Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Radomia na lata 2007-2013 · 2. METODOLOGIA PRZEPROWADZANIA MONITORINGU LPR Monitoring Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Radomia na lata

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Radomia na lata 2007-2013

SPRAWOZDANIE Z MONITORINGU

Urząd Miejski w Radomiu Wydział Funduszy Unijnych i Strategii

1

SPRAWOZDANIE Z MONITORINGU LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI MIASTA RADOMIA NA LATA 2007-2013

OKRES SPRAWOZDAWCZY: 2007-2013

SPIS TREŚCI

1. WSTĘP ………………………………………………………………………………………………….……………..…3

2. METODOLOGIA PRZEPROWADZANIA MONITORINGU LPR ………………………………..….5

3. ANALIZA OSIĄGNIETYCH WSKAŹNIKÓW POSZCZEGÓLNYCH PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH …………………………………………………………………………………………………6

3.1 Wyliczenia matematyczne stopnia realizacji LPR pod względem rzeczowym ……6

4. ANALIZA WYKONANIA FINANSOWEGO PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH ………….….7

4.1 Wyliczenia matematyczne stopnia realizacji LPR pod względem finansowym ….7

5. ANALIZA OSIĄGNIĘTYCH WSKAŹNIKÓW LPR W KONTEKŚCIE ZAKŁADANYCH CELÓW ………………………………………………………………………………………………………………...12

6. WPŁYW CZYNNIKÓW WEWNĘTRZNYCH I ZEWNĘTRZNYCH NA SYTUACJĘ OBSZARÓW MIASTA UWZGLĘDNIONYCH W LPR ………………………………………………..14

7. PODSUMOWANIE …………………………………………………………………………………………………17




3

1. WSTĘP

Rewitalizacja (od łac. re = znów + vitalis = zdolny do życia), czyli „przywrócenie do życia” jest pojęciem szeroko rozumianym. Oznacza kompleksowy, skoordynowany, wieloletni, prowadzony na określonym obszarze proces przemian przestrzennych, technicznych, społecznych i ekonomicznych, inicjowany przez samorząd terytorialny (głównie lokalny) w celu wyprowadzenia tego obszaru ze stanu kryzysowego, poprzez nadanie mu nowej jakości funkcjonalnej i stworzenie warunków do jego rozwoju, w oparciu o charakterystyczne uwarunkowania endogeniczne.

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Radomia na lata 2007-2013 przyjęty został Uchwałą Nr 415/2008 Rady Miejskiej w Radomiu z dn. 24.11.2008 r. Dokument przygotowała we współpracy z Urzędem Miejskim w Radomiu i Radą Miejską w Radomiu firma WYG International.

W kolejnych latach podlegał on aktualizacji, głownie ze względu na zmiany pojawiające się w projektach inwestycyjnych („fiszkach”), tj. Załączniku 1 do Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Radomia na lata 2007-2013 – zmiany dotyczące zakresu rzeczowego czy finansowego inwestycji, jego okresu realizacji, a także wprowadzanie nowych „fiszek” dla nowych projektów inwestycyjnych oraz usuwanie projektów, których realizacja z różnych powodów nie doszłaby do skutku. Dodatkowo jedna z uchwał dotyczyła rozszerzenia obszaru rewitalizacji o teren (Uchwała 803/2010) o powierzchni przeszło 15 ha.

Wykaz uchwał wprowadzających zmiany do Lokalnego Programu Rewitalizacji:

1. Uchwała Nr 550/2009 Rady Miejskiej w Radomiu z dnia 25.05.2009 r. 2. Uchwała Nr 586/2009 Rady Miejskiej w Radomiu z dnia 21.08.2009 r. 3. Uchwała Nr 608/2009 Rady Miejskiej w Radomiu z dnia 07.09.2009 r. 4. Uchwała Nr 621/2009 Rady Miejskiej w Radomiu z dnia 26.10.2009 r. 5. Uchwała Nr 764/2010 Rady Miejskiej w Radomiu z dnia 28.06.2010 r. 6. Uchwała Nr 804/2010 Rady Miejskiej w Radomiu z dnia 25.10.2010 r. 7. Uchwała Nr 118/2011 Rady Miejskiej w Radomiu z dnia 30.05.2011 r. 8. Uchwała Nr 486/2013 Rady Miejskiej w Radomiu z dnia 25.02.2013 r.

Jednakże należy zaznaczyć, iż zaktualizowany dokument nie zmienił założeń (celów, kryteriów wyboru obszaru) wyznaczonych w pierwotnym kształcie.

Obszar Rewitalizacji Miasta Radomia obejmuje swoim zasięgiem:

• 1054 ha – teren Komendy Wojewódzkiej i Miejskiej Policji, Żwirki i Wigury, 11-go Listopada, Kozienicka, tory PKP, Słowackiego, Kwiatkowskiego, Fabryczna, Staroopatowska, Grzecznarowskiego, Jana Pawła II, Młodzianowska, tory PKP, Żakowicka, Wierzbicka, Toruńska, Limanowskiego, Maratońska, GPZ, Garbarska, Rawska, Okulickiego, Rzeka Mleczna, Stary Ogród, Stadion KS „Start”, Wernera, Szarych Szeregów, Potok Północny, Brandt, Parkowa, teren Niepublicznej Szkoły Podstawowej im. J. Słowackiego, Szarych Szeregów, 11-go Listopada, Chrobrego;

• 7 ha - tereny poprzemysłowe Potkanowa – ul. Tokarska, Żelazna; • 15ha 6891 m2 - obszar ulicami: Warszawską, Grójecką, Rybną i od strony zachodniej rzeką

Mleczną.




4

Zgodnie z wytycznymi Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego (RPO WM) do wyboru obszarów do objęcia rewitalizacją zaliczono:

• wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia, • wysoki poziom przestępczości i wykroczeń, • niski poziom wydajności energetycznej budynków.

Podstawowym źródłem finansowania inwestycji w ramach LPR miało być działanie 5.2 Rewitalizacja miast RPO WM.

Zgodnie z Działaniem 5.2. Rewitalizacja miast RPO WM beneficjentami, którzy mogli składać projekty do LPR byli:

• Jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia, • Jednostki organizacyjne jst posiadające osobowość prawną, • Spółki z większościowym udziałem JST, • Instytucje kultury, • Szkoły wyższe, • Organizacje pozarządowe, • Kościoły i związki wyznaniowe oraz osoby prawne kościołów i związków wyznaniowych, • Spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe, TBS, • Jednostki sektora finansów publicznych posiadające osobowość prawną, • Organy administracji rządowej, • Podmioty działające w oparciu o zapisy Ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym.

Niemniej jednak Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych w Warszawie ogłosiła w ramach działania 5.2 Rewitalizacja miast tylko jeden konkurs, który nie obejmował projektów z zakresu infrastruktury mieszkalnictwa (kategoria interwencji nr 78). W związku z tym potencjalni beneficjenci zgłoszeni w LPR, którymi były spółdzielnie, wspólnoty mieszkaniowe, TBS, pozbawieni zostali szansy ubiegania się o dotacje ze środków unijnych w ramach działania 5.2 RPO WM.

Cele do osiągnięcia w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji:

• wzrost atrakcyjności opisanego terenu, • zahamowanie wzrostu problemów społecznych, w tym:

• wzrost liczby miejsc pracy, • wzrost liczby turystów, • wzrost bezpieczeństwa mieszkańców.

Źródła finansowania projektów:

• budżet Unii Europejskiej, • budżet jednostek odpowiedzialnych za dany projekt,

• koszty utrzymania inwestycji po zakończeniu modernizacji pokrywane są ze środków

własnych miasta lub budżetu jednostek odpowiedzialnych za dany projekt.




5

2. METODOLOGIA PRZEPROWADZANIA MONITORINGU LPR

Monitoring Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Radomia na lata 2007-2013, dalej zwanego LPR służy badaniu i ocenie sposobu oraz efektywności dążenia do zaplanowanych założeń, a także poziomu ich osiągnięcia poprzez analizę zakresu rzeczowego zrealizowanych projektów inwestycyjnych. Obecny okres sprawozdawczy dotyczy 2013 roku.

Dokonując analizy stopnia wykonalności LPR pod względem rzeczowym posłużono się następującą metodologią:

Załącznik nr 1 do Uchwały nr 486/2013 Rady Miejskiej w Radomiu z dnia 25.02.2013 r. zawiera 102 zgłoszone przez poszczególne podmioty projekty inwestycyjne. Analizy wykonalności dokonano dla każdego zadania odrębnie (w %) w oparciu o dane nadesłane przez podmioty zgłaszające projekty inwestycyjne w formie Karty realizacji projektu.

W każdym zadaniu przeanalizowano stopień realizacji poszczególnych wskaźników produktu i rezultatu (w %), tzn. wyliczono wartość faktycznie osiągniętego wskaźnika w stosunku do wartości uprzednio zaplanowanego w fiszce, a następnie uśredniono je poprzez podzielenie sumy wszystkich wartości procentowych przez liczbę wskaźników (produktu i rezultatu osobno). Wynik osiągnięty z uśrednienia wskaźników produktu potraktowano jako stopień (%) realizacji danego zadania.

Zatem, chcąc dokonać analizy wykonalności całego LPR należało zsumować osiągnięte wartości - stopień realizacji danego zadania i podzielić je przez ich liczbę tj. 102 zadania inwestycyjne. Niestety pewna część jednostek zgłaszających uprzednio fiszki projektowe do LPR, podobnie jak w poprzednim okresie sprawozdawczym, nie wywiązuje się z przekazywania Gminie Miasta Radomia informacji niezbędnych do oceny stopnia realizacji przedmiotowego dokumentu, nie odpowiadają na pisma lub przesyłają bardzo nieprecyzyjne dane, co negatywnie wpływa na dokładność zakładanych wyliczeń. Są to głównie wspólnoty mieszkaniowe. W związku z tym dokonując analizy LPR przyjęto, iż w przypadku braku jakichkolwiek danych ze strony jednostki zgłaszającej projekt inwestycyjny jego stopień realizacji wynosi 0%. W sytuacji, kiedy nadsyłane informacje dotyczące uzyskania poszczególnych wskaźników w danym projekcie są nieprecyzyjne, nie zostały określone w dokładnie taki sam sposób jak wskaźniki planowane do osiągnięcia, dokonywano ich wyliczenia w oparciu o nadesłane dane w możliwie najbardziej miarodajny sposób.

Ponadto dla określenia stopnia realizacji wskaźnika rezultatu, którego wartość w fiszce nie została ujęta za pomocą żadnej jednostki miary, tj. określony został w sposób ogólny, przyjęto, iż odpowiada on proporcjonalnie do uśrednionego stopnia realizacji (odpowiednich) wskaźników produktu odpowiedzialnych za uzyskanie danego wskaźnika rezultatu, np. wskaźnik rezultatu „poprawa estetyki budynku” został wykonany w 40%, gdyż uśredniona wartość 2 planowanych wskaźników produktu wynosi 40% tj.

1. „wymiana stolarki okiennej 12szt.” – nie wykonano - 0% stopnia realizacji 2. „termomodernizacja budynku mieszkalnego i wykonanie elewacji o pow. 2100 m2” –

wykonano 1680 m2 – 80% stopnia realizacji. Z czego średnia wskaźników produktu wynosi 0% + 80% = 80% / 2 = 40%.

W opracowaniu dokonano wyliczenia stopnia realizacji dokumentu nie tylko pod względem rzeczowym, ale i finansowym w analogiczny sposób jak wyżej. Wyliczono stopień realizacji każdej inwestycji z osobna poprzez stosunek faktycznie poniesionych wydatków do wartości uprzednio zakładanej, a następnie tak osiągnięte wyniki po zsumowaniu podzielono przez liczbę projektów inwestycyjnych, tj. 102.




6

3. ANALIZA OSIĄGNIĘTYCH WSKAŹNIKÓW POSZCZEGÓLNYCH PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH

W badanym okresie, tj. do końca 2013 roku realizowanych bądź zrealizowanych powinno zostać 102 projekty inwestycyjne. Z czego 53 są inwestycjami zgłoszonymi przez jednostkę samorządu terytorialnego tj. Gminę Miasta Radomia, bądź podległe jej jednostki. Natomiast 49 projektów pochodzi z pozostałych sektorów, w tym w dużej mierze, bo 31 projektów to spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe, 7 to kościoły, związki wyznaniowe oraz osoby prawne kościołów i związków wyznaniowych, i inne.

3.1 Wyliczenia matematyczne stopnia realizacji LPR pod względem rzeczowym:

1. Stopień realizacji wskaźników produktu [WP] to:

WUWP/LP=WP

6 090,46% / 102 = 59,71 %

gdzie: WUWP - wartość uśrednionego wskaźnika produktu wszystkich projektów LP - liczba projektów

2. Stopień realizacji wskaźników rezultatu [WR] to:

WUWR/LP=WR

6 499,63% / 102 = 63,72 %

gdzie:

WUWR – wartość uśrednionego wskaźnika rezultatu wszystkich projektów LP - liczba projektów

Jak wynika z powyższych wyliczeń, stosując się do zaprezentowanej metodologii przeprowadzenia monitoringu, Lokalny Program Rewitalizacji w całym okresie sprawozdawczości, (tj. od 2007 do 2013 roku) został wykonany w 59,71% (średnia wskaźników produktu). Jednakże realizacja zakładanych produktów LPR przekłada się na osiągnięcie rezultatów – bezpośrednich i natychmiastowych efektów z realizacji inwestycji na poziomie już 63,72 %.




7

Wykres 1. Stopień realizacji wskaźników LPR (w %)

Źródło: opracowanie własne

Należy jednak mieć na uwadze, iż mimo braku realizacji niektórych zakładanych w analizowanym okresie projektów, to jednak pewna część inwestycji została zrealizowana w większym zakresie, aniżeli zadeklarowano w fiszce projektowej.

4. ANALIZA WYKONIA FINANSOWEGO PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH

4.1 Wyliczenia matematyczne stopnia realizacji LPR pod względem finansowym:

ŚFW/ŚFZx100%=WFR

140 866 751,52 zł / 329 107 788,74 zł x 100% = 42,80 %

gdzie: ŚFW - wartość środków finansowych wydatkowanych na realizację wszystkich projektów ŚFZ - wartość środków finansowych zaplanowanych w LPR na realizację wszystkich projektów WFR - wskaźnik finansowy realizacji

Wg załącznika 1 do Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Radomia na lata 2007-2013 koszt wszystkich zgłoszonych inwestycji wynosić powinien 329 107 788,74 zł (dane z Tabeli nr 11 Lokalnego Programu Rewitalizacji), z czego na wkład własny (podmiotów realizujących projekt) składać się miała kwota 69 739 902,82 zł. Pozostałe źródła finansowania pochodzić miały m.in.




8

z funduszy unijnych i ze środków budżetu państwa.


Dokonując analizy stopnia realizacji LPR pod względem finansowym wyliczono, iż na wszystkie projekty inwestycyjne w latach 2007-2013 faktycznie wydatkowano 140 866 751,52 zł, z czego na wkład własny poszczególne jednostki przeznaczyły 83 455 315,07 zł (w tym Wspólnoty Mieszkaniowe wspomagały się kredytami na łączną kwotę 1 892 222,69 zł), zaś ze źródeł zewnętrznych pochodziło 57 411 436,45 zł (w tym: środki unijne tj. RPO WM – 36 595 082,75 zł, dotacja celowa z budżetu państwa (m.in. z MKiDN, MNiSzW) – 4 169 816,53 zł, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – 2 376 870,57 zł i inne – 14 269 666,60zł).

Należy zatem podkreślić, iż w związku z brakiem dostępności funduszy unijnych w zakładanym uprzednio stopniu, beneficjenci zmuszeni byli pokryć o 13 715 412, 25 zł większy wkład, aniżeli planowali przeznaczyć na realizację swoich inwestycji.




9


Wykres 4. Porównanie zakresu finansowej realizacji projektów względem uprzednio planowanego w LPR w rozbiciu na lata (w zł)





10

Wykres 5. Porównanie zakresu finansowej realizacji projektów względem uprzednio planowanego w LPR w latach 2007-2013 (w zł)


Na realizację inwestycji1 dot. infrastruktury drogowej Miejski Zarząd Dróg i Komunikacji w Radomiu przeznaczył kwotę 61 056 505,18 zł, z czego 16 629 587,80 zł pochodzi z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego, 1 933 866 zł to dotacja celowa, 10 832 150,33 zł to środki AIG Lincoln.

Na realizację inwestycji1 dot. infrastruktury edukacyjnej Gmina Miasta Radomia przeznaczyła 11 992 523,00 zł, z czego 961 224 zł to dotacja Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz 298 953,50 to dotacja z programu rządowego „Radosna Szkoła”.

Na realizację inwestycji1 dot. infrastruktury ochrony zdrowia Radomski Szpital Specjalistyczny przeznaczył 3 157 320,50 zł, z czego 1 085 557,57 to środki WFOŚiGW, a 214 542,57 to środki unijne.

Na realizację inwestycji1 związanych z mieszkalnictwem wspólnoty mieszkaniowe i spółdzielnie (w tym także Spółka „Rewitalizacja” 2 527 188,47 zł) przeznaczyły łącznie 6 960 344,30 zł.

Kościoły i związki wyznaniowe na realizację swoich projektów1 przeznaczyły 15 079 882,11 zł.

1 Mowa o inwestycjach o charakterze rewitalizacyjnym, ujętych w LPR i realizowanych na obszarze rewitalizacji.




11

* (np. infrastruktura zabawowo-rekreacyjna - parki miejskie, infrastruktura ochrony bezpieczeństwa - KWP, monitoring miejski, infrastruktura placówek opiekuńczych, stowarzyszeń)


Mimo, iż stopień realizacji LPR pod względem finansowym kształtuje się na niższym niż zakładano poziomie (o 188 241 037,22 zł), nie wynika to tylko z braku realizacji w terminie 35 zgłaszanych do przedmiotowego dokumentu projektów lub ograniczeniu zakresu rzeczowego inwestycji – jest to także wynikiem właściwego zarządzania finansami podmiotów realizujących zadania inwestycyjne przez np. wybór tańszego wykonawcy, tańszych, aczkolwiek dobrej jakości materiałów budowlanych.

Jednakże z wyżej wymienionych względów, tj. braku informacji nt. realizacji części projektów inwestycyjnych (niektóre jednostki nie udzieliły odpowiedzi na pisma - głównie wspólnoty mieszkaniowe), należy przyjąć, iż ostateczne wyniki dot. stopnia realizacji LPR pod względem rzeczowym, jak i finansowym są niedoszacowane. Być może część projektów inwestycyjnych, na temat których Gmina nie uzyskała żadnych informacji, ostatecznie została zrealizowana, a tym samym stopień realizacji LPR byłby większy.

Ponadto część z nich traktujemy jako niezrealizowane, mimo, iż faktycznie prace nad nimi już się rozpoczęły, a nie zakończyły się w okresie sprawozdawczym - żaden wskaźnik nie został jeszcze osiągnięty, tzn. jest na poziomie 0. Dlatego też stopień realizacji takiego projektu zostałby osiągnięty prawdopodobnie w kolejnym roku kalendarzowym.

Szczegółowy wykaz poszczególnych projektów inwestycyjnych wraz z indywidualnymi wyliczeniami stopnia realizacji pod względem rzeczowym i finansowym znajduje się w załączniku nr 1 do sprawozdania z monitoringu LPR – Księdze zadań realizowanych.




12

5. ANALIZA OSIĄGNIĘTYCH WSKAŹNIKÓW LPR W KONTEKŚCIE ZAKŁADANYCH CELÓW

Jednym z zakładanych celów świadczących o sukcesie Programu Rewitalizacji jest wzrost atrakcyjności opisywanego terenu (obszaru rewitalizacji), a także zahamowanie wzrostu problemów społecznych, co przekłada się na wzrost liczby miejsc pracy, liczby turystów oraz na poprawę bezpieczeństwa mieszkańców.

Podjęte w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji działania skutkują polepszeniem sytuacji przestrzennej, społecznej i gospodarczej na rewitalizowanym obszarze, co jest widoczne w wartościach wskaźników, przyjętych jako mierniki powodzenia procesu. Wskaźnikami osiągniętymi w analizowanym okresie są:

1. w grupie wskaźników produktu:

- długość zmodernizowanych ulic i chodników w obszarach objętych rewitalizacją – 26 955 m (w tym długość ulic – 9 471 m, długość chodników – 17 484 m)

Ponadto w projekcie nr 44 dot. przebudowy placu z fontannami przy pl. Konstytucji 3 Maja wskaźnik produktu informuje o przebudowie nawierzchni placu i ul. Focha o powierzchni 2000 m2, w projekcie nr 75 dot. zagospodarowania terenu przy Placówce Wielofunkcyjnej „Słoneczny Dom” wskaźnik produktu wskazuje na realizację – wymianę chodników o powierzchni 1 400 m2 oraz w projekcie nr 99 dot. adaptacji budynku Wydziału Transportu, zagospodarowania terenów przyległych do budynku Wydziału Sztuki oraz budynku Rektoratu wskaźnik produktu wskazuje na zagospodarowanie terenu poprzez układ komunikacji pieszej o powierzchni 500 m2, a także drogi pożarowe, drogi dojazdowe chodniki i parkingi przy budynku administracyjnym o powierzchni 5035 m2;

- długość nowopowstałych ścieżek rowerowo-pieszych – 1 199,50 m

Ponadto w projekcie nr 14 dot. rewitalizacji parku Kościuszki wskaźnik produktu wskazuje na realizację – modernizację ciągów pieszych, alejek na powierzchni 1,5 ha;

- liczba nowopowstałej tzw. małej architektury: oświetlenie, ławki, ławostoły – 149 ławek, 19 koszy na śmieci,

W projekcie nr 27 „Bezpieczne Miasto”, ogrodzenia terenu + monitoring. Wykonanie placu zabaw dla dzieci” zainstalowano 5 szt. elementów małej architektury, stojak dla rowerów, wymieniono kosze na śmieci, zamontowano ławki i stolik, uzupełniono istniejące oświetlenie terenu. W projekcie nr 32 „650 lecie parafii – Fara p.w. Św. Jana Chrzciciela w Radomiu, jako centrum kulturalne dla regionu” wykonano oświetlenie kościoła – 80 lamp. Projekt 44 zakłada zaś przebudowę placu z fontannami – 2 obrazy wodne oraz małą architekturę.

- powierzchnia budynków poddanych renowacji – 5 892,92 m2,

- powierzchnia wyremontowanej i przebudowanej infrastruktury publicznej na terenie zrewitalizowanym – 168 760,85 m2,

Ponadto zrewitalizowano infrastrukturę zabawowo-rekreacyjną: osiedla XV lecia, przy 4 przedszkolach, plac zabaw Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. Staroopatowskiej 12/16, budynek




13

Przychodni Specjalistycznych oraz budynek główny Radomskiego Szpitala Specjalistycznego, budynek kościoła p.w. Św. Jana Chrzciciela, znaczną część ulic w mieście: układ komunikacyjny – Chrobrego, Malczewskiego, Wernera, Struga, Kelles-Krauza, Betonowa, ponadto Dębowa, Główna, Kilińskiego, Malczewskiego, Mickiewicza, Mireckiego i Limanowskiego, Nowospacerowa, Reja, Wałowa, Żeromskiego oraz ulice przy Rynku Miasta Kazimierzowskiego. Rewitalizacji także poddano tereny KWP zs. w Radomiu, częściowo budynek Galerii „Łaźnia” RKŚTiG, obiekty Wojewódzkiej Inspekcji Transportu Drogowego, częściowo budynek i dziedziniec Domu Rzemiosła oraz zamontowano monitoring na Osiedlu XV Lecia i Planty.

- liczba budynków poddanych renowacji – 47 obiektów,

- liczba budynków wyremontowanych na cele edukacyjne – 15 obiektów,

2. w grupie wskaźników rezultatu:

- powierzchnia terenów objętych rewitalizacją – 1054 ha,

- powierzchnia terenów turystycznych, które stały się dostępne i bezpieczne dla turystów i mieszkańców – 133 920,43 m2,

Ponadto do terenów turystycznych zalicza się rewitalizacja Miasta Kazimierzowskiego poprzez remont i przebudowę zabytkowych kamienic oraz ulic, infrastruktura zabawowo-rekreacyjna Osiedla XV Lecia, place zabaw przy przedszkolach i PSP, budynek Galerii „Łaźni” RKŚTiG, budynki kościołów: p.w. Św. Jana Chrzciciela, p.w. Św. Rodziny, budynek Parafii Ewangelicko-Augsburskiej. Nad bezpieczeństwem turystów czuwać będą kamery monitoringu miejskiego, w tym na Osiedlu XV Lecia i Planty.

Biorąc pod uwagę powyższe wskaźniki należy jednak mieć na uwadze, iż nie odzwierciedlają one ze 100-procentową dokładnością wartości faktycznie osiągniętej. Wynika to z faktu, iż nie każdy z analizowanych projektów uwzględniał wszystkie spośród ww. wachlarza wskaźników. Jednostki zgłaszające do LPR fiszki projektowe miały pełną dowolność w doborze wskaźników i ich jednostek miary. Same je określały dla potrzeb realizacji inwestycji (nie były one narzucane beneficjentom odgórnie przez Urząd Miejski w Radomiu), stąd też nie zawsze pokrywają się one z tymi wyżej wymienionymi.

Np. projekt nr 23 – termomodernizacja budynku PSP nr 13 będzie brany pod uwagę do wyliczenia wskaźnika pn. „liczba budynków poddanych renowacji” oraz „liczba budynków wyremontowanych na cele edukacyjne”, ale nie można go już uwzględnić we wskaźnikach pn. „powierzchnia wyremontowanej i przebudowanej infrastruktury publicznej na terenie zrewitalizowanym” czy „powierzchnia budynków poddanych renowacji”. Wynika to z faktu, iż zgłoszona przez beneficjenta fiszka przedmiotowego projektu nie zawierała danych pozwalających na wskazanie wartości dla 2 ostatnich wskaźników, mimo, iż z logicznego punktu widzenia ww. inwestycja powinna być w nich uwzględniona.

Dlatego też wartości ww. wskaźników zaczerpnięte są tylko z tych projektów, w których daną jednostkę miary udało się oszacować. Gdyby jednak poszczególne projekty zawierały szerszy zakres wskaźników – uwzględniałyby dany produkt w kilku jednostkach miary np. zarówno w długości (m), powierzchni (m2), liczbie (szt.), to z pewnością przytoczone wyżej wartości zarówno wskaźników produktu, jak i rezultatu osiągnęłyby dużo większe wartości.




14

6. WPŁYW CZYNNIKÓW WEWNĘTRZNYCH I ZEWNĘTRZNYCH NA SYTUACJĘ OBSZARÓW MIASTA UWZGLĘDNIONYCH W LPR

Określając obszar rewitalizacji miasta posłużono się kilkoma kryteriami wymienionymi w załączniku nr 6 do Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2013.

Jednym z nich był „wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia”. Kryterium to oszacowano na podstawie wskaźnika zaczerpniętego z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, tj. liczba osób korzystająca z zasiłków pomocy społecznej. W 2008 roku wskaźnik ten na obszarze rewitalizacji kształtował się na poziomie 4 345 środowisk (osób lub rodzin), w 2011 wynosił 4 366 środowisk (9 053 osoby), w 2012 wynosił 4 039 środowisk (7 966 osób), natomiast w 2013 roku wynosił 4 246 środowisk (8 217 osób). Należy zaznaczyć, iż od 2010 roku obszar rewitalizacji został zwiększony o tereny ograniczone ulicami: Warszawska, Grójecka, Rybna oraz rz. Mleczną (obszar III), gdzie ww. wskaźnik w 2011 r. kształtował się na poziomie 22 środowiska (44 osoby), w 2012 r. na poziomie 23 środowiska (53 osoby), zaś w 2013 r. kształtował się na poziomie 22 środowiska (40 osób). Chcąc porównać w perspektywie lat ten sam obszar bez uwzględnienia obszaru III stwierdzono, iż przedmiotowy wskaźnik kształtuje się na poziomie niższym niż w 2008 roku. Mimo, iż jest to wskaźnik dość wysoki istotne jest to, że w omawianym okresie nie odnotowano jego przyrostu, a wręcz przeciwnie – tendencja jest spadkowa (najniższa jak dotąd wartość osiągnięta w 2012 roku). Można zatem przypuszczać, iż podjęte działania rewitalizacyjne w mieście korzystnie wpłynęły na sytuację społeczną jego mieszkańców. Nie jest to z pewnością jedyny powód występującego spadku wskaźnika. Znaczenie ma tu także miejska polityka w zakresie pomocy społecznej. Jednakże w obliczu istniejącego kryzysu ogólnoświatowego, przedmiotowy wskaźnik prawdopodobnie mógłby kształtować się na dużo wyższym poziomie, gdyby nie uwzględniono rewitalizacji znacznej części tkanki miejskiej.

Wykres 7. Liczba środowisk korzystająca z pomocy społecznej na obszarze rewitalizacji 2

Źródło: dane z MOPS w Radomiu

2 ze względu na rozszerzenie w 2010 roku obszaru rewitalizacji w mieście (o obszar ograniczony ulicami: Warszawską,

Grójecką, Rybną i od strony zachodniej rzeką Mleczną) dane z wykresu za 2008 rok nie uwzględniają przedmiotowego obszaru




15

Jedną z przyczyn ww. zjawisk jest bezrobocie, co zostało mocno zaakcentowane w LPR. Wg stanu na dzień 31.12.2008 roku liczba zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Radomiu wynosiła 6 635 osób zameldowanych na obszarze rewitalizacji. Z danych Powiatowego Urzędu Pracy w Radomiu wynika, iż liczba zarejestrowanych bezrobotnych na dzień 31.12.2010 roku, zamieszkałych na terenie objętym rewitalizacją wynosiła 6 498 osób, w styczniu 2013 r. -9 846 osób, zaś na dzień 31.12.2013 roku wynosiła już 11 024 osoby. Mimo, iż w 2010 roku rozszerzono obszar rewitalizacji odnotowano w tym czasie spadek bezrobocia na analizowanym obszarze. Jednakże lata następne, tj. 2011-2013 przyniosły znaczny wzrost bezrobotnych. Sytuacja ta może wynikać z faktu, iż w całym mieście już od 2009 roku następował stopniowy wzrost bezrobocia rejestrowanego. Z lokalnych danych Głównego Urzędu Statystycznego w Warszawie wynika, iż w latach 2000-2006 sytuacja na radomskim rynku pracy kształtowała się na dużo gorszym poziomie, aniżeli obecnie, tj. liczba bezrobotnych sięgała nawet 28 tys. osób. Jednakże po krótkotrwałym spadku (w latach 2007-2008 r.) ponownie wystąpiła tendencja wzrostowa. Przełożyło się to w oczywisty sposób na jego niekorzystny poziom na monitorowanym obszarze rewitalizacji.

Wyznaczony obszar rewitalizacji stanowi jedynie 9,63% obszaru całego miasta, natomiast biorąc pod uwagę liczbę bezrobotnych zarejestrowanych na przedmiotowym terenie w 2013 roku stanowiła ona przeszło 50 % wszystkich zarejestrowanych bezrobotnych w mieście (najmniej w 2010 roku – 30% wszystkich bezrobotnych). Koncentracja tak dużej liczby mieszkańców pozbawionych pracy na obszarze rewitalizacji pokazuje, iż jest to teren szczególnie wrażliwy na zjawisko bezrobocia. Wymaga dalszych prac, nie tylko inwestycyjnych, ale przede wszystkim prospołecznych (rewitalizacji społecznej) skierowanych do osób zagrożonych wykluczeniem społecznym.

Powyższe dane wskazują na trudną sytuację społeczno-gospodarczą w całym mieście, a zwłaszcza na obszarze wyznaczonym w ramach LPR, oraz na konieczność podjęcia szeregu działań zmierzających do poprawy warunków życia radomian.

Wykres 8. Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Radomiu3

Źródło: opracowanie własne na podst. danych z PUP w Radomiu i BDL www.stat.gov.pl






16

Kolejne kryterium to „wysoki poziom przestępczości i wykroczeń” wskazany przez Komendę Miejską w Radomiu na podstawie liczby przestępstw i wykroczeń na obszarze rewitalizacji. W 2008 roku KMP odnotowała na obszarze rewitalizacji 29 520 interwencji, w 2011 roku 17 164 interwencje, w 2012 roku już tylko 10 938 interwencji, zaś w 2013 roku 14 698 interwencji. Zmalała także liczba kradzieży z 994 w 2008 roku do 647 w 2011 roku, 222 w 2012 roku i 416 w 2013 roku, liczba rozbojów ze 148 w 2008 roku do 59 w 2011 roku, 43 w 2012 roku i 70 w 2013 roku oraz liczba uszkodzeń ciała z 89 w 2008 roku do 24 w 2011 roku, 22 w 2012 roku i 33 w 2013 roku.

Mimo, iż obszar rewitalizacji został powiększony zaobserwowano na przestrzeni lat znaczny spadek interwencji Policji oraz spadek przestępstw i wykroczeń (najniższy w 2012 roku). Ożywienie wyznaczonego w LPR obszaru rewitalizacji wpłynęło korzystnie na zachowania społeczne, istotny jest w tym przypadku rozwój monitoringu miejskiego, a także zacieśnienie współpracy pracowników monitoringu Urzędu Miejskiego w Radomiu z Komendą Miejską Policji w Radomiu oraz Strażą Miejską w Radomiu.

Wykres 9. Liczba interwencji Policji odnotowanych na obszarze rewitalizacji 4

29 520

17 164

10 938

14 698

0

5 000

10 000

15 000

20 000

25 000

30 000

35 000

2008 2009 2010 2011 2012 2013

interwencje

Źródło: dane z KMP w Radomiu






17

Wykres 10. Liczba przestępstw i wykroczeń na obszarze rewitalizacji5

994

647

222

416

148

5943

70

8924 22 330

200

400

600

800

1000

2008 2009 2010 2011 2012 2013

kradzieże

rozboje

uszkodzenia ciała

Źródło: dane z KMP w Radomiu

7. PODSUMOWANIE

Podsumowując należy stwierdzić, iż Lokalny Program Rewitalizacji został osiągnięty w dość zadawalającym stopniu, gdyż w przypadku wskaźników dla poszczególnych projektów (zakres rzeczowy): produktu jest to wartość bliska 60 %, a w przypadku wskaźników rezultatu to blisko 64% zakładanego uprzednio pułapu. Jest to o tyle zadawalający poziom, iż na realizację inwestycji w ramach LPR nie było tyle dostępnych środków unijnych, aniżeli uprzednio zapowiadano na ten cel.

Jednakże najistotniejszy jest efekt społeczny, jaki udało się osiągnąć na przedmiotowym obszarze rewitalizacji, tj. znacznie niższy niż przed przystąpieniem do realizacji LPR poziom ubóstwa i wykluczenia poprzez spadek liczby środowisk korzystających z pomocy społecznej, dużo niższy poziom przestępczości i wykroczeń.

Niestety nie udało się wykonać uprzednio zakładanych 100 % Programu, którego realizacja dobiegła końca w 2013 roku. Znaczna część spośród niezrealizowanych inwestycji wynika z braku środków finansowych jednostek odpowiedzialnych za ich realizację. Spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe wpisując swoje projekty do LPR-u upatrywały szansy aplikowania o dotacje ze środków unijnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2013.

5 j.w.




18

Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych w Warszawie nie ogłosiła jednak planowanego wstępnie konkursu dla przedmiotowej grupy Beneficjentów dla działania 5.2 Rewitalizacja miast w ramach kategorii interwencji Infrastruktura mieszkalnictwa. Zamiast tego w 2011 roku uruchomiono nowy mechanizm finansowy JESSICA, realizowany w formie pożyczek, którego celem jest wspieranie rozwoju obszarów miejskich oraz ich rewitalizacja w aspekcie ekonomicznym i społecznym. Dotyczy wykorzystania części funduszy strukturalnych w postaci instrumentów zwrotnych na rzecz projektów dotyczących trwałego rozwoju obszarów miejskich. Polega na przekazaniu części środków z RPO WM Funduszowi Powierniczemu, a następnie dofinansowaniu z tego źródła Funduszu Rozwoju Obszarów Miejskich. W związku z tym Zarząd Województwa Mazowieckiego zadecydował, że do Funduszu Powierniczego JESSICA na Mazowszu przekazane zostaną środki z trzech działań RPO WM, w tym z działania 5.2. Rewitalizacja miast ponad 65,9 mln zł (ponadto działanie 4.3. oraz 1.6.). Należy jednak stwierdzić, że wsparcie w ramach funduszu Jessica, jest dla beneficjentów znacznie mniej korzystne, niż planowane wcześniej dotacje.

Realizacja tak licznej grupy projektów w ramach LPR przyczyniła się z pewnością do poprawy walorów estetycznych miasta, jego bezpieczeństwa, i przywrócenia istotnych funkcji społecznych w wielu obszarach. Jednakże nie wpłynęła znacząco na poziom bezrobocia, które stanowi podstawowy problem w mieście. W związku z powyższym nie tylko przed władzami miasta, ale i licznymi środowiskami mającymi wpływ na jego poziom jest do podjęcia szereg działań w tej trudnej kwestii.

Należy podkreślić, iż skala, zakres, a tym samym poziom finansowania działań rewitalizacyjnych w mieście są dużo większe, aniżeli zaprezentowano w przedmiotowym sprawozdaniu. Władze miasta realizują szereg przedsięwzięć wpływających na poprawę sytuacji w mieście – zarówno rewitalizację o charakterze inwestycyjnym, jak i społecznym. Jednakże w przedmiotowym dokumencie analizowane mogły być jedynie projekty zgłaszane przez Beneficjentów w ramach „Lokalnego Programu Rewitalizacji miasta Radomia na lata 2007-2013”.

Bez wątpienia jednym z najważniejszych celów rozwojowych miasta musi być kontynuacja i ciągła poprawa jakościowa procesów rewitalizacyjnych. Dlatego konieczne będzie opracowanie i wdrożenie kolejnego programu rewitalizacji na najbliższe lata.

Na obecnym etapie problemem jest jednak brak nowych wytycznych (zarówno na poziomie krajowym, jak i regionalnym), co do zasad tworzenia programów rewitalizacji, elementów jakie powinien zawierać jak i wymogów, jakie dokument ten powinien spełniać. Opracowując więc nowy program rewitalizacji można na razie bazować jedynie na dobrych praktykach, nie mając jednakże pewności, że tak opracowany dokument spełni wszystkie warunki później opracowanych przez Ministerstwo i Urząd Marszałkowski wytycznych.

Documents

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Radomia na lata 2007-2013 · 2. METODOLOGIA PRZEPROWADZANIA MONITORINGU LPR Monitoring Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Radomia na lata