Upload
others
View
11
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
1
ol
e, №
4,
20
17
mweralTa asociacia
`literaturuli kaxeTis~ gamocema
The Literary Magazine OLE
Jurnali gamodis 2004 wlis ivnisidan
ISSN 1512-3995
ole
ole – bryena, gina mogrZe tye velTa Sua
sulxan saba
ole – axoSi saCrdiloblad datovebuli
xe
qarTuli enis ganmartebiTi leqsikoni
ole – giorgi leoniZis poeturi Sedevri
mTavari redaqtoriakaki dauSvili
redaqtorebi:farna raina
nunu ZamukaSvili
misamarTi: 2200 Telavi
erekle II-is gamziri №6
III sarTuli
mob: 555 46 44 29
mweralTa asociacia
`literaturuli kaxeTi~
mob: 558 48 24 80
`oles~ redaqciaSi Semosuli masala
ar recenzirdeba da avtors ar ubrundeba
masalebis gamogzavna SegiZliaT
eleqtronuli fostiT
E-mail: [email protected]
Jurnalis wina nomrebis SeZena
SegiZliaT redaqciaSi
Jurnali `ole~ gamoicema TviTm-
marTveli qalaqi Telavis municipalite-
tis (meri batoni platon kalmaxeliZe)
da TviTmmarTveli Temi Telavis munici-
palitetis (gamgebeli batoni aleqsand-
re SaTiriSvili) mxardaWeriT.
`o
le
~ l
it
er
at
ur
ul
i J
ur
na
li
ga
mo
di
s s
am
Tv
eS
i e
rT
xe
lm
ar
ti
, i
vn
is
i,
se
qt
em
be
ri
, d
ek
em
be
ri
№4
(3
5),
20
17
daibeWda Sps `favoriti stilSi~
garekanis pirvel gverdze
mTavarangelozi miqaelixatmweri rezo adamia.
Sinaarsi
poetis erTi leqsi
3. mama ilia (CikvaiZe). cremliani
eqspromti
nikoloz baraTaSvili _ 200
4. nunu ZamukaSvili. nikoloz
baraTaSvilis _ dabadebis 200 wlisTavis
saiubileod. leqsi
5. nana rCeuliSvili. nikoloz
baraTaSvilis erTi poeturi xerxis Sesaxeb
werili redaqcias
8. cira afciauri. `striqonebi xom
fanjrebia poetis samyaros dasanaxad~...
mwerlis sityva mkiTxvelis
samsjavroze
9. nino laCaSvili. Jurnali ,,ole“ _
sikeTisa da siyvarulis megzuri...
esse
13. rezo adamia. me vxatav sinagogebs
qristianuli poeziis VII festivali
`wminda ninos jvari~
15. safestivalo leqsebi
mxatvruli literatura
37. akaki dauSvili. ciklidan `didebis
zRaprebi~
40. elza TuSabramiSvili. deda. miniatura
41. TinaTin mrelaSvili. leqsebi
46. naTia mWedliSvili. leqsebi
48. besarion soloRaSvili.
ori amonaridi trilogiidan `ese taZari~
52. iza mWedliSvili.
dedis guli. moTxroba
53. giuli CixiaSvili. leqsebi
56. Tamar koleliSvili. leqsebi
Targmani
58. julia donaldsoni. princesa miror-
beli da mfrinavi cxeni
wignis wardgineba
62. nunu ZamukaSvili. kaxuri simRerebis
didostati
2
literaturuli premiebis laureatebi literaturuli premiebis laureatebi
gamovlindnen mweralTa asociacia `literaturuli kaxeTis~
2017 wlis literaturuli premiebis laureatebi
giorgi leoniZis saxelobis premia poeziaSi mieniWa
zina solomniSvils qarTuli poeziis ganviTarebaSi Setanili gansakuTreb-
uli wvlilisaTvis.
guram rCeuliSvilis saxelobis premia prozasa da publicistikaSi mieniWaT:
mayvala miqelaZes sxvadasxva wlebSi Jurnal `ole~-Si gamoqveynebuli
moTxrobebisaTvis,
fiqria yuSitaSvils Jurnal `ole~-Si gamoqveynebuli moTxrobebisaTvis
(mTeli Semoqmedebis gaTvaliswinebiT),
rezo adamias Jurnal `ole~-Si gamoqveynebuli romanis `wmida nino~ da
moTxrobebisaTvis,
zaal botkovels wignisaTvis ̀ rac erTxel cxovlad suls daaCndebis~ (gamom-
cemloba `merani~ 2016 weli),
oTar xuciSvils wignisaTvis `cxovreba Rimilia~ (gamomcemloba `iverioni~
2016 weli).
rafiel erisTavis saxelobis premia mieniWaT:
nunu ZamukaSvils dabadebidan 65 wlisTavisaTvis (mTeli Semoqmedebis gaT-
valiswinebiT).
leila TaralaSvils sxvadasxva wlebSi Jurnal `ole~-Si gamoqveynebuli
leqsebisaTvis (mTeli Semoqmedebis gaTvaliswinebiT).
giorgi berZniSvils sxvadasxva wlebSi Jurnal ̀ ole~-Si gamoqveynebuli le-
qsebisa da moTxrobebisaTvis (mTeli Semoqmedebis gaTvaliswinebiT).
3
ol
e, №
4,
20
17
poetis erTi leqsipoetis erTi leqsi
mama ilia (CikvaiZe)
mamuls amkobs Jami mtkice,
Tvalze cremlis TrTvilia,
da sicocxles ganamtkicebs
uwmidesi ilia...
Camodgeba didi Rame,
zeca cecxl-madls ibarebs,
da WaRara tkbili mamis,
RmerTo, Sen daifare...
vai, rogor giRalateT,
vai, rogor gagwireT,
Seni kvarTi da xalaTi,
uRmrTod gavinawileT.
RmerTo-erTo, es ra xdeba,
zeca ratom bneldeba,
an sizmari agvixdeba,
da an gagviTendeba.
wiwamurSi, Sens mzes vficav,
isev sisxlis TrTvilia...
mamuls cremliT ganamtkicebs
uwmidesi ilia...
vai, rogor giRalateT!..
2 marti, 2017 weli
mama ilia CikvaiZe,
meufe Tadeozi
4
jer, daclili ar iyo
siWabukis fiala...
jer, merani gzaSia,
qarSi, zRvaSi iara.
agaqrola caSi da
Seswvdi _ leqsis mwvervalebs,
da yoveli nafiqri
mzis sxivebSi elvarebs.
qarTlis bedi, saTuTad,
binas gulSi ikeTebs;
misTvis ande striqonebs
siyvarulis sikeTe.
geZmo mtkvari ankara, _
fiqri gauziare;
grZnobdi, _ mogiSuSebda
wuTisoflis iarebs.
is merani sad aris?
qars rom hkveTda da zRvasa,
Tavs ar daganebebda
bedisweris samzRvarsa.
da, axla, Sens nakvalevs
sibrZnis TvaliT davyurebT,
leqsSi, isev, cimcimebs, _
sanatreli, _ sayure.
gaadvilda savali, _
Seni sibrZnis bilikiT,
Tumc, dro monacvleobda
xan _ lxeniT, xan _ qilikiT...
wlebi gadis, _ Sedevrebs,
Sens leqsebSi vxedavT da...
darCa kvali, _ naTeli
Tavganwirul mxedarsa.
nunu ZamukaSvili
nikoloz baraTaSvili - 200nikoloz baraTaSvili - 200
5
ol
e, №
4,
20
17
nikoloz baraTaSvili - 200nikoloz baraTaSvili - 200
literaturuli azrovnebis ganviTare-
bis, nebismier, safexurze Cndeba warsulis
memkvidreobis ganxilvisa da Sefasebis survi-
li, dro piruTvneli msajulia ukve gardasu-
lisa da damkvidrebulis, raki Sedegebi, rac
ar unda miuRebeli Candes TanamedroveobisaT-
vis, ukve, miRebuli da garkveulwilad aTvise-
bulic SeiZleba iyos im periodis sinamdvilis
mier. am Sedegebs ki ganuzomeli mniSvneloba
aqvT samomavlo, ideologiuri, mrwamsis Camoya-
libebisaTvis. mxedvelobaSi gvaqvs fenomeni
msoflio mniSvnelobis literaturuli mimdi-
nareobis, romantizmisa, romelmac mTeli epoqa
Seqmna evropulsa da qarTul saliteraturo
azrovnebaSi da, aseve, aranaklebi roli iTamaSa
garkveuli qveynebis sazogadoebriv-politi-
kur cxovrebaSi.
qarTvel romantikosTa poetursa da fi-
losofiur naazrevs ar moklebia ganmxilavi da
Semfasebeli, gamomdinare iqidan, rom azrovne-
baSi yoveli siaxle garkveul eWvsac badebda mis
racionalobasa da garemoebasTan relevantu-
robaSi. Sesabamisad, ixileboda romantikosTa
erovnuli da sakacobrio idealebi, iZebneboda
dasavleT evropuli romantizmis gavlenebis
aSkara, Tu, Sefaruli konkretuli SemTxvevebi
da am gavlenaTa Sedegebi, ara marto, me-19 sau-
kunis pirveli, aramed meore naxevris qarTul
saliteraturo azrovnebaSi. amgvarad, dagro-
vilia literaturuli kritikis didi da mniSv-
nelovani memkvidreoba, romelic ganuwyvetliv
mdidrdeba axali mecnieruli SexedulebebiTa
da zusti SefasebebiT.
nikoloz baraTaSvilis, xanmokle, poeturi
biografia uamrav kiTxvas badebs poetis piro-
vnuli da SemoqmedebiTi portretis aRwerisas.
igi, imTaviTve, gamoirCa winapar romantikosTa
STambeWdavi saxeebisagan, rogorc cxovrebis
wesiT, aseve, SemoqmedebiTi naturiTac. sayo-
velTaod cnobilia, rom baraTaSvilma qarTuli
poeziidan gandevna ucxo, aRmosavluri kilo,
erovnul saTaveebs dauaxlova is da, amave dros,
sabolood da myarad daukavSira evropuli az-
rovnebis mowinave ideebs. sityviT, qarTul
poeziaSi `daamkvidra msoflio poeziis axali
suli~ (p. ingoroyva). es siaxle gamoixateboda,
rogorc saleqso formebisa da gamomsaxvelo-
biTi xerxebis novaciaSi, aseve _ SemoqmedebiTi
Tematikis ideur-Sinaarsobrivi sivrcis globa-
lizaciaSi. amitomac, `saucxoo Senadnobi poe-
turi mRelvarebisa da filosofiuri xilvisa~
(p. ingoroyva), erTnairad amaRelvebeli da ST-
ambeWdavi gaxda yvela drois mowinave qarTu-
li sazogadoebis cnobierebisaTvis. aqve, Sev-
niSnavT, rom cxovrebis mkacrma gamocdilebam
mis romantiul suliskveTebas imdenad didi,
realisturi, gancda mianiWa, rom xSirad gaurk-
vevelia zRvari poetis romantikulsa da rea-
listur poziciaTa Soris. nikoloz baraTaS-
vilis cxovrebaSi, erTgvarad, mniSvnelovania
kavkasiis uzenaesi sasamarTlos kancelariaSi
samsaxuris periodi. erT dros dawinaurebuli
ojaxis ekonomikuri siduxWiris gamo, kancela-
riis moxeled muSaobis iZulebiTma garemoe-
bam, bevri ram Secvala mis pirad cxovrebasa da
sulier ganwyobilebaSi. 1835 wlis noembridan
Seudga igi saxelmwifo moxelis mZime movaleo-
bis Sesrulebas, rogorc miuTiTeben, gasaoca-
ri moTminebiTa da iSviaTi nebisyofiT. Tumca,
`mkacr beds damorCilebuli~, garegnulad moT-
minebiT aRWurvili poetis sulSi axali amboxi
iwyeba, rac mis poeziaSi axali, an Zveli, ufro
daxvewili TemebiT gamoixata. esenia: sicocxlis
amqveyniuri sazrisi, adamiani da misi mimarTeba
garesamyarosTan, bunebis idumali xati da misi
filosofiuri aRqma, bediswera da pirovneba da
sxva. 1836-1838 wlebSi Tanamimdevrulad iwereba
zemoaRniSnuli TemebiT gamsWvaluli leqsebi:
`SemoRameba mTawmindazed~, `xma idumali~, `fi-
qrni mtkvris piras~ da `napoleoni~. poetis epi-
stoluri memkvidreoba utyuar gasaRebs gvaZ-
levs aRniSnuli leqsebis ideuri ganxilvisaT-
vis qronologiuri niSniT. `Cinze~ wardgenili,
kancelariis erTguli moxele, grZnobda, rom
dakavebuli samsaxuri ver miscemda mas sulier
sazrdos da kancelariac ver gaxdeboda misi be-
disagan aRTqmuli, saocnebo, garemo. aqedan iwy-
eba poetis cxovrebaSi daucxromeli swrafva
ganmartoebisaken, gansakuTrebulad, egzoti-
kur adgilebSi, `fiqrT gasarTvelad~. aseT ad-
gilebad moiazreba: mTawminda (aq nafiqr-naaz-
revi saocari mxatvruli saSualebebiTaa gad-
mocemuli leqsSi `SemoRameba mTawmindazed~),
yabaxi (...`misman Suenebam... aRmitaces fiqrni...~
(werilidan gr. orbelianisadmi, 1837 w.) da qa-
laqis sasaflao, romelmac erTgvari `Savbneli
fiqrebi gamoiwvia~ masSi (werilidan mix. Tuma-
niSvilisadmi, 1838 w.), Tumca, imavdroulad, sa-
nana rCeuliSvili filologiis mecnierebaTa doqtori,
asocirebuli profesori
nikoloz baraTaSvilis erTi poeturi xerxis Sesaxeb
6
Sualeba misca `mokvdavs, masSi amoekiTxa Tavisi
cxovreba~. fiqrisa da gansjisaTvis Sesafer ad-
gilebSi poeti agrZelebs, jer kidev, 1836 wels
daweril leqsSi (`xma idumali~) dawyebul Zie-
bas sakuTari xvedrisas, sakuTari `wilobisas~.
amsofliur vnebebze da masTan dakavSirebul
problemebze msjelobisas is iZulebuli xdeba
Tavisi azri, mkacrad SeniRbuli, zogjer, sxvi-
si piriT warmoTqvas. aRniSnuli xerxi poetma,
pirvelad, gamoiyena 1838 wels daweril leqsSi
`napoleoni~.
`napoleoni~ erTgvari gagrZelebacaa le-
qsisa: `fiqrni mtkvris piras~, ramdenadac, am
ukanasknelSi dasmuli problema adamianis am-
qveyniuri yofisa da misi daniSnulebis Sesaxeb,
`napoleonSi~ konkretuli pirovnebis magaliT-
ze ganixileba. saerTod, baraTaSvili am pro-
blemas ufro Zlieri pirovnebebis, kerZod ki,
mefeTa amsofliuri RvawliT gansjis (`mefeni
uZlevelni~, `keTili mefe~). istoriuli sakiT-
xebiT dainteresebuli poeti gulgrili ver
darCeboda napoleonis cxovrebisa da moRvaweo-
bis gacnobiT. TbilisSi, im droisaTvis, daarse-
bul biblioTekaSi, savaraudod, moiZebneboda
Sesabamisi literaturac rusul, an frangul en-
aze, romelTac, Sesabamisad flobda poeti. leq-
si mowmobs, rom is, sakmaod, gatacebulic unda
yofiliyo safrangeTis imperatoris mSofTva-
re biografiiT, misi Zlieri nebisyofiTa da xe-
lmwifuri talantiT. poetisaTvis ucxo ar iyo
miswrafeba didi saqmeebis keTebisaken, mas xom
yrmobidanve `iwvevda Sinagani xma saukeTeso
xvedrisaken~, `suls ver itevda sxeulSi~ da na-
trobda `gaSlils adgils~, rom `xelmwifurad
gadaexeda Tavisi asparezisaTvis~. aseTive gan-
wyoba Cans leqsSi, romlis lirikuli gmiri, am-
qveyniuri siZlieris etaloni, acxadebs:
`magram me gvamSi suli veRar momTavsebia!
miTxzavs gvirgvinsa didebisas me TviTon
bedi,
xolo me unda mas movasxa Saravandedi;
Jami Cemia da Jamisa me var imedi!~
napoleonis es sityvebi baraTaSvilis Sina-
gani me-s azrovnebis gamoZaxilia. is me-19 sau-
kunis pirmSo iyo da bunebrivia, miswrafebanic
Tavisi Tanamedrove sazogadoebrivi yofis
Sesabamisi hqonda: ocnebobda jariskacobaze
(...`igi mzrdida me aqamomden da axlac xandisxan
kidev STamomepareba xolme gulSi...~ _ werili-
dan gr. orbelianisadmi; 1837 w.), surda saxelmwi-
fo samsaxurSi dawinaureba (`Cemi fiqri mandeT
mohqris. ecade, rom renenkamfTan damaniSvnino.
xom am pirobiT waxvel, rom es mogexdina CemT-
vis?~ _ werilidan gr. orbelianisadmi; 1843 w.),
swamda sakuTari Sinagani xmis, romelic mxolod
winsvlisken mouwodebda (`me Sinagani xma mi-
wvevs saukeTesos xvedrisaken~ _ imave werili-
dan), Tayvans scemda `momavlis didebis fiqrs~
da sayvedurobda biZas `laparakis gacruebas~
(imave werilSi gr. orbelianisadmi). rac Seexeba
amsofliur amaoebas, romelic ase aSfoTebda
poets leqsSi `fiqrni mtkvris piras~, yvelaze
metad, iseTi Zlieri pirovneba Caswvdeboda, ro-
goric napoleoni iyo da, amitomac, misi piriT
gaaJRera Tavisi saTqmeli.
mogvianebiT, 1842 wels, baraTaSvili isev
mimarTavs zemoaRniSnul xerxs, rodesac qmnis
poetur Sedevrs, leqss, romelmac kidev erT-
xel gaiyvana misi avtori sakacobrio azrovne-
bis sivrceSi. `merani~ gamoZaxili gaxda im didi
gancdisa, romelic mis Sinagan arsebaSi gamoiw-
via biZis, ilikos lekTagan datyvevebam da misma
umagaliTo vaJkacobis ambavma. poetisaTvis STa-
gonebis wyarod iqca es didi ojaxuri tragedia
da saSualeba misca gadmoeRvara sulSi wlobiT
natari didi survili. Tumca, biZas mokrZale-
biT Seaxsenebs: `amas ambobs ilia tyveobaSi da
ara me~ (werilidan gr. orbelianisadmi; 1842 w.).
leqsis teqsts ki win miuTiTebs (rusul enaze):
`ai, ras fiqrobs poeti ilikos magivrad~-o. qar-
Tulma literaturulma kritikam aRiara, rom
leqsis lirikuli gmiris swrafva idealisaken,
sakuTriv, poetis Sinagani miswrafebis gamov-
lenis saukeTeso faqtia da, rom ilikos tyveoba
mxolod sababi gaxda `meranis~ SeqmnisaTvis.
am TvalTaxedviT, sainteresoa 1842 wels da-
werili leqsic `saflavi mefis iraklisa~ (misi
pirvandeli saTauria `saflavi iveriisa~). li-
teraturul kritikaSi, sakmaod ganmtkicebuli
cnobiT, is baraTaSvilma miuZRvna da albom-
Sic Cauwera simbirskSi dabadebul da aRzrdil
istorikossa da numizmats, Tavisi droisaTvis
cnobil sazogado moRvawesa da ganmanaTle-
bels, mixeil petres Ze baraTaSvils (baraTovi).
mixeili STamomavali yofila, mefe vaxtang VI-
Tan erTad, ruseTs gadaxvewili qarTveli Tava-
dis melqisedek baraTaSvilisa. mamamiss, petres,
general-poruCikis wodebiT, cimbiris guber-
natorad umsaxuria. Tavad mixeils, samxedro
samsaxuris Semdeg, simbirskis TavadaznaurTa
winamZRolobac utvirTavs. mis saxels ukavSir-
deba simbirskSi masonTa loJis (`saTnoebis ga-
saRebi~) daarseba. imavdroulad, rus dekabri-
stebTan ideuri siaxlovis gamo, is daupatim-
rebiaT. gaTavisuflebis Semdeg, 1838 wlidan,
`deistvitelni statski sovetnikia~, xolo, 1839
wlidan 1844 wlamde, msaxurobda kavkasiaSi, sa-
qarTvelos sabaJo olqis ufrosad. aResrula 72
wlis asakSi. dakrZalulia simbirskis monastris
sasaflaoze. mixeil baraTaSvilma mTeli epo-
qa Seqmna qarTuli numizmatikis istoriaSi. mas
ekuTvnis fundamenturi gamokvleva `numizma-
tikis faqtebi, anu, Zvelni fulni saqarTvelos
samefosani~, romlis mixedviTac, amave dargSi,
faseuli naSromebi Seqmnes mari brosem da
frangma mecnierma langluam. igi iyo parizis,
berlinis, kopenhagenis samecniero akademiaTa
namdvili wevri. samwuxarod, misi koleqcia da-
culia berlinis saxelmwifo muzeumSi. xolo,
rac CvenTvis yvelaze metadaa angariSgasawevi,
mTel mis moRvaweobas gasdevda Rrmad patrio-
tuli da progresuli koncefcia qarTvelTa da
saqarTvelos saxelmwifoebrivi erTianobis Se-
saxeb.
arsebobs gansxvavebuli azric, imis Taoba-
ze, rom leqsi `saflavi iveriisa~ baraTaSvilma
miuZRvna ara mixeil petres Zes, aramed _ isto-
rikos sulxan germanozis Ze baraTaSvils (bara-
Tovi), romelmac 1841 wels, peterburgidan sa-
qarTveloSi dabrunebis Semdeg, gazeT `kavkaz-
7
ol
e, №
4,
20
17
Si~ gamoaqveyna istoriuli xasiaTis werilebis
seria saqarTvelos Sesaxeb. xolo, mogvianebiT,
peterburgSi xuT wignad gamosca `saqarTvelos
istoria~ (m. niniZe, wignSi `me-19 saukunis qarT-
vel mweralTa epistoluri memkvidreoba~, t.1,
2011 w. gv. 260).
amJamad, Cveni interesis sagans warmoadgens
leqsis namdvili adresatis vinaobis garkveva.
CvenTvis mniSvnelovania is faqti, rom pirovne-
ba, romelsac sagangebod mieZRvna mniSvnelovani
poeturi nimuSi, erovnebiT qarTveli, ruseTTan
mWidrod dakavSirebuli Tavisi ganaTlebiTa da
samsaxuriT, did interess iCenda saqarTvelos
istoriis mimarT da, am mxriv, mniSvnelovan moR-
vaweobasac eweoda qarTveli xalxis sasikeTod.
rogorc Cans, is, xSirad, Camodioda saqarTve-
loSi, rac xels uwyobda mowinave qarTuli az-
rovnebis gacnobasa da daaxloebaSi. rom, namd-
vilad, Tavad baraTovs eZRvneba leqsi `saflavi
iveriisa~, amas mowmobs nikoloz baraTaSvilis
piradi werilis fragmenti, grigol orbelia-
nisadmi, sadac vkiTxulobT: `...ai, Cemi ukanask-
neli leqsi, romelic kniaz baraTovs albomSi
Cauwere misis TxovniT. isic am or dRes ukan mi-
dis peterburRSi съ болшимъ запасомъ сведении об исторической Грузии. `saflavi iveriisa~ (teqsti
daculia). [1842]. aRniSnuli werilis avtogra-
fi dakargulia. asli werilis fragmentisa pet-
re umikaSvilis xeliTaa gadawerili da inaxeba
xelnawerTa erovnul centrSi (gr. orbelianis
arqivi 646). SemTxveviTi ar unda iyos faqti, rom
avtorma leqsi Tavad baraTovs Cauwera albomSi
da, isic, peterburgSi gamgzavrebis win. advili
warmosadgenia, Tu, ra did STabeWdilebas moax-
denda poetze ruseTidan Camosul, saqarTvelos
istoriis sakiTxebiT dainteresebul qarTvel
mecnierTan Sexvedrebi. bunebrivia, maTi sasu-
bro Tema Seexeboda qarTveli erisaTvis metad
mtkivneul Temas, _ ruseT-saqarTvelos ur-
TierTobis Sesaxeb, kerZod ki, erekle mefis
politikur nabijs, romlis obieqturi Sefase-
ba ase aRelvebda, TviT, nikoloz baraTaSvils
(am Sefasebis garkveul cdas warmoadgenda 1839
wels dawerili poema `bedi qarTlisa~). leqsSi
gansakuTrebuli xazgasmiTaa aqcentirebuli is
sasikeTo Sedegebi, romelic ruseT-saqarTve-
los SeerTebis istoriulma aqtma moitana, ker-
Zod ki, qarTvelTa mSvidobiani cxovreba da ga-
naTlebis xelmisawvdomoba.
`Jam-viTarebiT gardaxvewilT SenT SvilT
midamo,
moaqvT mamulSi ganaTleba da xma saamo...
da muniT hzidven TeslTa ZvirfasT mSobels
qveyanad,
mxurvales cis qveS mosamkalTa erTi aTa-
sad!~
gardaxvewil SvilSi poeti rom Tavad ba-
raTovs igulisxmebda pirvel rigSi, es udavoa.
imxanad, swored, mas `mohqonda mamulSi ganaT-
leba~, romelic `erTi aTasad~ unda qceuliyo
momavalSi, qveynis sakeTildReod. peterburgs
mimavali mecnieri, mcxeTaze gavlisas, auci-
leblad moinaxulebda erekle mefis saflavs
da muxls moiyrida `mxcovani gmiris~ xsovnis
winaSe. vfiqrobT, am faqtsac iTvaliswinebda
tato gamoTxovebisas, albomSi leqsis Caweris
dros. TviT swavla-ganaTlebis saSualebas mo-
klebuli poeti imedovnebda, rom ukvalod ar
Caivlida Tavadis saqarTveloSi viziti, rac mas
aRafrTovanebda da samomavlo imeds uRviZebda
da ramac biZgi misca daewera aseTi keTili ganwy-
obiT aRsavse leqsi. mis warmosaxvaSi, Tavadi ba-
raTovi, muxlmoyrili mefis saflavTan, warmo-
sTqvams poetis naazrevs, romelic, savaraudod,
emTxveoda qarTveli mecnieris Sexedulebebs.
leqsSi dasmuli problemebis irgvliv ki
saazrovno da sakamaTo rom bevria, amas mowmobs
m. RaRaniZis werilic _ `ras gvauwyebs dRes ni-
koloz baraTaSvilis `saflavi mefis irakli-
sa?~ avtori saintereso wiaRsvlebiT ganixilavs
erT, mTavar, problemas ruseT-saqarTvelos
urTierTobis istoriidan. aRniSnuli proble-
ma, sadReisod, rom isev, gadauWreli da gaurk-
vevelia, statiis dasasrulic amaze miuTiTebs.
Cveni mizani iyo yuradReba gagvemaxvilebina ba-
raTaSvilis poeturi ostatobis erTi aspeqtis
Sesaxeb. kvlevisaTvis dagvWirda cnobebi, Tu ra
viTarebaSi daiwera aRniSnuli leqsi, vis uZRvna
igi poetma da ratom? vfiqrobT, es faqtebi, zo-
gadad, saintereso iqneboda leqsis nebismieri
kuTxiT ganxilvisaTvis.
8
cira afciauri
werili redaqciaswerili redaqcias
`striqonebi xom fanjrebia poetis samyaros dasanaxad~...
es sityvebi niko samadaSvils ekuTvnis da vinc baton farna rainas Semoqmedebas icnobs, icnobs
mis samyarosac, romlis mTavari postulatia: adamiani Seqmnilia `xatad da msgavsad~ RmrTisa da am
gzidan gadaxveva katastrofaa.
ar vici rodidan, batonma farnam katrenebi gaiTavisa da am oTxstriqonian leqsebSi didi osta-
tobiT axerxebs fizikurad sagrZnobi gancdebis gadmocemas. poets aqvs poeturi alRo da arsenali,
rac safuZvels aZlevs mTeli galaqtika xelSi moiqcios: `nuTu saSveli aRar Cans ar-siT da... vSliT
planetas mSier qanebad?! nuTu, _ samyaro suliT da arsiT dasabamisken mieqaneba?!
es kiTxvebi, sxvasTan erTad, me maSinac miCndeba, roca uxamsi epataJurobiTa da usafuZvlo
ambiciurobiT SepyrobilTa `naRvaws~ vkiTxulob da vismen, rac sazogadoebis gemovnebis dacemis
mets arafers emsaxureba.
sul sxva gancdas gviqmnis batoni farnas TiToeuli strofi, romlebSic faseulze, amaRlebul-
sa da zogadsakacobriozea laparaki: ̀ cxovreba gaxlavT: codnis, Sromis, gamocdilebis, _ lagdeba
mijriT: avic, kargic, _ welTa ritmebad... yvelafers Secvli samyaroSi, _ ZalmosilebiT, vervin,
verasdros, ver-riT Secvlis _ WeSmaritebas~...
katreni Tavisi formiT konkretulobas, sagnobriobas iTxovs, rasac mxolod poeturad wignie-
ri, enis siRrmiseulad mcodne adamiani axerxebs. farna rainas droSi gafantuli katrenebi adami-
anur SesaZleblobaTa simravles aCens, romelTa samomavlo bedzec aris damokidebuli dRevande-
loba. TiToeul katrenSi avtoris sulieri moTxovnilebebi Cans, romelTac safuZvlad udevs Rrma
codna filosofiasa da miTologiaSi.
oTxmocs gadaabija batonma farnam?! wlebi ra saTqmelia, roca kacs aseTi warmosaxva SeuZlia:
`uSenod yofna: wamiTac, ar Rirs, Sen zRvaze xar da me vgavar euls... me mSurs: im-zRvis da... im-lur-
ji talRis, romelic, _ vnebiT, gikocnis sxeuls~...
poetad yofna arc arCeviTia da arc daniSvniTi, es sadRac maRla wydeba Cven Caurevlad.
hoda, vumadloT gangebas, rom gvyavs poeturi saxovanebis grZnobiT uxvad dajildoebuli, ara-
erTi premiisa da jildos mflobeli, sazogadoebrivad aqtiuri pirovneba farna raina.
Seni saxe mogvagonebs
goglauras ukvdav `oles~.
saqarTvelos fer-sisxli xar,
Sens mSvenebas ra gamolevs.
JurnalTa Soris Jurnalis,
sulis da gulis mkurnalis,
Seni furclebi Srialebs,
wyaro uSreti mwyurvalis.
RmerTma dalocos isica,
Sen, vinc mognaTla dRes `oled~,
qarTul mwerlobas umravlos
Seni saxelis mze myole.
soso CxubianaSviliiyalTos akademia
9
ol
e, №
4,
20
17
bednieri var, rom kidev, erTxel, xelSi miWi-
ravs Jurnal `oles“ mesame nomeri da SemiZlia
Cemi mokrZalebuli wvlili Sevitano mis ganxil-
vaSi.
nomeri ixsneba sasixarulo cnobiT, romelic
gulwrfelad gaaxarebs Jurnal `oles~ yvela
mkiTxvelsa da gulSematkivars. saqarTvelos
mweralTa SemoqmedebiTi kavSiri `Sio mRvimelis
premiiT“, ajildovebs mweral nunu ZamukaSvils
qarTuli sabavSvo mwerlobis ganviTarebaSi Se-
tanili wvlilisaTvis.
mec vuerTdebi am did sixaruls da, nomris
Semdeg, gverdebs vfurclav. TvalSi mxvdeba in-
formacia, rom 2017 wlis 20 ivniss rusTavelis
saxelobis dramatul TeatrSi saqarTvelos mw-
eralTa kavSiris 100 wlis iubilesadmi miZRvni-
li RonisZieba gaimarTa. mas axlavs patriarqis
mimarTva qarTveli mwerlebisadmi, romelSic,
igi, mwerlebs `qarTuli sityvis msaxurebs“ uwo-
debs. sTxovs, aaRorZinon erovnuli faseuloba-
ni da pasuxi gascen drois moTxovnebs. patriar-
qi locavs qarTvel mwerlebs da ambobs: `RmerT-
ma erTgulad gamsaxuroT ufals da samSoblos“.
Jurnalis meSveobiT Sevityve da didi sixa-
ruliT aRvivse, rom am mniSvnelovan saRamoze,
qarTuli mwerlobisa da kulturis cnobil war-
momadgenlebTan erTad, sityviT gamovida mwer-
alTa asociacia `literaturuli kaxeTis“ Tavm-
jdomare farna raina.
Tavis gamosvlaSi batonma farnam istori-
uli eqskursis saxiT SesaniSnavad aCvena, rom
warsulidanve Telavs mdidari literaturuli
da saganmanaTleblo-mwignobruli tradiciebi
aqvs, jer kidev erekle II–isa da daviT aleqsi-
mesxiSvilis droidan. moixsenia isic, rom Tela-
vis literaturul cxovrebasTan axlos iyvnen:
ilia, akaki, vaJa-fSavela; aqve eweodnen Semoq-
medebiT moRvaweobas: barbare erisTav jorja-
Zisa, giorgi andronikaSvili da sxvebi.
batonma farnam, am gamosvlaSi, mokled mi-
moixila almanax `alaznis“, Jurnal `Rvinjuas“
da saliteraturo gazeT `aTinaTis“ Seqmnis is-
toria. auditorias gaacno 2004 wlidan Jurnal
`oles“ daarsebis istoria, zogjer finansuri
gaWirvebis gamo, ganvlili misi tkiviliani gza
da misi warmatebebi (2005 da 2008 wlebSi saqarT-
velos kulturis saministros mier gamocxade-
bul konkursebSi Jurnalma `olem“ gaimarjva.).
gafrTxilebad ismis baton farnas sityvebi:
`cxovrebam daamtkica, rom periferiebSi arian
uniWieresi adamianebi; geniosebic, magram yve-
las ar aqvs saSualeba icxovros dedaqalaqSi da,
ufro, axlos iyos saTao mweralTa organizacia-
sTan da sagamomcemlo dawesebulebebTan“. ami-
tomaa, rom aseT SemTxvevaSi, samxareo mweralTa
organizaciebs didi mniSvneloba eniWebaT.
amave azrs eTanxmeba saqarTvelos mweralTa
kavSiris wevri, kaxeTis mxareSi saxelmwifo rw-
munebulis, gubernatoris administraciis mTa-
vari specialisti _ leila legaSvili: `kaxeTSi
uamravi poeti da Semoqmedi cxovrobs, romelT-
ac ara aqvT saSualeba Tavisi poeturi Tu pro-
zauli naSromebis gamocemis. Jurnali `ole“
sazogadoebas acnobs aseTi adamianebis Semoq-
medebas da axlis Seqmnis survils uRvivebs maT,
es udidesi sikeTe da madlia“.
JurnalSi dabeWdilia, agreTve, ukve, zeci-
uri sauflos binadris, niWieri qarTveli po-
etis geno kalandias, bolo, ubrwyinvalesi po-
eturi cikli `sagaloblebi uflisaTvis“.
imdenad Zlieria leqsebiT aRZruli STabeW-
dileba, rom... ase ggonia, Sen da poeti `erT sul
da erT xorc“ xarT, Senc, poetTan erTad, dgaxar
taZarSi da, uflisadmi aRvlenil locvas ismen:
`taZris karebTan dganan dilidan,
Seni Zis Zeni, dao mariam,
ai, es aris RvTis idilia,
RvTis saswauli da litania.“
ufals SesTxovs poeti Sendobasa da miteve-
bas:
`ufalo, cxadi, cxadia CemTvis,
rogorc _ odesRac, sxvebisTvis iyo,
me Seni taZris mowesed vrCebi,
sadac da, rogorc ar unda viyo.“
qalaq Telavis centraluri biblioTeka, araerTi, mniSvnelovani da saintereso RonisZiebis iniciatori
da Taosania. ase iyo amjeradac.
mimdinare wlis 21 noembers aq moewyo mweralTa asociacia ,,literaturuli kaxeTis“ Jurnal `oles“ mesa-
me nomris wardgena-ganxilva biblioTekis aqtiuri mkiTxvelisaTvis da qalaqis farTo sazogadoebisaTvis,
romelmac damswreTa udidesi interesi gamoiwvia. Jurnalis mimoxilviT gamovida pedagogi nino laCaSvili.
gTavazobT mis gamosvlas.
mwerlis sityva mkiTxvelis samsjavrozemwerlis sityva mkiTxvelis samsjavroze
nino laCaSvili
Jurnali `ole“ _ sikeTisa da siyvarulis megzuri...
10
geno kalandias poezia gamTbaria uflisad-
mi rwmeniT, imediT, sasoebiT. sulSi JrJolviT
xmianebs sityvebi:
`ufalo, dedas puriviT Tbili,
locvaniT modis moZRvari Cveni“
TiTqosda, Senc ginda, rom poetTan erTad,
cxovrebisagan daRlili da ganawamebi Seefaro,
yvelaze saTno da mSvid navsayudars, _ uflis
ubes.
geno kalandias leqsebi savsea SesaniSnavi
poeturi saxeebiT:
`taZari igi _ viT mwuxris kvari,
brwyinavda Seni ciuri aliT.“
an,
`anaTebs rogorc macxovris sura,
naTelmosili moZRvari Seni.“
an,
`ca SeTrTvilula aloes cremliT
TiTqos, wmindanebs uWiravT mxrebiT.“
an,
`zis mafSalia alublis totze
da kenkavs sxivebs, viT puris TavTavs.“
an,
`zeca _ viT miwa, miwa _ viT zeca,
iqneba Cemi akldamis kari.“
Jurnal `oles“ xsenebul nomerSi dabeWdil-
ia agreTve TuSeTSi cnobili moleqses (amave
avtorisaa, cnobili, xalxurad gaxmaurebuli
leqsi `Siraqis gzaze“) irodion rainaulis poema
`godeba SoTa rusTavelisa da `vefxistyaosnis“
mirTmeva Tamar mefisadmi“.
didi madloba baton farnas, rom warsulis
mexsierebis skivridan aseTi SesaniSnavi nawar-
moebi amoiRo da mis margalitebs dagvawafa. po-
ema ormagad Rirebulia imitom, rom, jer, erTi,
igi TavisTavad SesaniSnav poetur naazrevs war-
moadgens, meorec, mas axlavs warsulis surneli
da, is, mSvenieri ubraloeba, rac xalxur meleq-
seTa nawarmoebebisTvisaa damaxasiaTebeli.
mag:
`razom ganrisxda sawuTro,
mekveTa lxinTa mZovelad,
glax, momeaxla zamTari,
uzomo fifqTa mTovelad.“
an, SesaniSnavi striqonebi, romlebSic qarT-
vel vaJkacTa cxovrebis kredo vlindeba:
`Wirsa arodes Seudrkes,
vaJkaci, saxeldebuli,
bedis mona da morCili
numc aris dabadebuli.“
an, originaluri poeturi saxe, romelSic po-
etis muzasTan Widilia gadmocemuli:
`margalitebs yored agebs,
arad uRirs oflSi wurva.“
an,
`dajda da bevri itira,
cremliT dasetyva baRebi,
viT _ mefem, _ damarcxebulma,
daxara bairaRebi.“
poema savsea amgvari brwyinvale poeturi
saxeebiT.
moxaruli var, rom kidev, erTxel, miwevs
saubari farna rainas `katrenebze.“
mainc, raSi mdgomareobs am, patara, poeturi
margalitebis momxibvlelobis saidumlo?
TviTeuli katreni udides azrobriv dat-
virTvas Seicavs swored, amitom, ambobs poeti,
`XXI s-is mkiTxvels, rac SeiZleba cota dro
unda waarTva da... bevri uTxra“.
ra Rupavs kacobriobas? poetis azriT, kaco-
briobas Rupavs Zalmomreoba, piradi ambiciebi
da, mxolod, pirovnuli interesebi. mec savse-
biT veTanxmebi poets, radgan egoizmi da, pirvel
rigSi, ampartavneba, is momakvdinebeli codvaa,
rac kacobriobas gadagvarebiT emuqreba. ro-
gorc biblia gvaswavlis, gana ampartavnebam ar
aqcia angelozi satanad?
mainc, ra aris gamosavali, rac Cvens suls,
Cvens planetas da sicocxles gadaarCens? ra
unda davupirispiroT am momakvdinebel codvas?
Cemi azriT, mas unda davupirispiroT saT-
noeba, Tavmdabloba, mokrZaleba da, pirvel rig-
Si ki _ siyvaruli. es lakonurad gadmocemulia
Semdeg katrenSi:
`siZulviliT _
maisic ki martobs,
Wkneba _ vardi,
xarobs nari,
Rolo...
siyvaruli gadagvarCens, _
marto...
siyvaruli gadagvarCens,–
mxolod...“
adamianis umTavresi funqcia da daniSnuleba
adamianad yofnaa. urTierTgageba, urTierTpa-
tiviscema, megobroba, Tanadgoma da Tanalmoba,
anu, sxvisi tkivilis gaTavisebis unari. Tu es
Tvisebebi gaxasiaTebs, maSin, WeSmariti qris-
tiani xar.
`Tu gnebavs,
iyo _ nadavliani
mzisebr _ brZeni
da... mzisebr _ marTali,
jer, unda iyo –
adamiani,
mere _ mefe da...
mere _ sardali...“
am striqonebis wakiTxvisas, TiTqos, didi
warsulidan, didi winapris, sulkurTxeuli,
brZeni, `galobani sinanulisanis“ avtoris, didi
daviT aRmaSeneblis saxe amocurdeba.
didi gulistkivili, WeSmariti mamuliSvi-
lis didi gulistkivilia gacxadebuli Semdeg
striqonebSi:
`vin _ Zera aris,
vin _ qoria,
vin ki _ niblia,
vin _ dadis azriT, _
satanuriT,
da... vin gangebis?!
Sen iRaRade _
Tundac,
erTad,
asi biblia,
vinRaa misi _
an _ momsmeni,
da...
an _ gamgebi?!“
an, _ gulidan amonakvnesi: `avahme“, ro-
melic, kidev, erT madlian qarTul sityvebs ac-
ocxlebs:
11
ol
e, №
4,
20
17
`rodemde _
dardis borano?!
rodemde _
Wiro malulo?!
avahme,
nadidgoralo,
naSamqoralo,
mamulo?!“
adamians erTi, yvelaze didi, mteri hyavs _
sakuTari Tavi. swored, es azria gaJRerebuli
katrenSi: `rad gvikvirs?“
`rad gvikvirs?!
ratom gvatydeba risxva? _
sicocxlis vardi
rad xdeba ZeZvi?!
sxvebs rom vabralebT, _
vin sxva da... ris sxva?!
suyvela, _ TviTon,
Tavis Tavs ebrZvis.“
didi, filosofiuri, sibrZne devs katrenSi:
`Tu“
`unda icode _
sibrZne, _
lerwamo,
rom ar gegonos
WikWiki mercxlis,
Tu, xar _ ieso,
unda ewamo,
Tu, xar _ iuda,
aiRo vercxli...“
vkiTxulob katrens: `ufrore“ da, ratom-
Rac, ase mgonia, rom _ am katrenis adresati
Cveni saTno, brZeni da keTilSobili patriarqia:
`sidarbaisle
rarigad gSvenis, _
yovelTvis swoni:
fiqrs, azrs da sityvas...
Tu, rame miyvars,
ufrore _ Seni _
olimpiuri
simSvide miyvars...“
poeti Tavisi katrenebiT gvarwmunebs, rom
`WeSmariti bedniereba aris uflis rwmena da si-
yvaruli, sikeTe, maRali morali, maRali zneoba
da, am yvelafriT, gamorCeuli Rirseba, romelic
adamians aaxloebs RmerTTan, rameTu `ufalma
adamiani Seqmna saxed da xatad Tvisad“ da, Cven,
yvelanairad, unda vecadoT, rom Cveni rwmeniT,
saqcieliT, cxovrebiT ufals, ufro, metad da-
vuaxlovdeT.“
`katrenebi“ gamoirCeva cocxali poeturi
saxeebiT; zogjer, poeti sruliad axal poetur
saxes qmnis, magaliTad:
`gulis mze, Tundac, zecamde aswi,
ver gaixade kaeSnis manto...“
`kaeSnis manto“ sruliad, axali, moxdenili
saxea.
gemovnebiani mkiTxvelisaTvis, katrenebSi,
udavod, SesamCnevia frazis sisxarte da mo-
qniloba, agreTve _ konkretika da lakonizmi,
didi, filosofiuri, sibrZne da... yofierebis
arsSi wvdoma, rac, ase, Rirebuls xdis maT.
xsenebul nomerSi dabeWdilia rezo adamias
_ `momakvdavi cxeni.“
mwerali, am moTxrobaSi, Tavisi bavSvobis erT
epizods acocxlebs; Tu, rogor ipoves mdinare
mersioles napirze momakvdavi cxeni. `sacodavs
upeebi CayviTlebia da tanjvis cremli SeSro-
bia. saidan da risgano da uamravi abezari, cera
TiTisodena muqi lurji monadire buzebi saxeze
da Tvalebze dasevia.“ aqve mJRavndeba bavSvis
keTilSobili bunebis erT-erTi niuansi: `SeZ-
rwunebulma umal perangi gavixade, nerviulad
gavferTxe da sazizRari parazitebi movaSore.“
bevrs ecadnen bavSvebi, magram cxens ve-
raferi mouxerxes. amasobaSi, daRamda kidec da
saxlebSi wavidnen.
usazRvroa bavSvis fantazia, _ raRas aRar
fiqrobs igi,
magram... Tendeba meore dRe da, igi _ sam-
wuxaro realobis winaSe dgeba: `ukve uborotesi
sikvdilis usaSvelo garemocvaSi Cavardnils,
bneleTis turebic gacofebulni aCqarebdnen
mswrafl mokvdinebas da sicocxlis amomZirkva-
vis TanaSemweebs mis daZabunebul sxeulze, agre,
Tavisuflad uTareSniaT.“
es epizodi mkiTxvels sevdian xasiaTze
ayenebs, magram Cndeba, moulodnelad, imedi-
ani finali, rom... sicocxle, isev, grZeldeba
da guls sixaruliT avsebs: `mwvanemindvrian
napirze, sadaviTaios ubnis nacnobi bavSvebi,
Cveni zogierTi klaselic rom eria, ramdenime
ubelo cxenze mardad Semjdarni, vaJkacurad
miaWenebdnen sofel kvarCRalus mTis mimar-
TulebiT. Cvens gaocebasa da sixaruls sazR-
vari ar hqonda, roca vixileT, maTgan erT-erTi
_ guSindel _ ukve ararsebul cxens mimsgavse-
buli tanis ferebiani rom eria.“
moTxroba gamTbaria didi sakacobrio hu-
manizmiT. sada da daxvewilia mwerlis ena. igi,
zogjer, sruliad axal sityvebs qmnis: `Ca-
jirkuli“, `wyalsufTa“, `wyalsirbile“, `wynar-
mavali“, da sxva.
nomerSi dabeWdilia, agreTve, ciuri badu-
raSvilis werili `uaRresad saWiro qarTuli
saqme“, sadac avtori Jurnalis WeSmariti gul-
Sematkivris poziciidan gvesaubreba: ,,movuwo-
deb yvela qarTvels, yuradReba miaqcion Jur-
nal `oles“ SemoqmedebiT koleqtivs, waikiTxon
Jurnali `ole“ da... sulierad amaRldnen.“
minda Tqveni yuradReba SevaCero akaki bi-
ZinaSvilis leqsebze. poetis anTebuli sulis
naJuria leqsi `oda saqarTvelos.“
`suyvelaferi iwyeba SeniT
da yvelaferi SeniT mTavrdeba.~
nazi da romantikulia sayvareli qalisadmi
miZRvnili leqsebi, sevda da tkivili axlavs war-
sulis gaxsenebas:
`Sen iyav ise lamazi gogo,
Sen meocnebe Tvalebi gqonda,
JamTa trialSi daberdi rogor...
im mxares gana ra qari qroda?!“
da... poetis mokrZalebuli Txovna, adamianSi
mudam kargi veZeboT:
,,aRmoaCine saunje CemSi,
naklovanebebs ratom daeZeb?!“
CemTvis, _ moulodneli da sasiamovno si-
urprizi iyo Jurnal `oles“ xsenebul nomerSi
Cemi sayvareli maswavleblis, ivane qeSikaSvilis
leqsebis aRmoCena. am leqsebma Cemi sayvareli
12
adamianis Sinagani samyaro sxvanairad gamixsna
da damanaxva.
`maxsovrobidan ar qreba mainc,
pirveli gunda, Tovlis fanteli _
gandoba, trfoba da siyvaruli
da mocimcime wminda sanTeli.“
sainteresoa poetis mosazreba wuTisofel-
ze:
`aq rasa vtovebT samzeos,
ra gvrCeba mosagonari? –
zogisTvis, sakargymo iTqmis,
zogic darCeba mconari...
araferia axali,
uTqmeli, gaugonari“.
gansaxilveli Jurnali moicavs, agreTve,
mariam ZamukaSvilis or moTxrobas: `bunebis
saufloni“ da `sizmari“.
moTxroba sainteresod iwyeba: `sentimen-
taluri adamiani xedavs da udidesi ZaliT Sei-
grZnobs yvelaze umniSvnelo detals, movlenas,
samyaros mokvdavTaTvis rom uboZebia.“
da... ai, avtorTan erTad, mec vmogzaurob
tyis idumal bilikebze da ase mgonia, revaz inan-
iSvilis jadosnur samyaroSi movxvdi, sadac
`foTlovani tyis morevSi aqa-iq naZvis xeTa ko-
romebi moCans. qaris qrolvaze msubuqad irweva
rcxilisa da wiflis varjebi. SuadRis xvatSic
ki teniani da grili bindbundi sufevs.
Rrma xeobaSi mSvidad mowanwkarebs nakadu-
li. Zlivs asvelebs xavsian fskers foTlebisa
da wvrilad dafSvnili, gaWeWyili totebis sasa-
flaod rom qceula.“
aqve, _ mosdevs eTer arjevaniZe-zubaSvilis
ori moTxroba.
moTxrobaSi _ `sikvdilamde erTguli“,
daxatulia oTxmoc wels gadacilebuli gogis
saxe, romelic komunisti iyo da sicocxlis bo-
lomde am ideologiis erTguli darCa: `qeTo,
komunistebze meti araferi Tqva, Torem, nam-
etani mawyenineb, _ gabrazebuli kedlisken ga-
dabrunda da meti aRaraferi uTqvams.“ es saxe
magonebs mamaCems, romelic aseve asakovani gar-
daicvala, zustad, aseTive ganwyobiT.
moTxrobaSi `molodini“, gvebraleba deda,
romelmac afxazeTSi dakarguli Svilis saxelze
yvavilnari gaaSena. Cvenc kargad gvesmis avto-
ris gulistkivili:
`omi ubedurebisa da sikvdilis mTesvelia.
ramdeni axalgazrda daiRupa, dasaxiCrda, bevri
patara daoblda.“
JurnalSi dabeWdilia, agreTve oTar ruruas
leqsebi. saocaria, rogor moaxerxa axalgazrda
poetma arsakiZis ufaqizesi sulis kunWulebSi
wvdoma:
`Tumc guli damrCa kvlav Ria,
mklavi mikurTxa gamCenma!
Sorena _ Cemi dardia,
taZari _ Cemi marjvena!“
poetSi dedis asociacias iwvevs oTaraanT
qvrivi:
`maS, vijeroT guli –
tiriliT da sevdiT,
Sen _ saflavze Svilis,
me _ saflavze dedis...“
warsulis sunTqva da sinaze, mamulis siyvar-
uli da bavSvobis zRaprebis mogoneba igrZnoba
qeTevan aTuaSvilis leqsebSi:
`iq, Cemi bavSvoba JRurtulebs,
viTarca _ beRura TovlSi...“
rubrikaSi: `Targmani“, dabeWdilia aleqsei
riaskinis moTxroba `alublebi“, romelic dax-
vewili qarTuli eniT Targmna akaki dauSvilma.
rubrikas: `literaturuli werilebi“ _
amSvenebs zaal botkovelis `legendebisTvis“,
romelic, marTlac, legendarul qarTvel mom-
Rerals, hamlet gonaSvils exeba. amave avtoris
werili `mziuri sulis anarekli“, Cvens Tval-
win, sworupovar qarTvel kritikoss, guram asa-
Tians acocxlebs, xolo werilSi `ganwiruli...
didi siyvarulisTvis~ qarTuli sabavSvo poe-
ziis klasikosze _ givi WiWinaZezea saubari.
amave rubrikaSia dabeWdili anzor ja-
fariZis `iyalTos cao, lurjTvalav“, romelic
evelina xuciSvilis Semoqmedebas exeba.
nomerSi dabeWdilia, agreTve, marina ma-
malaSvilis metad saintereso werili: `brZola
`vefxistyaosnis“ winaaRmdeg“, romelSic origi-
naluri mosazrebebia gamoTqmuli `vefxisty-
aosnis“ zogierT debulebasa da `axal aRTqmas-
Tan“ dakavSirebiT.
rubrika: `skolis cxovrebidan“ moicavs
nunu ZamukaSvilis werils `samagaliTo sas-
kolo muzeumi“, sadac imdenad amomwuravad da
maRalmxatvruladaa gaSuqebuli VII skolis sas-
kolo muzeumis istoria, _ misi daarsebidan
dRemde, rom mkiTxvels survili uCndeba pira-
dad moinaxulos es muzeumi.
aqvea, _ nana WiWinaZis saintereso werili
poet Temur CalabaSvilis 65 wlis iubilesTan
dakavSirebuli SemoqmedebiTi saRamos Sesaxeb.
Jurnals erTvis rubrika: `axali wignebi“,
romelSic saubaria poet mariam kozmaniSvilis
mier Sedgenil wignze `facebook-is skivri-
dan“, romelic nunu ZamukaSvils ekuTvnis. igi
uCveulo sifaqiziTa da profesionalizmiT ax-
dens am wignis mimoxilvas da marTebulad aRniS-
navs, rom `marTlac Zvirfasi saCuqaria es wigni,
rogorc avtorebisaTvis, ise _ farTo mkiTx-
velisaTvis.“
nomeri ilustrirebulia udavod niWieri
axalgazrda mxatvris, naTela (naTia) Salamber-
iZis originaluri naxatebiT, romlebmac, kidev
erTxel, mamogzaura Cemi bavSvobis samyaroSi da
sasiamovno, tkbili wuTebi ganmacdevina.
Tvals axarebs xasxasa, msuye ferTa palitra.
`zamTris peizaJi“, `Woriknebi“, `xvavi da baraqa“
_ es Cemeuli dasaTaurebebia. am naxatebis Tva-
lierebisas sulSi poetis sityvebi xmianebs:
`ar minda dardi, _ TavisTavadi,
sulSi nisliviT Semoexetos,
RmerTo, momeci imis talanti,
qveyanas bavSvis TvaliT Sevxedo!“
vfiqrob, rom Jurnal `oles“ mkiTxvelebs,
am nomris gacnobiT, mravali sasiamovno siur-
prizi da didi esTetikuri siamovneba eliT.
13
ol
e, №
4,
20
17
sinagogebis ucnauri da idumali mxatvruli
fersaxe, Rrma siyvaruliT gadamaqvs ferwerul
tiloebze. aseve, periodulad vmuSaob meCeTebis
suraTebze, Tu budistur salocavebze. xolo
deda eklesiaTa xatvisas Sinaganad imdenjerve
vibadebi, ramdenjerac maT suraTad gardavsax-
av.
sinagogas rom vafermwereb maTSi kosmiur
ucxo qargas vgrZnob TavisTavads. SerCeuli
motivis mxolod egzotika da silamaze rodi
mizidavs, aramed raRac gamoucnobi garemocva-
Si vexvevi da uxilavi siyvaruliTve ferweru-
lad vasuraTeb maT...
miuwvdomeli uflis kanonebidan gamomdin-
are, adamianebma erTmaneTs, Rirseuli keTilm-
iznuri pativi unda mivagoT; Tanmimdevru-
lad urTierTis salocavebic uangarod unda
gviyvardes, rogorc xelovnebis nimuSebi,
aseve maTi religiuri, ideuri mniSvnelobac...
amgvarad xom, CvenSi maradiul RvTiur mcnebaTa
keTilSobilebas ufro gavaRrmavebT.
sinagogebs me, sulis mizanswrafvis meoxe-
biT, mxatvrul tiloze funjiT da ferebiT vef-
erebi...
1980-iani wlebia, SemoqmedebiTi da isto-
riuli gaTviTcnobierebis TvalsazrisiT
gamiznul dRes, sagangebod movinaxule sofel
banZis didi sinagoga; martvilis raioni, maSin-
deli gegeWkori. manqana sinagogasTan axlos,
gzis piras gavaCere da saSinelebis xilviT gaog-
nebuli gadmovedi. ras xedavs Cemi Tvalebi,
sinagogis ezos Robe mTlianad darRveulia da
miwasaa gasworebuli. salocavis kari Riaa, Sig
pirutyvi Tavisuflad Sedis da daseirnobs. am-
dagvari samarcxvino suraTi rogor davxato-
meTqi da ukiduresad gavnerviuldi. maSinaTve
davqoqe manqana da raionis centrSi, aRmaskomis
Tavmjdomaris _ failoZis kabinetSi geaxeliT.
urTierTmokiTxvis Semdgom, maspinZels mi-
vmarTe, upatiebeli sircxvilia da saqveynod
Tavi mogveWra qarTvelebs, es ra dReSia banZis
sinagoga, am bolo periodSi saerTod Tu moinax-
uleT istoriuli Zegli-meTqi; am dros, israel-
Si ebraelebi Cvens salocavebs ufrTxildebian,
Cven ki? amiT damTavrda Cveni Sexvedra (im wleb-
Si erovnuli moZraobis wevri gaxldiT da...) Sem-
dgom, rogorc gadmomces, meore dResve akaciis
meseriT da mavTulbadiT SemoukavebiaT sinago-
gis ezo da mavTulbadiTve patara karic daukid-
iaT. salocavis Zveleburi kari boqlomiT Cauke-
tiaT. im periodSi, rva wlis ganmavlobaSi, Zveli
senakis, macxovris dabadebis saxelobis mZimed
dazianebuli gumbaTovani eklesiis aRdgena-
konservacias vxelmZRvanelobdi.
ramodenime dRis Semdgom, Zveli senaki-
dan isev Cavedi mravali saukunis megreli
ebraelebis mSobliur banZaSi, igive mizniT da
sasiamovno SedegiT kmayofilma, Cveulebrivze
ufro amaRlebuli SemoqmedebiTi ganwyobile-
biT im dResve davxate uZvelesi aguris sina-
goga da xis masalisgan gvian miSenebuli, ajiaS-
vilebis sagvareulo mcire salocavi. mere airia
qveyana da TiTqmis ganadgurda samSoblo Cveni.
saqarTveloSi sasikvdilod daerivnen patri-
otebs, usaTuod komunisturi SurisZieba iyo
saSineli. Zmam Zmas esrola da samoqalaqo omis
gaCaRebiT gaaxares mezobeli, ukidegano sivr-
cis mqone qveyana. im umZimes periodSi ajiaS-
vilebis sagvareulo mcire sinagoga-salocavi,
samwuxarod, moiSala _ daikarga, gaqra da ukve
ar arsebobs... RvTis nebiT, is mxolod mudmivad,
Cems ferwerul tilosRa SemorCa. suraTi amJa-
mad ormxrivi mniSvnelobisa gaxlavT, upirve-
lesad xom mxatvruli Rirebulebisaa, meore ki,
istoriuli faqtia ebraeli xalxisa... (naxati
ebraelTa muzeumSi inaxeba).
maSin, rodesac es movlenebi xdeboda,
senakSi megobruli Sexvedrebi mqonda mSvenier
ebrael gogonasTan, gvarad wiwuaSvilTan. Za-
lian ganaTlebuli adamiani gaxldaT. erT mzian
dRes, senakis centrSi, baRis win vdgavarT, sa-
dac fotografebi ikribebodnen. vsaubrobT
sxvadasxva Temaze epizodurad. merme Tavisi
lamazi, mSvidi, sevdiani, mocisfro TvalebiT
damakvirda da mekiTxeba _ rezo, gulwrfelad
gameci pasuxi, ebraelebis mier senakis, banZis
da saerTod saqarTvelos datovebiT rogori
grZnobebi geuflebao. me Cems mSvenier megobar
gogonas daufiqreblad vupasuxe, TiTqos da
Cemo kargo, saqarTvelom erT-erTi RviZli
kuTxe dakarga samudamod-meTqi, zeciuri crem-
liT aevso mas ulamazesi Tvalebi. madlobeli
varo miTxra da TiTqosda mTamsvlelis erT-erT
mwvervalze amavali, Zalian daRlili taniT dam-
Sorda... im dRidan is asuli me ar Semxvedria. al-
baT ojaxTan erTad wavidnen israelSi. ai, esec
kosmiuri tragedia Cvens Tavze...
sinagogaTa Cemeuli yuradRebiTa da maTi
rezo adamia
me vxatav sinagogebs
esseesse
14
xatviT, iseTi SegrZneba maqvs, TiTqosda, Cemi
deda eklesiis Semwynareblobas da kosmiur jan-
saR mTlianobas Tandayolilad gamovxatavde.
Cvens sulebs, momavalSi samyaros uZleveli wes-
rigi uTuod RvTiurad gaaerTianebs da adami-
anur Tandayolil sisusteebs kacTa sasikeTod
Camogvacilebs. droTa JamSi qveynis ukeTurma
Zalebma erTmaneTs dagvaSora da dagvapirispira.
dedamiwa, bibliur gakveTilad, yvela CvenTagans
Tavis alalmarTal mkerdSi erTnairad ixutebs;
radganac planeta Cveni wmidaTawmida mTliano-
bis patroni sxeulia umtkicesi samyarosi. mze ki,
yovel nebismier planetels Tanabrad sanukvar
sicocxles zeZalebiT STaberavs. ismeba kiTxva,
saidan modis an rogor SemogvrCa Tanamedrovee-
bs es kosmiuri saxis Semwynarebloba? uZvelesi
adamianebi, dedamiwaze mcxovrebni, mzis Tayva-
nismcemlebi, eWvs gareSea Cvenze axlos iyvnen
kosmosTan da mistikurad Soreuli instinqte-
biT urTierTobdnen. Tumca epizoduri omebi
maSinac iyo samwuxarod. nebismieri adamiani
g a r k v e u l i
procentebiT
d a b a d e b i d a n
satanis gens
atarebs.
vai Cveni
codva is Tu
amouZirkvavad
zis CvenSi. isev
da isev am Tan-
dayolili se-
nis mimarT aRm-
sareblobiTma
ukompromiso
a z r o v n e b a m
unda gviS-
velos, re-
ligia uebari
sulier-zneo-
brivi wamali
da mkurnalia
adamianebisa, masTan ganSoreba sicocxlis da-
Rupvaa. usicocxlod ki sibnelec sacodavia. Tu
rame omebi da urTierTdevnebi iyo odiTganve
dedamiwaze, eSmaki da nawilobriv adamianTa in-
dividualuri usastikesi uzneobebi moqmedebda.
mesame aTaswleuli _ win Soreuli droa.
gavixedoT kosmiur usasrulobaSi moaruli zez-
neobisaken. viazrovnoT ufro sulierad, vikve-
boT da vicxovroT zecidan momdinare uflism-
ieri zne-weskanonebiT. SedarebisTvis erT-erTi
uzarmazari magaliTi minda moviyvano, rogorc
udidesma kompozitorma amadeo mocartma kos-
miuri sivrcidan Camogvitana Semdgom mocar-
tiseulad gardasaxuli genialuri bgerebi da
hangebi. kompozitoris donis sxvadasxva mimar-
Tulebis adamianebi (magaliTisaTvis gamou-
leveli oqros sabadoa ainStaini) gamoCndebian
Cveni planetis da mzis WeSmariti kanon-wesrig
wyobis kacTa zneobaSi Camkirvelni, aTi mcnebis
doneze. mjera, yovelive momavalSi moxdeba
aucileblad.
suliT uaxloesno! ukiduresad gviyvardes
Cven-Cveni religiebi da pativi vceT urTierTi-
sas. ai, maSin eSmaki ganidevneba Cvenganve Sevi-
wroebuli da gawamebuli marad mdumare plan-
etidan...
me vxatav sinagogebs siyvaruliT da ara mx-
olod maTi silamazis xaTriT.
s i n a g o g a s
me aRviqvam ise,
rogorc uwyvet
cocxal kosmiur
kapilars.
meCeTi, ekle-
sia, budisturi
salocavi, sina-
goga Tu mravali
sxva religiuri
kerebi, samyaros
zneobriv suli-
eri uZiro fon-
didan momdinare
s r u l y o f i l i
zeciuri WeS-
maritebis saxea.
isini xom adami-
anebze bevrad
amaRlebulia da
maTgan, suliT,
gonebiT da guliT dReniadag bavSviviT unda
vikvebebodeT...
satana samyaros Savi xvrelebidan gamoma-
vali, qveynierebis sufTa _ kosmiuri sivrcis
daWuWyianebaa da yovelma CvenTaganma uSiSrad,
uSreti ZalebiT unda vebrZoloT rogorc am
qveynad, aseve im qveyniurobis maradiulobaSi...
rezo adamia xatvisas
15
ol
e, №
4,
20
17
qristianuli poeziis VII festivaliqristianuli poeziis VII festivali`wminda ninos jvari~`wminda ninos jvari~
qristianuli poeziis festivali `wminda ninos jvari~ tardeba 2011 wlidan
sruliad saqarTvelos kaTolikos-patriarqis, uwmindesisa da unetaresis ilia
II-is locva-kurTxeviT.
festivalis damfuZneblebi arian: samSvidobo organizacia `sadako~, mweralTa
asociacia `literaturuli kaxeTis~ literaturuli Jurnali `ole~, wmida ilia
marTlis (WavWavaZis) saxelobis saliteraturo Jurnali `saqarTvelos moambe~.
festivalis saorganizacio komitetis Tavmjdomare
lia dauSvili
Jiuri:
mama ilia CikvaiZezaal botkoveli (Tavmjdomare)maia miqaiaTemur CalabaSvili
manana CitiSvili
wlebma futkris gundiviT
dardi damasieso,
viT yvavilebs nuSis...
arsad ar miZebnixar,
Cemo tkbilo ieso,
aqa myavdi, gulSi.
gana Sen ar mixseni
yovelgvari iWvidan,
TvalT amxseni bandi...
momyvebodi gverdiT da
roca Zlier miWirda,
xelSi amiyvandi.
rogor momigurgure
qariSxlebiT naoxars,
viT obols nergs fiWvis...
xom Sen mier meboZa
sulis Cemis saoxad
leqsis weris niWi.
Cems dabindul cargvalze
gaabrwyine ciskari,
damiame wyluli...
Sen ar Semomabrune
leTis napirs mimdgari,
Cveul saswauliT.
angelozni galoben _
,,mama RmerTTan hgiebso,
ca varskvlaveTs uSlis...“
me arsad ar dageZeb,
Cemo tkbilo ieso,
aqa myavxar, gulSi.
vano CxikvaZe
mariamo, gabmiT rekavs
qristeSobis zarebs guli _
yrma ieso mercxalia
xelSi SefrTxialebuli.
mariamo, unanaveb
moJRurtule cerodenas,
jer ar ici, rom jvarcma da
cru ambori elodeba.
jer ar ici,
kacTa modgma
suls moiTqvams misi locviT,
gaivlis da fexisgulebs
dedamiwa daukocnis.
SeJrJoldeba naterfalic
iordanes napirebTan,
roca SesZravs qvesknelsa da
zesknels Seni datireba...
jer ki mama ufali dgas
varskvlavebis rikulebTan
da freskidan, bednieri,
deda RvTisa iyureba.
16
zoia vaSakiZe
soneti qristes
Seni terfebis mofereba surdaT gvirilebs...
nakadulebi gamorbodnen... rom Segxebodnen,
krZalviT, amborad ixrebodnen mTaTa Crdilebi
da Sens fexebTan nagaziviT uxmod wvebodnen.
gzebze tkivilebs eCveodi TandaTanobiT...
da iwyeboda sisxliani didi wertili,
sinais mTaze qanaobda mzeSi qanobi
da mewamuli feriT iyo dRe gaJRenTili.
xvidodi xalxSi... siyvaruli gqonda ulevi...
mSobliur miwis cvar-nams svamdi fexis gulebiT.
itandi TmeniT, tkivilebiT wamebul sve-beds,
es fiqri axla mtkivan suls amRvrevs...
movdivar xatTan, veferebi Sens SiSvel fexebs
da sasaoebiT giwyob susambrebs....
nino modrekilaZe
daviT garejSi mowyvetilTaTvis
eqvsi aTasi beri, dayudebuli garejs,
aRam moinadira SurTxi,
roca aRdgomis Rame
ganaTda sanTlisikvdiliT _ sikvdils Trgunavs,
Semswre mahmadis TareSs.
berTa qalaqSi SuqiT...
aRam ikiTxa. hkadres: qriste aRdgao! _ mefev,
daviT garejis miwa
gvwvavs da gvicxelebs terfebs.
adidebeno ufals! wminda aRdgomis cecxli
Semoatares taZars,
Ruzas miugavT kverTxi!
sizmaria Tu cxadi, gvrgvinavs sparseTis lomi,
locva marTalTa, camdis
adis da wvimad modis.
arsens, berebSi rCeuls, euwya uflis neba:
zecad gixmobTo, gmarTebT
dRes mamis morCileba.
jari daiZra... lavras eziareba saZmo,
qristes sisxli da xorci
miiRes sulis sazrdo.
lxinobs Sahi da garejs, uflis kravebi, nebiT
wmindanTa karavs dgamen,
Tavs awvimT gvirgvinebi.
eqvsi aTasma berma, dayudebulma garejs,
sikvdils _ sikvdiliT sZlia,
sZlia urjulos TareSs.
17
ol
e, №
4,
20
17
Tamar farCukiZe
(genaTis monastris 910-e wlisTavisadmi)
samecniero sivrceSi gaziarebuli Tvalsazrisebis
mixedviT, saxelwodeba gelaTi ukavSirdeba
berZnul (geneTito _ Soba) da
ivriTis (Sar-li-ganeden _ samoTxis karibWe) terminebs.
uaxlesma kvlevam daadastura, rom realurad,
saxelwodeba „gelaTis“ Tavdapirveli formaa
winareqarTuli „genaT“ (`ganaTeba~), romelic
SemorCenilia dRevandel megrulSi. agreTve,
dadasturda, rom genaTis akademias amSvenebs
petriwonis qarTvelTa monastridan gadmoRebuli
Sua saukuneebis evropis erT-erTi pirveli
saganmanaTleblo emblema
wignisa da mzis gamosaxulebebiT.
aia-quTaTiss, mTis ferdobs, sad sio saubrobs iebTan,
saZvale mefe-taZreulTa, uZveles droidan hgiebda.
mzeebri wyaloba mierTva sabrZaniss didpatiosanTa,
sionSi aJRerda `galoba sinanulisa~ da `osana~.
sTqva mefeT mefeman: „ganaxldes, iqmnaso umetes yovelis, _
momfenad sibrZneTa mravalTa, maqebrad _ sityvisa cxovelis.
de, swavlis wyurvilma daanTos qarTvelTa gulebSi xanZari,
Sveniers, yovliTurT unaklos, ewodos „codnisa taZari!..“
iqmna sityvisaebr misisa: sivrciT da nivTiTa qebuli,
yovelTa winandel qmnulTagan SuenebiT zeaRmatebuli.
viT mosem _ keTiladmsaxurman, ca¡ gardaarTxa meore,
TviT STaagonebda swavlulebs da laSqrad mimaval meomrebs...
emtkica genaTur balavars mcxeTidan kvarTi da xaleni,
da iqmna „axali aTina, meore ierusalemi!“
esavdnen sofiawmidasa ciskrovan-naTeli gonebiT,
yovelTa kacTagan rCeulni: mdidarnic da aras mqonebnic.
kelinSi _ gonebiT moxucni, xanagSi _ mwirni da obolni...
aqedan moeca iberTa swavlani _ safilosofoni.
aq, caTa mombaZav alagze saRmrTo¡s madlisa muSakni,
enasa _ Semkuls da didebuls icavdnen, rogorac guSagni.
ufrosad Rameul nusxviTa, xelrTviTa, kazmviTa, muxldrekiT,
garjil-damaSvrali moZRvarni, Tavad, merjuleni udrekni.
maTTana xiTxuro, qviTxuro, xuroni rvaliTa, kiriTa,
simReris moqmedni, mkurnalni, ostatni _ saboZarZviriTa.
berisa da erisaganni, _ queyanis kideTgan povnilni,
iqave qsenonSi _ sneulni, _ mefisagan nafereb-movlilni.
keTiladmetyvelTa ritorTa, moZRvarTa da moZRvarT-moZRvarTa,
uvercxlod izraxes gavrcoba saqmisa: wignTa, locvaTa.
aq qmnidnen oqrovan epoqas _ goniers, Roniers, umdidress,
sadave xelT epyraT WimWimels, iyalToelsa da Wyondidels.
18
SavTeli, Tmogveli, xoneli genaTis fuZeze daunjdnen,
gveboZa ubadlo Sairi _ vefxistyavmosili saunje.
da qva ametyvelda _ CuqurTma _ daviTis ofliTac soveli,
simbolo: ieso _ logosi, wignSi mze-dedaRvTismSobeli.
dResac im sinaTliT vanTivarT, xan lxeniT, xanac ki godebiT,
meaTe aswleuls moarRvevs locvebiT gamTbari lodebi.
aris da kvaladve ibrwyinebs codnis da rwmenisgan naTeni,
„gaenaT“ _ aenTe, ganaTldi! „geenaT _ „iqmenin naTeli!“
Tamar SaiSmelaSvili
Sen, mamaCemo, ferusizmro Rrublis RiRilo,
Sen, mamaCemo... vazebs bindi SemoeparaT
sad Camalulxar, gauSlelo nislo _ mzis Rimo
xelisguliviT meCemeba mTeli qveyana...
Sen, mamaCemo, samyaroa qarebSeSlili,
Sreba Tavwyaro SeRamebul TvalebSi bavSvis...
zena zambakis* ocnebidan daRma veSvebi,
SavyvavilebiT Semomxvdeba sicocxle gzaSi...
Sen, mamaCemo, qarnatiri esmiT aq gulebs,
sisxli mowyvetil gvirilebis zecas atyvia.
es tkivilebis gazafxuli isev margunes,
balaxis cremliT gadavixvev majebs natyviars...
balaxis ZaliT Semovivli mindvrebs iseve,
rom mzidan feri uxilveli amoviyvano...
sad noemberi jergauSlel sevdas misvelebs,
am oqrovanSi minda muxli Sen mogiyaro...
ylorti ubiwo am noembris sulSi mZinare
am Tvalebidan itirebs da zRvad ivan-gogebs...
xelisgulebad gadavaqcev sizmris Tbil navebs...
Sen, mamaCemo, jvar-aRsavliT gaigalobe...
zambaki* - sadafi
luba eliaSvili
Cemi cxovrebis bolo xanisken,
quxilisferi uReltexilis
gadaRma mxares _
Sen megulebi da moviCqari.
gza cicaboa,
xeobebidan moZvreba nisli.
riyis sip qvebze
misrialebs
sveli terfebi.
viqcevi kidec,
mtkivneulad venarcxebi
WuWyian miwas.
dRes ukve vici:
viloceb da
RmerTi damicavs,
arc erTi mexi ar damecema,
gamovaRwev
uReltexilis gadaRma mxares,
mZafri vnebebis borgvidan da
civi cinizmis kokispiruli wvimis aredan,
romelsac, Turme, Sens Secnobamdec
sicocxle hqvia.
iqiT _ ferdobze, Sen unda Segxvde.
es fiqri maTbobs.
swored amitom, wvimas vuZleb da
movdivar marto.
quxilisferi uReltexilis
gadaRma mxares,
Cemi cxovrebis im nawilisken
moviwev jiqur, sadac wmenaa, sadac madlia.
vuZleb tkivilebs.
19
ol
e, №
4,
20
17
vici, Segxvdebi
da amis mere sul erTad vivliT.
rom ar waviqce, xels SemaSveleb.
Senken movdivar, ufalo, vwvalob.
amatanine es simZimili,
gTxov,
damaxvedre Seni Rimili.
quxilisferi uReltexilis
gadaRma mxares
sul mze anaTebs,
angelozebic mravlad arian.
male vixilav, mwams, uflis naTels,
movdivar mtkiced da mixaria.
eldar WiWiaSvili
isev Sen gixmob, ufalo,
cremlma waleka imedi!
Tumca, me Cemi godebiT,
neta, vis avatirebdi?
ver amovSanTe gulidan
tkivili ganukurnavi,
rogorc ubeSi nazardi,
yels moxveuli mcuravi!
verc qarTa qrolas mivande,
verc peSviT amovaTave,
gulSive darCa tkivilad,
mduRar cremlebis saTaved!
vucqer nawameb macxovars,
Sublze miyvavis ekali,
sjobda, rom avazakiviT
brbos jvarze mec gavekari!
Tu Savad Semenislebi,
bneli rogorRa vaTeno,
golgoTis caTa zekariT
gadmomCqefare naTelo?!
tkivilSi var da, gaTanguls,
wylulebs miZiZgnis mimino,
Tasi amivseT zedaSiT,
tkivili amovigmino!
wyali viTxove, bages mcxeT
RrubliT Zmari da naRveli,
gulSive darCa tkivili,
gulidan amonaReri!
gind taZars karad Seabi
sisxlmCqefi gulisficari
da ginda Seuzvarake
sicocxle, dasaficari,
rac unda eklis gvirgvinad
Subls qacvi Semoiwani,
tkivils ver gagigrileben
es dalocvili miwani?
sisxldawretili sagule
kvlav RvTiur cecxliT ivseba,
netavi, ase davrdomils
aRdgoma Tu meRirseba?
badri sulaZe
roca fiqriTac vnayav sadardels
da zRva sinanuls vatev TvalebSi,
Tavs mitovebul saydars vadareb,
sanTlad mimwvari naterfalebiT...
minavlebuli ferTa sacduri,
mainc Tu, bJutavs islis qoxiviT,
Rame, mTvarisgan mxrebgasanTluli,
bevrjer welSidac vici moxrili, _
mitovebuli mkveTri manZiliT,
SeSlil fSanebTan roca kankalebs,
dardiT daRlili berikaciviT,
miwas kocnis da locavs nakvalevs;
gzasac agrZelebs sxivTa simaRliT,
xanac mzed, xanac mTvaris saxebad...
radgan, RvTismSoblis wminda wiaRSi,
kvlav, macxovari Caisaxeba, _
ver daaokebs sulis cdunebas,
ca, nazamTrali kumSviT daRlili...
da monaTluli furisulebad,
gzac afeTqdeba gulSi naRmiviT...
CamoRvenTili sanTlis wveTebi,
Sublzec Tu isev dabuddebian,
mec momlocvelis madliT Sevxvdebi
dilas, umwifes alublebians...
sivrces, dafatruls setyva-qarisgan,
Tu Caanacvlebs Relva mdinaris,
rogor CavTvalo Sesabralisad,
guli – uflisTvis Sesawiravi...
tanze sulac rom, sacdurad mecvas,
Seucnobloba sveli fSanebis,
Tavsxma wvimebiT nagubar zecas,
mainc cremliviT SevimSralebdi…
da ca, ukurnel wvimis sanacvlod,
Seivseboda erTi, _ mzis sxiviT...
mindvrad xom, isev Rvivis yayaCo,
jvarze nawveTi RmerTis sisxliviT...
elguja marRia
samSoblosTvis Tavdadebulebs...
qveyanaze, uflis nebiT,
roca gmirad ibadebi,
Tavdadebis wamic dgeba...
simamaciT, TavganwirviT,
rac martivad yvelam viciT,
ibadeba ukvdavebac...
roca beri Tevdore gvyavs,
mters aocebs roca cotne...
aRar unda daCiavde
ero! _ aRar unda mokvde!..
eh, ramdeni usaxeloc,
ejibreba saxelians...
(laCrebTan da gamcemebTan
ukvdavebas ra xeli aqvs?..)
usaxelo ufliscixels,
20
mxars umagrebs marabdeli...
mebrZoli da wamebuli,
eric gmirebs marad elis...
gmirs natrobda araerTi
didebuli winapari...
gmirs eZebda... radgan gmiri,
gzas gvinaTebs, viT lampari...
gmiri qveynis javSania,
gina xmali, gina fari...
gamoaCens gmirs dro-Jami,
meordeba istoriac...
da imaTTan Cemi sityvac
zedmeti da litonia...
aRar minda... (gevedrebi
mxedrobao, caSi myofo...)
arc samSoblo ugmiro da
aRarc gmiri usamSoblo...
maka lomaZe
RmerTo, momxede,
ar var uSenod...
is dRe ra dRea, Tu ar viloce...
SenTan msurs mudam, Sen tkbil-edemo,
SeniT suldgmulobs Cemi sicocxle...
ra lamazia qveyana, roca
Seni TvalebiT Sehyurebs kaci.
ra gul-alali da gulnaTeli
ara pirquSi da arcTu mkacri.
Cemo ufalo, yvelaze didi
Sena xar! Sen Tu giyvarvar mudam!
isurve, rom ar daeSvas bindi,
sanam sikvdili Camacvams sudars.
gza gaminaTe, gamaxalise,
ieso laRo, ieso kargo
minda, vixaro Seni alersiT
da siyvarulis xeebi davrgo.
rogor giyvarvar, ar damaviwyo,
mizantropia ar magrZnobino.
Tugind damtovos kacma, an qalma
marto var gana? Sen xom roninob
CemTan, arasdros ar mtoveb ise.
madloba aris uZluri am dros,
Tuki isurveb, gamaZliere,
rom sabolood vajobo am Tovls.
gavuRo guli Sens diad mzeebs,
gamovasxivo sulis minebi
da sul vanaTo, rogorc sanTelma
Sens saxelze rom Seiwirebis.
givi CiRvinaZe
imereTSi ruseTis xelisuflebis winaaRmdeg
1819-20 wlebis saeklesio ajanyebis erT-erTi
meTauri dosiTeoz quTaTeli (wereTeli)
ananuris monasterSi ganisvenebs...
mamulisTvis ganwirulo,
Rirseulo dosiTeoz,
am SeSlili qveynis fonze
kidev ufro metad mzeob...
fiqrs movyevi ananurTan,
Sens saflavTan daviCoqe,
aragvs Seyolili mTebi
iferTxaven yviTel Coxebs _
Semodgomis foTolcvena
sxivnaTelSi aTovs qedebs,
aseTive qarvisferi
Cvenken jruWs da mRvimevs awvims...
aqauri tanjvisaTvis
netarebde im qveyanas
maradiul oqrosferSi
deda RvTismSobelis Tvalwin...
metad miyvars ananuri,
aq rom mkvidrad ganisveneb,
gadmoufrens suli Seni
xSirad imereTis serebs...
gavixseneb wminda warsuls _
TiTqmis ori saukune
Camomdgara JamTa Soris,
Tvali wvdeba im ukuneTs...
daiviwyebs gana guli,
am mTebs nisliT danamulebs,
fiqri momdevs aragvuli,
locviT moviananure...
mamuka demetraSvili
madls ufalo, nu dazogav,
gTxov taZramde me misuli,
yvelgan mraval cru da zog av
suls aride Cemi suli.
kravT rom myudro mRvimiT itev,
geltvi mamas Svili qebiT,
sxvas aras gTxov, mimiTiTe
sasufevlis bilikebi.
vgmob uZReb da musus tialT,
locviT jvarze rwmeniT avel
da es suli Tu sustia,
masze zrunva Sen iTave.
uSenod, viT wami naTev
RamiT, ise vCanvar Ciad,
goni sibrZniT gaminaTe,
wrfeli yalbs rom ganvarCio.
21
ol
e, №
4,
20
17
wuTisoflis siameni
rac Rrmad gulSi bangad ido,
Semusre, rom me am eniT
suliwmindav, gangadido.
yvelgan mraval cru da zog av
suls aride Cemi suli,
nurc Sendobas nu dazogav,
gTxov taZramde me misuli.
ana erisTavi
* * *rogor miqrian dReebi,
rogor yviTldeba xeebi,
qaronis navi irweva,
stiqsis napralebs mivyvebi.
mdinaris sarkes Cavxede,
_ moxuci bavSvi micqeris,
Tu gaviRviZe,
mzes vnaxav,
_ ra bednieri viqnebi...
xmaurobs mTeli qveyana,
danTqmuli codvis morevSi,
ra netaria,
morCili...
qristesTvis Tavis damdebi.
maka gelaSvili
uflis gulisTvis davTme yoveli,
saxesxvaoba Cemi ieris,
sazrdelad meqca TavSekaveba,
damtevebeli var miwieris.
SeumCnevelad vcxovrob miwaze,
gadis dReebi locva-marxvaSi,
zebunebrivi brZoliT da RvawliT
wesierebis TviTdamarxvaSi.
netav uzadod ganlio es gza
mokrZalebulo sulo morCilo,
mzeradawmendiT vxedav macxovars,
vcdilob fiqrebic davimorCilo.
adamianTa grZnobidan gavqre,
Sors iyos Cemgan borotis Suri,
mxolod RvTis TvalSi vipovo madli,
viyo RvTis madlis damtevi Wuri.
CemSi vnebebis sruli daTrgunviT
Sevmonazvndi da RmerTTan mivedi,
gulSi vatareb farul siwmindes,
ar minda mqondes nakli mciredi.
marxviT sxeuli gadadis sulSi,
viklav sulier SimSils da wyurvils,
jvarcmulisaken mimaval gzaze
vswavlob ganvudge Cems neba-survils.
minda sxeuli SromiT movqanco,
Tqven ar iciT da var wamebuli,
qristes cxovrebis msgavsi cxovrebiT
vcxovrob da fexqveS var dagebuli.
SeumCneveli monazoni var,
codva Seminde, mamao, amba,
es aris Cemi gancdebi cremliT,
gza monazvnisa ase vTqvi ambad.
maia diakoniZe
bzobis madliT avsebuli
yvavils vgavar broweulis,
gulSi Rvivis siyvaruli
RvTis SewevniT moweuli,
yvavil-yvavil, buCqeb-buCqeb,
venax-venax, ezo-ezo,
xelebs gviwvdis madliT savse,
yvela qvazec madli Zevso.
bzebis surnels ayolili
guli TiTqos zeobs caSi,
znekeTili nayofiviT
zurmuxtovan totebs gaSlis,
molaRuris moZaxiliT
xarobs zeca, samosaxlo,
zeawvdila uflis xeli, _
jvari unda gadmogvsaxos.
atexili tye-Walebi
mieltvian Rrublis fTilebs
da taZrebi, mzenaferi,
samomavlos gvgvrian imeds,
rom iesos mzera mnaTi
agvacilebs tkivils bedad,
cisartyela ferebs gaSlis,
ver gagvtexavs dro da setyva,
ar eqneba dasasruli
sikeTes da sityvas uflis.
bzobis madliT avsebuli
yvavils vgavar broweulis.
kesaria (dodo) abaSiZe
taZarT Soris upirveless _
mercxlis gundi eseva,
mze danaTis sveticxovels,
sxivi ealerseba.
roca irgvliv aremare,
bneliT Seimoseba,
mis gumbaTze jdeba mTvare,
ciskars esxivosneba.
xalxis locva adis RmerTTan,
_ dagvifare ufalo,
aragvi da mtkvari erTad,
Zilispiruls ugalobs.
imedebi Cndeba tkbili _
gulo, sevdiT moculo,
mayvlovanSi daCoqili,
wminda nino loculobs.
xmas gamoscems gulis Zgeris,
gacveTili samosi,
22
mrgval koSkidan gadmogvcqeris
wmindani da salosi.
nela, magram saqarTvelo,
sul TandaTan brwyindeba,
RvTismSobelo ar moaklo _
Sens wilxdomils dideba.
modudune mtkvris talRa quxs,
aragvs ambebs uyveba,
samTavroSi mironi duRs _
aq mobrZandiT suyvela.
Tu vindomeT _ gvexerxeba,
Cven gatana lelosi,
mcxeTa aris uwmindesi _
guli-saqarTvelosi!
daviT kikvaZe
mismenen, magram Cemi ar esmiT,
ufro sworad ki, aRarc mismenen,
mxolod Sen erTi mwamxar da gesav,
Sens sayudelSi suli isvenebs.
TumcaRa davrCi isev iseTi
ganmkiTxveli da susti, mSiSara,
Tu ram arsebobs wveTi sikeTis
CemSi, _ es Sen xar. mwyalob, mifarav.
Cems arsebobas naTels hfens, srulyofs
striqonTa mZivi gaSlili mwkrivad
da rac dro gadis, ufro da ufro
meti da meti sityvebi mcviva...
movyvebi aRmarTs cremliT da xvneSiT
da brZolam suli TovliT amivso...
da me codvili, ufalo, SeniT
bednieri var samaradisod...
iveta pavliaSvili-doxnaZe
Tendeba...
gazafxulis Semodis dila,
me sixaruliT gavyureb zecas,
kaSkaSa cidan mze afrqvevs sxivebs...
o, gixilavde, ufalo neta.
gumbaTis jvarze mzis sxivi brwyinavs,
TiTqosda zecas igi anaTebs,
taZris cis sivrces mtredebi faravs
da mogvitanen uflis baraTebs.
imedis taZars vaSeneb gulSi,
mzeo, am xilviT bednieri var,
is, rac suls miTbobs ukve vipove,
ise viSuSeb tkivils da varams.
locvaSi vaqsov Cems yvela survils,
maTTvis visTvisac viRvwvi da vwuxvar,
da maT sazrunav safiqrebelze
kvlav vevedrebi mowyale ufals.
ufalo, yvela codvils Seunde,
sadac arian _ aqac da iqac,
erTsac gTxov, madli scxe im ubedurs _
martosuls, muxlze xatTan rom idga.
Seucdomeli, arvin iqneba
da... Sendobasac vedreba erTvis,
Cven, rogorc qviSa uTvalavi varT,
mowyale RmerTi _ xar mxolod erTi.
gmadlobT ufalo, rom ciskris leqsi
miiReT, rogorc locva, vedreba,
mwams zeciuro, mag Sen wyalobas
rom veraferi ver Seedreba.
nestan vaCaZe-biCinaSvili
gaqra ocneba, damemsxvra frTebi,
miwas daveci, veRara vdgebi,
me muxlmoyrili, veaxle taZars,
wminda samebas da RmerTis alags.
sakurTxevelTan kelaptrad viwvi,
Tvals ar maSorebs, ufali-didi,
Camosdis xatebs wminda mironi,
me mTa meZaxis, wminda sioni.
ierusalimis miwas vixilav,
qristes nakvalevs, sisxlma miyivla,
me Sevudeqi golgoTis mTas-Zvels,
tanjvas itanda ufali, ramdens.
da ros avedi golgoTas Tavze,
mze amobrwyinda, qaCalsa mTaze,
zecam Camohkra ciskris zarebi,
me davinaxe uflis Tvalebi.
da ros Sevxede me wminda ufals,
guli ar dgeba, gafrena unda,
suli miiltvis zecisken freniT,
Tvali gamexsna sxvagvari xedviT.
isev Sevisxi me mxrebze frTebi,
caSi avfrindi, viT TeTri mtredi.
ierusalimi, wminda sioni,
ufals Camosdis Tvalze mironi,
ierusalimis Soreul miwas,
krTomiT vemTxvevi mis yovel misxals,
ierusalimis wminda taZrebSi,
xmamaRla reken, uflis zarebi,
aq moiltvoda qarTvelis guli,
aqa hyvaoda, iverTa suli.
aq loculobda SoTai-didi,
aqve dastova Tamarma sxivi,
aqve agebdnen taZrebs mefeni,
aq loculobdnen uflis mxevlebi.
uflisa kvarTi, RmerTma ineba,
qarTvelT hqonodaT marad-imedad.
ierusalimis me Zvel qalaqSi,
ros fexi davdgi, gavxdi sxvagvari,
misi galavnis Zveli kedlebi,
23
ol
e, №
4,
20
17
dganan uenod mravlis metyvelni,
am miwam zida iesos jvari,
aq TviT sicocxle sxvagvari aris.
aq suli lamobs caSi afrenas
da macxovaris-netaris mzeras,
ierusalimis qaCali-mTebi,
mziT gadamwvari yviTeli qvebi,
TiTqos nisanis Tvea aq isev,
geTsamaniis baRebi, mimzers.
isev yvavian, zeTis xilebi,
cidan kvlav mova sisxlis wvimebi.
aq mwuxarebam Semipyro TiTqos,
ocdaaT vercxls ki, iuda iTxovs.
da macxovari wminda viT mtredi,
CvenTvis ewama Cvenive RmerTi.
ierusalimis Soreul miwas,
krTomiT vemTxvevi mis yovel misxals,
ierusalimis wminda taZrebSi,
xmamaRla reken, uflis zarebi.
mirian lutiZe
* * *naTlisRebas _ rogorc mekobrem,
Sevcure zRvaSi wuTisoflis sanapirosTan...
gamovcure viT angelozma!..
melano zukakiSvili
udabno... senaki... kelia...
gamoqvabuli da katebi.
am qvebTan mdumare beria.
Tvals avarideb da gavcdebi.
ar icis, rom masze metad me
maxuravs dumili samaris.
ar icis, sityviT rom vewame.
siCumes saSveli davarqvi.
qaria... iseTi qaria...
miwidan qviSas cris fantelad.
sivrceTa siwmindem amria,
kldeebis simSvidem gamTela.
bewvis xidebidan biliki,
viwro kibeebi, freskebi.
udabno zecisken miiltvis,
me qarSi qviSasac ver vwvdebi.
survili didia darCenis...
katebi... senaki... kelia...
Tvals avarideb da gavcdebi
qvebTan rom mdumare beria.
giorgi natroSvili
RmerTo, mapovnine adgilsamyofeli,
sadac me Cems mamuls ufro veWirvebi.
RmerTo, gansacdeli miwyiv mamyofine,
jvari golgoTisken mimaqvs SeWirvebiT.
Sengan boZebuli igi me talanti
miwas mivabare ugunurobiTve;
mikvirs momiTmine Cemi es Ralati,
codviT damZimebuls isev rogor miTmen?!
uflis saTnoebebs mterad gavuxdi da
codvis sibilweebs Svilad Seveyare.
Sen ar mimatove, isev Semexide,
ase dacemuli mainc Semiyvare.
RmerTo, siyvaruli Sengan boZebuli,
SemaZlebine, rom moyvass davubruno.
ho, is siyvaruli Sengan mocemuli,
Senad mocemuli, Tanac saukunod!
levan kesovi
* * *Telaven, qolaven, uSenen,
waqceuls, gaTreuls lafSi,
ukurne, umrTele, uSvele,
damsxvreuls, gabneuls, daSlils,
CamoSlils, dacemuls, davrdomils,
waqceuls, darCenils gzaSi,
mieci mxneoba dadgomis,
uwyalod, ukvalod waSlils,
umecars, ugunurs uCvene,
Senamde savali gzebi,
rwmena da imedi uSene
uflebiT, uwyebiT, mcnebiT,
miwaze mosuli SiSveli,
Semose Senive madliT,
daTmenis da loyis miSveris
Senive niWiT da naTliT,
uZRebi, uSveri uxeSi,
codvebis kaloze daeca,
uSvele Seabi uRelSi
daloce Tu ara dalewavs
uwyalod codvebis kevri.
izo carciZe
elenes
didi naTlia _ patara naTluls
miesaTuTa ise, viT ias,
naTlias hqvia uwmindesi da
naTluls ubralod _ elene hqvia.…
nawnaviani namceca gogo,
mjera, imedi aris mermisis,
24
axla ki vfiqrob, davwero rogor,
leqsi, im wuTis Sesaferisi.…
vardi yvaoda, mze anaTebda,
idga surneli sanTlis, sakmevlis,
didi meufe madliT gvavsebda
da Ria hqonda gulis sarkmeli...
TiTqos-da mtkvaric ufro galaRda,
niavic hqroda celqi bavSviviT,
bednier Rimils veRar faravda,
Cemi elene baraTaSvili.
uflis wyaloba Sen wilad gergo,
jer ar ici da mixvdebi gvian,
ramdens gavalebs, sicocxlev Cemo,
rom patriarqis naTluli gqvia.
darejan xvedeliZe
gvigalobdnen
Cvilxmosanni
mgaloblebi
taZrad,
patriarqi
RvTismosavi
mogvevlina
ganZad.
gadmostyorcnis
sxivi isars
da gafantavs
bindebs,
TviT siyvaruls
wmindanisas
guli
veRar itevs.
martooba
Tu gvaSinebs,
erTad
Zalas vikrebT,
dRes meufe
eris Svilebs
gvlocavs,
viT tarigebs.
medgrad mdgari
kacxis sveti
uflis Zalas
gvmatebs,
ra vinatroT
ufro meti
mironi sdiT
xatebs.
RvTismSobeli
kalTiT icavs
taZris
yvela kuTxes...
cremliT kocnis
mrevli miwas,
RvTis Svilis
nakurTxevs.
maia wignaZe
mealiloebi:ciskris varskvlavi gamoCnda,
mogimRerebT alilosa,
Sobis madli gifaravdeT,
lxiniT vxvdebiT alionsa.
qristes sufra gagviSale,
gulkeTilo mezobelo,
mogilocavT qristes Sobas,
RmerTma tkbilad dagaberos.
mezobeli:alaTasa balaTasa,
xeliT davwnav kalaTasa,
movlen mealiloebi,
mimRereben kalandasa.
kars gavuReb maxaroblebs,
davaxvedreb did qadasa.
Tu keTili guliT gavcem,
RmerTi momcems baraqasa.
mealiloebi:alaTasa balaTasa,
Camovkideb kalaTasa,
qalo rame gamogvita,
Seni saxlis baraqasa.
dailoceT mezoblebo,
RmerTma mogceT wrfeli guli,
Tqvens gulebSi yofiliyos
mudam Sobis sixaruli.
amiran janjRava
saqarTveloSi or cas uvlian,
erTi ca mxolod varskvlavebs Wedavs.
meore ca ki, ucnauria
_ akvanTan mzesTan, mjdomare deda.
suls usxeulod, sad ar uvlia,
ver Seelia mSobliur ambors,
TviTon samSobloc saswaulia,
erTi sityva, rom sam mSobels ambobs.
zogjer ki, raRac maSinebs ise,
Tavxedi fiqri amdens rom bedavs,
ratom xvda wilad mariams qriste?!
TviTon RmerTs surda, yoloda deda!
25
ol
e, №
4,
20
17
bela alania
* * *iwvis sanTeli,
aRsarebis damdgara Jami...
gulwrfeli locva
xatebis win cremlad damabnevs.
gulis alayafs
farTod vaReb da moTminebiT,
Cemi ulayi
mSvidad tovebs sulis samarxebs.
yalyze Semdgari,
frTaSesxmuli Cemi merani,
moinavardebs,
gadaseravs sulis tramalebs.
Weneb-WenebiT
gadalaxavs gulis karibWes,
cisken waiRebs
uflisaTvis kuTvnil gzavnilebs.
Camoitovebs,
Cauqrolebs velebs, sanaxebs
da wamokrifavs
gasaSrobad Tokze gafenil
farCa-tilosfer,
sixaruliT Tu cremliT savse,
Sav-TeTrfereba,
ferad-ferad dakemsil grZnobebs,
mzeze Tu TovlSi
Tu qarbuqSi gafantul fiqrebs...
Cemi cxovrebis
amouxsnel ani da hoes,
aw meramdened
CurCuliT Tu vedrebiT Tqmulebs:
ufalo Cemo,
sulgrZelo da mravalmowyalev,
gTxov, Seminde da
momiteve codvani Cemi,
Sena xar didi
imedi da nugeSi Cemi
da siyvaruliT
iwvis sulSi Seni sanTeli...
ufalo, Cemo,
me kvlav SenTan Sexvedrebs veli.
mari Tabagari
* * *aTinaTebiT gadanaTdeba
vazis lerwebze qorfa kvirtebi,
Tavbrus damaxvevs fiqrTa konaSi
saukuneTa labirinTebi.
javaxeTis mTebs mxatvris palitra
binds daadebs da lurjad SeRebavs,
am bumberazi mTebis kalTebi
igrZnobs qalwulis terfis Sexebas.
mere faravnis tbasTan meTevze
kabadokiels maspinZlobs stumars,
armazis mTaze warmarT kerpebi
gaqvavebulni SiSisgan sduman.
gzas Sesdgomia mTlad sifrifana,
Seukravs jvari vazis nasxlavis,
rtoze dudunebs qari Tavneba,
jvarze sxivciskrobs qalis nawnavi.
guls uTbobs rwmenis Takara grZnoba,
Torem Tmac ki aqvs sveli wvimisgan,
qari qris, Tovli xvdeba fexs SiSvels
da guli uTrTis qalwuls SiSisgan.
...kerpi imsxvreva, rwmena fesvs idgams,
SiSic, imedic duRdeba jvarSi.
sruldeba zaden _ armazis miTic,
bivriTis Tvali cialebs qarSi.
mayvlovanebSi davanebuli
mtlad da malamod edeba gulebs,
vazis rtoebis saswaulebic,
rogorc marcvali edeba xnulebs.
da yvavis vazi saqarTveloSi,
qarva iRvreba savse mtevnebad,
aq yvela grZnoba deda RvTismSoblis,
CamoiRvreba vazis cremlebad.
...Camoreks yvela taZarSi zari,
TrTis vazis kvirtic, ZarRvic, venac xis;
sulSi gugunebs sagalobeli,
`Sen xar venaxi! Sen xar venaxi!~
naTia daSniani
Wiri iyo, Tu lxini,
sixaruli Tu dardi,
raRac bavSvuri JiniT
sul sxvanairad mwamdi.
roca vcdebodi erT dros,
roca aRarsad Candi,
mkerdSi tkivili menTo,
suls mwuxarebiT vrTavdi.
sixarulisfer marcvlebs
dardis koconze vwvavdi,
vemsgavsebodi gamcems,
Tumc petresaviT mwamdi.
codvis mtanjavda eSma,
ver isrulebda wadils
da didxans ar SemeSva,
maSin megona wadi.
vigrZen sikvdilis Zala,
misi momdevda landi,
yvela naCuqar talants,
SiSiT miwaSi vflavdi.
aq, dedamiwis gulze,
vardebs kafavdnen waldiT,
dRes marto Rrublebs vumzer
ganusazRvreli vadiT.
26
msurs aRsareba giTxra,
ar var marTali camdi,
vici melodi didxans,
mec usasrulod mwamdi.
iamze arvelaZe-xecuriani
Cveno waRmarTad marebelo...
dedaRvTismSobliT movlenilo _
wminda qalwulo, nino!
sulis mzis manaTobelo,
qarTvelTa gamanaTlebelo _
gulis Svebav da lxino!
mowameobrivi ganvle gza _
RvTiuri tkivilis daTmeniT,
dao, agvavse rwmeniT!
samxreTis mTebidan gadmodi,
gixmo ra, _ gumanma, geSma,
gvaride kerpebs _ eSmas.
qristianulad gagvanaTle,
win vefinebiT SenTa ferxTa _
wminda savanes mcxeTas.
cxovelmyofeli uflis kvarTi _
dedaRvTismSoblis gvicavs kalTa,
mcxeTa mironiT gvnaTlavs.
daudumeblad gigalobebT
aRuwers _ samadlobels, eniT...
nino saTnoebis mSveni!
navenaxari mzed yvavilobs...
sisxlisferia yurZnis wveni,
da jvari ninos gvSvelis!
besarion qvriviSvili
* * *...iq gelodeba frTebi
nabiji gqondes uspetakesi,
naterfali rom rCeba,
mindobil iyav, bolos mogelis,
meufis taxtTan xleba.
win bilikia, Tovlisfer taZris,
xanjalze xeliT dgebi,
hxedav, myinvarze sxivi rom mosCans?
_ iq gelodeba frTebi.
cotac gauZel, vici daRlilxar,
mainc ar vlide yalbad,
aha, ixmie jvriani qada,
mogSivdeboda albaT.
ha, paraskevis samsxverplo gulo,
drov _ uro, miwav _ grdemlo,
bednierebad Senac eyofi,
dedis marTalo cremlo.
kviris ciskarze simSvide mova,
gaqreba urva, glova
da dainTqmeba ufskrulSi eqo,
hpova, hpova da hpova!
daTvlian ferebs cisartyelaze,
mze da maria Wia,
akvnis Rimilad sulSi rom zrdidi,
_ agiyvavdeba ia.
win bilikia Tovlisfer taZris,
xanjalze xeliT dgebi,
xedav, myinvari sxivs rom gasxivebs?
iq gelodeba frTebi...
diana-nino tyebuCava
kedeliviT aRmarTulano
samasni aragvelni
gmiri erekles gverdiT,
sicocxle gauwiravT
mefisa da saqarTvelos
gadasarCenad...
krwanisi marcxi rodia,
im gmirobaTa
gzebiT movdivarT
da kvlavac vivliT...
RmerTo, daufine
gzebi _ fiandazi,
ar gaakaro
garsSemojarul
urdoTa SiSi!
jer ki,
gakveTils mabarebs
Cemi Tvalebbriala biWi,
bebos sulisdgma da
qveynis imedi _ daCi,
didad amayi da laRi
didedis Serqmeul saxeliT,
brZen winaparTa madliT.
mzeraSi anTebul
mamuliSvilur naperwklebSi
ukve gamosWvivis
`qarTvelad gaCenis
sirTuleca~ da _ dardic...
wminda ninos madli mosavs,
angelosi dahfarfatebs Tavs,
mocimcime sanTlis Suqze
sasoebiT pirjvars iwers,
winaparTa naTel xsovnas,
dedul-mamuls Seavedrebs
ufals...
da bolos:
_ bebo, mimiyvane
300 aragvelis memorialTan,
`maT saflavebTan misvla da
muxlis modreka mominda~
mec...
27
ol
e, №
4,
20
17
daviT kurtaniZe
a-nbans leqsad Tqma Sevbede
b-evri fiqriT da rwmeniTa,
g-igantur Zalis xarjviTa
d-a mondomebiT, TmeniTa.
e-na qarTulis anbani
v-inc uwyis uZvelesia,
z-egardmo Zala icavda,
T-an mfarvelobda mesia.
i-yo xSir-xSirad omebi
k-idiT-kidemde qveynisa,
l-amobdnen iberT mospobas
m-trebi qarTuli enisa.
n-etav, ra Zalam dagicva
o-miT, wva-dagviT vnebisgan?
p-ur-Rvinis madlma albaT da,
J-inmac ki gamarjvebisam.
r-anni viyaviT, ranni varT,
s-akiTxavia udavod,
t-urfani qmnilxarT qarTvelno,
u-rTierT mtroba gzRudavTo.
f-rTebs daafarebs ufali,
q-arTvel ers kvlavac qomagobs,
R-vTaebriv enas daicavs
y-velasgan, vinac veragobs.
S-en deda ena qarTulo,
C-veno RviZlo da Sigano,
c-aTa SinaSi mkvidrad xar,
Z-nelad Tu vinmem giganos.
w-uTisofelis srbolaSi
W-apanis weva gixdeba,
x-ar ukvdavi da maradi,
j-vari qristesi gixdeba,
h-aec anbanSi gWirdeba!
nino arsenaSvili
adamiano!
ra ginda, adamiano,
ras hburRav cas da miwas,
risi Secnoba gwadia?
jer Seni Tavi ican,
an paralelur reJimSi
mzes gauSale peSvi....
vina xar am samyaroSi,
raa samyaro SenSi.
ras eZeb, adamiano,
ras erCi cas da miwas.
Zebna ar aris gviani,
jer Seni Tavi ican.
mariam magdalinelis natvra
is udabno menatreba
da is diunebi,
sad eSmakebs vaZrwunebdi
Cemi mtkice nebiT,
Tveze met xnis naSimSilars
mapurebda zeca.
javSnad mxolod siyvarulis
samoseli mecva;
siyvaruliT miZgeroda
mkerdSi wrfeli guli,
siyvaruli iyo Cemi
arseboba sruli.
sad moCanda dasawyisi
dasasrulis vnebis,
sadac isev mezrdeboda
saocreba _ frTebi;
sadac ase axlos iyo
am miwasTan zeca,
sadac javSnad siyvarulis
samoseli mecva.
RmerTma inebos!
gamSrali cremli amogorda siRrmidan gulis,
amoitana marilwayril tkivilis gemo.
es gemo axla suls da sxeuls tkivilad uvlis,
arc msurs, dayuCde, tkivilo Cemo,
radgan tkivili axla mohgavs gadaxsnas xelis,
rom movmjobinde, isev SevZlo fexze dadgoma,
rom lavasaviT moTuxTuxe samyaro cxeli
isev daeswros qristes aRdgomas;
rom dedamiwa isev iyos planeta _ saxli
maradiuli sicocxlis da JamTa dinebis,
rom Semoqmedi gvifaravdes iseve maRliT,
RmerTma inebos! RmerTma inebos! RmerTma
inebos!
28
vitoria morati
kolasea,1 gana mzea! _ Rvivis caze oTlo-ToTlo,2 _
cxel TorneSi gamomcxvaro TvalaSaro TeTro SoTo, _
mzeo, mzeo! fia...3 fia melis, jerac balRi ToTo,
sxvenze mSrali fqvili yria, misiT waRi unda movrTo.
_ da daiZra mosoqisken gzad ninia, Tavad balRi,
ase, dilauTenia. menaxire mwyemsda naxirs...
SiSobs igi, vinZlo iyos bolos masze, vaglax, axi!
SeikriWa, daixvia TiTze Tmai, sqeli, saRi.
naxa erTi usurvazi, mosxipa da marjved gasxla,
ori Reri gaaRviva, hgavda jvari CurCxelasa,
Semoxveuls masze Tmasa adarebdnen wablis Taflsa
gzad Semxvedri javaxebi. gauWirda mTaze asvla.
_ Sen ra ginda aq, bekeko? mogaxvio, modi, bebki,
Torem rogor TrTi, xom vxedav, gageyina qarSi neki.
Tanatolni arsad Canan, miT ar ici enki-benki,
ver kikineb martokana, modi, gverdiT momijeqi, _
uTxra gzaze damfrTxal kravsa, gauRima, ualersa,
dauzelda xeliT tansa, nekze cemda lamaz cersa,
egrisisken krimanWuli gaismoda da elesa,4
magram qali Sorsa iyo da arc ararai esma.
_ movel, kravo, aha, movel, Semovyevi gzaze Tubals,5
movdiodi, momZaxodnen: vai, Tavi daiRupa!
ra vqna, Tuki maT javaxTa marTla miTxran: gaswi ukan!
kabadokiaSi wadi, aikrife kaba-kuba!6
modi, erTad davmwysoT mxare, sad cxovrobda sidonia,
ninias xom Sen ar icnob, isic Senebr mimndobia.
enkenisTve iyos? _ vkrifoT: Sen _ balaxi, me ki _ bia,
Sors, laTinTa qveyanaSi, masac sidonia hqvia.
magram jera fia vnaxoT, imas mivceT fia-fia,7 _
uZuZuri jerT ars igi, man ar uwyis ufalia,
mere mivdgeT qalaq mcxeTas, sadac mefis alafia,
saca mayvals anwlad cnoben, saca uflis kvarTi flia.
gamigia, maT uwyian mxolod wigni nebroTisi,8
ra ars fiWvi, Tuki masze ar gamohkrTis Tbili fisi!
hoda misiT davapuroT, miT arian amis Rirsi,
mere gzai gavagrZeloT, dabac aris mand _ Tbilisi.
gaixsena ese yovli, auTrTolda tuCi qveda,
ukve mxcovans gaukvirda, es ra Rvawli gaebeda.
iwva gaRma TavisTvina mxarTeZoze WinWris deda,9
gasZaxoda bodbes glexi: aruaraliale da.10
1kolase _ wminda ninos mSobliuri qalaqi; 2oTlo-ToTlo _ Toxlo kvercxi;3fia _ sofeli samcxe-javaxeTSi;4elesa _ simRera, romelsac guruli glexebi sawnaxelSi yofnis dros asruleben;5mosoqi da Tubali _ ese Sobani ZeTa noesTani: sem, qam da iafeT. da iyvnes maTda Zeni Semdgomad wyliT rRunisa.
Zeni iafeTisani Ramer, da magog, da madim da avan da eliosan, da Tobel da mosoq da Tiras (dabadeba, Tavi
meaTe, 1-2). „daamkvidrebs ukue Tovilosca TovilTasa, romel aw ivirad iwodebian. xolo mesqinni mesxois mier
aRSenebulni kahpadukad iwodebian...“ (ioseb flaviusi, moTxrobani iudaebrivisa Zuelisityvaobani); 6kaba-kuba _ ramdenime, sxvadasxvagvari kaba: aikrife Seni kaba-kuba da wadi (javaxuri gamoTqma).7fia _ uZuZuris CCvilis SeWamadi;8nebroTis wigni, nebroTiani _ Zveli aRTqmis erT-erTi apokrifi, romelsac jer kidev qristes
welTaRricxvamde kargad icnobdnen qarTveli mefeebi da mTavrebi;9WinWris deda, jinWris deda _ msusxavi WinWari;10aruaraliale da _ kaxuri urmulis misamReri.
29
ol
e, №
4,
20
17
zviad nefariZe (mefare)
vxedav quCis gubes, Rrmas da ugigantess,
igi tbas gavs, igi Cans da igi ar Cans,
minda, sadac gzas mivikvlev, Suqi Candes,
Torem ukve am cxovrebis vkargav marjans...
vmarTav ucxo palitrebis auqcions;
TeTri, Savi, lurji, mwvane da yviTeli,
yalb imedebs radgan gverdi auqcios
RmerTma, visac SenSi erTi naxviT eli.
arsad dasdevs buzs arasdros Sevardeni,
mxolod svavs Tu SeuZlia, Wamos leSi.
CemSi modi, RmerTo, CemSi, me var Seni,
mapovnine Tavi cremlis sasaxleSi.
Tvalebs vxuWav sxvanairi siameTi,
modis dila, gadis Rame ruxi lavis,
irgvliv qreba yornisferi yiameTi,
povna msurda mzis, aqamde uxilavis.
sxvanairad miTendeba da ucxoTa
mtkiva Zveli tkivilebic ukve erTob...
mkerdSi feTqva guls simReram dauwyo da
Senc CemTan xar, auxsnelo mudam RmerTo!
ekaterine bazeraSvili
* * *
gamovmijne saTqmeli, vinc ar unda isminos...
Tundac gsurdeT arasdros sxvisTvis yuris Txoveba,
Tqvenc rom ase, CemsaviT SegiyvardeT is minda,
rom ar sWamoT samyaros mkvaxe ganmartoeba...
nu gaSinebT kamaTi, kamaTs Tavis xibli aqvs,
vinc rom giyvars, imasTan ufro metad kamaTob...
Tuki vinmes cxovreba kudze gamogibiaT,
an Tu aqeT-iqiT dRes daagorebT kamaTlebs...
sjobs dafiqrdeT, eZioT, giyvarT ra amindebi,
da Tqvenc ase ufalsac hpovebT anazdeulad,
moixadeT, sxvisia, oqros qalamindebi,
oqroSi xom araa mxolod gamorCeuli?..
nurasodes ecdebiT SeeCvioT simwares,
gsurdeT mxolod sikeTis piramidis ageba,
SeiyvareT, endeT da daelodeT im wamebs,
roca ufals ixilavT rwmenis ardabagidan...
nu gaSinebT kamaTi, kamaTs Tavis xibli aqvs,
geSinodeT cbieri, umetyvelo sicilis,
saSiSia visac rom Tavi moaqvs nibliad,
eh, aseTi Citebis borotebac vici me...
nu mivawerT droebas, dro yovelTvis icvleba,
mama RmerTis mcnebani ar icvleba martore!..
me minaxavs, roca cam uRrublodac icremla,
axla locviT Cems mtevnebs erTmaneTze vatoleb...
30
maia tyemalaZe
iesosaviT aTbunebda taZris sxeuli,
samTavros gumbaTs rided fiqri Camoebura,
daCoqiliyo mayvlovanSi mwiri, euli,
sust mxrebze flasi dacincxluli wamoexura.
Camocremlili locva wmida wyarod dioda...
cisa da miwis dedofali imeds badebda,
ama soflad ki codva madlze metad Rvioda,
ixlarTeboda eSmasagan didi bade da
codvebi samsWvalebiviT tkenda iesos sxeuls,
sdioda sisxli wveT-wveTobiT miwas Secivnuls,
wmida taZari sulSi aego momlocvel euls,
asdevneboda winaparTa mzisebr aneuls.
iq Canda Jami madliani, Sors gardasuli,
Tavs mowiwebiT dabla xridnen velis SroSnebi,
TmiT Sekruli jvriT anaTebda wmida asuli,
frTebis farTquniT egebebodnen qalwuls frTosnebi.
da, naTdeboda, naTldeboda mzed iberia,
aisis cvarad kamkamebda madlnapkurebi,
nacradqceuli iwmindeboda civi keria,
imeds moecva eris suli nasalbunebi.
euli mwiri loculobda samyarosaTvis,
Jami uJamod gaxdomoda RmerTTan daSTenils,
miegno sulis saamebel uxv wyarosaTvis,
kocnida wmida naterfalebs madlad dafenils...
dadun TurqaZe
gangebis nebiT da SemweobiT
damkvidrebulxar mdinaris piras
da gamovlili wuTisoflis susxs da gansacdels
mSvidad ucqeri, viT gaiyolebs
RamiT mtkvari vercxlis TokebiT
Seni gumbaTis landis fragmentebs.
es moTmineba Sens sawyisSi Casaxa RmerTma
da netar xvedrTan,
Serigebuls umtkices rwmeniT,
amqveyniuri codvebiT da bedkrul sawymsoTi
SemkrTali mzera
aq, miwaze, rom arafrad uRirT,
vedrebisaTvis cad aRgipyria.
am vedrebis mrwamss gamoxatav mimwuxris zariT,
naTelis gancdiT elodebi ciskris aTinaTs,
rom Ramiseul fsalmunebSi daSlili suli
isev akinZo dilis ferebiT.
unda Semindo, radgan ise vkadnierdebi,
rom Seni sulis wminda karis vbedav Sexebas.
Tumca, vin aris amomxsneli Sens saxebaSi
ra Caaqsova miwierma gonebam krZalviT?
iqneba rwmena, rom erwmuna Senidan xilvad,
iqneba cremli rom ezida samaradiso.
an iqneb ltolva gainela miuwvdomlisa?!
Sen ki arasdros gifiqria aseT kiTxvebze,
anda mtvirTavi mZime jvaris, viT moiclidi?
roca sxva gqonda dasabamiT Tananadebi.
upirvelesi _ sulTan xorcis uangaroba,
31
ol
e, №
4,
20
17
codvilisa da ucodvelis xsna da wyaloba.
usasooTa wyevlis, gmobis xams patieba,
umZimes xvedrSi sikeTis da naTlis Zieba.
arc sinanuliT dagnisvlia Tvali odesme
rom ar gxvda wilad
bedi ufro maRal gumbaTTa,
rom Sens freskebze xuroTmoZRvarTa
ar anTebula geniis cecxli...
Sens arsebaSi krTis sxiviviT ubraloeba,
romlis simaRles, Tu ar Seican,
xiluli TvaliT ver dainaxav!
da RvTis movlenils sxvebisaTvis nugeSiscemad,
rogor SegeZlo mogeTxova TviT sazRauri?
idumal ZaliT uflisaken gzas ukvlev yvelas,
visac awuxebs gayiduli sindisis qejna,
ZalmomreobiT, vinc dakarguls eZebs Rirsebas,
Senidan elis zogic gansjas, zogic samarTals
da umsubuqeb Senc mZime tvirTs
yvelas Tanabrad.
da garindulni, TanagrZnobis da xsnis imediT
gulSi Camarxul saidumlos SenTan amxelen
da sanTlebidan saTnoebiT daRvril Sens cremlSi
gardasaxaven sasoebiT Zvirfas saxelebs.
vladimer beruaSvili
...miiRo Zlevai xorcTa zeda...
dedao Cveno, rogor evne, rogor ewame,
ra gansacdeli mogivlina bedma, ra kruli,
Sirazis baRSi serafimi ijda lerwamze,
ar gaTaTrdeo, Sen geZaxda Tavgadakluli,
qristes rjulisTvis, xorcTa ZleviT tanjviT ewade,
rom gardmogexsna saqarTvelo jvarze gakruli.
rad ar Sehkivle sustma qalma ufals xsnisaTvis,
roca mkerdidan agaglijes ZuZu marwuxiT,
TviT iesoc ki mTaze Sesdga, eTqva cisaTvis,
rom ganeSora mamas misgan Sxami namwuTxi.
Camogaglijes gulze jvarcma, miwa qarTuli,
Semogafxriwes naz sxeulze TeTri sudara,
martvilobis win ise iyav locviT garTuli,
ar wagcdenia bageTagan xvewna-mudara.
varvara SanTi daaZgeres Sens naZuZurebs:
„uarhyav eri, qristes rjuli, qalo, uarhyav!
viRasTvis kvdebi? saqarTveloc dagiuZlures,
aRarc qmar-Svili, ufliswulnic, qal, Tu ar gyavs?!“
magram, Sens ukan saqarTvelo idga jvarcmuli,
feniqsiviT rom aRmdgariyo Seni ferflidan,
marad hqonoda qristes madli ninos warscxmuli,
da saTnoeba, dedofalo, RvTiT rom gefina.
Seni samSoblo jer ase ar gamwarebula,
sisxlmowyurebul urjuloTa SemosevebiT,
rjulisTvis qali, deda Senebr ar wamebula,
rom sulsa Sensa ganesvena cad mosvenebiT.
32
sisxliT uZRebi Sahis zraxvebs SeeWide da,
erTi cremlic ki ar gadmoskda Sens Tvals, wamwamebs,
icoda manac, Senc icodi vis ra sWirdeba,
da amitomac, dedofalo, uRvTod gawames!
ar SeaSreba Seni sisxli Sirazis miwas!
arc Sah-abasis borotebis miSvebul aRvirs,
Sens natif sxeuls, Sens ZuZuebs qvafenils mimwvars,
saamayo cremls eri Seni samas wels aRvris!
arc legenda xar, arc zRapari, an raRac miTi,
istoria xar wamebuli! SvilTaTvis deda,
sakuTar nebiT eris xsnisTvis cecxlze rom midis,
da arasodes JamTasvlaSi aRara kvdeba!
dedao Cveno, RvTismSobelis terfebTan myofi,
cidan dagvyureb, rogorc mTvare, RvTis gzas ar acdeT,
radgan jer win gvaqvs gasavleli veli martyofis,
qristeSi viyoT erT konad da ki ar davcaldeT,
rom ar dagvidges momavali yofna-aryofnis,
Tavganwirva ki, Seni, Svilebs xsovnad gadavceT.
Tund erTi bwkali, dedofalo, Seni Zvlebis,
SeiZlebodes jvarTan erTad guliT vataro,
im tkivils vgrZnobde xorcsa zeda Senze Zlevisa,
cad uflisaken Seni rwmeniT mec, rom mataros,
rom me, qarTveli, es epoqac ryeva-Zvrebisa,
CemTvis saSiSi macxovris gziT gadamataros.
lela abramiSvili
* * *
rogor damiCagres wrfeli guli,
rogor gadaTeles saqarTvelo,
dedav, damtvreuli dRes akvani
netav rogor unda gaamTelo...
wvims... da Rrublebis saxuravi Tavze gvemxoba,
rogorc nasaxlars, dagvlpobia miwis fesvebi,
gamovigoneT mizezebi isev omis da
ucxom gaTela Cvens miwaze vazis mtevnebi.
waleka dardma saflavebi, daxra... daglija...
qarTuli miwa sisxlad Sreba rogorc mdinare,
me vin momivlis naomar da daWril jariskacs,
qarTveli aRar darCenila qarTul miwaze...
tyec kvdeba... toteb-datexili Cemi xelebi...
da nafleT-nafleT mohyvebian nislni kalTis wvers,
kldeebTan isev Tavs iklaven TeTri irmebi
da mglebsac aRar SerCeniaT mgluri samizne.
mxrebidan TiTqos daviferTxeT mTeli cxovreba,
TiTqos vikmareT aTasobiT mJave niRabi,
xelisgulebze wminda ninos jvari tiris da
damxrCval sindisad tragedia SemovikariT...
mTeli samyaro Zvlebdalewils Tavze gvemxoba,
omebi isev daivlian wlebis sadgurebs...
gulSi rom gvenTo qarTveloba, Cveni samSoblo,
es yvelaferi, Cven Tavadve gavanadgureT...
rogor damiCagres wrfeli guli,
rogor gadaTeles saqarTvelo,
dedav, damtvreuli dRes akvani
netav rogor unda gaamTelo...
33
ol
e, №
4,
20
17
nino dundua
ufalo, yvela kanonze samarTliano,
yvela feradfurclovan yvavilze tkbilsurnelovano,
yvela cis mnaTobze mokaSkaSev,
yvela mzis amosvlaze mSveniero,
yvela keTil sityvaze Tbilbgeriano,
yvela ganTiadze naTelo,
yvela sakvebze ufro damanayrebelo,
yvela musikalur sakravze tkbilhangiano,
yvelaze saimedo dasayrdnobo,
yvela adamianze ubralov,
yvela gulze marTlguliano,
yvelaze erTgulo megobaro,
yvelaze unapiro siyvarulo,
yvelaze Tbilmzeriano,
yvela Cvilze wmindav,
yvela Wrilobis uebaro malamov,
yvela kuzianis welSi gammarTvelo,
yvela WaobSi Cavardnilis uvneblad amomyvanebelo,
yvela munjis amametyvelebelo,
yvela invalidis Tavisi fexiT gamatarebelo,
yvela patimarTa ganmaTavisuflebelo,
yvela mitovebuli bavSvis mSobelo,
yvela brmaTa Tvalebaxilvao,
yvela Svilmkvdar dedaTa nugeSo,
yvela glaxakTa mowyaleo,
yvela loginmijaWvul adamianTa gverdiT mwolarev,
maT Tavze momferebelo da gulSi Camxutebelo,
yvela gansacdelSi myofTa gamaZlierebelo,
yvela ukvalod mosiaruleTa swor gzaze damyenebelo,
yvela meZavTa Semmosvelo,
yvela uSvilo col-qmris tkivilis Tanaziaro,
yvela loTis gamomafxizlebelo,
yvela mrisxane adamianis damamSvidebelo,
yvela ampartavnis damamdablebelo,
yvela martosulis Semavsebelo,
yvela borotebaze sikeTiT gamamarjvebelo,
yvela emigrantTa samSoblov, imedo, sixarulo, nugeSo,
yvela mawanwalis TavSesafaro,
yvela bavSvTa xilulo saswaulo,
yvela narkomanis sicocxledambrunebelo,
yvela moZRvrisTvis magaliTo, gamaZlierebelo,
maTi jvris tarebaSi damxmarebelo,
yvela sixarulis sawyiso,
mTeli dedamiwis mesaWev,
mTeli samyaros Semomqmedo da masunTqebelo,
madloba yvelafrisTvis...
marexi xojelani
gaigone, im dRes rogor rekdnen taZris zarebi?!
moparuli naperwklebiT TiTqos xelebs viTbobdiT.
gaxsovs, mere civ zamTarSi erTmaneTs rom vglovobdiT?!
aRsarebis saidumlos soflis gulSi vambobdiT.
gaigone, im dRes rogor xiTxiTebda eSmaki?!
moparuli sixaruliT, rom gvewvoda pawawina mtevnebi,
gaxsovs, mere qurdebiviT wuTebs rogor vmwyemsavdiT?!
marcval-marcval vagrovebdiT, sulSi Cumad vTesavdiT.
34
gaigone im dRis Semdeg, rogor rekdnen zarebi?!
tkivilebis dasaTmenad muWa rogor Sevkari,
Tvalebze ki RmerTebiviT mewvnen mkvdari wamebi.
taZris karTan ireoda mrevli wminda sanTeliT,
yvelas Tavis jvari hqonda sakurTxevlad gawvdili.
Tavdaxrili modioda momnanie tkivili,
naqurdali sixaruli sulSi hqonda gaCrili;
mebrZoliviT aCexili, nawil-nawil dayrili,
yornebsac ki daafrTxobda misi sulis Zaxili.
maTxovars ki uflisaken xeli hqonda gawvdili,
modioda zurgSi xmali darCenoda gaCrili.
dainaxe, im dRis Semdeg sicocxle rom movkaliT?!
sakuTari simxdale ki langariT gvaqvs gawvdili.
sxvis quCaze codvis wamebs marcval-marcval gavyidiT
Cven, beCavni sicocxlis gzas muxlis CoqiT gavivliT,
SemofleTil anaforebs sxvis karebTan gavixdiT,
ufalTan ki, viT marTalni, sxvis siaves daviTvliT.
gardacvlili sxeulebiT, momnanie tkiviliT,
taZris karTan ireoda mrevli wminda sanTeliT,
maTxovars ki xeli hqonda uflisaken gawvdili.
sofio WeliZe
eklesiis karTan vdgavar Tavdaxrili,
momegeba sionis mze Tavis CrdiliT,
almacerad Semomxeda ekalbardma,
baRis vardma TvalSi sxivi momanaTa,
gamiRima, mxardaWera gamoxata,
dRes xom marto Sevabijeb wminda xatTan,
viloceb da gadavkocni freskebs kedlis,
uzados da ulamazess yvela etrfis.
gadmomxedavs maRla RmerTi moferebiT,
Tu ram cudi gavakeTe, imas vetyvi,
vici, albaT, ar damtuqsavs, ar gamkicxavs,
sinanuliT savse guli misTvis mimaqvs.
salome gogolaZe
* * *
netav, RmerTo, rogori xar?!.
sad gaqvs bina an sasaxle,
nuTu marTla xedav cidan
Cveni soflis lamaz baRebs?
dedam miTxra RmerTs uyvarxar,
mamam miTxra RmerTma Segqmna,
angelozi dagifaravs
esmis Seni gulis feTqva.
netav wvimas Sen migzavni?
cisartyelas Sen mixatav?
momirCine Cemi ZaRli,
ukudo rom daibada.
gazafxulze ayvavdeba
alublebiT Cveni ezo,
xeSi, qvaSi da balaxSic,
yvelgan Sen xar, tkbilo RmerTo.
aRdgomaa, vRebavT kvercxebs,
bavSvebs Zlier gvixaria,
da vmRerivarT sicocxleze
dilaa Tu ciskaria.
vici RmerTo rogoric xar,
sul yvelaze ufro saTno,
me Cems gulSi mogcem binas,
rom arsad ar damekargo!
mari mirotaZe
gulwiTela uflis Citi,
bedma sad ar atara,
masze naTqvam am legendas
Senc gagimxel patarav:
35
ol
e, №
4,
20
17
mxatvris xelma Semoxata
caze frinvelT kamara,
erTze feri Semoaklda,
darCa ruxis amara.
rad Searqves „gulwiTela?“
kiTxva hqonda mudmivi,
pasuxi ki arsad iyo,
mxolod iyo dumili.
mis patara, cida naz guls,
sevda dardad daeqca,
saxels sul ver amarTlebda
da wiTelic ar ecva.
irgvliv TiTqos yvelaferi
lamaz feriT anTia,
iqneb, Tavad iyo bralSi,
uRalata naTlias.
vera da ver SeewiTla
nacrisferi bumbuli.
da dardian dReTa mwkrivebs
sevdam Sexsna urduli.
mas am bedis Segueba
ara surda arafriT,
frTa gaSala SemarTebiT
gadifrina qarafi.
anwlis buCqze Seisvena
SeeReba samosi
da egona rom ipova
bina misi sawmyosi.
Semoskupda lamaz totze
da daiwyo galoba,
aisrula sawadeli,
RmerTs Seswira madloba,
magram roca mdinareSi
ganibana sxeuli,
is ocneba sanatreli
darCa kvlav damsxvreuli.
anwlis ferma im siwiTliT,
gadaReba napiri,
mdinarem ki CasCurCula:
gulwiTela, nu tiri.
isev ise nacrisferi
gaxda Citi Ciora
da tyis iqiT TiTqos qaric
misi simwriT kioda.
bevrjer scada gulwiTelam
SeeReba samosi,
am mcdelobis odenobas
mTvlelic ki ver CamoTvlis.
mis cicqna guls kvlav daudga
sevdiani dReebi,
alionsac ver xvdeboda
Cveuli SemRerebiT.
mze da mTvare nacvldeboda...
gzad gamoCnda golgoTa,
jvriT Semdgari midioda
Semwe Rarib-obolTa.
gankacebul uflis saxe
Tumc, veravin Seicno,
magram maT win nawamebi
kaci TiTqos mze iyo.
gulwiTelas cicqna guli,
sibraluliT aZgerda
da es didi siyvaruli
igrZno, mudam Tan sdevda.
jvarcmuls frTxilad miafrinda,
Subls acala ekali,
uflis sisxliT SeeReba
mkerdis ruxi spekali.
gulisguli SeRebili
uflis sisxlis wveTebiT
aRarasdros Camoscilda
cas Sescqerda vedrebiT.
mixvda, roca gadufrina
golgoTis mTas nislians,
adre iyo gansazRvruli
misi didi misia.
axlac, roca, vgrZnob spetak suls
da vWvret maRal mTa-gorebs,
sikeTe da siyvaruli
gulwiTelas magonebs.
lali miqaia
saaRdgomod emzadeba,
Cveni koxta gogo nana,
xorbali ukve CaTesa,
Tan yoveldRe rwyavs da namavs.
sabudrisken garbis mardad,
Tu qaTami iwyebs kakans,
dRemde vervin ver miagno
mis damalul kvercxiT kalaTs.
guSin endros mosatanad,
isic gahyva bebos tyeSi,
da imdeni moagrova,
ver datia oriv xelSi.
ukve comi gadazila,
unda acxos exla pasqa,
xval xom uflis aRdgomaa,
uTenia mitom adga.
36
nunu ZamukaSvili
roca-gulSi: rwmenis mze da
rwmenis mTvare davandeba,
sxivnaTeli dRe dadgeba, _
ufro, nazad gaTendeba.
ocnebebis ialqnebiT
vestumrebiT mTis mwvervalebs,
iq, edemis baRnaria, _
zamTar-zafxul rom elvarebs.
gadavivliT, laRi frTebiT,
cxra mTasa da kidev... cxra zRvas,
vestumrebiT sikeTis da
saTnoebis uflis sazRvars.
da, rom, ufro, ganvsxivosndeT,
mivyveT-wminda ninos cnebas,
guls avivsebT – siyvaruliT, _
aseTia: uflis neba.
Tengiz beJaSvili
saxelad _ qriste!...
movlena _ RvTis-Ze
usasrulobis _ usasruloba;
maradiulobis _ maradiuloba;
laJvardebis da okeaneTa,
ukidegano, sivrceTa _ sivrce!...
qriste _ marTlis gza, misgan da misken!...
qriste _ gvemiT amaRleba cisken!
qriste _ ivsebi rwmeniT da misdev!...
qriste _ miswrafeba kacRmerTisa
da RmerTkacisa _ isev da isev!...
da isev da isev, xma zecisa,
rom ufalsa da mis Svebas _ miswvde!...
...da dideba,
srulyofilebav Sen!...
...da gvaSore codvebi, mZleTa mZlev!
da suli, borotebisgan gvixsen!...
da gagviZex Cven, siyvarulisken,
kvlavac da kvlav da kidev da kidev!
kaco RvTis-Zev, RvTis niWo da RvTis mzev!...
...da ufalo Cveno _ ieso qriste!!!...
nino taryaSvili
Cvili iesosTvis
angelozni gigaloben,
beRurebi mRerian,
varskvlavebi cimcimeben
SenTvis dela-delia,
nana, Cvilo, nenana…
mze da mTvare Senia..
tyeSi xtian qurcikni
da Citebsac uxariT,
dakuntruSebs bekeka:
ar iyoTo mwuxari,
RmerTi yovladZlieri,
dRes Cvilia ufali.
nana, vardo, nenana,
lxinobs mTeli qveyana.
naira niJaraZe
ra saxeebi vixile,
deda-RvTismSoblis msgavsi,
locva da RvTismsaxureba
aris sicocxlis arsi.
erTi vamsgavse angeloss,
meore gaSlil yvavils,
cidan ifrqveva simSvide
da sxivosnoba mTvaris.
turfa dedano, qarTvelno,
monasteri gaqvT wminda,
am savaneSi mxareSi,
TqvenTan darCena minda.
TargmniT, axals qmniT, muSakobT,
TeTr sanTels ZerwavT mSvidad,
saqarTvelosTvis loculobT
wminda, wkriala xmiTa.
ra saTnoeba vixile,
deda-RvTismSoblis msgavsi,
locva da RvTismsaxureba,
aris sicocxlis arsi.
37
ol
e, №
4,
20
17
es ambavi Zalian didi xnis winaT moxda, im-
denad didi xnis winaT, rom dedamiwis zurgze
aRaravis axsovs. ikiTxavT, Sen rogorRa gaigeo?
es yvelaferi erTma muWa miwam miambo. miwas Tu
gulisyuriT mousmen, uamrav rames Seityob.
me ki, rac Cemma mSobliurma miwam miambo, imas
mogiyvebiT.
qaldelTa qveyanaSi, romelsac mudam Wk-
viani da xalxze mzrunveli mefeebi ganagebd-
nen mosaxleoba bednierad cxovrobda. qveynis
umTavresi simdidre nayofieri miwa iyo. ra ar
xarobda am miwaze, Sromac aravis ezareboda.
ucxotomelebi SuriT Sescqerodnen, bevrjer
miwis mitacebac ganizraxes, magram samSobloze
uzomod Seyvarebuli mamuliSvilebi didi ru-
dunebiT motanil-SenarCunebul miwas aravis
uTmobdnen. ZvirfaseulobiTac moiwadines miwis
xelSi Cagdeba, magram marCenali miwa gasayidad
aravis emeteboda.
bedis Carxi waRma maSin datrialda, rodesac
mefed gaumaZRari da xarbi mefiswuli akurTxes.
baqbar mexuTes erTaderTi mizani hqonda _ sa-
saxlis ganZsacavebis swrafad Sevseba. qaldel-
Ta qveyanaSi xom yvelaze Zvirfasi miwa iyo da
baqbar mexuTemac swored miwis gayidvas mihyo
xeli. es ambavi ucxo qveynebSi swrafad gavrcel-
da da qaldelTa samefosaken qaravanTa uwyveti
jaWvi gaiba. ZvirfaseulobiT datvirTuli xar-
Sebmuli urmebi, aqlemebi, cxenebi da saxedrebi
mefis sasaxleSi icleboda da mere didi tomrebi
miwiT itvirTeboda.
samSoblosaTvis Tavdadebuli vaJkace-
bi meqaravneebs Tavs esxmodnen da miwas ukan
ibrunebdnen. maSin xelmwifem meqaravneebis da-
sacavad ucxotomelTa mravalricxovani da sau-
keTesod SeiaraRebuli jari iqirava. baqbar me-
xuTe samSoblos erTgul vaJkacebs atyvevebda
da ojaxebTan erTad qveynidan aZevebda, maT ki
imedad erTi muWa miwa mihqondaT, romelsac tya-
vis qisebSi yridnen da gulze TasmiT ikidebdnen.
gadioda wlebi. baqbar mexuTem marnebi da
Tavlebic ganZsacavebad aqcia. mefis sasaxle
ZvirfaseulobiT ivseboda, qaldelTa qveyana ki
miwisgan icleboda, xriokdeboda da udaburde-
boda. baqbar mexuTis memkvidrec mefesaviT xar-
bi gamodga da mSoblis dawyebul saqmes agrZe-
lebda.
sxvadasxva qveynebSi dasaxlebuli qaldele-
bi dauRalavad Sromobdnen da mSobliuri miwiT
savse qisas arc dRe da arc Rame gulidan ar iSo-
rebdnen. miwa imedsa da Zalas matebdaT.
rodesac mTeli samefo qviSiT daifara, qa-
ravnebis jaWvic gawyda. cixe-qalaqis miRma ara-
Tu xes, buCqsac ki veRarsad mohkravdi Tvals.
cixe-qalaqSi cxovreba Cakvda. mxolod mefis sa-
saxleSi Rreobdnen da xalisobdnen.
gaZevebulebs siberem uwiaT. momakvdavebi
miwas Svilebsa da SviliSvilebs gadascemdnen.
isedac erTi bewo miwas Suaze yofdnen da bavS-
vebs dabadebisTanave agrZnobinebdnen mSobli-
uri miwis siTbos.
baqbar meeqvsis gardacvalebis Semdeg same-
fo taxti baqbar meSvidem Caibara, romelmac
aRmoaCina, rom Zvirfaseuloba sakmaod Semci-
rebuliyo. Tumca mainc daufiqreblad aniaveb-
da miwis gayidviT dagrovebul qonebas. bolos
uTvalavi Zvirfaseulobidan aRaraferi darCa.
baqbar meSvidem gadanaxuli oqros samkaulebi
boxCaSi gamokra da sasaxle mcire amaliT dato-
va. qviSis udabnoSi gemiviT amomarTul cixe-qa-
laqs ki qvewarmavlebi da mtacebeli frinvelebi
daepatronen.
mTel msoflios moedo erT dros umdidresi
qveynis iavarqmnis ambavi. gaZevebulebma ukan da-
bruneba da samSoblos aRorZineba gadawyvites.
mamuliSvilTa pirveli gemi maleve miadga
qviSian sanapiros. `esec Tqveni samSoblo!~ uTx-
raT ucxotomelma kapitanma da sanapiroze gada-
sul, qviSis udabnoSi Cakargul xalxs aRtacebu-
li mzera gaayola.
asiode kaci mzis gulze miabijebda. uceb
qveynis umTavres cixe-qalaqs mohkres Tvali.
axalgazrdebma yiJina dasces. cixe-qalaqis qon-
gurebidan frinvelebi aiSalnen. vaJkacebma qi-
sebi Camoixsnes da udabnos naRvlianad gaxedes
_ ra unda daeklo erT peSv miwas zRvasaviT qvi-
SisTvis? magram, hoi sakvirvelebav! _ miwa qvi-
Sas Seexo Tu ara, uzarmazari farTobi nayofie-
ri miwiT daifara.
daujerebelia, magram ase icis siyvarulis
da erTgulebis dafaseba mravali wlis manZilze
gulTan natarebma da guliT gamTbarma mSobli-
urma miwam.
usamarTlod gaZevebuli adamianebi samSob-
los veeba talRebiviT moawydnen _ yovel maT-
gans tyavis qisiT erTi sulis Seberva miwa moh-
qonda.
akaki dauSvili
prozaproza
ciklidan: `didebis zRaprebi~
gulTan satarebeli miwis ambavi
38
Tavs aRar SegawyenT da mxolod imas gety-
viT, rom qaldelTa qveyana isev ayvavda da xalx-
ma kvlav bednierad iwyo cxovreba. baqbar meSvi-
dem aRorZinebul qveyanaSi dabruneba moiwadi-
na, magram szRvramdec ki ar mouSves.
Tu ar daizarebT, miwas xelisgulebSi siy-
varuliT moiqcevT, saTqmels mSobliur enaze
etyviT da gulisyuriT mousmenT, aucileblad
alaparakdeba, odnav gasagonad, sevdianad da
imedianad alaparakdeba.
samarTliani mefis ambavi
es ambavi erT ayvavebul samefoSi moxda.
qveynis xelmwifem _ dadun II-em SeuzRudav xe-
lisuflebaze uari ganacxada da darbazis arCe-
va brZana. darbazi mTavrobas amtkicebda, kanon-
mdeblobaSi cvlilebebi Sehqonda, sameurneo-
safinanso sferos ganagebda da mniSvnelovan sa-
qmeebs wyvetda. darbazis wevrebi amomrCevelTa
keTildReobisaTvis iRvwodnen da saxelmwifo-
Si yvelaze pativsacem, dafasebul adamianebad
miaCndaT. Tumca, dadun II-is winadadebiT, sa-
marTlis wignSi Setanili aseTi wesi moqmedebda
_ Tuki darbazis wevri xalxisTvis micemul da-
pirebas ver Seasrulebda, samefos dedaqalaqis
mTavar moedanze sajarod, gaxurebuli SanTiT
Sublze crupentelas damRas asvamdnen.
darbazis ormocdaxuT wevrs mosaxleoba
qveynis samTavroebsa da umniSvnelovanes qala-
qebSi irCevda, xolo xuTs didebulTa wridan
mefe niSnavda. pasuxismgeblobis grZnoba rom ar
mosdunebodaT dapirebebs didebulebic debd-
nen. darbazis saarCevno vadis amowurvisTanave
mefis saTaTbiro guldasmiT swavlobda, Seas-
rules Tu ara darbazis wevrebma dapirebebi.
unda iTqvas, rom Sublze crupentelas damRis
dasma iSviaToba iyo.
dadun II-is administraciuli reformis Sem-
deg saukuneze meti gavida da am xnis manZilze
qveyana kidev ufro gaZlierda.
sadarbazos morigi arCevnebi moaxlovda da
mefe dadun IX-em saTaTbirosTan erTad darba-
zis wevrTa eqvsi wlis namoRvawari Seajama. aR-
moCnda, danapirebi mefis mier daniSnulma dide-
bulma ver Seasrula, rac aqamde arasodes momx-
dara.
dedaqalaqis mTavari moedani xalxiT gadai-
Weda.
mefis gamoCenas Sekrebilebi taSiTa da SeZa-
xilebiT Sexvdnen. xalxs qveynis Zlierebasa da
mosaxleobis keTildReobaze daucxromlad me-
brZoli mefe Zalian uyvarda.
mefe-dedofalma ramdenime safexuri aiares
da sagangebod mowyobil aivanze dasxdnen.
amaRlebul ficarnagze sadarbazoSi me-
fis mier daniSnuli didebuli avida, romelmac
Tavi jer mefe-dedofals daukra, mere Sekrebil
xalxs da Seusrulebeli dapirebis gamo bodiSi
moixada.
sadamsjelo ceremonias amirspasalari
xelmZRvanelobda. am saqmisTvis momzadebul
mefis mcvels xelSi gaxurebuli SanTi ekava. fi-
carnagze kidev ori mcveli idga. gaxurebuli
rkinis Sexeba autanel fizikur tkivils iwvevda,
zogi amas ver uZlebda da ficarnagidan garbo-
da. aseT dros saqmeSi mcvelebi ereodnen da gaq-
ceuls borkilebs adebdnen, ficarnagze ZaliT
mobrunebuls ki xalxi gamayruebeli stveniT
xvdeboda.
moulodnelad mefe fexze wamodga, safex-
urebze swrafad daeSva da amaRlebul ficar-
nagze avida. ficarnagze mefis gamoCenas aravin
eloda da siCume Camowva.
_ didebulis SerCevisas Sevcdi da Seus-
rulebeli dapirebis gamo me unda davisajo, _
Tqva mefem. didebuls ficarnagidan Casvla ubr-
Zana da amirspasalarsa da dabneul mcvels mka-
crad gaxeda.
gaognebulma mcvelma, romelsac xelebi
ucaxcaxebda amirspasalars Sexeda. amirspas-
alarma mefis utexi xasiaTi Zalian kargad ico-
da, igi SanTian mcvelTan mivida, xeli ubiZga da
uTxra:
_ gibrZaneb, Seni saqme Seasrule!
mefem tkivils warbSeuxrelad gauZlo _
samarisebur siCumeSi erTxelac ar daukvnesia.
_ Sercxvenili mefe saxelmwifos veRar
gauZRveba. xval taxtis memkvidres davasaxeleb,
_ Tqva mefem, dedoflis ficarnagze Camosvlas
daeloda da sasaxlisaken fexiT gaemarTa.
taSis xmam iqauroba gaayrua. bevrs Tvalze
cremli moadga, zogi xmamaRla atirda. uceb,
mefe-dedoflis ferxTiT yvavilebma iwyo cvena
_ crupentelas damRadasmul mefes xalxi gmi-
rad acilebda.
dadun IX-is politikurma SorsmWvret-
elobam, saxelmwifoebrivma sibrZnem da piradi
magaliTis Zalam dadebiTi Sedegi gamoiRo da
am ambis Semdeg saarCevno dapirebis Seusrule-
blobis gamo aRaravin dasjila.
unamuso kacis ambavi
erT samefoSi, erT mdidar vaWars unamusod
cxovreba mobezrda, radgan yvela unamusos eZax-
da da gadawyvita, namusi eyida, magram vaWrobaSi
gawafulma sifrTxile gamoiCina: _ modi, jer
erTi TviT viqiraveb, iqneb, arc iseTi kargia na-
musianad cxovreba, albaT, didi fuli eRireba,
sananeblad ar meqceso? da erT xanSiSesul, na-
musiT ganTqmul kacs miadga.
_ Seni namusi momaqirave. erTxans ase vic-
xovreb da Tu momewona, karg fasad viyidi, qi-
rad ki am beWeds mogcem, _ uTxra vaWarma da sa-
xeldaxelod Sedgenili Tamasuqis erTi piri da
oqros beWedi gauwoda.
namusianma kacma oqros beWedi da Tamasuqi
RimiliT CamoarTva, saxlSi Sevida da Tavdaco-
bili WinWila gamoitana:
_ aha, waiRe! WinWilaSia Cemi namusi. Tvalis-
CiniviT gaufrTxildi, ar dakargo da sibere ar
gamimwaro _ unamusod cxovrebas ver Seveguebi.
vaWarma WinWila CamoarTva, aqlemebis qara-
vani nair-nairi saqonliT datvirTa da savaWrod
samefos samxreTis provinciebisaken gaemgzav-
ra. meore dRes qaravani patara qalaqs miadga.
iqaur mWedels avadmyofi colis samkurnalod
39
ol
e, №
4,
20
17
erTi Tvis win vaWarma fuli asesxa, magram qals
veraferi eSvela da gardaicvala. naTesaveb-
ma, megobrebma da mezoblebma mWedels fuli
Seugroves da mevaxSes gasesxebuli Tanxa ukan
daubrunes.
_ sargebeli sadRaa, _ ikiTxa vaWarma.
_ sanam dedaqalaqSi dabrundebi, sargebel-
sac gadagixdi, _ TxovniT uTxra mWedelma.
_ fuli sargeblis gamo gasesxe, _ vaWarma
xelSi furceli aafriala. _ am TamasuqSi Cveni
SeTanxmebis yvela pirobaa CamoTvlili. gadami-
xade, Torem sasamarTloSi giCivleb.
_ ra unamuso yofilxar! _ aRSfoTeba ver
damala xnierma kacma, _ uars xom ar geubneba,
cols dakrZalavs da sargebelsac gagistum-
rebs.
_ rao, unamusoo?! _ Secba vaWari da sasa-
marTlosken gaemarTa.
axloblebma mWedeli gansacdelSi ar miato-
ves, sargebelis Tanxa saswrafod Seugroves da
vaWars sasamarTlos kibeze daawies.
`isev unamusos meZaxian, namusiani kacis na-
musmac ver gaWra. WinWilas sacobs avxdi da na-
muss TvalebSi Cavxedav~, _ gaifiqra vaWarma da
xeli aqlemze gadakidebul xurjinSi Cayo, ma-
gram WinWilas ver miagno. gulgaxeTqili vaWari
aqlemidan CamoqveiTda, xurjini Camoxsna da mi-
waze wamoapirqvava, magram WinWila sadRac gam-
qraliyo.
`WinWila ra sadardebelia, vin icis, dakar-
gul namuss namusiani kaci ra fass daadebs~, _
vaWarma qaravani saswrafod dedaqalaqisaken
daZra, erTi dRis savali ramdenime saaTSi dafa-
ra, pirdapir namusiani kacis saxls miadga da sa-
darbazodan gamosuls aRelvebiT uTxra:
_ Seni namusi davkarge, WinWilac... ramdeni
gadagixado?
_ namuss verc iyidi da verc iqiraveb, namuss
arc feri aqvs da arc wona, verc TvaliT dainaxav
da verc xeliT SeigrZnob, namusiani kacis saxe-
lis mosapoveblad patiosnad unda icxovro, _
uTxra namusianma kacma.
_ Tu arc Cans da arc wona ara aqvs, rogor
gavigo namusi maqvs Tu ara?
_ namusi aucileblad Segawuxebs da suls
agiforiaqebs, saSualebas ar mogcems, mxolod
pirad keTildReobaze ifiqro da fuls saqvey-
no saqmeebSi dagaxarjvinebs, gaWirvebulisTvis
uangaro daxmarebas gaiZulebs. ra Tqma unda,
WinWila carieli iyo, verc Wkua iswavle.
_ namusi saCemo saqme ar yofila, _ ga-
daWriT Tqva vaWarma.
namusianma kacma Tamasuqi daxia, TiTidan be-
Wedi moixsna da unamuso kacs gauwoda.
vaWarma beWedi xarbad CabRuja: _ RmerT-
ma amravlos namusiani kacebio, _ gaifiqra,
gaxarebuli aqlemze Sejda da iqaurobas sas-
wrafod gaecala. aqlemebis qaravani samefos
CrdiloeT provinciebisken mimaval Saragzas
daadga. vaWarma oqros beWedi saCvenebel TiT-
ze wamoicva, mzis sxivebze abrWyvialebul bri-
liants aRtacebiT gaxeda da horizontze gam-
qrali qaravaniviT samudamod daiviwya namusian
cxovrebaze fiqri.
saSobao ambavi
zamTris uRono mze Cavida da yinvam kidev
ufro mouWira. patara qalaqis daTovlil quCa-
ze Zvel, gaqucul qurTukSi gaxveuli kaci mi-
abijebda da fantelebi gaxurebul saxeze adne-
boda. qristeSobis Rame idga. sanTlis dasanTe-
bad kaci dangreul eklesiisken amaval aRmarTs
auyva. qalaqis centrSi xalxi axalaSenebul
taZarSi ikribeboda, magram kacs gulma Zveli,
mitovebuli eklesiisken gauwia. uceb Tova Se-
wyda, Rrublebi gadaiyara da mTvaris Suqze
borcvze wamomarTuli taZari gamoCnda. kacma
naxevrad dangreuli gumbaTis garSemo manaTo-
beli sferoebi SeniSna. mere qurTukis jibidan
sanTeli amoiRo, asanTis Reri gahkra, sanTels
moukida, eklesiis kedelze miamagra, pirjvari
gadaiwera da kvlav manaTobel sferoebs axeda.
sferoebi Zirs daeSvnen da kacis win sam frTian
arsebad gardaisaxnen.
_ vin xarT! _ gaocda kaci.
_ RvTis angelozebi, _ upasuxa ulamazesma
mwvaneTvaleba angelozma, _ Cven qristeSobis
Rames dedamiwaze CamovdivarT. gadavwyviteT,
vinc dangreul, mitovebul eklesiasTan san-
Tels pirveli daanTebda, nebismieri erTi sur-
vili agvesrulebina.
_ nebismier survils amisrulebT? _
daeWvebiT ikiTxa kacma.
_ nebismiers, _ RimiliT daeTanxma qeraT-
miani angelozi, romelsac mTvaris Suqze mbzin-
vare grZeli kululebi mxrebze Semodgomis Sey-
viTlebuli foTlebiviT eyara.
kacs sixarulisgan saxe gaunaTda da daufi-
qreblad wamoiZaxa:
_ gardacvlili deda damibruneT!
_ dedas ver dagibrunebT, eg RvTis saqmea,
_ iuara oqrosferfrTianma angelozma, _ Seg-
viZlia axali saxli dagidgaT, zardaxSa Zvirfa-
seulobiT agivsoT...
_ cota xniT mainc SemaxvedreT dedas!
_ adre Tu gvian im qveynad yvelani waxvalT
da dedas maSin Sexvdebi. iseTi ram inatre, Sens
gaWirvebul ojaxs Svebas rom moutans, _ daari-
ga mwvaneTvaleba angelozma.
_ dedas SemaxvedreT, Tund erTi wuTiT, pa-
tieba unda vTxovo!
_ patieba?! _ SesZaxa oqrosferfrTianma
angelozma.
_ dedas, romelic sakuTar sicocxles
CemTvis uyoymanod gaiRebda, siyvaruli da siT-
bo davakeli, mis gadasarCenad Tavi ar gavwire.
patieba Tu ar vTxove, mTeli cxovreba davitan-
jebi.
_ neba Senia! _ erTxmad Tqves RvTis ange-
lozebma.
irgvliv yvelaferi sqelma nislma STanTqa,
mere ki nel-nela iwyo gafantva. kacma aCqarebiT
momaval dedas mohkra Tvali, misken sirbiliT
gaeqana da gadaexvia.
_ deda, Zalian momenatre, _ kacs aRelve-
bisgan guli gamalebiT ucemda.
_ vici, risTvisac moxvedi, _ qalma Svils
TvalebSi alersiT Caxeda.
_ mapatie! _ kacma dedas akankalebuli
40
xeli WaRara Tmaze gadausva. _ mapatie, gTxov.
_ cxovrebaSi araferi giwyeninebia. axlac
simdidres CemTan Sexvedra amjobine, SeniT yve-
lani vamayobT, _ qalma marcxniv gaixeda. nislSi
axalgazrdul asakSi gardacvlili mama da uax-
loesi adamianebi ilandebodnen. kacma maTken
wasvla scada, magram dedam xeliT SeaCera. _
sul ramdenime wamiRa dagvrCa!
_ deda, yvela tkivili damiamda, SenTan
davrCebi, _ kacma Tavi dedis mkerdSi Cargo.
_ Cvenze nu idardeb, aq Zalian kargad varT.
Sin dabrundi, col-Svils mouare! rodesac
RmerTi inebebs, samudamod CvenTan darCebi.
dedis mxurvale cremlebi kacs yelSi sasia-
movnod eRvreboda. igrZno, deda swrafad ile-
oda, sust mxrebze xelebi mTeli ZaliT SemoaW-
do da rodesac acaxcaxebuli TiTebiT sakuTar
qurTuks jaebRauWa, mixvda, deda gamqraliyo.
nisli gaifanta da kvlav eklesia da naxev-
rad dangreuli gumbaTi gamoCnda. kacma ange-
lozebi veRarsad dainaxa da Sinisken gaemarTa.
saxlSi ki coli da oTxi Svili eloda. Znelia
Sobis Rames ojaxSi xelcarieli Sesvla da erTi
wamiT, mxolod erTi wamiT gaifiqra: `iqneb, job-
da angelozebisTvis damejerebina da oqros mo-
netebiT savse qisa menatra~. kacma Zveli qurTu-
ki gaixada Tu ara, tanze raRacam civad dasusxa,
TiTqos maisurSi minis wvrili namsxvrevebi Cau-
yareso. Sewuxebuli sawol oTaxSi gavida da mai-
suris gaxdisTanave sxvadasxva zomisa da feris
briliantebi iatakze mimoifanta.
_ dedis cremlebi! _ Sehyvira gaognebul-
ma kacma da sarkmels gaxeda, saidanac mwvaneTva-
leba RvTis angelozi RimiliT imzireboda. kaci
sarkmlisken wavida, magram angelozi adgils
moswyda da usasrulobaSi varskvlavad aiWra. ca
kvlav Rrublebma dafara, qarmac wamoubera da
irgvliv msxvili fantelebi afarfatdnen.
kacs alilos galoba Semoesma da misi sax-
lisken moZravi xuTi CiraRdani dainaxa. mere ia-
takze daixara, xuTi yvelaze msxvili brilianti
amoarCia da mgalobeli bavSvebis Sesagebeblad
col-SvilTan erTad aivanze gavida. galoba sul
ufro da uro Zlierdeboda da zamTris susxsa
da mowyenilobas fantavda.
qristeSobis Rame Tendeboda.
am oriode Tvis win Cemma TanamSromel-
ma, samsaxurSi, Zveli fotosuraTebi moitana.
suraTebma mogonebebi amiSala, _ warsulTan
damabruna da warmavlobis sevdac gamiZliera.
Zveli, Sav-TeTri fotodan 70-iani wlebis
kaxeTis soflis qalebi iyurebian, keTilebi, ja-
fisgan daRlilebi, xelebdakoJrilni, gverdze
momjdari SviliSvilebiT da mezoblebiT, Sua-
dRis xvatisgan gamoqceulni, saRamos myudro
Crdilebs mifarebulni da, raRaciT, uzomod,
Seneuli, _ mSobliuri.
gacrecil fotoze Warmagi qalbatonis win-
safarma suli amiforiaqa, mexsierebaSi daleqi-
li, saTuTi mogonebebi, TiTqos, raRac, didma
gancdam _ siyvarulma aaRelva da Cemi daufa-
sebeli deda gamaxsena, uzomod, Sromismoyvare,
didi niWisa da gemovnebis, qmar-Svils Sewiruli
qali.
am winsafarma, Seni winsafris surneli ise
mZafrad magrZnobina deda, rom megona: es-es
aris, ToneSi puri Caakari da winsafari fqviliT
SeTeTrda, _ TiTqos, mexsierebas, erTxel ki-
dev dahqrola warsulis niavma da... Seni bost-
nis qinZis surneli moitana. guli lamis budidan
amoxta, Tvali cremlma daminisla, sulSi raRac
Camwyda. Turme, es ubraloeba, es yoveldRiuro-
ba, Seni _ winsafari, Tone da bostani _ yvelaze
sisxlxorceuli da uZvirfasesi yofila CemTvis
da... amas, ver vafasebdi... Seni warmosaxva, Seni
winsafari, Sens gaxsenebas, mudam, naTeli sxiviT
avsebs...
deda...
elza TuSabramiSvili
41
ol
e, №
4,
20
17
Senze fiqri maRelvebs, daria, Tu, avdari,
mzis qveS, _ Senebr, warmtaci, sxva samoTxe sad ari?..
Sens vard-walkots, Sens mTa-bars, vin upovos badali? _
silamaziT, siturfiT ukvdavebis sadari?..
Cemo, tkbilo mamulo, netav, ase rad ari? _
vin aRar gyavs mosisxled da metoqed gamxdari...
mtkiva _ Seni tkivili, guli maqvs, viT _ Radari...
xan, _ moZme gyavs orguli, moSurne da mzakvari...
rwmenis, enis, mamulis movla gvmarTebs sxvagvari,
ar egebis, arafriT, dagveTalxos cargvali,
Tu, gvsurs hqondes momavlebs, sxivnaTeli gza-kvali,
winaparTa ar Caqres: keris cecxli da kvari...
mwams, _ marad, ukvdavia: es mze, ca da mTa-bari,
mwams, _ arasdros, Caqreba _ dedaenis lampari,
mwams, _ Cemo saqarTvelo, dagidgeba, kvlav, dari,
mwams, _ Sens gadasarCenad, Seni eri mzad ari!..
* * *poezia, siyvarulis ukvdavebis leqsiT,
wlebs moarRvevs da cxovrebas saukunod erTvis,
siyvaruli yvelas aTrobs, rusTavels, Tu, Seqspirs,
siyvaruli, mziT gvabrwyinebs, sicocxlea CvenTvis...
P.S.da marTlac, Tuki, tomeuli, adamis modgmis,
ibrZmedeboda saukunis droTa qarcecxlSi,
mxolod, imad, rom daexvewaT, leqsic, striqonic
da... gadaecaT, TaobisTvis, xelidan xelSi...
xibliT mavsebs me, viT, saocreba...
trfoba, mSvenebas roca edreba, _
lxeniT milaRebs fiqrs da ocnebas,
mamulis mzisTvis locva-vedreba...
TinaTin mrelaSvili
poeziapoezia
42
mTidan naJur brolis cvar-nams,
tye, xarbad svams, altobs wamwams,
am, mTebs vlocav wuTsa da wams,
me, sxva, saqarTvelo ar mwams...
sikeTe da simarTlea
siZliere, ama, qveynis,
Zala, rom erTobaSia,
mSvidobas da rwmenas, es, qmnis,
wilxvedr baRnars, mziT sakocnels,
locviT swyalob, ara erTiT,
RvTismSobelo, kvlav, dagvloce,
rom, mudam, gvwyalobdes RmerTi...
civ-gomboris mTa gSvenis,
xibliT savse qalaqo,
rogor SevZlo, mag, Seni,
siturfiT, rom ar gaqo!..
mze gabrwyinebs, Svidferi,
cisartyelis ferebiT,
getrfi, guliT gimReri,
alersiT da ferebiT...
qongurebiT imSveneb,
Zveli burjis galavans,
mzian warsuls ifereb,
sidiades ar malav...
erekles xmliT amayob,
Seni turfa mTa-bariT,
am ca-miwiT varayob,
cxraasi wlis WadariT...
nadikvari galaRebs,
ver iqnebi mdumari,
gandobs gulis gasaRebs,
maspinZelic, stumaric...
alaznis xmiT damtkbari,
qrian, aq, sxva sioni,
silamaziT, zRapari,
gamkobs kavkasioni...
iagundic Sena xar,
Cveni mzec da lalebic,
gvwamxar uflis venaxad,
glocavT, genacvalebiT...
nisls Caxutebuli mTebi,
natvriT elian mzis ambors,
cas swvdeba, maTi fiqrebi,
netav, sad brwyinavso, am dros?
ase, ratom igvianebs?
gulisTqmas, nislic, ver malavs,
mTebsac, gulmkerdnislianebs,
xan dros, Turme, eWvi sZalavs...
simaRle, simaRle, simaRle,
mwvervalebs, mzis sxivi rTavs,
sicocxle, sicocxle, sicocxle,
uflis sidiades hgavs...
sinaTle, sinaTle, sinaTle,
sxvas, ras vinatrebdi, ras?!.
siyvaruls, siyvaruls, siyvaruls,
Tavs vanacvalebdi, Tavs!..
Sen gekuTvnis, Cemo, kvlavac, getyvi,
mag xiblis gancda, _ gulSi rxeuli,
sarkem daitova anarekli,
zesilamaze, _ Seni sxeulis...
rom migvaCnda, adreulad, guSin, _
droni Tvalis uswrafesad qrian,
rasac vnatrobT, rac gvinTia gulSi,
dRes movaswroT, xval ar iyos gvian...
ver SevZeli, Tumca, bevrjer vcade,
ver-riT daviviwye eg saxeba,
bulbulis da vardis Semxedvares,
siyvaruli, Cveni, mesaxeba...
ra Seedreba sicocxles qveynad,
hangs, bulbulisas, vards, rom eZRvneba,
mzian siyvaruls, _ ukvdavs da netars,
ra Seedreba, ra Seedreba?..
* * *zamTaria, gareT yinavs,
qars da yinvas Tovac erTvis,
Senze fiqri maTbobs mcivans,
gnatrob, gicdi, vcocxlob SenTvis...
* * *Tovs... fifqTa ferxuli,
mimSvidebs fiqrebs,
Tovs... gulSi vixuteb,
am rZisfer fifqebs,
iqneb, gzad Semomxvde,
kvlav, mnatrob, iqneb?..
fifqebic, ocnebac,
Sens alerss miqebs...
43
ol
e, №
4,
20
17
trfobis mzed vTvli, me, saxebas, _
trfobis sve-beds mzeras vaSli,..
trfobis pirmSod mesaxeba _
adamis da evas vaSli...
xiblis gancdiT gavcqer,
cad, xelTuqmnel ferebs,
Zow-narinjTa narevs,
sxivad daRvril Cqerebs...
ocneba frTas iwvdens; _
erTad vWvretdeT am cas,
da... rodis amixden,
am sanukvar natvras?!.
dRes, Seni xmis gagonebam,
me sicocxle damibruna,
gulma Sveba da gonebam
scno _ sawuTros waRmiT brunva...
viT, malamo, uebari,
gulze ise mesalbuna,
sixarulma _ umecarni, _
fiqrni, Smagni damiurva...
siyvarulo Cemo,
miyvarxar Zlier,
sicocxled megulvi,
mzed giqeb iers!..
me, vetrfi, siyvaruls, _
ara _ wamiers,
aramed mwvelsa da
marad xaniers...
miyvars musika, _ vadareb mzis sxivs,
Tu, fiqriT, SenTan, msurs gadmoverTo, _
da, _ Tu, erTad varT, Seni xmiT milxins,
Seni xma mijobs, hangs, Cemo RmerTo!
msurs: Seni TvalebiT
vumzerde samyaros,
msurs: viyo Sens gverdiT,
Sorsa xar, roca,
minda, rom _ sawuTrom
sicocxliT gvaxaros,
Cvens gacnobasa da...
siyvaruls vlocav!..
* * *trfoba lurj sivrceSi dahqroda,
arc vcnobdi, arc fiqrad ar mqonda.
sadave gulis, rom xelT ipyro
momnaxa, movida, damipyro...
ocneba, TovliviT adneba kaeSans
wveT-wveTad poulobs Cqams,
msurs fiqric, ocnebac, asxivdes, aeSvas,
erTad, rom viqnebiT, mwams...
* * *trfoba, guls rom momeZala,
mesalbuna _ mSvenebiT,
miT, vTqvi, RmerTo, momec Zala,
viT, Sevwvdebi, me, nebiT...
* * *trfobam maswavla fiqrebi,
da... gulisTqmiT leqsis wera,
hoda, vwer, vidre viqnebi,
Tu aris, es, bediswera...
* * *trfobam Tavbru damaxvia,
amiSala fiqrebi,
da, Tu, vinmem Tqva _ axia,
madlieri viqnebi...
* * *bavSvobidanve mxiblavda
me, rusTveluri trfoba,
trfobac lamazi miyvars da,
azris lamazad Txrobac...
daisis mze kavkasions _
kocnis, elamuneba,
madli, uxvad, daanaTla
am mTebs, dedabunebam,
kalTebs zurmuxti umSvenebs,
mwvervals _ Tovlis naTeba,
Tvals veRar vwyvet sxivT mayrions,
xiblis gancda ar qreba...
ra saocrad lamazia es ca,
mzis Casvlisas, wiTlad Sefakluli,
Rrubels, dRes, rom TeTri kaba ecva,
miscemia feri _ mewamuli...
44
Sejibri aqvT, lamaz Rrublebs caSi,
wiTels mosdevs TeTri, TeTri raSiT,
TeTrRrubela kabiT, sxivTa zRvaSi,
gverdiT gedge, msurs, gvirgviniT _ TmaSi...
cis kabadons mze gascqeris garindebiT,
muq RrublebSi Semalulan narinjebi,
nawvimarze, am cis mzeriT, rarig vtkbebi,
am cis xotbiT, usasrulod, gavirjebi...
* * *mwevravlze Tovli qaTqaTebs
nisli uqargavs mTebs kalTebs,
veli zurmuxtiT xasxasebs, _
da mze, ki, trfobis cecxls anTebs...
kai ymas, mudam, uxdeba:
kacurad, sityvis gatana,
Sors Wvreta, siCauqe da...
krZalviT mopyroba qalTana...
ambob: Cem Tavs mirCevnixar,
miyvarxaro, qalav,
rom, ar dagvaSoriSoron,
grZnobas imad vmalav!..
Tovs, rogorc gareT, ise – Cems gulSi,
uSenod yofna, msusxavs da mzafravs,
cremlis zRva Relavs mSfoTvare sulSi,
imediT, _ mainc, ara vxri afras...
sicocxles Sensas, Tu, safrTxe elis,
ver Segelevi, _ gulisTqmas vbedav, _
am siyvaruliT, mzesaviT mwveliT,
erTad davTmobdeT samzeos, netav!..
RmerTs vTxov: savali, sawuTros dReTa,
sicocxliT savse, siuxviT ferTa, _
da... Cveni yofis av-kargi sveTa,
Cven siyvaruliT gavlioT, erTad...
vards vadri, _ Sigan rgulisas,
da kars vxsni sixarulisas...
Seexo sims _ am gulisas,
mwveli mze, _ siyvarulisa...
feriscvaleba, bunebaSi, miyvars, viT _ RmerTi,
magram... asakiT, feris SecvliT metkina guli...
Tavs vinugeSeb, _ manugeSebs imedi, _ erTi:
rom SenSi, isev, ucvlelia _ mze siyvarulis...
vinatrebdi: duniaze _ SuRli, mtroba gamqraliyo,
SuRliTa da mtrobiT iyo, Tu, ram, qveynad wamxdar iyo,
vinatrebdi: megogroba Zmobis xidi gamxdariyo,
sikeTiT da siyvaruliT xalxTa guli gamTbariyo.
tato umReris winandlis vards, _ ekaterines,
misi ocneba trfobiT dahqris zecis laJvardSi,
JRers qnari mgosnis, netarebis Relvas ver itevs,
Casaxlebula mzec, ocnebac, winandlis vardSi...
magram... ra qnas, Tu, natvram mis beds zurgi aqcia?
misi rCeuli, Tu, sawuTrom, sul, sxvas arguna?
WavWavaZis baRs, TiTqos, mwuxris manto acvia...
tatom gaxeda _ cis dasavals, _ fiqrSi Cargulma...
45
ol
e, №
4,
20
17
winandlis baRi guls axarebs, mziT, _ warsulidan...
JRers roiali, _ siyvaruliT mRelvarebs Cangi...
simRera ismis moelvare darbazebidan,
tkbilad iRvreba, xmad _ bulbulis, lamazi hangi...
aq, siWabuke, _ silamaziT, _ svebednieri
mziT naferebi yvaviliviT, nazad elvarebs...
aq binadrobda siyvaruli, pirmSvenieri, _
da aTrTolebda poetebis fiqrTa mwvervalebs...
axlac, bevrs naxavT _ lamaz wyvilebs, _ winandlis baRSi,
maT, siyvarulis xeivani trfobiT moelis,
dagvbedebodes siyvaruli _ am xeivanSi
da... agvxdenodes: gulisTqma da natvra, _ yoveli!..
cxovrebis talRebs, roca mTeli rwmeniT miarRvev,
geioleba siZnele da siRrmeni maTi,
dro swrafad waSlis im, sevdian, CanCqer-niaRvrebs
da... Senc, mxolodRa, lamaz dReTa sikeTes daTvli...
daisia da... gziT daRlili narinjis burTi,
Casvlas iCqaris, Rrublebs apobs micuravs laRad,
gzad moitovebs, cecxlmodebul, Sefaklul Rrublebs,
gulanTebulni, ganSorebiT iwvian, albaT,..
SemRvreul zecas momxiblavi Rimili ukrTis,
swams: ganTiadze gadivlian sevdian zRurblebs...
xibls vuqebdiT mTaTa mwvervalT, maTi gulis Zgeras vgrZnobdiT,
vnaxulobdiT xeTa wyvilebs, siyvaruliT xelCaWdobilT...
vnetarebdiT tyis silaRiT, aTinaTTa fer vardobiT, _
da... vnatrobdiT: viyoT erTad, saukunod erTad, _ trfobiT...
bedi qsovda gansacdels da... Cven, ki, imeds mzed vawrTobdiT,
mkurnalobiT vnugeSobdiT, gancdiT erTurTs veRar vTmobdiT,
zenas, _ locviT da vedrebiT, gadarCenas Sensas vTxovdi...
ar gagvwira,.. viyoT erTad, saukunod erTad, _ trfobiT...
da... msurs, mudam, gverdSi gedge, gamxnevebde mze ganwyobiT,
Seni azri vamjobino, Cemi iyos, Tundac, mjobi, _
rom, _ Sen myavde siamiT da, _ dalxenili netar grZnobiT,
erTad, erTad, viyoT, erTad, saukunod erTad, _ trfobiT...
46
* * *Sen Semiwyale ufalo, me amden codvis mtvirTveli,
gamoRviZeba mwadia, Tvalze mawyvia bindebi.
aqeT-iqidan modian xorSaki qaris zvirTebi,
me sad var, ver gamigia da wasasvlelad virTvebi.
Sen Semiwyale ufalo, dabla var, maRla amiyva,
Sen rom marcvali daTese, mourwyvelobiT gamixma.
Sen rom samosiT Semmose, Tavsxma wvimaSi mamiyva,
udabnoSi var, miSvele, samSvidoboze gamiyva.
ufalo, miyav wyaloba, RmerTo, Semqmnelo yovlisa,
gamofxizleba mwadia, Tvalebze xelebs movisvam,
bindi gafante, burusma Cemwin yoveli moicva...
* * *miyvars: Cemi dardi, Cemi mwuxareba,
bevrjer, uSenobac, mitom, msiamovnebs,
leqsis warRvnasa da leqsis mquxarebas
rom ver ganvicdidi SenTan siaxloves.
xom, ver vigemebdi natvris qariSxalebs,
naTia mWedliSvili
poeziapoezia
* * *giyureb, leqsi movarad,
TqeSad, aragvul zvirTebad,
me, Sen, is voJi mgonixar _
win, win, rom gadafrindeba.
ro daimSvenebs saWurvels,
daraxtul raSze imxedrebs,
sityva da xmali gauWris
miwa-wyals SamaixelTebs.
magrad dabRujavs satevars,
Tan, dedis locvas waiRebs,
mamulis bWesTan Cadgeba,
gulad _ cxel folads Caidebs.
giyureb, leqsi movarda, _
TqeSad, aragvul zvirTebad,
me, Sen, is voJi mgonixar _
mterTan _ vinc abjriT irTveba...
* * *modi aprili maxare, _
guls veRarafers vayoleb.
wasasvleli var sxva mxares,
Seni survili mayovnebs.
Seni Rimili ver davTme,
dRiTi dRe ufro mwyurdeba,
Cemi fiqrebi, Senamde,
mosvlas ra didxans undeba.
miminov, frTebis gaSlamdi,
gulze ro ici dacema,
emag Tvalebis laJvardi
RmerTma ra melniT dawera?..
modi, sulTqmav da nawilo,
Senis ferebiT davSvrebi,
vnebis buranSi CavZiroT
mag TvalTa gariJraJebi.
Sekazme Seni merani, _
ro mec mklavebze mogendo.
gawbildes Cveni mdevari,
gzebs nisli mied-moedos.
wavideT, mTebSi davsaxldeT,
dagvixvdebian moyvrebi.
Semdeg, lamazad davzardoT
cisferTvaleba bokvrebi.
47
ol
e, №
4,
20
17
xom, ver avanTebdi natvrebs kelaptrebad,
sityvebs _ xarebiviT lomebs da niSanebs
xom, ver davisvamdi sulis beladebad.
xom, ver damsetyvavda sevda venaxiviT,
sisxli ver igrZnobda zRvisebr mimoqcevas,
da mTis ferdobebze irmis SeZaxili,
leqsi Sens saxelze, xom, ver ilocebda.
Cems Tavs arasodes daveWidebodi,
jixviviT udreki rqebiT moqilikes,
xom, ver gavigebdi, rogor mWirdebodi,
ar davadgebodi Sens naval bilikebs.
sulSi raSebiviT rom ar Wixvinebdnen,
trfoba, monatreba, dardi, martooba,
cisken amaRlebas me ver vixilavdi,
leqsis monobas da leqsze batonobas.
miyvars: Cemi dardi, Cemi mwuxareba,
bevrjer, uSenobac mitom msiamovnebs,
leqsis RvarTqafsa da sityvis mquxarebas
rom ver vixilavdi SenTan siaxloves.
* * *Sen ukeT ici ra mxvetavi qarebi mreven,
nu mimcem magaT, ama soflis talaxSi mTrevelT,
rac ar mWirdeba, Sen nu momcem, me, Tundac msurdes,
garSesavlebi, umtkicesi, momartyi zRude.
madlobeli var da cremlebSi veRar vatie,
rac ganvicade, mapatie, Sen mapatie,
rac miTxovia, araferi, calad ar Rirda,
sulSi, saSeno, naRverdali Tu, ar gaRivda.
* * *wuTebi wveTebiviT gulze meRvenTeba,
TiTqos, cremli damdis rtomoWril vazidan.
xval moxval aprilad da miwidan amomxeTqav,
mzesaviT damadgebi da Sensken amzidav.
moxval da sicocxlis wyurviliT gamaxeleb,
mklavebze sixaruls kvirtebad amiSli,
gamavseb da vazis lerwamiviT amaRereb
da sulze dasaxvevad amiSveb.
* * *miyvarxar meTqi, me erTxel giTxar,
Sen samudamod dagejereba,
me Sens TvalebSi Cavardna miyvars,
Sig bodialiT gulis jereba.
me Sens bageze Trobis loTi var,
maTze uTvalav kocnis mleveli,
Sengan mival da Senken movdivar,
Seni survilis tvirTis mTreveli.
ramdeni gnaxe, isev, axlidan,
ndomis xanjali damkar taramde,
Seni survili amyris saxlidan
rom ymad migulo kubos karamde.
miyvarxar meTqi, me erTxel giTxar,
ver gamanelos drom da manZilma,
me Sens bageze loToba miyvars,
Seni Tvalebis fskerze CaZirva.
48
gzad farnavaziseul sasaxlisken
zedaznis mTebis ukan amocurebulma
Semodgomis Tbilma mzem upirvelesad jvris
monastris zurmuxtisferi gumbaTi gaanaTa, amis
SemdegRa Caxeda mcxeTas. aaelvara sueticxove-
lis Tavze dabrZanebuli jvari oqroisa, Semdeg
mtkvris talRebs gaeTamaSa celqi balRis laz-
RandarobiT.
nela mihyavdaT cxenebi Samadavle erisTav-
sa da ilarion yanCaels armazisaken. gverdig-
verd midiodnen eriskaci da beriskaci fiqreb-
Si Zirulni. Tavad kacTa cxovrebas miagavda
mozRuduli kanioni mtkvrisa, drois mdinare-
basaviT erTgziani da arsadgadamxvevi. mtkvar-
marjvniv Semodgomis TrialeTi gawoliliyo
uflis ferebiT naxati. mzeze wiTlad brialebd-
nen Trimlis buCqebi, viTarca mayvali RmerTis-
agan cecxlkidebuli. Rrublebamde aziduliyo
mwvervalze mdgari bazilika ninosi, qarTlosis
saflaviT. marcxniv sarkineTis pirquSi mTebis
fexmoukidebeli qarafni eSvebodnen iberiis
deda mdinareSi. cxenebis Cqamma daafrTxo wylis
dasalevad kbodeebs Camoyolili gundi mSvleb-
isa. ra esmaT huneTa fexis xma, fiqrze uswrafe-
sad avardnen frialoze mSvenieri nadirni, ukan
mihyvnen nukrebi kikiniT. wamis Semdeg ki qarafis
Tavidan amayad gadmoxedes mgzavrebs safrTxes
gaclilebma.
aseTi lamazi mTa-bari rom ar gvqondes
albaT Wkuidan gadavidodiTo mudam Wirvar-
amSi myofi qarTvelebi, waruTqva Samadavlem
episkoposs.
samSoblo Cveni dedaa, Cvenda manugeSebeli
da mosiyvarule, amitomacaa igi CvenTvis esoden
lamazi, daemowma zevdgeniZes yanCaeli da mtk-
vars gaRma gaaxeda. Txemis Tavze wamowolil Sv-
els nukri eZagreboda jiqanSi.
raodenime Jams xmisuZvrelad vidodnen mx-
edarni. anazdeulad dauZlevelma mousvenro-
bam Seipyro erisTavi. Samadavle grZnobda, rom
Seucnobeli ram Zala ususxavda zurgs, ukan
aiZulebda mixedvas. Tavi miiqcia aRsavlis mx-
arisaken mousvenradmyofma. cxenidan Camoxda
gaognebuli, upatiod CamoqaCa episkoposs saxe-
lo. gankvirda yanCaeli, erisTavis Seuferebeli
saqcielis arodesmomswre. saswauliao, meufev,
Cvens Tavsa zeda, amoiyvira aTrTolebuli,
kankalSemdgari xmiT sxvilos cixis patronma,
besarion soloRaSvili
prozaproza
ori amonaridi trilogiidan `ese taZari~
aha, miapyaro mzera aRsavlis mxares. episkopos-
ma gaxeda aRmosavleTs. igic uswrafesad Camo-
qveiTda cxenidan da gverdSi amoudga megobars.
araamqveyniur didebul suraTs enaCavard-
nilni umzerdnen gancvifrebiT: edemis mze da-
naToda monasters jvrisas. midiis, arabeTis,
egviptis mzeTa mnaxvelni, pontos zRvis aisisa
Tu daisis mravalgzis Semswreni, maRal mTaTa
mwvervalTa zeda mdgomni mnaTobis aRmosvlisa
da CabrZanebis uamravjer mziralni sityvas ver
sZravdnen. Tavzardacemul berikacebs amgvari
naTeba ara exilaT arodes. daiCoqes orTa da
pirjvari gardaisaxes mravalgzis. kavkasionis
mTaTa igavmiuwvdomeli silurjiT sxivosnobda
jvris taZari erTobliv. lurji feri ifrqveo-
da taZris kedlebidan, lurji iyo Tavad eklesi-
ac mTlianad. xasxasebda ubiwo siwminde mSvenie-
ri ferisa. dakarges SegrZneba am wuTisofelSi
yofnisa gamalebiT pirjvarmwerma berikacebma,
azris moZraobisagan daclilma zeamaRlebulma
grZnobam moicva isini.
dideba Senda, ufalo, dideba Senda, Cur-
Culebda ilarion yanCaeli. Tavi ver aeRo Sama-
davle zevdgeniZes, warbebis qveSidan gaxedavda
xolme Zrwola atanili aRmosavleTs.
kavkasionis mTaTa silurje TrialeTis
iebis ferma Secvala TandaTanobiT. nazi iebis
feris Cqerebi gamodioda taZris sarkmelebidan,
mwyobrad naSeni kvadrebisagan, gumbaTis yel-
saxuravidan. ferTa ciagSi livlivebdnen TeTri
angelozebi, wres uvlidnen eklesiis Tavze, sios
mohqonda maTi tkbili galoba: wmidao, RmerTo,
wmidao Zliero, wmidao ukvdavo. merme yayaCos-
frad aenTo taZari, uxilavma xelma aTasi sanTe-
li aaelvara erTdroulad taZris garSemo zeca-
Si. ciurma sixarulma aRavso gzaze daCoqilni.
sulebis amaRlebas grZnobdnen episkoposi da
erisTavi. aseTi aramiwieri, araamqveyniuri six-
aruli arasdros ganecadaT maT.
Sexede, erisTavo, mReris Cveni wmida taZari.
gadauCurCula yanCaelma erisTavs. wmidaze-
wmida siTeTrem Caanacvla yayaCosferi. lamazi
cisartyela daadga taZars gvirgvinad. carg-
valze gamoisaxa gamoucnobi ram xateba nel-nela
taZrisken momavali. TandaTanobiT diddeboda
da axlovdeboda xateba igi. merme mTelis dide-
bulebiT warmosdga cisartyelis Tavze mariam
RvTismSobeli yrma iesoTi. aRiRo mSvenierma
dedofalma marjvena da samgzis jvari gardasaxa
49
ol
e, №
4,
20
17
saqarTvelos. xateba wmida qalwulisa aRmosav-
lidan dasavlisaken gawolilma uzarmazarma
jvarma Secvala.
mxurvaled loculobdnen armazis Saraze
daCoqili eriskaci da beriskaci qarTlisa, roca
gamoerkvnen da daubrundnen samzeos, aRarsad
iyo araamqveyniuri zmanebani zRapruli sixaru-
lis mgvreli ferebisa. isev Cveulebrivad gamoi-
yureboda mcxeTis gvirgvinad dgmuli wmida
taZari jvris monastrisa. wamodgnen berikacebi,
saqarTvelos mefis bagrat meoTxis karze mimav-
alni. amoigmina zevdgeniZem:
ver gamigia, meufeo, am edemis sadar qveya-
nasa Sina, ratom unda arsebobdnen orgulni da
qveSgamxedvarni samSobloisa, mimarTa eriskac-
ma beriskacs. aSkarad daberebula da guli dal-
bilebiao Samadavles didi mefis bagratis uma-
maces mebrZols, gaifiqra kiTxulma, siWabukeSi
aseT rameebze ar fiqrobdao sxvilos patroni.
umTvaro RameebSi kaenis Suriani da ampar-
tavani suli daZrwiso Cvens tyeebsa da sofleb-
Si, xevebsa da mindvrebze, RmerTisagan zurgq-
ceulebs usaxldebao igi gvamebSi, sapasuxod es
uTxra beriskacma didebuls.
vinc saqarTvelos uRalatos gina mefeman,
gina kariskacman an aznaurman, gina wvrili eris
kacman gina SuriTa, gina cuddidebulebiTa,
gina orgulobiTa da gina zakviTa an RadrobiTa,
SiSiTa an sikvdilis winaSe ZrwoliTa, nebsiTa
Tu unebliobiTa, umecrebiTa Tu codniTa, Sim-
SiliTa Tu maZRrobiTa, mterTa SecodebiTa Tu
dananebiTa, avis fiqriTa Tu ufiqrobiTa, sxvis-
gan gvemiTa Tu ganlaRebiTa, vis gamoisobiTac
miadges ziani an moakldes mcire ram miwa samSob-
los Cvensas, wyeulimc iyos igi viTarca gveli
da qvemZromi gesliani da Teslma misma ver ixa-
ros ukuneTi ukunisamde! wyevlad aRmoxda er-
isTavTerisTavs Sinagani dauyuCebeli tkivili
gulisa. merme es miurqua Tanamgzavrs: RmerTis
Semdgom, mxolod samSoblos vayenebdio yovel-
Ta dasayenebelTa wina, meufeo, mamulis Ralats
RmerTis Ralatad vracxdi yovelTvis, ase mas-
wavla didman ioane maruSisZeman.
WeSmaritad, ar scdebodao Seni gamzrdeli.
diaxac, esaa namdvil qarTuelTa savali gza,
CvenTvis gardauval bediswerad dadgenili, _
miupasuxa beriskacma eriskacs.
qarTvelebi konstantinopolSi
Saherezadas zRapris xibliT Sexvda yovel-
Ta qristianeTa sameufeo qalaqi konstantinop-
oli melqisedeksa da mis mierve zrdilT da Tan-
wartanebul iovanesa da oqropirs. auracxeli
simdidre da misgan Sobili fufuneba livliveb-
da axali romis haerSi TavmowonebiT. saRamos
bizantiis patriarq evstaTis ewvivnen iberiel-
ni. am sasaxleSic, iseve rogorc sasaxlis gareT
bizantionis mTavar qalaqSi sami feri meufe-
obda mxolod: oqros brwyinvaleba simdidris
saCinod, elvareba wiTlisa Zlevamosilebis,
xolo siqaTqaTe TeTrisa wesrigisa da siwmindis
niSnad. maspinZelma Tavisi mdgomareobis Segr-
Znebis sruli gamoxatulebiT miiRo stumrebi.
mdidrulad moCuqurTmebul wiTel xaverdis
savarZelSi ijda evstaTi, misi RvTaebrivi yov-
laduwmidesoba, mTavarepiskoposi konstantin-
opolisa da msoflio patriarqi.
meo, ganaxvna bageni evstaTim, zeatacebuli
varo qarTvelTa dogmamde gansxeulebuli lapi-
dariT: sdeqiT mtkiced da Seuryevlad! ufalma
ase ineba, rom musulmanuri zRvis talRebi pi-
rvelad qarTul citadelebsa da bastionebs
Semsxvreodao marTmadidebluri samyaros
dasacavad. mzakvrobam da ulmobelobam dro-
Jamis srbolisam ver gandrikao iberielni. isini
ufrore mtkiceni arian rwmenaSi vidre bulRar-
ni, buRdanni da serbni, romelTac mwvaleblobis
seni SeeyrebaTo xan drois. ara wadiliTa CemiTa,
aramed cnobiTa prokofi kesarielisa gezraxe-
biTo amas: mere patriarqi qarTvel wmida mamaTa
xotbas mohyva. Rirsi eqvTime mTawmindeli ax-
sena, jer kidev bavSvs moefinao suliwmidis mad-
li, TviT RvTismSobeli gamoecxadao piradad da
mfarvelobis kalTa gadaafara qristes siyvaru-
liT agizgizebul mis patara guls. esec Tqua
evstaTim, erTxel SimSiliT daRupvisagan ixs-
nao RvTivmosilma equTimem Cueni queyana bizan-
tia. saberZneTs saSineli gvalva daatyda Tavs.
oTxma Tvem uwvimrad gadaiara, xe da venaxi gaxma
mkaliT da mRrnelebiT aRivso xmeleTi yoveli,
arRara iSovneboda saxmeli mciredi, urva da
wuxili daawva queyanas, viTarca RvTis wyroma
codvaTa CuenTaTvis. maSin warvida eqvTime Zme-
bTan erTad eklesiasa wmidisa eliaissa da Rame
aTia da Jamis wirva aRasrula. wirvaze saxare-
bis kiTxvisas caze Rrubeli gamoCnda, wmida zi-
arebis dawyebisas ki _ wvima wamovida. ganixara
didman da pataram da mTelma queyanam yovelma.
axlac RvTis mowodebiT did RvawlSiao wminda-
ni: elinTa enidan Targmnis qarTulsa enasa zeda
wignsa mravalsa, radgan qarTlisa queyana didad
naklulevan ars wignTagan da mravalni wignni ak-
lia queyanasa Tquensa.
SemogbedavT, Tqveno yovladuwmidesobav,
warTqua oqropirman, eklesia iverTa arca dux-
Wir da arca mwir ars wignebiTa qarTuliTa da
arca damwerlobiTa, arca Jamis saTvleli tab-
ulebiTa, dasanani ars, rom hromni vera kiTxu-
loben qarTuliTa eniTa, Cuen ki mciredi hasak-
idgan gvaufleben maswavlebelni Cuenni ubnobas
sxua naTesavTa enazec.
araferi ar uTqvia evstaTs, stumrebi marT-
lac uzadod laparakobdnen berZnulad. maspin-
Zelma aniSna morCilT da mdidruli trapezi
moiRo. msoflio patriarqi serobisas laparakSi
CumCumad amowmebda melqisedekis mowafeebis
ganswavlulobas RvTismetyvelebasa, apologe-
tikasa, sqolastikasa da homiletikaSi. gancvi-
frebas ver malavda msoflio patriarqi: es
axalgazrda mcxeTeli mRvdelmsaxurni bizan-
tionisa da mezobeli qveynebis episkoposebs
aWarbebdnen ganswavlulobiTa da WeSmaritebis
sibrZniT savse mWermetyvelebaSi.
serobis miwurvils ase eubneba evstaTi
melqisedeks: me gavugzavne epistoleni mis un-
etaresobas, papsa da patriarqs didisa qala-
qisa aleqsandriisas, libiisas, xuTqalaqisas,
eTiopiisas, sruliad egviptisas da sruliad
afrikisas, mamasa mamaTa, mwyemssa mwyemsTa,
50
mRvdelmTavarsa mRvdelmTavarTa, mecamete mo-
ciqulsa da msoflio msajulsa giorgi II-s, mis
unetaresobas, patriarqs RvTisa qalaqisa did-
isa antioqiisas, siriisas, arabeTisas, Suamdi-
nareTisas da sruliad aRmosavleTisas makar II-s
da, mis unetaresobas, patriarqs wmidisa qala-
qisa ierusalimisas, iordanes gaRma miwebisas da
sruliad palestinisas, mcvelsa wminda safla-
visas ioanikes, Tqveni usamRvdeloesobis patri-
arqis maRal xarisxSi aRsaydrebisTvis. mrwams
isini dasturhyofen Cvens Txovnas da Tqvens sam-
wysos daubrundebiT, rogorc msoflio eklesi-
is mexuTe patriarqi mcxeTis sueticxovlisa da
mis iqiT mdebare aRmosavleTisa.
kvlav Sehbeda konstantinopolis patriarqs
oqropirman: Cuen, qarTuelebma WeSmariti sar-
wmunoeba qristes mowafeTa xelTagan miviReT
pirdapir da ara sxua naTesavTa eklesiaTagan.
miwai Cueni mosaqcevelad qristes dedas ergo,
xolo mociqulebma andria pirvelwodebulman,
mataTaman da simon kananelman, uflis mkvdreT-
iT aRdgomis sakuTari TualebiT mxilvelebman
mogviwodes da gangvanaTles wminda weriliT.
orni am mociqulTagan qarTlsa Sina arian sa-
maradJamo savaneSi gansvenebulni. xaleni elia
winaswarmetyuelisa da wminda kuarTi uflisa
Cuenisa ieso qristesi Cuen sameufeo qalaqsa
Sina arian daflulni. locvasa da Jams Cuenisa
eniTa aRvavlenT. eklesia Cueni sxuaTa eklesia-
Ta toli da Tanafard ars. amitomac swors br-
ZanebT, Tqueno meufebav, qarTuli eklesiis pa-
tivad da Rirsyofad misi saWeTmpyrobeli sxua
eklesiaTa mamamTavarTa Tanabar da swor unda
iyos da patriarqad iwodebodes ukunisamde.
damSvidobebisas ase uTxra evstaTim melqi-
sedeks: maswavlebladac sworupovar yofilxa-
ro, kaTolikoso. erTi sityviTa mcvelad gagiz-
rdia, xolo meore Cummyofi, albaT, saqmiTa
medgarmcveli iqneba uTuod iverTa eklesiisa.
samSobloSi gamgzavrebisas Txovnisamebr yove-
lives gagatanT Tqvenis sueticxovelis Sesam-
kobelad.
meore dRes ioanem es uTxra oqropirs: iesos
evstaTis simdidre rom enaxa, netav ras ityo-
dao, ha?
patriarqTan Sexvedridan erTi msgefsis
Semdeg iwvia iberiidan Camosuli stumrebi im-
peratorma. sxva sasaxleebi ar akadra, didi
sasaxlis oqros palatSi miiRo iberiis sataxto
qalaqidan Camosuli pativdebuli samRvdelo
pirebi.
spilenZis didi karebiT Sevidnen qarTveli
stumrebi oqros palatis sasaxleSi. eTiopielma
msaxurma gaacila isini. stumrebma gaiares mar-
galitis, ovaluri, arwivTa darbazebi da mi-
adgnen oqros palatis uzarmazar CuqurTmaTa
xveulebiT datvifrul iSviaTi mSvenebis kars.
zrdilma mestumreTuxucesma saxeze gadafe-
nili RimiliT moaxsena wveulT: dRevandel
stumrobisas Tqven iqnebiT yvelaze sapatio
stumarni, ase brZanao misma uavgustesobam, ami-
tomac yvelaze bolos calkerZ gagesaubreba-
To basilevsi. daiwyo darbazoba. gaiRo kari da
darbazSi pirvelni Semovidnen kievis mTavris
vladimiris elCebi. rusTa Semdgomad Semovida
egviptis sulTan abu ali al-mansur al-haqamis
elCoba. Semovidnen germaniis imperatoris oton
III-is, baRdadis xalifis al kadiris despanebi.
maT mohyvnen langobardiisa da daqucmacebuli
sparseTis taxtis maZiebelni. movidnen vene-
cieli didvaWarni, damaskoeli da qaSmireli
sovdagrebi, bizantieli didebulebi da pro-
vinciaTa xelisufalni. stumarTa Soris ioanem
tfilisis amiras jafar ibn alis mstovarni abd
al-azizi da al-yasimi SeniSna. nel-nela, mZimed
gaaRes msaxurT darbazSi Semosasvlelis mopir-
dapire RvTismSoblis da macxovris gamosaxule-
biani vercxlis orfa kari. siRrmeSi gamoCnda
angelozTagan gvirgvindadgmuli imperatori
basili II sruli samefo insigniebiT SeWurvili:
uZvirfasesi bisoniT, zeziiT da oqros porfir-
iT, uamravi samkauliT Semkuli gaxldaT bizan-
tiis makedonuri dinastiis yvelaze Zlieri da
mkacri basilevsi. mTeli darbazi dabla gan-
erTxo, rogorc amas moiTxovda karis etiketi.
TviTmpyrobelis nabijiT gaiara keisarma tax-
tamde manZili, morWmiT dabrZanda msoflio
mbrZanebeli. anazdad taxtianad zeaiWra basili
meore, ramdenime wamis Semdeg dabla daeSva ukve
sxva tansacmelmosili. elCebma Tvalebi daafax-
ules, piri daeRoT da veras ambobdnen.
sxvadasxva elCTa sadidebel sityvaTa da
maT mbrZanebelTa danabarebis, agreTve uamravi
Zvirfasi saCuqris miRebis Semdeg, puroba br-
Zana keisarma. Tqva Tu ara es baxusis SadrevanSi
lalisferma Rvinom iCqefa anazdeulad. puro-
bis dawyebisas basilma TavisTan miiwvia sapatio
stumrebad CaTvlili melqisedeki, oqropir da
ioane. TavazianobiT moikiTxa samiveni calkerZ,
mere ki maTgan sapativsacemo sityvebis mosmenis
Semdeg, melqisedeks hkiTxa, ris saTxovnelad
garjilxaro amxela gzaze, meufeo?
mtkvrisa da aragvis SesayarTan, iq sadac
daflulia elia winaswarmetyvelis xaleni da
Cveni uflis, qristes kvarTi, saqarTvelos
umTavres kaTedrals mcxeTis sueticxovelis
taZars vagebTo, mociqulTa sworo. ori eklesia
JamTa farulma mdinarebam wargvtaca imave adg-
ilas nagebi. es mesame eklesiaa sarkineTis, ze-
daznisa da TrialeTis mTebiT mozRudul wmin-
da adgilisTvis ganawonebi. aw geaxeliT, dido
keisaro, damcvelo qristianeTa, Tqvengan svet-
icxovelisTvis wyalobis saTxovnelad. karga
xans mdumared ijda keisari. palatis SuagulSi
berZnulad Cacmuli rafsodebi gamovidnen Ta-
vianTi sakravebiT. aiRo Tavi saxeWmuWvnil qol-
erikma, jiqur CaaSterda TvalebSi kaTolikoss
da ase eubneba: arodes smenila, mgels Tundac
uSiSrad gabeduls da TavzexelaRebuls, dae-
jabnoso lomi odesme. ase gadaeciT Tqvens sisx-
lmCqefarebisagan Zalamocemul da Wkuisagan
ganSorebul Wabuk giorgis, Tavi anebos Cems
winaaRmdeg bizantiel wamxdar warCinebulebT-
an da egviptis sulTanTan xvanjTa xlarTvas.
dakmayofildes mamamisis samkvidrebliT. dav-
iT kurapalats, Tornikesa da jojikis Cvenda
dasaxmareblad gamogzavnisTvis, `zemoni queya-
nani~: basiani, karni, Cormairi, mardaRSi, pat-
ara cixe sevukis, haqsi da apahuniqi mivuboZeT,
raTa mxolod sicocxlesa Tvissa Sina aqundes
sabrZaneblad. dedaCemi Teodora CamCiCinebda:
madlierebis gamoCena mefuri Rirsebaao, zemo
51
ol
e, №
4,
20
17
queyanani qarTvelebs ekuTvniso Seni sicocx-
lis gadarCenis sanacvlod. me mjeroda, rom
omSi aRebuli alafic sakmarisi iqneboda qarT-
velTaTvis. jiutobda dedaCemi: alafi savsebiT
monastrebs Seswireso axal aTons qarTvelebma.
Tumc dedaCemi iyo, magram mainc diaci gaxldaT
Cemi gamCeni Teodora. ar damijera, rom mefe-
Ta Tviseba mowyalebis gacemaa mxolod da ara
madlierebis gaReba. hoda, pirgamtexi aRmoCnda
Tqveni mefe daviT mesame, qarTlis.
aznaurTa sakrebuloze Tavisi Svilobilisa
da aRzrdilis, bagrat mesamis memkvidreobad
gamoacxada naboZebi queynebi. axla Tavqarianad
atexila bavSvobidan vergamosuli Tqveni mefe:
tao-klarjeTi me mekuTvniso srulad. ase gadae-
ci Slegs, zRua rac ar unda boboqrobdes, bolos
yovelTvis SublCatexili miiqcevao ukan, kldes
Semskdari. SirimTan marcxma Tu araferi aswavla
giorgis kulav moval da aRarc TrialeTi SerCe-
ba da aRarca qarTli, yeyeCs. am sityvebis msmens,
saxe mTlianad auforajda ioanes, sisxli au-
varda TavSi, mere mTlad gaSavda gawiTlebuli.
mefes ulanZRavdnen qarTvelebs, mere ra, rom
sul oci wlisa gaxldaT Wabuki giorgi, dRes mas
saqarTvelos skiptra epyra xelT. araTu mefis
Sesaferis sityvebiT ar elaparakeboda qarTvel
eklesiiswinamZRolebs gulboroti basili, ara-
med uzrdelurad da zemodanyurebis dacinviT.
qariSxlis moaxloeba taniT igrZno oqropirma,
daqaCa uCumrad beruli Coxa gverdiTmjdoms.
giorgobisTvis askilis mwifobisferi gauxda
TvalTa TeTronni ioanes. ase eubneba umZlavre-
si imperiis gularZnil imperators melqisedek-
is Jamismwirveli:
oden simarTle gibrZanebiaT dedaTqvenisT-
vis mefeTa Sesaxeb. madliereba ara mefeTa, ara-
med sxva kacTa adamianuri Tvisebaa ucilod. mu-
damJam SeWirvebasa Sina cxovrebasa varT Cveul-
ni qarTvelni, aTgzis gagvimarjvnia da aTgzis
davmarcxebulvarT, uricxvi xarki gvixdia da
sxvac dagvixarkavs, galaRebiTac gvicxovria da
SeWirvebisas xis fesvebi da xviarebi gvqonia saz-
rdod, magram Rirseba arasdros dagvikargavs,
gamarjvebulebs arc sxvaTa Rirseba gviqelvia
odesme. xom cxadia, rom Rirseba liboa kacobisa.
sxvisi Rirsebis SeuracxyofiT gana sakuTars ar
qelavs adamiani? ase mgonia, rom ar egebis erTi
mefisagan meoris Slegad Zaxili. gana oriveni
RvTisagan ar xarT arCeulni da mironcxebuli?
kavkasiis mTebiT aris Cveni Rirseba da masTan
Tanzrdili laRoba nananavebi. sxvis damcirebas
ki imitom ar vkadrulobT, rom sibrZned migvaC-
nia bedis waRma-ukuRma trialis mudmivoba. Tan-
ac oriveni qristeanebi varT, mociqulTa sworo.
bizantiisa da parTiis omSi xosro II gvpirdebo-
da aRgavsebTo oqroiTa da vercxliTa, oRond
somexTa msgavsad monofizitebad moinaTleTo.
ar uargviyvia WeSmariti swavleba, ar gviRalat-
nia mrwamsisaTvis. mudamJams bizantionis mokav-
Sired vyofilvarT da viqnebiT kidec momavalSi.
erTsac mogaxsenebT, keisaro, tao-klarjeTSi
arian dabadebulni saqarTvelos mefeni, bagra-
toanis gvarisa. mkvidrni iqaurni mxolod qar-
TuliTa eniTa aRavlenen uflis sadidebels
wirvas da Jamic qarTuliTa eniTa aRevlinebis
qarTuli warwerebiT gamSvenebulsave taZrebSi,
romelTa maSeneblebic lazi da iberi xuroT-
moZRvarni yofilan mudam.
sisxli aemRvra basils. mas, romelsac msof-
lio saeklesio krebebi Tavis Wkuaze utarebia,
romlis winaSec kankalebdnen konstantinopo-
lis, aleqsandriisa da antioqiis patriarqebi
da romelsac qristianobis upirveles da usaCi-
noes damcvels uwodebdnen igini, es jvalos ana-
foriani ubralo Jamismwirveli mcxeTeli beri
Wkuas arigebda SefarviT. erTic ifiqra zviadma
keisarma: xom ar gamesrisao es Tavxedi rogorc
erTi ram udReuri mkbenari? safarvelad Rvin-
is Tasi ifara, odnav mowrupa da Tavis adgilze
dadga finikis xilisa da berZnuli leRviT savse
Tasebs Soris, inana Tavisi gulficxoba, radga-
nac kargad icoda, pirdapir muqaras tkbilnare-
vi sayveduri sjobnis yovelTvis, rameTu igi
ufro uforiaqebs kacs suls. imperatorma wamze
uswrafesad ganyarna fiqrni da uTxra ioanes:
ara erTiTa eniTa dgindeba queyanai, aramed
erTiTa mrwamsiTa, erTiTa jariTa da erTiTa
mbrZanebliTa. avsebulia konstantinopolis
sasaxlis kari qarTulad moubne tao-klarjeli
didebulebiT, yoveli mona mZlavr mfarvels
eZebs dReniadag, es kargad daimaxsovre, bero.
Tqven, iberebs Rirseba TavkerZ ampartavnebaSi
gerevaT yovelwamisad, amitomac Sina omebiT ux-
vad arwyulebT Tqveni sacxovrisis miwas. sjobs
mTeli saqristiano erTi qveyana iyos. amas Seva-
lie Cemi siyrme, axalgazrdoba da Warmagoba
locviT, marxulobiTa da omebiT.
enebiT aRreuli queyana godoliviT daiqce-
vao, sworupovaro keisaro, CaurTo sityva io-
anem.
erTiani saqristianos dros mxolod tkbil-
berZnuli imeufebs ukunisamde da aRar dasWird-
ebaT aTonze Tqvens warmogzavnilT Targmaneba
mravali wignisa, upasuxa basilma. oqropirma
RviniT adRegrZela maspinZeli. mere es hkiTxa
basilevss, wiTlad Cacmuls:
udidesma gamocdilebam ra xerxis utyuaro-
bamde migiyvanaT, dido mefeo, erTiani qristian-
uli saxelmwifos Sesaqmnelad?
xerxi erTia da sxua ar arsebobs: SiSis zafra
da oqro. petrem SiSis, iskariotelma ki oqros
gamo uaryves ieso, mokled moWra imperatorma,
mesamec sazrianoba da sieSmakea. ioanem Tavi
mdablad daukra keisars da ase Sehkadra:
gana siyvarulis gza ar ivargebso erTiani
saqristianos saSeneblad, angelozTa mier gvir-
gvindgmulo?
Cafiqrda imperatori, swrafad ar gaucia
pasuxi kiTxulisTvis, cota xnis Semdeg mainc
aiRo Tavi da Rrmad darwmunebulis xmiT Tqva:
ara! kidev fiqrobda keisari karga xans da mere
es daumata pasuxs: SeiZleba jer ar damdgarao
amis Jami. ise iberielni SvilebiviT miyvarxar-
To, Tqueni mefis garda.
melqisedek kaTolikosma madli moaxsena
basili II-s sueticxovelisTvis Sepirebuli
saunjisaTvis. keisarma saTanado RirsebiT mii-
Ro kaTolikosis naTqvami, daubara: wvrilad ga-
daeciTo Cemi SenaTvali Tqvens mefes da taxti-
dan maRla aiWra, mere aRarc gamoCenila.
52
saSineli sicxea, buRi asdis midamos.
gamomxmar miwaze gzas ori arseba miikvlevs
_ deda da Svili. midian da tanjavT saSine-
li wyurvili. deda axalgazrdaa, qera, swori
Tmebi mxrebze CamoSlia. tanjul saxeze mainc
uTrTis imedis naperwkali. xelSi atatebuli
Svidiode wlis bavSviT miiwevs win. Sors, Za-
lian Sors mdinare moCans...
_ deda, momeci Seni natvrisTvali, _ eve-
dreba Svili.
_ rom mogce ras inatreb? _ ekiTxeba
deda da gulSi ikravs bavSvs.
_ wyals, dediko, wyals.
_ cotac moiTmine, mdinaresTan mivalT
da iq moiklav wyurvils... me rom natvrisT-
vali mogce, gavqrebi, gadaviqcevi TeTr
nislad, mere, Sen vinRa mogxedavs, Torem, me,
me araferi miWirs, gavfrindebi zecaSi da iqi-
dan giyureb...
_ mainc momeci, Zalian gTxov, deda, nuTu,
ar gemeteba CemTvis natvrisTvali?! rom
icode, rogor minda, _ evedreba Svili da
cremli RapaRupiT Camosdis.
amas veRar uZlebs dedis guli. qviTinebs,
eZneleba Svilis mitoveba, gulSi ikravs
da kocnis da kocnis... bolos Zirs svams,
ukanasknelad eamboreba giSris kululebze,
xeli swrafad miaqvs gulTan, aRebs mis kars,
gamoaqvs natvrisTvali da aTrTolebuli xe-
liT awvdis Svils `kargad, bednierad iyavi,
Svilo, oRond ar dagaviwydes, mxolod sami
natvris asruleba SeuZlia am natvrisTvals~...
am sityvebsRa aswrebs, xels nazad usvams giS-
ris kululebze da... fermkrTaldeba, qreba.
natvrisTvali gulis formisaa, namdvili
gulis. is brwyinavs, elavs, anaTebs da misi
cisartyelas msgavsi ferebi iRvreba garemos
bindbundSi.
iza mWedliSvili
prozaproza
dedis guli
_ natvrisTvali maqvs, namdvili nat-
vrisTvali, _ uxaria bavSvs da natrobs mdi-
nares, yvavilebiT morTul mdelos da TeTrb-
abTian dedofalas...
gogona Savi kululebis rxeviT daqris
zRaprul mdeloze, svams gemriel wyaros da
Sexaris Tavis TeTrbabTian dedofalas...
_ gmadlob, natvrisTvalo, gmadlob, rom
maCuqe es yvelaferi, _ yviris da gamoZaxils
ugdebs yurs.
magram ra xdeba?! eqo mis sityvebs ar imeo-
rebs, piriqiT, moguduli, pirquSi xmiT pa-
suxobs.
_ eg yvelaferi dedam gaCuqa, sicocx-
le da bedniereba Semogwira, Sen ki gaiZaxi
natvrisTvalmao. mTavari Sens bednierebaSi
dedaa Seni. eg natvrisTvali xom dedis gulia,
dedis guli... da Sen ki...
gogonas guli ewureba. tkivilamde da-
sul sicarieles grZnobs... uceb mis TvalSi
yvelaferi fermkrTaldeba. dauZleveli sur-
viliT unda gaeqces am TvalismomWrel sila-
mazes, yalb bednierebas... unda, dabrundes im
sicxeSi, oRond iyos dedasTan erTad. iq, xom
mxolod sxeuli etanjeboda, aq ki suli...
gogona Seusvenebliv darbis da Tavdau-
zogavad eZebs dedas. misi ganwiruli Zaxili
mTebs awydeba da vin icis meramdened imeorebs
eqo da bavSvi _ dedas da dedas...
...Camobnelda, magram wyvdiadSic daqris
bavSvi da angariSmiucemlad yviris: deda!..
_ ra moxda, Svilo, Cemo Zvirfaso, _ uceb
Caesmis Zil-RviZilSi dedis alersiani xma da
Tvals axels, sabolood tovebs sizmareul
samefos.
_ deda, dediko! Sen ar gamqralxar?! _
gaxarebuli yviris, yelze eWdoba da tiris da
tiris...
53
ol
e, №
4,
20
17
cisken ise maRldebi,
rogorc _ laRi frTosani,
gSvenis mTebis zurmuxti, _
feri vardis, sosanis,
da elvareb edemSi, _
Tvali patiosani.
Seni awmyo _ warsuliT,
siamiT da vaebiT,
Seni wminda taZrebiT, _
RvTismSobeliT, RvTaebiT,
siyrmidanve gicani _
Cemi dasaficari.
Sens quCebSi mze dadis,
(mtrisas iyos ukuni)
Sens daRalul, mZle, mxrebze
Tvlemen saukuneni.
gascqer sivrces _ Zlieri,
Wabukuri ieriT.
rogorc namusis qudi,
gSvenis gvirgvinosani,
mTebi, Senni xnisani,
vardebi da sosani
da elvareb edemSi _
Tvali patiosani.
* * *isev menatrebian
siymawvilis dReebi,
dedis ezos vardebi,
Caumqrali mzeebi,
CiTis kaba, _ koplebiT,
alanZuli loyebi,
naRvliani Tvalebi, _
Cemsken momziralebi,
mxrebze _ TeTri bafTebi,
kocna, _ naucbaTevi.
* * *aTovs da aTovs fermkrTal lianebs
da siyvaruli lodinSi kvdeba,
ca _ cremlisferi TrTis da
kankalebs
giuli CixiaSvili
poeziapoezia
giuli CixiaSvili daibada 1936 wlis 4 ivliss, qalaq yvarelSi.
giuli CixiaSvilis pirveli leqsebi gamoqveynda yvarlis raionul gazeTSi `yvareli~.
poetis leqsebis pirveli krebuli: `nuSis qorwili~, _ gamoica _ 1995 wels, momdevno wlebSi,
leqsebis krebulebi: `vedreba~ da `nislebi~.
TeTrad Tendeba, TeTrad Ramdeba.
dadgeba Jami, Tavs moiwonebs
da gaiRimebs kordi
Tovlidan,
vici, gazafxuls moyvebi erTxel,
moxval da... kdemiT,
iebs momitan.
* * *xandaxan _ ise, xandaxan _ ise
mogeli gulis ucxo
frTxialiT,
xandaxan, _ ise momenatrebi,
rogorc mkaTaTvis foTolT
Sriali...
nu mimatoveb fiqris amara,
(gana zafxuli isev mwvelia)
wlebma Tavisi waiRes wili,
rac damrCenia, mxolod, Senia.
erTi CasunTqva _ amosunTqva
xar,
viT naTlismcemels Segyureb
ise,
dasakargavad ar memetebi, _
rogorc miyvardi,
miyvarxar ise.
gamatanine Cemi savali, _
viwro biliki,
ocnebis mxare,
(TvalSi elavdes silurje
mTebis)
bolomde masvi Cemi
tkbil-mware.
xelebgawvdili vdgavar
Sens wina,
morCilebiT da imediT
savse,
am mokle dReTa
qrolvaSi viwvi,
modi, mozRvavdi da...
amomavse.
54
* * *sawuTisoflos
Tvals vusworebdi,
iyo qarebi,
iyo mzeebi,
Zlivs gateuli gulis
kedlebSi
ikargebodnen, sadRac,
dReebi.
da... Tan, mihqondaT _
yvelaze kargi,
mekargeboda _ yvelaze
wminda,
me erTguli var,
imis, rac msurda,
da... raca msurda, kvlavac,
is minda.
* * *lorTqo balaxebs
niavi arwevs,
mivyvebi biliks
dilis cvarians,
aprili mxvdeba
lurji xeebiT,
mwvane
mindvrebiT
da mixaria,
rom... es _
mSveneba
usasruloa...
suli maRldeba,
rogorc naZvnari
RmerTo,
aqedan, arsad gamriyo, _
am silamaziT
gaumaZRari.
mravaljer, _ naeldavebi
guli ver Cadga sagules,
Seni daSlili sxeulis
yvela tkivilis kvnesame.
ver dagibnelos
mterma mze,
gabrwyinebuli menaxe,
RvTismSoblis
kalTa faravdes,
Sen baR-bostnebs da
venaxebs.
sicocxle aRar geZnelos, _
uflis naboZeb miwaze,
Sen, Cemo,
erTo mtkavelo,
da... dido _
dedamiwaze.
* * *axla, _
sul erTia, ukve,
feri _
aprilis da zamTris,
daRmarTs mihyvebian
gzebi,
dReebi zeoben
avdris.
patara tkivilic
gyofnis,
rogor iavade,
sulo _
patara siamec, rom
gRlis,
rogor damiberdi,
gulo.
axla, sul erTia, ukve,
dro da gardasuli
wlebi,
iyo da... ara iyo, ra,
daRmarTs mihyvebian
gzebi.
iyav, marad, kurTxeul,
vazo, maRalrqiano,
madliano sicocxlev,
zvrebo,
varayiano,
mTebo,
mxarbeWiano,
mTebo, WaRarTmiano,
Seni eris marjvenav,
sindiso da saxelo.
TavCargulo mSromelo,
Cemo, dinjo kaxelo,
Tavis gadasarCenad
alesilo maxvilo.
mudam, _
mtrebis samiznev,
darbeulo mamulo,
sisxlisagan daclilo,
magram, kvlav, SemarTulo,
miwav,
ZuZu rZiano,
miwav,
Cemo, _ qarTulo.
lurjia _
karavi zecis, _
mcxunvare mkaTaTvis
dReTa,
Cumia,
Cumia, rarig,
Cumia Sriali xeTa.
mdumare, mwvanian
velobs _
sxivi asvenia naTlis,
55
ol
e, №
4,
20
17
lurjia _
karavi zecis,
TeTria _
gumbaTi
taZris.
mimobneulebi, irgvliv,
TeTri gvirilebi, _
iqve,
RvTismSobels, macxovris
saxlTan,
kalTidan dascvivda
iqneb?..
* * *gardasul dReebs
ra daabrunebs?
an, gazafxuls vin
gamiferadebs?
Sen, Camiare
im, Zneli gzebiT,
mogdev,
movyvebi damrec
ferdobebs.
ar genanebi, _
Zirs rom davqande?
ukan momkivis _
SeSlili qari,
CamWide Seni,
Zlieri xeli,
me is var,
Sen rom giyvarda
qali...
* * *dilis mze, sxiviT,
mwvervalebs morTavs,
aaferadebs
yvavilebs _ mindvrad,
Sen ar damiwnav
velur gvirilebs
da ar damadgam _
Tavze gvirgvinad...
aRar amavseb _
fiqriT da natvriT,
TvalSi Ramdeba _
RaRani ferTa...
da... gzas,
romelsac gavyureb
didxans,
Sen, arasodes,
mogiyvans CemTan.
* * *ise, _ vufrTxildebi:
me _ Sens, Tbil, Rimils,
viT, _
Rimils freskebis...
ise, _ madidgulebs _
Seni siaxlove,
aRar meSinia _
qvesknelis;
ise, _ maimedebs _
Seni Tanadgoma
da... sifaqize,
rac SenSi aris...
ise, _ Zvirfasia _
Seni TvalTaxedva,
viT, ukunSi _
sxivebi, _ mTvaris...
56
...me, axla, leqss vwer... bindi eSveba...
sadRac, gakrTeba sxivi imedis,
axla, tkivili Sevsvi peSvebiT
Sevsvi da... TiTqos, tkivils mivnebdi...
caze miRoRavs mTvare, _ taatiT,
me viZirebi simSvidis zRvaSi,
SuaRamea, rekavs saaTi...
xval, usaTuod, Zvel leqsebs wavSli...
da... meCveneba, davberdi, TiTqos,
viRaca, yelSi marwuxebs miWers,
vagroveb sagzlad Rimils da siTbos,
gausaZlisis atana miwevs...
mainc, jiutad, vadgavar aRmarTs,
daRlili guli nel-nela feTqavs,
maradisobis, idumal, karTan,
Sen ar iqnebi, Zvirfaso, CemTan...
Sexede: cvari rogor krTis _ molze,
mowyeniT mimzers baRCidan nuSi,
Tebervals civi qarebi mosdevs,
jer, isev, mZlavrobs zamTari urCi...
giJmaJi marti xmauriT mova,
afeTqdebian xeebi atmis,
aprilSi miyvars yvavilTa Tova,
maisi _ vardis kokors rom gaSlis...
me, axla, albaT, aRarsad waval,
Semodis CemSi simwvane, _ norCi,
movxedav keras, fuZes da yavars,
veRar SemakrTobs delgma da TqoSi...
arwivoben marTveni,
scodven mieT-moeTni,
...me jera var qarTveli,
mere, albaT _ poeti...
samSobloze Zvirfasi,
nuTu, rame iqneba?
uimisod, _ mtveria:
fuli, xotba, dideba...
Tamar koleliSvili
poeziapoezia
zogjer, _ ase ggonia,
tvirTad gawevs samyaro,
yvela codvis simZime,
cdilob, mxrebiT, ataro...
cdilob, _ gaiTaviso,
qveyanaze, rac xdeba,
dRes, _ boroti zeimobs,
mjera, xval damarcxdeba,
Cemi azriT, cxovreba _
gamocdaa namdvili,
zogisaTvis _ Znelia,
zogisaTvis _ advili,
mjera, gvlocavs gamCeni,
varT: rwmeniT, sasoebiT...
...me jera var qarTveli,
mere, albaT _ poeti...
sul, _ erTi cida Rimili myofnis,
rom ca da miwa Cemad vigulo,
vali gvaqvs yvelas, Cven, wuTisoflis,
vfiqrob, _ tyuilad: vcxarobT, vdidgulobT...
miraJebs hgavso cxovreba, vin Tqva?..
mjera, rom dro aqvs, yvelafers, qveynad...
da... vrcel samyaros, udavod, marTavs,
samarTliani, keTili neba.
o, mapatios, iqneba, RmerTma,
Tu, uneburad, Sevcode rame,
Tu, ocnebebi dalewa qarma,
Tu, ar gaTenda, wyeuli, Rame...
ras CaveWido?.. wavide saiT?..
vin gadamisvams Tmaze naz xelebs?..
gulis siRrmeSi SemZulda Tavi,
mainc, davdivar, raRacas veZeb...
ganikiTxaven _ mtyuans da marTals,
zogi _ sicruiT gaitans lelos...
iqneb, Secvalos qarbuqi darma,
iqneb, momnaxos simSvidem, Cemo...
TiTqos, odesRac, damdaRes SanTiT...
kvlavac, matyvia Zveli iara,
Cven mtrebma, bevrjer, gvawames, gvSanTes,
brbom qarTvlis gulze gadaiara...
sul, _ erTi cida Rimili myofnis, _
rom ca da miwa Cemad vigulo,
vali gvaqvs yvelas, Cven, wuTisoflis,
vfiqrob, _ amaod: vcxovrobT, vdidgulobT...
57
ol
e, №
4,
20
17
Cemze rom iyos, ras vizamdi? Cemze rom iyos,
am siTamames _ mapatiebs, albaT, gangeba,
cremls SevuSrobdi yvela mtirals, yvela davrdomils,
rom, mudam, kargi saqmiT vedge moyvass Tavdebad...
Cemze rom iyos, davivlidi kariT-karamdi,
Tu, saWiroa, Cavidodi, albaT, jurRmulSic...
Cemze rom iyos, borotebas Zirs davamxobdi,
da mivagdebdi, mivmarxavdi _ sadRac, kunWulSi...
Cemze rom iyos, avaxdendi lamaz ocnebebs,
davarigebdi yvelgan Rimils, siTbos, imedebs,
Surs da siZulvils siyvaruliT ise Sevcvlidi,
rom qveyanaze imefebda, mxolod, sikeTe...
ra dro gasula... bevri rame msurda momeswro,
foTolcvenaa, Semepara TmaSi WaRara,
Cems fanjarasTan WriWinebis ukravs orkestri
da diriJorobs mileuli mTvare namgala...
droa irwmuno da, arasdros, aRar moiwyen,
Torem, giJmaJi qari, sadRac, gaginapirebs,
`SeCerdi wamo~, ukvdavebis qarga moisxi,
madloba, radgan _ uflis rwmena gamiTavise...
literaturuli almanaxi`xornabuji~ #4
gamovida lit-
eraturuli al-
manaxis `xornabu-
jis~ meoTxe nomeri
(redaqtori gior-
gi natroSvili).
almanaxi ixs-
neba saiubileo mi-
locvebiT jemal
mexriSvilis 75-e
wlisTavisa da lev-
an alaverdaSvilis
46-e wlisTavis aR-
saniSni masalebiT.
warmodgenilia je-
mal mexriSvilis
mcire biografi-
uli Canaxati da
fragmenti misi ax-
ali wignidan, aseve
levan alaverdaS-
vilis axali leqsebi.
rubrika `poezia~ aqveynebs vaJa oTaraSvi-
lis nikoloz baraTaSvilis me-200 wlisTavisad-
mi miZRvnili leqsebis cikls. aqve ibeWdeba: eka
javaxiSvilis, Tea Tabagaris, Tamaz wiklauris,
eka kvantalianis, jumber uTruTaSvilis, Taflo
zariZis, Temur Waxnakias, iase gagniZis, nata var-
adas, giorgi wiklauris leqsebi.
rubrika `proza~ gTavazobT klara gelaS-
vilisa da arqimandrit onofres (wulaZe) axal
nawarmoebebs.
rubrika `axali saxelebi~ gvacnobs axalgaz-
rda, 17 wlis beqa zamTaraZes weriliT _ ̀ vaxtang
gorgaslis politikis fsiqologiuri analizi~,
aseve dedofliswyaroel avtors lia robitaS-
vils novelebiT _ `kaklis xe~ da `mTa~.
rubrika ̀ gaxseneba~ ixsneba saxalxo mTqmeli-
sa da momRerlis gogi kavTiaSvilisadmi miZ-
Rvnili mcire weriliT. aqvea avtoris ramdenime
leqsic. Semdeg ki rubrika gvTavazobs 2012 wels
gardacvlili, bevrisTvis sayvareli SesaniSnavi
poetis badur balarjiSvilis leqsebs.
rubrikaSi `Targmanebi~ warmodgenilia her-
man heses mcire werili da XIII saukunis sirieli
avtoris abul farajis bolo nawarmoebis _
`TavSesaqcev ambavTa wigni~ _ Targmani.
rubrikaSi ̀ publicistika~ ibeWdeba dali su-
laSvilis werili _ `firosmani... saidan movida
es ucnauri adamiani?!~ xolo rubrikaSi `dedof-
liswyaros istoriidan~ qeTevan mWedliSvilis
werili _ `neCvolodovebis saxlis istoria~.
rubrikiT `Cveni mxare~ ibeWdeba nata vara-
das werili `saqarTvelodan saqarTveloSi~ da
mari maxaraSvilis werili `arboSiki~.
almanaxis bolo gverdebi eTmoba rubrikas
`Sexvedra poetTan~, romelSic warmodgenilia
nana WiWinaZis werili `atireT wvimebi~. werili
eZRvneba ama wlis 2 agvistos dedofliswyar-
oelebis Sexvedras poet Temur CalabaSvilTan.
58
Tavi pirvelimfrinavi cxeni
_ esec ase! _ Tqva lurjqamrianma eqTanma da
siamayiT daxeda elenis TabaSirSi Casmul marjvena
mklavs. _ mzadaa! ginda giTxra, ra SegiZlia? rada, Se-
giZlia Sens megobrebs zed TavianTi saxelebi daawer-
ino.
eleni velosipedidan gadmovardniliyo da xeli
moetexa. dedam maSinve saavadmyofoSi gaaqana. axla
saSinel tkivils TiTqmis aRar grZnobda. veRar iT-
menda, ise moewona is azri, rom megobrebi saxelebs
daawerdnen TabaSirze.
_ xom SemiZlia xval skolaSi wasvla? _ ikiTxa
maSinve.
_ xval ara. eqimma gviTxra, Rame aq darCeso.
saWiroa Tval-yuri gadevnoT. Sen xom tvinis Seryeva
gqonda.
_ eg ras niSnavs?
_ Tavs rom magrad daartyam rames da aRaraferi
gaxsovs, ai eg aris tvinis Seryeva.
es marTlac ase moxda. elenma velosipedidan
gadmovardnisas Tavi qvafenils daartya da ramdenime
wuTi namdvilad aRar axsovda, sad imyofeboda an ra
gadaxda Tavs.
_ arada, sul veubnebi, damcavi Cafxuti daixure-
meTqi, _ SesCivla dedam eqTans.
elenma Tavi Caqindra. Tavs damnaSaved grZnobda.
,,mapatie ra, _ Caibutbuta _ axla xom kargad var“.
_ mainc saWiroa aq darCe. xom ici, sifrTxiles
Tavi ar stkiva, _ eqTani axla mSobels miubrunda,
_ xval imedia ukve SesZlebT bavSvis Sin wayvanas. ma-
leve, eqimi palatebis Semovlas rom daamTavrebs.
am dros sanitaric gamoCnda, etls moagorebda.
_ aba, aq dabrZandi, bebruxana qalbatono, _
uTxra elens da mere dedamiss miubrunda, _ Tqven ki
fexiT wamobrZandiT, axalgazrda qalbatono.
ra ucnauria, fiqrobda eleni, ra saWiro iyo
etliT waeyvanaT, maSin roca xeli hqonda motexili
da ara fexi. undoda ekiTxa, magram Sercxva. sanitarma
jer liftSi Seagora, mere gamoagora da bolos erT
palataSi SeabrZana, sadac eqvsi sawoli idga.
_ es iupiteris palata gaxlavT, arc meti, arc na-
klebi, xuTvarskvlaviani mkurnaloba geliT, _ etli
eqTnis magidasTan miagora. metad mxiaruli ymawvili
Canda.
aq ki ukve wiTelqamriani eqTani SeegebaT keTili
RimiliT. eqTani jo damiZaxeTo. elens Tavisi sawoli
aCvena, romelsac garSemo farda hqonda Camofarebu-
li. Semdeg majaze plastmasis samajuri moargo elens,
romelzec bavSvis saxeli ewera.
julia donaldsoni
TargmaniTargmani
princesa miror-beli* da mfrinavi cxeni
_ ai, esec unda Caicva, _ eqTanma jom elens saa-
vadmyofos Ramis perangi miawoda.
_ es rogor unda Cavicva TabaSirian xelze? _
gaukvirda elens.
_ Sen amaze nu idardeb, _ es Cveni sazrunavia, _
uTxra eqTanma. roca deda CacmaSi exmareboda, aRmoa-
Cines, rom marjvena saxelo moeWraT da xelis gasay-
ofic ise gaeganivrebinaT, rom TabaSiriani xeli Ta-
visuflad gaeyo.
_ Cemi wasvlis droa, _ uTxra dedam.
_ nu waxval ra, dediko, _ feri ecvala elens.
_ ai, naxav ra kargad iqnebi. mxolod erTi RamiT
gtovebT, metiT xom ara? aqaur bavSvebsac gaicnob da
daumegobrdebi.
elenma mimoixeda iupiteris palataSi da mxolod
erTi biWi dainaxa, imasac tkbilad eZina. sami sawoli
Tavisufali iyo da erTsac farda hqonda Camofare-
buli.
_ ra xdeba, am dReebSi aRaravin aRarafers itex-
avs? elen, Sen rom ar yofiliyavi, iqneb samuSaoc
damekarga, _ ixumra eqTanma jom.
elens gaeRima. SiSma TiTqmis mTlad gauara. mar-
cxena xeliT dedas gadaexvia da piroba CamoarTva,
rom meore dRes yurZensa da biblioTekis wigns mou-
tanda.
_ axla Cvens saqmes mivxedoT, _ eqTani jo elens
miubrunda, roca deda gaistumres. _ amoirCie, ras
miirTmev xval. SemTxveviT cacia xom ar xar?
_ ara, ara var cacia. maTTvis gansxvavebul saW-
mels amzadebT? _ daibna eleni.
_ ara, magram SeiZleba amis Sevseba gagiWirdes, _
eqTanma jom gaicina da bavSvs erTi yviTeli baraTi
aCvena. _ aq CamoTvlili saWmelebis siidan SegiZlia
rac ginda is amoirCio sauzmed da sadilad.
elenma amoirCia simindis burbuSela da forTox-
lis wveni sauzmed da wiwilis Rvezeli da xilis sala-
Ti sadilad. eqTanma jom bavSvs sasurveli kerZebi
mouniSna.
_ Cemi morigeoba dasrulda. xval naSuadRevs
davbrundebi, iqneb mogiswro da gnaxo kidev.
elens guli daswyda, magram ras izamda. Semdeg
sul axali eqTnebi daesivnen. erTma sicxe gauzoma,
meorem kakao moutana da mesamem saabazanoSi gaiyvana.
pirdapir gaognebuli iyo eleni amdeni fusfusiT da
daRla igrZno. bolos erTma eqTanma sabani sagulda-
gulod amoukeca, rom kargad moesvena.
_ RamiT Tu rame dagWirda, ai es zari dareke, _
daariga eleni.
gogona mxarze msubuqma Sexebam gaaRviZa. jer eg-
ona, deda movidao. mere ki roca Tvali gaaxila, eqTani
dainaxa da gaaxsenda, sadac imyofeboda. marTalia,
*miror-bel (miror-belle) _ sityvasityviT ,,sarkis mzeTunaxavi“
59
ol
e, №
4,
20
17
saqme zaris darekvamde ar mivida, magram mTeli Rame
mainc mousvenrad gaatara. TabaSiris gamo marjve-
na mxares ver wveboda, arada, swored ase iyo wolas
miCveuli. mere dilaadrian sicxis gasazomad gaaRviZ-
es. mxolod amis Semdeg CaeZina gemrielad.
_ ici, ise Rrmad geZina, rom sauzmisTvis ver
gagaRviZeT. magram Seni saWmlisTvis piri aravis dau-
karebia. aba, sanam eqimi birCi Camoivlis, moaswari
sauzmoba, _ uTxra eqTanma.
_ saabazanoSi Sesvlas xom movaswreb?
_ aba, ra. xom ar ginda gamogyve?
_ ara, Tavad waval, madloba.
saabazanoSi Sesuli eleni mixvda, ratom SesTava-
za eqTanma daxmareba; gauWirda mxolod marcxenaTi
xel-piris dabana da kbilebis gaxexva.
_ etyoba, momiwevs, wera marcxena xeliTac
viswavlo, _ daiCivla xmamaRla.
_ ai, es mesmis. rogorc iqna! iqneb axla mainc swo-
rad dawero asoebi! _ gaisma xma saabazanos sarkidan.
eleni mSvenivrad cnobda am xmas. es xom princ-
esa miror-beli iyo. igi elenis anarekliviT moCanda
sarkeSi, magram danarCeni anareklebisgan gansxvave-
biT, princesas sarkidan gadmosvla uyvarda xolme.
Tumca garegnulad ali-kvali eleni iyo, xasiaTiT
Zalian gansxvavdeboda misgan. Cveni eleni erTi sak-
maod morcxvi gogo gaxldaT, miror-beli ki saocari
mkvexara vinme iyo. bolo ar uCanda mis istoriebs Ta-
vis sasaxlesa da mSobliur zRaprul samefoze.
miror-belsac zustad elenis msgavsi saavadmyo-
fos Ramis perangi ecva, oRond TabaSirSi marcxena
xeli hqonda Casmuli.
_ ras dgaxar da momSterebixar. aqedan gadmoZ-
romaSi damexmare, _ uTxra elens da sarkidan marjve-
na xeli gamouwoda. _ metismeti ar mogivides, magrad
ar momqaCo. meore xelic xom ar unda movitexo.
eleni Tavs gamoutyda, rom Zalianac ar undoda
saavadmyofoSi princesa miror-belTan erTad yofna,
magram fiqris dro aRar iyo. xeli Caavlo da miexmara,
rom sarkidan jer xelsabanze da mere iatakze gad-
momZvraliyo.
_ Senc velosipedidan gadmovardi?
_ ra Tqma unda, ara, _ mouWra miror-belma. _
rogor fiqrob, Seefereba princesas iseTi transpor-
ti, rogoric erTi Cveulebrivi, yvelasTvis xelmis-
awvdomi velosipedia? ara, ra Tqma unda, ara. me ici...
_ cotaodeni Seyovnebis Semdeg ganagrZo, _ me mfri-
navi cxenidan Camovvardi.
_ Sen rom arasodes giTqvams, mfrinavi cxeni my-
avso?
_ mapatie, elen. magram rodis movaswro
yvelaferi imis CamoTvla, rac maqvs? amas Zalian, Za-
lian didi xani dasWirdeboda da Tanac Cemi aucile-
blad SegSurdeboda.
_ im dros, roca Camovardi, cxenosnis qudi ar
gexura? _ hkiTxa elenma.
magram princesa aRar usmenda. mas ukve kari gae-
Ro da iupiteris palatisken midioda.
elenma gadawyvita ukan gahyoloda, magram mere
gadaifiqra, cota xans aq davrCebio. ar icoda, ra unda
eTqva eqTnebisTvis, rogor aexsna misi iq yofna. saaba-
zanos karidan gaiWyita da dainaxa, rogor acocda mis
sawolze princesa da zari dareka.
Tvalis daxamxamebaSi erT-erTi eqTani mis sa-
wolTan gaCnda.
_ neta vicode, es saWmeli ra aris? _ ikiTxa
princesa miror-belma da langarze miuTiTa.
_ rac SeukveTe, aRar gaxsovs? simindis burbu-
Sela da forToxlis wvenia.
_ simindis burbuSela? es raRaa? waiReT da momi-
taneT farSevangis Toxlod moxarSuli kvercxi.
eqTanma CaixiTxiTa. etyoboda, xumrobaSi CauT-
vala bavSvs naTqvami.
_ gTxovT, nu iciniT, roca me raimes gibrZanebT.
es didi uzrdelobaa. SegiZliaT, forToxlis wvenic
ukan waiRoT. mirCevnia, cotaodeni yinuliTa da lim-
niT Sezavebuli dilis cvari davlio.
_ axla sxvas veRarafers mogitan. Tanac ukve
daamTavres sauzmis Camotareba.
_ maSin am wuTSi ukan gamoiZaxeT.
eqTanma xeluxlebi langari aiRo da cuxcuxiT
datova oTaxi. gasasvlelSi kinaRam TeTrxalaTian
kacs Seejaxa, romelsac stetoskopi Camoekida kiser-
ze. eleni mixvda, rom es eqimi birCi iqneboda.
_ iciT, mgoni misi mdgomareoba gauaresda, _
CasCurCula eqTanma eqims da langriT xelSi palati-
dan gavida.
eqimi ki sawols miuaxlovda da sanam Camojde-
boda, fardebi Camoafara. ase rom, eleni verc mas xe-
davda da verc princesas. Tumca maTi xmebi saabazanos
karamde aRwevda, saidanac gogona iWyiteboda.
_ aba, salami elens, _ gaisma eqimis xma.
_ ara, eleni ar gaxlavarT. me princesa miror-
beli var. vimedovneb, saTanadod xarT momzadebuli
samefo ojaxis wevrebis samkurnalod. eg Tqveni ste-
toskopi zedmetad ubralod gamoiyureba. Cemi sasax-
lis eqims iciT rogori aqvs? vercxlisgan da gvelis
tyavisgan damzadebuli.
eqim birCs Caecina.
_ Cems patara disSvilsac uyvars princesobanas
TamaSi. keTili, Tqveno samefo udidebulesobav. aba,
axla momiyevi yvelaferi, rac gaxsovs Seni uiRblo
SemTxvevis Sesaxeb. ai, aq weria velosipedidan Cam-
ovardao.
_ Tu mand mase weria, tyuilia! me Cemi mfrinavi
cxenidan Camovvardi. minda icodeT, rom SesaniS-
navi mxedari var. ase rom, verafriT gamigia, es ro-
gor damemarTa. erTi eWvi mawuxebs: isev Cemi boroti
jadoqari naTliis oinebi xom ar aris. SeiZleba unag-
irs raime uCxirkedelava, ras gaigeb.
_ maS velosipedTan dakavSirebiT araferi
gaxsovs? gasakviri arcaa, Sen xom Tavi trotuars
daartyi.
_ aseTi ram me ar dammarTnia! _ miror-beli aRS-
foTda, _ Cems sabrZanebelSi trotuarebs ver naxavT!
Cemi mfrinavi cxenidan rom gadmovvardi, me daveSvi...
iqa,…ra hqvia... ho... yaryatis budeSi, sasaxlis saxur-
avze. kidev kargi, rom budeSi yaryatis kvercxebi ar
iyo, Torem...…
_ aba, erTi wamiT macale, _ Seawyvetina eqimma.
xmis toni saocrad Sescvloda. aRelvebuli da metis-
metad seriozuli Canda.
_ aq weria, rom marjvena xeli moitexe!
_ rogor minda, mag uazro Canawerebs Tavi daane-
boT da maT nacvlad me damijeroT, _ daiwuwuna
princesam.
_ es marto ki ar weria, rentgenic amas aCvenebs!
es xom dResaviT naTelia! Sen marjvena xeli moitexe,
magram TabaSirSi marcxena Cagisves!
_ saqme ise Semotrialda, mgoni, registratoris
daTxovnac mogiwevT da TabaSiris specialistisac!
_ marjvena xeli rogor gaqvs? isev gtkiva? _
hkiTxa eqimma.
_ raki am xeliTac dainteresdiT, getyviT, rom
cotaTi mawuxebs. es albaT imitom rom yaryatebma
Caminiskartes. maT xom ar icodnen, vin viyavi. albaT
guguli Tu vegone, romelic maT budeSi Tavisi kver-
cxis dadebas apirebda.
cxadi iyo, eqim birCs arc yaryatebi aintereseb-
da da arc gugulebi. elenma dainaxa, rogor gamovida
fardebidan da TiTqmis sirbiliT mivida registra-
toris magidamde. bavSvisken zurgSeqceuli idga
da amitom elens mxolod fragmentebi esmoda misi
satelefono saubrisa. ,,Secdoma moxda“, ,,saswrafoa“,
,,gansakuTrebuli SemTxveva“ da a.S. mixvda, rom eqimi
travmatologiur ganyofilebaSi rekavda, sadac Ta-
baSirSi Causves xeli.
60
es ukve metismetiao, gaifiqra elenma. saWiroa
Cemi Careva, eqimmac unda icodes saqmis viTareba da
eqTnebmaco. is-is iyo gambedaoba moikriba da gasasv-
lelad moemzada, rom erTi nacnobi saxe gamoCnda iu-
piteris palataSi. es is sanitari iyo, vinc wina dRiT
etliT Seagora palataSi. axlac etls moagorebda,
oRond cariels.
_ isev Sen xar, bebruxana qalbatono? _ mimarTa
princesas.
elenma gaifiqra, aseTi mimarTva miror-bels ar
moewonebao da am Cems karg sanitars Sav dRes daayri-
so, magram daxeT, ra upasuxa princesam:
_ aha, rogorc iqna. erTi adamiani mainc mixvda,
rom erTi Cveulebrivi patara gogo ar var! pirdapir
aRfrTovanebuli var! es ra didebuli taxtrevani
momarTviT! sasaxleSic ki ar minaxavs aseTi borble-
biani etli!
_ Tqven mxolod saukeTesoTa Soris saukeTesos
imsaxurebT, bebruxana qalbatono! _ miugo sanitar-
ma da iupiteris palatidan gogona etliT gamoagora.
elens guli gauskda amis danaxvaze. RmerTo, es
rogorme unda SevaCero! Tu princesas marTla motex-
ili hqonda marcxena xeli, maSin rogor SeiZleboda
misTvis TabaSiris moxsna?
iqneb yvelaze advilad es ambavi sanitars gaego.
eleni saabazanodan gamovida da palataSi mimoixeda.
eqimi eqTans saregistracio magidasTan esaubreboda
da ise iyvnen garTulebi, rom arc SeuniSnavT, rogor
gasrialda eleni palatidan. mainc ver daewia gogona
sanitars. mxolod imis danaxva moaswro, rogor Seago-
ra etli liftSi. dauZaxa kidec, magram kari daixura.
iqve meore liftic iyo. elenma saswrafod gamoiZ-
axa. uh, ra zozina aRmoCnda es lifti! sabednierod
carieli iyo da aravin Sexedavda cnobismoyvared da
arc kiTxvebiT gauwyalebda guls, aq ras akeTeb mar-
to da a.S.
Tu princesa TabaSiris mosaxsnelad mihyavdaT,
maSin imave oTaxSi unda waeyvanaT, sadac elens gauke-
Tes. elens ki axsovda, rom es pirvel sarTulze iyo.
liftidan rom gadmovida, verc princesas mohkra Tva-
li, verc sanitars. eleni grZel koridorSi aRmoCnda,
saidanac mravali kari mraval oTaxSi SegiyvandaT.
eleni kiTxulobda warwerebs, magram bevri veraferi
gaigo. erTs ,,endokrinologia“ ewera, meores ,,he-
matologia“, mesames ,,toqsikologia“. gogona tvins
iWyletda, romeli ,,ologia“ SeiZleboda TabaSiris
Sesaxvevi oTaxi yofiliyo. swored am dros ,,hema-
tologiis“ kari gaiRo da mewamuli feris qamriani
eqTani gamovida.
_ vis eZeb, genacvale? _ hkiTxa Tbilad elens.
_ TabaSiris oTaxi romelia?
_ Tan rom aravin gaxlavs? saidan moxvedi?
eleni yoymanobda, ra vqna, simarTle vuTxra Tu
ara eqTanso. bolos asec gadawyvita, Tumca eWvobda,
ar damijerebso.
_ iupiteris palatidan Camovedi, magram aravin
icis, aq rom var. iciT, ra moxda? me da Cemi megobari
princesa miror-beli erTmaneTSi SeveSaleT. saqme is
aris, rom princesam marcxena xeli moitexa, magram.
_ erTi wuTiT, erTi wuTiT, _ Seawyvetina mewam-
ulma qamrianma. _ albaT jobs iupiteris palataSi
davreko da gavigo ra xdeba.
eqTanma eleni kabinetSi Seiyvana da palatis no-
meri akrifa.
_ iciT, mgoni CemTan Tqveni pacientia. _ me-
wamul qamrianma elenis marcxena xelze moTavsebuli
samajuridan misi saxeli amoikiTxa, _ elen peiji.
ambobs, axla travmatologiur oTaxSi unda viyoo.
...kargiT maSin. ubralod, gadamowmeba mindoda. cota
ar iyos da dabneuli Cans... princesebsa da msgavs ra-
meebze saubrobs... aa, gasagebia, tvinis Seryeva, aha,
amitomac... ara, nu SewuxdebiT, Tavad waviyvan.
mewamulqamrianma yurmili dado da elens guli-
anad gauRima.
_ sxva sanitars gamogigzavniT, etliT mivabrZa-
noTo, magram aqvea. ase rom, uari vuTxari, _ Tqva da
gogona erT karTan miiyvana.
eleni mixvda, rom bolos da bolos miagno princ-
esas, radgan oTaxidan nacnobi xma Semoesma:
_ Cems cxens saxelad patara lordi elva hqvia.
samwuxarod, am bolo dros frTis tkivilma Seawuxa.
ueWvelad unda miviyvano da sasaxlis veteqims vaCve-
no.
mewamulqamrianma elens gauRima da Tvalebi
viTom unugeSod maRla aRapyro.
_ SeiZleba, cota xans dacda mogiwios. etyoba,
sakmaod mZime pacienti hyavT swored axla.
elenma Tavi Seikava, rom ar eTqva, es xom princ-
esa miror-beliao. mewamulqamrianic maSinve imas
gaifiqrebda, sawyals jer isev ara aqvs yvelaferi
wesrigSio. amitom ubralod upasuxa, ara uSavs, da-
vicdio.
_ kargi, maSin dagtoveb. droebiT. ise, kidev xom
ar gaiparebi sadme?
eleni dapirda, rom arsad wavidoda da erT-erT
skamze Camojda. dainaxa, rogor miefara Tvals mewam-
ulqamriani. dafiqrda da mixvda, rom sulac ar epit-
naveboda im oTaxSi SeWra da eqTnisaTvis yvelafris
axsna.
_ ra ucnauria, _ Seawyvetines princesas Tavis
mfrinav cxenze saubari, _ verafriT gamirCevia, ra
saxeli gaweria samajurze. TiTqos ukuRma weria asoe-
bi. vatyob, usaTvalod veras gavxdebi. Sen aq damelo-
de, gverdiT oTaxSi maqvs.
oTaxidan eqTani gamovida. elenma ver icno igi,
Tumca amasac iseTive lurji qamari ekeTa, rogorc
pirvel eqTans, vinc xeli TabaSirSi Causva.
qali aCqarebiT gauyva derefans. elenma ki raki
igrZno, princesasTan dalaparakebis SesaZlebloba
momecao, oTaxSi Sesrialda.
miror-beli fanjarasTan idga da marjvena xelSi
veeba makrateli eWira.
_ o, Sen xar, elen? rogor fiqrob, es makrate-
li samefo TabaSiris gasaWrelad gamodgeba? didad
xarisxiani ar Cans. gadavwyvite, jer sxva rameebze
vcdi-meTqi, sanam mosamsaxure dabrundeba, _ Tqva da
makrateli fardebs daumizna.
_ SeCerdi! _ iyvira elenma da princesas
makrateli gamostaca, _ eqTani am wuTas dabrundeba
da jobia waxvide!
_ aba, aba, SeeSvi mbrZaneblobas, elen, _ datuq-
sa miror-belma megobari. _ raRa Sen da raRa aqauri
mosamsaxureebi, pirdapir maT daemsgavse. ise waval da
moval, rogorc minda!
_ ki magram, nuTu ginda rom darCe da TabaSiri
mogxsnan? Tu xeli marTla motexili gaqvs, maSin Ta-
baSirSi unda gqondes kidec.
_ magaSi marTali xar. axla Wkvianurad saubrob.
albaT jobia davbrunde da Cemi patara lordi elva
movinaxulo. Tanac, aqaurebi saerTod ar scemen pa-
tivs samefo ojaxs. Tu im wesier taxtrevanis gamg-
orebels ar CavTvliT. ra Tavaziani ymawvilia! unda
vnaxo, iqneb sasaxleSi raime samuSao gamovunaxo!
_ miror-bel, gTxov wadi, nuRar ayovneb! _
Seevedra eleni.
_ nu maCqareb, yvelafers Tavisi dro aqvs, _ upa-
suxa princesam da axla kalami aiRo magididan.
_ axla raRas apireb? _ hkiTxa dazafrulma
elenma. ra kargad iqneboda yvelaferi, lurjqamria-
nis mosvlamde miror-beli rom wasuliyo.
pasuxad princesam kalami gauwoda.
_ gansakuTrebul pativs gdeb da uflebas ga-
Zlev, pirvelma Sen moawero Seni saxeli Cems Taba-
Sirze.
eleni mixvda, rom aqedan Tavs ver daiZvrenda. ase
rom, aiRo kalami da Zalian ecada, rom marcxena xeliT
kargad moewera saxeli.
_ ra aris, elen. es kidev ufro uaresi batifex-
61
ol
e, №
4,
20
17
uria, vidre odesme dagiweria. Tan ukuRma giweria,
Tan ra dagrexili asoebia!
_ ukuRma ar aris, dagrexilad imito geCveneba,
rom marcxena xeliT davwere!
_ me gaCveneb, rogor unda gaakeTo, _ uTxra
miror-belma da kalami gamoarTva. Semdeg elenis Ta-
baSirze Tavisi saxeli dawera. romelic ai ase ikiTxe-
boda:
ileb-rorim
_ es ra aris? da kidev Sen melaparakebi ukuRma
daweril-dagrexil asoebze? _ veRar Seikava Tavi
elenma da Caibutbuta. xvdeboda ki, rom axla kamaTis
dro ar iyo. oTaxSi mimoixeda, sarkes eZebda, magram
ver dainaxa.
zustad maSin garedan nabijebis xma SemoesmaT.
lurjqamriani brundeboda!
_ mSvidobiT! _ iyvira sarkis mzeTunaxavma da
karidan gasxlta. elenma gaiWvrita da dainaxa, rogor
Sesrialda derefnis mopirdapire mxaris erT-erT
karSi. esec romeliRac `logiis“ oTaxi iyo. konkre-
tulad ki ,,ofTalmologiis“.
_ aba, aba, amdgarxar kidec da gareTac gamo-
sulxar. xom Sempirdi fexs ar movicvlio, _ Semovida
lurjqamriani, _ ici, wuTis win uceb momeCvena, rom
Tvalis ganyofilebaSi Sexvedi, magram ra Tqma unda
sxva iqneboda.
eqTanma saTvale moirgo da elenis piradobis
samajurs daxeda.
_ Zalian kargi, axla mSvenivrad varCev. elen pei-
ji brZandebi, _ bavSvis saxeli da gvari sabuTebSic
gadaamowma da ai am dros iyo, rom saxe moeRuSa, _ sax-
elTan dakavSirebiT aranairi problemaa, magram ver
gamigia, eqimi ras gulisxmobs. aq dauweria _ ,,moxse-
niT TabaSiri marcxena xelidan da marjvena CausviT
TabaSirSi.“ ai es ar mesmis. swored Seni marjvenaa ukve
TabaSirSi. albaT unda daewera _ ,,moxseniT marjve-
nadan da marcxena CausviT TabaSirSi.“
_ ara, ara, mase ar aris! _ guli gauskda elens, _
marjvena maqvs motexili. marcxenas araferi sWirs, _
dasturad marcxena xeli gaiqn-gamoiqnia.
lurjqamrianma Canawerebs da rentgens gadaxeda.
_ es yvelaferi metad ucnauria. neta sad daqris
eqimi birCis goneba, roca muSaobs?
Semdeg sanitars daureka, rom eleni etliT kvlav
iupiteris palataSi waeyvana. da am dros kidev erTx-
el moequfra saxe.
_ namdvilad gadavirevi! SemiZlia mec davifico,
rom weRan sanam saTvalis mosatanad gavidodi, marcx-
ena xeli gqonda TabaSirSi. eh, momiwevs Tvalis ganyo-
filebaSi Sesvla da mxedvelobis Semowmeba.
swored am dros garedan yayani moisma da viRacam
karze daakakuna.
lurjqamrianma kari gaaRo da elenma erTdrou-
lad sami adamianis xma gaigona. erTi qali gamware-
buli kiTxulobda: ,,is aq aris?“, mas biWis xma maSinve
pasuxobda ,,ramdenjer unda giTxra, rac moxda“, am
yvelafers kacis xma agvirgvinebda ,,gaCumdi, tobi.“
_ ukacravad, magram vis eZebT? _ ikiTxa lur-
jqamrianma.
_ visac veZebT, imis saxelic ki ar viciT, magram
iqneb romelime Tqveni pacientia, _ gaisma qalis xma.
_ vzivar da patara tobis mxedvelobas vumowmeb. xom
iciT, ra aris es testi, xan did da xan patara asoebs
aCveneben, rom davadginoT rogor xedavs. da swored
am dros es TabaSiriani gogo Semorbis! ra sisulele
aRar moCmaxa, ena ar gauCerebia. ginda Tu ara, yvela
aso ukuRma weriao. oTaxidan gasvla vTxove, arc es
gamigona. avdeqi da eqimis mosayvanad gavedi, iqneba
is damexmaros-meTqi. rom davbrundi, iq aRar damxvda.
gamqraliyo!
_ ki, sarkeSi SeZvra da gauCinarda! _ gaisma bi-
Wis xma.
_ aba, ra sisuleles ambob, tobi. xom ici, rom es
SeuZlebelia, _ es kaci iyo.
_ Cemi TvaliT davinaxe!
_ gasagebia, magram nu dagaviwydeba, rom axali
saTvale gWirdeba!
_ vwuxvar, rom ver gexmarebiT, magram aq namd-
vilad ar aris is, visac eZebT, _ miugo lurjqamrian-
ma.
elenma raRac sabnis msgavss mohkra Tvali da zed
gadaifara. eSinoda, aq Semovlen, princesa vegonebi
da mTel mis usaqcielobas me damabralebeno! magram
etyoba lurjqamrianis naTqvamma gareT myofni daamS-
vida da daarwmuna da wasvlac daapires.
_ iqneb is gogona iupiteris palatidan aris. aba,
erTi iqac gadavrekav, _ gaisma qalis xma.
lurjqamrianma ki Tavi dananebiT gaiqnia, roca
isini gaistumra.
_ dRes yvelani gadareulebi Canan, Sen garda,
Carli, _ mimarTa Tavazian sanitars, romelmac is-is
iyo palataSi Semoabija.
_ salami, bebruxana qalbatono! is mousvenari
eqTani TabaSirze suraTebs xom ar gaxatavda?
elenma odnav CaiRima da etlSi Cajda.
_ axla ra wynarad xar. ra mogivida? aRar ginda
kidev miambo Sens mfrinav cxenze?
elenma uaris niSnad Tavi gaiqnia da Tvalebi dax-
uWa. uceb saSineli daRliloba igrZno.
palataSi dabrunebuls ori momRimari saxe dax-
vda. deda da eqTani jo.
_ axla miTxres, eleni cota ucnaurad laparako-
bdao, _ dedas xmaSi SeSfoTeba daetyo.
_ ara, kargad var, dediko.
_ me rom mkiTxoT, es ki ara, eqimi birCi iqceva
ucnaurad, _ xmas dauwia eqTanma jom, _ warmogid-
geniaT, marjvena da marcxena aeria erTmaneTSi! nam-
dvilad Seyvarebulia. ai, axla waval da eqim hamzas
vTxov, rom rogorc ki isadileb, gagsinjos. albaT
rogor mogSivda, isic miTxres, sauzme ar moewonao.
_ elen, ra xdeba, ver gcnob! _ usayvedura dedam.
eleni axsna-ganmartebis xasiaTze ar iyo da Cumad
Seeqca wiwilis Rvezelsa da xilis salaTas. etyoboda,
marTla moSieboda. amas dedis motanili yurZenic mi-
ayola. swored am dros eqimi hamzac Semovida. imanac
moayolina, rogor daecio da asidan ormocdaaTamde
ukuRma daTvaleo.
_ Zalian kargi da yoCaRi Svili gyavT. ukve Segi-
ZliaT Sin waiyvanoT, _ uTxra eqimma dedas.
dedas axali tansacmeli moetana. CacmaSi miex-
mara. zedatans saxelo swored saavadmyofos Ramis
perangiviT hqonda amoWrili.
_ xom ar ginda wasvlamde saabazanos sarkeSi Sei-
Wyito? erTi dainaxe, ra koxtad gamoiyurebi.
_ ara! _ wamoiZaxa elenma, _ madloba, magram ar
minda. axla SemiZlia ukve davbrunde skolaSi da yve-
las vaCveno Cemi TabaSiri?
_ amas xvalac moaswreb. dRes jobia mSvidad iyo
da daisveno. axla modi, Seni yurZeni daamTavre. ai,
naxe ra wigni gamogitane biblioTekidan.
amiT gaerTe dRes.
_ ra wignia, ra hqvia? _ ikiTxa elenma.
_ ,,mfrinavi cxeni“, _ upasuxa dedam da ve-
rafriT mixvda, ratom xiTxiTebda eleni liftSi,
dabla Casvlisas.
inglisuridan Targmna
nino ZamukaSvilma
(gagrZeleba Semdeg nomerSi)
62
wignis wardginebawignis wardgineba
Telavis mTavar biblioTekaSi mimdinare
wels Catarda mTavari biblioTekis da ansambl
`patara kaxis“ erToblivi folkloruli saRamo:
`qarTuli xalxuri simReris moamageni“. saRamo
mieZRvna cnobili lotbaris andro simaSvilis
Sesaxeb dawerili wignis `andro simaSvili“ _
wardginebas. wignis avtoria marina kviJinaZe _
gamoica fond `qarTuli galobis“ da misi dam-
fuZneblis vano CxartiSvilis dafinansebiT.
Telavis sabiblioTeko gaerTianebis direq-
torma mayvala wiklaurma saanotacio mimoxilva
waumZRvara am wigns.
kaxuri simRerebis
didostats, folkloris
erovnuli premiis pirvel
laureats, Rvawlmosil mom-
Rerals da lotbars andro
simaSvils 94 weli Seusrul-
da, igi dResac Cveuli erT-
gulebiT agrZelebs Tavis
SemoqmedebiT moRvaweobas,
_ axalgazrduli energiiT
da didi siyvaruliT emsax-
ureba qarTuli xalxuri
simReris SenarCunebasa da
aRorZinebas.
folkloris saRamoze
monawileoba miiRo, Tavi-
si, SesaniSnavi simRerebiT
`patara kaxma“. ansamblis
wevrebi, ZiriTadad, andro
simaSvilis gamozrdilebi
arian. dResac, maTi konsul-
tanti _ batoni androa.
`patara kaxi“ warmatebiT
gamovida saqarTvelos sax-
elmwifo folkloruli
centris mier mowyobil
2015-2016 wlis festivalze.
aq, qarTuli xalxuri simReris siyvaruliT iz-
rdebian Taobebi. fond `qarTuli galobisa“ da
misi damfuZneblis vano CxartiSvilis dafinan-
sebiT andro simaSvils gadaeca sigeli _ `qa-
rTuli xalxuri simReris moamage“ da fuladi
jildo.
folkloris saRamoze sityviT gamovida mw-
eralTa asociacia `literaturuli kaxeTis“
Tavmjdomare farna raina; man miuloca andro
simaSvils, _ wignis gamocema da xazi gausva xe-
lovnebis rols cxovrebaSi, _ mwerlobis, musi-
kis, folkloris...
poetma nunu ZamukaSvilma waikiTxa _ xe-
lovnebis qurumisadmi miZRvnili leqsi.
es wigni didi SenaZenia, dasZina man es mTeli
istoriaa: qarTuli folkloris, qarTuli xalx-
uri simRerebis...
wignSi aRwerilia sofel arTanis _ andro
simaSvilis mSobliuri soflis, mis winaprebis
Sesaxeb, _ mogviTxrobs, mis mama-biZaze, mis
mamidebze, romlebic gamoirCeodnen simReris
trfialiT.
wignSi wina planze wamoweulia _ batoni an-
dros cxovreba-moRvaweoba,
gamoCenili adamianebis gam-
onaTqvamebi.
moviyvan amonaridebs
wignidan: `andro simaSvi-
li“ (wignis avtorma andros
monaTxrobic Seitana wignSi
_ batoni andros survilis-
amebr) `davibade 1923 wlis
6 oqtombers. Tavad, rodis
daviwye simRera, ar maxsovs.
meubnebodnen, _ jer, kidev,
patara iyavi da mZinare
mRerodio... mSoblebs oTxi
biWi vyavdiT, oTxive Sexmat-
kbilebuli viyaviT; diliT,
_ vinc pirveli gaiRviZe-
bda, simRerasac is wamoiw-
yebda da gvaRviZebda.
50-iani wlebidan, mx-
olod, saojaxo ansamblebSi
vmRerodi da, sadac mimuSav-
ia, yvelgan sakuTari gunde-
bi myavda: .... yvelaze kargad,
mainc, Cems ZmebTan _ miSas-
Tan da nikosTan viyavi Sem-
Rerebuli“.
batoni andro hyveba, Tavis swavlis, muSao-
bis, daojaxebis Sesaxeb. _ misi meuRle _ mar-
iam orTaviZe mudam mxarSi edga. maT sami Svili
eyolaT _ biWebi.
`simaSvilebis saojaxo ansamblis axalgazr-
dul frTaze dayrdnobiT, man enTuziasti axal-
gazrdebi Semoikriba da axali ansambli Seqmna“
es iyo ansambli `arTana“.
`1974 wels reJisorma mixeil Wiaurelma ga-
daiRo filmi: ,,Sroma da simRera“, romelSic
saqarTvelos sxvadasxva kuTxidan Cveuli
kaxuri simRerebis didostati
nunu ZamukaSvili
andro simaSvili
63
ol
e, №
4,
20
17
Sromis procesebs da, maT Tanmdev simRerebs
mouyara Tavi.
`filmi arTanis baR-venaxebsa da mindvreb-
Sia gadaRebuli. bolo kadrebSi, xelSi mtevnebi
gviWiravs da vwuravT, wveni Camogvdis wveT-wve-
Tad. Tuki rame simRera vicodiT, _ im filmSia
yvelaferi, _ ambobs andro papa. amonaridi wig-
nidan: ,,andro simaSvili“.
`simaSvilebi winaparTa simRerebs mRerod-
nen. dro midioda, icvleboda epoqa, socialuri
garemo, Cndeboda axali prioritetebi simaS-
vilebi ki mama-papaTa, anu avTentikuri folk-
lorisadmi erTgulebas inarCunebdnen. asze
meti simRerisagan, romelTa gaxseneba andro pa-
pas dResac, uSecdomod, SeuZlia, e.w. `arTanuli
variantebi“ mainc, gansakuTrebiT, Zvirfasia
CvenTvis. aseTebia: melodiiT da teqstiT gansx-
vavebuli `mravalJamieri“, `muSuri“, anu `yanim-
kuri“, `ukuRma Cakrulo“, `arTanuli Sairebi“,
_ fanduris TanxlebiT, fSavlebidan momdinare
`mumli muxas“, `orpiruli guTnuri“, `Conguro“
es Sexvedrebi, mxolod, simaSvilebis saSems-
ruleblo tradiciam Segvinaxa.
amgvarad, SeiZleba Tamamad iTqvas: arTa-
nas didi wvlili miuZRvis xalxuri simRerebis
Senaxva-gadarCenis, qarTuli musikaluri folk-
loris ganviTarebis saqmeSi.
batoni andro safrangeTis dedaqalaq
parizSic miuwveviaT _ ̀ parizSi sami kvira davr-
CiT, _ hyveba batoni andro, _ Cemi maspinZlebi:
qalTa ansambli _ `irinola“ (xelmZRvaneli
frenk qeiTi) da mamakacTa ansambli _ `marani“,
(xelmZRvaneli bertran lambolizi) iyvnen. Ta-
vidan, aTi kaci damxvda. bolos, 35-ni iyvnen: qar-
Tuli simRerebis Sesaswavlad safrangeTis sxva
qalaqebidan da sxva qveynebidanac ki Camodiod-
nen: inglisidan, holandiidan, norvegiidan. sami
kvira davrCi da sul, 17 simRera Sevaswavle“.
batoni andro ixsenebs, kidev erT saintere-
so epizodsac.
`im periodSi, parizSi, `erisioni“ iyo Camo-
suli da erTma amerikelma yvelani erTad
migvipatiJa. `erisionis“ biWebi sul CemTan mo-
diodnen _ `andro papa, axla, es vimReroT, mere
is vimReroTo“... me vuTxar, Tqven, ager, xelmZR-
vaneli gyavT, ar ewyinos meTqi _ ar ewyinebao.
maSin, kargi meTqi da `zamTario“ vamRere.~
wignis avtori agrZelebs Txrobas: ,,frange-
bi mojadoebulebi darCnen andro simaSvilis
codniT, profesionalizmiT, axalgazrduli
SemarTebiT, misi pirovnuli TvisebebiT. isini
andro papas `simReris mzes“ eZaxdnen“.
wigns amSvenebs misi yofili moswavleebis-
gan mowerili baraTebi, maTi lamazi mogonebebi
da keTili survilebi. sailustraciod moviyvan
erT-erT baraTs. `axla, roca gwer, minda, Sen-
Tan erTad, Sens lamaz mTebSi viyo da, alilos
vmRerode. andro papa, Sen Cems cxovrebaSi, erT-
erTi, yvelaze lamazi adamiani xar. ramdenjer-
ac parizis RvTismSoblis taZars Sevxedav, Seni
bavSviviT gabrwyinebuli Tvalebi magondeba.
Cveni megobroba da simRerebi Cemi cxovrebis
erT-erTi, yvelaze, Zvirfasi nawilia, Zvirfasi
ganZi da memkvidreoba. akoce magrad Sens ojaxs.
mari madleni“.
`2002 wels TelavSi salotbaro skola gaix-
sna. xalxuri simReris maswavleblad andro si-
maSvili airCies. parizidan dabrunebul andro
papas sasiamovno ambavi eloda: anzor erqomaiS-
vilma alaverdis taZris mgalobelTa gundisaT-
vis xalxuri simRerebis Seswavla daavala.
alaverdis taZris mgalobelTa gundi 2001
wels alaverdeli mitropolitis daviTis loc-
va-kurTxeviT Seiqmna, gundis regenti konstan-
tine papalaSvili gaxldaT.
2003 wels alaverdis taZris mgalobelTa
gundi folkloruli festivalis laureati gax-
da.
2003 wels andro simaSvili Rirsebis orde-
niT daajildoves.
2008 wels qarTuli xalxuri simReris Sems-
ruleblobaSi Setanili gansakuTrebuli wvlil-
poeti nunu ZamukaSvili, andro simaSvili,
Telavis sabiblioTeko gaerTianebis direqtori mayvala
wiklauri da pedagogi nino WikaZe ansambl
`patara kaxis~ wevrebTan
64 isaTvis andro simaSvili folkloris erovnuli
premiis pirveli laureati gaxda, _ mas oqros
medali da Tanxa 2000 lari gadaeca.
2009 wels saqarTvelos folkloris sax-
elmwifo centrma andro simaSvils rusTavelis
Teatris mcire darbazSi SemoqmedbiTi saRamo
gaumarTa (avtori da wamyvani natalia zumbaZe).
2010 wlis 10 oqtombers telekompania ime-
dis eTerSi gavida gadacema: `imedis gmirebi“ _
romelic andro simaSvilis cxovrebasa da moR-
vaweobas mieZRvna.
2011 wels saqarTvelos folk-
loris centrma gadaiRo mokl-
emetraJiani dokumenturi filmi:
`andro simaSvili“ (scenaris avto-
ri da reJisori maia nozaZe).
2012 wels banki konstantas da
ansambl Savnabadas erToblivi pro-
eqtis farglebSi, Caiwera diski _
30 saukeTeso simRera. diskze an-
dro simaSvilisa da ansambl `Semo-
Zaxilis“ mier Sesrulebuli sim-
Rerebicaa.
didi lotbaris moRvaweobas
wignSi: `andro simaSvili“ maRal Se-
fasebas aZleven _ gamoCenili ada-
mianebi: anzor erqomaiSvili, go-
mar sixaruliZe, Temur qevxiSvili,
ioseb Jordania, giorgi Sengelaia, mixeil Wi-
aureli, daviT cincaZe, givi simaSvili, lia Cax-
utaSvili, nana lomiZe, giorgi donaZe da sxvebi.
cxadia, yvelafris gadmocema da moyola,
am patara statiaSi, SeuZlebelia, _ andro si-
maSvilis cxovreba-moRvaweobis, damsaxurebis
Sesaxeb. Telavis mTavar biblioTekaSi RonisZie-
baze, romelic am lamazi wignis `andro simaSvi-
lis“ wardgenas mieZRvna, rogorc aRvniSneT,
batonma androm Tavis cxovrebasa da moRvaweo-
baze vrclad da xalisiT isaubra.
dasasruls, _ qalaq Telavis meriis kultu-
ris, ZeglTa dacvis, ganaTlebis, sportisa da ax-
algazrdul saqmeTa samsaxuris ufrosma fiqria
yuSitaSvilma damswre sazogadoebis gulisTqma
gamoxata, _ isaubra baton andro simaSvilis
erovnul moRvaweobaze, damsaxurebaze da didx-
ans sicocxle da warmatebebi usurva.
ansamblma: `patara kaxma“ Seasrula qarTuli
xalxuri simRerebi.
andro simaSvili da misi meuRle mariam orTaviZe
ansambli `arTana~ _ 80-iani wlebis dasawyisi
am striqonebs: bevr sikeTes
da sixaruls vandob...
veras gaklebs _ welTa rema,
idRegrZele, andro.
Sen gulidan mze amogdis,
uerTdeba did mzes,
da... `Cakrulo“, - isev Zveli
mgznebarebiT gvimzers.
Sen axareb saqarTvelos
guls uxareb _ buxars...
gulCaTxrobils nu gxedavo, _
siyvaruli, _ uxvad.
da bulbulic SenTan aris,
iadonic moCans...
gsurs gadasce yvela msmenels
sixarulis xonCa.
xan, `mravalJamiers“ da
xan, RiRineb - `urmuls“,
Tayvans gcemT da geferebiT
xelovnebis qurums.
uamravi Taobani
gamozarde gznebiT,
sul, _ gqonodes mwvervalisken,
zurmuxt-lalis gzebi.
nunu ZamukaSvili