List disease - dms.moph.go.th · หนังสือ List disease of Palliative care and Functional unit พิมพ์ครั้งแรก กันยายน 2559 จ านวน

List disease of

Palliative care and

Functional unit

Functional Unit and

List Disease. of palliative care

หนงสอ List disease of Palliative care and Functional unit

พมพครงแรก กนยายน 2559 จ�านวน 1,500 เลม

บรรณาธการ นายแพทยอากาศ พฒนเรองไล

คณะบรรณาธการ

นางอ�าไพพร ยงวฒนา

นางนฤมล เรองกจวฒนากร

นายอภสทธ ศรอนแกว

นางสาววชยาภา เอยมสวาง

ผผลต

ส�านกวชาการแพทย กรมการแพทย

ถนนตวานนท อ�าเภอเมอง จงหวดนนทบร 11000

พมพท

บรษท อารต ควอลไฟท จ�ากด

List disease of Palliative care and Functional unit

ค�าน�า Preface

อโรคยา ปรมา ลาภา ความไมมโรคเปนลาภอนประเสรฐ เปนสงททกคน

ตองการ แตละบคคลไมสามารถหลกเลยงความเจบปวยไมวาจะมากหรอนอยไดถาพดถง

เรองสขภาพ กระทรวงสาธารณสขจะใหความส�าคญในการดแลตงแตบคคลเรมปฏสนธ

จนถงวาระสดทายของชวต โดยกระทรวงสาธารณสขมยทธศาสตร ปงบประมาณ

พ.ศ. 2559 ซงเนนหนก การพฒนาสขภาพตามกลมวย การพฒนาและจดระบบบรการ

ทมคณภาพมาตรฐาน ครอบคลมประชาชนสามารถเขาถงบรการไดและการพฒนาระบบ

บรหารจดการ เพอสนบสนนการจดบรการ การดแลประชาชนทกกลมวย ทกมตอยาง

มคณภาพ มาตรฐาน ไมวาการเจบปวยนนจะตองไดรบการดแลถงระยะทายของชวต

กรมการแพทยเปนหนวยงานหลกทมบทบาทในการบรการทางการแพทยใน

ระดบตตยภมและสงกวา รวมถงการพฒนา และถายทอดองคความร เทคโนโลยทางการ

แพทย ในการรกษาโรคระดบตตยภมนน จะเปนโรคทมความซบซอนและเรอรง ซงการ

ดแลโรคทเรอรงนนตองมการดแลอยางตอเนอง ทงในโรงพยาบาลและครอบครว จนการ

ด�าเนนของโรคเขาสระยะทายของชวต ดงนนเพอใหหนวยงานทใหบรการรกษาผปวย

ทงในสวนกลางและสวนภมภาค ไดตระหนกถงการดแลผปวยระยะทาย กรมการแพทย

จงจดท�าแนวทางการดแลผปวยระยะทาย (พมพครงท 1) ขน เพอใหการดแลผปวยระยะ

ทายมแนวทางทเปนมาตรฐานเดยวกน ทงนเพอใหการดแลผปวยระยะทายเปนไปอยาง

ตอเนองและมการดแลแยกเปนรายโรค จงไดมการรวบรวมองคความรจดท�าเอกสารชด

นขนและไดรบความรวมมออยางดจากภาคเครอขายและหนวยงานของกรมการแพทย

โดยคาดหวงใหเปนประโยชนตอผปฏบตงานในดแลผปวยแบบประคบประคอง ตอไป

กรมการแพทย

กนยายน 2559



สารบญ Contents

หนา

ค�าน�า

บทน�า 1

General criteria of palliative care (NHS of UK) 6

List disease (Lifethreatening disease)

Palliative Care in Cancer patient 8

Palliative Care in Neurological disease /Stroke 19

Palliative care in patient Renal Replacement therapy 28

Palliative Care in Heart Diesease 33

Palliative Care in Multiple trauma patient 44

Palliative care in Infectious disease HIV/AIDS 61

Pediatric Palliative Care 68

Palliative care in Aging/Dementia 76

Functional unit of palliative care 81

บรรณานกรม 90

ภาคผนวก 97

Karnofsky Performance Status Index (KPS) 98

Eastern Cooperative Oncology Group (ECOG) 101

Lansky score 102

Performance status scale 103


หนา

ค�ากลาวคารวะ 107

ส�าเนา ค�าสงกรมการแพทย ท 723 / 2558 เรอง แตงตง

คณะกรรมการและคณะอนกรรมการ พฒนารปแบบการดแลผปวย

แบบประคบประคอง (Palliative Care) กรมการแพทย 110

ส�าเนา ค�าสงกรมการแพทย ท 67 /2559 เรอง

แตงตงคณะกรรมการและอนกรรมการพฒนารปแบบ

การดแลผปวยแบบประคบประคอง (Palliative Care)

กรมการแพทย (เพมเตม) 118

รายชอผรวมจดท�ามาตรฐานทจ�าเปนของระบบดแลผปวย

แบบประคบประคองใน หนวยงานตางๆ 122

สารบญ Contents


บทน�ำ

องคการอนามยโลกไดใหความหมายการดแลผปวยระยะทายหรอ

การดแลแบบประคบประคอง(PalliativeCare)ในปค.ศ.2002(พ.ศ.2545)

มงทจะทำาใหคณภาพชวตของทงผปวยและครอบครว ซงเผชญหนากบโรคท

คกคามตอชวต(Life–threateningillness)ไมวาจะเปนโรคใดโดยเนนท

การดแลรกษาอาการททำาใหทกขทรมานทงอาการเจบปวยทางกาย ปญหา

ทางจตใจสงคมและจตวญญาณแบบองครวมและควรใหการรกษาดงกลาว

ตงแตระยะแรกทเรมวนจฉยวาผปวยเปนโรคระยะสดทาย(Terminalillness)

จนกระทงผปวยเสยชวตและรวมถงการดแลครอบครวของผปวยหลงจากการ

สญเสย

การรกษาทมงใหผปวยปราศจากความทกขทรมานอนเนองจาก

โรคหรอการเจบปวย (Compassionate palliative care) หมายถง

การดแลรกษาทมงใหผปวยมความสขสบายมากทสดเทาทจะสามารถทำาได

ในชวงสดทายของโรคซงไดแกการหลกเลยงการรกษาทมงเนนเพอใหผปวย

หายจากโรคแตทำาใหผปวยไดรบความทกขทรมานและการใหยาเพอลดความ

ทกขทรมานจากโรค

1


What is Palliative care

แนวคดการดแลผปวยแบบประคบประคองในผปวยระยะทายของWHO

เนน6ดานคอ

1) จดเนนในการดแล คอ ผปวยและครอบครวทถอวาเปน

จดศนยกลางของการดแล

2)เปนการดแลแบบองครวมทเนนการบรรเทาความทกขทรมาน

ในทกดาน

3) มความตอเนองในการดแล

4) เปนการดแลแบบเปนทม

5) เนนสงเสรมระบบสนบสนนการดแล

6) เปาหมายในการดแลเพมคณภาพชวตของผปวยและครอบครว

List disease of Palliative care and Functional unit 2

ดงนนPalliativeCareจงเปนการดแลแบบประคบประคองมงให

ความสขสบายแกผปวยชวยลดความปวดและความทกขทรมานครอบคลม

ถงจตวญญาณและตระหนกถงการตายอยางสมศกดศรของความเปนมนษย

(dignifieddeath)รวมถงครอบครวทมผปวยอยในระยะทายและหลงเสย

ชวตแลว

แนวทางการดแลผปวยแบบประคบประคอง

3


การใหการดแลประคบประคองอาการในชวงสดทายของโรค ซง

รกษาไมได เพอใหผปวยมความสขสบายทสดเทาจะทำาได คำานงถงคณภาพ

ชวตในชวตทเหลออยมากกวา และจะมงเนนการรกษาทรกษาคณภาพชวต

เปนหลกซงจะไมเรงรดหรอยดความตายออกไป(NationHospiceOrgan-

ization,1993)

ความแตกตางของ Palliative care กบ hospice care

คำาวา hospice ในชวงแรกมกหมายถงสถานท หรอ บานพกท

รบผปวยระยะสดทายเขามาอยเพอการดแลอยางมคณภาพ ตอมามการนำา

แนวทางการดแลในhospiceไปใหบรการทบานผปวยดวยจงเปนการขยาย

ความหมายของhospicecareใหเขาใกลpalliativecareมากยงขน


List disease (Life threatening disease) : โรคทคกคามตอชวต

การดแลแบบประคบประคองเรมตนจากการดแลผปวยโรคมะเรง

ทอยในระยะทเปนมากแลวและจดวารกษาไมหายการรกษาดแลผปวยกลม

นคอชวยใหผปวยไมมความทนทกขทรมานทางดานรางกายและไดรบการ

ดแลดานจตใจ นอกจากนยงตองดแลไปถงเศรษฐานะของครอบครวผปวย

ดวยตอมาจงไดมการขยายการดแลแบบประคบประคองในผปวยทถกคกคาม

ดวยโรคอนๆประกอบดวย

1. Cancer

2. Neurologicaldisease:Stroke

3.Renalreplacementtherapy

4. PulmonaryandHeartdisease

5. Multipletraumapatient

6. Infectiousdisease:HIV/AIDS

7.Pediatric

8. Aging/Dementia

ในการดแลผปวยแบบประคบประคองกอนทจะจดผปวยนนๆเขา

สกระบวนการดแลแบบประคบประคอง จำาเปนตองประเมนสมรรถนะการ

ชวยเหลอตวเองของผปวยโดยตองผานการประเมนขนตน Generalcriteria

กอน

5


ขนตอนท 1. ถามคำาถาม “Surprise question”

ในผปวยทมadvancediseaseหรอprogressivelifelimiting

condition “ทานจะประหลาดใจหรอไมถาผปวยจะเสยชวตในไมกเดอน/

สปดาห/วนขางหนา”

ควรพจารณาโดยอาศยการประเมนทางคลนกโรครวม(co-morbidity)

ภาวะทางสงคมและปจจยอนๆประกอบดวยเพอใหเหนในภาพรวม

ถาคำาตอบคอไมประหลาดใจควรเรมดำาเนนการวางแผนการดแล

แบบpalliativecareเพอใหผปวยมคณภาพชวตทดและเตรยมตวสำาหรบ

การเสอมถอยของโรค

ขนตอนท 2. หาขอบงชทวไป

กรณทคำาตอบคอไมหรอไมแนใจควรมองหาขอบงชทวไปเพอชวย

ในการชวยคนหาผปวยเพอเรมการดแลแบบpalliativecareขอบงชเหลาน

ไดแก

2.1 การถดถอยของการประกอบกจกรรมประจำาวน:Functional

performancestatusลดลงนงหรอนอนมากกวารอยละ50ของเวลาตน

พงพงมากขน การประเมนสมรรถนะ อาจใช Barthel Index ซงประเมน

Activity of Daily Living (ADL) การรบประทานอาหาร อาบนำา แตงตว

ความสามารถในการกลนอจจาระปสสาวะการชวยเหลอตนเองในการขบถาย

General criteria of Palliative Care(NHS of UK)

แปลและเรยบเรยง โดย ศ.พญ.ศรเวยง ไพโรจนกล


การเคลอนไหว หรอการประเมน Functional assessment ซงไดแก

Karnofskyscore(KPS)นอยกวารอยละ50

2.2 Multipleco-morbidityซงเปนตวบงชทมความสำาคญ

2.3 สภาวะเสอมถอยของรางกายตองการความชวยเหลอมากขน

2.4 โรคอยในระยะลกลามไมคงตวมอาการซบซอนทไมสขสบายมาก

2.5 ไมตอบสนองตอการรกษา

2.6 เลอกทจะไมรกษาตวโรคตอไปอยางเตมท

2.7นำาหนกลดตอเนองมากกวารอยละ10ในหกเดอนทผานมา

2.8 เขารบการรกษาในโรงพยาบาลอยางไมคาดหมายบอยครง

2.9 มเหตการณทมผลกระทบ เชน การลมรนแรง ภาวะสญเสย

การรบเขาดแลในสถานบรบาล

2.10Serumalbumin<2.5mg/dl

7


นยำม (Definition of Palliative Care)

Palliative Care(การดแลแบบประคบประคอง)เปนการดแลโดย

ยดผปวยและครอบครวเปนศนยกลาง ทมงเนนการจดการกบอาการอยางม

ประสทธภาพรวมถงอาการรบกวนและการบรรเทาความทกขทรมานตางๆ

เปาหมายของ Palliative Care คอความคาดการณการปองกน

และลดความทกขทรมานและเพอการประคบประคอง สนบสนนใหเกด

คณภาพชวตทดของผปวยและครอบครวมากทสดเทาทสามารถทำาได โดย

สามารถใหการดแลแบบPalliativecareไดในทกระยะของโรคและสามารถ

ทำาควบคกบการรกษาตวโรค

ควรใหการดแลแบบPalliativecare เรมตงแตมการวนจฉยวาเปน

มะเรงตอเนองตลอดการรกษาและการมชวตอยโดยเออใหผปวยไดสามารถ

ดแลตนเองได สามารถเขาถงขอมลและทางเลอกของการดแลรกษา เปน

จดเนนหลกของการดแลรกษา สอดคลองกบทศทางของโรค การมชวตตอ

ชวงการรกษาทไมไดผล และเปนสงททมตองแจงแกผปวยและครอบครวได

รบทราบและการดแลเปนแบบสหสาขา

Standards of Palliative care

สถานพยาบาลตองพฒนากระบวนการ เพอบรณาการ Palliative

Careในการดแลผปวยมะเรงทงในสวนการดแลผปวยมะเรงตามปกต

(usuaulcare)และการดแลเฉพาะดานแบบประคบประคอง

Palliative Care in Cancer patient


ผ ป วยมะเร งควรได รบการคดกรองความตองการการดแล

แบบประคบประคองตงแตการมารบบรการครงแรกและตามชวงเวลา

ทเหมาะสมรวมทงเมอมอาการบงชทางคลนก

ผปวยและครอบครวควรไดรบการบอกกลาวใหทราบวาการดแล

แบบประคบประคองจะผสมผสานเขาเปนสวนหนงของการดแลรกษา

โรคมะเรง

ควรมการใหความรเรองการดแลแบบประคบประคอง แกบคลากร

สขภาพทงระดบวชาชพและผฝกหด เพอใหบคลากรไดมพฒนาการ

ดานความรทกษะและทศนคต

ผเชยวชาญดานการดแลแบบประคบประคอง และทมสหสาขาทดแล

แบบประคบประคอง รวมถงแพทยทผานการอบรมดาน Palliative

Care,แพทยผชวย,Palliativecarenursemanager,พยาบาลท

ผานการอบรมBasicpalliativeนกสงคมสงเคราะหผนำาทางศาสนา

หรอนกบวชและเภสชกรและสาขาอนๆซงจะมความพรอมทจะให

คำาปรกษา หรอใหการดแลโดยตรงแกผปวยและครอบครวตามการ

รองขอตามความเชยวชาญเฉพาะ

สถานพยาบาลควรม ระบบในการตดตามคณภาพการดแล

แบบประคบประคองอยางชดเจน

9


Palliative care in Cancer patient : Specific criteria

เกณฑในการคดกรอง (Screening)

ผปวยทไดรบการคดกรองพบวาอยในเกณฑ ตองไดรบการ วางแผนการดแลโดยทมสหสาขา ทประกอบไปดวย แพทย พยาบาล นกสงคมสงเคราะห และนกจตวทยา ผนำาทางศาสนา หรอนกบวช พยาบาลผจดการดาน Palliative และนกกำาหนด อาหารผดแลผปวยมะเรงตองบรณาการการดแลแบบประคบประคอง กบการดแลผปวยมะเรงทวไป (General oncology care) การสงปรกษา และการประสานงานกบทมผเชยวชาญการดแล แบบประคบประคองตงแตเนนๆ จะชวยในการตดสนใจเพอนำา ไปสการมคณภาพชวตทดในชวงทยงมชวตอย

One or more of the following : 1. อาการรบกวนทควบคมไมได(Uncontrolledsymptoms) 2. ความทกขทรมานระดบปานกลางถงรนแรงมาก ทสมพนธกบการ วนจฉยและรกษาโรคมะเรง(Moderate-to-severedistressrelated tocancerdiagnosisand/orcancertherapy) 3. มการคาดการณ(พยากรณ)จะมชวตอย≤6เดอน (ECOG≥3หรอKPS≤50หรอPPS≤50) 4. มการลกลามแพรกระจายของกอนมะเรง(Metastaticsolidtumor) 5. ผปวยและครอบครว ตองการ/รองขอ การดแลแบบประคบประคอง (เลอกทจะไมรกษาตวโรคตอไปอยางเตมท)


การประเมน (Assessment by Oncology team) กรณพบอาการตามขอใดขอหนงหรอมากกวาหนงขอ (จากการ screeningพบตามขอ1-5)

[Not present] ถาไมพบอาการตามเกณฑ Screening

ใหขอมลผปวยและครอบครวเกยวกบบรการการดแลแบบประคบ ประคอง 1. ประเมนความคาดหวงเกยวกบอาการและพดคยเกยวกบมาตรการ ในการปองกน 2. ประเมนโดยการสนทนา/พดคยเรองการวางแผนดแลรกษาตนเอง ลวงหนาเพอการมคณภาพชวตทด(advancecareplanning) 3. มการประเมน/คดกรองในการมารบบรการครงตอไป

[Present] ถามอาการตามเกณฑ Screening

1. ประเมนประโยชนทจะได/ภาระงานหรอความยงยากของการท จะจดการกบโรคมะเรง 2. ประเมนความคาดหวงในเปาหมายและคณคาของบคคล(Personal goals,valuesexpectation) 3. ประเมนความทกขทรมาน/อาการรบกวนทางกาย(Symptoms) 4. ประเมนความทกขทรมาน/ความไมสขสบายดานกายและดาน จตสงคมหรอจตวญญาณ(Psychosocialorspiritualdistress 5. ประเมนความตองการดานความรและขอมล (Educationaland Informationalneeds) 6. ประเมนปจจยดานวฒนธรรมทมผลตอการดแล(Culturalfactors effectingcare) 7. ประเมนการเขาตามเกณฑในการสงปรกษาผเชยวชาญดานPallative care

[Present] ถามอาการตามเกณฑ Screening

11


การประเมน (Assessment by oncology team)

1. ประเมนประโยชนทจะได / ภาระงานหรอความยงยากของการทจะ

จดการกบโรคมะเรง

1.1 ประเมนประวตและตำาแหนงหรอความเฉพาะของtumor

1.2 ประเมนศกยภาพการตอบสนองตอการรกษาทจะใหตอไป

1.3 ประเมนศกยภาพการรกษาทสมพนธกบผลขางเคยง/ความเปนพษ

ตอรางกาย

1.4 ประเมนความเขาใจของการพยากรณโรค

1.5 ประเมนการรบรเปาหมายและจดประสงคการรกษามะเรงของ

ผปวยและครอบครว

1.6 ประเมนความบกพรองของอวยวะทสำาคญตอการมชวต

1.7 ประเมนสมรรถนะของรางกายผปวย(Performancestatus)

1.8 ประเมนความรนแรงของภาวะอาการรวม/โรครวม (Serious

comorbidconditions)

2. ประเมนความคาดหวงในเปาหมายและคณคาของบคคล (Personal

goals,values expectation)

2.1 ประเมนความคาดหวงของเปาหมายและคณคาในตนเองของผปวย

การวางแผนดแลรกษาตนเองลวงหนาเพอการมคณภาพชวต

ทด(advancecareplanning)

2.2 ประเมนความคาดหวงของเปาหมายและคณคาในตนเองของ

ครอบครว


2.3 ประเมนลำาดบกอน-หลงในการใหการดแลแบบประคบประคอง

เปาหมายและจดประสงคของการรกษามะเรง

คณภาพชวต

2.4 ประเมนเกณฑและความตองการทควรไดรบการดแลแบบHospice

3. ประเมนความทกขทรมาน/อาการรบกวนทางกาย (Symptoms)

[Lookforopportunitiestousesingleagentstotreatmultiple

symptoms]

3.1 Pain

3.2 Dyspnea

3.3 Anorexia/Cachexia

3.4 Nausea/Vomiting

3.5 Constipation

3.6 Diarrhea

3.7 Malignantbowelobstruction

3.8 Fatigue/Weakness/Asthenia

3.9 Insomnia/Sedation

3.10Delirium

13


การประเมน (Palliative care assessment)

4. ประเมนความทกขทรมาน/อาการรบกวนดานจตสงคมหรอจตวญญาณ

(Psychosocial or spiritual distress)

4.1 ประเมนจตสงคมและจตเวช

Depression/Anxiety

Illnessrelateddistress

4.2 ประเมนดานจตวญญาณหรอภาวะวกฤตทยงคงอย

4.3 ประเมนปญหาทางสงคมเพอจดการสนบสนน

Home

Family

Community

4.4 ประเมนปญหาดานแหลงสนบสนน

5. Financial

ประเมนความตองการดานความรและขอมล (Educational and

Informationalneeds)

6. ประเมนปจจยดานวฒนธรรมทมผลตอการดแล (Cultural factors

effecting care)

(1) ประเมนคณคาและความพงพอใจดานการไดรบขอมลและการ

สอสาร

(2) ประเมนการรบรของผปวยและครอบครวเกยวกบสถานะของโรค


7. ประเมนการเขาตามเกณฑในการสงปรกษาผเชยวชาญ

ดาน Palliative care Assessment

7.1 Patient characteristics :

7.1.1 ประเมนขอจำากดของทางเลอกในการรกษามะเรง

7.1.2 ประเมนความเสยงสงตอการไมตอบสนองการจดการกบ

อาการปวดแตละประเภทไดแก

Neuropathicpain

Incidentorbreaktgroughpain

Associatedpsychosocialandfamilydistress

Rapidescalationofopioiddose

Multipledrug“allergies”orahistoryofmultiple

adverse reactions to pain and symptoms

managementinterventions

Historyofdrugoralcoholabuse

7.1.3 ประเมนอาการทตองมภาระสงโดยเฉพาะอยางยงอาการ

รบกวนทไมใชความปวดทไมตอบสนองตอการจดการแบบปกตททำาอย(High

symptom burden, especially non-pain symptoms resistant to

conventionalmanagement)

7.1.4 ประเมนทำาPalliativestenting(การใสทอหรอวสดเพอ

การถางขยายสวนทตบตนเพอเปนการบรรเทา)หรอventinggastrostomy

(การทำา gastrostomy เพอเปนตวระบาย พบมากในผปวยMalignant

bowelobstruction)

15


7.1.5 ประเมนFrequentEDvisitsorhospitalreadmissions

7.1.6 ประเมนการเขาICUดวยปญหาทซบซอนมmulti-organ

systemfailureหรอprolongedmechanicalventilation

7.1.7 ประเมนระดบความรนแรงของความทกขทรมาน(distress

score>4)

7.1.8 ประเมนอปสรรคของการสอสาร(Communicationbarriers)

ภาษาทใช(Language)

ความสามารถในการอานและเขยน(Literacy)

อปสรรคทางกายภาพ(Physicalbarriers)

7.1.9 ประเมนการยอมรบการทำาadvancecareplanningและ

careplan

7.1.10ประเมนความตองการความกระจางชดของเปาหมายการ

ดแล(Needforclarificationofgoalsofcare)

7.1.11ประเมนการไมยอมรบการลกลามของโรคอยางรวดเรว

หรอความสามารถในการชวยเหลอตวเองลดลงอยางตอเนอง

7.1.12ประเมนความบกพรองของการรบร (Cognit ive

imparmant)

7.1.13ประเมนระดบความรนแรงของโรครวม(Severecomorbid

conditions)

7.1.14ประเมนการรองขอเพอเรงการตาย (Request for

hastened death) ถาพบผปวยมการรองขออยากเรงความตาย แสดงวา

เขาตองมความทกขทรมานทไมไดรบการบรรเทา จงอยากตายไวๆ หรอ


อาจมปจจยบางอยางททำาใหเขาอยากตายไวๆ ดงนนกรณนตองสงปรกษา

ผเชยวชาญดานPalliativeเขามาประเมนซำาและใหการดแล

7.2 สภาพแวดลอมทางสงคม หรอ ผลทเกดขนจากความสญเสย

ทมงหวง (Social circumstances or Anticipatory bereavement

issues)

7.2.1 ประเมนขอจำากดของครอบครวและผดแล (Family/

caregiverlimitations)

7.2.2 ประเมนการไดรบการสนบสนนทไมเพยงพอ(Inadequate

socialsupport)

7.2.3 ประเมนความสมพนธการอาศยพงพาอยางจรงจง

(Intenselydependentrelationship)

7.2.4 ประเมนขอจำากดในการเขาถงการดแล(Limitedaccess

tocare)

7.2.5 ประเมนความขดแยงในครอบครว(Familydiscord)

7.2.6 ประเมนความกงวลของผปวยเกยวกบผพงพาทอยในการ

ดแลของผปวย(Patient’sconcernsregardingcareofdependents)

7.2.7 ประเมนดานจตวญาณ หรอ ภาวะวกฤตทยงคงอย

(Spiritualorexistentialcrisis)

7.2.8 ประเมนปญหาทยงไมไดรบการแกไข

7.3 Staffissues

7.3.1 ประเมนความซบซอนของการประสานงานการดแล

ระหวางทมทหลากหลาย(Complexcarecoordinationissuesamong

multiplecareteams)

17


7.3.2 ประเมนความรสกออนลาเหนอยลาในจตใจและมกำาลงใจ

ลดลง(Compassionfatigue)

7.3.3 ประเมนภาวะหมนหมองทางจรยธรรมหรอความรสก

บบคนทางจรยธรรมของบคลากร ในขณะทรวาสงทถกตองหรอสงทดทสด

สำาหรบผปวยคออะไรแตมหลายเงอนไขและองคประกอบททำาใหไมสามารถ

เลอกกระทำาตามไดและไมสามารถเอาตวเองออกจากสถานการณดงกลาวได

(Moraldistress)

7.3.4 ประเมนความรสกออนลาทงทางดานรางกายจตใจและ

อารมณ อนเกดจากการทตองอยในสถานการณทกอใหเกดความเครยดเปน

เวลานานๆ(Burnout)


Palliative Care inNeurological disease /Stroke

Palliative care in Neurological disease : Stroke

คำานยาม

Stroke คอ ผปวยทไดรบการวนจฉยวาเปนผปวยทมพยาธสภาพ

ของหลอดเลอดสมอง ตบตน หรอแตกอยางเฉยบพลน ทำาใหการไหลเวยน

เลอดไปเลยงสมองสวนนนหยดชะงกลง สงผลใหเนอสมองถกทำาลายจาก

การขาดออกซเจนและสารอาหาร(http://strokelearning.blogspot.com,

2010)

แบงกลมผปวยออกเปน 2 ระยะ

1. ระยะเฉยบพลน

มภาวะขอใดขอหนง ดงน

1.1 มภาวะ Comaหรออยในภาวะผก (vegetative state) ระยะ

เวลามากกวา3วน

1.2 มภาวะComaรวมกบseveremyoclonusนานมากกวา3วน

ภายหลงภาวะสมองขาดออกซเจน

1.3 มภาวะComaรวมกบอาการ4อยางดงตอไปนไดแก

1.3.1 Abnormalbrainstemresponse,

1.3.2 Absentverbalresponse,

1.3.3 Absentwithdrawalresponsetopain,

19


1.3.4 Serum creatinine > 132.6 µmol/L (1.5mg/dL),

age>70years

1.4 กลนลำาบากจนทำาใหไมสามารถรบอาหารและสารนำาทจำาเปน

ตอชวตไมได(Artificialnutrition/hydration)

2. ระยะเรอรง Chronic/Post stroke

2.1 สมรรถภาพของรางกายไมดPPS≤60%หรอKarnofskyscore

<50%

2.2 มภาวะแทรกซอนทางการแพทยทสมพนธกบอาการทางคลนกท

แยลงไดแก

2.2.1 ปอดอกเสบจากการสำาลก (aspirated pneumonia)

ตดเชอทางเดนปสสาวะ(urinarytractinfection)

2.2.2 ตดเชอในกระแสเลอด(primarybloodsteaminfection)

2.2.3 แผลกดทบ stage 3-4 หรอมไขกลบซำาหลงไดรบยา

ปฏชวนะ(antibiotic)

2.3 สมองเสอมมากอาย>70ป

2.4 มภาวะทพโภชนาการ


กรอบมาตรฐานทจำาเปนของระบบการดแลผปวย Palliative care

Neurological disease : Stroke

21


แนวทางในการดแลผปวยแบบประคบประคองโดยสหสาขาวชาชพ

ตามระดบ PPS 3 ระยะ 3

PPS 70 -100%

1. ปรกษากบทมสหวชาชพแพทยพยาบาลเภสชกรนกกจกรรมบำาบด

นกสงคมสงเคราะหอาสาสมครชมชนนกโภชนาการ

2. ประเมนและจดการกบอาการรบกวนดานรางกายของผปวยเชนหายใจ

ลำาบากอาการปวดเบออาหารคลนไสอาเจยนทองผกปากแหงและ

ความจำาเปนทตองใชอปกรณชวยเหลอในการเคลอนไหว

3. ประเมนสภาพจตใจผปวยและครอบครว เกยวกบการยอมรบตอ

ความเจบปวดโดยประเมนจากความซมเศราวตกกงวลความเครยด

รวมทงในการใหคำาปรกษา

4. ใหการดแลทตอบสนองความตองการของผปวยและครอบครว

5. ประเมนและจดการกบความเสยงหรออนตรายทอาจเกดกบผปวยเชน

หกลมตกเตยงหรอการฆาตวตาย

6. ใหการดแลดานจตวญญาณโดยคนหาความเชอความหวงและสงเสรม

ใหผปวยมสงทยดเหนยวทางจตใจเชนตดตอผนำาทางศาสนาทศรทธา

มาเยยมผปวยตามความตองการของผปวยและครอบครว


PPS 40 -60%

1. ทำากจกรรมขอท 1-6 และเพมกจกรรมประเมนความสามารถและ

ประเมนความตองการของผปวยและครอบครวในการตดสนใจในเรอง

การดแลและกระบวนการดแลรกษา

2. ประเมนความสามารถในการดแลตนเองและความสามารถของ

ครอบครวในการดแลผปวย เชน การใหอาหารมอละจำานวนนอยแต

บอยครงประเมนการตดเชอในเยอบชองปากประเมนความเสยงของ

การเกดแผลกดทบ

3. จดสงแวดลอมทดเชนจดหองแยกใหผปวยและครอบครว

4. ใหสขศกษาทเกยวกบการดแลผปวยแกญาตและครอบครว

5. มระบบสงตอผปวยไปสถานพยาบาลใกลบานโรงพยาบาลชมชนเพอ

ใหผปวยไดรบการดแลตอเนอง

PPS 10 -30%

ก. กรณทผปวยอยในวาระสดทาย คอ PPS 10 - 30%

1. ประเมนความเหมาะสมของการใหยา ออกซเจน สารนำา รวมทงการ

ดแลผปวยอยางเหมาะสม

2. ปรกษากบผปวยและครอบครว เรองการตดสนใจเกยวกบการดแล

รกษาในระยะทายเชนการใสทอชวยหายใจเครองชวยหายใจการนำา

ผปวยกลบไปอยทบาน

3. ประเมนและจดการกบอาการรบกวนดานรางกายประเมนสภาพจตใจ

ผปวยและครอบครวเกยวกบการยอมรบตอความเจบปวยโดยประเมน

จากความซมเศราวตกกงวลความเครยดรวมทงการใหการปรกษา

23


4. ประเมนความพรอมและความโศกเศราของผปวยและครอบครวในการ

เผชญกบระยะทายของชวตใหการปรกษาและจดการกบความเศราโศก

5. จดการอาการไมสขสบายในระยะกอนเสยชวตอยางมประสทธภาพ

เปดโอกาสใหผปวยไดอยใกลชดกบครอบครวตลอด24ชวโมง

6. ใหการดแลดานจตวญญาณโดยคนหาความเชอความหวงสงเสรมให

ผปวยมสงยดเหนยวทางจตใจ เชนตดตอผนำาทางศาสนาทศรทธามา

เยยมผปวยตามความตองการของผปวยและครอบครว

7. ประเมนและจดการกบความเสยงทอาจเกดขนกบผปวยจดสงแวดลอม

ทดเชนจดหองแยกทสงบใหผปวยและครอบครว

8. ใหสขศกษาเกยวกบการดแลผปวยทบานแกญาตและครอบครว และ

ปรกษากบครอบครวเรองการสงผปวยกลบไปทโรงพยาบาลชมชนใกล

บานหรอกลบไปอยทบาน

9. มระบบสงตอผปวยไปสถานพยาบาล โรงพยาบาลชมชนใกลบาน

เพอผปวยจะไดรบการดแลทตอเนอง

ตวอยาง

ผปวยอาย 63 ป มอาการหมดสตทบาน ถกนำาสงโรงพยาบาล

มประวตเปนโรคความดนโลหตสง มา 25 ป ไดรบการวนจฉยวาเปนโรค

เสนเลอดในสมองแตกแพทยใหการรกษาโดยการผาตดฉกเฉนCraniotomy

toremovebloodclotและใสสายVentriculostomyคาไว2สายจากแผล

ผาตดทศรษะและตอลงขวดผปวยไมรสกตวมภาวะBraindeathและไดรบ

การใสทอชวยหายใจตอเครองชวยหายใจไวไดรบการdripยาAdrenaline

ในNormalsalinesolutionไวทางหลอดเลอดดำาBP75/35mmHg;

pulserate88ครงตอนาทrespiratoryrate16ครง/นาท


ผปวยรายนมระดบPPSรอยละ10เพราะวาผปวยไมรสกตวนอน

อยบนเตยง ตลอดเวลา ตองการความชวยเหลอทงหมดในการทำากจวตร

ประจำาวนและมการลกลามของโรคเนองจากมภาวะสมองตายและใสเครอง

ชวยหายใจตลอดเวลา ตองใหยา Adrenaline ทางหลอดเลอดดำาอยตลอด

เวลาเพอคงสญญาณชพไว

ข. กรณทผปวยถงแกกรรม PPS 0%

1. ทำาความสะอาดรางกายของผปวย

2. ใหการปรกษาและจดการกบความเศราโศกใหครอบครวหลง

จากผปวยถงแกกรรม

3. กลาวคำาคารวะไวอาลยตามแนวทางทกำาหนด(ภาคผนวก)

25


Palliative care : Renal replacement therapy


Renal replacement therapy (RRT) : การบำาบดทดแทนไต

แบงเปน

1. Acute treatment of RRT

ผปวยกลมทมภาวะ Acute kidney injury (AKI) or acute

renal failure (ARF) : กลมนจะใชวธการบำาบดทดแทนไตทางเสนเลอด

(Hemodialysis;HD)หรอทางชองทอง(acuteperitonealdialysis)ไม

วาจะมสาเหตของการเกดไตวายทอาจเปนจากตวโรคไตเอง หรอปจจยนอก

ไตจะมการบำาบดทดแทนไตโดยระยะเวลาไมเกน3 เดอนหากผปวยหาย

จากภาวะดงกลาวทเปนปจจยกระตนการเกดAKIขบวนการฟอกเลอดลางไต

กสามารถหยดไดแตถาปจจยดงกลาวไมสามารแกไขหรอมภาวะแทรกซอน

อนททำาใหไตแยลง การฟอกเลอดลางไตกจะเกน 3 เดอนทำาใหดำาเนนไปส

การฟอกเลอดลางไตแบบถาวร(Longtermrenalreplacementtherapy;

LongtermRRT)

2. Long term renal replacement therapy; Long term

RRT วธนใชในผปวยทมภาวะไตเสอมเรอรงระยะท 5 (Chronic kidney

diseasestageV,CKDstageVในกลมทเปนEndstagerenaldisease

:ESRD)

Palliative care in Renal replacement therapy


ปกตเมอผปวยไดรบการฟอกเลอดลางไตไมวาจะเปนacuteRRT

หรอ long term RRT จะพบวาภาวะแทรกซอน เชน อาการซม ชก

ความรสกตวนอยลงอาการคลนไสอาเจยนความเบออาหารภาวะนำาเกน

อาการคนเกลอแรทมความเปนกรดหรอระดบpotassiumสงจะหายไปทำาให

ผปวยกลบมาใชชวตไดใกลเคยงปกต จงมการกลาววา ผปวยโรคไตทม

ภาวะไตเสอมอยางมาก หากไดทำาการฟอกเลอดลางไตไมวาจะเปนวธ

Hemodialysis (HD) หรอ Continuous ambulatory peritoneal

dialysis (CAPD) อยางเพยงพอจะไมเสยชวตจากตวโรคไตแตผปวยจะเสย

ชวตจากปจจยโรคอนแทน เชน cardiovascular disease (Myocardial

infarction, unstable angina, arrhythmia) หรอ ภาวะ severe in-

fection (severe sepsis) แทน

ผปวย acute RRT หรอ long term RRT สามารถใชสทธ

ในการเบกจายจากสปสช.ประกนสงคมรฐวสาหกจและกรมบญชกลางดงนน

หากจะเลอกผปวยประเภทใด เพอทำาการpalliativecare ในแงไมควรทำา

renal replacement therapy ควรจะพจารณาจากบรบทของผปวย

เปนหลกไมวาจะตวผปวยครอบครวโรครวมทเปนความเขาใจและการรบร

เรองโรคของผปวยอยางรอบดานไมควรประเมนเพยงแตวาเปนCKD stage V

หรอ ESRD เทานนเพราะจากขอมลขางตนจะพบวาหากไมมโรครวมทรนแรง

คนไขกลมESRDไมวาจะใชวธการบำาบดทดแทนไตดานใด(HDหรอCAPD)

กสามารถไปใชชวตประจำาวนไดใกลเคยงปกตทำางานไดปกตเพยงแตวาตอง

มการควบคมพฤตกรรมการกนการไปฟอกเลอดลางไตอยางสมำาเสมอการมา

ตรวจตดตามการรกษาอยางสมำาเสมอ

27


ในผปวยทอายไมมากเกนไปและสขภาพรางกายแขงแรงดเชนไมม

โรคมะเรงทรกษายงไมหายไมมการตดเชอในขณะนนไมมภาวะโรคบกพรอง

ทางจตและสภาพรางกายพรอมทจะไดรบการผาตดเปนตนกลมนกสามารถ

ไปเปลยนปลกถายไตไดเชนกน ซงสามารถจะใชชวตของตนเองไดเทยบเทา

คนปกตทวไปไดมากขนซงสทธการปลกถายไตตางกครอบคลมทกสทธของ

ประเทศไทย

เกณฑการพจารณาผปวย End stage renal disease เพอใหไดรบการ

ดแลแบบ Palliative care

กลมท 1 : ผปวยทตดสนใจไมฟอกเลอดลางไต

กลมนเกดจากความสมครใจในการตดสนใจของผปวยเองทเลอก

จะไมยนดทจะไดรบการบำาบดทดแทนไตไมวาจะเปนHemodialysisหรอ

peritonealdialysisแตผปวยในกลมนตองมคณสมบตประกอบการพจารณา

ดงตอไปน

- ขณะตดสนใจวาจะไมฟอกเลอดลางไต ผปวยตองไดรบขอมล

อยางครบถวนอยางรอบดานเชน ขอดขอเสยของการเลอกหรอไมเลอกการ

ฟอกเลอดทางไตสทธการรกษาของผปวย

- ขณะตดสนใจวาจะไมฟอกเลอดลางไต ผปวยจะตองมสต

สมปชญญะการรบรทครบถวนหากผปวยอยในภาวะซมจากคาของเสยไตคง

จะทำาใหการตดสนใจเรองดงกลาวเปนไปไมไดเตมท

- ผปวยมสทธทจะเปลยนใจขอรบการรกษาฟอกเลอดลางไตได

แมจะเคยมเอกสารบนทกการปฏเสธลางไตมากอนหนาน

- ผปวยจะกรอกเอกสารแสดงความจำานงทจะเลอกการปฏเสธ

ลางไตไมวาจะเปนวธใดๆกตามและใหผปวยแสดงเจตจำานงบอกกลาวญาต

ผใกลชดดวย


กลมท 2 : ผปวยทมโรครวมบางอยางทรนแรง (severe advance

disease) และพยากรณโรคทไมดอยางมาก (severe poor prognosis)

ไมเหมาะสมทจะไดรบการฟอกเลอดลางไต

โดยพจารณาวาโรคหรอภาวะทไมเหมาะสมควรไดรบการฟอกเลอด

ลางไตหรอควรยตการฟอกเลอดลางไต จะตองไดรบการประเมนจากสหสาขา

วชาชพทเกยวของกบโรคนนๆกอนขนตอนนดำาเนนการเพอคนหาภาวะหรอ

โรคทไมเหมาะสมทควรไดรบRenalreplacementtherapy แมวาผปวย

ดงกลาวจะมสทธในการฟอกเลอดลางไตกตามเชน

โรครวมทางระบบเสนเลอดสมอง

ผปวยทมภาวะเลอดออกทางสมองหรอสมองขาดเลอดอยางมาก

ซงไมสามารถแกไขโดยทางยาหรอการผาตดรวมดวยได และนำามาสภาวะ

สมองตาย(braindeath) หรอผปวยทมภาวะทางสมองจากสาเหตใดๆกตาม

ทอยในสภาพvegetativestageซงไดการตรวจยนยนจากแพทยผเชยวชาญ

ทางอายรกรรมระบบประสาทหรอศลยกรรมระบบประสาทแลววามสภาพ

ดงกลาวจรงและไมสามารถคนสภาวะปกตได

โรครวมทางระบบหวใจและหลอดเลอด

ผปวยทมภาวะหวใจเตนผดจงหวะอยางรนแรง(severearrhythmia)

ในระหวางการฟอกเลอด(intradialyticperiod)และสงผลกระทบตอความ

ไมเพยงพอในการฟอกเลอดทางเสนเลอด (inadequacyofdialysis)และ

ผปวยไมสามารถเปลยนวธมาใชการฟอกเลอดทางชองทองได เนองจากม

ขอหามในการทำาCAPDเชนextensiveadhesionfibrosisในชองทองและ

extensiveencapsulatesystemicfibrosisในชองทอง

29


ผปวยทมภาวะหวใจขาดเลอดอยางรนแรง(severemyocardial

infarction,severeunstableanginahighrisk)ซงไมสามารถแกไขไดดวย

ยาหรอการผาตดใสบอลลนหรอการผาตดบายพาส(cardiacbypass)ไดและ

สงผลกระทบตอความไมเพยงพอในการฟอกเลอดทางเสนเลอด(inadequacy

ofdialysis) และผปวยไมสามารถเปลยนวธมาใชการฟอกเลอดทางชองทอง

ไดเนองจากมขอหามในการทำาCAPD

ผปวยทมภาวะหวใจบบตวตำาอยางมาก (severe ejection

fraction) ซงไมสามารถแกไขไดดวยยาหรอการผาตดได อกทงผปวย

ไมสามารถเปลยนวธมาใชการฟอกเลอดทางชองทองได เนองจากมขอหาม

ในการทำาCAPD

โรครวมทางระบบตบ

ผปวยทมโรคตบแขงเรอรงระดบสดทาย(Advancechronicliver

diseaseหรอadvancecirrhosis)ซงมการพยากรณโรคทมโอกาสเสยชวต

ภายใน 6 เดอนแมวาจะไดรบการรกษาตามมาตรฐานการรกษาอยางเตมท

แลวกตามและไมมแผนการรกษาทจะทำาการปลกถายตบ ซงตองไดรบการ

ยนยนการพยากรณโรคจากแพทยผเชยวชาญสาขาอายรกรรมทางเดนอาหาร

โรครวมเชน มะเรง

ผปวยทมโรคมะเรงใดๆกตามทมการกระจายไปทวตวแลวหรอเปน

โรคมะเรงทมการพยากรณทไมดเชนนาจะมโอกาสเสยชวตภายใน6เดอน

แมวาจะไดรบการรกษาตามมาตรฐานการรกษาอยางเตมทแลวกตามซงตอง

ไดรบการยนยนการพยากรณโรคจากแพทยผเชยวชาญสาขามะเรงวทยา


โรครวมทางระบบการตดเชอ

ผปวยทมภาวะตดเชอรนแรงจากเชอbacteriaจนทำาใหระบบการ

ไหลเวยนโลหตลมเหลว (severesepticshock,severesepsis)ซงไดรบ

การรกษาตามมาตรฐานอยางเตมทและไมสามารถควบคมการตดเชอดงกลาว

ไดซงตองไดรบการยนยนการพยากรณโรคจากแพทยผเชยวชาญอายรกรรม

โรคตดเชอ

โรครวมทางระบบทางตา

ผปวยทมปญหา severe blindness จากสาเหตใดๆ กตามท

ไมสามารถรกษาได ทำาใหตามมองไม เหนและเปนอปสรรคตอการ

ฟอกเลอดเปลยนถายนำายาชองทอง(CAPD)และไมมญาตใหการดแลชวยเหลอ

ผปวยและไมสามารถเปลยนวธการรกษามาเปนการฟอกเลอดทางเสนเลอด

(Hemodialysis) ได เนองจากมโรคทไมเหมาะสมอยางยงในการทำา

Hemodialysisเชนโรคหวใจเตนผดจงหวะรนแรงหรอหวใจขาดเลอดอยาง

รนแรงทไมสามารถควบคมไดดวยยาหรอการผาตดได

แนวทางการดแลผปวย End-stage renal disease แบบประคบประคอง

1. ผปวยESRDทมขอจำากดในการบำาบดทดแทนไต ไมมโอกาส

เปลยนไต ตองยตการลางไตดวยขอจำากดทางการแพทย และไดรบการ

ประเมนอาการทวไปอาการเฉพาะโรคทเขาเกณฑระยะทายของชวตแพทย

ตองมการสอสารกบผปวยและครอบครว (Familymeeting) เพอคนหา

เปาหมายการดแล (Goal of Care) และเตรยมการดแลในขนตอนถดไป

(Advanced CarePlan) โดยตองมการสอสารอยางตอเนองตามอาการของ

โรคทเปลยนแปลง และไมใชเปนการพดคยทสนสดในครงเดยว

31


2. เมอผปวยตองเขารกษาในโรงพยาบาลบอยครงขน แพทย/

พยาบาลควรเรมการสอบถามความประสงคของผปวยเกยวกบการยต

dialysis และการกำาหนดผตดสนใจแทนในกรณทผปวยไมสามารถบอกความ

ประสงคได ซงในกรณนควรทำาเปนเอกสาร Advanced directive เพอ

บงชความตองการการดแลในชวงวาระทายของชวต

3. แพทยใหการรกษาตามอาการ(SymptomControl)เพอชวย

ใหผปวยไมทกขทรมาน

4. พยาบาลประเมนความตองการของผปวยและครอบครวอยาง

รอบดาน ทงดานรางกาย จตใจสงคม และจตวญญาณและวางแผนใหการ

ชวยเหลอเพอตอบสนองความตองการแตละดานโดยการทำางานรวมกนของ

ทมสหสาขาวชาชพ


Palliative Care in Cardio - Pulmonary disease

Palliative Care in Cardio - Pulmonary disease


ภาวะหวใจลมเหลว (Heart failure) เปนกลมอาการซงมสาเหต

จากความผดปกตของการทำางานของหวใจ อาจเกดจากมความผดปกตของ

โครงสรางหรอการทำาหนาทของหวใจกไดมผลทำาใหหวใจไมสามารถสบฉด

เลอดไปเลยงรางกายหรอรบเลอดเขาสหวใจไดตามปกตผปวยภาวะหวใจลมเหลว

มอาการทสำาคญ 2 ประการคอหายใจลำาบากและออนเพลย อาการท

สำาคญอกอยางเกดจากการมนำาคงและเกลอในรางกาย(Congestion)ทำาให

บวมไอและหอบนอนราบไมได

ภาวะหวใจลมเหลวเรอรง (Chronicheart failureหรอCHF)

อาจเกดจากความผดปกตของเยอหมหวใจกลามเนอหวใจลนหวใจหรอโรค

ของหลอดเลอดสาเหตสำาคญคอโรคหลอดเลอดหวใจตบโรคความดนโลหต

สงและสำาหรบประเทศไทยโรคลนหวใจrheumaticยงพบไดบอยภาวะหวใจ

เปนกลมอาการไมใชโรคผปวยแตละรายมการพยากรณโรคทแตกตางกน

Advance heart failure (Stage D Heart failure และม

อาการ NYHA III-IV)

เปนภาวะหวใจลมเหลวทดอตอการรกษา (Refractory heart

failure) ผปวยมอาการของหวใจลมเหลวตลอดเวลาแมในขณะพกมอาการ

กำาเรบจนตองเขารบการรกษาในโรงพยาบาลแมจะไดรบยาอยางเหมาะสม

33


คำานยามของ Advance heart failure จากหลายองคกร ไดแก

การมหวใจหองลางซายบบตวนอยกวา30%การมfrequentSBPนอยกวา

90 มลลเมตรปรอท การไมสามารถเดนทางราบไดระยะทางหนงชวงตก

เนองจากหายใจลำาบากหรอเหนอยการมhighLVfillingpressureมากกวา

16มลลเมตรปรอทการม highPROBNPหรอการม highNT-PROBNP

การมfrequentICDshockเปนตนอยางไรกตามในปจจบนการวนจฉยภาวะ

Advanceheartfailureตองใชหลายปจจยรวมกนในการวนจฉยเนองจาก

ผปวยจะมอาการและอาการแสดงอยางคอยเปนคอยไปอยางตอเนองและ

คอยๆปรากฏอาการและอาการแสดงมากขนเรอยๆ

Dilated Cardiomyopathy (DCM) และ Ischemic

Cardiomyopathy เปนภาวะผดปกตของกลามเนอหวใจ ทสาเหตมาจาก

โรคทเกดจาก โรคทเกดกบกลามเนอหวใจโดยตรง สงผลใหการทำางานของ

หวใจหองลางซายลดนอยลงเกดจากหลอดเลอดหวใจตบหรออดตนสงผลให

กลามเนอหวใจตายและเกดพงผดทกลามเนอหวใจโดยทง2โรคนสงผลให

กลามเนอหวใจหองซายลางบบตวออนไมสามารถสงเลอดไปเลยงสวนตางๆ

ของรางกายไมเพยงพอตอความตองการบางรายตองใชเครองพยงหวใจเพอ

รอการผาตดเปลยนหวใจ หรอประคบประคองอาการ ใหหายเหนอยและม

คณภาพชวตทด

เครองพยงหวใจ (Mechanical circulatory support) เปนการ

รกษาขนสงของภาวะAdvanceheartfailureอปกรณทใชเพมความดนเลอด

หรอทดแทนการบบตวของหวใจแบงเปนVentricleassistdevice(VADs)

กบTotalartificialheart(TAH)มวตถประสงคการใชแตกตางกนตามกลม


ผปวย ในผปวยทใชเพอพยงหวใจเพอรอการทำา transplant (Bridge to

transplant)มprogressiveend-organdysfunctionจากlowcardiac

output

เกณฑการวนจฉยผปวยภาวะหวใจลมเหลวทตองไดรบการรกษา

แบบประคบประคอง (Palliative Care in Heart Failure) มดงตอไปน

ไดแก

1. ผปวยมภาวะหวใจลมเหลวรนแรง(Advanceheartfailure)

2. มการประเมนพยากรณโรควาอาจเสยชวตเวลานอยกวา 1 ป

(predictedbyHFsurvivalmodels)

3. ผปวย cardiomyopathy (DCM) ทง Ishemic และ non-

Ischemicทหวใจหองลางซายบบตวนอยกวาหรอเทากบ30%รวมกบมภาวะ

อาการหวใจลมเหลวแมจะไดรบการรกษาเตมทดวยยาอปกรณพเศษหรอ

หตถการรกษาผานสายสวนหรอการผาตดแลวกตาม

4. มการดำาเนนของโรคทเลวลง ทงดานรางกายและจตใจ ตอง

พงพาการทำากจวตรประจำาวน(PPSนอยกวา50%)

5. มการเขารบการรกษาในโรงพยาบาลอยางนอย2ครงในเวลา

12เดอนดวยอาการรนแรงจากภาวะหวใจลมเหลว

6. ใชเครองพยงหวใจ (Mechanical circulatory support)

เพอประคบประคอง

7. มขอหามในการทำาผาตดเปลยนหวใจ

8. นำาหนกลดมากกวา10กโลกรมใน6เดอน(Cardiaccachexia)

35


แนวทางการดแลผปวย จำาแนกตามระดบความสามารถในการ

ปฏบตกจกรรมโดยใชระดบPPS

PPS 70 – 100%

1. ปรกษากบสหสาขาวชาชพ ผปวยและครอบครวเกยวกบการ

ดแลรกษาแบบประคบประคอง

2. ประเมนและจดการกบอาการรบกวนรางกายของผปวยโดยใช

แบบประเมนESAS

3. ประเมนสภาพจตใจของผปวยและครอบครวเกยวกบการ

ยอมรบไดตอความเจบปวยโดยประเมนจากแบบประเมน2Q,8Qและ9Q

รวมทงใหการปรกษาแกผปวยและครอบครว

4. ใหการดแลตอบสนองความตองการของผปวยและครอบครว

5. ประเมนและจดการกบความเสยงหรออนตรายทอาจเกดกบ

ผปวยเชนความเสยงตอการหกลมตกเตยงการฆาตวตายเปนตน

6. ใหการดแลทางดานจตวญญาณโดยคนหาความเชอความหวง

ของผปวยและครอบครวสงเสรมใหผปวยมสงยดเหนยวทางจตใจตดตอผนำา

ทางศาสนาตางๆทผปวยศรทธาใหมาเยยมผปวยและครอบครวตามความ

ตองการของผปวยและครอบครว

7. ใหสขศกษาแกผปวยและครอบครวเกยวกบการดแลผปวย


PPS 40 – 60%

1. ทำากจกรรมขอท1-7

2. จดสงแวดลอมทดใหผปวยเชนจดหองแยกหรอเตยงทสงบให


3. มระบบสงตอขอมลผปวยไปสถานอนามยใกลบานหรอ

โรงพยาบาลชมชนเพอใหผปวยไดรบการดแลตอเนอง

PPS 10 – 30%




2. ปรกษาผปวยและครอบครวในการตดสนใจเกยวกบการดแล

รกษาระยะสดทาย เชนการชวยฟนคนชพการใสเครองชวยหายใจการนำา

ผปวยกลบบาน

3. ประเมนความพรอมและความโศกเศราผปวยและครอบครว

เผชญกบวาระสดทายของชวตใหการปรกษาและจดการกบความเศราของผ

ปวยและครอบครว


5. เปดโอกาสใหผปวยไดอยใกลชดกบครอบครวตลอด24ชวโมง



ทางศาสนาตางๆทผปวยศรทธาใหมาเยยม ผปวยและครอบครว ตามความ


37


7.จดสงแวดลอมทดใหผปวยเชนจดหองแยกทสงบใหผปวยและ


8. ประเมนและจดการความเสยงทอาจเกดกบผปวย

9. ปรกษากบครอบครวของผปวยเรองการสงผปวยกลบไปอย

โรงพยาบาลใกลบานหรอบานของผปวย

10.ใหสขศกษาแกผปวยและครอบครวเกยวกบการดแลผปวย

ทบาน

11.มระบบสงตอขอมลผปวยไปสถานอนามยใกลบานหรอโรง

พยาบาลชมชนเพอใหผปวยไดรบการดแลตอเนองในกรณผปวยกลบบาน

PPS 0%


2. ใหคำาปรกษาญาต กลาวคำาไวอาลยใหผปวยตามแนวทางท

กำาหนด

3. ใหคำาปรกษาและจดการกบความเศราใหกบครอบครวของผปวย

หลงจากผปวยถงแกกรรม


Palliative Care in Pulmonary Disease


โรคปอดอดกนเรอรงหรอCOPD (ChronicObstructivePul-

monary Disease) เปนโรคทปองกนไดและรกษาได โดยมลกษณะเปน

progressive,notfullyreversibleairflowlimitationซงเปนผลจากการ

ระคายเคองเรอรงตอปอดจากฝนและกาซพษทสำาคญทสด ไดแกควนบหร

ทำาใหเกดabnormalinflammatoryresponseทงในปอดและระบบอนๆ

ของรางกาย (multicomponentdisease) โดยทวไปมกหมายรวม2 โรค

คอโรคหลอดลมอกเสบเรอรง (chronicbronchitis)และโรคถงลมโปงพอง

(pulmonaryemphysema)

โรคหลอดลมอกเสบเรอรงมนยามจากอาการทางคลนกกลาวคอ

ผปวยมอาการไอเรอรง มเสมหะอดกนหลอดลม โดยมอาการเปนๆหายๆ

ตรวจพบFEV1ลดลงและไมตอบสนองตอยาขยายหลอดลม

โรคถงลมโปงพอง ผปวยในกลมนมอาการหอบเหนอยและม

หลอดลมอดกน โดยวดได FEV1 ลดลงไมตอบสนองตอยาขยายหลอดลม

นอกจากนยงมลมคางอยในปอดและผนงถงลมถกทำาลายโดยไมคอยมรองรอย

ของพงผดรอบถงลม

Pulmonary disease

1. ChronicObstructivePulmonaryDisease (COPD)ม2

ตวบงช

- มสถานะของโรคอยระดบรนแรง(FEV1<30%predicted)

- เขารบการรกษาตวในโรงพยาบาลบอยๆ(อยางนอย3ครง

ใน12เดอนทมาจากภาวะCOPDexacerbation)

39


- ขอบงชการใชlong-termoxygentherapy

- MRCgrade4/5 โดยมอาการหายใจหอบเหนอยหลงการ

เดนระยะ100เมตรในพนระนาบหรอทำากจกรรมอยแตในบานจากขอจำากด

จากภาวะหายใจหอบเหนอย

- มอาการและอาการแสดงของrightheartfailure

- ไดรบsystemicsteroidsมากกวา6สปดาหเพอรกษา

อาการของCOPDในระยะ6เดอนทผานมา

2. OtheradvancedPulmonaryDisease

-Terminalstageมพยากรณโรคประมาณ6เดอนหรอนอย

กวานน

- Criteriaดงตอไปน(ตองมขอ1และ2สวนขอ3–5เปน

supportingdocuments)

1) Severechroniclungdisease(bothAandB)

A. Dyspniaat rest,poorlyorunresponsiveto

bronchodilators resulting inDecreased functional, fatigue, and

cough

B. Progressionofend-stagepulmonarydisease

(increasingvisitstoERorHospitalizationsforpulmonaryinfection

and/orrespiratoryfailure)

2) Hypoxemiaatrest(PaO2≤55mmHg.orSpO

2≤88%)

หรอhypercapnia(PaCO2≥50mmHg.)ในชวง3เดอน

3) Right heart failure secondary to pulmonary

disease(corpulmonale)


4) Unintetionalprogressiveweightloss≥10%ใน6เดอน

5) Restingtachycardia≥100/minute

แนวทางการดแลผปวย จำาแนกตามระดบความสามารถในการ

ปฏบตกจกรรมโดยใชระดบPPS

PPS 70 – 10

1. ปรกษากบสหสาขาวชาชพ ผปวยและครอบครวเกยวกบการ

ดแลรกษาแบบประคบประคอง

2. ประเมนและจดการกบอาการรบกวนรางกายของผปวยโดยใช

แบบประเมนESAS





5. ประเมนและจดการกบความเสยงหรออนตรายทอาจเกดกบ

ผปวยเชนความเสยงตอการหกลมตกเตยงการฆาตวตายเปนตน



ทางศาสนาตางๆ ทผปวยศรทธาใหมาเยยมผปวยและครอบครวตามความ

ตองการ

7. ใหสขศกษาแกผปวยและครอบครวเกยวกบการดแลผปวย

41


PPS 40 – 60%

1. ทำากจกรรมขอท1-7

2. จดสงแวดลอมทดใหผปวยเชนจดหองแยกทสงบใหผปวยและ


3. มระบบสงตอขอมลผปวยไปสถานอนามยใกลบานหรอโรงพยาบาล

ชมชนเพอใหผปวยไดรบการดแลตอเนอง

PPS 10 – 30%




2. ปรกษาผปวยและครอบครวในการตดสนใจเกยวกบการดแล

รกษาระยะสดทาย เชนการชวยฟนคนชพการใสเครองชวยหายใจการนำา

ผปวยกลบบาน

3. ประเมนความพรอมและความโศกเศรา ผปวยและครอบครว

เผชญกบวาระสดทายของชวต ใหการปรกษาและจดการกบความเศราของ


4. ใหการดแลตอบสนองความตองการผปวยและครอบครว

5. เปดโอกาสใหผปวยไดอยใกลชดกบครอบครวตลอด24ชวโมง



ทางศาสนาตางๆ ทผปวยศรทธาใหมาเยยมผปวยและครอบครว ตามความ



7. จดสงแวดลอมทดใหผปวยเชนจดหองแยกหรอเตยงทสงบให


8. ประเมนและจดการความเสยงทอาจเกดกบผปวย

9. ปรกษากบครอบครวของผปวยเรองการสงผปวยกลบไปอยโรง

พยาบาลใกลบานหรอบานของผปวย

10. ใหสขศกษาแกผปวยครอบครวเกยวกบการดแลผปวยทบาน

11. มระบบสงตอขอมลผปวยไปสถานอนามยใกลบานหรอ

โรงพยาบาลชมชนเพอใหผปวยไดรบการดแลตอเนองในกรณผปวยกลบบาน

PPS 0%


2. ใหคำาปรกษาญาต กลาวคำาไวอาลยใหผปวยตามแนวทางท

กำาหนด

3. ใหคำาปรกษาและจดการกบความเศราใหกบครอบครวของผปวย

43


Palliative care in multiple trauma patient


การดแลผปวยบาดเจบหลายระบบทอยในภาวะวกฤตมโอกาสท

อตราการเสยชวตทสงขนนน มความสมพนธกบ Injury Severity Score

(ISS)อายทมากขนแตแนวโนมการพยากรณของการบาดเจบนนแตกตางกน

ในผปวยแตละรายซงมการเปลยนสภาวะรางกายตอการบาดเจบตลอดในชวง

ระยะเวลาทสนอนอาจนำาไปสการเสยชวตไดอยางรวดเรวในบรบทเชนนการ

สอสารกบญาตถงภาวะทเกดขนการใหการดแลสภาวะทางจตใจทภาวะบาด

เจบสงผลกระทบตอสมาชกในครอบครวซงควรกระทำาคขนานไปกบการรกษา

เปนสงทสำาคญยงอนจะเปนการนำาไปสการเลอกแนวทางรกษาลดความขด

แยงทอาจเกดขนการยอมรบตอการสญเสยทจะเกดขน

การบาดเจบระยะเฉยบพลน (Acute phase) หมายถงระยะ

48ชวโมงแรกหลงการบาดเจบเปาหมายหลกคอการรกษาแบบเรงดวนเพอ

ชวยชวตตามมาตรฐาน

การบาดเจบระยะรกษาตามอาการ (Supportive phase)

หมายถง ระยะปแรกหลงจากผปวยรอดชวตจากภาวะบาดเจบ เปนระยะ

ทใหการรกษาตามมาตรฐาน เพอใหรางกายฟนฟสภาพ ซงผปวยบางราย

Palliative Care in Multiple trauma patient


สามารถกลบไปฟนฟสภาพทบานไดยงคงเหลอความเจบปวดและความ

วตกกงวล บางรายอาจมภาวะทพพลภาพ มภาวะแทรกซอนภายหลง เชน

การตดเชอ หรอแผลกดทบ และบางรายอาจไมสามารถชวยเหลอตนเองได

ขาดการรบรทางสมองเปาหมายหลกคอการวางแผนการรกษาลวงหนาโดย

ทำารวมกบผปวยและผดแลหลก เพอรกษาตามอาการ ลดความทกขทรมาน

ลดภาวะแทรกซอน

การบาดเจบทรบการรกษาระยะยาว (long term care

phase) หมายถง ระยะหลงปแรกทไดรบบาดเจบซงเปนความเจบปวย

ทคกคามชวต รกษาไมหาย มแนวโนมทรดลง จากการทำางานของอวยวะ

ตางๆ ลมเหลวและภาวะแทรกซอนทรนแรงนำาไปสการเสยชวตในทสดได

เปาหมายหลก คอ การดแลเพอเพมคณภาพชวตของผปวยและครอบครว

รวมถงการปองกนและบรรเทาความทกขทรมานหรอการบรบาลผปวยแบบ

ประคบประคองหรอการบรบาลเพอบรรเทาอาการเนนการดแลแบบองครวม

ครอบคลมมตกายใจสงคมและจตวญญาณของทงผปวยและผดแลมงหวง

ใหผปวยไดเสยชวตอยางสงบ สมศกดศรความเปนมนษย ตลอดจนการดแล

ครอบครวและญาตภายหลงการจากไปของผปวย(Bereavementcare)

กลมผบาดเจบทจะเขาสการดแลแบบประคบประคองรวมกบการ

รกษาตามมาตรฐานสามารถแบงไดเปน3ระยะไดแก

1. ระยะเฉยบพลน(Acutephase)

2. ระยะรกษาตามอาการ(Supportivephase)

3. การรกษาระยะยาว(longtermcarephase)

45


แนวทางในการดแลผปวย

1. ระยะเฉยบพลน (Acute phase)

1.1 การดแลทแผนกอบตเหตและฉกเฉน

เมอผปวยถกนำาสงโรงพยาบาล ควรไดรบการดแลตามมาตรฐาน

ในระยะนดงน

การดแลทางดานรางกาย เนนการรกษาแบบเรงดวนเพอชวย

ชวตตามหลกAdvanceTraumaLifeSupport(ATLS)เพอใหผบาดเจบ

พนจากภาวะวกฤต และมการประเมนความรนแรงของการบาดเจบโดยใช

TraumaregistryหากคาคะแนนInjurySeverityScore(ISS)สง(ISS>25

คะแนน) จะเปนกลมทควรไดรบการดแลแบบประคบประคองรวมกบการ

รกษาตามมาตรฐาน

การดแลทางจตใจ ใหขอมลการเจบปวยโดยใชทกษะการแจง

ขาวรายตามหลกSPIKESคอ

1) S-SettinguptheInterviewเปนการเตรยมความพรอม

2) P-Assessingthepatient’sInvitationโดยประเมนวา

ผบาดเจบทราบการเจบของตนมากนอยเพยงใด

3) I-Obtaining the patient’s Invitation โดยประเมน

ผบาดเจบตองการทราบขอมลอะไรบางมากนอยเพยงใด

4) K-Givingknowledgeandinformationtothepatient

โดยการใหขอมลกบผบาดเจบซงขอมลทใหประกอบดวย อวยวะทบาดเจบ

ความรนแรงของการบาดเจบการรกษาทไดรบการตอบสนองของการรกษา

และการพยากรณของการบาดเจบ

5) E-Addressingthepatient’sEmotionandempathic

responsesโดยตอบสนองตอความรสกของผบาดเจบอยางเหนอกเหนใจทงน


ควรใหเวลาในการรบขอมลคดและตดสนใจโดยมการใหขอมลเปนระยะตาม

ความเหมาะสม และ

6) S-StrategyandSummary คอการสรปและวางแผนการ

รกษาตอไป

การดแลทางสงคม คนหาญาตสายตรงหรอผทมอำานาจในการ

ตดสนใจรกษาผบาดเจบและประเมนความตองการของญาตผบาดเจบ เพอ

รวมวางแผนการรกษา(advancecareplan)ใหตรงตามเปาหมายทตงไว

การดแลทางจตวญญาณและศาสนา เปดโอกาสใหญาตได

พบผบาดเจบในระยะสดทาย และอนญาตใหประกอบพธกรรมทางศาสนา

หรอความเชอตามความเหมาะสม

บรบทของจรยธรรมและกฎหมาย บคคลากรทางการแพทย

ควรมความสำารวมในการปฏบตงานและเคารพสทธของผปวยเชนไมเปดเผย

ขอมลการบาดเจบแกผทไมเกยวของ และมการใหคำาแนะนำาทางกฎหมาย

แกญาตผบาดเจบ เชน การแจงความ การดำาเนนการทางนตเวช การดแล

ทรพยสนเปนตน

1.2 การดแลทหองผาตด

กรณทผบาดเจบตองเขารบการผาตดอยางเรงดวนทมผรกษาตอง

มการสอสารกบญาตผบาดเจบตงแตหองอบตเหตและฉกเฉน

กรณไมมญาตและตองสงผบาดเจบเขารบการผาตดกอน ทม

ผรกษาจะตองเตรยมผใหขอมลเบองตนกบญาตผบาดเจบเมอมาถง ซงการ

ใหขอมลควรใชทกษะการแจงขาวรายตามหลกSPIKESเชนเดยวกบขอมล

ทใหทหองอบตเหตและฉกเฉนตองมการสอสารขอมลเกยวกบการผาตดเปน

ระยะๆทงกอนผาตดขณะผาตดและหลงผาตดตามความเหมาะสม

47


2. ระยะรกษาตามอาการ (Supportive phase)

การดแลทหอผปวยและหอผปวยวกฤต เปนระยะทใหการรกษาตาม

มาตรฐานเพอใหรางกายผบาดเจบฟนฟสภาพสวนการกำาหนดเปาหมายการ

รกษา และวางแผนการรกษาลวงหนาควรทำารวมกบผดแลหลก เนองจาก

ผบาดเจบตองใชระยะเวลาเปนปในการฟนหายซงตองมการประเมนหลงรบ

ผบาดเจบไวในโรงพยาบาล และแนวทางการรกษาตามอาการ รายละเอยด

ตามลำาดบดงตาราง1และ2

Palliative Care Assessment on Admission to Trauma

Painandsymptomassessment

1.Painscore________.2.Anxiety________.3.Agitationscore________.

4.Dyspnea_________.

Outcomeandprognosisassessment

1.Ispatientlikelytodieonthisadmission?

2.Whatisexpectedqualityoflifeorfunctionaloutcome?

3.Whatarepatient’spreferencesforlife-sustainingtherapy?

4.Isthereanadvancedirective?

Familyassessment

1.Whoispatient’ssurrogateformedicaldecision

2.Hasthehealthcareteamcommunicatedinformationtofamily?

3.Whatarefamilysupportneeds?

Culturalandspiritualassessment

ตารางท 1แสดงหลกการประเมนผบาดเจบหลายระบบ


Intregrated Care Pathway : Essential Steps in trauma

First24Hours First72Hours End-of-lifeCareforDying

Palliativecareassessment

Likelyoutcomes

Painandsymptoms

Patientpreferences

Familymeeting:(physician,

Nurse,family)

Discusspatientcondition,

Prognosis,patientpreferences

Discussionofdonot

re-suscitate(DNR)

Familysupport

Spiritualsupport

Familysupportand

communication

Goalsofcarediscussion

Planofcaretomeetgoals

Updategoalsofcare

Stoptherapiesthatdonot

meetgoalsofcare

Painandsymptom

management

Painandsymptom

management

Painandsymptom

management

ตารางท 2แสดงแนวทางการรกษาผบาดเจบหลายระบบตามระยะเวลา

49


การดแลผบาดเจบในระยะรกษาตามอาการ สามารถแบงผบาดเจบ

ไดเปน3กลมดงน

1. Recovery stage เปนกลมทหายจากการบาดเจบ สามารถฟนฟ

สภาพทบานไดหรอกลมทยงคงมภาวะทหลงเหลอจากการบาดเจบเชนความ

ปวดความวตกกงวลเปนตนซงตองใชระยะเวลาในการหายควรมการใหการ

รกษาตามอาการเพอลดความทกขทรมานของผบาดเจบ

2. Disability stage เปนกลมทหายจากการบาดเจบรวมกบมภาวะ

ทพพลภาพ มกจะมภาวะแทรกซอนเกดขนภายหลง เชน ตดเชอระบบทาง

เดนหายใจแผลกดทบความรนแรงระดบ3-4ตดเชอทางเดนปสสาวะเปนตน

ควรมการใหการรกษาตามอาการ เพอลดภาวะแทรกซอน ไมใหผบาดเจบม

ความทกขทรมานเพมขน

3. Vegetativestageเปนกลมทไมสามารถชวยเหลอตนเองไดขาด

การรบรทางสมอง(lossofcognitivefunction)และเปนกลมทตองไดรบ

การวางแผนการรกษาเปนพเศษ (Advance care plan) เชนเดยวกบการ

รกษาระยะยาว

3. การรกษาระยะยาว (long term care phase)

การดแลทหอผปวยเมอพนภาวะวกฤต ระยะนผบาดเจบบางรายอาจ

ไดกลบไปอยบานและเขาออกโรงพยาบาลบอยๆเนองจากภาวะแทรกซอน

ตางๆเปนการดแลตอเนองจากระยะรกษาตามอาการซงระยะนเปนระยะ

หลง ปแรกทไดรบบาดเจบ ซงผบาดเจบจะคงอยในสภาวะทไมสามารถชวย

เหลอตนเองไดภาระการดแลตกอยทญาตผบาดเจบและมความเสยงในการ

เกดภาวะแทรกซอนทรนแรงนำาไปสการเสยชวตในทสดไดการดแลในระยะน

จงเปนการดแลแบบประคบประคองเตมรปแบบ มเปาหมายทลดความทกข


ทรมานจากภาวะแทรกซอน และเพมคณภาพชวตใหผบาดเจบและญาตท

ตองอดทนดแลผบาดเจบตลอดเวลา และเมอระยะทายของชวตมาถงผบาด

เจบไดจากไปอยางสงบสำาหรบญาตผบาดเจบกไดรบการดแลหลงความตาย

ดวยเชนกนซงรายละเอยดการดแลดงน

การดแลทางดานรางกาย เนองจากผบาดเจบสวนใหญชวยเหลอตว

เองไดนอยหรอไมสามารถชวยเหลอตนเองไดเชนการควบคมการขบถายตอง

สวนคาสายสวนปสสาวะหรอทวารเทยม ทมการรกษาจะตองมการวางแผน

การรกษารวมกบผดแลหลกของผบาดเจบ เพอใหเกดความงายตอการดแล

ไมเกดภาวะแทรกซอน

การดแลทางจตใจ ผบาดเจบสวนใหญสญเสยความสามารถในการ

พงพาตนเองตองไดรบความชวยเหลอจากญาตโดยเฉพาะกลมทมอายนอย

บางรายเปนผนำาครอบครวอาจทำาใหสญเสยบทบาทในการปฏบตหนาทและ

สงคม ซงนำาไปสความวตกกงวล สงผลใหเกดภาวะซมเศรา และนำาไปสการ

คดฆาตวตายดงนนทมการรกษาควรมการประเมนความวตกกงวลภาวะซม

เศราของผบาดเจบและผดแลเปนระยะเพอจะไดใหการชวยเหลอไดทนทวงท

ปองกนการเกดอาการดานจตใจขางตน

การดแลทางสงคม ในการดแลผบาดเจบทนอนตดเตยงนาน

มากกวา12เดอนบทบาทของผบาดเจบอาจเปลยนแปลงไปทมผรกษาควร

ทำาใหครอบครวเขาใจและรวมกนดงศกยภาพทมอยเดมมาใชใหเกดประโยชน

ทำาใหไมเกดปญหาในครอบครวและสงคม ควรมการประเมนและปรบ

เปาหมายการดแลใหสมพนธกบเศรษฐานะทางครอบครวลดความเหนอยลา

ของญาตผดแลหลกมการประชมครอบครว(familymeeting)เพอกำาหนด

แผนการรกษา(Advancecareplan)ตดสนใจรวมกน โดยเนนในดานการ

51


จดการอาการทกขทรมาน มากกวาการรกษาใหฟนหาย ภาระคาใชจาย

ในการดแลรกษาระยะยาว ความจำาเปนในการยตการรกษา (Withdraw)

ตามพนฐานขอเทจจรงโดยอาจมadvancedirectiveเปนลายลกษณอกษร

ทกอนหนานผปวยไดมการเตรยมการเกยวกบชวตตนเองมาตงแตยงมระดบ

ความรสกตวด

การดแลทางจตวญญาณและศาสนา สนบสนนใหผบาดเจบและ

ญาตมกจกรรมพธกรรมทางศาสนาหรอความเชอรวมกนตามความเหมาะสม

เพอสงผลใหเกดกำาลงใจมความเขมแขงในจตใจพรอมทจะเผชญเหตการณท

จะเกดขน

บรบทของจรยธรรมและกฎหมาย ดแลตามมาตรฐานเพอเพม

คณภาพชวตในระยะทายและหลกเลยงอนตรายอนพงเกดกบผปวย กรณม

การแสดงเจตจำานงไวลวงหนาเปนลายลกษณอกษรใหถอปฏบตตามนน

การพยาบาลผบาดเจบแบบประคบประคอง

1. การพยาบาลผบาดเจบแบบประคบประคองเรมจากท เมอ

ผบาดเจบไดรบการวนจฉยจากแพทยวาการบาดเจบทเกดขนไมสามารถรกษา

ใหหายขาดไดหรอกำาลงจะเสยชวตซงสามารถใหการดแลควบคไปกบการรกษา

ตามมาตรฐาน

2. การดแลดานรางกายพยาบาลใหการพยาบาลทตอบสนองปญหา

และความตองการขนพนฐานดวยความนมนวล เอออาทรตอผบาดเจบ

ลดความทกขทรมานตางๆ เชน การดแลความสะอาดรางกาย การดแล

บาดแผล การควบคมอาการปวด เปนตน โดยตองวางแผนการใชเวลาดแล

ผบาดเจบใหมประสทธภาพรบกวนเวลาผบาดเจบใหนอยทสด


3. การดแลดานจตใจ สงคม และจตวญญาณของผบาดเจบและ

ครอบครว สวนใหญการดแลดานนพยาบาลควรใหความสำาคญในการดแล

ครอบครว เนองจากผบาดเจบไมรสกตว โดยมหลกการดแลทสำาคญในการ

ใหการพยาบาลผบาดเจบและครอบครวทควรปฏบตมดงน

3.1 การประเมนความตองการของผบาดเจบเกยวกบการดแล

แบบประคบประคอง การประเมนปญหาของผบาดเจบจะประเมนจากญาต

ผบาดเจบเนองจากผบาดเจบไมรสกตวโดยการพดคยกบญาตเพอคนปญหา

และใหญาตไดระบายความรสกตางๆออกมาเพอใหรสกสบายใจขนพยาบาล

ควรเปดโอกาสใหญาตพดถงการบาดเจบของผบาดเจบครงนไมวาญาตจะพด

ออกมาอยางไร พยาบาลจะตองเปนผรบฟงทด รบฟงดวยทาททสงบ และ

ไมโตแยงกบญาต ดงนนพยาบาลจงควรมประสบการณ ทกษะ และเทคนค

ทจะกระตนใหญาตบอกเลาถงปญหา โดยเฉพาะญาตทไมยอมรบสภาพ

ความเปนจรงเกยวกบความตายญาตอาจมทาทตนกลว หรอซมเศรามาก

หรอรองไหมาก พยาบาลอาจชวยดวยการชวนพดคยดวยทาททเปนมตร

ตองการใหการชวยเหลออะไรพยายามใหญาตแสดงความรสกวาคดอยางไร

เชน เราทกคนเปนหวงคณมาก มอะไรทพยาบาลจะชวยเหลอคณไดบาง

สงทคณตองการมากทสดขณะนคออะไรนอกจากนพยาบาลควรมความจรงใจ

ไมหลอกลวง หรอแสดงความคดเหนคลอยตามความคดทไมถกตองของ

ญาต การพดความจรงและแนะนำาในสงทผบาดเจบและญาตยดเหนยวหรอ

มความเชอถออยเชนศาสนาและเหตผลทเปนไปไดจรงจะทำาใหผปวยและ

ญาตรบรกบเหตการณไดตรงกบความจรงไดดขน การหลอกลวงไมพดความ

จรงจะทำาใหญาตหมดศรทธาในตวพยาบาล เมอญาตไดรบทราบความจรง

ในภายหลง หากประเมนแลวพบวาญาตมปญหาทางจตใจทอาจรนแรงตอง

สงปรกษาจตเวช

53


3.2 การบอกขอมลขาวสารตางๆใหญาตรบทราบโดยอธบายให

ญาตเขาใจในการวนจฉยโรคความกาวหนาของโรคแผนการรกษาตลอดจน

ขอเทจจรงตางๆเพอใหการรบรตอเหตการณถกตองตามความเปนจรงการ

แกปญหาตางๆกจะทำาไดตรงจดมากขนความเครยดความกลวความวตก

กงวลจะไดหมดไปทงนเพราะพยาบาลมเวลาดแลผบาดเจบมากยอมมโอกาส

ทจะอธบายรายละเอยดตางๆใหญาตเขาใจไดดการยอมรบและความรวมมอ

ตอการรกษาพยาบาลมมากขน

3.3 จดสภาพแวดลอมใหเปนสดสวนเพอใหญาตไดมโอกาสพดคย

ระบายความรสกออกมา

3.4 การสรางสมพนธภาพทดและความเชอมนในการรกษา

พยาบาลใหญาตไววางใจ และมนใจวาพยาบาลสามารถใหความชวยเหลอ

ผบาดเจบไดจนวาระสดทายของชวตพยาบาลบางคนมความรสกวตกกงวล

(Anxiety)ในการทตองดแลผบาดเจบใกลตายซงสวนใหญแลวความวตกกงวล

นนจะเกดขนเนองจากความรสกไมสบายใจทตองเหนความตายถงแมวาการ

ใหการพยาบาลผบาดเจบระยะสดทายนนจะกอใหเกดความเครยดและทำาราย

จตใจ พยาบาลเปนผใกลชดผบาดเจบมากทสด พยาบาลเปนผทคอยชวยให

กำาลงใจถายทอดความหวงใหแกผบาดเจบและญาต และเปนผนำาทางผบาด

เจบไปสสคตซงเปนหนาทสำาคญประการหนงของพยาบาล

3.5 การบรรเทาความทกขทรมานทางกายของผบาดเจบ

โดยเฉพาะความเจบปวดทเกดจากการไดรบบาดเจบพยาบาลจะใหยาแกปวด

ตามแผนการรกษาและประเมนระดบความปวด (pain score) เพอการให

ยาทมประสทธภาพและบรรเทาอาการทกขทรมานของผบาดเจบ


3.6 ความเชอศาสนาและปรชญาชวตของผบาดเจบและครอบครว

ทมอทธพลตอความตายของผบาดเจบยอมมความหมาย พยาบาลจะได

ประเมนถงสงเหลานจากญาตเพอความเขาใจและใหการชวยเหลอไดอยาง

ถกตอง

4. เมอผบาดเจบมอาการเปลยนแปลงมากขนเชนซมหายใจเหนอย

มากขนชพจรเบาชาลงหรอเรวขนความดนโลหตลดลงควรปฏบตดงน

4.1 บนทกสญญาณชพทก1ชวโมงแจงใหญาตทราบทกครงและ

ใชโอกาสนพดคยและใหกำาลงใจญาต

4.2 ใหการพยาบาลอยางนมนวลตามแผนการพยาบาลและ

แผนการรกษา เชน การใหออกซเจน การดดเสมหะ การใหยาระงบปวด

เปนตน

4.3 แพทยพยาบาลและญาตผบาดเจบรวมปรกษาหารอกนและ

ใหญาตเปนผตดสนใจในการใหแพทยชวยฟนคนชพ (Cardiopulmonary

Resuscitation)หรอไม หากญาตตดสนใจใหผปวยจากไปตามธรรมชาต

ไมตองชวยฟนคนหรอใสเครองชวยหายใจ โดยญาตจะตองบอกใหทกคนใน

ครอบครวรบทราบและยอมรบการตดสนใจของญาตดวยในกรณทญาตคน

อนๆ ในครอบครวยงยอมรบไมได พยาบาลจะประสานใหญาตไดพดคยกบ

แพทยอกครง โดยมพยาบาลรวมใหขอมลดวยเพอการตดสนใจรวมกนของ

ญาตอกครง

4.4 จดสงแวดลอมใหผบาดเจบไดอยกบญาตตามลำาพง และกน

มานใหตามความเหมาะสมบรรยากาศเงยบสงบ

4.5 แจงใหญาตทราบเพอแจงใหครอบครวและบคคลอนเปนทรก

ของผบาดเจบทราบ

55


4.6 เมอความดนโลหตเรมตำามากพยาบาลจะทำาหนาทแนะนำาให

ญาตบอกทางใหผบาดเจบโดยใหญาตจบมอผบาดเจบและกระซบบอกทาง

โดยใหนกถงคณงามความดทผบาดเจบกระทำามาไมใหวตกกงวลเกยวกบลกๆ

หรอผทอยขางหลงเนองจากบคคลเหลานสามารถดแลตนเองได

4.7 เมอผบาดเจบจากไปพยาบาลกลาวแสดงความเสยใจกบญาต

และใหเวลากบญาตในการแสดงความอาลยกบผบาดเจบประมาณ 15–30

นาทหรอเมอพรอม พยาบาลจะเขาไปทำาความสะอาดรางกาย และแตงตว

ใหตามทญาตจดเตรยมเสอผามาให

5. การดแลภายหลงการตาย(BereavementCare)แนวทางการชวย

เหลอญาตและครอบครวของผบาดเจบ

5.1 เขาใจและยอมรบวาครอบครวยอมมปฏกรยาตอการสญเสย

และการแสดงออกของสมาชกในครอบครวอาจจะแตกตางกนไปเชนความ

รสกผดเพราะคดวานาจะพาผปวยไปพบแพทยเรวกวานโดยการชวยใหญาต

มโอกาสแลกเปลยนความรสกซงกนและกนจะชวยใหความรสกผดลดนอยลง

ไปได

5.2 ใหสมาชกในครอบครวไดระบายอารมณและความรสกตางๆ

โดยจดสถานททมความเปนสวนตวไมมคนรบกวนและมความปลอดภยจาก

การทญาตอาจทำารายตนเอง

5.3 การตดตอสอสารกบญาตผบาดเจบอยางสมำาเสมอ เรมตงแต

ผบาดเจบเรมมอาการหนก การบอกปญหาและอาการตางๆ ใหญาตทราบ

ควรพดกบญาตหลายๆ คน พรอมๆ กน เพอเปนการประคบประคองทาง

ดานอารมณของญาตพยาบาลจะตองอธบายใหญาตผใกลชดผบาดเจบมความ


เขาใจตรงกนเกยวกบแผนการรกษาของแพทยเพอปองกนความขดแยงทจะ

ตามมาและใหญาตเตรยมใจ

5.4 เปดโอกาสใหญาตไดใกลชดผบาดเจบมากทสดเทาทจะ

ทำาไดโดยยดหยนกฎระเบยบตางๆของโรงพยาบาลบางครงญาตจะพบกบ

ความคบของใจในกฎระเบยบของการเยยมอยางมากเชนใชกฎการเยยมเหมอน

กบผปวยทวไปโดยไมคำานงถงความแตกตางระหวางบคคลระหวางครอบครว

ผปวยหนกบางรายจะมอาการสงบเมอภรรยาหรอบตรหลานมาเยยม การ

ยดหยนกฎระเบยบของการเยยมจงเปนสงจำาเปนอยางยง หากญาตไมไดอย

เฝาพยาบาลควรสอบถามญาตวาจะตดตอกบใคร พรอมขอเบอรโทรศพท

ตดตอ

5.5 เปดโอกาสใหญาตไดแสดงความคดเหนตอการรกษาผบาดเจบ

รวมกบแพทยและพยาบาลผบาดเจบทมอาการหนกแพทยและพยาบาลควร

ปรกษาญาตเพอใหญาตไดมเวลาปรบตวรบสถานการณตางๆทจะตามมาหลง

จากผบาดเจบเสยชวตแลว เพราะการชะลอเวลาการเสยชวตของผบาดเจบ

บางรายจะชวยดานจตใจของญาตใหผานพนความรสกผดและความโกรธตอ

สาเหตททำาใหผบาดเจบเสยชวตได ขณะทผบาดเจบใกลจะตายหรอเสยชวต

ใหมๆ แพทยและพยาบาลควรอยใกลๆ ญาตสกระยะหนงเพอใหญาตอบอนใจ

และยอมรบวาเปนเวลาอนสมควรทผบาดเจบจะตองจากไปหากญาตตองการ

ใหผบาดเจบกลบไปเสยชวตทบาน พยาบาลจะใหคำาแนะนำาและฝกใหญาต

ดแลผบาดเจบ เชน การทำาความสะอาดรางกาย การทำาแผล การใหอาหาร

ทางสายใหอาหารเปนตน

5.6 ชวยวางแผนและตดสนใจรวมกบญาตเพอหาแนวทางแกไข

ปญหาเฉพาะหนาทครอบครวกำาลงประสบอย

57


5.7 ชวยเหลอและใหกำาลงใจแกสมาชกในครอบครวใหดำาเนน

ชวตตอไปตามปกตโดยใหการชวยเหลอตามทสามารถทำาได เชน เมอ

ผบาดเจบเสยชวตแลวพยาบาลใหการชวยเหลอในการแตงศพเปนทปรกษา

ในการรบศพการเคลอนยายศพการตดตอสถานทตางๆทเกยวของพยาบาล

จะชวยเหลอญาตใหเขมแขงขนสามารถเผชญกบการสญเสยได

6. การดแลผบาดเจบและญาต/ครอบครวภายหลงผบาดเจบ

ถงแกกรรมดงนคอ

6.1 พยาบาลปฏบตตอผบาดเจบอยางสมเกยรตและศกดศรของ

ความเปนมนษย ไดแก การปฏบตตอศพ ควรกระทำาเชนเดยวกบผตายยงม

ชวตอย

6.2 ใหขอแนะนำาสำาหรบญาต เมอผบาดเจบถงแกกรรมท

โรงพยาบาลการเกบหรอตรวจศพผบาดเจบทถงแกกรรมโรงพยาบาลจะเกบ

รกษาศพทหองเกบศพแพทยผใหการดแลรกษาอาจขออนญาตใหมการตรวจ

ศพเพอศกษาหาสาเหตของการเสยชวตการจดเตรยมเอกสารเพอขอใบมรณะ

บตร เมอผบาดเจบถงแกกรรมญาตของผบาดเจบจะตองไปขอใบมรณะบตร

จากนายทะเบยนเขต/อำาเภอทโรงพยาบาลตงอยโดยจะตองจดเตรยมเอกสาร

เพอยนประกอบการขอรบใบมรณะบตรดงนบตรประจำาตวประชาชนหรอ

บตรประจำาตวขาราชการหรอหนงสอสำาคญบคคลตางดาวของผบาดเจบท

ถงแกกรรมและผทจะไปตดตอขอรบใบมรณะบตรพรอมสำาเนา1ชดสำาเนา

ทะเบยนบานของผบาดเจบทถงแกกรรมพรอมสำาเนา1ชด


หนงสอรบรองการตาย ใบรบแจงการตายและหนงสอมอบหมาย

ขอใหญาตตดตอขอรบไดทหนวยงานทรบผดชอบของแตละโรงพยาบาล

เมอจดเตรยมเอกสารเรยบรอยแลวขอใหญาตไปตดตอขอรบใบมรณะบตรกบ

นายทะเบยนเขต/อำาเภอเมอนายทะเบยนตรวจสอบเอกสารเรยบรอยแลวจะ

ออกใบมรณะบตรเพอใหญาตนำาไปแสดงกบทางวดและแจงตอนายทะเบยน

ทองถนทผตายอาศยอย

การขอรบศพออกจากโรงพยาบาล การตดตอขอรบศพออกจาก

โรงพยาบาลญาตจะตองแสดงใบมรณะบตรทไดรบจากเขต/อำาเภอ ใหกบ

เจาหนาทหองศพกอน ยกเวนผบาดเจบทถงแกกรรมเปนอสลามกชน ขอให

นำาใบรบรองจากจฬาราชมนตรมาแสดงกบผอำานวยการหรอผแทนผอำานวย

การโรงพยาบาล

59


Palliative care in multiple trauma patient


Palliative care in HIV/AIDS

กำรดแลผตดเชอเอชไอว/เอดส แบบประคบประคอง

(Palliative care in HIV/AIDS)

นยาม

การดแลผตดเชอเอชไอว/เอดส แบบประคบประคอง หมายถง

แนวทางปฏบตในการดแลผตดเชอเอชไอว/เอดสแบบองครวมทครอบคลมใน

ทกมตทงดานรางกายอารมณสงคมและจตวญญาณของทงผปวยครอบครว

และผดแลซงดำาเนนการโดยทมสหสาขาวชาชพโดยมวตถประสงคสำาคญเพอ

ชวยใหผปวยมความสขสบายเพมคณภาพชวตลดความทกขทรมานและเพอ

ใหผปวยตายอยางสมศกดศรความเปนมนษย

ผตดเชอเอชไอว หมายถง ผทไดรบการวนจฉยวามเชอเอชไอวอย

ในกระแสเลอดแตยงไมมอาการหรออาการแสดงของโรคแทรกซอนเกดขน

ผปวยเอดส หมายถง ผทไดรบเชอเอชไอว ทมอาการหรออาการ

แสดงของโรคแทรกซอนเกดขนและรนแรงขนเรอยๆหรอไมตอบสนองตอการ

รกษาและรางกายออนแอลงไปจนอยในภาวะใกลเสยชวต

61


ผตดเชอเอชไอว/เอดส ทอยในเกณฑทจะไดรบการดแลแบบประคบประคอง

1. ผปวยHIV/AIDSinadvancediseasewithpoorprognosis

- Endstageheartfailure

- Endstagelungdisease

- Endstagerenalfailure

- EndstageNeurologicalfailure

- EndstageLiverdisease

2. ผปวยHIV/AIDSทมโรครวมทรกษาไมไดเชนCKD,chronic

childC,chronicCHFFunctionalclass3-4

3. ผปวยHIV/AIDSทมภาวะLifeThreateningconcomitant

condition

4. ผปวยHIV/AIDSทมการดำาเนนของโรคมาถงระยะสดทาย

แนวทางการดแลผปวย

การประเมนปญหาและความตองการผปวยระยะทาย

การประเมนผปวยระยะทายแบบองครวม ตองประเมนให

ครอบคลมทงทางดานรางกายจตใจสงคมและจตวญญาณดงน

1. การประเมนผตดเชอเอชไอว/เอดสระยะทายดานรางกาย

- ประเมนจากอาการไมสขสบายความสามารถในการทำากจกรรม

อาการทพบบอยๆไดแก อาการปวด (Pain) เบออาหาร (Anorexia) ผอม

แหง(Cachexia)หายใจลำาบาก(dyspnea)คลนไสอาเจยน(Nauseaand

vomiting)ออนแรงหรอเหนอยลา(Weakness/fatigue)ปากแหง(Drymouth)

ถายเหลวหรอทองผก(Diarrhea/constipation)และปญหาของผวหนงเชน

เปนแผล(Ulcers)ผนคน(Pruritus)ฯลฯ


แนวทางการดแลดานรางกาย

- การดแลทางดานรางกายดแลเชนเดยวกนกบโรคทวๆไปแตให

เนนการพยาบาลปองกนและควบคมการแพรกระจายเชอตามหลกการแพร

กระจายเชอ(StandardPrecaution)

- การลดความปวดทางกายใชวธประเมนระดบความปวด (pain

score)เพอใหยาตามระดบความปวด

- สอนผดแลทบานปองกนตนเองไมใหตดเชอ การเกบขยะใสถง

มดใหมดชด(ไมตองใสขยะสแดงเมออยทบาน)แตกตองไมมากจนญาตหรอ

ผดแลเกดความกลวจนเกนเหตและอาจละทงผปวยไป

- การใชแพทยทางเลอกเชนการประคบรอนนวดแผนไทย การ

ใชนำามนหอมระเหยเพอความสขสบาย

2. การประเมนผตดเชอเอชไอว/เอดส ทมอาการผดปกตของ

ระบบประสาทสวนกลางและการชวยเหลอคนทมอาการผดปกตของระบบ

ประสาทสวนกลาง

- ดแลเชนเดยวกบผปวยทอาการระบบประสาทสวนกลาง

3. การประเมนดานจตใจ

การดแลดานจตใจการดแลไมแตกตางจากโรคอนๆในระยะทาย

ผทตดเชอเอชไอว/เอดสจะมอารมณทแตกตางจากโรคอนคอ ความรสก

ผดบาปถกรงเกยจถกกดกนผปวยจงตตราตนเองอกทงยงถกสงคมรงเกยจมาก

เนองจากเปนโรคทตดตอจากเพศสมพนธ บางคนถกมองวามความสำาสอน

ทางเพศจงมความโกรธแคนตอสงคมรนแรงมความคดและพฤตกรรมทจะแกแคน

63


บางคนซมเศราสนหวงรนแรงยาวนานกวาผปวยโรคอนๆความคดฆาตวตาย

จะพบไดทกระยะของความเจบปวย โดยเฉพาะเมอรางกายเรมเสอมจาก

โรคแทรกซอน

แนวทางการดแลดานจตใจและใหการปรกษาในแตละระยะของภาวะใกลตาย

- สรางสมพนธภาพอยางมตรแทใชทกษะการสอสารแบบสองทาง

รบฟงผปวยและญาตใหไมควรโตแยงตอความเชอของญาตและผปวยเพอจะ

ลดความรสกผดทอาจจะเกดขนอยางรนแรงหลงการเสยชวตของผปวย

- สรางขวญและพลงใจใหผปวยรสกวาไมถกทอดทง มคนพดคย

ดวยอยากฟงอะไรใหความมนใจวาเขาจะไดรบการดแลดทสดการใหกำาลงใจ

ใหความรกความเอออาทรทำาใหผปวยมสภาพจตใจพรอมทจะตอส

- ผปวยทยงไมเปดเผยสถานะการตดเชอแกญาตทมการพยาบาล

ทดแลควรรบฟงความตองการครงสดทายของผปวยมความตองการใหแจง

ญาตเรองผลเลอดหรอไม ถาตองการจะแจงผลเลอดผปวยตองการแจงดวย

ตนเองหรอไม หรอตองการใหทมพยาบาลเปนผแจง สดทายอาจตองบอก

ความจรงเรองโรค

- การผอนผนกฎระเบยบของโรงพยาบาล เชน ไมเขมงวดเวลา

เยยม การจดกจกรรมทางศาสนา ความเชอ หรอสงยดเหนยวทางจตใจท

เหมาะสมเชนการทำาพธละมาดการทำาพธบวชพระการจดงานวนเกดเปด

บทสวดสรรเสรญพระเจา (ในชาวคาทอลก) การเปดเทปการบรรยายของ

พระสงฆการใหผปวยไปเทยวฯลฯ

- ผใหการปรกษาควรเปดโอกาสใหญาตไดพบพดคยเพอสอบถาม

ขอสงสยเกยวกบวธการดแลทถกตอง


- ประเดนสำาคญของดแลในระยะทายผตดเชอเอชไอว/โรคเอดส

คอ การเยยมผปวยอยางสมำาเสมอ ตงใจรบฟง สบตากบผปวย การสมผส

อยางเหมาะสมเชนการแตะทมอเบาๆทมอ

4. การประเมนดานสงคม มกสงผลตอบคลในครอบครวคลาย

กนกบทกโรค แตประเดนบทบาท ยศถาบรรดาศกด ฐานะหนาทการงาน

ทมพยาบาลควรจดระบบงดการตดปายชอ ยศของผปวยทโรงพยาบาลโดย

ปายชอของผปวยควรรเฉพาะทมพยาบาลเทานนไมควรตดปายไวตามเตยง

ผปวยหรอกระดานหนาหอผปวยใหเหมอนๆกนทกโรค

5. เมอไรจะพดถงเรองความตาย

การพดเรองความตายควรพดในเวลาทเหมาะสมเมอเขาเปน

ผหยบยกประเดนมาในการสนทนาควรยดถอผรบบรการหรอผปวยเปนหลก

คำาถามทมกจะไดยนจากผปวยเอดสหรอญาตเสมอคอ “ผมจะตายเมอไร”

“ฉนจะตายไหม” “หลานฉนจะตายจากโรคเอดสเมอไร” “ฉนกำาลงจะตาย

ใชไหม”

6. การวางแผนการตาย

ทำาพนยกรรม หรอทรพยสน การสงเสยพเศษ การตดสนใจเลอก

สถานทสดทายหรอสถานท ทจะตายซงคนไทยจะขอเลอกตายทบานหรอ

ภมลำาเนาของตนเขยนบนทกเรองราวสวนตวบางอยาง

7. แพทยใหการวนจฉยวาผปวยอยในระยะสดทาย

เมอแพทยใหการวนจฉยวาผปวยอยในระยะสดทาย พยาบาลจะ

นดญาตมาพบแพทย เพอวางแผนการรกษารวมกน และใหทางเลอกในการ

รกษาของผปวยทเปนองครวม

65


8. การปฏบตเมอผปวยถงแกกรรม

การทำาความสะอาดศพการแตงกายของพนกงานรบศพขณะปฏบต

งาน การทำาความสะอาดเปลและรถรบศพ ใหทำาความสะอาดศพอยางถก

วธตามหลกการควบคม ปองกนการแพรกระจายเชอจากโรคตดตอจากศพส

บคคลและสงแวดลอม

- การรดนำาศพ

ใหจดเกบศพทแตงสวยงามตามตองการเขาถงซปสขาวแต

สามารถเปดถงซปโดยใชผาปทบไวไมใหมองเหนถงซปใหสามารถทำาพธกรรม

ไดเมอเสรจพธสามารถดงถงซปรดปดไดเลย ในบางศาสนาทจะตองมการแตะ

ตองศพในกรณทำากจกรรมใดๆขอใหผกระทำากจกรรมสวมถงมอชนดครงเดยว

9. การดแลผปวยและญาต/ครอบครวภายหลงผปวยถงแกกรรม

- ชวยอำานวยความสะดวกแกครอบครว และปฏบตเชนเดยวกบ

โรคอนๆแตใหหลกเลยงการระบสาเหตการตายจากการตดเชอเอชไอวใน

ใบมรณะเพราะมผลกระทบตอผทมสวนเกยวของภายหลงการตาย


67


Pediatric Palliative Care


Pediatric palliative care (PPC) หมายถง การดแลรกษา

ฉบพลนตอการเปลยนแปลงแบบองครวมในทกมตของผปวยเดก ทงดาน

ของการควบคมอาการจตสงคมจตวญญาณทงของผปวยทกำาลงจะจากไป

รวมทงครอบครวทเหลอเพอบรรเทาความทกขกายทกขใจทเกดขนและเพม

คณภาพชวตในชวงเวลาทเหลอจนถงเวลาทชวตดำาเนนมาถงจดสนสด

ความแตกตางของการดแลผปวยประคบประคองและระยะทายในผใหญ

และเดก

โรคทคกคามชวตเดกนนจะแตกตางกนไปตามชวงวยและบางครง

ความเจบปวยนนตอเนองยาวนาน เปลยนผานการพฒนาการหลายชวงวย

ซงสงผลทงการปรบการรกษาตามสรรวทยาและเภสชวทยาทเปลยนแปลง

และพฒนาการดานการเรยนรและอารมณการรบรขอมลทางการแพทยและ

ความเขาใจเกยวกบความตายแตกตางกนไปตามชวงอายและระดบสตปญญา

นอกจากนเดกสวนใหญมกไมไดรบโอกาสใหมสวนรวมในการตดสนใจเกยวกบ

การรกษา ความตองการของเดกมกถกมองขาม การวางแผนการรกษาและ

การดแลมกจะเปนไปตามมมมองของแพทยและผปกครองเทานน ดงนนทม

ผดแลประคบประคองอนประกอบดวยสหวชาชพ ตองมความรความเขาใจ

ในประเดนดงกลาวตลอดจนมทกษะและเทคนคพเศษในการสอสารเพอให

สามารถใหการดแลผปวยไดอยางเหมาะสม

Pediatric Palliative Care


จดมงหมายของการดแลประคบประคองในผปวยเดกไมตางจาก

ผใหญกลาวคอ

1. ลดความเจบปวดและทกขทรมานจากอาการทางกายทเกดจาก

โรคและภาวะใกลตาย

2. เพมคณภาพชวตของผปวยและครอบครว

3. ใหผปวยเดกไดมโอกาสเลอกวธการใชชวตในชวงเวลาทเหลออย

ไดทำาในสงทตองการทำาและไดมโอกาสอยใกลชดกบคนทรก

4. ชวยเหลอพอแมทกำาลงจะสญเสยลกหรอสญเสยลกไปแลว

เนองจากสาเหตการเสยชวตผในปวยเดกแตกตางจากผใหญผปวย

ผใหญมกเสยชวตจากโรคเรอรงแตในเดกพบวาการเสยชวตสวนใหญอยในชวง

ทารกแรกคลอดจากภาวะคลอดกอนกำาหนดและภาวะพการแตกำาเนดรวมถง

โรคเรอรงในเดกมกเปนจากภาวะผดปกตทางพนธกรรมและเมตาโบลกอกทง

การดำาเนนโรคจะเรอรงผปวยเดกและครอบครวจงมกตองการการชวยเหลอ

อยางมากและอยในบรการนานกวาผใหญ

69


การแ

บงกล

มผปว

ยเดก

ทไดร

บการ

ดแลแ

บบปร

ะคบป

ระคอ

ง

กลมท

1กล

มท2

กลมท

3กล

มท4

ความ

หมาย

โรคท

คกคา

มตอช

วตอ

าจ

หายไ

ดแตม

โอกา

สลมเ

หลว

จากก

ารรก

ษา

โรคท

ทำาให

ผปวย

ม

อายข

ยสน

ตองก

าร

การด

แลอย

างมา

ก

เพอใ

ชชวต

ไดตา

มควร

โรคท

การด

ำาเนน

โรค

เลวล

งอยา

งตอเ

นอง

โรคท

ไมสา

มารถ

ฟนตว

เปน

ปกตไ

ดแตโ

รคไม

ลกลา

มแล

ะ

อาจม

ภาวะ

แทรก

ซอนค

กคาม

ชวต

ตวอย

างโรค

Canc

er(ท

มการ

พยาก

รณ

ไมด

หรอ

โรคก

ลบเป

นซำา)

HIV

infe

ction

ทการ

รกษา

ลมเห

ลว

Gene

tic/C

hrom

o-

som

eab

norm

alities

Seve

reh

ypox

icisc

hem

ic

ence

phalop

athy

(HIE)

Com

plex

con

genita

l

heartd

iseas

e

Seve

re

Imm

unod

eficie

ncy

Inbo

rne

rroro

f

met

abol

ism

Seve

recer

ebralp

alsy

Extre

me

prem

atur

ityMus

cle

dystro

phy

muc

opol

ysac

chari-

dosis

Seve

red

isabilit

ies

Acut

elife-

thre

aten

ing

seve

reilln

ess

Spinalm

uscu

lar

atro

phy

Glyc

ogen

sto

rage

dise

ase

Than

atop

horic

dwarfis

m


กลมท

1กล

มท2

กลมท

3กล

มท4

Organ

failu

reSh

ortb

owel

synd

rom

e

Prog

ressive

neur

odeg

ener

ative

dise

ase

End-

stag

ere

nal

dise

ase

Cystic

fibro

sis

Chro

nicre

spira

tory

dise

ase

(ทตอ

งการ

hom

ere

spira

tory

supp

ort)

ทม

การด

แลปร

ะคบป

ระคอ

งสาม

ารถจ

ำาหนา

ยผปว

ยเดก

และค

รอบค

รวทต

องกา

รควา

มชวย

เหลอ

ทไมซ

บซอน

จาก

palliat

ive

care

ไดโด

ยผปว

ยและ

ครอบ

ครวย

งคงไดร

บการ

ดแลจ

ากทม

รกษา

หลก

71


กระบวนการชวยเหลอเดกและครอบครว

แบงกระบวนการชวยเหลอออกเปน3ระยะ

ระยะท 1 การชวยเหลอประคบประคองและเตรยมตวสำาหรบผ

ปวยและครอบครวกอนทผปวย จะเสยชวต รายละเอยดการดแลทงเดกและ

ครอบครวเนนไปท

การทำา Counseling ครอบครว เพออธบายการเปลยนแปลง

ของผปวยกอนเสยชวต คอ กนอาหารลดลง ออนแรงหายใจผดปกต นอน

มากขนเพอใหญาตลดความกงวลใจ

จดการอาการไมสขสบายทางกายอยางมประสทธภาพโดยปรบ

การรกษาเปนวธททำาใหผปวยผอนคลายและสบายทสดเชนไดฟงเพลงทชอบ

อานหนงสอทตองการเพมการสมผสใกลชดเปนตนและใหยาเพอลดอาการ

จากภาวะแทรกซอนและจดการกบความเจบปวด

ดแลจตใจทงพอแมเดกใหมโอกาสระบายความรสกปรบเปลยน

ความคดใหถกทางจนยอมรบ เขาใจปรบอารมณ และคลายความวตกกงวล

และชวยใหเดกและครอบครวยอมรบกบความตายทจะมาถง

ประเมนครอบครว สงเสรมความใกลชดของครอบครว เนน

การทำากจกรรมรวมกนกบครอบครวเพอความสนกสนานราเรงแจมใสและ

มประโยชนสงเสรมใหพอแมสามารถดำาเนนชวตและทำางานไดตามปกต

สงเสรมใหเดกทำาสงทยงคางคาตามความตองการ

สงเสรมดานจตวญญาณเพอทำาจตใจใหมนคงสงบจดพธกรรม

ทางศาสนาตามความเชอและยอมรบอปสรรคทเขามาในชวตและใหทำาดตอ

ผอนตามความสามารถเทาททำาไดซงจะเปนการใชเวลาทเหลออยางมคณคา

เตรยมการและวางแผนการชวยเหลอรวมกนระหวางทมการดแลรกษาพอแม


และครอบครวเมอถงเวลาEndofLife(การปฏเสธการชวยฟนคนชพควร

ยายเขาหองแยกเพอความเปนสวนตวยตการรกษาทงหมดใหเหลอไวแตนำา

เกลอoxygenเปนตน)

ระยะท 2 End of Life ระยะใกลความตาย รายละเอยดการดแล

ทงเดกและครอบครวเนนไปท

แจงใหพอแมทราบวาเวลาทจะจากกนใกลเขามา

การใหการรกษาตามอาการโดยอาการทพบบอยคอออนแรง

งวง ผวหนงเปลยนแปลง หายใจลำาบาก (dyspnea) ความเจบปวด กงวล

หงดหงดงายและเสมหะมาก รวมถงการการปฏเสธการชวยฟนคนชพตามท

ตกลงไว

การยายเขาหองแยกหรอกลบบานเพอใหความเปนสวนตวแก


พธกรรมทางศาสนาตามความเชอ

อธบายขอมลและขนตอนในกรณทตองการทำาautopsyหรอ

tissuedonation

ระยะท 3 Bereavement Care ชวตหลงจากเดกจากไป

การดแลประกอบดวย

1) การดแลหลงเสยชวตทนท

ภายหลงจากบดา มารดา และครอบครวไดอยกบรางของเดก

ตามความตองการแลวขออนญาตปลดอปกรณการแพทยทตดอยทำาความสะอาด

รางกายเปลยนเสอผาชดใหมและควรจดทาใหอยในทาปกตตามกายวภาค

ประเมนและดแลสมาชกครอบครวของผปวยทเผชญกบความ

รสกโศกเศรา

73


จดสงแวดลอมใหสงบและมความเปนสวนตวตามสมควร

อนญาตใหบดามารดาและครอบครวอยกบรางเดกทเสยชวตไดตามตองการ

สามารถสมผสกอดรางของเดกทเสยชวตได

ชวยเหลอและอำานวยความสะดวกแกครอบครวผปวยในการ

ตดตอประสานงานกบหนวยงานทเกยวของในการรบศพกลบไปประกอบ

พธกรรมตามความเชอ

ประสานงานกบหนวยงานทเกยวของหากบดา มารดา และ

ครอบครวตองการความชวยเหลอเชนหบศพคารกษาพยาบาลหรอคาเดน

ทางในการนำารางของเดกทเสยชวตกลบบาน

อำานวยความสะดวกและชวยเหลอในการประกอบพธกรรมทาง

ศาสนาเชนผปวยมสลมอาจตองรบทำาพธกรรมทางศาสนาทนท

ควรมการตดตามดแลครอบครวภายหลงการเสยชวต เชน

การตดตามเยยมครอบครวทางโทรศพท หรอการประสานสงตอไปยงภาค

เครอขายการดแลทอยใกลบาน

ประเมนปญหาดานจตใจของบคคลในครอบครวเชนภาวะซม

เศราหรอความรสกโศกเศราหากพบวามอาการตดตอนานเกนกวา6เดอน

ขนไปหลงการเสยชวตควรไดรบการดแลปรกษาจตแพทย

2) การดแลครอบครวภายหลงการเสยชวต

เขาใจและยอมรบวาครอบครวมปฏกรยาตอการสญเสยและ

การแสดงออกทแตกตางกน

สงเสรมความเขมแขงทางจตใจของครอบครวโดยเปดโอกาสให

สมาชกในครอบครวไดระบายอารมณและความรสกโดยจดสถานทใหมความ

เปนสวนตวไมมผรบกวนมความปลอดภยปองกนการทำารายรางกาย


การสอสารตดตอกบครอบครวในชวงหลงความตายอยาง

สมำาเสมอ โดยตดตามประเมนสภาพจตใจ อารมณ สงคมของครอบครว

เพอใหกำาลงใจและชวยเหลอตามความจำาเปนอยางเหมาะสม

ชวยเหลออำานวยความสะดวกในการประกอบพธกรรมทาง

ศาสนาและความเชอ

75


Palliative care in Aging /Dementia

(กลมผสงอำย / Dementia)


ผสงอาย หมายถง OlderหรอElderlyperson

- องคการสหประชาชาต กำาหนดใหเปนมาตรฐานเดยวกนทวโลก

คอผทมอาย60ปขนไป(Nations,2007)

- องคการอนามยโลก หมายถง ผทมอาย 60 ป หรอมากกวาเมอ

นบตามวย หรอผทสงคมยอมรบวาสงอายจากการกำาหนดของสงคม หรอ

ผทเกษยณอายจากการทำางานเมอนบตามสภาพเศรษฐกจในประเทศพฒนา

แลวสวนใหญจะใชเกณฑทอาย65ป(WorldHealthOrganization,2010)

- พระราชบญญตผสงอายพ.ศ.2546กำาหนดใหบคคลทมอาย60

ปบรบรณและมสญชาตไทยเปนผสงอาย(สำานกสงเสรมและพทกษผสงอาย,

2552)แบงกลมผสงอายได3กลมคอ

1. ผสงอายวยตน(อาย60-69ป)เปนชวงทยงมพลงชวยเหลอตนเองได

2. ผสงอายวยกลาง(อาย70-79ป)เรมมอาการเจบปวยรางกายเรม

ออนแอมโรคประจำาตวหรอโรคเรอรง

3. ผสงอายวยปลาย(อาย80ปขนไป)เจบปวยบอยขนอวยวะเสอม

สภาพอาจมภาวะทพพลภาพ

Palliative care in Aging /Dementia


ภาวะสมองเสอม (dementia) คอ ภาวะทผปวยมการเสอมถอย

ของความสามารถของสมองในหลายๆ ดาน เชน ความจำาแยลง ใชภาษา

ไมถกตองการแกปญหาตางๆไมเหมาะสมซงจะมผลทำาใหผปวยมปญหาใน

การดำาเนนชวตประจำาวนอยางอสระเหมอนเดม

Criteria “dementia”

1. ไมสามารถเดนไดไมมคนคอยพยงและ

2. ไมสามารถกลนปสสาวะอจจาระและ

3. ไมสามารถสอสารอยางมความหมายและ

4. ไมสามารถทำากจกรรมในการดำารงชวตประจำาวน (ADL)Barthel

score<3

5. ความสามารถในการประกอบกจวตรประจำาวนลดลงรวมกบขอใด

ขอหนงดงน

- นำาหนกลด

- มการตดเชอในปสสาวะ

- แผลกดทบระดบ3/4

- มไขเปนๆหายๆ

- รบประทานอาหารทางปากลดลง/นำาหนกลด

- ปอดบวมจากการสดสำาลก

- นอนมากกวารอยละ50ของเวลาทงวน

- ภาวะซมเศรา

Criteria “frailty”

1. การถดถอยของ functional score โดยแบบประเมน Barthel

indexคะแนน0-4รวมกบPPSV230%

77


2. มอาการตางๆเหลานอยางนอย3อยางไดแก - ออนแรง - นำาหนกลด - หมดเรยวแรงมกจกรรมทางกายนอย - มภาวะซมเศรา - อาการรบกวนเชนหอบเหนอยปวดเกรงแนนอดทองนอนไมหลบเครยดแผลกดทบ

อาการลม - ผสงอายทวไปมการลมไดบางแตวาลมแลวกจะคอยๆนกไดภายหลง เชนอาจจะนกไมออกวาเอาของไปวางไวทไหนแตจำาไดวาตนเองถอมาแลว กหาดวาเอาไปวางไวทไหน - ผสงอายสมองเสอม ผปวยจะจำาไมไดเลยวาหยบของนมาหรอจำาไมไดเลยวามการทำากจกรรมตางๆเกดขนเชนจำาไมไดวารบประทานอาหารไปหรอยงผปวยมกมการเปลยนแปลงพฤตกรรมและอารมณดวยเชนมกเอาของไปซอนไวตามทตางๆเพราะกลววามคนมาขโมยของตนไปผปวยอาจคดวาบานทอยปจจบนไมใชบานของตนเองจงเกบเสอผาและบอกลกใหพากลบบานอยบอยๆผปวยบางรายมความกาวราวหงดหงดฉนเฉยวงาย

สาเหตของภาวะสมองเสอม เกดไดจากหลายสาเหตทงทแกไขไดและแกไขไมไดเชนโรคอลไซเมอร โรคหลอดเลอดสมอง โรคพารกนสน ขาดฮอรโมนธยรอยด เนองอกสมอง โพรงนำาในสมองขยายตวโรคตดเชอบางชนดเชนซฟลสและเอดสเปนตนแตโรคอลไซเมอรเปนโรคสมองเสอมทพบบอยทสดดงนนเมอสงสยวาผปวยมภาวะสมองเสอมจงควรสงปรกษาแพทย เพอตรวจวนจฉยหาสาเหตของภาวะสมองเสอม


ภาวะสมองเสอมทรกษาได หรอชวยใหผปวยมอาการทดขนมาได(ประมาณ1ใน10)มกจะเปนสมองเสอมจากสาเหตดงน 1. เกดจากการทำางานของตอมไรทอผดปกตโดยเฉพาะตอมธยรอยด 2. เกดจากการขาดสารอาหารเชนวตามนบ1,วตามนบ12 3. เกดจากชองในสมองขยายใหญเนองจากนำาเลยงสมองคง 4. เกดจากการไดรบยาหรอสารทมผลตอการทำางานของสมองสวนสมองเสอมทเกดจากสาเหตอนๆ เชน เกดจากการเสอมสลายของเซลลสมอง จากการกระทบกระแทกกระเทอนหรอจากการตดเชอ ไมอาจรกษาใหหายได

รอยางไรวาสมองเสอม แพทยจะประเมนความรวดเรวของการเกดอาการ โดยประเมนจากความคดความจำาการรบรสงแวดลอมการใชเหตผลการรบรความเปนจรงระยะเวลาทเปนลกษณะการดำาเนนโรคและความรนแรงของโรคเพอชวยใน การวนจฉยแยกโรค และวางแผนในการดแลรกษา การประเมนผปวยสมองเสอมมความจำาเปนอยางยงทตองประเมนขอมลตางๆจากญาตรวมดวย ทำาไดโดยการซกประวต อาการ และอาการแสดง จะทำาใหทราบวา ผปวยอยในระยะใดของโรคสามารถแบงออกตามลำาดบดงน ระยะท 1 หลงลม ระยะนมระยะเวลาของโรค1-3ปผปวยจะบอกวาหลงลมบอย เชน หลงทางบอยๆ ลมนดหมาย ลมเรองปจจบน บคลกเปลยนไป เชน เปนคนเรยบเฉย ไมมอารมณขน หากเปนมากจะเขาสระยะท2 ระยะท 2 สบสน มระยะเวลาของโรค3-10ปความจำาลดลงอยางมากสญเสยความสามารถในพดหรอใชภาษาไมสามารถหาเหตผลและแกปญหาได การรบรเกยวกบเวลาและสถานทลดลงอาจมอาการซมเศราสบสนตนเตนกระสบกระสาย

79


ระยะท 3 สมองเสอม ระยะนจะสน1-2ปบางรายอาจอยไดนานกวา

10ปจะมอาการผอมลงรบประทานอาหารลำาบากไมสามารถสอสารกบผอน

ไดกลนปสสาวะอจจาระไมไดมปญหาการเคลอนไหวขอตดแขงอาจถงแก

กรรมดวยโรคปอดบวมหรอภาวะแทรกซอนอนๆ

การดแลรกษาผปวยสมองเสอม

ผปวยสมองเสอม แมวาจะมความผดปกตทางความจำาและสตปญญา

แตกยงมอารมณเหมอนคนทวไปผปวยยงรสกดใจเสยใจเศรากงวลอบอาย

ดงนนการพดจาสนทนาหรอการแสดงออกทางกายและอารมณตอหนาผปวย

จะตองมความระมดระวงอยเสมอ และตองสนใจอารมณของผปวยทกครง

การดแลรกษามดงน

1) ภาวะสมองเสอมชนดอลไซเมอรเปนโรคทยงไมทราบสาเหตชดเจน

จงยงไมมการรกษาโดยเฉพาะและยงไมสามารถปองกนและรกษาใหหายขาด

ไดดงนนการดแลประคบประคองการรกษาตามอาการความเหนอกเหนใจ

และความเขาใจเปนหวใจสำาคญทสดในการดแลผปวยภาวะสมองเสอมนซง

เปนภาระและปญหามากมายแกบคคลในครอบครวหรอผดแล โดยเฉพาะ

ผปวยภาวะสมองเสอมในระยะรนแรงซงจะตองมผดแลตลอดเวลา

การดแลภาวะสมองเสอมทสำาคญคอการมงเนนใหผปวยภาวะสมองเสอม

คงสภาพหรอชะลอใหเสอมชาลงโดยพฤตกรรมบำาบดและเสรมสรางปญญา

และทกษะทจำาเปนในการดำารงชวต

2) การรกษาโดยการใชยา ปจจบนสามารถชวยทำาใหผปวยอาการ

ดขนไดบาง โดยเฉพาะในการนำามาใชควบคมความผดปกตทางพฤตกรรม

และอารมณตางๆแตการรกษาทางยายงไมสามารถหยดขบวนการเสอมของ

สมองได


องคประกอบของ Palliative Care Functional Unit

วตถประสงค

1. เพอจดทำาแนวทางการกำาหนดบทบาทหนาทของทมการดแล

ประคบประคองในระบบบรการสาธารณสขของประเทศไทย

2. เพอจดทำากรอบของทรพยากรสนบสนนทพงมในการจดบรการ

การดแลประคบประคองในสถานบรการสขภาพแตละระดบ

Core components of the palliative care program

1. ผปวยและครอบครวเปนunitofcare

2. มทมสหสาขาประกอบดวยแพทยพยาบาลนกสงคมสงเคราะห

ฯลฯ

3. การดแลทกมตตามความตองการของผปวยและครอบครว

4. การประเมนผปวยทำาcareplanเพอชวยใหผปวยไดรบการ

ดแลและจดsupportiveservices

5. การดแลตอเนองในชมชน(community-healthservice)

6. การจดการอาการปวดและอาการรบกวนอนๆ

7. ชองทางในการเขารบบรการในโรงพยาบาลกรณมภาวะ

แทรกซอน/ฉกเฉน

Functional unit ofpalliative care

81


8. การใหคำาปรกษาทางโทรศพท

9. จตอาสาชวยsupportผปวยและญาต

10.Bereavementservices

ทมสขภาพในการดแลผปวยระยะทาย (Staff)

ความตองการการดแลของผปวยระยะสดทายมความซบซอนแพทย

หรอพยาบาลเพยงอยางเดยวไมสามารถตอบสนองตอความตองการของผปวย

ไดทงหมดการดแลผปวยในระยะสดทายจงตองการการประสานงานและการ

ทำางานรวมกนของทมสขภาพเพอชวยตอบสนองความตองการทหลากหลาย

ของผปวยระยะสดทายและครอบครวไดอยางครอบคลมซงทมสขภาพในการ

ดแลผปวยระยะสดทายตองประกอบดวยทมสหสาขาวชาชพดงน

1.แพทย/จตแพทย

2.พยาบาล

3.เภสชกร

4.โภชนากร

5.นกสงคมสงเคราะห

6.อาสาสมคร/จตอาสา

7.ผนำาศาสนา/ผนำาทางความเชอและพธกรรม

8.นกจตวทยา


การแ

บงบท

บาทห

นาทข

องบร

การ

Palli

ativ

e Ca

re ต

ามระ

ดบขอ

งศกย

ภาพ

การใ

หบรก

ารสข

ภาพ

แบง

3 ระ

ดบรพ

.ทจด

บรกา

รบท

บาทห

นาท

Palliat

ive

care

ระดบ

Ter

tiaryC

are

โรง

พยาบ

าล/ส

ถาบน

เฉพา

ะทาง

โรง

พยาบ

าลศน

ย/โรงพ

ยาบา

ลทวไ

ป

(A

,S)

ม

ศนย

PCแ

ละจด

บรกา

รPC

ใหก

ารวน

จฉย

ส

งตอ

เปน

แมขา

ยใหค

ำาปรก

ษา

แ

หลงฝ

กอบร

ม

ส

รางแ

นวทา

งปฏบ

ตในเ

ครอข

ายทร

บผดช

อบ

พ

ฒนา

ชองท

างสอ

สารก

บเคร

อขาย

ระดบ

ตางๆ

จ

ดหาแ

ละสง

ใชยา

กลม

opioidsตล

อดจน

ให

คำา

ปรกษ

าและ

ฝกอบ

รม

Palliat

ive

care

ระดบ

Sec

onda

ry

care

โรง

พยาบ

าลทว

ไประ

ดบเล

ก(M

1)

โรง

พยาบ

าลชม

ชนแม

ขาย

(M2)

โรง

พยาบ

าลชม

ชนระ

ดบให

ญ(F

1)

ม

ศนย

PC/ห

รอท

มPC

และ

จดบร

การPC

ใหก

ารวน

จฉย

ส

งตอ

อ

มรมเ

ครอข

าย

เปน

แมขา

ยใหค

ำาปรก

ษาใน

เครอ

ขายร

ะดบถ

ดไป

จ

ดหาแ

ละสง

ใชยา

กลม

opioids

83


แบง

3 ระ

ดบรพ

.ทจด

บรกา

รบท

บาทห

นาท

Palliat

ive

care

ระดบ

Prim

ary&

Com

mun

ity

โรง

พยาบ

าลชม

ชนระ

ดบกล

างแล

ะเลก

(F2-

3)

โรง

พยาบ

าลสง

เสรม

สขภา

พประ

จำาตำา

บล

(รพ.

สต)

ม

ทมP

Cแล

ะจดบ

รการ

PC

ร

บผปว

ยทไม

สามา

รถไป

เสยช

วตทบ

านได

(รพ.

ชมชน

)

ร

บสงต

อ/เย

ยมบา

น

ล

งชมช

นปร

ะสาน

งานก

บรพ

.สต.

ป

ระสา

นจตอ

าสาชม

ชนแล

ะภาค

เครอ

ขาย

จ

ดหาแ

ละสง

ใชยา

กลม

opioidsแล

ะอปก

รณกา

ร

แพ

ทยทจ

ำาเปน

ตองใชท

บาน


ทรพ

ยากร

ดานบ

คลาก

ร

วชาช

พPC

ระด

บ Te

rtia

ry

(ศนย

PC)

PC ร

ะดบ

Seco

ndar

y

(ทม

PC)

PC ร

ะดบ

Prim

ary&

Com

mun

ity

รพช.

รพ.ส

ต.

แพทย

จำา

นวน

3-5

คนม

แพทย

full

time

ทผาน

การอ

บรม

ระยะ

กลาง

/ยาว

อยา

งนอย

1

คน(ต

ามเก

ณฑห

ลกสต

ร

แพทย

ศาสต

รศกษ

า)

อยาง

นอย

1คน

ผานก

ารอบ

รมดา

น

Palliat

ive

care

ระยะ

กลาง

/ยาว

จำานว

น1

คน

ผานก

ารอบ

รมดา

น

Palliat

ive

care

ระย

ะสน

หรอร

ะยะก

ลาง

ไดรบ

การ

อบรม

ดาน

Palliat

ive

care

ระยะ

สน

ในระ

ดบ

Prim

ary

Palliat

ive

care

พยาบ

าลPC

N:4

-6(F

ullt

ime)

ผานก

ารอบ

รมP

CNu

rse

4สป

ดาห/

16ส

ปดาห

PCW

N:อ

ตราก

ำาลงเดม

ของ

พยาบ

าลหอ

ผปวย

จำาน

วน

ตามบ

รบทข

องสถ

านพย

าบาล

ไดรบ

การอ

บรม

PCN

urse

10วน

PCN:

1-2

(Ful

ltim

e)

ผานก

ารอบ

รมP

CNu

rse

4สป

ดาห/

16ส

ปดาห

PCW

N:อ

ตราก

ำาลงเดม

ของ

พยาบ

าลหอ

ผปวย

จำาน

วน

ตามบ

รบทข

องสถ

านพย

าบาล

ไดรบ

การอ

บรม

PCN

urse

10วน

PCN:

1(F

ullt

ime)

ผานก

ารอบ

รมP

CNu

rse

4

สปดา

ห/16

สปด

าห

85


วชาช

พPC

ระด

บ Te

rtia

ry

(ศนย

PC)

PC ร

ะดบ

Seco

ndar

y

(ทม

PC)

PC ร

ะดบ

Prim

ary&

Com

mun

ity

รพช.

รพ.ส

ต.

เภสช

กร1-

2

ผานก

ารอบ

รมB

asic

PC

2-3

วน

1 ผานก

ารอบ

รมB

asic

PC

3วน

1 ผานก

ารอบ

รมB

asic

PC

3วน

นกสง

คม

สงเค

ราะห

1-2

ผานก

ารอบ

รมB

asic

PC

3วน

1 ผานก

ารอบ

รมB

asic

PC

3วน

1(+/

-)

ผานก

ารอบ

รมB

asic

PC

3วน

นกกา

ยภาพ

บำาบด

1-2

ผานก

ารอบ

รมB

asic

PC

3วน

1(+/

-)

ผานก

ารอบ

รมB

asic

PC

3วน

1(+/

-)

ผานก

ารอบ

รมB

asic

PC

3วน

นกจต

วทยา

1-2

(+/-)

ผานก

ารอบ

รมB

asic

PC

3วน

1(+/

-)

ผานก

ารอบ

รมB

asic

PC

3วน

1(+/

-)

ผานก

ารอบ

รมB

asic

PC

3วน

-

นกโภ

ชนาก

าร1-

2

ผานก

ารอบ

รมB

asic

PC

3วน

1 ผานก

ารอบ

รมB

asic

PC

3วน

1 ผานก

ารอบ

รมB

asic

PC

3วน


วชาช

พPC

ระด

บ Te

rtia

ry

(ศนย

PC)

PC ร

ะดบ

Seco

ndar

y

(ทม

PC)

PC ร

ะดบ

Prim

ary&

Com

mun

ity

รพช.

รพ.ส

ต.

นกวช

าการ

สาธา

รณสข

1-2

ผานก

ารอบ

รมB

asic

PC

3วน

1 ผานก

ารอบ

รมB

asic

PC

3วน

1 ผานก

ารอบ

รมB

asic

PC

3วน

(+/-)

ทมเย

ยมบา

นพย

าบาล

1

ผานก

ารอบ

รมP

CNu

rse

10วน

สหวช

าชพ

1

ผานก

ารอบ

รมB

asic

PC

3วน

พยาบ

าล1

ผานก

ารอบ

รมP

CNu

rse

10วน

สหวช

าชพ

1

ผานก

ารอบ

รมB

asic

PC

3วน

พยาบ

าล1

ผานก

ารอบ

รมP

CNu

rse

10วน

สหวช

าชพ

1

ผานก

ารอบ

รมB

asic

PC

3วน

จตอา

สาผา

นการ

อบรม

หลกส

ตร3

วน

ผานก

ารอบ

รมหล

กสตร

3วน

ผานก

ารอบ

รมหล

กสตร

3วน

อนๆ

ตามค

วามเ

หมาะ

สมตา

มควา

มเหม

าะสม

ตามค

วามเ

หมาะ

สมตา

มควา

ม

เหมา

ะสม

หมาย

เหต

:ควร

แบงแ

ผนระ

ยะสน

-ยาว

87


การจดสถานทหนวยงานบรการ

1. มการจดหองพกผปวยเปนสดสวน/หองสวนตวทญาตสามารถ

เฝาได

2. มการจดพนท เตยงผปวย และอยในบรเวณทมอากาศถายเท

สะดวก

3. ญาตผปวยสามารถเขาเยยม และทำากจกรรมกบผปวยไดตาม

ความตองการโดยไมรบกวนผปวยรายอน

4.จดสงแวดลอมใหใกลชดธรรมชาตมแสงสวางเพยงพอลกษณะ

สทใชควรเปนโทนสออน(ตามหลกของHealingenvironment)

5. มสญญาณออดทผปวยและญาตสามารถกดเรยกขอความ

ชวยเหลอไดงาย

ทรพยากรดานสถานทและครภณฑ

1. Palliativecareward/bedsหรอHomeWard

- ในกรณทสามารถจดใหมหอผปวยpalliativecareไดจด

ใหมหอผปวยสำาหรบดแลผปวยpalliativecareและมอตราสวนพยาบาลตอ

เตยง=1:4มแพทยประจำาหอผปวย

- ในกรณไมสามารถจดหอผปวยไดจดใหมpalliativecare

bedsสำาหรบดแลผปวยpalliativecareอาจจดเปนPalliativezoneใน

หอผปวยตางๆโดยมจำานวนเตยงโดยรวมทเหมาะสมคอไมนอยกวารอยละ

3-5ของจำานวนเตยงของโรงพยาบาล

2. Palliativecareoffice

3. OPDpalliativecare


4. คลงอปกรณ/เครองมอทางการแพทย

- จดใหมการบรหารจดการอปกรณ/เครองมอทางการแพทย

สำาหรบHomecareโดยจะจดรปแบบใดกไดตามบรบทของสถานบรการ

- อปกรณ/เครองมอทพงมไดแก

:เตยงนอนสำาหรบผปวยทนอนลมหรอทนอนปองกนแผล

กดทบ

:แทงคออกซเจน/เครองผลตออกซเจน

:เครองดดเสมหะ

:อปกรณพนยา

:รถเขน

:walker

:syringedriver

:เครองปนอาหาร

:พดลม

:อปกรณจำาเปนพนฐานการพยาบาล

:เกาอรองนงขบถาย

89


บรรณำนกรม

KarnofskyDA,AbelmannWH,CraverLF,Burchenal JH.TheUseof

theNitrogen

MustardsinthePalliativeTreatmentofCarcinoma-withParticular

ReferencetoBronchogenicCarcinoma.Cancer.1948;1(4):634-56.

Oken MM, Creech RH, Tormey DC, et al. (1982). “Toxicity and response

criteria of the Eastern Cooperative Oncology Group”. Am. J.

Clin. Oncol. 5 (6): 649–55. doi:10.1097/00000421-198212000-

00014. PMID 7165009.

Lansky SB, List MA, Lansky LL, Ritter-Sterr C, Miller DR (1987). “The

measurement of performance in childhood cancer patients”. Cancer.

60 (7): 1651–6. doi:10.1002/1097-0142(19871001)60:7<1651::AID-

CNCR2820600738>3.0.CO;2-J. PMID 3621134.

BuccheriG,FerrignoD,TamburiniM.KarnofskyandECOGperformance

statusscoringinlungcancer:aprospective,longitudinalstudy

of 536patients froma single institution. Eur JCancer. 1996

Jun;32A(7):1135-41

NCCNClinical PracticeGuidelines inOncology (NCCNGuidelines) :

PalliativeCareVersion1.2016

https://www.nccn.org/professionals/physician_gls/pdf/palliative.pdf

วนย สวสดวร และคณะ. คมอการดแลผปวยระยะสดทายแบบประคบประคอง

สำาหรบทมหมอครอบครว:NationalHospiceOrganizationMedical

Guidelines fordeterminingprognosis inselectedNoncancer

disease,1996.2558


แนวทางการพยาบาลผปวยโรคหลอดเลอดสมองสำาหรบพยาบาลทวไป:

Clinicalnursingpracticeguidelinesforstroke.สถาบนประสาทวทยา.

พ.ศ.2554 http://strokelearning.blogspot.com,2010

แนวทางการพยาบาลผปวยโรคหลอดเลอดสมองสำาหรบพยาบาลทวไป (2554)

สถาบนประสาทวทยากรงเทพมหานคร

แบบประเมนระดบผปวยทไดรบการดแลแบบประคบประคอง ฉบบสวนดอก

(PPSAdultSuandok)http://www.med.cmu.ac.th/hospital/nis/

palliative/?page_id=19สบคน

GeoffreyW.C.,Hanks,NathanI.,Cherny,NicholasA.,Christakis,Stein

Kaasa. (2010). Oxford Textbook of PalliativeMedicine (4th

ed.).NewYork:OxforduniversityPressInc.pp1280-1289.

LindaL.,Emanuel,S.,LawrenceLibrach(2011).PalliativeCare:CoreSkills

andClinicalCompetencies(2nd).St.Louis,Missouri:Imprintof

Elsevierinc.pp405-412.

เกรยงไกรเฮงรศม.รตกรเมธาวกล.คมสงหเมธาวกล.กลยาปทจพรผล.สธน

ณรงคชยกล.

กนกพร แจมสบรณ. และคณะ มาตรฐานการรกษาผปวยหวใจลมเหลว 2558.

(2558).(พมพครงท1).กรงเทพฯ:สขมวทยการพมพ.

ศรเวยง ไพโรจนกล. เกณฑการวนจฉยภาวะระยะสดทาย การประชมวชาการ

(2557) “โครงการพฒนาระบบการดแลผปวยแบบประคบประคองใน

โรงพยาบาลศนยโรงพยาบาลทวไปและโรงพยาบาลในสงกดวชาการ”

91


PiotrPonikowski,AdriaanA.Voors,StefanD.Anker,HectorBueno.John

G.F.Cleland,

AndrewJ.S.Coats.etal.(2016).2016 ESC Guidelines for the diagnosis

and treatment of acute And chronic heart failure. European

HeartJournal(2016)37.2129-2200

สมาคมอรเวชชแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ(2557) “Thoracic

SocietyofThailandunderRoyalPatronage”อรเวชชในเวชปฏบต,

ภาคพมพ:190

PualN.Lanken,PeterB.Terry,HoraceM.DeLisser,etal.(2008)An Offical

American Thoracic Society Clinical Policy Statement: Palliative

Care for Patients with Respiratory Diseases and Critical Illnesses.

AmJRespirCritCareMedVol177,912-927,2008.

กรมการแพทยกระทรวงสาธารณสข.(2558).แนวทางการดแลผปวยแบบประคบ

ประคองระยะทาย.(พมพครงท3).นนทบร.

AnneC.Mosenthal.(2008).Palliativecareinthetraumaintensivecare

unit.InJuanA.

Asensio,DonaldD.Trunkey.Current therapy of trauma and surgical

critical care (1sted.,pp.743-748).Philadelphia:MosbyElsevier.

Baile,W.F.,Buckman,R.,Lenzi,R.,Glober,G.,Beale,EA.,&Kudelka,

A.P.(2000).

SPIKES-asixstepprotocolfordeliveringbadnews:applicationtothe

patientwithcancer.Oncology,5.MaddocksI.,BrewB.,Waddy

H. &Williams I. (2006). Palliative neurology.The Edinburgh

Building,CambridgeCB22RUUK.


Mosenthal,A.C.&Murphy,P.A.,(2003).Trauma Care and Palliative

Care: Time to Integrate the Two?JournalofAmericanCollege

ofSurgeons.197(3):509-516.

โกมาตรจงเสถยรทรพยและคณะ.(บรรณาธการ).(2550).วฒนธรรมความตาย

กบวาระสดทายของชวต.กรงเทพฯ:บรษทหนงสอดวนจำากด.

ถนอมขวญทวบรณ.สอการสอนอเลกทรอนกสการดแลผปวยระยะสดทาย:การ

พยาบาลผปวยระยะสดทายhttp://www.elearning.ns.mahidol.ac.th/

Patients-with-end-stage/__16.html

กลมการพยาบาล สถาบนบำาราศนราดร กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข

2546. คมอการฝกอบรมหลกสตรการดแลเพอบรรเทาอาการผปวยเอช

ไอว/เอดส

กตตกร นลมานต. 2555. การดแลระยะสดทายของชวต. ชานเมองการพมพ,

กรงเทพมหานคร

จรภาหงสตระกลและคณะ.2556.แนวปฏบตการพยาบาลในการดแลผปวยมะเรง

ระยะสดทาย.แผนกศลยกรรมโรงพยาบาลนพรตราชธาน.

บศยมาส ชวสกลยง และคณะ. 2556. การดแลผปวยแบบประคบประคอง

Palliativecare.พมพครงท1.บรษทกลางเวยงการพมพ,เชยงใหม.

ประเสรฐ เลศสงวนสนชย, อศรางค นชประยร, พรเลศ ฉตรแกว และฉนชาย

สทธพนธ.2551.การดแลผปวยระยะสดทาย.อกษรสมพนธ,กรงเทพมหานคร.

ธรณนทรกองสข .2541การชวยเหลอดานจตใจผปวยเอดสและญาตกรมการ

แพทยกระทรวงสาธารณสขพมพครงท1อบลราชธาน.

เยาวรตน อนทอง และคณะ. 2544. คมอการพยาบาลผตดเชอและผปวยเอดส

พมพครงท2.เจเอสการพมพกรงเทพมหานคร

93


โรงพยาบาลสงฆกรมการแพทยกระทรวงสาธารณสข.2551.แนวทางเวชปฏบต

การดแลรกษาแบบประคบประคอง.สถาบนบำาราศนราดรกรมควบคมโรค

กระทรวงสาธารณสข2556.คมอปฏบตการปองกนและควบคมการตดเชอ

ในโรงพยาบาล.พมพครงท2.ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย

จำากดกรงเทพมหานคร

E. Butters, I.Higginso , R.George&M.McCarth; Palliative care for

peoplewithHIV/AIDS:Viewsofpatients,carersandproviders.

Goldman-CecilMedicine,2-VolumeSet,25thEditionElsevierTitleISBN:

978-1-4557-5017-7

RHarding,DKarus,PEastebrook,VHRaveis,IJHigginson,KMarconl;

DoesPalliativecareimproveoutcomesforpatientswithHIV/

AIDS?Asystematicof theevidenceSexTransm Infect2005;

81:5-14doi:10.1136/sti.2004.010132

K.Collings&R.Harding;ImprovingHIVmanagementinsub-Saharan

Africa: Howmuch palliative care is needed? http://dx.doi.

org/10.1080/09540120701402863

Morrisons,MeierDE,Palliativecare.NewEnglandjournalMedicine.

2004;350:2582-2590.

สภาการพยาบาล,สมาคมพยาบาลแหงประเทศไทยในพระราชปถมภสมเดจพระ

ศรนครนทราบรมราชชนน.แนวทางปฏบตการพยาบาลทางคลนกสำาหรบ

ผปวยเดกระยะสดทาย.กรงเทพมหานคร:2558;หนา40-3.

วนดดา ปยะศลป. Introduction in pediatric palliative care. ใน: วนดดา

ปยะศลป, วนด นงสานนท, บรรณาธการ. Pediatric palliative care.

พมพครงท1.กรงเทพ:เพนตากอนแอดเวอรไทซง;2558.หนา19-29.


Aguide to thedevelopmentof children’spalliative care services.

Associationforchildrenwithlife-threateningorterminalconditions

ndtheirfamilies(ACT)andtheRoyalCollegeofPaediatricsand

ChildHealth(RPCH),2003,Bristol,UK.

CAPC.Inclusioncriteriainpediatricagegroup.http://www.capc.org/

tools-for-palliative-care-programs/clinical-tools/consult-triggers/

pediatric-palliative-care-referral-criteria.pdf(accessApril2014)

สถาบนเวชศาสตรสมเดจพระสงฆราชญาณสงวรเพอผสงอาย กรมการแพทย

กระทรวงสาธารณสข.2557.

คมอการดแลผปวยสงอายระยะสดทาย.ฉบบบคลากรทางสขภาพประกอบโครง

รางวจยเรอง การศกษารปแบบการดแลรกษาผปวยสงอายระยะสดทาย

ในประเทศไทย.

คมอการดแลผปวยสมองเสอมสำาหรบเจาหนาทในโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ

ตำาบล. กรมสขภาพจต กรมการแพทยกรมพฒนาการแพทยแผนไทย

และการแพทยทางเลอก กระทรวงสาธารณสข. บรษท บยอนดพบลสชง

จำากด;2555

95



ภาคผนวก

97


Karnofsky Performance Status Index (KPS)

General category Index Special criteria

AAbletocarryonnormalactivity;nospecialcareisneeded

(Grade 1 : สามารถทำากจกรรม ไดตามปกต โดยไมตองการการดแลเปนพเศษ)

100 Normal;nocomplaints,noevidenceofdisease(ปกตไมมโรค)

90 Able to carry on normal activity,Minorsignsorsymptomsofdisease

80 Normal activitywith effort; Somesignsorsymptomsofdisease

B Unabletowork;abletoliveathome;Caresformostpersonalneeds;Avaryingamountof

70 Cares for self, unable to carry onnormalactivityortodoactivework

assistanceisneeded 60 Requiresoccasionalassistancebutisabletocareformostofhisneeds

50 Requires considerable assistanceandfrequentmedicalcare

CUnabletocareforself;requirese-quivalentofinstitutionalorandassistancehospitalcare;diseasemaybeprogressingrapidly

40 Disabled;requiresspecialcare

30 Severely disabled; hospitalizationis indicated, although death notimminent

20 Very sick; hospitalization neces-sary, active supportive treatmentisneeded

10 Moribund, fatal processes, rapidprogress

0 Dead


แบบประเมนสภาวะของผปวย Karnofsky Performance Status

Grade 1 : สามารถทำากจกรรมไดตามปกตโดยไมตองการการดแลเปนพเศษ

คะแนน100:ปกตไมมโรค

90: สามารถทำากจกรรมไดตามปกตมอาการหรออาการแสดง

ของโรคระดบminor

80:สามารถทำากจกรรมไดแตตองใหความพยายามเพมขน

มอาการหรออาการแสดงของโรคบางอยาง

Grade 2 : ไมสามารถทำางานไดแตสามารถอยทบานและสวนใหญสามารถ

ชวยเหลอตวเองไดมบางกจกรรมทตองการความชวยเหลอ

จากผอน

คะแนน 70: ดแลตวเองไดแตไมสามารถทำางานหรอทำากจกรรมตามปกตได

60: ตองการความชวยเหลอจากผอนเปนบางครงแตสวนใหญ

สามารถดแลตวเองได

50:ตองการความชวยเหลอจากผอนและตองการการดแล

ทางการแพทยบอยขน

Grade 3 : ไมสามารถชวยเหลอตวเองไดตองการดแลจากhospitalcare

หรอสถานบรการการรกษาโรคดำาเนนอยางรวดเรว

คะแนน 40: ไมสามารถชวยเหลอตวเองได ตองการการดแลเปนพเศษ

และผชวยเหลอ

99


30: ไมสามารถชวยเหลอตวเองไดเลยตองนอนโรงพยาบาล

20: ปวยมากมความจำาเปนตองนอนโรงพยาบาลตองไดรบการ

รกษาแบบactivesupport

10: จวนตาย

0: ตาย

Severity Index SeverityIndex

Mostfunctional 0–2

3–5

6–8

9–11

Leastfunctional 12–14


Eastern Cooperative Oncology Group (ECOG) performance status scale**

0 Asymptomatic (Fully active, able to carry on all predisease

activities without restriction)

1 Symptomatic but completely ambulatory (Restricted

in physically strenuous activity but ambulatory and able

to carry out work of a light or sedentary nature. For example,

light housework, office work)

2 Symptomatic, < 50% in bed during the day (Ambulatory and

capable of all self care but unable to carry out any work

activities. Up and about more than 50% of waking hours)

3 Symptomatic, > 50% in bed, but not bedbound (Capable of

only limited self-care, confined to bed or chair 50% or more

of waking hours)

4 Bedbound (Completely disabled. Cannot carry on any

self-care. Totally confined to bed or chair)

5 Death

หมายเหต ECOG0=Karnofskyperformancestatus100-90 ECOG1=Karnofskyperformancestatus80–70 ECOG2=Karnofskyperformancestatus60–50 ECOG3=Karnofskyperformancestatus40–30 ECOG4=Karnofskyperformancestatus20–10

ECOG5=Karnofskyperformancestatus0

101


Lansky score Children, whomight havemore trouble expressing

their experienced quality of life, require a somewhatmore

observationalscoringsystemsuggestedandvalidatedbyLanskyet

al.in1987

100 fullyactive,normal

90 minorrestrictionsinstrenuousphysicalactivity

80 active,butgetstiredmorequickly

70 greaterrestrictionofplayandlesstimespent

inplayactivity

60 upandaround,butactiveplayminimal;

keepsbusybybeinginvolvedinquieteractivities

50 lyingaroundmuchoftheday,butgetsdressed;

noactiveplayingparticipatesinallquietplay

andactivities

40 mainlyinbed;participatesinquietactivities

30 bedbound;needingassistanceevenforquietplay

20 sleepingoften;playentirelylimitedtoverypassive

activities

10 doesn’tplay;doesnotgetoutofbed

0 unresponsive


Palli

ativ

e Pe

rfor

man

ce S

cale

(PPS

v2)**

Ver

sion

2

PPS

Leve

lAm

mbu

latio

nAc

tivity

& E

vide

nce

of d

iese

ase

Self-

Care

Inta

keCo

nsci

ous

Leve

l

100%

Full

Norm

alact

ivity

&w

orkNo

eviden

ceo

fdise

ase

Full

Norm

alFu

ll

90%

Full

Norm

alact

ivity

&w

orkSo

me

eviden

ceo

fdise

ase

Full

Norm

al

Full

80%

Full

Norm

alact

ivity

with

Effo

rt

Som

eev

iden

ceo

fdise

ase

Full

Norm

alo

r

redu

ced

Full

70%

Redu

ced

Unab

leN

orm

aljo

b/wor

k

Sign

ifica

ntd

iseas

eFu

llNo

rmalo

r

redu

ced

Full

60%

Redu

ced

Unab

leh

obby

/hou

sew

ork

Sign

ifica

ntd

iseas

e

Occ

asiona

l

assis

tanc

e

nece

ssary

Norm

alo

r

redu

ced

Full

orcon

fusio

n

103


PPS

Leve

lAm

mbu

latio

nAc

tivity

& E

vide

nce

of d

iese

ase

Self-

Care

Inta

keCo

nsci

ous

Leve

l

50%

Mainl

ySit/Lie

Unab

leto

do

anywor

k

Exte

nsive

dise

ase

Cons

ider

able

assis

tanc

e

nece

ssary

Norm

alo

r

redu

ced

Full

orcon

fusio

n

40%

Mainl

yinB

edUn

able

tod

om

osta

ctivity

Exte

nsive

dise

ase

Mainl

y

assis

tanc

e

Norm

alo

r

redu

ced

Full

orD

rowsy

+/-c

onfu

sion

30%

Tota

llyB

edB

ound

Unab

leto

do

anyac

tivity

Exte

nsive

dise

ase

Tota

lCare

Norm

alo

r

redu

ced

Full

orD

rowsy

+/-c

onfu

sion

20%

Tota

llyB

edB

ound

Unab

leto

do

anyac

tivity

Exte

nsive

dise

ase

Tota

lCare

Minim

alto

sips

Full

orD

rowsy

+/-c

onfu

sion

10%

Tota

llyB

edB

ound

Unab

leto

do

anyac

tivity

Exte

nsive

dise

ase

Tota

lCare

Mou

th

care

onl

y

Drow

syo

rCom

a

+/-c

onfu

sion

0%De

ath

--

--

**Co

pyrig

htV

ictor

yHo

spice

Soc

iety

,Ca

nada


แบบป

ระเม

นระด

บผปว

ยทได

รบกา

รดแล

แบบป

ระคบ

ประค

อง *

**

(Pal

liativ

e Pe

rfor

man

ce S

cale

ver

sion

2)

ระดบ

PPS

การเ

คลอน

ไหว

การป

ฏบตก

จกรร

มและ

การด

ำาเนน

โรค

การด

แลตน

เอง

การร

บประ

ทาน

อาหา

ร

ระดบ

ความ

รสกต

ว

100%

การเคล

อนไห

วปกต

ทำา

กจกร

รมแล

ะทำาง

านได

ตามป

กต

และไ

มมอา

การข

องโรค

ทำาได

เอง

ปกต

รสกต

วด

90%

การเคล

อนไห

วปกต

ทำา

กจกร

รมแล

ะทำาง

านได

ตามป

กต

และม

อากา

รของ

โรคบ

างอา

การ

ทำาได

เอง

ปกต

รสกต

วด

80%

การเคล

อนไห

วปกต

ตองอ

อกแร

งอยา

งมาก

ในกา

รทำา

กจกร

รมตา

มปกต

และ

มอาก

าร

ของโรค

บางอ

าการ

ทำาได

เอง

ปกตห

รอ

ลดลง

รสกต

วด

70%

ความ

สามา

รถใน

การ

เคลอ

นไหว

ลดลง

ไมสา

มารถ

ทำางา

นไดต

ามปก

ต

และม

อากา

รของ

โรคอ

ยางม

ากทำา

ไดเอ

งปก

ตหรอ

ลดลง

รสกต

วด

60%

ความ

สามา

รถใน

การ

เคลอ

นไหว

ลดลง

ไมสา

มารถ

ทำางา

นอดเ

รก/งาน

บาน

ไดแ

ละมอ

าการ

ของโรค

อยาง

มาก

ตองก

ารคว

ามชว

ย

เหลอ

เปนค

รงคร

าว

ปกตห

รอ

ลดลง

รสกต

วดหร

อ

สบสน

105


ระดบ

PPS

การเ

คลอน

ไหว

การป

ฏบตก

จกรร

มและ

การด

ำาเนน

โรค

การด

แลตน

เอง

การร

บประ

ทาน

อาหา

ร

ระดบ

ความ

รสกต

ว

50%

นง/น

อนเป

น

สวนใ

หญ

ไมสา

มารถ

ทำางา

นไดเ

ลยม

การ

ลกลา

มของ

โรคม

ากขน

ตองก

ารคว

ามชว

ย

เหลอ

ในกา

รปฏบ

ต

กจกร

รมบา

งอยา

ง

ปกตห

รอ

ลดลง

รสกต

วดหร

อ

สบสน

40%

นอนอ

ยบนเ

ตยงเปน

สวนใ

หญ

ทำากจ

กรรม

ไดนอ

ยมาก

มการ

ลกลา

มของ

โรคม

ากขน

ตองก

ารคว

ามชว

ย

เหลอ

เปนส

วนให

ญ

ปกตห

รอ

ลดลง

รสกต

วดห

รองว

ง

ซม+

/-สบ

สน

30%

อยบน

เตยง

ตลอด

เวลา

ไมสา

มารถ

ทำากจ

กรรม

ใดๆ

มการ

ลกลา

มของ

โรคม

ากขน

ตองก

ารกา

รดแล

ทงหม

ดปก

ตหรอ

ลดลง

รสกต

วดห

รองว

ง

ซม+

/-สบ

สน

20%

อยบน

เตยง

ตลอด

เวลา

ไมสา

มารถ

ทำากจ

กรรม

ใดๆ

มการ

ลกลา

มของ

โรคม

ากขน

ตองก

ารกา

รดแล

ทงหม

ด

จบนำา

ไดเล

ก

นอย

รสกต

วดห

รองว

ง

ซม+

/-สบ

สน

10%

อยบน

เตยง

ตลอด

เวลา

ไมสา

มารถ

ทำากจ

กรรม

ใดๆ

มการ

ลกลา

มของ

โรคม

ากขน

ตองก

ารกา

รดแล

ทงหม

ด

รบปร

ะทาน

ไมได

(บวน

ปาก

ไดเท

านน)

งวงซ

มหรอ

ไมร

สกตว

+/-สบ

สน

0%เส

ยชวต

--

--

***แป

ลจาก

Pallia

tive

Perfo

rman

ceS

cale

ver

sion

2ขอ

งVict

oryHo

spice

Soc

iety

,Ca

nada

โดย

คณะก

รรมก

ารP

allia

tive

care

ฝาย

การพ

ยาบา

ลโรงพ

ยาบา

ลนคร

เชยง

ใหม


คำากลาวคารวะ

คำากลาวคารวะผถงแกกรรมในหอผปวยและขออโหสกรรม

สำาหรบศาสนาพทธ

(ทกคนพนมมอผนำากลาว)

บดนคณ.......................................ไดจากไปแลวดวยความสงบ

ในนามของเจาหนาทหอผปวย......................ขอแสดงความเสยใจตอครอบครว

ตลอดเวลาทไดทำาการรกษาตวอยในโรงพยาบาล หากมสงใดทแพทย

พยาบาลและเจาหนาททกคนไดกระทำาการใดๆซงเปนการลวงเกนไมวาดวย

กายวาจาใจจะโดยตงใจหรอไมไดตงใจกตามขออโหสกรรมใหแกขาพเจา

ทงหลายในโอกาสนดวย

ขออำานาจคณพระศรรตนตรย โปรดไดดลบนดาลใหดวงวญญาณ

ของคณ........................ไปสสคตในสมปรายภพดวยเทอญ

จากนไปขอรวมรำาลกไวอาลยแดคณ.......................................โดย

การยนสงบนงไวอาลยพรอมกน1นาท(เสรจแลวทกคนเคารพศพดวยอาการ

ทสงบ)

107


คำากลาวคารวะผถงแกกรรมในหอผปวยและขออโหสกรรม สำาหรบ

ศาสนาอสลาม


บดนคณ.......................................ไดจากไปแลวดวยความสงบ

ในนามของเจาหนาทหอผปวย......................ขอแสดงความเสยใจตอครอบครว

ตลอดเวลาทไดทำาการรกษาตวอยในโรงพยาบาล หากม สงใดทแพทย

พยาบาลและเจาหนาททกคนไดกระทำาการใดๆซงเปนการลวงเกนไมวาดวย

กายวาจาใจจะโดยตงใจหรอไมไดตงใจกตามขออโหสกรรมใหแกขาพเจา

ทงหลายในโอกาสนดวยแทจรงเราเปนสทธของอลลอฮ(พระผเปนเจา)และ

เราตองกลบคนสพระองค ขอพระองคไดทรงโปรดอภยโทษ ใหแกเขาดวย

เทอญ

จากนไปขอรวมรำาลกไวอาลยแดคณ...............................................

โดยการยนสงบนงไวอาลยพรอมกน1นาท(เสรจแลวทกคนเคารพศพดวย

อาการทสงบ)


คำากลาวคารวะผถงแกกรรมในหอผปวยและขออโหสกรรม สำาหรบ

ศาสนาครสต (ครสเตยน)


ขอบคณพระเจาทคณ.......................................ไดลวงหลบกลบส

พระองคแลวดวยความสงบ ในนามของเจาหนาทหอผปวย..........................

ขอรวมในความทกขโศกและอาลยรกกบครอบครว ตลอดเวลา ทไดทำาการ

รกษาตวอยในโรงพยาบาลหากมสงใดทแพทยพยาบาลและเจาหนาททกคน

ไดกระทำาการใดๆซงเปนการลวงเกนไมวาดวยกายวาจาใจจะโดยตงใจหรอ

ไมไดตงใจกตามขออโหสกรรมแกพวกขาพเจาและขอพระเจาโปรดอภยโทษ

ขาพเจาทงหลายในโอกาสนดวย ขอใหทานไดพำานกในนเวศททรงเตรยมไว

ตามพระสญญาอยกบพระองคตลอดนรนดรกาลดวยเทอญอาเมน

จากนไปขอรวมรำาลกไวอาลยแดคณ...............................................

โดยการยนสงบนงไว อาลยพรอมกน 1 นาท (เสรจแลวทกคนเคารพศพ

ดวยอาการทสงบ)

109


สำาเน

า

คำาสง

กรมก

ารแพ

ทย

ท 72

3 /

2558

เรอง

แตง

ตงคณ

ะกรร

มการ

และค

ณะอ

นกรร

มการ

พฒ

นารป

แบบก

ารดแ

ลผปว

ยแบบ

ประค

บประ

คอง

(Pal

liativ

e Ca

re) ก

รมกา

รแพ

ทย

ดว

ยกระ

ทรวง

สาธา

รณสข

มนโย

บายพ

ฒนา

ระบบ

การด

แลผป

วยแบ

บประ

คบปร

ะคอง

และร

ะยะส

ดทาย

โดยส

นบสน

นใหโ

รงพย

าบาล

ในสง

กดทก

แหงจ

ดตงห

นวยด

แลทโ

รงพย

าบาล

และ

มทมไ

ปดแล

ผปวย

ทบาน

เพอ

ให

ผปวย

อยอย

างมค

ณภา

พชวต

ทดขน

ปอง

กนแล

ะบรร

เทาท

กขทร

มาน

ทงดา

นราง

กายแ

ละจต

ใจร

วมถง

การใ

หการ

ดแลค

รอบค

รวใน

ทกมต

มระ

บบกา

รใหค

ำาปรก

ษาแ

ละปร

ะสาน

งานส

งตอใ

หผปว

ยไดร

บการ

ดแลอ

ยางต

อเนอ

งโด

ย

กรมก

ารแพ

ทยได

รบมอ

บหมา

ยใหเ

ปนผร

บผดช

อบหล

กในด

านกา

รพฒนา

ดานว

ชากา

รเทค

โนโล

ยทาง

การแ

พทย

นน

เพอใ

หการ

ดำาเน

นการ

ดแลผ

ปวยแ

บบปร

ะคบป

ระคอ

งเปน

ไปอย

างตอ

เนอง

ครอ

บคลม

ทนส

มยรว

มทงม

การข

ยายก

ารดำา

เนนก

ารใน

สถาน

บรกา

รตาง

ๆขอ

งกระ

ทรวง

สาธา

รณสข

ฉะน

นอา

ศยอำา

นาจต

ามคว

ามใน

มาตร

า49

แหงพ

ระรา

ชบญญตร

ะเบย

บขาร

าชกา

รพลเรอ

นพ.

ศ.2

551

จงแต

งตงค

ณะก

รรมก

ารจด

รปแบ

บการ

ดำาเน

นการ

ดแล

ผปวย

ระยะ

สดทา

ย(P

allia

tive

Care

)กรม

การแ

พทย

โดยม

องคป

ระกอ

บดง

น


1. ค

ณะก

รรมก

ารอำา

นวยก

าร

1.นา

ยสพร

รณศ

รธรร

มมา

อธบด

กรมก

ารแพ

ทย

ประธ

าน

2.นา

ยณรง

คอภ

กลวณ

ชรอ

งอธบ

ดกรม

การแ

พทย

รองป

ระธา

น

3.นา

ยประ

พนธตง

ศรเก

ยรตก

ลรอ

งอธบ

ดกรม

การแ

พทย

กรรม

การ

4.นา

ยภาส

กรช

ยวาน

ชศร

รองอ

ธบดก

รมกา

รแพท

ย

กรรม

การ

5.นา

ยปาน

เนตร

ปาง

พฒพง

ศรอ

งอธบ

ดกรม

การแ

พทย

กร

รมกา

ร

6.นา

ยมาน

สโพ

ธาภร

ณ

ผอำาน

วยกา

รโรง

พยาบ

าลรา

ชวถ

กรรม

การ

7.นา

ยอทย

ตณศล

ารกษ

ผอ

ำานวย

การโรง

พยาบ

าลนพ

รตนร

าชธา

นกร

รมกา

ร

8.นา

ยวรว

ฒอ

มสำาร

าญ

ผอำาน

วยกา

รสถา

บนมะ

เรงแ

หงชา

ตกร

รมกา

ร

9.นา

ยสมพ

งษต

นจรย

ภรณ

ผอำาน

วยกา

รโรง

พยาบ

าลเล

ดสน

กรรม

การ

10

.นาง

ศราภ

รณส

วสดว

ร

ผอำาน

วยกา

รสถา

บนสข

ภาพเ

ดกแห

งชาต

มหาร

าชน

กรรม

การ

11

.นาย

สมนก

อรา

มเธย

รธำาร

งผอ

ำานวย

การโรง

พยาบ

าลสง

ฆกร

รมกา

ร

12

.นาย

อดม

ภวโรดม

ผอ

ำานวย

การส

ถาบน

ประส

าทวท

ยา

กรรม

การ

13

.นาย

สทศน

ดวง

ดเดน

ผอ

ำานวย

การโรง

พยาบ

าลมะ

เรงช

ลบร

กรรม

การ

14

.นาย

พงศธ

รศภ

อรรถ

กร

ผอำาน

วยกา

รโรง

พยาบ

าลมะ

เรงอ

บลรา

ชธาน

กร

รมกา

ร

111


15

.นาย

ธนเด

ชสน

ธเสก

ผอ

ำานวย

การโรง

พยาบ

าลมห

าวชร

าลงก

รณธญ

บร

กรรม

การ

16

.นาย

สมเก

ยรต

ลลตว

งศา

ผอำาน

วยกา

รโรง

พยาบ

าลมะ

เรงล

ำาปาง

กร

รมกา

ร

17

.นาย

อสระ

เจยว

รยบญ

ญา

ผอำาน

วยกา

รโรง

พยาบ

าลมะ

เรงอ

ดรธา

นกร

รมกา

ร

18

.นาย

สกจ

ทศนส

นทรว

งศ

ผอำาน

วยกา

รโรง

พยาบ

าลมะ

เรงส

ราษฏ

รธาน

กร

รมกา

ร

19

.นาย

สมภพ

แสง

กตตไ

พบลย

ผอ

ำานวย

การโรง

พยาบ

าลมะ

เรงล

พบร

กรรม

การ

20

.นาย

ชำาน

จตตร

ประเสร

ฐผอ

ำานวย

การส

ำานกย

ทธศา

สตรก

ารแพ

ทย

กรรม

การ

21

.นาย

เกรย

งไกร

นาม

ไธสง

ผอ

ำานวย

การส

ำานกต

รวจร

าชกา

รกร

รมกา

ร

22

.นาย

บญชย

พพฒ

นวนช

กล

ผอำาน

วยกา

รสำาน

กวชา

การแ

พทย

กรรม

การ

23

.นาย

อากา

ศพฒ

นเรอ

งไล

ทปรก

ษากร

มการ

แพทย

ก

รรมก

ารแ

ละเล

ขานก

าร

24

.นาง

อำาไพ

พรย

งวฒนา

ส

ำานกว

ชากา

รแพท

ยกร

รมกา

รและ

ผชวย

เลขา

นการ

25

.นาง

นฤมล

เรอง

กจวฒ

นากร

ส

ำานกว

ชากา

รแพท

ยกร

รมกา

รและ

ผชวย

เลขา

นการ

26

.นาย

อภสท

ธศร

อนแก

ว

สำาน

กวชา

การแ

พทย

กรร

มการ

และผ

ชวยเ

ลขาน

การ

ให

คณะก

รรมก

ารฯ

มอำาน

าจหน

าทด

งน

1.ใ

หนโย

บายแ

ละกำา

หนดแ

นวทา

งการ

ดำาเน

นงาน

รปแบ

บการ

ดแลผ

ปวยแ

บบปร

ะคบป

ระคอ

งใหค

รอบค

ลม

เหมา

ะสมก

บแตล

ะราย

โรค


2.ส

นบสน

นการ

นำารป

แบบก

ารดแ

ลผปว

ยแบบ

ประค

บประ

คองไ

ปปฏบ

ตในห

นวยง

านตา

งๆขอ

งกระ

ทรวง

สาธา

รณสข

3.ก

ำาหนด

เกณฑก

ารตด

ตามป

ระเม

นผลก

ารนำา

รปแบ

บการ

ดแลผ

ปวยแ

บบปร

ะคบป

ระคอ

งทห

นวยง

าน

นำาไป

ปฏบต

4.ว

เครา

ะหปญ

หาแล

ะอปส

รรคใ

นการ

ดำาเน

นงาน

5.พ

จารณ

าแตง

ตงคณ

ะอนก

รรมก

ารแล

ะมอบ

หมาย

งาน

6.ต

ดตาม

ความ

กาวห

นาใน

การด

ำาเนน

งานข

องอน

กรรม

การช

ดตาง

ๆแล

ะราย

งายผ

ลให

คณะก

รรมก

าร

อำานว

ยการ

ทราบ

2. ค

ณะอ

นกรร

มการ

จดทำา

มาตร

ฐานท

จำาเป

นของ

ระบบ

ดแลผ

ปวยแ

บบปร

ะคบป

ระคอ

งในห

นวยง

านตา

งๆ

1.รอ

งศาส

ตราจ

ารยท

ศนาบญ

ทอง

นายก

สภาก

ารพย

าบาล

ทป

รกษา

2.นา

งสาว

กาญจน

าจน

ทรไท

ยผอ

ำานวย

การส

ำานกก

ารพย

าบาล

ทป

รกษา

3.ศา

สตรา

จารย

เกยร

ตคณสม

จตห

นเจร

ญกล

ทปร

กษาช

มรมพ

ยาบา

ลแบบ

ประค

บประ

คอง

ทปรก

ษา

4.นา

ยอกฤ

ษฏม

ลนทา

งกร

ทปรก

ษาคณ

ะกรร

มการ

สขภา

พแหง

ชาต

ทปรก

ษา

5.รอ

งศาส

ตราจ

ารยศ

รเวย

งไพ

โรจน

กล

นายก

สมาค

มบรบ

าลผป

วยระ

ยะทา

ยทป

รกษา

6.รอ

งศาส

ตราจ

ารยป

ระคอ

งอน

ทรสม

บต

ประธ

านชม

รมพย

าบาล

แบบป

ระคบ

ประค

อง

ทปรก

ษา

113


7.นา

ยณรง

คอภ

กลวณ

ชรอ

งอธบ

ดกรม

การแ

พทย

ประธ

าน

8.นา

ยอาก

าศพ

ฒนเ

รองไล

ทปรก

ษากร

มการ

แพทย

รอ

งประ

ธาน

9.นา

งสาว

จราภ

รณศ

รไชย

พย

าบาล

วชาช

พชำาน

าญกา

รพเศ

ษโรงพ

ยาบา

ลสงฆ

ทป

รกษา

10

.นาง

พรทร

พยเต

ชะกล

เจรญ

พย

าบาล

วชาช

พชำาน

าญกา

รโรงพ

ยาบา

ลสงฆ

อน

กรรม

การ

11

.นาง

สาวส

รางค

เลศค

ชาธา

รนา

ยแพท

ยเชย

วชาญ

สถา

บนปร

ะสาท

วทยา

อน

กรรม

การ

12

.นาง

มาเรยม

ตระ

กลชย

ศร

พยาบ

าลวช

าชพช

ำานาญ

การพ

เศษ

โรงพ

ยาบา

ลเมต

ตาปร

ะชาร

กษ(ว

ดไรข

ง)

อนกร

รมกา

ร

13

.นาง

ตรงต

าจน

ทรภ

นายแ

พทยช

ำานาญ

การพ

เศษ

โรงพ

ยาบา

ลนพร

ตนรา

ชธาน

อน

กรรม

การ

14

.นาง

วณชช

าเรอง

ศร

พยาบ

าลวช

าชพช

ำานาญ

การโรงพ

ยาบา

ลนพร

ตนรา

ชธาน

อน

กรรม

การ

15

.นาง

ปฐมพ

รศร

ประภ

าศร

นายแ

พทยเชย

วชาญ

สถา

บนมะ

เรงแ

หงชา

ตอน

กรรม

การ

16

.นาง

สาวส

รมาเอ

อศรธ

นากร

นา

ยแพท

ยชำาน

าญกา

รพเศ

ษโรงพ

ยาบา

ลราช

วถ

อนกร

รมกา

ร

17

.นาง

สวาร

วรรณ

จระ

เสวก

ดลก

พยาบ

าลวช

าชพช

ำานาญ


ยาบา

ลราช

วถ

อนกร

รมกา

ร

18

.นาง

สมจต

รปร

ะภาก

รพย

าบาล

วชาช

พชำาน

าญกา

รพเศ

ษสถ

าบนม

ะเรง

แหงช

าต

อนกร

รมกา

ร

19

.นาย

อครฐ

านจ

ตนยา

นนท

นายแ

พทยเชย

วชาญ

โรงพ

ยาบา

ลเลด

สน

อนกร

รมกา

ร

20

.นาง

สาวป

ณตา

คณสา

ระ

พยาบ

าลวช

าชพช

ำานาญ


ยาบา

ลเลด

สน

อนกร

รมกา

ร


21

.นาง

สาวส

ตรรต

นจน

ครฑ

นายแ

พทยช

ำานาญ

การพ

เศษ

สถาบ

นโรค

ทรวง

อก

อนกร

รมกา

ร

22.น

างสา

วจรร

ยาข

นธมณ

พย

าบาล

วชาช

พชำาน

าญกา

รสถ

าบนโ

รคทร

วงอก

อน

กรรม

การ

23

.นาง

สาวเดอ

นเพญ

หอร

ตนาเร

อง

นายแ

พทยช

ำานาญ

การพ

เศษ

สถาบ

นสขภ

าพเด

กแหง

ชาตม

หารา

ชน

อนกร

รมกา

ร

24.น

างสา

ววาณ

แมน

ยำา

พยาบ

าลวช

าชพช

ำานาญ

การส

ถาบน

สขภา

พเดก

แหงช

าตมห

าราช

น อน

กรรม

การ

25

.นาง

สฑาว

รรณไช

ยมล

นกสง

คมสง

เครา

ะหชำา

นาญกา

รพเศ

ษ

สถาบ

นสขภ

าพเด

กแหง

ชาตม

หารา

ชน

อนกร

รมกา

ร

26.น

างสา

วภคอ

รสา

ยพนธ

นก

กายภ

าพบำา

บดชำา

นาญกา

รพเศ

ษ

สถ

าบนส

รนธร

เพอก

ารฟน

ฟสมร

รถภา

พทาง

การแ

พทยแ

หงชา

ตอน

กรรม

การ

27

.นาง

สาวจ

นทรจ

ราล

มถาว

รพย

าบาล

วชาช

พชำาน

าญกา

รพเศ

ษโรงพ

ยาบา

ลประ

สาทเ

ชยงใหม

อน

กรรม

การ

28

.นาง

ศรพร

สวย

พรง

พยาบ

าลวช

าชพช

ำานาญ

การสถ

าบนม

ะเรง

แหงช

าต

อนกร

รมกา

ร

29.น

างสา

วภาภ

ควง

ศพพธ

นา

ยแพท

ยเชย

วชาญ

โรงพ

ยาบา

ลมะเรง

ชลบร

อน

กรรม

การ

30

.นาง

ลาวล

ยรก

ษนาเว

ศพย

าบาล

วชาช

พชำาน

าญกา

รโรงพ

ยาบา

ลมะเรง

ชลบร

อน

กรรม

การ

31

.นาย

โสฬส

อนช

ปรดา

นา

ยแพท

ยชำาน

าญกา

รพเศ

ษโรงพ

ยาบา

ลมะเรง

ลพบร

อน

กรรม

การ

32

. นาง

ชลยา

วาม

ะลน

พยาบ

าลวช

าชพช

ำานาญ

การพ

เศษ

โรงพ

ยาบา

ลมะเรง

อบลร

าชธา

น อน

กรรม

การ

33

. นาง

ชลรต

นสา

ระรต

นพย

าบาล

วชาช

พชำาน

าญกา

รพเศ

ษโรงพ

ยาบา

ลมะเรง

อดรธ

าน

อนกร

รมกา

ร

34.น

างสา

วชลศ

ณย

คลาย

ทอง

นายแ

พทยช

ำานาญ

การพ

เศษ

โรงพ

ยาบา

ลมหา

วชรา

ลงกร

ณธญ

บร

อนกร

รมกา

ร

35.น

างวร

รณาฉา

ยอรณ

พย

าบาล

วชาช

พชำาน

าญกา

รพเศ

ษ

โรงพ

ยาบา

ลมหา

วชรา

ลงกร

ณธญ

บร

อนกร

รมกา

ร

115


36

.นาง

วชรตอ

นนา

ยแพท

ยชำาน

าญกา

รโรงพ

ยาบา

ลมหา

วชรา

ลงกร

ณธญ

บร

อนกร

รมกา

ร

37.น

างพร

ปวณอ

ธธญชย

พงษ

นกวเคร

าะหน

โยบา

ยและ

แผนช

ำานาญ

การพ

เศษ

สำา

นกยท

ธศาส

ตรกา

รแพท

ยอน

กรรม

การ

38

.นาย

ธนเด

ชสน

ธเสก

ผอ

ำานวย

การโรง

พยาบ

าลมห

าวชร

าลงก

รณธญ

บร

อนกร

รมกา

รและ

เลขา

นการ

39.น

างอำา

ไพพร

ยงว

ฒนา

นก

วชาก

ารสา

ธารณ

สขชำา

นาญกา

รพเศ

ษ

อนกร

รมกา

ร

สำานก

วชาก

ารแพ

ทย

และผ

ชวยเ

ลขาน

การ

40

.นาง

สภาร

ตนล

ทธธร

รม

พยาบ

าลวช

าชพช

ำานาญ

การ

อนกร

รมกา

ร

โรงพ

ยาบา

ลมหา

วชรา

ลงกร

ณธญ

บร

และผ

ชวยเ

ลขาน

การ

41

.นาง

นฤมล

เรอง

กจวฒ

นากร

นก

วชาก

ารสา

ธารณ

สขชำา

นาญกา

รสำา

นกวช

าการ

แพทย

อน

กรรม

การ

และผ

ชวยเ

ลขาน

การ

42

.นาย

อภสท

ธศร

อนแก

วนก

วชาก

ารสา

ธารณ

สขส

ำานกว

ชากา

รแพท

ย อน

กรรม

การแ

ละผช

วยเล

ขานก

าร

ให

คณะอ

นกรร

มการ

ฯมอ

ำานาจ

หนาท

ดงน

1.ก

ำาหนด

มาตร

ฐานห

รอขน

ตำาขอ

งครภ

ณฑ

การบ

รการ

และ

สถาน

ททมค

วามจ

ำาเปน

ในกา

รจดห

อผปว

ยหร

อมมใ

หบรก

ารต

ามระ

บบกา

รดแล

ผปวย

แบบร

ะคบป

ระคอ

งให

ครอบ

คลมใ

นทกบ

รบท

2.ก

ำาหนด

โรคห

รอภา

วการ

ณเจบป

วยเรอร

งทเป

นสาเหต

ใหเก

ดภาว

ะปวย

เรอร

งและ

ตองก

ารดแ

ลแบบ

ประ

คบปร

ะคอง


3.ใ

หควา

มคดเ

หนทา

งวชา

การใ

นการ

จดทำา

มาตร

ฐานห

รอขน

ตำาขอ

งครภ

ณฑ

การบ

รการ

และ

สถาน

ท ทต

องมใ

นหนว

ยงาน

หรอโ

รงพย

าบาล

ตางๆ

ไดทก

ระดบ

รวม

ทงกา

รคดก

รองโรค

และภ

าวะท

เปนป

ญหา

4.ท

บทวน

หลกฐ

านเชงป

ระจก

ษเพอ

สนบส

นนกา

รกำาห

นดมา

ตรฐา

น

5.แ

ตงตง

คณะท

ำางาน

ยอยต

ามคว

ามเห

มาะส

ม

6.ป

ระสา

นควา

มรวม

มอกบ

บคคล

หนว

ยงาน

องค

กรตา

งๆเพ

อใหก

ารดำา

เนนง

านเป

นไปอ

ยางม

ประส

ทธภา

พแล

ะไดม

าตรฐ

าน

7.ป

ฏบตง

านหร

อดำาเนน

การอ

นใดใ

นสวน

ทเกย

วของ

ตามท

ไดรบ

มอบห

มาย

ทง

นตง

แตบด

นเปน

ตนไป

สง

ณวนท

25

พฤศจ

กายน

พ.ศ.2

558

(ล

งชอ)

สพ

รรณศ

รธรร

มมา

(น

ายสพ

รรณศ

รธรร

มมา)

อธ

บดกร

มการ

แพทย

สำา

เนาถ

กตอง

(น

างนฤ

มลเร

องกจ

วฒนา

กร)

นก

วชาก

ารสา

ธารณ

สขชำา

นาญกา

ร

รกชน

ก/คด

117


สำาเน

า

คำาสง

กรมก

ารแพ

ทย

ท67

/25

59

เรอง

แตง

ตงคณ

ะกรร

มการ

และอ

นกรร

มการ

พฒนา

รปแบ

บการ

ดแลผ

ปวยแ

บบปร

ะคบป

ระคอ

ง(P

allia

tive

Care

)กรม

การแ

พทย

(เพมเ

ตม)

อน

สนธค

ำาสงก

รมกา

รแพท

ยท723

/255

8ลง

วนท

25พ

ฤศจก

ายน

2558

เรอง

แตง

ตงคณ

ะกรร

มการ

และ

อนกร

รมกา

รพฒนา

รปแบ

บการ

ดแลผ

ปวยแ

บบปร

ะคบป

ระคอ

ง(P

allia

tive

Care

)กร

มการ

แพทย

เพอ

ตอบส

นอง

นโยบ

ายพฒ

นาระ

บบกา

รดแล

ผปวย

แบบป

ระคบ

ประค

องแล

ะระย

ะสดท

ายขอ

งกระ

ทรวง

สาธา

รณสข

นน

เพ

อใหก

ารดำา

เนนก

ารดแ

ลผปว

ยแบบ

ประค

บประ

คองเปน

ไปอย

างตอ

เนอง

รวด

เรวแ

ละมป

ระสท

ธภาพ

รวมท

งมกา

รขยา

ยการ

ดำาเน

นการ

ในสถ

านบร

การต

างๆ

ของก

ระทร

วงสา

ธารณ

สขฉ

ะนน

อาศย

อำานา

จตาม

ความ

ใน

มาตร

า49แห

งพระ

ราชบ

ญญตร

ะเบย

บขาร

าชกา

รพลเรอ

นพ.

ศ.255

1จง

แตงต

งคณะก

รรมก

ารแล

ะคณะอ

นกรร

มการ

พฒนา

รปแบ

บการ

ดแลผ

ปวยแ

บบปร

ะคบป

ระคอ

ง(P

allia

tive

Care

)กร

มการ

แพทย

(เพ

มเตม

)จำา

นวน

14ร

าย

ดงน


คณะอ

นกรร

มการ

จดทำา

มาตร

ฐานท

จำาเป

นของ

ระบบ

ดแลผ

ปวยแ

บบปร

ะคบป

ระคอ

งในห

นวยง

านตา

งๆ

1.

นางส

าวฉน

ทนาหม

อกเจรญ

พงศ

นายแ

พทยช

ำานาญ

การสถ

าบนม

ะเรง

แหงช

าต

อนกร

รมกา

ร

2.

รองศ

าสตร

าจาร

ยลกษ

มชา

ญเวช

โรง

พยาบ

าลวฒ

โนสถ

อน

กรรม

การ

3.

นางส

าวญดา

พงษ

กาญจน

ะ

นายแ

พทยช

ำานาญ

การสถ

าบนป

ระสา

ทวทย

าอน

กรรม

การ

4.

นางอ

ญเชญช

ยลอร

ตน

พยาบ

าลวช

าชพช

ำานาญ

การสถ

าบนป

ระสา

ทวทย

าอน

กรรม

การ

5.

นายว

รพทก

ษไท

ยสทธ

นา

ยแพท

ยชำาน

าญกา

รพเศ

ษโรงพ

ยาบา

ลเลด

สน

อนกร

รมกา

ร

6.

นางส

าวกษ

มาก

นทรว

ชยวฒ

นนา

ยแพท

ยปฏบ

ตการ

โรงพ

ยาบา

ลเลด

สน

อนกร

รมกา

ร

7.

นางเน

าวรต

นชา

ประส

ทธ

พยาบ

าลวช

าชพช

ำานาญ


ยาบา

ลเลด

สน

อนกร

รมกา

ร

8.

นางพ

นธทพ

ยแก

วดวง

ใจ

พยาบ

าลวช

าชพช

ำานาญ

การพ

เศษ

สถาบ

นบำาร

าศนร

าดร

อนกร

รมกา

ร

9.

นางส

าวณฐน

นทห

าญณรง

ค

พยาบ

าลวช

าชพช

ำานาญ

การสถ

าบนบ

ำาราศ

นราด

รอน

กรรม

การ

10

.นาง

สาวป

ณนภ

ทรป

านโต

นก

จตวท

ยาชำา

นาญกา

รสถ

าบนบ

ำาราศ

นราด

รอน

กรรม

การ

11

.นาง

สาวจ

ตนภา

วาณ

ชวโรตม

นก

วชาก

ารสา

ธารณ

สขชำา

นาญกา

ร

สถ

าบนเ

วชศา

สตรส

มเดจ

พระส

งฆรา

ชญาณ

สงวร

เพอผ

สงอา

ยอน

กรรม

การ

12

.นาย

กตตช

าตอ

นทสร

นา

ยแพท

ยชำาน

าญกา

รพเศ

ษ

โรงพ

ยาบา

ลสมเ

ดจพร

ะสงฆ

ราชญ

าณสง

วรเพ

อผสง

อาย

จ.ชล

บร

อนกร

รมกา

ร

119


13

.นาง

สาวก

ารญแ

กวสอ

นพย

าบาล

วชาช

พชำาน

าญกา

รโรงพ

ยาบา

ลมะเรง

ลำาปา

งอน

กรรม

การ

14

.นาง

เปรม

ฤดท

พยชต

พย

าบาล

วชาช

พชำาน

าญกา

รพเศ

ษ

โรงพ

ยาบา

ลมะเรง

สราษ

ฎรธา

นอน

กรรม

การ

ให

คณะอ

นกรร

มการ

ฯ มอ

ำานาจ

หนาท

ดงน

1.ก

ำาหนด

มาตร

ฐานห

รอขน

ตำาขอ

งครภ

ณฑ

การบ

รการ

และ

สถาน

ททมค

วามจ

ำาเปน

ในกา

รจดห

อผปว

ย

หรอม

มใหบ

รการ

ตาม

ระบบ

การด

แลผป

วยแบ

บระค

บประ

คองให

ครอบ

คลมใ

นทกบ

รบท

2.ก

ำาหนด

โรคห

รอภา

วการ

ณเจบป

วยเรอร

งทเป

นสาเหต

ใหเก

ดภาว

ะปวย

เรอร

งแล

ะตอง

การด

แลแบ

บ

ประค

บประ

คอง

3.ใ

หควา

มคดเ

หนทา

งวชา

การใ

นการ

จดทำา

มาตร

ฐานห

รอขน

ตำาขอ

งครภ

ณฑ

การบ

รการ

และ

สถาน

ท

ทตอง

มในห

นวยง

านหร

อโรง

พยาบ

าลตา

งๆได

ทกระ

ดบรวม

ทงกา

รคดก

รองโรค

และภ

าวะท

เปนป

ญหา

4.ท

บทวน

หลกฐ

านเชงป

ระจก

ษเพอ

สนบส

นนกา

รกำาห

นดมา

ตรฐา

น

5.แ

ตงตง

คณะท

ำางาน

ยอยต

ามคว

ามเห

มาะส

ม


6.ป

ระสา

นควา

มรวม

มอกบ

บคคล

หนว

ยงาน

องค

กรตา

งๆเพ

อใหก

ารดำา

เนนง

านเป

นไปอ

ยางม

ประส

ทธภา

พ

และไ

ดมาต

รฐาน

7.ป

ฏบตง

านหร

อดำาเนน

การอ

นใดใ

นสวน

ทเกย

วของ

ตามท

ไดรบ

มอบห

มาย

ทงน

ตงแต

บดนเ

ปนตน

ไป

สง

ณวนท

8ก

มภาพ

นธพ

.ศ.2

559

(ลงช

อ)

สพรร

ณศ

รธรร

มมา

(น

ายสพ

รรณศ

รธรร

มมา)

อธ

บดกร

มการ

แพทย

สำา

เนาถ

กตอง

(น

างนฤ

มลเร

องกจ

วฒนา

กร)

นก

วชาก

ารสา

ธารณ

สขชำา

นาญกา

ร

รก

ชนก/

คด

121


รำยชอผรวม

จดทำามาตรฐานทจำาเปนของระบบดแลผปวยแบบประคบประคอง

ในหนวยงานตางๆ

ทปรกษา

1. รองศาสตราจารยศรเวยงไพโรจน สมาคมบรบาลผปวยระยะทาย

2. นายแพทยอกฤษฏมลนทางกร คณะกรรมการสขภาพแหงชาต

3. ดร.ราศลนะกล สภาการพยาบาล

4. นางสาวชตกาญจนหฤทย สำานกการพยาบาล

5. นส.โศภษฐสวรรณเกศาวงษ สำานกการพยาบาล

ผรวมจดทำา

Cancer

6.นางสมจตรประภากร สถาบนมะเรงแหงชาต

7.พญ.ฉนทนาหมอกเจรญพงษ สถาบนมะเรงแหงชาต

8. พญ.วชรตอน โรงพยาบาลมหาวชราลงกรณธญบร

9. พญ.กษมากนทรวชยวฒน โรงพยาบาลเลดสน

10. นางศรพรสวยพรง สถาบนมะเรงแหงชาต

11. นางศรพรตาละชพ สถาบนมะเรงแหงชาต

12. นางชลยาวามะลน โรงพยาบาลมะเรงอบลราชธาน

13.นางเพชรไทยนรมานสกลพงศ โรงพยาบาลมะเรงอบลราชธาน

14. นางจตลดดาโพธผอง โรงพยาบาลมะเรงอดรธาน

15. นายโชตนรนทรไชยรนทร โรงพยาบาลมะเรงชลบร


16. นางยพาศรณยเศรษฐ โรงพยาบาลมะเรงลพบร

17. นางสาวการญแกวสอน โรงพยาบาลมะเรงลำาปาง

18. นางเปรมฤดทพยชต โรงพยาบาลมะเรงสราษฎรธาน

19. นางสภารตนลทธธรรม โรงพยาบาลมหาวชราลงกรณธญบร

Neurological : Stoke

20. นางอญเชญชยลอรตน สถาบนประสาทวทยา

21. นางภชราภรบญรกษ สถาบนประสาทวทยา

22. น.ส.ศรนทพยนสงกาศ สถาบนประสาทวทยา

23. นางนศาชนมนพพรสภาศร สถาบนประสาทวทยา

24. นส.จนทรจราลมถาวร โรงพยาบาลประสาทเชยงใหม

Renal replacement therapy

25. นพ.สกานตบนนาค โรงพยาบาลราชวถ

26. นางสวารรรณจระเสวกดลก โรงพยาบาลราชวถ

27. นางเบญจวรรณละออ โรงพยาบาลราชวถ

Cardio-Pulmonary

28. นพ.เกรยงไกรเฮงรศม สถาบนโรคทรวงอก

29. พญ.สตรรตนจนครฑ สถาบนโรคทรวงอก

30. นางบปผาวลยศรลำา สถาบนโรคทรวงอก

31. นางสาวจรรยาขนธมณ สถาบนโรคทรวงอก

32. นางรชฎาชมภ สถาบนโรคทรวงอก

33. นางสาวปวรศาพงษโสภาสร สถาบนโรคทรวงอก

123


Multiple Trauma

34. นพ.ศานตยนาวกบตร โรงพยาบาลเลดสน

35. พญ.ตรงตาจนทรภ โรงพยาบาลนพรตนราชธาน

36. นางวณชชาเรองศร โรงพยาบาลนพรตนราชธาน

37. นางดวงกมลดทองคำา โรงพยาบาลเลดสน

38. นางสาวปณตาคณสาระ โรงพยาบาลเลดสน

Infectious disease: HIV/AIDS

39. พญ.นาฎพธสงวนวงศ สถาบนบำาราศนราดร

40. นพ.อรณเหลองนยมกล สถาบนบำาราศนราดร

41. นางสทธพรเทรยา สถาบนบำาราศนราดร

42. นางพนธทพยแกวดวงใจ สถาบนบำาราศนราดร

43. นางพทธพรลปนดษฎ สถาบนบำาราศนราดร

44. นางสาวณฐนนทหาญณรงค สถาบนบำาราศนราดร

45. นางสาวพชรศรธญรตน สถาบนบำาราศนราดร

46. นางสาวเจรญสขอศวพพธ สถาบนบำาราศนราดร

Pediatric

47. พญ.เดอนเพญหอรตนาเรอง สถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชน

48. นส.สมจตศรสข สถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชน

49. นพ.วรพทกษไทยสทธ โรงพยาบาลเลดสน

50. นางเนาวรตนชาประสทธ โรงพยาบาลเลดสน


Aging/Demetia

51. นายแพทยกตตชาตอนทสร โรงพยาบาลสมเดจพระสงฆราชญาณสงวร

เพอผสงอายจงหวดชลบร

52. นางสาวจราภรณศรไชย โรงพยาบาลสงฆ

53. นางพรทรพยเตชะกลเจรญ โรงพยาบาลสงฆ

54. นางนตกลทองนวม สถาบนเวชศาสตรสมเดจพระสงฆราชญาณสงวร

เพอผสงอาย

55. ดร.อภวรรณณฐมนวรกล สถาบนเวชศาสตรสมเดจพระสงฆราชญาณสงวร

เพอผสงอาย

56. นางมาเรยมตระกลชยศร โรงพยาบาลเมตตาประชารกษ(วดไรขง)

57. นางสกาวรตนทองสน โรงพยาบาลเมตตาประชารกษ(วดไรขง)

125


Documents

List disease - dms.moph.go.th · หนังสือ List disease of Palliative care and Functional unit พิมพ์ครั้งแรก กันยายน 2559 จ านวน