làng văn THÁNG 12 NĂM 2014

làng văn

Chủ nhiệm, chủ bút:

Cung Vũ Nguyễn Hữu Nghĩa

Bài vở:

Bút Chì – Cả Cười – Cao Xuân Lý -- Dương Thượng Ngã

Đỗ Quang Vinh – Hoàng Hải Thủy – Lê Hoài Niệm – Lê Thị Việt Nam

Lê Hữu Mục -- Lý Thảo Yên -- Miên Kim – Minh Đức Hoài Trinh

Mõ Làng Văn -- Ngọc Anh -- Nguyên Hương – Nguyễn Bá Dĩnh

Nguyễn Mạnh An Dân -- Nguyễn Phù Sa -- Nguyễn Văn Thông

Phạm Khắc Trung – Phùng Nhân -- Phương Duy – Thủy Trang

Trần Quốc Bảo – Triều Vân – Trường Sơn Lê Xuân Nhị

Việt Chi -- Việt Phương

Tri ân cộng tác viên quá cố:

An Khê – Bạch Thái Hà -- Bình Nguyên Lộc – Duyên Anh -- Đan Quế

Huỳnh Hữu Cửu – Hứa Hoành – Lãng Nhân Phùng Tất Đắc

Lê Đình Điểu -- Lê Thao Chuyên – Mai Thảo – Ngọc Khôi

Ngô Mạnh Thu -- Nguyễn Đình Hoà – Nguyễn Huy Phước

Nguyễn Tất Nhiên – Nguyễn Văn Ba – Quỳ Hương

Sắc Không Nguyễn Hữu Nhật -- Tạ Tỵ -- Thanh Nam – Thúy Sơn

Tô Giang -- Trần Cao Lĩnh – Trọng Kim (Đả Cẩu) Trương Trọng Trác

Trương Ái Minh -- Tử Vi Lang – Tự Tỉnh Nguyễn Nhật Tân -- Vi An

Vũ Kiện – Xuân Vũ

Địa chỉ email: BanBienTap.LVOnline@gmail.com

Website: www.langvanonline.com

- TRONG SỐ NÀY -

BÀI VỞ GIÁNG SINH: Ngôi Lời Nhập Thể - ca khúc Đỗ Quang Vinh @ Vicentê T. Đoàn

Viếng Chúa hài đồng - thơ Đỗ Quang Vinh

Niềm vui Giáng-Sinh - Nguyễn Văn Thông

"Thần Bò-Boul” Tượng Chúa hài đồng ban nhiều ơn lạ - Trần Quốc Bảo

Con sẽ về trong đêm Giáng sinh - truyện Việt Phương

Bữa rượu chiều Giáng sinh - Nguyễn Mạnh An Dân

Đêm thánh vô cùng - truyện Trường Sơn Lê Xuân Nhị

Lòng mẹ trong đêm Giáng sinh - truyện ngắn Nguyễn Ninh Thuận

Mùa Noel cũ - truyện ngắn Hoàng T. Thanh Nga

ĐƯA TIỄN NGUYỄN HỮU NHẬT: Tin buồn, hình ảnh, tiểu sử

Tác phẩm Nguyễn Hữu Nhật

Thơ Nguyễn Thị Vinh, Túy Hà, Phạm Tương Như

Thơ nhạc trong tù, Nguyễn Mạnh An Dân

CÁC BÀI KHÁC: Mười năm lạng lẽ qua mau lắm - thơ Cung Vũ

Mộng vờn khua tiếng gọi - thơ Lê Thị Việt Nam

Bùi Minh Hằng ghi lại lý lịch của mình - Nguyệt Quỳnh

Chủ tọa hội nghị - Nguyễn Hữu Nghĩa

Còn chi nữa đâu - thơ Miên Kim

Cát bụi - thơ Phương Duy

Một cách thiền để dưỡng sinh trong Thái cực quyền - Đỗ Quang Vinh

Bấm vào link để nghe bài hát:

http://doquangvinhvenguon.com/page-ngoiloinhapthe.html

Viếng Chúa Hài-Đồng

Chúa sinh xuống thế phàm hèn,

Vàng con không có hoa đèn cũng không.

Có gì làm của tiến dâng,

Có gì làm lễ chúc mừng Chúa đâu!

Con rảo bước đi mau,

Chẳng ngoảnh nhìn phía sau,

Vẫn xa-hoa náo-nhiệt:

Nào quay-cuồng nhạc vũ,

Nào linh-đình yến-tiệc,

Nào trang-y rực-rỡ

Nào nhà phố nguy-nga.

Con mau chân rảo bước,

Mải ngắm nhìn phía trước:

Một hang đá trơ-vơ,

Một trời đêm giá lạnh,

Một đồng hoang hưu-quạnh,

Tuyết rơi phủ bạc phơ,

Ánh thiên-quang tràn đổ,

Mẹ ẵm Chúa bé thơ,

Cha quỳ bên máng cỏ

Cùng chiên lừa, mục-tử,

Ôi, nghèo hèn tiêu-sơ!

Con hợp tiếng hoan-ca

Cùng đoàn người lũ-lượt,

Đói rách xác-xơ,

Đoạ-đày khốn-khổ

Tàn-tật tất-tả,

Chia cách bơ-vơ,

Con hợp tiếng hoan-ca

Cùng triều-thần thiên-quốc:

“Vinh danh Thiên-Chúa trên trời,

Bình-an dưới thế cho người thiện-tâm.”

Chúa ơi! Chúa đã giáng trần,

Muôn dân hoan-hỷ tràn lan Ơn Ngài.

Ngài là mùa xuân bừng nở

Cho đời con rạng-rỡ

Cho hồn con rộng mở,

Con không còn than-thở,

Con phấn-khởi đợi trông.

Ngài là tiếng hát ngàn thông,

Cho đời thôi mặn chát,

Cho gió mát vi-vu,

Cho lời ru êm-ái,

Cho rừng núi vươn cao.

Ôi! Tình Ngài dạt-dào chan-chứa,

Lời Ngài muôn thủa không phai,

Ơn Ngài cao dầy thăm-thẳm,

Lời Ngài bát-ngát mênh-mông.

Ngài là ánh sáng hừng đông,

Cho hồn con sống dậy,

Cho lòng con đổi mới,

Cho tim con rực cháy,

Cho niềm tin sáng mãi,

Cho tình nhân-ái không vơi.

Maria, Mẹ ơi!

Con đến dâng niềm tin yêu tha-thiết,

Con vàn nài Mẹ ghé mắt thương xem!

Ôi Giu-se! Cha nhân-từ trinh-khiết,

Con đến dâng cõi lòng làm hang đá Be-lem.

Con ích-kỷ, con kiêu-căng, con tội-lỗi,

Con xin hiền-hoà, con ăn-năn cải-hối,

Con hết oán-hờn, xin chia sẻ với anh em;

Con xin trung-thực, con đoạn từ gian dối,

Con nhắc con mọn hèn để con mãi mãi khiêm-nhu.

Lạy Chúa Giê-su!

Con dâng Ngài, kẻ yếu hèn nghèo đói,

Con dâng Ngài, cằn-cỗi tuổi hoa-niên;

Con dâng Ngài nhân-loại toàn thế giới.

Nhà con đây, xin Ngài thương ngự tới,

Con xây bằng những thánh-giá trung-kiên,

Cha sửa-sang cho nhà con mới mãi,

Mẹ giữ-gìn cho địch-thù kinh-hãi,

Đàn lòng con tấu nhạc thánh triền-miên.

Con lạy Chúa chiên,

Con yêu mến Ngài, Ngài yêu con quá đỗi!

Con tin cậy Ngài, ách Ngài vốn dịu êm.

Nơi hang Be-lem,

Chúa cam mặc xác phàm hèn,

Vàng con không có hoa đèn cũng không.

Lấy gì làm của tiến dâng,

Con xin dâng Chúa tấm lòng ấu-thơ

Đỗ Quang-Vinh

Niềm vui Giáng-Sinh

Nguyễn Văn Thông

Mùa đông đến với miền đông-bắc nước Mỹ một cách sớm-sủa và

dữ-dội. Mới cuối tháng 11 mà một trận tuyết khổng-lồ đổ xuống thành-

phố Buffallo, NY một lớp tuyết dày trên dưới 2 mét. Trận bão từ chân

trời sầm-sập kéo đến như một trận cuồng-phong cát bụi khổng-lồ.

Chỗ tôi ở cách đó khoảng 7 tiếng lái xe về phía đông nên tuyết chỉ

trải một lớp như tấm thảm trắng mênh-mông. Trận bão tuyết ấy không

phải là chuyện lớn ở Mỹ.

Nhạc Giáng-Sinh đã bắt đầu rộn-ràng ở nhiều đài phát-thanh khi

lên xe nổ máy. Trên truyền-hình thì mọi hình-ảnh rực-rỡ của Giáng

Sinh được gắn liền với các mặt hàng. Nhà cửa dọc theo đường-phố đã

lấp-lánh điện trang-hoàng đủ kiểu, đủ màu. Trước cửa các nhà thờ là

máng cỏ Giáng Sinh. Tin-tức hàng ngày có đủ mọi tin từ việc lành mùa

Giáng Sinh đến việc dữ như tượng Chúa Hài-Đồng bị đánh cắp. Tất cả đã

cho chúng tôi một không-khí Giáng Sinh rực-rỡ, êm-ấm, no-đủ và rộn-

ràng.

Thế nhưng điều ấy bao giờ cũng khiến tôi chạnh lòng nghĩ

về những cảnh nghèo-khổ, cùng-cực, bị đàn-áp, bị bóc-lột, bị tra-tấn và

thậm-chí bị giết. Những sự việc ấy xảy ra nhiều nơi trên thế-giới và trên

quê-hương Việt Nam. Tôi phải nghĩ làm sao khi tôi được hưởng mùa

Giáng-Sinh với sự tràn-đầy hân-hoan, và tin rằng Chúa xuống thế để ban

an-bình cho con người trong khi bao người chẳng có chút hương-vị

gì của sự bình-an Giáng Sinh.

Tôi sắp giãi-bày tâm-sự với các bạn-hữu của tôi trong và ngoài

niềm tin vào Thiên Chúa. Tôi có nhiều bạn nhưng có lẽ cũng

như nhiều người là có một số ít bạn thân, chỉ có điều đáng nói là dù

không chung niềm tin, tôi vẫn rất thân và rất quí những người bạn đó.

Hồi nhỏ tôi theo một bạn đi chùa mỗi mồng một, ngày rằm và ngày Tết.

Bạn chỉ theo tôi đi nhà thờ ngày lễ Giáng Sinh. Sau mười mấy năm mới

liên-lạc được với nhau, anh ấy bảo thỉnh-thoảng mang lá thư hồi

nhỏ tôi viết cho anh ấy ra đọc. Tôi cảm-động suýt khóc.

Đối với tôi, niềm tin của tôi vào Chúa là một hành-trình hơn

là một di-sản gia-đình dù tôi cảm-phục sâu-xa cuộc sống đức tin của bố

mẹ tôi. Tôi khám-phá ra Chúa dần dần. Từ nhỏ tôi đau-xót khi

thấy người trong làng quê của tôi qua đời, và uất-ức tưởng như nghẹt thở

khi em tôi chết lúc được chín tháng tuổi, đang đẹp như một thiên-thần.

Tới 18 tuổi, tôi còn cảm thấy chết là phi-lí, tôi không thể chấp-

nhận được. Không nói ra nhưng tôi thầm trách Chúa có trách-nhiệm để

cho có sự chết và những sự đau-khổ xem ra phí-lí ở trên cuộc đời này.

Bởi thế niềm vui, vẻ rực-rỡ của mùa Giáng Sinh đối với tôi như

che-giấu một thực-thể phũ-phàng nào đó. Có phải Chúa xuống để mang

bình-an không khi mà ban kèn Don Bosco Thủ Đức của chúng tôi thổi

kèn lễ sớm Giáng Sinh chiều 24/12 ở những trại lính Thủy Quân Lục

Chiến trước khi họ được bốc đi Kontum hay Quảng Trị ngay

trong đêm đó? Có phải những tiểu-đoàn ấy ra đi đêm Giáng Sinh sẽ trở

về bình-an và nguyên-vẹn? Vợ con họ có được bình-an khi lòng họ canh-

cánh âu-lo trong trại gia-binh hay không?

Bước đầu, tôi khám-phá được rằng, Chúa sinh ra trong chuồng

bò vì không được con người tiếp-đón; Chúa bị giết và chết trên thập-giá -

- hình-phạt lớn nhất dành cho một tử-tội thời đế-quốc Roma. Và cuối

cùng, tôi khám-phá ra được, Chúa đã xuống trần làm con người, chịu

phận con người và sống như con người. Vâng, tôi đã khám-phá

hay đúng hơn là cảm-nhận được dần-dần.

Chúa không xuống thế để làm phép mầu biến sự chết đi khỏi

cuộc đời này nhưng Chúa chết để sống lại - sự chết không còn làm chủ,

không còn làm con người khiếp-sợ nữa. Chết là sự bước qua, là chiếc

cầu, là phương-tiện đến sự sống trường-cửu. Chúa không xuống trần để

xóa mọi đau-khổ của thể-xác và tinh-thần nhưng làm cho chúng có giá-

trị yêu-thương, cảm-thông, đùm-bọc, tương-thân, tương-trợ, tìm-

tòi, sáng-tạo và cuối cùng là mang giá-trị cứu-rỗi.

Con người khi được tạo-dựng thì được tạo-dựng với sự tự-do

khác hẳn các tạo-vật khác. Con người đã dùng sự tự-do ấy để chống

lại Đấng dựng nên mình (Sách Sáng Thế). Nhưng Thiên Chúa Đấng Tạo-

Hóa không bỏ mặc con người, trái lại hoạch-định một chương-trình cứu-

rỗi. Con Thiên Chúa sẽ xuống thế làm người, mang con người về làm

hòa cùng Thiên Chúa Cha. Những dòng Thánh Kinh thu-gọn ấy tôi chỉ

cảm-nhận được dần dần và phần nào nhưng như những giọt nước thấm

vào lòng đất khô. Tôi cảm-nhận rằng, không phải chỉ có nguyên-tổ

Adam và Eva sa-ngã mà chính con người, chính tôi sa-ngã hằng ngày

vì chúng ta mang bản-tính con người.

Khi Con Thiên Chúa giáng thế trong sự-kiện Giáng Sinh, nhân-

loại được đổi mới, được sống trong hi-vọng được cứu-rỗi với sự cộng-

tác của mình - con người vẫn có sự tự-do để từ-chối. Suy-

gẫm điều ấy, tôi chưa thấy mình được cứu-rỗi ở một thiên-đàng xa-vời

nhưng thấy mình được cứu-rỗi ngay trong cuộc đời thường. Tôi ăn, uống,

ngủ, nghỉ, làm-việc, học-hành, âu-lo, hi-vọng... tất cả mọi hành-

vi đều được chia-sẻ với cuộc sống của Con Thiên Chúa, vì Chúa đã

xuống thế làm người, và sống như con người. Chúa cũng đã khát, phải

xin nước người phụ-nữ Samaritan bên bờ giếng Giacop. Chúa đã đói

phải cùng các môn-đệ tuốt những bông lúa bên đường mà ăn.

Miếng ăn của người nghèo và người ăn xin không còn là miếng nhục, vì

Chúa cũng đã xin ăn. Nhưng Chúa cũng dự bao nhiêu bữa tiệc, Chúa

dâng lời tạ-ơn, nói lời nhận-xét người dự tiệc như thế nào là xứng-

đáng, người phục-vụ thì phục-vụ thế nào là vì tình-yêu, sự cảm-mến hay

vì khoe-khoang.

Từ đó tôi cảm-nhận được nhiều hơn lời Thánh Phaolo:

"Dù tôi ăn hay uống, tôi thức hay ngủ, tôi làm vì danh Chúa." (1Cor 31)

Thánh Teresa Nhỏ được tôn-phong tiến-sĩ Giáo Hội vì tìm ra đường nên

thánh bằng các việc nhỏ.

Chúa giáng-sinh để đem lại phẩm-giá cho con người trong đời

thường và trong ý-thức hệ. Đức Giáo Hoàng Francis trong khi bàn

về vấn-đề nô-lệ của thời-đại đã nói rằng: "Xưa và nay, vấn đề nô

lệ đều được bắt nguồn từ ý-niệm về con người như là một thứ đồ vật. Khi

tội-lỗi làm băng-hoại lòng người và tách con người khỏi Đấng Hóa-

Công thì người ta không coi tha-nhân là những hữu-thể có nhân-tính và

phẩm-giá bình-đẳng. Con người không được nhìn là hình-ảnh của Thiên

Chúa. Từ đó con người bị cướp đi quyền tự-do, nhân-tính và phẩm-giá,

bị áp bức, bóc-lột về thể-lý hoặc tinh-thần. Họ bị bán đi thành sản-vật

của người khác." (Sứ-Điệp Chuẩn-Bị Cho Ngày Hoà Bình 1.1.2015)

Bạn biết không, cảm-nhận được sự nhiệm-mầu Chúa Giáng

Sinh, tôi sở-hữu được niềm vui-sướng là có Chúa ở với tôi, có Chúa sống

đồng-hành với tôi trong cuộc đời. Tôi hãnh-diện -- nhiều khi âm-thầm --

biết rằng cuộc sống đời thường của tôi không tầm-thường. Cuộc đời tôi

được mời-gọi để kết-hợp với thân-thể và cuộc đời của Chúa, như sợi tơ

dệt thành tấm vải. Dù ở vị-trí nào, ở mép riềm hay trung-tâm, xấu hay đẹ

p, được nhuộm màu tối hay sáng, nổi bật hay ẩn-chìm vào hậu cảnh, tôi

vẫn có vai-trò trong toàn-thể và giá-trị trước mặt Chúa.

Tôi dù vẫn là con người mỏng-dòn, yếu-đuối nhưng tôi không cò

n nhìn đau-khổ và sự chết là phi-lí nữa. Chúa đã nêu gương và là mẫu-

mực cho tôi trong đau-khổ và sự chết. Tôi có niềm vinh-dự được mời-

gọi đóng-góp và chia-sẻ với Chúa trong công-trình cứu-rỗi.

Quì trước Máng Cỏ Giáng Sinh, ánh điện lấp-lánh và tiếng nhạc

du-dương không làm nhòe đi ý-thức của tôi về những cọng rơm sưởi ấm

Con Thiên Chúa vừa hạ sinh. Lòng tôi tràn-ngập niềm vui và tạ-ơn vì

Thiên Chúa đến ở với chúng ta - Emmanuel.***

Hồi ký

"Thần Bò-Boul”

Tượng Chúa hài đồng ban nhiều ơn lạ

Trần Quốc Bảo

Ðể chuẩn bị cho cuộc thăm viếng Thái Lan của bà Rosalynn

Carter, - phu nhân Tổng Thống Hoa Kỳ, - vào đầu tháng 11 năm 1979,

Bộ Ngoại Giao và An Ninh Mỹ đã phải âm thầm hoạt động trước nhiều

tháng trời.

Mục tiêu của cuộc viếng thăm này là bà Rosalynn Carter muốn

đích thân quan sát tìm hiểu về thảm cảnh tại các Trại Tị Nạn trên đất

Thái Lan, điều mà báo chí và các hãng thông tấn, truyền hình... đã nhiều

lần tường thuật như là một vết thương đại thảm khốc do cộng sản gây ra

cho lịch sử nhân loại vào thời bấy giờ.

Chắc chắn ông Carter, vị Tổng Thống mà nụ cười luôn luôn đậu

trên môi, một lúc nào đó đã phải chau mày, suy tư về thảm họa kinh

hoàng của hàng trăm ngàn người đang sống tại các trại tị nạn Ðông Nam

Á. Không một bản tường thuật nào sẽ sống động và thành thật hơn những

nhận xét của chính vợ ông, bà Rosalynn.

Vậy nên nhiệm vụ của 14 người trong “phái đoàn tiền sát” được

cử qua Thái Lan đầu tháng 10-1979 thực là quan trọng. Phái đoàn sẽ đến

Thái Lan như những người du lịch, sẽ tìm hiểu và ghi nhận trước tất cả

mọi khía cạnh của vấn đề; một bản phúc trình tỉ mỉ về tị nạn sẽ được

thiết lập với những nhận xét và đề nghị thật chuẩn xác, để cuộc tới thăm

của bà Ðệ Nhất Phu Nhân Hoa Kỳ sẽ chỉ là duyệt lại các điều mà bà đã

biết từ trước.

Riêng tôi, một trong 14 nhân viên của phái đoàn tiền sát, tôi

hoàn toàn không hay biết mảy may gì về mục tiêu, mục đích của cuộc ra

đi này. Tôi lại cũng mù tịt về mọi lãnh vực ngoại giao và an ninh của

Mỹ. Thế mà tôi lại được đi trong phái đoàn, điều mà chính tôi cũng phải

ngạc nhiên. Trong 14 người, thì 11 là Mỹ chính hiệu “con nai trắng”, còn

3 ngoại kiều là một cô Cam-bốt, một giáo sư Thái Lan và tôi là Việt

Nam. Sở dĩ có tên tôi là bởi một sự bất ngờ rất tếu. Tôi có anh bạn trong

“Hội Nhà Thờ Bảo Trợ”, tên John, anh này là cựu sĩ quan, trước từng ở

Việt Nam hai năm, làm cố vấn cho đơn vị tôi. Ngẫu nhiên nay gặp lại

nhau, anh rất khoái tôi. Thường thường tụi tôi có các buổi họp mặt

weekend là có John. Anh ta cũng ngồi xếp bằng tròn quanh mâm nhậu,

bóc lon la-de và nốc một hơi trăm phần trăm y chang như các tay tổ trong

băng độc thân vậy. John nói được một ít tiếng Việt, ăn được nước mắm,

khoái món phở tái, chả giò ... và đôi khi chúng tôi nhậu khan với nhau

bằng mực khô nướng, củ kiệu, John cũng xáp vô nhai khô mực ra rít lắm.

Bởi cái chỗ thân tình ấy nên tụi tôi coi John như một người bạn chí thiết.

Một lần đang cơn nhậu, John hỏi chúng tôi, ngoài tiếng Mỹ có ai biết nói

tiếng Lào không? Tôi phét lác nhận là nói được và xổ ra một tràng tiếng

Lào líu lo líu lường... làm cho cả bọn cười bò. Thật tình tôi có học được

một ít tiếng Lào trong thời gian hành quân Hạ Lào, lâu không nói thì nay

cũng đã quên nhiều, nói bậy bạ dỡn chơi thì được, chớ còn phiên dịch

thông ngôn thì không nổi.

Thế mà nửa tháng sau tôi nhận được giấy mời lên Văn phòng

Ngoại giao. Người tiếp tôi chính là John. Anh ta nói muốn dành cho tôi

cơ hội để về thăm miền Ðông Nam Á trong nhiệm vụ tiền sát như đã nói

trên. Tôi thú thật với John tôi quá kém về Lào ngữ. Nhưng anh ta trấn

tĩnh tôi rằng, có một nữ nhân viên Cam-bốt nói tiếng Lào giỏi sẽ giúp tôi,

và có thể phái đoàn cần tôi trong nhiệm vụ giao dịch tiếng Việt nữa.

Chúng tôi đã đến Thái Lan như những du khách, và đã nhờ Hồng

Thập Tự địa phương đưa đến các trại Tạm cư Tị nạn. Hai trại lớn mà

chúng tôi đã ở lại nhiều ngày là trại U-thong (phía Tây Bắc cách

Bangkok trên 300 dặm) hiện có 36 ngàn người Lào tị nạn; và trại Sa-

kaeo nằm trên quốc lộ số 8 cách Bangkok 650 dặm về phía Ðông, chứa

tới 200 ngàn dân Căm-bốt tị nạn.

Có ai tưởng tượng được (vào thời điểm năm 1979) chỉ ở một trại

tạm cư thôi mà con số những người tị nạn Căm-bốt đã lớn lao đến thế

không? Hàng trăm ngàn người đó đang sống vô cùng thiếu thốn, đói khổ

và bệnh tật, ở chui rúc trong các tàng cây, những lều lá xiêu vẹo mà họ

gọi là cái nhà. Thiếu thực phẩm, thuốc men, quần áo. – Một vài hình ảnh

khiến ta có thể tưởng như lớp người đó đang sống ở thời thượng cổ, thời

đại sống trong hang hốc, ăn lông, ở lỗ. Sau này khi bà Rosalynn Carter

đến viếng thăm đã phải thốt lên: “Thật quả là thê thảm, những cảnh

tượng này tôi chưa hề bao giờ thấy như vậy, đã làm cho tôi xúc động

kinh hoàng.” (“It’s like nothing I ‘ve ever seen, it’s emotionally

overwhelming”).

Nếu muốn viết về chuyến đi Thái Lan của tôi thì sẽ có một

chuyện dài, nhưng tôi không thể đưa lên báo bản phúc trình chỉ dành

riêng cho vị Ðệ Nhất Phu Nhân đọc. Ở đây, tôi muốn kể lại một câu

chuyện nhỏ- một kỷ niệm mà mãi mãi tôi không quên.

Buổi chiều hôm đó, sau những giờ đã làm việc khá mệt mỏi,

chúng tôi chia nhau bánh mì và thịt hộp để ăn bữa tối, Saleng (cô gái

Căm-bốt trong phái đoàn) gọi tôi:

- Anh có muốn đi coi “Ông Thần Con Nít” không?

Tôi vừa nhai bánh vừa cười, hỏi đùa:

- Có Ông Thần Con Nít hả? Vậy Saleng làm ơn bồng ông Thần

Bếby ấy tới đây, tụi mình chụp hình phỏng vấn, chớ đi nữa thì... mệt quá

rồi.

Saleng nghiêm sắc mặt:

- Anh chớ nói giỡn, Thần Con Nít thiêng lắm, Thần đã cứu nhiều

người ta và đã đưa họ đến đây tị nạn.

Tôi hỏi một hơi:

- Sao cô biết? Thần con nít là Ông Thần gì ? ở Ðâu? Cứu ai?

Chuyện đầu đuôi ra sao?

Saleng liếc xéo tôi:

- Bộ anh muốn ghi vô biên bản phúc trình hả? Muốn biết thì đi!

Đi tôi dẫn tới cho coi.

Tôi uống cạn ly cà phê rồi ngoắc John cùng đi theo. Chúng tôi

lên một ngọn đồi nhỏ, chung quanh toàn là dân di tản Căm-bốt ở chen

chúc dưới các lùm cây tàng lá. Những cảnh sống cơ cực hiện ra trước

mắt trong suốt mấy ngày nay đã làm chúng tôi quen rồi. Các em nhỏ,

phần lớn là ở trần truồng, gầy gò, xanh xao và bệnh hoạn. Các ông già bà

cả ngồi trầm lặng như những pho tượng. Nhiều cặp mắt lo âu nhìn về

phía chúng tôi, không biết họ đang nghĩ gì. Nhưng có điều chắc chắn là

nếu ai bảo họ trở lại với quê hương cộng sản của họ thì họ lắc đầu cương

quyết phản đối ngay.

Saleng dừng lại ở đỉnh đồi – nơi có những đá lớn chồng chất –

trên một tảng đá, tôi thấy có bầy biện như một bàn thờ, cắm nhiều cây

nhang, có một cặp nến đỏ viết chữ Miên chằng chịt như đạo bùa.

Một bầy trẻ con chừng 20 đứa ốm o đang cầu kinh và ca hát chung

quanh. Vài người lớn thấy chúng tôi, rê lại gần đứng nhìn. Ðến gần bàn

thờ, tôi và John đã ngạc nhiên khi nhận ra vị “Thần Con Nít” mà Saleng

đặt tên cho, chính là tượng “Chúa Hài Ðồng nằm trong máng cỏ”. Tượng

bằng thạch cao lớn cỡ bằng quyển tự điển, một góc bị bể nên bàn chân

Chúa mất một nửa.

Rất tự nhiên, John và tôi cùng qùy gối xuống cạnh những em bé

trần truồng. Chúng tôi làm dấu Thánh Giá. John hát lên một bài ca Sinh

Nhật bằng tiếng Mỹ, tôi cũng ca tiếp bài “Ðêm đông lạnh lẽo Chúa sinh

ra đời...” Cử chỉ cung kính của chúng tôi trước vị Thần Con Nít đã phút

chốc gây cảm tình với các em bé và bà con cô bác tị nạn Căm-bốt. Số

đông đã bu lại quanh chúng tôi có tới năm sáu chục người. Họ nói

chuyện ồn ào, và Saleng làm nhiệm vụ thông dịch cho chúng tôi hiểu.

Trong đám đông đó, Saleng dẫn tới giới thiệu với chúng tôi một bà già

tên Lam-Pranak và con gái bà, bé Bòboul. Câu chuyện ly kỳ “Thần Bò-

Boul” đã sẩy tới cho hai mẹ con bà, đầu đuôi thế này:

Ông Lam-Pranak, vị đại úy thời Lon-Nol, bị Miên cộng hạ sát

năm 1975. Hai đứa con của ông đã bị ném vô lửa trước mắt ông, trước

lúc chúng bắn ông. Vợ ông và 4 đứa con khác trốn về tỉnh Kompong

Kdey, một năm sau bị phát giác và cũng bị bắt. Miên cộng nhốt năm mẹ

con bà Pranak cùng với khoảng 400 người khác thuộc “chế độ cũ” trong

một Nhà Thờ Chánh Tòa đổ nát ở tỉnh nhỏ Khum Samrong. Chính tại nơi

đó, con gái út của bà, em bé Bòboul, đã tìm thấy tượng Chúa Giêsu Hài

Ðồng nằm trong máng cỏ. Thoạt đầu, em chỉ thấy đẹp và muốn giữ chơi

như một búp-bê. Nhưng rồi bà mẹ em đã nghiệm thấy dường như có một

uy quyền, một phép lạ nào đó ẩn tàng trong Búp-bê Thần này. Cứ mỗi

lần Bòboul bị đau ốm, mà em được ôm lấy Búp-bê Thần thì em liền được

khỏi bịnh. Rồi nhiều em nhỏ khác bị nhốt trong Nhà Thờ đau ốm cũng đã

được ơn cứu chữa ấy. Chí đến các người lớn bệnh hoạn cũng đã được

khỏi khi cầu xin Búp-bê Thần; và lòng sùng kính tôn thờ tự nhiên dâng

lên. Trước con mắt nhòm ngó dữ dằn của bọn lính Miên cộng, những

người tù khốn khổ trong Nhà Thờ đã không dám lập nên một bàn Thờ

cho Vị “Chúa Con Nít” của họ. Ðền đài của Chúa Giêsu Hài Ðồng nơi

đây chính là cái túi vải rách rưới đeo trên lưng em bé Bòboul, một đứa

trẻ gầy gò bẩn thỉu. Ðến nỗi chính danh hiệu cao cả của Chúa cũng chẳng

ai biết nữa. Ðoàn người tù tội đã dùng ngay tên em bé để gọi Chúa Hài

Ðồng, bây giờ tên Ngài là “Thần Bòboul”.

Nhiều đêm, cửa Nhà Thờ mở ra, những họng súng chĩa vào, vài

tên Miên cộng thò đầu vô gọi tên một số người. Những người bị gọi đi

trong đêm sẽ không bao giờ trở lại. Họ đến quỳ gối bên em bé Bòboul,

hôn tượng Chúa Hài Ðồng:

- Lạy Thần của Bòboul, bây giờ con sắp đi vào cõi chết, con

muốn khi chết đi được Thần của Bòboul thương con, đem con về cõi

Trời với Thần!

Cầu nguyện xong, họ hôn em Bòboul và vĩnh biệt ra đi, trong khi

đó Bòboul vẫn ngủ say sưa không biết gì cả. Số tù nhân vô tội vơi xuống

lần lần.

Một đêm nọ, bà Pranak bị gọi tên. Bà choáng người như bị sét

đánh, gọi cả bốn con dậy, mẹ con ôm lấy nhau khóc mướt rồi bà cầu

nguyện:

- Lạy Thần của Bòboul, xin cứu con, xin cho con được sống với

bốn đứa nhỏ này, cha nó đã bị bắn, hai anh nó đã bị đốt lửa; xin Thần

hãy cứu con để chúng nó còn có mẹ, và để mẹ con chúng con suốt đời

thờ lạy Thần.

Bà hôn các con rồi ra đi trong đêm tối theo lũ Miên cộng...

Chừng hơn tiếng đồng hồ sau, cánh cửa hậu Nhà Thờ bỗng hé

mở. Bà Pranak len lén bò vào. Bà thì thào với các con:

- Mẹ và nhiều người bị đẩy xuống một cái hố, tụi nó xả súng bắn

càn rồi lấp đất lên, và bỏ đi. Mẹ không bị trúng đạn, moi đất chui lên

được về đây với các con. Ðúng là Thần của Bòboul đã cứu mẹ!

Năm mẹ con lại ôm nhau khóc... và tạ ơn Thần. - Việc bà thoát

chết, mò mẫm đêm khuya trở lại Nhà Thờ (đúng ra là nhà tù), cũng như

việc lính gác ngủ vùi và cửa Nhà Thờ hé mở, cho đến bây giờ, bà Pranak

vẫn không hiểu tại sao được như vậy. Bà chỉ một mực tin rằng đó chính

là Thần Bò-Boul ra ơn cứu mạng.

Ngày chế độ Pol-Pot bị lật đổ, bọn lính canh tù trước khi tháo

chạy đã thảy đại vô Nhà Thờ 3 trái lựu đạn. Bé Bòboul thất kinh, cầm

tượng giơ ra ngăn cản. Lạ thay, cả 3 qủa đạn đều tịt ngòi lăn long lóc trên

nền Nhà Thờ. Một người trong toán tù đã liều mình nhặt vứt ra ngoài.

Khi qủa lựu đạn cuối cùng ném ra khỏi cửa sổ, cả 3 đã phát nổ dữ dội

khoét thủng một lỗ ở chân tường, và do đó đoàn tù đã thoát ra rồi tản

mát, mạnh ai nấy chạy trốn vượt biên giới qua Thái Lan tị nạn.

Bé Bòboul lạc gia đình, một mình chạy nhủi ở trong rừng, hết

lòng cầu xin, hai ngày sau thì gặp lại được mẹ và anh em như cũ.

Khi năm mẹ con đắt díu nhau vượt biên tại Ban Nong Pru chính

là chỗ quân đội hai bên đang canh phòng ghìm nhau rất cẩn mật. Bé

Bòboul cầm tượng Chúa đi trước dẫn đầu cho gia đình đi ngang qua hai

trạm lính canh gác, lạ thay, thấy lính Miên cộng và lính gác Thái đều ôm

súng ngủ khì. Câu chuyện thuật lại như khôi hài và hoang đường vậy.

John tỏ ra đặc biệt chú trọng đến mọi chi tiết của câu chuyện. – Anh hỏi

và Saleng thông ngôn:

- Cho đến nay, Chúa Hài Ðồng còn tiếp tục làm phép lạ không?

Bà Pranak trả lời:

- Không! không phải phép lạ, Thần của Bòboul không làm phép

ra lửa, ra ánh sáng đâu. Thần chỉ cứu người thôi. Ai cầu xin Thần sẽ

được, nhưng phải ở hiền, ở tốt, đừng có dữ dằn, ai yêu thương người ta,

Thần của Bòboul mới cho ơn. Thần còn cho ơn nhiều nhiều, phải tin

Thần thì mới được chứ!

Tôi ngạc nhiên đến sững sờ nhìn bà Pranak, có phải bà vừa đọc

một đoạn Thánh Kinh nào đó cho tôi nghe không? Tôi nhìn kỹ mặt bà,

gương mặt cằn cỗi xám xịt, hàm răng vàng khè, cặp mắt đục và mệt mỏi.

Bà quê kệch, xấu xí và rách rưới, nhưng tâm hồn bà dường như tràn ngập

niềm tin và sự vui mừng.

Bốn đứa nhỏ của bà cùng với lũ trẻ tị nạn khác đang xúm quanh

John nhai kẹo cao-su. John nhờ Saleng giảng dịch cho chúng hiểu sơ

lược về Chúa Cứu Thế, mà bức tượng của Bòboul chính là Thánh tượng

Ngài. Thật mà nói, tôi thấy lũ nhỏ chăm chú vào việc nhai kẹo nhiều hơn

là lắng nghe câu chuyện Thánh Sử.

Khi chúng tôi từ biệt bà con tị nạn để về lều, John chưa kịp nói

Good Night thì một thanh niên chạy tới rối rít lên:

- Ðem Thần của Bòboul tới mau, xin cứu vợ tôi, nó sắp đẻ rồi,

chẳng có cô mụ bác sĩ gì ráo, khéo nó chết mất! Lạy Thần, xin cho vợ

con của con được sống.

Tượng Chúa Hài Ðồng được rước đi tức khắc. Chúng tôi cũng

cấp tốc trở về lều. Khi John trở lại với một bác sĩ thì mọi sự đã song. Một

em bé tị nạn đã sinh ra bằng yên, Người sản phụ đang thiu thiu ngủ, và

người chồng đang quỳ dưới đất chắp tay lạy Chúa Hài Ðồng như tế sao.

Bà Rosalynn Carter, sau này khi đến thăm trại, đã bồng đứa bé đó trên

tay và ứa lệ nói rằng: “I want to go home as fast as I can and mobilize

people and do all we can to help the people here”. [Tôi muốn trở về Mỹ

càng sớm càng tốt để vận động dân chúng làm tất cả những gì chúng ta

có thể làm được để giúp dân chúng nơi đây.]

Con sẽ về trong đêm Giáng sinh

Việt Phương

Nguyễn được tin sẽ cho về phép thăm gia đình nhân mùa Giáng

Sinh năm nay. Lòng anh vô cùng phấn khích. Anh thầm tính. Có lẽ đây

là năm cuối cùng anh phục vụ cho quân đội Hoa Kỳ. Sang năm anh sẽ

được giải ngũ và trở về để tiếp tục con đường học vấn của mình. Nguyễn

nhớ, ngày anh quyết định tham gia quân đội, bố mẹ phản đối dữ dội.

Nhất là mẹ. Mẹ khóc như mưa bão, vì không muốn đứa con trai duy nhất

của mẹ phải đi vào gian khổ. Mẹ bực dọc. Không hiểu Nguyễn nghĩ cái

quái qủi gì trong đầu. Thiếu gì con đường để đi, nhưng sao lại phải chọn

con đường chông giai. Càng nghĩ, mẹ càng ấm ức. Càng ấm ức, mẹ càng

khóc. Nhưng nước mắt của mẹ không là thứ vũ khí lợi hại để khuynh đảo

lòng Nguyễn. Có lẽ nó là thứ vũ khí mạnh mẽ đối với bố nhiều hơn. Anh

cũng mềm lòng dưới nước mắt của mẹ, nhưng không vì thế khiến anh

thay đổi quyết định. Mẹ kiếm cớ hoãn binh:

"Con xong bốn năm đại học rồi đi lính cũng không muộn mà."

Nguyễn lắc đầu:

"Mẹ cho con đi lính, vài năm sau con trở về để tiếp tục học hành.

Con hứa với mẹ, ít nhất, con cũng phải lấy bằng master về cho mẹ."

"Tại sao con lại tính ngược như thế nhỉ?"

"Không phải ngược đâu mẹ. Nếu cứ tiếp tục đi học thì con đã già

rồi. Đi lính không nổi đâu?"

"Con định ở trong trường bao lâu, 10 năm, 20 mươi năm? Con

mới 20. Còn 2 năm nữa là con xong 4 năm đại học. Lúc đó con chỉ 22

tuổi mà thôi. Bài toán đơn giản như thế mà con không biết tính à?"

Nguyễn cãi:

"Con biết tánh mẹ, con ra trường. Mẹ vẫn chưa hài lòng, mẹ sẽ

bắt con học tiếp..."

Mẹ Nguyễn trừng mắt nhìn con:

"Mẹ thấy điểm G.P.A. của con được 3.8, đang ngon trớn tại sao

con lại drop-out, bỏ học giữa chừng. Mẹ không hiểu?"

Nguyễn nói nhỏ:

"Mẹ không hiểu là phải. Có cái gì thôi thúc trong lòng con. Nó là

ước mơ của con mà mẹ."

Mẹ Nguyễn khoát tay:

"O.K. Mẹ hứa với con. Xong 4 năm đại học con muốn đi lính thì

đi, sau đó về... học tiếp cho mẹ... "

Nguyễn cắt ngang:

"Đó! Mẹ thấy chưa, mẹ vẫn muốn con học cao lên nữa... Nhưng

không sao. Sau khi đi lính về, con sẽ đi học theo ý mẹ."

Mẹ Nguyễn nói như gào:

"Cả bố và mẹ đều có 4 năm đại học, không lẽ con còn thua cả bố

mẹ sao? Đi lính về thì đầu óc đâu mà học nữa. Mẹ đã chứng kiến chiến

tranh của Việt Nam. Mẹ đã coi phim "Casualties Of War" do Michael J.

Fox và Sean Penn đóng lúc xưa, mẹ rất sợ. Con hiểu không. Mẹ rất sợ."

Rồi mẹ Nguyễn òa khóc. Nguyễn ôm lấy vai mẹ vỗ về:

"Chuyện phim ảnh mà mẹ. Nhưng không phải là dễ đâu mẹ. Mấy

đứa bạn của con, ngay cả bạn Mỹ mà vẫn không được tuyển chọn vì thể

lực đấy mẹ à. Họ yêu cầu cao lắm đó. Hơn nữa ai nói vào quân đội

không được tiếp tục học. Trái lại còn có rất nhiều cơ hội và "benefits"

nữa."

Bố Nguyễn không nói lời nào. Con đã lớn, ông không muốn can

dự nhiều vào đời sống của con. Ông đã từng là thanh niên, từng có lý

tưởng và một bầu nhiệt huyết. Nói ra chắc vợ ông không hiểu. Nhưng

Nguyễn là tất cả của vợ chồng ông. Mẹ Nguyễn sanh Nguyễn khi bà đã

ba bảy tuổi. Và ông lúc ấy cũng đã bốn mươi hai. Tuy không nói ra,

nhưng trong tâm ông cũng muốn vợ mình thuyết phục được Nguyễn, để

con tối ngày cần kệ. Mẹ Nguyễn cưng con như trứng mỏng mà quên rằng

con trai mình đã lớn, đã có những suy nghĩ riêng. Nhưng bà không cam

lòng. Bà đã được sinh ra trong cuộc chiến Việt Nam, đau thương chết

chóc vẫn còn in đậm trong trí bà. Chiến tranh đối với bà là cả một địa

ngục. Thoát khỏi cuộc chiến, chạy bán mạng qua Mỹ, nay con mình lại

muốn lao vào một cuộc chiến khác. Cuộc chiến chẳng có dính dấp gì tới

người Việt của mình. Bố Nguyễn thì lại nghĩ khác. Con mình có lý tưởng

của nó. Lý tưởng bảo vệ cho tự do. Ngày xưa ông ở lứa tuổi sinh viên,

chưa có dịp khoác áo chinh y thì gãy gánh giữa đàng. Nay lý tưởng đó,

con ông thay ông thực hiện thì âu đó cũng do số phận an bày.

****

Thế là Nguyễn được tuyển vào lính bộ binh và được đưa tới Fort

Benning, tiểu bang Georgia để được huấn luyện. Trước ngày đi, Nguyễn

không nói lời nào. Trong lòng anh rất buồn vì phải xa bố mẹ, xa gia đình.

Nhưng anh nghĩ mình nên làm những gì mình muốn để sau này khỏi phải

ân hận. Đó có thể là tư tưởng mà bố Nguyễn đã gieo vào đầu Nguyễn

những lúc Nguyễn còn bé thơ. Bố bảo có rất nhiều điều bố muốn làm

những lúc còn trẻ, còn thanh xuân, nhưng chưa thực hiện được thì đã

thấy thời gian vun vút qua. Thấy mình đã già. "Con ơi! Việc gì làm được

hôm nay, chớ để đến ngày mai". Nguyễn nhớ lời nói ấy của bố. Anh

thầm hứa, sau khi giải ngũ, sẽ tiếp tục học hành cho đến khi bố mẹ hài

lòng. Anh vốn biết người Việt Nam lúc nào cũng coi trọng việc học.

Một năm sau, Nguyễn được chỉ định đến "3rd Brigade Combat

Team, 101St Airborne Division" tại Fort Campbell, tiểu bang Kentucky.

Sau đó, Nguyễn tình nguyện vào "Special Forces Assessment and

Selection". Sau khi tốt nghiệp từ "Special Forces Qualification Course"

ở Camp Williams, tiểu bang Utah, anh được chỉ định vào 7th Specials

Forces Group".

Rồi Nguyễn được chuyển đến Kandahar ở Afganistan. Chưa tới

Giáng Sinh, anh đã nhận dược quà của mẹ. Đây là Giáng Sinh đầu tiên ở

Afganistan, khiến anh có nhiều xúc cảm. Trong thư, mẹ anh cứ luyến tiếc

mãi. Chỉ còn 2 năm nữa là ra trường, tương lai xán lạn trước mắt, không

chịu, lại đi lính làm chi cho khổ tấm thân. Con khổ mà bố mẹ cũng khổ.

Mẹ nhớ con quá. Dan ạ. Dầu con đi lính Mỹ nhưng con phải nhớ con là

người Việt Nam. Không phải tên của con bố mẹ đặt là Nguyễn Việt Dân

đó sao? Rồi lại là Dan Nguyen. Rồi lại là Nguyễn. Cuối cùng chỉ còn lại

"last name" của con mà thôi. Mr. Nguyen. "Infantryman" của mẹ... Thư

của mẹ khiến Nguyễn thao thức mãi.

Trong gói quà Giáng Sinh mẹ gửi cho anh, anh thích nhất là 2

CDs, một là "Christmas Wishes", gồm nhiều ca sĩ, và CD khác có tên là

"Phantom" với tên ca sĩ anh nghe rất lạ tai:Tara Elisha. Mẹ anh thật khéo

chọn. Mẹ biết anh thích bài "I'll be home for Christmas" nên cố tình mua

CD này gửi qua cho anh. Anh mê nhạc, mẹ anh cũng thế. Mẹ anh thích

ca khúc "I'll be home for Christmas" với giọng hát "original" của Bing

Crosby được thâu âm năm 1943. Bố anh thì thích Frank Sinatra. Riêng

anh, không hiểu sao anh lại thích chất giọng thật thà "đồng quê" của

Glen Campell khi ông hát bài này. Bài hát được Glen Campbell thâu âm

năm 1968, nghe rúng động tâm can. Biết ý anh, mẹ anh đã lựa trúng bài

hát Campbell thâu năm 1968 cho anh. Vì có lần anh nói với mẹ, sau này

Glen Campbell có thâu bài "I'll be home for Christmas", với lối hòa âm

khác, và cách hát không bằng bài ông thâu năm 1968. Mẹ anh nói anh

thật là "picky". Nghe nhạc mà cũng so đo từng chút, thì cũng Glen

Campell hát mà thôi. Anh nói khác chứ mẹ. Con thấy trong xe mẹ có

nhiều cuốn CDs của Thái Thanh. Không phải mẹ nói với con là mẹ thích

giọng hát của Thái Thanh trước năm 1975 hơn là sau này ở hải ngoại

sao? Mẹ anh chỉ nói nhỏ. Ừ nhỉ, mẹ nhớ mẹ có nói với con. Nguyễn tựa

đầu vào vai mẹ, làm bộ nhõng nhẽo.Thế thì mẹ và con cũng "picky" như

nhau, mẹ nhỉ? Mẹ Nguyễn cười xòa mắng yêu. Cha mày. Láo cá.

Nguyễn và mẹ gần nhau chỗ ấy. Mẹ không có con gái, cứ bám vào mỗi

thằng con trai duy nhất. Đi chợ cũng Dan ơi. Thậm chí đi "shopping"

cũng Dan ơi. Bố anh đến nỗi phải thốt lên tiếng than. Dan ơi, Dan hỡi

mãi, ra đường người ta tưởng bà đi với kép nhí đó. Mẹ anh thích thú. Ôi!

Tưởng gì. Càng tốt chứ sao? Phải không Dan. Anh cười. Bố ghen rồi đó

mẹ ạ...

Nguyễn tò mò mở CD "Phantom" của Tara Elisha ra nghe trước,

vì mẹ "quảng cáo" trong thư rất rõ. Mẹ rất thích bài hát "Christmas in

Kandahar" nơi con đang đóng quân. Mẹ nghĩ con cũng thích bài này, vì

ca từ rất hay, âm điệu cũng lôi cuốn người nghe. Đúng vậy. Bài hát làm

anh rưng rưng muốn khóc trong buổi chiều võ vàng: "Oh the white dust

on the highway, oh the stenches in the byway. Oh the clammy fog that

hovers. While at home they're making merry'neath the white and scarlet

berry. What part's Afghanistan's exile in their mirth..." Nguyễn không

thể kìm giữ nước mắt trong phần điệp khúc, Tara Elisha hát như than.

Giọng huyền hoặc âm sắc đông phương: "High noon behind the tamricks

the sun is hot above us, while at home the Christmas day is breaking

wane. They will drink our health at dinner, those who tell us how they

love us, and forget us' till another year be gone..." . Mẹ Nguyễn nhấn

mạnh trong thư. Bố mẹ không bao giờ "forget" con như lời trong bản

nhạc đâu. Bố mẹ nhớ con từng giây từng phút, con ạ. Nguyễn ngước mặt

nhìn trời. Mẹ thật hiểu con hơn ai hết. Mẹ ơi. Anh thầm cảm ơn tâm tư

của mẹ qua gói quà giáng sinh đầu tiên tha hương. Nước mắt ràn rụa trên

mặt anh. Bóng tối phủ dày thị trấn buồn hiu. Những ánh sao mờ dần

trong đêm sa mạc ở Afghanistan.

****

Khi hàng cây Thủy Sam dẫn vào nhà bố mẹ Nguyễn lá đã bắt

đầu đổi thành màu đỏ rực rỡ, là lúc bố mẹ Nguyễn lên đèn giáng sinh

trước sân nhà. Giáng Sinh năm này có Dan về, không rềnh rang làm sao

được. Lẽ ra phải làm một cái "surprise", như người Mỹ thường làm.

Nhưng Nguyễn muốn bố mẹ được mừng rỡ sớm hơn nên đã báo cho bố

mẹ biết trước ngày về. Mới sáng sớm, mẹ đã thức bố dậy. Lục tục khiêng

mấy thùng trang trí giáng sinh từ rầm thuợng xuống. Mấy năm qua,

Nguyễn không về nhà nên bố mẹ anh cũng không màng đến chuyện đèn

đuốc, tiệc tùng.

Việc đầu tiên, mẹ Nguyễn máng hàng chữ "Welcome Home"

trước cửa ra vào trên nhánh "mistletoe" xanh tươi được mẹ thắt lại bằng

chiếc nơ đỏ thật khéo tay.

Bố Nguyễn lay hoay ngoài sân với những con nai ngơ ngác và

những dây đèn chạy quanh lối đi dẫn vào nhà. Trong khi ở phòng gia

đình, bên cạnh lò sưởi, mẹ Nguyễn đang trang trí cho cây giáng sinh. Bà

bồi hồi mở hộp "ornaments" yêu qúi nhất của bà. Xúc động ngắm từng

vật trang trí có hình Nguyễn từ "kindergarten" cho tới lớp 6, mỗi năm bà

làm một cái. Đến lớp 7, Nguyễn nói Nguyễn đã lớn, không cho mẹ làm

nữa. Bà trịnh trọng máng từng cái lên. Mỗi cái mang nặng một nhớ

thương. Bà chép miệng: "Mới ngày nào". Rồi thở dài, thườn thượt.

Bấy giờ là lễ Thanksgiving. Còn một tháng nữa mới đến Giáng

Sinh mà trong lòng bố mẹ Nguyễn đã nôn nóng lạ lùng. Bố Nguyễn tuy

không nói ra nhưng mẹ Nguyễn đọc được những suy nghĩ của ông như

được "copy" từ đầu bà rồi "paste" lên ấy. Thỉnh thoảng bà ngừng tay,

hướng mắt ra sân nhà xem ông đang lui cui mắc đèn. Bà mỉm cười hạnh

phúc.

Tối hôm đó, tuyết rơi sớm hơn mọi năm. Sau khi dùng bữa ăn

chiều. Bố mẹ Nguyễn ngồi bên nhau cạnh lò sưởi, nhìn cây Giáng Sinh

mẹ Nguyễn bỏ công cả buổi để trang hoàng. Những ánh đèn nhấp nháy

trên cây làm mẹ Nguyễn nhớ đến đôi mắt tinh nghịch của Nguyễn mỗi

lần trêu mẹ. Ôi đôi mắt có những tia sáng tin yêu. Bà quay qua chồng:

"Không biết giờ này con nó đang làm gì bên Afghanistan mình

nhỉ?"

****

Trong khi đó ở Afghanistan, đơn vị của Nguyễn đang đi tuần tra

ở khu vực Panjwai thuộc tỉnh Kandahar. Địa danh bụi trắng bay mờ

không gian. Chiều úa vàng mầu nắng. Chiếc xe quân đội tốc bụi lên trời.

Người dân Afghanistan quần áo phủ từ đầu đến chân trông rất bí hiểm và

tù túng giữa cơn nắng sa mạc cuối tháng 11 trong ngày Lễ Tạ Ơn bên

Hoa Kỳ. Chốc nữa đây, khi trở về căn cứ. Nguyễn và các bạn đồng đội

cũng có một bữa tiệc Tạ Ơn nho nhỏ. Năm nào cũng thế. Chiến tranh

không vì ngày lễ mà ngưng tiếng súng. Nguyễn nhớ tới bố mẹ thật nhiều.

Đã bao mùa Lễ Tạ Ơn trôi qua, anh không hưởng được mái ấm gia đình

với không khí thiêng liêng, ấm áp trong căn nhà đầy ắp kỷ niệm thuở ấu

thời. Căn nhà nho nhỏ, xinh xắn mà bố mẹ Nguyễn không bao giờ có ý

định bán nó, dù đôi lúc phải đổi chỗ làm. Căn nhà anh đã được sinh ra,

đến trường. Từ tiểu học, và trung học, rồi trường đại học cũng gần đó.

Tiện lợi và đầy dấu ấn. Nó ghi dấu cả một quãng đời hoa mộng của

Nguyễn. Anh chỉ ao ước có thêm một người em - trai hay gái gì cũng tốt

cả - để những lúc anh không có nhà như thế này thì bố mẹ đỡ nhớ thương

và căn nhà sẽ bớt phần quạnh vắng.

Không biết giờ này bố mẹ đang làm gì nhỉ? Nguyễn nghĩ về bố

mẹ, như bố mẹ anh cũng đang nghĩ về anh. Có thể là thần giao cách cảm.

Jimmy, người bạn bên cạnh khều tay Nguyễn:

"Sướng nhé. Giáng Sinh năm nay mày có mặt ở nhà rồi."

Anh mỉm cười sung sướng. Hỏi:

"Mày còn nhớ bản nhạc "I'll be home for Christmas" không?

Jimmy cười:

"Người Mỹ nào lại không biết. Mày thích ai hát. Tao thích Elvis

Presley hát bài này lắm."

John xen vào:

"Tao lại thích Carpenters hát bài này."

Nguyễn cười, một ca khúc được quá nhiều danh ca Hoa Kỳ trình

bày, thảo nào ai cũng biết. Nguyễn hỏi:

"Thế chúng mày có biết ai viết bài này không?"

Jimmy hất mặt:

"Có ba người viết bài này lận. Đó là Kim Gannon, Walter Kent

và Buck Ram."

John lại xen vào:

"Nói đúng ra thì Kim Gannon viết lời, còn nhạc thì do Walter

Kent và Buck Ram viết."

Quay qua Nguyễn, John hỏi:

"Mày thích ai hát bài này?"

Nguyễn nói, trong khi mắt nhìn xa xăm:

"Glen Campbell."

Cả Jimmy và John cùng phá ra cười:

"Country boy."

Nguyễn không nói, anh cất tiếng hát::

"I'll be home for Christmas. You can plan on me. Please have

snow and mistletoe. And presents on the tree."

Jimmy và John không cầm được cũng hát theo:

"Christmas Eve will find me. Where the love light gleams. I' ll be

home for christmas. If only in my dreams."

Anh thấy đôi mắt John long lanh ngấn lệ. Ôi đôi mắt bi ve màu

đại dương, khuôn mặt hai mốt, búng ra sữa. Nét đẹp thánh thiện như

thiên thần. Còn Jimmy, người bạn mầu da "chocolate" ngọt lịm của anh

cũng cúi mặt buồn buồn. Ba màu da: trắng, đen, vàng cùng nhau bảo vệ

hòa bình trên thành phố bụi mù ở A Phú Hãn - một đất nước xa xôi, mịt

mù thuộc châu Á - đầy huyền bí và bất trắc…

Bỗng, một tiếng nổ long trời. Xe tuần tra của Nguyễn bị tấn công

bằng một loại bom tự chế. Chiếc xe bị hất tung lên không và lửa bốc

cháy sau đó. Nguyễn không còn nhớ gì hết. Anh nghe văng vẳng trong

không trung của buổi chiều tà, giọng Glen Campell não ruột: "I' ll be

home for christmas. If only in my dreams."...

****

Nguyễn men theo lối đi đã lên đèn. Anh dừng lại trước cửa, nhìn

vào bên trong. Căn nhà ấm áp với cây giáng sinh lung linh ánh đèn. Anh

thấy bố mẹ đang ngồi co ro trên chiếc "sofa" cạnh lò sưởi. Dáng mẹ thật

cô đơn. Mẹ ngắm không chán những "ornaments" có hình Nguyễn đang

lung linh theo ánh đèn trên cây giáng sinh. Nguyễn thấy mẹ quá tiều tụy.

Chỉ mấy năm không gặp mà mẹ đã già thấy rõ. Anh nhìn phòng "dinner",

thức ăn đã dọn sẵn với 3 phần chén đũa như chờ đợi anh về. Tiếng nhạc

từ trong nhà phát ra, giọng Glen Campell vang mênh mông trong không

gian, len lỏi vào trí óc anh: "I'll be home for christmas. You can plan on

me...". Nguyễn trào nước mắt. Anh muốn chạy bay vào nhà, ôm cả bố lẫn

mẹ bằng đôi tay dạn dày sương gió của mình. Anh hứa với bố mẹ từ nay

anh sẽ không rời xa bố mẹ nữa. Anh sẽ trở lại trường. Sống bên cạnh bố

mẹ với cuộc đời sinh viên.

Anh đứng yên. Tim anh đau đến ngộp thở. Tuyết rơi trắng xóa

lối đi. Anh muốn nhìn hình ảnh gia đình qua khung cửa kính lâu hơn, để

chiêm nghiệm sự hạnh phúc khi anh được bước chân về nhà. Anh nhìn

hàng chữ "Welcome Home", lòng tần ngần chưa muốn bấm chuông.

Chùm "mistletoe" được mẹ thắt nơ đỏ như đang mỉm cười với anh. Anh

lặng nhìn bố mẹ. Cảm xúc nghẹn ngào khó tả. Anh đứng bất động. Rất

lâu. Tuyết đã ngừng rơi. Đêm thắp sáng những vì sao mừng Chúa giáng

trần. Bố anh vẫn đang cúi đầu trước tờ nhật báo, dù ông đã đọc xong từ

lâu.

Một cơn gió lùa qua, khua động tiếng phong linh trước hiên nhà.

Cuối cùng, Nguyễn cũng bấm chuông. Nguyễn thấy bố anh giật mình.

Ông ngơ ngác đứng dậy. Tờ nhật trình rơi xuống thảm in rõ tiêu đề:

"Arlington Soldier Killed in Afghanistan."

Bữa rượu chiều Giáng sinh

Nguyễn Mạnh An Dân

Chiều Giáng Sinh, vùng hành quân, nặng nề, căng thẳng.

Chiến đoàn trưởng buồn buồn gọi toán trinh sát bảo vệ lên xe

ghé thăm bộ chỉ huy một tiểu đoàn tác chiến thuộc quyển ở tuyến đầu.

Chỗ thân mật, Tiểu đoàn trưởng trình bày tình trạng đơn vị, nặng

phần chia xẻ, tâm tình hơn là thuyết trình trận mạc. Ông kết luận: Tội

nhất là thằng Tùng, nó ôm cái rừng cao su này suốt mấy tuần lễ rồi, mặt

mày xanh lét, chắc tại rừng già thiếu dưỡng khí.

Chiến đoàn trưởng trầm tư có vẽ suy nghĩ, ông nhìn thoáng qua

bản đồ vùng đóng quân như để ước tính khoảng cách và mức độ an toàn

rồi nói nhanh, rõ ràng, dứt khoát: Mình đi thăm mấy thằng em chút đi.

Tiểu đoàn trưởng cười vui, ông gọi thám báo tăng cường bảo vệ

và ra lệnh truyền tin thông báo cho đơn vị hành quân biết có quân bạn di

chuyển đến gần, tránh ngộ nhận. Ông muốn dành cho thuộc cấp niềm vui

bất ngờ, không báo rỏ có thẩm quyền lớn đến thăm.

Cuộc gặp gỡ có chút bẽ bàng, khó xử. Đại đội trưởng tuyến đầu,

Trung úy Tùng, người được tiểu đoàn trưởng ưu ái và âu yếm giới thiệu

“xanh lét vì ở rừng lâu ngày thiếu dưỡng khí” đang đỏ gay vì rượu.

Chiến đoàn trưởng cau mày, lạnh lùng lấy ống dòm nhìn về phía trước,

lặng lẽ không nói một lời. Tiểu đoàn trưởng tái mặt vì ngượng, rồi đỏ rần

vì giận, nhất thời cũng chưa biết nói gì cho thích hợp.

Chiến đoàn trưởng lướt nhẹ tầm nhìn qua ống dòm từ trái sang

phải về phía cuối bìa rừng, mặt ông dịu lại, rồi thoáng tươi vui, hài lòng

khi nhìn thấy suốt một tuyến dài hình ảnh những người lính, được chia

từng toán nhỏ ba người, có các hạ sĩ quan trực tuần tra kiểm soát, đang

ghì súng bảo vệ toàn bộ khu vực đóng quân. Tầm nhìn thu hẹp lại và tầm

mắt người chỉ huy già dừng lại ở một gốc cao su gần sát ban chỉ huy đại

đội, tay ông hơi run và giọng ông như nghẹn lại, ngậm ngùi:

- Hôm nay là ngày gì của thằng Toàn?

- 49 ngày, thẩm quyền.

Tùng nói nhỏ và lặng lẽ theo bước Chiến đoàn trưởng đi về

phía một gốc cây cao su gần đó. Tiểu đoàn trưởng nối gót. Cả ba không

ai nói lời nào cùng thẫn thờ nhìn sững bức hình nhỏ của một thiếu úy trẻ

gắn trên gốc cây, phía dưới là một tấm ponchot xếp gọn có đặt mấy cành

hoa dại và một ca rượu lưng lửng.

Đoạn phim hào hùng nhưng bi thảm như hiện rõ trong trí mọi

người: Dòng sông máu Thị Tính, An Điền, Rạch Bắp…Đoạn phim dừng

lại ở bức hình được báo chí Sài Gòn đồng loạt đăng tải như một niềm

hãnh diện chung, hình ảnh toán quân chiến thắng đang dựng lại ngọn cờ

tổ quốc trên bờ rào đổ nát của căn cứ 82. Mọi người hậu phương chắc

cùng lạc quan, tươi vui khi xem báo, như chia sẻ niềm kiêu hảnh với

những chiến sĩ đang rạng rỡ ngẩng cao đầu, ít ai chú ý đến một chi tiết lạ,

nếu có thì chắc cũng chỉ đơn giản nghĩ là, có một người lính đang mệt

mỏi gục đầu về phía trước, vậy thôi. Không ai biết người lính gục đầu

trong ảnh là thiếu úy Trung đội trưởng xung kích, người đã hướng dẫn

toán quân đầu xung phong tiến chiếm mục tiêu và đã hy sinh vào phút

chót trước loạt đạn định mệnh khi quân địch hoảng loạn tháo chạy bắn

ngược lại. Bạn bè anh đã đỡ anh dậy để ghi lại hình ảnh cuối cùng bên

nhau, như một cách ngậm ngùi chia xẻ niềm vui, nỗi buồn.

Chiến đoàn trưởng nói nhỏ khi mọi người vừa trở lại lều chỉ huy

của đại đội:

- Còn rượu không cho anh một ca.

đoàn trưởng thân mật, bộc trực nói lớn:

- Tao cũng muốn một ca.

Bữa rượu chiều Giáng Sinh, vậy đó. Rất buồn.../.

Đêm thánh vô cùng

Trường Sơn Lê Xuân Nhị

Mười hai giờ trưa, "Cọp đen" Nguyễn văn Trọng, trung úy đại

đội trưởng đại đội 45 trinh sát đứng trên ngọn đồi 1034, đảo cặp mắt

"diều hâu" nhìn một vòng chung quanh đồi rồi nói với người đại đội phó:

- Mình đặt bộ chỉ huy đại đội trên ngọn đồi này. Ông cho chúng

nó đào hầm hố bố trí chung quanh đồi...

Thiếu úy Hoàng gật đầu, sửa lại sợi dây ba chạc, xoay người vừa

rảo bước đi thì Trọng gọi hắn lại, chỉ vào một ngọn đồi đối diện, thấp

hơn một chút xíu:

- Khoan, hay là thế này. Ông để thằng 1 và thằng 2 (trung đội 1

và 2) nằm ở lưng chừng đồi bên này với tôi, ông dắt thằng 3 và 4 qua

ngọn đồi bên kia mà bố trí...

Đưa tay chỉ vào con đường đất nhỏ xa xa phía dưới, Trọng tiếp:

- Cho chúng nó đặt cây M-60 vào ngày cái chỗ trống trãi gần con

đường mòn này cho tôi. Rải thêm chốt hình chữ "V" từ hai trên đồi

xuống tới đó. Tôi thấy đó là chỗ duy nhất mà chúng nó có thể mò ra

được.

Thấy người đại đội phó hoang mang, Trọng tiếp tục:

- Nếu có chuyện gì cũng đỡ, mình cẩn thận vẫn hơn...

"Cẩn thận vẫn hơn...", ông như thế là quá cẩn thận rồi chứ còn gì

nữa mà vẫn hơn, Hoàng nghĩ thầm trong bụng nhưng không dám càu

nhàu. Chỗ ngày là vòng đai thành phố Kon Tum, Việt Cộng nào mò đến

đây được mà phải cẩn thận đến như vậy?

Nhìn khuôn mặt của đại đội phó, Trọng biết hắn nghĩ gì trong

đầu. Thật ra, những gì Hoàng nghĩ có lẽ đúng nhưng với cương vị của

một cấp chỉ huy nắm sinh mạng của hơn trăm người trong tay, Trọng

không thể nào làm khác hơn được. Đánh nhau trên chiến trường, chỉ một

tiếng bùm là xong hết. Người chết không biết chuyện gì đã xảy ra cho

mình. Nhưng về hậu cứ sau những trận đánh ác liệt những người chỉ huy

như Trọng phải trực diện với một thực tế thương tâm kinh khủng. Vợ

lính con lính kéo về chật cả sân đại đội. Đuổi đi không nở, năn nỉ không

được. "Chồng tôi đâu rồi, ông giết chồng tôi chớ đâu phải giặc nào

giết..." Hay là : "Bố cháu đâu chú, chú trả lại bố cháu cho cháu..."

Trọng đã trải qua những cảnh thương tâm như thế này. Nhiều

khi, Trọng nghĩ, cái đám vợ con lính mới là những người đáng thương

nhất, tội nghiệp nhất. Lính, dù sao, như chàng nghĩ, chỉ một tiếng bùm là

xong hết mọi chuyện...

thế, ở chiến trường, dù đánh giặc tới đến độ vang danh là Cọp

Đen, là đại đội trưởng đại đội trinh sát tinh nhuệ nhất của sư đoàn với

những chiến công táo bạo lừng lẫy tưởng chỉ có thể có trong phim xi nê,

ít người biết Trọng coi trọng mạng sống của lính tráng hơn cả của chính

mình. Điều này, chỉ có cấp chỉ huy của Trọng biết và lính của Trọng biết.

Vậy là đủ rồi...

Thật ra, đối với Trọng, muốn trở nên một người chỉ huy giỏi

không khó lắm. Điều thứ nhất, Trọng hiểu biết quy luật bất di bất dịch

ngàn đời của tạo hóa: Hễ mình thương lính thì lính thương mình. Thương

đúng nghĩa của chữ thương: Sống chết với lính mình. Đi nhảy toán,

thường thường, Trọng là một trong những người dẫn đầu đại đội, đặt

chân xuống đất đầu tiên. Lúc trực thăng đến bốc, Trọng là một trong

những người cuối cùng leo lên tàu bay... Trọng còn nhớ như ngày hôm

qua trận Tân Cảnh. Hồi đó, trung đoàn còn do một ông đại tá già vốn

xuất thân từ dân lính khố xanh khố đỏ chỉ huy. Hốt hoảng vì bị cấp trên

xỉ vả sau khi một tiểu đoàn của ta bị 2 trung đoàn địch vây hãm trong

nhiều ngày, ông ta quyết định cho thằng 45 trinh sát của Trọng nhảy vào

giữa khu tập trung quân của địch để... gây tiếng vang.

Đánh giặc ngu như c... mà cũng mang lon đại tá." Trọng lẩm

bẩm chửi thề trong bụng. Tuy chưa bao giờ chỉ huy đến cấp tiểu đoàn

nhưng Trọng biết tiểu đoàn này tuy bị vây hãm nhưng vẫn có thể cầm cự

được lâu ngày nhờ hầm hố kiên cố và tiếp liệu đầy đủ. Trọng biết chắc

một điều là nếu đại đội nhảy vào đó thì sẽ bị tiêu diệt trong vòng 15 phút

đầu tiên sau khi trực thăng hạ càng xuống. Trọng không lạ gì cái màn

này. Trong những trường hợp tuyệt vọng, Trọng sẵn sàng chấp nhận

cùng lính nhảy vào chỗ chết để tìm cái sống nhưng trong tình hình không

có gì bi đát, không thể thí quân một cách ngu dốt chỉ vì bị một vài tiếng

xài xể của cấp trên như vậy được.

Trọng nghiêm nghị hỏi vị chỉ huy:

- Thưa Đại tá, xin Đại tá lặp lại nhiệm vụ đại đội tôi nhảy vào đó

để làm gì?

Phòng họp hôm đó còn nhiều sĩ quan cấp tá khác nữa, ai nghe

cũng muốn nhảy dựng người lên vì câu hỏi xấc láo của người trung úy

trẻ. Trong quân đội, nhất là một đơn vị bộ binh, chưa bao giờ có một đại

đội trưởng lại chất vấn trung đoàn trưởng như thế này.

Ông đại tá già khựng người một lát như không ngờ được câu hỏi

bất ngờ. Bình thường thì ông ta đã có thể nổi máu du côn lên dùng gậy

đập túi bụi vào người sĩ quan trẻ vô lễ này rồi nhưng nhìn thấy ánh mắt

toé lửa của Trọng, ông ta không dám. Nó đã dám hỏi như vậy thì nó đâu

có sợ mình. Rồi ông trả lời yếu ớt:

- Thì tôi đã nói, để... gây một tiếng vang, cho báo chí biết là

chúng ta không có thua.

- Thưa đại tá, là lính, chết chúng tôi không sợ nhưng Đại tá nghĩ

coi tôi và hơn một trăm người nữa trong đại đội tôi có đáng chết vì một

"tiếng vang" vớ vẫn như vậy của báo chí không?

Mọi người trong phòng nghe tới đâu là thấy rúng động tới đó.

Cọp mở miệng có khác.

Ông đại tá chưa kịp trả lời thì Trọng ôn tồn đem lời lẻ phải trái ra

trình bày cho ông ta nghe. Đây là cố gắng cuối cùng của Trọng, người

chỉ huy biết thương yêu lính. Trọng không hiểu mình sẽ phản ứng như

thế nào nếu ông già này cứ một hai bắt Trọng nhảy xuống đó. Ý nghĩ

kinh hoàng quá đến độ chàng không dám nghĩ đến. Nhưng, tất cả mọi

hình phạt từ việc ra tòa án quân sự, nằm quân lao, v.v. đều không bằng

sinh mạng của mấy trăm chiến sĩ can trường. Người ta đi lính để chết cho

tổ quốc chứ không để chết cho một thằng ngu nào hết...

Cuối cùng, tạ ơn trời đất, ông ta nghe lời Trọng, hủy bỏ quyết

định điên rồ ấy đi.

Chuyện này đồn ra khắp nơi, tiếng tăm của Cọp Đen Nguyễn

Văn Trọng từ đó vang lừng. Vang lừng nhưng ai cũng hiểu vì sao Cọp

Đen không bao giờ móc được cặp lon đại úy trên cổ áo...

Điều thứ hai, muốn chỉ huy có hiệu quả, người chỉ huy phải áp

dụng một kỷ luật thật khắt khe nhưng nghiêm minh và công bằng. Dân

trinh sát đa số là dân trời đánh không chết, tình nguyện về cũng có mà trị

không được bị đẩy về từ các đơn vị khác cũng có. Nhiều thằng lính của

Trọng đã từng ở tù quân lao, từng giết người chỉ vì một chai bia. Duy trì

kỷ luật với một thành phần hổn tạp như vậy không phải là chuyện dễ.

Nhiều khi, rất là nguy hiểm. Trọng học được một điều rất quan trọng của

đời binh nghiệp là muốn cho lính nghe lời mình, trước hết nó phải phục

mình đã. Nếu lính đã phục mình rồi thì không có chuyện gì mình bảo mà

chúng nó từ chối. Điểm then chốt là phải làm sao cho chúng nó phục.

Quân đội có thể ban chức tước cùng lon lá cho anh nhưng không thể ban

sự kính phục của thuộc cấp cho anh. Đây là tài năng riêng của mỗi

người.

Riêng với Cọp Đen Nguyễn Văn Trọng, lính chưa về đại đội đã nghe

tiếng chàng rồi. Về dưới quyền chỉ huy của Trọng, chúng nó càng phục

thêm.

Trọng hiểu lính và lính hiểu Trọng...

Khi Trung tá Sang, một sĩ quan trẻ tốt nghiệp trường Võ Bị về

nắm trung đoàn thì Cọp Đen Nguyễn Văn Trọng như hổ được trở về

rừng. Ngày nhậm chức đơn vị trưởng, ông ta gọi Trọng lên hỏi han tình

hình rồi kết luận:

- Anh muốn xin gì tôi không?

Trọng trả lời thẳng thắn:

- Thưa có hai chuyện!

- Chuyện thứ nhất?

- Xin Trung tá cho vài xe tôn và ván để tôi tu bổ khu gia binh

của gia đình binh sĩ lại. Thấy vợ con họ và họ lui cui trong mấy cái ổ

chuột sau những ngày hành quân tôi không nở...

Trung tá Sang mau mắn gật đầu, quay sang dặn dò người sĩ quan

phòng tư rồi hỏi tiếp:

- Chuyện thứ hai?

- Xin Trung tá cho bổ sung quân số của đại đội tôi được đầy đủ,

cho tôi có nhiều thì giờ một chút để huấn luyện lính tráng cho thuần.

Chúng nó thuần rồi thì nếu Trung tá có thả tôi ra... Hà Nội, tôi cũng bắt

sống được thằng Võ Nguyên Giáp đem về đây trình diện Trung tá...

Trung tá Sang cười hề hề:

- Chẳng hổ danh Cọp Đen. Khẩu khí dân Trinh Sát có khác.

Khi chia tay, ông vỗ vai Trọng cười:

- Tôi rất ngạc nhiên và chịu hai lời yêu cầu của anh, tôi sẽ cố

gắng.

Rồi ông bắt tay Trọng, cười cười hỏi:

- Tại sao người ta gọi anh là Cọp Đen?

- Thưa, nước da tôi hơi đen nên chọn danh hiệu truyền tin là Cọp

Đen cho nó ngầu. Chẳng ngờ anh em gọi mãi rồi tôi thành Cọp luôn...

Trung tá Sang giữ đúng lời hứa với Trọng. Mọi chuyện Trọng

xin đều được thỏa mãn. Nhờ đó, đại đội 45 trinh sát trở nên một đơn vị

thiện chiến nhất của sư đoàn. Nhờ ông trung đoàn trưởng biết xử dụng

đúng khả năng bất ngờ và cơ động hầu như chỉ bị giới hạn bởi tầm bay

trực thăng nên Trinh Sát của Cọp nhảy xuống đâu là giặc tan ra tới đó.

Đã có lần, một trung đoàn xe tăng của địch vừa tới vùng Tam Biên,

không kịp để chúng nó có thì giờ co cụm, Trung Tá Sang cho Trọng

nhảy ngay vào giữa bộ chỉ huy. Chỉ trong vài tiếng đồng hồ, lính của

Trọng bắt sống được 3 chiếc xe tăng của địch ở Võ Định. Trung tá Sang

hớn hở vô cùng, tính gởi một chiếc về Sài Gòn tặng tổng thống Thiệu

nhưng cuối cùng đành phải đốt bỏ vì không có phương tiện chuyên chở

kịp thời...

Hôm nay, đại đội chàng được điều động về đây sau gần một năm

trời hành quân khắp các nơi của vùng II chiến thuật vì một lý do đặc biệt.

Đặc biệt đến nổi Trung tá Sang cho trực thăng ra đại đội bốc chàng về để

gặp ông.

Trọng nhớ mãi lời nói thống thiết của ông trung đoàn trưởng bộ

binh chiều hôm qua ở bộ chỉ huy trung đoàn. Làm việc với nhau hơn một

năm, ông rất quí mến Trọng, coi như em. Trung tá Sang đã cầm hai vai

Trọng, giọng rất thành thật: "Tôi biết là tôi đã hứa với anh một tuần lễ

"ăn chơi chết bỏ" ở hậu phương. Anh xứng đáng, lính của anh xứng đáng

nhận được phần thưởng đó sau một năm trời hành quân cực khổ, nhưng

anh biết, chiến trường ở nước ta bây giờ, người ta không còn phần

thưởng hay ân huệ để ban tặng cho nhau nữa. Nếu anh biết được những

gì tôi biết, anh sẽ thông cảm tôi nhiều hơn. Áp lực của giặc cộng đầy dẫy

khắp nơi, trong khi mình hết lính rồi. Anh cố gắng đi. Tôi đã khéo xoay

sở lắm mới bốc được anh về nằm làm an ninh vòng đai cho tiểu khu Kon

Tum. Khu vực này trước kia do một tiểu đoàn địa phương quân chịu

trách nhiệm nhưng tôi đã đề nghị với tiểu khu trưởng Kon Tum rút họ đi

chỗ khác vì thấy họ làm việc không có kết quả. Anh dẫn đại đội về nằm

đây... trám chỗ cho tụi nó, vừa nằm dưỡng quân vừa giữ an ninh và vừa

canh giùm mấy cái họng pháo của chúng nó luôn..."

Sao mà lắm "vừa" thế này, Trọng thầm nghĩ. Phép đã không

được đi bây giờ còn phải dẫn lính vào rừng nằm vừa làm an ninh, vừa

canh pháo vừa trám chỗ, v.v. Mẹ kiếp cái cuộc đời của thằng lính bộ

binh, thật đen hơn cả mõm chó. Nhưng câu nói thống thiết "Chiến trường

ở nước ta bây giờ, người ta không còn phần thưởng hay ân huệ để ban

tặng cho nhau nữa..." của vị chỉ huy trưởng trung đoàn làm Trọng không

dám từ chối. Trọng biết Trung tá Sang nói thật.

Ông bảo sĩ quan phòng 2 đưa cho Trọng coi một tập hồ sơ về lai

lịch của cái làng Thượng. Đọc hết bản tóm tắt, Trọng được biết cái làng

Thượng này vốn được một ông linh mục người Pháp già rất khó tánh coi

sóc. Theo tin tức tình báo, ông cha Tây này không ưa người quốc gia,

thiên cộng nặng. Dĩ nhiên, sống ở một nơi hẻo lánh mà dám thiên cộng

và không ai dám làm gì thì phải có vũ khí bí mật. Cái vũ khí đó của ông

là sự liên lạc chặt chẻ với các nhóm chính trị thiên tả ngoại quốc và báo

chí khắp nơi trên thế giới.

Pháo binh chỉ rớt nổ gần làng một chút là vài ngày sau tòa thánh

La Mã, Dinh Độc Lập, toà Đại Sứ Mỹ đều nhận được kháng thơ của ông.

Báo chí thế giới, vốn từ lâu đã chẳng ưa gì mình, liền hùa theo làm rầm

rộ, tuyên án chính phủ gắt gao...

Dĩ nhiên, bị áp lực nặng nề như vậy, lệnh từ bộ tổng tham mưu

ban xuống: "Từ này về sau, đừng động đến chúng nó nữa."

Việt Cộng biết rõ chuyện này hơn ai hết cho nên chúng cứ kéo

pháo về gần làng bắn vào thành phố rồi bỏ chạy. Phi pháo ta đành chịu.

Để tạm thời giải quyết vấn đề, tiểu khu cho một tiểu đoàn địa phương

quân đến đóng ở gần đó để canh chừng. Nhưng quân số càng ngày càng

thiếu hụt, tiểu đoàn này đã được rút đi để trám cho những chỗ khác quan

trọng hơn. Khu vực trách nhiệm được giao cho trung đoàn 45 bộ binh.

Trong lúc hết quân, chẳng biết lấy quân ở đâu để trám vào chỗ này,

Trung tá Sang nghĩ đến Cọp Đen Nguyễn Văn Trọng.

Đây là một vấn đề rất tế nhị, cần một người vừa có khả năng

quân sự vừa ngoại giao, vừa chính trị để giải quyết vấn đề. Trong các

thuộc cấp của ông, Trọng là người được ông đánh giá cao nhất. Trọng

không phải là một "simple" đại đội trưởng. Trong đơn vị, Trọng gây

được sự tin tưởng tuyệt đối của thuộc cấp. Nơi chiến trường, địch quân

nghe đến tên Cọp Đen là táng đởm kinh hồn. Trong những lần đóng quân

gần thôn xóm làng mạc, Trọng lấy được tình thương của dân chúng.

Trọng gấp tập hồ sơ hỏi trung tá Sang:

- Việc tréo cẳng ngỗng như vậy, Trung tá muốn tôi đem lính tới

đó làm gì?

- Đọc hồ sơ chắc anh biết rồi. Tôi muốn anh đem lính tới đó

đóng quân xa xa, cách làng chừng vài cây số để chúng nó sợ thôi. Coi

như đi nghĩ mát vậy mà.

"Coi như đi nghĩ mát vậy mà", Trọng nghĩ đến lời pha trò vô

duyên của cấp chỉ huy mình. Nụ cười của Trọng méo mó:

- Nếu tôi phát giác được súng của chúng nó đặt ở trong đó, tôi

kêu pháo binh tới dập được không?

Trung tá Sang giãy nẩy như người dẫm phải lửa:

- Không, không, dập con khỉ. Anh đọc hồ sơ rồi chắc biết. Cái

lệnh này đến từ bộ Tổng Tham mưu, đừng có cương bậy bạ mà đi tù hết

cả lũ.

- Vậy tôi phải làm gì?

- Ngay cả tôi cũng không có quyền quyết định. Anh cứ án binh

bất động, nếu phát giác pháo, anh gọi về cho tôi, tôi sẽ xin chỉ thị Sư

đoàn. Sư đoàn sẽ xin chỉ thị Quân đoàn rồi cho anh biết quyết định.

Trọng ngán ngẩm lắc đầu. Chờ lấy được cái quyết định của Quân

đoàn thì chúng nó đã thu dọn hết súng ống về nhà tắm rửa ăn cơm và

nhảy được vài bản "Sol Đố Mì" rồi...

- Tóm tắt, nhiệm vụ của anh là dẫn lính tới đó... cắm trại và nghỉ

ngơi. Đừng có lạng quạng mà thân bại danh liệt. Anh rán nhớ cho kỹ!

Trước khi từ giã để chàng leo lên trực thăng về đơn vị, ông nói

lời cuối:

- Anh rán nghỉ ngơi nhiều chừng nào tốt chừng đó. Không biết

tôi sẽ cần đến "thằng trinh sát" của anh lúc nào. Thôi nhé, rán nghỉ…

Thế là sau gần một năm trời sống mái với giặc trong khắp "hang

cùng ngõ hẻm" của rừng cao nguyên, đại đội trinh sát lừng danh của

Trọng lại lóc cóc leo lên xe GMC để được chở tới một điểm hẹn nằm

trên quốc lộ 14. Từ đây, người Thường Sơn Triệu Tử Long tân thời của

sư đoàn 23 bộ binh lầm lũi dẫn quân mình vào gần buôn Thra, đóng trên

một ngọn đồi để "trấn nhậm" khu vực trách nhiệm...

Chân bước đều nhưng đầu óc quyền biến của con cọp chuyển

động rất nhanh. Ngoài chuyện phải đi trấn nhậm một vùng đất mà mình

…không được làm gì cả, chàng còn phải lo tới một vấn đề khác là tinh

thần của lính đang xuống rất thấp. Mà thấp là phải. Đánh nhau cả năm

trời để rồi cuối cùng được "ăn Noel" bằng cách khăn gói quả mướp vô

làm an ninh và canh pháo vớ vẩn nơi một cái buôn Thượng ở chốn rừng

sâu núi thẳm như thế này thì ai mà ăn cho nổi. Dù quyết định không phải

ở nơi chàng, nhưng Trọng thấy phần nào mình cũng có trách nhiệm.

Chính mình hứa với chúng nó là Noel này sẽ về hậu phương "ăn chơi

chết bỏ" chứ đâu phải Trung tá Sang.

Bây giờ, nhìn thấy khuôn mặt không được vui tươi cho lắm của

đại đội phó, Trọng thông cảm liền. Người mà, ai chả vậy.

Đang còn phân vân thì Hoàng hỏi:

- Còn gì không Trung úy?

Trọng sực nhớ ra một chuyện, bèn nói:

- Bố trí xong, ông kiếm cho tôi một tiểu đội trang bị súng nhẹ để

đi theo tôi. Tôi muốn xuống dưới làng Thượng "thăm dân tình" một chút.

Tuy chỉ thị của Trung Đoàn Trưởng rõ ràng như vậy nhưng Cọp

Đen Nguyễn Văn Trọng là một cấp chỉ huy quyền biến và táo bạo, đã tìm

ra cho mình một quyết định riêng. Cọp đen này chẳng chơi gác ai cả

nhưng ai chơi gác Cọp Đen thì không được. Người ta cấm lính không

được vào làng nhưng chẳng ai có thể cấm một con chiên bước vào nhà

thờ. Nhà Chúa luôn luôn mở rộng cho tất cả mọi người dù người đó là

người Tây, người Thượng hay là người Việt Nam. Là người công giáo,

chàng quyết định đi thăm ông cha Tây một lần cho biết mặt một người đã

từng làm rúng động "cơ quan" quyền lực cao nhất của miền Nam Việt

Nam là Dinh Độc Lập.

Hoàng lại xoay người bỏ đi. Trọng nhìn theo cho đến khi bóng

Hoàng chìm xuống dưới đồi, suy nghĩ vu vơ...

Trời hôm nay đẹp quá, chỉ lác đác vào cụm mây mỏng trên cao,

khí trời lành lạnh của tháng 12 và ánh nắng vàng yếu ớt của vùng trời

cao nguyên làm tâm hồn người lính trẻ xa nhà cảm thấy ngất ngây. Đời

đẹp như thế này, giang sơn cẩm tú như thế này mà sao nước mình cứ mãi

điêu linh nhỉ? Trọng bất giác chợt nhớ đến thân phận mình, thân phận

của những người chiến binh như chàng...

Đi một vòng kiểm soát hầm hố của lính tráng và lấy mấy điểm

"hoả tập tiên liệu" để báo về Trung đoàn xong, Trọng trở về lều chỉ huy

ngồi xuống trên một khúc cây, đốt điếu thuốc, nhìn xuống khu thung

lũng trước mặt. Xa xa dưới chân chàng là hình ảnh mờ mờ của mấy chục

cái chòi thượng từ lâu vang danh là "bất khả xâm phạm". Vài cụm khói

nhẹ nhàng vươn lên, hiền hoà, bình lặng. Khung cảnh đẹp và trầm hùng

như một bức tranh.

Trọng ngồi im, say sưa nhìn ngắm cái làng với nhiều chuyện bí

mật như một con cọp ngồi nhìn một đối thủ để tìm thế tấn công...

Người hạ sĩ mang máy truyền tin của Trọng cũng ngồi xuống

bên cạnh ông thầy, cũng mồi một điếu thuốc, cũng nhìn về cùng một

hướng với Trọng. Rồi tự nhiên, hắn thở dài:

- Hôm nay là sắp tới "Nô Ên" rồi đó trung úy.

Dù trong thâm tâm đã biết là sắp đến Noel, Trọng cũng thấy nhói

trong tim khi nghe người lính nói vậy. Bố khỉ, vậy là thêm một cái Noel

nữa trong rừng thẳm. Trọng không còn nhớ đây là cái Noel thứ mấy

mình không được đi lễ nửa đêm, không được diện đồ đẹp để đi chơi với

đào, không được ăn Réveillon, không được đủ thứ...

Trọng chợt nhớ đến mùa Noel năm xưa, lúc chàng từ giã phố

phường, Phượng và tuổi học trò yêu dấu để lên đường đi lính.

Nghĩ đến Phượng, chàng nhăn mặt lại như vừa bị ai đấm vào

bụng một quả thôi sơn. Trọng thò tay vào túi áo, tìm gói thuốc...

Bàn tay thọc sâu trong túi áo jacket để tìm cái hộp quẹt, Trọng

chợt rờ thấy cái nanh heo rừng của Phượng tặng ngày nào...

Hai người quen nhau lúc còn đi học. Tuy chưa bao giờ giờ cầm

tay nhau để thổ lộ tâm tình nhưng cả hai đều biết trời sinh hai đứa để...

cho nhau. Đã có một thời Trọng ngây ngô nghĩ rằng mình sẽ... chết nếu

thiếu Phượng. Ngược lại, Phượng cũng đã nhiều lần nói với Trọng như

vậy. Dĩ nhiên, hồi đó hai người còn trẻ...

Rồi Trọng thi rớt tú tài II. Phượng khóc đến sưng mắt. Trọng

miệt mài mấy tháng học lại bài để thi lần hai nhưng vẫn rớt như thường.

Phượng linh cảm được chuyện gì không hay, ốm nặng.

Trọng bắt đầu biết uống rượu vào buổi tối hôm đi coi bảng.

Chàng lờ mờ nghĩ ra rằng cuộc đời mình kể từ hôm nay sắp bước vào

một khúc rẽ quan trọng. Như nhiều người... bình thường khác, chẳng ai

muốn bỏ cảnh hậu phương ấm êm để lăn mình vào lửa đạn và sương gió

làm gì. Nhưng Trọng nghĩ, nếu mình không được hoãn dịch thì đã làm

trai sinh nhằm thời loạn, cũng nên mặc áo nhà binh một lần để làm tròn

bổn phận. Chưa chắc đi lính đã là đường cùng...

Vì vậy, sau một tuần lễ nằm dài ở nhà giấu kín cái bản mặt "thi

rớt" cho thiên hạ khỏi thấy, Trọng đã làm quen được và chấp nhận số

phận của mình. Xuất hiện trở lại, chàng đến nhà thăm Phượng trước tiên.

Người làm Trọng ngạc nhiên đầu tiên là bố Phượng. Ông nhìn Trọng

bằng một cặp mắt khác xa lúc Trọng chưa thi rớt. Không thể đoán được

nhưng Trọng lờ mờ linh cảm rằng ông ta đã đặt rất nhiều hy vọng nơi

Trọng ở trường học. Ông ta mơ tưởng gì nơi mình Trọng không biết

nhưng chắc chắn hình ảnh đó phải lớn hơn hình ảnh một thằng lính bộ

binh nghèo đói, sống nay chết mai.

Cái giá của sự thi rớt quả thật là kinh khủng...

Phượng khuyên Trọng nên chạy giấy tờ giả để học thêm. Trọng

lắc đầu vì chàng biết có muốn chạy cũng chẳng có tiền. Phượng lại đề

nghị Trọng đi lính nghĩa quân hay lính... cảnh sát. Trọng chỉ lắc đầu cười

cười. Phượng lại khóc đến sưng cả mắt...

Ngày chia tay, Phượng bố trí để gặp Trọng một mình nơi nhà

con nhỏ bạn. Nàng muốn tặng Trọng cái quý nhất của đời nàng là thân

xác nàng nhưng không hiểu vì sao Trọng đã từ chối món quà vô giá đó.

Trọng nhất định không phải là thánh nhưng từ thuở nhỏ, bản tính

của chàng luôn luôn như vậy. Quan niệm sống của chàng là sống trọn

vẹn, vui trọn vẹn. Sung sướng gì khi được vui vầy một cách... chụp giựt

trong chốc lát để rồi có thể ngày mai có thể sẽ hối hận...

Hai người nằm im bên nhau, Phượng cứ lập lại câu nói: "Ngày

mai anh đi rồi, đi thật rồi..." Mắt nàng lúc nào cũng rướm lệ...

Trọng để một tay cho Phượng dùng làm gối, tay kia đốt hết điếu

thuốc này đến điếu thuốc khác. Mắt chàng ngây dại nhìn lên khoảng

trống trên trần nhà.

"Ngày mai anh đi rồi, đi thật rồi!" Sao tiếng Việt lại có những

câu đơn giản và buồn đến nát người như thế nhỉ, Trọng suy nghĩ...

Rồi Phượng hỏi:

- Sao anh không muốn... Phượng? Phượng dâng hiến cho anh

mà!

Trọng xoay người, nhìn thẳng vào mắt Phượng, lời nói như

muốn tắt nghẹn:

- Anh cám ơn Phượng nhưng anh không muốn lợi dụng Phượng!

- Nhưng Phượng yêu anh, Phượng muốn cho anh! Mai anh đi rồi.

Trọng lắc đầu, khép đôi mắt lại, lòng chùng hẳn xuống làm như

sắp khóc:

- Ừ mai anh đi, nhưng làm vậy có ích gì đâu Phượng? Lỡ có

chuyện gì cả ba đứa mình đều khổ.

Nghe Trọng dùng chữ "Ba đứa mình", Phượng không hiểu được

nhân vật thứ ba là ai. Nhân vật ấy chưa hề có, chưa bao giờ xuất hiện hay

là ai Phượng không biết nhưng cũng chẳng thèm hỏi.

Trọng dụi điếu thuốc, kéo Phượng sát vào người mình. Chàng

vừa vuốt tóc Phượng vừa nói nhỏ:

- Đừng nói chuyện "đi" nữa Phượng, chuyện "đi" nghe buồn quá.

Mình nói chuyện "về" đi.

- Ừ! Vậy chừng nào anh về?

Trọng nghẹn họng. Khoá sĩ quan Thủ Đức cộng thêm khoảng

thời gian ở Quang Trung và các trung tâm chờ đợi sớm gì cũng mất hết

một năm. Một năm tức 12 tháng tức 365 ngày vắng bóng Phượng, chỉ

nghĩ đến đó thôi Trọng đã thấy tái tê người. Mình mà còn thấy tái tê thì

Phượng chịu gì nổi? Trọng đành phịa:

- Vài tháng.

- Vài tháng là mấy tháng hở Trọng?

- Nhiều nhất là 6 tháng.

Phượng ụp mặt vào ngực Trọng, giọng nàng lạc đi:

- Trời hỡi trời, tôi làm gì cho hết sáu tháng trời không có Trọng

đây hở trời?

Trọng mím chặt môi. Một cảm giác vừa sung sướng vừa buồn

phiền dâng lên trong lòng chàng. Sung sướng vì câu nói ấy chứng tỏ

nàng yêu mình hơn chàng nghĩ. Buồn phiền bởi Trọng biết 6 tháng sau

chàng cũng chưa thể trở về được.

Rồi Trọng nghe được được tiếng khóc nho nhỏ của nàng...

Không có can đảm nằm nghe Phượng khóc, Trọng vỗ vào vai

Phượng mấy cái rồi rút tay ra...

Như một cái máy biết cử động, chàng từ từ đứng dậy mở cửa sổ

nhìn ra ngoài. Thành phố Nha Trang vừa lên đèn. Tiếng xe cộ ồn ào

ngoài đường vọng vào phủ kín tâm hồn Trọng. Nghĩ ra một điều gì,

chàng nhăn mặt lại. Lạ thật, bao nhiêu năm qua sinh ra và lớn lên ở thành

phố này, Trọng có bao giờ thèm để ý đến những thứ tiếng động ồn ào

này. Chiều hôm nay, tiếng động vô tri mà sao nghe thấy nó dễ thương chi

lạ. Dễ thương và đầm ấm lạ lùng.

Trọng suy nghĩ rồi bỗng gật gù cái đầu. Thì ra là hễ cái gì mình

sắp mất cũng đều trở nên quý giá cả. Từ cảnh vật cho đến con người...

Trọng bắt chiếc ghế kê gần cửa rồi ngồi im nhìn ra ngoài đốt

thuốc lá. Suốt từ sáng đến giờ chàng đã đốt hết năm gói rồi mà sao vẫn

hút được mới là kỳ.

Phượng cũng đã thôi khóc, đứng im sau lưng Trọng không biết

từ lúc nào. Nàng nắm chặt lấy tay Trọng như cố truyền vào đó tất cả

những nhớ thương của mình trước giây phút chia tay. Trọng quay lại, cố

điểm một nụ cười, nhìn thật gần vào đôi mắt long lanh của Phượng:

- Đừng buồn quá Phượng, em phải nhìn vấn đề một cách lạc

quan. Biết đâu chừng trong lúc khám sức khoẻ, người ta sẽ tìm thấy một

cái bệnh gì đó trong người anh rồi đuổi cổ anh về, không cho đi lính nữa.

Phượng hớn hở:

- Anh mà bệnh gì? Nghĩ ra một chuyện, Trọng bật cười lên:

- Anh nghĩ chắc anh bị bệnh... bất lực.

Phượng có cảm giác là Trọng chỉ đùa với mình, nhưng vẫn nuôi

một hy vọng nhỏ trong lòng, hỏi dồn dập:

- Anh bị bất lực thật không, hay anh chỉ đùa?

- Thì em nghĩ xem, nằm gần bên em hấp dẫn và ngon lành như

thế kia suốt cả một buổi chiều mà anh không thèm xơ múi gì hết, cái này

không gọi là bất lực thì gọi là gì, hì... hì...

Đang buồn nẫu người mà Phượng cũng phải phì cười, đưa tay

đấm vào vai Trọng:

- Gọi là... ngu. Anh này hay thật, chết đến nơi mà vẫn còn đùa

được...

Có lẽ Phượng yêu Trọng cũng ở cái tính lạc quan yêu đời và hay

tếu này.

Trọng tiếp:

- Đùa thôi! Nhưng biết đâu chừng, ra trường rồi anh sẽ được đổi

về lại Nha Trang. Hai đứa mình lại sum họp mấy hồi...

Phượng lại cười. Cái nhìn lạc quan thứ hai này coi có thể dễ chấp

nhận hơn cái bệnh bất lực vớ vẩn. Ừ, Phượng nghĩ, tại sao mình không

nhìn vấn đề một cách lạc hơn nhỉ? Nước mình bây giờ mỗi ngày có hàng

trăm ngàn người ra đi, đâu phải ai cũng chết hết.

- Từ lúc nhỏ, anh học được một cách sống rất hay. Đó là trong

bất cứ một hoàn cảnh nào, mình cũng phải tìm cách nuôi cho mình một

hy vọng. Ngày nào con người còn nuôi hy vọng, ngày đó cuộc đời còn

đáng sống, đáng phấn đấu...

Hai người ngồi nói chuyện mãi rồi cũng đến lúc chia tay.

Phượng cầm hai tay Trọng, run run nhét vào đó một vật nhỏ bọc khăn mu

soa. Trọng dở ra xem, thì ra cái nanh heo rừng. Không biết cái nanh đã

cũ bao nhiêu năm nhưng đã lên nước rất bóng loáng.

- Em đào đâu ra được thứ này vậy?

- Nanh heo rừng đó, linh lắm, của bố. Người ta nói ai đeo nanh

heo rừng thì đạn sẽ bắn không trúng. Ngày xưa bố đi lính, nhờ nó mà

đánh bao nhiêu trận không bị hề hấn gì.

Trọng cười, chàng chẳng bao giờ tin những cái vớ vẩn như vậy

nhưng cũng hít hà ra vẻ mừng rỡ để Phượng vui lòng.

- Bố cho anh à?

Phượng lắc đầu, cười:

- Không, Phượng... lấy trộm. Cái này để trên bàn thờ, quí lắm,

sức mấy mà bố cho. Phượng lấy đại để cho anh, mong anh được bình an

như bố...

Rồi Phượng khóc. Mới đầu chỉ ấm ức nhưng rồi nàng khóc oà

lên. Suốt đời Trọng, chàng chưa bao giờ nghe nhiều tiếng khóc bằng

buổi tối hôm đó...

Bây giờ, ngón tay chạm chiếc nanh heo rừng, hình ảnh Phượng

ngày nào lại trở về trong trí chàng...

Dặn dò những điều cần thiết với Hoàng xong, Trọng dẫn lính

xuống ngọn đồi, tiến về phía làng Thượng. Chàng ngạc nhiên khi nhận

thấy lác đác đó đây trên con đường đất đỏ có những đống đá xanh mới

tinh vun cao. Tại sao lại có những đống đá xanh mới tinh chất bên đường

như thế này, Trọng nhíu mày suy nghĩ.

Tới gần hơn chút nữa, Trọng nhận ra một ngôi thánh đường

vươn hẳn lên giữa những dãy nhà sàn lụp xụp. Tuy nhà thờ được cất

bằng gỗ và gạch sơ sài nhưng nhìn rất đẹp mắt. Nhất là cây thánh giá trên

nóc giáo đường. Nó to lớn vĩ đại như muốn ôm ấp hết cả cảnh núi rừng

thanh tịnh ở chung quanh vào lòng mình.

Đang còn suy nghĩ thì Trọng nghe được tiếng đàn hát nho nhỏ

vọng ra từ trong làng. Tới gần hơn nữa, Trọng nhận ra tiếng hát đó là của

một ban hát hợp ca, và hình như phát ra từ một căn nhà lợp mái tranh ở

bên cạnh ngôi giáo đường, gần phía ngoài làng.

Tiếng hát vang lên khi trầm lúc bỗng, khi nhẹ nhàng, lúc dồn dập

giữa một nơi đồng không mông quạnh làm mọi người đều thấy thích thú.

Thật là một bất ngờ thú vị. Ai lại ngờ có thể nghe được những tiếng hát,

mà lại là tiếng Việt Nam phát ra từ trong một buôn Thượng. Bài hát này

Trọng nghe thấy quen quen nhưng nghĩ mãi không ra. Rõ ràng điệu nhạc

là một điệu giật gân, hình như "cha cha cha" thì phải nhưng lời hát lại là

một bài hát đạo. Trọng nghe câu được câu mất nên càng để ý lắng tai

nghe...

Cách cổng làng chừng vài trăm thước, Trọng cho lính dừng

bước, đứng yên quan sát một vòng. Và những điều Trọng nhìn thấy và

ghi nhận từ sáng đến giờ chứng tỏ tình báo của sư đoàn nói đúng. Việt

cộng rất có thể kiểm soát ngầm được khu làng này. Trong khi đó, quân ta

bị bó tay.

Giờ này làng có vẻ vắng, hình như người lớn đi làm rẩy chưa về.

Một đám con nít trần truồng đang nô đùa, nhìn thấy người lạ mặt liền ùa

tới nhưng không dám ra khỏi làng, chỉ đứng xa xa ngó. Đó đây, một vài

con trâu con bò nằm im lặng một cách nhàn nhã.

Trọng vẫy tay chào bọn con nít rồi quay sang bảo người tiểu đội

trưởng đi theo mình:

- Như tôi đã nói hồi sáng với anh em, cái làng Thượng này

không giống bất cứ cái làng nào mà mình đã hành quân qua. Các anh mà

làm bể một viên gạch thì ngày mai nó kiện tới... Dinh Độc Lập. Bây giờ

mấy anh ở ngoài này... chơi, để một mình tôi vào làng thăm cha xứ.

Người tiểu đội trưởng nhìn Trọng ái ngại ái ngại:

- Trung úy nên dắt theo vài người, lỡ có chuyện gì...

Trọng cười, rán pha trò một câu cho không khí bớt căng thẳng:

- Ông có nghe được tiếng hát lúc nãy không? Chẳng có gì đâu.

Việt Cộng đâu có hát hay như vậy được...

Nói xong Trọng cởi giây đeo súng Colt của mình đưa cho người

hạ sĩ quan mang máy:

- Ông trực máy ngoài này, có gì chạy vào kêu tôi. Mấy ông cứ

tản mát ra đi ngắm trời ngắm đất cho vui, nhưng phải luôn luôn đề cao

cảnh giác và nhớ kỹ lời tôi nói, không được động đến một ngọn cỏ của

cái làng này.

- Trung úy lận cây Colt theo cho chắc ăn trung úy.

- Không! Khách lạ đến thăm một nơi mình chưa quen biết mà

trang bị súng ống đến tận răng thì khó mà gây được cảm tình. Hơn nữa,

nếu có Việt Cộng trong làng thì một cây Colt cũng không bắn lại chúng

nó... Rồi bây giờ anh em tản mác ra đi, nhớ đừng có gây sự với ai cả...

Trọng xoay người, ước lượng khoảng cách từ chỗ chàng đứng

đến căn nhà tranh có tiếng hát phát ra rồi chầm chậm bước tới. Chàng rán

làm ra vẻ nhàn nhã tĩnh táo như một người du khách đi dạo nhưng tim

vẫn đập lên từng hồi, mồ hôi ở trán và ở cổ rịn ra. Trọng rán không nghĩ

đến cảnh ở một căn nhà sàn nào đó, tự nhiên mọc ra một... họng súng

A.K., nhắm vào người chàng nổ ròn rã. Chết mà không cầm được cây

súng trong tay để bắn lại kẻ thù gọi là chết ngu. Hình ảnh đó làm Trọng

giựt mình. Mình ngu thật, hết chuyện làm rồi tại sao lại quyết định khơi

khơi vào đây một thân một mình như vậy? Tại sao mình lại có thể ngu

dại như thế nhỉ?

Hay bây giờ rút lui cũng còn kịp. Bước chân Trọng trở nên chậm

lại với ý nghĩ này. Nhưng đã mang danh là Cọp Đen, ai lại bỏ cuộc nửa

chừng như vậy. Lính tráng sẽ đồn rầm lên là "Ông thầy lạnh cẳng, đi nửa

chừng đổi ý, không dám vô làng..." Trọng hiểu chuyện mua danh ba vạn

bán danh ba đồng xảy ra rất thường. Nhưng làm người, ai lại chẳng sợ

chết...

bị dằn vặt giữa hai quyết định không chọn được nhưng cặp chân

vẫn từ từ cất bước. Những bước chân nặng chĩu đúng nghĩa..

Ngay lúc ấy, từ căn nhà mà chàng đang lấy hướng đi tới vẳng ra

tiếng hát, âm thanh huyền bí quyến rũ và an hòa như một điệu nhạc đến

từ cõi trời cao thăm thẳm: "...Để con đem yêu thương vào nơi oán thù,

đem thứ tha vào nơi lăng nhục, đem an hòa vào nơi tranh chấp, đem

chân lý vào chốn lỗi lầm..."

Tự nhiên, Trọng thấy lòng mình trở nên nhẹ nhõm. Một niềm

hạnh phúc lâng lâng không cắt nghĩa được từ đâu phủ kín trái tim chàng.

Trọng thấy ngất ngây trong tiếng nhạc, chân cất bước mạnh dạn, chẳng

còn thấy e dè sợ hãi gì cả...

Càng tới gần, tiếng hát càng trở nên rõ ràng, thanh thoát...

Và Trọng chợt khám phá ra vì sao tiếng hát đã làm cho chàng lấy

được sự tự tin, sự bình an trong lòng. Đây là bài hát "Kinh Hoà Bình"

của thánh Phan xi Cô mà thuở nhỏ chàng rất thích. Mỗi lần đi lễ nghe

người ta hát bài này, lòng Trọng luôn luôn như muốn chảy ra...

Rồi Trọng nghĩ tiếp, quái lạ, bài này là một bài hát chậm, rất

chậm, không hiểu ai lại biến chế để hát nhanh như vậy. Hay cả nước bây

giờ đang hát mau như vậy cũng nên, Trọng suy nghĩ. Có lẽ lâu quá mình

không đi nhà thờ nên không biết đến những thay đổi...

Trọng đã đứng trước căn nhà phát ra tiếng hát mà không ai hay

biết. Từ ngoài nhìn vào, chàng nhìn thấy một người mặc áo chùng đen

xây lưng cầm cây đờn đứng giữa một đám thanh thiếu nhiên đứng ngồi

ngổn ngang. Trọng lặng thinh theo dõi...

- Nào bây giờ chúng mình vô lại nhé, nhớ nghĩ một temp ở chỗ

đó chỗ đó ... Một hai ba bốn năm... một... Lạy Chúa từ nhân xin cho con

biết mến yêu và phụng sự Chúa trong mọi người... Chát chát... chình

chình chình...

Trọng cười. Chàng đã đoán không sai. "Chát chát chình chình

chình" là điệu cha cha cha. Tiếng hát tiếp tục vang lên dồn dập:

"...để con đem tin kính vào nơi nguy nan đem trông cậy vào nơi

thất vọng..."

Trọng đứng ngây người giữa trời. Gió cao nguyên của buổi trưa

mùa đông thổi vi vu nhẹ nhàng như quyện với tiếng hát để phủ kín lấy

người chàng, thấm sâu vào trong từng thớ thịt, từng khúc xương, từng tế

bào. Một bài hát chậm hát mau mà không ngờ hay như vậy làm lòng

chàng như bay vút lên cao...

Tự nhiên, Trọng thấy mình không còn là một Cọp Đen lừng danh

đánh giặc tới nhất của sư đoàn 23 bộ binh nữa mà là một cậu học trò

Nguyễn Văn Trọng bé bỏng ngày nào của thuở học trò, của những ngày

xanh vô tội, của những ngày quê hương còn thanh bình yên ấm.

Tiếng hát lại vọng ra nhịp nhàng, ấm cúng:

"...để con dọi ánh sáng vào nơi tối tăm, đem ủi an đến chốn u

sầu..."

Bị lôi cuốn bởi tiếng hát, Trọng từ từ tiến tới đứng sát bên cửa

lúc nào mà không hay. Chàng ngạc nhiên khi nhìn thấy người mặc áo

chùng đen là một linh mục người Việt Nam rất trẻ, chắc chỉ hơn chàng

chừng 5 tuổi là cùng...

Vậy còn ông cố đạo Tây khó tánh đã làm điên đảo Dinh Độc Lập

như lời ông trung đoàn trưởng mô tả đâu rồi nhỉ? Trọng thấy mừng vì

mình đã quyết định một thân một mình vào đây. Ít nhất, cho đến giờ phút

này, chàng thấy làng này cũng bình thường như đa số làng khác...

Nghĩ đến người linh mục trẻ tuổi ở một xứ đạo người Thượng

hẻo lánh, Trọng tự nhiên thấy thương ông ta. Trẻ tuổi... hát hay như vậy

mà phải chôn đời mình ở một nơi như thế này thì chắc là buồn lắm.

Trọng nhớ đến cũng hình ảnh này của các ông cha khác nơi những

Vương cung thánh Đường nguy nga đồ sộ, với những ca đoàn viên ăn

mặc sang trọng và đẹp như tiên nữ. Những tiên nữ đi tập hát có tài xế

chở đi bằng xe Mercedes, xe Hoa Kỳ mới tinh bóng lộn...

Hết bản nhạc, biết có khách đứng ở ngoài, người linh mục nói

vài điều với các em ca đoàn rồi bước ra tiếp Trọng. Nụ cười chân thật

tươi tắn của vị linh mục nở dưới gọng kiếng trắng dày cộm làm Trọng có

cảm tình ngay từ giây phút đầu tiên:

- Chào ông, ơ xin lỗi, chào Trung úy! Tôi là cha Thanh.

Còn biết gọi mình là trung úy thì chắc chưa đến nỗi nào. Trọng

đứng nghiêm, chào rồi đưa hai tay bắt tay Cha Thanh:

- Kính chào cha, con tên là Trọng, cha cứ gọi là Trọng. Ca đoàn

của cha hát hay quá.

Cha Thanh cũng đưa hai tay ra bắt lấy tay Trọng:

- Anh quá khen, tôi rán tập cho kịp để chúng nó hát lễ Noel đấy

mà.

Trọng dùng bài hát làm đề tài để bắt chuyện:

Thưa cha lúc nhỏ con đi nhà thờ, cũng nghe hát bài này hoài

nhưng người ta hát... khác.

Cha Thanh bước ra khỏi nhà, cười hềnh hệch sảng khoái, rất tự

nhiên:

- Anh cũng có đạo à? Thế thì tốt quá. Anh nói đúng, bài "Kinh

hòa bình" đúng ra phải hát chậm nhưng các em đề nghị "phan-ta-di" ra

như vậy. Tôi hát thử thấy hay nên tập cho các em hát luôn.

Cha Thanh cởi mở và hồn nhiên thật. Mới nói chuyện mà chàng

thấy như hai người đã quen nhau lâu lắm rồi. Trọng cười, hỏi tiếp:

- Cha làm vậy không sợ mất vẻ nghiêm trang à?

Thanh lắc đầu:

- Thiên Chúa quyền uy cao cả, ngài không chấp nhất những

chuyện nhỏ mọn.

- Cha hút thuốc?

Cha Thanh tỉnh bơ đưa tay rút một điếu thuốc do Trọng mời,

khum người mồi lửa:

- Cám ơn anh. Sáng giờ cũng đang thèm thuốc.

- Cha "đóng" ở đây lâu chưa?

Cha Thanh cười:

- Đúng ra xứ đạo này do một ông cha người Pháp trông coi. Ông

ta về Pháp nghỉ lễ hai tháng nên tôi được cử về đây tạm thời thay thế.

Nhà xứ tôi cũng ở đây không xa, trong thị xã Kon-Tum.

Mặt Trọng trở nên hớn hở. Thì ra vậy. Một thắc mắc trong đầu

Trọng đã được giải quyết thỏa đáng. Cha Tây khó tính vắng nhà, cha

Việt Nam... dễ thương thay thế tạm. Vậy thì mình phải khai thác mới

được.

Như đọc được những ý nghĩ trong đầu Trọng, cha Thanh cười

hỏi:

- Anh đến đây chơi hay có việc gì không?

Trọng không biết trả lời sao. Khó nói quá. Chẳng lẻ lại nói huỵch

toẹt là cha biết chúng nó …giấu súng ở đâu không, hay làng này có chứa

thằng Việt Cộng nào không?

Cha Thanh biết Trọng đang bối rối, bèn hỏi:

- Anh uống cà phê? Nếu rảnh mời anh lên nhà ngủ, tôi mời anh

một ly cà phê, mình nói chuyện chơi...

Còn gì bằng, Trọng hân hoan nhận lời.

Đám thanh thiếu niên đoàn hát bây giờ đã ùa ra ngoài. Chúng nó

khoảng 10 đứa. Một nửa là Việt Nam, một nửa là Thượng. Trọng để ý

thấy đám thiếu niên người Thượng ăn mặc bảnh bao hơn đám Việt Nam

nhiều. Đứa nào cũng quần jean áo nhập cảng từ ngoại quốc, còn Việt

Nam chỉ mặc quần đen nội hóa với những chiếc áo trắng đã ngã màu.

Cha Thanh bảo chúng bằng tiếng Việt trước rồi phụ đề tiếng

Thượng sau:

- Cha có khách tới bất ngờ phải tiếp. Chúng con chuẩn bị xe... bò

để chờ cha. Lát nữa cha xuống chúng mình đi.

Cha xứ Tây ở một căn nhà gạch rất tiện nghi với phòng ăn,

phòng ngủ và cầu tiêu đầy đủ.

Trọng ngồi nơi bàn ăn chờ cha Thanh pha cà phê. Nhìn đồ đạc

bày biện trong phòng, Trọng cảm thấy làm người... Tây phương sướng

thật. Không, đúng hơn phải nói làm dân của một nước văn minh sướng

thật.

Hai người ngồi trong phòng ăn uống cà phê nhìn ra ngoài. Trọng

làm một hớp cà phê:

- Ở trong rừng mà có được một ly cà phê ngon như thế này thì

thật là hạnh phúc.

- Cà phê Ban Mê Thuột nổi tiếng thế giới. Tôi ghiền cà phê này

đến độ hồi còn học ở bên Pháp, mẹ tôi cứ vài tháng phải gởi sang cho tôi

chừng năm ký...

Lại thêm một yếu tố mới làm Trọng ngạc nhiên, chàng bám ngay

đề tài:

- Cha đã du học ở Pháp?

- Gia đình tôi gởi tôi đi du học rồi tôi được ơn kêu gọi bên đó.

Chịu chức xong tôi xin về nước để phục vụ...

Nói đến đó, cặp mắt của cha Thanh như thoáng lên một chút

buồn phiền. Trọng không hiểu vì sao nhưng trong lòng thấy hơi bối rối.

Chàng chẳng lạ gì tinh thần thiên cộng của cái đám sinh viên quốc gia

được bố mẹ gởi đi du học ở ngoại quốc. Sinh ra và lớn lên trong nhung

lụa, lại ra đi quá sớm, họ dễ bị đạo binh tuyên truyền của Cộng Sản đầu

độc. Cha Thanh có phải là một trong cái đám này không, Trọng tự hỏi?

Tại sao lại "tình nguyện xin về nước phục vụ?", rồi lại phục vụ đúng

ngay trong một cái làng Thượng nổi tiếng là "Việt Cộng" này. Tuy có

cảm tình với cha Thanh nhưng chàng cũng thấy hơi ngờ ngợ trong người.

Giọng của Trọng có vẻ hơi bớt thân mật đi chút ít:

- Bên Pháp vui không cha?

- Nếu như đi du lịch chừng vài tuần thì nơi nào cũng vui cả.

Nhưng ở lâu rồi thì anh mới thấy là không chỗ nào bằng quê mình được,

không người nào bằng người mình được, không có tình thương nào bằng

tình thương Việt Nam được...

- Ý con muốn nói, thưa cha, là ít nhất, bên đó họ thanh bình,

không có chiến tranh. Sống trong một nước hoà bình chắc sướng lắm...

- Tôi nghĩ là hòa bình hay chiến tranh bắt đầu từ ở con người.

Con người gây ra được chiến tranh thì con người cũng làm được hòa

bình. Một con người hoà bình sống giữa chiến tranh vẫn thấy mình an

bình. Ngược lại, một con người háo chiến sống giữa một miền đất hòa

bình vẫn không có hòa bình.

Bây giờ thì Trọng thấy khó chịu thật. Giọng điệu này đúng là

giọng điệu tuyên truyền ru ngủ mà bọn Cộng Sản thường dùng. Ông cha

thiên Cộng này muốn chửi bọn chúng mình là háo thắng đây chăng? Sao

ông ta không biết là nếu Việt Cộng rút quân về Bắc, đừng xâm lăng nữa

thì đất nước sẽ thanh bình liền...

Nghĩ vậy nhưng Trọng biết chuyện làm của mình. Mình không

đến đây để cãi lý hay làm mất lòng một ông nhà tu thiên Cộng trẻ tuổi từ

Pháp mới về. Mục đích của chàng là tìm hiểu về cái làng này càng nhiều

càng tốt.

Nhìn mặt Trọng, cha Thanh chợt hiểu chàng có điều gì bất mãn

nhưng chưa tiện hỏi.

- Hòa Bình, ý con muốn nói là người ta không bị chết bất tử,

không bị cháy nhà bất tử, không bị pháo kích bất tử như cái thành phố

Kon Tum lâu lâu chẳng biết chúng nó đặt súng ở đâu mà cứ pháo vào

thành phố hoài, chúng con kiếm mãi không ra...

Cha Thanh nhìn đăm đăm vào Trọng một lúc rồi gật gù, cười:

- Tôi đã đoán là anh đến đây vì có một mục đích, nhưng không

sao, khi nào có dịp tôi sẽ cắt nghĩa cho anh hiểu...

Cha Thanh rót thêm cà phê cho Trọng:

- Anh uống thêm cà phê! Tôi ở đây ít khi gặp người Việt Nam

cùng tuổi để tâm sự. Người Việt chỉ có mấy đứa con nít trong hội hát,

người lớn toàn là Thượng. Họ nói tiếng Việt rất ít, chỉ nói tiếng Thượng

và tiếng Pháp...

Thì ra đã làm người, ai cũng có tâm sự, ai cũng biết vui biết

buồn. Cha Thanh cũng không tránh khỏi định luật này. Nói chuyện thêm

một lúc, thấy cha Thanh có vẻ thành thật cởi mở, Trọng hỏi:

- Thưa cha, chẳng dám giấu cha, đúng như ý cha đoán lúc nãy,

con muốn hỏi thăm cha một điều...

Hình như đã chờ câu hỏi này từ lâu, cha Thanh cười:

- Anh nói đi, xem thử có đúng như những gì tôi nghĩ không?

Thưa cha, cha ở xa về không biết, cái làng này xưa nay nổi tiếng

là một làng "bất khả xâm phạm."...

Cha Thanh cười:

- Bất khả với ai chứ với anh thì chịu. Nếu bất khả thật thì làm sao

giờ này anh vào đây để nói chuyện với tôi được?

- Thưa cha, con không biết phải giải thích thế nào nhưng cái làng

này có một ông cha Tây khó chịu lắm... Con không muốn đem vấn đề

quân sự ra nói chuyện với cha nhưng cha nghĩ xem, Việt Cộng cứ lâu lâu

kéo súng về đặt gần làng để bắn đi mà mình không làm gì được. Cha

nghĩ xem, họ đã ở trên đất nước mình, chẳng giúp gì được cho mình lại

còn đi che chở cho giặc... Cha là người Việt Nam, con nghĩ cha có thể

thông cảm được với con...

Trọng nhìn cha Thanh hồi hộp chờ câu trả lời. Giọng cha Thanh

nghiêm trang:

- Vậy theo ý anh, chúng tôi phải làm gì?

chữ "chúng tôi" xác định một sự "đoàn kết khắng khít" với nhau

mà Trọng rất sợ. Chưa kịp trả lời thì cha Thanh tiếp luôn:

- Trước hết, anh Trọng à, tôi xin xác nhận với anh là làng này

không chứa Việt Cộng. Tôi biết cha cố Pierre, ngài cũng không chứa

Việt Cộng...

Trọng thấy nhẹ nhỏm trong người. Chàng biết cha nói thật.

- Ngược lại, nói anh đừng buồn, chúng tôi cũng không thể làm

tay sai cho chính quyền. Chúng tôi biết Việt cộng thường đem pháo về

gần làng để bắn vào thành phố nhưng chúng tôi không thể báo cáo việc

này cho ai biết hết. Chuyện không phải của chúng tôi, chúng tôi không

để ý đến. Anh nên hiểu cho rằng, vấn đề ý thức hệ, vấn đề quốc gia hay

cộng sản không có trong đầu óc những người miền núi dốt nát này. Đối

với họ chỉ có vấn đề sống hoặc chết. Anh nghĩ xem, những người dân

một cổ hai tròng ở những vùng hẻo lánh như thế này không thể dứt khoát

theo một bên nào được. Theo quốc gia thì chết với Việt Cộng, mà theo

Việt Cộng thì cũng chết với các anh...

Cha Thanh nói đúng. Người dân ở những vùng xôi đậu luôn luôn

chịu một cổ hai tròng. Theo bên này thì chết với bên kia. Nếu mình

không bảo đản được an ninh cho họ 100 phần trăm thì cũng đừng mong

có sự trung thành 100 phần trăm.

- Tôi cũng đã nghe được những lời than phiền của bên quốc gia

mình về linh mục Pierre, ngài hay kiện lên tới toà thanh La Mã những

chuyện nhỏ nhặt không đâu. Thật ra, anh phải hiểu cho rằng, sống ở một

nơi xa ánh sáng văn minh thì đôi khi cũng phải làm dữ một chút mới dọa

được những ông tỉnh trưởng tham nhũng, những cấp chỉ huy lính bê bối.

Thành thật mà nói, những chuyện như thế làm sao tránh được trong cuộc

chiến....

- Thế Việt Cộng về bắn phá bậy bạ cha Pierre có kiện không?

- Kiện chứ! Kiện đứt đuôi con nòng nọc nhưng anh biết thế giới

cộng sản mà. Chúng nó che chở cho nhau không cần biết tốt xấu. Hơn

nữa, hệ thống thông tin tuyên truyền của cộng sản ở thế giới tự do rất

mạnh, chúng có thể phủ đầu những tin tức bất lợi cho chúng rất dễ dàng.

Trọng nghe đến đâu thì thấm đến đó. Cha Thanh mồi điếu thuốc,

nhìn đồng hồ rồi đứng lên hỏi:

- Anh nhìn tôi, anh có thể tin rằng một người như tôi, một người

mà gia đình đã bỏ cả quê hương, bỏ cả mồ mả tổ tiên để vào Nam tránh

hoạ cộng sản, thì có thể là một người bắt tay hay dung túng bọn cộng sản

được không?

Trọng thấy phấn khởi trong lòng và biết là đã đến giờ mình phải

ra đi. Chàng đứng dậy, lắc đầu:

- Không bao giờ.

Cha Thanh cùng Trọng bước ra cửa:

- Cám ơn anh đã thông cảm cho tôi và quan trọng nhất, cám ơn

anh đã có can đảm vào làng để nói chuyện với tôi. Nghĩ cũng lạ, người ta

cứ cho rằng làng này chứa Việt cộng mà xưa nay chưa có một người lính

nào dám vào làng này để tìm hiểu. Anh vào đây rồi, anh có thấy một cây

AK hay một cây B-40 nào giấu trong này không?

Trọng cười:

- Con chỉ thấy... thánh giá và... ca đoàn.

Cha Thanh cười theo. Hai người đứng ngoài bãi cỏ, cha Thanh

nói:

- Tôi muốn ở lại hàn huyên với anh lâu hơn nhưng có công

chuyện phải ra ngoài làng bây giờ, bọn nhỏ đang chờ. Anh còn đóng

quân ở đây, thỉnh thoảng ghé thăm tôi chơi.

Trọng móc bao thuốc lá mời cha Thanh một điếu rồi dúi nguyên

cả gói còn lại vào tay ông ta:

- Cha giữ lấy gói thuốc này mà hút, con còn nhiều.

Cha Thanh cầm bao thuốc lá, cười:

- Trung úy muốn "mua chuộc" tôi à?

Trọng cũng đùa theo:

- Một trong những điều tâm niệm của người chiến sĩ quân lực

VNCH là phải thương dân, giúp đỡ dân và bảo vệ dân mà cha...

Hai cả người cùng cười rồi chia tay nhau.

Trọng bình thản bước từng bước một ra bìa làng, lòng thấy nhẹ

nhỏm thư thái. Cuộc mạo hiểm của Cọp Đen coi như thành công ngoài

sức tưởng tượng. Lúc bắt đầu bước vào đây, chàng chỉ dám bước vì tiếng

hát, chẳng ngờ lại được gặp gỡ cha Thanh và được hiểu thêm nhiều

chuyện. Từ đây, cái nhìn của chàng về cái buôn thượng vang danh... Việt

Cộng này sẽ khác hơn.

Tới ngoài làng, Trọng cảm động khi nhận ra những ánh mắt lo âu

của thuộc cấp. Chàng cười xoà rồi dắt lính đi một vòng phía ngoài làng

để nghiên cứu địa thế.

Chàng để ý gần làng có một con suối không lớn lắm nhưng sâu

thăm thẳm, muốn leo xuống phải khó khăn vô cùng. Đi hết một vòng

quanh làng, trọng thấy tự tin hơn. Địa thế như thế này thì chúng không

thể kéo pháo về được, chỉ có thể đem súng cối và hoả tiễn về bắn quấy

rối. Cọp đen đứng trên một mô đất suy nghĩ. Cối thì cho chúng mày bắn

tới tết ông cũng cóc sợ, chỉ ngán chúng nó kéo hỏa tiễn 122 ly về. Hỏa

tiễn 122 ly là một thứ vũ khí khủng bố dân lành vì có tầm bắn xa, dễ cơ

động nhưng thiếu chính xác. Nhiều khi hỏa tiễn bay xa mục tiêu cả...

chục cây số vì dàn phóng được mấy ông chế ẩu tả cấp tốc bằng tre, cho

nổ mười quả một lần để rớt bừa bãi vào thành phố rồi bỏ chạy. Trọng đã

từng nhìn thấy cảnh những em bé mất đầu mất tay, những người dân lành

vô tội bị chết thảm thiết vì những trái 122 ly này.

Trọng lấy bản đồ ghi chép và đánh dấu những chỗ cần thiết rồi

dắt lính về. Trời đã về chiều, gió cao nguyên bắt đầu thổi lồng lộng đem

hơi lạnh từ trong núi ra. Ngày đầu tiên như vậy coi như là thành công quá

rồi. Trọng đếm từng bước một trên con đường đất, suy nghĩ vu vơ...

"Vậy là sắp tới Nô Ên rồi trung úy," câu nói vô tình của người

lính lại trở về với Trọng. Phượng giờ này chắc đang dạo phố phường hay

chuẩn bị bánh trái để đón lễ giáng sinh sắp tới. Không biết nàng có nghĩ

đến mình không nhỉ. Quái lạ, sau mấy năm tưởng đã quên bẵng người

con gái đó, không hiểu tại sao hôm nay mình lại nghĩ đến nàng tới mấy

lần. Trọng trầm ngâm suy nghĩ...

Thôi đúng rồi, mình từ giã nàng ra đi vào một mùa giáng sinh.

Đúng một năm sau, cũng vào mùa giáng sinh gió lộng như thế này, mình

đã trở về...

Mắt chàng thấy cay cay. Phượng ơi Phượng, Phượng đâu hiểu

anh vẫn còn yêu Phượng, mãi mãi yêu Phượng như thuở nào trước khi

anh đi lính...

Chuyện tan vỡ của hai người thật ra không biết phải đổ lỗi cho

ai. Nếu có Phượng tại đây, nàng sẽ nói là tại Trọng. Còn riêng Trọng,

chàng nghĩ chính Phượng là người... phải chịu trách nhiệm nặng nề.

Sau ngày từ giã nàng ra đi, những tuần lễ đầu, mỗi tuần Trọng

đều viết cho Phượng một lá thơ. Đó là những ngày còn nhàn nhã ở trung

tâm tuyển mộ nhập ngũ chưa vào quân trường. Ở đấy, người ta cho các

khoá sinh được sống một cuộc đời tương đối thoải mái để làm quen dần

với nếp sống nhà binh.

Hễ nhận được lá thơ nào là Phượng trả lời ngay lá thơ đó. Tình

yêu con gái chan chứa, nàng viết có khi dài đến 8, 9 trang giấy học trò.

Rồi Trọng vào quân trường Quang Trung, những lá thơ viết cũng vơi dần

theo vì chẳng có dư thì giờ. Thì giờ ngủ còn chưa có lấy thì giờ đâu để

viết. Tuy nhiên, Trọng cũng cố gắng mỗi tháng viết cho Phượng một lá.

Phượng là "gái bên song cửa" nên không thể hiểu được cái chuyện khó

khăn rất bình thường này của nhà binh. Nàng lại lãng mạn, đo tình yêu

bằng những lá thơ nên thấy tự ái mình bị va chạm nặng nề. Những lá thơ

trả lời của Phượng vì thế cũng lơi dần đi...

Rồi Trọng vào Thủ Đức, lò luyện thép gian khổ nhất và vĩ đại

nhất của giống dân da vàng thời đó, thì giờ càng trở nên eo hẹp. Thậm

chí đến việc đi ăn và đi... cầu mà cũng phải chạy vắt giò lên cổ thì làm gì

có thì giờ ngồi viết thơ cho Phượng.

Một ngày, Trọng nhận được lá thơ của mẹ già. Mẹ viết: "Hồi con

mới đi, Phượng ngày nào cũng đến chơi với các em con và thăm mẹ.

Nhưng đã mấy tháng nay mẹ không còn thấy Phượng đến nữa. Mẹ hơi lo

xa một chút, con đừng buồn. Mẹ không biết con có làm gì cho Phượng

nó buồn không. Con rán biên thơ thăm Phượng. Mẹ quí nó lắm, nó rất là

dễ thương..."

Trọng đang ngồi ôm cây M-16 gác tuyến một buổi chiều sau giờ

học, đọc thơ xong, nhớ nhà, nhớ Phượng, bất giác hai hàng nước mắt rơi

lả chả. Đồng thời, vốn là một kẻ ngang ngạnh bất khuất từ lúc nhỏ, Trọng

cũng thấy tự ái mình bị tổn thương trầm trọng. Nếu người ta không còn

yêu mình nữa thì thôi, mình không thể hạ mình để xin xỏ tình yêu. Nhất

là cái thứ tình yêu bạc bẽo chỉ có trên đầu môi chót lưỡi kia...

Vài tuần sau, lá thơ tiếp theo của đứa em gái mới xé nát linh hồn

Trọng: "Em thấy thầy Chương dạy toán hay đến nhà chị Phượng chơi

luôn. Một lần gặp em chị ấy bảo thầy Chương chỉ là người quen trong

gia đình... Em không dám nói gì vì em biết anh là lính xa nhà và nhà

mình lại nghèo nữa... Em nói cho anh biết vậy thôi, mong anh đừng buồn

và hãy rán bảo trọng tấm thân..."

Trọng gấp lá thư, cười méo mặt lại: "Con nhỏ này thật ngây thơ.

Tin sét đánh như vậy mà bảo người ta đừng buồn..." Nghĩ đến chuyện đã

gần ba tháng chưa nhận được thơ Phượng, Trọng quyết định ngưng luôn

thư từ với nàng.

Thật ra trong lúc đó, Phượng đang đau khổ vì tưởng Trọng lừa

dối mình. Trọng bảo đi học 6 tháng sẽ về, bây giờ gần cả năm rồi mà

chưa thấy tăm hơi gì cả. Thư cũng chẳng thèm viết về nữa.

Nhà Phượng quả có ông thầy giáo dạy toán tên Chương hay đến

chơi thật nhưng trong nhà chỉ có bố Phượng thích ông này, ngoài ra

chẳng ai ưa cả. Phượng biết mình. Phượng biết Phượng chỉ có thể yêu

Trọng mà thôi. Nàng thường nói đùa với mấy đứa bạn cùng lớp: "Tao có

nói với thầy Chương rằng, cũng như từ một điểm ngoài đường thẳng,

người ta chỉ có thể vẽ được một đường thẳng thẳng góc với đường thẳng

ấy và chỉ một mà thôi, trái tim tao chỉ có một hình ảnh Trọng và chỉ một

mà thôi..."

Tuy yêu tha thiết nhưng vốn được bố mẹ nuông chiều từ thuở

nhỏ, Phượng luôn luôn muốn được làm người quan trọng, muốn người ta

phải năn nỉ mình, muốn được có quyền uy ngay cả với người mình đang

yêu. Vì thế, tuy thư không thèm viết nhưng trái tim Phượng ngày nào

cũng như chảy ra khi nghe thấy có tiếng xe Honda ngoài ngõ...

Rồi một ngày gần lễ giáng sinh, mẹ Trọng sang báo cho Phượng

biết là: "Thằng Trọng mãn khóa rồi, thứ sáu này ra trường, thứ bảy nó sẽ

về đây bằng máy bay quân sự..."

Phượng mừng quá khóc rưng rức. Sáng thứ bảy, nàng "quên hết

hận thù" đến nhà bố mẹ Trọng để cùng ra phi trường đón Trọng. Cả nhà

chờ mãi đến tối chẳng thấy Trọng đâu hết đành lên xe ra về.

Riêng Phượng, nàng không thể tha thứ cho Trọng cái tội này

được. Nhưng nàng không biết rằng sáng hôm thứ bảy sau ngày lễ gắn

lon, Trọng hí hửng xách hành lý ra trạm hàng không dân sự Tân Sơn

Nhất để nghe một tin chết người: "Vì nhu cầu hành quân, các phi vụ

chuyên chở hành khách thông thường đã bị hủy bỏ..."

Đáng lẽ chàng nên ra đón xe đò về Nha Trang liền thì không đến

nổi nhưng chàng nán lại, hỏi người hạ sĩ quan hậu trạm về chuyến bay kế

tiếp. Hắn bảo có thể chiều nay...

Cái "chiều nay" của hắn kéo dài đến... hai ngày. Có 10 ngày phép quí báu

thì đã mất toi hết 2 ngày nằm chết dí một chỗ ở trạm hành không quân

sự. Trọng đi ra đi vào lẻ loi buồn khổ như một bóng ma, chẳng ai để ý

đến. Hoá ra cặp lon chuẩn úy vàng chóe trên cổ mất cả năm mới giật

được đối với thiên hạ chẳng ra cái thá gì cả. Nhưng chàng cũng tự an ủi

được phần nào khi nhìn thấy có vài ông trung tá đại tá cũng ngồi chờ

méo mặt ra...

Quân đội thật là tàn nhẫn và rắc rối!

Mãi chiều thứ hai, lúc Trọng đã bắt đầu có ý định bỏ đi đón xe

đò về thì người ta cho Trọng leo lên chiếc C-119 về Nha Trang.

Nhìn lại thành phố cũ sau một năm đã mừng, nhìn lại căn nhà cũ

nơi mình đã sinh ra và lớn lên còn mừng hơn. Trọng bước vào qua hàng

rào và chợt đau đớn nhận ra là nhà mình nghèo quá. Điều này phải đi lâu

ngày về nhà mới nhìn thấy được. Trong khi các nhà hàng xóm chung

quanh mọc lên nào trụ ti vi, nào xe gắn máy mới đậu trước nhà, nhà

Trọng nước sơn nước gỗ vẫn y nguyên như từ thuở chàng lên tám…/.

Lòng mẹ trong đêm Giáng sinh

Nguyễn Ninh Thuận

Tiết trời lành lạnh kéo dài gần hơn tháng nay…Mùa Đông rình

rập và lễ Giáng Sinh đến với Nam Cali. Không như mọi ngày, hôm nay

Thúy lười biếng thức dậy sớm. Nàng co rút người, cuốn tròn trong chiếc

mền để trốn cái lạnh và trốn sự cô đơn. Trong góc phòng ngủ, chiếc máy

sưởi nhỏ tỏa hơi nóng ấm áp khắp phòng …Cái ấm bên ngoài do máy

sưởi tạo ra không đủ sưởi ấm tâm hồn cô đơn trống trải buốt giá; nó đang

nặng trĩu trong lòng một thiếu phụ sống lẻ loi. Không chồng, không con,

không bóng người thân bên cạnh, lòng Thúy đầy ấp bao nỗi buồn phiền

lo âu…

Bên tai Thúy, chiếc máy thu thanh vẫn phát sóng đều đặn…Nàng

cố tình để âm thanh nhỏ suốt đêm như để lừa dối chính mình…Nàng

muốn tránh cái không khí vắng lặng trong căn nhà của đêm tịch mịch.

Thúy muốn lúc nào cũng có tiếng nói, tiếng cười, giọng hát, giọng hò rỉ

rả bên tai…để khi trở mình thức giấc trong giấc ngủ chập chờn, hay giấc

ngủ lười biếng đến, nàng vẫn nghe được tiếng người, nhằm an ủi mình

trong đêm dài vắng lặng cô liêu…

Thúy vén cửa sổ lên nhìn…bên ngoài một màu xám đục, trông

thật ảm đạm, khiến cho tầm nhìn của nàng bị giới hạn. Một lớp sương

mù dày đặc bao phủ khắp vạn vật. Hai hàng cây bên vệ đường trước nhà

chỉ thấy lờ mờ không rõ lắm! Chúng đứng im phăng phắc như đầu hàng

trước cái lạnh đang ôm cứng chúng. Nàng gió hôm nay có lẽ cũng lười

biếng thức dậy, hay nàng đang trốn chạy cái lạnh nên không chịu tung

tăng bay nhảy như mọi ngày!? Chẳng một chiếc lá nào được nàng gió

mơn trớn đùa giỡn tung lay. Con đường thật vắng lặng, buồn tẻ; nó đang

ao ước đón nhận những bánh xe ngấu nghiến chạy dài trên thân hình

chúng. Ông mặt trời như còn say sưa trong giấc ngủ hay mãi co ro vì thời

tiết lạnh đang bao phủ? Những tia nắng vàng như ẩn núp đâu đây, không

thấy xuất hiện nhảy múa nô đùa cùng nhau…Một sự vắng lặng vô cùng

đáng sợ đang vây kín quanh Thúy…Vạn vật buồn tẻ đang mong mỏi đón

chào một bình minh rộn rã đầy tiếng chim hót vui tươi. Thúy lầm thầm

cầu mong hôm nay sẽ được nắng ấm thật đẹp, sau một đêm dài đầy

sương mù bao phủ…Thủy vội vàng đóng ập cửa sổ lại để tránh cái buồn

bã bên ngoaì làm ảnh hưởng đến nội tâm của một người cô đơn. Để trốn

chạy nỗi buồn như đang rượt đuổi, Thúy vùng dậy thật nhanh vào phòng

tắm lo làm vệ sinh cá nhân & bắt tay vào việc lau chùi, dọn dẹp nhà cửa

cho sạch sẽ, ngăn nắp hơn. Đang mãi mê làm việc, Thúy giật mình khi

nghe tiếng điện thoại ở phòng khách reo vang lúc hãy còn quá sớm.

Nàng nhanh nhẹn bước đến nhấc ống nghe lên và lẹ làng cất tiếng…

- A lô! Xin lỗi ai ở đầu dây gọi đó!?

- Con gái của mẹ đây nè! Hôm nay mẹ có đi làm hay đi học

không hở mẹ? Tiếng Mỹ Hạnh con gái Thúy nhỏ nhẹ cất lên…

- Hôm nay mẹ không đi làm cũng chẳng đi học! À, có chuyện gì

mà con gọi mẹ sớm vậy? Thúy lo âu hỏi con gái dồn dập…

- Mẹ không bận bịu việc gì, thì con nhờ mẹ chịu khó đến nhà

giúp con trông chừng hai cháu nhé mẹ! Hôm nay cả hai đứa nhỏ đều

bệnh hết, nên chúng không đi học! Phần con công việc nhiều, nên không

nghỉ ở nhà được! Mỹ Hạnh mừng rỡ nói, như trút được lo âu…

- Vậy con muốn mẹ đến lúc mấy giờ nè! Với giọng âu yếm Thúy

nhỏ nhẹ hỏi con.

- Mười giờ con mới đến sở làm, Mẹ đến sớm giùm con nhé mẹ!

- Con yên tâm, mẹ sẽ đến sớm với mấy đứa cháu ngoại cưng yêu

của mẹ ngay bây giờ.

Thúy nhanh tay thu xếp công việc nhà và vội vã lái xe đến nhà

con gái. Bước xuống xe, Thúy hết sức ngạc nhiên trước quang cảnh trước

nhà con gái, nàng lẩm bẩm một mình…“Lạ chưa! Cảnh sân trước nhà

Mỹ Hạnh hôm nay sao lại thế này?! Lâu nay, cây cỏ vườn hoa lúc nào

cũng xanh tươi đầy màu sắc rộn rịp…Mà bây giờ sao nó tiêu điều ảm

đạm quá như vậy, cây cỏ héo úa, nhìn nó xác xơ như không còn sức

sống!?”

Thúy nhớ lại mọi năm…trên bãi cỏ xanh thẫm này, còn ba tuần

nữa mới tới lễ Noel là vợ chồng Mỹ Hạnh đã chưng bày một đàn nai lớn

nai nhỏ, con đứng con nằm chen chúc với hoa lá cây cỏ trông rất nhộn

nhịp. Rồi những chuỗi đèn đủ giăng ngang, giăng dọc. Tối đến cắm điện

vào, đèn đủ màu tự động chớp tắt trông rất đẹp mắt…Nhưng nay chỉ còn

chưa đầy một tuần lễ nữa Noel đến rồi, sao không thấy chúng chưng dọn

gì hết!? Trông thật thảm sầu…

Noel nay quá u sầu ,

Cửa nhà vằng lặng vì đâu hỡi người?

hàng nước mắt mẹ rơi,

xưa đâu có buông xuôi hoang tàn.

ngoài đèn đuốc sáng choang,

Bao nhiêu nai trắng nai vàng chớp lia…

Thúy mở cửa bước vào nhà…một khung cảnh bề bộn bày ra

trước mắt…Nàng ngao ngán lắc đầu thở dài & bắt tay vào dọn dẹp đồ

chơi của cháu ngoại vung vãi khắp nơi, từ phòng khách cho đến phòng

ăn cho gọn gàng. Thúy nhanh tay lùa tất cả đồ chơi vào phòng chơi của

cháu. Nàng lại thu xếp mấy cái gối, mển nhỏ vứt bừa bãi trên bộ xa lông

ở phòng khách & phòng sinh hoạt gia đình cho có thứ tự. Xong xuôi

Thúy mới xếp đồ chơi các cháu vào tủ đồ chơi và hộp đựng cho ngăn

nắp…Suốt hơn một giờ vật lộn với những chú mèo, chú chó nhồi bông,

búp bê và súng ống xe tăng đủ kiểu đâu ra đó, Thúy mệt đừ. Thở một hơi

dài, Thúy tự hỏi lấy mình “ Sao vợ chồng Mỹ Hạnh lại bỏ phế nhà cửa

như thế này? Chắc vợ chồng nó đã buồn giận nhau điều gì đây mà mình

không biết ?! Ví dầu chúng có buồn giận nhau cỡ nào thì cũng để mắt

vào nhà cửa chứ? Có đâu để con cái vứt đồ chơi bừa bãi đầy nhà, trông

thật hoang tàn như nhà không có chủ vậy?!”

Tiếng cửa phòng ngủ Mỹ Hạnh sịch mở, Mỹ Hạnh đi trước, hai

cháu nhỏ lúc thúc theo sau. Thúy chạy vội đến ôm hai cháu ngoại vào

lòng và đưa tay rờ lên trán hai cháu nhỏ một hồi rồi lên tiếng:

- Bé Ly Ly khá âm ấm. Alen thấy mát hơn, nhưng ho nhiều đó!

Xây qua con gái, nàng tiếp lời “Con hãy viết rõ ràng trên giấy

thứ thuốc nào uống trước sau, cách nhau bao lâu cho mỗi cháu để mẹ

theo đó cho chúng uống thuốc cho đúng liều lượng con nhé! Con dặn

miệng, sợ mẹ quên đi! …Mẹ mong các cháu ngoại mau lành bệnh để

chúng còn đón chào ngày Noel chậm chậm đến với Chúa hài đồng nằm

trong máng cỏ trong những thánh lễ trong nhà thờ gần nhà! Còn nữa

chúng sẽ tranh nhau sắp quà giáng sinh dưới cây thông mà mẹ thích ôm

các cháu vào lòng, nhìn vào những đôi mắt tròn xoe và tiếng reo mừng

khi bóc quà Noel! À mà sao đến hôm nay mà con chưa bày cây thông ra

phòng family room vậy con?!

Mỹ Hạnh lờ đi không trả lời những câu hỏi của mẹ mà chỉ vâng

lời Thúy lấy giấy ra viết với lời dặn thêm…

- Mẹ nhớ cho các cháu uống nước cam & nhiều nước lọc. Cứ

cách 2 giờ, mẹ cặp thủy đo độ nóng sốt để cho các cháu uống thuốc như

trong giấy con đã ghi rõ ràng. Cả đêm rồi con không ngủ được với hai

đứa nhỏ vì chúng nóng sốt nhiều…Hiện con mệt lắm, nhưng con phải cố

gượng đi làm.

- Chồng con không có ở nhà hay sao mà không phụ giúp con săn

sóc mấy đứa nhỏ lúc đau ốm vậy?! Thúy tỏ vẻ ngạc nhiên hỏi con gái vì

biết Dũng chồng Mỹ Hạnh rất thương vợ và quan tâm đến con trẻ…

- Anh Dũng vẫn ở nhà. Anh ta không có đi đâu cả! Nhưng mấy

tháng nay anh ấy ngủ riêng phòng, nên con không muốn làm phiền anh ta

nữa…Con muốn tự tay con chăm sóc hai đứa nhỏ mà thôi! Lâu ngày

chày tháng riết rồi cũng quen thôi mẹ à!

- Như vậy là lâu nay vợ chồng con đã giận hờn nhau phải không!

Sao con không cho mẹ biết?

- Chúng con không còn nói chuyện với nhau nữa, thì có gì để mà

giận hờn nhau nữa hả mẹ! Trên pháp lý, tụi con đã thật sự ly dị gần cả

năm nay rồi mẹ à! Tạm thời, anh ấy vẫn còn chung sống trong nhà.

Nhưng từ nay, không ai đếm xỉa tới ai cả! Chúng con đã đồng ý chuyện

ai nấy lo. Không ai được quyền xen vào đời tư của ai hết!

Thúy biến sắc, nàng hốt hoảng và há hốc mồm ngơ ngác nhìn

đứa con gái cưng yêu của mình trân trân. Mặt mày Thúy choáng váng,

tay chân run lên đứng không muốn vững. Trước mắt Thúy đất trời như

quay cuồng, đảo lộn…Nàng tự nghĩ “ sự giận hờn như thế nào mà lại đưa

đến nông nổi như thế này!? ” Nàng quýnh quáng vồn vã hỏi con:

- Vợ chồng con giận hờn chuyện gì lớn lao lắm sao mà đưa đến

chuyện ly dị như thế hả con? Con hãy giải bày tâm sự cho mẹ nghe đi!

Sao lâu nay con không nói cho mẹ biết sớm, để mẹ tìm cách lựa lời dàn

xếp hòa giải cho hai con vui vẻ hòa thuận lại với nhau!

Mỹ Hạnh không muốn tâm sự với mẹ về chuyện vợ chồng nàng

hục hặc với nhau, hay thật sự nàng sợ trễ giờ đi làm nên lên tiếng với

Thúy:

- Thôi tới giờ con đi làm rồi, con phải thay quần áo và trang

điểm sơ để đi làm ngay kẻo trễ giờ. Nhờ mẹ trông hộ mấy đứa nhỏ giùm

con. Chuyện riêng tư của con, mẹ đừng hỏi tới làm gì! Mẹ cũng đừng can

thiệp vào chuyện của vợ chồng con nữa. Chồng con muốn có vợ khác cứ

để mặc anh ta hoàn toàn tự do, con không thể ở đời với người chồng như

vậy được nữa…

Vừa nói, Mỹ Hạnh vừa bước vội vào phòng riêng. Thúy buồn bã

nhìn theo con gái. Nước mắt nàng lăn dài trên đôi má. Có lẽ nước mắt đó

là nước mắt thương con, mà cũng là nước mắt tủi phận mình?!

Thúy lẳng lặng sắp xếp cho hai đứa cháu nằm nghỉ ờ xa lông,

nàng lên tiếng nghiêm khắc với các cháu…“ Đồ chơi của hai cháu bà đã

sắp xếp gọn gàng, ngăn nắp đâu ra đó rồi! Từ nay các cháu thích chơi

món nào chỉ lấy món đó ra thôi, chơi xong để vào chỗ cũ. Các cháu

không được lôi hết ra một lúc bày ngổn ngang khắp nhà nhé! Bà dẹp

muốn hụt hơi luôn. Nếu cháu nào không vâng lời bà sẽ đánh đòn đau lắm

đó! Nhất là không được vất gối mền tùm lum bừa bãi khắp nhà cho quen

tính quen nết xấu đó…Dù còn nhỏ, nhưng các cháu phải tập tính kỷ

lưỡng gọn gàng và ngăn nắp bà mới thương, các cháu nhớ nhé!

Hai đứa cháu ngoại tiu nghỉu chỉ chỏ đổ lỗi cho nhau…Bé Ly Ly

liến thoắng lên tiếng trước:

- Anh Alen vứt gối đó bà!

- Em Ly Ly ném đồ chơi bừa bãi đó bà, không phải con đâu!

Không chịu thua đứa em lanh lợi, thằng Alen cãi lại…

Thay áo quần, trang điểm xong, Mỹ Hạnh bước ra ngoài nói với

mẹ không được tế nhị… “Mẹ phải nhỏ nhẹ khi nói với chúng. Mẹ lớn

tiếng nạt nộ, la mắng làm chúng sợ và không muốn gần gũi với mẹ nữa

đâu!”

Mỹ Hạnh vừa nói, vừa bước nhanh ra xe rồ máy lái đi. Thúy sa

sầm nét mặt, nàng cố nén lòng lắm mới không bật ra tiếng khóc và thầm

nghĩ…

…Mẹ dám tự hào rằng không có mấy người mẹ thương con,

thương cháu hơn mẹ đâu! Tình thương của mẹ dành cho các con thật bao

la không bờ bến. Lòng mẹ thương con, thương cháu không bút mực nào

diễn tả được! Mẹ thường cầu nguyện với ơn trên cho mẹ đánh đổi cuộc

sống hàng ngày và ngay cả sinh mạng của mẹ để cho gia đình con cháu

mẹ được hạnh phúc. Nếu có một phép lạ nào đó đánh đổi tính mạng mẹ

ngay bây giờ cho gia đình con được êm ấm trong ngoài, hai cháu ngoại

mẹ của mẹ được kề cận cả cha lẫn mẹ chúng, mẹ sẽ vui vẻ làm ngay,

không một chút do dự hay ngần ngại gì cả! Nhìn các cháu còn quá ngây

thơ, mẹ đứt từng khúc ruột. Chúng chạy nhảy vô tư chơi đùa, rồi không

biết tương lai sẽ ra sao một khi chúng bị mất vòng tay âu yếm, nâng niu,

bao bọc và che chở cả ngày lẫn đêm của cha mẹ chúng…

…Ngọc kia phải giũa phải mài

Vợ chồng mà nỡ giận hoài sao con?

Dầu gì cũng nghĩ đến con,

Theo cha mất mẹ vuông tròn được sao?

Theo mẹ, lòng trẻ dàu dàu,

Nhớ cha khôn xiết nghẹn ngào lệ rơi!

Thương con mẹ có mấy lời,

Muốn được hạnh phúc, bớt lời đắng cay…

Vì con, hãy nghĩ tương lai,

Cho con được sống chuỗi ngày ấm êm…

Bên cha bên mẹ êm đềm,

Cho con hạnh phúc triền miên với đời…

Mẹ rất thương các con, nhưng mẹ có cái lỗi là hơi nghiêm khắc

với con cháu trong việc giáo dục. Có lẽ một phần do mẹ chịu ảnh hưởng

của nền giáo dục mô phạm cổ điển, một phần do tánh mẹ quá nhút nhát

lo sợ mà ra, nên không cho các con ra ngoài đi chơi sợ bị tai nạn xảy

ra…

Hồng Hoa, đứa con đầu lòng của Thúy ra trường với mảnh bằng

dược sĩ. Hồng Hoa đã lập gia đình và có hai con, gia đình thật hạnh phúc

êm ấm hay thỏ thẻ cùng mẹ; “Nhờ mẹ răn dạy khó khăn, nên con mới có

được như ngày hôm nay, con cám ơn và mang ơn mẹ rất nhiều…”

Thúy thầm hãnh diện với đứa con gái đầu lòng của mình. Hồng

Hoa rất ít nói, tánh tình thật đoan trang, ngoan ngoãn, hiền lành và hết

sức dễ thương. Không bao giờ Hồng Hoa trả treo hoặc cãi lời mẹ bất cứ

điều gì, luôn luôn làm vui lòng mẹ dạy bảo, khuyên răn!

Mỹ Hạnh là đứa con gái mà Thúy thương nhất trong bốn chị em

chúng. Sở dĩ Thúy quan tâm đến Mỹ Hạnh nhiều nhất vì từ nhỏ đi chấm

tử vi nhiều ông thầy bảo cung tình duyên, cung bệnh tật nó không tốt!

Thúy rất lo lắng và ngày đêm van vái cầu xin Trời Phật độ mạng cho con

gái yêu được vuông tròn hạnh phúc, gia đình êm ấm, sức khỏe dồi

dào…Những năm trước đây thấy gia đình con hạnh phúc, Thúy mừng

thầm và nghĩ những lá số kia chấm sai! Ai đời nay ra cớ sự này, rồi cuộc

đời con gái sẽ ra sao? Có một dạo Thúy nghe phong văn hạnh phúc gia

đình Mỹ Hạnh lung lay, nàng lo sợ quýnh quáng, đợi các con đi làm hết

rước thầy phong thủy về sắp đặt kê giường tủ cho đúng cung mạng

chúng để hóa giải, bao nhiêu tiền bạc Thúy không tiếc, chỉ mong con

được hạnh phúc thôi. Thúy lại tin dị đoan mấy ông thầy bói phán…

- Tuổi cô cậu này rất xung khắc, phải khéo léo lắm mới không

tan vỡ. Một khi vợ chồng này xa nhau sẽ kéo theo sự hư đốn đứa cháu

trai bà luôn. Thằng cháu ngoại bà lớn lên rất ngỗ nhịch, may ra có đủ cha

mẹ dạy dỗ mới nên người được! Còn phần tuổi bà và cô Mỹ Hạnh cũng

không mấy tốt đâu! Rất xung khắc, bà rán nhẫn nhục, dịu ngọt để mẹ con

được hòa thuận, nếu không tình mẹ con sẽ bị sứt mẻ…

Thúy vẫn chìu con, nhịn nhục, đêm ngày nàng vẫn van vái cho

mẹ con thương yêu nhau, tránh hiểu lầm…Nhưng có lẽ vì số mạng xung

khắc mà sao Mỹ Hạnh luôn nói châm chọc không dịu ngọt với mẹ…“Mẹ

là người chi li tính toán với gia đình bên bố nên các cô không thích

mẹ…”

Trước những lời suồng sã, thiếu suy nghĩ của con như buộc tội

mình, Thúy buồn ra nước mắt trong suy nghĩ: “Mình là người banh da xẻ

thịt sanh ra con, cực nhọc nuôi con ăn học thành tài, dựng vợ gã chồng

rồi dõi mắt theo lo lắng hạnh phúc cho con cả cuộc đời, thế mà con nỡ

thế sao Mỹ Hạnh…Nhưng thôi dồn tất cả cho con, tương lai các con là

trên hết…và Thúy lao vào làm việc và làm việc bằng tay chân gần mấy

chục năm khi đến Mỹ. Nàng bỏ bảng đen, phấn trắng, ánh mắt ngây thơ

của học trò ở lại Việt Nam, để lo tương lai cho các con nên người tại xứ

Mỹ lắm khổ nhọc với hành trang là con số không to lớn trong mồ hôi

nước mắt chảy dài…

Quá tủi lòng, không kềm chế được, Thúy bật khóc thành tiếng.

Hai đứa cháu ngoại ngơ ngác, lấm lét nhìn bà ngoại đang khóc…Một hồi

lâu, bé Ly Ly dạn dĩ ôm Thúy hỏi:

- Sao bà ngoại khóc vậy hả bà ngoại? Bà có bị bệnh không?

- Bà bị bệnh, đau lắm nên chảy nước mắt thôi! Thúy ôm Ly Ly

vào lòng cố nuốt nước mắt và gượng cười với cháu…

Từ nãy giờ đứng ngơ ngác nhìn bà ngoại khóc, nay thấy em Ly

Ly được bà ôm vào lòng hôn hít nói chuyện, Alen vội chạy đến bên bà

cầm tay hôn bà thỏ thẻ…

- Cháu mới được cô giáo tiếng Việt dạy cho câu cái này hay lắm,

cháu đọc cho bà nghe nhé! Không đợi Thúy trả lời nó đọc một mạch sợ

cô em lanh lợi giành mất phần…

“Công cha như núi Thái Sơn,

Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.

Một lòng thờ Mẹ kính Cha,

Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con,”

Cùng lúc tiếng hát Thanh Thúy cất lên thanh thót bài “Lòng Mẹ”

qua chiếc radio nghe êm đềm…Lòng mẹ bao la như biển Thái

Bình….Tình mẹ thương con…

Thúy ôm hai cháu ngoại vào lòng hôn lấy hôn để, như quên bao

lo lắng buồn phiền mới manh nha…Hơi thở thơm tho của hai cháu và

những câu nũng nịu của chúng như nguồn an ủi len lỏi vào lòng sưởi ấm

trái tim Thúy để chuẩn bị một chân trời mới và những áng mây mù trong

gia đình con gái sẽ qua mau khi Thúy tìm lời phân khuyên can vợ chồng

chúng làm hòa với nhau bằng mọi cách dù nước mắt nàng có chảy thành

sông biển… Hy vọng những ngày sắp đến gia đình con gái sẽ đầy ắp

tiếng vui cười dưới cây thông lấp lánh ánh đèn thương yêu trong vòng

tay mở rộng của Đức Chúa giáng trần…

Mùa Noel cũ

Hoàng T. Thanh Nga

Sau ngày 30/4 đen, chồng tôi ra trình diện theo lệnh triệu tập của

“ cách mạng”. Trước khi đi anh ân cần dặn dò, em ở nhà ráng chịu cực

khổ thiếu thốn một thời gian ngắn, vì theo lời của “cán bộ”, các anh chỉ

đi “học tập” có 15 ngày.

Anh lo lắng như vậy vì biết tôi sẽ chẳng làm được gì để nuôi

con. Thể trạng tôi yếu đuối. Tôi là con một, sống sung sướng từ thuở mới

lọt lòng, chưa bao giờ phải lo toan miếng cơm manh áo, giữa sự thay đổi

nghiệt ngã của thời thế, tôi không thể thích nghi.

Anh đi rồi, 15, 30 ngày, 3 tháng, rồi 3 năm…vẫn biệt tăm. Hàng

ngày và mỗi lần đi họp tổ dân phố, cán bộ phường tuyên truyền, thúc ép

người dân đi kinh tế mới, lao động, sản xuất với khẩu hiệu “lao động là

vinh quang”. Gia đình sỹ quan “ngụy quân, ngụy quyền” càng phải đi

trước làm gương, để chồng, con mau sớm được “khoan hồng”, trở về

sum họp…

Quên mất ngày xưa vị nguyên thủ quốc gia VNCH nói một câu

bất hủ…Đừng nghe những gì cs nói… Tôi bàn với mẹ về quê sinh sống.

“Quê” thuộc tỉnh Bình Dương nhưng chi cách lằn ranh phân chia

“thành phố HCM” có mấy trăm mét. Gom góp hết tiền bạc còn lại, tôi

mua căn nhà nhỏ của người đi “kinh tế mới” xa. Sống nơi này, tôi mới

thấy khó khăn nan giải hơn trong cuộc mưu sinh. Ở đây nửa quê nửa

tỉnh. Không có đất để trồng cấy, cũng chẳng buôn bán gì được cho ai. Đã

vậy, bên kia lằn ranh là “thành phố”, hàng tháng mỗi hộ gia đình được

mua lương thực theo giá “nhà nước”, dù là gạo hẩm, bo bo hay bột mì

mốc, cũng qua ngày dễ dàng hơn là phải mua với giá “chợ đen”.

Tôi loay hoay bối rối tìm kế sinh nhai. Ra chợ trời buôn bán đồ

cũ. Không được. Không tranh cạnh lại những người lọc lõi tinh khôn,

mua bán bao giờ cũng lỗ. Đi Vũng Tàu buôn cá về chợ bán, cũng không

được. Cá ế, đem về phơi khô ăn dần, hết vốn.

Lên Sàigòn ngồi vỉa hè bán cơm tấm. Những gánh hàng khác,

mỗi buổi sáng bán đắt rôm rả, chồng con xúm xít phụ giúp, một gánh

hàng rong nuôi sống cả gia đình. Còn tôi, bán cơm vẫn ế, không biết vì

nấu không ngon, hay vì không có “giang” buôn bán …. Ngày nào cũng ế,

đem cơm về cho nhà người quen nơi tôi ở đậu. Nhìn con họ ăn ngon

lành, nghĩ đến mẹ và đám con thiếu đói ở nhà, xót lòng, nhưng không thể

leo xe đò đem về, vì còn phải chuẩn bị cho gánh hàng hôm sau và dậy

sớm đi bán. Vốn liếng cạn dần theo những ngày ế ẩm.

Buôn bán không xong, tôi lên rừng làm rẫy mướn. Từ thuở lọt

lòng đến nay, tôi chưa bao giờ phải làm việc nặng nhọc, bàn tay nhỏ

nhắn chưa biết cầm đến cái cuốc, cái liềm, nhổ cỏ, trồng cây. Chịu đựng

cái nắng như đổ lửa giữa đồng trống vài ngày, tôi lăn ra bịnh, mình mẩy

sưng tấy vì bị côn trùng cắn đốt, sau đó được chủ cho … nghỉ việc.

Có đợt tuyển công nhân lên núi phụ thợ điện bắt đường dây cáp,

tôi “đăng ký” xin làm. Lúc lên, chẳng những không mang vác được gì,

kể cả túi cơm chai nước của mình, tôi còn phải có người … dìu đi. Lúc

về, gặp cơn mưa rừng tôi trợt chân, suýt bị cuốn trôi tuột xuống khe núi,

lại có hai người …..xốc nách đem về. Vắt rừng đeo đầy ống chân, lên cả

đùi, con nào cũng đen bóng, tròn lẵn, tôi được một phen kinh khiếp hãi

hùng.

Bỏ rẫy về thành phố vào công trường làm phụ hồ. Làm không

lâu chủ công trình thấy sắc vóc tôi quá thảm hại, vả lại cũng không đạt

năng suất công việc nên thương tình cho vào làm bếp. Làm “chị nuôi”

tuy không nặng nhọc dầm dãi nắng mưa, nhưng thức khuya dậy sớm lo

ba bữa ăn cho công nhân, khi mọi người chưa thức giấc hoặc đã đi ngủ

rồi thì “chị nuôi” vẫn lục đục nấu nướng, dọn dẹp. Đã vậy còn bị chê bai

nấu không ngon, bị nghi kỵ bớt xén tiền chợ….

Cuộc mưu sinh đối với tôi thật vô cùng khó khăn, nan giải. May

có người bạn thương tình dắt tôi đi buôn ….

****

Những năm đầu mới “giải phóng” miền Nam, ‘’nhà nước’’ dùng

chính sách ngăn sông, cấm chợ để quản lý dân. Sản phẩm nơi nào làm ra

thì nơi đó dùng, không được giao thương, buôn bán. Miền Tây có lúa

gạo, tôm sông, cá biển, sau khi thu hoạch về, nộp sản phẩm cho hợp tác

xã, còn lại cũng tạm no đủ. Nhưng nếu muốn uống ly Cafê hay nhấm

nháp tách trà, thì phải lên tận cao nguyên mới được thưởng thức những

món “xa xỉ” đó. Ngược lại, cao nguyên cũng vậy, nếu chỉ sản xuất ra trà,

càfê thôi thì cứ uống … trừ cơm. Vì thế phát sinh ra nghề buôn lậu.

cả mọi thứ đều “lậu”, từ lúa gạo, ngô khoai, đường đậu, tôm cá

mắm muối bị nhà nước “quản lý” chặt chẽ. Mọi nẻo đường mọc lên

những trạm kiểm soát gắt gao. Cafê và trà bị liệt vào hàng “quốc cấm”.

Đi “buôn lậu” nếu qua trạm trót lọt thì một vốn bốn lời, nên ai nấy đổ xô

đi buôn, nhiều nhất là các chị có chồng đi “học tập” như tôi, bất chấp vất

vả gian khổ, nằm đường ngủ bụi, vốn liếng mất trắng như chơi. Đi buôn

mà như đi đánh bạc, một ăn một thua và còn bị “người đời” khinh bỉ rẻ

rúng gọi là “con buôn”.

Tôi không có vốn, cũng chẳng có ai thân thuộc ở Ban mê Thuột,

nhưng bạn tôi thì khác. Bà con họ hàng cô ở đó rất đông, lần về mỗi

người cho một ít nông sản cũng đủ một chuyến hàng đem về thành phố,

không sợ “đứt” vốn khi bị bắt. Mùa thu hoạch cafê vào cuối năm. Liên

xin cho tôi ở nhờ nhà dì và đi hái cafê tính công.

Mỗi ngày, từ rất sớm, cao nguyên mùa đông trời lạnh buốt. Tôi

khoác thêm chiếc áo lính cũ, gọi là “đồ đi làm” dì cho mượn, co ro cùng

với đám công nhân người sắc tộc ra vườn hái cafê. “Nghề” này tôi làm

được, chỉ cần nhanh tay và khéo léo. Những cành cafê nặng triũ trái chín,

tuốt rơi rào rào xuống tấm bạt trải rộng dưới gốc cây. Nhánh nào trên cao

thì vin xuống nhẹ nhàng để không gãy cành, năm sau hoa còn trổ ra nơi

đó. Làm một lúc người cũng ấm lên. Tôi hăng say chăm chỉ làm việc, để

không bị “đuổi” như những lần trước.

Chiều về. Những buổi chiều mưa. Đất đỏ dính lên quần áo bê bết

mỗi khi trợt chân té, đôi giày bố quệt đất dẻo quẹo cao nửa gang tay, mất

thêm ít thời gian ngồi chặt đất như chặt … thịt gà, để sáng có đôi giày

nhẹ đi làm sớm.

Về đến, tôi còn giặt một thau to “đồ đi làm” của những người

trong nhà. Nước quay từ giếng sâu lên, cánh tay tôi gầy guộc khẳng khiu,

cố sức giặt vắt những chiếc áo lính thấm nước và đất nặng triũ. Mưa rừng

hiu hắt, cày sâu thêm nỗi buồn và nỗi nhọc nhằn cho người. Vừa mệt vừa

lạnh, tôi đi ngủ luôn dù người đầy bụi bặm.

Ngày chủ nhật được nghỉ, tôi theo mấy người quen bò vào vườn

của hợp tác xã nhặt cafê “cứt chồn”. Chim, chồn là loài hoang dã rất tinh

khôn, chúng chỉ ăn những trái chin mọng rồi nhả hột ra, nên những hột

cafê này vàng ươm, đều rặt, gíá cao gấp hai lần cafê thường. Đi mót thế

này cũng như đi ăn trộm. Vừa cắm cúi nhặt, vừa giỏng tai lên cố nghe

tiếng bước chân của du kích xã đi rảo gác trong vườn. Xui xẻo để bị tóm,

vừa mất hết túi “cà” nhặt được, vừa bị “ăn” vài cú đấm cú đá, gặp người

ác thì bị nhốt ở xã vài ngày. Nguy hiểm là thế, nhưng hột cafê “cứt chồn”

luôn có sức hấp dẫn mạnh mẽ mọi người, vì chất lượng “ngoại hình” và

cái giá cao của nó. Những khi rảnh rỗi, tôi có cách tiêu khiển thú vị, bốc

một nắm “cứt chồn” ra ngồi nhìn, mê mẩn như người ta ngắm nghía

chiếc nhẫn hột xoàn.

Mùa thu hoạch cafê rốt ráo trong vòng một tháng. Một tháng xa

nhà, xa con. Tuy nhớ chúng vô cùng, nhưng hy vọng với số tiền công

khiêm tốn, cùng với nắm cafê đi nhặt, tôi mua được it “hàng lậu” cố dấu

diếm mang về được đến thành phố, là sẽ có số vốn nhỏ đi buôn như

người ta, không phải ở làm công biền biệt tháng ngày.

Ngồi co ro bên bếp lửa, suy nghĩ miên man. Cám cảnh thân phận

mình, thương nhớ mấy đứa con và mẹ. Tôi vừa ra bưu điện gởi tiền về.

Vài hôm nữa nhận được, mẹ tôi sẽ vui mừng lắm, có thể mua chút thịt

cho mấy đứa cháu ăn mừng ngày lễ. Giáng Sinh năm nay tôi không có ở

nhà cùng các con đi lễ đêm. Dù nghèo túng thiếu thốn, nhưng năm nào

tôi cũng nấu nồi xôi đậu, sau khi lễ về cả nhà quây quần ăn mừng Chúa

sinh ra đời.

Nhớ đến con là tôi thấy an ủi phấn chấn vô cùng. Chúng là

nguồn động lực mạnh mẽ, giúp tôi vượt qua mọi gian nan vất vả. Quỳ

trong giáo đường trên cao nguyên vào đêm Giáng Sinh, tôi thầm nguyện

cầu ơn trên ban cho tôi mạnh khoẻ, để có sức nuôi dưỡng đàn con trên

đường đời muôn vàn khó khăn chồng chất.

Với số vốn ít ỏi tích góp được tôi bắt đầu đi buôn. Chuyến đi tôi

mua ít quần áo cũ, tôm cá khô, ít vật dụng cho nhu cầu thiết yếu của đời

sống, đem lên bán cho người sắc tộc. Chuyến về lại lận bọc vài ký cafê,

chục ký gạo bắp, đậu mè các loại. Có chuyến qua trạm mất ít. Có chuyến

mất nhiều. Có chuyến mất trắng. Nhưng mẹ và các con tôi cũng tạm no

đủ trong đạm bạc.

Cũng từ đó, tôi luôn sống trong tâm trạng phập phồng hồi hộp.

Mỗi lần tới trạm, mọi người trên xe phải xuống hết để thuế vụ khám xét.

Tim tôi nhảy ngược lên trong lồng ngực, sự sợ hãi cộng với giá lạnh cao

nguyên làm hai hàm răng tôi đánh vào nhau lập cập liên hồi không dừng.

Những giây phút đó dường như vô tận, tôi nín thở theo dõi từng bàn tay

chuyển động bới móc của thuế vụ trên mui xe. Kẹp chặt trong người cái

giỏ có vài dúm cafê, cố lẩn tránh những con mắt cú vọ. Ngủ cũng mơ

thấy bị rượt bắt, bị “tuôn” hàng, bị đưa đi “lao động”, bị nhốt vào “cô

nét”. Tỉnh dậy người ướt đẫm mồ hôi.

Vào những tháng hoa cafê nở, xe vừa qua khỏi đỉnh đèo đã thấy

mùi hương ngào ngạt không gian, thơm nồng ngọt gắt. Hoa trắng nhỏ chi

chit ôm cành dày đặc trong những rẫy Café bạt ngàn hứa hẹn bội thu,

khiến lòng tôi dâng trào cảm xúc. Nhưng tôi không còn tâm trí nào để

thưởng thức hương hoa nồng nàn quyến rũ, ngắm nhìn núi rừng hoang dã

thâm u. Đầu óc còn mải suy nghĩ tìm ra phương cách dấu diếm cafê kín

đáo hữu hiệu hơn, để không bị “đứt” vốn.

Tôi quá chán ngán cảnh đi buôn đầy gian nan bất trắc này, nên

quyết định không đi nữa, lại loanh quanh ở Saìgòn kiếm việc khác làm.

****

Thời gian đi buôn, tôi quen Lan và kết bạn đi chung với nhau.

Nhà Lan trước ở Sài gòn, sau “giải phóng” đi kinh tế mới trên BMT. Lan

còn người cô ruột ở Thị Nghè, mỗi chuyến về, Lan hay đưa tôi đến nhà

cô chơi. Cô của Lan là người trí thức, trước kia làm thông ngôn sở Mỹ,

xã hôi mới này không thâu dụng cô. Gia đình sa sút, cô kiếm sống bằng

nghề bán bánh mì dạo, tính cô rộng rãi phóng khoáng và thương người.

Cô có chiếc xe đạp cà tàng, mỗi buổi sáng dậy sớm, qua lò lấy bánh rồi

đạp vào trong xóm bán rong, vậy mà đủ cơm gạo cho một gia đình năm

người. Cô cho tôi ở nhờ và chỉ cách đi bán.

Tôi không có xe đạp, đi bộ ngày hai buổi sớm tối bán rong trong

xóm và còn phải đi những xóm xa hơn, tránh “địa bàn” quen của cô.

Ngày đầu tiên cắp sọt bánh mì bên hông, trời tờ mờ sáng, mọi người còn

đang say giấc trong nhà, tôi cất tiếng rao. Ai … Câu “ai…” vừa thoát ra

khỏi cổ họng, bỗng nghẹn lại, tắt lịm. Tiếng rao nghe sượng sần, quái

đản. Tôi cười sằng sặc một mình, may không ai thấy….

Tôi phải tập rao…trên sân khấu … ngoài đường, một mình diễn

và một mình cười. Trời sáng trắng, tôi đi gõ cửa từng nhà mời mọc.

Khoảng bảy giờ chiều, tôi bắt đầu cho cữ tối. Ngày ấy, Thị Nghè

còn là ngoại ô vắng với nhiều xóm nhỏ lầy lội bên dòng kênh. Những

hôm nước dâng lên ngập nửa ống chân, tôi lội bì bõm trong bóng đêm,

chỉ nhờ chút ánh sáng điện mờ mờ hắt ra từ trong nhà.

Vài nhà trong xóm còn có cái mả ngoài sân. Thỉnh thoảng cơn

gió đùa bụi tre nghiến kẽo kẹt. Tiếng sột soạt bên rào giậu. Con chồn

chạy vụt qua. Đom đóm lập lòe như ma trơi. Những “hoạt cảnh” ấy khiến

tôi sợ hãi rụng rời, mấy lần suýt đánh rơi sọt bánh mì xuống nước. Tiếng

rao run run nghe càng kỳ quái, nhão nhoẹt hơn, nhưng mọi người trong

xóm đã quen với thanh âm “đặc trưng” đó. Buổi tối bán được nhiều, vì

chỉ có mình tôi lặn hụp nơi xóm nhỏ tối tăm lầy lội này.

Nhiều sáng thức dậy, đứng không vững trên đôi chân tê buốt

nhức nhối của mình, bởi đi bộ mỗi ngày nhiều cây số và thường xuyên

ngâm trong nước lạnh. Nhưng tôi nhủ lòng, phải cố gắng, phải vững

bước bền bỉ, để các con tôi được lớn lên mà đi trên đường đời với đôi

chân khoẻ mạnh.

Mỗi ngày chỉ bán có mấy tiếng buổi sáng và buổi tối, nhưng tôi

phải ở đậu lại nhà cô của Lan. Một tuần về thăm con một lần, hôm nào

đem về vài ổ bánh mì ế, nhìn các con ăn ngấu nghiến ngon lành, tôi ứa

nước mắt! Bánh mì ế ngày nào cũng có, không nhiều thì ít… Tôi tự trách

mình quay quắt vì quyết định về “quê” ngu xuẩn. Cứ bám lại Saigòn mà

sống sẽ đỡ khổ hơn nhiều, không phải ăn nhờ ở đậu, không phải xa con,

giao hết trách nhiệm cho mẹ. Mẹ tôi gìà yếu, trông coi chăm sóc ba đứa

trẻ đang tuổi nghịch ngợm phá phách tung trời, thật là vất vả. Vậy mà mẹ

vẫn còn tự trách mình chẳng giúp gì được cho tôi.Tôi xa nhà đâu phải để

làm công việc trọng đại to tát gì cho cam, chỉ buôn gánh bán bưng thôi,

những thứ ế ẩm còn lại bà cháu không được ăn no lòng, cho qua đi ngày

tháng!

***

Còn vài ngày nữa là đến Noel, phố phường nhộn nhịp, mọi người

tất tả mua sắm. Trong sân nhà thờ Thị Nghè hang đá đã làm xong, chúa

Hài đồng nằm hồn nhiên trong máng cỏ, giữa ba vua và mục đồng vây

quanh. Đèn sao giăng mắc từ trên nóc nhà thờ tỏa xuống. Không khí

ngày lễ xôn xao rộn ràng.

Năm nay tôi lại không được ở nhà cùng gia đình mừng lễ, dù chỉ

cách 20 cây số. Đêm Noel tôi vẫn đi bán. Tôi độ rằng hôm đó sẽ bán

được nhiều hơn ngày thường gấp bội.

Từ khi “giải phóng” đến nay từ Sài Gòn về “kinh tế mới”, tôi

chưa bao giờ cho con lên lại thành đô dù là ngày lễ tết, để chúng được

vui chơi thỏa thích trước sự nhộn nhịp của phố phường hoa lệ. Dù nơi tôi

đang ở là xóm đạo, cũng có đèn ngôi sao giăng mắc rực rỡ, cũng không

khí tưng bừng rộn ràng của ngày lễ, nhưng làm sao so sánh được với sự

tráng lệ, nhộn nhịp nơi thành phố phồn hoa. Nhìn những đứa trẻ hớn hở,

tung tăng bên cha mẹ, tôi chạnh lòng thương con quay quắt, bèn nảy ra ý

định đưa các con lên đây, sau khi bán hết sẽ dẫn chúng đi lễ, đi chơi, để

chúng được hưởng một đêm Noel vui vẻ.

Mẹ tôi quen sống với những đứa cháu, không thể xa chúng dù

chỉ một ngày, dù đôi khi chúng làm bà giận đến phát điên. Có dịp cháu

được đi chơi thành phố với mẹ, bà đâu nỡ không cho đi, nhưng phải để

một đứa ở nhà với bà cho đỡ buồn. Đứa nào sẽ ‘’hy sinh’’ ở nhà đây?

Mẹ tôi hiếm hoi, muộn mằn mới có tôi. Ngày tôi sinh thằng con

đầu lòng, bà mừng đến nỗi đôi chân bủn rủn khụy xuống đất, khi nhìn

thấy mẹ con tôi vuông tròn, đang được đẩy ra từ phòng sanh. Một tay bà

chăm sóc ẵm bồng từ thuở lọt lòng. Vì thế, bà cưng yêu chiều chuộng nó

nhất nhà, không bao giờ từ chối nó điều gì. Thằng con út lại là đứa tôi

xót xa nhất. Khi “giải phóng “ nó mới vừa hơn một tuổi, chiụ cảnh thiếu

thốn triền miên. Vả lại, nó là út, hay mè nheo nhõng nhẽo, có dịp này nó

đâu thể không đi. Cuối cùng con gái phải ở nhà, nó luôn là đưa chịu thiệt

thòi, vì biết thương và nhường nhịn anh, em.

Nhà tôi chỉ có một cái giường, tôi ngủ dưới đất để ba đứa con

ngủ trên giường với ngoại. Giường chật, bốn bà cháu thì chỉ ba người có

thể nằm xuôi bên trên, một phải nằm ngang dưới chân. Mẹ tôi lên lịch

phân chia chỗ nằm mỗi đêm. Hai đứa nằm hai bên với ngoại, một đứa

nằm dưới, hôm sau đổi đứa khác lên, nhưng hai thằng con trai không

thèm chấp hành theo “luật”. Rốt cuộc đêm nào con gái cũng phải nằm

dưới chân, đêm nào bà ngoại cũng dỗ dành rồi hứa đêm mai, nhưng

không bao giờ thực hiện được lời hứa đó. Mỗi lần mấy bà cháu nằm trên

thả … bom hơi, nó nằm dưới chân hít thở ‘’khí độc’’ đến chóng mặt. Tội

nghiệp con gái tôi.

Hai thằng hân hoan hớn hở theo lên Sagòn. Tôi định bụng bán

xong sẽ dẫn con ra nhà thờ Đức Bà đi lễ, để con tận hưởng một đêm

Noel vui vẻ tuyệt vời nơi Vương Cung Thánh Đường.

Cho mỗi đứa một ổ bánh mì vừa đi vừa gặm, tôi dẫn con loanh

quanh trong xóm nhỏ lầy lội cố hữu. Một tay cắp sọt bánh mì, một tay

dắt thằng con nhỏ mới ba tuổi, sợ nó vấp té vì đường gập ghềnh tối tăm,

ba mẹ con đi hết xóm này sang xóm khác. Đêm dần khuya, hai đứa trẻ

mệt nhoài, những gót chân nhỏ bước thấp bước cao loạng choạng, sọt

bánh mì vẫn còn nhiều …. Lúc đầu tụi nhỏ hăm hở háo hức bao nhiêu thì

bây giờ ỉu xiù, thiểu não như hai con mèo ướt.

Không may, tôi đã đã tính sai. Ngày lễ người ta không ở nhà để

mua bánh mì nhiều như tôi tưởng. Họ đổ xô đi chơi, vui vẻ ăn uống nơi

nhà hàng, quán xá. Ai ăn mừng lễ ở nhà thì đã chuẩn bị đầy đủ, không

phải mua thêm gì nữa.

Tôi không thực hiện được dự định của mình, không còn sức để

ba mẹ con lội bộ ra nhà thờ Đức Bà. Nhà thờ Thị Nghè đã xong lễ từ

sớm.

Trải miếng ni-lông trên lề cầu dành cho người đi bộ, để hai đứa

con nằm. Hai tay tôi luôn phe phẩy, xoa xuýt xua đuổi bầy muỗi đói bu

lại trên mình con. Chúng tôi như những kẻ hành khất lang thang, buồn bã

trong Đêm Đông Chúa Sinh Ra Đời nhìn dòng người qua lại đã thưa

thớt.

Tưởng rằng cho con đi chơi, cho con hưởng một đêm Noel vui

vẻ hạnh phúc, ai ngờ đem con đi đày. Mai sau trong ký ức con tôi có còn

nhớ đêm Noel này? Nhất là với thằng bé ba tuổi. Riêng tôi, tôi nhớ đến

ngày cuối cùng của cuộc đời, cả khi đã ở thế giới bên kia…/.

TIỄN ĐƯA THI-VĂN-HỌA SĨ

SẮC KHÔNG NGUYỄN HỮU NHẬT

Nhà văn, nhà thơ, họa sĩ Nguyễn Hữu Nhật đã từ trần lúc 22 giờ

ngày 11 tháng 12 năm 2014 (nhằm ngày 20 tháng 10 năm Giáp Ngọ) tại

Lilleborg sykehjem, Oslo Vương quốc Na Uy, sau cơn bạo bệnh, hưởng

thọ 72 tuổi.

Tang lễ của ông được cử hành theo nghi thức Phật Giáo từ 10

giờ 30 đến 12 giờ, ngày 22 tháng 12 năm 2014, tại nhà nguyện nghĩa

trang Alfaset Gravlund Nedre Kalbakkvei 99, 1081 Oslo, sau đó rước

hương linh về chùa Khuông Việt.

Tiểu sử Nguyễn Hữu Nhật (1942 - 2014)

Sinh: 22.6.1942 tại Bông Đỏ, La Khê, Hà Đông, mất 11.12.2014

tại Oslo, Na-Uy.

Ông theo gia đình di cư vào Nam năm 1955, sống ở Chợ Lớn.

Trước 1975: nhập ngũ, 7 năm lính ; sau 1975: tù chính trị CSVN, 11

năm. Định cư tại Bergen, Na-uy từ 1987.

Ông làm thơ, viết văn, viết báo, viết biếm văn (cho báo Làng

Văn Canada), vẽ tranh.

Chủ trương nhà xuất bản Anh Em ; chủ bút Tạp chí Hương Xa;

cộng tác với nhiều tạp chí văn học nghệ thuật ở hải ngoại.

Đồng chủ trương: Một Phần Tư Thi Ca VN Hải Ngoại.

Nguyên hội viên Vắn Bút Việt Nam Hải Ngoại, Vùng Canada ;

thành viên Câu lạc bột Văn nghệ Việt Nam tại Paris.

Tác phẩm đã hoàn tất, chưa xuất bản trước năm 1975:

- Đình Hồ Trường Thi 5000 Câu Lục Bát

Tác phẩm đã xuất bản:

- Thơ Hoa Sen, 1991 Na-uy

- Chí Tôn Ca, thơ 1991

- Đã Đời, 700 bài thơ tình, 1995 Na-uy

- Chém đá, biếm văn, 1997, Canada

- Cỏ Bồng Thơ, 1998 Na-uy

- Cuộc Chiến, thơ 1998 Na-uy

- Đá đổ mồ hôi, biếm văn, Canada 1998

- Bờ Bên Kia, 2 tập: tiểu thuyết thiền 2001 Na-uy

- Tiếng Việt Hay Quá, tùy bút văn nghệ, 2005 Na-uy

- Sử Nghìn Người Chép, sách tranh, 2008 Na-uy

- Hoa Đào Năm Ngoái, tiểu thuyết 2009 Na-uy

- Cây Nhân Sinh, tiểu thuyết

- Thơ Tình Na-uy…

Hội họa :

Trước 1975 Triển lãm tranh ở Alliance Française Sài Gòn, Hội

Việt Mỹ Sài Gòn, Galerie…

2000 Triển lãm Tranh ở Trung Tâm Văn Hóa Quốc Tế Paris.

Khóc Nhật

1.

Hãy đón em đi anh nhé.

Vinh không thể sống thiếu anh đâu,

Dù ở Thiên Đường hay Địa Ngục cũng chẳng sao.

Anh thương em không?

Em đau đớn hơn anh, lúc anh đau sắp mất.

Mà sao em chưa được mất theo anh.

Em không tự tử, vì đó là là tội ác làm khổ cho bạn bè con cháu.

Nhưng Trời chưa cho chết, biết làm sao.

Anh ơi!

Nhật ơi!

Đợi em anh nhé.

2.

Nhật ơi! Nhật ơi!

Bốn Mươi Năm chung sống.

Tình vợ chồng nồng ấm siết bao.

Anh ơi! Sao giờ anh lại ra đi.

Để vợ anh một mình ở lại.

Biết làm sao! Biết làm sao!

Trời hỡi Trời!

Có còn nỗi đau thương nào.

Hơn thế này không chứ !

Biết ngày nào mới cho tôi được theo chồng.

Không! Không! Không!

Tôi không muốn sống.

Đau đớn quá!

Trời hỡi Trời!

Nhật ơi Nhật!

Mỗi phút giây lúc này.

Là mỗi phút giây em bị tra tấn đấy Nhật ơi!

Trời hỡi Trời!

Con là Nguyễn Thị Vinh.

Cúi xin lạy bốn phương Trời, mười phương Phật.

Cho con sớm được theo chồng.

Nhật ơi, Nhật ơi!

Nguyễn Thi Vinh

Oslo/NaUy, 11.12.2014

Một vài bài của Nguyễn Hữu Nhật

Đọc thơ chữ Hán Nguyễn Du (Tố Như Thanh Hiên Hồng Sơn Liệp Hộ)

Bất tri tam bách dư niên hậu

Thiên hạ hà nhân khấp Tố Như?

Nguyễn Du

1.

“chẳng biết ba trăm năm sau

ai người thiên hạ khóc sầu Tố Như”

thương đời thơ đốt còn dư

lửa không cháy hết máu từ mắt ra

giai nhân chẳng sống tới già

thơ chung phận mỏng tài hoa kiếp người

“đọc truện trước cửa sổ chơi

đau lòng thành thật xót lời dở dang

ngọc rơi trên gấm muôn hàng

thất thần son phấn ngỡ ngàng phấn son”

thơ ai phần cháy dở còn

tiếng kêu đứt ruột nghe buồn mới đây…

2.

giếng xưa lòng ánh trăng đầy

sá chi gơn sóng những ngày gió mưa

tay đời khuấy nước bằng thừa

đục rồi trong lại động vừa mới yên…”

tan ra từng mảnh vàng liền

vầng trăng kết tỏ vành khuyên sáng trời

“hạc ngoài biển múa xa khơi

tầm gần mắt thịt người đời thấy đâu”

ngó sen héo sợi tơ nhầu

mấy ai hiểu nổi cõi sầu Tố Như

tối về nhằ vắng làm thơ

bụi rơi ngày hứng vật vờ tóc baỳ…

3.

gió Tây thổi mạnh nào hay

cỏ bồng lìa gốc còn lay rễ thầm

nhìn đời bằng mắt quầng thâm

thấy ra lỡ kiếp người lầm chọn thơ

“kiếm ăn ngày quẫn từng giờ

tháng năm lỡ dở bạc phơ mái đầu

xuống tóc vào ở rừng sâu

nửa chừng mây cuốn nát nhầu gió thông

văn chương tới bước đường cùng

tội riêng thêm lụy sống không theo thời

bày chim công múa thảnh thơi

lông khoe sắc sảo cánh phơi màu mè

bên trong gan ruột ai đè

độc hơn mật cóc một bè ngọng ngô,

đành thân triều dậy sóng xô

bóng trôi hạc biển nhấp nhô cánh hồng”

con chim nào hót trong lồng

thì con chim ấy sẽ không giọng vàng…

4.

“nối cẳng cho vịt hiên ngang

bằng chân hạc nội mây ngàn được sao

sinh ra tính khí thế nào

cứ như thế sống có sao cũng đành

cỏ bồng lìa gốc hết xanh

gió Tây thổi mạnh tàn nhanh một đời

nghĩ cho cùng tận lẽ Trời

gian truân là cốt cách người tài hoa”…

5.

áo tơi lạnh tím chiều tà

ngời chăn vịt ngấm sương sa đượm buồn

nằm nhờ nhà vợ lệ tuôn

chiếc thân ăn gửi đẫm hồn quê cha

“hứng xuân rơi xuống mọi nhà

ầy trời trăng sáng rọi hoa đêm rằm”,

cái xa muôn dặm lạnh căm

lẫn vào với cái âm thầm tấc gang

“đêm Quỳnh châu thức dạo đàn

anh em tan tác họ hàng tả tơi

ngón tay bật máu ra lời

trăng xuân còn đấy nhà thời ở đâu

giận ngày xanh chẳng bền lâu

mới đây mà đã bạc đầu trắng bông

cùng đường chỉ biết ngóng trông

thương nhau thương lắm về không trở về

gió Hồng Lĩnh thổi tái tê”

nằm nghiêng hồn mộng nửa mê nửa trầm…

Nguyễn Hữu Nhật

Tháng mười ở đâu?

1.

Nếu thật chờ nhau mà hóa đá

thì xin thử đợi một lần xem

Chỉ ngại khi tôi thành núi biếc

ngàn năm không thấy dấu chân em…

2.

Em mặc áo dài hoa đỏ chín

tưởng gió vườn rung khóm mẫu đơn

Mỗi bông nở hướng về một phía

riêng phía tôi ngồi vẫn trống trơn.

3.

Sợ nhất lúc buông nhau mùa gió

bao nhiêu chăn phủ chẳng ấm đời

Giường gỗ mộc run lên tiếng lạnh

nhớ hơi người đến chết mất thôi.

4.

Lũ bàn ghế đứng im một góc

nghe buồn tênh thớ gỗ mọt kêu

Sắp đứt mong manh từng sợi nhỏ

những tơ trời nhện dở dang treo.

5.

Cho thơ bắt kịp làn hương với

nghìn nụ cười em nhớ nở hoa

Tôi biết, chủ nhà chưa đi vắng,

hiên yếm vàng phơi, lúc ngó xa.

6.

Trông mắt em cười tôi cảm thấy

lòng dửng dưng trước các vì sao

Phải chi em đến thường như gió

đẩy cửa mang theo ánh trăng vào.

7.

Nếu thật chờ nhau mà hóa đá

thì xin thử đợi một lần xem

Chỉ ngại khi tôi thành núi biếc

ngàn năm không thấy dấu chân em…/

Nguyễn Hữu Nhật

Bạn văn viết về Nguyễn Hữu Nhật

Một vì sao đã tắt

Nguyễn Hữu Nhật

Bạn tù, bạn lính

Bạn văn, bạn vẽ

Bạn giang hồ chia lửa một thời

Ô hay, cuộc chơi chưa trọn

Nợ tang bồng còn đó đã biệt ly

Thu chưa chín tà huy đã nhạt

Câu thơ yên ngựa viết chưa xong

Bạn ta ơi!

Lòng đau ruột thắt

Chén rượu đời pha máu vẫn chưa vơi

Sao mà vội mà vàng đến thế

“Sao ra đi mà chẳng bảo gì nhau”

Đêm nguyệt động tháng tư ngưng thở

Cùng nhìn nhau ứa lệ nhớ không

Đau đau quá sắc màu muôn vẻ

Lại tự vẽ mình

Bằng sắc xám đậm đen

Điểm nụ cười buồn trên gam màu lạnh

Đôi mắt vời trông u ẩn Bắc Âu

Hữu Nhật vô minh

Sơn tuyền vô thủy

Và vô chung trong nỗi đau người

Xứ lạ Hương Xa Anh Em tụ hội

Sài gòn Nghĩa Thư sử chép ngàn người

Thế giới sắc màu nỗi đau quằn quại

Vẫn vấn mình theo khói thuốc bay

Nhớ câu thơ một thời hực lửa

Lửa trong thơ

Hay lửa chính là thơ

Bật máu con tim

Cười vang thế sự

Đôi bờ vai lệch gánh oan khiên

Nguyễn Hữu Nhật ơi!

Tâm thanh ý thiện

Xuân thu chiến quốc một cuộc cờ.

Bầu trời thi ca

Bỗng nhiên chợt tối

Một vì sao vụt tắt

Thế giới buồn

Kiếp nhân sinh chỉ là cõi tạm

Khách đến khách đi chuyện bình thường

Đã biết thế nhưng lòng chưa nghĩ thế

Vì chưa đền nợ núi ơn sông

Ngẩng mặt vời trông, tang thương dâu bể

Hỡi ơi! Giáp rách kiếm cùn.

Hỡi ơi! Sức tàn lực cạn

Bốn mươi năm oan khốc vẫn ngậm hờn

Bốn mươi năm rời xa đất mẹ

Chí lớn chưa thành mộng đã tan

Hữu Nhật về đâu

Nhang đưa hương lại

Người đi thơ ở với đời

Thế giới sắc màu cầu vồng thất thể

Chắc chắn người là thấu kính vạn hoa

Và nhất định là tinh anh còn lại

Là hương hoa thơm ngát cõi người

Nguyễn Hữu…

Nhật ơi!

Còn đây con chữ

vẫn ngày đêm trăn trở với đời

“…Văn nghệ sĩ trong ngoài sao lặng tiếng

Đã làm gì cho thế giới vui…”

Câu hỏi buồn lồng trong giọt lệ

Ngậm hờn nín thở vẽ khăn sô.

Thôi nhé một lần

Ôm nhau thắm thiết

Tiễn người vạn dặm cũng chia tay

Thôi nhé một lần

Xiết tay thật chặt

Hẹn mai kia gặp lại chỗ vô cùng.

Bóng tối chiều đưa

Tà huy đã khuất

Bái vọng một lần tưởng tiếc ngàn thu.

Túy Hà

Nhớ Nguyễn Hữu Nhật

Bảy lăm chết đứng, quê nhà

hai ngàn mười bốn xứ xa chết nằm*

Một lần bắt tay hẹn ngày tái ngộ

Nhiều dịp điện đàm mong ước đoàn viên

Nguyễn Huynh ơi ! Còn đó chuyến nhân duyên

Đất Mỹ, trời Âu đôi miền cách trở

Ai quên được thuở " Hoa Đào Năm Ngoái"*

Những ân tình thắm thiết " Hai Chị Em"*

Hồn Văn Thơ, nét vẽ ...hãy còn nguyên

Vòng cát bụi đành hiện tiền, khuất núi

Thơ Tỷ, Huynh tặng...Đệ in sách mới

Chưa gửi đi đã hết đợi, thôi chờ

Nhận hung tin...lòng chết lặng, sững sờ

Tuôn nước mắt thay dòng thơ bật khóc

Đời cọ vẽ, đời thơ văn tinh lọc

Sẽ nghìn năm Văn Học sử lưu truyền

Nguyện Hương Linh an ngự cõi tịnh yên

Nụ cười ánh mắt từng an bình cõi tạm

Nén hương lòng Đệ vẽ vòng mây xám

Trời đang Thu hồn lá phả sương mù

Sống anh hùng, năm tháng chỉ phù du

Thắp hồi ức tiễn Huynh về miên viễn

Phạm Tương Như

12/15/2014

* chết đứng từ năm bảy lăm

bây giờ mới chịu chết nằm đấy thôi

(thơ Nguyễn Hữu Nhật khi chôn bạn tù)

Thơ Nhạc Trong Tù

Nguyễn Mạnh An Dân

Mắt rưng rưng lệ cờ vàng

Tiếnghô xé nát ruột gan thân này

“Hạ kỳ” súng bắt đều tay,

Xin chào đất nước lần này nữa thôi.

Nguyễn Tư

Ba mươi tháng tư, ba mươi bảy năm trước, từ một doanh trại

buồn thảm nào đó, người chiến sĩ, người nghệ sĩ Nguyễn Tư đãnhỏ lệ khi

đứng nghiêm chào lá quốc kỳ lần cuối. Những giọt lệ buồn chắc chắn

không chỉ ứa trên mắt, nghẹn trong tim của Nguyễn Tư và đồng đội của

anh, mà những giọt lệ buồn thảm và bi uất đó đã ngập tràn trong lòng

mỗi người Việt Nam tự do trong ngày đất nước đã ngưng tiếng súng

trong một nền hòa bình rơi nước mắt. Giọt lệ buồn không chỉ ứa ra vì

những buồn đau, mất mát của từng mỗi cá nhân mà nó còn tuôn tràn để

tiết thương cho cả một dântộc và riêng cho một quân đội hào hùng nhưng

bất hạnh, anh dũng mà oan khiên của chúng ta. Rồi từ những bất hạnh,

những oan khiên đó, người lính, người tù miền Nam đã cắn răng lại, đã

gượng đứng vững trên đôi chân của mình và trải lòng ra với chiến hữu,

với đồng bào mình:

Tôi là người lính phải đầu hàng khi còn đang chiến đấu.

Tôi là người tù bị lưu đày trên chính quê hương tôi.

Đã bao năm trôi qua, Núi sông ơi bao giờ tôi quên giây phút

Khi bóng cờ ngã xuống súng buông xuôi

Chiến y buồn phơi thây trên đường phố

Kiếp tù binh khép lại đời chiến binh.

Tôi không bao giờ quên máu xương bạn bè

đã đổ xuống cho quê hương,

Tôikhông bao giờ quên

những hy sinh âm thầm của anh em trong ngục tối

Khi trái tim còn nồng nàn

Khi ánh mắt còn thiết tha

Tôi xin làm người lính sau cùng ngã xuống

Cho những người thân yêu,

Cho anh em, cho đồng bào mãi mãi yên vui.

(Vương Quang Tuệ)

Rất nhiều người lính, hữu danh, vô danh đã bắn đến viên đạn

cuối cùng và nằm xuống ở khắp các mặt trận lớn nhỏ. Rất nhiều người

lính khác, từ những tư lệnh quân, sư đoàn quyền uy đến anh khinh binh

số hai nhỏ bé đã tự kết liễu đời mình để trả cái giá danh dự cho tổ quốc

của một người lính đúng nghĩa nhưng cũng còn rất nhiều người lính khác

còn sống để chia với tổ quốc những tai ương, chịu với dân tộc những

thảm họa:

Rồi từ đó quê hương ta điêu tàn

Rồi từ đó Việt Nam ta lầm than

Rồi từ đó ta sống trong đọa đày

Trong ngục tù nghe buốt giá tim ta.

Người lính có buồn lòng nhưng không nản lòng, bỡi vì:

Lửa vẫn cháy sáng ngời trong ngục tối

Niềm tin còn vang dậy khắp nơi nơi

Aingã xuống cho lời ca vang dậy

Ta hát người nghe bài hát ngục tù

ViệtNam ơi! Việt Nam ơi!

Ta vẫn sống tim vẫn còn nung nấu

Trong ngục tù ta mài sắc gươm đao

Còn hơi thở ta còn luôn chiến đấu

Còn hơi thở ta còn nuôi chí quật cường.

(Vương Quang Tuệ)

Những lời nhạc tôi vừa gởi đến quí vị được viết từ trại giam

Z30D Hàm Tân, Thuận Hải. Bài thứ nhất có tên là Bài ca ngườitTù binh

và bài thứ hai là Tiếng hát từ ngục tối. Những tiếng kêu bi uất và hào

hùng từ trái tim người lính, người tù như một ngọn lửa, như một chất

thép giữ vững niềm tin, nối chặt vòng tay của những lính sa cơ.

Nó đã khơi dậy những hy vọng, nhen nhúm một phong trào đấu tranh

bền bĩ và kiên cường. Tuy nhiên, tác giả của nó đã phải trả giá cho thái

độ dũng cảm của mình. Sáu tháng biệt giam với hai chân bị xiềng bằng

kẽm gai còn nguyên gai nhọn đã tàn phá thân xác người chiến sĩ đáng

yêu của chúng ta, anh không bao giờ còn đi lại được bình thường như

chúng ta nữa, chỉ có trái tim anh là vẫn luôn cứng cáp để chuyển lời nhắc

nhở chính mình, nhắc nhở đồng đội mình, đồng bào mình một thái độ

sống đáng sống:

Xưa họ Đặng đã bao đêm dưới nguyệt

Mài kiếm linh mà nhớ chuyện quốc thù

Nay xin hỏi cả bốn phương hào kiệt.

Nhục năm nào thế đã đủ hay chưa?

(Phạm Nam Quân)

Xin hãy cùng tôi nhớ lại những ngày không thể quên:

Thiếu ăn người ta vất vưởng

Thiếu không khí người ta chết ngay,

Thiếu tự do người ta vẫn sống

Nhưng đời ngựa kéo, trâu cày.

(Nguyễn Hữu Nhật)

Chữ “đời ngựa kéo trâu cày” tác giả muốn thể hiện bằng hai

nghĩa: đen và bóng. Nói nghĩa đen vì quả thật người tù bị bắt làm trâu bò

kéo cày ở nhiều trại giam trong cả nước và nghiã bóng vì xét về nhiều

phương diện, từ vật chất đến tinh thần, đời sống người tù không phải là

đời sống của một con người. Hãy tưởng tượng, những người lính oai

hùng và lãng mạn của một quân đội lãng mạn và oai hùng bỗng chốc trở

thành người tù với:

Áo bao cát, giép lốp xe,

Bình đông nước lã kè kè bên hông

Sáng bụng đói, trưa cũng không

“Trên” kêu khắc phục làm xong vụ mùa.

(Nguyễn Mạnh An Dân)

Người lính miền Nam đủ kiên cường để chấp nhận, đủ kiêu hảnh

để ngẩng đầu, họ không bi lụy thở than nhưng cũng có lúc chua chát,

nghẹn cười trong nước mắt:

Vắt ơi đừng cắn nữa nghe.

Chừa tao chút máu đốn tre trên rừng

Chỉ tiêu mới đạt nửa chừng

Dù tao đã hạ không ngừng quyết tâm.

(Nguyễn Tư)

Tôi biết, nhiều người trong quý vị ở đây là “tù cải tạo”, tôi biết

nhiều người khác trong quý vị ở đây biết rõ thế nào là “tù cải tạo”. Tôi

cũng biết nhiều người trong số những kẻ chiến thắng nếu có chút tim óc

đều biết rõ thế nào là trò lừa mị khi sử dụng mỹ từ “cải tạo”. Thực chất

đây là một bản án tử hình gián tiếp. Tránh cho chế độ tiếng ác hung tàn

những vẫn đạt được mục đích họ muốn bằng phương cách “cho ăn thật ít,

bắt làm thật nhiềuvà nhốt không có hạn kỳ”. Người lính sa cơ biết rõ

thảm kịch của số phận mình, họ đủ kiêu hãnh để chấp nhận, đủ dũng cảm

để đối đầu, họ không than vãn, trách oán gì cho chính mình, nhưng trong

tận cùng tâm khảm của những chiến sĩ miền Nam, những người con hẩm

hiu của tổ quốc vẫn luôn nghĩ đến trách nhiệm của mình, luôn quặn lòng

trước những thảm họa của đất nước mình, những bi kịch của tổ quốc

mình, của đồng bào mình. Xin cho người lính được một lần nhớ về

những người đã nằm xuống, nhớ về mẹ già, em thơ, nhớ về “một nửa của

mình” như một lời tạ lỗi và tri ân. Hãy cùng nhớ lại những

hình ảnh não lòng:

Hai người tù khiên một người

Tấm ni-lông rách hở đôi chân gầy

Vệ binh cầm súng quay quay

Quát: Đào cái lỗ, lấp ngay, rồi về.

(Nguyễn Mạnh An Dân)

Rất nhiều “cái lỗ” đã được đào vội ở TrãngLớn, ở Kà Tum, ở

Hàm Tân, ở Đồng Tháp, ở Kum Tum, ở Tuy Hòa, ở Bình Điền, ở Nghĩa

Lộ, ở Cổng Trời, ở khắp các trại tù lớn nhỏ trong cả nước.

Áo quan bằng chiếu lác tù

Chôn người lấp cả sương mù cuối năm

Chết đứng từ hồi bảy lăm

Đến nay mới chịu chết nằm đó thôi.

(Nguyễn Hữu Nhật)

Người lính, người tù đã thanh thản ra đi,đã “chết nằm” để không

còn phải kéo dài nỗi đau “chết đứng” nhưng còn những người ở lại, quặn

lòng nhìn cả một thế hệ, tương lai của dân tộc sống cảnh đọa đày:

Bé thơ lòng trắng như bông

Lê la hè phố trường không một giờ

Ngọc quí thiếu dũa cũng mờ

Nữa là hoa nhỏ phất phơ giữa đời.

(Nguyễn Mạnh An Dân)

Những đóa hoa nhỏ phất phơ giữa đời. Buồn lắm, đau lắm nhưng

cũng chưa đau, chưa buồn, chưa đáng âu lo bằng cả một kế hoạch, muốn

biến từng con người, biến cả một dân tộc thành những con người máy

không óc không tim:

Em bé được lệnh vẽ cờ

Tay run, bụng đói gượng tô nền hồng

Máu người khô từ bên trong

Mặt ngoài vẫn phải vui mừng, vỗ tay.

Nguyễn Mạnh An Dân)

“Vui mừng vỗ tay” . Nỗi vui gượng của em bé đói không có

ngày mai có khác nào hình ảnh người lính, người tù bị buộc phải vui

mừng, buộc phải “hồ hỡi phấn khởi” tri ân những kẻ đã giam cầm, đày

đọa mình, đày đọa cả dân tộc mình. Người tù không thể im lặng, không

để đồng lõa với những trò lừa mị đáng hổ thẹn và vào những ngày cuối

tháng 6 năm 1975, chưa đầy 1 tuần lễ sau khi bị lùa vào các trại giam,

những người tù tại L1 T5, hòm thư 7591 trại Trãng Lớn đã chuyền miệng

cho nhau một bài thơ nhỏ, rất nhẹ nhàng, rất thơ nhưng là một tiếng nói

dõng dạc, khẳng quyết không chấp nhận lối nói, cách sống rập khuôn,

một chiều như lời một bài hát người tù buộc phải hát: “… nếu là hoa tôi

sẽ là một đóa hướng dương….”

Dù yêu tất cả loài hoa

Saotôi vẫn ghét nếu là hướng dương

Mênh mông trời đất vô thường

Lẽ đâu chỉ biết một phương mặt trời

Dù yêu tất cả tiếng người

Sao tôi vẫn ghét những lời nói chung.

Tâm hồn ta rộng vô cùng

Lẽ đâu ngôn ngữ đóng khung hẹp hòi.

(Nguyễn Hữu Nhật)

Người tù không than vãn gì cho mình, nhưng đau lòng khi nghĩ

về mẹ, người mẹ Việt Nam không một ngày vui thời chinh chiến và chịu

cảnh đọa đày ngày đất nước được ca ngợi là hòa bình, thống nhất:

Chiều đi lao dịch về nhà

Thấy ngoài đồng gió thổi bà mẹ quê

Thaytrâu cày dưới chân đê

Mưa thu nặng hạt, nón mê bật vành.

(Nguyễn Hữu Nhật)

Người tù lại ứa lệ khi nghĩ đến mẹ mình,người mẹ mà:

Ngày con rời trường gian lao đời lính,

Tóc hớt ba phân mẹ cũng dâng Phật tóc mình

Con ăn nhà bàn bữa kịp bữa không

Mẹ cũng hai lần tương cà dưa muối

Con ứng chiến đêm lưng đèo dốc núi

Thức cùng con bêntượng Phật Mẹ quì…”

(Nguyễn Mạnh An Dân)

Và bây giờ con vào tù:

…Hỏi con chẳng biết bao giờ được ra

Ngày ngày cúng phật dâng hoa

Một bông sen nhỏ lệ nhòa thành hai

(Nguyễn Hữu Nhật)

Rồi trái tim người tù quặn thắt khi nghĩ đến một nửa của mình,

nghĩ đến những người tình, người vợ thời chiến, nghĩ đến những người

bông hoa buồn “đêm nghe tiếng đại bác” và cùng chung chịu với người

thương mọi gian nan, khốn khó. Người tù nghĩ đến cô tiểu thư Sài Gòn

của mình, hình ảnh tiêu biểu cho nhiều, rất nhiều những tiểu thư miền

Nam, những người vợ lính, vợ tù miền Nam, mỗi ngày phải đổi 4 chuyến

xe buýt từ Phú Nhuận đi Bình Tây để dạy học, hàng tháng nôn nao chờ

ngày được mua thực phẩm tiêu chuẩn với vài lạng thịt, lựa thứ thật nhiều

mỡ, đem về thái nhỏ thắng lên, giữ phần phần tóp cho mình và dành năm

ba muổng nhỏ mỡ nước chờ ngày thăm tù. Nàng không than vãn buồn

đau gì cho mình, nhưng luôn chia với người thương nỗi đau về cơn đau

của dân tộc:

Cô giáo vào dạy học trò

Nhìn đâu cũng thấy buồn xo mắt người

Bài học xã hội tốt tươi

Đến giờ phải giảng, ngậm ngùi, lại thôi.

(Nguyễn Mạnh An Dân)

Ôi! xin được một lần nhớ về em, chia với em nỗi đau chung:

Đường xa nón lá bung vành

Thương em lả ngọn rau xanh bờ rào

Em về bước thấp, bước cao

Nước mưa, nước mắt lẫn vào nước non.

(Nguyễn Hữu Nhật)

Trái tim héo úa và phiền muộn của người lính miền Nam rộn rã

nhịp đập ngày gặp gỡ hiếm hoi có được.

Chỗ em đứng chờ anh ra

Bây giờ thiên hạ trồng hoa cúc vàng

Mỗi lần có dịp đi ngang

Nhớ em anh tưởng áo hàng lụa bay

Nhìn trời sóng mũi cay cay

Mấy năm mới được có ngày gặp nhau

Một giờ gặp mặt qua mau

Năm ba câu chuyện đâu đâu đã tàn

Tự dưng thương ghế thương bàn

Nơi em đã để cho làng hương rơi

Anh muốn kêu lên: Em ơi!

Nhớ gì nhớ đến chết người như không.

(Nguyễn Hữu Nhật)

Rồi cũng có ngày người tù trở về, trở về với một hình hài não

lòng:

Cô em lấp ló bên rào

Hỏi thăm “bác” ở trại nào về đây.

Thực tình em đâu có hay

Cứ tưởng học tập đôi ngày rồi ra

Nào ngờ khi trở lại nhà

Thấy anh tàn tạ sao mà thảm thương.

(Nguyễn Tư)

Hình ảnh người tù có thể thảm thương dưới đôi mắt bàng quan

của người đời nhưng cho dù thế nào, nó mãi vẫn là những gì đẹp nhất,

thân quý nhất với một nửa của họ, bỡi vì:

…Người về như là mưa lũ

Tưới trên vườn hồn em khô

Người về như là ngăn giữ

Hóa đá thân em từng giờ.

Người về thắp lại ánh lửa

So giây chơi một đoạn buồn

Cuộc đời tự dưng thấy ấm

Tiếng hát xanh ngời lòng em…

(Hà Thúc Sinh)

Người lính, người tù, những “mưa lũ”, những “ánh lửa” của một

người đã tạ tình, đã luôn mơ những sum vầy với những gì không thể

thiếu:

Ta về dẫu phải đi chân đất

Khắp thế gian này để gặp em.

(Tô Thùy Yên)

Đẹp biết bao, mừng vui biết bao khi sau những tháng năm dài

chia lìa nghiệt ngã là chút hạnh phúc mong manh, chút niềm vui đoàn tụ.

Tuy nhiên, bóng đen của kế hoạch hồi hương, của chính sách đày người

“kinh tế mới” lại tiếp tục vùi dập, đẩy người tù về nơi vô định.

Tù về còn nửa hàm răng

Nghèo mua rau muống già ăn đỡ lòng

Sợi dai nên cứ lòng thòng

Ngẳn cổ mà nuốt, đứng tròng con ngươi.

(Nguyễn Tư)

Người cộng sản có thể đã thành công một nửa trong kế hoạch vùi

dập và thuần phục người tù của họ. Gọi là một nửa vì họ đã có thể làm

thể chất của người tù hao mòn, sức lực của người tù cạn kiệt nhưng họ đã

không thể, không bao giờ có thể tước đi ý chí và niềm tin của người tù:

Đời anh gắn liền đám đông

Tự do hoặc chết chứ không cuối đầu

Người mà chẳng khác ngựa trâu

Hỏi em mơ ước sống lâu làm gì

Sống hèn thà chết ngay đi…

(Nguyễn Hữu Nhật)

Nhiều năm tháng đã trôi qua, nhiều biến cố lịch sử trọng đại đã

xảy ra, Liên sô và các nước cộng sản Đông Âu đã lột xác, đã chuyển

mình. Ánh lửa của dân chủ, tự do đã phủ tràn trên toàn vùng Bắc Phi và

tỏa dài trên toàn thế giới. Những câm nín, uất nghẹn, những nhẫn nhục

cam chịu đã có dấu hiệu bùng lên trên quê hương Việt Nam. Chúng ta có

quyền tin tưởng một ngày không xa, chúng ta sẽ có dịp nhỏ lệ thêm một

lần nữa trước lá quốc kỳ thân yêu của mình. Đây không phải là những

giọt lệ buồn khi “hạ kỳ lần cuối” mà là những giọt lệ hân hoan khi được

nhìn thấy lá quốc kỳ thiêng liêng của tổ quốc, biểu tượng của

tự do, dân chủ và nhân quyền ngạo nghễ tung bay trên khắp bầu trời quê

hương thân yêu. Xin hãy cùng nhau ước mơ và hy vọng. Xin chân thành

cảm ơn những khuôn mặt trầm buồn, những ánh mắt xót xa chia sẻ của

quí vị, và xin trân trọng kính cháo tất cả quý vị.

Nguyễn Mạnh An Dân

(Bài nói chuyện ứng trong buổi sinh hoạt, ra mắt tập san TinV ăn

15-4-2012 tại nhà hàng Sai Gon Maxim, Houston, TX Hoa Kỳ

Mười năm lặng lẽ qua mau lắm

Mười năm lặng lẽ qua mau lắm

Sao chẳng giơ tay níu lấy người

Những ai hoạn nạn sông dài đắm

Chiến hữu nhận chìm giữa bể khơi.

Mười năm lặng lẽ qua mau lắm

Sức mỏn hơi tàn một sớm mai

Giặc dữ tung quân ra từng đám

Đội cờ giương lọng trói người ngay.

Mười năm lặng lẽ qua mau lắm

Quê hương ngàn dặm thắt lòng đau

Đồng đội ngại ngùng xa xa ngắm

Anh em vùng vẫy giữa ngàn dao.

Mười năm lặng lẽ qua mau lắm

Hãy đứng hiên ngang kết một vòng

Những ai oan khuất trong trời xám

Hãy tới bên nhau nhóm lửa hồng!

Mười năm lặng lẽ qua mau lắm

Chẳng sợ thân vùi chốn huyệt sâu

Mà sợ lòng già đâm ngao ngán

Chỉ muốn yên thân mặc sóng gào.

Cung Vũ

Mộng vờn khua tiếng gọi

Thơ ngẩn ngơ…dòng oan khiên trăm năm nhược tiểu!

Tin yêu rã rời khôn khuây, vần suy tưởng lênh đênh…

Án điêu linh! Trang thơ vương lãng đãng khắp oan tình...

Mộng ước hỡi! Xin gửi tiếng lòng chơi vơi hoán tưởng

Khúc chiêu hiền…Ai đánh lạc mùa huyễn hoặc tâm tư!

Thơ trang trải xiết nguồn cơn hoen lời ru phiến diện,

Mong nhận dạng chút mơ lành, nỡ mặc-cả-như-ranh...

Ơi bao uất khí chạnh niềm hồn thơ xanh xao sức sống.

Suốt kiếp dập vùi, hẹp lòng trời-thao-thức chưa quên

Nước mắt rượi bờ môi giáng-lời-di-họa vết suy nguồn!

Dấu chuẩn mực duỗi-co-mộng-đời vờn trêu ảo tưởng!

Thơ bị lên vần-chua-ngoa chờ đâm toạc nét đan thanh

Đành xoay khép mở lệch vầng trăng nghiêng chiếu rọi

Đêm dẫu vô cùng cũng vẫn rén lòng đợi ánh bình minh

Nhàm phiên khúc phiêu lưu cố dĩ-diệt những công trình

Thơ giàn trải khiết thơm, suốt long đong từng hơi thở,

Le lói bến-xuân-nồng lởn vờn quyến luyến đưa duyên

Góp huyễn mộng khéo vùi thơ gieo hạt nhân thành khẩn

Giá-hàm-oan theo ách nước làm trách-nhiệm-đưa-vời

Hỡi dòng trêu công-trực và thách-thức luận trang đời!

Nay dám hỏi những ai nhàn cư trong cõi hồn phấn khích

Đem yểu mệnh dân tình sẻ chia cùng vận mệnh nước non

Vòng xoay thế nhân đăm chiêu nuối tiếc lối-hoang-đường

Mơ tồn tại cảo thơm dâng hiến mùa vàng say thảm kịch

Ôi! Máu-mực-hí-ngôn cợt cười trên cơn đau hóa thạch.

Lê Thi Việt Nam

TIẾNG VỌNG TỪ ĐÁY VỰC QUỐC NỘI:

Bùi Minh Hằng ghi lại lý lich của mình

Nguyệt Quỳnh

Chúng ta

Tự tay ghi vào lý lịch

Định mệnh của dân tộc mình

“Chúng ta - Những kẻ bội thu, Đỗ Trung Quân”

Trong bài thơ “Chúng ta - Những kẻ bội thu”, nhà thơ Đỗ Trung

Quân viết về một điều không mới, dường như ai cũng biết rồi, thế nhưng

ông đã làm người đọc rúng động! Ông viết: chính sự thờ ơ của chúng ta

tạo nên định mệnh khắc nghiệt cho mình và cho dân tộc mình. “Chúng ta

gieo mầm dửng dưng nên gặt về lạnh nhạt, chúng ta thờ ơ với con người

nên gặt về con vật.”

Bài thơ mạnh. Mạnh về ý lẫn lời. Và điều làm người ta rúng

động là Sự Thật, là những gì đang xảy ra hàng ngày trong xã hội chúng

ta đang sống. Phải chăng mọi sự việc xảy ra đều có lý do, mọi hậu quả

chúng ta nhận lãnh đều có nguyên nhân của nó !?

***

Chúng ta thờ ơ với con người nên gặt về con vật. Câu thơ làm ta

liên tưởng đến những chuyện xảy ra quanh mình, những hành động gần

như thiếu hẳn tính người, như: chuyện cả làng hùa nhau đánh chết hai

thanh niên trộm chó; chuyện người lái xe chở bia gặp nạn van xin những

kẻ hôi của vô cảm; hay nụ cười đểu của viên quản giáo khi ngợi khen

những hình ảnh nhục mạ kỹ sư Đặng Xuân Diệu do gã tù hình sự vẽ trên

tường trại giam … Những giọt nước mắt uất nghẹn của tù nhân Trương

Minh Tam cùng các hình ảnh bị vẽ nửa người nửa chó của người thanh

niên mộ đạo, thành viên của nhóm Bảo Vệ Sự Sống, sẽ khắc ghi vào ký

ức chúng ta một thời đại đen tối nhất của xã hội và của quyền con người

trên đất nước Việt Nam.

Trong khi những giá trị về nhân quyền đã được các quốc gia trên

thế giới tôn trọng và ngay cả nhà cầm quyền VN cũng công khai thừa

nhận, thì người VN vẫn tiếp tục phải sống trong khổ đau, đoạ đày và áp

bức. Người dân vẫn tiếp tục bị cướp đất, bị ép cung, bị đánh chết trong

các đồn công an, bị chà đạp nhân phẩm trong các trại tù, bị bắt giam vô

cớ... Mới đây, để tránh né sự trơ trẽn trước thế giới, lãnh đạo đảng vừa

cho dời phiên toà xử chị Bùi Thị Minh Hằng, chị Thúy Quỳnh, và anh

Nguyễn Văn Minh qua ngày 12/12/14 tức là sau ngày Quốc Tế Nhân

Quyền. Họ biết rằng các lý cớ để giam giữ các anh chị trên chỉ làm trò

cười trước mắt nhân loại. Chẳng có một chính phủ đúng nghĩa nào lại

bày cái trò "cản trở lưu thông" như một cái cớ để mà bắt giam, để nhốt tù

người dân trong nhiều tháng trời. Ngay cả các chế độ thực dân, đế quốc

cũng còn đủ tự trọng để không làm những việc như vậy.

Các trò hèn kém đó chỉ khiến cho công luận VN và quốc tế thấy

rõ những kẻ nắm quyền đang bí lối và bối rối đến mức độ nào. Mọi loại

biện hộ để chà đạp các quyền đương nhiên của con người đều không còn

lừa bịp được ai. Người dân VN ngày nay thừa kiến thức và thừa khả

năng để vạch ra sự thật về tiêu chuẩn nhân quyền của nhân loại mà nhà

cầm quyền VN đã long trọng ký kết. Chị Bùi Minh Hằng là một trong

những người đã miệt mài quảng bá để người dân Việt biết đến các quyền

của họ là gì và ai đang cướp trắng các quyền đó của họ.

Nhưng … có thực bên cạnh những con người đang bị hành hạ vì

đấu tranh cho nhân quyền, đấu tranh chống Trung Quốc, chúng ta luôn

nhìn thấy sự thờ ơ, dửng dưng, và ích kỷ của đại đa số quần chúng chung

quanh không? Tôi cho rằng không hẳn thế.

Mặc dù không nói ra, hầu như ai ai, cả những người đang phục

vụ trong bộ máy cầm quyền đều bức xúc trước các vấn đề của xã hội, các

vấn nạn của đất nước. Có lẽ nên nói rằng xã hội của chúng ta bao gồm

phần lớn những con người hoang mang, thụ động, sợ hãi, đánh mất chính

mình thì đúng hơn. Nhưng càng hoang mang, càng sợ hãi thì chính

chúng ta lại trở thành nạn nhân của chính mình.

Trong hoàn cảnh sợ hãi tràn lan đó, đã có những người chọn cho

mình một thái độ khác. Sau kết quả của phiên toà sơ thẩm, với những

bản án khắc nghiệt được tuyên cho chị Bùi Hằng, chị Thuý Quỳnh và

anh Minh, Ls Trần Thu Nam kể lại rằng: chị Bùi Hằng đã phản ứng rất

bình tĩnh, chị điềm đạm nở một nụ cười trên môi, chị hát một bài hát gì

đó về Đức Mẹ khi đi từ vành móng ngựa ra xe tù. Cô Thúy Quỳnh thì im

lặng tỏ ra bình tĩnh, khi đón nhận kết quả. Còn anh Văn Minh quay lại

nói với vợ rằng: không có vấn đề gì cả, 2 năm 6 tháng cũng nhanh thôi.

Sự thật thì đó là một bản án với mục tiêu khủng bố tinh thần những

người đấu tranh, nhưng các anh chị trên và hầu hết những người đấu

tranh hiện nay đều chấp nhận vì họ tin vào những việc mình đang làm.

Họ hiểu rằng cái giá của nhân quyền, dân chủ không hề nhỏ. Nhưng nếu

chúng ta không dũng cảm, không chấp nhận hy sinh để giành được nó,

thì cái giá mà chúng ta phải trả còn đắt hơn gấp trăm lần. Tất cả đang

miệt mài gieo những hạt giống mới cho đất nước mình, cho thân phận

mình.

Bởi chính vì chúng ta sợ hãi và im lặng nên thiểu số lãnh đạo

mới dám làm chuyện đem bán tài nguyên đất nước làm của riêng. Chúng

ta có dửng dưng, thờ ơ thì họ mới dám bán từng phần chủ quyền quốc

gia từ ngoài khơi xa xăm đến sâu trong đất liền và cùng khắp đất nước.

Chúng ta vô cảm trước giá trị con người thì họ mới dám mạnh miệng

tuyên bố rằng lý do phải trì hoãn nhân quyền là vì dân trí thấp… Chắc

chắn sẽ không có một sự nhượng bộ nào từ những kẻ cai trị nếu chúng ta,

những người bị cai trị, tiếp tục giữ thái độ cam chịu.

Nhưng rõ ràng bất cứ một sự phản kháng lớn hay nhỏ nào của

người dân lúc này đều làm cho kẻ cầm quyền run sợ vì họ biết họ đang

cản bánh xe tiến hóa của nhân loại. Hãy xem sự cuống cuồng của lãnh

đạo đảng khi phải ra lịnh "bắt quả tang" một người đang ngồi viết văn;

"bắt khẩn cấp" một nhà văn kiêm blogger hiền lành, điềm đạm, cao tuổi

lại đang bị bệnh liệt nửa người. Đó là Nguyễn Quang Lập tức Bọ Lập,

chủ trang blog nổi tiếng Quê Choa. Nhìn cảnh ông Lập bị công an kéo đi,

lòng ta tự hỏi những kẻ cầm quyền này sẽ hành xử ra sao nếu bên cạnh

nhà văn Nguyễn Quang Lập là sự góp mặt của hàng trăm, hàng ngàn

người khác?

Tôi tin rằng có rất nhiều người khác cũng có cùng câu hỏi đó

trong lòng mỗi khi nhìn các blogger bị bắt. Bằng chứng là càng ngày

càng có nhiều người dấn thân bước tới sau các vụ bắt bớ. Đúng như bài

giảng của Linh Mục Giu-se Nguyễn Văn Toản tại Dòng Chúa Cứu Thế

vào đầu tháng 12.2014. Dù là người ngoại đạo, tôi đã nhìn thấy hình ảnh

vác thập giá của chúa Giêsu. Đây là lời tự hứa phải tuyên chiến với sự

dối trá. Linh mục Toản đang theo chân chúa Giêsu vác thập giá giữa

cuộc đời nhiễu loạn này cho chính mình và cho tha nhân. Còn ai nữa

muốn đứng nhanh lên để cùng đi với Linh mục Toản?

Nếu đất nước chúng ta may mắn, tôi tin rằng ngay trong thập

niên trước mặt thôi, người ta sẽ quên dần những năm tháng đen tối này

mà chỉ nhớ đến với lòng biết ơn sâu xa những con người can đảm, những

con người chịu đau đớn, chịu bách hại, chịu trả giá để nhân quyền có mặt

tại VN.

Nhưng dù với sự hy sinh cao cả đó, chuyện đẩy lùi được bóng tối

trên đất nước này vẫn không thể thực hiện được nếu chỉ do một nhóm

người nỗ lực. Đẩy lùi bóng tối, tuyên chiến với sự giả dối, với cái ác

chắc chắn cần sự góp mặt của tất cả chúng ta.

Xin hãy giúp nhau vực lại niềm tin, vực lại bản sắc của chính

mình trong mỗi con người Việt Nam. Chúng ta sẽ tự tay ghi một lý lịch

mới cho chính mình và cho định mệnh cả dân tộc.

Nghĩ vụn bên cốc cà phê sáng:

Chủ tọa hội nghi

Nguyễn Hữu Nghĩa

Trong đời sống hàng ngày, ai cũng đã có ít nhất một lần ngồi

họp, hay trông thấy người ta ngồi họp.

Có nhiều loại họp: họp nội bộ trong công ty, tại sở làm; họp công

cộng tại tòa thị chính, trình bày các dự án của thành phố để thu nhận ý

kiến cư dân; lớn hơn nữa thì họp ở quốc hội, Liên Hiệp Quốc,.. Muốn

cho buổi họp tiến triển nhanh, giải quyết được toàn bộ nghị trình, không

dằng dai lê lết, phải theo qui tắc hội nghị, dù họp lớn hay họp nhỏ, họp

nhiều nước hay họp vài mươi người.

Điều khiển hội nghị là chủ tọa đoàn, thường là 3 người, đứng

đầu là chủ tọa, và 2 phụ tá; hội nghị lớn đôi khi chủ tọa đoàn có tới 5

người, đứng đầu là chủ tịch chủ tọa đoàn và bốn vị chủ tọa. Thư ký đoàn

thường gồm 2 hay 3 người, có nhiệm vụ lập biên bản.

Nhiệm vụ và quyền hạn của vị chủ tịch chủ tọa đoàn tùy theo

hoàn cảnh mà thay đổi. Trong một công ty nhỏ, không có chủ tọa đoàn

nên chủ tịch công ty là chủ toạ, muốn nói huyên thuyên bao lâu thì nói,

cử toạ được trả lương để nghe, chẳng ai lấy thế làm phiền. Chủ tọa có thể

hỏi ý kiến cử tọa, rồi tiếp tục nói hay lấy quyết định theo ý riêng.

Họp tại các cơ quan chính quyền hay quân đội cũng tương tự

như thế. Cả chủ toạ lẫn cử toạ đều lãnh lương của chính phủ để nói và để

nghe, cũng có bàn bạc đấy, nhưng chủ toạ là người quyết định mọi việc.

Họp tại các đảng phái chính trị, do trung ương đảng chủ tọa,

đảng viên hay đại biểu các chi bộ được quyền trình bày ý kiến và đôi khi

lấy biểu quyết để các cơ quan trung ương nghiên cứu.

Họp tại các công ty lớn có Hội đồng quản trị, cuộc thảo luận

thường mở rộng hơn, chủ tọa đoàn là ban giám đốc, mọi việc phải thông

qua biểu quyết.

Tại các nghị hội chính phủ như hội đồng thành phố, quốc hội,..

thị trưởng, chủ tịch quốc hội chủ toạ các phiên họp và các vấn đề được

thông qua bằng cách bàn cãi và biểu quyết.

Trong sinh hoạt của các đoàn thể cộng đồng, liên hội hay các hội

có nhiều chi nhánh, chủ toạ đoàn không có chức năng lãnh đạo, mà chỉ

có nhiệm vụ điều khiển buổi họp sao cho nhanh chóng, công bằng và

hiệu quả. Tôi muốn đề cập tới việc chủ tọa các hội nghị loại này, vì cộng

đồng VN trải qua bao nhiêu năm sinh hoạt, rất nhiều vị chủ tọa vẫn

không hiểu rõ là họ chỉ chủ tọa hội nghị, chứ không phải họp đảng hay

họp chính phủ. Một khi họ được bầu lên ngồi trên bàn chủ tọa thì say

quyền lực, bắt đầu loạng quạng, cứ tưởng đang ngồi trên ngai vàng hay

ghế giáo chủ, cử tọa là thần dân hay tín đồ, bảo sao nghe vậy.

Nên nhớ, trong hội nghị, chủ tọa không phải chủ công ty, trưởng

cơ quan, hay đại diện trung ương đảng. Chủ tọa chỉ là một đại biểu được

bầu ra để điều hòa buổi họp, không hơn không kém.

Thành phần của buổi họp là toàn thể hội viên, gọi chung là “đại

hội”. Nếu là liên hội hay hội có nhiều chi nhánh, các nơi cử đại biểu về

họp, thì gọi là “hội đồng đại biểu” hay gọn hơn, “đại hội đồng”. Trong

trường hợp này các đại biểu đồng đẳng, kể cả đại biểu các địa phương

hay đại biểu của ban chấp hành trung ương; chỉ có đại biểu mới được

quyền họp, phát biểu, biểu quyết, bỏ phiếu một cách độc lập, không nhất

thiết phải theo ý chung của ban chấp hành và của địa phương.

Trong các buổi họp định kỳ, chủ tịch hay tổng thư ký của Hội

chủ toạ các buổi họp. Hai vị này có thể chỉ định một người trong ban

chấp hành làm chủ toạ thay họ.

Trong các buổi họp bất thường, thí dụ như có tranh chấp giữa

trung ương và địa phương hay trúng vào kỳ bầu cử, cử toạ sẽ bầu ra một

chủ toạ đoàn tương đối cân bằng ý kiến, không nghiêng về một bên.

Chủ-tọa đoàn gồm 2 hay 3 người: 1 chủ-toạ, 1 phụ tá theo dõi

danh sách những người xin phát biểu, và 1 phụ tá thông-suốt Hiến

Chương, Điều Lệ và Nội Qui để lên tiếng cho biết ngay nếu có điều gì

vượt ra ngoài qui lệ.

Thư-ký đoàn gồm 2 người, một thư-ký lập biên-bản trong khi

phụ-tá ghi-nhận những diễn-tiến đang xảy ra khi thư-ký bận viết.

Nếu có bầu-cử, tân ban chấp hành vừa đắc cử sẽ trở thành chủ-

toạ đoàn và thư-ký đoàn trong suốt thời-gian còn lại của đại-hội.

Về quyền-hạn và nhiệm-vụ của Chủ-tọa:

- Tuyên-bố khai-mạc và bế-mạc mỗi phiên họp.

- Điều-khiển buổi họp đi vào các mục ghi trong nghị-trình.

- Mời cử tọa phát-biểu.

- Tóm-tắt các ý-kiến, cho biểu-quyết và tuyên-bố kết-quả biểu-

quyết.

- Điều-khiển thảo-luận và biểu-quyết các dự-thảo quyết-nghị.

Trong sinh hoạt của Văn Bút Quốc Tế, chủ-tọa không được phép

biểu-quyết. Nếu hai bên ngang phiếu, chủ-tọa cho hai bên trình bày thêm

rồi biểu quyết lần nữa; nếu vẫn ngang phiếu, vấn đề đó sẽ được bỏ qua,

bước sang mục kế.

Thượng viện Mỹ do phó tổng thống chủ tọa; chủ toạ không biểu

quyết, nhưng nếu hai bên ngang phiếu, phó tổng thống sẽ bỏ phiếu nếu

muốn, và ý kiến của chủ tọa có tính cách chung quyết.

- Chủ-tọa và thành-viên khác trong Chủ-tọa đoàn có quyền phát-

biểu với tư-cách cá-nhân (như một đại-biểu) những phải nói câu “tôi xin

tuyên-bố xuất nhiệm để phát-biểu với tư cách cá nhân”, sau khi phát-

biểu xong, lại nói câu “tôi tuyên-bố tái-nhiệm.” Thời lượng chủ toạ

tuyên bố với tư cách cá nhân không dài hơn thời lượng dành cho các đại

biểu khác.

- Nếu chủ-tọa vắng mặt, phó chủ-tọa hay phụ tá sẽ thay thế cho

tới khi nào chủ toạ trở lại.

Khi hội-nghị đại biểu tiến-hành:

- Chỉ có đại-biểu mới có quyền phát-biểu, nhưng phải giơ tay và

chờ chủ-tọa mời.

- Chủ-tọa có thể cân-nhắc để mời người phát-biểu (theo thứ tự

ưu-tiên giơ tay, hay ưu-tiên cho những vị chưa từng phát-biểu).

- Trong trường-hợp cần-thiết, chủ-tọa có thể mời một chuyên-gia

về vấn-đề đang bàn, hay một hội-viên không phải là đại-biểu, phát-biểu

trước ĐHĐ, nhưng phải được các đại-biểu đồng ý.

- Thời-lượng phát-biểu do chủ-tọa đề-nghị. Trong trường hợp

đặc biệt, chủ-tọa có thể cho phát-biểu lâu hơn, nhưng phải công-bằng cho

cả hai ý-kiến đối chọi, và không quá 10 phút cho mỗi bên.

- Mỗi đại-biểu chỉ nên phát-biểu một lần trong cùng vấn-đề;

riêng đại-biểu nêu ra vấn-đề đó có thể phát-biểu một lần nữa trước khi

chủ-tọa tuyên-bố cho biểu-quyết.

- Chủ-tọa có thể mời một đại-biểu ra khỏi phòng họp trong một

thời hạn nhất định (5 phút, 10 phút) và cho phép trở lại; nhưng phải

tuyên-bố lý-do mời ra.

Tại hội nghị loại này, chủ-tọa chỉ là người nắm quyền điều-khiển

để buổi họp diễn tiến một cách thông-suốt. Chủ-tọa không có quyền cầm

micro “dạy-bảo” các đại-biểu khác phải thế này hay phải thế kia hay tự

quyết định rằng “cái này sai, cái kia đúng” mà không thông qua biểu

quyết…

Trên đây là những điều căn bản về các loại sinh hoạt hội nghị

đầy dẫy trên Internet. Riêng sinh hoạt hội nghị của Văn Bút, Văn Bút

Quốc Tế đã nêu ra Qui tắc hội nghị gồm 18 điều (Rules of Procedure of

the Assembly of Delegates of International PEN) trong bản Điều lệ, có

vẻ như chẳng ai thèm để mắt tới. Không đọc tài liệu của hội mình thì

chớ, có người lại dùng kinh nghiệm và kiến thức hạn hẹp nơi công sở

làm khuôn mẫu để đưa ra những lời khen chê không thích hợp.

Mười một năm không dự họp Văn Bút, nay xem 3 youtubes ghi

lại Đại hội kỳ 10 nhóm tại California hồi đầu tháng 12-2014, tôi không

khỏi băn khoăn cho sinh hoạt đoàn thể và cộng đồng. Với tâm lý sai lầm

cho rằng chủ tọa là quan tòa, có quyền phán xét, mỗi lần sắp họp hành

các bên lại ra sức lôi kéo, mua chuộc hay dàn dựng chủ toạ để lấy lợi về

phe mình thì sinh hoạt đoàn thể chẳng bao giờ khá nổi!/.

Còn gì nữa đâu!

Còn chi nữa đâu chờ với đợi

Tất cả tan rồi phải không anh

Hy vọng xa tầm tay diệu vợi

Sợi tình xưa thắt lại mong manh

Em biết rồi đây ta cũng sẽ

Thưa dần đưa đón, lỗi hẹn thề

Vài câu han hỏi sao buồn tẻ

Hờ hững thay vào những đam mê

Chia tay còn đọng bao nhung nhớ

Thả lỏng đời nhau hẳn hết yêu?

Níu kéo làm chi tình đã lỡ

Đêm dài thao thức đã bao nhiêu

Lối hẹp em đi đầy sóng gió

Ngõ nhỏ anh vào tưởng dịu êm

Mà sao từng bước trông vò võ

Quay đầu nhìn lại nhói đau thêm…

Miên Kim

Cát bụi

Nhờ tai điếc

tôi không e sợ sấm,

Vì mắt mù

nên chẳng thấy đường ngay.

Ngày qua ngày

chỉ nhìn thấy "thằng tôi"

Ngai cao ngất

ngồi trên nhìn đồng loại.

Rồi một hôm

tôi nghe lời Chúa gọi

hoặc Phật,Trời

nhắc câu hỏi bên tai:

"Con còn gì

nơi hơi thở sau cùng?"

là "Cát bụi!

con trở về cát bụi!"

Phương Duy

17 Dec 2014

Một cách thiền để dưỡng sinh

trong Thái cực quyền

(Trích sách “TẬP THÁI-CỰC DƯỠNG SINH,

Let’s Practice Nutri-Living TaiChi Exercises!”

Đỗ Quang-Vinh, Canada, 2013)

http://doquangvinhvenguon.com/

Hằng ngày, chúng ta đều

phải làm việc và suy nghĩ; những

cảm xúc, những tiếng động xung

quanh, hết thảy đều kích động

khiến ta đau đầu, làm rối loạn tuần

hoàn, căng thẳng cơ bắp và thần-

kinh, vì vậy ta cần được thư giãn

để dưỡng sinh.

Thiền cũng như Thái-cực-quyền đều là lưỡng diện của nhất điểm

dưỡng sinh. Nói khác, cả hai phương-thức này đều nhằm giải-quyết

những bế-tắc về tâm sinh lý ngõ hầu giữ-gìn sức khoẻ, ngăn ngừa và

chữa trị bệnh tật mà tăng thêm tuổi thọ. Tuy cùng chung một mục-đích

song mỗi cách có những đặc-tính khác nhau: nếu thiền là phương-pháp

tĩnh thì Thái-Cực-Quyền là phương-pháp động, cũng là thiền song thiền

động.

Và vì với mục-đích dưỡng-sinh, nên ta không nhìn quyền dưới

góc độ võ-thuật, và chỉ bàn về khía cạnh y-lý mà thôi. Cho nên cũng có

người gọi cho rõ hơn đó là môn y-võ dưỡng-sinh. Môn này là mô-hình

của triết-lý âm dương dịch-học, là một nghệ-thuật thẩm-mĩ mang tính

khoa học, và nhất nữa, là một môn thuốc linh-họat có cơ-sở y-lý. Vì vậy

trong bài này, ngoài tính thẩm-mĩ nói trên, chúng tôi xin phác họa một

vài cái nhìn về triết-lý và y-lý mà thái-cực-quyền đã ứng-dụng.

Giả thử người tập Thái Cực Dưỡng Sinh hai tay cầm que lân tinh

chiếu sáng trong đêm, ta sẽ thấy những chiêu thức vẽ ra những đường

thẳng đường cong, vòng cung hình học giao nhau thật đẹp. Những nét vẽ

mĩ thuật này còn cho thấy các chuyển động đều dựa trên nguyên lý động

học với nguyên tắc đòn bẩy hay cân bằng hai lực tương tác đối nghịch

trong khoa vật lý học.

Cái tương tác đối nghịch này hệt như mô hình âm dương tương

tác trong Dịch lý triết học cũng như trong y-lý cổ truyền.

§1-Thái-cực-quyền và triết-lý âm dương:

1.1- Triết-lý âm dương: thái cực, âm dương, chu-kỳ sinh và tái

sinh

a- Việt-triết âm dương

Ðiều cần nói ngay là văn hóa Bách-Việt vốn sở-hữu một nền

Việt-Triết Âm Dương. Trong cuốn Tiếng Việt Tuyệt-Vời ấn bản 2,

chúng tôi có dành trọn chương 8 để chứng minh rằng Triết-Lý Âm

Dương là sở-hữu của tổ-tiên Việt-tộc, không hẳn được chứng thực bởi

di-vật trống đồng như đã được các nhà khảo cổ phát-hiện, cũng như được

xác-minh qua tài-liệu “Bách Việt Tiên-Hiền Chí” trích trong đại-bộ

Lĩnh-Nam Di-Thư của Trung-Hoa mà học-giả Hán Chương Vũ Ðình-

Trác sau này đã tìm thấy trong thư-viện của Ðại-Học Ðông-Kinh, vâng,

không hẳn là như vậy, mà cụ-thể nhất, và hùng-hồn hiển nhiên nhất là

triết-lý ấy tiềm-tàng ngay trong ngôn-ngữ Mẹ Việt. Triết-lý ấy được

sang nhượng cho ngoại-tộc khi người Hán xâm chiếm Việt-tộc mang

toàn bộ văn-hoá Việt đi theo, và dĩ-nhiên dần dà qua các thời-đại đã

được biến-đổi cho thích-nghi với chế-độ mới, khiến lịch-sử sau này cứ

quen gọi là Dịch-Lý Trung-Hoa. Người Trung-Hoa ngày nay quen gọi

“the Taoist Taichi Chuan” là ý nói môn quyền này dựa theo triết-học của

Lão-Tử. Thực ra Lão Tử của Ðạo-Giáo hay Khổng Tử của Nho giáo

đều là các triết-nhân kế-thừa các tiên-hiền của Bách-Việt. Trong tài-

liệu Bách Việt Tiên-Hiền Chí, triết lý Âm Dương được xuất hiện dưới

ngòi bút của các vị tiên hiền: Kế Nghi, Dưỡng Phấn, Quách Thương. Kế

Nhi đề cập luật âm dương với ngũ hành. Dưỡng Phấn trình bày hậu quả

của âm dương. Quách Thương nhấn mạnh dương đức là căn bản của

chánh sách tu, tề.” (Vũ Đình-Trác)

b- Thái-cực (太極), âm dương, chu-kỳ sinh và tái sinh

Trong vũ-trụ, mọi sự đều biến chuyển không ngừng, không có gì là

tuyệt-đối, tất cả đều là tương-đối, mọi sự đều hàm chứa sẵn hai mặt

tương khắc mà lại tương sinh. Ấy là cặp âm dương tương đối, tuy nhị

nguyên đấy mà lại huyền đồng nhất thể, như hai mặt của bàn tay.

Âm Dương bao trùm không gian và thời gian, khí hậu thời-tiết, sự việc

và mọi hiện tượng trong vũ-trụ. Có vui thì cũng có buồn, hết nóng phải

lạnh, hết ngày thì sang đêm. Ngày đêm tuy tương khắc, nhưng tương

sinh điều hoà cho cuộc sống con người. Cho nên không thể chịu đựng

nổi suốt một ngày dưới sức nóng gay gắt và ánh sáng chói chan của mặt

trời, con người chờ đón bầu khí mát dịu của đêm trăng. Hết ngày sang

đêm, qua đêm tới ngày. Bĩ cực thì thái lai. “Ai giàu ba họ ai khó ba đời”.

Thương hay ghét cũng chỉ là lưỡng diện của nhất điểm tình yêu: Yêu

nhau lắm thì cắn nhau đau, ghen hờn chẳng qua là mặt trái của yêu

đương. Đấy là lẽ biến dịch của tự-nhiên.

Thừa hưởng Triết-Lý Âm Dương của Bách-Việt Tiên-Hiền, Lão

Tử của Trung Hoa viết lại Dịch-Lý (易 理), chữ Dịch, Hán-tự (易) tượng

hình hai hình ảnh âm dương tương hỗ gồm chữ Nhật là mặt trời

“dương” nằm bên trên chữ Nguyệt là mặt trăng “âm”, nói lên ý nghĩa

của âm dương dịch học.

Nói theo cách nhìn nhân-bản, thuận âm dương là tuân theo trật tự

thiên-nhiên, thuận thiên-lý, không cưỡng Đạo Trời. Giải thích một cách

triết-lý, cái Đạo (道) ấy, là nguyên-lý tuyệt đối của vũ-trụ đã có từ trước

khi khai thiên lập địa, không sinh, không diệt, không tăng không giảm,

một nguyên lý huyền diệu, siêu hình, bất khả luận. Cái tuyệt đối ấy là cái

khí tiên-thiên, là chỗ hư vô Vô Cực (無極). Một máy vi tính bỏ không,

bất động, máy ấy đang ở trong trạng thái của Hư Vô, Vô Cực, bỗng có

người ngồi vào định đặt tay lên bàn phím, người ấy đã đem vào cái hư vô

đó một chuyển động, đấy là khởi sự có Thái Cực (太極), là khởi điểm

của lịch trình biến hoá, là nguồn mạch của dịch biến âm dương. Vô Cực

hiện hữu trước khi có chuyển động. Khi có một sự khởi động thì tình

trạng bất động của Vô Cực không còn nữa, lúc ấy Thái Cực bắt đầu và

phân tán nhị nguyên biến dịch theo hai mặt âm và dương đối nghịch,

rồi kết thúc chu kỳ sinh bằng phản phục trở về Thái Cực theo lẽ huyền

đồng nhất thể, rồi lại cứ thế tiếp diễn chu kỳ tái sinh, hệt như chu kỳ

của hình Sin trong toán học. Thái là lớn hơn hết thảy, là cái chỗ tột cùng,

tận điểm. Cái trạng thái “trống không” của Vô Cực là Âm, và cái “mầm

mống chuyển động” khởi phát từ Vô Cực là Dương. Âm và Dương tuy

tương khắc nhưng điều hợp làm một thực thể. Trời là Dương, Đất là Âm,

con người hấp thụ khí Dương của Trời, khí Âm của Đất để điều hoà cuộc

sống. Ấy là Tam Tài “Thiên Địa Nhân". Có nam thì có nữ. Nam nữ giao

hoà để sinh con là thuận thiên lý âm dương, là hợp Đạo. Dịch biến từng

được diễn tả trong Phục Hy Thái Cực Đồ (伏羲太極圖) sau đây (hình 1):

(hình 1)

Tác-giả Jou Sung Hwa nối Dương với Âm và Thái-Cực bằng

đường cong là do tính động của dịch biến xoay vần; nếu là đường thẳng

tức Thái-Cực ở tình trạng tĩnh (1).

Và trong mỗi Âm, đều có Dương, trong mỗi Dương đều có Âm

là mầm mống của chuyển động dịch biến, nên mới nói Dương cõng

Âm, và Âm cõng Dương. Vì có chút mầm Âm trong Dương, nên khi

Dương đạt tới cực độ, thì mầm Âm trong Dương làm cho Dương chuyển

biến dần sang Âm. Vì có chút mầm Dương trong Âm, nên khi Âm đạt tới

cực độ, thì mầm Dương trong Âm làm cho Âm chuyển biến dần sang

Dương để trở về đạt tới cực độ, kết thúc chu kỳ sinh, rồi chu kỳ tái sinh

lại cứ thế tiếp diễn. Và như vậy ngày mới chuyển dần sang đêm, đêm

mới chuyển dần sang ngày.

Âm thịnh thì Dương suy. Dương thịnh thì Âm suy. Làm sao

quân bình được âm dương tức là quân bình giữa tình cảm và lý trí. Trong

người nam, không hoàn toàn 100% dương tính, phải có một chút âm-tính

thì con người mới điều hoà được cuộc sống an vui, ngược lại đối với

người nữ cũng thế, nếu không thì hoặc quá cứng nhắc, hoặc quá yếu

mềm, cuộc sống không thể hài hoà, hài hoà với chính bản thân, với thiên

nhiên Đất Trời, và với tha-nhân xung quanh mình.

Cho nên yếu tố Dương và Âm được tượng hình như sau (h. 2):

Thái Dương

Dương tăng dần Âm tăng dần

Thái Âm

(Hình 2)

Màu trắng là màu của Dương, chỉ rằng đó là phía có ánh sáng

mặt trời. Màu đen là màu của Âm vì đó là phía bị mặt trời che khuất.

Trong mỗi phần Dương và Âm đều có một chấm đen hoặc trắng, đó là

mầm mống của âm hoặc dương làm phát sinh chuyển động dịch biến.

Hai hình con cá chia đôi vòng tròn Thái Cực là nói lên ý nghĩa Âm

Dương quân bình.

Gọi Thái-Cực Quyền là môn y-võ dưỡng-sinh vì võ thuật này

dựa trên dịch-lý âm Dương có tác-dụng di dưỡng tinh thần, quân bình

thân tâm, vốn là cơ bản thiết yếu điều hoà cuộc sống cho thân thể được

khoẻ mạnh an vui.

1.2- Thái-Cực Quyền, một mô-hình của Âm Dương Dich-lý.

a) Ý-nghĩa của chiêu thức:

• Trước hết, diễn trình các chiêu thức trong bài Thái Cực

Quyền hình dung diễn trình của Thái Cực đồ nói trên. Thoạt đầu, người

tập đứng im nhìn về hướng trước mặt, thân hình phải thẳng góc với mặt

đất, tâm thân hoàn toàn buông lỏng, sao cho tâm hồn thư thái, nét mặt

thanh thản, ấy là thể-hiện tình trạng của hư không Vô Cực. Tư thế sẵn

sàng chuyển động, ấy là giai đọan chuyển từ Vô Cực sang Thái-Cực.

Người tập đứng thật thẳng như chôn chân dưới đất, như đầu treo thõng

xuống từ trần nhà, để cho sinh khí (生氣) chạy thẳng từ dưới chân lên

đỉnh đầu, ấy là hình ảnh của người đầu đội Trời, chân đạp Đất trong tam

tài Thiên, Địa, Nhân mà Nhân chính là Thái Cực ở giữa.

• Khi thế khởi động bắt đầu, các chiêu thức tay lên tay xuống,

tay ngửa tay úp, bước tới bước lui, lúc đứng khi ngồi, quay dọc quay

ngang, xoay trái xoay phải v.v. tất cả nhịp-nhàng, nhưng hoàn toàn thư

giãn cả thể xác lẫn tâm hồn, để cho thân tâm hoà đồng hoàn toàn vào vũ-

trụ, khi ấy mình là Thái Cực và Thái Cực chính là mình, ấy là hài hoà với

bản thân, với tha nhân, với thiên-nhiên, vạn vật. Tay vươn ra là Dương,

tay co vào là Âm, tiến bước là Dương, lùi bước là Âm. Tiến xong lại lùi,

vươn ra lại co vào, ấy là nhị nguyên Âm Dương tương khắc tương sinh.

Giao nhau rồi lại tách rời. Các chiêu thức này vẽ ra những đường vòng,

đường cung biểu thị vòng tròn Thái Cực xoay vần để đạt tới Âm Dương

quân bình. Diễn tiến chấm dứt ở thế hoàn nguyên, trở lại khởi điểm ban

đầu, ấy là diễn tiến của cuộc đời bổng trầm thăng giáng, nhưng luôn luôn

giữ được thăng bằng cho cuộc sống hài hoà, an nhiên tự tại.

• Ngay trong mỗi chiêu thức cũng vậy. Lấy ví-dụ thế tứ lục :

Trong thế Đăng Sơn Bộ, 60% sức nặng đè trên chân trước, 40% còn lại

đặt nhẹ trên chân sau, ấy là cái mầm 40% Âm đang sẵn sàng chuyển

động (hình 3).

Trong thế đi Miêu Bộ, 60% sức nặng đè chân sau, 40% đặt nhẹ lên bàn

chân trước mở ra, ấy là cái mầm 60% Dương đang sẵn sàng chuyển động

cho bàn chân trước đè nặng lên mặt đất chuyển từ 40% sang 60% ở thế

Đăng Sơn Bộ. Ấy là mầm Âm trong Dương và mầm Dương trong Âm

(hình 4).

§2- Thái Cực Quyền và Sinh, Y-lý:

Tinh Khí Thần (精氣 神) là ba thứ quý giá của sự sống con người. Thần

chủ động ở não liên quan tới tâm, tâm có an thì thần mới ổn. Lao tâm quá

độ, lao lực quá sức, tinh khí không điều hoà sung mãn, con người sẽ đau

yếu, tâm thần sẽ rối loạn.

2.1- Tinh Khí và Khí Huyết

Huyết cần cho sự sống, lưu thông trong hệ tuần hoàn qua các

động mạch và tĩnh mạch, nuôi sống các tế bào khắp thân thể. Một động

mạch bị đứt, nếu không cầm được, sẽ không còn máu nuôi cơ thể, con

người sẽ chết. Thiếu máu, hay mạch máu bị tắc nghẽn, con người sẽ gầy

mòn, ốm yếu, bệnh tật.

Khí cũng cần thiết cho sự sống, nhưng vận chuyển qua hệ thần

kinh, đi khắp châu thân. Theo y-lý Đông Phương, Tinh gồm tiên-thiên-

khí và hậu-thiên-khí. Tiên thiên khí là nguyên khí bẩm sinh do cha mẹ di

truyền, bắt đầu có khi trứng thụ tinh để thành thai nhi trong bụng mẹ.

Khí đó là Dương. Khi trẻ lọt lòng mẹ, hít thở dưỡng khí ngoài trời, ăn

uống các chất dinh dưỡng, ấy là hậu thiên khí hấp thụ từ trời đất và môi

trường xung quanh. Khí đó là Âm, có tác dụng duy trì và bổ sung cho

nguyên khí, hợp với nguyên khí gọi chung là tinh khí.

Đây là Chân Khí tích tụ ở thận bao gồm cơ quan sinh dục, luân lưu

trong các kinh mạch và lục phủ ngũ tạng, chủ yếu gồm 2 mạch Đốc và

Nhâm liên quan đến các cơ quan nội tạng, họp thành tiểu chu thiên, cùng

với 12 kinh nối kết tứ chi họp thành đại chu thiên.

Trái với hệ tuần-hoàn huyết, hoạt động theo chu kỳ nhất định không

thay đổi, chu-kỳ kinh mạch vận khí theo âm dương giao hoà chuyển hoá,

giống như các hiện tượng thiên nhiên thay đổi như nóng lạnh, sáng tối,

ngày đêm, tháng năm, tứ thời bát tiết, v.v...

Khí được coi như một thứ điện năng mà hệ thần kinh như một

mạng điện chằng chịt. Nếu hệ thần kinh bị trục trặc rối loạn, như cột

sống bị tổn thương chẳng hạn, khi ấy khí không thể chu luân điều hoà

đem năng lượng đến cho khắp cơ thể, và nếu một lúc nào đó, chẳng may

dòng khí bị tắc nghẽn, các cơ quan sẽ không làm tròn chức năng của

mình, sinh ra đau ốm bệnh tật, nhẹ hay nặng tuỳ theo tình trạng khí hư

hay mất. Người ta sẽ kích thích các vị trí liên quan trên các kinh mạch,

gọi là các huyệt vị, để đánh thức các huyệt này hoạt động trở lại giúp cho

khí lưu thông điều hoà, đây là công việc của nhà châm cứu, bấm huyệt và

thở khí công.

Các chiêu thức Thái Cực Quyền, vận động khớp cốt, toàn thân, trôi

theo giòng liên tục nhẹ nhàng, cùng với nhịp thở tự nhiên điều hoà, có

tác dụng khai thông những huyệt vị bế tắc trong các kinh mạch giúp cho

khí chu luân khắp toàn thân đi vào lục phủ ngũ tạng. Làm như vậy, vì khí

vận chuyển làm cho huyết lưu thông, khí gắn liền với huyết, cũng như

tinh với khí, cho nên thường nói tinh khí và khí huyết là vậy.

Hoành cách mô phân chia 2 khí tiên thiên và hậu thiên ấy như

trong hình (5) dưới đây:

(hình 5)

Trung tâm năng lượng phát sinh khí lực đi khắp cơ thể, nằm

sâu trong khoang bụng, bên dưới rốn khoảng 3 đốt ngón tay, được coi

là bể khí, là nơi hội tụ của tiên thiên khí, tức Hạ Đan Điền, quen gọi là

Đan điền (h. 6), có nghĩa là ruộng trồng đan-dược. Trong bụng mẹ, bào

thai tăng trưởng xung quanh khoang dưới rốn của mẹ. Bào thai hô hấp

khí tiên thiên và hấp thụ dinh dưỡng từ “bánh nhau” trong bụng mẹ vào

cuống rốn của mình xuống vùng hạ bộ, ngược lên đầu, xuống lưỡi, rồi

trở lại vùng rốn của mình. Vì vậy, gọi vùng rốn này là đan điền, trung

tâm cực mạnh hội tụ và sản sinh khí lực là năng lượng cho sự sinh tồn.

Đứa trẻ lọt lòng mẹ, hô hấp hít vào hậu thiên khí, thở ra tiên thiên khí.

Khi hít vào thì cơ hoành hạ xuống cho phình bụng ra. Khi thở ra thì cơ

hoành đẩy lên cho bụng thót lại xẹp xuống. Vì lúc cơ hoành hạ xuống,

các nội tạng trong bụng bị dồn xuống, bụng phình lên; lúc ấy hậu thiên

khí bị hút vào vì vậy có động tác phình bụng thở vào. Lúc cơ hoành nâng

lên, tiên thiên khí bị đẩy ra, các nội tạng trong bụng bị kéo theo, bụng

thót lại vì vậy có động tác thót bụng thở ra.

(Hình 6)

Người ta cũng phân biệt:

• Thượng Đan Điền trùng với huyệt Ấn Đường ở giữa 2 đầu lông mày,

nếu bị đánh mạnh có thể tử vong.

• Trung Đan Điền, trùng với huyệt Đản Trung ở giữa đường nối 2 đầu

vú.

• Hạ Đan Điền trùng với huyệt Khí Hải, nằm dưới rốn khoảng 3 cm

2.2- Hệ-thống kinh mạch. Quan sát chu kỳ lưu thông của khí nơi

thai nhi, y-lý Đông phương, từ đó, phát hiện ra các kinh mạch chính,

gồm 2 mạch chủ là Đốc Mạch và Nhâm Mạch nối với 12 nhánh “Kinh”

chính, từ đó phân ra các nhánh nhỏ gọi là “Lạc” phân bố chằng chịt khắp

toàn thân hệt như mạng tơ sợi:

a- Mạch Đốc điều hoà phần Dương của toàn thân, qua 28 huyệt-

vị, khởi từ Hội Âm vòng ra sau lưng chạy dọc theo cột sống, qua các

huyệt Trường Cường, Mệnh Môn, Chí Dương, Đại Chuỳ, Phong Phủ, đi

vào trong não, lên tới huyệt Bách Hội trên đỉnh đầu, xuống Nhân Trung

và chấm dứt ở huyệt Ngân Giao, nơi đây sẽ gặp Mạch Nhâm từ Hội Âm

và Đan Điền lên.

• Huyệt Hội Âm, huyệt thứ nhất của Mạch Nhâm, nằm ở giữa bộ phận

sinh dục ngoài và hậu môn, là nơi tập trung khí âm, hội tụ 3 mạch Nhâm,

Đốc và mạch Xung, mạch này kiểm soát khí huyết toàn thân, từ dạ con

vào cột sống, phân nhánh ra đi từ Hội Âm lên rốn, ngực, họng, mặt và

vòng ra xung quanh môi. Huyệt này đóng mở để cho tinh khí xuất ra.

• Huyệt Trường Cường: huyệt thứ nhất của Mạch Đốc, là một trong

những huyệt tuỷ xương, dài (trường) và mạnh (cường), nằm ở chỗ lõm

phía sau hậu môn và phía trước đầu xương cùng (coccyx), rất quan trọng,

vì nơi đây, khí lực vào được cơ thể hay thoát đi mất. Tinh khí khi quay

về, sẽ đi qua đường này, vào cột sống và lên não. Cho nên gọi đây là Ngõ

vào Cửa Sinh Tử, nơi đây dòng điện ấm của dương khí vào được tận

trung ương của thần kinh hệ.

• Huyệt Mệnh Môn: huyệt thứ 4 nằm ở trung điểm của đường nối 2

quả thận, nằm ở vùng eo lưng, đối diện với rốn, trong hố lõm ở chỗ gồ

lên của đốt xương sống thứ 2, được gọi là Cửa (Môn) Sự Sống (Mệnh),

nơi đây tập trung tinh lực, nguyên khí. Thận bên trái là Âm, thận bên

phải là Dương, Mệnh Môn là chỗ Âm Dương quân bình. Thở nhịp nhàng

theo chiêu thức Thái Cực Quyền, tập trung ý nơi đây, khí lực sẽ theo cột

sống lên đầu xuống chân.

• Huyệt Chí Dương: huyệt thứ 9 của mạch Đốc, nằm dưới đốt sống

lưng số 7, ở chỗ giao điểm của đường nối 2 đầu mỏm xương bả vai với

đường dọc cột sống, liên quan tới vùng ngực, gan và túi mật.

• Huyệt Đại Chuỳ: Huyệt thứ 14 của Mạch Đốc, ở dưới xương to đốt

sống cổ 7, có tác dụng lưu thông tuần hoàn não, tăng cường thể chất,

phòng ngừa các bệnh về hô hấp.

• Huyệt Phong Phủ: huyệt thứ 16

của Mạch Đốc, liên hệ với tuỷ

xương, nằm ở chỗ lõm giữa gáy

và ở trên chân tóc gáy 1 thốn

(khoảng 2 cm), là nơi gió tập

trung vào, Phong khí và Hàn khí

xâm nhập mạch Đốc qua huyệt này.

Nếu trúng phạm, sẽ gây nên tử vong.

• Huyệt Bách Hội: huyệt thứ 20 của Mạch Đốc, là điểm lõm ngay trên

đỉnh đầu, giao điểm của đường nối 2 đỉnh vành tai với đường dọc cơ thể,

một trong các đại huyệt quan trọng nếu phạm phải có thể gây tử thương.

Trong tam tài “Thiên Địa Nhân”, Bách Hội chính là nơi hội tụ khí

Dương của Trời, giao hoà con người với khí âm của Đất.

• Huyệt Nhân Trung: huyệt thứ 26

của Mạch Đốc, nằm ở vùng rãnh

mũi môi trên, điều hoà nghịch-khí

của Âm Dương. Bấm huyệt này để

cứu người bất tỉnh.

• Huyệt Ngân Giao : huyệt thứ 28 của

Mạch Đốc, là chỗ lợi và răng hàm

trên giao nhau nằm trên nóc miệng,

trước khe các chân răng cửa của hàm trên.

b- Mạch Nhâm: Là bể chứa khí Âm,

điều hoà phần Âm của toàn thân, qua 24

huyệt, khởi từ huyệt Hội Âm đi ngược lên,

theo đường giữa bụng qua huyệt Quan Nguyên, Khí Hải, Trung Quản,

lên ngực, họng đến cằm ở huyệt Thừa Tướng, rồi chạy quanh vùng

miệng môi hợp với Mạch Đốc tại huyệt Ngân Giao.

• Huyệt Quan Nguyên: là huyệt

thứ 4 của Mạch Nhâm, ở 3/5

trên và 2/5 dưới của đường nối

điểm giữa bờ trên của xương

mu và rốn, là nơi chứa đựng

nguyên khí, nên gọi là cửa (quan)

của nguyên khí, rất cần cho sự sống,

có công dụng bồi thận, bổ khí và hồi dương.

• Huyệt Khí Hải: huyệt thứ 6 của Mạch

Nhâm, là bể (hải) chứa khí nằm ở lỗ

rốn thẳng xuống 1.5 thốn (khoảng 3cm),

cũng gọi là Hạ Đan Điền.

• Huyệt Đản Trung (Chiên Trung): giữa

hai đầu vú, gần vùng tim, khi bị điểm

trúng thì nội khí tản mạn, lòng dạ hoảng

loạn, thần trí không rõ ràng.

• Huyệt Trung Quản: huyệt thứ 12 của

Mạch Nhâm, ở phía trên rốn 4 thốn, hoặc

điểm giữa của đoạn thẳng nối rốn và đường gặp nhau của 2 bờ sườn, có

tác dụng hồi dương cứu nghịch, thúc đẩy quá trình tiêu hoá thức ăn, hấp

thụ các chất dinh dưỡng, chủ trị huyết áp cao, thần kinh suy nhược.

• Huyệt Thừa Tương: huyệt thứ 24 của

Mạch Nhâm, ở đáy chỗ lõm chính giữa và

dưới môi dưới trên đường bổ dọc giữa

hàm dưới, nơi thường nhận (= thừa) nước

miếng (= tương) chảy ra, có tác dụng điều

hoà khí âm dương.

(1) The Tao of Tai-Chi Chuan, Way

to Rejuvenation, Tai Chi Foundation Jou, Tsung Hwa, -POB.828,

Warwick, N Y. 10995, ISBN: 08048-1357-4)

2.3- Khai Thông kinh mạch và vận khí.

a- Khai thông kinh mạch

Khai thông Nhâm Đốc Mạch, là để khí vận hành không ngừng

theo vòng khép kín Tiểu Chu Thiên cho chân Hỏa ở Trường Cường cũng

như nội khí sinh ra ở Đan điền có thể giao hoán luân lưu tuần hoàn, cho

Âm Dương, ngũ tạng (tâm, can, tỳ, phế, thận) lục phủ (vị, đảm, tam tiêu,

bàng quang, tiểu trường, đại trường) được quân bình.

Âm đi xuống, Dương đi lên. Mạch Nhâm sẽ từ huyệt Thừa

Tương đi xuống theo đường giữa bụng xuống đến Hội Âm. Mạch Đốc đi

từ Hội Âm vòng ra sau theo cột sống ngược lên Bách Hội ở đỉnh đầu

xuống đến Ngân Giao ở môi trên. Người tập ngậm miệng để cho đầu lưỡi

chạm lên nóc miệng đụng chân răng cửa hàm trên, cho 2 mạch Nhâm

Đốc nối liền như nối 2 cực âm và dương của mạch điện, thở ra hít vào

bằng mũi, khi ấy 2 khí tiên thiên và hậu thiên giao hoà, phát sinh năng

lượng xuống vùng hạ đan điền, hệt như điện năng từ động cơ nổ trong

vật lý học, chu luân không ngừng trong vòng khép kín của tiểu chu thiên

2 mạch Nhâm Đốc.

b- Vận Khí Qua Hệ-Thống Kinh Mạch

Hai mạch Đốc và Nhâm liên quan đến các cơ quan nội tạng, họp

thành tiểu chu thiên, cùng với 12 kinh nối kết tứ chi họp thành đại chu

thiên. (H. 7).

Tại tứ chi, nơi 2 lòng bàn tay có huyệt Lao Cung và gan bàn chân

có huyệt Dũng Tuyền là 2 huyệt quan trọng.

Lao cung nằm trên lòng bàn tay ở giao điểm giữa đường tâm đạo và

đường thẳng dọc khe giữa hai ngón áp út và ngón giữa (H.8).

Dũng tuyền ở chỗ lõm dưới lòng bàn chân nằm tại điểm chia 2/5

đoạn thẳng tính từ đầu ngón chân thứ hai đến bờ sau của gót chân (H.9).

Lao cung là Hoả huyệt của đường kinh Tâm Bào. Dũng tuyền là Tĩnh

huyệt của đương kinh Thận. Việc thăng giáng qua lại giữa Lao cung và

Dũng tuyền tạo ra hiệu quả thăng giáng giao hoà tương ứng giữa Tâm và

Thận cũng như giữa Đan Điền và Đản Trung tức hiện tượng Thuỷ Hoả

ký tế (*) mà theo y-lý đông-phương cổ-truyền đó là biểu-hiện của một cơ

thể khoẻ mạnh. Mặt khác trong quá-trình vận khí, Bách Hội thu thiên-khí

giáng xuống Lao-Cung, đồng thời huyệt Dũng Tuyền thu địa-khí thăng

lên làm cho khí âm vận lên từ hai huyệt Trường cường và Hội âm. Do đó

sự vận chuyển lên xuống của Khí cũng tác động vào cả hai mạch Nhâm

và Đốc làm tăng cường chân khí, tăng cường sức đề kháng và cải thiện

toàn bộ công năng của các tạng phủ.

(*) Cước Chú: Ký tế 既際, Ký=đã xong, Tế=vượt qua sông, đã

thành sự; Ký Tế là hai bên vừa giao tiếp xong với nhau. Trong Kinh

Dich, Quẻ 63 “Thủy Hỏa Ký tế” gồm bên trên là Khảm (Thủy),

bên dưới là Ly (Hỏa). Hoả (lửa) ở dưới đun Thủy (nước) bên trên làm

cho nước sôi, tạo thành áp suất, gây ra năng lực hữu ích dùng để chạy

máy hơi nước. Lửa giúp nước tạo thành năng lực, tức là thành công kết

quả.

-

(H. 8) (H. 9)

Mạch Nhâm, Đốc đã khai thông, khi ấy mọi kinh mạch trong cơ thể cũng

đều khai thông, nhưng để đạt hiệu quả, người tập Thái Cực Dưỡng Sinh

cần tuân theo những nguyên tắc căn bản sau đây:

§3- Nguyên Tắc Cơ-Bản

Thực-Hành Thái-Cực Dưỡng Sinh

1- Buông lỏng tâm thân, hoàn toàn thư giãn cả tâm hồn lẫn cơ thể:

a- Không dùng sức để đưa đẩy, không cương cơ bắp khi chuyển dịch.

b- đồng thời phải giữ tâm không, tâm phải an-bình phẳng lặng, hoàn-

toàn quên đi mọi ưu-tư, không nghĩ gì khác hơn là tập-trung tư-tưởng

vào những động-tác, quẳng “gánh lo” đi để mỉm cười theo dõi tiến-trình

của khí vận-hành trong từng bước đi, theo mỗi chuyển động, giữ niềm vô

tư lạc-quan, bình-thản, phóng ngã, vị tha, để hài-hoà với thiên-nhiên tạo-

vật, với tha-nhân. Chính giữ tâm không, còn cần thiết cho sức khoẻ xét

về mặt y-lý, vì mọi thái quá đều có hại cho ngũ tạng:

* vui mừng quá thì hại cho tim.

* u-buồn quá thì hại cho phổi.

* tức giận quá thì hại cho gan.

* lo sợ quá thì hại cho thần kinh.

* suy nghĩ quá thì hại cho tỳ.

2- Giữ hơi thở trong đan-điền, bằng cách ngậm miệng thở đằng

mũi. Trong phép thở Đan Điền quen gọi là thở bụng, người tập vận khí

qua chu-kỳ hít vào thở ra, kích-hoạt nơi hoành-cách-mô, thở ra thì cơ

hoành đẩy lên cho bụng thớt lại xẹp xuống, hít vào thì cơ hoành hạ

xuống cho phình bụng ra. Làm sao cho dưỡng khí vào tràn đầy buồng

phổi và dự trữ trong đan điền. Muốn vậy, khí vận hành theo quy trình

gồm 3 thì như sau: thì thứ nhất hít vào chậm nhẹ cho phình bụng lên; thì

thứ hai nén hơi, hoặc bằng cách nín thở vài giây, hoặc nuốt khí như nuốt

nước bọt chẳng hạn, khí sẽ được giữ lại dự trữ nơi đan điền, và thì cuối

cùng thót bụng lại để chậm nhẹ thở ra qua mũi, như vậy là vừa để nối 2

cực là huyệt Ngân Giao của Mạch Đốc và huyệt Thừa Tương của Mạch

Nhâm làm cho phát sinh điện năng, vừa giữ lại được năng lượng dự trữ

trong đan điền nhờ không thở bằng miệng khiến cho khí thoát hết ra

ngoài. Rõ-ràng là những người vừa chạy bộ vừa nói chuyện bao giờ cũng

mau mệt mất sức hơn người ngậm miệng vốn “dai sức”. Dĩ-nhiên là phải

giữ tâm không, phải quẳng “gánh lo” đi, để hoàn toàn thư giãn cả thể xác

lẫn tinh thần.

Tác giả tóm tắt phép thở bụng trong bài thơ sau đây:

“Chậm, đều, ngậm miệng, thở sâu:

Thở ra: thót bụng, hít vào: phình lên,

Nén hơi đưa xuống đan-điền,

Thở ra tống hết lo phiền ưu tư”

Phép thở đan điền có thể áp dụng mọi lúc, mọi nơi: khi nằm, ngồi, khi đi,

đứng. Tuy nhiên mới đầu tập Thái Cực Dưỡng Sinh, khi di chuyển phải

tập trung vào các chiêu thức động, khó thực hiện đúng như cách vận khí

của toạ-thiền tĩnh, nên bình thường cứ thở tự nhiên, miễn ngậm miệng.

*

Khu phản xạ nơi gan bàn chân

Ngoài việc tập dưỡng sinh, mỗi buổi tối, nên ngâm chân trong nước ấm

vì nơi gan bàn chân có vô số rễ thần kinh liên quan mật thiết với thần

kinh trung khu đại não, đồng thời liên hệ mật thiết đến lục phủ ngũ tạng.

Làm như vậy, sẽ kích thích tuần hoàn máu, giải trừ mỏi mệt, giúp dễ ngủ

làm hưng phấn các rễ thần kinh, giúp tăng cường trí nhớ, đem lại cảm

giác thoải mái, nhẹ nhàng cho chân và não, tóm lại là giúp cải thiện sức

khoẻ tổng quát.

3- Người tập thái-cực quyền thường được nhắc-nhở 10 điều

quan yếu sau đây:

Con người là một "tiểu vũ-trụ" với đầy đủ Âm Dương, Ngũ

Hành. Khi mọi yếu-tố đó vận-hành trơn tru, con người sẻ khỏe mạnh,

nếu rối loạn sẽ sinh ra các thứ bệnh tật. Vì vậy người tập dưỡng sinh cần

phải tuân theo những yếu-quyết sau đây:

1.1- Hư linh đỉnh kình: đầu cổ ngay thẳng, thần quán tại đỉnh, không

vận sức mà phải tự-nhiên./.

1.2- Hàm hung bạt bối: ngực hơi thót vào để khí chìm vào đan điền

(hàm hung), khí bám dính vào lưng (bạt bối)

1.3- Tùng yêu: buông lỏng eo, các động tác hư thực đều biến hoá tùy theo

sự chuyển động của eo.

1.4- Phân hư thực: tách biệt rõ-ràng hư thực của động-tác, thủ-bộ

cước-pháp sức nặng dồn lên chân nào, đó là thực, còn lại là hư.

1.5- Trầm khiên trụy chẩu: hai vai buông lỏng tự nhiên (trầm kiên),

hai cùi chỏ cũng hạ thấp xuống (truỵ chẩu)

1.6- Dụng ý bất dụng lực: toàn thân buông lỏng, không dùng sức mạnh

cứng nhắc, dẫn ý theo động tác, ý, khí, lực là 3 mối tương quan, ý dẫn

khí, khí dẫn lực, ý đến thì khí đến, khí đến thì lực đến

1.7- Thượng hạ tương tuỳ: trên dưới phải theo nhau. Tay động, eo

động, chân động, nhãn thần cũng động theo, tập trung tư tưởng dõi nhìn

các động tác khi chuyển dịch

1.8- Nội ngoại tương hợp: Khi mở cũng như khi đóng, lúc khai lúc kết,

thảy đều trong ngoài hợp nhất, từ thần thái đến cơ-thể đều tương hợp,

thần là chủ để sai khiến thân.

1.9- Tương liên bất đoạn: chuyển động liên tục tự nhiên như kéo tơ,

như suối chảy không gián đoạn.

1.10- Động trung cầu tịnh: lấy tĩnh mà điều khiển động, tuy động mà

cũng như tĩnh, càng chậm càng tốt, càng khiến cho hô hấp được dài và

sâu, khí càng chìm sâu nơi đan điền.

Tác-giả với thức

“Vận Thái-Cực”

Vận Thái-Cực