Milutin Tadic· Uros Rakic • Danijela Nesovska

ra~m·~··· ·

Zavod za udzbenike i nastavna sredstvaPODGORICA,2013.

1- UVOD 5

Uvod u regionainu geografiju svijeta 8Statistika i Internet 9Politicka podjela svijeta (tipovi zemalja) 10Podjela zemalja prema geografskom polozaju 10Podjela zemalja prema nivou drustveno-ekonomskograzvoja 10Podjela zemalja prema obliku vladavine i drzavnomuredenju 11Drzavna teritorija 11Uporeduj 12

11 - AZIJA 13

Azija - najveci i najmnogoljudniji kontinent 14U sredistu svjetskog kopna 14Razudeni jugoistok 14Geografska otkrica i istrazivanja 15Neprohodne planine i nepregledne nizije 15Od ekvatorijalne klime do klime tundre 16Cetiri okeanska sliva i ogroman unutrasnji sliv 16Od zarke pustinje do studene tundre 17Prirodni resursi Azije 18Najmnogoljudniji kontinent 18Geografija i religija 19Privreda - sve vaznija uloga na svjetskom trzistu 20Regionalna podjela Azije 20

Jugozapadna Azija- na tromedi starog svijeta 21

Monsunska klima, suse i poplave 31Tri velike prirodne regije juzne AzijeZemlje juzne Azije 33Indija: zemlja - kontinent 33Demografski dzin 34Ostale Zemlje juzne Azije 35Himalajska kraljevina 36Ostrvske zemlje 37

Jugoistocna azija- najrazudenija regija Azije 38

Malajski arhipelag 38Indokina - poluostrvo izmedu Indije i KinePrivreda 41Singapur 41Pirincani pejzazi 42

Istocna Azija - daleki istok 43

Kina - dzin sa Dalekog Istoka 43Japan - zemlja izlazeceg sunca 50Zemlje - .,istocnoazijski tigrovi 51

Srednja Azija 53

Prostrane pustinje i visoke planine 53Prava kontinental na klima 54Regija unutrasnjeg sliva 54Stanovnistvo i privreda 55Arale, oprosti nam, vrati se! 56

32

40

Bliski, Srednji i Daleki istok 21Mala Azija i Arabijsko poluostrvo 22Izmedu dva kontinenta 22Regija prostranih visoravni i bezvodnih pustinjaVisoravni jugozapadne Azije 23Zarka i suva regija Azije 24Bezvodna regija 25Zakavka~e 25Dominacija Arapa i islama 26Privreda jugozapadne Azije 27Masovne radne migracije 28"Goruce tacke" Azije 29

Juzna Azija - Indija i ostale zemlje 30

23

111 - AFRIKA - ZARKI KONTINENT 57

Afrika - zarki kontinent 58Osvajanje Afrike 58Visoravni, stari planinski masivi i tektonski rovoviZarki kontinent 59Prostran unutrasnji sliv 60Tropska kisna suma, savana i pustinja 60Najbrzi rast broja stanovnika 61Najsiromasniji kontinent 62Regije Afrike 64

Sjeverna Afrika - Saharska Afrika 65

Indijski potkoninet 30Sahara i Atlas 65Dominacija Arapa i islama 67

Poljoprivreda i rudarstvo 68Egipat - dar Nila 69Nekada pamuk, danas nafta 70

Istocna Afrika - najvisa regija Afrike

Rog Afrike 73Regija Velikih jezera 74Ostrvska istocna Afrika 76

Zapadna Afrika 78

Od pustinje do prasume 78Sahei: narusena prirodna ravnoteza 79Trgovina robljem 80Politicka i etnicka rascjepkanost 80Monokulturnost i specijalizacija 81

Centralna Afrika 82

Ekvatorijalna regija 82Jednorodno stanovnistvo 83Mineralni resursi i skupocjeno drvo 84Dijamanti 85

Juzna Afrika 86

72

Bogatstvo vodama 104üd arktickih do zarkih pustinja 105Prirodna bogatstva 107Saobracaj Sjeverne Amerike 107Sjedinjene americke drzave (SAD) 108Kanada 118

VI - SREDNJA AMERIKA 125

Prirodni most izmedu Sjeverne i Juzne AmerikeKlima uslovljena nadmorskom visinom 127Darovi Srednje Amerike 128Stanovnistvo Srednje Amerike 129Zemlje kontinentalnog dijela Srednje AmerikeZapadna Indija - ostrvska Srednja Amerika

VII - JUZNA AMERIKA 135

Istorija otkrica i istrazivanja Juzne Amerike 137Planinski zapad i ravnicarski istok 138Najvlazniji kontinent 139Bogatstvo vodama 141Zeleni kontinent 142Rudno bogatstvo Juzne Amerike 144Rasno izmijesano stanovnistvo 145Lazna urbanizacija 146Smanjenje udjela poljoprivredne proizvodnjeZemlje Juzne Amerike 148Brazil i Argentina 148

126

129132

146

Stepenaste visoravni 86Kalahari i Namib 88Dugotrajni rasno-etnicki sukobiRudarska regija 91

IV - AMERIKA 93

90

VIII - AUSTRALlJA I OKEANIJA 151

Australija: zemlja - kontinent 152Okeanija 163Novi Zeland 165

IX - ARKTIK I ANT ARKTIK- POLARNE OBLASTI 169

Pol - polarnik - polarni dan i polarna nocMagnetni polovi 170Arktik - ispod "medvjeda" 171Juzna polarna oblast - Antarktik 176Najhladniji kontinent 178Ozonske rupe nad Antarktikom 178Ledena pustinja 178

Amerika - dio Novog svijeta 94Prostorna izolovanost 94Istorija otkrica kontinenta 94Migracije 95Regionalna podjela 95Zapadnoevropska i latinoamericka civilizacijaFizicko-geografske odlike 97

V - SJEVERNAAMERIKA 99

Vrlo razudene obale 100Reljef Sjeverne Amerike 101Raznolika klima 103

96

Rjecnik 180

170