20
DE AGYPTO ؛OBSERVATIONES NONNULLA ANTIQUA, SACRUM CODICEM IIEBR/EUM PRAECIPUE SPECTANTES ; DISSERTATIO ACADEMICA , CIJJUS PAHTEM SECUNDAM , venia AMPLlSS. FACULT. PI1ILOS. UPSAL . PUBLICE PROPONUNT NICOLAUS GUSTAVUS TÖRNSTRAND ،. ل*€! اﻫﺔ،اﻟﻪ*. Aro ،؛l. Mag. Consistor، ؛Pl ،'. Catlicdrale Contionato ،، ا،[ ا، ا، ا،ظa،I ET CAROLUS FERDINANDUS LINDSTRÖM . ،؛'، ﻟﻢ. Stip . Vestinanui IN AURIT. GUSTAV. IDE XIII NOV. MDCCCXXXlV. طA. M. s. UPSALI M, Excudebant Regia* Acadeinise T^pographi. / ٣

M I, i. - uu.diva-portal.orguu.diva-portal.org/smash/get/diva2:804308/FULLTEXT01.pdf · lis reviviscet. Qui itaque plenum et perfectum de ./Egy- pto, quatenus sacrum codicem spectet,

  • Upload
    others

  • View
    8

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: M I, i. - uu.diva-portal.orguu.diva-portal.org/smash/get/diva2:804308/FULLTEXT01.pdf · lis reviviscet. Qui itaque plenum et perfectum de ./Egy- pto, quatenus sacrum codicem spectet,

DE A G Y PTO ؛OBSERVATIONES NONNULLA

ANTIQUA, SACRUM CODICEM IIEBR/EUM

PRAECIPUE SPECTA N TES;

D I S S E R T A T I O A C A D E M I C A,

CIJJUS PAHTEM S E C U N D A M,

v e n i a A M P L lS S . F A C U L T . PI1ILO S. U P S A L.

P U B L I C E PRO PO N U N T

NICOLAUS GUSTAVUS TÖRNSTRANDA.* اهة،اله!€*ل.، ro ؛،l. M ag. Consistor،؛P l

،'.Catlicdrale C ontionato ،،ا،ظ،ا،ا]،ا a،I

E T

CAROLUS FERDINANDUS LINDSTRÖMStip. لم€ء،؛'،ء.

.V es t inanu i

IN AURIT. GUSTAV. IDE X III NOV. MDCCCXXXlV.

ط A. M. s.

U P S A L I M ,

Excudebant Regia* Acadeinise T^pographi.

/ ٣

Page 2: M I, i. - uu.diva-portal.orguu.diva-portal.org/smash/get/diva2:804308/FULLTEXT01.pdf · lis reviviscet. Qui itaque plenum et perfectum de ./Egy- pto, quatenus sacrum codicem spectet,
Page 3: M I, i. - uu.diva-portal.orguu.diva-portal.org/smash/get/diva2:804308/FULLTEXT01.pdf · lis reviviscet. Qui itaque plenum et perfectum de ./Egy- pto, quatenus sacrum codicem spectet,

VIRO PLURIMUM R E P R E N D O

AXELIO ODELBERGCOMMINISTRO FAIILUNARUM

٠

P r a e c e p t o r i o p t i mo

voluit ر debuit

Ca r o l u s F e r d . L i n d s t r ö m .

Page 4: M I, i. - uu.diva-portal.orguu.diva-portal.org/smash/get/diva2:804308/FULLTEXT01.pdf · lis reviviscet. Qui itaque plenum et perfectum de ./Egy- pto, quatenus sacrum codicem spectet,

H u l d a s t e M ه d e r

h e 1 g a d t

Sonlig vördnad, kärlek och tacksamhet.

Page 5: M I, i. - uu.diva-portal.orguu.diva-portal.org/smash/get/diva2:804308/FULLTEXT01.pdf · lis reviviscet. Qui itaque plenum et perfectum de ./Egy- pto, quatenus sacrum codicem spectet,

م

iyopha؛؟؛a olirf؛ et Troglodytisy ) habitata. O a se sء) pra?1؛ terea, quae insularum instar in deserto ا ح ا'0ه؛م ت ط و ' ,sunt ءet tractus ille , Libyam versus, qui Mareotis dicitur؛, ad ^Ligyptum releruntur. Quas vero regiones, a p ro - posita disquisitione alienas, tantum nominasse suffii؛iat, u t ad d ^ r i p t i o n؛؟m locorum, quorum apud Scriptores s. Helu'؛eos mentio ء ا .progredi liceat ر

Pleraque ^Egypli loca, quas in codice sacro Hebraeo occurrunt, ill ea plaga, quae inter* mare m agnum , sinum A rabicum et brachium Nili Bubasticum sila est, inveni- Untur. Ibi p،im o memorari debet terra Gosen a ) , أ ؟ , تin qua Hebraei, quum in ^Egyptum venirent, consede-

ا ل؛أ ا ل Magna .ا ا ء ل؛ا * erudito* de silu ejus terrae fuit dis- sen tio؛ optimis Vero argumentis niti videtpr sententia eorum, qui probant, Go^enitidem parvo spatio ab orien- tali parte fluvii Bubastici vel Pelusiaci disjunclam, et dehinc ad extremitatem sinus Arabici ab una parte , ab altera prope ad m r e Mediterraneum exporrectam fu- isse ء). L X X . Vertunt ■ ؟؛د Gen. 45, ro. 46, 34. Ttiréy. ’Af« م'ء ،; nomus vero Arabiae Nilo ab oriente fuit و1م ء أ ( أ de, quod nomine Arabiae totus tractus interdum imelli- gebatur, qui Nilum inter* et sirmm Arabicum est, qvem- admodum altera .^Egypti pars, qu،e ab occidente T U Del- ta est, L ib y a , cui ̂؛ dj^celrat, dicebatur. ي ا ؛ ^ -sequi vi ه de tu r, Gosenitidem plagam orientalem ./Egypli inferio- r*؛s luisse, quod eo magis p roba tu r , quod L X X . voca- bulum ت آ آل وGen. 46, 2 ء . vertunt ح«و ’ 'Hfwwv TioXiy, quse ad iutimunr sinus Arabici jacuit; adjice, quod Gosenitis F.xod. 10, ل7م vicina Pala3slinee luit. Gosenitidem non procul a Nilo abfuisse, ex eo concludimus, quod Jose- phus, Patr iarcha, qni in urbe quadam juxta Nilum ha-

y & z ) Strabo, L: XVII.

a ) Nomen T X Gosen apud Geographia؛ scriptores Grjecos non deprehenditur.

ء .١ ( . D. Miclraelis, Anmerkungen zum Gen. 47.5 ز.Ptolemreus Lib. IV. c. 5 (ء

Page 6: M I, i. - uu.diva-portal.orguu.diva-portal.org/smash/get/diva2:804308/FULLTEXT01.pdf · lis reviviscet. Qui itaque plenum et perfectum de ./Egy- pto, quatenus sacrum codicem spectet,

bitabat, mansionem, sll)i propinquam, consanguimeeis □ه؛ ® ostendit. Monendum tamer» es؛ , definitos illins terrae limites notari non posse. Limitem occidentalem nuon N i- lus ipse, sed agri, qui a Nilo irrigabantur, constitiuiebant; quod vero u ltra l»os ad orientem porrigebatur, pa؛sscuum, gregibus alendis ap tum , fuit. Quantum لجم’ه in deser- tum Arabii» haec regio excurreret, definiri non potest. [ ١؛ ٥ certo tamen habemus, Hebrams, dum apud ^Egy- ptios peregrinabantur, intra limite® definitae Ciijusdliam - ؟٠ ونااه؛أز se non cohibuisse, sed in loca adjacentia ex:؛spatia- tos fuisse d). In .^Egypto primariam tantummoidlo se- dem habuere, ubi forsan principes ؟amiliarum et. tribu- um deinde commorati sunt. Circa ٠̂١١ Heliopoli»™, qu؛e non multum a Nilo distabat, vel non pi’ocul ab h a c ter- ra ء) in regione ٥؟؟؟؟ , Gosenitidis par te , cum urb'،e cog- nomini primaria haec Hebraeorum sedes invenitur. ٢١١٠٠ ٧٠ - catur a Graecis Heliopolis; Oli enim significat sol©™, cui templum ibi dicatum erat, quam ob re»n h؛ec u r b s Jer. 4 5 ا5. ؟؟ه ١٦ , ■? , et ش+سرا ع*ن ab Arabibus apipella- tur. Inter Heliopolin et .sinum A»’ab»’cum , non longe ab illa, Ramesses urbs posita fuit / ) , et inde tarrjquam a communi loco, ad conveniendum dicto, exitus fciebrae- orum ab ^ g y p t o factus est. u؛.que ad ه«ال loca, hodie Matar<؛e, videtur itaque terra Gosen australem plagam versus se extendisse.

d ) Vor Mose lebten nicht die Hebr،eer alie, wie man fälschlich glaubt, in Egypten; wie liätle ل0ا'لل das kleine Go- sen fiir die Heerden der sechs »n̂ l»l bnndert ta»is،؛n d , die Mose angefiihrt baben soli, Rauni genug baben konncn, da fiir jede mässige Heerde ei»ies einxigen ^o»naden sclion آا؛ء beträcbtligen Raum nöthig ist ? ا؛¥ل • baben ja ausdriichlicbeNacbxichten, das da»nals die Hebraser mit il»ne»» Ileerder tief in Arabien nomadisch herum geirrt sind. Eichhorn, Einleit. 3:r B. s. 58i.

.Joseph. Arcbasol. L. 11. c. 4 (ءf ) Niebuhr, Descript. de l’Arabie p. اة؟م. ”٠٨ voit en-

core au Nord-Est pres des ruines d'lleliopolis un grand a- mas de decombros nomm<؛ T®1 el JhAd ou Tourbet el 1، ل1ا»أ ”.

Page 7: M I, i. - uu.diva-portal.orguu.diva-portal.org/smash/get/diva2:804308/FULLTEXT01.pdf · lis reviviscet. Qui itaque plenum et perfectum de ./Egy- pto, quatenus sacrum codicem spectet,

0 m em ora-صه Alia hujus regionis loca, in codice caravanserais) tres Hebraeorum in) ؛واأةص0ىال l a , sunt

a iq ter Ramessen et sinum Arabicum colloca،»: p r i-^؛ -Vulgata Soc ،ومم«متة .proprie loea tecta) L , x x) ٣٦؟؛؛ tna ;Vulg. E th am 1سموءلث ٠ et ،وة،من’ .L X X ؛=،٣٠٠ secunda اهتأ1ي ؟

V ulg. وونءمءaröfi» *E ل jam ،؛,E X X . jam sWat/X ا؟إ'ةإا ١٢٦٦٦٢٦١٦ ٠؟ Rhihahiroth، Haec loca, itinere diei unius in ter se di-

ua etiamnum caravan» , in؟ ,stantia, inveniuntur in v ia -١٥، at رو; A rabiam ex ^Egypto profecturas, ire solent

mina eo، ura apud Graecos non occurrunt■. Si antem re- assen- ء’ه Niebuhr, cui plerique hac in لهأآو ,cte statuitur

tiuntur. demonstrare conatus est, Hebraeos mare rubrum iu eo loco, quem fecentiores SueZ nominant, trajecis-

se, sequitur , Phihahiroth in eodem propemodum loco Phihahiroth enim prope mare erat, et ؛ac Stiez fuisse

trajectus Israelitarum inde factus est. In vicinia hujus ,LXX. Moc-yftoXo( Ex، i urbis cernebantur: ab occasu هءآ؛مأ 4,et septentrionem ve،-stis, ut a nomine concluditur ث،

L X X ؛ء1؟ LXX. BiiXastrQwv //). In liac regione و?ؤ quaerenda est, uriis quaedam penuaria, quam ean- ,شمح<ءأا

juxta fossam Regum , haud رر'ء dem ac IIUTJI/U.0II Herodoti

ةةNiebuhr (eodem loco) p. 2 (و ’’€’est le m^me chemin, que suivent aujourd’hui toutes les cara^anes, qui votit de Kidiira a ll mont Sinai et å la Mekke.’* ”On ne sauroit plus determiner a^ec certitude, si Succotb a élé le noni d’une pbine, ou d*une colline ^ans le desert. Étham, ou les Is- latites canipérent le second jour, est selon nioi Adsjeroud, Oli etoit pres de la, car on trouve de 1’eau dans cette cita- delle, et l’on peut dire suivant Nombr. 33, fi. qu‘elle est au boat dn désert, quand on vient d’occident, ou selon Ex. رده 20. qu’elle est au commencernent du desert, quand on va de Sués a K؛ihira. 11 paroit d’ailleurs, que tout le district au- tour de 1’extremité ،lu golfe A،abique å élé محه»مال Etham” , . ٠

/i) Migdol et Baalzephori etoient peut etre prés de Bir Sues (un puiis prés de Sues . Niebuhr^ Descript. de 1’Arabie p. 352. Kolsnm, Graecorum KXv،t<«, non multum a Sue« ab«rat. Savary Lilt. «tir l'E؛؛y^،e T. 1. p. 73.

f) tib. 11. c. 8ةل .

Page 8: M I, i. - uu.diva-portal.orguu.diva-portal.org/smash/get/diva2:804308/FULLTEXT01.pdf · lis reviviscet. Qui itaque plenum et perfectum de ./Egy- pto, quatenus sacrum codicem spectet,

ق0

procul ه loco, ubi in mare effunditur, sitam; credunt. IJlrum vero Pilhom an Baalzcphon. an neutra, sit Gra؛- eorum Heroopolis, ambigitur ء). Haec urbs oceidentali sinus Arabici brachio, quod Heroopolitanum dicitur, no- inen dedit. Sinus arabicus, ٩٧؛ quoque mare rub rum ab ٠٦؟ vocatur, scriptoribus Hebraeis ٩٩٠ ٠؛ , mare alg®, dicitur, quoniam illa planla, quae ^ igyp tiace Schari V O - catur, ex 1ههل mari abundanter progerminat fluctusque supernatat.

٩١̂ L X X ٤٧ & ٦١٠ ٦؛“؟ . videtur esse nomen deser- ti l ) y quod a rubro ad fines Palaestinas usque p o r-rigitur. Fidem facit ^ ٧٥١. 35, 8. ubi desertum E tham , de quo supra , pro ٠١٩٠ ٦٣؟ Exodi 15 ود , . ponitur, et de cetero ٦٩̂ , ubicumque legitur, Pal®slinam respicit. Con- tendunt nonnulli, auctoritate Josephi allata m), ٦١̂ esse oppidum ؟ elusiu،m, quod vero ات1ة ٨٠٨ aperte indicat. Effatum ejus et sententia nostra inter* se facile conjun- guntur, nam Pelusium sub fine TU ٦١٠ a parte iEgyptr si- tum erat.

١٠? autem esse vocabulum, quo Helnafi Pelusium designarunt, cum ‘ liujus vocis, tum س؛المtheto ejus ٠٠٦؟؛؟ آآتلئ Ez. 5رم i 5. concludere lice .؛ ٦٠؟ enim significat lu tum , n ti\o s t quod Pelusio nomen fecit n ) ; ad، de,quod Pelusium a veteribus habitum est claustrum at- que munimentum ^Egypti adversus Phoeniciam et P a - jaestinam ٠) . LXX■ vertunt in i Seciv rt)y / و ع أ أ ا S ء ityvn T x at ؟

-1. (p. 38) et Rosennffd ٠٠ .Cellarium L. IV ؟Confe ('ءlerum in Exod. XIV, ه .

/ ) B o d ie G o fa r , leg e D sc h o fa r ,

٠٤) ArchcBol. L. VI. ٠. 7. Nmytrxt ءل ءم،>ءيتحة ocnotvTUf r i s ءر'،ءهحبمآأ*، ٠٢٥ T Yl i t i i y i n r s KctTyKu)VT0t< tus rys ءتموا،مثم SuXxioiftءأإ،ءومماهم T ؟١٠ TWV noXififtiiv. 1 S am رذل 7• .

٤٠) S t r a b o , L . X V II . U10,UX<TT011 St ،،٠٠ ٢٠

٠) C e lla r iu s , P o t i t i a O rb is A ntiq . L. IV. c. مامي(1،ل] ر. -tus 11. i 4 i.

Page 9: M I, i. - uu.diva-portal.orguu.diva-portal.org/smash/get/diva2:804308/FULLTEXT01.pdf · lis reviviscet. Qui itaque plenum et perfectum de ./Egy- pto, quatenus sacrum codicem spectet,

Sais’, ^ g y p t i u rbs, cujus alibi naentio non fit, in occi- dentali ٢« Delta p؛u te locum obtinuit. Vulgata versiohabet Pelusium, robur ^ g y p t i .

Reliqua iEgypli 'inferioris in litteris sacris memo- rata loca sunt: و?آءأ LX X . MuyJuXof ر)م locus, qui duode- cim millibus passuum a Pelusio austrum versus distat. Distingvendus ille est a Migdol, quod non procul a si- n u Heroopo[i،ano (rideas supra) situm erat. «?٠١٦؟ seu

أم؟؟ ? , L X X . T «!pvottj Vulg. ^ ’aphn؛©, quas jam longius ir؛ i^ s tru m quam Migdol a Pelusio absunt, pro Daph- nis Pelusiorum, ab Herodoto memoratis رو, vulgo, quo- ad novimus, habentur. موء"م Rubastin esse, tam vocum similitudo, quam veterum auctoritas monet. Hoc no- m en , derivatione ^ g y p t i a c m n , P-ho-bast, vultum n u - dans vel retegens, Lunam novam significaret ٢). Buba- stis itaque D ea , cui templum hac in urbe eraf , eadem£uit ac L una «). Haec tria loca ab oriente fluvii Buba-stici, jam exsiccati, duo autem primo nominata, aliquo a fluvio in tervo lo , sita fuere. Ab altera autem hujus fluvii parte , Tanitico Nili brachio adjacuit urbs ١؛■؟ , quam Tanim Graecorum esse, صغ.هحوإمال hod iernam , in - te r omnes fere conyeni^. Zoati condita est septem post Hebronem annis أ ibi Moses miracula corain Pharaone

م؟ء؛اإ unde hanc urbem Pharaonum Regiam ‘ ris fuisse concludere volunt.

In ea .^Egypti superioris parte, quae media est, et Heptanomis vocatur, celeberrimam urbem , regiam JE ~ gyptiorum post Thebas, Memphim observamus, ؛؟ ’et ؟ه apud Hebraeos, contractum ab ^Egyptiaco Menuphi, quod G r؛cci M ء،ومء et Arabes ̂ذا ص efferunt. Sita fuit M em- phis secuudum Ptolemaeum ،), in ^1'imo Heptanomidis

p) Vulgata: a tun-e (Syenes).L رو ib . 11. 3 .

/’) Jablonski Pantheo؛! Lib. 111. c. 3. 11 .وةاHerodot. 11. 7 (ه . 'H HxfietffTtt KMT yXrtVff'«،' tffi

A gT tp .It.

t) Lib. IV . c. ة .

Page 10: M I, i. - uu.diva-portal.orguu.diva-portal.org/smash/get/diva2:804308/FULLTEXT01.pdf · lis reviviscet. Qui itaque plenum et perfectum de ./Egy- pto, quatenus sacrum codicem spectet,

nom o, ٢٣؛ quoque Memphitis appellatus est, nec pro» cui a ripa occidentali Nili supra Delta abluit u). P le- rique credunt, هآألر*،هه^صه , tempore, quo Israelitae in iEgypto erao t, sedem صئ!اه heic habuisse u). Habuit hasc urbs templum» Apidi dicatum .r), cui V u lcan ium , sedes ٢* P h ta , ob magnitudinem et miraculum structu- B celebratum , adjacuit. T؛'1 em plum , Serapidi sacratum, Serapeium, ibi quoque erat,

In ea regione, ubi Memphis fu i t , multa inveniunr, tu r et admirabilia antiquitatis monumenta, quas saltent nominasse juvabit. T res maximae Pyramides inter M em - phim et Delta eminebant y ) , supra locum hodiernum G iz é , qui itaque Memphis antiqua non est, ut nonnulli contenderunt ۶). ٨٨١٠ pyramidem secundam a parte o-rientali est sphinx, arenis jam m؟ gnam partem oblecta, CUJUS ex virgine et le؛me composita اشءء’و yes astrono- micas syutbolo quasi hierogly pnico significaret fCj). Ad au- 8trurn a Memphi montes Libyci, Libycum desertum versus, a Nilo procurrunt, et in medium desertum descendunt, unde denique, semicirculo facto, ad Nilum recurrunt. H inc latioi’ inter Nilum ٠، montes aperitur campus, cui jam notne؛i est Fa']‘oum. Partem hujus regionis, quse memorandis veterum factis est inclyta, nomus Ai-sinoi- tes occupabat,- Hic invenies lacum Moeridem (Birket Ca- roun) mirifico hominum labore adauctum ؛،i Labyriti- jthum, a itis opus, prope ad ripam meridip-

u) €luver؛us Memphim cum Kabira confundit, quem er- rorem et alii committunt.

p) Jahn, ت ل؛آ. ء:أ B. s. 22. Heeren Ideen, Art. de AJ» gyptiw•

.Strabo, L. XVII (ع

y) Blin. L. XXXVI. 12 ؟٠ .

z ) Scliaw et Ilistoire universelle. vide Savary, Lettres sur l ’£g)'pte إ:ل • T. ١١. 2 2 .ت

a) Savary, Bett. I:r T. p. 21 g.

Page 11: M I, i. - uu.diva-portal.orguu.diva-portal.org/smash/get/diva2:804308/FULLTEXT01.pdf · lis reviviscet. Qui itaque plenum et perfectum de ./Egy- pto, quatenus sacrum codicem spectet,

brachium ؟In eundem lacu ء(. tumد ،؛ lacufi هالزالاا natem N ili , Canatis Jcsephi dictum, aquas suas effert, post-

tenlalem sub medio ejus cursu a-؛quam ripam fluvii occiliquamdiu prsetermeavit .)ء

Sequitur denique ea ^ g y p t i superioris pars, quae Ö apud scriptores H e-٥١٠١■؟ Thebais dicitur. Eam nomine

itaque non $٠٩٦٣ (.braeos intettigi, ostendit Bochartus (I pterum- .٣٦؟ ei vocabulum ؛’;؟est nomen oppidi sed ter

que praeponitur, et cum i،i codice sacro m em oratur, cum ^ y p t o quasi pars ejus, vel regio ab illa di-

au- ؟yersa, saepissime conjungitur. Huic regioni situ in ^ g y p t o fuisse innuit jam Jeremias (44, l,) (٠ stralem

q u i , ordine locorum ab aquilone ad meridiem spectato, com m em orat habitantes Migdol, Taphnes, Noph et in terra Pathros. Pathros denique Alexandrinis interpreti-

omine nomus quidam؛؛ quo , ءبممنمو،هأي vel ءومتو*ء bus est Thebaidis apud Plinium insignitur. ) /

Thebaidi nomen dedit inclytissima urbs T heb, » vocatur. Significatio hujus *؛،■؟«e t v م quae in libris sacris

vocis est habitatio Amonis g), qui idem ac Jupiter est. eci Thebas؛fuit, qua de caussa G r ؛'E i hic locus sace

،٠ Diospolin vocant h). Haec uibs, colonia Meroensis Egypti metropolis, Nilo ab oriente adja-./ • • •

cuit et maximi ambitus fuit. Temporfe Strabonis multa

Strabo, Lib. XVII. Jferod. II, i رء 48. Paul Lucas, Tome Jhe. p. a4,

زء De insula beatorum i،؛ medio lacu sita fabulantur an- liqui. Hanc fabulam apud Scriptores Sacros Job. a4 , i8. Ps.

و0ر ؛٠ . spectari concludunt nonnulli.

d) Bochartus Phaleg Lib. IV. c. .̂ ق

Eju3modi situm indicat ipsum nomen, quod tventuin (ءmeridionalem sive plagarr., ex qua ventus australis spirat, signilicat. ̂هاظهل ناء Panth. Lib. V. c. 3.

g) Cfr. LXX.in Nabam. 111. 8. dablonski Panth. Lib. II. c . ه ■

Ii) Ptolemain، Lib. IV. c. 5. Strabo Lib. XVIl. LXX.

Page 12: M I, i. - uu.diva-portal.orguu.diva-portal.org/smash/get/diva2:804308/FULLTEXT01.pdf · lis reviviscet. Qui itaque plenum et perfectum de ./Egy- pto, quatenus sacrum codicem spectet,

ejus urbis vestigia, quse magnitudinem et splendorem ‘ * superfuere, hodieque supersunt, Memno-

niurn i ) , sepulcra R egum , ac monumentum Osymandyse miranda operi؟؛ struclurå et pulchritudine sua animum spectatoris capiunt.

Supra ^hebas ad terminum ^Egypti, ^Ethiopiam versus, est Syene £), urbs, quae circulo tropico subjacet. Intervallo ceiilum stadiorum /) a Syene, ultra catai-a- cten minorem etiam االم ripa إم1آ orientali seqvuntur Philae, insula cum oppido, ambigui inter .،Egyptios et ه thiopes juris. Haec loca scriptoribus sacris designari, al- terum voce ?.أم؟ , Arabum أسو[دا , alterum voce أ* , ؛ uter plerosque hujus rei peritos convellit m).

^٣٥» dubium est, quin Thehais habitata fuerit, an- tequam ،-Egyptus inferior satis e mari emersisset. Cui- que tcstimoni» veterum, aetatem monumentorum et m a- xime quidem rationes physicorum et liydrosta(؛coi-tim pensitanti haec res in apei'to erit. Pulcherrim a, adlmb salva prope et intacta, antiquitatis monumenta ibi videri- tur. Haec vero, quum super ruinis ؛®dibciorum multo vetustiorum interdum exstructa sint, a؛tatein, qua؛ supni tempus إ؟؛لء0إ’رنةب tam sac ra , quam profanae, adsiirgit, produnt. 'P a lu m monumentorum dido jam a رإ1اإل؛ق incipit, et seiie quasi perpetua secundum ^ i lu m per' to- tam ./Egyptum superiorem continuatur. Praecipua l e - periuntur Syene, iir insula Elephantina, Ombis, Silsili Apollinopoli magna, Eiletli؟؛c, "

-Narrant veteres, statuam Memnonis, sole oi-iente, SO (’ءIiitum canorum edidisse, qui septem vocales pronuntiaverit, 1-Lon hoc monumentum, ut alia cetera, ‘ respice-ret, haud improbabile est, narrationem de sonitu illo, q u i ) ursum septem planetarum؛؛ musicam cadesteni) spectaret, ideam de harmonia sph®i'arui^ Pythagorie suggessisse.

,Strabo Lib. XVlf (ءl) Eodem loco./}>) Cochartuin, Michaelim, Gesenium,

Page 13: M I, i. - uu.diva-portal.orguu.diva-portal.org/smash/get/diva2:804308/FULLTEXT01.pdf · lis reviviscet. Qui itaque plenum et perfectum de ./Egy- pto, quatenus sacrum codicem spectet,

ءه

bis, Apollinopoli parva , Tentyrse, quae zodiaco suo CC- lebris est, Antieopoli, Lycopoli, Antiiiopoli, Hermopoli rnagna, Mernphi, cett. rernpla ibi exstructa, plus nii- nusve antiqua, sunt quasi biblia aperta, ad quorum pro- fundam , tenebris occulti aevi obvolutam, sapientiam re - tegendam vocaris. Tecta et parietes templorum ]'eferta sunt picturis, imaginibus et symbolis, qiue cultum Deo- ru m , ritus atque mores hom inum , historiam temporis et viam , qua in omni animi cultu et humanitate profe- cerin t , exhibent. Memoria denique digna sunt quam - plurim a illa sepulchra, ،٣؛ » in vicinia cujusque antiqua؛ urbis vEgypti superioris reperiuntur. Magno studio et arte in montibus elaborata sun t, et tuto domicilio exce،- pere cadavera incolarum urbis p،’opiriqu؛e. Ad destinatum h؛ec sepulcra etiam in posteriore ؛etate ad- }libita su n t , cum liomines, errore pio decepti, coetum viventium refugerent, et se inter monumenta m ortuo- rum abderent, ut Deo magis placerent q).

©mnis tem porum antiquissimorum h؛sto،'؛a tenebris et fabulis involuta est. In ./Egypto praecipue m em o- r ia antiquitatis dubia et incerta m an e t , quum nio- lucen؟ tis adjuncta sit , quorum significatio sym - bolica (hieroglyphica) aetati posteriori omnino ل'هءآا - gnita vel studio hominum perversa est. ءم’هالائ dilucu- lo , quod antiquitati adspergit historia, rite constitutas ci- vitates in Higypto animadvertimus. Vestigia societa- tis civilis, ad fastigium quoddam proveclie, jam tunc ibi cogn؟؟cuntur, et spatium te؟؛ipoi'is, longe supra o ri- ginem Historiae adsurgens, indicant. Diversie minoi-es civitates, in valle Nili constitutae, Elephantine ٢), 1 'hebm, rl 'his م)ء Memphis, Tanis, ^ais cett. ' animipraecipuam merentur. Quarum principes fuere Thebas

q) Fanatici prisci et Anacliorehs originem suam ab iEgy- pto duxerunt. Homines, qui seorsim ili ruderibus monumem؛ torum, religionis ergo (Santons), agunt, a perigrinatoribus ibi adhuc inveniuntur.

٢) Eam nonnulli habent eandem fuisse ١ ac Fbdas. He- jod. 11. .8 د

Menes, qui unum et dimidium seculum post diluvium (ءvixerit, Thinita fuit. Manetho.

Page 14: M I, i. - uu.diva-portal.orguu.diva-portal.org/smash/get/diva2:804308/FULLTEXT01.pdf · lis reviviscet. Qui itaque plenum et perfectum de ./Egy- pto, quatenus sacrum codicem spectet,

Memphis; quum generatim superior .،Epypti pa rs, اء ti.s sta-،؛T hebais , prius quam inferior, excultioretn civit

(U lli sistit. Has civitates esse colonias, alteram ab altera -lem deductam, credunt. De T h e؛؛per ordinem sa،'erdof

os docet Diodorus, eas esse؛؛ et Elephantine saltem ه؛دأ bi collegium sacerdotum, quod im-،؛ ,colonias Meroes

e^a t , olirn resedit. Quis modus re i-؛؛ >perium regni t praeterea viguerit, et quis nexus in- ؛١١؛ publuae regen t

certo non constat. De Memphi را؛اءااك ter has civitates autem scimus, reges, notuine Pharaonum, jam bis mil-

at. Chr. ibi imperasse t). Potestas vero؛؛ te؛؛le annis a Regum al) ordine sacerdotali ita circumscripta erat, u t

et publica et p rivata , ex lege illa مةا؛'ا principis ̂ا ذاe^onia li , quam sacerdotes ei mandarent, penderet,؛>ca

tem vita et facta ،•egpm a concilio, cui^؛'Etiam post m dendi vel negandi, ponde-؛؛c،؛jus competebat funera co

rabantur.cis Moses nullum constituit. Sequenti،؛Regem H،?b

sunt Jeho- م!هآام*ا’؟ثا tempore sub Samuele jurejurando vnm ut regem suum invisibilem venerari (Theocratia.)

,JehoVae au tem , eodem modo, ac Regibus ^E gyptiorum partes decimarum assignatae sunt. Ei domus regia ة؛الل

exstrbcta est (’.Tabernaculum) et Levitas creati, qui eum, religipso 1امآاها’ه u t principem ministri aulici, cultu et

prosequerentur. Tem poris decursu, cum Sesostridm, expulso populo, cui nomen erat Hyksos, thronum P ha- raonum jam diu occupavissent, Hebraei regem poscebant.

Hebraeos et ^Egyptios nunc oritur n ex u s, ؛*Arctior inte praesertim postquam Salomo filiam Regis ^Egyptiaci in

-mi ل؛هاآ ’ (luxerat, et luxus yEgyptiorum Palaestinam irrepere coeperat. ل؛ي quam Phoenicum واا؛ا

Dehinc amicitiam cum regibus .^Egyptiorum contrahe- bant reges Hebraei; ad exemplum illorum magnos exer-

-citus habebant, ce،to satellitum numero se circumda

gypti reges Deos et Reroes fuisse docetدأب t ) . Primos locnm successere homines, quos autem 1مءاا؛ه»ا .Diod. Sicui

divin® nalura؛ participes arbitrabantur. Ita quoque اآاء']التمئmagistratus vocabant 'ه1.؟؛?

Page 15: M I, i. - uu.diva-portal.orguu.diva-portal.org/smash/get/diva2:804308/FULLTEXT01.pdf · lis reviviscet. Qui itaque plenum et perfectum de ./Egy- pto, quatenus sacrum codicem spectet,

bant u) et magnifica sepulcra sibi exstruenda هاااء - bant ء')• A t fuit quoque apud Hebiseos o!’،lo * ' lis , in similitudine!« .^Igyptiorum constitutus, ex quo vitas rationes regum وئا،ذس in modis suspensae fuere, quod ab historia Palaestina? هء11هاءيخت licet, Ilie quoque exem plum proditum est regis, Joasi ؛١، regno ju d a,؟ .ui justa exsequiarum ob impietatem ejus denegata sunt،؛

Herodotus et Diodorus Siculus nomina regum JEa- ‘‘ a Mene ad Psammeticum nobis tradidere. In -

ter se in nonnullis discrepantes, in praecipuis tamen con- sen tiun t; at ne nnum quidem lio،’U!n nominum apud S c r ip to ^ s Hebraeos o ccu li t . ؛الج) ibi pp،n؛nantur, sunt Nechao II. بملت ٠. et 1 أآلء Reg. 25 et Vaphris (Apries) .ث9 ,ر؟؟تء. ambo Saitae, quorum ille or،lme sextus, alter octa^ yus in dynastia vigesima sext^ Manelhonis est, م؛آاو ille ۶؛؟■'?, qui،, a Je^obeamo concitatus, bellum legi Juda? intulit, fuerit, in ter eruditos non convenit.

Doctrina priscorum ،،Egyptiorum de Diis et rebus (divinis obscurftate et mysteriis obvolvitur. De hac do- c tr ina tamen ita judicamus, eam in duo praecipue dog- inata, unum de Spiritu S t e r n o , omnium creatore, al- te rum de immortalitate anima?, resolvi. Numen vEter- nurn sub trinitate nominum, P h ta , Neitli et Cneph co- lu e re , quorum prim um potentiam, alteram s؛>pi؛؛ntiam, te itium bonitatem divinam significat. Cetera Deorum caterva nihil est nisi textui-a allegoriarum, quae res phy - sicas e t caussas naturales adumbrat. Fijusmodi sunt, A - tlioi’ (nox, chaos), rerum omnium principium p rim um , c ujus ‘ erat vacca. JEam Graeci Veneri et J u -noni, addito epitheto ”coelestis,’' compararunt. Osiris , Sol, cui sub !؛omine P h r eX) cultus divinus antiquissimis temporibus dicatus est. Osirin alii veterum dicunt esse

u) مم’ءآل؟آا ' ٢١٦٠١٦

.Sepulcra regum in urbs Davidis ء’ر

.٧١ Hinc LXX. pro ء'ء".بم"ه Gen. 4 1 , 45. reddunt mritpg?/ (sacerdotem امه؛رو .

Page 16: M I, i. - uu.diva-portal.orguu.diva-portal.org/smash/get/diva2:804308/FULLTEXT01.pdf · lis reviviscet. Qui itaque plenum et perfectum de ./Egy- pto, quatenus sacrum codicem spectet,

2 S

N ilu m , alii Bacchunjy). Sol praeterea varia ab ،dEgy- ptiis *ocepit nomina, quae spectant diversum ejus in par- tdprs Zodiaci statum variosve, quos ؛٨ terra exhibet, (ffectus, ٧، Anion (Jupiter), Som vel Dsom (Hercu- les) Horus (Apollo) Serapis coelestis (?luto) Harpocrates f t Mendes (Pan), cujus symbolum erat hircus. Inter celera ./Egyptioruni numina, memoratu digna, p rim um locum tenet لؤل'ة , Luna ء ), quam ^Egyptii dixere Joh. Isi- ة؛اا nomine ^ g y p t i i vim naturae effectricem et ipsam terrarc، innuerunt, et eaiu, simulacro vaccae latentem , cult^ divino prosecuti sunt. Diversa denique Isidi seu Lunae, pro diversa ejus cum tc،،'ra ratione, assignata fue- re nomina, ut Bubastis (Dialia), et Buto (Latona). H o - nor• divinus quoque additus est Nilo (Osiridi et in ter- dum terap i مبؤا*،ة؟.ا،ل ), rr ä u ro Apidi, qui non per se erat D eus, sed Soli et Lunae sacer, bovibus M aevi et O - rruplri, Soli quoque sacratis a). Denique sub figura canis coluere /Egyptii Atiubin, symbolum horizontis; 'J’ypho- nt'ra ا)ه ge^ni^m maleficum et principium mali إل'ا un iver- ،٧ et alios ء). ?le، mque harum divinitatum cultum agri, abundantiam terr؛£, sidera et vires naturae respiciunt أء,cornibus ornatae plerumqim effinguntur, unde divers؛« vocabuli T.P. explicantur significationes d) .

Universalis D eorum , quos nominavimus, cultus non ubique in xEgypto viguit, si exceperis Osirim et Isidem et quodam modo Amonem atque Apidem. D iversi in diversis ur-bibus et nomis colebantur Dii, quod a nom i-

y) Egyptii id, quod Noaclro tribuitur, Isidi et Osiridi tribuunt.z) ٦ ١ بمهتأمآل. ٩ Regina Coeli, Luna vel Isis, cui قث?*ه li-

ba, cultu superstitioso, offerebantur.٠) Sublimas et pr؛»alt* imagines in ?oesi Hebraica a bo-

vibus desumuntur.ه ) Ventus perniciosus a Theu (ventus) et Pbou (pernicio-

•us). Euronotus, ventus, qrfi ab ortu hiberno spirabat (K.ham- «irr , magnos jEgypto infert calamitates.

.Videas Jablonski Pantheon (ءd) Dans la svite on se contenta de peindre la corne de

cet animal (Taureau) remplie d epis et de fruits pour expri- mer cet ،nbleme, et les Poetes chanterent dans leur vers la corne d’aboudanee. Savary 111. 8ول .

Page 17: M I, i. - uu.diva-portal.orguu.diva-portal.org/smash/get/diva2:804308/FULLTEXT01.pdf · lis reviviscet. Qui itaque plenum et perfectum de ./Egy- pto, quatenus sacrum codicem spectet,

nibus illarum colligitm’. F،x ajlatis autem apparet, J E- gyptios Polytbeismo et Fetischismo deditos luisse. IIoc

de plebe infima contendere licet,* adsunt tamen ةة1ط eauss® suspicandi, nonnullos' melim-em fovisse notitiam, qrrod ab inscriptione templi ^aitiei, a Plular-cho cotnnie-

et qpibusdam ejus dictis colligimus.)^ ر)ء morati in loeis ئ؛ااالص Cultum religiosum vEgyptiorum

e،ar' t̂. Viderant I l e- ه؛ةةث ,S c rip tu ،^ Sacrae respici ui, Numina sub certis imaginibus ab ^Egyptiis coli,؛b r

ngi؛’qua de caussa Deum Israelis simulacro quopiam eft voluere et ab Aarone in deserto Arabiae petierunt, ut Deum ipsis faceret. Qui quoque, ut desideriis eorum satisfieret, vitulum auream formavit, u t verisimile es t,

ad exemplum Apidis M؟nph،؛ici vel Mnevis, qui ااء1ل e colebatur. Praeceptum illud , Isra- ء1لك0أام specie bovis

elitis a summo legislatore traditum, quo prohibebantur immolare, Mendem (Pana), quem sub for- آل؟؟'مء victimas

rna tiii’ci libidine nefanda (cultu Ph؛ill،co, Priapico ).؟ءبcoluere «Egyptii Mendesii, certo spectat. Jerobearnus, R ex Israelis, qui in ^ g y p t o aliquamdiu exsulavit, duos aureos boves, simulacra Jehovae, venerationi populi pro-

qua in re imitationem Apidis et Mnevis cerni- ؛posuit m us. cui idololatriaa Jehu quoque deditus fuit. Verbis

describitur superstitiosus cultus anima- أتآأ؟أأ أءبممتو"ألأ l ium , quas in parietibus templorum et syringum subter- lanearum in ^Egypto depicta sunt. Ipsam lunam deno-

g ) , v o x,١١؟'؛ .indicari ostendimus مآبه? ميت؟ minationequam L X X . per Pmi<p»v vertunt, sermone aegyptiaco di-

,cebatur Remphah, et solem sive regem coeli significabat

ytyonot ٢٠ In tractatu de Iside et Osiride : *E<yu tlut irctv ء(x u t laoutvov, «oti TOV iuov n in \o v kSiis xw Svfjros U 711H U \V' ٠٢ HUI

I/4 آآميأ V. Eandem ideam venerabile et augustum Dei nomen apud Hebraeos involvit. Videas Ex. 3. ٢١٠٢١؟؛: ٦̂ “٩٣•؟. , i 4 Svf/rov *،0، ؟©م*،!،،،، ؛،«٢٠٠٠٠٢٢ :Ut in eodem tractatu /'(

p » ■ y tv ijro v OVT» HUI؟،Kv ء'م مسم»س »«’٢٠٠ »XX،، مم*و ءمم،/ذ »يمم،ممحع،رufyuvctrov.

locum et Jablon- مااااا g) Amos 5 , 26. vide flatilium in.sbi Pantbeon,?rolegomena p. 5o

Page 18: M I, i. - uu.diva-portal.orguu.diva-portal.org/smash/get/diva2:804308/FULLTEXT01.pdf · lis reviviscet. Qui itaque plenum et perfectum de ./Egy- pto, quatenus sacrum codicem spectet,

Cherubinorum ficta figura ab AEgyptiorum arcana d i- sciplina, in qua naturam divinam miiuisse v idetur, دو sacra Hebraeorum translata est؛ ceterum et alia؛ sy m b o li ثوء Hebraeorum imagines originem ■iEgyptiacam produnt.

Religio, quara sistunt sacri Hebraeorum libri, est purus Monotheismus. Deus heic docetur ut unicus, in- Risibilis, ؟؛ternus (n،y؟ ), potentissimus (؟؛ ) , re ru m omnium creator et gubernator cett. Praecellens h؛ec Dei idea ء

؟را؛ » , superstitione et idololatria omnino vacua, em inet, est omnium m ax^ue memorabilis, nec fieri potuit, u t eam Hebraei ٠ Polytheismo gentium vicinarum, cum quibus soc؛eta،؟ m habuere, hauserint. In se ipsa habet testimonia revelationis divinae. Imperfecta aut^m in eo est lsraelilarum sublimis hujus idea؛ perceptio , quod snmmum N um en, ut Deum gentilicium, cogitabant, a cu- jus tutela et gratia alii, p^a؛ter ول،'،ءانل Israelis, exclu- derentur.' Ut vero D e i ادأأ؛أآه invisibilis, cett. cognitio vera et pura servaretur, doctores Hebraeorum Omni 0- pera et studio enisi sunt; nisus ille in multis Hebraeo- rum legibus c؛e؛emonalibus cernitur et in caussa est, cur omnis cum ^Egyptiis consvefudo et conjunctio Hebraeis constanter interdicatur. Impediri tamen non potuit, quo minus idololatria ^Egyptiorum inter Hebraeos glisceret, et maxime quidem ت،إ regno Israelis, quum regnum J u - dae idola Phoenicum (Sidonis et Tyri) adoptaret; ٠٧؛ au- tein re rum rationi situs regnorum istorum contrarius esse videretur.

Rtiamsi vero Ilebrafi praestantiore et sublimiore Dei cognitione ^ g y p t i i s antecellebant, tamen infitiari non possumus, illos mulla, quae cultum externum et formam ؟؛^ emoniarum spectant, ab ./Egyptiis mutuatos esse, Orclo Sacerdotalis Hebraeorum ad exemplum yEgyplio- »um institutus est. Apud utramque gentem sacerdotes ordinem eruditorum constituunt, ل،ث plures classes divisi su n t , omnibus fere publicis muneribus funguntur, u t doctorum, judicum, medicorum ٠ scribarum cett, 'Paber- naculum, in quo Deus , invisibilis Israelitarum R ex , ٧٤ in magnifico palatio, sedem suam f ixera t , imaginessym- bolicas et instrumenta sacra, quae in ان1م reperiebantur , originem suam ab vEgyplo duxerunt. T em plum Hie- rosolymitanum ad normam tetn^lorum ^Egyptiorum ex-

Page 19: M I, i. - uu.diva-portal.orguu.diva-portal.org/smash/get/diva2:804308/FULLTEXT01.pdf · lis reviviscet. Qui itaque plenum et perfectum de ./Egy- pto, quatenus sacrum codicem spectet,

uno ١١^ ni p^mpa؟sole ؛structum est. Arca foederis, qua loco ad alterum interdum ducebatur, Cheiubiui, cande- labra in Templo et mensa sacra imitationem rituum' J E- gyptiorum produnt. Genus vestimentorum, quod sa-

i gerebant et ceterus eorum ornatus ad؛cerdotes Hel)ra Eodem mo- ؛؛^.mores ^ g y p t ia c o s similitudine accedeb

gyptii habuere ritum solennem,^ ؛؛,do alque Hebra quo infortunia et poenas a se averruncari posse existi-

velut transferendo h)\ prse- ؛m abant, ea in caput victima terquam quod etiam in aliis caeremoniis circa sacrificia

0')um celebrandis؛concordarunt. In funeribus ^ g y p t nias canebant, quem usum Hebraei quoque؛praeficae na

accurata cor- ٠ frequentabant. Frequens manuum lavatio porfs contaminati lustratio, religio fuit .ZEgyptiis et He-

braeis communis. R itum circumcisionis originem suam Ethiopibus vel •iEgyptiis debere vulgo credunt, ce^؟ it

cep،a, quae ad؛antiquissimum esse omnes fatentur. Fi’a accepere, ubi ىال؛الإلتأثم eleplrantiasin attinent, Hebraei ab

hic miserandus morbus prope domesticirs factus , si non de Goele كاطط؛(ل prim um obortus. talionis, quod

locum apeiuit, vulgatissimo usu tam .^gyptiis an- (ءإلؤ] populis orientis receptum luit. Q uam ة1هثا tiquis, quam

plurima de cetero Hebraeorum instituta et leges, ٩٧«؛statum civilem vel sacra respiciunt, ex. gr. de sanctiiate

anno jubilaeo, primitiis k), decirnis, nazireatu, أ*( conjugii et aliis affinitatem suam cum ^Egypto testantur'. Qua؛

cum ita sint, unicuique apparet, quantam vim habuerit orum formandum.؛^/.Egyptus ad statum H eb i

Legentibus Archseologiam Eiblicam patebit itaque, quanta lux scriptoribus sacris ab ./Egyplo antiqua affun-

-u hodier؛datur. Recentiorum quoque narrationes de sta de moribus incolarum, institutis eorutn ؛,hujus terra ١١٠

et monumentis plurimum faciunt ad eandem rem illu- naturalis اء؛لء0ال؛ء stran،lara. Curatior denique cognitio

Ailgypli m uhum valuit et valebit ad interiorem et divi- nioretn sensum librorum sacrorutp eruendum, o p e r a

وو ,Herod. 11 (ء sqq. /) Diod. Sicul. 1, 78. هء ,Diod. Sicul. 1 (ء .

Page 20: M I, i. - uu.diva-portal.orguu.diva-portal.org/smash/get/diva2:804308/FULLTEXT01.pdf · lis reviviscet. Qui itaque plenum et perfectum de ./Egy- pto, quatenus sacrum codicem spectet,

hominum, celsa aedificia, quae exstruxit pristina هاتو3ب temporum decursu prostrata jacent, dum na[ui’a -eter؟ ,nuui artifex , vi liumquam fracta, novis usque miracu- lis reviviscet. Qui itaque plenum et perfectum de ./Egy- pto, quatenus sacrum codicem spectet, conscripserit opus, €١١٢٨ de ا؛ل؛يع'ءل bene promeriturum esse putafiius. No- stras vir celeberrimus, qui librum de Palaestina composuit, multa quidem de ./Egypfo eo consilio profei't , ut A r - choeologiam Palaestinae illustrent. Hio vero liber, quum non singula ad ،؛E gyp tum pertinentia comprehendat, pe- culiarem hujus terrae enarrationem nec superfluam reddet.

ةلل € pauca nos, pro modulo virium, de ^Egypto p ro - ferre voluimus. Nulla fere terra celebratiore, quam illa, floruit fama, quae totam Hellada et Latium *'implevit, hodieque admirationem ٠ voluptatem et studium movet cultissimarum nationum. Etsi nunc diro servi- tutis jugo et tyrannide, quae vegetam animorum vim exslingvit, jam diu pressa jacet, nihilo minus omni sae- cul،n'um historiae memoranda e r i t؟ rertim enim maxi- narum؛ , in orbe gestarum, socia luit. Nobis praecipue hanc ob causam cara et memorabilis est, quod initia et fata verae religionis CUI11 historia hujus terrae Cohaerent، Plaec familiam l.sraelis, per quam vetustissima illa e tsu - blimis de Deo doctrina servata est, gremio hospitali ex - cepit. Hic Salvator mundi Sanctissimus, cum infans in - saltationem crudelissimi principis effugeret, asylum am i- cum invenit; hic denique coelestis doctrina, quam Ille docuit, cito radices e g i t , vividoque zelo et amore ern- ditorum, quibus tunc temporis ^،Egyptus alfluebat, ap- prehensa, et laudaLili eorum soll؛ rtfa atque studio ex- plicata, id ،’oboris firmitatisque accepit, u t fructus seter- num salutares ad omnes gentes quaquaversum funderet.

nec ingratam.