773 INSTRUCTIONUM LIBER I. 77 1

SANGTI EUCHERIILUGDUNENSIS EPISGOPI

INSTRUCTIONUMAD SALONIUM

LIBRI DUO.

LIBER PRIMUS.PRJIFATIO AD SALONIUM.

Socpe a me requiris multarum rerum ahsolutio

nem, quse in divinis voluminibus inlerpreiem po-

stulant ; colligam, prout redierinl in memoriam,

qua» a te , mi Saloni, sludio cognoscendi sednlo

copioseque prolata sunl,atque eis non cx meo

ingenio , sed ex illusirium docloruin judicio ,

ncque ex propria teineritate, se,d ex aliorimi

aiintoritate re?pondeam , conscctans, non lam elo-

quii exsultantis ambiium quam nccessarise brevi-

tatis modum. Sic eniin ct innumeris satisfieri inqui-

sitionibiis tuis poterit', ct mihi insuper liberum erit

aliqua extrinsecus quae cogniiioni lure ulilia arhi-

trabor inserere, ut est et illud, Qnid significet Al-

leluia, Diapsalma, Anien ; quid sit Cidaris, Ephod,Siclus et «etera : quse vel in sacris libris frequen-

tata, vel maxinie in Ecclcsise usn posiia, inlerpre-

tatioiiem requiruni. Hac cum se legentibus per

tolum Scriplurarum corpus crebro offerant, non ahs

re existimavi ea libi cum significationibus suis in

opere hoc quasi coacervaia ostendere. Dignum naw-

quc est quacumque cura mea ingenium liiiiin repa-

rari, qui vixdum dccem natus annos eremum in-

gressus, inter illas sanclorum manus non solum im-

butus, verum eliani enntritus sis ah Ilonorato patre,

illo, inquam, priiuum insularum, postca elianiEccle-

siaruni magislro; cum le illic beatissimi Hilarii

tunc insulani lironis, scd jam nunc summi 1'onti-

hcis, doctrina formarcl pcr omnes spirilualium re-

riim disciplinas, ad hoc eliani te posiea consum-

manlibus sanclis viris Salviano alque Vincentio,

eloqtienlia pariier sapienliaqtie prceeminenlibus. Ilis

igitur lot ac talibus usus magisiris, ex me quoqucminimo omniuin audies qusc sciscilalus es. In quibus

iam nunc et interrogantem te, et me respondenlem

recognosce. Vale in Chrisio.

CAPUT PRIMUM,

De Quwstionibus difficilioribus veteris Testatnenli.

1N GENESI.

Inlerrogalio. Quibus Scripiurariim lcsiimoiiiis Tri-

tiilas approbatur ?

Responsio. Multifariam et multis id quidem si-

guilicationibus per omnia fere sacra volumina dc-

(laraiuni manifestatuinqiie dilTiuiditur; sed nos bre-

Yiler hoc in ipso staiim (iivinarum Scriplurarum

A demoiistremus exordio. In principio, inquit, fecil

Dem ccelum et terram. Et infra : Et spiritus Dei fere-

batur super uquas (Cen. i, 2). In principio, hoc est,

in Filio, nuia per Filium fecit Deus Paterccelum et

terram. Cui et illud a Palre dicitur: Faciamus ho-

minem ad imaginem et similitudinem nostram (Gen.

l, 26). Omnia enim per Filium operalus est : Quiaomnia per ipsum facla suni,etsine ipso factum est

nihil (Joan. i, 3). Ferebntur autem super aquas spiri-

tus Dei (Gen. i, 2), ulique «inctus. Ecce habes et

Deum Palrem, et Filium, el Spirilum sancturn.

Ilem aliud : Yerbo Domini coeli ftrmati sunt, et spiritu

oris ejus omnis virlus eorum (Psal. xxxn, 6). Ecce

Deum, et verbum quod est Filius, et Spiiiium ejus

sanctum. Ilem in Evangelio : Ite, baptizate omnes

B gentes , in nomine Palris, Filii et Spiritus sancii

'Maith.xwm, 29). Sed Pater ingenitus, Filius geni-

ins, Spiriius sancuis ncc geniius nec ingenitus. Nesi ingenitum dixerimus, duos Paircs diccre vidca-

mur; et si geniluin, duos filios : sed polins qni ex

Patre el Filio procedat, velut qu;cdam Patris Filii-

que concordia. Neque apud nos potest sine Spiriiu

sancto justa esse concordia. Idem Spiritus et cbari-

las el doniiin Dei dicitur. Idem et divisor est gralia-

rum (I Cor. xn, 4). Ergo Pater ex quo omnia, Filius

per quem omnia, Spiritus sancms in quo omnia;

sicul et Aposiolus dicit : Quoniam ex ipso et per

ipmm el in ipso sunt omnia, ipsi gloria in scecula sai-

culorum (Rom. xi, 56).

Int. Spiritus Dei quomodo ferebalur super aquas?C Resp. Non pervagatione, sed poteslate dum crea-

turse suac supereminet regentis imperio.

Inl. Aquas ubi legimus a Deo faclas?

Resp. Etsi factas eas in exordio creaturarum non

evidenter diviiuc lectionis texlus cxpressit, a Deolamen facta: Mint. Nam et aliquanta alia quce non

scrihunlur, quomodo de caeleris intelliganlur, osten-

ditur. Sicut el Apostoli baplizaii intelligendi sunt

cum baptizatos eos non penilus manifestet aperiior

Scripturarum significanlia. Licet quidam hoc inlelli-

gi illo volunt lestimonio quod Salvator dicit : Qui

lotus est, non indigetul lavet (Joan. xm, 10 ). Et (a-

men dc aquis a Deo factis illud nos aliqualenus in-

slruere lestimonium potest quod diciiur : Separeniur

aaum in eongreaaiionem unam, et appar-eat arida (Gcn.

D i, 9) ; quia scilicet non prseciperet ut aquse a lerr^

775 S. EUCHERH LUGDUNENSIS EPISCOP) 776

quam fecerat, secernentur ,nisi et aquas ipse fecis- A per huraanas significationes divinos motus affecius

set. Nec enim consequenler in crealurarum ordine

posiea distingui juberet, quod ipse anlea non ereas

set. Et lioc quidem ob id colligimus quia creatioms

ejus inanifeste Genesis non inlulitmentionem. Mani-

festius autein creaturae bujus Deum designat aucto-

rem psaimus ille qui dicit : Quoniam ipsitts cst mare,

«I ipse [ecit itlud (Ps. xciv, 5).

Inl. Quid est quod diciltir ; EtviditDeus quia bona

lunt valde(Gen. l, 31) ?

Resp. Vidit, boc est, approbavit, id est, non igno-

ratione, sed manifestatione.

Jnt. Qux consequentia nominis est ut scribalur :

Ha?c vocabiiur mulier, quoniam ex viro sumpta esl

(Gcn. ii,23)?

que ostendere. Sicut cum Dei bracbium dicit ( Isai.

liii, i), potentiam ejus virtutemque significat; cnm

aures (Ps. xxxni, 16), eo quod cuncia indubitaiiicr

audiat; cum oculos (Isai. i, 14), eo quod indiscrcte

universa prospiciat; cum animani , eo quod perpe-

luum semperque vivat, aut quod auclore ipso omnia

viviliccntur.

Int. Cum omnia bona Deus fecerit , nibilque non

ab illo lactum sit, unde malum ?

Resp. De privatione boni, dum id quod in bonum

auclor bonus protulit ,in malum a male utentibus

depravatur. In ipsa autem creaturx subsianlia nibil

est quod recte appellari malum possit. Porro ea quae

putantur mala, id est, serpenium et cxtera besiiaruni

Resp. Elymologia qux hic in Latino non sonat, B animanlia ; per inconvenienlein naturx modum effi-

in Htbraeo sermone servatur. Vir enim vocatur is,

et mulier ista. Quod aiiimadverlilur pulcberrime re-

cens custodisse translatio divina dicens : Hcec vocu-

bitur virago, quia ex viro sumpta est (Ibid.).

lnt. In quo Dei similiiudinem rctinemus?

Resp. ln mente.

Int. Paradisus ubi esse definitur ?

Resp. Diversa super bac re senientia pluriinorum

est. Aliqui tamen hunc in terra esse deliniunt , ut

non potuerit nisi in terra habitare tcrrenus : quem

tamen homini inaccessibilem eflici virtute divina

confirmant.

Int. Eden in Genesi (Ge«. iv, 16 ) quid accipie-

mus?

cilur ni noxia sint. Venenum quippe, quod mortem

infert boniini, vita serpentis est. Si enim hon.o per-

peluo immortalis mansisset, veneni pemiciem incur-

rtre non limerel. Hoc modo et alia in aquis vivunt,

qux lerrx exposita moriunlur ; alque e contra-

rio, vivunt alia in terra, qux aquis iinmcrsa depe-

reunt.

Inl. Quia lotius substantia crealurae a Deo au-

ctore processit, requiro quid de tcnebris senlienduin

sit.

Resp. Quidam ex hoc ita disputant : Sileniium di-

citur, ubi sonus nullus est, cum lamen nullam silen-

tii noverimus csse substantiam. Sic et quia lucis prx-

scnlia nullx sunt tenebrae, merito lenebrae depuian-

Resp. Sacratissimum ipsum ad Orientem paradisi C tur lucis abseniia. Cui opinioni parura congruere

locum.

Int. Quid inielligendum est de arbore illa scienlix

boni et mali (Gen. n, 9) ?

Resp. In primis ne, ut quidam hxrelici interpre-

tantur ,malorum

,ila el bonorum pulelur ex hoc

conditor Deus. In arbore quippe illa quxcumque

erat, prxceptum Dei inielligendum est ; scd in cu-

studia prxcepti scientia erat boni , in transgressione

prxcepii scienliaerat mali. Ergo degustata arbore, id

est , praecepii lege violata, scientia erat mali, quia

prxcepti lcgisque transgressum conscquebatur et

poena.

Int. Si Deus hominem immortalem fecerit (Sap.

H, 23), quemadmodum poiuit mori ?

putanl alii lcslimonium illud, quod scribilur : Tuus

est dies, et tuaesl nox (Ps. lxxiii, 16).

Int. Cum nulla esse ignorantia apud Deum po.^sit,

quomodo ipse in libro Geneseos in exordiis dicit

Dominus : Adam, ubi es (Gen. m, 9)?

Resp. Hoc est dicere : Adam, quo recidisii ? non

ergo vox isla quasi pro ambigui sciscitalione quxren-

tis est , sed cum increpatione inierrogantis est. Et

aliter : sermo hic , non Deuin veri inscium , vel ubi

esset Adam,Deum oslenditignarum, sed illud potius

oslendit , quod omnis ille qui peccat , velul jam cr-

roribus suis devius, et per deliclum recedens a con-

spectu Dei, noiitia ejus efficialur indignns. Et aliter:

inlerrogat, ut suis quisque responsionibus convinca-

Resp. Non quod penitus immortaiis homo facius a D lur ; quia licel non ignoret quod silii vult indicari,

Dco fuerit, sed aut servando mandatum crcscerent

ad aiternum, autpraevaricandocaderent ininfernum.

Et ne propria lege viventcs similes Deo putarentur,

aut nullis exstantibus meriiis sempiternum paradi-

sum possiderent. Tamdiu enim vel angelus , vcl ho-

mo divino favore protegitur ,donec injunclum sibi

officium impleverit.'

/ii(. Quomodo accipiendum est illud quod nobis

Scriptura deambulantem in paradiso Deura retulit

(Gen.m, 8)?

Resp. Dei in eodem loco prxsentia hac '• imbu-

laudi appellationc manirestalur. Scripturx enim mos

est, quo facilius hominibus ad intclligeuliain clareat,

vult tamen delinquentem etiam responsionis testimo"

nio reum stalui. Dum enim interrogal, judicat.

Int. Quid est quod ail : tlaledicta lerra in operibus

suit (Gen. m, 17)?

Resp. Hic opera non tam excolendi atque excr-

cendi agi , quam peccata inlelligenda esse , quidam

arbitranlur.

lnt. Quomodo intelligendum est quod dicit : Et

habitavit in terra Naid; vel, sicut in Hebrxo babet,

Nod(Gen. tv, 16)?

Resp. Naid inslabilis dicitur , ergo lerrae nomen

est, sed juxta posnam sententiamque divinam Caiu

fuisse vagum profuguroque declarat.

777 INSTRCCTIONUM LIBEU I. 773

lnt. Cnm snperius virtim ct mulierem nominibus A multa properantibus, exbibenda prolatis n te rebuj

tuis iilrumque designassct, <|"id est, qund in consc-

queulibus adjccil et dicit : Virum el mulierem fecit

eos, et benedixit eit, el vocavit nomen eorum Adam

(Gen. v, 2)?

Hesp. Ad.un inlerprelalur honio : bominis vcro

noiniiie nianifcslum est tam viium appcllari posse

quaiu rcuiinain.

Int. (Juid e>l, quod in annis Malhusalem quatuor-

deciin aiini per diligcnlcm snppiilatioiiein ulira di-

luvium deprelieiidiiiiiur, cmn oclo taiilum aniina: in

arca fuisse refcrantur (Gen. v, 22)?

Resp. Enor in iiumeio esl : quippc cum in He-

bracruin lihris iia legaiur, ul inira diluvii lempusliic qiialuordccim annoruin numcrus expleatur.

est uuda el circumcisa responsio. I aque ad lioc,

quod nunc requiris. agnnscc, quod nibi! tnrp» in

ipsa creatione conditi linmiuis videri poiest : qnippeciiin omni compagc meinbroruiu , totumque hominemDeus fmxerit (Job. x, 8). Deinde nec incongruum

fucrii, 111 generalio illa signum in parte incmbri ge-nitalis acccpcrit, pcr quod generatinnis ipsius pro-meb.iniur cxordia. Cxtcrum sccundum inloriorcm

intclligcnti.i: seiisum, per lianc circuiucisionem se-

crelioris parlis corporis illud prafigiiralum cst, quodsecretior circumcLio, id cst cordis, oporteret ad-

Iiiberi.'

lnt. Scribitur in Gencsi : Tentnvit F)eus Abraham,

quasi ignorali.it Donsinus an fidelis Abrabain foret,

lnt. Cum Doiniiius dicat : Erunt dies eorum B nisi inanileslaud.i: rei probatione lentassct.

erntum viginii anni (Cen. vi, 5) , quomodo postea

Abrab.o , :ilioriinii|ue niulinruin vitse tcmpora ullra

Iwc spaiia icniliiniiir (Gen. xxv. 7; xxxv, 28)?

Re^p. Quia bic annorum iiiimeius agen.Ue potius

pcenilen ix quam vitaj fuerat atiributus bunianx :

intra quoni prascripluni iiiiineruiu cnnfcssioni vaca-

renl, ut diluvio non perircnt. Aut si numcrum illum

ad liumanani poiius referri viiaui placet : quia ncquc

ntiucainpliusqueiiiquam quini ccnlum viginti annos

vivcic Ikeal : illud (piod dictum c»l : Erunl dics

coruni ccntuin viginti anui : non in eos , qui tunc

contiguo teiupore subseculi smit, scd in postcros

promiilgavit : quia non dixit Sunt, scd Erunl.

//1/. (Jniil cst quod ait : Dilatet Deus J,;pheth , et

habiiet in labernaculis Sem (Geu. ix, 27)?

Resp. Dc Japlielli , qui iu lingua nostra latitudi-

ncm snuat, gentiuni nacilur mutlii u-lo, de Sciu Ife-

braji. Hoc crgo sigiiilicaium cst , Dci Scripiurarum-

qne iinlitiam, ejcclo 1-raele, a noslris viuuicandam.

Notanduin vero cst, trcs Noe BlioJ, Ires post dilu-

vium terraj partes occupasse. Seui iianiquc posteri-

tas in Asiam vcl Urienlcm, Cbam in Africam vel

Meiidiem , Japbetli cum parte Asix in Europam se

Occideuieinque pnrrexerunt.

Int. Quid cst quod dicilur in Gcnesi, De lerra

exiit illa Atsur, et wdiftcavil Niniven et Hooboth civi-

tatem (Gen. x, II)?

Resp. Non dna- signific.it civitatcs. Roobotb nani-

que plaieas dicit. Esl crgo sensus liic : /Edificavit

Niniven ct plateas civitatis.

1*1. Quomodo occurrendum est arguenlibus, quodAbraham fralris sui Saram ftliam sibi in raatrimo-

niuiii sumpscrit (Gen. xx, 12)?

Resp. Quod (|ii:c a Doniino lunc uon fueranl lege

iiilcidicla, adliuc nnn pinabaottir illicita.

1*1. Quid fnit lll Jildris, qund ncque nos absqueveiecundii sciscitainur, signum in illa verecundiore

orporis parte ponereiur (Gen. xvu, 11)?

Retp. p.isccbat qoideiu, ini Saloui, lantarum pro-

fundiias qoasiiiiiiiiiii , ordiuata ac spatinsa dispuia-

lione nos p'opositis satisf.icerc, et pro meritis red-

dcie siugulis vclut quamdam imuinrandi digmlalem :

scd quid aginius? quibus feslinalo opus est, ad lam

Fatkol. L.

Resp. Non quia fidem ojus Deus ignorarcl tenta-

vil Abraliam vcii cxpliiraiinne, sed idcirco lcntatus

cst, ut tenlatus justilic irciur, el aliis imitandus pro-

poneretur.

Int. Quomodo Jacob dicit : Vidi Dominum fcicie

ad fuciem, el solea facta esl anima mea (Gea. xxxti,

30), ciiiii in Evangcl legaiur : Deum nemo vidit

umquam {Joan. 1, 18) ; aut quomodo ilcyses cum Deo

facie ad faciem lamquam cuin amico locutus scribitur

(Exod. xxxv, 1 1). Et rursus idein dicit ad Dominum :

Ostende mihi gloriam luam (Exod. xxxm, 18)?

Resp. Quia Jac>b vel Moyses 11011 in ipsa inaje-

statis >use gloria Deum viderant, sed per subjectamdivina: potcstaii speciem visibilis creaiune, qua3 liu-

C manis polcrat apparcrc conspectibus. In ea aulem

substaiilia inajcstalis, in qua esl , qilimo.lo Deus a

mortali adbuc lioniinevidcreiur.cum ipse ad Moysendicil : Non poleris videre faciem meam : non enim vi-

deb'i me homo , et vivet (Exod. xxxm, 20). Ilac ergo

ralione uirumqiic tc-lioiunioin vcrum est.

Inl. Quid cst quod ait : Ipse esl Ana, qui i«-

venit Jamin in deserto, cum pascerel asinos Sebeon pa~

tris sui (Gen. xxxvi, 24)?

Rezp. Jainiu Latine maria interpretatur, id est,

aquarum congregatio : eo quod stagnuui rem in

cremo liaud dubie dilficilcm ipsc repereril. Iudicat

Janiiu et asinos, qui de onagris cjus institulione na-

scantur. Sunl qui oesiinianl, quod pcrmixtioncin di-

versorum intcr se aniinalium ipse priiuus, ut muli," vel mula; nascercntur, invcnerit.

lnt. Qn:c sunt illa priinogcniia, qux Esau vendi-

dit Jacob fralri suo (Gen. xxv, 53)?

Resp. Prior et majnr pars primngcnilis debcbatur

vel in bonorc, vel in liacrcditnri.i successionc, vel in

gratia paternai benediclionis. S cui ipsc Jacob, Ru-

ben, inqnil, piimogeuitus meus. prior in donis : major

imperio (Gen. xlix, 5). Et in libro Dcuteronomii de

primogenito scribitur : Dabitque ei , id esi, paier, de

his quw habueril cuncla duplicia. Iste est enim prin-

cipium liberorum ejus, el huic debenlur primogenita

(Devt. xxi, 17). Uude et Isaac bcnedictiouem siiatn

ad Esauptiiavcr.il piMiiogenitijurcdefercndam (Gen.

xxvii)?

36

779 S. EUCHERII LUGDUNENSIS EPISCOPl 780

lnt. Quid his respondendum est, qui ob uxores A. Hesp. Quod non Judaeis tantum lex illa prolata

mulias inconiinentiam patribus vel palriarcbis no-

slris objiciendam putant?

Resp. Primum, quod tunc nondum lege prohibi-

tum, quia ccnsuetudo erat, crimen esse non poierat.

Deinde , quod illa tunc vel pro loco , vel pro tempore

Doa improbabilia aptid Deura fuerint. Pro loco, sicut

ct in una domo in allero angulo aliquid fieri a quoli-

bct Doniino prxcipitur, quod in alio nequaqiiam

lieri permiliitur. Pro tempore vero, quod rudi adliuc

sxculo praeceptum fueral : Crescite et multiplica-

mini (Gcn. i, 28). Nunc vero jubelur, ut qui babent

uxores, tamquam non habentes sint. Non quod ju-

slilia varia sit,sed lempora mutabilia, quae pariter ire

non possunt, et diversis quibusque temporibus vel

sit, qux omnibus gentibus constitutione naturalis

legis innascitur, Apostolo hoc etiam conDrmante

atque dicenle : Cum enim geniet, quce tegem non ha-

bent, naluraliter quce legis sunt, faciunt, ejusmodi le-

gem non habmles, sibi ipsi sunt lex, qui ostendunt opus

legis scriplum in cordibus suis (Rom. n, 14). Atqueidcirco non sero Dominus legem innocenliae in de-

cem verba collegit, cujus jam insiiai in pectoribus

humanis origo praecesserat. Nec tarde eam saxeis

tabulis rursus inscripsit, quam jam antea paginis

cordis insculpserat. Etenim ante hanc Moysi legemhabebat natura legem suam, per quam ei Deummundi viiaeque auctorem agnoscere, et per boc dili-

gere, in promplu erai, et jusiiiiam erga proximum

diversis locis diversa congruant. Necesse est postre- B dilectionemque servare. In quibus mandatis duobu»

nio , quod in his ex voluntale Domini sub specie ge-

gtorum praesentium fierei quaedam praenuntiatio fu-

turorum.

Int. Quid est quod dicit : Et ecce vilit m conspeclu

meo, et ecce in vite tres (undi (Gen. xl, 10)?

Retp. Tria Oagella vel tres propagines indicautur

sub bac trium enuntiaiione fundorum.

IN EXODO.

Int. Loquitur ad Abraham Deus, quod quarta pro-

genie de lerra jEgypti reversuri essent fiiii lsrael (Gen.

xv, 10), et quomodo postea Moyses scribil : Quinta

autem progenie ascenderunt lilii lsrael de terra

jEgypii?

Resp. Si genealogiam secuudum Levi tribum re-

quiras, qualuor progenies pro (iliorum successione « sanctus

numerabis : si Iribus Judae ordo replicetur, qiiinque

geiicrationum successiones invenies, quaniquain in

Hebraeo, ut indicat Aquilae studiosissimi trauslatoris

edilio, non habeat, Qiiinta generationc ascenderunt :

sed ,Arma:i ascenderuni filii

Israel de lerra Mgypti

(Exod. xni, 18).

Inl. lu Scripturis frequenter legimus : Et dixit

Dominut : islud dicere Domini quoinodo accipien-

dum est?

Retp. Dicere Dominus vel loqui scribitur ,si

quando ad sanctorum aures cxpressum, qui sxpe ab

aliis non auditur, facit sonum pervenire verborum :

Aut cum per assumpti cujuslibel corporis speciem

Deus loquitur : aut cum aliquis admonitione sive re-

ve.latione noclurnae visionis insiruiiur : vel certe "

omnis lex pendet ei prophetae. Igitur et illud ante

jam noverant : Omnia quoecumque vultis ut facianl

vobis homines,et vos fatite eis : in quo est et lcx et

prophetm (Malth. vii, 12) : Et ut lioc etiam exemplis

probemus : anle hanc legem lilterae per illam nalu-

rae legem Abel justus agnoscitur (Gen. iv, 4), Enoch

rapitur (Gen. v, 24), Noe eligilur (Gen. vi, 8), Abra-

ham pater genlium nuncupalur (Gen. xvn, 4). Quam-obrem banc Moysi legem non sero esse prolaiam,

prcccedens effecil lex nalurae, per quam multi Deo

probabiles exslilcrunt.

Int. Quis est ille digitus Dei, quo duae legistabulae

leguntur scriptae (Exod. xxxi, 18)?

Resp. Digitus Dei hic accipiendus est Spirilui

IN LEVITICO.

cum ea quae agi vult Dominus, sanctorum cordibus

ul agamur , inspirat , secundum illud : Audiam quid

toqualur in me Dominus Deut (Pt. lxxxiv, 9).

Int. Dicit Dominus ad Moysen : Potteriora mea

i idebit (Exod. xxxiu, 23) : quid hic inlelligendum

usi?

Retp. Quod posteriora divinorum operum in

Christo posiremis manifestanda lemporibus, vel in

foiritu visurus esset, vel in posleris suis.

Int. Quae referenda sunt inquirentibus quam ob

causam Deus uni tantum genti per Moysen legemdederit : atque hauc ipsam multa jam saeculi alate

trauscursa?

Int. Qiiamobrem in saciificiis mel (Ltv. u, 11)

proliibetur offerri?

Resp. Quia sccundum interiorem sensum resoluti

blandimentis deliciarum, aut dulcedine volupiatum,non pnssunl mysteriorum Dei esse participes. Hinc

est igilur, quod etiam Pascha Domini comedi cum

amariiudine jubetur (Exod. xii, 8) : quia sil semperaustera districtio veritatis. Oporlel ergo absque ullo

adulationis ac voluptatis melle noxio salulares nos

Deohostias semper offerre et dicere : Ergo iuimicus

factus sum verum dicens vobis? Econtrario admi-

sccri in omnibut tacrificiit tal jubetur (Lev. n, 13),

scilicet ut oinnia, quae ad Christi honorem cultum-

queofferimus, salem rationis acdiscretionis semper

accipiant.

Int. Quid propriead usum pertinebat sacerdotum,

quidre ad levitarum ex his quae populus nfferebat?

Resp. Primiiiae frugum caeterarumque rerum sa-

cerdotibus , deciinae vero Levitis deputabanlur. De

quibus tamen decimis decima sacerdotibus debeba-

tur (IVum. xvin, xix, xxi, xxvi).

Int. Universa quae Deus condidit, bona valde sunt

(Gen. i, 51) : et quomodo in lege quaedam animalia

vocantur immunda (Lev.xi)!

Resp. Ut reliqua taceam, quae ex hoc dici pos-

sunt. immunda appellata sunt esui , iton creationu

781 INSTRUCTIONUM LIBER 1. 782

Horura enim in cibum usus pro quibusdam figuris A jEgyptum quinque ei septuaginta animas refertur

diviua interdictus lege cognoscitur.

Int. Cum munda et immunda animalia divina per

Moysen lege discrcta sinl, quomodo etiam anle di-

luvium de his quae in arcam recipienda erant, im-

munda appeilanlur animalia (Gen. vn, 8)?

Resp. Moyses, inspirante sanclo Spiritu, Penla-

leuchi scriptor et conditor cst : et quia in Levitico

de mundis immundisque animalibus erat proferenda

discreiio, ctiam in Genesi, quia utriusque libri idem

auclor est, eadem animalia appellavit, iminumla.

lnt. Qua: de veteri Testamento relinquere vel

qua: observare debemus?

Resp. Debemus observare mandata, qua: ad cor-

rigrndam vitam moresque pertiiient : relini|uere

(Act.\n, U).

Resp. Constat quidem eo tempore quo Jacob in-

gressus est jfigyptum cum Joseph filiisque ejue

Ephraim et Manasse 70 animas tantum fuisse. IMvero ubi 75 animarum numerus refertur, quasi pe?

anticipaiionem etiam filios nepoiesque Ephraim e&

Manasse numerandos putavit, quos postea in iEgypt;»

natos divinse relatio leciionis ostendit.

Int. Quid respondendum est Judseis objiciei,-

tibus lesiimonium iilud : Maledictus omnis qui pendel

in ligno (Deut. xxi, 25)?

Iicsp. Malcdictum esse hominem qui in ligno pen-

deat, sed noxium, non innocentem. Neque enim

innoceiitiae potesi esse maledicium pcena peccati. El-

auiemcsremonias ritusque sacrificiorum, quae figu-B eniin si Mardochauspraparaio ligno appensus(Eslher.

ras alque umbram futuris tunc rebus prxtulerunt.

Int. Quid rcspondebimus objicientibus quam ob

causam Deus sacrificiis veteribus repudiatis, novis

delcctalus sit : niliil eniin corrigi affirmant, nisi

quod non recte faclum pulelur?

Resp. Spatiosa qua?stio, sed nos pro necessilale

breviter reS|ionde.himus, quod non idco Deus videri

possit muiabilis, quia haec pro lemporum opportu-

niiate imitata siut.Nam et annus temporibus, ei vitue

spatiuui variatur selatibu-. Nec idcirco qua: isla iu-

stiiuit, diviiue providentiae raiio varialur. Necagri-

col.i, si aestate aliud, liyeme aliud in exercendo agro

jusserii, agrieultura: ratio iuuiatur. Non quod is sui

viilealur esse dis'imilis qui facil, sed tempus quo

vn, 9), senteniiaili regiae crudelitatis explesset, num-

quid eum hi iiiuic dignum hac maledictionc judica-

reni? Aut Maehabaii, atque alii, quos Scriptura (II

Mach. vu) morte siniili indignissime lestatur affli-

ctos , numquid apud eos pro maledictis habentur?

Quapropter Salvaior noster a morie redemptui us ho-

minem, ita crucem nou refugit, ul mortem. lgitur in

ininoribiis uon calumnieiitur, cum pro palientia I)o-

inini nos etiam in majoribus gloriemur. Nec mirum,

si dicaiur patibulum subiisse, qiicm nos etiam ad in-

ferna descendisse fatemur : qui cum proprium ipse

peccatum non habuerit, suscepit tamen mortem da

peccati maledictioue veiiientem. Aique idcirco pe-

pendit iu ligno (Gal. m, 13), ut nos a deliclo, quod

facit. Praicepit ergdDeus quaj apta sunt suis quibus- C in ligno fuerat perdilionis admissnm, in ligno ap-

qiie temporibus. Sicut etiam hic de sacrificiis pruece- pensus absolveret.

pit, iion causa su.i' deleclalionis, sed humanse. ut

crvtera , utilitatis. Et ideo verus est Dominus, quia

bonorum nostrorum uon indiget (Ps. xv, 2). Sed haec

ipsa satramenioriim conimutatio ne nova et subito

puietur assumpta, praedieta jamduduiu projilieticis

atquc d.vinis vocilms ftierat, quibus diciiur : Non ac

cipiamdedomo tua vilulos, neque de gregibus tuis hir-

cos (Ps. xlix, 9). Poslremo, ut brcviter concluda-

nius, cur diversa sibi sacrificia Deus voluerit otTerri,

quia aliis sacramentis Christum praentiniiari oportuit,

ciiin venlurus essei,aliis annuntiaiv oportuit, cum

venisset.

IH MJMERIS.

lnt. Qiiomodo in Deut.( v, 9) Deus zelatus fuisso

dicitur, cum in Deum nulla perturbatio cail.it ?

Resp. Deus perturbari, ut ipse ais, nou potest,

sed tranquilla bonitate zelat : ne uni Deo debeni

anima castilatem per multos falsos corrupta et pro-

stituta lurpetur.

Int. Iu Job (xxviu, 15) qualiter accipiendum esl,

quod Scriptura commemorat, Aurum Ophir ?

Resp. Regio est Ophir in Indiam tendens : ilaque

aurum hujus indicai regionis. Alii aiirum Ophir

valde pretiosum esse confirmant, quod obryzon apudInt. Balaam illogentiliiquid esi qnod prophctasse D Lalinos appellatnr.

seciindmn lidem &acrsc comprobalur hisioria: (NumU, 17)?

/{(•8/;. Ut niultis innotesceret modis, diim usque-

quaque prolata, etiam per infidelcs annuntiatur.

Et ui hoc ex gcnlibus prophetantc signum esset

genlibus credituris. Nam et Heliu in Jub libro de fu-

lurishauddubie nulla praedixit (hib. xxxu, Setteq.),

Et Caiphas de Domino ac Salvatore nostro in Evan-

gelio prophetavit (Joan. xi, 50).

I.N DEUTERONOUIO.

lnt. Cura in Deuteronomio 70 tantum animue cum

Jacob ^Egypium aseribantur impressa; (Deut.\, 22),

quomodo pnstea in Actibus Apostolorum iutroisse

Int. Quid sibi vult, quod illic auclorum ssecula-

riuni consuetudine legimus Pleiadas, Oriona vel

Arcturum (Job. ix, 9)?

Resp. Non quod his apud Hebroros nominibus

censeantur, sed ut apud nos borum siderum signi-

ficanlia posset esse manifesiior, ita h;re translator

appellare voluit, ut usus genlilitatis invenerai. lllud

quoque generaliter observandum est, quod eliam

apostoli vel aposlolici viri in cptslolis suis scri-

bentes ad populos, abuluntur iuterdiun his lestimo-

niis (Tit. i, 12

), qua: videbantur divulgata per po-

pulos.

Int. \r eodem libro quid ett, quod de dricou*

785 S. EUCHEHII LUGDUNLNSIS EPISCOPI 7&I

illo scribtur : Omnet nates li conveniant, non sus. Alinenf corium caudje ejus ?

Resp. N:i>cs Ecclesias dici , qu» icntaiionibus

tribttlntioiritiiisquc vexalx, vix aniithrisium in finc

inuiiili lolcrabunt. Rec-te autcm diaconis illius, id

csl ,diaboli caudam anticlirislum appellat, a quo

pcrsecutio veniet cxirema.

IN RECCM LIBRIS.

lnl. Qaid est quod S;iulem Oominus poslea repro-

bat regcm, queni piius in rcgnum eligendum putavit

(I Iteg. xin, 14).'

Resp. Quia Deus suum illiid juslum incorru-

piuinque jndicium ex .-rquilale depromit, non ex

prasccmia eligit (I Reg. X, 4 ): quempiam, cum

merelur, reprobat, cum electione indiguus efficiliir.

Cxierum nequaquam coiivcnire sacrosanclac veri- B

taii jusiiiiaquc cju» vidcbaiur, ul pcccatum offensa

pra-cederet.

Int. Qnomodo inlclligendum est, quod in Scri-

pturis painitcre Domiiun sarpe mcmoraiur? Sicut

cli;im de Sau!e dicit : Poenitel me quod conslituerim

Saul regem (l Reg. xv, il)?

Itesp. Pceiiitc-ntia Doinini dicitur rerum ab eo

constiiuiarum mnlalio, qu.e pro reium vicissiiudine,

vel pro recii dispositionc succcdit. Neccsse cst

eniin, ut divinx disposiiioncs, quo nianifcstiores

aiidieiiiibus liaat, per significationes humanx men-

tis indiccniiir.

lnt. Legiinu* quod suffocabat Saul spiritus malus

Domini (I lieg. xu, 22), i|iioinodo Doiniui, si malus?

IN MICH.tA.

Int. Quomodo accipiemlum e ; t quod Michxas

proplicia ait : Ecee Dominut cxit dt loeo taneto

suo , et descendit , et incedit super excelsa ttrrct

(ilich.i, 5)?

Resp. Descendere Dominus dicilur, quando ha-

berc ctiram fragililalis hiimanx cvidenter indiciis

dignantiisimx pielitis ostcnditur. Sic et Angeli per

illam Jacob tcalam tscendentes descendentesque (Gen.

xxviu, 12), terreTiornin visitationem, nou ruiuam

dcsreudeiiiium indicant angelorum. Sic el excel-

siorcs justilia viri descenderc putantur, si quandocondesccndunt iufcrioribus sanctx charitatU in-

slinctu.

IN 1SAIA.

Int. Q-.iod intclligcndum est in cantico Isaix

Prophelx, cum dicit : Cantabo dilecto meo canlicum

patruelis mei vinece suce : Vinea [actu est dilecto meo

in cornu filio olei (Isai. v, 1)?

IXep. Alii hoc ranticum a Spiritu sancto canlari

putaoi, alii a prophela, qui a-que sanclo Spiritu

vac-uus iion cr;it. Canlat auiem iu pl nictum vinex

sti.r, qii:e e.-l doinus Israel. Dilecius aiitem Jescs

Curistus esl. lpsi cnitu dicmin c»l : Tu es filius

meus dilecivs(ilwlh. m, 17 ). Ipsum et palruc-lem

appcllat , quod cx eadem sit stirpe piogeniitis. Ilxc

ergo vinea ipsi planalacsl iu cornii, quod est in

suhlimitate at|tie virtutc : qtti dilcctus et fi ius olvi,

quia iiiicius sil, unde et Christus vocalur : vel quia

Resp. Quia cuncia Dou ino auclnrc prolata, di- C oinni mundo latnquam splciididiim Imncn illuxerit.

rinx suni subdita pnte.-tati. Ergo ct ipse diabolus,

licet iioii qualis uunc esi, scd bonus a Domino

quondam creatus, ct Doo semper pro omnipotenlis

diiione siibjcctus, Domiiti cral.

Ini. Quid cst, quod cum aliquunla bic Dominus

vindicel, noii vindicat omnia?

llesp. Viudicat aliqnanta, ut intelligaiur huma-

narttm reruin agere curatn. Non vindicat otnnia,

iit agnoscalur tcriibile cunctis adluic fuliiruin esse

judicium.

J«(. Vmbram Samuelis Pyhonissa (I Reg. xvni,

12) qiiemadmodtim potuit cvocarc?

Re*p. Aut falsam lunc utubrani videntibus dia-

bolus oslcndit : aut si fuit vcra , (antum ei licuis-e

Ii boc cantico uvam jusiitiam appellat, ct spinas

iiiiquiiaiem.

Int. In Isaix visione cum vidit Domitium seden-

tem super solium, quid intelligcndum est quod

ait: Sernphinstabiint stiper illud, sexalce uni etsexalct

alteri. Duabus velabanl (aciem ejus , el duubus pedes

ejus, et duubus volabanl, et clamabant alter ad alle-

rum, el dkebanl : Sunctus, sanctus, sanclus Dominus

exerciiuum ?

Resp. In hac visione Joannes Evangelisla Domi-

ti ii ti t Jk-im CnnisTUU ab Laia vismn essc lesiatur,

diccns : Ilase d.xil Isaias, quando vidit gloriam ejus,

el locutus est de eo (Joan. III, 41). Primum ergo hir

quxrilur quomodo serapliin circa Domini ihrouum

ircdeudum esl, quanttim a Dotnino pcrmillcnte con- D siantcs pariler et volarc dicuntur. Dcne boc ser

cessum est, nec miriim pro quibusdam recottdiiis

arcanisque cau-is , vel pro niauifestaiione proba-

lionum diabolo isla permilti : cum ct Satvatorem

eonttitucfit in pinnam templi, et Job petierit, accepe-

ritque lentaudum (Matlh. iv, 5; Job. I, 11).

htl. Citui facium i:oi) sit, quomodo oranli Eiechice

15 anni ijiiasi ad prxfiniium vitx sux tcmpus ad-

duntur (IV Reg. xx, 6)?

Retp. Quia tniqtic urgebatur E^echias in cxlrc-

mis non faii decreto, scd D-.-i cvocalione alquc

Judicio. In tantum antcm vitx anni prius non fue-

rant coustituti, ut pcr supplicaiionem iniclligantur

adjectl.

mone mystico propheta depromit : quia Deo siar*

idem cst qund volarc, ct in sublime exaltare : scde

bit qui fesiiuat obluiibus appaierc divinis. Quod

vero scrapbin alis .suis faciem operire indicaninr,

hoc idcirco quia neque bominum quisquam, ueque

ulla crcalura divinx m.ijcsiatis lumen contemplari,

ut est , poiest. Faciem crgo et pedes velant, eu

quod nobiset anie mimduin prxterita, et post mun-

dum futura cclentur. Alx quoque terapbin indicanl

divini rninrsierii velocitatem. Qux ideo singulit

senx sunt , quia ea lanlum in mundo, qttx sex

diebtis sunt facta, conspicimus. Quod vcro alier

ad alterum clamant, et dicunt : Sanclus, tanctui

»83 LNSTRUCTIONUM LIBER I. 78«

sanctus Dominus exercituum, unam ostendunt divi- A gubernatores Ecclesix pr.Tfigurantur, in Danielc

nitalem in myslcrio Trinilalis.

Int. Qnid rcspondendum cs( eis qni dicunt no-

I) s : Qiiid f.ceriint Jmlxi, si credere nnn potue-

ninl? qnia necesse fuil nt sermo Isaix prophctx

iinpleiclur, dicenlis : Exc<ecatii oculos eorum, et in-

duruvit ct,r eorum, ut non videanl oculit, el intelligant

corde, el conrerwnlur, el tnnein illos (hai. vi, 16).

Retp. 1'rnplicta lioc pnrdixil, quia Dcus lioc fii-

liirinii essc prxscivii. Nequc cnim poicst ad pecca-

tum compellere Deus, cui non potest placcre pec-

catum. In liis ergo non pr.rdestinaiio divina inlel-

ligcmla est, scd pr.-vscieniia. De lioc in Ev.ingelio

scriliimr : Propterea non polerant credere, qttia ite-

rum dicit Isaiai : Exccrcavil ocnlos corum, et indu-

ratit cor eorum, et reliqua (Joan. xn, 3!) ). Non po- B "«P- '" src,,nda sc'"icet parie. Ezecbias enim

sancii coniincnti:im(|iie sectantes, in Job conjugatlet justitiam diligenies.

lnt. Quid sigi.iflcal illml quod dicilur in pro-

pheia : Auferam cor lapideum de carne vetlra, tl

dabo vobis cor curneum (Ezecli. xi, 19, et xxxvi, 26) ?

Resp. Diirum cor el iiiobediens lapidci lcsiiQca-

lione demmistrat : caruci vero signilicaiione cor

molle ostcndit, ac docilc, ct quod intiuuatam possit

rcciperc compunelionem.

IN PARALIPOMENON.

JnJ. Qnid est quod scribitur in Paralipomenon :

Qua; habitabat in Ilierusalem in tecunda( IV Ileg.

xmi. 14)?

icr.mi crederc, ila diciur, sicul el ims s:epe aliqua

dicimus non pn-sc, quia nolumus. Et de Pbaraone

scriliiiur : ln lioc ipsnm excitnvi le, nl oslendam in

te vir.uiem meam (Exod. ix, 1G). Neque ciiiin dixil,

in boc te feci, ui talis c-scs : sed in boc tc elcgi ct

suscitavi, ciim jam lc talem ipse fecisscs : Eigocthic cxcxcati coriiui ocnli, et induraium e-se cor

dicilnr, qnia jam seipsi bac cccit.itc dignos cffecc-

ram. Excxcat aulcm et indurat Dominns pccoto-rem desereitdo et non adjuvando. Si cni auicm

sensus liic pioliindissiiiuu quse-tintiis minus fcceril,

contremiscel mcciim, el dicai :Judicia Domini abys-

tus mnlta (Ps. xxxv, 7), quia judiu.i Dci sempcr

justa sunt, sed fre<|uentcr occulta.

scciindnm Ilierusalem murum fecit , filiiisque cjut

Manasscs lerlium. Il.ibiiab il crgo tisec,

de quascribitnr io serumla parlc civiiatis.

Int. Arcam Dtun ni, in qua cianl duai tabul.c T«-

slamemi, quo abUtam esse crcdetitlum csi ?

Resp. Lcgimus in Paralipoincnon , Josiam regern

Jutla, cum Hicriisalem faceret Pasclia Domino, ad

lcvilas iia locutum esse : Poniie arcam in sancluario

templi , quod cedificavil Satomon filius David rex

Israel. Nequaquam enim ccm ullra porlabitis (IIPar.

xxxv, 5 ). Iloc lnco ila inielligerc quitlam volunt,

quod Josias, prxvidcns capiiviiatcm, arcam Domiui

in certum t>men locum curarit abscondi.

lnl. Quid intcr liolocnislimi cl bostiam intcrest?

Inl. Q;id cst illud q.iod scribitnr : Sicut sponso CRes

l>- Quod ll,,sli* panem lacardntes edebant :

llolocaustum vcro crat bosiia inlegra atque per-imposuil mihi niitram, el ticitt tpnnsam ornavit me

ornumenio (lsai. lxi, 9)? Quomotto idem sponsuset sponsa?

liesp. A c.ipilc ad corpus Iransilum fecit : Caputenim Cltristut esl, corptts Ecclesia (Eph. v, 2")), sed

tainen iiiriiiiupie essc consiai in Cbrislo. Notanda

vcro tl icociid.i rcgnla hxc, qu.c in propbetis fre-

quenler iiicuriil, gcnerans igiioiainibus nbscurila-

lem, cum de capile ad corpus. aut dc corporc ad

capul se prnpbet.e ordo convcrlil.

Inl. Coelum nitlii thronus esl , terra autem scabet-

lum pedum meorum( Itai. lxvi, 1

) . quomodo boc

intclligi poiest, cum uiiquc Deum incorporcum esse

crcdamus?

fccla, quia lota in oblalione sacrilicii igni dabatur.

llostkc quoqnc pacilicx appcllabantur, quibus vcsci

populus solebat.

I.N PSALMORUII L1BRO.

Int. Ciim primiis psa!inu* primis illis versiculi»

impiiim peccaiorcm ba?rciicuniqiic discicverit, quidsibi vuli illa sub ipso psalmi line conclii-io, io t|iia

ail : Ideo nin re*urgunt hup'i in jndicio (/'». i, £)?

Resp. Psatmi hujus iniiium de discrctione me«

riti, ei flnis de dhcretione judicii. In quo oslcndit,

quod bmiio absque dubio omnis rcsurgai , itl est,

justiis, ut judicei, pcccalor ui jntlicciur, impius u(

punlalor. Neque enim lunc jndicabitur jam judica-

Retp. Secimdum tonsueiudinem elocnlionU no- D lus, secundum quod seripiiim cst : Qui autem nonstrx- \ideiur babilum designare regnantis, ut iotel-

ligaiur Deus vcl babiiare coelesiia , vel subjecta

habcre lerrcna.

l.N EZF.CRIELE.

lnl. Oua causa scriliiiur : ln die illa magna tri-

bnl.ilionis neuio libcrabitur, nisi Noe, Daniel et

Job(Eiech. xiv , 14 ) : cum uliquc quando isla

Ezccbiel propbela dicebai, s<dus forsiian Daniel in

corpore fucrit, duobns aliis jam lunc in pace dor-

mifiililms vel carnis nexibus absolutis?

Resp. In bis iribus sanciis iria bnminum genera

sigi.incari videniur, quae iiberanda in die illa magnatf.tulaiionis a periculis promiiiuniur. In Noe enim

credit, jam jndicalus cst (Joan. m, 18).

Inl. Cum passio in Deiim non cadat , qqid esl

quod sa>pe in Scripturis ira Dei et furor dicitur

(P«,ti,i)J

Resp. Scripturoe coiisuciudo \est, ul ira pro ul-

lionc ponaiur. Est enim ira secunduiii bominem,vindicia secunduin Deum, ct furor sccundum ani-

mum palienlis, non seeundum jusiiiiam jiidicniiis.

Ilinc el illud ost quod ponilur in propbcla : Domi-

nr.s creant mala (Isni. xlv, 7). Mala ergo sunt juxiaaffectum ejus qui sustinet, non juxta xquiiaiem

ejus qui decernii.

lut. Q-.iid sibi iult illud quod frequenlcr ifl

787 S. EUCilERU LUGDUNENSIS EPISCOPI 7»7

psalmorum titulis inscribitur, In finem, Psalmut A sensus infundit. Autcerte dies diei eruclat verbum,

David (Pt. IV, v, vi, et alii)1

Retp. Quod psalmi in fine mnndi bonorura re-

promissionem respiciant : vel quod ea quae Judsei

obtinere se posse in principio crediderunt, nos

consequamur in Christo, quera venisse confiiemur

\in fine.

Int. Quomodo intelligendum est quod scribi-

tur : Eloquia Domini, eloquia catta, argentum igne

examinatum , probatum terrce, purgaium sepiuplum

(Pt. xi, 7)?

Resp. Casta dicuntur eloquia Domini ideo, qund

nullo sint adulteraia mendacio, et ad vicem argenti,

quod examinatur igni septemplici , spirilus igni

mundentur.

et nox nocti indicat scientiam : dum omni uiique

die ei nocte annuntiaiione fidelium verbum et scien-

Jia propagatur.

Int. Virga lua et baculus ipsa me consolata tunl

(Pt. xxn, 4) : quse hic inlclligenda discretio esi?

Resp. ln virga correclio declaratur, in baculo

consolatio.

Inl. Cum animalia non absque sensu sini, quo-mndo in psalmo (xxxi, 7) dicilur : Nolite fieri sicul

cquus el mulut, in quibus uon est inletlectus?

Resp. Quia in animalibus sensus esl, in homini-

bus intellecius.

Int. Cuin de jumentis, sicut de bobus cura non est

Deo (I Cor. ix, 9), quoinodo psalmns (xxxv, 7} ait ;

Int. Noncongregabo, inquit, conventicula eorum% ei jtimenlasalvabis, Domine?

de sanguinibus (Pt. xv, l) : cum ulique de saiiguiue

magis Latinum sonasset, quam ob causam saiiguini-

bus contra regulara Latiniiatis scribilur?

Resp. ln Grxco «tftaruv legiiur plurali numero,

sanguiuem significaus. Cujus proprietatis fidem,

etiara in Latinum plurali numero translator ex-

pressiU

Int. Cura in psalino (xv, 10) scriptum sil : Non

dabis semen tuum videre corruplionem : quomodo

iterum in alio psalmo scribitur : Qute ulxlilas in

tanguine meo, duni detcendo in corruptionem (Ps.

xxix, 10)?

• 'Resp. Descendere se in corrupiionem Salvaior

prophelac voce pronunliat , duin clavorum conli-

gentiuin irruptione penetralur. Rursus non dedit

Dominus sanctum suuin videre corruptionem : quia

corruplionem camis Cbristus celeri resurrectione

prxvenit.

Int. Quid est quod dicit propheta de inimicis

suis : Adipem suum concluserunt (Ps. xvi, 10)?

i Rttp. Adeps concluditur impiorura, ciiiu impin-

guati sensu et incrassati iniquitate recedunt vel a

justitia, vei a praeceplis Dei : et idcirco dicit alio

loco : Egredietur ex adipe iniquitas eorum (Ps. lxxii,

7). Manna vero, id est, ccelestis cibus lenuis esi,

et eorum apius alimonise, qui subtilitaic sensuum

vigenl.

i Int. Quid sentiendum est de hoc quod scribitur :

De absconditit tuit adimplelut ctl venler eorum : ta-

turati sunt porcina, et reiiquerunl qua; superfuerunt

parvulit suit (Ps. xvi, 14)?

Resp. Supra peliit, ut Jud;ri a paucis divideren-

lur, id est, a justis : quia mulli cocuii , pauci auiem

electi (Mallh. xx, 16). Nunc autein hos ipsos piius

abscondilis divime legis inslrucios, porcina gua, id

esl, dogmalum posiea immundilia saturalos, dum

negant Cbristum, eamdem impietalem dicit etiam

ad suos posteros transmisisse.

Int. Qualiier intelligendum cst : Dies diei eruciat

terbum, et nox nocli indicat scientiam (Ps. xvm, 5)?

l'.esp. Dies diei eructat verbum, dum apostoli

credentibus annuntiant Salvalorem. Nox nocti indi-

cat scientiam, dum Judas Judxis docti inam pravi

Resp. Hoinincs appellat rationis capaces, jumenta

ralionis experles. Salvamlos vero conlinnat illos per

prxsentem conversionem, lios per fiiturain conver-

sionem.

Int. Qualiter accipiendum esl quod scribitur :

Remitle mihi ul refriyerer priusqv.am abeam,

et am-

plius non ero (Ps. xxxvm, 1 i) ?

Resp. Sensus hic de superioribus versibus mani-

feslatur. Supra enini dixeral : Quia advena cgo sum

apud le, el peregrinus, sicut omnes paires niei. Remitte

milii ul refrigerer priusquam abcam, et amplius iwn

ero, subanditiir illud quod superius dixil, peregri-

nus. Cxierinn nianifesiuin est quod erii, qui se su-

pra peregrinum appellando, patriam, in qua finurus

"«ii, b;ibere declaral.

Ini. Quid indicat illud quod legitur in psalmo:In (Ps. xxxix, 8) capiie libri scr,pii«ii esl de me?

Resp. Ex persona hoc dieilnr Salvaioris , de quoscribilur : In priucipio creavit Deus caslum et lcnam

(Gen. I, 1), id esl, in lilio. Aul terie illnd : In prin-

cipio erat Verbuni, ei Verbum eral apud Deum, cl

Deus eral Vcrbum (Joan. i, 1).

Inl. Abyssus ubyssum invocat, inquii ,in voce

calaraclarum luarum(Ps. xli, 8) : quomodo istud iu-

telligendum est?

Resp. Non immerito abyssus appellatur divinarum

Scripturarum profundum, cl ideo in voce cainraeta-

rum abyssus abyssum invoeat, cuin vetus Testaincn-

tum novum annuiitial, vcl novum Tesiaineniuin ve-

lus in lestiranniuiii voeat in vocibus proplietaniin.

Inl. Quid inlelligendniii esi ex ln>c qund seribilur:

Pro palribus tuis naii sunt tibi ftlti (Ps. xliv, 27)?

Resp. Id est, qund teiiipnriini successinne sinl rd-diii pro patriarchis vel propbctis apostoli vel evan-

gclisix.

Int. Frater non redimit, redimet homo (Ps. xlmii

8) : quid de hoc senliendum esi ?

Resp. Quod non rcdemerii Moyses, redimet Chri-

slus.

lnl. Qnomodo accipiendum cst illud quod Da-

vid clamai ad Dominum , dicens : Tibi soli pteetm

(Ps. l, 6)?

Retp. Soli peccatur Dco, quil inique ipse solus

D

783 INSTRUCTIONUM LIBER I. 790

it absque peccato, ita justificatus vincit etiam, dum A tenduur esse completa. In qua nunc animalia , id

judicatur, id est, vel Christus in passione, vel se-

cundum illud quod in propbeta dicil : Et venite,

judicerour, dicit Dominus.

Int. Viri, inquit, sanguinum et dolosi non dimidia-

bunt dies suos (Ps. liv, 24) : quid bic sentiendum est?

liesp. Non dimidiaui dies suos bi qui immntura

morte rapiuntur. llac ratione etiam illud intelligere

possumus : Ne rapics me in medio dierum meorum

(Ps.ci,25). Et aliter : Non dimidiant dies suos, qui ad

Dei salisfaclionem non conferunt vel vita; suse partem .

Inl. Quid interior sensns eloquitur de hnc quod

scribitur : Priusquam producant spinoe vestroe rha-

mmim (Ps. lvii, 10) ?

Resp. Id est, priusquam se peccata vestra con-

summent.

Jnt. Justus quomodo tavat manus suas in tangui-

ne peccalorum (Ps. lvii, il) ?

Resp. Cum tribuitur vindicta de impiis ,non hoc

prociir:>niibus sanctis : et post delicta atque exitum

peccniorum , justorum clarius vita atque opera re-

splendent.

Int. Quomodo accipiendum est ilhul quod in

psaltno ( lviii, 6) legitur : Non miserearis omnibus

qui operantur iniquilalem?

Resp. Non tam maledirentis animo istud dicitur,

quam corrcplionem emendationemque peccanliumdesiderantis : id est, ut in prxsenti polius vita cor-

renti, iioii abntnntur diviaa paiienlia usque ad futu-

ram poenarum acerbitaiem.

est, gente* babiiant atque consislunt.

Inl. Quae inlelligentia est in hoc quod legimm :

Si dormialis inter medios cleros , pennce columbat

deargentata; et posteriora dorsi ejus in specie auri

(Ps. lxvi, 14)?

Resp. ln hoc loco de apostolis optat propbeta, ut

usqne ad transilum perseverent, credenles in lesta-

meniis duobus. Incolumba autem Spiritus sanctns ,

in posterioribus occultior intellectus : in argento

splendenshistoria Scripturarum, in auro interior vel

pretiosior sensus oslendilur.

Int. Dixil Dominus : Ex Basan convertam, conver-

tam in profundum maris, ut inlingalur pes tuus in san-

guine, lingua canum tuorum ex inimicis, ab ipso (Ps.

B livii,23): quid bic sequemur?

Resp. Basanin Latjno cnnfusio sonat. Ergo Domi-

nus nosmet de confusione converlit, quse est in crnce

ejus : in qua cruce sanguinepedem suum linxit, cla-

mnniibus Judaeis, ut cruciligeretur instinctu inimi-

corum, id est, daemonum. Abipso autem Salvatoro

hoc totum venit, quia omnia hasc propria voluntato

suslinuit.

Int. Quos illos accipiemus principes Zabulon ,vel

principes Nephtalim (Ps. lxvii, 28)?

Resp. Pctrum apnstolum, vel Andream, qui cx

iisdem tribubus sunt vocali, sicut et supra Benjamin

nomine aposiolum Paulnm oportet inielligi.

Int. Quid indicat quod legilur : Posuerunt signa

sua, signa,el non cognoverunt sicut in viasupra sum-

Int. Semel locutus est Deus,duo hcec exaudivi C ,,,„,„ (ps lxxw, 5)?

Resp. Quod Babylonii victoria insolentes effccti ,(Ps. lxi, 12): quid bic intelligendum est ?

Resp. Semel bic non ad numerum lefereuditm est,

sed ad Ormitatem. Qux autem sunt illa duo, quae

Domiuo adj.icent? et posse nmnia, et velle misereri.

Et aliter : Semel locutus est Deus, id est, in lege.

Nam in Evangelio non alia praecepit : quia non veni

legemsolvere, ted adimplere (ilatlk. v, 17)?

Int. Quid est quod scribilur : Transivimus per

ignem et aquam, el induxisti nos in refrigerium (Ps.lxv)?

Resp. Ignem et aquam pcrsecutionem indicat at-

que mariyiium. Aliqui hic aquam baptismum inlel-

ligendum putant, et ignem sanctum Spiritum , qui

infusus peccata tainquam ignis exurat ; et hinc est

quod scribitur : Dominus Deus vester ignis urens est

(Deut. iv, 24).D

Int. Quid dicit illud quod legitur : Iter facite ei, qui

ascendil super occasum ; Dominus nomen illi (Ps.

lxvii, 5)?

Resp. Viani bonorum actuum prseparale illi qui

supergressus est occasum morte devicta.

lnt. Pluviam, inquit, volunlariam segregabis, Deus,

hoereditali lum, et infirmala esl ; lu vero perfecisti

eam ; animalia tua inhabitabunl in ea (Ps. lxvii, 10) :

quis hujus loci sensus est ?

Resp. Pluvia hic secundum Iitteram manna est,

secundum anagogen mandata intelligenda sunt :

qu:c mandata vel lex , licet infirma videatur trans-

«ressionibus Judxorum, gratia tamcn Evangelii os-

ila exposueruntsigna inDeilempIo, sicutconstitui in

troplueosolentsupcr fornicesiniroitiisque poriaruin.

Int. Quid esl quod scribilur : Deus aulem rex no-

ster ante scecula operatus esl salutem in medio terrce

(Ps. LXXJll, 12)?

Resp. Judseam dixit, in qua Christus liberavil per

crncem mundum ; quam aliqui umbilicum lerraj

appcllandum arbilrantur. El aliier : Operatus est

salutem in medio terrae, id est, in uiero virginali.

Int. Quid est boc quod legimus : Quia calix in ma-

nu Domini vini meri plenus est mixto ,et inclinavit ex

hoc in hoc : verumtamen fex ejus non est exinanila

(Ps. lxxiv, 9)?

Rcsp. Calix Domini mixtus misericordia ei judi-

cium : inclinatur ex hoc in illud, cum de misericor-

dia injnditium divina severitaie transilur. Fex au-

tem ejus non exinanitur, quia adbuc ultimum judi-

cii reservaiur.

Int. Quae significanlia est quod scribiiur : Et reli-

qv.ce cogitalionum diem festuin atjent libi(Ps. lxxv,11)?

Resp. Pulchre hic ostenditur quod Deus puritate

mentis velut quadam festivilate lxtntur.

lnt. Vox, inquit, tonitrui tui in rota (Ps. lxxv^

19) : quid hic senliendum est?

Resp. Rotam hic ipsum dixit orbem terrse, eo

quod inlra ejusdem orbis rotam circuinferani toi.i-

trua mugifun.

7J! S. EUGIIERII LUGDUNENSIS EPISCOl'1. 73»

Int. Qiid inlelligendum est de hoc qnod scribi- A esl liomo Allissimus qui fundavil eam. Et notan-

iur : Etpercussitmimicostuos in potteriora (Pj.lxxvii,

M )?

Resp. Secundiim lilteram iilcernm illorum fit

cnnimcmnralin, quibiis sui.l Allopliyli in posteriora

percussi. Scctindum iutcrioiciti vc^o sensum pcrcu-

tinnlur inimici Dei iu postcriora, cum in Domiui ju-

dicio piiiiiuniiir cxiremo.

Int. Qnciii siguificnt diccns : Exterminavil eam

aper de silva , el singularis [crus depasius esl eam

(Pt. LXXM, 14)?

Hetp. Aprmn liic Vcspasiauum, ut quidnm dicunt,

tiiIi inlclligi, qni Judxns bello vastavit. Singularcm

fcrutn, Tiiuin Vespasiani filiuin, qui Ilicrusalcm op-

ptignationc consiimpsit.

Int. Legimus in psalmo(i.xxx, 9): Itrael, tiaudiat B

dum quod ctiam lilius AilUsimiis appcllatur.

Int. Quid liic intulligi-iKlum est, nlii scribitur :

Factus sum sicut homo tine adjutorio inler mortuos /i-

ber (Pt. lxxxvii, &)?.

Hetp. Cbrisius utique inter morluos lihcr : quia

absqnc peccato inlcr pcccaiores apparuit.

Int. Qux esi tcrra illa oblivionis de qna dicilur :

Numqnid cognotcentur in tenebrit mirabitia tua, tl

justitia tua in terra oblivionis (l't. lxxxvii, 13)?

Itesp. Rcclissimc nppellatnr ohlivionis icrra im-

pinriim caro a Douiinn derclicta. Et nliter : terra

oblivionisetiam in illo nccipi poicslqucd dicil : Quo-niam non est in morte qui memor til tui : in inferne

autein quis confitebitur tibi (Pt. vi, (.) ?

Int. Qiiiiniodn juveniiis aqnilx renovalur, secun-

me, non crit in te Deut rcccns : quomudo isuid acci-

pieinus?

llesp. Idola vel Anlicliri-liiin rcfuinniliim essc

proriiinlai. Cliristns aiitcm Dciis rcccns non crat,

liect iininiln per cnriiem nosiris lemporihiis illuxerii.

Nam in principio erat apud Deum Deut Verbum , ipte

creans Iwmhiem ad similituitinem Dci (Joan.t, 1;Gen. i, 20), qniquc divcrsis vicibus niqnc icmpori-bus Abraiix vcl patribus nostris scmper appmuit

(Gen. xviii, I)

Int. Qualiiernccipiendiim csi qnod psalmus (lxxxi,

1) ait : Detts steiit in synngoga dtorum ?

/fe»p Idest, in congregntionc snnetorum; Domi-nn> auiem noster s.incios snos ut rcgni sui, iia etiam

noniiiiis sui pnrticipniionu donsuit. Umle el ad C f„sa vehlur.

duui illml qund lcgimiis : Henovubilur sicut aquilct

jnvenlut lun (Ps. cu, 5)?

Hesp. Aquilx dicuiiiiir vi nimix sencctx implu-

mcs lieii, ei nidu rclatx vicissim pullis suis mini-

siraniibus pasci, duncc deierso seuii velerno reci-

pinnt cuni pcnnis ii-inn volandi. Secundum anago-

gen autem jiivcnius noslra vel haptismo vcl resur-

rcctionc rcnovalur.

Int. Abijssus , inquit, sicul pallium amictut ejut

(Pt. ciu, () : quid bic sequeinur ?

Resp. Non benc plcrique nrbilrainur abyssum hxamictum Dci appellari, ciim potius ainictinn terras

dici ipse siipcriorum versuuin ordo declarai , eo

quod lerra ipsa abysso quasi quudam pallio ciicura-

Mny-cii dicit : Dedi te. Pharaoneni in Deum (Exod.

v.i, 1). Compcllaiiiur crgo nomlnc Dci, quia nppcl-

laiitur ct Fihi Dci. Ncc miriiin pru ill.i iiieffahili di-

vina; bcnigiiitatis indiilgcmia , si voltierit ut bonio

appellarclur Deus, cniii Detis nppcllnius sit hoino.

Int. Quid bic scniiendum cst : Juttitia ei paxoiculaia; sunt te(Ps. lxxxiv, II).

Heip. Quod >e lex ct grntia conjimxerint per mc-diaiorem Dominum iiostruni Jcsum Cbristum, qui

fecil utraque unum (Epli. II, 14)?Int. Qualiicr nccipiendum esi quod legimus : Di-

ligil Dominus pnrlas Sion, super omnia labernacula

Jacob (Ps. lxxxvi, 2)?

/I«p. Qund Domiiius umbraculis synagogx Eccle-

six iiiiiiiiinciiia prxtuleiii. I

Int. Uuier Sion dicet homo, et homo factus est in

ea, et ipse fundacit eam Atlissimus (Ps. lxxxvi, 5),

quid bic scquemur ?

Resp. Maier Sion, ut quidam volunt, Maria signi-

ficamr, in qua naliis esi liomo Chrislus, ipsius quo-qnc niains creator. Scicndum est lamcn, melius et

sccundum Ilebrxum veriuf dici : Numqiiid Sion dicet

bomn, et homo nalus est in ea, et ipse (undavit camAhissimus? Et esl scnsus hic : quis hoc hominumnuntiare possii? Sicut ct illud : Aut brachium Domi-•'" cui revelctum *jl (Isai. liii, I)? Ergo hoc dicil :

quod nulltis horainuin ei nunliare possii, quia snlTe-

tur Sion in boraine qui nalus sit iu ea. Jpse autem

Iut. Quomodo slnnt super nioiiles aqux? quia

scriplum est : Snper monlet ttabunt aquw ?

It.sp. Uiiipic ciun nut plenx aqiiis nubes siiper

montes dependenl : aut cum in niari undx ad mon-tiiini inslar cxcilaniur.

Int. QuiJ seniicndum est in lioc quod lcgimus :

Draco isle quem formasti ad illudendum ei (Ps. cin,

20)?

Resp. Draco isie diabolus cst , sed ante formntus

a Dumiuo, qunni in nomcn diaboli vohmtarix ne-

quitix iransirct iiisiinciu. llimc prophcia Itaiat

a (xi, 7) parvulis desctibit illudi.

lnt. Qu i raiione iiiielligendum est quod scribi-

tur : Feirum pertransivit animam ejus (Pt. ctv, 1S)?'

Hesp. Chiistus hic inanifestissinie designntur, eo

quod resurgcndo affigcntiuin clavnrum dolorcm cru-

ciatumqiie superavit. Potett h c ferrum ct trilnilatio

dnrx necessitalis iniclligi, quia animam dixil : ali-

quando Inmen aniina in Scripluris pro prxsenli viia

appellatur, ut in Evangelio : Nonne anima plus ett

quamesca (Matlli. vi, 2o) 1

Inl. Quid inter p-almnin et canticum intcrest?

Retp. Quod psaluii ex psallerio appcllantur, nt

Tero canticum ex vocc profertur : ct quod cauticum

pro scientia, pro operc vero psalmus accipiiur.

Psalinus crgo ad .ictunlem, id csl ad prnciicen : can-

ticuni vero ad ibcoriam, id est, contcmplativam re-

leriur

795 INSTRUCTIONUM LIBER I. 794

Ini. Juravit Dommut, nec posnitebil eum (Pt. cix, A ttetp. Dc futnns se .bi loqui propbeia figniflcar.

4) : (|iiomodo juravit Dnmintis ?

tteip. Jurarc Domini cst inimntabiliter promit-

tere. Recic igilur Ulud connnutatio sermonis usur-

pat, co quod promissio rjus sacrauiciiti obtincal fir-

mitaicm.

Int. Quid indical illud quod scribitur : De tor-

rente in via bibit, fropterea exaltabit caput (Pt. cv, 7)?

tteip. Ad personam Clirisii isla referenda sunt,

quia de torreutc, id csi, passione : in via, id esl, in

sxcnlo bibil proplerea Deus exaltant caput ejut, do-

natit illi nomen quod ctl tuper omne nomen (Piiil. n,

9 ; Ps. cxix et i?qq.).

lnt. Quindecim illi psalmi quam ob causam can-

ticum graduum prxnnianlur ?

qui pnst illam sessiom-ni snrgenui lempus deciaiat.

Iilein posteaiiuam dederit dileciis snis UMuoiini ,

osteudit qux fuliira sit resurreclio illa >atici«rum,dum dicit : Ecce h.ircditas Domini filii merces fru-

clus ventris. Ipsa itaquu Diuniui est hareditas in li-

liis, quam pro merccde frnctus veniris indcpiu* est:

quia salvjtor fructus est ventris, cujus ulique merres

est, ul ei genics li.rrediias siut, quas prr fidem ge-

nerat in filins. Sagiltx au:em ap >stoli recte appcllan-

tur, qui oibcm lerrx quasi volalu pcragrauics, do-

cirina sua infidelinm corda penelrarunt : quns filios

cxriissnrunt, id est, propheiarum, nptime propbela

dcsignai. Nam uiique cum in prnj hciia sua excnittn-

lur prophetx, quid aliud in illis nisi inventi apnstoli

ttesp. Quinilccim quondam gradibus, sicut osten- B manifcsiantur? I icussis iia<|iie propbelis, quia ; po-

dit historia, ascendcbatur in lemplum : atque ideo

bi psalmi quiiidccim canlici grailuum inscripiionc

signaiilur. qund nos per quosdam profeclus ad sub-

limia spirilalium rertini provcclione peiducnit.

Inl. Sugititv, inipiit, polenlis ucutie cum carbonibut

desolaloriis (Ps. CXIX, i) : qux liujiis veisus intelli-

gemia est?

ttesp. Sigitlx potcntis verba Domini sunt, quxcbariiaie ejus corda nostra configtint. Carbnnes vero

desolatorii sunl, qui pccraia dissolvuut, sccuudum

illum cartonein Isaia> proplietat (vi, 6), qui ad labia

cjus deferiiir, ut purget vitia , qux conraxerat

vel loquendn, vel ob limorem laccndo.

Int. Quid sibi vuli quud scribitur : Eccenon dor-

mitebit, neque dormiet qni cuttodit Itrael (Pt. cxx, 4)? C cst ?

stoli gencrati sunt, recte appcllaniur filii excusso-

rtim.

Int. Quid est qitnd lcgimus : SiVnI ablaclalum super

tnalre sua, ila retribuis in anima mea(Ps. cxxx, 2 )?

ttesp. Altiina? no-trx ablaclatin csi, ciini ab igno-

rantia infantia' ad pcrfeciuui cibum vilx cousumma-

lionc scnsns crigitur. Igitur supra dixerat : Si non

liumilitcr (cnliebam, id csl, biimilia el lerrena cogi-

lal am : scd exaltavi aniiuain ineam, Imc es', sed ad

cceleslii inenlc cnnlendi : hxc uiibi fiat rcnibulio,

ut aiiimani meain intellectus consunimatio con-cqua-tur.

Im. Beatus, inquit, qui rettituct tibi quod tn rctti-

tuitti nobis (Pt. cxxxvi, 8): quis bic iutelligendiis

liesp. I) Tiuire iuterdiim iu Scripiuiis Doiniuiis

diciiur, cuui in uobis potius lidcs dormil, et dormi-

tanicm iiifiilclcm relini|iiit. Nescit vcrn ille dcesse

qitxrenlihus sc, uon novit dormire vigilaulibus.

Ini. Legimus in psalmo (cxxi, 5) dc llierusalcm :

Cnjui participatio ejut in idipsum : quid bic scque-

niur?

ttetp. Qund divcrsx paries nnam conslituant civi-

titciu, vel diversa membra unum Domini corpus ef-

ficiant.

Int. Quid scntiendum est dc eo quod scribitur :

Forsiian pcriransissel anima nostra aquam immen-

tam (Pt. cxxiu, 5)?

ttetp. Fnrsiian in Grxco scriplum esl af«, quodLatinc inanifestius intcrpreiaiur putat, ul sii sciisus

iste : Puias perlransisset anin.a nnsira aqtiam iin-

mensam, nisi Domiuus fuissel in nobis?

Int, Quid est quod scribitur : Converte , Domine ,

eaptivitatem nottram, sicut torrent i/i Auttro (Pt.

cxxv, *)?

Ritp, Exsultanlis animx vox cst, et ex vitiorum

vinculis in libertatem conversionemque rcilcumis,

qua postulat, ut ita divinx miserationis aspiratione

cx peccatorum captivitate solvatur, sicul tonstricti

glacie torrcntes Austri tepore solvuntur.

Int. Qualiier inielligcndum est illud : Ecce hiere-

ditas Domini /ilii merces [ruclus venlris : sicut sagilla;

in manu potentit, ita filii txcustorum ( Pt. cxxvi, 3)?

ttetp. Psalmns bic ct de rapliviiatc Jtidxnrum cnmin Bahy'nncui ducii stinl, cl dc pcccatoribus qui ex-

pulsi :>b Ecclesia cniifiisioni irailuniur, iuielligi po-

lcsl- llic etgn ^cciiudum histnriam, ut quiilani opi-

iiauinr, s gnificaiurCyrus rex, qui liauc restiiution<*m

subvcrsa Bahylnue rcsliiuit, et usi|iie ad parvulos

ejus illic niuiii intcriiccioiie doxviit. Interiorc vcro

sensu, Babyloni \irctn ille rcsliltiit qui enii captivam

ducii, qux sc piius babuerat percati lcge capiivam,et exordia viiiorum ad petratn, qux est Ciiristus ,

e!idii.

Int. Sxpc in S< ripiuris dicitur : Confitebor tibi,

Doiiiinc :qualiler boc intelligendiim csl?

ttesp. Nou semper poeiiitentiam videiur significara" cmifcssio. Nam conlilcbor interdum poniinr pro lau-

dabo, vcl pro gratias agam, vcl pro glorificabo Do-

minutii.

Int. Imper(ectum meum, inquil, viderunt oculi tui :

et in libro tuo omnet scribentur ( Pt. cxxxix, 10): quse

liic significanlia cst?

ttetp. Oculi Domiui imperfectum nostrum vident,

quia Deus liominem eliam priusquam formeiur agno-

scil. Et aliter : Imperfectum noslrum videul oculi

Dei, quia cogiiaiiones noslras eliam anlequam per-

liciantur introspicii. In libro auicm ejus scribentur

omnes, qtiia omnes homines nou absque ejus volun-

talc iii-scuntur, vel omnes voluniates nosirx apudcum plenissiine describuntur. Scquitur aulem:Di«

795 S. EUCHERH LUGDUNENSIS EPISCOPl 790

teplebuntur, et nemo in eis. Die, id esi, Christo re- A ctis speciosa est, in peccatoribus fusca. Sicut et Hie-

plebuulur, ac prxier Christum nemo in eis erit qui,

Deo pleni, ea qux Dei non sunt recipere non pos-1-11sunt.

Int. Qui sunt pulli corvorum de quibus scribitur :

lKt pttllis corvorum invocantibus eum (

Ps. cxlvi, 9)?

Resp. Fideles lilios signilicat de infidelibus pro-1 creatos.

Int. Quid indicaturin hoc quod legimus : Ante fa-

ciem frigoris ejus qttis subsistet (Ps. cxlvii, 17)?

Resp. Teniaiinnem per hoc frigus osiendit.

Int. Qua raiione appellaniur ancipiies illi sancto-

riim gladii de quibus sciibitiir : Et gladii ancipiles

in manibus eorum ( Ps. cxlix, 6)?

Retp. Gladii ancipites dicunlur, quod in judicio

corpus aique aniinain punire siinul possunt. Et ali- B

ter : quod puniaiit et supplicio prxsentis poenx, et

melu futurx. Ei hinc est illud quod in eodem psalmo

( Vers. 1 ) canitur : Cantale Domino canticum ttovum,

•juod qui mundi purgamenta creduntur, de nationi-

bus ac regibus judicabuni.

IN PROVERBIIS SAL0M0N1S.

Int. Cervus amicitiw et pullus gratiarutn fabulenlur

tccum (Ptov. v, 19) : quid hic sequimur?

Resp. Ccrvum amicitix accipienduin hic quidam

putant Christum, totius dileciionis et charitatis ma-

gislrum. Pullum graliarum Spirilum sanclum, qui

sit oniniutn gratiarum, id est , charismatum dislri-

butor. Adinonemur ergo ex hnc, ut semper Christi

vel Spiritus sancti solatia requiramus.

Int. Quid esi quod scribilur : Septies cadet justus, Cel resurget (

Proti. xxiv, 16)?

Resp. In sermone utique aut in cogitatione, cum

labitur: aut cerle intra sepliformis spirilus gratiau),

ciim delinquit. Quidam propter septem dies, per

quos viise huinanx cursus revolvilur, septies hic di-

ctum essecoufirmant : eo quod absque peccato vitoe

islius cursus esse non possit.

IN ECCLESIASTE.

Inl. Quid est quod iu Ecclesiaste legimus : Flore-

bil amygdatum, et impinguabitur locusia, et dissipabi-

tur capparis : quoniam ibit homo in domum aeternilaiis

sttoz (Eccl. xn, 5 )?

Resp. Tradunt per haec huntanoriim membroruni

fieri signiftcantiani. Nam in flore amygdali canos ca

rusalem modo sanctatn eivitatem(ilatth. iv, 5) Scri-

ptura commemorat. modo peccatricem (Matlh. xxiv,

37).

Int. Nomen fratruelis quid sibi vuh in Canticis

Caniicorum?

Resp. Ecclesia, cujus nomine illic ad Salvatorem

isla dicuniur, fratruelem vocat Christum, qui sit fi-

lius synagogx. Et quia Ecclesiam synngogx sororem

in sanciis noslri inlerdiim senlire voluerunt, idcirco

secuiidum qiiamdam Scriplure elocutionem Chrisins

Ecclesix fralrueli? appellniur et spnnsus.

CAPUT II.

De qucestionibus difficilioribus novi Teslamenti.

IN EVANGELIO MATTH.EI.

Int. Quain ob causam in prophela evangelistx qua-

tuordiversaanimalium(Ezech.i, 5) speciedesignantur?

Resp. Jl.iith.eiis hominis retinet formam, quia a

nalivitate hominis ordilur dicens : Liber generationis

Jesu Christi filii David, filii Abraham (ilatlk. i, 1 ).

Marcus leonis specie prxfiguralur, eo quod ut leo

ingenli intulit voce : Vox clamantis in deserto : Pa-

rale viam Dnmino (Marc. i, 3). Lucas aniiuniialur

in viiulo, quod a sacrificiis vel a sacerdntio suntat

exordium, dicens : Ifuil in diebus Herodis regis Judasat

sacerdos quidam nomine Zacharias (Luc. i, 5). Joan-

nes aquila prxnotaiur : quia spiritu evolans ad su-

perna tnmquam de sublimi profert dicens : In prin-

cipio eral Verbum , et Verbum erat apud Deum, et

Deus eral Verbum(Joan. i, 1 ).

Int. Quomodo accipiendum est quod Dhminus Je-

sus Chrisius David filius (ilalth. i, 1) dicitur, cuni

uiiqiie n.iius non sit ex Joseph, qui ex David stirpe

descendit ?

Resp. In conjugiuin luiic Judxi secundum legem

de consanguinilaie proximas assumebant. Nec dubi-

tandum est quod hac ralione eiiam Maria ex eadem

tribu veniens, sicut Joseph ex David siirpe descen-

derit, immo processerit. Meoauiem per generatio-

nem Joseph origo Marix significatur quia consueiudo

Scripiurarum est, virorum poiius quam feminarum

seriem in gcneralione coniexere. Cujus Marix quia

coguata, sicut legilur, 1'uit Elitabeth Luc i, 36),qnxfuisse scrihitur de filiabus Aaron

(Luc i, 5 ), m;>ni-

festissiuium est, quod in Chrisio seciindum carnem

pillos, in iinpiiiLHiatione locustx ttimorem pedum, in*' cx utroque genere convenerii, regum scilicet sacer

dissipatione capparis concupiscentix frigus oslen- dotumque successio

dit. Qux cum seni in postrcmx vitx lempore acces-

serint, tunc necesse est in terram, id est, quasi in

xierniialis sux doraum redeat. Bene tamen hxcxternitatis doraus eiiam illa futura terra accipitur,

d : qua sci ipium est : Placebo Domino tn regione vi-

vorum (Ps. cxiv, 9).

1« CANTICIS CANTICORDM.

Int. Quid cst illud quod de Ecclesia scribiiur :

Fuscasumet tpeciosa filia Hierutalem (Canl. l, 4)?Si fusca, quomodo speciosa?

Resp. Quia anle examinatiouem sui Ecclesia prodiversitate in se consisteutium bipartita est : in san-

Int. Evangelisia Matthxus( i, 16) Joseph gentittm

ex Jacob dicit: et quomodoLucas(iu,23) eumexHcli

fuisse commemoral?

Resp. Ideoquod aller secundum naturam, alter ei

sccundum legem pater fuerit. Consuetudo namque

a|iud Judxos ex lege eral, ul defuncli fralris uxorem

ad susciiandum semen snpersies fraler acciperet.

Jacob ergo atque Heli uterini fratres fuerunt : quo-

rum superiore defunclo, posierior usus est ex lege

conjugio. In eorum commemoratione Mattbxus Jo-

seph prosapiam per regiam originera texuit, Lucas

generationein ejus sacerdotali successiooe deduxit.

797 INSTRUCTIONUM LIBER I. 793

Pater tamen Joseph secundum naturam haud dubie A labiorum tuorum ego eustodivi viai durat (P*. xvi, 4)?

Jacob fuii.

Int. Quare in Evangelio Maria Joseph conjux dici-

tur (Mutth. i,20)?

Resp. Consuetudo est Scripturs, ut etiam sponsas

appellet uxores.

Int. Quid est quod legimus : lpse vos baptizabit

Spiritu sancto, et igni (Matth. m, ii)?

Resp. Qnia per Spiriiiiin sanclum vel peccata exu-

runtur in nobis, vel sanclifieatio tribuitur, vel cba-

rilalis in passionibus tolerandis fervor accenditur.

Aut cerle quia Spiritu bapiizali divino judicio exami-

nabiniur. Suni qui dicant apostolos Spiriiu sancto ba-

plizatosesse, cum supereos ignis apparuit (Act. u, 3).

Int. Qualiter accipiendum est de columbce (Matth.

Resp. Equidem manifestuni est quod omnct qui vo-

lunt in Christo pie vivere, persecutionem patiuntur

(II Tim. iii, 12 ): sed t.niien diligeniibus Deum quae

sunt dura in re praesenliuin , efliciuutur levia in spe

futuiorum.

Int. Quid intelligendum est Ioco illo, in quo scri-

bitur : Orate ne ftat fuga veslra hieme, vel tabbato

(Mallh. xxiv, 20)?

Resp. Secundum historiam ita inielligendum est,

ne liat fuga vestra bieme, id est , ne in tribulatione

fugae temporis accumuletur injuria. Ne fiat fuga ve-

slra sabbalo : ne eo ulique die quo habere requiem

vacalionemque consuesiis. At vero secundum intel-

lecium superiorein , ne Uat fuga vestra liieme vel

in, 16) illius corpore, iu qua ad Salvalorem Spiritus B sabbato, ita accipi polest : ne vos fuga illa deprehen-

sancti patuit manifesta descensio : utrum ante jam

fuerit, an ad tempus factinn subito apparuerit?

Resp. Utiquead lempus ostensum. Nain ut signum

visibile Spirilus sancti, qui erat invisihilis, monstra-

retnr, veruni quideiu corpus columbas iliius pcr di-

vinain poteiiliam, sed iu tempore lactum, ad horam

apparuisse, ac deinceps destitisse credendum est.

Angeli vero cum se bumanis offerunt oculis, credun-

tur, ui quorumdam opinio est, ex isto crassioreaere,

id est, vitino terris ad pruesens corpus assumere.

Porro autem voceni aliquam ita putantur exprimere,

eum illisus huic aeri iclus tamquam palato verbo-

rum sonuni reddit.

Int. Justis promitlitnr regnum coelorum, el quo-

dat, aut in peccatis algentes, aut bonis operibus

otianles.

Int. In eodem Malthajo ( xxvi, 29) scribitur: Dico

autem vobis, Non bibam amodo de hoe genimine vilis,

utque tn diem illum quo illud bibam vobitcum novum

in regno Patrit mei. Quid hic sequemur?

Resp. Regnum Dei, ut docti interpretantur, Eccle-

siaest: in qua quotidiebibitsanguinemsiiumClirisius

per sanctos suos, tamquaiii capul in membris suis.

Jiii. Quid causae cst quod dicilur : Amodo videbitii

Filium hominit sedentem ad dexteram virtutis, et ve-

nientem in nubibut cozli (Mallh. xxvi, 61)? El alio loco

dicitur non visuros venientem in nubibus cceli, nisi

iu novissimo tanlum die plangcntet omnet tribui

modo eliam lioc dicitur : Quoniam rpti possidebunl C tcrrce, et lunc videbunt Filium hominis tn >iu6i6u* cceli

(Matth. xxiv, 30) ?

Retp. Quia in lioc primo corporis, id est, Eccle-

sia: advenlu annuntiatur per manifestalionem cla-

ritatemque signomm : ille vero alius adventus capi-

tis est, id esi, ipsius Christi. In illo adventu per

meiiibra sua Christus venil, in hoc per seipsum.

terram (Matlh. v, 4)?

Retp. Quia novum ccelum et nova terra (Apoc. xxi,

l)in futuro repromiltiitir justis, ut tunc cum Deo

sicul angeli uiiuinque possideanl.

Inl. Cum dicat Salvator, Tyrvm et Sidonem poeni-

tentiam agere (Mutlh. xi, 21 ) potuisse, si in eis di-

vinarum apparuissent signa virlutuiu : quapropter

illic facla non sunt, qu:e salutem fuissent credenti-

bus allatura?

Resp. Quia Dominus acSalvator pro divina dispcn-

satione non venerat, nisi ad oves qux perieranl domus

Itrael (Matth. xv, 24). Et quid quod non venerat

nisi ad oves domus Israel ? Quia inter reliquas usque-

quaque naiiones specialius unum lsrael Deum coluit:

M MARCO.

Int. Quid signiQcat in Evangelio quod dicit: Qui

enim habet, dabitur itli : et qui non habet, eliam quoi

habet, auferelur ab illo (Marc. iv, 25 )

?

Resp. Verbi gratia, ut si fideui babens, chariiatem

non habeat, etiani ips.i tide careat.quam forie ha-

bere videbaiur. Sicut Juda^i per Scripturam divinam

atque, ut ita dixerim, peculiaris Dei quondam popu- D non jntclligenles Cbrislum, eiiam ipsam quain se

lus (uil (Deut. vii, 6), ob meriia Abrahce (Ceu. xxn,

18) ac patriarcbarum, vel David (Ps. cxxxi, li)

:

quibus Chiiilus proprie rcproniissus, atque ex eo-

rum stirpe descendens, inde ipsam carnem(Rom.

i, 5 ), in qua terris apparuit, asiumpsit. Scd tamen

quia virtutes poslea el in gcnlibus facue sunt, ita

testimoiiiuin lioc intellijji pdtest, ut ubi dicit, Non

veni nisi, subaudialur, prius : ut sic et tesiimonii

veritas et misericordia Dei in universos prompta ma-

gis clareat.

Int. In Evangelio dicit Dominus et Salvator no-

ster, Jugum meum lere et onut weum leve ett ( Matth.

II, 30), et quomodo legitur in psalino, Propter verba

putabant tcnere, Dei nolitiam perdidcruni, et Filium

non recipientcs, etiam Palrem non habent.

Int. Marcus evangelista tertia hora diei Dominum

significat esse erucilixiim (Marc. xv, 25):et quo-

modo alius evangelista horam sextam qua crucifixus

sit fuisse conimemorat (Luc. xxin, 44)?

Retp. Quia hic illam pene horam in scriptis suis

retulit, qua vere crucifixus esl. Atvero ille borae an-

terioris tenipns commemorandum putavit, quo de eo

Judaeis acclamantibus judicalum est, quasi per anti-

cipaiionem relationis ea hora crucifixus sit, qua jus-

sus est crucifigi. Sed tamen in ipsa bac passione

ejus sic tenere debemus, quod ita homo ille qui ai<

-s» S. EBCHERII LUGDUNENSIS EPISCOPl 800

sumplus sit, pro ejusdem voluntalc pertulerit, ul A quinque in domo una divisi, tres in duo tt duo in tre»

verbum illml quod in principio apud Deum Patrem

eral, inviolatuni inlemeratumque permanseril : ergo

iliud injurix obnoxium fuii, quod pro liumana inlir-

mitaie susceperat : illud vero incorruplum mansit,

guod divina xternitas possidebat.

1N LUCA.

mt. Quid est quod scribitur in Luca de Zacharia

facerdole, quod esset de vice Abia(Luc. i, 5) ?

Resp. Viginti quatuor sortibus in ministerium tem-

; pli dittributi fuerant sacerdotes (I Par. xxiv, 7), ut

ordine vicis suae quisque sacerdotali fungeretur offi-

cio : in lioc ergo ordiue oct.iv.ini sortem Abia ba-

buit, de qua vice Z icliarias sacerdos fuil.

Int. Qui illi sunl qui in Scripiuris sacris nomina

antequam nascercnlur acceperunt?

llesp. ln novoTeslamciito, prxierSalvatnrem, so-

lum legiinus Baptislam Joainiem : ln vclcri qiiatuor

sunt, lsaac (Gen. xvn, 19), lsniael (Gen. xvi, 11),

Salomnn, vcl Josias (III fleg. xill, i) qui orlu videan-

tur juniores csse quam nominc.

Int. Ad adventum malris Douiini, qunmodo Joan-

ncs adbuc seusu carcns in utero potuit cxsuliare

materno (Luc. i, 41)?

liesp. Iloc mairis magis sensu vel gnudio a qui-

busdain f.ictum xsiimatur, ui etiaiu iuierioriluis po-

tueril exsuliare visceribus. Aut cerlc si hoc ad Joan-

nem potius releir.; placet, inier miracula divina re-

pulandiiin csl, sicul cl illud, cum vox asincc in sonum

sermonis trupit (N um. xxn, 28).

divideniur; pater in filium, el filiusjn patremsuum;mater in filiam , et filia in matrem , socrus in nurum

suam, et nurus in socrum suam (Luc. xu, £2). Quidest quod cuin supcrius quinque videatur pnsuisse

personas , sex in subsequentibus cuui personaruin

significationc subjecit ?

Resp. Maier et socrus cadem intelligi polest qux

pcr filiam et nuruin duobus sil compcllata nomini-

bus : ac perindc et in subsequcnti quinque videri

polest numerus personarum.

Inl. In parabola Lazari ct divitis al qtianlx qnx-stinnes incurrunt. Aui qumnndo dives in tormentii

sit ante judicinm (Luc. xvi, 19); aut qunmo.lo di-

gitus Lazari dicaiur (Luc. xvi, 24); numquid cor-

B pora apud inferos sini; aut ipsc aquam desiderei ;

numquid siliui corporis senliebai ?

Resp. IIj c oiniiia secundiim cos affcctus loquitur,

qnos aliquando pro ncccssiialc corporis ggsterst.

C.cierum ille anie judicium inrme:iloruiii sensits

qna-d pro loco custodix in quo crat accipieudus esl :

rei-i quippe ipsa custodia eiiam antc jinliciiiin non

est absquc lormeniis. In hoc quoi|ue quod apud in-

fetniim Abraliam vidit Ii.tc subcssc, a quibiiMlani ra-

lio| utalur, quod ciiam oimies sancti ante advenium

Doiuini noslri Jesu Clnisii ad inferna, licct in refri-

gcrii lncuni , descendissc dicunlur. Alii opinaniur

locuiii illuin in quo Abralum erat, ab illis inferni lo-

cis in superi iribus con.-tiluium, proper qtind dicat

Dominus de illo divite : Elevans oculos siius cumInt. In codem Evangclio quid sibi vult illud quod

'' esset in tornientis, vidit Abraliam de longe ;siiium-

legitur : Factum est autem in sabbalo secundo primo,

cum transiret per sata, vellebant discipuli ejus spicas,

et manducabanl confricanles mnnibus (Luc. vi, 1) ?

Resp. Quidam lioc loco diein dominiciim iia ap-

pellaium cxisiiniani, eo quod vidcatur secundus ab

illa lcgali observaiione sabbaii, ctpiio.us sit cvan-

gclica! graiix cclebrilatc. Si cui auicm bnc minns

salisfaccre videtur, quod diem ipsum inagis sabbati

fu"s?e conlcndal, quia sciipliim sit dc co: Quid faciiis

quod non licet in sabbatis (Luc. vi, 1)? potest forsilan

elipse niliilominus dics sabbati ila ex lioc intclligi ,

ut nunc observaiionc nostra sccundns sit, qui primus

quondain fueril iibscrv.iiione Judaica. Rectissimc

ciiiin dies piimus dies doniiniciis dcputaiur.

que ipsius Abrahx.dcsignari illius recionis quietem.

Inl. Qiinmodo acvipiciidum est quod lcgiinus: I\t-

gnum Uei inlra ros esl (Luc. xvn, 21)?

Resp. In unoquoque pro bonnrum nialorumquaacluum discrcpantia, aut Deus rcgnat, aul diabolns:

quia neccsse cst cujns voliinlalein opere procurat,

cjns iinpcrio vidcalur cssc subjccliis. Iiaqnc si justi

sunt qiiidam, Deus in bis rcgnare diccudus csi ; dia-

bolus si iiijiisti. Polcst ctfides regnum Dei dici, quaitur ad regmim, qnia utique justus ex fide vivit : et

per quam Chrislus habital in cordibus sanctorum suo-

rum (lleb. n, 4; Eph. m, 17).

Int. Qmunodo in Luca lalroniSalvator dicit: Ilodie

mecum eris iu paradiso (Luc. xxiv, 43), cum iitiqua

Int. Quomodo visioncm illam in qua Dominus as- die illo secundom Immincm corpore in lcrra, auima

sumptis tribus discipulis gloriiicalus cst , Lucas post apud infcros fucrit ?

octo, alii vero cvangclislx post scx dics subscciitam

esse commemoiani (Luc. ix, 28; ilaith. xvn, 1;

Marc. ix, 1)?

Resp. Lucas, qui, babito Domini apud discipulos

scrmone post octo dies, scribil visionem hanc disci-

pulis osteiisam, ct ciim diem quo Doininus locutus

est comprebendit et eum quo Jesus glorilicatus ap-

paruit. Hi vero qui sex dies iudicandos putaverunt,

mediis lantcm alque integris diebus annumeratis,

quasi semiplcnum primum illum diem posiremum-qni: lacucruut.

inl. I>ursus in codem dicit : Eruni enim ex hoc

Re:p. Potest forte liic prn paradiso accipi ille al-

tribuix quictislocus, ulii Abraham esse cum Lazaro,

in Evaugelio Salvator osicudii (Luc. xvi, 22). Aut

cerle ita intclligendum cst, quod lianc promissionem

Dominus sccundum cffccium divinx polesiatis im-

pleverit, quia ubique Deum essc noscendum e»i.

IN JOAN.VE.

Int. Quadraginta et sex anni , affirmantibus Ju

dxis, secunduni Evangelium Joannis( n, 20), in

xdiflcatioue templi quomodo osienduntur impleii ?

Resp. Salomonem quidem septem tanluin annis

donuiin Doinini ardilicasse salis constat ex Scriptura

g |lNSTRUCTlONUM UBiH. I. 805

lioc dicenle: JEdifieavilqut eam in annit septem (III A cuncla propositae opcrationis impleverat, propter

Iteg. vi, 38). Quadraginla vero scx anni in tenipli qiisc lioinines terraniqtie v sitavcrat.

Int. Qiiomoilo intclligciidiim cst qtiod S.ilvalor

dicit : C.um loquitur mendacium, ex propriis toquilur,

quia mendax est el pater ijtts (Joan. vui. ii)?

li,sp. Snpra dixerat Dom ntis ad Judios: Si Deus

pater veslcr esset, diiigcreiis uiit|iie iue, 1 1 posiea :

Yos cx diadolo pairc estis, et dcsideria panis veMri

vuliis facere. Ile humicida crai ab iniiio, ct in ve-

rilate n»n sietit, quia non esi veriias in co. Cnni lo-

quitur mendaciuin, liic suliaudieiidum esi, unusquis-

qne vesiriun, ex pmpriis loquilur, qnia ineudax est

ct paterejus, id cst, di.tbolus. Suru qni ita dispu-

lanl: Ciiiii loqniltir meiidacium, id esl, diaboltis, de

propriis loqtiiiur, quia HMhdai esi, ct paier cjus,

re lauralione poiiutitur, quoe babiia cst in diebus

Esdr;c, po-l siibversionem Hierosolymae, captivila-

teinqtie Jiidaioruui. Porro ipsa reparatio ex;cdiflean-

di leinpli diu traeU est, vicinis in circtiilu nalionibus

opus assidua infeslaiione proliibenlibns.

Im. Quoinodo Salvaior assiimpium lioniinem thix l

in coelum ? aut quomodo coelum promiitilur sanciis,

cum dieal : Nemo ascendit in catlitiii, nisi qui descendit

decaelo Filius liominis qui est in ccelo (Joan. 111, 13)?

Aut quomodo in coslo crat, cum adliuc esset in tcrra?

Besp. Secundum caroem iu lerra erat, sccuudum

Deitatein coelo non deerai. Ideo et ipse ascendit qui

desccodit, quia liccl assuiiipserii lioininem, tamen

hoino el Deus, lioc est, Christus, una persooa cst; B lioc esl meiidacii ipsius pa:cr cst, qui.i ab ipso vi-

et ulique cum ille sit caput, sancli aiilem mcinbra

sint, necessc csl ut scqiiantur meiubra quo caput

pra-cesstt, ul sit iu coelo Clirisli corporis pleniiudo.

lnt. Qualiier iliud accipicudum csl quod scribiiur:

Non enim ad mensuram dat Deus tpiritum (Joan. m,

14)1

Resp. Iloc qtiidam de Filio propric intciligendum

esse conlirmanl : quia boiniiics il.nn al.i altis plus

miuu>ve capiant, uiique ad niensuraiii spit itnm acci-

pere videutiir, juxla illud Apo&toii: Habentes cuiem

donationes secundum gratiam, qum data est nobis ,

differenles, sive prophetiam secundum mensuram fidei

(Hom. xn, 6), eic. Cbrislu vcro unigcnito suo, qui etiain

dat, non est spiritus ad meosurain datus, quia in eo

esl omnis plenitudo divinitatis (Cohis. II, 9).

Int. Salvaior dicil: Vos ascendite ad diem lutnc ,

tgo non uscendam ud diem feslum islum (Joan. vu, 8),

et qiiomodo posiea scribitur de co : ('< autem ascen-

derttnt fratres ejus, lunc el ipse ascendil ad diem fe-

ttum (Joan. vil, 10)?

Resp. Vcriias niendacium loqui non potest. Aiqueidcitco non aliieraJesu facltim csi.quamqnodse pro-

nuntiaverale-se faciurum. Sccnopegia solcmiiitas Ju-

d.r-orum non unum diem, sed plures dies solemnitate

coinplccliliir, sicul cl Paschx festiviias. Ergo quia

dixerat, non asccndo ad dicm festum hunc, utique

addicm festmn ipstim, sicut praedixerat, non a-ceo-

dii. Nam et sequiiur in Evangelio : Hu:c cuni dixisset

ipse, lioc est, Salvator, mansit in Galilaea; ut inielli-

deatur ortum c se iueiid.icium ; ut sicut Deus Filium

veritalem genuii, ita el ditbolus fll.um geuuerit fal-

sitatem.

Int. Quomodo accipicndtim cst illud quo dicilur :

Abraliam pater vesler exsuliuritut viderel diem mettm,

et vidil, et gavisus est (Joan. vni, 54) ?

Hetp. Pioplietx videntes appetlabaiitur (I Reg. IX,

9), ideo quod S. Spiritus iuunere ea qu:e caiteris

craui clausa, quasi conscii futurormii videbanl ; in-

ter qtios el Abraliam Cliristiim vidit in spiriiu.

Int. Dicilur in Evangelio : Scimus qua peccatoret

Deusnon exaudii (Joan. ix, 31), et qtiomo.lo Salvator

iiialio Incodicil: Omnisqui pelil,accipit (Matlh. vn, 8)?

Hesp. Snnt qtii c\ lioc loco ila sentiunt: Ille, in-

Cqiiiiint, qui dixit peccatores non exauditi csrcus fue-

rat, ct plenam adliiicquasi infuso colyrio videre non

potcrat vetilatent. Ccrtum e?l auleni divina: miseri-

cordiac aurem patere pulsamibus. Polesi el h.ic ra-

tioite intelligi quomodo Deus Bon exatidiat peccato-

res, ul cliaui si exaudianlur ad impetiaiidam pro-

priam Salulem, non exaudianlur in signis.

Jn'. Deus et S.ilvator quid est quod iu Evangelio

Joannis dicit : In judicium ego in Itunc niundum veni,

ut qui non xidcnt videant , et qui vident caci fiant

(Joan. ix, 39)?

Resp. Non ininima quxstio, scd nos breviler pro

necessilate quid liic docioium opinio babeal profc-

retntts. I t qui non vidcnt videaut, el qui videut eicci

fianl: id csl, ul lii qui se nou viderc confiienlur et

gaintis in ca quidem solemuitate, scd non cumdem " medicmn quarrunt, videant ; hi vero qui se putant

diem luis-e, de quaposlea seribiiur: Ut autemasreu-

dcritnt fr.iires ejus, tiinc ct ipsc ascendit ad diem

fesniiu. Potest et (iguraie inteliigi bic dics feslus, ad

qu-rri Salvalur se tton ascei.siiriim esse professns est,

ut in se iuulandam feslivit.ilem docerel.

lut. Qualiter sentiendum esl de loco illo, in quode Jesu Clir.sto Salvaiore nosiro scribiiur: Nemomisil in eum manut, quia nondum venerat hora ejut

(Joan. vii, 50)?

Resp. Hora lixc non seruudum maihcmaticos in-

lelligenda esi, sed potius liora iil.i qua ipsc cruciligi,

qna ips» pati vellet; ct ideo nondum venerat liora

eius, Qjiiia nondum universa perfecerat, tjuia nondum

videre el medicum non requirimt iu sua cuciiate

permancani. Iiaque iu hoc jiidicium venisse se disii,

quo disccrncrcl caitsam crcdentium etincreduloruin.

Ergo ut qui non videnl videani, polest iutel'igi tie

gemibus qui visuri cranl pcr lidem; et qui vident

ca-ci liam, accipi de Jutheis polest, qui cxcabaniiir

pcrproptim inlidelitatem.

lnt. Qiiomodo Salvator loquitur : Pater major mt

est (Joan. xxiv, 8), et alio loco dicit: Ego et Pater

unum tttmut (Joan. \, 3U) ?

Resp. Dominus Je-ns ita vertts homo ut verus

Dcits, de Palrc Deo Detis, de matrc liomiiie homo,illud secundum homiuem, lioe secundum Deuui lo-

m S. EUCHERII LUGDUNENSIS EPISCOPI 801

culus creditur.Juxtaquam rationem divinitatis alque A tnoritur. Nam pro bono forsttan quit audeat mori

humanitatis, etiam in reliquis qua: ,aut aequalitatem (Rom. v, 6).

cum Patre, aut bumiliialem ejus sonant, facile in-

tellecius palebit.

Int. Quid inyslerii coniinet locus ille ubi Dominus

pedes diseipulorum lavit (Joan. XIII, 5) ?

Re*p. In loco illo malcdictum calcanei diluitur,

quod diabolo iiiceniore animae nostrsc gressus incur-

rebaiit(G'e«. lll, 15). Priino enim morsibus ejns no-

strum paiebat calcaneum. Porro cum dictum est :

Ecce dedi vobis poiestaiem caicandi super serpentes et

scorpiones (Luc. x, 19), malediclum illud aboiilum est.

1N EPISTOLA. AD ROHANOS.

Jnt. (Rom. iii, 5). Quie inielligenlia est capituli

Resp. Hocest quod vult intelligi : llle [pro impiis

inortuus est.cum vix quisquam reperiatur mori velle

pro justo. Nam pro bono, id est Christo , forsitan

aliquis mori audeat. Ilic etiam de se verecunde in-

dicans quod pro Cliristo mori possit. Eialiter: Vit

enim pro justo quis moritur. In veteri lege, in quaest pro mandatorum seveiitaie justitia, vix pauci

mariyres sunt reperti : in novo autem instrumento,

in quo est pro pielate pra:ceplorum bonitas, lnnuinc-

rabiles martyres exstileruni.

Inl. ApostolusdicitdeDeo Patre: Sed pro omnibus

nobis tradidit iltum (Rom. vm, 32), id est, Filiuni,

quid in hoc significat ?

illius quo Apostolus proponil dicens : Si autem ini- B Resp. Traditioui acquievit. In sacris namque libris

quitas nostra juslitiam Dei commendat, quid dieemus?

Numquid iniquus Deusest qui inferl iram? (Secundum

hominemdico.) Absil. Alioquinquomodo judicabit Deut

kunc mundum? Si enim veritas Dei in meo mendacio

abundavit in gioriam ipsius, quid adhuc el ego tam-

quam peccalor judicor, ct non(sicul blnsphemamur, et

sicul aiunt quidam nos dicere) faciamus mata, ut

tvenianl bona : quorum damnalio justa esl.

Resp. Ubscurissimus aique perplexus in Apostolo

locus, el inultis ad discutiendum proferenduinqiie

seusum verbis iudigens ; nobis lamen pro festma-

lione scnnonis arciandus. Dixerat supra: Eslauieni

Deus verax, omnis autem homo mendax, sicut sci i-

pliiin est : Ut jusiiliceris in serinonibus tuis, et vin-

facere interdum Deusdicitur, in quibus faciendis vi-

deiur praestare paiientiam. Alia quippe suni qu.-e (ieri

Deus vult, alia quoe lieri sinil. Vull ergo lieri quodf:i".ia appareant esse meliora. At vero deieriora per-

niit.it, ut libertas hiimani constet arbilrii in qua ar-

bilrii libenaie bonorum malorumve sectatoribus di-

vino judicio cxhibeatur retributio jusia meritorum.

Inl. In liac eadem Epislola quid inielligendum est

de hoc quod lcgimus: Quis accusabit eieclos Dei ?

Deus qui jutlifical. Quis esl qui condemnel ? Chrislm

Jesus qui mortuus esi, imino qui resurrexil, qui est ad

dexleram Dei, qui etiam inlerpellal pro nobis (Rom.

viii, 33).

Resp. Haec in quibus sibi ipse respondit, quasi

Cas ciiin judicaris. Jam eiiam adjic.it : Si auiem ini- C itpuvcixuc legenda. Et est sensus isie: Nisi forte ele-

quitas noslra jusliliam Dei couiinendal, quid dice-

mus ? Ilic de lestimoniis quse supra posueral ,

nascentem cvenlilat qua-stioneiu ,et adjungit :

Numquid iniquus Deus qui lert iram, id est viudi-

ctaiu? Seeuudum homiiiem dico, hoc est, secunduin

humanam elociiiionem, quod quasi iniquum Deum

appellaveral. Vel quod iram ejus dixerat, cujus pas-

sio iu Deuin non cadat. Absit : hoc est, absil ita

credi, ut iniquum Deum esse dicamus : qui, si hx-c

ita suui, iram inferl delinquenti. Alioquin quomodo

judicabil Deus muudum, nisi suinnia sequitate llque

jusiida? Deiude sequitur: Si enim vcritas Dei in mco

mendacio abundavii in gloiiam ipsius. Et boc ita

proponii, ut refellemis sil, non approbamis: quia si

clos suos aut Deus qui justilicat, aut Cbrislm qoi

pro his est mortuus, condemnabit. Mininie utique,

qui etiam interpellat pro nobit. Ifoc est quud dicit :

Nemo condemnabii elecios.

Iul. Quid scniiendum est in hoc loco in quo Apo-Stolus loquilur : Oplabam enim ego ipse anathema esse

a Christo pro (ralribus meis, qui sunt cognali mei se-

cundum carnem, et reliqua (Rom. ix, 3) ?

Resp. Anathema iiiterdum, ut et liic, occisionem

interfeciioiieuique siguilicai. Ergo liic Apostolusper-ire opiat in carue, ul alii salvenlur in spiritu. Et

aliter: lia hic Apostolus vim nimixcharitatis expres-

sit, exoptans si fieri possit a Cbristo analbema esse

pro frainbus, sicul et Moyses qui cum pro populoveriias Dei mendacio honiinis indiguit, nec peccator B suo Deum peleret, ait : Et nunc , Domtne, siquidem

tamquam peccalor, judicabilur, et quas blaspbema-liant in apostolos vera videbuniur. Ergo quid est

quod dicit ? El si ex comp nationc injustitise justitia

elarescat, non ideo lamen liomo injustus esse debet,

ul Dcus juslus appareat. Damnatio eorum jusla est,

qui nos h.i:c affirmanl dicere. Quid diccre? [aciamns

mala, ut veniant bona. Pulabantur auiem apostoli

islud dicere apud eos qui male interprelabanlur di-

ctum apostolicum, illud utique : Ubi abundavit pec-

calum superabundavit gralia (Rom. v, 20).

Int. Quid illud est quod legimus : Ut quid enim

Cliritlut, cum adhuc infirmi essemus, secundum tein-

put pro imniit moriuut etl ? Vix enim pro juslo quit

dimiltes illis peccala iltorum, dimitte; sin autem, dcle

me de libro tuo quem scripsisti (Exod. xxxn, 51).

Int. Idem loquilur de Deo : Ergo cui tult miserelur,

elquemvullindurat (fiom.xiv, 8) : quiil liicseqiiiinin?

Resp. Induratur cor Deo, dum criminum poena

differlur.

lnl. Rursum ipse affirtnat dicens . Quod qiurrebat

Israel non est consecutut : electio autem consecula est,

ccelen vero exccecali sunt (Rom. xi, 7) : quis liujus rei

sensus est?

Resp. Non quia Deus ullum vnleniem aspicereca»-

citaie peicotiat : quia omnes, sicut scribilur, vull »if-

vot /ieri (I Tim. n, l) : sed illos qui seipsos exceci-.

805 INSTRUCTIONUM LIBER i.

verani, pro retributione malitiae diciiur tradidisse A Resp. Id est, non orones in gloriam immutabimur,

[Al. tradere], dum deserit. Tradere enim Domini est

relinquere.

lnt. Qualiter accipiendum esl illud quod scribiiur:

Si eturierit inimicus tuut, ciba illum ; li sitit , potum

d;i illi : Iwc eniin faciens, carbonet ignis congeris super

cujiui ejut (Rom. xn, 20).

Resp. Hocesi, ignem compunctioniscongeres, cum

bona pro malis reddes. Et aliler : Non quod hoc aniuio

iniinicus pasci debeat, ul carbones ignis super caput

ejus dum pascitur congregenlur; sed quod inimicus

ille cum bona pro malis recipil, si nulla niablix su.i:

poenitentia commOTelur , ipse sibi polius carbones

ignis super caput suum congerat.

Inl. Cum potestas non sit nisi a Deo, sicut Aposto-

quia rcsurrectio et incorruptio communis est om-

nium, immutatio autem ad gloriam proprie justornm.

II AD CORINTHIOS.

Int. Apostolus dicit : Obsecramus pro Christo, re-

coHciliamini Deo : eum qui non r.overal peccatum , pro

nobis peccatum fecit, ut nos efficcremur justitia Dei in

ipso (II Cor. v, 20) : qnid hic sequimur?

Resp. Reconciliamini, inquit, Deo , qui Christum

fecil husliam pro peccato. Peccatum vero appellari

ipsam hosliam, si in veteri Testamento requiras ,

invenies. Poiest islud et iia intelligi, 1'actum hostiam

pro peccato Christum, quia Filium suum misit in simi-

litudine carnis peccati.

Int. Datus est, inquit, mihi tlimulut carnit meoean-

lus dicit (Hom. xni, 1), cur non omnes bene accipi B gelus Satana;, qui me colapliizet (II Cor. xn, 7) : quo-modo istud accipiendum est?

Resp. Dicunt quidam Apostolum soepe dolorecapi,tis esse vexalum. Melius autem puto ita accipi , ui

colaphizatus in illis passionibus inielligatur , quasenumeravit ipse, dicens : Ter virgis cwsus sum, temel

lapidatus sum, ctc.( II Cor. xi, 25). Stimulum crgo

camis appellat tribulalioncm carnis; et augelum Sa-

tanae illum quo quasi immissorc tanta illa pateretur

ostendil.

eam adininisiranies reperiuntur?

Resp. Quia et viiam hanc omnes aequaliter a Deo

capiunt, nec laincn omnes seipialiter vivunt.

I AD CORINTHIOS.

Int. Omne , inquii , peccatum quodcumque feceril

homo, extra corpus est ; qui autem fomicatur , in cor-

ptis suum peccat (1 Cor. vi, 18) : quid Iiic sentien-

duin esl ?

Resp. Quod cxtera peccata per corpus extrinsecus

admiltantiir, fornicatio sola in cor;ioris passionibus

admiuistreiur.

Int. Qualiter locns ille accipilur in quo scribilur :

Numquid domos non habelis ad manducandum et biben-

dum ? aul Ecclesiam Dei conlemnitis , et confunditit

tos ifui non habenl (I Cor. xi, 22)?

Resp. Apud G>>rinlhios quondain, sicut aliqui asse-

rum, prava invaluerai consueiudo, eeclesias passim

dehone>taie conviviis , in quibus vcscebantur antc

Dominic iii oblationem, qiiam post coenaiii nociibus

inferebant : cmnque diviies ebrii ad Eucliaristiam

venirent, vexabantur inopes fame. Mos vero iste ,ut

refertur, de geniium adliuc superstitione veuiebat.

Unde eliain quibusdam locis per ^E^ypli rura,

vel

Syriae, die sabbaii nocie post ccenam dicitur ad ec-

clesiam convenire.

lnt. Cujusmodi proplietia est de qna scribilur : Si

autem omnes prophelent ,intret aulem quis infidelis,

vel idiola,convincilurabomnibus,dijudicalurabomnibus,

occulla enim cordis ejus manifesta fiunt (ICor. xiv, 24).

Resp. Proplietisc genus dupl x est : doctrin;c iiniim,

aliud diviuationis. Sed diviuatiu pneteriiis tempori-

bus magis viguil, doclrina prsesenliliiis. Occulta autem

conlis cjus manifesta liunt, dum iu Ecclo ia prophe-

lauie dnciore conscientia coinpungilur audienlis.

Int. 0"'d est quod scribilur, tradilurus Filius re-

jnuni Deo fatri (I Cor. xv, 24)?

Resp. Traditurus quidem, sed tamcn non ita tra-

diturus, ut careat. Traditio autem regni nottra pro-

vectio est, lunc ciiin esse ex integro Filii melueriinus

in Patris regno.

Int. Quid sibi vult illud quod scribitur: Omncs qni-

dem resurgemus, sed avn omnes immutabimur(I Cor.

vi, 5i)T

AD EPBESIOS.

Int. Qnomodo inlelligcndiim est hoc quod Aposto-lus scribit, quod proposuerit Dominus in dispensatio-

nem pleniiudinis temporum instaurare omnia in Christo,

qu-e in cotlis, et qum in terra sunl in ipsum (Eph. x)?C Resp. Vere mirum est quid nunc repareturin ccelo.

Reparatur ergo secundum opinionem quorumdam ,

illa quoe cum piincipe suo cecidit angelorum portio,

per aiigmentuin socieiatemque sanctorum, de quibusscribitur : Sed sunt sicut angeli inccelo (Mutth. xxn,S0). Reparantnr quoque omnia in terra, cum etiam

in locum deficientium Judasorum admittuntur creden-

tes ex gemibus. El aliter : lnstaurantur quoe sunt in

terra, dum nos per Medialoris nostri sanguinem con-

ciliationemque reparamur. Reparantur ccelestia, cumde salute nostra gaudium nascitur angelorum,

tnt. Quid est quod Aposlolus loquitur de Deo Pa-

tre : Ex quo omnis paternitat in ccelit et in terra nomi-

nalur (Eph. m, 15)?

Resp. Quia cum ille nobis Pater primus ct yeru;

sit, ab illius noinine derivatur quando alii patres ap-

pellantur.

Int. Quomodo Apostoltis dicit : Honora palrem et

matrem, quod est mandulum primum (Eph. vi, 2),

cum in m.indalis, ut quidain ordinant, quarto sit loco?

Resp. Aliqui de hoc ila disserunt dicentes : Tria

illa inandata qnaj supcriora sunt , omnia ad Deiini

penincnt, septem sequentia ad hominem ; el tria illa

ad Deum perlinenlia in una legis talis tahula tene-

bantur, in alia vero tabula praccepla ilia erant quae

ad bominem pertinebant. IIoc itaque mandatum in

septem mandatis quae ad proximum periinent, pri-

inuiii est. Alii vero qui hoc mandatum non quarto

sed quinto loco, quod ei nns probanms, e<se confir-

D

807 S. EUCHERIl LUGDUNENSIS EPISCOPI eo;i

manl, ila de lioc disputant : Decalogum ipsuiii totuin, A catur, vel per ejtismodi abstinentiam vel per circum-

quia in illa priina lege coiiscriptuni esl, recte primuin

mand.ituin appellari, quod ulique priinum faciat ordo,

po>te.ialiorttni in lege consei|Uetts pricccpt irum. liem

ex li'>c aliter : llonora palrem et matrem , quod ext

mandatum primum , el subjuugii, iu pronii.sione. In

qua iirumissioiie ? Vi bene «ii liiii , el tit longaseut

tupcr lerram (Exod. xx, 1-2). Igitur in mandaiis hoc

est priiiiuin iiiandauui , quod liabeat, quam supra

divi nus, proinissioneui.

Int. Quid sibi vult illuJ quod scribitur : Spiritum

nolite exstinguerc (1 Tliets. v, 19) ?

lletp. Exstingucre, id esi fugare pcr opera iniqui-

talis. David inquit : Spirim.ii tanctum tuum ne aufe-

ras a me (Pt. l, 15).

cisionein. Sequiiur aiiicin : Non in lionore aliquo ad

taturitalem carnis, ergo boc cst quod vult iulclligi :

Oinnes illc observationcs, licel iu obscrvanlia ali-

quani sapicuti.c pr.cferre vidcaniur figiirain , quia

piueulur l<*geui praeccplnrum tenerc, timcn in super-

stitione sunt, non in aliquo bonore Dci , sed ad ex-

plendam voluntateni observ utihc carnalis.

I AD TIMOTIIELII.

lnt. Qii.ti singnlarum rerum e*t accipienda discre-

t o iu his quas A| ostolus prorert diccns : Obsecro

igiiur primo oinnium fieri obtecraiionet, ora'ionet , po-

tlulaliones, graliarum actiones (I Tim. II, 1).

Retp. Olisecr:itiniif>s fiunt prw peccatis prrleritis et

pra-seut bus; orationes prn adipisceudis quae spera-

lnt. Sequiliir pauln posl in eodcm : Ut integer rpi- B miis; pnslulalinnes cum pro aliis iiiterveiiiinus; gia-

rilus vstttr, et animi, el corpus sine querelu in advin-

tum Domini noslri Jesu Lhritii tervetur (I Thest. v,

25) : quid bic intelligcndum csl?

Resp. Spiritum bic dicil uiique illum sanclnm , da

quo supra dixerat : Spirilum nolite exslinguere. Qni

q lidein cuni in substaiiii.i m non possit cxslingui,

exsiiiiguittir iu nobis, ciiin aiifcrlur a nobis. D >num

namqiie ejus vel gralia in liomiiiilius siuut eorum

virtulibus accenditur, ita corum vitbs exsli guitur.

Alii as-crtiiit spiritum liic accipiendmn csso aiiitnx

ipsius iiitijllccliiui aique sapientiam. De qu > alio loco

idein Apostolus dkit : El ip-e Spiritut letlimoiiium

rtddit tpiritui nostro, quod tumut filii l)ei (liom. vm,

10). Iloc cst, quod ille Spiriius sanclus buic intcllc-

liariun actioncs cntn e.i qu:c poscimus impctramus ,

vel ccric cum pro iuiincnsis Dei bcneficiis gratias

l.iinles|iio rcfcrimits.

Int. Licus illc quomodo accipiendns est , in qnoscribiiur : Qttorui»dfiin liominum pxcaia manifefa

tiinl nroecedenlia ad judicimn, quotdam aulem el sub

teiuuniur (I Tim. v, 24)?

liesp. Supra dixerat, adeersut pretbyterum accusa-

lionem nnn recipieiulam, nist si</> duobus et tribus le-

stibus (l Tim. v, 19); el paulo post addidit: Quorum-dam hominum p:ccata sunt prcecedentia ad judicium ,

ulique ilniii omnibiis noia siinl; qtia-dam autein ct

siibse<|ir>iniur, uiiqiie duin postca in judicio cnui| ro-

banitir. Q.iod si istud aliqui in judicio Dei magis acci-

ctuali spiriluali nostro lestimoniuin icddat , quod C pieiultim piitaut, poiest iia intelligi : Prajcedere ad

suiiiiis lilii Dei. Alio qnoquc loco Apostoltis loi|tiiiur :

Ptallam tpiriiu , ptallam et menie (I Cor. xiv, 15).

Ilic spirilum pro vocc poneus, ct voce dicit pariter

et meiiic psallendum.

AD COLOSSENSES.

Jnl. Quid inlelligendum est itt capilulo illo, in qtio

ad Colosseitscs scribitur : 5i morlui eslis cum Chritto

ab eleiuentit mundi, quid adliuc lamquam viventet in

mundo decendtis (Colost. n, 2(1)? Et reliqua.

lUsp. Pcrstringamus, ut possuinus, locuin sumrais

obscuriiatibus involutum. Disputat contra e»s qui ex

Jud.cis Cliristiani, propriis coiiicndebani ccreiuoniis

inli.erere. Snpra cniiu dixerat de improbabili coruin

observaiuia i» cibo et polu; et quod neomcnice eorum

et tabbula umbram futurorum pr.Tttilisseni (Col. n,

lc>). Rtirsum iu conscqiicniiliiis dicit : Si morlui etiit

cum Chritio ab elememis ninndi, quid adhuc lamquamvivenles in mundo decernitit? Id csl , dijudicalis di-

cendo : Ne tetigeritit, neque gustavzrilit, neque contre-

ctaetrilis, qme tunt omnia in interilu ipso utu tuo( id

esi, »1 ii iii assiiuiiiultir iiilereunt), tecundum prceceplael doclrinits liominum : quan tunl ratione.n quidem lia-

benlia sapienlice in tuperstilione et humililale, et non

ad parcendunt corpori. L)»ciriuas bominum dicil, qnia

praecepia ipsa carualiler intell ganl, pr:ecipieules in

lege. prolnbiia n»n iiiaiuiuiari : sed h>>c, sicul ipse

aulij.ingii, in tuper-lilione el limniliiaic sufiervacua,•l in corporis affliciionc, cui ulique corpori non par-

judicimn illa piccata qii:c ante hic iinusquisq tc coui-

iniserit; siibsequi vcrn illa, quibtis uos quidein cau-

sas iledinuis, sedj nn pnst Iransiiuni nostrum con-

summata intelliguntur. Krgo suhseqimnlur nos in

jiulieiiiin biijusinodi peccala, si, verbi gratia, cui ino-

pia3 nos caus is attuliinits, fame post obitum ncstrum

atqtie cgestate consuinpttis sit.

II AD TIMOTHELSl.

Inl. Alexander osrarius mulla , inqnit, mala milii

otlendit : reddet ei Dominut tecnndum opera ejut ( II

Tiiu. iv, 14). Et ilem : Percuiiette Domintt?, pariet deal.

bale (Act. xxilt, 3) : quomodo li:cc inlelligenda sunl?

Hesp. Perculiet te, inqiiit, non percuiiit; ct rur-

siint reddei, non reddat. Unde fit ut noti lam inaledi-

centis animo dicta csse videantur , quim jiidicium

Dci atque vindiciam deniinliautis. Itein alitcr : Et si

pcr adininistrationctn propbeli:i: iintnoto aiimo ma-

ledic.it propbeia, ui ilTitd : Obscureniur oculi eorum

ne videanl (Ps. LXVHl, 21); dicit quiil corum mcritis

debebaltir. Quia omnis proevaricatio et inob:diemia

accipil juttam operis ati/ue mercedit retribulionem

(Ileb. ll,9).

AD flKBPlOS.

Int. Quid in boc seqiiiiimr quml Aposloltis dicit:

Fide Jacob morient singulos filiorum Joseph benedtxil,

et adoravit fastigium virgor ejus (Heb. xi, 21)?

Ttetp. Sceplri signilicaiio est accipiemla pcr vir-

gam, ct per boc regni potestalisque fastigium in quc

809 INSTRUCTIONUM LIB. I. gjj

Clnistus inteliigitiir adoratus, qui videlicet futurus A Deo, non vocem, sed incondilum sonum vocis acce-

erat regni Hebrxorum caput.

IN ACTIBCS APOSTOLORTJII.

Int. Quid indicat illud quod legimus : Sabbali ha-

Omis iter (Act. i, 12), id est, mille passus?

Retp. Sabbato enim usque ad montem Oliveti ire

Judxis licitum erat : vel certe sicubi fuissent, tanto

spatio deambulandi licentiam prxsumebant.Im. Spiritut tanctus quomodo ante ascensionem

a Salvalorc secundum evangeliitam Joannem apotlolis

insufflatur (Joan. xx, 2-2), cum secundum Actus apo-

stolorum post decimum ascensionis diem in aposlolos

missus sil (Act. n, 1)?

Resp. Mulix sancti Spiritus gratiarum donationes

sunt, secundtim illud quod Apostolus dicit : Alii qui-

perunt, ut eos postea dical vocem non audisse, id est„

eipressam verborum significantiam, qua possint in-

telligere quod sonabat. Ac perindc idcirco diversa

vice el audisse referunlur, quia quantum ad sonum

pertinet, audierunt; quantum ad verba, non audierunt.

Int. Quare prius communis cibus vocabatur , qui

putaretur immundus?

Resp. Quod conlra interdiclum tunc Dei in com-

mttne cxteris pateret hominibus, qui in ciborum dis-

cretione legis observantiam non lenebant, per quamJudxi partem Dei se esse jactabant. Purificatus est

autem etiam Domino dicente ad Petrum : Qum Deut

purificavit, ne tu commune dixeris (Act. x, 13).

Jnt. Quid illud est quod in Actibus apostolorum ,

dem datur per Spiritum sermo tapientim ,alii sermo B duodecim ilti qui Joannis baptismo baptizati fuerant ,

scientim secundum eumdem Spirilum, alii gratia tani- baplixantur a Paulo (Act. xix, 4)?

tatum in uno Spiritu, eic. (I Cor. xn, 8). Igilur anie

ascensionem gratiam sancti Spiritus acceperunt, qua

.possint peccata dimittere, et baptizare, et credenti-

bus Spiritum adoptionis infundere ; secundum quodtunc cum eis a Salvatore spiritus insnfilarelur, dictum

fuerat : Quorum remiseriiis peccata , remiitentur eis;

et quorum retinueritis, retenla erunt (Joan. xx, 22). At

vero post ascensionem multo majorem sancii Spiritus

graiiam perceperunt in operatione virlutum, et gra-

tia saniiatum, et diversarum perceptione linguarum :

juxta illud quod eisdem eodem promissum fuerat die,

ul baptizarentur Spiritu tancto, et induerenlur virtute

(Act. i, 5), qua Evangelium Cliristi universis genti-

Resp. Hoc idcirco , quia non in nomine Trinitatis

baptizati erant. Baplismum enim Joannis licel in eum

qui venturus est , baptizaret , tamen proprie Joannis

Baptismum dicebalur. Unde et ab hxreticis venien-

tes non rebapiizantur a nobis, si baptizatos con&tat

in nomine Trinitatis : nisiimpositio tantum manus ad

fidem rectam conversis adhibetur, ut per hanc san-

cti Spiritus suscipiatur infusio.

IN EPI5T0LA JACOBI.

Int. Quomodo dicitur: Deus intentator malorum est,

et ipseneminem tental (Jac. i,13); ctmi nihilominns scri-

ptimi sit: Tentat vot Dominut Deus vester (Deut. xm,3)?

Resp. Tenlatio Domini probatio appellatur. Ne-bus possint prxdicare. In liac ergo perceptione san- C que enim ille quemquam tentat in passionibus , sed

cti Spiritus secundum Dominicae gratix distributio-

nem apostolorum demonstratur profectus , non com-

pugnantiuin diversitas Scripturarum. Etaliter, quarebis datus sit Spirilus sanctus, egregie quidam doctor

exposuit dicens de eo quem primum hic Salvator per

seipsum dedit, et de coelis postea misit, ul signiflca-

retur dilectio proximi et dilectio Dei, qum in cordibus

tanctorum per Spirilum sanctum diffundilur (Rom. v,

5), qui datus est ad evangelizandum Dei verbum.

Per quod apostoli sese in orbis parles intulerunt,

quantum narrat historia , Barlbolomxus in Indos,

Thoinas telendit in Parthos , Matthxus ^Eihiopes ,

Andreas Scylhas prsedicalione mollivit, JoannemAsiam divino sermone correxit, Petrus Cappadociain

atque Galatiarn, Bithyniam pariter et Pontum , pro- D charilatis.

vinciasque confines, dum Judxis prxdical , circuit :

po-trrnio Romam illustraturus accessit. Paulus ab

Hierutatem usque lliuricum cum Evangelio reptevistet

(Rom. xv, 19), tam innumeras ac dispares nationes

prxceplis lamquam armis viclor edomuit.

Inl. Cum in Actibus apostolorum primum legalur :

Viri autcm qui comitabantur cum eo, hoc est cum Apo-stolo, stabant stupentes, audienles quidem vocem, nemi-

nem autem videntet (Act. ix, 7), quomodo postea Apo-stolus dicil : Et qui mecum eranl, lumen quidem vide-

runt, vocem autem non audierunt ejut qui loquebaturmecum (Act. xxu, 9)?

Retp. Superius ubi audisse vocero referuulur a

Patkol. L.

a concupiscentiis nostris illa tentatio est, cum hu-

miliati dejicimur. A Domino est lentatio,cum pro-

bat et glorificamur, et ideo Dominus intentator ma-

lorum est.

IN EPISTOLA JOAISMS.

Int. Quomodo perfecta charitas foras mittil timorem

(Uoan. iv, 18), cum rursum scribitur : Timor Do-

mini castus permanet in smculum smculi (Ps. xvm, 4) ?

Resp. Quisquis Deum diligit , utique absque Dco

esse formidat. Hic esl timor Dei , qui permanet in

sxculum sxculi. Igitur timor hic de perfecta Domini

chariiate descendit ; at vero alius timor ille de tem-

porariis rebus nascitur : quarum sxpe amissionem

veremur. Hunc timorem foras mittit divinx perfectio

Int. Item in Epistola sua Joannes ponil : Tria sunt

qum teslimonium perhibent , aqua , tanguit ,et tpiritui

(Joan. v, 8) : quid in hoc indicaiur?

Resp. Simile huic loco etiam illud milii viiliHur

quod ipse in Evangelio suo de passioneChristi loquitur

dicens : Unus mililum lancea latus ejus aperuit , et

conlinuo exivit tanguis et aqua ; et qui vidit , testimo-

nium perhibuit (Joan. xix, 34 ). ln eodem ipse de

Jesu supra dixerat : Inctinato capite tradidit tpirilum

(Joan. xix , 30). Quidam ergo ex hoc ita dispulant :

Aqua baptNmum , sanguis videtur indicare roar-

lyriinn , Spiiiius vero ipse esl qui per niartyriiim

transii ad Domiruin. Plures tamen hic ipsara inier-

811 S. EUCHERII LUGDUNENSIS EPISCOPI 812

preiatione mystica intelligunt Trinitatem , eo quod A zn , 32). Blasphemat enim qui divinis promissis, Spi-

perfecla ipsa perliibeat testimonium Cliristo : aqua

Palrem iiidicans , quia ipse de se dicit : Me dereti-

querunl fontem aqum vivx(Jer. n

, 15 ) ; sanguine

Cluistumdemonstrans, utiqueperpassioniscruorem;

spiritu vero sanctum Spiritum manifeslans. Haec au-

tem tria deCbristo testiraonium ita perbibenl, ipso

in Evangelio loquente : Ego sum qui tesiimonium

perhibeo de meipso ; et testimonium perhibel de me qui

misit me Pater (Joan. vm , 18). Et item : Cum au-

lem venerit Paraclelus , quem ego miltam tobis Spi-

ritum veritatis, qui a Palre procedit, ille testimonium

perhibebit de me (Joan.w, 16). Perliibet ergo tcstimo-

niu ni Pater , cum dicit : Hic est Filius meus dileclus

( tlatih. iii, 17) ; Filius, cum dicit : Ego et Pater

rituique sancto minime credeus, in quo est remissio

peccatorum , reconciliari Deo in bac vita per satis-

factionis opera detrectat.

Int. Quid significat quod in eodein legimus, mun-

dum in malignum esse posilum (I Joan. v, 19) ?

Resp. Non quod a Deo niundus in maligno sit

positus, sed quod vitia houiinum in niumlo vivenlium

sint maligna. Hnc modo etiam illud palebit quod

gcriptum est : Quia dies mali sunt (Eph. v, 16).

IN AP0CALTPS1.

Int. Qui sunt illi seplem spiritus Dei, qui in Xpo-

calypsi (i

, i ) commemorantur ?

Resp. Hi stint quos et propheta Isaias enumerat :

vnum sumut (Joan.x, 30) ; Spiritus sanctus , cum B Spiritus sapientias et intellectus, spiritus consilii et

de eo dicitur : Et vidit Spirilum Dei descendentem

sicut columbam venientem super se (Mallh. m, 16).

, Int. Quid es' quod rursum in Epistola sua profert

esse pro quo non debeat orari peccatum usque ad

mortem (I Joan. v, 16)?

Resp. Utique usque ad mortem peccat ille pecca-

lor, qui in liujus temporariae vitae cursu pceniten-

tiain non agit. Hac ratione illud quoque oportet in-

telligi : Qui autem blasphemaverit in sanclum Spiritum,

non remittetur ei, neque hic neque in futurum (Matth.

pietatis , spirilus scientiw el reritalis , tpiritus timoris

Dei (Isai.xi, 2). In quibus lamcn spiritualia opera

significanlur. Omnia autem illa operalur unus atque

idem spirilus (I Cor. xu , 11).

Et quidem b;rc de opinionibus doctissimorum vi-

rorum exigenti libi a me prolata sunt. Si <;uis tainen

in praediclarum quaestionum dispulalionilius attulerit

qu;e magis probentur, reprebendens perliuatiain

quae in plerisque esse solet, non abuuo me secutu-

rum esse meliora.

LIBER SECUNDUS.PRjEFATIO AD SALONIUM.

Quoniam ,fili charissime , superiore libro propo-

silionibus tuis se relulit crebra responsio, et ve-

reor, ne assidux interrogationes , ut fit plerumque,

legenli genercnt cx satietate fastidium ; meo nunc

riomine ea qua; spoponderam opus variaturns , adne-

ctam : singulae quaeque, ut ordine ipso magis cla-

reant, per species suas dividens, ac titnlis suis sub-

dens. Et primo vcniam ad Hebraeorum nominum

inteipretationean , e quibtis certa quaeque et cele-

briora brevitatis causa ponam.

CAPUT PRIMUM.

Hebraiorum nominum interpretatio.

Adonai ,in Latinum sonat Dominus. Sabaoth ,

exercituum sive virtutum ; aut ,ut aliqui volunt ,

omnipotens Jesus , Salvator. Nazarenus , sanctus

sive mundus. Messias, uncius, id est , Cliristus.

Michael , quis sicut Deus. Gabriel , fortiludo Dei.

liaphael, medicina Dei. Adam.homo, sive terri-

gena. Eva, vita,sive calamitas. Miror uiule apud

Hebraeos inlerpretatio hujiis nominis tam diversa

sit : nisi forle ideo, qtiod eadem et edendo homini

vitam attulerit , et transgrediendo calamiiatem. Aut

quod mulier aliis interdum vila , aliis est calamiias.

Abel , luctus, vel miserabilis. Cain, possessio, vel

lamentatio. Enoch, dedicatio. Mathusalem, mortem

suam misit. Noe, requies. Sem , nominatus. Cham,callidns. Japhelh , latitudo. Lolh , declina,..- , sive

nnctus. Melchisedech,rex justus. Abram

, pater ex-

C celsus. Abiaham , pater videns popnhtm , vel paier

muliarum, tcilicet gentium. Sarai, princeps mea.

Sara princeps. Notandum quod iiirisnue nominibus ,

scilicct Abrahse et Sarae tanlum a litteram Dnminus

addiderit, quse tamcn apud llebraeos per e legitur.

Agar, advena, vel conversa. Isinael, anditio Dei.

lsaac, risw; non lamen , ut quidam pntant, ideo

sic appcllatus, quia Sara riseril , sed qnod Ahra-

ham, qui lunc ulique prior risisse indicatnr. Rcb-

becca, palientia, sive quae multiiii) acceperit. Jacob,

supplantator. Israel , vir videns Demn, sed nielius

princeps cum Deo. Lia ,laboriosa. Rachel , ovis, vel

videns Deum. Ruben, videns (ilios, sive videns in

medio. Simeim, amliens trisiitias. Levi , oppositus,

sive additus. Juda, conlitens, sive glorificans. Za-

D bulon, habitacnlum pulcliritndini^. Isachar, esi mer-

ces. Dan, judicium, aut judicans. Gad, tentalio. Aser,

latitudo, sive beatus. Nephtalim, conversantes. Ben-

jamin, filius dexierae. Ephraim, frugifer, sive uber-

tas, vel aucuis Latine. Manasse, oblilus. Esau, ru-

bens , sive acervus lapidum. Cedar, lenehrae, vel

mceror. Job, magus, vel dolens. Anialcch, populus

lambens, sive resiinguens. Mnyses, assumplio, vel

liniens. Aaron mons fcriitudinis. Pharao denudans

eum,

6ive dissipator ejus. Sed Pharao nomen est

non liominis , sed digniiatis : sicot et apud nos Au-

gusti appellantur reges ,cum propriis nomiuibus

censeantur. Pharao lamen ille submersus in mari

Rubro proprio vocabulo Centres vocitalus est. Josuc,

fcU INSTRUCTIONUM LIBER II. 8U«alvator. Aihoniel, lempus ejus Dei, vel responsio A vicoChana, ipse est et Zelotes. Scarioth, memoriale

Dei. Aod, gloriosns. Semegar, nomen adveniens ,

sive Ibi colonus. Burach , fulgurans. Delbora apis

vel loquax. Gedeon, tcntalio iniquitatis eorum. Abi-

roelecli, paier meus rex. Tliola, vermiculus ad tinctu-

»111 vel coccinum. Jnir, illuminans. Jepte, aperiens,

vil aperlus. Esebon, cogitalio, sive cingulum mce-

roris. Achilon, vivens Deo, vel videns Deum. Abdo,

scivus ejus. Sampson, sol eorum, vel solis foriiludo.

Dalila , paupercula , vel situla. Eli,Deus meus.

Samuel , nomen ejus Deus. Saul, expeditus , sive

peiiiio. Jassai,insulae holocaustum, vel sacrificium.

David , desiderabilis , sive foriis manu. Jonnihan ,

columbx donum, vel Doniini donum. Absalom, paicr

pacis. Salomon, pacificus. Idem Ecclesiastes, id est,

Domini, vel memoria mortis'. Hoc vero nomine ap-

pellatus est Judas a vico in quo natus est. Marcus,excelsus mandato. Lucas, ipse consurgens, sive ipse

levans. Steplianus, norma vestra; Graeco autem ser-

mone coronalus. Augusti,solemniter stantes. Csesar,

possessio principalis. Cirenei, haeredes. Bethsaida,domns frugum. Betphage, Syrum , domus vallis.

Bethania, domus afflictionis. Genesear, ortus prin-

cipis. Amaus, populus abjectns. Capharnaum, agerconsolationis. Sarepta, incensa, sive angustia panis.

Gethsemani, vallispiiiguedinum. Golgotha, calvaria.

Nazareth, flos munditia3, vel virgultum. Ninivitae,

nati speciosi. Sidon, venatio. Zachaeus, justificatus.

Idumaea, rosa. Lisama, nativitas tentationis. Jorda-

concionator, Idem et Idida, id est, dilectus Doniini. B nis, descensus. Martha.provoransDeum. Magdalena,turris. Snsanna, lilium.Saba, captivitas. Caiphas, in-

vestigator, sive vomens ore. Pontius declinans con-

silium. Pilalus, os malleaioris. Herodes, pellicius.

Barrabas , lilius patris, vel magislri eorum, absque

dubio Judaeorum magislri, qui est diabolus. Eden in

Genesi, deliciae. Judaa, confessio. Hierosolyma, visio

pacis. Sion, specula, etrecle; nam haec civitas Davidin monte consiructa est. Babylon, confusio, sive

translatio. jEthiopia , lenebrae. jEgypius , tribulalio

sive lenebr:r. Tyrus, angustia. Romani, sublimes,vel lonanies. Sinai, mensura, sive mandatum, sive

tenlatio, vel amphora mea. Gehenna, vallis gratuita.

Quidim aestimant appellamm hancavalleGehennon,quuj est juxta muruin Jerusalem. Hebraei, transitores.

Roboam, latitudo populi. Abia, paier Dominiis. Asa,

lollcns, sive, suslolleus. Josaphat, Domini judicium.

Joram , qui est excelsus , sed melius sublimatus.

Ocliozias, apprehendcns Dominum. Athalia , lempusDomini. Joas , sperans ,

sive temporalis. Amasias,

populiini tollens. Azias foriiiudo Domini. Azarias,

auxiiium Doinini. fotfom , pcrfcclus. Achas, ap-

prelicndens. Ezecliias, foriiludo Domini. Manasses,

obliviosus, vel quia oblitus est. Amon, fidelis, vel

nutriiius. Josias , ubi esi inceiisum, vel Domini sa-

lus. Joacbaz, robustus. Joachim, cujus est pracpara-

lio. Kliachiin, Dwi resurrectio, Jechonias, praeparalio

Doniini. Scdccliias, juslus Domini. Jeroboam, diju-

dicans popiilun:, vel dijudicans supernos. Nave, la-

tralus. Basaa, pinguedo. Hclam, sseculi, velorbis. ^ Sadducaei, jusiificaii. Pharisaei, divisi. Galilaei, volu-

biles. Samaritae, custoiles, eo quod a Babyloniis illie

ad eustodiain collocaii sint Jud.ioruin.

Cum in castcris, tum et in hoc abundanter liquet,

Scripiura omnis sacra quam vere divina sit, ac plena

mysteriis, quando ita congruam rebus nomina, affe-

clibusque respondeaut. Sicut David, qui exprimiturinLaiinum foriis manu : utiquefonissimus omnibusfere bellis exsiiiit. Salomon , pacificus : utique in

pace regnum adniiuisiravit. Daniel , judicium Dei :

utique in presbyterorum judicio sententiam divinae

discepiaiionis exliibuil. Unde quid mirum si hi fu-

tura piacdicaverint. quorum etiam nornina, sicut res

edocent, prophetiam sonant? Sed jam de variis vo-

cabulis interpretalionem ponamus.CAPUT II.

De variis vocabulis.

Alleluia, in Latinum sonai iaudate Dominum; ia

enim unum est de decem nominibus Dei, quae apudHebraeos habentur. Amen, vere, sive fideliter. Dia-

psalma, semper : eo quod illa quihus hoc adnectilur,

sempiierna esse confirmet a Deo; non commutalio-

nem metri signifiot, ut quidam existimant, vel spi-

rituspropheticirefectionem.Suntetiamquidiapsalmaideo inscribi pulent, ut ex hoc sibi personarum sive

sensuuiii intelligaturesseconversio.Osanna, salvilica,

sive salvum me fac. Osi enim salviiica interpretatur,

auna interjectio est deprecantis. Ergo integre dicitur,

Osianna. Sed uura corripitur aut corrumpitur, souat

Zambri, psalmus, vel caniicum nieuiii. Omri, crispans

ineus. Acluil), Iraier patris. Jesabel, fluens sanguine,

vel steri|iiilii)ium. Jehu , ipse vel e»t. Joatha, robu-

sius. Zacharias, timor Doinini. Sella, umbra ejus. vel

pciiiio. Manaem, consolans. Facee, aperiens. Hclias,

Deus Dominus. Helisaeus, Dei mei salus. Osee, sal-

vator. Johel, incipienle Deo, sive est Deus. Amos,

potens, vcl fortis , aut populuin debellans. Abdias,

srrvus Domini. .lona columba, vcl dolens. Micha,

quis iste? Naum, germen, sive consolatio. Abacuc,

amplcxans. Sophonias, abscondens eam. Aggaeus,

fesuis, sivesolemnis. Malachias, augelus meus. Isaias,

salus Domini. Jeremias, excelsus Domini. Ezechiel,

forlitudo Domini. Daniel , judicium Domini. Judith,

laudans, vel Judaea. Josepb, auctus. Maria,illumi- "

nata, sive stella maris : sed sermone Syro, domina.

Siuion, pone mcerorem, vel obediens. Petrus, agno-

scens. Barjona ,filius columbae, Syrum pariter et

Mebraeum. Cephas, Pelrus, Syrum est. Paulus, mira-

bilis. Saulus, lentatio respicientis, vcl tentalionis

securitas. Andreas, virilis, Graecum est. Jacobus,

supplaniaior. Joannes, domini gratia. Philippus, os

lampadarum. Bartholomaeus , fiiius suspendentis

aquas. Thomas , abyssus , vel geminus ; unde et Di-

dyinus Graece diciiur. Matlha:us , donatio. Idem ap-

pellaius est Levi. Lebbeus, corciilum, id est a corde,

ipseestelTaddaius, ipsecst Judas Jacobi.Cananaeus,

possidens, sive possc»»io. Iia aulcm diclus Simon, a

815 S. EUCHERII LUGDUNENSIS EPISCOPI 810

osanna. Est autem sensus, saivum fac , subaudiatur, A virgulto Sabeth. Lebetae, aenei minorcs in usum co-

vel populum Israel, vel loiuui mundum. Rhama, ex-

celsa. In Evangelio : Vox in rhama audiia esl, id est

in eicelsis. Est tamen etcivitas, quae Rhama appel-

laiur. Racha , vanus, aut inanis. Rabbi, magisler,

Syrum est. Man, quid? Manna, quid est hoc? Abba,

pater : et hoc Syrum est. Anaihema , perditio. Ma-

ranaiha, Dominus noster venii, Syruin est. Anathema

autem maranatha, sicut quidani dicunt, perditio in

advenlu Domini. Mammona ,divitiae. Theraphim ,

figurae, vel imagines, melius quam incendia. Sera-

phim vel seraphin, ardentes, vel incendenles , juxta

illud : Qui facit angelos suos spiritus , et ministros

tuos ignem urentem. Ergo seraphin virlutes in coelis

csse confirmant, quae Deum laudent, et in ministeria

qtiendi parati. ln 1'aralipomenon : Pacificas vero ho-

stias coxerunt in lebetis, et cacabis, et ollis. Cophi-

nus, corbis. Hydria, vas aquarium. Condi, in Genesi,

pocnlum vel scyphus. Lecythus, in Regnorum, am-

pulla olearia. Lenticula, in libro Regnorum, vascu-

lum ex aere, habens oleum quo ungebautiir in re-

gnum. Paropsis, acetabulum niajus. Aliqtii et cati-

num ita appetlari putant. Episiylia, in Regum, quae

supercapitella columnarum ponuntnr; Graecum esl.

Mechonoth, in Regum, fulturae, quas bases appel-

lamus. Topazion, lapis pretiosus, iu quo, sii-ut ali-

qui affirmant, omnium lapidum colores refulgent.

Corbana, gazophylacium. Corbona autcin interpre-

talur oblatio. Chasma, in Luca, hiatus; Grtccum

diversa mittaniur. Cheruhin , scientiae inultitudo. B est. Erysibe, in propheia, aerugo, id est rubigo mes-

Caeterum Cherubin ipsum in sancta sanctorum duo

tantum significantur animalia. Aliis vero locis uhi

hoc nomen legitur, aut picturam aliquam indicat,

aut varielatem.

CAPUT III.

De expositione diversarum rerum.

Mandragora, in Genesi, genus pomi simillimum

parvo peponi specie vel odore. Mazaroth zodiacon,

quac duodecim signa mathematici asserunt. Fath,

clima, id est plaga Meridiana , vel Occidentalis.

Rlnmnus, in Psalterio, non rubus est, sed spina-

rum genus sentibus permolestum. Rhomphea, gla-

dium in Lalinutn sonat. Nam ubi in Geuesi dicitur,

Gladius flammeus atque versatilis, in Graco rhom

sium ;Gr.eeum est. Zizania, lolium. Sicera, succus

ex dactylis; el omnis praeter vinum liquor, qui ad

hibendum, aut e pomis, atit quolibet genereconfici-

tur, sicera nuncupatur. Nardum pisticum, nardum

fidele, id esl sine impostura ; Graecum est. Nardum

spicatum, ab eo qnod species ipsa nardi in modum

spicae sil, quae inlusa conficilur. Alabastrum genus

marmoris pretiosi, ex quo Evangelici illius unguenti

vasculum erat. Stadium, in Evangelio spatii certa

dimensio. Oclo stadia mille passus efficiunt.

Haec nomina quae subsequunlur, iu Exodo, vel in

Regtim libris his reperiuntur locis, quae arcae vel ta-

bernaculi, aut templi Doniini relationem continent.

Quortim nominum vocabula, ad hsec quae obscu-

plica ponilur. Frameae, hastaB longissimae. Sunl qui C r jora sun t, in translatione veleri habentur. Haec

iis etiam nunc armorum vice utenles hoc nomen

tribuunt. Quidam etiam ita gladios signiflcari pu-

tant. Capparis, in Salomone fruteti genus in Oriente

simile lenlisco. Palathae, in Regnorum, massae quae

de recentibus ficis compingi solent. Palalhae Grae-

cum esl. Debelaim, in Osea propheta, palatbas di-

cunt. Dabir, in Regnorum, oraculum quod erat fa-

ctum in media interiori parle lempli, in quo et arca

Domini erat, hoc appellabatur sancla sanctorum.

Hyssus, genus serici grossioris, pariter et fortioris.

Sunt quidam qui et genus lini esse byssum putent.

Plicenicium, in Isaia, coccinum. Luteres, in Regno-

rum, conchae, vel cantliari aquarii. Sed et cantliarus

Graecum nomen est. Litomi, in Regnorum, lapidum

vero qu;e lucidiora apparent, novx translationit

texlu continentur. Velus ergo translatio habet, spe-

rateres; nova, ferulas.

Calamiscos, calamos. Troiscos, vel cariscos, qtiast

iu nucis inodiim deformalos. Anconiscos, iucastra-

ttuj.-. Aspidiscas, uncinos. Fimhrias, catenas. Scita-

las, vectes. Lapidilius acrotomis, dedolatis Degra-

pidem, caelaluram. Petalis, lamiuis. Perimenium,

lineam. Spiras, capitella columnaruin, vel sicut

puto, facturam earum. Elam, porticum : sed inelius

interpretatur ante forcs, sive vestibulutn. Ergo Elam

llebraicum est. Caetera qux superius siint, Grasca

sttiit maximc. Item in Ezecbielis extreina parle in

visione civitatis, in veleri translatione habet p.isto-"""" ' " ' r r\'

csesores: et hoc Giaecum est. Creagrce, in Paralipo-"

phoiia, in nova gazophylacia, id est, ccllulas par

inenon, fuscinae, ad carnes de caldariis proferen-

das, Graecum est. Sainbuca, in musicis genus sym-

plioniarum. Nablum quod Groece appellalur Psalte-

rium, quodque a psallendo diclum est. Ad similitudi-

nem est citbarae barbaricaein modum deltae litter.-c \.

Tympanum, quod extcnla pelle vel corio efflcitur.

Cinari, utquidam putant, acetabula, quae percussa

in modulos concitantur. Thyiua, ligna. De his Salo-

uion gradus fecit in domo Domini, incognita ligna

ctiam peritioribus Judaeorum. Selbim, spinarum in

eremo genus est, e qtiibus lignum imputribile. Sa-

betli, virgulli apud Hebrxos nomcn est, iu Genesi :

Ecce, inquit, aries post tergum ejus tenebalur in

vas. Thee, tlialamos, Aileu, frontem. iElaiicooth,

vestibulum. Polyindron ,multitudines. Spit;imis ,

palmus. Gissus, definitio. Manaa, sacrilicium. In

Regum, cenotaphia, simulacra, quae Graece popfv-

yMT»x. Sed haec hactenus. Nunc etiam illud accipe, ul

quaedain nomina prius Scriptura appellaverit, el ut

nunc vocenlur.CAPUT IV.

De genlibui.

Gomor, in Genesi, Gdatae, id est Galli, qui a

candorc corporis primum Galatae appellali sunt, e

quibus populi quondam in Orienlis longinqua mi-

granles priniuni Gallograeci, nunc antiquo Gallorum

817 INSTRUCllONUM LIBER II. $18

nomine Galatse vocanlur. Magog, Scythae. Quidam A Lydda, ipsa est Diospolis. Decapolis, in Evangelio,

Cog et Magog, Goihos putant. Jubal, lberi, (jal et

Hispani.

Thiras, Thraces. Thogorma, Phryges, Madai,

Medi. Javan, Iones, qui et Graeci. Unde et marelo-

nium. Cethei, Ciiii, idem Ciprii, apud quos et urbs

Cittium vocitatur. Donanim, Rhodii. Ex his Graeco-

rum nationibus exstitere, qui a Tauro monte usque

Occidentalem Oceanum maritimam oram occupave-

runt. Hae omnes gentes de Japlieih stirpe descen-

dunt.

Chus, ^Ethiopia. Mesraim, jEgyptus. Casleim, qui

postea Philistini, nunc Palaestini. lidem tamen et

Allophyli. Iidem et alienigenae appellati sunt. Ho-

rum civitas Ascalon. Saba, Arabia. Saba vocitatur

et regio in qua nunc Sabaei. Evila, Getuli. Labain, B

nunc Libyes, quondam Futhei appellabantur, Thar-

sis, sive Carchedon, Carthago est : quidam Tharsos

Ciliciam arbilrantur, quia et civitas Tharsis illic sita

est. Africa, appellata ab uno ex posteris Abrahae de

Cethura, qui vocatus est Aplier. Ismahelitae, vocali

ab Ismaele filio Abralue. lidem et Saraceni, a Sara.

lidem et Agareni, ab Agar. Nabathei, a Nabelh filio

Ismaelis appellati, qui ab Eufrate ad mare Rubrum

porriguntur. Cliananei appellati de Chanaan filio

Cham. Horum terram Judxi expulsis incolis posse-

deruni. Hi omnes de origine Cham veniunt. Assur,

Assyrii ab Assur filio Sem. Hi urbem Ninum ex no-

mine Nini regis condiderunt, quae nunc Ninive vo-

catur. Syros appellatos quidam asserunt ab Asurim

regio est habens civiiaies decem. Accaron, urbs Pa-

laestinae. Antilibanus, loca appellantur quae supraLibanum montem Orientalem plagam respiciuut.

Effrala, civitas Bethlehem. Eufrates vero fluvius de

paradiso. Mesopoiamia idcirco diciiur, quod Tigrido

et Eufrale fluminibus ambiatur. Samaria ipsa nunc

Sebasie appellatur. Emaus, in Evangelio, nomen

quondam castelli, nunc civitas, quae Nicopolis dici-

tur. Calvaria, locus ob hanc causam dictus, quod de

consuetudine in eodem loco damnati capite irunca-

renlur. Ariopagus, curiae apud Alhenienses nomen

est, quae a Marte nomen accepit.

CAPUT VI.

De fluminibut vel aquis.

Geon, fluvius est /Eihiopiae, de paradiso emer-

gens, quem Nilum usitato nomine appellant. Phison,

fluvius lndix, idem quoque a paradiso fluens : hnnc

alii Gaugen vocant. Siloe, fons esl in Jerusalera da

radice montis Sion bulliens, qui non semper, sed in

certis horis diebusque emanat per antra saxaquedecurrens. Jordanis, ideo dictus est, quod duofontes

in unum confluant, quorum alier dicitur Jor, alter

Dan appellaiur. Mare Galilcae, idem et mare Tibe-

riadis, idem et stagnum Genesar, idem et lacus Ge-

nesareth. Mare Salinarium, hoc vocatur et mare

Moriuum, vel Asphalti, id est, biiuminis, a Jericho

haud longc abest. Bethsaida, piscina in Jerusalem,

in quam et aegri deferebanlur : ideo el Probatica,

fllio Abrahae ex Celhura. Us, quae et Auxitidis regio C id est, pecualis appellatur, quod hostias in ea

circa Coelesyriam, ita ab Us Sem pronepote appel- quondam sacerdoles lavabant.

lata. Elamitae, Persae, ab Elam filio Sem. Hebraei

cognominali sunt ab Heber, qui pronepos fuit Sem.

Casdei, nunc Chaldaei vocantur, et Casdei a Cased,

filio Nachor fratris Abrahae. Hi omnes de Sem po-

steritate procedunt.

CAPUT V.

De tocis.

Jebus, ipsa est Jerusalem, ipsa est et Salem, in

qtia regnavit Melchisedech. Haec nunc ab Helio

Adriano vocatur Helia. Babcl in Genesi, nunc Baby-lon vocalur. In hoc loco cum turrem quondam ho-

mines aedificare adversus ccelum aggressi essent, di-

spersi sunt, immeosa divinitus confnsione lingua

CAPUT VII.

De metuibut.

Nisan, in libro Esdroe, mensis quem dicunt Mar-

tium, quique in Scripiuris appellatur mensis primus.

Elul, in Macbabaeorum libro, Augustus, qui apudnos mensis sextus vocatur. Casleu, in Zacharia pro-

pheta, November, qui est nonus. Tebeth, in libro

Hester, December, qui est decimus. Sabaih, in Za-

charia propheta Januarius, qui apud nos undecimus.

Adar, in libro Esdrac, Februarius, qui apud nos duo-

decimus. Quod si etiam reliqua Hebraea meusium

vocabula, quae in canone non reperi, scire voles :

rum. Achar, nunc Nisibis vocalur. Reblatha, nunc Jar vocalur mensis secundus; Sivan terlius ; Tha

Antiocliia appellatur. Eadem est Epipbania. Sicem,

baec est et Sicema, nunc Neapolis civitas Samariia-

norum. Olibama, in propheta, civiias in qua Edom

principes habitaverunt. Ariel, in Isaia, hancquidemesse pulant Ariopolira, ab idolo Martis Ariel, quodillic situm est. Inlerpretatur autem Ariel leo Dei,

Jerusalem figuraliter significans. Araraih, Annenia,

in cujus moniibus post diluviura arca consedit, adeo

ut illic aliqua indicia nunc usque permaueant. Ar-

beae, quae Arbos in nostris codicibus corrupte legi-

tur, in qua tres patriarchae sepulti sunt, Abraham,

Isaac, el Jacob, et praeterea Adam ipse. Haec est

etiam Hebron, in qua David regnavit. Lod, ipsa est

musquartus; Alo quintus ; Tisri sextus; Mareson

septiraus.

CAPUT VIII.

De tolemnitatibut.

Annus jubilaeus, annus quinquagesimus, qui crat

annus remissionis, quo in Israel unusquisque rei ttus

vendilur ad jus ejus etiam absque pretio reverteba-

lur. Pascha, transcensus, tlebraeum est, non Grx-

cum. Transcensus vero idcirco dictus est, quod Ue-

braei ab jEgypio iu terram repromissionis transcen-

derunt. Certe pascha nostrum est, quod Salvator ab

inferis resurgens coelorum regna transcenderit.

Phase, ilidem pascha est transccnsus, vel iransilus.

819 S. EUCHERn LUGDUNENSIS EPISCOPl 820

Sunt qui magis transcensum, vel transitum ex hoc A caracellae modum, sed sine cucullo. Cujus vesti-

appellatum afflrmant, quod eadem nocte Dominus

per jEgyptum transierit, cum jEgypiiorum primo-

genita cuncta percussit (Exod. xm, 15). Penteco-

ste, quinquagesima, Graecum est. Hojus quinquage-

simse flguram annus jubilseus gessit, quique nunc

iterum fuiursc repromissionis seternam requiem

prarfignral. Scenopegia, cum tabernacula a Judseis

figuntur, ob memoriam labernaculorum. Ixrjvi? enim

Graece tabernaculum dicilur. Haec Judseorum solem-

nitas Septembri mense celebratur. Encaenia, novae

sediflcationis observatio vel dedicatio. Katvov namquein Graeca lingua novum signiflcat. Ergo in hac so-

lemnitate Judaei Octobri mense dedicationis templi

colcb;mt diem. Epiphania, Grxcum est, quod signi-

menti duo sunt genera, unum lineum et simplex,

quod sacerdotes habebant; aliud diversis coloribus

de auro, purpura, et bysso, hyacintho, gemmisqueconlextum, quo soli pontifices utebantur. Poderis,

sacerdotalis linea corpori penitus astricta, eadem-

que lalaris, unde ct poderis appellata : ha>c et su-

bucula dicitur. Logion, quod et rationale, pannus

cxigutis, ex gemmis, auro coloribusque variis, qui

superhumerali contra pcctus pontificis anneclebalur.

Cidaris, pileus sacerdotalis ex bysso. Hunc Graeci

et nostri tiaram, quidam etiam mitram vocant. Pe-

talum, aurea lamina in fronte pontiflcis, qme Dei

nomen illud ineffabile tetragrammaton, quatuor lit-

teris Hebrseis gerebat scriptum. Penula, in Apostolo,

ficat apparitio, vel ostensio : sive quod eadem die B Latinum est. Est aulem quasi lacerna descendenti"

Dominus et Salvator noster in baptismo suo populis

foerit ostensus ; sive quod stella magis ; sive quod

primo signo Domini aqua in vinum versa tunc appa-

rnerit. Neomenia, hoc est, quod apud nos kalendae.

Sedquia apud Hebraeos secnndum lunne cursus men-

ses suppuiantur, et pnvn Grsece luna appellatur, id-

circo neomenia nova luna accipi potest. Parasceve,

praparatio, Graccum est. Parasceve enim sexta sab-

bati appellatur. Hinc vero praparatio dicitur, quod

a Judseis eadem die quae in sabbato sunt necessaria,

prseparentur. Sabbatum, requies, Hebrseum est. Id-

circo autem requies, qnod in eadem die Dominus ab

opere, perfectis omnibus absolnlisque requievit.

CAPUT IX.(

De idolis.

jRola, simulacra, Graecum est. Beelphegor, quod

interpretatur simulacrum ignominiae , idolum est

Hoab. Hunc Latini Priapum appellant. Beel, quod

interpretatur, vetustas, idolum est Babylonium. Fuit

vero hic idem Belns pater Nini regis Assyriorum.

Adramelech, idolum Assyriorum, quod etiam Sama-

rit;e coluerunt. Astarten, quod in Latinum sonat

faclura superflua, idolum Sydoniorum dicunt. Beel-

zebul, interpretalur vir muscarum, Diabolus, deor-

sumfluens; Graece vero criminator dicitur. Satan, in

Latinum sonat adversarius, sive transgressor. Syre-

nae, in Isaia, daemones, aut dracones magni, cristali

pariter ac volantes, ut a quibusdam putatur.

bus clavis. Baddim, in Daniele, vestes linea?, quibus

feminalia, ut arbilror, significanlur. Badenim apudHebraeos linum dicilur : unde et iu quibusdam iocis

legitur, Epbod bad, hocest, ephod lineum ; non au-

tem Ephod barud, ut quidam corrupte legunt. Di-

plois, in Regum libris, sagum, vel chlamis, coro ;»

Smlou, quod duplicetur : et omne indumenlum quo

dupliciter ambimur, diplois appellari potest. Melo-

t;<\ in Regum Iibro, pellis simplex, qua monaclii

^Egypiii eliam nunc uluntur, ex uno latere depen-

dens. Theristrum, in Genesi, apud Arabes, genus

pallii muliebris. Periscelides, in Isaia, ut quidam

dicunt, apud feminas crurum ornamenta.

i

CAPUT XI

De avibus vel volalitibus.

Pelicanus, avis parva, quae solitudine deleclatur.

Est et aliud pclicanorum genus in Nilo pene cygnis

slmile, nisi quod paulo majores sunl. Quidam ila et

onocrotalos vocanl. Nycticorax, noctua ; mulii bu-

bonem esse contendunt. Sunt etiam qui asserunl

esse Orientalem avem, quae nocturnus corvus ap-

pelletur. Ibis, in Penlateucho, avis jEgyplia obsce-

nitate oris immunda, quo alviiin purgare consuevit.

Herodius, in psalmo (Ps. cm, 17), ardea a quibus-

dam putatur. Larus, in Penialeucho (Lev. xi, 16;

Deut. xiv, 15), gaviam signilicat.

Ccenomyi.i, non musca canina, utquidam put.int,

in psalmo (Ps. Lxxvil, civ), accipienda est, sed inu-

Ulol», in Isaia, ab omni translatione nomine ipso D sca omnimoda : et ideo non per y Gr*cam litteram,llebraeo Iim appellantur. Septuaginta tantum inter

pretes pro his onocentauros in translatione posue-

runt. Sunt qui ululas putent aves esse nocturnas, ab

ululatu vocis quem efferunt, quas vulgo cavannos

dicunt. Lamia, genus monstri, ut quidam afflrmant.

Pilosi, in lsaia, genera diemonum. Hos nonnulli

eliam doctissimorum incubones, vel salyros, aut

quosdam silvestres homines putaverunl.

CAPUT X.

De vestibtts.

Ephod, vestis sacerdolalis, quae superindumentiimTel superhumerale appellatur. Est antem velut in

sed per diphtongon m scribi debet (Deut. xiv, 15).

Ciniphes, culicum genus est aculeis permolestum.

CAPUT XII.

De bestiis vel reptilibut.

Bhinoceron, fera terribilis, gemina in naribus ge^

slar.s cnrnua. Mnnoceron, in psalmo, unicornis ap-

pellatur. Tragel.iphus, in Deuteron. platoceros, id

est, cornibus laiis. Erinacii, chirogrilli nuncupan-

tur, prope magniiudine mediocrium cuniculorum,

de cavcrnis petramm procedentes gregatim ; in

eremo qti.v est conlra mare Mortitum, depascuntur.

Hericii, qui et ecbini dicuntur, iia spinoso defen-

821 PASSIO S. MAURICII ET SOCIORUM EJUS. 82$

duntur tegmine, ut nec contingi quidem possint. A aspectando, id est omnia prospiciendo. Homousion,unius substantiae. Homooeusion, similis subsiantiae.

Chrisius, unctus. Paracletus, consolator, sive advo-

catus. Hagios, sanctus. Angelus, miMim. Thronus,sedes vel solium. Apostolus, missus, ideo quod a

Dominoad evangelizandum missi sunt. Proplieta,

pncdiclor. Marlyres, lestes. Episcopus, superinspe-ctor

; el ideo prophela ait : Speculatorem te posuidomus Israel. Presbyter, senior. Diaconus, miuister.

Clerus, sors. Ecclesia, vocatio vel colleetio. Caiho-

lica, universalis,«7ro tou xafl'oXov,quodest secundumtotum.

Synagoga, conventus, vel congregatio. Ethnicus;

gentilis. Hypocrila, simulator. Hreresis , secia. Mo-

nachus, soliiarius. Eremus, desertum. Paroecia ,

(iruchus, in psalmo (Ps. lxvvii, civ), Iocusix quae

nondum volant, quam vulgo olbam vocant.

CAPUT XIII.

De ponderibus.

Talentum, est pondo lxii, quod faciunl lxxx librae

Atlicae. Mina, est libra unn, et semuncia. Talcntum

habet minas lx. Mna Gr.ece, Latine mina diciiur.

Drachmahabetscru|)ula [A/.scripula]tria.Didraclima,

drachmae duae sunt. Unde miror quomodo in libro

HebraicarumQuaestionum semuncia scribatur. Stater,

esi nummus habens (ut quidam affirmanl) unciam

unam; id est, aureos sex; ut alii pulant, tres. In

Evangelio enim pro duobus didrachmis stater daiur.

Sicel, qui in Latina lingua corrnpte siclus dicitur,

ut in Qusestionibus suprascriptis indicatur, unci® B adJacens^^ scilicet Dei. Diceeesis, gubernatio;

et hoc non secundum proprietatem et potestalem

verbi, sedsecundumeffectum. Laicus, popularis; «tto

tov 'Xaov, hocest, a populo. Catechumenus, instru-

ctus, sive audiens. Neophyius, novella plantatio.

Baptisterium, tinctorium. Holocaustum, totum com-

bustum; ideo, quia integra hostia igni tradita con-

suniebalur. Chrisma, unctio. Eucharistia, gratia.

Symbolum, collatio, aut pactum, vel complacitum

quod sit homini cum Deo. Hymnus, carmen in laudemDei. Anliphona, vox reciproca. Penlateuchus, quin-

que volumina; id est, Moysi libri quinque: de qui-

bus dicil Apostolus quinque verbis velle se in Eccle-

sia Ioqui. Exodus, exitus, vel egressus, scilicet po-puli Israel. Deuteronomium, secunda lex ; in quo

pondus babet, ut alibi scriptum reperi, scrupula

[Al. scripula] decem : qnod et ipse arbitror. Namsiclus ipse, vel sicel, depropinquitate ponderis quasi

sicilicus sonat. Obolus est scrupulum dimidium,

quod facit siliquas tres: in Ezechiele. Siclus autcm

xx obolos habet.

CAPUT XIV.

De mensuris.

Corus, est modii xxx. Batus, amphora una; id

est modii tres. Cadus, Gneca ampbora est, habet

urnas tres. Ephi, sive opha, modii tres. Ephi idemmensurae habet in aridis, quod in liquidis batus.

Metreta una, ut quidam dicunt, habet sextarios cen-

tum. Mensura autem GraecepsT/sov dicilur, unde me-

treta appellatur. Notandum vero, quod mensura C est evan6elica! le8 is praefiguratio. Paraiipomenon,

Hebrseum nomen est, Artabae in Isaia, ^Egyptiorummensurae, quse tres faciunt modios x. Sata idemsunt uuod ephi, id est modii tres. Gomor mensuraest Attica, babens (ut quidam opinantur) clioenices

tres, id est sextarios xn. Alii gomor dicunt paulominus a sextariis quinque : quod ctiani ipse se>|uor,eo quod gomor sit decima pars ephi. Nebel quidamPutant modios ircs. Sextarius est dimidium cotylsein liquidi specie. Cotyla, heinina est. In Ezechieie,

Decem, inquii, cotyla; siint gomor.

CAPUT XV.

De Grcecis nominxbus.

Accipenunc caeterorum nominum signilicaiiones,

prsemissorum, vel reliquorura ; id est, quod historiae

inibi contineantur, quae in Regum libris prseiermis-sac sunt. Evangelium, bona annuntiatio, sive bonumnuntium. Apocalypsis, revelalio. Gazopliylaeium,divitiarum custodia, compositum de lingua Persica

etGraica. Synodus, comitia, vel ccetus. Canon, re-

gula. Teuclios, volumen. Apocrypha, recondila, vel

occulta. Hexapla, sexcuplicia. Apologia, excusatio :

unde apologeticus appellatur : vel sicut qiiihusdam

.yidetur, purgatio, seu defensio. Anagoge, superior«ensus. Tropologia, moralis intelligentia. Parabola,similitudo. Anacephaleosis, recapitulatio.

Habes opusculum, fili mi charissime, in omne fere

Scriplurarum corpus quasi quoddam intelligentnr semi-

quae Ecclesiae ore celebrala in sermonem nosirum D narittm, quo in duobus voluminibus non parum, ut ar-convertuntur ex Graeco, Theos, Deus. Tl.eos autem, bitror, instructionis ad edocendum te, ex rebus variisut quorumdam opinio habet, a^o tov 6t«ou«t , id est, necessariisque congessi.

RUINARTII ADMONITIOIN PASSIONEM SANCTORUM MAURICII ET SOCIORUM EJUS, MARTYRUM.

1. Jam pridem a Laurentio Surio, sub sancti Eu-cherii episcopi Lugdunensis nomine, ediia fuerantActa sanctorum Mauricii ct sociorum ejus ; sed quseita parum sibi constarent, ut jure merito a viris eru-ditis inter falsa et supposilitia haberentur. Ea quo-que apud Mombritium , pnulo quidem emendatioraexstabant ; sed ita tamen interpolata , ut EucherioLugdunensi attribui non possent. Unae oculatiores

viri graviter ferebant , quod tam illuslrium mnrty-rum Acta germana aut deperdita hiissent, aut sal-tem iia depravjta et vitiata

,ut nullam fidem aptid

cordalos liomines mererentur. Verum haec diu de-siderataActa reperit landem R.P. Petrus Franciscus

Chiffletius, societatis Jesu presbyter, in antiquo cod.ms. celeberrimi inonasterii Jurensis, eaque in Pau-tini illuttrati parte prima vulgarit ; ad quam editio-