Ha hc v i sng
Lch s Ha hc
S phn nh thi k ca ha hc
30/12/2013 08:35
Hin nay, cach phn chia cac thi ky phat trin cua Hoa Hoc c nhiu
nha nghin cu lich s Hoa hoc chp nhn la nh sau
Thi ki c ai (Hay thi ky trc gia kim thut) : T thng c cho n th ki
IV. o la thi ky xut hin va phat trin cua cac kin thc Hoa Hoc cua
loai ngi trong xa hi cng san nguyn thuy va chim hu n l. Trong thi
ky nay, cha hinh thanh nhng khai nim cho phep khai quat cac kim thc
hoa hoc thc hanh ma loai ngi thu c, nhng a xut hin mt s nganh san
xut hoa hoc thu cng va mt s quan im trit hoc u tin v cu tao cua vt
cht, ng thi le te cung a co nhng hoat ng gia kim thut va ch thuc
trng sinh
Thi ki gia kim thut : T th ki IV n th ki XVI. o la thi ki Trung
c trong lich s Chu u. Mt trao lu rm r hinh thanh nhm tim kim hon a
trit hoc, ch thuc trng sinh, dung mi van nng, tim cach bin i cac
kim loai khng quy thanh vang...
Song song vi trao lu gia kim thut, hoa hoc thc hanh va cac ngh
thu cng tip tuc phat trin. Nhiu nganh san xut c hoan thin va phat
trin nh: Nu qung thanh kim loai (bt u luyn coban, kem, antimon,
bitmut...), thuy tinh mau, thuc nhum, thuc n...
Thi ki kt hp : T th ki XVI n th ki XVIII, trong o co cac trao
lu: hoa y hoc, hoa khi, hoa ki thut, thuyt flogiston y la thi ki
phuc hng cua nn vn hoa Chu u.
Cac nha hoa hoc t bo ly thuyt gia kim thut thn bi va v hiu qua
tr v vi thc t cuc sng. Ho tin hanh tim thuc cha bnh, y manh qua
trinh luyn kim va ch tao cac loai vt liu, nghin cu cac loai "Khng
khi"...
Kt thuc thi ki nay la s sup cua thuyt Flogiston va s ra i thuyt
"Oxi" cua Lavoazi v s chay.
Thi ki xy dng hoc thuyt nguyn t-phn t : Bao gm 60 nm u cua th ki
XIX. Trong thi ki nay, cac inh lut inh lng trong hoa hoc lin tuc c
kham pha, lam c s cho s hinh thanh thuyt nguyn t-phn t, lam nn tang
khoa hoc thc s cua hoa hoc. Cung vi s hinh thanh thuyt nguyn t-phn
t, mt h thng khai nim khoa hoc cht che c xy dng: nguyn t, phn t,
khi lng nguyn t, khi lng phn t, cng thc, phng trinh hoa hoc...
Thi ki phn nganh hoa hoc : T nhng nm 60 cua th ki XIX n khoang u
th ki XX. Hoa hoc phat trin trn c s thuyt nguyn t-phn t; cac hin
tng hoa hoc c giai thich theo c ch nguyn t-phn t. Cac cng trinh
nghin cu thc nghim va li thuyt cua hoa hoc phat trin manh trong cac
linh vc khac nhau. Trong hoa hoc co s phn hoa nhanh chong; nhiu
nganh hoa hoc phat trin thanh khoa hoc ring nh: Hoa v c, Hoa hu c,
Hoa phn tich, Hoa ly, Hoa ki thut, Hoa y, Hoa sinh, Hoa ia...
Thi ki Hoa hoc hin ai : Nm 1913 la cai mc u tin cua thi ki hoa
hoc hin ai, khi Bo ap dung quan nim lng t xy dng thanh cng m hinh
cu tao nguyn t Hidro. iu o a m ra mt giai oan mi, i su giai thich
ban cht cac hin tng hoa hoc trn c s nghin cu trang thai lp vo
electron cua nguyn t. Cung vi s ra i cua c hoc lng t, a xut hin mt
nganh mi la Hoa hoc lng t. Phng phag nghin cu hoa hoc co s bin i v
cht-cac phng phap vt li c ap dung vao nghin cu hoa hoc ngay mt manh
m.
(Ti liu: Ha hc dnh cho ngi yu thch)
Nguyn t c cu to phc tp
30/12/2013 08:36
Kt qu ca nhiu nghin cu khoa hc ch ra rng : nguyn t l mt h phc
tp, bao gm cc ht c bn. Cc m hnh v cu to nguyn t c xy dng.
Nm 1815
Wiliam Praut (1786 - 1850), bc s ng thi l Nh ho hc Anh, nu gi
thuyt rng : nguyn t ca tt c cc nguyn t' bao gm nhng s nguyn t hiro
khc nhau. Quan nim ca Praut pht sinh trn c s thc t' l khi lng nguyn
t ca hu ht cc nguyn t bit thi u l nhng s nguyn.
Nm 1869
Vinhemm Hitpf (1824 - 1914) v I. Plucke pht hin ra tia to thnh
di in th cao gia hai in cc trong ng thu tinh c np kh (ng Cruc). Chm
tia khng nhn thy lan truyn t catt n ant v khi p vo thnh ng thu tnh
th lm thnh ng pht quang, Chm tia b lch hng trong in trng hay t
trng, nh chm tia gm nhng ht tch in m.
Nm 1876
E.Hnstan (1850 - 1930) ln u tin hnh m t chm tia c kh nng lm mt s
cht pht quang, v ng t tn cho n l chm tia m cc.
Nm 1880
V.Cruc cho rng cc ht to thnh tia m cc nm trong cc nguyn t cht cu
to nn catt.
Nm 1881
Trn c s nh lut Faray i vi s in phn, Hecman Lutvich Hemhn (1821 -
1894) ny ra ngh phn t mang in c cu trc nguyn t.
Nm 1886
Nh vt l v ho hc Anh V.Cruc (1832 - 1919) v E.Hnstan pht hin ra
tia rnh m cc. Nh chng ta bit, ngy nay l tia dng cc.
Nu o mt rnh trong m cc th nhn thy, sau m cc pht ra nhng tia dng
cc, c mt s tnh cht tng t nh tia m cc : c kh nng lm mt s cht pht
quang, b lch hng trong t trng hoc in trng (ngc chiu vi tia m cc)...
l dng cc ion tch in dng c to thnh do tc dng ion ho ca tia m cc i vi
cc nguyn t v phn t cht kh.
Nm 1886 - 1905
Nh vt l Nga Nhiclai Alchxanrvich Mrzp (1854 - 1946), khi ngi
trong nh t ca ch Nga Sa Hong ngh ti tnh phc tp ca cu to nguyn t trn
c s pht minh ca Menlep v nh lut tun hon...
Nm 1891
Ginxtn xtni ngh ly t Hi Lp "electron" t tn cho mt lng in m hay
dng nh b nht, Sau ny khi nim "electron" c khng nh trong khoa hc ch
ht c bn mang mt lng in m nh nht, chp nhn l 1 dn v in tch m. Nh vy,
electron c t tn trc khi c pht hin ra.
Nm 1895
Vlnhem Rnghen (1845 - 1923) pht hin ra mt th tia c nhng tnh cht
cha bit, v ng gi l tia X v sau, tia ny mang tn ngi pht minh ra n -
ta Rnghen. Catt ca ng Rnghen l si kim loi c t nng bng dng in. Gia
catt v ant c to mt in th cao. Tia m cc xut pht t catt (thc cht l
dng electron) c gia tc trong in trng v p vo ant. T ant pht ra mt th
tia c bit gi l tia X hay tia Rnghen. Tia ny khng nhn thy c, tuy
nhin nhn ra c nh kh nng lm mt s cht pht quang, hay tc dng ln giy
nh.
Chng ta bt : tia X xuyn qua cc vt d dng, ch cc kim loi nng v dy
mi cn ni ; c kh nng ion ho mnh cc kh, ngha l khi i qua
mt kh th lm cho kh tr nn dn in.
Cc tia X khc tia m cc v dng cc l khng b lch hng trong in trng
hay t trng, chng t chng khng c in tch. Tia Rnghen l nhng sng in t c
di sng rt nh, t 0,06 n 20.
Nm 1896
Nh vt l hc Php Henri Beccren (1852 - 1908) pht hin ra tnh cht c
bit ca qung urani : c kh nng pht ra mt cch t nhin v lin tc mt th
tia ging tia X. Vi nm sau , b Mari Scpxcala Quirl gi tnh cht ny l
tnh phng x.
Nm 1897
Nh bc hc Anh Gizep Gin Tmxn (1856 - 1940) khi nghin cu I dng in
i qua kh trong ng Cruc, ch ra s tn ti ca mt loi phn t I m ng gi l
"cc ht. Thc cht l ng cp ti loi phn t nh b nht c mang in - m ngay t
th k XVIII, ngi ta gi l cht in nguyn t Trong mt bi lun ca mnh,
Franclin (1750) khng nh rng : Cht in bao gm nhng phn t cc k mng
mnh. Lmnxp cng c nhn xt tng t khi lun gii v bn cht ca nhit.
Nm 1898
V chng Pie Qulri (1859 - 1906) v Marl Quirl (1867 - 1934) khi x
l mt s tn qung urani, pht hin ra hai nguyn t mi l poloni v rai. Sau
ny, Marl Quirl xc |nh thy nhng nguyn t ny pht ra ba loi tia. Pht
minh ny thm mt ln na khng nh cu to phc tp ca nguyn t.
Nm 1900
Nh vt l c Mc Plng (1858 - 1947), khi nghin cu bc x nhit ca vt rn
c t nng, nu gi thit v s tn ti ca lng t nng lng. Theo gi thuyt ny, s
bin i nng lng trong bc x nhit - s thu v pht nng lng - khng phi l
lin tc, m theo tng phn nh mt gi l lng t nng lng. Thuyt ny r i khng
ch gip cho vic gii thch hin tng truyn nng lng m cn c ngha rt quan
trng cho s pht trin ca khoa hc, v c gi l thuyt lng t. Mn c hc lng t
v hc thuyt hin i v cu to cht c pht trin trn c s thuyt c hc lng
t.
Nm 1901
Uyliam Tmxn ngh mu cu to nguyn t u tin. Theo quan nim ca Tmxn :
nguyn t l mt hnh cu vt cht mang in dng phn b u trong ton b th tch
ca nguyn t, ri rc bn trong l cc in tch m vi kch thc khng ng k so vi
kch thc ca hnh cu.
Nm 1903 -1904
Nh khoa hc Nht Bn Khanhitar Nagaoca (1865 - 1950) a ra mu cu to
nguyn t cho rng nguyn t gm ht nhn mang in tch dng, quay xung quanh
n l cc electron. Quan im ny khng thu ht s ch ca cc nh khoa hc thi v
b lng qun. Sau ny, Ecst Rzfo cng l n quan nim tng t nh vy (mt cch c
lp) v cu to nguyn t
Nm 1905
Nh vt l hc c Anbect Anhxtanh (1879 - 1955) p dng gl thuyt ca
Plng v lng t ho nng lng - s thu hay pht nng lng theo tng phn nh
trong qu trnh bc x nhit - vo s lan truyn nh sng. Theo thuyt do
Anhxtanh xut th khng phi ch s hp th hay s pht sng ca cc vt mang c
trng lng t, m c s lan truyn nh sng cng mang c trng . Thot u, tng nh
thuyt ny khng lin quan g n cu to nguyn t. Tuy nhin, chnh n sau ny
tr thnh c s ca mu nguyn t do Rzfo v Bo xy dng.
Nm 1902 -1913
E. Rzfo v F. Xi xy dng l thuyt phn hu cc nguyn t phng x, to ra
cc nguyn t mi. i i vi pht minh ny, Rzfo gi ho hc th k XX l gi kim
thut hin i".
Nm 1903 -1908
E. Rzfo (1871 - 1937) cng VI H. Hyg (1882 - 1945) v F. Xi nghin
cu ht a v o chnh xc in tch ca mt ht a
NM 1911
Khi nghin cu ng i ca chm ht a qua mt l kim loi mng, Rzfo nhn thy
i a s cc ht a khng b lch hng i, hoc lch mt t ; trung bnh 800 ht ch
c mt ht lch i mt gc t 90 n 180. Rzfo gii thch rng : ht a b lch hng
mnh nh vy v trn ng i n gp phi nhng ht khc trong nguyn t tch in dng
v nng hn/ Nh vy ng tm ra ht nhn nguyn t v xy dng nn mu nguyn t hnh
tinh.
Rzfo pht hin proton, mt ht c bn c khi lng thc t bng khi lng
nguyn t hiro v mang mt in tch dng.
Sacl Uynxn sng ch ra mt loi phng c bit mang tn ng - phng Uynxn.
Nh phng ny ngi ta chng minh c s tn ti ca ht c bn qua theo di ng i
ca n. Phng Uynxn c lm y khng kh sch bo ho hi nc. Bng cch lm gin n
nhanh kh trong phng Uynxn, hn hp c lm lnh, p sut trong phng gim
mnh, hi nc tr nn qu bo ho nhng khng ngng t v thiu trung tm ngng t.
Trong iu kin , nu cho ht i qua, n s ion ho cc phn t kh Mi ion to
thnh ng vai tr mt trung tm ngng t, tp hp cc phn t nc to thnh git sa
m. Nh vy, ng i ca mi ht hin ln di dng vt sa m, c th nhn thy c. Phng
Uynxn l mt trong cc thit b c bn c s dng trong nghin cu phn ng ht
nhn v tia v tr.
Nm 1913
Nh thnh tu nghin cu v ta a ca Rzfo v trng phi do ng sng lp v v
quang ph Rnghen ca Henri Mozly (1887 - 1915), ngi ta xc nhn c rng :
s th t nguyn t trong h thng tun hon Menlep trng vi in tch ht nhn, v
do cng trng vi s electron quay xung quanh ht nhn.
(Ti liu: S pht trin ca ha hc)
Nguyn t di nh sng ca c hc lng t
30/12/2013 08:37
Kt qu nghin cu thc nghim chng minh rng nguyn t l th gii vi m b
chi phi bi nhng quy lut m vt l c in cha bit ti. Nghin cu v cc quy
lut ny l i tng ca c hc lng t.
Nm 1911
Friric Xi (1-877 - 1956) a ra khi nim "ng v" (theo ting Hi Lp c
ngha l "cng mt ch") : Cc nguyn t c khi lng nguyn t khc nhau chim
cng mt v tr trong h thng tun hon l nhng ng v.
NM 1913
Nh vt l an Mch Ninx Bo (1885 - 1962) p dng thuyt lng t vo mu
nguyn t Rzfo, gii thch quang ph ca nguyn t hiro. loi tr mt s ni
dung khng tng ng gia kt qu th nghim v mu Rzfo, Bo a ra gi thuyt rng
electron trong nguyn t tun theo cc nh lut ca vt l c in, ng gi thuyt
rng trng thi ca electron trong nguyn t c xc nh qua hai nh sau :
1.Mi electron trong nguyn t chuyn ng trn qu o dng th khng bc x
nng lng.
2.Mi electron trong nguyn t c th di chuyn t trng thi ny sang
trng thi khc, khi s gii phng hoc hp th mt nng lng nht nh.
Cc nh ny ca Bo c xy dng trn c s gi thuyt ca Plng v lng t ho nng
lng v s pht trin hc thuyt ny ca Anhxtanh i vi nh sng. Cc nh Bo
nhanh chng c xc minh bng thc nghim.
Mu nguyn t Bo ra i. Theo mu ny, Bo tnh ton nng lng v bn knh qu o
electron ca nguyn t hiro. Kt qu thu c trng vi cc d kin v quang ph
ca hiro v trng vi cng thc kinh nghim do nh ton hc Thy S I. Ia Banme
(1825 - 1898) nu ra.
G.G. Tmxn xc nh rng kh neon l hn hp ca hai dng nguyn t khng khc
nhau v mt ho hc, trong mt c nguyn t khi l 20, cn mt c nguyn t khi l
22. iu dn cc nh khoa hc n pht minh ra ng v. Ngay t nm 1906, ngi ta
m t tnh cht nguyn t thori (Th - 230 v Th - 232) c tnh phng x khc
nhau nhng tnh cht ho hc v quang ph l nh nhau. Bi vy, chng c coi l
mt nguyn t'. Tuy nhin, thi cc nh khoa hc khc cha ch n s kin ny.
Nm 1914
Nh vt l M Gimx Phrng (1882 - 1964) v Nh vt l c Huttap Hecx (sinh
nm 1887) a ra bng chng th hai khng Nh mu hnh tinh nguyn t Bo, trong
th nghim vi hi thu ngn, ng trc tip chng minh s tn ti nhng trng thi
nng lng xc nh ca nguyn t.
Nm 1915 - 1916
Acnn Xmmecen (1868 - 1951) v V Uynxn m rng quan nim ca Bo v cu
to ca nguyn t hiro. Khi tnh ton cc qu o ca nguyn t hiro, cc tc gi a
ra cc iu kin tng qut hn. H cho rng electron . chuyn ng khng phi
theo qu o hnh trn m theo qu o hnh elip. Gi thuyt ny c ngha to ln
khi m t trng thi ca cc nguyn t phc tp hn.
Nm 1921
Ninx Bo da trn nh lut tun hon Menlep v trn c s tnh quy lut v
quang ph bit, a ra cc m hnh c th cho cc nguyn t khc nhau. Do vy m
ng l ngi t c s u tin cho hc thuyt v cu to ca cc nguyn t phc tp. Bo
l ngi u tin nu ra khi nim v s phn b electron theo cc lp electron,
trong lp th nht c 2 electron, lp th hai c 8 electron V..V...
imitri Xecghvich Rzepvenski (1876 - 1940) gii thch hin tng tch
cc vch quang ph ca nhng nguyn t phc tp hn trong nhng iu kin xc nh
bng kh nng chuyn ng ca electron trong nguyn t. Xommecfen cng i n
quan nim tng t nh vy khi gii thch s gin on ca cc vch quang ph.
tt xtec v Vante Heclc bng con ng thc nghim chng minh s ng n ca
cc quan nim ca Rzepvenski v Xommecten khi gii thch tnh phc tp ca
quang ph nguyn t.
Nh vt l Anh Uyliam Antn (1877 - 1945) bng mt thit b t to l my
quang ph khi, nghin cu v ng v ca cc nguyn t. Tnh n nm 1927, ng
nghin cu cc ng v ca hn 50 nguyn t v xc nh rng cc nguyn t c 2 hoc l
hn 2 ng v khng phi l ngoi l.
Nm 1923 - 1924
Lui Bri (sinh nm 1892) pht trin thuyt lng t theo hng khc, ng a
ra khi nim v bn cht sng ca electron.
Nm 1925
Hauxmit Ulenbec a ra gi thuyt rng electron t quay xung quanh trc
ca n. Chuyn ng gi l spin, ng thi xut hin danh t "s lng t spin".
Vnfgng Paoli (1900 - 1958) nu ra nguyn l ngoi tr vi ni dung :
Trong mt nguyn t khng th c hai electron c cng bn s lng t.
n lc ny ngi ta hiu c ti sao cc electron c sp xp vo nhng lp
electron nht nh.
Vecne Haixenbec (sinh nm 1902) ngh khng nn chp nhn quan nim v m
hnh cu to nguyn t v v cc qu trnh xy ra trong nguyn t. ng chng minh
v mt l thuyt rng, trong th gii vi m khng th p dng cc quy lut c
nghin cu trong vt l c in. Nh vy, Haixenbec t nn mng cho mn c hc mi
c s dng nghin cu v s chuyn ng ca cc ht trong nguyn t.
Nm 1926
Nh vt l Thy S Ecvin Sring (1887 - 1961) tip tc pht trin cc quan
nim c hc lng t ca Lui Bri.
Trong vt l hc ra i mn c hc lng t. N 'c xy dng trn c s nhng kt qu
nghin cu ca Lui Bri, Ecvin Sring, Vecne Haixenbec, Mac Bocn, Pn
irac... Thc cht, Sring v Haixenbec, l tc gi ca hai phng php khc
nhau v c hc lng t, bng nhng con ng nghin cu khc nhau, i ti nhng kt
lun ging nhau v cu to nguyn t.
Nh vt l M Ginbec Liuyt (1875 - 1946) a ra danh t "photon". Nh
vy, qua hn 20 nm k t khi ra i hc thuyt lng t, cc lng t nh sng mi c
gi bng ci tn m cho n nay chng ta vn s dng.
Nm 1931
Vntgng Paoli khi nghin cu v s phn r ch ra kh nng tn ti ca mt ht
c bn mi l ntrino. Tn gi c Enri Phecmi t ra mt nm sau khi pht hin ra
n.
Nm 1932
Nh vt l M Cacl avit Anbecxn (sinh nm 1905) pht hin pozitron, mt
ht c bn c trng bng in tch dng duy nht. Ngay t cui nhng nm 20 ca th
k XX, imitri Vlaimnvich Xcbenxin (sinh nm 1892) pht hin thy vt ca n
trong phng Uynxn, nhng khng gii thch c. Vo nm 1928, Pn irac cng tin
on v mt l thuyt s tn ti ca pozitron.
Nh khoa hc Anh lmx Trevch (sinh nm 1891) pht hin ntron c khi lng
gn bng khi lng proton nhng khng mang in.
.. Ivanenc, E.N. Galng (Nga) v V. Haixenbec (c) nu gi thuyt v cu
to ca ht nhn nguyn t. Theo kin ca h, ht nhn nguyn t c to thnh t cc
ntron v proton lin tc chuyn ho ln nhau. Khi chuyn ho thnh ntron,
proton tch ra mt pozitron, v ngc li, ntron khi chuyn ho thnh proton
th tch ra electron.
Nm 1934 - 1936
.. Ivanenc cng vi I.E. Tam (1895 - 1973) a ra gi thuyt rng : cc
lc ht nhn c cng ln gia cc proton gy ra s chuyn i lin tc gia cc ht c
bn trong ht nhn.
(Ti liu: Ha hc dnh cho ngi yu thch)
Nguyn t khng phn chia c
30/12/2013 08:37
Trong khoang thi gian 2300 nm, nguyn t c coi la phn t nho be nht
cu tao nn cac cht. Thi ki o keo dai t th ki IV trc Cng Nguyn, khi
ma nha trit hoc c Hi Lap mcrit (nm 460-370 trc Cng Nguyn) a ra khai
nim nguyn t cho n cui th ki XIX.
(Su tm t internet)
Nguyn t v nng lng nguyn t phc v con ngi
30/12/2013 08:38
Cc cng trnh nghin cu l thuyt m ra kh nng s dng ngun nng lng to
ln tng tr trong ht nhn nguyn t. Cc ng v phng x c ng dng rt rng ri
trong y hc, nng nghip...
Nm 1934
Iren Gili Quiri (1897 - 1956) v Frederic Gili Quiri (1900 -
1958) pht hin ra tnh phng x nhn to. H dng ht bn ph ht nhn nguyn t
nhm, bo, magie v cc nguyn t khc ; kt qu l nhng nguyn t ny c chuyn
ho thnh nhng nguyn t khc.
Nm 1934 - 1939
tt Han v Frit stracman pht hin ra mt kiu phn r ht nhn quan trng,
l s phn chia ht nhn urani thnh 2 ht nhn mi gn nh nhau, khi ng ntron
bn ph. Cc nh nghin cu xc nh rng, qu trnh gii phng ra mt nng lng
khng l.
Nm 1939
Ecst Oclan Lorenx (sinh nm 1901) Trng i hc Tng hp Califoocnia
thit k mt xiclotron (my gia tc cng hng t) u tin to ra cc proton c
nng lng cao. Nh vy, m ra kh nng to ln cho vic thc hin cc phn ng ht
nhn khc nhau, tc l thc hin s chuyn ho trong nguyn t ca cc nguyn t
bng cch dng nhng ht c nng lng ln chng hn nh ht a, proton hay l
ntron bn ph nguyn t.
Nm 1940
E. Macmilan, p. Abenxn v c. Stacc (c) cng mt lc iu ch nguyn t
siu urani nhn to u tin, chnh l nguyn t neptuni c s th t 93 trong
bng tun hon.
Nm 1942
Enric Fecmi cho khi ng l phn ng nguyn t u tin Chicag, tin hnh
phn chia ht nhn urani 235 di tc dng ca ntron.
Nm 1945
My bay M nm bom nguyn t xung cc thnh ph Hirxima v Nagaxaki ca
Nht Bn. Ln u tin nhn loi chng kin sc mnh gh gm ca nng lng ht nhn.
Hu qu ca n tht l kinh khng. Ch mt qu bom nguyn t duy nht bin thnh
ph Hirxima thnh ng nt, tro tn. Nhng s liu chnh thc v thit hi c ghi
nhn : 78150 ngi cht, 13983 ngi mt tch, 9428 ngi b thng nng, 27997
ngi b thng nh. Tuy nhin, nhng bnh him ngho do phng x gy nn cho hng
chc nghn cng dn ca thnh ph Hirxima th khng th lng ht c...
Nm 1954
Nh my in nguyn t u tin trn th gii c cng sut 5000 kiioat c vn hnh
ti Lin X (c).
Nm 1959
Con tu ph bng nguyn t u tin trn th gii mang tn Lnin i vo hot
ng.
Nm 1961
Chic tu thu ch hnh khch u tin mang tn "Xavan" c h thu. Ti Xphia,
ngi ta cho xy dng l phn ng nguyn t nhm sn xut mt s ng v phng x v
tin hnh nghin cu khoa hc.
Ngy nay, ti nhiu quc gia trn th gii, ngi ta xy dng nhiu nh my in
nguyn t v tnh u vit ca n, vi iu kin k thut m bo an ton cho qu trnh
phng x l v cng nghim ngt. Nhn loi ang c gng hng vic s dng nng lng
nguyn t v mc ch ho bnh, nc ta, chnh ph cng a ra d n xy dng nh my in
nguyn t phc v cho vic pht trin nn kinh t quc dn.
(Ti liu: Ha hc dnh cho ngi yu thch)
Phn ng thun nghch n gin v cn bng ha hc
30/12/2013 09:02
Th k XVII
Rbect Bil (1627 - 1691) v Hoc stan (1659 - 1734) cng nhau nghin
cu tc ca mt s phn ng th. Mc ch ca h l thng qua vic xc nh tc phn ng
tm phng php biu th mt cch nh lng i lc ho hc v kh nng tng tc ho hc
ca cht ny i vi cht khc. Tuy nghin cu khng tin hnh theo hng tch lu
cc d kin ng hc ca phn ng, nhng vn c xem l nhng nghin cu u tin v ng
ho hc.
Nm 1718
Nh ho hc Php chin Franxoa Gifrua (1672 - 1731) gi n Vin Hn lm
Khoa hc Pari mt ti liu khoa hc phong ph bao gm 16 bng, trong cc cht
c sp xp th t (theo chiu dc) ph thuc vo i lc ho hc ca chng i vi cc
cht khc (sp xp theo chiu ngang pha trn ca bng). S ph thuc ny c tnh
cht nh tnh v khng tnh n nh hng ca iu kin tin hnh phn ng n tc ca phn
ng.
Nm 1777
Cacl Frilic Venxen (1748 - 1822), trong cng trnh "Hc thuyt v i
lc ca cc cht, trnh by kt qu nghin cu v tc ho tan kim loi trong
axit. Mc ch nghin cu nhm xy dng cc ch tiu nh lng v i lc ho hc ca cc
cht. Venxen xc nhn rng : "i lc ca cc cht i vi dung mi t l nghch vi
thi gian cn thit ho tan chng.
Nm 1803
Clt Lui Bectl (1748 - 1822), khi nghin cu cc qu trnh lin quan n
vic sn xut xanpt v s to thnh mui trong cc h, i n kt lun rng : chiu
hng ca phn ng ho hc ph thuc vo khi lng cc cht phn ng, tnh cht vt l,
ho hc ca chng v iu kin tin hnh phn ng. Trong cun sch 'Th nghim v
thng k ho hc", Bectl a ra mt quan nim mi c tnh cht nguyn tc : qu
trnh ho hc l hai phn ng xy ra ng thi theo hai chiu ngc nhau.
Nm 1842
Nh ho hc c Henric Rz (1795 - 1864), khi nghin cu nhm cng c thm
quan nim ca Bectl, i n kt lun : "S thiu ht v i lc ho hc ca cht c th
c b sung bng cch tng lng ca n ln, v ngc li". Kt lun ny ca Rz tin gn
n nguyn l ca cn bng ng, m sau ny c L Satli pht trin thnh nguyn l
chuyn dch cn bng.
Nm 1850
Lutvic Fecinan Vinhnmi (1812 - 1864) tin hnh nghin cu s tng tc
gia ng thng v nc vi s c mt ca axit. Khi ng phn hu thnh glucoz v
saccaroz, Phn ng ny, vi tn gi l phn ng nghch o ng, tr thnh phn ng
kinh in khi nghin cu tc ca qu trnh ho hc. (Tnh n nm 1906 c khong
140 bi bo khoa hc vit v phn ng ny.) Vinhenmi nghin cu tc phn ng
nghch o ng v a ra cng thc ton hc u tiu biu th s ph thuc tc ca qu
trnh vo nng ng v nhit . Nh vy, ng l ngi u tin ni v tc ca phn ng ho
hc, c ngha l v ng ho hc.
Nm 1857
Cng trnh ca Anri Xencle vin (1818 - 1881) c cng b. Trong , ng
trnh by cc s liu v s phn hu ca cc mui khc nhau, ng gi loi phn ng ny
l "s nhit phn". Tng t, Xvante Arniuyt gi hin tng tch cc phn t mui
thnh ion trong dung dch nc hay trong dung mi khc l "s in li.
Nm 1859 -1865
Nhiclai Nhiclaevic Bktp (1827 - 1911) tin hnh nghin cu nh hng ca
p sut cc cht kh n tc phn ng m chng tham gia.
Nm 1862 -1863
Pie gien Maxlen Bectl (1827 - 1907) v Pean Xengin (1832 - 1863)
nghin cu tnh thun nghch ca phn ng phn hu este. Sau phn ng nghch o
ng, th y l phn ng quan trng th hai t c s cho hc thuyt v ng ho
hc.
Nm 1867
Nh ton hc Hungari Cat Macxilian Hunbec (1836 - 1902) v Pte Vacge
(1833 - 1900) a ra cng thc ton hc u tin biu th nh lut tc dng khi
lng - mt nh lut c bn ca ng ho hc :
kCaCb... = k'C'aC'b
y, ca, Cb... l nng trng thi cn bng ho hc ; k v k' l cc hng s. ng
thi, Hunbec v Vacge gi lng cht cha trong 1 cm3 dung dch l khi lng
"hot ng" hay l "khi lng tc dng". Khi nim nng sau ny mi c Van Hp a
ra.
Nm 1867
Nh khoa hc c Phaunlec p dng thuyt ng hc cht kh vo qu trnh tnh
ton s va chm gia cc phn t, v thu c kt qu nh Hunbec v Vacge.
Nm 1874 -1878
Nh khoa hc M G.Uilac Gibs (1839 - 1903) ngh o i lc ho hc ca cht
qua cng hu ch cc i c th thc hin trong qu trnh phn ng thun
nghch.
Nm 1884
Lacp Henric Van Hp (1852 - 1911) trong tc phm "Khi lun v ng ho
hc" kho st phn ng ho hc mt cch t m qua nghin cu tc ca chng v xy dng
phng php phn loi ng hc u tin m n ngy nay vn s dng. Cn c vo s phn t
tham gia phn ng, Van Hp a ra cc danh t : phn ng n phn t, lng phn t,
tam phn t v a phn t. ng xc nh rng : thc t khng c phn ng tam phn t v
a phn t, v t ng rt ra kt lun v tnh phc tp ca c ch phn ng. Van Hp a
ra khi nim hng s tc k vo nh lut tc dng khi lng, v bn cht, hng s l
tc ca phn ng gia cc cht iu kin nng bng n v.
Van Hp cng a ra biu thc ton hc v s ph thuc gia hng s tc v nhit .
Sau ny Arniuyt hon thin biu thc .
Nm 1885
Anri L Satli (1850 - 1936) nghin cu nh hng ca p sut n cn bng ho
hc i vi mt s phn ng. ng xc nh rng : S tng p sut lm cho cn bng chuyn
dch v pha lm gim th tch ca h, v ngc li. Trn c s quan st ny, ng pht
biu nguyn l v cn bng ng.Van Hp cng rt ra kt lun tng t v nh hng ca
nhit n cn bng ho hc.
Nm 1886
Van Hp, c lp vi Gibs, cng ngh ly cng hu ch cc i nhn c trong qu
trnh phn ng thun nghch lm thc o i lc ho hc ca cc cht, ng thi xy dng
phng php tnh i lc.
Nm 1887
Nhiclai Alchxanrvich Mensutkin (1842 - 1907) gii thch mt cch nh
lng nh hng ca dung mi n tc ca mt s phn ng. ng c nhiu cng trnh nghin
cu v quan h gia cu to ca cht phn ng v tc phn ng m n tham gia.
Nm 1889
Xvante Arniuyt (1859 - 1927) hon thin cng trnh ca Van Hp v s ph
thuc gia hng s tc v nhit . S ph thuc ngy nay c biu th bng phng trnh
Arniuyt. Theo Arniuyt: ch c nhng phn t hot ng, c ngha l nhng phn t
phi c mt nng lng d no - c gi l nng lng hot ho, mi tham gia vo phn
ng ho hc. T nm 1850, Vinhenmi a ra mt cng thc kinh nghim tng t nh
phng trnh Arniuyt cho nhng khong nhit nh.
(Ti liu: S pht trin ca ha hc)
1 | 2 | 3 | 4 > >>
Xin vui lng ch...
Lin h
Lp 10H- THPT Chuyn
Nguyn Tt Thnh 0989815146 [email protected]
2013 Bn quyn c bo h.
To trang web min ph :: Webnode
View: Mobile | Desktop
To Top
Xem thm thng tin:
http://m.hoahoc-doisong0.webnode.vn/hoa-h%e1%bb%8dc-v%c3%a0-%c4%91%e1%bb%9di-s%e1%bb%91ng/l%e1%bb%8bch-s%e1%bb%ad-hoa-h%e1%bb%8dc/
To trang web c nhn min ph: http://www.webnode.comHa hc v i
sng
Lch s Ha hc
S phn nh thi k ca ha hc
30/12/2013 08:35
Hin nay, cach phn chia cac thi ky phat trin cua Hoa Hoc c nhiu
nha nghin cu lich s Hoa hoc chp nhn la nh sau
Thi ki c ai (Hay thi ky trc gia kim thut) : T thng c cho n th ki
IV. o la thi ky xut hin va phat trin cua cac kin thc Hoa Hoc cua
loai ngi trong xa hi cng san nguyn thuy va chim hu n l. Trong thi
ky nay, cha hinh thanh nhng khai nim cho phep khai quat cac kim thc
hoa hoc thc hanh ma loai ngi thu c, nhng a xut hin mt s nganh san
xut hoa hoc thu cng va mt s quan im trit hoc u tin v cu tao cua vt
cht, ng thi le te cung a co nhng hoat ng gia kim thut va ch thuc
trng sinh
Thi ki gia kim thut : T th ki IV n th ki XVI. o la thi ki Trung
c trong lich s Chu u. Mt trao lu rm r hinh thanh nhm tim kim hon a
trit hoc, ch thuc trng sinh, dung mi van nng, tim cach bin i cac
kim loai khng quy thanh vang...
Song song vi trao lu gia kim thut, hoa hoc thc hanh va cac ngh
thu cng tip tuc phat trin. Nhiu nganh san xut c hoan thin va phat
trin nh: Nu qung thanh kim loai (bt u luyn coban, kem, antimon,
bitmut...), thuy tinh mau, thuc nhum, thuc n...
Thi ki kt hp : T th ki XVI n th ki XVIII, trong o co cac trao
lu: hoa y hoc, hoa khi, hoa ki thut, thuyt flogiston y la thi ki
phuc hng cua nn vn hoa Chu u.
Cac nha hoa hoc t bo ly thuyt gia kim thut thn bi va v hiu qua
tr v vi thc t cuc sng. Ho tin hanh tim thuc cha bnh, y manh qua
trinh luyn kim va ch tao cac loai vt liu, nghin cu cac loai "Khng
khi"...
Kt thuc thi ki nay la s sup cua thuyt Flogiston va s ra i thuyt
"Oxi" cua Lavoazi v s chay.
Thi ki xy dng hoc thuyt nguyn t-phn t : Bao gm 60 nm u cua th ki
XIX. Trong thi ki nay, cac inh lut inh lng trong hoa hoc lin tuc c
kham pha, lam c s cho s hinh thanh thuyt nguyn t-phn t, lam nn tang
khoa hoc thc s cua hoa hoc. Cung vi s hinh thanh thuyt nguyn t-phn
t, mt h thng khai nim khoa hoc cht che c xy dng: nguyn t, phn t,
khi lng nguyn t, khi lng phn t, cng thc, phng trinh hoa hoc...
Thi ki phn nganh hoa hoc : T nhng nm 60 cua th ki XIX n khoang u
th ki XX. Hoa hoc phat trin trn c s thuyt nguyn t-phn t; cac hin
tng hoa hoc c giai thich theo c ch nguyn t-phn t. Cac cng trinh
nghin cu thc nghim va li thuyt cua hoa hoc phat trin manh trong cac
linh vc khac nhau. Trong hoa hoc co s phn hoa nhanh chong; nhiu
nganh hoa hoc phat trin thanh khoa hoc ring nh: Hoa v c, Hoa hu c,
Hoa phn tich, Hoa ly, Hoa ki thut, Hoa y, Hoa sinh, Hoa ia...
Thi ki Hoa hoc hin ai : Nm 1913 la cai mc u tin cua thi ki hoa
hoc hin ai, khi Bo ap dung quan nim lng t xy dng thanh cng m hinh
cu tao nguyn t Hidro. iu o a m ra mt giai oan mi, i su giai thich
ban cht cac hin tng hoa hoc trn c s nghin cu trang thai lp vo
electron cua nguyn t. Cung vi s ra i cua c hoc lng t, a xut hin mt
nganh mi la Hoa hoc lng t. Phng phag nghin cu hoa hoc co s bin i v
cht-cac phng phap vt li c ap dung vao nghin cu hoa hoc ngay mt manh
m.
(Ti liu: Ha hc dnh cho ngi yu thch)
Nguyn t c cu to phc tp
30/12/2013 08:36
Kt qu ca nhiu nghin cu khoa hc ch ra rng : nguyn t l mt h phc
tp, bao gm cc ht c bn. Cc m hnh v cu to nguyn t c xy dng.
Nm 1815
Wiliam Praut (1786 - 1850), bc s ng thi l Nh ho hc Anh, nu gi
thuyt rng : nguyn t ca tt c cc nguyn t' bao gm nhng s nguyn t hiro
khc nhau. Quan nim ca Praut pht sinh trn c s thc t' l khi lng nguyn
t ca hu ht cc nguyn t bit thi u l nhng s nguyn.
Nm 1869
Vinhemm Hitpf (1824 - 1914) v I. Plucke pht hin ra tia to thnh
di in th cao gia hai in cc trong ng thu tinh c np kh (ng Cruc). Chm
tia khng nhn thy lan truyn t catt n ant v khi p vo thnh ng thu tnh
th lm thnh ng pht quang, Chm tia b lch hng trong in trng hay t
trng, nh chm tia gm nhng ht tch in m.
Nm 1876
E.Hnstan (1850 - 1930) ln u tin hnh m t chm tia c kh nng lm mt s
cht pht quang, v ng t tn cho n l chm tia m cc.
Nm 1880
V.Cruc cho rng cc ht to thnh tia m cc nm trong cc nguyn t cht cu
to nn catt.
Nm 1881
Trn c s nh lut Faray i vi s in phn, Hecman Lutvich Hemhn (1821 -
1894) ny ra ngh phn t mang in c cu trc nguyn t.
Nm 1886
Nh vt l v ho hc Anh V.Cruc (1832 - 1919) v E.Hnstan pht hin ra
tia rnh m cc. Nh chng ta bit, ngy nay l tia dng cc.
Nu o mt rnh trong m cc th nhn thy, sau m cc pht ra nhng tia dng
cc, c mt s tnh cht tng t nh tia m cc : c kh nng lm mt s cht pht
quang, b lch hng trong t trng hoc in trng (ngc chiu vi tia m cc)...
l dng cc ion tch in dng c to thnh do tc dng ion ho ca tia m cc i vi
cc nguyn t v phn t cht kh.
Nm 1886 - 1905
Nh vt l Nga Nhiclai Alchxanrvich Mrzp (1854 - 1946), khi ngi
trong nh t ca ch Nga Sa Hong ngh ti tnh phc tp ca cu to nguyn t trn
c s pht minh ca Menlep v nh lut tun hon...
Nm 1891
Ginxtn xtni ngh ly t Hi Lp "electron" t tn cho mt lng in m hay
dng nh b nht, Sau ny khi nim "electron" c khng nh trong khoa hc ch
ht c bn mang mt lng in m nh nht, chp nhn l 1 dn v in tch m. Nh vy,
electron c t tn trc khi c pht hin ra.
Nm 1895
Vlnhem Rnghen (1845 - 1923) pht hin ra mt th tia c nhng tnh cht
cha bit, v ng gi l tia X v sau, tia ny mang tn ngi pht minh ra n -
ta Rnghen. Catt ca ng Rnghen l si kim loi c t nng bng dng in. Gia
catt v ant c to mt in th cao. Tia m cc xut pht t catt (thc cht l
dng electron) c gia tc trong in trng v p vo ant. T ant pht ra mt th
tia c bit gi l tia X hay tia Rnghen. Tia ny khng nhn thy c, tuy
nhin nhn ra c nh kh nng lm mt s cht pht quang, hay tc dng ln giy
nh.
Chng ta bt : tia X xuyn qua cc vt d dng, ch cc kim loi nng v dy
mi cn ni ; c kh nng ion ho mnh cc kh, ngha l khi i qua
mt kh th lm cho kh tr nn dn in.
Cc tia X khc tia m cc v dng cc l khng b lch hng trong in trng
hay t trng, chng t chng khng c in tch. Tia Rnghen l nhng sng in t c
di sng rt nh, t 0,06 n 20.
Nm 1896
Nh vt l hc Php Henri Beccren (1852 - 1908) pht hin ra tnh cht c
bit ca qung urani : c kh nng pht ra mt cch t nhin v lin tc mt th
tia ging tia X. Vi nm sau , b Mari Scpxcala Quirl gi tnh cht ny l
tnh phng x.
Nm 1897
Nh bc hc Anh Gizep Gin Tmxn (1856 - 1940) khi nghin cu I dng in
i qua kh trong ng Cruc, ch ra s tn ti ca mt loi phn t I m ng gi l
"cc ht. Thc cht l ng cp ti loi phn t nh b nht c mang in - m ngay t
th k XVIII, ngi ta gi l cht in nguyn t Trong mt bi lun ca mnh,
Franclin (1750) khng nh rng : Cht in bao gm nhng phn t cc k mng
mnh. Lmnxp cng c nhn xt tng t khi lun gii v bn cht ca nhit.
Nm 1898
V chng Pie Qulri (1859 - 1906) v Marl Quirl (1867 - 1934) khi x
l mt s tn qung urani, pht hin ra hai nguyn t mi l poloni v rai. Sau
ny, Marl Quirl xc |nh thy nhng nguyn t ny pht ra ba loi tia. Pht
minh ny thm mt ln na khng nh cu to phc tp ca nguyn t.
Nm 1900
Nh vt l c Mc Plng (1858 - 1947), khi nghin cu bc x nhit ca vt rn
c t nng, nu gi thit v s tn ti ca lng t nng lng. Theo gi thuyt ny, s
bin i nng lng trong bc x nhit - s thu v pht nng lng - khng phi l
lin tc, m theo tng phn nh mt gi l lng t nng lng. Thuyt ny r i khng
ch gip cho vic gii thch hin tng truyn nng lng m cn c ngha rt quan
trng cho s pht trin ca khoa hc, v c gi l thuyt lng t. Mn c hc lng t
v hc thuyt hin i v cu to cht c pht trin trn c s thuyt c hc lng
t.
Nm 1901
Uyliam Tmxn ngh mu cu to nguyn t u tin. Theo quan nim ca Tmxn :
nguyn t l mt hnh cu vt cht mang in dng phn b u trong ton b th tch
ca nguyn t, ri rc bn trong l cc in tch m vi kch thc khng ng k so vi
kch thc ca hnh cu.
Nm 1903 -1904
Nh khoa hc Nht Bn Khanhitar Nagaoca (1865 - 1950) a ra mu cu to
nguyn t cho rng nguyn t gm ht nhn mang in tch dng, quay xung quanh
n l cc electron. Quan im ny khng thu ht s ch ca cc nh khoa hc thi v
b lng qun. Sau ny, Ecst Rzfo cng l n quan nim tng t nh vy (mt cch c
lp) v cu to nguyn t
Nm 1905
Nh vt l hc c Anbect Anhxtanh (1879 - 1955) p dng gl thuyt ca
Plng v lng t ho nng lng - s thu hay pht nng lng theo tng phn nh
trong qu trnh bc x nhit - vo s lan truyn nh sng. Theo thuyt do
Anhxtanh xut th khng phi ch s hp th hay s pht sng ca cc vt mang c
trng lng t, m c s lan truyn nh sng cng mang c trng . Thot u, tng nh
thuyt ny khng lin quan g n cu to nguyn t. Tuy nhin, chnh n sau ny
tr thnh c s ca mu nguyn t do Rzfo v Bo xy dng.
Nm 1902 -1913
E. Rzfo v F. Xi xy dng l thuyt phn hu cc nguyn t phng x, to ra
cc nguyn t mi. i i vi pht minh ny, Rzfo gi ho hc th k XX l gi kim
thut hin i".
Nm 1903 -1908
E. Rzfo (1871 - 1937) cng VI H. Hyg (1882 - 1945) v F. Xi nghin
cu ht a v o chnh xc in tch ca mt ht a
NM 1911
Khi nghin cu ng i ca chm ht a qua mt l kim loi mng, Rzfo nhn thy
i a s cc ht a khng b lch hng i, hoc lch mt t ; trung bnh 800 ht ch
c mt ht lch i mt gc t 90 n 180. Rzfo gii thch rng : ht a b lch hng
mnh nh vy v trn ng i n gp phi nhng ht khc trong nguyn t tch in dng
v nng hn/ Nh vy ng tm ra ht nhn nguyn t v xy dng nn mu nguyn t hnh
tinh.
Rzfo pht hin proton, mt ht c bn c khi lng thc t bng khi lng
nguyn t hiro v mang mt in tch dng.
Sacl Uynxn sng ch ra mt loi phng c bit mang tn ng - phng Uynxn.
Nh phng ny ngi ta chng minh c s tn ti ca ht c bn qua theo di ng i
ca n. Phng Uynxn c lm y khng kh sch bo ho hi nc. Bng cch lm gin n
nhanh kh trong phng Uynxn, hn hp c lm lnh, p sut trong phng gim
mnh, hi nc tr nn qu bo ho nhng khng ngng t v thiu trung tm ngng t.
Trong iu kin , nu cho ht i qua, n s ion ho cc phn t kh Mi ion to
thnh ng vai tr mt trung tm ngng t, tp hp cc phn t nc to thnh git sa
m. Nh vy, ng i ca mi ht hin ln di dng vt sa m, c th nhn thy c. Phng
Uynxn l mt trong cc thit b c bn c s dng trong nghin cu phn ng ht
nhn v tia v tr.
Nm 1913
Nh thnh tu nghin cu v ta a ca Rzfo v trng phi do ng sng lp v v
quang ph Rnghen ca Henri Mozly (1887 - 1915), ngi ta xc nhn c rng :
s th t nguyn t trong h thng tun hon Menlep trng vi in tch ht nhn, v
do cng trng vi s electron quay xung quanh ht nhn.
(Ti liu: S pht trin ca ha hc)
Nguyn t di nh sng ca c hc lng t
30/12/2013 08:37
Kt qu nghin cu thc nghim chng minh rng nguyn t l th gii vi m b
chi phi bi nhng quy lut m vt l c in cha bit ti. Nghin cu v cc quy
lut ny l i tng ca c hc lng t.
Nm 1911
Friric Xi (1-877 - 1956) a ra khi nim "ng v" (theo ting Hi Lp c
ngha l "cng mt ch") : Cc nguyn t c khi lng nguyn t khc nhau chim
cng mt v tr trong h thng tun hon l nhng ng v.
NM 1913
Nh vt l an Mch Ninx Bo (1885 - 1962) p dng thuyt lng t vo mu
nguyn t Rzfo, gii thch quang ph ca nguyn t hiro. loi tr mt s ni
dung khng tng ng gia kt qu th nghim v mu Rzfo, Bo a ra gi thuyt rng
electron trong nguyn t tun theo cc nh lut ca vt l c in, ng gi thuyt
rng trng thi ca electron trong nguyn t c xc nh qua hai nh sau :
1.Mi electron trong nguyn t chuyn ng trn qu o dng th khng bc x
nng lng.
2.Mi electron trong nguyn t c th di chuyn t trng thi ny sang
trng thi khc, khi s gii phng hoc hp th mt nng lng nht nh.
Cc nh ny ca Bo c xy dng trn c s gi thuyt ca Plng v lng t ho nng
lng v s pht trin hc thuyt ny ca Anhxtanh i vi nh sng. Cc nh Bo
nhanh chng c xc minh bng thc nghim.
Mu nguyn t Bo ra i. Theo mu ny, Bo tnh ton nng lng v bn knh qu o
electron ca nguyn t hiro. Kt qu thu c trng vi cc d kin v quang ph
ca hiro v trng vi cng thc kinh nghim do nh ton hc Thy S I. Ia Banme
(1825 - 1898) nu ra.
G.G. Tmxn xc nh rng kh neon l hn hp ca hai dng nguyn t khng khc
nhau v mt ho hc, trong mt c nguyn t khi l 20, cn mt c nguyn t khi l
22. iu dn cc nh khoa hc n pht minh ra ng v. Ngay t nm 1906, ngi ta
m t tnh cht nguyn t thori (Th - 230 v Th - 232) c tnh phng x khc
nhau nhng tnh cht ho hc v quang ph l nh nhau. Bi vy, chng c coi l
mt nguyn t'. Tuy nhin, thi cc nh khoa hc khc cha ch n s kin ny.
Nm 1914
Nh vt l M Gimx Phrng (1882 - 1964) v Nh vt l c Huttap Hecx (sinh
nm 1887) a ra bng chng th hai khng Nh mu hnh tinh nguyn t Bo, trong
th nghim vi hi thu ngn, ng trc tip chng minh s tn ti nhng trng thi
nng lng xc nh ca nguyn t.
Nm 1915 - 1916
Acnn Xmmecen (1868 - 1951) v V Uynxn m rng quan nim ca Bo v cu
to ca nguyn t hiro. Khi tnh ton cc qu o ca nguyn t hiro, cc tc gi a
ra cc iu kin tng qut hn. H cho rng electron . chuyn ng khng phi
theo qu o hnh trn m theo qu o hnh elip. Gi thuyt ny c ngha to ln
khi m t trng thi ca cc nguyn t phc tp hn.
Nm 1921
Ninx Bo da trn nh lut tun hon Menlep v trn c s tnh quy lut v
quang ph bit, a ra cc m hnh c th cho cc nguyn t khc nhau. Do vy m
ng l ngi t c s u tin cho hc thuyt v cu to ca cc nguyn t phc tp. Bo
l ngi u tin nu ra khi nim v s phn b electron theo cc lp electron,
trong lp th nht c 2 electron, lp th hai c 8 electron V..V...
imitri Xecghvich Rzepvenski (1876 - 1940) gii thch hin tng tch
cc vch quang ph ca nhng nguyn t phc tp hn trong nhng iu kin xc nh
bng kh nng chuyn ng ca electron trong nguyn t. Xommecfen cng i n
quan nim tng t nh vy khi gii thch s gin on ca cc vch quang ph.
tt xtec v Vante Heclc bng con ng thc nghim chng minh s ng n ca
cc quan nim ca Rzepvenski v Xommecten khi gii thch tnh phc tp ca
quang ph nguyn t.
Nh vt l Anh Uyliam Antn (1877 - 1945) bng mt thit b t to l my
quang ph khi, nghin cu v ng v ca cc nguyn t. Tnh n nm 1927, ng
nghin cu cc ng v ca hn 50 nguyn t v xc nh rng cc nguyn t c 2 hoc l
hn 2 ng v khng phi l ngoi l.
Nm 1923 - 1924
Lui Bri (sinh nm 1892) pht trin thuyt lng t theo hng khc, ng a
ra khi nim v bn cht sng ca electron.
Nm 1925
Hauxmit Ulenbec a ra gi thuyt rng electron t quay xung quanh trc
ca n. Chuyn ng gi l spin, ng thi xut hin danh t "s lng t spin".
Vnfgng Paoli (1900 - 1958) nu ra nguyn l ngoi tr vi ni dung :
Trong mt nguyn t khng th c hai electron c cng bn s lng t.
n lc ny ngi ta hiu c ti sao cc electron c sp xp vo nhng lp
electron nht nh.
Vecne Haixenbec (sinh nm 1902) ngh khng nn chp nhn quan nim v m
hnh cu to nguyn t v v cc qu trnh xy ra trong nguyn t. ng chng minh
v mt l thuyt rng, trong th gii vi m khng th p dng cc quy lut c
nghin cu trong vt l c in. Nh vy, Haixenbec t nn mng cho mn c hc mi
c s dng nghin cu v s chuyn ng ca cc ht trong nguyn t.
Nm 1926
Nh vt l Thy S Ecvin Sring (1887 - 1961) tip tc pht trin cc quan
nim c hc lng t ca Lui Bri.
Trong vt l hc ra i mn c hc lng t. N 'c xy dng trn c s nhng kt qu
nghin cu ca Lui Bri, Ecvin Sring, Vecne Haixenbec, Mac Bocn, Pn
irac... Thc cht, Sring v Haixenbec, l tc gi ca hai phng php khc
nhau v c hc lng t, bng nhng con ng nghin cu khc nhau, i ti nhng kt
lun ging nhau v cu to nguyn t.
Nh vt l M Ginbec Liuyt (1875 - 1946) a ra danh t "photon". Nh
vy, qua hn 20 nm k t khi ra i hc thuyt lng t, cc lng t nh sng mi c
gi bng ci tn m cho n nay chng ta vn s dng.
Nm 1931
Vntgng Paoli khi nghin cu v s phn r ch ra kh nng tn ti ca mt ht
c bn mi l ntrino. Tn gi c Enri Phecmi t ra mt nm sau khi pht hin ra
n.
Nm 1932
Nh vt l M Cacl avit Anbecxn (sinh nm 1905) pht hin pozitron, mt
ht c bn c trng bng in tch dng duy nht. Ngay t cui nhng nm 20 ca th
k XX, imitri Vlaimnvich Xcbenxin (sinh nm 1892) pht hin thy vt ca n
trong phng Uynxn, nhng khng gii thch c. Vo nm 1928, Pn irac cng tin
on v mt l thuyt s tn ti ca pozitron.
Nh khoa hc Anh lmx Trevch (sinh nm 1891) pht hin ntron c khi lng
gn bng khi lng proton nhng khng mang in.
.. Ivanenc, E.N. Galng (Nga) v V. Haixenbec (c) nu gi thuyt v cu
to ca ht nhn nguyn t. Theo kin ca h, ht nhn nguyn t c to thnh t cc
ntron v proton lin tc chuyn ho ln nhau. Khi chuyn ho thnh ntron,
proton tch ra mt pozitron, v ngc li, ntron khi chuyn ho thnh proton
th tch ra electron.
Nm 1934 - 1936
.. Ivanenc cng vi I.E. Tam (1895 - 1973) a ra gi thuyt rng : cc
lc ht nhn c cng ln gia cc proton gy ra s chuyn i lin tc gia cc ht c
bn trong ht nhn.
(Ti liu: Ha hc dnh cho ngi yu thch)
Nguyn t khng phn chia c
30/12/2013 08:37
Trong khoang thi gian 2300 nm, nguyn t c coi la phn t nho be nht
cu tao nn cac cht. Thi ki o keo dai t th ki IV trc Cng Nguyn, khi
ma nha trit hoc c Hi Lap mcrit (nm 460-370 trc Cng Nguyn) a ra khai
nim nguyn t cho n cui th ki XIX.
(Su tm t internet)
Nguyn t v nng lng nguyn t phc v con ngi
30/12/2013 08:38
Cc cng trnh nghin cu l thuyt m ra kh nng s dng ngun nng lng to
ln tng tr trong ht nhn nguyn t. Cc ng v phng x c ng dng rt rng ri
trong y hc, nng nghip...
Nm 1934
Iren Gili Quiri (1897 - 1956) v Frederic Gili Quiri (1900 -
1958) pht hin ra tnh phng x nhn to. H dng ht bn ph ht nhn nguyn t
nhm, bo, magie v cc nguyn t khc ; kt qu l nhng nguyn t ny c chuyn
ho thnh nhng nguyn t khc.
Nm 1934 - 1939
tt Han v Frit stracman pht hin ra mt kiu phn r ht nhn quan trng,
l s phn chia ht nhn urani thnh 2 ht nhn mi gn nh nhau, khi ng ntron
bn ph. Cc nh nghin cu xc nh rng, qu trnh gii phng ra mt nng lng
khng l.
Nm 1939
Ecst Oclan Lorenx (sinh nm 1901) Trng i hc Tng hp Califoocnia
thit k mt xiclotron (my gia tc cng hng t) u tin to ra cc proton c
nng lng cao. Nh vy, m ra kh nng to ln cho vic thc hin cc phn ng ht
nhn khc nhau, tc l thc hin s chuyn ho trong nguyn t ca cc nguyn t
bng cch dng nhng ht c nng lng ln chng hn nh ht a, proton hay l
ntron bn ph nguyn t.
Nm 1940
E. Macmilan, p. Abenxn v c. Stacc (c) cng mt lc iu ch nguyn t
siu urani nhn to u tin, chnh l nguyn t neptuni c s th t 93 trong
bng tun hon.
Nm 1942
Enric Fecmi cho khi ng l phn ng nguyn t u tin Chicag, tin hnh
phn chia ht nhn urani 235 di tc dng ca ntron.
Nm 1945
My bay M nm bom nguyn t xung cc thnh ph Hirxima v Nagaxaki ca
Nht Bn. Ln u tin nhn loi chng kin sc mnh gh gm ca nng lng ht nhn.
Hu qu ca n tht l kinh khng. Ch mt qu bom nguyn t duy nht bin thnh
ph Hirxima thnh ng nt, tro tn. Nhng s liu chnh thc v thit hi c ghi
nhn : 78150 ngi cht, 13983 ngi mt tch, 9428 ngi b thng nng, 27997
ngi b thng nh. Tuy nhin, nhng bnh him ngho do phng x gy nn cho hng
chc nghn cng dn ca thnh ph Hirxima th khng th lng ht c...
Nm 1954
Nh my in nguyn t u tin trn th gii c cng sut 5000 kiioat c vn hnh
ti Lin X (c).
Nm 1959
Con tu ph bng nguyn t u tin trn th gii mang tn Lnin i vo hot
ng.
Nm 1961
Chic tu thu ch hnh khch u tin mang tn "Xavan" c h thu. Ti Xphia,
ngi ta cho xy dng l phn ng nguyn t nhm sn xut mt s ng v phng x v
tin hnh nghin cu khoa hc.
Ngy nay, ti nhiu quc gia trn th gii, ngi ta xy dng nhiu nh my in
nguyn t v tnh u vit ca n, vi iu kin k thut m bo an ton cho qu trnh
phng x l v cng nghim ngt. Nhn loi ang c gng hng vic s dng nng lng
nguyn t v mc ch ho bnh, nc ta, chnh ph cng a ra d n xy dng nh my in
nguyn t phc v cho vic pht trin nn kinh t quc dn.
(Ti liu: Ha hc dnh cho ngi yu thch)
Phn ng thun nghch n gin v cn bng ha hc
30/12/2013 09:02
Th k XVII
Rbect Bil (1627 - 1691) v Hoc stan (1659 - 1734) cng nhau nghin
cu tc ca mt s phn ng th. Mc ch ca h l thng qua vic xc nh tc phn ng
tm phng php biu th mt cch nh lng i lc ho hc v kh nng tng tc ho hc
ca cht ny i vi cht khc. Tuy nghin cu khng tin hnh theo hng tch lu
cc d kin ng hc ca phn ng, nhng vn c xem l nhng nghin cu u tin v ng
ho hc.
Nm 1718
Nh ho hc Php chin Franxoa Gifrua (1672 - 1731) gi n Vin Hn lm
Khoa hc Pari mt ti liu khoa hc phong ph bao gm 16 bng, trong cc cht
c sp xp th t (theo chiu dc) ph thuc vo i lc ho hc ca chng i vi cc
cht khc (sp xp theo chiu ngang pha trn ca bng). S ph thuc ny c tnh
cht nh tnh v khng tnh n nh hng ca iu kin tin hnh phn ng n tc ca phn
ng.
Nm 1777
Cacl Frilic Venxen (1748 - 1822), trong cng trnh "Hc thuyt v i
lc ca cc cht, trnh by kt qu nghin cu v tc ho tan kim loi trong
axit. Mc ch nghin cu nhm xy dng cc ch tiu nh lng v i lc ho hc ca cc
cht. Venxen xc nhn rng : "i lc ca cc cht i vi dung mi t l nghch vi
thi gian cn thit ho tan chng.
Nm 1803
Clt Lui Bectl (1748 - 1822), khi nghin cu cc qu trnh lin quan n
vic sn xut xanpt v s to thnh mui trong cc h, i n kt lun rng : chiu
hng ca phn ng ho hc ph thuc vo khi lng cc cht phn ng, tnh cht vt l,
ho hc ca chng v iu kin tin hnh phn ng. Trong cun sch 'Th nghim v
thng k ho hc", Bectl a ra mt quan nim mi c tnh cht nguyn tc : qu
trnh ho hc l hai phn ng xy ra ng thi theo hai chiu ngc nhau.
Nm 1842
Nh ho hc c Henric Rz (1795 - 1864), khi nghin cu nhm cng c thm
quan nim ca Bectl, i n kt lun : "S thiu ht v i lc ho hc ca cht c th
c b sung bng cch tng lng ca n ln, v ngc li". Kt lun ny ca Rz tin gn
n nguyn l ca cn bng ng, m sau ny c L Satli pht trin thnh nguyn l
chuyn dch cn bng.
Nm 1850
Lutvic Fecinan Vinhnmi (1812 - 1864) tin hnh nghin cu s tng tc
gia ng thng v nc vi s c mt ca axit. Khi ng phn hu thnh glucoz v
saccaroz, Phn ng ny, vi tn gi l phn ng nghch o ng, tr thnh phn ng
kinh in khi nghin cu tc ca qu trnh ho hc. (Tnh n nm 1906 c khong
140 bi bo khoa hc vit v phn ng ny.) Vinhenmi nghin cu tc phn ng
nghch o ng v a ra cng thc ton hc u tiu biu th s ph thuc tc ca qu
trnh vo nng ng v nhit . Nh vy, ng l ngi u tin ni v tc ca phn ng ho
hc, c ngha l v ng ho hc.
Nm 1857
Cng trnh ca Anri Xencle vin (1818 - 1881) c cng b. Trong , ng
trnh by cc s liu v s phn hu ca cc mui khc nhau, ng gi loi phn ng ny
l "s nhit phn". Tng t, Xvante Arniuyt gi hin tng tch cc phn t mui
thnh ion trong dung dch nc hay trong dung mi khc l "s in li.
Nm 1859 -1865
Nhiclai Nhiclaevic Bktp (1827 - 1911) tin hnh nghin cu nh hng ca
p sut cc cht kh n tc phn ng m chng tham gia.
Nm 1862 -1863
Pie gien Maxlen Bectl (1827 - 1907) v Pean Xengin (1832 - 1863)
nghin cu tnh thun nghch ca phn ng phn hu este. Sau phn ng nghch o
ng, th y l phn ng quan trng th hai t c s cho hc thuyt v ng ho
hc.
Nm 1867
Nh ton hc Hungari Cat Macxilian Hunbec (1836 - 1902) v Pte Vacge
(1833 - 1900) a ra cng thc ton hc u tin biu th nh lut tc dng khi
lng - mt nh lut c bn ca ng ho hc :
kCaCb... = k'C'aC'b
y, ca, Cb... l nng trng thi cn bng ho hc ; k v k' l cc hng s. ng
thi, Hunbec v Vacge gi lng cht cha trong 1 cm3 dung dch l khi lng
"hot ng" hay l "khi lng tc dng". Khi nim nng sau ny mi c Van Hp a
ra.
Nm 1867
Nh khoa hc c Phaunlec p dng thuyt ng hc cht kh vo qu trnh tnh
ton s va chm gia cc phn t, v thu c kt qu nh Hunbec v Vacge.
Nm 1874 -1878
Nh khoa hc M G.Uilac Gibs (1839 - 1903) ngh o i lc ho hc ca cht
qua cng hu ch cc i c th thc hin trong qu trnh phn ng thun
nghch.
Nm 1884
Lacp Henric Van Hp (1852 - 1911) trong tc phm "Khi lun v ng ho
hc" kho st phn ng ho hc mt cch t m qua nghin cu tc ca chng v xy dng
phng php phn loi ng hc u tin m n ngy nay vn s dng. Cn c vo s phn t
tham gia phn ng, Van Hp a ra cc danh t : phn ng n phn t, lng phn t,
tam phn t v a phn t. ng xc nh rng : thc t khng c phn ng tam phn t v
a phn t, v t ng rt ra kt lun v tnh phc tp ca c ch phn ng. Van Hp a
ra khi nim hng s tc k vo nh lut tc dng khi lng, v bn cht, hng s l
tc ca phn ng gia cc cht iu kin nng bng n v.
Van Hp cng a ra biu thc ton hc v s ph thuc gia hng s tc v nhit .
Sau ny Arniuyt hon thin biu thc .
Nm 1885
Anri L Satli (1850 - 1936) nghin cu nh hng ca p sut n cn bng ho
hc i vi mt s phn ng. ng xc nh rng : S tng p sut lm cho cn bng chuyn
dch v pha lm gim th tch ca h, v ngc li. Trn c s quan st ny, ng pht
biu nguyn l v cn bng ng.Van Hp cng rt ra kt lun tng t v nh hng ca
nhit n cn bng ho hc.
Nm 1886
Van Hp, c lp vi Gibs, cng ngh ly cng hu ch cc i nhn c trong qu
trnh phn ng thun nghch lm thc o i lc ho hc ca cc cht, ng thi xy dng
phng php tnh i lc.
Nm 1887
Nhiclai Alchxanrvich Mensutkin (1842 - 1907) gii thch mt cch nh
lng nh hng ca dung mi n tc ca mt s phn ng. ng c nhiu cng trnh nghin
cu v quan h gia cu to ca cht phn ng v tc phn ng m n tham gia.
Nm 1889
Xvante Arniuyt (1859 - 1927) hon thin cng trnh ca Van Hp v s ph
thuc gia hng s tc v nhit . S ph thuc ngy nay c biu th bng phng trnh
Arniuyt. Theo Arniuyt: ch c nhng phn t hot ng, c ngha l nhng phn t
phi c mt nng lng d no - c gi l nng lng hot ho, mi tham gia vo phn
ng ho hc. T nm 1850, Vinhenmi a ra mt cng thc kinh nghim tng t nh
phng trnh Arniuyt cho nhng khong nhit nh.
(Ti liu: S pht trin ca ha hc)
1 | 2 | 3 | 4 > >>
Xin vui lng ch...
Lin h
Lp 10H- THPT Chuyn
Nguyn Tt Thnh 0989815146 [email protected]
2013 Bn quyn c bo h.
To trang web min ph :: Webnode
View: Mobile | Desktop
To Top
Xem thm thng tin:
http://m.hoahoc-doisong0.webnode.vn/hoa-h%e1%bb%8dc-v%c3%a0-%c4%91%e1%bb%9di-s%e1%bb%91ng/l%e1%bb%8bch-s%e1%bb%ad-hoa-h%e1%bb%8dc/
To trang web c nhn min ph: http://www.webnode.com
