บทวเคราะหรางพระราชบญญตการอ านวยความสะดวกในการ

พจารณาอนญาตของทางราชการ พ.ศ. ....

อสรกล อณหเกต

1. บทน า

กฎหมายและกฎระเบยบตางๆ นนมความส าคญในฐานะทเปน

เครองมอของรฐในการก ากบควบคมกจกรรมทางสงคมเศรษฐกจ

อยางไรกตาม หากมการก ากบควบคมโดยใชกฎหมายและกฎระเบยบ

มากเกนไป (overregulation) ยอมสรางภาระตนทนแกสงคม และสงผล

กระทบตอขดความสามารถในการแขงขน ของประเทศ โดยเฉพาะ

ขนตอนทางกฎหมายและกฎระเบยบทยงยากซบซอน และใชเวลานาน

เกนความจ าเปน หรอทเรยกกนวา ‘เทปสแดง’ (red tape) ตวอยางท

ส าคญคอ กระบวนการพจารณาอนญาตของทางราชการ ซงในหลายๆ

กรณนน กระบวนการพจารณาอนญาตเปน ‘เทปสแดง’ ทชะลอรงการ

ประกอบกจกรรมทางเศรษฐกจ โดยเฉพาะการประกอบกจกรรมทาง

เศรษฐกจของประชาชนในภาคธรกจ ในทางหนง ขนตอนการ

พจารณาอนญาตเหลานยงยากซบซอนและใชเวลานาน จงสรางตนทน

มากเกนความจ าเปน ในอกทางหนง การใหอ านาจแกเจาหนาทในการ

ใชดลพนจมแนวโนมทจะน าไปสการทจรตคอรรปชน

รางพระราชบญญตการอ านวยความสะดวกในการพจารณา

อนญาตของทางราชการ พ.ศ. .... เปนความพยายามหนงในการลด

‘เทปสแดง’ ในระบบราชการไทย โดยคณะรฐมนตรมมตเมอวนท 4

มกราคม 2555 มอบหมายใหส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา

พจารณาปรบปรงกฎหมาย และกฎระเบยบ เพอลดขนตอน และลดการ

ขออนญาตทไมจ าเปนเพอใหเหมาะสมกบภาคธรกจ ตอมา

คณะกรรมการพฒนากฎหมาย ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา จงได

ยกรางพระราชบญญตฉบบดงกลาวขน และเปดรบฟงความคดเหนจาก

ประชาชนในชวงกลางป 2556

บทวเคราะหฉบบนจะแบงเนอหาออกเปน 5 สวน สวนแรก คอ บท

น าตามทไดกลาวมาขางตน สวนทสอง จะอภปรายถงความส าคญของ

การลดปญหา ‘เทปสแดง’ รวมถงยกตวอยางกรณศกษาของประเทศ

จอรเจย สวนทสาม จะอธบายปญหาดงกลาวของประเทศไทย สวนทส

จะสรปสาระส าคญของรางพระราชบญญตการอ านวยความสะดวกใน

การพจารณาอนญาตของทางราชการ พ.ศ. .... และ สวนสดทาย เปน

บทวเคราะหและขอเสนอแนะ

2. ความส าคญของการลดปญหา ‘เทปสแดง’

รายงาน Doing Business เปนรายงานซงธนาคารโลกจดท าขน

เปนประจ าทกป เพอสรางดชนความงายในการประกอบธรกจ (Ease of

Doing Business Index) โดยส ารวจกฎหมายและกฎระเบยบทใช

ควบคมและก ากบกจกรรมทางเศรษฐกจของประเทศตางๆ ในหลายมต

เชน การเรมตนประกอบธรกจ การขออนญาตกอสราง การขอสนเชอ

และการคมครองนกลงทน เปนตน ดชนดงกลาวเปนตวชวดทส าคญถง

บรรยากาศการลงทนของแตละประเทศ

รายงาน Doing Business ประจ าป ค.ศ. 2004 พยายามชใหเหน

ถงความส าคญของการลดปญหา ‘เทปสแดง’ โดยเปรยบเทยบขนตอน

ของกฎหมายและกฎระเบยบ รวมถงเวลาทใชในการด าเนนการตาม

กฎหมายของประเทศตางๆ พบวา กฎหมายและกฎระเบยบทมากเกน

ความจ าเปนเพมตนทน และกอใหเกดความลาชาในการประกอบธรกจ

และในหลายๆ กรณ กฎหมายและกฎระเบยบเหลานน าไปสการประกอบ

ธรกจในภาคเศรษฐกจนอกระบบ และการทจรตคอรรปชน ขณะท

รายงานประจ าป ค.ศ. 2005 มขอคนพบเพมเตมวา การพฒนาปรบปรง

ระบบกฎหมายและกฎระเบยบ เพอใหงายตอการประกอบธรกจ จะสงผล

ดตอการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ เนองจากเหตผลสองประการ

ประการแรก ภาคธรกจจะใชทงเงนและเวลาไปกบการด าเนนการตาม

ขนตอนทางกฎหมายนอยลง และเหลอทรพยากรส าหรบการประกอบ

ธรกจมากขน และ ประการทสอง รฐบาลจะสญเสยงบประมาณไปกบการ

ก ากบควบคมนอยลง และสามารถใชจายเพอการบรการสาธารณะได

มากขน

กรณศกษา: จอรเจย

จอรเจยเปนประเทศหนงทสามารถลดปญหา ‘เทปสแดง’ ดวยการ

พฒนาปรบปรงระบบกฎหมายและกฎระเบยบ เพอใหงายตอการประกอบ

ธรกจ กอนเรมการพฒนาระบบกฎหมายและกฎระเบยบนน จอรเจยม

ขนตอนทางกฎหมายและกฎระเบยบทยงยากซบซอน ตวอยางเชน การ

ขออนญาตกอสรางคลงสนคาแตละแหงตองขออนมตรวม 9 ครงจาก

หนวยงานตางๆ ซงรวมถงการอนมตแบบโครงการซงอาจใชเวลานาน

หลายเดอน เปนตน ผลทตามมาคอการหลกเลยงการปฏบตตาม

กฎหมายของบรษทกอสราง รวมไปถงการใหสนบนแกเจาหนาทรฐ

ในป ค.ศ. 2005 รฐบาลจอรเจยประกาศใชมาตรการทส าคญสอง

ฉบบ มาตรการแรก คอ กฎหมายวาดวยใบอนญาตและการอนญาต

(Law on Licensing and Permits) และ มาตรการทสอง คอ มต 140

วาดวยกระบวนการอนญาตการกอสรางและเงอนไขการอนญาต

(Resolution 140 on the Procedures of Issuance of Construction

Permits and Permit Conditions) มาตรการทงสองมาตรการนสงผล

อยางส าคญตอความงายในการประกอบธรกจในจอรเจยในเวลาตอมา

กฎหมายวาดวยใบอนญาตและการอนญาต

กฎหมายวาดวยใบอนญาตและการอนญาตมสาระส าคญ ดงน

o ลดจ านวนการขอใบอนญาตเพอประกอบธรกจ

o เปลยนระบบการออกใบอนญาตบางประเภทเปนการแจง

ขอมล โดยใหผประกอบธรกจสามารถเรมด าเนนการไดกอน

แลวจงแจงใหหนวยงานทมหนาทรบผดชอบทราบภายหลง

o รเรมศนยบรการออกใบอนญาต ณ จดเดยว (one-stop shop

for licensing)

o ใชกฎ ‘เงยบคอยนยอม’ (silence-is-consent rules)

กลาวคอ หากหนวยงานทเกยวของไมรองขอขอมลหรอ

เอกสารเพมเตมจากผขออนญาตภายใน 30 วน ใหถอวา

หนวยงานนนๆ ไดรบขอมลและเอกสารทจ าเปนครบถวนแลว

o จ ากดเวลาในการด าเนนการออกใบอนญาตและการพจารณา

อนญาต

ทงน กฎหมายฉบบดงกลาวลดจ านวนกจกรรมทางธรกจทตองขอ

ใบอนญาตลงจาก 909 ชนดเหลอเพยง 159 ชนดในระยะเวลาราว 2 ป

มต 140 วาดวยกระบวนการอนญาตการกอสรางและเงอนไขการ

อนญาต

สาระส าคญของมต 140 วาดวยกระบวนการอนญาตการกอสราง

และเงอนไขการอนญาต คอ การลดจ านวนและประเภทการกอสรางท

ตองขออนญาต และกระชบกระบวนการขออนญาต ตวอยางเชน การ

ขออนญาตกอสรางคลงสนคามขนตอนลดลงจาก 29 ขนตอนเหลอ 17

ขนตอน และใชเวลาลดลงจาก 285 วนเหลอ 137 วน เปนตน

การออกมตดงกลาวท าใหมการอนญาตกอสรางในกรงทบลซ

เมองหลวงของจอรเจย เพมขนจาก 4.6 แสนครงในป ค.ศ. 2004 เปน

2.2 ลานครงในป ค.ศ. 2006 และสงผลใหสดสวนของภาคกอสรางตอ

ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศเพมขนจากรอยละ 6.4 ในป ค.ศ.

2003 เปนเกนกวารอยละ 9 ในป ค.ศ. 2006

การลดปญหา ‘เทปสแดง’ ดวยการพฒนาปรบปรงระบบกฎหมาย

และกฎระเบยบของจอรเจยสะทอนออกมาในดชนความงายในการ

ประกอบธรกจ โดยอนดบความงายในการประกอบธรกจของจอรเจย

ขนจากอนดบท 100 จาก 155 ประเทศตามรายงาน Doing Business

ประจ าป ค.ศ. 2006 เปนอนดบท 8 จาก 189 ประเทศตามรายงาน

ประจ าป ค.ศ. 2014

3. ปญหา ‘เทปสแดง’ ในประเทศไทย

ตามรายงาน Doing Business ประจ าป ค.ศ. 2014 นน อนดบ

ความงายในการประกอบธรกจของไทยอยทอนดบท 18 จาก 189

ประเทศ ซงสงทสดเปนอนดบท 6 ในเอเชย รองจากสงคโปร (อนดบท 1

ของโลก) ฮองกง (2) มาเลเซย (6) เกาหลใต (7) และไตหวน (16)

อยางไรกตาม อนดบของประเทศไทยนนไมเปลยนแปลงมากนกจาก

รายงานประจ าป ค.ศ. 2006 ซงไทยอยอนดบท 20 จาก 155 ประเทศ1

ตางจากมาเลเซย เกาหลใต และไตหวนทมแนวโนมดขนอยางเหนได

ชด (ดภาพท 1)

1 แมวารายงาน Doing Business ฉบบแรกจะเรมจดท าขนในป ค.ศ. 2004 แตการจดอนดบ

อนดบความงายในการประกอบธรกจอยางเปนทางการเกดขนในรายงานประจ าป ค.ศ. 2006

ภาพท 1 อนดบความงายในการประกอบธรกจของไทยและประเทศอนๆ

ค.ศ. 2006-2014

ทมา: Doing Business (2006-2014)

หากพจารณาความงายในการประกอบธรกจในแตละมตแลว มต

ทไทยไดอนดบต ากวาอนดบในภาพรวม (อนดบท 18 ของโลก) มากคอ

การเรมตนประกอบธรกจ (อนดบท 91) การขอสนเชอ (อนดบท 73)

การช าระภาษ (อนดบท 70) และการช าระบญชเพอเลกกจการ (อนดบ

58) ซงสาเหตส าคญประการหนงเกดขนเนองจากระบบการควบคมการ

ประกอบกจการหรอการด าเนนการตางๆ ของประชาชนนน ตอง

ด าเนนการผานการอนมต การอนญาต การออกใบอนญาต การขน

ทะเบยน และการแจง โดยทกฎหมายหลายฉบบมไดก าหนดระยะเวลา

และขนตอนการด าเนนการของเจาหนาทไวอยางชดเจน นอกจากน

การขออนญาตด า เนนการตางๆ ของประชาชนจะตองตดตอกบ

หนวยงานหลายแหง

0

10

20

30

40

50

60

70

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

อนดบ

ไทย สงคโปร ฮองกง มาเลเซย เกาหลใต ไตหวน

ตวอยางของการขอใบอนญาตทใชเวลานาน เชน การขอรบ

ใบอนญาตประกอบกจการโรงงานหรอใบอนญาตขยายโรงงานจ าพวก

ท 3 ตามพระราชบญญตโรงงาน พ.ศ. 2535 หรอการขอรบใบอนญาต

ร.ง. 4 ซงมขนตอนหลงจากการยนค าขอ ดงน2

(1) ขนตอนการตรวจสอบท า เลสถานท ตงโรงงาน อาคาร

โรงงาน เครองจกร ความถกตองของเอกสาร และจดท ารายงาน

การตรวจสอบ ขนตอนนใชเวลาไมเกน 30 วน

(2) ขนตอนการพจารณาอนญาต ใชเวลาไมเกน 50 วน

(3) ขนตอนการแจงผลการพจารณาใหผยนค าขอทราบ ใชเวลา

ไมเกน 10 วน

การขอรบใบอนญาต ร.ง. 4 ใชระยะเวลารวมไมเกน 90 วน แตยง

ไมรวมระยะเวลาในการสงใหผยนค าขอจดการเอกสารและหลกฐานให

ถกตองครบถวน และไมรวมเวลาในการขออนมตจากหนวยงานอนๆ

ตามทกฎหมายก าหนดไว การก าหนดระยะเวลาในการพจารณา

อนญาตไวนานยอมสรางตนทนใหแกประชาชนผยนขอใบอนญาต

นอกจากน การใหอ านาจในการใชดลพนจแกเจาหนาทยงอาจเปดชอง

ใหมการเรยกรบสนบนเพอเรงรดกระบวนการออกใบอนญาตดวย

การพฒนาปรบปรงระบบกฎหมายและกฎระเบยบจะชวยแกปญหา

‘เทปสแดง’ ดงกลาวได ดงเชนตวอยางกรณของจอรเจยทไดกลาวมา

ในหวขอขางตน ทงน เมอเปรยบเทยบความงายในการเรมตนประกอบ

ธรกจและการขออนญาตกอสรางระหวางจอรเจยกบไทยจะพบวา การ

ลดขนตอนการขออนญาตใหเหลอเทาทจ าเปนจะชวยลดทงเวลาและ

ตนทนท ใช ในการด า เนนก ารได (ด ตารางท 1 ) ด งน น ร า ง

พระราชบญญตการอ านวยความสะดวกในการพจารณาอนญาตของ

2 กฎกระทรวงก าหนดหลกเกณฑการขออนญาตและการอนญาตเกยวกบโรงงานจ าพวกท 3

พ.ศ. 2549 ออกตามความในพระราชบญญตโรงงาน พ.ศ. 2535

ทางราชการ พ.ศ. .... จงเปนกาวส าคญทจะชวยใหการประกอบธรกจ

เปนไปไดงายขน

ตารางท 1 เปรยบเทยบความงายในการเรมตนประกอบธรกจและการขอ

อนญาตกอสราง

ระหวางจอรเจยกบไทย ป ค.ศ. 2006 และ 2014

ปท

รายงา

น

ประเท

ศ

การเรมตนประกอบธรกจ การขออนญาตกอสราง

จ านวน

กระบวนกา

ร

เวล

าท

ใช

(วน

)

ตนท

น

(%

ตอ

รายไ

ดตอ

หว)

จ านวน

กระบวนกา

ร

เวลา

ทใช

(วน)

ตนท

น

(%

ตอ

รายไ

ดตอ

หว)

2006

จอรเจ

ย 8 21 13.7 24

196.

5 32.5

ไทย 8 33 8.1 8 157 9.5

2014

จอรเจ

ย 2 2 3.5 9 73.5 14.9

ไทย 4 27.

5 6.7 8 157 8.3

ทมา: http://www.doingbusiness.org/data

4. สาระส าคญของรางพระราชบญญต3

3 ในรายงานฉบบนจะศกษารางฉบบทผานการพจารณาของคณะกรรมการพฒนากฎหมาย

ส า น ก ง า น ค ณ ะ ก ร ร ม ก า ร ก ฤ ษ ฎ ก า ส า ม า ร ถ เ ข า ถ ง ไ ด ท

รางพระราชบญญตการอ านวยความสะดวกในการพจารณา

อนญาตของทางราชการ พ.ศ. .... เปนความพยายามหนงในการลด

‘เทปสแดง’ ในระบบราชการไทย โดยคณะรฐมนตรมมตเมอวนท 4

มกราคม 2555 มอบหมายใหส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา

พจารณาปรบปรงกฎหมาย และกฎระเบยบ เพอลดขนตอน และลดการ

ขออนญาตทไมจ าเปนเพอใหเหมาะสมกบภาคธรกจ ตอมา

คณะกรรมการพฒนากฎหมาย ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา จงได

ยกรางพระราชบญญตฉบบดงกลาวขน และเปดรบฟงความคดเหนจาก

ประชาชนในชวงกลางป 2556

รางพระราชบญญตฉบบดงกลาว ประกอบดวยสาระส าคญ 3

ประเดน ไดแก (1) หนาทของผอนญาต และการพจารณาอนญาต (2)

หนาทของคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ และคณะรฐมนตร และ

(3) ศนยรบค าขออนญาต

หนาทของผอนญาต และการพจารณาอนญาต

รางพระราชบญญตฯ ก าหนดหนาทของผอนญาต4 ไวหลาย

ประการ โดยหนาททส าคญมดงน

จดท าคมอส าหรบประชาชน (รางมาตรา 7) ซงอยางนอยตอง

ประกอบดวย

http://www.lawreform.go.th/lawreform/index.php?option=com_content&task=view&id

=665&Itemid=1

4 มาตรา 4 แหงรางพระราชบญญตฯ นยามค าวา “อนญาต” และ “ผอนญาต” ดงน

“อนญาต” หมายความวา การทเจาหนาท ยนยอมใหบคคลใดกระท าการใดทมกฎหมาย

ก าหนดใหตองไดรบความยนยอมกอนกระท าการนน และใหหมายความรวมถงการออก

ใบอนญาต อนมต การจดทะเบยน การขนทะเบยน การแจง การใหประทานบตร และการให

อาชญาบตรดวย

“ผอนญาต” หมายความวา ผซงกฎหมายก าหนดใหมอ านาจในการอนญาตก าหนดหนาทของผ

อนญาต

o หลกเกณฑ วธการ และเงอนไข (ถาม) ในการขออนญาต

o ขนตอนและระยะเวลาในการพจารณาอนญาต และ

o รายการเอกสารหรอหลกฐานท ตองใชประกอบการขอ

อนญาต

ทงน ผอนญาตตองจดท าคมอส าหรบประชาชนดงกลาวใหเสรจ

ภายใน 180 วนนบตงแตวนทพระราชบญญตนประกาศใช (รางมาตรา

17)

พจารณาปรบปรงกฎหมายทใหอ านาจในการอนญาตทก 5 ป เพอ

ยกเลกการอนญาตหรอจดใหมมาตรการอนแทนการอนญาต และ

เสนอผลการพจารณานนตอคณะรฐมนตร (รางมาตรา 6)

ในขนตอนการขออนญาตนน เจาหนาทรบค าขอตองตรวจสอบค า

ขอ และรายการเอกสารหรอหลกฐาน หากไมถกตองครบถวนตองแจงผ

ขออนญาตทนท (รางมาตรา 8 วรรคแรก)

ถาแกไขหรอเพมเตมไดในขณะนน ใหผขออนญาตด าเนนการให

ครบถวน

ถาไมสามารถแกไขหรอเพมเตมไดในขณะนน ใหบนทกรายการ

เอกสารทจะตองยนเพมเตม และก าหนดระยะเวลาทจะตองแกไข

หรอเพมเตมไว และมอบส าเนาใหผขออนญาตเกบไวเปนหลกฐาน

เมอผขออนญาตยนค าขอ และรายการเอกสารหรอหลกฐาน

ถกตองครบถวนตามทก าหนดไวในค มอส าหรบประชาชนแลว

เจาหนาทไมสามารถเรยกเอกสารเพมเตมหรอปฏเสธค าขอนน โดยอาง

วาเอกสารหรอหลกฐานไมครบถวน เวนแตเกดจากความประมาท

เลนเลอ หรอทจรตของเจาหนาท ซงผอนญาตจะตองด าเนนการทาง

วนยหรอด าเนนคดกบเจาหนาทนน (รางมาตรา 8 วรรคสาม)5

ผอนญาตตองด าเนนการอนญาตตามก าหนดเวลาทระบไวในคมอ

ส าหรบประชาชน และแจงผขออนญาตภายใน 7 วนนบแตพจารณา

5 คณะกรรมการพฒนากฎหมายเสนอใหแกไขเพมเตมมาตรา 27 แหงพระราชบญญตวธปฏบต

ราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 เพอใหสอดคลองกนดวย

แลวเสรจ หากครบตามก าหนดเวลายงพจารณาไมแลวเสรจ ตองแจง

เปนหนงสอใหผขออนญาต และคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ

ทราบทก 7 วน (รางมาตรา 10)

หนาทของคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ และคณะรฐมนตร

รางพระราชบญญตฯ ก าหนดหนาทของคณะกรรมการพฒนา

ระบบราชการ (ก.พ.ร.) และคณะรฐมนตรไวหลายประการ หนาทท

ส าคญมดงน

หนาทของคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ

ตรวจสอบขนตอนและระยะเวลาในการพจารณาอนญาตในคมอ

ส าหรบประชาชน และเสนอคณะรฐมนตรเพอพจารณาสงการหาก

เหนวาควรด าเนนการแกไข (รางมาตรา 7 วรรคสาม)

รายงานตอคณะรฐมนตร พรอมทงเสนอแนะการพฒนาหรอ

ปรบปรงหนวยงานหรอระบบการปฏบตราชการ ในกรณท ผ

อนญาตด าเนนการพจารณาอนญาตลาชากวาทก าหนดในคมอ

ส าหรบประชาชนเกนสมควร หรอลาชาเพราะขาดประสทธภาพ

(รางมาตรา 10 วรรคสาม)

หารอเรองการช าระคาธรรมเนยมตอใบอนญาตแทนการยนค าขอ

ตอใบอนญาตกบหนวยงานทเกยวของกบการออกใบอนญาต เพอ

เสนอแนะตอคณะรฐมนตร (รางมาตรา 12 วรรคส)

ใหความเหนตอคณะรฐมนตร เพอยกเลกการอนญาตหรอจดใหม

มาตรการอนแทนการอนญาต (รางมาตรา 6 วรรคสอง)

หนาทของคณะรฐมนตร

ออกพระราชกฤษฎกาเพอก าหนดใหผรบใบอนญาตช าระ

คาธรรมเนยมตอใบอนญาตแทนการยนค าขอตอใบอนญาต (ราง

มาตรา 12 วรรคแรกและวรรคสอง)

พจารณายกเลกการอนญาตหรอจดใหมมาตรการอนแทนการ

อนญาต (รางมาตรา 6 วรรคสอง)

จดตงศนยรบค าขออนญาต (รางมาตรา 14) ซงรายงานฉบบนจะ

อธบายรายละเอยดในหวขอตอไป

ศนยรบค าขออนญาต

ศนยรบค าขออนญาตเปนหนวยงานใหมทออกแบบมาเพออ านวย

ความสะดวกแกประชาชนในการขออนญาตจากหนวยงานราชการ

รางพระราชบญญตฯ ก าหนดใหคณะรฐมนตรสามารถออกพระราช

กฤษฎกาเพอจดตงศนยรบค าขออนญาต (รางมาตรา 14) ซงท าหนาท

คลายตวกลางระหวางผขออนญาตกบหนวยงานผอนญาต เชน การ

รบค าขออนญาตและคาธรรมเนยม การใหขอมล ชแจง และแนะน า

เกยวกบหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขในการอนญาต เปนตน (ราง

มาตรา 16) โดยประชาชนสามารถยนค าขอ สงเอกสารหลกฐาน หรอ

คาธรรมเนยม ณ ศนยรบค าขออนญาต แทนหนวยงานผอนญาตได

(รางมาตรา 15)

5. บทวเคราะหและขอเสนอแนะ

รายงานฉบบนจะวเคราะหรางพระราชบญญตการอ านวยความ

สะดวกในการพจารณาอนญาตของทางราชการ พ.ศ. .... ใน 2 ประเดน

ไดแก การลดตนทนและประสทธภาพ และความโปรงใสและความรบผด

การลดตนทนและเพมประสทธภาพ

ดงทกลาวมาแลวขางตนวา ระบบการควบคมการประกอบกจการ

หรอการด าเนนการตางๆ ของประชาชนภายใตกฎหมายปจจบนนน

ตองด าเนนการผานการอนมต การอนญาต การออกใบอนญาต การขน

ทะเบยน และการแจง โดยทกฎหมายหลายฉบบมไดก าหนดระยะเวลา

และขนตอนการด าเนนการของเจาหนาทไวอยางชดเจน คมอส าหรบ

ประชาชนตามมาตรา 7 แหงรางพระราชบญญตฯ จงเปนกลไกส าคญท

จะใหขอมลแกประชาชนเกยวกบระยะเวลาและขนตอนการด าเนนการ

ซงจะชวยลดตนทนในการจดเตรยมเอกสารและหลกฐานของประชาชน

ทงน เนองจากมาตรา 7 วรรคสามแหงรางพระราชบญญตฯ ให

อ านาจแก ก.พ.ร. ในการตรวจสอบขนตอนและระยะเวลาในการ

พจารณาอนญาตในคมอส าหรบประชาชน ดงนน เพอเปนการลด

ตนทนในการพจารณาอนญาตของทางราชการ ก.พ.ร. จงควร

ด าเนนการประเมนตนทนทใชในการพจารณาอนญาตตางๆ ภายใต

มาตรฐานเดยวกน ในลกษณะของ Standard Cost Model โดยประเมน

ตนทนของการพจารณาอนญาตแตละแบบจากตนทนทประชาชนตอง

รบภาระ ทงตนทนทเปนตวเงนและเวลา รวมถงความถหรอปรมาณการ

ขออนญาตนนๆ และเปดเผยขอมล ตนทนดงกลาวใหประชาชน

โดยทวไปรบทราบ

นอกจากน มาตรา 10 วรรคสามแหงรางพระราชบญญตฯ ยง

พยายามเพมประสทธภาพในการพจารณาอนญาตของหนวยงานตางๆ

โดยก าหนดให ก.พ.ร. รายงานตอคณะรฐมนตร พรอมทงเสนอแนะการ

พฒนาหรอปรบปรงหนวยงานหรอระบบการปฏบตราชการ ในกรณทผ

อนญาตด าเนนการพจารณาอนญาตลาชากวาทก าหนดในคมอส าหรบ

ประชาชนเกนสมควร หรอลาชาเพราะขาดประสทธภาพ

อยางไรกตาม มาตรา 6 แหงรางพระราชบญญตฯ ก าหนดใหผ

อนญาตแตละหนวยงานเปนผพจารณาปรบปรงกฎหมายเพอยกเลกการ

อนญาตหรอจดใหมมาตรการอนแทนการอนญาต การก าหนดใหเปน

หนาทของแตละหนวยงานเชนนอาจท าใหมองไมเหนภาพรวมของการ

พจารณาอนญาต โดยเฉพาะความซ าซอนในการพจารณาอนญาตของ

หนวยงานตางๆ และไมสามารถลดการออกใบอนญาตทเกนความจ า

เปนได ดงนนจงควรปรบเปลยนให ก.พ.ร. ซงมหนาทในการตรวจสอบ

ขนตอนและระยะเวลาในการพจารณาอนญาตของทกหนวยงานอยแลว

เปนผพจารณาปรบปรงกฎหมาย โดยรบฟงความเหนจากหนวยงานผ

อนญาตและผมสวนไดเสยประกอบการพจารณา

ขณะทศนยรบค าขออนญาตนนจะชวยลดตนทนจากปญหาการขอ

อนญาตด าเนนการตางๆ ของประชาชนทตองตดตอกบหนวยงานหลาย

แหง ในลกษณะคลายกนกบศนยบรการออกใบอนญาต ณ จดเดยว ของ

จอรเจยทไดกลาวมาขางตน อยางไรกตาม มาตรา 14 แหงราง

พระราชบญญตฯ ระบไวแตเพยงใหคณะรฐมนตรสามารถออกพระราช

กฤษฎกาเพอจดตงศนยรบค าขออนญาตได แตมไดก าหนดบงคบให

คณะรฐมนตร ‘ตอง’ ออกพระราชกฤษฎกาเพอจดตงศนยรบค าขอ

อนญาต6 จงควรก าหนดใหชดเจนวาตองมการจดตงศนยรบค าขอ

อนญาตดงกลาว รวมถงก าหนดระยะเวลาในการจดตงศนยรบค าขอ

อนญาตทชดเจน

6 มาตรา 14 แหงรางพระราชบญญตฯ วรรคแรกบญญตวา “เพอประโยชนในการอ านวยความ

สะดวกแกประชาชน คณะรฐมนตรจะมมตใหจดตงศนยรบค าขออนญาต เพอท าหนาทเปน

ศนยกลางในการรบค าขอตามกฎหมายวาดวยการอนญาตขนกได ” และวรรคสามบญญตวา

“การจดตงศนยรบค าขออนญาตตามวรรคหนงใหตราเปนพระราชกฤษฎกาในพระราชกฤษฎกา

ดงกลาวใหก าหนดรายชอกฎหมายวาดวยการอนญาตทจะใหอยภายใตการด าเนนการของศนย

รบค าขออนญาต”

รางพระราชบญญตฯ ยงชวยลดตนทนของประชาชน ดวยการ

สงเสรมใหใชสออเลกทรอนกสในการเผยแพรคมอส าหรบประชาชน

และการยนค าขออนญาตอกดวย

ความโปรงใสและความรบผด

รางพระราชบญญตฉบบนเพมความโปรงใสในการพจารณา

อนญาตของทางราชการหลายประการ โดยเฉพาะการก าหนดใหมการ

จดท าคมอส าหรบประชาชนตามมาตรา 7 แหงรางพระราชบญญตฯ ซง

นอกจากจะชวยลดตนทนของประชาชนแลว ยงเพมความโปรงใสอก

ทางหนง เนองจากความชดเจนของขนตอนและระยะเวลาจะชวยปด

ชองทางในการใชดลพนจของเจาหนาท เชนเดยวกนกบมาตรา 8 แหง

รางพระราชบญญตฯ ทก าหนดใหเจาหนาทตองแจงผขออนญาตทนท

หากรายการเอกสารหรอหลกฐานไมถกตองครบถวน และไมสามารถ

เรยกเอกสารเพมเตมหรอปฏเสธค าขอได หากรายการเอกสารหรอ

หลกฐานถกตองครบถวนแลว

รางพระราชบญญ ตฯ ยง เพมความรบผดของเจาหนาท ตอ

หนวยงานผอนญาต โดยมาตรา 8 วรรคสามก าหนดใหเจาหนาทตองรบ

ผดทางวนย หรอตองถกด าเนนคด หากตรวจสอบค าขอ และรายการ

เอกสารหรอหลกฐาน โดยประมาทเลนเลอ หรอโดยทจรต

ขอเสนอแนะ

รายงานฉบบนมขอเสนอแนะ 3 ประการ ดงตอไปน

(1) แกไขเพมเตมมาตรา 6 แหงรางพระราชบญญตฯ โดย

ก าหนดให ก.พ.ร. เปนผพจารณาปรบปรงกฎหมาย เพอยกเลก

การอนญาตหรอจดใหมมาตรการอนแทนการอนญาต โดยรบฟง

ความเหนจากหนวยงานผอนญาตและผมสวนไดเสยประกอบการ

พจารณา และเสนอผลการพจารณานนตอคณะรฐมนตร และควร

ก าหนดระยะเวลาใหสนลงกวา 5 ป

(2) แกไขเพมเตมมาตรา 14 แหงรางพระราชบญญตฯ โดย

ก าหนดใหคณะรฐมนตร ‘ตอง’ ออกพระราชกฤษฎกาเพอจดตง

ศนยรบค าขออนญาต ภายในก าหนดระยะเวลาทชดเจน

(3) สงเสรมให ก.พ.ร. ใช Standard Cost Model เพอประเมน

ตนทนของการพจารณาอนญาตแตละแบบจากตนทนทประชาชน

ตองรบภาระ ทงตนทนทเปนตวเงนและเวลา รวมถงความถหรอ

ปรมาณการขออนญาตนนๆ และเปดเผยขอมลตนทนดงกลาวให

ประชาชนโดยทวไปรบทราบ โดยอาจก าหนดใหตองรายงานผล

เปนประจ าทกป