Özhan ÇALIŞBilgi İletişim ve

Teknolojileri

Maddenin Tanecikli Yapısı

MADDENİN TANIMI

MADDENİN HALLERİ

MADDENİN DEĞİŞİMİ YAPISI

MADDENİN EN KÜÇÜK BİRİMİ

Özhan ÇALIŞBilgi İletişim ve

Teknolojileri

Maddenin Tanımı

Kütlesi olan ve boşlukta yer kaplayan her şeye madde denir.

Özhan ÇALIŞBilgi İletişim ve

Teknolojileri

Cisim nedir?

Maddenin şekil almış halidir.

Özhan ÇALIŞBilgi İletişim ve

Teknolojileri

Maddenin Halleri

Maddeler doğada 3 halde bulunur: Katı maddeler Sıvı maddeler Gaz maddeler

Özhan ÇALIŞBilgi İletişim ve

Teknolojileri

Katı Maddeler

Belirli bir şekli olan, sıkıştırılamayan fakat genleşebilen maddelere katı madde denir.

Katı maddenin tanecikleri hareketsizdir.

Özhan ÇALIŞBilgi İletişim ve

Teknolojileri

Sıvı Maddeler

Belirli bir şekli olmayan fakat bulunduğu kabın şeklini alan sıkıştırılamayan ama genleşebilen akışkan maddelere sıvı maddeler denir.

Özhan ÇALIŞBilgi İletişim ve

Teknolojileri

Gaz Maddeler

Belirli bir şekli olmayan fakat bulunduğu kabın şeklini alan sıkıştırılabilen ve genleşebilen uçucu maddelere gaz maddeler denir. Gaz maddeler kapalı kaplarda bulundurulmalıdırlar.

Özhan ÇALIŞBilgi İletişim ve

Teknolojileri

Maddenin Plazma Hali

Maddeler çok düşük veya çok yüksek sıcaklıklarda plazma halinde olabilir. Bu hal maddenin 4. hali olarak adlandırılabilir. Elektrik kıvılcımları, lavlar, alev, ateş ve yıldızlar plazmaya örnek verilebilir.

Özhan ÇALIŞBilgi İletişim ve

Teknolojileri

Maddelerin Sıkışma Özelliği

Tanecikleri arasında boşluk olan maddeler kuvvet etkisi ile sıkıştırılabilir. Bu maddeler ise sadece gaz maddeleridir.

Kuvvet

Kuvvet

Özhan ÇALIŞBilgi İletişim ve

Teknolojileri

Maddelerin Genleşme Özelliği

Katı, Sıvı ve Gaz taneciklerinin sıcaklık arttıkça hareketleri hızlanır. Bu durumda kapladıkları yer artar.

Genleşme ile termometre, uçan balon gibi aletler yapılmıştır.

Özhan ÇALIŞBilgi İletişim ve

Teknolojileri

Maddelerin ÖzellikleriKatı Sıvı Gaz

Sıkışma Sıkıştırılamaz Sıkıştırılamaz Sıkıştırılır

Genleşme Genleşir Genleşir Genleşir

Öteleme Yapmaz Yapar Yapar

Tanecik arası boşluk

Yok Vardır Vardır

Belirli şekil Vardır Yoktur Yoktur

Özhan ÇALIŞBilgi İletişim ve

Teknolojileri

Maddenin En Küçük Birimi

Maddenin en küçük yapı birimine atomdenir.

Özhan ÇALIŞBilgi İletişim ve

Teknolojileri

Element Nedir?

Tek cins atomdan ( tanecikten ) oluşan maddeye element denir.

Hidrojen atomu

Karbon atomu

Oksijen atomu

Hidrojen elementi

Karbon elementi

Oksijen elementi

Özhan ÇALIŞBilgi İletişim ve

Teknolojileri

Element Modelleri

Element Modeli

Element Molekül Modeli1 2

Özhan ÇALIŞBilgi İletişim ve

Teknolojileri

Bileşik Nedir?

Değişik cins atomlardan ( taneciklerden ) oluşan maddelere bileşik adı verilir. Elementler birbirine bağlanarak bir araya gelirler ve kümeler oluştururlar.

+

Hidrojen elementi Oksijen elementi Su bileşiği

Özhan ÇALIŞBilgi İletişim ve

Teknolojileri

Bileşik Modelleri

Bileşik Modeli Bileşik Molekül Modeli

Özhan ÇALIŞBilgi İletişim ve

Teknolojileri

Çözelti Nedir?

Bir maddenin bir sıvı içinde ( genellikle suda ) Görünmeyecek ( homojen ) şekilde dağılması (çözünmesi ) olayıdır.

+

Tuz Molekülleri Su Molekülleri

Özhan ÇALIŞBilgi İletişim ve

Teknolojileri

Karışım Nedir?

Maddelerin gelişigüzel birbirine karıştırılması olayıdır. Her iki maddede karışımda kendini göstermektedir.

+

Demir atomları Tuz molekülleri Demir ve Tuz karışımı

Özhan ÇALIŞBilgi İletişim ve

Teknolojileri

Maddenin Değişimi ve Yapısı Bir tencere yemeği 5 tabağa bölününüz. 5 tabakta

da farklı mı yoksa aynı tür yemek mi vardır?

Bal donduğu zaman onu ısıtarak eski haline getiririz. Bal tekrar donunca eski haline gelebilir mi?

Kibrit ile bir kağıdı yaktığımızda, kağıt eski haline dönebilir mi?

Özhan ÇALIŞBilgi İletişim ve

Teknolojileri

Fiziksel Değişimler Maddenin yalnız görünümü değişir. Geriye dönüş vardır.

Buzun erimesi Kağıdın yırtılması Suyun kaynaması Mumun erimesi Odunun yarılması Yoğurttan ayran olması Tuzun suda çözünmesi Etin kıyılması

Özhan ÇALIŞBilgi İletişim ve

Teknolojileri

Kimyasal Değişimler Maddenin iç yapısını bozan, geriye dönüşü olmayan

bir değişim. Odunun yanması Elmanın çürümesi Sütten yoğurt olması Un ve su ile hamur olması Sütün ekşimesi Demirin paslanması Mumun yanması Yumurtanın pişmesi

Özhan ÇALIŞBilgi İletişim ve

Teknolojileri

Fiziksel Değişimin Modeli

Demirin toz haline getirilmesi

Bir sıvının donması

Özhan ÇALIŞBilgi İletişim ve

Teknolojileri

Kimyasal Değişimin Modeli

Karbon ve Oksijen molekülleri Karbondioksit molekülleri

Belli bir ısı ile oksijen ve karbon molekülleri tutuşarak bileşik oluştururlar.

Özhan ÇALIŞBilgi İletişim ve

Teknolojileri

Katı Madde Moleküllerin Hareketleri

Katı maddenin molekülleri birbirine sıkıca kenetlenmiştir. Bu onların aralarında çok az boşluk olduğunu göstermektedir.

Özhan ÇALIŞBilgi İletişim ve

Teknolojileri

Sıvı Madde Moleküllerinin Hareketi

Sıvı molekülleri birbiri üzerinden kayarak hareket ederler. Bulundukları kabın şeklini alırlar.

Özhan ÇALIŞBilgi İletişim ve

Teknolojileri

Gaz Madde Moleküllerinin Hareketi

Gaz molekülleri arasındaki boşluk o kadar fazladır ki, moleküller her yöne hareket ederler. Bulundukları kabın şeklini alırlar. Hacimleri belirsizdir.

Özhan ÇALIŞBilgi İletişim ve

Teknolojileri

Suyun Üç Hali ve Modellemesi

Buz Su Su Buharı