Upload
louis-robbins
View
37
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Strategiczne zarządzanie w miastach w kontekście nowej perspektywy finansowej , Łódź, 4.12.2012. Łódzki Obszar Metropolitalny ‐ spójność terytorialna, delimitacja i problemy instytucjonalizacji. Bartosz Bartosiewicz Iwona Pielesiak Katedra Zagospodarowania Środowiska i Polityki Przestrzennej - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Bartosz Bartosiewicz
Iwona Pielesiak
Katedra Zagospodarowania Środowiska i Polityki Przestrzennej
Uniwersytet Łódzki
Prof. dr hab. T. Marszał (kierownik), prof. dr hab. J. Jakóbczyk-Gryszkiewicz,
dr I. Pielesiak, dr A. Ogrodowczyk, dr S. Kozłowski, mgr J. Ulańska
Zrealizowano w ramach projektu badawczego pt. Spójność terytorialna Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego, finansowanego ze środków Ministerstwa
Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Łódzki Obszar Metropolitalny ‐ spójność terytorialna, delimitacja i
problemy instytucjonalizacji
Strategiczne zarządzanie w miastach w kontekście nowej perspektywy finansowej, Łódź, 4.12.2012
Obszar metropolitalny
• „obszar wielkiego miasta oraz powiązanego z nim funkcjonalnie bezpośredniego otoczenia, ustalony w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju” (Art. 2, pkt 9. Ustawy o planowaniu przestrzennym 2003),
• „zwarty układ przestrzenny składający się z wielkiego miasta oraz bezpośrednio i funkcjonalnie z nim powiązanych otaczających terenów, charakteryzujący się wysokim poziomem i dynamiką rozwoju, określony w planie zagospodarowania przestrzennego województwa” (Projekt ustawy o planowaniu przestrzennym 2006),
• „teren obejmujący całość lub część danej aglomeracji miejskiej, na którym występuje intensywna zabudowa i duże zagęszczenie ludności, duży przepływ osób i towarów oraz znaczna wymiana usług (…), obejmujący co najmniej jedną metropolię jako centrum tego kompleksu oraz powiązane funkcjonalnie z centrum jego bezpośrednie otoczenie, w postaci jednostek osadniczych różnej wielkości o charakterze miejskim, podmiejskim lub wiejskim, położonych na terenie sąsiadujących lub także kolejnych gmin” (Art. 6, pkt 1 i 2 projektu Ustawy o rozwoju miast… 2008).
Strategiczne zarządzanie w miastach w kontekście nowej perspektywy finansowej, Łódź, 4.12.2012
Kryteria badania spójności obszaru metropolitalnego – zasięg i siła powiązań:
transportowych (bazy materialnej infrastruktury i funkcjonalne w zakresie indywidualnego i zbiorowego transportu osobowego);
społeczno-gospodarczych(skala i kierunek dojazdów do pracy, miejsc nauki, miejsc świadczenia usług, powiązania inwestycyjno-kapitałowe);
instytucjonalnych (formalna i nieformalna współpraca samorządowa);
wynikających z charakteru struktury przestrzennej (użytkowanie ziemi oraz spójność polityk przestrzennych);
ekologicznych / środowiskowych.
Strategiczne zarządzanie w miastach w kontekście nowej perspektywy finansowej, Łódź, 4.12.2012
Wybrane koncepcje delimitacji Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego
Źródło: opracowanie własne
Strategiczne zarządzanie w miastach w kontekście nowej perspektywy finansowej, Łódź, 4.12.2012
Źródło: opracowanie B. Źródło: opracowanie B. BartosiewiczBartosiewicz
Spójność terytorialna ŁOM w świetle konfrontacji najwyższych wskazań syntetycznych miar powiązań
Strategiczne zarządzanie w miastach w kontekście nowej perspektywy finansowej, Łódź, 4.12.2012
Formy oddolnej instytucjonalizacji obszarów metropolitalnych w Polsce – stan na 2012
Nazwa Uwagi
Agencja Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej (spółka S. A.)
30 gmin członkowskich
Deklaracja o utworzeniu Rady Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego
53 sygnatariuszy
Górnośląski Związek Metropolitalny (związek międzygminny)
14 miast członkowskich
Porozumienie Partnerskie Białostockiego Obszaru Metropolitalnego
sygnatariusze: marszałek województwa podlaskiego, prezydent Białegostoku oraz starosta
białostocki
Porozumienie Partnerskie Bydgosko-Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego
sygnatariusze: prezydenci oraz starostowie bydgoscy
i toruńscy, marszałek województwa; w 2008 r. poszerzone o 17 gmin
Porozumienie Partnerskie Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego
-
Porozumienie w sprawie Lubelskiego Obszaru Metropolitalnego
strony porozumienia: marszałek województwa, prezydent Lublina oraz starostowie: lubartowski,
lubelski, świdnicki, łęczyński
Stowarzyszenie Gdański Obszar Metropolitalny 35 członków (gminy i powiaty)
Stowarzyszenie Metropolia Poznań 21 gmin i 1 powiat członkowski
Stowarzyszenie Metropolia Warszawa14 gmin zrzeszonych, 9 gmin kandydujących
Stowarzyszenie Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego
zrzesza 12 gmin, 1 powiat ziemski, województwo marszałkowskie
Źródło: opracowanie na podstawie: www.aglomeracja.poznan.pl, www.metropolia.warszawa.pl; www.gzm.org.pl; www.som.szczecin.pl; www.gdansk.pl; www.araw.pl; oraz P. Adamowicz, 2012, Metropolie regionami kapitału i wiedzy, dokument elektroniczny opublikowany na portalu Unii Metropolii Polskich (http://www.selfgov.gov.pl/materialy/pdf/metropolie-reg-kapital-wiedza.pdf, dostęp z dnia 01.09.2012).
Strategiczne zarządzanie w miastach w kontekście nowej perspektywy finansowej, Łódź, 4.12.2012
Główne sfery oficjalnych porozumień międzygminnych w regionie miejskim Łodzi w latach 1991-2012
Źródło: opracowanie na podst. Dzienników Urzędowych Województwa Łódzkiego
Strategiczne zarządzanie w miastach w kontekście nowej perspektywy finansowej, Łódź, 4.12.2012
Formalne zrzeszenia gmin w regionie miejskim Łodzi – stan na 2012 r.
Źródło: opracowanie na podst. danych MSWiA oraz urzędów gminnych
Strategiczne zarządzanie w miastach w kontekście nowej perspektywy finansowej, Łódź, 4.12.2012
Zasięg przestrzenny badania ankietowego nt. instytucjonalizacji ŁOM
Źródło: opracowanie własne
Strategiczne zarządzanie w miastach w kontekście nowej perspektywy finansowej, Łódź, 4.12.2012
Władze gminne nie są zainteresowane członkostwem w stowarzyszeniach, związkach lub porozumieniach międzygminnych, ponieważ:
brakuje działań na rzecz integracji gmin wokół Łodzi;
brakuje propozycji takiej współpracy;
gmina była członkiem stowarzyszenia (…), ale poza zagranicznym wyjazdem radnych i burmistrza mieszkańcy nie zauważyli innych korzyści.
Źródło: opracowanie na podst. badania ankietowego
Strategiczne zarządzanie w miastach w kontekście nowej perspektywy finansowej, Łódź, 4.12.2012
Powołanie ŁOM jako instytucji zarządzającej przestrzenią nie jest słuszną inicjatywą, ponieważ:
ŁOM jako zrzeszenie samorządów powinien być ukierunkowany na stymulowanie i koordynację ich rozwoju, ale nie powinien decydować, a jedynie posiadać głos doradczy w zakresie gospodarki przestrzennej;
interesy Łodzi (…) są rozbieżne z interesami małych gmin, inna jest specyfika tych ośrodków.
Źródło: opracowanie na podst. badania ankietowego
Strategiczne zarządzanie w miastach w kontekście nowej perspektywy finansowej, Łódź, 4.12.2012
Powołanie ŁOM jako instytucji zarządzającej przestrzenią to słuszna inicjatywa, ponieważ:
przyczyni się do integracji gmin członkowskich, przez co zwiększy się ich potencjał rozwojowy i innowacyjność lokalnej gospodarki; będzie to spójny, wspierający się obszar;
wspólne działania sprzyjają aktywizacji gospodarczej, ożywieniu lokalnych rynków, ograniczeniu bezrobocia, realizacji projektów na rzecz wsparcia przedsiębiorczości, inwestycjom infrastrukturalnym o charakterze regionalnym; przyczynią się do likwidacji zapóźnień cywilizacyjnych;
niektóre problemy dotyczące gmin nie są możliwe do rozwiązania na poziomie lokalnym, szansę na ich rozwiązanie dałoby zarządzanie na poziomie obszaru metropolitalnego (małe gminy nie są w stanie samodzielnie zrealizować inwestycji na dużą skalę);
tworzenie sformalizowanych partnerstw i współpracy w obszarach funkcjonalnych będzie warunkiem pozyskania środków unijnych w nowej perspektywie na lata 2014-2020;
Źródło: opracowanie na podst. badania ankietowego
Strategiczne zarządzanie w miastach w kontekście nowej perspektywy finansowej, Łódź, 4.12.2012
Powołanie ŁOM jako instytucji zarządzającej przestrzenią to słuszna inicjatywa, ponieważ:
powołanie wspólnych systemów infrastrukturalnych kosztem wielu obecnie istniejących tworów może sprzyjać skuteczności, oszczędnościom i byciu bardziej przyjaznym dla ludzi;
dzięki wspólnym inwestycjom infrastrukturalnym remonty dróg nie będą prowadzone tylko do granic gminnych, ale i poza nie;
wprowadzenie wspólnego biletu w komunikacji zbiorowej ułatwi życie mieszkańcom;
wspólne negocjacje gmin sąsiadujących ze sobą może sprzyjać pozyskaniu dużego inwestora. Wspólne działanie gmin w tym zakresie wzmocni ofertę inwestycyjną i konkurencyjność ŁOM w stosunku do pozostałych dużych miast kraju;
Źródło: opracowanie na podst. badania ankietowego
Strategiczne zarządzanie w miastach w kontekście nowej perspektywy finansowej, Łódź, 4.12.2012
Powołanie ŁOM jako instytucji zarządzającej przestrzenią to słuszna inicjatywa, ponieważ:
da ona szansę na zharmonizowanie przestrzeni, wprowadzenie i zachowanie ładu przestrzennego, spójności urbanistycznej i architektonicznej;
współpraca ŁOM z innymi obszarami metropolitalnymi (krajowymi i europejskimi) może generować synergiczne efekty rozwojowe;
obszar metropolitalny będzie lepiej „słyszalny” w Polsce;
da ona możliwość stworzenia programów o większym obszarze oddziaływania;
może ona pomóc wypromować region dla turystyki.
Źródło: opracowanie na podst. badania ankietowego
Strategiczne zarządzanie w miastach w kontekście nowej perspektywy finansowej, Łódź, 4.12.2012
Zainteresowanie władz gminnych włączeniem do ŁOM w świetle wyników
badania ankietowego
Źródło: opracowanie na podst. badania ankietowego
Strategiczne zarządzanie w miastach w kontekście nowej perspektywy finansowej, Łódź, 4.12.2012
Władze gminne nie są zainteresowane włączeniem się w działania służące formalnemu powołaniu ŁOM, ponieważ:
interesy gminy i Łodzi są rozbieżne;
pozycja Łodzi w takiej strukturze może okazać się monopolistyczna; gmina może nie mieć wpływu lub mieć niewielki wpływ na podejmowane decyzje;
brakuje informacji nt. ewentualnych korzyści dla gminy;
gmina może utracić część dochodów;
gmina leży zbyt daleko od Łodzi i nie będzie włączona do ŁOM;
w urzędzie pracuje zbyt mało osób, by mogły zająć się tą kwestią;
gmina posiada zbyt mały potencjał;
Źródło: opracowanie na podst. badania ankietowego
Strategiczne zarządzanie w miastach w kontekście nowej perspektywy finansowej, Łódź, 4.12.2012
Władze gminne są zainteresowane włączeniem się w działania służące formalnemu powołaniu ŁOM, ponieważ:
zapewni to dostęp do informacji i umożliwi wymianę doświadczeń miedzy gminami dużymi i małymi;
mogą mieć przez to wpływ na powstanie związku, jego zakres/cele, statut/regulamin; pozwoli to na wskazanie priorytetowych obszarów działania z punktu widzenia gminy i zadbania o jej interes;
dostrzegają szansę na dalszy rozwój jako członek ŁOM;
stworzy ono sieć wzajemnych powiązań i zbuduje zaufanie, które może zaprocentować w zgodnym funkcjonowaniu ŁOM w przyszłości;
gmina, posiadając funkcje metropolitalne, powinna uporządkować i usystematyzować działania w ramach tych funkcji;
Źródło: opracowanie na podst. badania ankietowego
Strategiczne zarządzanie w miastach w kontekście nowej perspektywy finansowej, Łódź, 4.12.2012
Władze gminne są zainteresowane włączeniem się w działania służące formalnemu powołaniu ŁOM, ponieważ:
gmina jest silnie powiązana z Łodzią dojazdami do miejsc nauki, pracy, placówek usługowych;
trudno sobie wyobrazić, aby Łódź mogła funkcjonować w takiej strukturze bez gmin ościennych;
nie chcą dopuścić do zmonopolizowania związku przez Łódź;
być może obszary metropolitalne otrzymają wyższe dofinansowania z UE i budżetu państwa;
uważają się za reprezentantów gminy kreatywnej i otwartej na współpracę.
Źródło: opracowanie na podst. badania ankietowego
Strategiczne zarządzanie w miastach w kontekście nowej perspektywy finansowej, Łódź, 4.12.2012
0
5
10
15
20
25
łatwiejszepozyskiwanie
środkówfinansowych na
realizacjeinwestycji
komunalnych
rozbudowasystemów
infrastrukturalnych
napływzewnętrznego
kapitałuinwestycyjnego
nawiązanie /zacieśnieniewspółpracy z
innymi gminami
zwiększenieinnowacyjności
lokalnej gospodarki
wzrost liczbypodmiotów
gospodarczych
wzrost potencjałuludnościowego
rozwój nowychfunkcji miasta
rozwójinfrastrukturyponadlokalnej
lepszy przepływinformacji
Jakiego rodzaju korzyści może przynieść gminie włączenie do ŁOM?
Źródło: opracowanie na podst. badania ankietowego
liczb
a
od
pow
ied
ziStrategiczne zarządzanie w miastach w kontekście nowej perspektywy finansowej, Łódź,
4.12.2012
0
5
10
15
20
25
utratakompetencji na
rzecz Łodzi
większeskomplikowanie
przepisówprawnych,procedur
postępowania,itp.
odpływmieszkańców
ograniczenieliczby podmiotów
gospodarczych
marginalizowaniegmin
peryferyjnych
przejęcie kapitałuinwestycyjnego
przez Łódź
przeobrażenie w"sypialnię" dla
Łodzi
Jakiego rodzaju niekorzyści może przynieść gminie włączenie do ŁOM?
Źródło: opracowanie na podst. badania ankietowego
liczb
a
od
pow
ied
ziStrategiczne zarządzanie w miastach w kontekście nowej perspektywy finansowej, Łódź,
4.12.2012
Jaką formę powinno przyjąć zarządzanie ŁOM?
Źródło: opracowanie na podst. badania ankietowego
22
4
3
1 1
dobrowolny związek gmin
brak zdania
obligatoryjny związek gmin
obligatoryjny związek powiatów
stowarzyszenie gmin i powiatów
Strategiczne zarządzanie w miastach w kontekście nowej perspektywy finansowej, Łódź, 4.12.2012
Które z zadań należy włączyć do zakresu działań ŁOM?
Źródło: opracowanie na podst. badania ankietowego
liczb
a
od
pow
ied
zi
0
5
10
15
20
25
zarz
ądza
nie
syst
emem
tran
spor
tow
ym
gosp
odar
kaod
pada
mi
prom
ocja
obs
zaru
met
ropo
lital
nego
plan
owan
iepr
zest
rzen
ne
rozw
ijani
etu
ryst
yki
rozw
ijani
e ku
ltury
ochr
ona
środ
owisk
a
gosp
odar
kaw
odno
-ście
kow
a
ochr
ona
zdro
wia
zarz
ądza
nie
ośw
iatą
gosp
odar
kam
iesz
kani
owa
pom
oc sp
ołec
zna
Strategiczne zarządzanie w miastach w kontekście nowej perspektywy finansowej, Łódź, 4.12.2012
Gotowość władz gminnych do zrzeczenia się zadań własnych na rzecz organu zarządzającego ŁOM
Źródło: opracowanie na podst. badania ankietowego
Gotowość władz gminnych do zrzeczenia się zadań własnych na rzecz organu zarządzającego ŁOM – c.d.
Źródło: opracowanie na podst. badania ankietowego
Gotowość władz gminnych do zaangażowania się we współpracę
w ramach zinstytucjonalizowanego ŁOM
Źródło: opracowanie na podst. badania ankietowego
Gotowość władz gminnych do zaangażowania się we współpracę
w ramach zinstytucjonalizowanego ŁOM – c.d.
Źródło: opracowanie na podst. badania ankietowego
Podsumowanie• W świetle wyników analizy powiązań przestrzennych warto rozważyć
korektę delimitacji ŁOM (przede wszystkim o miejską i wiejską gminę Łęczyca, ewentualnie także o gminę Poddębice).
• Władze gmin badanego obszaru są generalnie skłonne do współpracy w ramach ŁOM, dostrzegając zdecydowanie więcej potencjalnych korzyści niż strat.
• Rozwiązania wymaga kwestia obaw o partnerskie relacje w porozumieniu (w szczególności z Łodzią).
• W świetle badania ankietowego najbardziej pożądaną formą zarządzania ŁOM jest dobrowolny związek gmin.
• Potrzebne są zintegrowane (wspólne) działania władz współpracy w ramach ŁOM
• Podstawowymi płaszczyznami współpracy mogą stać się w pierwszej kolejności: gospodarka odpadami, utrzymanie i rozwój infrastruktury transportu, zaopatrzenie w energię oraz promocję obszaru.
Strategiczne zarządzanie w miastach w kontekście nowej perspektywy finansowej, Łódź, 4.12.2012
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘDZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
Strategiczne zarządzanie w miastach w kontekście nowej perspektywy finansowej, Łódź, 4.12.2012