Upload
others
View
2
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Lição5
EsteprojetoéfinanciadocomoapoiodaComissãoEuropeia.Estapublicaçãorefleteapenasopontodevistadoautor,portantoaComissãonãopodeserresponsávelporqualquerusodeinformaçõesqueaparecemaqui.
https://lernu.net/pt/instruado
Todoconteúdo,senãoestáindicadoemalgumlugarexplicitamenteoualgoassim, faz pate dolernu.net e está publicado sobre a licença CriaçãocompartilhadaProibidousoComercial4.0Internacional.
KI-Palavrainterrogativa,
palavrarelativa,palavra
exclamativa.
TI-palavraindicativa,
demonstrativa
ĈI-palavraabrangente
NENI-palavranegativa
I-Palavraindefinida
-Uindivíduo,
coisa
individual
kiuquem/qualpessoaPerguntasobreaidentidade
deumaentreasvárias
pessoasconhecidas,coisas
outemas.
tiuesse/aqueleIndicauma(pessoa)
específicaentrevárias
pessoasconhecidas,
coisasoutemas.
ĉiutoda/cadapessoaMostraemumsógrupoesem
exceçõesosindivíduosdeum
grupodepessoas,coisasou
assuntos.
neniuninguémNegaosindivíduos
deumgrupode
pessoas,coisasou
assuntos.
iualguémIndicaumapessoa,
coisaouassunto
específico
desconhecidoou
indefinível.
-Ocoisa,assunto
kiooque/qual"qualcoisa,qualassunto,o
que"
tioisso/aquilo"essacoisa,esseassunto,
isso"
ĉiotudo/cadacoisa"todoassunto,todotipode
coisa"
nenionada/nenhumacoisa"nenhumacoisa,
nenhumtipode
assunto,nada"
ioalgo"algumacoisa,algum
tipodeassunto,algo"
-Aqualidade,
espécie
kiaqualqualidade"dequalespécie,possuindo
qualqualidade,quetipode"
tiaessa/aquelaqualidade"dessaespécie,
possuindoessa
qualidade"
ĉiatodaqualidade"detodaespécie,possuidor/a
detodaqualidade"
nenianenhumaqualidade"denenhuma
espécie,possuindo
nenhuma
qualidade"
iaalgumaqualidade"dealgumaespécie,
possuindoalguma
qualidade"
-ELmodo,grau
kielcomo/qualmaneira"emqualmaneiraougrau"
tieldessa/daquelamaneira"nessamaneiraougrau"
ĉieltodamaneira"emtodamaneira"
nenieldenenhumamaneira"denenhummodo"
ieldealgumamaneira"emalgumamaneiraou
grau"
-Elugar
kieonde/quallugar"emquelugar,onde"
tieesse/aquelelugar"nesselugar"
ĉietodolugar"emtodolugar"
nenienenhumlugaremlugaralgum/em
nenhumlugar"
iealgumlugar"emalgumlugar"
-ALcausa
kialqualmotivo"porqualcausa,porqual
motivo,porque"
tialesse/aquelemotivo"poressacausa,poresse
motivo,porisso"
ĉialtodomotivo"portodacausa,portodo
motivo,porcausadetudo"
nenialnenhummotivo"porcausa
nenhuma,por
motivonenhum,
pornada"
ialalgummotivo"porumacausa,porum
motivo,poralgo"
-AMtempo,vez
(ocasião,
condição)
kiamquando/qualtempo"emquetempo,emquevez,
quando"
tiamesse/aqueletempo"nessetempo,nessavez,
então"
ĉiamsempre/todotempo"emtodotempo,emtodavez"
neniamnunca/nenhumtempo"emnenhum
tempo,em
nenhumavez,
nunca"
iamalgumtempo"emalgumtempo,em
algumavez,umdia"
-OMquantidade
(grau
enfático)
kiomquanto/qualquantidade"quãomuito,emque
número,emque
quantidade"
tiomessa/aquelaquantidade"tãomuito,emtal
número,emtalquantia"
ĉiomtudo/todaquantidade"aquantidadeinteira"
neniomnada/nenhumaquantidade"nenhumnúmero,
nenhumaquantia,
nenhumamedida"
iomumpouco/algumaquantidade"nãomuitodemais,mas
tambémnãopouco"
Gramática
CorrelativosEstudeatentamenteatabelaereparequãoregularelogicamenteelaestácolocada:osignificadodequalquerumadas45palavrasnatabelapodeserderivadodosignificadogeraldaspartesinicialefinaldapalavra.Memorizeespecialmenteasseguintespalavras:
-ESpossuidor
(objetoou
sujeito)
kiesdequem"(o/a)...dequem"
tiesdessa/daquelapessoa"(o/a)...dessapessoa"
ĉiesdetodos"(o/a)...detodos"
neniesdeninguém"(o/a)...de
ninguém"
iesdealguém"(o/a)...dealguém"
KI-Palavrainterrogativa,
palavrarelativa,palavra
exclamativa.
TI-palavraindicativa,
demonstrativa
ĈI-palavraabrangente
NENI-palavranegativa
I-Palavraindefinida
Aspalavrasnatabelapodemtambémreceberasterminações-j(plural)e-n(acusativo):
Palavrasqueterminamem-ue-apodemteraterminação-jPalavrasqueterminamem-o,-u,-ae-epodemteraterminação-j
Épossívelcombinaraspalavrascompreposições:
ĉ-io = tudo
ĉ-iu = todapessoa
ĉ-iuj = todos/as
ĉ-iam = sempre
iom = umpouco
kio = oque,qual
kion = (acompanhadodeacusativo)oquê,qual
Kioestastio?Tioestaskuko. = Oqueéisso?Issoéumbolo.
Kionvimanĝas?Kukonmimanĝas. = Oquevocêcome?Eucomoumbolo.
kiu = quem
Kiustaraskunli? = Quemestádepécomele?
Kiunmividas? = Quemeuvejo?
Kiujestasviajamikoj? = Quaissãoosseusamigos?
Kiujnlibrojnvilegis? = Quaislivrosvocêleu?
kia = dequetipo,dequalcaracterística
Kiaestaslavetero? = Comoestáoclima?
Kianaŭtonvihavas? = Quetipodecarrovocêtem?
Kiajestasŝiajleteroj? = Dequaisespéciessãoascartasdela?
Kiajnfotojnvifaris? = Quaistiposdefotosvocêfez?
kie = onde
kien = paraonde,
Kiemiestas? = Ondeeuestou?
Kienviiras? = Paraondevocêvai?
alkiu = aquem,aoqual
kunkiu = comquem
altiu = aesse
intertiuj = entreesses
ComparaçãoOcomparativoéformadopelapalavrapli:
Osuperlativoéformadopelapalavraplej:
Emcomparaçãocomalguémoualgo,usa-seol:
Enosuperlativousa-seel:
Nosuperlativodeadjetivos,antesdeplejsempredeveestaroartigola.
Aspalavrasplieplejsãousadastambémjuntodeadvérbios.Asregrassãoasmesmas,excetoumadiferença:antesdeplejnãoaparecela.
plibona = melhor
pligranda = maior
plejbona = o/amelhor
plejgranda = o/amaior
plibonaolvi = melhorquevocê
laplejbonaelĉiuj = o/amelhordetodos/as
plirapide = maisrapidamente
plejrapide = daformamaisrápidapossível
dumApalavradumindicaumaduraçãodetempoepodeserusadatantocomopreposiçãoquantocomoconjunção:
Lisidasdumlamanĝo. = Elesesentadurantearefeição.
Ŝiskribasdumlilegas. = Elaescreveenquantoelelê.
ĉiApalavraĉiéusadacomoscorrelativosiniciadoscomti-paraindicarproximidade:
tie = lá,aí
tiu = esse/a
tiuĉi/ĉitiu = este/a
tieĉi/ĉitie = aqui
-ind-Osufixo-ind-indicaqueéválido(oudigno)fazeralgo:
aŭskultinda = dignodeserescutado
leginda = dignodeserlido
bedaŭrinde = lamentavelmente(demododignodeserlamentado)
nedankinde = denada(nãoprecisaseragradecido)
kioma?Apalavrainterrogativakiomaéusadaquandoseperguntasobreotempoindicadopelorelógio:
Kiomahoroestas? = Quehorassão?
ObjetivosdeaprendizadoaprendercomocompararemEsperanto(comparativo,superlativo)repetirasfrasesjáconhecidasqueserelacionamcomacomparação(kiu,tia,tieetc.)
Tutoriaisnecessárioscomputadorparatocarsom
PreparaçãoSons1,2,3CópiasdeM1CópiasdeM2ExercícioM3CópiasdeM4CópiasdeM5
Palavrasnovas
Bloco19(sessões37-38)
sinjoro = senhor
horo = hora
vendi = vender
komenci = começar
aŭto = carro
pli = mais
plaĉi = agradar
ol = que
laplej = o(a)mais
ĉi = partículagramaticalqueexpressaproximidade
aŭskulti = escutar
pliol = maisque
forgesi = esquecer
plejel = omaisdos
helpi = ajudar
Planodeaprendizado
10me DistribuaM1eescuteosom1.Leiaetraduzaotextoemconjunto.Peçaaosestudantesparaleremacadaduasfrasesetraduzi-lasnovamente.Quandoeleschegaremaofinaldotexto,elesdevemrecomeçarmasdessavezsemtradução.Oprofessorajudaapenascomapronúnicacorretae,casonecessário,comatradução.
Ajudeosestudantesatraduziremfrasesquetenhamocomparativoesuperlativo:laplejbonael,plirapidaol…
5me Jogorecreativonãolinguístico
20me DistribuaodiálogoM2.
Dividaosestudantesemparesepeçaparaqueelesleiametraduzamodiálogo.Peçaparaumparlerodiálogoetraduzirlinhaporlinha.Osajudecomatradução,senecessário.Logoapós,peçaparaoparatuarcomodiálogosemtraduzirnovamente.Setivertempo,vocêtambémpodepedirparaoutrasduplasatuaremtambém.
Esclareçaqueosadjetivoseadvérbiosnomodocomparativoesuperlativonãomudamequeapenasseadicionapliouplej(bona–plibona,plejbona,bone–plibone,plejbone).
10me Pausa
20me DistribuaM3.Dividaosestudantesemgruposdetrêsouquatro.Cadagrupodeveligarasexpressõescomcorrelativos.Vocêdevefazerumjogo:ogrupomaisrápidovence.
Façaosestudantesficarematentosqueostítulosnatabelasãoumpoucodiferentesentresi,porexemplokiu–tiu,ktp.Osestudantesdevemprestaratençãosobreasimilaridadeentreaspalavrasemcadapar.Aexplicaçãoparaissovirácommaisdetalhesnospróximosblocos.
5me Jogorecreativonãolinguístico
10me DistribuaM4.Peçaaosestudantesparatraduziremacançãoemconjuntoecantejunto2ou3vezes.
Dêdeveresdecasa
M1 Testo
Novaaŭto(1-aparto)SinjoroRapid,amikodeMarko,enirisvendejondeaŭtoj.Tielividasbelansinjorinon,kiuplaĉasalli.Vendistovenasalli.SinjoroRapiddemandas:
–Kiuaŭtoestaslaplejbona?
–Tiuĉiestaslaplejbonaelĉiuj.
–Ĉuĝiestasrapida?
–Ĝiestasplirapidaolaliaj.
M2 Diálogo
A
B
A
B
A
B
A
B
A
B
Miaŭdiskevivolasnovanaŭton.Ĉuestasvero?
Jes,miaaŭtoestasmalnovakajmalbona.
Ĉitieestasaŭtovendejo.Kiuaŭtoplejmulteplaĉasalvi?
Tiuĉi.Ĝiestasplibonaolmia.
Ho,20000eŭroj!Multekosta!
Minehavassufiĉanmononporĝi.Miaĉetosiunmalplikostan.
Sedĝiestastrerapida.
Minedevashavilaplejrapidanaŭtonelĉiuj.
Ĉuvineŝatasvojaĝiplirapideolaliaj?
Ne.Minevolasakcidenton.
M3 Exercício
Coloqueaexpressãonogrupocorreto:vendisto,forta,riĉa,laplejbona,lingvo,envendejo,plibela,enlahejmodeMarko,aŭto,ensportejo,domo,kafo,surtablo,amiko,ennialernoĉambro,envialernolibro,kelnero,surpapero,kuko,Marko,malpligranda,sinjorino,vizaĝo,malvarma,letero,sportisto,frato,plirapida
Kiu?Tiu! Kie?Tie! Kio?Tio! Kia?Tia!
Solução
Kiu?Tiu! Kie?Tie! Kio?Tio! Kia?Tia!
Marko envendejo aŭto forta
vendisto surtablo kafo plirapida
sinjorino envialernolibro kuko laplejbona
amiko ensportejo letero plibela
kelnero surpapero vizaĝo riĉa
frato enlahejmodeMarko domo malpligranda
sportisto ennialernoĉambro lingvo malvarma
M5 Canção
Criefrasescomaspalavrasabaixo.Vocêpodeadicionaroutraspalavras.
ion–diri–volas → Mivolasdiriion.
libroj–plaĉas–tiuj →
amikon–kian–volas →
aŭto–tiuĉi–rapide →
forgesis–Marko–ion →
iras–lernantoj–kien →
Criefrasesatravésdocomputador:Crie5frasestodososdias;traduza-aseescreva-as,seelasestiveremcorretas.
M6 Deverdecasa
A
B
A
B
A
B
A
B
A
B
A
B
A
B
Kionvifarasdumlatago?
Jelasepahorokajtridekminutojmiirasenlernejon.
Kionvifaras,dumviestasenlernejo?
Milernasmultajnnovajnaferojn.
Ĉuviŝatasmatematikon?
Jes,miŝatasĝinplimulteollingvojn.Sedplejmultemiŝatasmuzikon.
Kiamvirevenashejmen?
Mirevenasjeladekduahoro.
Kievitagmanĝas?Ĉuenlernejamanĝejo?
Ne.Hejmemimanĝasbonanmanĝon,kiunkuirismiapatrino.
Kajposte?Ĉuviludaskungeamikoj?
Jes,sedunuemidevaslernikajskribihejmtaskojn.
Dekiuestaslalernolibrojtiesurlatablo?
Tioestasmiajlernolibrojkajlernolibrojdemiafratino.
Objetivosdeaprendizadorepetiroconteúdodasliçõesanteriores(verbosmodais,numeraiseterminaçõesgramaticais)
Tutoriaisnecessárioscomputadorparatocarsom
PreparaçãoCópiasdeM7CópiasdeM8CópiasdeM9CópiasdeM10CópiasdeM11
Bloco20(sessões39-40)
Planodeaprendizado
20me DistribuaodiálogoM6.
Dividaosestudantesemparesepeçaparaqueelesleiametraduzamodiálogo.Peçaparaumparlerodiálogoetraduzirlinhaporlinha.Osajudecomatradução,senecessário.Logoapós,peçaparaoparatuarcomodiálogosemtraduzirnovamente.Setivertempo,vocêtambémpodepedirparaoutrasduplasatuaremtambém.
5me Jogorecreativonãolinguístico
10me DistribuaM7.Peçaparaosestudantescompletaremosespaçoscomoverbomodalcorreto.
10me DistribuaM8.Peçaparaqueosestudantesleiamasfrasesetraduzamasmesmasparaseuidioma.
Osestudantesdevemrepetiracomparaçãodeadjetivoseadvérbios.EmalgunscasosoprefixoMAL-éadicionadomalpli,malplej.
10me Pausa
5me Jogorecreativonãolinguístico
10me DistribuaM9.Peçaaosestudantespararelacionaremasfrasescomostempos.
10me DistribuaM10.EsseéumexercíciorelacionadoacançãoDekboteloj,quefoiaprendidanalição4.Peçaparaqueosestudantesadicionemosnúmerosquefaltamnacanção.
Depoiscanteacançãoemconjunto2ou3vezes.Assimosestudantesvãorepetirpalavrasrelacionadasaosnúmeros.
Dêdeveresdecasa
M7 Diálogo
Preenchaoespaçocomoverbocorreto:{n}.
Mipetas,ĉuvi helpialmi?–Kompreneble!
HodiaŭMarkone skribihejmtaskon.Tioplaĉasalli.
Nihavasmalnovanaŭton.Ĝinefunkciaskajnine vojaĝiplu.
Anaankoraŭne dormi.Ŝiŝatasplulegilalibron.
Miaedzo laboritrelongekielkelnero.
Lasinjoroirasmalrapide.Liestasmaljuna,line iriplirapide.
Ĉuvi fermilafenestron?–Mipovas,sedmine .Estasvarmeenlaĉambro.
Marko aĉetikukonporAna,sedlinehavassufiĉanmonon.
Ivonehavastemponporludikunmi.Li rapideirienvendejonkajaĉetipanon.
M8 Exercício
Traduzaparasualíngua:
Launuavendistoestasbona.Laduavendistoestasplibonaollaunua.Latriavendistoestaslaplejbonaelĉiuj.
Miadomoestasmalgranda.LadomodeMarkoestasplimalgrandaolmia.LadomodeJuliaestaslaplejmalgranda.
LapatrinodeAnakuirasbone.LapatrinodeMarkokuirasplibone.Miapatrinokuirasplejbone.
Petrolernaslingvojnrapide.Milernaslingvojnplirapideolli.Miafratinolernaslingvojnplejrapideelniĉiuj.
Tiuĉifotoestasbela.Laduafotoestasmalplibela.Lalastafotoestaslamalplejbela.
M9 Exercício
Relacioneotempocomasfrases.
7.30 Mirevenashejmenellalernejo.
8.00 Postlatagmanĝomilernasenmiaĉambro.
12.00 Miirasenlernejon.
12.30 Miludassurlastratokungeamikoj.
14.00 Midormas.
16.00 Mimanĝashejmetagmanĝon,kiunkuirismiapatrino.
21.00 Misidasenlernoĉambrokajmiaŭskultaslainstruiston.
M10 Exercício
DekbotelojDekbotelojpendassurlamur'
Sedseakcidentefalasununur,tiamnaŭbotelojpendassurlamur'.
Naŭbotelojpendassurlamur'sedseakcidentefalasununur,
Tiamokbotelojpendassurlamur'.
Okbotelojpendassurlamur',sedseakcidentefalasununur,
Tiamsepbotelojpendassurlamur'.
Sepbotelojpendassurlamur',sedseakcidentefalasununur,
Tiamsesbotelojpendassurlamur'.
botelojpendassurlamur',sedseakcidentefalasununur,
Tiam botelojpendassurlamur'.
botelojpendassurlamur',sedseakcidentefalasununur,
Tiam botelojpendassurlamur'.
botelojpendassurlamur',sedseakcidentefalasununur,
Tiam botelojpendassurlamur'.
botelojpendassurlamur',sedseakcidentefalasununur,
Tiam botelojpendassurlamur'.
Dubotelojpendassurlamur',sedseakcidentefalasununur,tiamunubotelopendassurlamur'.
Unubotelopendassurlamur',sedseakcidentefalasununur,tiamnurodororestassurlamur'.
Melodia:YouTube
M11 Deverdecasa
Adicioneasterminaçõescorretas:-j,-n,-jn.
AntaŭladomodeMarkostarasmodernajaŭto .
Antaŭdekminuto venislapatrohejmen.
Labotelo ,kiujstarassurlatabloenkuirejo,estasmiaj.
Donualmilagrandajnlibro ,kiujestastiemalantaŭvi.
Ĉuviaŭdasmi bone?
Postduhorojlavendistofermoslavendejo .
Enlernoĉambrosidaslernanto kajiliaŭskultasinstruisto .
Vihavastrebela okulo .
Lafotoj,kiujpendassurlamuro,estastrebela .
Ivonekomprenaslalastanhejmtasko ,kiu liricevisenlalernejo.
Criefrasesatravésdocomputador:Crie5frasestodososdias;traduza-aseescreva-as,seelasestiveremcorretas.
Objetivosdeaprendizadocompreenderosistemadecorrelativos(queessaspalavrasconsistememduasparteequeépossívelconstruirmuitascombinaçõescomajudadealgunsmorfemas)aprenderacriarosprimeiroscorrelativos(combinaçõesdeKI-,TI-,ĈI-e-U,-O,-A,-E)conhecerosufixo-IND-
Tutoriaisnecessárioscomputadorparatocarsom,ímãs
PreparaçãoSons4,5CópiasdeM12ExercícioM13ExercícioM14ExercícioM15CópiasdeM16ExercícioM17CópiasdeM18CópiasdeM19
Palavrasnovas
Bloco21(sessões41-42)
forta = forte
veturi = dirigir
tre = muito
ĉiuj = todos(as)
certe = certamente
jam = já
kosti = custar
jaro = ano
multe = muito(a,os,as)
monato = mês
bedaŭri = lamentar
plena = cheio(a)
aĉeti = comprar
-ind = sufixoqueindicaalgomerecidode
Planodeaprendizado
15me DistribuaM12eescuteosom4.Leiaetraduzaotextoemconjunto.Peçaaosestudantesparaleremacadaduasfrasesetraduzi-lasnovamente.Quandoeleschegaremaofinaldotexto,elesdevemrecomeçarmasdessavezsemtradução.Oprofessorajudaapenascomapronúnicacorretae,casonecessário,comatradução.
5me Esclareçabrevementeousodosufixo-IND-eadicionealgunsexemplos.
DistribuaM13.Ajudeosestudantesacriarempalavrascomosufixo-IND-epeçaelesparatentarusá-lasemfrases.
Vocêpodelembrá-lossobreapalavranedankinde,quepodeserusadaparaformarfrasescomgentileza.Porexemplovocêpodecitaroseguintediálogo:
-Ĉuvipovashelpialmi?
-Jes.
-Dankon!
-Nedankinde!
5me Jogorecreativonãolinguístico
10me DistribuaM14.Peçaaosestudantesparapensarnosignificadodaspalavrascomsufixo-IND-.Depoispeçaosparacriarempelomenos3frasescomsentido.Sevocêtivertempo,algunsestudantespodemleremvozaltaasfrasesevocêspodemdiscutirsobreelas.
10me DistribuaM15.PeçaaosestudantesparaleremotextocomatençãoetraduziremparaoEsperanto.Dêcercade5minutosparaelescompletarematarefa.Depoispeçaaumdosestudantesparaleratraduçãoparaaturma.Vocêpodepediraosoutrosparafazeremsugestões.Escrevaatraduçãocorretanoquadro.
10me Pausa
15me DistribuaodiálogoM16.
Dividaosestudantesemparesepeçaparaqueelesleiametraduzamodiálogo.Peçaparaumparlerodiálogoetraduzirlinhaporlinha.Osajudecomatradução,senecessário.Logoapós,peçaparaoparatuarcomodiálogosemtraduzirnovamente.Setivertempo,vocêtambémpodepedirparaoutrasduplasatuaremtambém.
5me Jogorecreativonãolinguístico
15me DistribuaodiálogoM17.
Comumíma,coloqueaspeçasdoquebra-cabeçanoquadro.Useosquebra-cabeçasparaesclarecersobreoscorrelativos.Depoispeçaosestudantesparajuntarosdiversaspartículasdoscorrelativosepensarsobreossignificados.
Lembreosestudantessobreasimilaridadeentreaspalavrasnokiu–tiu,kie–tie,ktp.Agoraumapalavraparecidaéadicionadaacadapar:kiu–tiu–ĉiu,kie–tie–ĉie,ktp.
10me DistribuaM18.Peçaaosestudantesparaconheceremquaisquebra-cabeçasservememquaisfrases.
Dêdeveresdecasa
M12 Testo
Novaaŭto(2-aparto)–Ĉuĝiestasankaŭforta?
–Hojes,ĝiestastreforta.
–Certeĝiestasmultekosta?
–Kompreneble,ĝiestaslaplejmultekostaelĉiuj.
–Dankon,bedaŭrindemineaĉetosnovanaŭton,ĉarmiamalnovaaŭtoestaslaplejmalmultekostaelĉiuj.Miankoraŭveturosperĝi.
M13 Exercício
Conecteaspalavrascomaterminação-IND-eescrevaumafrase.
aĉeti aĉetinda Laruĝaaŭtoestasaĉetinda.
lerni lerninda
vidi vidinda
danki nedankinde!
M14 Exercício
Crieperguntascompreensíveis.Escreva-as.
ĈuKieKiamKiel
lanovafilmoEsperantotiuĉilibroviakafolakantomatematikolaleterodeMarkolaparolodeAnalamanĝoenrestoraciolaaŭtodeviaamiko
estaspovasesti
vidindalegindalernindahavindaaĉetindakuirindatrinkindamanĝindaaŭskultindakantinda
?
M15 Exercíciodetradução
TraduzaparaoEsperanto
Amãemeperguntouondeestãomeuslivrosdeestudo.Eudissequeelesestãoemalgumlugarnomeuquarto.EuestouprocurandoumlivrodidáticodeEsperanto.Ondeeucoloqueiolivrodidáticodematemática?Comoireiaprenderhoje?
M16 Diálogo
A
B
A
B
A
B
A
B
A
B
A
B
A
B
Ĉuviŝatasvojaĝi?
Jes,mimulteŝatasvojaĝi.EnĉitiujaromivolasveturienSlovakion.
Kielvivolasveturi?
Permiaaŭto.
ĈuviveturoslongedeZagreboalSlovakio?
Certe,eblekvinhorojn.
Kiunurbonvivolasvidi?
MivolasvidiBratislavon.KajcerteankaŭPartizánske.
Ho!ĈuPartizánskeestasvidinda?
Kompreneble,ĝiestasbelamalgrandaurbo.Loĝastiemultajhomoj,kiujparolasEsperanton.
Mibedaŭraskeminepovasirikunvi.
Miaĉetosionbelanporvi.
Dankon!Ĉuvihavasmultajndolarojn?
EnSlovakiomidevashavinedolarojn,sedeŭrojn.
M17 Exercício
M18 Exercício
Escolhaqualquebra-cabeçaseencaixamelhornasseguintesfrases.
Diru,ki sidasenlakafejo?–MarkokunAna.
Ki sinjorostarassurlastrato?–Maljuna.
Minevolassiditi .Miserĉosalianlokon.
Miŝatasmanĝivereĉi n.
Ĉi jlernantojsidaskajskribas.
ufotoneplaĉasalIvo,ĉarĝiestasmalnova.
Markonescias, eestasliajlernolibroj.
Enlalaborejo ujsidaskajlaboras,nurmitrinkaskafon.
Lakafopormidevasestitrevarma.Miŝatastrinki ankafon.
Lapatrinokoleras:“ eestasviajpaperoj!Enviaĉambro,enkuirejo,surlatablo...”
M19 Deverdecasa
Façaumafrasesimilar.Troqueapalavramaiorporoutra
exemplo:
MultajhomojenSlovakioparolaslaslovakanlingvon. ...laEsperantanlingvon....lagermananlingvon.
Mibedaŭras,keviforgesislalibronhejme.
Surtiustratostarashotelo.
Kiujlernantojsidasenlalernejo?
Mivolasvojaĝiien,kieestasbelajurboj.
Minescias,keJuliaskribisalmileteron.
Criefrasesatravésdocomputador:Crie5frasestodososdias;traduza-aseescreva-as,seelasestiveremcorretas.
Objetivosdeaprendizadoaprendernovoscorrelativosqueterminampor-AMecomeçamporI-eNENI-repetirosafixosjáaprendidosrepetirosverbosdaliçõesanterioreseusá-losemfrases
Tutoriaisnecessárioscomputadorparatocarsom
PreparaçãoSom6CópiasdeM20ExercícioM21ExercícioM22CópiasdeM23
Bloco22(sessões43-44)
Planodeaprendizado
5me Jogorecreativonãolinguístico
20me DistribuaM20.Reproduzaoáudio6.Peçaparaosestudantesescutaremcomatençãoecompletaremaspalavrasqueestãofaltando.
Dividaosestudantesemparesepeçaparaqueelesleiametraduzamodiálogo.Peçaparaumparlerodiálogoetraduzirlinhaporlinha.Osajudecomatradução,senecessário.Logoapós,peçaparaoparatuarcomodiálogosemtraduzirnovamente.Setivertempo,vocêtambémpodepedirparaoutrasduplasatuaremtambém.
Esclareçaosignificadodosnovoscorrelativos:neniam,kiam,tiam.AdicionetambémpalavrasquecomeçaremporI-.Essaspalavrasapareceramnasliçõesanteriores:io,ie,iu,ktp.Vocêpodeusarapeçacom-AM,I-eNENI-parailustrarouso.
10me Pausa
10me DistribuaM21.Distribuaosestudantesemgruposdetrêsouquatro.Peçaaelesparaassociaremasexpressõescomoscorrelativos.
Sevocêquiser,vocêpodefazerumpequenodesafioepediraosgruposparacompletarematarefaomaisrápidopossível.Ogrupomaisrápidoganhaodesafio.
10me DistribuaM22.Lembreosestudantesbrevementesobreousodeafixos-IND-,MAL-,-EJ-,RE-,-EBL-,senecessário.Depoispeçaosparacompletaremosespaçoscomaspalavrasquefaltam.Leiaotextoemconjuntoediscutasobreasrespostas,
5me Jogorecreativonãolinguístico
Dêdeveresdecasa
M20 Diálogo
Ana
Maja
Ana
Maja
Ana
Maja
Ana
Maja
Ana
Maja
Ana
Maja
Saluton,Maja!
Saluton,Ana!Mi kevivenis.Bonvolueniri!
Dankon!Mi neniamvidisĉitiunurbon.Vihavastrebelandomon.
Ĉitieestasmiaĉambro.Ĉumipovasportiporvisukon?
Jes,multan .Dumlavojominetrinkis.
Miportisankaŭkukon.Ĝiestasankoraŭ ,mifarisĝinantaŭunuhoro.
Lakukoestastrebona!
Miĝojas.Miskribosporvisurpaperon,kielonifarasĝin.
estassurlafoto,kiupendassurlamuro?
Tioestasfotodemi,miaj kajmiajgepatroj.
Kiamonifaristiunĉifoton?
Antaŭtrijaroj.Tiammia fratoirislaunuanfojonenlernejon.
M21 Exercício
Coloqueaexpressãonogrupocorreto:miaamiko,instruistino,nun,enEsperanto-lernolibro,enSlovakio,novakuiristo,surlatablo,kelnerino,postdudekminutoj,surviavizaĝo,lapatrodeAna,enlamalnovaaŭto,enlastatagodelajaro,enmiahejmo,enlamalplenabotelo,komencedeaprilo,ĉie,jelasepahoro,iu,iam,viafrato,laplejjunalernanto,entiuĉimonato
Kiam?Tiam! Kie?Tie! Kiu?Tiu!
M22 Exercício
Preenchaosespaçosvazioscomoelementocorreto:-ind-,mal-,-ej-,re-,-ebl-.Cadaelementodeveserusadoduasvezes.
Mivolasjamestihejme.Neplaĉasalmienmalsanul o.
Ĉuestasioenlabotelojenkuirejo?–Ne,ĉiujestas plenaj.
Ensport oestasmalvarme.
Kielokazisalvilaakcidento?–Labiciklistoneestisennoktobonevid a.
Markoparolis,keVienoestasvizit aurbo.
Peterdonismanĝonal riĉulo,kiusidissurlastrato.
Minekomprenaslahejmtaskon.Midevas legiĝin.
Ĉuvipovashelpialmi?–Kompren e!
Ivoaĉetisporsiafratinotreleg anlibron.
Mimalĝojas,kevidevasjamirihejmen.Kiamni vidosunulaalian?
M23 Deverdecasa
Preenchaoespaçocomoverbocorreto:falis,okazis,kanti,redoni,forgesi,devas,dormas,bedaŭras,aŭskulti,rigardas.Cadaverbodeveserusadoumaúnicavez.Traduzaasfrasesparaoportuguês.
Vifarisnurunutaskon.Sedvi faridutaskojn.
Mi ,sednineestashejme.Niĉiujestasenlaborejo.
Kien lalibro?–Malantaŭlaskribotablon.
Ĉumipovas kunviiunbelankanton?
Ana ĉiamnuramfilmojn.
Tio hodiaŭenlernejo.
Kiamvipovas almilalibron?
Miverenescias,kianmuzikon Petro.
Jetiunoktahoromijam .
Kielvipovis miannomon?
Criefrasesatravésdocomputador:Crie5frasestodososdias;traduza-aseescreva-as,seelasestiveremcorretas.
ObjetivosdeaprendizadorepetirosnúmerosaprendendocomofalarashorasdeacordocomorelógioconhecernovoscorrelativosterminandosporEL-,-ALe-OM
Tutoriaisnecessárioscomputadorparatocarsom
PreparaçãoSons7,8,9CópiasdeM24ExercícioM25ExercícioM26ExercícioM27CópiasdeM28CópiasdeM29
Palavrasnovas
Bloco23(sessões45-46)
dum = durante
tempo = tempo
tion = (comacusativo)isso,aquilo
vivi = viver
sed = mas
kiel = como(modo)
tiun = (comacusativo)este,aquele
kial = Porque(pergunta)
ĉar = pois,porque(explicação)
kiom = quanto(s)
edzo = marido
kie = onde
sendi = enviar
Planodeaprendizado
15me DistribuaotextoM24eescuteosom7.
Leiaetraduzaemconjunto.Peçaaosestudantesparaleremacada2frazesetraduziremdenovo.Quandoeleschegaremaofinaldotexto,elesdevemcomeçarnovamente,massemtraduzir.Oprofessorpodeajudarapenascomapronúnciacorretae,casonecessário,comatradução.
5me DistribuaM25.Peçaaosestudantesparaleremasfraseseconectá-lascomashorasadequadassobreorelógio.
5me Jogorecreativonãolinguístico
10me Esclareçaosignificadoeusodoscorrelativosqueterminampor-EL,-ALe-OM.Vocêpodecriarseupróprioquebra-cabeça(comonoM19)parailustrarousodasterminações.
10me Pausa
10me DistribuaM26.Distribuaosestudantesemgruposdetrêsouquatro.Peçaaelesparaassociaremasexpressõescomoscorrelativos.
Sevocêquiser,vocêpodefazerumpequenodesafioepediraosgruposparacompletarematarefaomaisrápidopossível.Ogrupomaisrápidoganhaodesafio.
10me DistribuaM27.Peçaaosestudantesparacompletaremosespaçoscomoscorrelativoscorretos.
5me Jogorecreativonãolinguístico
10me DistribuaodiálogoM28.
Dividaosestudantesemparesepeçaparaqueelesleiametraduzamodiálogo.Peçaparaumparlerodiálogoetraduzirlinhaporlinha.Osajudecomatradução,senecessário.Logoapós,peçaparaoparatuarcomodiálogosemtraduzirnovamente.Setivertempo,vocêtambémpodepedirparaoutrasduplasatuaremtambém.
Dêdeveresdecasa
M24 Testo
Novaaŭto(3-aparto)Dumlitiondiris,lidenoverigardislabelansinjorinon.Sedlavendistodiris:
–Estosplibone,kevinerigardutiunĉisinjorinon.Ankaŭŝiestastremultekosta.Miscias,ĉarmiestasŝiaedzo.
M25 Exercício
Quehorassão?Leiaasfraseseasconectecomotempocerto.
Estaslakvinahoro.
Estasladektriahorokajdudekminutoj.
Estasdekminutojantaŭlasesahoro.
Estaskvinminutojpostlakvarahoro.
M26 Exercício
Coloqueaexpressãonogrupocorreto:ĉarviestasmiaamiko,ĉiel,neniom,sepeŭrojn,dudekjarojn,malvarme,ĉarmidevasirienlernejon,ĉarmiforgesision,kolere,ĉarminekomprenasion,ĉarlinevolasmanĝi,trankvile,tial,malmulte,perviaaŭto,kvardekunu,trihorojn,perbiciklo
Kial?Tial! Kiel?Tiel! Kiom?Tiom!
M27 Exercício
Completeaspalavrascomumadessastrêspalavras:kiel,kial,kiom
Saluton!Longeminevidisvin. vifartas?–Bone,dankon.
Julia, vinevolasirikunmienkinejon?–Ĉarmidevasmultelerni.
Sinjorovendisto, kostastiuĉibiciklo?–Ĝikostas200eŭrojn.
vivolas,kemifermulafenestron?–Ĉarestasmalvarmeenlaĉambro.
Ĉunipovasunuhorontrankvilesidikajtrinkisukon?–Minescias, datemponihavas.
Ĉuvivojaĝosperaŭto?–Ne,mivolasvojaĝitiel, vi:perbiciklo.
Minekomprenas, viestaskolera.–Miestaskolera,ĉarvilegismiajnleterojn.
Diru, estasnaŭplusok?–Deksep.
vifariĝisruĝa?–Miforgesismianmononhejme.
onikuirastiunĉimanĝon?–Trefacile.Miskribostionalvisurpapero.
M28 Diálogo
Marta
Lucia
Marta
Lucia
Marta
Lucia
Marta
Lucia
Marta
Lucia
Marta
Lucia
Marta
Lucia
Saluton,Lucia!Kielvifartas?
Saluton,Marta!Mifartastrebone,dankon.Kajvi?
Ankaŭmibone.
Dumlongatempominevidisvin.Kievinunvivas?
MinepluvivasenĈeĥio.JamunumonatonmivivaskajlaborasenSlovakio.
Ho,interese!Kielplaĉasalvivianovalaboro?
Miŝatasĝin.Ĝiestasplibonakajpliinteresaollamalnovalaboro.
Tioestasbona.Miaedzokolerasprimialaboro.
Kial?
Ĉarmidevasenĉiutagolaboritrelonge.
Kienviiras?
Miirassendileteronkajpostetrinkikafon.Ĉuvivolasirikunmi?
Kompreneble.
Bone!Nidevasparolikuneprimultajaferoj,kiujokazis.
M29 Deverdecasa
Relacioneasperguntascomasrespostas.Traduzaparasualingua.
Kiomdabotelojstarassurlatablo? EnZagrebo.
Kievivisedzinodelavendisto? Ĉarminekonaslarespondon.
KielPetrovolasveturi? Unuaŭtoveturistrerapide.
Kielokazislagrandaakcidentosurlastrato? Tremultaj.
Kialvineniondiras? Perbiciklo.
Objetivosdeaprendizadorepetiratabeladecorrelativosentenderquealgunscorrelativospodemreceberaterminaçãodoacusativo-N
Tutoriaisnecessárioscomputadorparatocarsom,cartasvermelhaseverdes
PreparaçãoSom10ExercícioM30CópiasdeM31CópiasdeM32ExercícioM33CartõesdepalavrascoloridosM34CópiasdeM35CópiasdeM36
Bloco24(sessões47-48)
Planodeaprendizado
10me DistribuaM30.Peçaaosestudantesparaencontraremaspalavrasquefaltam.Elespodemescolherentretrêspossibilidades.
5me Jogorecreativonãolinguístico
20me DistribuaM31.Reproduzaoáudio10.Peçaparaosestudantesescutaremcomatençãoecompletaremaspalavrasqueestãofaltando.
Dividaosestudantesemparesepeçaparaqueelesleiametraduzamodiálogo.Peçaparaumparlerodiálogoetraduzirlinhaporlinha.Osajudecomatradução,senecessário.Logoapós,peçaparaoparatuarcomodiálogosemtraduzirnovamente.Setivertempo,vocêtambémpodepedirparaoutrasduplasatuaremtambém.
Certifique-sequeosestudantescompreendemosignificadodotexto.Sealgunsnãoentenderemtodososcorrelativos,vocêpodeesclarecerossignificadoscomoquebra-cabeça.
10me Pausa
10me DistribuaM33.Peçaqueosestudantesfaçamfrasessobreaspalavrasmarcadasemnegrito.Esclareçaaosalunossobreaimportânciadaterminaçãodoacusativo-N.
Setivertempo,elespodemformarduplaseperguntarumaooutroasperguntaserespoderem.
10me DistribuaM34.Dividaosestudantesemalgunsgrupos.Esclareçaasregrasdoexercícioelembre-osqueoscorrelativospodemreceberaterminaçãodoacusativo-Nalgumasvezes.Dêacadagrupoumconjuntodecartasvermelhaseverdes.Umestudantedecadagrupodevepegarumacartadecadaconjunto.Depoistodososestudantesdogrupodevemescreversuafrasecontendoocorrelativoeoverbo.Emseguida,opróximoestudantepegaumacartadecadaconjuntoetodosdogrupofazemsuasfrases.Continueassimatéquetodososestudantestenhamtidoapossibilidadedepegarumacarta.Seaindahouvertempo,vocêpodelerecompararalgumasfrases.
Cartasvermelhas(correlativos):kio,kiu,nenion,neniu,neniam,ĉiuj,ĉio,ĉiam,tion,iu,iam
Cartasverdes(verbos):havas,skribas,legas,forgesas,vidas,montras,demandas,estas,staras
5me Jogorecreativonãolinguístico
15me Repitasasexpressõesdecumprimentoeapresentaçãodesi.Dividaosestudantesemduplasepeçaqueelesescrevamumdiálogoprópriosobreestarconhecendoalguém.Elespodemusarmaneirasdiferentesdesecumprimentar,perguntarsobreonome,idadeoupaísdaoutrapessoaouqualqueroutracoisaqueelestenhampensado.Vocêtambémpodeescreverfrasesdeexemplonoquadro,comoideias.
Exemplos:
Kioestasvianomo?
Kielvifartas?
Kiomdajarojvihavas?
Dekieviestas?
Kievivivas?
5me DistribuaM35.Peçaaosestudantesparatraduziremacançãoemconjuntoecantejunto2ou3vezes.
Dêdeveresdecasa
M30 Exercício
Escolhaapalavracorreta.
SinjoroRapiddemandislavendiston, (kiel,kiom,kia)kostaslabelaruĝaaŭto.
MivolasparoliEsperanton (iu,neniam,tiel)bonekielvi.
Mikoleras,ĉarvi (tio,iel,neniam)fermaslapordondeniaĉambro.
Ivoŝatasaŭskulti (tian,ion,iam)muzikonkielmi.
Postkvarmonatoj (ĉiam,ĉiuj,tiam)revenishejmen.
(Kiu,Kiel,Kial)estaslasimpatiasinjorinotiemalantaŭe?
Minekomprenas, (kial,ĉial,nenial)neniuvenis.
Vihavastrebelanvoĉon.Bonvolukanti (ion,ĉien,io).
Peterankoraŭ (tie,kiam,neniam)veturisalParizo.
Malgrandajinfanojvolasmanĝi (tiu,ĉion,tial)enĉambro.
M31 Diálogo
A
B
A
B
A
B
A
B
A
B
A
B
A
B
A
B
Ho,minehavas dematematiko.
Pardonu,kionvidiris?Mineaŭdisvin.
Midiris,kemiforgesismianlernolibron.
Kiunlernolibron?Ĉu ?
Neĉiujn.Nurtiun,enkiuestasmatematikajtaskoj.
Kaj ĝiestas?
Minescias.Eblehejme,ieenmiaĉambro.
Ĉuviserĉisĉie?
Kompreneble,sedlalibroestas .
estasmialernolibro.Vipovaslaborikunĝi.
Multandankon!
Ho,ankaŭmi ion.
Kion?
LernolibrondeEsperanto.Kielmilegoslanovantekstonsenĝi?
Tiunlernolibronmihavas.Vipovaslegilatekstonelĝi.
Dankon! bone,kenisidaskune!
M32 Diálogo
A
B
A
B
A
B
A
B
A
B
A
B
A
B
A
B
Ho,minehavaslernolibrondematematiko.
Pardonu,kionvidiris?Mineaŭdisvin.
Midiris,kemiforgesismianlernolibron.
Kiunlernolibron?Ĉuĉiujn?
Neĉiujn.Nurtiun,enkiuestasmatematikajtaskoj.
Kajkieĝiestas?
Minescias.Eblehejme,ieenmiaĉambro.
Ĉuviserĉisĉie?
Kompreneble,sedlalibroestasnenie.
Ĉitieestasmialernolibro.Vipovaslaborikunĝi.
Multandankon!
Ho,ankaŭmiforgesision.
Kion?
LernolibrondeEsperanto.Kielmilegoslanovantekstonsenĝi?
Tiunlernolibronmihavas.Vipovaslegilatekstonelĝi.
Dankon!Kielbone,kenisidaskune!
M33 Exercício
Façaperguntassobreaspalavrasgrifadas.Atente-sesobreaterminaçãodoacusativo-N.
Lalastatagodelajaroestistremalvarma.
→ Kiaestislalastatagodelajaro?
Lageedzojirisenlarestoracion. → Kienirislageedzoj?
Petrotrinkistrebonankafonenrestoracio.
→
KelnerorapidealportisalJuliavarmankafon.
→
IvoveturisenSlovakionperaŭto. →
Surtiuĉistratostaraslaplejmultekostahotelo.
→
Lainstruistinodonisallernantojmalfacilantaskon.
→
Lalibro,kiunvivolasaĉeti,kostas15eŭrojn.
→
Julialernasnovajnlingvojnrapide. →
Jelatriahoromiludaskunmiamalgrandafrato.
→
Juliaestasenmalsanulejo,ĉarŝifalis. →
Tralapordovenasmiajgeamikoj. →
M34 Cartõesdepalavrascoloridos
kio kiu
nenion neniu
neniam ĉiuj
ĉio ĉiam
tion iu
iam
havas skribas
legas forgesas
vidas montras
demandas estas
staras
M35 Canção
Jomo:Ĉuvivolasmin?Ho,kionvifaras?demandasnunMarko.
Milegaslalibron,milernaslalingvon.
Ĉukunmivivenosalkafoamika?
Vitrinkoslakafon,paroloskunmi.
Midankas,hoMarko,miŝataslakafon,
seĝiestasbona,seĝiestasvarma.
Mitreŝatassidikunvienlaĉambro,
sednunminepovas,midirasalvi.
Melodia:esperantofre.com
M36 Deverdecasa
Completeasfrases.
Ki eltiujdulibrojestasplifacila?
Ti filmonmirigardisjamantaŭkvarjaroj.Ĝineestasbona.
Ki estaslaletero,kiunAnaskribisalmi?Miserĉasĝinjamduhorojn.
Neĉio,ki onidiras,estasvero.
Ĉuvinevidis,kelasinjorinofalis?Kialvinen faris?
Ki kantojnviŝatasaŭskulti?–Novajn.
Ki nirevidosunulaalian?–Postunumonato.
Onidiras,keenurbocentroonimalfermosplianvendejon.Ĉut estasvero?
Neni vihavastemponporirikunmienkinejon!
Ĉuvinekoleras,kevinundevasvivienaliaurbo?–Ne.T estaslavivo.