ Duaån - Thö vaøo Nam. Nxb STt, HN.1985.
24. Leâ Duaån - Veà chieán tranh nhaân daân Vieät Nam. Nxb CTQG, HN. 1993.
25. Vaên Tieán Duõng - Chieán tranh nhaân daân, quoác phoøng toaøn daân. T1, Nxb QÑND, HN.1974.
26. Vaên Tieán Duõng - Böôùc ngoaët lôùn cuûa cuoäc khaùng chieán choáng Myõ. Nxb ST, HN. 1989.
27. Vaên Tieán Duõng - Maáy vaán ñeà veà ngheä thuaät quaân söï Vieät Nam. Nxb QÑND, HN. 1974.
28. Ñaûng CSVN Vaên kieän Ñaûng - Toaøn taäp. T28 (1967). Nxb CTQG, HN. 2003.
29. Ñaûng CSVN Vaên kieän Ñaûng - Toaøn taäp. T29 (1968). Nxb CTQG, HN. 2004.
30. P.B. Ña-vít-sôn - Cuoäc Toång tieán coâng Teát, - TCLSQS trích dòch, 1.1993.
31. P.B. Ña-vít-sôn - Nhöõng bí maät veà chieán tranh Vieät Nam. TCLSQS, trích dòch, 1.1993.
32. Traàn Baïch Ñaèng - Maäu thaân - cuoäc Toång dieãn taäp chieán löôïc. TCLSQS, 2.1988.
33. Traàn Baïch Ñaèng - Baøn theâm veà moät vaøi khía caïnh cuûa cuoäc Toång dieãn taäp chieán löôïc Maäu thaân 1968. TCLSQS, 7.1988.
34. Traàn Vaên Giaøu - Teát Maäu thaân - traän taäp kích chieán löôïc. TCLSQS, 2.1988.
35. ILYA V.GAIDUK - Lieân bang Xoâ vieát vaø chieán tranh Vieät Nam. Nxb CAND, HN.1998.
36. Traàn Vaên Giaøu - Mieàn Nam giöõ vöõng thaønh ñoàng. T5, Nxb KHXH, HN.1970.
367 368
37. Voõ Nguyeân Giaùp - Baøi giaûng veà ñöôøng loái quaân söï cuûa Ñaûng. Vieän Khoa hoïc Quaân söï, 1974.
38. Voõ Nguyeân Giaùp - Ñöôøng loái quaân söï cuûa Ñaûng laø ngoïn côø traêm traän traêm thaéng cuûa chieán tranh nhaân daân ôû nöôùc ta. Nxb QÑND, HN.1973.
39. Voõ Nguyeân Giaùp - Ñieän Bieân Phuû xöa vaø nay. Taïp chí Xöa vaø nay, 5.1994.
40. L.B. Gioân-xôn - Lôïi theá (hoài kyù). VNTTX dòch vaø phaùt haønh, HN. 1972.
41. Hoà Chí Minh - Vì ñoäc laäp, vì töï do, vì chuû nghóa xaõ hoäi. Nxb ST, HN.1970.
42. Hoà Chí Minh - Veà ñaáu tranh vuõ trang vaø caùc löïc löôïng vuõ trang nhaân daân. Nxb QÑND, HN.1970.
43. Hoà Chí Minh - Chieán tranh nhaân daân Vieät Nam. Nxb QÑND, HN. 1980.
44. Georgec Heâring - Cuoäc chieán tranh daøi ngaøy nhaát cuûa nöôùc Myõ. Nxb CTQG, HN.1998.
45. Tau-xen Huùp-pô-xô - Nhöõng giôùi haïn cuûa söï can thieäp, TVQÑ dòch, 1980.
46. Roâ-beùt Coâ-mô - Baùo caùo veà moät cuoäc chieán tranh khaùc ôû mieàn Nam Vieät Nam. VNTTX dòch vaø phaùt haønh, HN.4.1967.
47. Hen-ri Kít-xing-gô - Nhöõng naêm ôû Nhaø Traéng. T1, TVQG dòch, HN. 1981.
48. - Kyù öùc cuûa Boä Tröôûng quoác phoøng Myõ Claùc Clíp-phôùt veà cuoäc hoïp vôùi giôùi quaân söï caáp cao sau cuoäc tieán coâng Teát Maäu thaân, TCLSQS, 1.1993.
49. V.I. Leâ-nin - Nhöõng baøi noùi vaø vieát veà quaân söï, T1, Nxb QÑND, HN. 1976.
50. V.I. Leâ-nin - Baøn veà chieán tranh, quaân ñoäi, khoa hoïc quaân söï vaø ngheä thuaät quaân söï. Nxb QÑND, HN. 1964.
51. V.I. Leâ-nin - Chieán tranh du kích. Nxb QÑND, HN. 1964.
52. - Lòch söû boä ñoäi Ñaëc coâng. Nxb QÑND, HN. 1987.
53. Löu Vaên Lôïi - Nguyeãn Anh Vuõ
- Tieáp xuùc bí maät Vieät Nam - Hoa kyø tröôùc Hoäi nghò Pa-ri. Vieän Quan heä quoác teá, HN. 1990.
54. Cao Vaên Löôïng - Veà cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy ñoàng loaït Teát Maäu thaân. Taïp chí Nghieân cöùu lòch söû 1-2.1993.
55. Mai-côn Mac-li-a - Cuoäc chieán tranh ôû noâng thoân. TCLSQS, trích dòch, 9.1988.
56. Mai-côn Mac-li-a - Vieät Nam - cuoäc chieán tranh möôøi nghìn ngaøy. Nxb ST, HN. 1990.
57. C.Maùc, Ph.AÊng-ghen, V.I. Leâ-nin, Sta-lin
- Nhöõng quan ñieåm cô baûn veà khôûi nghóa, chieán tranh vaø quaân ñoäi. Nxb QÑND, HN. 1973.
58. C.Maùc, Ph.AÊng-ghen - Veà chieán tranh vaø quaân ñoäi. Nxb QÑND, HN. 1993.
59. Maáy kinh nghieäm tieán coâng thò xaõ, thò traán ôû Khu 5 muøa thu 1967. TLLT taïi VLSQSVN, KH.TK 2813.
60. - Maáy vaán ñeà veà "Vieät Nam hoùa chieán tranh". Vieän Söû hoïc, HN. 1973.
61. - Moät soá yù kieán veà keát quaû thöïc hieän Toång coâng kích - Toång khôûi nghóa. Nguyeân nhaân vaø nhöõng kinh nghieäm chính veà chæ ñaïo chieán löôïc (tham luaän cuûa Cuïc Khoa hoïc quaân söï taïi Hoäi nghò toång keát cuoäc Toång coâng kích - Toång khôûi nghóa do VLSQSVN toå chöùc thaùng 3. 1986). TLLT taïi VLSQSVN, KH.TK 2469.
369 370
62. Roobert S.Mc Na-ma-ra
- Nhìn laïi quaù khöù - taán thaûm kòch vaø nhöõng baøi hoïc veà Vieät Nam. Nxb CTQG, HN. 1995.
63. - Mieàn Ñoâng Nam Boä khaùng chieán, T2, Nxb QÑND, HN. 1993.
64. - Mieàn Nam anh huøng tieán coâng ñoàng loaït, noåi daäy ñeàu khaép. Nxb QÑND, HN. 1968.
65. - Moät naêm thaéng lôïi nôû nhö hoa. Nxb QÑND, HN. 1968.
66. - Nghò quyeát Hoäi nghò BCHTW Ñaûng laàn thöù 11 (3.1965). TLLT taïi VLSQSVN, KH.TW 350.
67. - Nghò quyeát Hoäi nghò BCHTW Ñaûng laàn thöù 12 (12.1965). TLLT taïi VLSQSVN, KH.TW 390.
68. - Nghò quyeát Hoäi nghò BCHTW Ñaûng laàn thöù 13 (1.1967). TLLT taïi VLSQSVN, KH.TW 814.
69. - Nghò quyeát Hoäi nghò Boä Chính trò (12.1967). TLLT taïi VLSQSVN, KH.TW 886.
70. - Nghò quyeát Hoäi nghò BCHTW Ñaûng laàn thöù 14 (1.1968). TLLT taïi VLSQSVN, KH.TW 990.
71. - Nghò quyeát Hoäi nghò Thöôøng tröïc Quaân uûy Trung öông (3.1968), veà chuû tröông vaø coâng taùc quaân söï naêm 1968. TLLT taïi VLSQSVN, KH.TW 1019.
72. - Nghò quyeát Hoäi nghò Boä Chính trò thaùng 4-1968. TLLT taïi VLSQSVN, KH.TW 1026.
73. - Nghò quyeát Hoäi nghò Boä Chính trò thaùng 8.1968. TLLT taïi VLSQSVN, KH.TW 1121.
74. - Nghò quyeát Hoäi nghò BCHTW Ñaûng laàn thöù 21 (1973). TLLT taïi VLSQSVN, KH.TW 1261.
75. Ñoân O-bôùc-ñoi-phô TEÁT. Nxb An Giang, 1988.
76. Traàn Vaên Quang - Hueá - 25 ngaøy ñeâm. Taïp chí LSQS thaùng 2. 1988.
77. - Quaù trình cuoäc chieán tranh xaâm löôïc cuûa ñeá quoác Myõ vaø quy luaät hoaït ñoäng cuûa Myõ nguïy treân chieán tröôøng B2. Ban Toång keát chieán tranh B2, 1984.
78. Quaân khu 7 - Lòch söû Boä chæ huy Mieàn (1961-1976). Nxb CTQG, HN. 2004.
79. John Penycate - Tom Magold
- Haàm Cuû Chi. Nxb Vaên ngheä Thaønh phoá Hoà Chí Minh, 1988.
80. Ñaëng Phong - 21 naêm vieän trôï Myõ ôû Vieät Nam. Vieän nghieân cöùu thò tröôøng - giaù caû, HN. 1991.
81. Pi-tô A Pu-lô - Nöôùc Myõ vaø Ñoâng Döông töø Ru-zô-ven ñeán Ních-xôn. Nxb TTLL, HN. 1985.
82. Hy. Schapler: - Söï nghieäp cuûa moät toång thoáng bò ñoå vôõ - Tohnson vaø Vieät Nam. Nxb Thaønh phoá Hoà Chí Minh. 1999.
83. Neil Sheehan - Lôøi noùi doái haøo nhoaùng, T2, Nxb Thaønh phoá Hoà Chí Minh, 1990.
84. Jeff Stein - Mare Leepson
- Soå tay söï kieän chieán tranh Vieät Nam. Nxb CTQG vaø Trung taâm baùo chí nöôùc ngoaøi Boä Ngoaïi giao, HN. 1993.
85. Robert W.STevens - Hy voïng haõo huyeàn, thöïc teá phuõ phaøng - nhöõng haäu quaû kinh teá cuûa chieán tranh Vieät Nam. Vieän thoâng tin KHXH, HN. 9.1979.
86. R.H. Spector - Sau Teát - naêm ñaãm maùu ôû Vieät Nam. Baûn dòch vieát tay. TLLT taïi VLSQSVN.
87 - Taøi lieäu maät cuûa Boä quoác phoøng Myõ veà cuoäc chieán tranh xaâm löôïc Vieät Nam, T2, VNTTX dòch vaø phaùt haønh, HN. 1971.
88. - Taøi lieäu maät Laàu Naêm Goùc. TVQÑ dòch, HN, 1980.
371 372
89. Nguyeãn Vaên Taûo - Saøi Goøn Maäu thaân 1968. Nxb Vaên ngheä Thaønh phoá Hoà Chí Minh, 1990.
90. - Taäp ñieän chæ ñaïo Toång coâng kích - toång khôûi nghóa cuûa Quaân uûy Trung öông. TLLT taïi VLSQSVN.
91. - Taäp thoáng keâ soá lieäu veà khaùng chieán choáng Myõ (1954-1975). TLLT taïi Boä moân Lòch söû KCCM, VLSQSVN.
92. - Toùm taét Toång keát chieán tranh Vieät Nam cuûa Boä quoác phoøng Myõ. TVQÑ dòch, HN.1982.
93. Thaønh uûy Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam Thaønh phoá Hoà Chí Minh
- Toång tieán coâng vaø noåi daäy Xuaân 1968. Nxb Thaønh phoá Hoà Chí Minh, 1988.
94. Hoaøng Vaên Thaùi - Maáy vaán ñeà veà chieán löôïc trong cuoäc tieán coâng vaø noåi daäy Xuaân 1968. TCLSQS, 2.1988.
95. Hoaøng Vaên Thaùi - Maáy vaán ñeà veà toång keát chieán tranh vaø vieát lòch söû quaân söï, VLSQSVN, HN. 1987.
96. - Thaát baïi quaân söï cuûa ñeá quoác Myõ. Nxb QÑND, HN. 1979.
97. Ñoaøn Theâm -1968 - Vieäc töøng ngaøy. Nxb Phaïm Quang Haûi, Saøi Goøn, 1969.
98. Leâ Ñöùc Thoï - Moät soá vaán ñeà veà Toång keát chieán tranh vaø bieân soaïn lòch söû quaân söï. Nxb ST, HN. 1989.
99. Ñoã Thoân - Sai laàm chieán löôïc cuûa ñeá quoác Myõ. TCLSQS, 8.1986.
100. Traàn Vaên Traø - Thaéng lôïi vaø suy nghó veà thaéng lôïi. TCLSQS, 2.1988.
101. Nguyeãn Duy Trinh - Maët traän ngoaïi giao thôøi kyø choáng Myõ, cöùu nöôùc (1965-1975). Nxb ST, HN. 1979.
102. Toáng Hoà Trinh - Khoâng ñöôïc ñuøa vôùi khôûi nghóa, TCLSQS, 7.1988.
103. Tröôøng Chinh - Tieán leân döôùi laø côø cuûa Ñaûng. Nxb ST, HN. 1963.
104. Vaên Taäp - Chieán tranh Vieät Nam vaø kinh teá Myõ. Nxb KHXH, HN.1973.
105. Vieän Maùc Leânin Vieän Lòch söû Ñaûng
- Nhöõng söï kieän lòch söû Ñaûng, T4, Nxb TT TTLL, HN. 1985.
106. Vieän Maùc Leânin Vieän Lòch söû Quaân söï Vieät Nam
- Nghieân cöùu vaên kieân Ñaûng veà khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc. Nxb ST, HN. 1986.
107. Vieän Lòch söû Ñaûng - Hoäi ñoàng bieân soaïn lòch söû Nam Trung Boä
- Nam Trung Boä khaùng chieán (1945-1975), HN. 1992.
108. Vieän Lòch söû quaân söï Vieät Nam
- Lòch söû khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc, T1, Nxb ST, HN. 1990.
109. Vieän Lòch söû quaân söï Vieät Nam
- Lòch söû Quaân ñoäi nhaân daân Vieät Nam, T2, Nxb QÑND, HN. 1994.
110. Vieän Lòch söû quaân söï Vieät Nam
- Lòch söû ngheä thuaät chieán dòch Vieät Nam trong 30 naêm chieán tranh choáng Phaùp, choáng Myõ (1945-1975). T2, Nxb QÑND, HN. 1994.
111. Vieän Lòch söû quaân söï Vieät Nam
- Höôùng tieán coâng vaø noåi daäy Teát Maäu thaân ôû Trò - Thieân - Hueá (1968), HN.1988.
112. Vieän Lòch söû quaân söï Vieät Nam
- Höôùng tieán coâng Saøi Goøn - Gia Ñònh (1968). HN.1988.
113. Vieän Lòch söû quaân söï Vieät Nam
- Chieán dòch tieán coâng ñöôøng 9 - Khe Sanh, Xuaân Heø 1968. HN, 1987.
114. Vieän Lòch söû quaân söï Vieät Nam
- Ñeà cöông baùo caùo toång keát Toång tieán coâng vaø noåi daäy naêm 1968. TLLT taïi VLSQSVN.
373 374
115. Vieän Lòch söû quaân söï Vieät Nam
- Cuoäc chieán tranh xaâm löôïc thöïc daân kieåu môùi cuûa ñeá quoác Myõ ôû Vieät Nam. HN. 1991.
116. Vieän Lòch söû quaân söï Vieät Nam
- Cuoäc khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc - nhöõng söï kieän quaân söï. HN.1988.
117. Vieän Nghieân cöùu chuû nghóa Maùc-Leânin vaø tö töôûng Hoà Chí Minh
- Lòch söû Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam, T2, Nxb CTQG, HN. 1995.
118. - Vieät Nam - nhöõng söï kieän, T2, (1954-1975). Nxb KHXH, HN. 1976.
119. Willam Westmoreland - Töôøng trình cuûa moät quaân nhaân., T3, TVQÑ dòch, HN. 1982.
MUÏC LUÏC
Trang
* Lôøi thöa cuøng baïn ñoïc 5
* Lôøi töïa taùi baûn 9
* Môû ñaàu 15
* Chöông I: Tình theá môùi vaø chuû tröông chieán löôïc cuûa Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam.
26
* Chöông II: Toång tieán coâng vaø noåi daäy Teát Maäu thaân, öùng phoù cuûa Myõ, nguïy treân chieán tröôøng.
106
* Chöông III: Hieäu quaû "Teát Maäu thaân" vaø moät soá suy nghó veà "Teát".
170
* Keát luaän 262
* Phuï luïc 267
- Ñieän maät cuûa Boä Chính trò veà tieáp tuïc ñaáu tranh ngoaïi giao baûo veä laäp tröôøng cuûa ta trong thôøi gian tôùi.
269
- Nghò quyeát Hoäi nghò laàn thöù 13 cuûa Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng, ngaøy 27 thaùng 1 naêm 1967
273
- Thö cuûa chuû tòch Hoà Chí Minh traû lôøi Toång thoáng Myõ, Gioân-xôn
282
- Nghò quyeát cuûa Thöôøng vuï Trung öông Cuïc vaø Quaân uûy Mieàn - veà quaân söï ñoái vôùi khu troïng ñieåm
285
- Baøi phaùt bieåu cuûa ñoàng chí Leâ Duaån taïi Hoäi nghò laàn thöù 14 BCHTW Ñaûng Lao ñoäng Vieät Nam
293
375 376
- Nghò quyeát Hoäi nghò laàn thöù 14 cuûa Trung öông Ñaûng, thaùng 1 naêm 1968
334
- Ñieän maät cuûa Boä Chính trò 360
- Toån thaát cuûa ta naêm 1986 362
* Taøi lieäu tham khaûo. 363
TEÁT MAÄU THAÂN 1968 BÖÔÙC NGOAËT LÔÙN CUÛA CUOÄC KHAÙNG CHIEÁN
CHOÁNG MYÕ, CÖÙU NÖÔÙC
Chòu traùch nhieäm xuaát baûn: PHAÏM QUANG ÑÒNH Bieân taäp: NGUYEÃN DUY TÖÔØNG Trình baøy: NGUYEÃN MINH HUYEÀN Bìa: ANH THÔ Söûa baûn in: LEÂ HAÈNG
Nhaø xuaát baûn Quaân ñoäi nhaân daân 23 Lyù Nam Ñeá, Haø Noäi, ÑT: 8455766, 7470780, Fax: (04) 7471106
Baét ñaàu in: 3.2005 In xong vaø noäp löu chieåu: 3.2005 Khoå saùch: 14,5x20,5 Soá trang: 376 Soá löôïng:............. Soá xuaát baûn: 195 - 100/XB - QLXB Saép chöõ taïi: Nxb Quaân ñoäi nhaân daân In vaø ñoùng saùch taïi: Nhaø maùy in Quaân ñoäi Soá in:
