MADDENİN ÖZELLİKLERİ

ASİTLER BAZLAR TUZLAR

HAZIRLAYAN :GÖKÇE FORTACI

ASİTLER

Asit kelimesi latincede “ekşi” anlamına gelen bir kelimedir. Yani ekşi tat veren maddeler asit özelliğine sahiptir.

ASİT:Suda çözündüğünde hidrojen iyonu ( H+ ) verebilen maddelere “asit” denir.

HCl → H+(suda) + Cl-(suda) (Hidroklorik asit) CH3COOH → CH3COO-(suda)+H+(suda) (Asetik asit) H2SO4 → 2H+(suda) + SO2-(suda) (Sülfürik asit) H3PO4 → 3H+(suda) + PO43-(suda) (Fosforik asit)

Örneklerde gördüğünüz asitlerin hepsinin içerisinde hidrojen elementi

vardır. Ancak hidrojen elementi içeren her şey asit değildir.

Örneğin NH3(Amonyak)bileşiği yapısında hidrojen elementi bulunmasına rağmen asit değil bazdır.

Su içinde H olmasına

rağmen asit değildir. Su

nötrdür!!

CH4 (metan gazı) ya da C2H5OH (Etil Alkol) de İçerisinde H

olduğu halde ASİT DEĞİLDİR!!!

Etil AlkolMetan Gazı

Bunun dışında (COOH) köküne sahip bileşikler ve CO2 - SO2-NO2 gazları (içinde H elementi olmasa

bile) asittir!!!

CO2 ve SO2 gazları H elementi içermezler. Bu gazlar yağmur damlalarında çözündüklerinde asit

olarak yere düşer. Asit yağmurları bu şekilde oluşur

CO2+H2O → 2H+ + CO32- SO2+H2O → 2H++ SO32-

Sulu çözeltilerinde büyük oranda H iyonlarına ayrışabilen asitlere

kuvvetli asit denir.

Kuvvetli Asitler

Hidroklorik asit – HCl

Günlük hayatta tuz ruhu olarak bilinir. Kuvvetli bir asittir. Tuvalet ve banyo temizlemede kullanılır

Ayrıca , Midemiz de seyreltik hidroklorik asit salgılayarak besinleri parçalar. Bu salgının fazlalaşması midede ülsere sebep olur.

Temizlik için kullandığı tuz ruhundan zehirlendi

Mersin'in Tarsus ilçesinde tuz ruhu ile evinde temizlik yapan bir kişi zehirlenerek hastanelik oldu.Edinilen bilgiye göre, Ali Karademir (31), Yeni Mahalle, 4037 Sokak 13 numaradaki evinin bir odasında yere dökülen boyayı tuz ruhu ile temizlemek istedi. Temizlik sırasında odada fazla kalan Ali Karademir zehirlendi.Ailesinin durumu fark etmesi ile Tarsus 70. Yıl Devlet Hastanesi'ne götürülen Karademir, yoğun bakıma kaldırıldı.Evli ve 1 çocuk babası olduğu öğrenilen Karademir'in hayati tehlikeyi atlatamadığı bildirildiTarih: 17.07.2009-12:24:47

H2SO4 - Sülfirik Asit

Günlük hayatta Zaç Yağı olarak bilinir.

Boya sanayinde ve patlayıcılarda kullanılır

Araba akülerinde sülfirik asit vardır.

Nitrik asit : HNO3

Günlük hayatta KEZZAP olarak bilinir.

Temizlik işlerinde kullanılır

Kezzabın Zararları

Bergen

BAZI ASİTLER:

1. Hidroklorik asit : HCl

2. Nitrik asit : HNO3

3. Sülfürik asit : H2SO4

4. Karbonik asit : H2CO3

Kuvvetli asitler çok tahriş edici ve yakıcıdır.Tahta, kağıt, kumaş, et gibi

birçok maddeyi kısa sürede parçalayabilir.

Asitler etin rengini değiştirebilir

Hücreleri parçalar

Kağıdı karartır

Kayaları aşındırır

Mermer , tebeşir gibi maddelerin yapısını bozar..

»Kuvvetli asitlerin

asla

»TADINA BAKILMAZ

»EL DEĞDİRİLMEZ

»YA DA KOKLANMAZ

Suda iyonlaşmaları sırasında az miktarda H iyonu bırakan asitlere ise ZAYIF ASİT denir.

Zayıf asitlerin tadına bakılabilir , EKŞİDİR

Zayıf Asitler…

Malik Asit Sitrik asit Asetik asit

Laktik Asit

Meşrubat ve kola da karbonik asit

Karınca da Formik Asit Üzüm de Tartarik Asit

Turunçgillerde Askorbik Asit

Folik Asit

Oleik Asit Butirik Asit

ASİTLER

Limon,elma,sirke,erik vb besinlerin ekşi olmasının nedeni asit içermeleridir.

Asit çözeltilerini başka sıvılardan ayırt etmek için turnusol kâğıdı kullanılır.

Bir maddeyi başa maddeden ayırt etmeye yarayan maddelere

ayıraç ya da indikatör denir.

Asitler mavi turnusol kağıdını

kırmızıya çevirir

Kolaylık….

Annem KIZARTIR ( Asit KIRMIZIya)

BABAM MORARTIR (Baz Maviye Çevirir)

Asitlerin sulu çözeltileri elektrik akımını iletirler

Deney da (HCL) bir asittir ve düzeneğin lambası yanmıştır..

Asitler metallerle etkileşerek hidrojen gazı ve tuz açığa çıkarırlar.

Asitler metallere aşındırıcı etki yaparlar. Bu özelliğinden dolayı

asitler metal kaplar içerisinde değil, cam ya da plâstik kaplarda saklanır.

Asitler bazlarla nötürleşme tepkimesi yaparak tuz ve su oluştururlar.

Asit + Baz → Tuz + Su + Isı

Asit + Baz → + +

Özetle ASİTLER

ASİTLERİN ÖZELLİKLERİ

1- Tadları ekşidir. 2- Asitler yakıcı özelliğe sahiptir. 3- Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir. 4- Asitler metallerle( Zn ve Mg) etkileşerek hidrojen gazı açığa

çıkarırlar. Asit + Metal → Tuz + Hidrojen gazı Asitler bu özelliklerinden dolayı metal kaplarda saklanmamalıdırlar. 5- Asitler mavi turnusol kağıdının rengini kırmızıya çevirirler. (Asitlerin ayıracı MAVİ TURNUSOL KAĞIDIDIR) 6- Asitler bazlarla nötralleşme tepkimesi yaparak tuz ve su

oluştururlar. Asit + Baz → Tuz + Su 7-Hepsinin yapısında hidrojen (H) vardır ve sulu çözeltilerine (suda

çözündüklerinde) hidrojen iyonu (H+) verirler.

Beher bardağına bir miktar su konur. Üzerine derişik sülfürik asit

azar azar dökülür.Böylece asit çözeltisi elde edilir.

DİKKAT:

Asit üzerine su dökülmez! Sıçrar / Patlar

Asit nasıl sulandırılır?

NOT

NOT

Asit yanıklarında cilt bol su ile

ya daseyreltik baz çözeltisi (sıvı

sabun) ile yıkanmalıdır ( Nötürleştirme Tepkimesi)

SORU: Asit çözeltilerinin metaller üzerine etki ederek aşağıdakilerden hangisi açığa çıkar?

A ) Asit B ) Metal C ) Hidrojen D ) Oksijen

SORU : Bir sulu çözeltiye asit özelliği kazandıran iyon aşağıdakilerden hangisidir?

A ) OH- B ) Cl- C ) Na+ D ) H+

SORU : Asit + Baz ? + Su

Soru işareti yerine ne yazılmalıdır?

A ) Oksijen B ) Baz C ) Hidrojen D ) Tuz

BAZLAR

BAZLAR

Sulu çözeltilerine hidroksit OH- iyonu verebilen maddelere baz denir.

Başlıca bazlar;

NaOH , KOH , Ca(OH)2 , NH4(OH) , Mg(OH)2 , Fe(OH)3 VE NH3 tür.

Kuvvetli Bazlar..

Kuvvetli bazlar suda çözündüklerinde yüzde yüz iyonlaşırlar.

yakıcı ve tahriş edici özelliktedir.

Bazlar acı tattadır.Fakat bazı çeşit bazlar zehirlidir. Bu yüzden tadına bakmamak gerekir.

Kuvvetli bazlar

Sud- Kostik (Sodyum Hİdroksit – NaOH)

Nem çekici, kaygan, suda çözünen bir maddedir. Deterjan, sabun yapımında,

ayrıca tıkanmış boruları açmakta kullanılır

Kuvvetli bazlar

Potas-Kostik ( KOH-Potasyum Hidroksittir.)

Arap sabunu ve şampuan üretiminde, gübre sanayinde ve pil yapımında kullanılır

Zayıf Bazlar..

Suda çözündüklerinde az miktarda OH iyonu verebilen maddeler zayıf bazlardır…

Zayıf Bazlar..

Amonyak –NH3Renksiz, keskin kokulu, sıvı bir bileşiktir. Çamaşır suyu yapımında, boya, ilaç gibimadde üretiminde kullanılır

Amonyağın buharı göze, burna ve solunum yoluna zarar verir.

BAZLAR

BAZLAR

Günlük hayatımızda BAZLAR genel olarak temizlik maddesi olarak otaya

çıkarlar.örneğin

sabunDiş macunu

Çamaşır sodası

şampuan

DeterjanKabartma tozu

BAZLAR

BAZLAR

BAZLAR

BAZLARIN ÖZELLİKLERİ

Turnusol kağıdının rengini maviye çevirirler.

Bazların sulu çözeltileri elektrik akımını iletirler

Deney da (NAOH) bir asittir ve düzeneğin lambası yanmıştır..

Bazların asitlerle reaksiyonundan tuz ve su oluşur.

Bazların tadları acıdır. Bu yüzden sabun ağzımıza ve gözümüze

değdiğinde acı verir.

BAZLAR

BAZLARIN ÖZELLİKLERİ

Bazlar ele kayganlık duygusu verirler.

Çözeltilerinde OH iyonu verirler

BAZLAR

DİKKAT!!!

Bazların tadına bakılmaz

Baz yanıklarında cilt bol su ile ya da limon suyu ya da

sulandırılmış sirkeyle yıkanmalıdır!!

Temizlikte kullandığımız çamaşır suyu, tuz ruhu gibi maddelerin ambalajlarının üzerinde “Deri ile temasından kaçınınız”, “Tahriş edicidir” ya da “Aşındırıcı” gibi uyarılar bulunmaktadır.

Ayrıca bu maddelerin ambalajlarının üzerinde bazı tehlike işaretleri bulunmaktadır. Bunlara dikkat etmeli ve dikkatli kullanmalıyız.

ASİTLER BAZLAR

pH KAVRAMI

Asitler suda çözündüklerinde H+ iyonu

Bazlar suda çözündüklerinde OH- iyonunu oluştururlar.

Asit ya da baz çözeltilerindeki H ve OH derişimleri ile ilgili olarak geliştirilen bir kavram vardır.

ASİTLER BAZLAR

pH KAVRAMI

Bu kavrama pH denir. Bir çözeltinin

pH değerine göre asit, baz ya da nötr

özellik gösterdiği belirlenebilir.

ASİTLER BAZLARpH KAVRAMI

Sulu bir çözeltide pH değeri 7 ise çözelti nötr özellik

gösterir.

Sulu bir çözeltide pH değeri 7 den küçük ise çözelti asidik

özellik gösterir.

Sulu bir çözeltide pH değeri 7 den büyük ise çözelti bazik

özellik gösterir.

ASİTLER BAZLAR

pH-metre

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

01 M HCl

Maden suyuLimon

Portakal

Domates

İdrar

KanSaf su

Kabartma tozu

Deniz suyu

Magnezya sütü

Evlerde kullanılan amonyak

1 10-14

10-1 10-13

10-2 10-12

10-3 10-11

10-4 10-10

10-5 10-9

10-6 10-8

10-7 10-7

10-8 10-6

10-9 10-5

10-10 10-4

10-11 10-3

10-12 10-2

10-13 10-1

10-14 1

B

A

Z

İ

K

A

S

İ

D

İ

K

[H3O+] [ HO- ] PH Bazı maddelerin PH değeri

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

01 M HCl

Maden suyuLimon

Portakal

Domates

İdrar

KanSaf su

Kabartma tozu

Deniz suyu

Magnezya sütü

Evlerde kullanılan amonyak

1 10-14

10-1 10-13

10-2 10-12

10-3 10-11

10-4 10-10

10-5 10-9

10-6 10-8

10-7 10-7

10-8 10-6

10-9 10-5

10-10 10-4

10-11 10-3

10-12 10-2

10-13 10-1

10-14 1

B

A

Z

İ

K

A

S

İ

D

İ

K

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

01 M HCl

Maden suyuLimon

Portakal

Domates

İdrar

KanSaf su

Kabartma tozu

Deniz suyu

Magnezya sütü

Evlerde kullanılan amonyak

1 10-14

10-1 10-13

10-2 10-12

10-3 10-11

10-4 10-10

10-5 10-9

10-6 10-8

10-7 10-7

10-8 10-6

10-9 10-5

10-10 10-4

10-11 10-3

10-12 10-2

10-13 10-1

10-14 1

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

01 M HCl

Maden suyuLimon

Portakal

Domates

İdrar

KanSaf su

Kabartma tozu

Deniz suyu

Magnezya sütü

Evlerde kullanılan amonyak

1 10-14

10-1 10-13

10-2 10-12

10-3 10-11

10-4 10-10

10-5 10-9

10-6 10-8

10-7 10-7

10-8 10-6

10-9 10-5

10-10 10-4

10-11 10-3

10-12 10-2

10-13 10-1

10-14 1

B

A

Z

İ

K

A

S

İ

D

İ

K

[H3O+] [ HO- ] PH Bazı maddelerin PH değeri

pH-metre

pH-metre

pH-metre

ASİTLER BAZLAR

ASİTLER BAZLAR

ASİTLER-BAZLAR-TUZLAR

TUZLAR

Asit ve bazların nötürleşmesinden meydana gelir.

Asitlerin (-) kutupları ile bazların (+) gruplarının birleşmesiyle oluşan iyonik katılara tuz denir.

Tuz oluşumunda anyon ve katyon grupları arasında iyonik bağ oluşur.

ASİTLER-BAZLAR-TUZLARTUZLAR

Çok sert yapılı olup kristalize halde bulunurlar.

Örneğin; NaCl (yemek tuzu), CaCo3 (kireç tuzu), … tuzlar grubuna

girer.

ASİTLER-BAZLAR-TUZLAR

TUZLAR Katı halde iyonlar birbirlerine sıkı sıkıya

bağlandıkları için tuzlar katı halde elektrik akımını iletmezler.

Eritildiklerinde ve suda çözündüklerinde

oluşan (+) ve (-) iyonlarla elektrik akımını iletirler.

Tuzlar özetle…

Katı ve kristal haldedirlerKatı halde iken elektrik akımını

iletmezler.Sulu çözeltileri elektrik akımını

iletirler.Asit ve bazların nötrleşme tepkimesi

sonucu oluşurlar.Turnusol kağıdına etkileri yoktur.

NÖTRALLEŞME TEPKİMESİ

Asitler ile bazların bir araya gelmesiyle oluşan tepkime sonucu nötr olan tuzlar ve su oluşur. Bu tepkimelere Nötralleşme Tepkimesi adı verilir.

Asit + Baz → Tuz + Su NaOH + HCl → NaCl + H2O (Baz) (Asit) (Tuz) (Su) H2SO4 +Ca(OH)2 → CaSO4 + 2H2O (Asit) (Baz) (Tuz) (Su) HNO3 + KOH → KNO3 + H2O (Asit) (Baz) (Tuz) (Su)

Ağız sağlığımız için asitli içeceklerden ve yiyeceklerden uzak durmalı, bu maddeleri tükettikten sonra bazik özelliğe sahip olan diş macunu ile

dişlerimizi fırçalayarak (Nötürleşme tepkimesi)asitlerin dişlerimize zarar

vermesini engellemeliyiz.

Besinlerin sindirimini yapan midenin bu işlemi mide asidi ile gerçekleştirdiğini ve bu yüzden fazladan içeceğimiz veya yiyeceğimiz asitli yiyeceklerin midemizde asit derecesini yükselteceğini reflü, gastrit ve ülser gibi rahatsızlıklara neden olabilir. Bu tür rahatsızlıklarda bazik mide ilaçları kullanılır ( Nötürleşme)