89
وک ک ص ی م لا س ه ا رض ق اوراق ون م را ی پ داری" ساب ح امه ب ان اب) ب: " ب ل مطا ت س ر ه ف............................................................................................................. ه5 دم ق م.................................... 1 ل5555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555 ص ف1 وم5555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555 ه ف م: .......................................................................................................... وک ک5555555 ص2 1-1 ) ف 5 ی ر ع ت................................................................................................. وک ک5 ص5 ................... 2 1

madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

  • Upload
    others

  • View
    6

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

پای��ان نام��ه حس�ابداری پ��یرامون اوراق قرض�ه اس��المیصکوک

فهرست مطالب:مقدمه ......................................................................................

...........................................................1 : مفه����������������������������������وم1فص����������������������������������ل

...................................................................... صکوک ....................................2

تعری��������������������������������������������������������������������������������������ف(1-1............................................................................. صکوک

.......................................2 تاریخچ�������������������������������������������������������������������������������������ه(1-2

............................................................................. صکوک .....................................3

سیس���������������������������������تم انتش���������������������������������ار اوراق(1-3............................................................................. صکوک

...................5 ان��������������������������������������������������������������������������������واع اوراق(1-4

............................................................................. صکوک .................................7

( اوراق1-4-1....................................................................................... اجاره

.................................7 ( اوراق1-4-2

..................................................................................... مرابحه ................................8

1

Page 2: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

( اوراق1-4-3....................................................................................... رهنی

...............................10 ( اوراق1-4-4

................................................................................... استصناع ...............................10

( ص����������������������������������������������������������������������������������کوک1-4-5مش��ارکت ..................................................................................

............................11 ( اوراق1-4-6

مضاربه ..................................................................................... ..............................12

( اوراق1-4-7....................................................................................... جعاله

..............................12 ( اوراق1-4-8

..................................................................................... مشتقه ................................13

مقایس��������ه اوراق ص��������کوک ب��������ا اوراق قرض��������ه ه��������ای(1-514معمول ..............................................................

نتیج������������������������ه گ������������������������یری فص������������������������ل(1-6اول..................................................................................

.........................16 فص����������������������������ل دوم : ریس����������������������������ک اوراق...................................................................... صکوک

...................17

2

Page 3: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

( تعری��������������������������������������������������������������������������������������ف2-1...................................................................................... ریسک

................................17 ( عوام��������������ل ب��������������روز ریس��������������ک اعتب��������������اری در2-2

18صکوک ............................................................................... ( ان����واع ريس����ك ه����اي ص����كوك اج����اره و روش ه����اي پوش����ش2-3

24آن ..................................................... ( ریس�����������������������������������������������������������������������������������ک2-3-1

.................................................................................. بازاراولیه ............................24

( ریس��������������������������������������ک ب��������������������������������������ازار2-3-2....................................................................................... ثانویه

....................26 ( ریس������������������������ک ه������������������������ای غ������������������������یر2-3-3

........................................................................................ مالی ...............36

( ریس����������������ک ه����������������ای مرتب����������������ط ب����������������ا2-3-4دارایی ......................................................................................

......37 ( نتیج������������������������ه گ������������������������یری فص������������������������ل2-4

دوم ......................................................................................... .................41

فص��������ل س��������وم: اس��������تاندارد ه��������ای حس��������ابداری...................................................................... صکوک

42

3

Page 4: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

( نتیج������������������������ه گ������������������������یری فص������������������������ل3-1........................................................................................ سوم

.................50 فص��������ل چه��������ارم: پیش��������نهاد ص��������دور ص��������کوکممتاز .......................................................................

....52 فهرست نمودار هاو شکل ها:

: نم������ودار رون������د رو ب������ه رش������د انتش������ار اوراق1-1نم������ودار 4صکوک................................................................

: نم��������ای ش��������ماتیک سیس��������تم انتش��������ار اوراق1-1ش��������کل 6صکوک ...................................................................

-2007: ترکیب اوراق صکوک منتشر شده در دنیا در سال های2-1نمودار 2000 ......................... 14

مقدمه : مطمئناً ایجاد ی��ک جامع��ه ای��ده آل اس��المی یکی از آرزوه��ای ه��ر مس��لمانی اس��ت؛ ایج��اد جامع��ه ای ک��ه از هم��ه ی ابع��اد علمی، ف��رهنگی، سیاس��ی، اقتصادی و غ��یره دقیق��اً مط��ابق ب��ا اص��ول و قواع��د اس��المی ب��وده و در آن عدالت اسالمی بین اقشار مختل�ف جامع�ه ک�امالً برق�رار باش��د؛ ک�ه یکی از مهمترین ابعاد عدالت گس�تری بع�د اقتص�ادی آن اس�ت ک�ه ح�تی می توان�د

بسیاری از ابعاد دیگر را تحت پوشش قرار دهد. ایجاد یک اقصاد اسالمی که از آن می توان به عنوان مکتب اقتصاد اس��المی نام برد شباهت هایی با نظام سوسیالیستی دارد ولی ی�ک تف�اوت بنی�ادی ب�ا این گونه مکاتب دارد و آن این است ک��ه ب��ه ج��ای ح��ذف م��الکیت، م��الکیت

4

Page 5: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

) منظور عمدتاً بنگاه های اقتصادی است ( به ش��کل مت��وازن و س��همی بین اقشار مختلف جامعه تقسیم شود و یک نظام س��هامی ب�ه وج�ود آی�د ک�ه در

این ساختار بانک ها و بورس نقش بسزایی را ایفا می کنند. بنابراین گسترش و اسالمی سازی بانک ها و بازار بورس از اقداماتی اس��ت که باید در هر جامعه اسالمی انجام شود تا درآمد های حاصله از نظر ش��رع مق��دس حالل باش��د. ب��راي اينك��ه ي��ك محص��ول م��الي ي��ا ب��انكي، در زم��ره محصوالت مالي و بانكي اس��المي ق��رار گ��يرد، بايس��تي دو ش��رط اص��لي را محقق سازد: اوالً نبايد متضمن دريافت يا پرداخت ربا باش��د و ثاني��اً نباي��د از سرمايه هاي جمع آوري شده به واسطه آن در فعاليت هاي حرام مانند خريد و فروش الكل، گوشت خوك و يا قم��ار ب��ازي اس��تفاده ش��ود. یکی از اب��زار هایی که دو شرط فوق به ویژه شرط اول را محقق می سازد و استفاده از آن حتی در کش�ور ه�ای غ�یر اس��المی رو ب�ه اف�زایش اس��ت، اوراق قرض�ه

اسالمی )صکوک( می باشد.

فصل اول: مفهوم صکوک

( تعریف صکوک 1-1 ( مي باش��د ي��ك واژه فارس��ي از چ��كSUKUKكلمه صك كه جمع آن صكوك ) 

است و چون در حرف عربي ) چ( وجود ندارد حرف)ص( جايگزين آن ش��ده دای��رهاست و به معناي گواهي مالي، تأييد و يا مهر و موم ش��ده مي باش��د.

5

Page 6: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

المعارف »قاموس عام لکل فن و مطلب« در مورد واژه صکوک چنین بیان می کند: »صک به معنای سند و سفتچه)سفته( است و مع��رب واژه چ��ک در فارسی است. اعراب این واژه )صکوک( را توس��عه دادن��د و آن را ب��ر کلی��ه انواع حوالجات و تعهدات بکار بردند. آنه��ا این واژه را ب��ر کت��اب ب��ه ص��ورت عام و بر سند اقرار به مال به صورت خ��اص اطالق کردن��د. در ع��رف ع��رب این واژه، حواله، انواع سفته، سند و هرآنچه که تعهد یا اق��راری از آن ایف��اد شود را شامل می شود. واژه های صک الوکاله به معنای وکالت نامه و ص��ک

ص��كوكالکفاله به معنای کفالت نامه نیز در زبان عربی رواج یافت��ه اس��ت.« به طور معمول به عنوان )اوراق قرضه اسالمي( ي��ا هم��ان ابزاره��اي م��الي

صكوك اوراق به��اداري اس��ت ك��ه براس��اساسالمي تعريف مي شود. يكي از معامالت مشروع طراحي شده است و نوعي ابزار م��الي با پشتوانه ترازنامه و دارايي هاي فيزيكي است ك��ه در دهه ه��اي اخير مورد توجه قرار گرفته است.صكوك در ه��ر عق��دي تعري��ف

خاصي دارد. صكوك يك نوع دارايي مطمئن و ايمن ب��ه حس�اب مي آي�د و در زم��ره اوراق بهادار تضميني و قابل معامله طبقه بندي مي شود؛صكوك ابزاري اس��ت ك��ه ب���راي ت���أمين نيازه���اي م���الي ش���ركت ها و موسس���ات از طري���ق ج���ذب

سرمايه هاي سرگردان افراد در بازار، به كار گرفته مي شود . ابزار مالي ص��كوك من��ابع م��الي متن��وعي را ب��راي توس��عه ب��ازار و م��ديريت نقدينگي بنگاه هاي اقتصادي اسالمي فراهم مي كن��د و ج��بران كس��ري بودج��ه دولت، اعمال سياس�ت هاي م�الي و پ�ولي و اف�زايش نق�دينگي از مهم�ترين

تأثيرات اين ابزار مالي در بازار خواهد بود. اوراق به�ادار اس��المی ی��ا ص��کوک گ��واهی ه��ایی ب��ا ارزش اس��المی یکس��ان هستند که بعد از عملیات پذیره نویس�ی، نش��ان می دهن��د ک�ه خری�دار مبل��غ اسمی آن را به ناشر پرداخت است و دارنده ی آن، مال��ک ی��ک ی��ا مجموع��ه

ای از دارایی ها و منافع حاصل از آن ها است ( تاریخچه صکوک1-2

6

Page 7: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

ب��ر می گ��ردد. در آن1980ایده اولیه انتشار اوراق قرضه اسالمی به ده��ه زمان تالش ها ی زب��ادی توس��ط بان��ک ه��ای اس��المی جهت غلب��ه ب��ر مس��اله

بان��ک مرک��زی م��الزی ب��ه عن��وان1983نقدینگی صورت گ��رفت. در ج��والی پیش��گام در این زمین��ه، از اوراق به��ادار دول��تی ی��ا اس��ناد خزان��ه ک��ه به��ره پرداخت می کردند استفاده نکرد و به ج�ای آن از اوراق ب��دون به�ره ب��ه ن��ام گواهی سرمایه گذاری دول��تی اس��تفاده نم��ود. این اوراق ن��رخ به��ره از پیش تعیین شده نداشتند، بلکه نرخ بازدهی آن ها توسط دولت و ب��ه تش��خیص آن اعالم می ش�د. ن�رخ س��ود از رابط�ة ث�ابتی تبعیت نمی ک�رد و ب�ر مالحظ�ات کیفی ط��رح تاکی��د بیش��تر می ش��د. ب��رای تع��یین ن��رخ ب��ازدهی، معیاره��ای مختلفی مانند شرایط کالن اقتصادی، نرخ تورم و نرخ ب��ازدهی س��ایر اوراق بهادار مشابه مورد توجه قرار داشت؛ بدین ترتیب شبه ربوی بودن س��ود ب��ه ظاهر بر طرف می شد و افراد مسلمان اق��دام ب��ه خری��د این اوراق می

نمودند. همزم��ان ب��ا گس��ترش س��اختارهای مختل��ف مع��امالت م��الی1990در ده��ه

توسط بانک های اسالمی ایده استفاده از ابزراهای مالی اسالمی نیز تش��دید شد. بدنبال آن متخصص��ان م��الی در کن��ار علم��ای دی��نی اق��دام ب��ه مطالع��ه راهکارهای مناسب نمودند. ای�دة انتش�ار ص�کوک اج�اره ب�رای نخس�تین ب�ار توسط منذر کهف در مقالة معروف وی ب��ا عن��وان اس��تفاده از اوراق اج��اره

مط��رح ش��د و پس از1997دارایی برای پوش��ش ش��کاف بودج��ه در س��ال اولين ناش��ر اوراق ص��كوك بررسی جزیی��ات عملی��ات انتش��ار آن آغ��از ش��د.

Guthrie Berhadوزه��دينگ در ح��ركت هل��ترين ش��ه بزرگ��وده ك��الزي ب��در م پس از اس��تقبال س��رمايه گذاران درم��ديريت نخلس��تان ها در دني��ا اس��ت.

سراسر جهان از اوراق صكوك، س��ازمان ب��ورس و اوراق به��ادار اي��ران ن��يز مطالعاتي را به منظور استفاده از اين ابزار مالي آغ��از ك��رد و در نه��ايت در

مصوبه ابزار مالي اوراق »صكوك اج��اره« و ض��وابط آن1386اواخر سال توس��ط ش��وراي ع��الي ب��ورس ب��ه تص��ويب رس��يد. ب��ر اس��اس اين مص��وبه

تعاريف، اركان و ضوابط انتشار اوراق صكوك اجاره مشخص شده است.

7

Page 8: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

10022002300240025002600270020

0005

00001

00051

00002

00052

00003

( نمودار روند رو به رشد انتشار اوراق صکوک1-1 )نمودار

( سیستم انتشار اوراق صکوک1-3 ابتدا يك شخص��يت شركتي كه در نظر دارد اوراق بهادار صكوك منتشر كند.

حقوقي ايجاد مي كند و بخشي از دارايي هاي خود را در آن شخصيت حقوقي قرار مي دهد. به اين ترتيب يك بانك سرمايه گذاري با انعقاد قراردادي اقدام ب��ه انتش��ار اوراق ص��كوك در ب��ازار مي كن��د و پ��ول ف��روش آن را در اختي��ار

اين شخصيت حقوقي ب��ا افتت��اح حس��ابي در شخصيت حقوقي قرار مي دهد. يك بانك نقش حسابدار و خزانه دار را به آن بانك محول مي كن��د ك��ه وظيف��ه دارد سود سرمايه گذاري خريد اوراق صكوك را به حس��اب خري��داران اوراق واريز كن��د. چنانچ��ه انتش��ار اوراق ص��كوك بين المللي باش��د دارا ب��ودن رتب��ه

،Moody,sاعتبار الزامي است كه اين رتبه بن��دي توس��ط ش��ركت هايي مانن��د S&P و Fitchري��ه داراي عم��ده ك��انجام مي شود. شخصيت حقوقي ايجاد ش

ساله اس��ت حتم��ا باي��د در منطق��ه آزاد مالي��اتش ثبت ش��ود ت��ا در7حداكثر تبادل اوراق هزينه گزافي براي ماليات پرداخت نكند و سود بيشتري نص��يب

شركت حقوقي پس از سررسيد اوراق صكوك منحل خريداران اوراق شود. مي شود و شركت مادر يا همان هلدرها اعالم مي كنند اف��راد ب��ه ج��اي اينك��ه اصل پول خود را بگيرند مي توانند داراي سهام شوند. براي آنك��ه هل��درها در

كوك حرفي ب��رايصشخصيت حقوقي تاسيس شده به منظور انتشار اوراق گفتن داشته باشند، يك سهامدار طاليي محسوب مي شوند. نکته قابل توج��ه

8

Page 9: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

عامل پرداخت سود خریداران اوراق را می پ��ردازد. ب��ه س��ادهاین است که ابتدا بانی توسط واسط ایجاد ی��اترین بیان روش کار بدین صورت است که

انتخاب می شود. در ادامه واسط امین را مش��خص نم��وده و دارایی ارزش گذاری می شود.در مرحله بعد موسسه رتبه بن��دی اعتب��اری اوراق ص��کوکی که قرار است رتبه بند ی شود را رتبه بندی اعتباری می کند. واسط شرکت تامین سرمایه را مشخص می کن��د. س��پس واس��ط امیدنام��ه اوراق را تهی��ه نموده و از طریق شرکت تامین سرمایه اقدام به پذیره نویسی ص��کوک می نماید. شرکت تامین کننده سرمایه با توجه به نوع دارایی اق�دام ب�ه انتش�ار

در شکل زیر فرایند انتشار صکوک نشان داده شده است: صکوک می کند.

نقدی

نقدی نقدی

( نمای شماتیک سیس�تم انتش�ار اوراق1-1 )شکل صکوک

آنچه از شکل فوق پیداس��ت انتش��ار اوراق ص��کوک نیازمن��د پنج عنص��ر زی��راست :

،الی�امین م�ور ت�بانی : منظور هر شخصیت حقوقی است که به منظ اقدام به فروش دارایی های خود به واسط نموده و مجددا ب��ه منظ��ور

نماید.ها اقدام به اجاره آنها از واسط میانتفاع از داراییئولیت�ا مس�ا ب��اص ی�هامی خ�رکت س��ک ش�وال ی��واسط : واسط معم

محدود است که به منظور خاص ) انتشار اوراق ( تاسیس می ش��ود.

واسط ممکن است از نظر زمانی به صورت محدود یا نامحدود باشد. این شرکت معموال توسط بانی و به منظور کاهش هزینه ه��ای ت��امین مالی تاسیس می شود. البته در کشورهای پیشرفته که م��یزان اوراق

9

شرکت مادر)فروشنده(

شخصیت حقوقی )ثبت در منطقه آزاد

مالیاتی( خریدار بانک سرمایه

گذاری

فروش وانتشار

اوراق بهادارصکوک

عامل پرداخت )بانک عامل(

شرکت رتبه بندیاعتبار

)شرکت اعتباردهنده(

Page 10: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

منتشره زیاد است معموال چنین شرکت هایی صرفا به عنوان واس��ط تاسیس می شوند. وظیف��ه اص��لی واس��ط انتش��ار اوراق ص��کوک می باشد. از نظر حقوقی واسط به عنوان ح�ق العم��ل ک�ار ی��ا وکی��ل می

تواند اقدام به فعالیت نماید.باشد.سرمایه گذاران : منظور صاحبان اوراق میرمایه�افع س�ظ من�ت وامین : منظور نهادی است که حاف��ذاران اس�گ

وظیفه بررس��ی وث��ائق و ض��مانت های الزم جهت انتش��ار اوراق را ب��رعهده داشته و بر کل فرآیند صکوک اجاره نظارت کامل دارد.

دی��ه رتبه بن��دام ب��ه اق��ت ک��ه ای اس��ده : موسس��ار دهن��موسسه اعتب اعتباری صکوک اجاره می نماید.

( انواع اوراق صکوک1-4 به طور کلی میتوان اوراق ص��کوک را ب��ه دو دس��ته اوراق ص��کوک دول��تی و

17اوراق صکوک شرکتی تقس��یم ک��رد ولی در اس��تاندارد ش��ريعت ش��ماره سازمان حسابرسي و بازرسي نهادهاي مالي اس��المي انواع مختل��ف ص��كوك

سرمايه گذاري به اين شرح ارايه شده است :( اوراق اجاره 1-4-1

اوراق اج��اره اوراق به��اداري اس��ت ك��ه دارن��ده آن مال��ك بخش��ي از دارايي است كه براساس قرارداد اجاره واگذار شده اس��ت. در بين ان��واع ص��كوك، اوراق اجاره يك محصول متمايز به ش��مار مي رود ك�ه جايگ�اه خ�وبي در بين سرمايه گذاران مسلمان نسبت به ساير اوراق پيدا نموده اس��ت و ناش��ران

روش ك��ار در نيز صكوك اجاره را روش مناسبي براي تجهيز منابع مي دانند. اوراق اجاره به اين صورت اس��ت ك��ه ي��ك موسس��ه م��الي ب��ا انتش��ار اوراق اجاره منابع مورد نياز را جمع آوري مي كند ، سپس ب��ا اس��تفاده ازآن من��ابع، كاالهاي سرمايه اي و مصرفي با دوام مورد نياز دولت، بنگاه ها، موسسه ه��ا و اشخاص حقيقي و حقوقي را خريداري كرده و به آن��ان اج��اره مي ده��د، از آنجايي كه كاالهاي ذكر شده ب��ا اس��تفاده از من�ابع ص�احبان اوراق خري�داري

10

Page 11: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

هن��د ب��ود.مي شود آنان مالك كاالها بوده و به تبع آن مالك اجاره بها ن��يز خوااوراق بهادار اجاره به طور عمده به دو نوع تقسيم مي شوند:

الف- اوراق اجاره عادی در اين اوراق ، موسس��ه م��الي كااله��اي س��رمايه اي و مص��رفي ب��ا دوام را متناسب با عمر مفيد آنها براي م��دت زم��ان مش��خص ب��ه متقاض��يان اج��اره مي ده��د و در پاي��ان ق��رارداد ك��االي ذك��ر ش��ده را تحوي��ل گرفت��ه، در ب��ازار كاالهاي مستهلك به فروش مي رساند و قيمت حاصل از فروش را به خري��د كااله��اي جدي��د اختص��اص مي ده��د و ي��ا ب��ه حس��اب ص��احبان اوراق منظ��ور

مي دارد. ویژگی های زیر را می توان برای اوراق اجاره عادی بر شمرد:

راي��اص، ب��رمايه اي خ��االي س��اوراق اجاره عادي مي تواند براي يك ك تركيبي از انواع كاالهاي سرمايه اي براي يك دوره زماني مشخص و يا

به صورت هميشگي )دائمي( طراحي شود.اي به���اره، عقد مقتض���اي هزينه اج���داري و حفظ ه���رميم و نگه���و ت

است( مالي موسسه)موجر عهده به شده داده اجاره اموال بازسازي.

ه��ود ك��يين مي ش��ونه اي تع��ه گ��ده ب��اجاره بهاي كاالهاي اجاره داده ش افزون بر پوشش هزينه هاي حفظ و نگهداري ، بيمه و ما ب��ه التف��اوت قيمت خريد و قيمت مستهلك ام��وال و ح�ق الوكال��ه موسس��ه م��الي،

سود خالصي را براي صاحبان اوراق به همراه داشته باشد.

اوراق اجاره به شرط تملیک- ب اوراق واگذاري از حاصل منابع از استفاده با مالي موسسه روش اين در

به و خري��داري را دوام با مص��رفي و اي س��رمايه كااله��اي يا ك��اال اج��اره، بي��ان اين به. كند مي واگ��ذار متقاض��يان به تمليك ش��رط به اجاره صورت

ه مستأجر با پرداخت آخرين اجاره بها، مالك عين مستأجره مي شود.كویژگی های خاص این نوع از اوراق را نیز می توان به شرح زیر بیان کرد:

11

Page 12: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

راحي��ورت ط��ه ص��ه س��د ب��يز مي توان��ك ن��اوراق اجاره به شرط تملي شود، اجاره يك كاالي خاص، اجاره تركي��بي از كااله��ا ب��راي ي��ك دورهزماني مشخص و اجاره تركيبي از كاالها به صورت مستمر و دايمي .

يز��ك ن��رط تملي��ه ش��اره ب��ادي در اوراق اج��اره ع��د اوراق اج��همانن موسسه مالي مي توان��د بخش��ي از هزينه ه��اي حف��ظ و نگه��داري عين مستأجره در طول مدت اج��اره را ب�ه ص�ورت ش��رط ض��من عق��د ب�ه

مستأجر منتقل نمايد و بخشي ديگر را از طريق بيمه پوشش دهد.ك��رط تملي��اجاره بهاي كاالهاي اجاره داده شده به روش اجاره به ش

به صورتي تعيين مي ش��ود ك��ه اف��زون ب��ر پوش��ش قيمت خري��د ك��اال، هزينه ه��اي حف��ظ و نگه��داري و ح��ق الوكال��ه موسس��ه ش��امل س��ود خالص��ي ب��راي ص��احبان اوراق باش��د ن��رخ اين س��ود در بلندم��دت

نمي تواند كمتر از نرخ سود ابزارهاي مالي مشابه باشد. ( اوراق مرابحه1-4-2

از آنجا كه اوراق مرابحه انواع مختلف دارد، نمي توان تعريف ج��امعي از اين اوراق ارائ��ه ك��رد؛ ام��ا در نگ��اه ع��ام مي ت��وان گفت: اوراق مرابح��ه، اوراق بهاداري هستند كه دارندگان آنها به صورت مشاع مالك دارايي مالي )دي��ني( هستند كه بر اساس قرارداد مرابحه حاصل شده اس��ت. اين اوراق ب��ازدهي

.ثابت داشته و قابل خريد و فروش در بازار ثانوي مي باشند( اوراق رهنی 1-4-3

اكثر تسهيالت اعطايي از ط�رف بانك ه�اي ب�دون رب�ا قاب�ل تب�ديل ب�ه اوراق بهادار هستند لیكن از اين ميان تسهيالت فروش اقساطي و اجاره به شرط تمليك به داليل زير از اولويت برخوردارند: اين تسهيالت داراي بازدهي ثابت و معين هستند و ب�راي اف�راد ريس�ك گريز و ب�راي تب�ديل ك�ردن دارايي ه�اي بانكي به اوراق بهادار شروع مناسبي به حساب مي آيند.در اين تس��هيالت ي��ا دارايي تا پرداخت آخرين اجاره بها در مالكيت بانك مي ماند يا بانك مي توان��د معادل آن را به عنوان رهن دريافت نمايد، بنابراين، اين تسهيالت از كمترين ريسك برخوردارند. اين تسهيالت داراي زمان بندي كامال معلوم بوده بانك ه��ا

12

Page 13: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

مي توانند متناسب با شرايط بازار، بس��ته هاي مناس��ب تس��هيالت را از جهتسررسيد انتخاب و به بازار عرضه كنند.

( اوراق استصناع1-4-4 وزارتخانه ها، شهرداري ها، شركت هاي دولتي و خصوصي كه درصدد اح��داث يا توسعه پروژه خاصي چون احداث مسكن به صورت انبوه هستند و اعتب��ار مالي الزم براي انجام آن را به صورت نقد ندارند، مي توانن��د ب��ا اس��تفاده از اوراق بهادار استص��ناع، ب��ه اح�داث پ��روژه اق��دام كنن��د و قيمت آن را طب��ق زمان بندي معي��ني از مح��ل بودج��ه س��االنه ي��ا از طري��ق واگ��ذاري واح��دهاي

ساخته شده به تدريج بپردازند. قرارداد استصناع به معن��اي س��فارش س��اخت اس��ت و در اص��طالح فقهي و حقوقي، قراردادي »صنع« است كه به موجب آن يكي از ط��رفين ق��رارداد، در مقابل مبلغي معين، ساخت و تحويل كاال يا ط��رح مشخص��ي را در زم��ان

معين نسبت به طرف ديگر به عهده مي گيرد.( صکوک مشارکت1-4-5

یکی از مهمترین انواع صکوک مع��رفی ش��ده ص��کوک مش��ارکت می باش��د. صکوک مشارکت در حقیقت اوراق بهاداری است که دارن��ده آن ب��ه ص��ورت مشاع، مالک بخشی از منافعی است که ناشی از اجرای یک طرح یا پ��روژه سرمایه گذاری است. مدت ق�رارداد مش��ارکت مش�خص اس��ت و می ت��وان سود اوراق را در ابتدای دوره، انتهای دوره، با سررسیدهای ماهان��ه، فص��لی یا ساالنه پرداخت کرد. از آنجا که صکوک مشارکت اوراق بهاداری است ک�ه بیانگر مالکیت مشاع فرد است، می توان آن را در بازار ثانوی��ه و ب��ه قیم��تی که توسط عوامل بازار تعیین می ش��ود، معامل��ه ک��رد. این ن��وع ص��کوک ن��یز همانند برخی از ابزارهای مالی در برخی از کش��ورهای اس��المی ب��ه مرحل��ه اجرا رسیده و چند سالی است مورد استفاده قرار می گیرد. ایران و سودان از پیشگامان انتشار اینگونه اوراق بوده اند. در ای��ران، ق��انون ح��اکم ب��ر این

قانون اوراق2 می باشد. ماده 1376اوراق قانون اوراق مشارکت مصوب اوراق مش��ارکت مشارکت این اوراق را به صورت زیر تعریف نموده اس��ت:

13

Page 14: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

)صکوک مشارکت( اوراق بهادار با نام یا بی ن��امی اس��ت ک��ه ب��ه قیمت اسمی مشخص برای مدت معین منتشر میشود و ب��ه س��رمایه گ��ذارانی ک��ه قصد مشارکت در طرحهای سودآور تولیدی، ساختمانی و خ��دماتی را دارن��د واگذار می گردد. دارندگان این اوراق به نسبت قیمت اسمی و م��دت زم��ان مش��ارکت، در س��ود حاص��ل از اج��رای ط��رح مرب��وط ش��ریک خواهن��د ب��ود.

ص��کوک مش��ارکت را ب�دین ص�ورتAAOFIF 18همچنین استاندارد ش��ماره تعریف نموده اس��ت: ص��کوک مش��ارکت، اس��ناد و گواهی ه��ای دارای ارزش یکسان هستند که بر اساس عقد مشارکت ایج��اد ش��ده ان��د و در آن یکی از طرفین یا ش��خص ث��الثی م��دیریت عملی��ات را ب��ر عه�ده می گ�یرد. در اوراق مشارکت، ناشر بخشی از س��رمایه م��ورد نی��از را خ��ود تهی��ه نم��وده و بخش دیگر را از طریق انتشار اوراق مشارکت تأمین می کن��د. در واق��ع دارن��دگان اوراق مشارکت به صورت مشاع و به تناسب سرمایه آورده ش��ده ب��ا ناش��ر در یک فعالیت اقتصادی وارد شده و در سود حاصل ن��یز ش��ریک می ش��وند. دارندگان صکوک به میزان سهم خود از مشارکت، مالک طرح یا دارایی های آن می شوند. از آنجا که امکان عملی جهت مدیریت پروژه ی��ا ط��رح توس��ط دارندگان اوراق وجود ندارد لذا ناشر یا هر ش��خص دیگ��ری ک��ه وی مع��رفی نماید به عنوان وکیل صاحبان اوراق مش��ارکت م��دیریت ط��رح را ب��ر عه��ده خواهد داشت. بنابراین، اوراق مشارکت سندی است گویای مالکیت دارن��ده آن، نسبت به بخشی از یک دارایی حقیقی ک��ه متعل��ق ب��ه دولت، ش��رکتهای تعاونی یا خصوصی است و تا سررسید اوراق، ه��ر ن��وع تغی��یر قیمت دارایی

متوجه صاحب اوراق مشارکت خواهد بود.

( اوراق مضاربه1-4-6 اوراق مض��اربه اوراق به��اداري اس��ت ك��ه براس��اس عق��د مض��اربه ط��راحي مي شود. ناشر اوراق مضاربه با واگ�ذاري اوراق، وج�وه متقاض�يان اوراق را جمع آوري كرده ب�ه عن�وان مض�اربه در اختي��ار ب�اني ق�رار مي ده�د، ب�اني در فعاليت اقتصادي سودآور )بازرگاني( به كار مي گيرد و در پايان هر معامله يا پايان هر دوره م��الي س��ود حاص��له را براس��اس نس��بت هايي ك��ه روي اوراق

14

Page 15: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

نوشته شده، ميان خ��ود و ص��احبان اوراق تقس��يم مي كن��د. دارن��دگان اوراق نقش مالك و باني نقش عامل قرارداد مض��اربه را دارن��د. اوراق مض��اربه را

مي توان با كاربري هاي مختلف طراحي كرد. ( اوراق جعاله1-4-7

اوراق جعاله، اوراق مالكيت مشاع دارايي )كار، خدمت يا كااليي( اس��ت ك��ه براساس قرارداد جعاله تعهد انجام و تحويل شده است. بعد از پاي��ان عم��ل )موضوع قرارداد جعاله(، صاحبان اوراق، مالك مش��اع نتيج��ه عم��ل خواهن��د بود. نتيجه عمل ممكن است خدمت يا دارايي ف��يزيكي باش��د. اوراق جعال��ه

كاربردهاي متنوع دارد.( اوراق مشتقه 1-4-8

مشتقه ها قراردادی بین دو یا چن��د ط��رف اس��ت ک��ه پ��رداخت ه��ای آن ب��ر اساس موقعیت سنجی تعیین می شود در واقع مشتقه ها ابزار ه��ایی ب��رای کاهش ی��ا انتق��ال ریس��ک ب��ه ش��مار می آی��د ب��رخی از مهم��ترین گون��ه ه��ای

مشتقه ها عبارتند از: قرارداد سلف.1قرارداد های آینده.2قرارداد های معاوضه.3قرارداد های اختیار.4و غیره .5

15

Page 16: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

%51

%73

%60

%

0%

%41

1%

0%

%01

0%

%9

%1%1%5

صک�وک مش�ا�ر�ک�ت�

صک�وک اجا�ر�ه

صک�وک مضا�ر�به

صک�وک ما�ل�ک�ی�ت� در� آین�ده

صک�وک و�ک�ا�ل�ت�

صک�وک ما�ل�ک�ی�ت� من�ا�ف�ع دار�ایی ها�ی موجود

صک�وک مز�ار�عه

صک�وک ما�ل�ک�ی�ت� دار�ایی ها�ی سا�خت�ه شده در� آین�ده

صک�وک مس�ا�ق�ا�ت

صک�وک سلم

صک�وک ار�ایه خدما�ت

صک�وک است�صن�ا�ع

صک�وک حق امت�ی�ا�ز

صک�وک مر�ابح�ه

( ترکیب اوراق ص��کوک منتش��ر ش��ده در دنی��ا در2-1 )نمودار 2000 -2007سال های

( مقایسه اوراق صکوک با اوراق قرضه های معمول1-5 طبق دستور العمل بانک مرکزی اوراق مشارکت اوراق بهاداری است که ب��ا مجوز بانک مرکزی برای تامین بخشی از منابع م��ورد نی��از ط��رح ه��ای س��ود آور تولیدی و خدماتی در چ��ارچوب عق��د مش��ارکت م��دنی توس��ط س��ازمان ج��اری منتش��ر می ش��ودو در ه��ر ورق��ه مش��ارکت م��یزان س��هم دارن��ده آن مشخص شده اس��ت؛ بن��ابراین اوراق ص��کوک و اوراق قرض��ه ه��ر دو اوراق بهاداری هستند که من��افع آتی را ب��رای دارن��دگان آن ب��ه دنب��ال دارن��د ب��ا این تفاوت که سود در اوراق صکوک تضمین شده نیست و با انواع مختلفی ک��ه دارد وجوه معینی ب��رای س��رمایه گ��ذاری معی��نی ب��ه ش��مار می رود ولی در اوراق مشارکت کل وجوه سرمایه گ��ذاری می ش��وند و س��رمایه گ��ذار نمی

16

Page 17: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

داند در کدام پروژه و طرح و با چه میزان سود س��هیم خواه��د ش��د.س��ود در اوراق مشارکت تضمین شده و در زیان سرمایه گذار س��همی ن��دارد ولی در

صکوک چنین نیست. با مقایسه این دو نوع از روش های تامین مالی می توان تفاوت هایش��ان راب�������������������دین ت�������������������رتیب بی�������������������ان ک�������������������رد:

- تم��امی اوراق به��ادار اس��المی مبت��نی ب��ر دارایی هس��تند. البت��ه اوراق1 مشارکت تسهیالت رهنی از این قاعده عمومی مستثنی بوده و ب��ه پش��توانه دارایی منتشر می شود. این در حالی است که وجود یا عدم وجود دارایی ب�ه عن��وان پش��توانه اوراق به��ادار در م��الی متع��ارف ب��ه هیچ وج��ه موض��وعیت نداشته و در برخی م�وارد ممکن اس��ت تنه�ا جهت اف�زایش ج�ذابیت اوراق، دارایی را به عنوان پشتوانه قرار دهند. در حالی که وجود دارایی ب��ه عن��وان پشتوانه )و یا مبتنی بر دارایی( در اوراق بهادار اسالمی به عن��وان مهم ت�رین عامل شرعیت آن شناخته شده و یکی از ارکان ه��ای الینک��ف آن ب��ه ش��مار

می رود. - سود اوراق بهادار اسالمی مبتنی بر ن��وع آن اوراق می باش��د. ب��ه عن��وان2

مثال سود اوراق مشارکت در طرح ها و پروژه ها متغ��یر، س��ود اوراق اج��اره تقریبا ث��ابت، اوراق مش��ارکت در تس��هیالت ره��نی ث��ابت و اوراق مش��ارکت وقف متغ��یر خواه��د ب��ود. از این رو نمی ت��وان اوراقی ط��راحی نم��ود ک��ه ب��ا مقتضای عقد منافاتی داش��ته باش��د. این موض��وع ن��یز در روش ه��ای ت��امین مالی که امروزه در بازار ها وجود دارد چندان اهمیت ندارد و با توجه به نوع س�����رمایه، س�����رمایه گ�����ذاران تع�����یین میش�����ود ن�����ه ن�����وع عق�����د.

- مواردی چون مالیات، با نام یا بی نام بودن اوراق، قابلیت تبدیل اوراق به3 سهام، خرید و فروش ثانویه اوراق و نوع خریداران اوراق بسته به چگونگی طراحی متفاوت بوده و از این روی تفاوتی ب��ا اوراق به��ادار درت��امین م��الی

متعارف ندارد )البته با توجه به مقتضای عقد مورد استفاده(.

17

Page 18: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

تفاوت اوراق قرضه و صکوک را می توان با بخش حقیقی اقتصاد پیوند دارد مثال انتشار اوراق استنصاع و دریافت مب��الغ درس��ر رس��ید ب��دون آث��ار منفی تورمی است یا آثار منفی بسیار ان��دکی ب�ر اقتص��اد خواه��د داش��ت و این در حالی است که اگر دولت بخواهد طرح سرمایه گذاری عمرانی و زی��ر بن��ایی را به صورت نقد و و در طول زمان تامین کند از انجا که تولید این طرح ه��ا پس از چندین سال انتظار وارد عرصه اقتصادی می ش��ود مخ��ارج دولت در این زمینه به افزایش تقاضای کل منجر می ش��ود ک�ه این خ�ود ب�ه اف�زایش قیمت ها می انجامد اوراق قرضه کارکردی ب�ر اس�اس ن�رخ به�ره دارد ولی اوراق استنصاع سند بدهی انتشار دهنده به دارندگان آن است و ن��رخ به��ره

بر روی سند درج نمی شود. ( نتیجه گیری فصل اول1-6

تامین مالی به معن��ای ف��راهم آوردن س��رمایه ب��رای ی��ک پ��روژه ی��ا ه��ر ن��وع موسسه دولتی یا خصوصی اس��ت. ص��کوک ن��یز اب��زاری جدی��د ب��رای ت��امین مالی بوده که این ابزار آزم��ون ش��ده و مناس��ب ب��رای فرآین��د ت��امین م��الی اسالمی است. با توجه به رون��ق اس��تفاده از این اب��زار در س��ایر کش��ورهای اسالمی و به ویژه در کش��ورهای همس��ایه ای��ران، انتش��ار ص��کوک می توان��د روشی مناس��ب ب��رای ت��امین م��الی باش��د. ب��ا توج��ه ب��ه تحریم ه��ای م��الی و اقتصادی و محدودیت های نهاده�ا و ش��رکت های ای��رانی ب�رای دسترس��ی ب�ه بازار سرمایه بین المللی، ایجاد و توسعه این ابزار باید از اولویت های اص��لی دولت و نهادهای تصمیم گیرنده باش��د.ب��رخی از ان��واع اوراق ص��کوک ک��ه در کمیته تخصصی فقهی بورس مورد بررسی قرار گرفته ان��د، دارای مش��کالت فقهی نبوده و استفاده از آنها بنا به شریعت مجاز است.با توجه به آنچه ک��ه شرح داده ش��د، می ت��وان گفت برن��امه ریزی و ایج��اد بس��ترهای اس��تفاده ازصکوک به عن��وان ن��وآوری ص��ورت گرفت��ه در زمین��ه ت��امین م��الی اس��المی)

Islamic Finance.ضروری است ،)

18

Page 19: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

فصل دوم: ریسک اوراق صکوک

( تعریف ریسک 2-1 براساس اين گزارش،فرهن��گ وبس��تر درح��الي ريس��ك را در مع��رض خط��ر قرار گرفتن تعري�ف ك�رده ك��ه ريس�ك در اص�طالح عب��ارت اس��ت از امك��ان تفاوت بازده از مقدار م��ورد انتظ��ار. در م��ورد س��رمايه گ��ذاري هم، ريس��ك يعني احتمال اينكه ب��ازده واقعي )برحس�ب ري�ال ي��ا درص�د( از ب�ازده م�ورد

تغيير، مهمترين عامل ايجاد ريسك است و از آنج��ا ك��ه انتظار متفاوت شود. تغيير هميشه وج�ود دارد و ن�يز دامن��ه آن روز ب�ه روز گس�ترش ميياب�د، پس ريسك نيز همواره وجود دارد و بلكه روز ب��ه روز ب��ر اهميت آن ن��يز اف��زوده مي ش��ود.البت��ه در ب�رخي مواق��ع ريس��ك را ب��ه ص��ورت تغي��ير ن��امطلوب در بازدهي تحقق يافته تعريف مي كنن��د. ب�ه عب��ارت ديگ��ر تنه�ا تغي�يرات رو ب�هپ��������������ايين ب��������������ازدهي ريس��������������ك تلقي مي ش��������������ود. ريسك درنظام م��الي اس��المي ن��يز مانن��د نظ��ام م��الي متع��ارف وج��ود دارد. درح��الت كلي مي ت��وان گفت ص��كوك ب��ه عن��وان نماين��ده ابزاره��اي م��الي اسالمي، به صورت ذاتي نسبت به ساير ابزارهاي م��الي از ريس��ك بيش��تري برخوردار است. دليل اين موضوع آن است كه تقريبا تمامي ابزارهاي م��الي اسالمي مبتني بر مالكيت يك دارايي بوده و بن��ابراين ريس��ك اين دارايي ب��ه

سرمايه گذاران منتقل مي شود . علی رغم اب��داع و ن��وآوري ه��اي موج��ود در بخش خ��دمات م��الی، ریس��ک اعتباري هنوز به عنوان دلیل عمده عدم موفقیت مؤسسات مالی محسوب

درصد از ترازنامه یک بانک به80میگردد. علت آن هم این است که معموال نوعی با این ریسک درارتباط است. ریسک اعتباري به خط��ري تعب��یر ش��ده

19

Page 20: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

که بر اساس آن وامگیرنده قادر به پرداخت اصل و ف��رع ب��دهی خ��ود طب��ق ش��رایط من��درج در ق��رارداد نیس��ت. ب��ه عب��ارت دیگ��ر مط��ابق این ریس��ک، بازپرداختها ی��ا ب��ا ت��أخیر انج��ام ش��ده و ی��ا اصالًوص��ول نمی ش��وند. این ام��ر موجب ایجاد مشکالتی در گردش وجوه نقد بانک میشودامروزه چن��دین ن��وع ابزار جهت مدیریت ریسک اعتباري در بانکداري اسالمی مورد استفاده قرار میگیرد که وثیقه، ضمانت،ذخ��یره ه��اي زی��ان اعتب��اري و ب��رخی رویکرده��اي پیشگیرانه از جمله رتبه بندي اعتباري دریافت کنن��دگان تس��هیالت، از جمل��ه روش هایی است که به صورت مشترك در بانکداري اسالمی و متداول بکار گرفته میشوند. همچنین برخی بانک هاي اسالمی با قراردادن جریم��ه ت��أخیر تأدیه سعی در کاهش تأخیر در پرداخته��ا و نک��ول دارن��د. هرچن��د روش ه��اي مذکور در کاهش ریسک اعتباري در بانک�داري اس��المی تأثیرگ�ذار ب�وده ولی در حذف یا کاهش ریسک اعتباري تا س��طح رض��ایت بخش، ک��ارایی نداش��ته اند و ریسک اعتباري همچنان از تهدیدات جدي پیش روي بانکداري اس��المی محسوب میگردد.با توجه ب�ه م�وارد م�ذکور در رابط�ه ب�ا ریس�ک اعتب�اري و همچنین افزایش روز اف��زون مطالب��ات مع��وق بانکه��اي کش��ور، الزم اس��ت ابزارها و روش هاي جدیدي جهت مدیریت ریسک اعتب��اري م��ورد مطالع�ه و

بررسی قرار گیرد.

(عوامل بروز ریسک اعتباري در صکوک: 2-2 ريسک مربوط ب��ه اوراق ص��کوک را ب��ه ط��رق مختلفي مي ت��وان دس��ته بندي کرد. مهم ترين ريسک هايي که دارندگان اوراق صکوک با آن مواجه هستند رامي ت����������وان ب����������ه ص����������ورت زي����������ر بي����������ان ک����������رد: ريس��ک از بين رفتن دارايي ه��ا: چنانچ��ه ب��ه دارايي م��ورد اج��اره در فرآين��د انتش��ار اوراق ص��کوک ب��ه ه��ر دلي��ل خس��ارتي وارد آي��د، آنگ��اه از ارزش آن دارايي کاسته شده و در نتيجه دارندگان صکوک متضرر مي شوند. البت��ه اين ريسک را مي توان از طريق بيمه کردن دارايي ها به طور کامل ح��ذف ک��رد. ريسک نرخ سود: مبلغ اجاره به��ا معم��وال ث��ابت تع��يين مي ش��ود و دارن��دگان

20

Page 21: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

اوراق صکوک در هر دوره اجاره به��اي ث��ابتي را دري��افت مي کنن��د؛ بن��ابراين چنانچه نرخ سود متداول در بازار افزايش يابد آنگاه آنها در مقايسه ب��ا ن��رخ سود بازار، سود کمتري را دري��افت مي کنن��د. ريس��ک ک��اهش قيمت دارايي: چنانچه ارزش دارايي ها در تاريخ سررسيد )پايان مدت اج��اره( ب��ه ه��ر دلي��ل ک��اهش ياب��د، آنگ��اه دارن��دگان اوراق ص��کوک ب��ا زي��ان س��رمايه اي مواج��همي شوند. البته اين ريسک رامي توان از طريق اعطاي اختيار فروش )

Put Optionا��ورت آنه��به دارندگان اوراق صکوک حذف کرد زيرا در اين ص ) ( اختيار فروش خود، اوراق صکوک را ب��ه قيمتExerciseمي توانند با اعمال)

مندرج در برگه اختيار فروش به شرکت با مقصد خ��اص ي��ا ب��اني بفروش��ند. ريسك هاي مرتبط با اوراق ص�كوك ريس�ك مرب�وط ب�ه اوراق ص�كوك را ب�ه طرق مختلفي مي توان دسته بندي كرد. مهم ترين ريس��ك هايي ك��ه دارن��دگان اوراق صكوك با آن مواجه هستند را مي توان به صورت زيربيان كرد:ريس��ك از بين رفتن دارايي ها: چنانچه به دارايي مورد اجاره در فرآيند انتشار اوراق صكوك به هر دليل خسارتي وارد آيد، آنگاه از ارزش آن دارايي كاسته شده و در نتيجه دارندگان صكوك متضرر مي شوند. البت��ه اين ريس��ك را مي ت��وان از طريق بيمه كردن دارايي ها به طور كامل حذف ك��رد. ريس��ك ن��رخ س��ود: مبلغ اجاره بها معموال ثابت تعيين مي شود و دارندگان اوراق ص��كوك در ه��ر دوره اجاره بهاي ثابتي را دريافت مي كنند؛ بنابراين چنانچه نرخ سود متداول در بازار افزايش يابد آنگاه آنها در مقايسه با نرخ سود بازار، سود كمتري رادري�����������������������������������������افت مي كنن�����������������������������������������د. ريس��ك ك��اهش قيمت دارايي: چنانچ��ه ارزش دارايي ه��ا در ت��اريخ سررس��يد )پايان مدت اجاره( به هر دليل كاهش يابد، آنگاه دارندگان اوراق ص�كوك ب�ا زيان س��رمايه اي مواج��ه مي ش��وند. البت��ه اين ريس��ك را مي ت��وان از طري��ق

Putاعطاي اختيار فروش) Optionرد�ذف ك��كوك ح�دگان اوراق ص��ه دارن��ب ) ( اختي��ار ف��روش خ��ود،Exerciseزيرا در اين صورت آنها مي توانند ب��ا اعم��ال)

اوراق صكوك را به قيمت مندرج در برگه های اختيار فروش ب��ه ش��ركت ب��امقص��������دی خ��������اص ي��������ا ب��������اني بفروش��������ند.

21

Page 22: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

مزايا و محدوديت هاي اوراق ص�كوك را می ت�وان ب�ه ش�رح زی�ر بی�ان ک�رد.- ص��كوك، نق��دينگي ش��ركت مال��ك دارايي )ب��اني( را اف��زايش مي ده��د؛1 - دارايي هايي كه نقدينگي پاييني دارند يا غيرنقد هستند از ترازنام��ه خ��ارج2

ش��������������ده و وج��������������وه نق��������������د جايگزينآنمي ش��������������ود؛ - با اينكه قسمتي از دارايي ها از شركت باني )مالك دارايي( جدا مي شود،3

ام����ا ب����ا اين ح����ال ب����از هم ب����اني مي تواندازدارايي هااس����تفاده كن����د؛

- از آنجا كه صكوك با پش��توانه دارايي منتش��ر مي ش��ود ل��ذا داراي ريس��ك4 كمتري است و هزينه تامين مالي را نيز كاهش مي دهد. يك راه ديگر كاهشهزين�����ه ت�����امين م�����الي اس�����تفاده از اف�����زايش اعتب�����ار اس�����ت؛

- صكوك با فراهم كردن امكان تبديل دارايي ها به اوراق بهادار ب��ه توس��عه5ب�����������������ازار س�����������������رمايه كم�����������������ك مي كن�����������������د؛

- چنانچه براي دادوستد اوراق صكوك يك بازار ثانوي��ه ف��راهم ش��ود، آنگ��اه6قابليت نقد شوندگي اين اوراق هم افزايش مي يابد.

برخي از محدوديت هاي موجود در انتشار اوراق صكوك را مي توان به ش��رحزي�����������������������������ر بي�����������������������������ان ك�����������������������������رد:

- فق���دان ب���ازارگردان و در نتيج���ه، ك���اهش نقدش���وندگي ب���ازار ثانوي���ه؛1 - فق��دان معياره��اي مناس��ب ارزي��ابي پرتف��وي س��رمايه گذاري متش��كل از2

ابزاره������������������������اي م������������������������الي اس������������������������المي؛ - عدم كفايت حجم بازار اوليه و در نتيجه كمتر بودن رونق ب�ازار ثانوي�ه در3

مقايس�������������������������ه ب�������������������������ا س�������������������������اير بازارها - عدم اطالع كافي بازارها و س��رمايه گذاران غ��ربي از تن��وع و ويژگي ه��اي4

ابزاره������������������������اي م������������������������الي اس������������������������المي؛ - زيرساخت هاي الزم براي توس��عه ب��ازار ص��كوك هن��ئز ب��ه ش��کل مناس��ب5

ایج������������������������������������������اد نگردی������������������������������������������ده ؛ - استاندارد كردن دارايي هايي ك��ه مي توان��د در اين فرآين��د م��ورد اس��تفاده6

ق���������������������������������������������رار بگ���������������������������������������������يرد؛

22

Page 23: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

- استاندارد كردن فرآيند ارزيابي قيمت گذاري اين دارايي ه��ا یکی دیگ��ر ت��ز7مش�����������������������������������������کالت اس�����������������������������������������ت ؛

- تسهيل امور مربوط به رتبه بندي اوراق باید صورت گیرد تا روند س��رمایه8گ��������������������������ذاری س��������������������������اده ش��������������������������ود ؛

- تسهيل فرآيند ارزيابي و تاييد شرعي ساختار اوراق صكوك صورت گیرد؛9- استاندارد كردن فرآيند انتشار و عرضه اوراق10

مضاربه: در قراردادهاي س��همی از س��ود،ب��ه وی�ژه مض��اربه و مش��ارکت م�دنی ع�دم پرداخت به موقع و کامل سهم س��ود بان��ک، ب��ه وس��یله ش��ریک ی��ا مض��ارب، ریسک اعتباري را بوجود میآورد. این مشکل نیز به علت مسئله عدم تق��ارن

اطالعات پدید می آید مزارعه و مساقات:

قراردادهاي سهمی از محصول شامل ق��رارداد مزارع��ه و مس��اقات اس��ت. این قرارداده��ا از لح��اظ ریس��ک در بس��یاري از م��وارد)ش��بیه قرارداده��اي

سهمی از سود هستند.جعاله:

بانکها میتوانند از عقد جعاله به منظور ایجاد تس��هیالت الزم ب��راي گس��ترش امور تولی��دي، بازرگ��انی و خ��دماتی اس��تفاده کنن��د. جعال��ه عب��ارت اس��ت از متعهد شدن ش��خص حقیقی ی��ا حق��وقی ب��ه پ��رداخت اج��رت جع��ل معین در برابر انجام کار معین و شخص متعهد را جاعل و انجام دهنده کار را عام��ل گویندریسک اعتباري عقد جعاله از آنجا ناشی میگردد که اجرت عمل ناش��ی

از قرارداد جعاله به وسیله جاعل به موقع و به طورکامل پرداخت نشود.اجاره به شرط تملیک:

عقدي است ک��ه در آن ش��رط میش��ود مس��تأجر در پای��ان م��دت اج�اره و در صورت عمل به شرایط مندرج در ق��رارداد، عین مس��تأجره را مال��ک ش��ود. به نظر میرسد با توجه به اینکه قرارداد اجاره به شرط تملی��ک ب��ه پش��توانه

23

Page 24: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

دارایی و منفعت آن انج��ام میش��ود، ب��ه ط��ور نس��بی ریس��ک اعتب��اري کمیداشته باشد.

سلف: بانکها میتوانند به منظور فراهم ساختن تسهیالت الزم جهت تأمین نق��دینگی مورد نیاز واحدهاي تولی��دي، آن بخش ازتولی��دهاي این واح��دها را ک��ه س��هل البیع است بنا به درخواس��ت آنه�ا پیش خری�د س��لف کنن��د اینک��ه در ق�رارداد سلف باید قیمت کاال در ابتداي قرارداد ب��ه وس��یله شخص��ی ک��ه پیش خری��دمیکند پرداخت شود، ریسک اعتباري در این قرارداد به نسبت فراوان است.

فروش اقساطی: در این تسهیالت، بانکها بنا ب�ه درخواس��ت و تعه�د مش�تري ب�ه خری�د ام�وال مورد درخواس��ت آن��ان اق��دام ک��رده و س��پس ام��وال خری��داري ش��ده را ب��ه صورت اقساط به مشتري واگذار میکنن��د. از آن ج��ا ک��ه این عق��د، تعه��دات نقدي براي مشتري ایجاد میکند که باید به بانک پ��رداخت گ��ردد و از ط��رفی یک قرارداد با سود ثابت است، ریسک اعتب��اري آن بیش ازعق��ود مش��ارکتی

است.

مشتقات اعتباري: بطور کلی مشتقات ابزارهاي مالی هستند ک��ه ب��راي انتق��ال ب��رخی اش��کال ریسکها بین دو یا چند ط��رف ق��رارداد م��ورد اس��تفادهقرار میگیرن��د. امک��ان تقسیم بندي مشتقات بر اساس شکل ریسکی که منتقل میشود وجود دارد؛ مثال ریس��ک اعتب��اري مش��تقات اعتب��اري ریس��ک ن��رخ ارزمش��تقات ن��رخ

ارزریسک قیمت کاال مشتقات کاالریسک قیمت سهام مشتقات سهام. مشتقه اعتباري قراردادي است که بازده آن به ارزش اعتب��اري ی��ک ی��ا چن��د شرکت و یا دولت بستگی دارد. هدف استفاده ازمشتقات اعتباري انتق��ال و مدیریت ریسک اعتباري است در حقیقت رشد مش��تقات اعتب��اري در پاس��خ

24

Page 25: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

به نیازنهادهاي مالی و علی الخصوص بانکها، براي دستیابی به اب��زاري جهت پوشش و متنوع سازي ریسکهاي اعتباري بوده است .نتیجه این تالشها تغییر ریسک اعتباري از یک ریسک غیر نقد شونده و غیر مناسب براي معامله ب��ه ریسک قاب�ل معامل��ه ب�وده بط�ور کلی س��ه فای�ده اساس�ی ب�راي مش�تقات

اعتباري قابل ارائه است: الف: مشتقات اعتباري بازارهاي مالی کامل تري را بوجود میآورند،که نتیجه

آن تقسیم کاراتر ریسک و پایین تر بودن هزینه واسطه هاي مالی است. ب: مشتقات اعتباري باعث پراکندگی ریسک اعتباري بین تع��داد بیش��تري از نهادهاي مالی میشوند، که در نتیجه تأثیرات سیستماتیک نک��ول ب��ر روي ی��ک

نهاد خاص را محدود میسازند. ج: و در نهایت مشتقات اعتباري انعط��اف و ک��ارایی م��دیریت ریس��ک ب��راي سرمایه گذاران نهادي و بانک هایی که با اعتبارات سروکار دارن��د را ف��راهم می آورند.با توجه به این ک��ه تنه��ا س��ه ده��ه از اب��داع و بک��ارگیري مش��تقات اعتباري در سیستم بانکداري متداول میگذرد، این سؤال مطرحاست که آی��ا امک��ان اس��تفاده از مش��تقات اعتب��اري ب��راي ک��اهش ریس��ک اعتب��اري در

بانکداري اسالمی وجود دارد؟ (ان��واع ريس��ك ه��اي ص��كوك اج��اره و روش ه��اي2-3

پوشش آن ريسك هاي صكوك اجاره را مي توان بر اساس ن��وع ب��ازار ب��ه ريس��ك ه��اي بازار اوليه، بازار ثانويه و ريسك هاي مرتبط ب�ا دارايي تقس�يم ك��رد و م�ورد

بررسي قرار داد. ( ریسک بازاراولیه2-3-1

-ريسك عدم جمع آوري وجوه نقد به ميزان كافي1 هنگام انتشار اوراق اجاره، واسط از طريق شركت تامين سرمايه اميدنام��ه اوراق را به عموم عرضه مي كند و اقدام ب�ه پ�ذيره نويس�ي ص�كوك اج�اره كرده و مالكيت دارايي را به صاحبان اوراق منتقل ، وجوه را دري��افت ك��رده

25

Page 26: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

و به وكالت از طرف آنان امور مرب��وط ب��ه دارايي را م��ديريت مي كن��د ك��هفرآيند آن به اين صورت خواهد بود.

ال��ف- دارايي قاب��ل تقس��يم باش��د. دراين ح��الت مي ت��وان از روش به��ترين تالش ي��������ا تعه��������د پ��������ذيره نويس���������ي اس���������تفاده ک��������رد.

. ب- دارايي قابل تقسيم نباشد) مانند هواپيم�ا ( دراين ص�ورت انتش�ار اوراق فقط از طريق تعهد پذيره نويسي قابل انجام اس��ت. فراين��د انتش��ار هم ب��ه صورتی اس��ت ك��ه واس��ط درخواس��ت انتش��ار اوراق از طري��ق تعه��د پ��ذيره نويسي را به شركت ت��امين س��رمايه مي ده��د. ش��ركت ت��امين س��رمايه هم مبلغي معادل كل ارزش صكوك را به حساب مشترك امين و واس��ط واري��ز مي كند. س��پس ش��ركت ت��امين س��رمايه اق��دام ب��ه انتش��ار اوراق ب��ه قيمت

دلخواه مي كند. دس��تگاه100به عنوان مثال در صورتي كه مصرف كننده تماي��ل ب��ه اج��اره

اتومبيل داشته باشد )دارايي از نوع قابل تقسيم است، يعني مي توان آن را به بخش هاي مختلف تقسيم كرد( بنابراين مي ت��وان جهت انتش��ار اوراق از

درص��د50روش به��ترين تالش اس��تفاده ك��رد.دراين ح��الت درص��ورتي ك��ه دس��تگاه اتومبي��ل را50صكوك منتشره ب��ه ف��روش برس��د واس��ط مي تواند

خريداري كند ولي اگر دارايي به صورت يك ك��ل منس��جم باش��د )ب��ه عن��وان درصد ص��كوك ب��ه ف��روش برس��د امك��ان50مثال يك هواپيما( درصورتي كه

خري���د دارايي توس���ط واس���ط و اج���اره آن ب���ه ب���اني وج���ود ن���دارد. .

به همين دليل در مواردي كه دارايي به صورت يك كل منسجم باشد شركت تامين سرمايه بايد لزوما از طريق تعهد پذيره نويس�ي اوراق را منتش�ر كن��د تا بدين وسيله ريسك جمع آوري وجوه نقد به ميزان الزم جهت خريد دارايي

پوشش داده شود. - ريسك س��وء اس��تفاده واس��ط از وج��وه دري��افتي از آنج��ا ك��ه واس��ط ب��ا2

انتشار اوراق اجاره اقدام به جمع آوري وجوه نقد مي كند ل��ذا ممكن اس��ت

26

Page 27: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

از وجوه نقد دريافتي سوء استفاده كند.جهت پوشش اين ريسك وجوه جمع آوري شده به حسابي ك��ه ن��زد امين اس��ت واري��ز مي ش��ود. واس��ط هنگ��ام پرداخت وجه نقد، جهت خريد دارايي، بايد از اين حساب كه با امين مشترك است استفاده كند. بنابراين در هر زمان كه واسط بدنبال برداشت وجه نقد باشد، بايد با اجازه امين اين اقدام را انجام دهد. بدين وس��يله ريس��ك س��وء اس��تفاده واس��ط س��رمایه گ��ذاری از پ��ول ه��ای دري��افتي ك��اهش مي ياب��د.

. - ريسك عدم فروش دارايي به واسط ممكن است واس��ط پس از انتش��ار3

اوراق و جمع آوري وجوه نقد، جهت خريد دارايي به توليد كننده )يا ب��اني در ص��كوك ن��وع دوم( مراجع��ه كن��د، ولي تولي��د كنن��ده دارايي را ب��ه واس��ط نفروشد. داليل اين كار ممكن است ناشي از افزايش قيمت دارايي در بازار ويامواردي مشابه اين موضوع باشد. جهت پوش��ش اين ريس��ك مي ت��وان از روش هاي مختلفي مانند استفاده از قرارداد ص��لح و ي��ا بي��ع نس��يه اس��تفاده كرد. طبق قرارداد صلح، واسط قبل از انتشار اوراق ب��ا فروش��نده وارد ي��ك قرارداد صلح مبني بر اينكه واسط ملزم به تهيه پول و فروش��نده مل��زم ب��ه تهيه كاال در زمان مشخص و با قيمت مشخص شده در زمان قرارداد باشد. با انعقاد قرارداد صلح، واسط مالك دارايي مي شود و مي تواند به پش��توانه آن اوراق منتشر كند. بيع نسيه هم به اين ترتيب است كه فروش��نده دارايي را به واسط بفروشد و مبلغ آن��را پس از انتش��ار ص��كوك از واس��ط مطالب��ه كند.جهت فسخ قرارداد بيع نسيه از طرف واسط ن��يز ش��رط ض��من عق��دي قرار خواهد گرفت تا اگر ب��ه ه��ر دليلي وج��وه م��ورد ني��از از طري��ق انتش��ار صكوك جمع آوري نشد، قرارداد بيع نسيه فسخ شده و دارايي به فروش��نده برگشت داده شود. بديهي است هزينه هايي ك��ه ممكن اس��ت در اين زمين��ه صورت گيرد را واسط پرداخت خواهد كرد ك��ه اين مبل��غ در م��يزان ك��ارمزد دريافتي باني تاثير ميگذارد. البته راه هاي پوشش ديگري نيز مانند اس��تفاده ازض��مانتنامه ب��انكي ب��دون قي��د و ش��رط و گنجان��دن ش��رط وج��ه ال��تزام

. درقرارداد های صکوک در این مبالغ سرمایه گذاری وجود دارد.

27

Page 28: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

- ريس��ك ع�دم اج�اره دارايي توس��ط ب��اني در مرحل��ه بع�د، دارايي ك��ه ب��ه4 وكالت از سرمايه گذاران در اختيار واس�ط اس��ت باي�د ب�ه ب�اني اج�اره داده شود. در اين حالت ممكن است باني از اجاره دارايي به داليلي )تامين مالي از روش ه��اي ديگ��ر ب��ا ن��رخ پ��ايين ت��ر، رف��ع ني��از جهت خري��د دارايي و...( منصرف شود. در اين ح�الت جهت پوش��ش ريس��ك باي��د يكي از دو راه ح��ل استفاده از ضمانتنامه بانكي بدون قيد وشرط و گنجاندن شرط وجه ال��تزام

در قرارداد انتخاب كرد. ( ریسک بازار ثانویه2-3-1

درادامه اين گزارش به بررسي ريسك هايي كه اوراق اجاره در بازار ثانوي��ه با آن مواجه هستند،اشاره مي شود. البته ب��رخي از اين ريس��ك ه��ا ح��تي در صورت عدم وجود بازار ثانويه براي اوراق بازهم براي سرمايه گذاران وجود دارد. ب��ه عن��وان مث��ال ح��تي اگ��ر اوراق اج��اره هيچ ب��ورس اوراق به��اداري پذيرفته نشده باشد بازهم با ريسك ت��ورم مواج��ه اس��ت.ريس��ك ه��اي ب��ازار ثانوي��ه ب��ه دو دس��ته ريس��ك ه��اي م��الي وغ��ير م��الي تقس��يم مي ش��وند.

. -ريسك نرخ سود يا اجاره بها ريسك نرخ سود عبارت است از تغي��يري ك��ه1

در ارزش اوراق بهادار، بدليل تغي��ير در ن��رخ ازده س��اير فرص��تهاي س��رمايه گذاري اتفاق ميافتد. در مورد سهام شركتها كه نوعي اوراق بهادار محسوب مي شوند، نرخ بازده حاصل از سهام، تحت ت��اثير س��اير ان��واع ريس��ك ه��اي مالي و غير مالي تغيير مي كند. توان توليد شركت، تغيير در تقاضا، تغيير در ش��رايط رق��ابتي، تغي��ير در ريس��ك كش��وري و س��اختار اقتص��ادي وتغي��ير در ريسك سياسي مي تواند سود شركت ها و ب��ه تب��ع آن ت��وان پ��رداخت س��ود بيشتر به سهام را تحت ت�اثير ق�رار ده�د. در م�ورد اوراق اج�اره نكت�ه ح�ائز اهميت آن است كه ب��ر خالف س��ود س��هام، ي��ا ب��رخي ديگ��ر از ان��واع اوراق بهادار، سود )نرخ اج��اره به��ا( س��رمايه گ��ذاران )موجره��ا( ث��ابت اس��ت. ب��ه عبارت ديگر م��يزان اج��اره به�اي اوراق در ابت��دا در اميدنام��ه و قرارداده��اي مرتبط كامال مشخص مي شود و تنها حالت انعط�اف پ�ذيري ك�ه وج�ود دارد

28

Page 29: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

آن است كه مبلغ اجاره بها با درصد خاصي كه از ابتدا مشخص اس��ت رش��د كند. از طرف ديگر از آنجا كه نمي توان اجاره بها را معلق ب��ه ن��رخ ديگ��ري مانن��د ن��رخ س��ود علي الحس��اب اوراق مش��اركت دول��تي، ن��رخ س��ود علي الحساب سپرده هاي بانكي و... وابسته كرد. بنابراين دارندگان اوراق اجاره در هر دوره اجاره بهاي ثابتي را )منهاي هزينه هاي اجاره( دريافت مي كنند. بنابراين يكي از مهمترين وجه تمايز اوراق اجاره با سهام يا اوراق مشاركت آن است كه سود دريافتي سرمايه گذاران از ابتدا ب��ه ط��ور دقي��ق مش��خص است. بدليل ثابت بودن اجاره بهاي اوراق اج��اره، اف��زايش ن��رخ س��ود علي الحس��اب اوراق مش��اركت ي��ا س��ود س��پرده ه��اي ب��انكي س��بب مي ش��ود دارندگان اوراق با ريسك سود و هزينه فرصت س��رمايه گ��ذاري مي ش��ود و در صورتي كه صكوك اجاره داراي بازار ثانويه باشند كاهش ارزش ب��ازاراي آن را در پي خواهد داشت. به عبارت ديگ��ر اف��زايش ن��رخ س��ود مت��داول در بازار پول يا سرمايه، س��بب مي ش��ود س��رمايه گ��ذاران در مقايس��ه ب��ا ن��رخ سود بازار، سود كمتري را دريافت كنن��د. بن��ابراين ب��ا ك��اهش قيمت ب��ازاري آن، سعي در جبران نرخ بازده مورد انتظار خواهند ك��رد. از اي��نرو دارن��دگان صكوك اجاره با ريسك نرخ سود مواجه هستند. البته عكس حالت ف��وق ن��يز صادق است يعني زم��اني ك��ه ن��رخ س��ود علي الحس��اب اوراق مش��اركت ي��ا سپرده هاي بانكي كاهش يابد، قيمت ب��ازاري اوراق اج��اره اف��زايش خواه��دداش���������������������������������������������������������������������������������������������ت.

- ريسك اعتباري به احتمال پ��رداخت ب��ه موق��ع تعه��دات م��الي ي��ك ناش��ر،2 ريسك اعتباري گفته مي شود. نكول زم��اني رخ ميده��د ك��ه ناش��ر نتوان��د ي��ا نخواهد تعهدات خود را انجام دهد. تأثير اين ريسك با هزينه ج��ايگزيني وج��ه نقد ناش��ي از نُك��ول ناش��ر س��نجيده مي ش��ود. هزين�ه ج�ايگزيني، هزين��ه اي است كه فرد در صورت نكول طرف مقابل بايد جهت تامين دارايي خ��ود از بازار بپردازد. ريسك اعتباري بر اساس نوع قرار داد اجاره متف��اوت خواه��د بود. در صورتي كه قرارداد اجاره از نوع اجاره عادي باشد به احتم��ال ع��دم برگشت اصل و اجاره بها ريسك اعتب��اري گفت��ه مي ش��ود و در ص��ورتي ك��ه

29

Page 30: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

اجاره از نوع اجاره به شرط تمليك باشد به احتمال عدم دريافت اج��اره به��ا ريسك اعتباري گفته مي شود.اوراق اجاره همانند ساير ان��واع اوراق به��ادار بايد از رتبه اعتباري برخوردار باشند. اين موضوع سبب خواهد شد س��رمايه گ��ذاران هنگ��ام خري��د اوراق اج��اره، از ريس��ك ه��اي اين اوراق اطالع ك��افي داشته باش��ند و ع��دم تق��ارن اطالع��اتي ك��اهش ياب��د. جهت پوش��ش ريس��ك اعتباري ميتوان از تضامين باني و يا ض��امن اس��تفاده ك��رد. ب��ر اين اس��اس،

م��اه در4 الي 3باني ميتواند سفته، چ��ك ي��ا مبلغي ب��ه ان��دازه اج��اره به��اي حسابي نزد امين به صورت مسدود داشته باشد تا در صورتي ك��ه ب��ه دالي��ل كمبود نقدينگي در برخي از ماه ها نتواند اجاره بها را پرداخت كند، امين ب��ه صورت ق��انوني از حس��اب م��ذكور اج��اره به��ا را كس��ر ك��رده و ب��ه س��رمايه گذاران پرداخت كند. )اين راهكار جهت پوشش ريسك نقدينگي نيز مناس��ب است(. بايد توجه داشت كه باني با توجه ب��ه رتب��ه اعتب��اري خ��ود اين ك��ار را انجام خواهد داد چون در صورتي ك��ه رتب��ه اعتب��اري وي پ��ايين باش��د، ب��ازده مورد انتظار سرمايه گذاران افزايش خواهد يافت و بن��ابراين م��يزان اج��اره بها افزايش مييابد. بنابراين باني با چنين اقداماتي، ريسك پرداخت اجاره بها را كاهش داده و در حالت كلي سبب كاهش اجاره بها مي شود. استفاده از ضامن راهكار ديگ��ري جهت پوش��ش اين ريس��ك اس��ت. ض��امن ب��ا دري��افت مبلغي از واسط يا باني ميتواند ميزان اجاره بهاي دري��افتي دارن��دگان اوراق را تضمين كند.اوراق اجاره بر اساس رتبه اعتباري، وجود ضامن و يا تضمين قيمت گذاري و معامله مي شوند. اگر به داليلي رتبه ناشر تغيير كند مسلما بر روي قيمت اوراق نيز تاثير ميگذارد چون ريسك اعتباري ناشر تغيير كرده است. بنابراين ريسك ديگري به نام ريس��ك ناش��ي از تغي��ير كيفيت اعتب��اري ناشر اوراق نيز به عنوان ريسك اعتباري شناخته مي شود. سرمايه گ��ذاران حقيقي و حقوقي كه تماي��ل ب��ه س��رمايه گ��ذاري در اوراق اج��اره دارن��د مي توانن��د جهت ك��اهش ريس��ك ه�اي نك��ول، نقدش��وندگي و... اق��دام ب��ه ايج��ادپرتفوي متنوعي از انواع اوراق بهادار با رتب��ه ه��اي اعتب��اري مختل��ف كنن��د.

- ريسك نقدينگي احتمال ن��اتواني ش��ركت در ايف��اي تعه��دات م��الي كوت��اه3

30

Page 31: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

مدت، ريسك نقدينگي ناميده مي شود. اين ريسك ناشي از سه عامل ع��دم توانايي اجراي تعهدات مالي كوتاه م��دت، ع��دم توان��ايي ت��امين من��ابع م��الي كوتاه مدت در هنگام نياز و نيز عدم توانايي تامين مالي كوتاه مدت با هزينه هاي مقرون به صرفه است.به عبارت ديگر ريسك نق��دينگي دارايي مرب��وط به توانايي شركت جهت بدست آوردن وجه نقد ك��افي جهت پ��رداخت ب��دهي هاي خود است. در م��ورد ص��كوك اج��اره ريس��ك نق��دينگي عب��ارت اس��ت از ريسكي كه باني قادر به فروش محصوالت يا خدمات خود به قيمت مت��داول بازار نيست. داليلي چون ع��دم وج��ود تقاض��ا جهت خري��د محص��والت را مي توان عامل ايجاد چنين ريس��كي دانس��ت . ريس��ك نق��دينگي، يكي از ريس��ك هاي مهم و قابل توجه براي باني بوده و حتي ممكن است سببورشكس��تگي آن در شرايط نامناسب اقتصادي شود. موسسات رتبه بندي اعتباري هنگ��ام اعطاي رتبه اعتباري به اين ريسك توجه ويژهاي دارند. مهمترين روش ه��اي مديريت اين ريسك شامل نگهداري اوراق بهادار با ق��درت نقدش��وندگي ب��اال مثل اوراق مشاركت، استفاده از تحليل شكاف نقدينگي بين جريانات نق��دي ورودي و خ��روجي )در اين روش جريان��ات نق��دي ورودي و خ��روجي در ه��ر دوره پيش بيني ش��ده و ب��راي جري��ان خالص��خروجي ي��ا ورودي برن��امهريزي دقيق صورت ميگيرد تا عالوه ب��ر بك��ارگيري ح��داقل س��رمايه ، از مش��كالت ناشي از كمبود نقدينه نيز جلوگيري به عم��ل آي��د(، كس��ب خط��وط اعتب��اري كوتاه مدت براي مواقع بحراني، توسعه همكاري و ارتباط��ات ب��ا بان��ك ه��ا و قراردادن مقداري وجه نق��د در حس��ابي مس��دودي ن��زد امين جهت پ��رداخت اجاره بهای حاصل از سرمایه گذاری در مواقع ل��زوم توس��ط امين اس��تفاده .ك������������������������������������������������������������������������رد.

- ريسك تورم تورم عبارت است از وض��عيتي در اقتص��اد ك��ه در آن س��طح4 عمومي قيمت ها به طور بي رويه، يا بي تناسب، معني دار و مداوم و غالب��ا ب��ه ص��ورت غ��ير قاب��ل برگش��ت اف��زايش مي ياب��د. ريس��ك تغي��يرات س��طح عم��ومي قيمت ه��ا ب�ه عن��وان ريس��ك ق��درت خري�د ن��يز ش��ناخته مي ش��ود. هنگامي كه سطح عمومي قيمت ها اف��زايش ميياب��د ب��دين معناس��ت ك��ه ب��ا

31

Page 32: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

مقدار ثابتي دارايي مالي مقدار كمتري كاال مي توان خريد. به عبارت ديگ��ر تورم به معني كاهش قدرت دارايي هاي مالي به نسبت دارايي هاي حقيقي است. با اف��زايش ت��ورم دارن��دگان ص��كوك اج��اره چ��ون اج��اره به��اي ث��ابتي دري��افت مي كنن��د، ل��ذا ق��درت خريدش��ان ك��اهش يافت��ه و در حقيقت س��ود دارن��دگان ص��كوك ك��اهش مي ياب��د.در واق��ع اف��زايش ت��ورم ب��ازده واقعي سرمايه گذاران را كاهش مي دهد و ميزان س��ود ي��ا زي��ان س��رمايه گ��ذاران بستگي به انتظار و پيش بيني آنان از سطح تورم در آينده خواهد داشت. در صورتي كه سطح ت��ورم ك��اهش ياب��د ريس��ك ك��اهش ب��ازده واقعي س��رمايه

گذاران كاهش مييابد. .

- ريسك نقدشوندگي در ح��الي نقدش��وندگي يكي از اص��لي ت��رين عوام��ل5 موثر در انتخاب اوراق بهادار به حساب مي آي��د ك��ه نقدش��وندگي ي��ك ورق��ه بهادار عب��ارت اس��ت از س��هولت معامل��ه ورق��ه به��ادار در ي��ك ب��ازار خ��اص. نقدشوندگي در قالب زمان و هزينه، قابل بررس��ي و تحلي��ل اس��ت. معامل��ه اوراق بهادار ممكن است براي ي�افتن يكي از ط�رفين معامل�ه )فروش�نده و خريدار( مستلزم ص�رف وقت زي��ادي باش��د. ب�ه ط��ور كلي س��ه منب��ع ب�راي ريسك نقدينگي نام برده اند. اول تفاوت بين زمان رسيدن سفارش خري�د و سفارش فروش در بازار، دوم وجود قوانين مشخص در مورد معامله اوراق بهادار و سوم وجود تقاضاي بسيار كم براي معامل��ه و مبادل��ه اوراق به��ادار. صكوك نيز مانند ساير اوراق بهادار داراي ريسك نقدشوندگي است و ميزان آن به نوع اوراق بس��تگي دارد. ب��ه عن��وان مث��ال ص��كوك مرابح��ه و ص��كوك استصناع منتش��ر ش��ده در كش��ورهاي ع��ربي از ق��درت نقدش��وندگي بس��يار اندكي برخوردار هستند زيرا بر اساس نظرات فقه اي اه��ل س��نت، خري��د و فروش دين حرام اس��ت. از ط��رف ديگ��ر خري��د و ف��روش اين اوراق را ن��يز مبتني بر خري��د و ف��روش دين مي دانن��د و ب��ا اين اس��تدالل خري��د و ف��روش ثانويه صكوك استصناع و صكوك مرابحه را حرام اعالم كرده اند. البت��ه باي��د توجه داشت كه بر اساس نظرات فقهاي شيعه خريد و فروش ثانوي��ه اوراق

32

Page 33: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

استصناع و مرابحه در حالت كلي اشكال شرعي ن��دارد. ب��ا پ��ذيرش ص��كوك اج��اره در ب��ورس اوراق به��ادارتهران، در اين ح��الت ريس��ك نقدش��وندگي صكوك اجاره همانند سهام خواهد ب��ود و ب��ر اس��اس ش��رايط ب��ازار )م��يزان تقاضا، ميزان عرضه، نرخ تورم، ن��رخ س��ود ب��انكي، تغي��ير در رتب��ه اعتب��اري اوراق و...( تعيين خواهد شد. ريسك نقدشوندگي را با ايجاد ساز و كارهايي مانند تعهد بازخريد اوراق توسط باني، ناشر و يا ضامن به س��رمايه گ��ذاران

. پوش�������������������������ش داد. - ريسك بازار ريسك بازار به صورت فطري در اوراق بهادار قاب��ل معامل��ه6

در بازارهاي ثانوي�ه وج�ود دارد و ب��ه هيچ وج�ه نمي ت�وان ب�ا متن�وع س�اختن پرتفوي آنرا از بين برد. بنابراين اين ريس��ك ب��راي ص��كوك اج��اره اي ك��ه در بازار ثانويه پذيرفته شده نيز وجود دارد. جهت اندازه گيري آن نيز مي ت��وان از روشهاي مرسوم همانند ارزش در معرض ريسك استفاده كرد. بايد توجه داشت وجود يا عدم وجود ريسك بازار به نوع ط��راحي اوراق بس��تگي دارد. از اين حيث مي توان اوراق اجاره را به دو صورت طراحي كرد. ح��الت اول اين است كه اوراق در هيچ بازار ثانويه اي پذيرفت��ه نش��ده باش��ند و بوس��يله ناشر يا شخص ثالث ديگري امك��ان بازخري��د آن وج��ود داش��ته باش��د. اوراق مشاركت منتشر شده توسط بانك مركزي از اين دسته است. در اين حالت ريس��ك ب��ازار و ريس��ك نقدش��وندگي ب��راي س��رمايه گ��ذاران وج��ود نخواه��د داشت. حالت دوم اين است كه اوراق به گونه اي طراحي شوند كه امك��ان معامله در بازار ثانويه شامل بورس اوراق بهادار يا بازارهاي خارج از بورس داشته باشند. از پيش نيازهاي وجود چنين امكاني با ن��ام ب��ودن اوراق اج�اره.هس���������������������������������������������������������������������تند.

- ريس��ك س��رمايه گ��ذاري مج��دد يكي از ريس��ك ه��اي مرتب��ط ب��ا س��رمايه7 گ�ذاري، ب�ه خص�وص در اوراق به�ادار ب�ا درآم�دهاي مي��ان دوره�اي، ريس�ك سرمايه گذاري مج��دد جري��ان ه��اي مي��ان دوره��اي اس��ت. ب��ه عب��ارت ديگ��ر ريسك سرمايه گذاري مجدد، مربوط به دارايي هاي مالي است ك��ه بيش از يك جريان نقدي دارند. بازدهي اينگونه سرمايه گذاري ها ب��ه نح��وه س��رمايه

33

Page 34: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

گذاري مجدد جريان هاي نقدي ك��ه در ط��ول دوره س��رمايه گ��ذاري دري��افت مي شوند بستگي دارد. اين ريسك در جهت معكوس ريسك نرخ بهره تغي��ير مي كند. به عبارت ديگر اف��زايش ن��رخ به��ره س��بب ك��اهش قيمت اوراق ب��ا درآمد ثابت شده و اثر نامساعد بر ثروت دارندگان آن اوراق مي گ��ذارد. در حالي كه اثر ريسك سرمايه گذاري مجدد جريان ه��اي نق��دي مي��ان دوره��اي براي سرمايه گ��ذاران مس��اعد و مطل��وب اس��ت و دارن��ده اوراق مي توان��د جريان هاي دريافتي ناشي از سود يا اجاره به��ا را ب��ا ن��رخ ب��االتري س��رمايه گذاري كرده و ثروت خود را افزايش دهد. در محاس��بات مرب��وط ب��ه ارزش فعلي خالص سرمايه گ��ذاريها ف��رض ب��ر اين اس��ت ك��ه ن��رخ ب��ازدهي م��ورد انتظ��ار در دوره س��رمايه گ��ذاري ب��راي ك��ل جريان��ات نق��دي مي��ان دوره��ايً مشخص است و تمام جريان��ات نق��دي مي��ان دوره��اي ب��ا همين ن��رخ مج��ددا سرمايه گذاري ميشوند تا بت��وان ب��ه ارزش فعلي خ�الص م��ورد نظ�ر دس��ت يافت. اگر در زم��ان دري��افت درآم��دهاي مي��ان دوره��اي و ي��ا ح��تي س��رمايه گذاريهاي ميان دورهاي، نرخ بازدهي مورد انتظار و يا نرخ تنزيل تغي��ير كن��د، مي تواند ارزش فعلي خالص و در نتيجه ثروت دارنده را تحت تاثير مثبت يا منفي قرار دهد. براي اوراق بهاداري ك�ه فق�ط يكب�ار جري�ان نق�دي خ�ود را ارئه مي كنند مثل صكوك اجاره اي كه همانند اوراق قرضه بدون بهره باشد اين ريسك وجود ن��دارد ولي ب�راي اوراق به�اداري ك�ه س��ود ي��ا اج�اره به�اي بااليي را پرداخت مي كنند اين ريسك باالتر است. هر چه بخش بزرگتري از جريان��ات نق��دي مرب��وط ب��ه اص��ل و ف��رع س��رمايه گ��ذاري در انته��اي دوره سرمايه گذاري دريافت شود اين ريسك كم��تر ميش��ود. ب��ه عب��ارت ديگ��ر در صورتي كه اجاره بها به روش صعودي پرداخت شود اين ريسك كمتر خواهد بود. البته با كم كردن ريسك سرمايه گذاري مجدد ريسك نرخ بهره افزايش مييابد و بايد به تعادل مناسبي بين آنها دست يافت. اين در ح��الي اس��ت ك��ه باي�د ب�ه اهميت و اثرگ�ذاري ه�ر ي�ك از اين دو ن�وع ريس�ك ن�يز توج�ه ك�رد. معم��وال اهميت ريس��ك ن��رخ به��ره ب��راي س��رمايه گ��ذار ش��ديدتر از ريس��ك سرمايه گذاري مجدد بوده و بنابراين بيشتر نگران ريسك ن��رخ به��ره اس��ت.

34

Page 35: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

جهت كاهش ريسك سرمايه گذاري مجدد ميتوان در صكوك اج��اره ك��ه تنه��ا. ي�����ك سررس�����يد دارن�����د س�����رمايه گ�����ذاري ك�����رد.

- ريسك اعمال اختيارات مهندسان مالي جهت طراحي ابزارهاي مناس��ب،8 در برخي مواقع اقدام به طراحي اوراقي با ويژگي هاي خاص مي كنن��د. ب��ر اين اساس برخي از اوراق بهادار اسالمي داراي يك سري از اختيارت ب��راي طرفين )ناشر و سرمايه گذاران( هستند. اوراق اجاره به عنوان نوع خاص��ي از ابزارهاي اسالمي نيز ميتواند داراي چنين ويژگي هايي باشد. اين اختيارت ممكن است براي ناشر اوراق باشد ك��ه ب��ه آن اختي��ار بازخري��د اوراق گفت��ه مي شود. در صورت وجود چنين اختياري براي ناشر، وي مي تواند تا قبل از پايان سررسيد يا در زمانهاي خاص، اوراق را بازخريد كند. وج��ود اين اختي��ار سبب كاهش ريسك ناشر و افزايش ريسك سرمايه گذاران خواه��د ش��د. در صورتي كه ناشر اختيار بازخريد اوراق را داشته باشد و ن��رخ س��ود در ب��ازار كاهش يابد، ناشر اقدام به بازخريد اوراق اج�اره مي كن�د و در ص�ورت ني�از اوراق جديدي را با نرخ كم��تر منتش��ر مي كن��د. درحقيقت ناش��ر ب��ا بررس��ي منافع حاصل از كاهش هزينه هاي مالي )به دلي��ل ك��اهش س��ود در ب��ازار( و مقايسه آن با صرف قيمتي كه براي بازخريد اوراق قبل از سررسيد متحمل مي شود، تصميم به بازخريد اوراق و ت��امين م��الي مج��دد از طري��ق انتش��ار اوراق جديد ك��رده و تعه��د ث��ابت خ��ود را ك��اهش مي ده��د. در مقاب��ل ب��راي دارندگان اوراق اين ريسك وجود دارد كه با كاهش نرخ سود در بازار، ناش��ر اعالن بازخريد اوراق را كند و ب��ر اين اس��اس س��رمايه گ�ذار نتوان�د ب��ر روي جريان هاي نقدي ثابت خود براي دوره هاي آتي برنام��ه ري��زي كن��د. ب��ه ه��ر حال بايد توج��ه داش��ت ك��ه وج��ود ش��رط بازخري��د در اوراق س��بب اف��زايش ريسك و به تبع آن بازده مورد انتظار سرمايه گذاران خواهد شد. در ط��رف مقابل اگر سرمايه گذاران داراي اختيار ف��روش اوراق باش��ند مي توانن��د در طول سررسيد اوراق، در صورت كاهش قيمت اوراق با اعمال اختي��ار، آن��را به ناشر يا باني بفروشند و بدين ترتيب خود را در مقابل ريسك هاي مختلف )ريسك تورم، ريسك سود و...( پوشش دهن��د. اين ن��وع اختي��ارت در ابت��داي

35

Page 36: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

ق���رارداد اج���اره و در ق���الب ش���رط ض���من عق���د ايج���اد مي ش���وند. . - ريسك نرخ ارز اكثر صكوك منتشر ش��ده در دني��ا ب��ه ص��ورت بين المللي9

بوده و بنابراين نوسانات نرخ ارز بر آن تاثير ميگذارد. اين ريسك تنه��ا ب��راي صكوك اجاره نيست و شامل ساير ابزارهاي تامين مالي كه توسط س��رمايه گذاران خارجي خريداري مي شود نيز است . همچنين در صورتي ك��ه ناش��ر خارجي باش��د، س��رمايه گ��ذاران داخلي ب��ا اين ريس��ك مواج��ه خواهن��د ب��ود. ريسك نرخ ارز حاشيه سود سرمايه گذارارن و ناشر را تحت الش��عاع ق��رار ميدهد. جهت پوشش اين ريسك مي ت��وان از اوراق مش��تقه مانن��د ق��رارداد تاخت نرخ ارز استفاده كرد.اين در حالي است كه انتش��ار ص��كوك در اي��ران براي سرمايه گ��ذاران داخلي چ��نين ريس��كي را در پي نخواه��د داش��ت مگ��ر اينكه اجاره بها ب��ه ص��ورت ارزي )دالر، ي��ورو و...(پ��رداخت ش��ود. از ط��رف 7ديگر بدليل پايين بودن نرخ صكوك منتشر شده در دنيا نسبت ب��ه اي��ران )

درصد(، براي س��رمايه گ��ذار خ��ارجي مق��رون ب��ه20درصد در مقابل حدود صرفه است كه صكوك منتشر شده به ريال را خريداري كرده و از سياست ن��رخ ارز ش��ناور م��ديريت ش��ده اس��تفاده ك��رده و س��ود مناس��بي را کس��ب

.خواهن����������������������������د ک����������������������������رد. - ريس��ك ورشكس��تگي نهاده��اي م��الي يكي از ريس��ك ه��اي پيش روي10

دارندگان اوراق اجاره، ريسك ورشكستگي نهاده��اي م��الي فع��ال در فراين��د انشتار اوراق اجاره است. نهاده�اي اص��لي ش��امل واس��ط و امين اس��ت. از آنجا كه ممكن است واسط ، فعاليت ه��ايي غ��ير از انتش��ار اوراق را ن��يز ب��ر عه��ده داش��ته باش��د ، ممكن اس��ت اين فع��اليت ه��ا ب��ر واس��ط ت��اثير منفي گذاشته و آنرا با خطر ورشكستگي مواج��ه س��ازد. در ص��ورت ورشكس��تگي واسط، طلبكاران آن اقدام به مصادره اموال مي كنن�د ولي از آنج��ا ك�ه اوال واسط نقش وكي��ل دارن��دگان ص�كوك را ايف�ا ك�رده و ثاني�ا س��ند دارايي در دست امين به وكالت از سرمايه گذاران ق��رار داد و ثالث��ا ق��رارداد اج��اره از قبل منعقد شده و مالكان جديد )طلبكاران( بر روي قرارداد منعقد ش��ده از

36

Page 37: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

قبل حق تصرف ندارن��د.بن��ابراين ريس��كي ك��ه از اين ناحي��ه متوج��ه مالك��ان ص���كوك مي ش���ود چن���دان در خ���ور توج���ه نيس���ت. در بررس���ي ريس���ك ورشكستگي امين هم بايد به س��ه نكت�ه توج�ه داش�ت. نخس�ت آنك�ه دارايي قبل از ورشكستگي امين بر اساس قرارداد اجاره به مستاجر )باني( اج��اره داده شده است و ورشكستگي احتمالي امين و تع��يين م��ديران جدي��د ب��راي واسط ريسكي براي قراردادهاي قبلي واسط ايجاد نمي كند. ثانيا ه��ر گون��ه تغيير در اساسنامه واسط كه ممكن است ناش��ي از تغي��ير م��ديريت واس��ط باشد بايد به تاييد سازمان بورس و اوراق بهادار برسد زيرا واسط ي��ك نه��اد مالي محسوب ميشود و در نهايت اينكه امين بانك يا نهاد مشابهي است ك��ه احتمال ورشكس��تگي آن بس��يار ان��دك اس��ت. بن��ابر آنچ��ه گفت��ه ش��د ريس��ك ورشكس��تگي امين در م��دل عملي��اتي ص��كوك اج��اره ب��ر ريس��ك س��رمايهگذارانی که اقدام به سرمایه گذاری نم��وده ان��د ت��اثيري نخواه��د گذاش��ت.

.( ریسک ه��ای غ��یر م��الی 2-3-3

- ريسك سياسي اين ريسك از تحوالتي ناشي ميش��ود ك��ه توس��ط تص��ميم1 دولتها به وجود آم��ده و ب��ه اش��كال گون��اگون س��رمايه گ��ذاري را ب��ا مش��كل روبرو مي كند. هنگامي كه اين تغييرات از ناحيه مراجع حقوقي، قض��ايي ي��ا ادارات دولتي باشد، صرف نظر از اينكه آيا من��افع سياس��ي ي��ا اقتص��ادي در پشت صحنه وجود دارد، ريسك بوجود آمده ريسك سياسي نامي��ده ميش��ود. تغييرات ق��وانين از جمل��ه ق��وانين مالي��ات و ق��وانين مرب��وط ب��ه ص��ادرات و واردات منجر به ريسك سياسي خواهند شد.سرمايه گذاران داخلي عمدتا با ريسك سياسي داخلي مواجه اند كه عمدتا ناشي از تغييرات قوانين، م��وارد الزم االجرا براي مناطق خاص، قيمت ها اسناد و مدارك مورد نياز است. به عنوان مثال افزايش قيمت فروش تراكم براي ساخت و ساز ش��هري س��بب خواهد شد در صورتي كه دارايي صكوك اجاره س��اختمان باش��د ب��ا اف��زايش قيمت مواجه شود. عالوه بر حوادث اجتماعي و سياسي از جمله انتخاب��ات، انقالب، جنگ، شورش ها و اعتصابات مختلف به تناسب، بر ريسك س��رمايه

37

Page 38: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

گ������������������������ذاري ت������������������������اثير مي گ������������������������ذارد. - ريس��ك ق��وانين مق��ررات ريس��ك ق��وانين و مق��ررات يكي از ان��واع مهم2

ريسك س�رمايه گ�ذاران اس��ت. در ح�الت كلي ميت�وان اين ريس�ك را ب�ه دو دسته داخلي و خارجي تقسيم كرد. ريسك قوانين و مق��ررات داخلي ش��امل احتم�ال تغي��ير تم��امي ق��وانين و مق��ررات ورتب��ط ب��ا انتش�ار اوراق، ق��وانين مالياتي، قوانين خاص )مانند ممن��وعيت تمل��ك زمين توس��ط اتب��اع بيگان��ه( و ريسك قراردادهاي حقوقي منعقد شده بين ط��رف ه��اي مختل��ف اس��ت. در اين زمينه دو نكته حائز اهميت است. نكته اول آنكه مسئوليت اجازه انتشار عرضه عمومي اوراق بهادار در بازار اوليه و ثانويه بر عهده سازمان ب��ورس و اوراق بهادار است و در صورتي كه اين نهاد نظارتي رويه ث��ابتي در زمين��ه وضع مقررات مربوطه باشد ريسك قوانين و مقررات كاهش مي يابد. نكت��ه دوم آنكه بسياري از ريسك هاي ص��كوك اج��اره را مي ت��وان در ق��الب عق��د قرارداده��اي حق��وقي معت��بر پوش��ش داد. از اين رو ن��وع و م��يزان اعتب��ار قرارداد حقوقي منعقد شده بين طرف هاي فعال در فرآيند انتش��ار ص��كوك اج��اره بس��يار مهم و ح��ائز اهيمت اس��ت. اين موض��وع تحت ت��اثير ق��وانين حقوقي ه�ر كش��ور اس��ت. در م�وارد مع�دودي قرارداده�اي حق��وقي منعق�د شده، سرمايه گذاران را دچار مشكالتي ك��رده اس��ت. مهم��ترين نمون��ه آن،

در م��الزي منتش��ر ش��د. دراين2002صكوك اج��اره اي اس��ت ك��ه در س��ال صكوك اجاره بدليل عدم استفاده از قراردادهاي حقوقي معتبر و متناسب با بستر حقوقي كشور مالزي، مشكالت حقوقي متعدد براي سرمايه گذاران و دارن��دگان ص��كوك اج��اره ايج��اد ش��د. بع��د ديگ��ر ريس��ك ق��وانين و مق��ررات خ�ارجي اس��ت. هنگ��امي اين ريس�ك ب�ه وج�ود مي آي�د ك�ه اوراق اج�اره در

سطوح بين المللي منتشر شود. ( ريس�����������كهاي مرتب�����������ط ب�����������ا دارايي2-3-4 .

- ريس��ك از بين رفتن كلي ي��ا ج��زئي دارايي ف��رض كني��د در ي��ك ق��رارداد1 اجاره، م��وجر ب��دنبال اج�اره دادن م��نزل خ��ود اس��ت.پس از عق�د اج��اره در

38

Page 39: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

صورتي كه منزل بدليل زلزل�ه وي�ران ش�ود آي�ا مس�ئوليتي متوج�ه مس�تاجر خواهد شد؟ بر اساس قواعد فقهي، مستاجر يد اماني داشته و اگر اف��راط يا تفريط نكرده باشد مقصر نخواه��د ب��ود. درموردص��كوك اج��اره ن��يز چ��نين شرايطي حاكم است. به عبارت ديگر در صورتي كه دارايي موضوع قرارداد اجاره به هر دليل از بين برود سرمايه گذاران )دارن��دگان ص��كوك و مالك��ان اصلي دارايي( دچار زيان خواهند شد.جهت پوشش اين ريس��ك مي ت��وان از پوشش هاي بيمه اي استفاده كرد. بايد توجه داشت كه تمامي دارايي ها ب��ا چنين ريسكي مواجه نيستند. به عن��وان نمون��ه در ص��ورتي ك��ه دارايي زمين باشد با ريسك از بين رفتن دارايي مواجه نخواهد بود البته اكثر دارايي ها ب��ا چنين ريسكي مواجه هستند.همچنين درست است كه بيمه دارايي هزين��ه اي بر باني متحمل ميكند ولي اين هزينه، هزينه غير متعارفي نيست ب��ه عب��ارت ديگر تمامي شركت هاي بزرگ موظف ب��ه بيم��ه ك��ردن تم�امي دارايي ه��اي ثابت خود هستند بنابراين بيم��ه ك��ردن ب��ه دلي��ل ك��اهش ريس��ك از بين رفتن دارايي، هزينه اضافي بر شركت تحميل نمي كند. البته ريسك ديگري كه ب��ر اساس استفاده از بيمه بوجود مي آيد اين است كه در عمل معموال بيمه ه��ا تمامي خسارت وارده شده را بيمه نميكنند بلك��ه درص��دي از آن را پوش��ش ميدهند. بنابراين ريسك عدم پرداخت تمام وجه دارايي به س��رمايه گ��ذاران، جزء ريسك هايي اوراق صكوك به حس�اب ميآي�د ك�ه امك��ان پوش�ش آن ب�ه روش هاي مرسوم که ام��روزه از آن ه��ا اس��تفاده می ش��ود و روش س��نتیاس��������������������������������������ت ممكن نيس��������������������������������������ت.

- ريسك استهالك ت��دريجي دارايي هم��انطور ك��ه گفت��ه ش��د تقريب��ا تم��امي2 ابزارهاي م��الي اس��المي مبت��ني ب��ر دارايي هس��تند. از اين رو همانن��د اوراق مشتقه كه دارايي پايه دارند و ريسك آن بر ريسك اوراق مشتقه ت�اثير گ�ذار است اوراق اس��المي ن��يز از ريس��ك دارايي پاي��ه برخ��وردار هس��تند. تف��اوت ابزارهاي مالي اسالمي و اوراق مشتقه در اين است ك��ه دارايي پاي��ه اوراق مشتقه داراي استانداردهاي خاصي ب��وده ك��ه توس��ط ب��ورس ه��اي مربوط��ه تعيين شده و طرف هاي معامله ملزم ب��ه رع��ايت آنه��ا هس��تند.درح��الي ك��ه

39

Page 40: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

اوراق اجاره مبتني بر دارايي خاصي است و استاندارد معي��ني ب��ر آن ح��اكم نيست. دارايي پايه اوراق اجاره ممكن است استهالك پذير مانن��د س��اختمان يا ماشين آالت يا اسهتالك ناپ��ذير مانن��د زمين باش��د. در ص��ورتي ك��ه دارايي اسهتالك پذير باشد نرخ و م��يزان اس��تهالك در امي��د نام��ه ك��ه توس��ط ناش��ر منتشر مي شود، به صورت دقي��ق آورده خواه��د ش��د و س��رمايه گ��ذاران ب��ا اطالع از م��يزان اس��تهالك اق��دام ب��ه خري��د اوراق مي كنن��د. در اين ح��الت دارندگان اوراق با ريسك ارزش اسقاط دارايي هنگام اتمام قرارداد مواج��ه هستند )در صورتي كه اجاره از نوع اجاره عادي باشد(. به عبارت ديگر اگ��ر دارايي در زمان فروش )اتمام سررسيد اوراق(، قيمتي كمتر از ميزان پيش بيني شده در اميدنامه داشته باشد، بازدهي سرمايه گذاران كمتر از بازدهي مورد انتظ��ار خواه��د ش��د. همچ��نين در ص��ورتي ك��ه ارزش اس��قاط بيش از ميزان پيش بيني شده باشد با سود مواجه ميشوند. همانند ساير ريسك ه��ا، ريسك استهالك دارايي نيز بر قيمت معامله اوراق اث��ر ميگ��ذارد. در ص��كوك اجاره عادي سرمايه گذاران مالك اصلي كاال خواهن��د ب��ود. در اين ح��الت در صورتي كه ارزش دارايي در تاريخ سررسيد )پايان مدت اجاره( به هر دلي��ل كاهش يابد آنگاه دارندگان اوراق صكوك با زيان سرمايه اي مواج��ه خواهن��د شد. اين ريس��ك را ميت��وان از طري��ق اعط��اي اختي��ار ف��روش ب��ه دارن��دگان اوراق صكوك حذف كرد. در اين حالت سرمايه گذاران در مواجه ب��ا ك��اهش قيمت دارايي ي��ا ك��اهش قيمت اوراق، از اختي��ار ف��روش اس��تفاده ك��رده و اوراق را به ناشر با قيمت از پيش تعيين شده بفروش مي رس��انند. اعط��اي اين اختيار فروش براي باني ريسك كاهش ارزش دارايي و ريسك نق��دينگي را در پي خواهد داشت و باني با اعطاي اختيار ف��روش ب��ه س��رمايه گ��ذاران در ابتداي قرارداد، خود را با اين ريس��ك ه��ا مواج��ه ميكن��د. )اين اث��ر ممكن است توسط س��اير عوام��ل مانن��د ك��اهش ن��رخ ت��ورم و... تع��ديل ي��ا تش��ديد شود(. اگر اوراق به گونه اي ط�راحي ش��وند ك�ه ق�رارداد از ن�وع اج�اره ب�ه شرط تمليك باشد آنگاه سرمايه گذاران ب��ا ريس��ك اس��تهالك دارايي مواج��ه نخواهند بود.چون در پایان مالکیت از آن موسسات سرمایه پذیر خواهد ب��ود

40

Page 41: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

- ريسك هزينه هاي غيرج�اري )غ��ير عملي�اتي( ب�ر اس��اس ق�وانين فقهي و3 حقوقي، هزينه هاي غيرعملياتي ي��ا هزين��ه ه��اي غ��ير ج��اري دارايي موض��وع قرارداد اجاره، بر عهده موجر اس��ت. ب��ه عب��ارت ديگ��ر م��وجر مل��زم اس��ت هزينه هايي كه جهت انتفاع از دارايي الزم و ضروري است را انجام دهد.ب��ر اين اساس در ص��كوك اج��اره ن��يز تم��امي هزينهه��اي غيرعملي��اتي ب��ر عه��ده موجر )داراندگان ص��كوك اج��اره( اس��ت. در اين ح��الت س��رمايه گ��ذاران ب��ا ريسك هزينه هاي غير عملياتي مواجه خواهند ش��د. ب��ه عن��وان مث��ال ف��رض شود دارايي مورد اجاره ي��ك هواپيم��ا باش��د، آنگ��اه تم��امي هزين��ه ه��اي غ��ير جاري آن بر عهده سرمايه گذاران يا دارندگان صكوك خواهد ب��ود. ب��ا ف��رض چنين حالتي ريسك دارندگان اوراق به شدت افزايش خواهد يافت. بن��ابراين دارندگان صكوك اجاره با دو ريس��ك مواج��ه خواهن��د ب��ود. اول ريس��ك ع��دم اطمينان از دريافت مبلغي مشخص در زمانهاي از پيش تعيين ش��ده )ب��دليل كسر هزينه هاي غير عملياتي نامشخص از مبلغ اجاره بهاي پرداختي( و دوم ريسك عدم اطالع از زم��ان كس��ر اين هزين��ه ه��ا از اج��اره بهاچراك��ه پس از انجام تعميرات الزم روي دارايي، هزينه ها كسر ش��ده، و م��ابقي ب��ه عن��وان اجاره بها به دارندگان صكوك اجاره تعلق خواهد گ��رفت. روش پوش��ش اين ريسك آن است كه امين در ابتداي انتشار صكوك، درصدي از مبل��غ را جهت انجام هزينه هاي احتمالي غير عملياتي كسر كند. در پاي��ان دوره در ص��ورتي كه هزينه هاي غير عملياتي وجود نداشته باشد كل مبلغ به س��رمايه گ��ذاران پرداخت مي شود. البته هزينه هاي دارايي كه صكوك ب��ر اس��اس آن منتش��ر مي شود معموال از قبل قابل تعيين است. بايد توجه داش��ت در ص��ورتي ك��ه دارايي ملك )زمين( باشد چنين ريسكي متوجه سرمايه گ��ذارانی ک��ه در اینگون�����ه ط�����رح ه�����ا س�����رمایه گ�����ذاری می کنن�����د نخواه�����د ب�����ود.

- ساير ريسكها به غير از ريسك هايي كه مورد برسي قرار گ��رفت ريس��ك4 هاي ديگري مانن��د ريس��ك ك��اهش قيمت دارايي، ريس��ك پ��رداخت زودت��ر از

41

Page 42: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

موعد، ريسك فسخ قراردادها و ريسك ه�اي مش�ابهي وج�ود دارد ك�ه داراياهميت بسيار اندك هستند.

( نتیجه گیری فصل دوم:2-4 با توسعه بازارهاي مالي در دنيا روز به روز اهميت و اثرگذاري آنها در تم��ام جنبه هاي تمدن بش��ري از جمل��ه اقتص��اد و سياس��ت اف��زايش يافت��ه اس��ت. بحران هاي مالي ناشي از ريسك هاي اوراق بهادار يا يك نوع ابزار م�الي در يك كشور مي تواند به راحتي زنجيرهاي از بحران ها را در گستره بزرگي از كشورها ايجاد كند. مانند بحران ناشي از وام هاي رهني در امريكا در اواخ��ر

كه بازارهاي مالي دنيا را با مشكالت بسياري مواجه ك��رد.همين2007سال موضوع سبب شده توجه و حساسيت نسبت به بازاره��اي م��الي ن��يز بيش��تر

در جهان اسالم نيز در سال هاي اخير با درك نياز به توسعه بازاره��ا و شود. ابزارهاي مبتني بر شريعت اسالمي، كه متناس��ب ب��ا اص�ول اس�المي باش��د، بازارهاي مالي اسالمي ب��ا س��رعت بس��يار زي��ادي در ح��ال توس��عه و تجه��يز

اوراق اجاره يكي از ابزارهاي جديد اس��المي مبت��ني ب��ر عق��د اج��اره هستند. است كه بعد از طراحي و انتشار در بعضي از كشورهاي عربي در ايران نيز به شيوه جديدي طراحي و عملي��اتي ش��ده اس��ت. اين اوراق ب��راي س��رمايه گذاران داراي ريسك هاي متع��ددي ب��وده ك��ه ب��رخي از اين ريس��ك ه��ا را ب��ا

روش هايي كه گفته شد، مي توان پوشش داد.

42

Page 43: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

فصل سوم: استاندارد های حسابداری صکوک

کشور مالزی اولین کشوری بود که اقدام به ارایه ی اس��تاندارد ه��ایی ب��رای حسابداری اوراق صکوک نمود بازار س��رمایه اس��المی در م��الزی ب��ه عن��وان حوزه ای چش��مگیر از رش��د نش��ان می ده��د. در ح��ال حاض��ر مکم��ل کام��ل محصوالت ، شالوده و زیر بنای موسس��ات، واس��طه ه��ا و س��رمایه گ��ذاران است که در توسعه و رشد بیشتر بازار سرمایه نقش دارد. ب��ازار عبارتس��ت از دو بازار اصلی یعنی بازار ارزش خالص که به سهام شرکت و س��هام می پردازد و بازار اوراق قرضه که با اوراق بهادار خصوصی و عمومی س��روکار

دارد. قانونگ�ذاری ه�ای مختل��ف دولت و فع�الیت ه�ای اقتص��ادی هم�انطور ک�ه از اجرای پروژه های ب��زرگ س��اختاری دی��ده نش��ده ب��ه ط��ور م��وفقیت آم��یزی

اف��زایش1990گسترش سریع ب��ازار اوراق به��ادار خصوص��ی را طی س��ال 1994 میلی��ارد در س��ال 5.5داده است. این میزان افزایش چشمگیر که از

درص��د هم��ه53 میالدی رس��ید. ک�ه 2006 میلی��ارد در س��ال 5.8میالدی ب�ه درص��د ص��کوک ه��ای67اوراق قرضه صادره هم محلی بودن��د. بعالوه آنک��ه

ص��ادره در جه��ان در م��الزی ب��ود. اولین ح��اکمیت جه��انی ص��کوک در س��ال توس��ط دولت م��الزی انج��ام ی��افت ک��ه توانس��ت گس��تره ی عظیم2002

جغرافیایی از سرمایه گذاران را در سطح جهان به خ��ود جلب نمای��د. ح��دود نصف سرمایه گذاران از خاورمیان��ه و ی��ک س��وم از آس��یا و بقی��ه از اروپ��ا و آمریکا می باشند. بعالوه بخشی از تالش ها برای ایجاد تنوع گسترده تولی��د،

ص��ادر ک��رد. آن اولین2005 میلیارد اوراق مش��ارکه دیگ��ر درس��ال 2دولت وام مسکنی بود که در غالب قوانین اسالمی ص��ادر می ش��د. این ص��دورات

میلی��ارد13بیش از حد موجود خریداری شد و دفتر سفارشات ک��ل بیش از دالر ب��ود . این حجم از ص��دور این اوراق ب��اعث ج��ذب کم��ک ه��ای زی��اد از موسسات مالی ، مدیران سرمایه، شرکت های بیمه و گ��روه ه��ای ش��رکت

شد که شامل سود چشمگیر خارجی بود.

43

Page 44: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

صکوک را می توان بر اساس قرار داد ه��ای مختل��ف اس��المی گس��ترش دادمانند اوراق مرابحه، مضاربه ، مشارکه، اجاره و ...

اوراق قرضه مرابحه یکی از رایج ترین اشکال و روش ه�ای م�ورد اس��تفاده است. مرابحه مستلزم خرید سرمایه به وسیله ی س��رمایه داران و ف��روش فوری آن هاس��تکه ب��ه ص��ادرکنندگان آنه�ا برحس��ب تواف��ق ط��رفین ب��ر می گردد. تعهد صادر کنندگان اوراق ب��رای س��امان دادن قیمت خری��د ب��ا ص��دور

ص��ادر کنن��ده اوراقBBAیادداشت های مرابحه تض��مین می ش��ود. در م��ورد سرمایه به صاحبان سرمایه می فروشد که بالفاصله آن را ب��ا قیم��تی ب��االتر

به صادر کننده می فروشد. پرداخت وام به صورت قسطی در یک دوره بلند مدت در مقایسه با مرابحه است. در اصل دقیقا شبیه اوراق مرابحه بلند مدت است تنها تف��اوت آن ه��ا در این است که باز پرداخت به صورت قسطی صورت می گیرد. و در واقع استثنا صادر کننده و پیمانکار وارد یک قرارداد می شوند. این قرارداد ایج��اد شده در واقع یک استثناست. که به وس��یله ص��ادر کنن��ده اوراق ب��ه پیمانک��ار داده می شود. اگر چه پروژه های سرمایه هی ش��خص ش��ده کام��ل نیس��تند ولی مالک هم اکنون در ارتباط با صادر کننده اوراق قرارداد . بنابراین صادر کنن��ده اوراق س��رمایه ن��اقص را ب��ه ص��احبان س��رمایه می فروش��ند ک��ه این فروش اقساطی است. تعهد صادر کننده اوراق برای س��امان دادن و تث��بیت قیمت خرید به وسیله صدور یک برگه ق��رارداد اس��تثنا تض��مین می ش��ود.ب��ه دلیل اینک��ه ش��ریعت ص��دور این اوراق را مح��دود ب��ه مفه��وم باال��دنیا و ب��ای الدین در اوراق قرضه می کن��د بیش��تر ب��ا مفه��وم اج��اره مط��ابقت پی��دا می کند.ب��ر عکس ق��رار داد اج��اره س��رمایه گ��ذاری تحت روش ه�ای ق��راردادی مس��ئول حف��ظ س��رمایه در اختی��ار تحت ق��وانین اج��اره ب��ر اس��اس مال��ک و مستاجر است. مستاجر فقط مس��ئول پ��رداخت اج��اره ت��ا م��دتی اس��ت ک��ه س��رمایه قاب��ل به��ره ب��رداری اس��ت. اص��ول ش��ریعت هچ��نین نی��از دارد ک��ه سرمایه قابل بهره برداری باشد در غیر این ص��ورت اج��اره نام��ه معل��ق می ماند تا اینکه سرمایه دوباره قابل بهره برداری باشد. ب��ه این ت��رتیب وظیف��ه

44

Page 45: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

بر اساس مالک بر تضمین این مس��اله اس��ت س��رمایه ادام��ه دار و محف��وظ باشد. با این وجود هزینه نگهداری بر عه��ده مس��تاجر اس��ت. در ژوئن س��ال

کشور مالزی با موفقیت اولین اوراق قرضه اسالمی و بین المللی را2002 بر اساس مفهوم اجاره با عنوان شرکت جهانی ص�کوک م�الزی انتش�ار داد. اوراق قرضه تحت مضاربه و مش��ارکه اخ��یرا ب��ه ک��ار گرفت��ه می ش��وند. در

مورد اوراق قرضه صادره بر اساس قوانین64 مورد از 27 ،� 2006سال مضاربه، مشارکه و اجاره بودند. هردو مفهوم مضاربه و مشارکه بر اس��اس سهام س��ود و زی��ان عم��ل می کنن��د. آن ه�ا اب��زاری ب��ا ریس��ک ب��اال در نظ��ر گرفتند. به علت اینکه بر گشت اوراق به صاحبان سرمایه مشخص و قطعی نیست و بسته به عملک��رد ب��ازار دارد. ب��ر خالف س��رمایه گ��ذاری ق��راردادی سرمایه داران با اوراق قرضه اسالمی حتم��ا این دو مفه��وم بای��د دارای ی��ک ریسک ع��دالت بعالوه ریس��ک اعتب��اری ب��انکی اس��ت. بن��ابراین انگ��یزه ه��ای مالیاتی به وسیله دولت جهت ک��اهش به��ای این ن��وع از اوراق قرض��ه ارائ��ه می شود و جریان نقدینگی در آینده را جذاب ت��ر می کن��د. ص��دور اوراق ب��ر اساس استاندارد ه��ای حس��ابداری ب��رای اوراق قرض��ه اس��المی و عملی در پاس��خ ب��ه س��رمایه ظ��اهر ش��ده در ص��دور اب��زار م��الی اس��المی س��ازمان

استاندارد حسابداری مالی راAAOIFIحسابداری و نشر برای موسسه مالی بر اساس س��رمایه گ��ذاری در اوراق به��ادار ش��امل ص��کوک و اوراق قرض��ه

سرمایه گ��ذاری دراسالمی معرفی کرده است. بر طبق این استاندارد : صکوک تایید خود را بر اساس ارائه ارزش برابر ارائ��ه می ده��د. بعد از بستن قرارداد حق اشتراک وصول ارزش تایید می شود و آن را برای استفاده با عنوان رایج برای سهام و حقوق در سرمایه های واقعی ط��راحی می کندو ربا و یا عدالت ی��ک پ��روژه معین ی��ا انص��اف ی��ک فع��الیت س��رمایه گذاری خاص مشخص می شود. هدف این استاندارد تفاوت قائل ش��دن بین فعالیت های حسابداری اسالمی و فع��الیت ه��ای ق��راردادی ب��ر اس��اس ثبت

AAOIFIاوراق قرضه است. بررسی FAS نش��ان می ده��د ک��ه ی��ک روش17 عملی ب��ا در نظ��ر گ��رفتن ش��رایط کام��ل اس��تاندارد حس��ابداری اس��المی و

45

Page 46: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

شریعت اسالمی در نظر گرفته و به کار برده باشد. این یک مرحله مبتکرانه یک مقررات منظم و منسجم حسابداری به عنوان بخشی از مقررات جامع

موسسات مالی و اسالمی فراهم می کند. اوراق قرضه در سه مقوله اصلی طبقه بندی شده است.AAOIFI FAS 17در

اوراق قرضه با هدف تجاری، فروش و موع��د پ��رداخت نگه��داری می ش��وند که این بر خالف استاندارد برای اوراق قرضه قراردادی اس��ت و آن ه��ا تنه��ا به سرمایه گذاری بلند مدت و کوتاه مدت طبقه بندی می شوند. تفاوت بین

بر اساس رتب��هAAOIFIاین دو استاندارد این است که طبقه بندی استاندارد بندی معروف شریعت با کار های تج��اری ب��ا ه��دف ذک��ات اس��ت در حالیک��ه استاندارد قرادادی تنها ب�ر اس�اس دوره ی�ک س�رمایه گ�ذاری اس��ت. ب�ا این

برای سرمایه گذاری در این سه طبق��هAAOIFIوجود استفاده از طبقه بندی مطلوبتر و مفید تر برای استفاده کنندگان اطالعات حسابداری است ض��من اینکه طبقه بندی افزوده شده ای است که قصد یا هدف سرمایه گ��ذاری را مشخص می کند . با این وج��ود ص��دور اوراقی در طبق��ه بن��دی س��رمایه ای

پدیدار شد. هدف آن این است که چون سرمایه گذارAAOIFIقابل انطباق با درAAOIFIدر تعیین تغییرات ض��من ش��رایط و محی��ط دچ��ار مش��کل اس��ت.

پاسخ به نیاز به ایجاد یک معیار خ��اص تص��میم گ��رفت اه��داف خ��اص و غ��یر خاص را سرمایه گذاران را ایجاد کند. تعادلی در فرا س��اختار ه��ای م��الی در میان کشور ها در سراسر جهان وجود دارد . اما در ک�ل ف��را س��اختار ه��ا در اکثر جنب��ه ه��ا ی اقتص��ادی ض��عیف هس��تند . ب��ه عالوه ص��کوک ب��ا توج��ه ب��ه ساختار های بی نظیر شریعت است. در این زمان ح��التی حاص��ل می ش��ود که می تواند به عنوان یکی از سختگیر ی های موسسه قلمداد شود که می توان در جریان کوتاهی که پیوسته یک ریس��ک ص��کوک اف��زایش می یاب��د از

پیشنهاد کرده است کهAAOIFI FAS 17میان برداشت. یک توزیع قابل توجه شناخت سرمایه گذاری در صکوک و سهام با به دست آوردن تاریخ و موع��د پرداخت شناخته خواهد شد و با هزینه آن اندازه گیری خواهد ش��د. اگ��ر چ��ه یک فشار در حال افزایش برای استفاده از ارزش منصفانه بازار وج��ود دارد

46

Page 47: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

این استاندارد روش هزینه سنتی را ترجیح می دهد درست است ک��ه هزین��ه سنتی همیشه اطالعات درست و آشکار را ف��راهم نمی آورد اگ��ر چ��ه قاب��ل اعتماد و رها از جانبداری در مقایسه با اصل ارزش منصفانه بازار اس��ت ب��ا این وجود برای بسیاری از ابزار های م��الی )از جمل��ه ص��کوک ( قیمت ه��ای بازار ممکن است همیشه در دسترس نباش��د. قیمت ه��ای ب��ازار معم��وال ب��ه عنوان اساس اندازه گیری ارزش منص��فانه ب��ازار م��ورد اس��تفاده ق��رار می گیرد. به این ترتیب وق��تی ک��ه ی��ک قیمت ب��ازار در دس��ترس نباش��د معم��وال روش های ق��رار دادی اوراق به�ادار را ب��ر اس��اس ارزش خ��الص موج��ود ی��ا دیگر تکنیک ارزیابی اندازه گیری می کند با این وجود این تکنیک ها مس��تلزم ع�دم قطعیت می باش��د و ب�ه ط��ور چش�مگیری تحت ت�اثیر فرض�یات م�ورد استفاده است و قضاوت با توجه به وی��ژگی ه��ای ریس��ک متف��اوت م��الی ی��ا ابزار های بازار سرمایه است. ع��دم قطعیت ش��امل اس��تفاده دلبخ��واهی از سود بهره، جریان های نقدی در زم��ان آین��ده اس��ت و عوام��ل زی��ان و دیگ��ر

طرف��دار هزین��هAAOIFISعوام��ل پیش بی��نی می ش��ود. ب��ه این ت��رتیب ای��ده سنتی ، در عوض ارزش منصفانه برای ابزار های ب��ازار اس��المی وج��ود دارد را می زدای��د. این همچ��نین ب��ه دلی��ل حقیق��تی اس��ت ک��ه ه��دف ارزش��یابی اسالمی باید هردو ارزش آشکار و قاب��ل اعتم��اد را ب��رای اس��تفاده کنن��دگان حواله های مالی مورد تایید است را فراهم آورد که برای قضاوت و تص��میم گیری هم مفید است با این وجود در پایان دوره حسابداری، سرمایه گ��ذاری در صکوک برای اهداف تجاری و موجود برای فروش ب��ا ارزش منص��فانه آن اندازه گیری خواهد شد. این ب��دین س��بب اس��ت ک��ه آن ه��ا ممکن اس��ت در ارزش صکوک کاهش یابند. بنابراین آن باید در ارزش منصفانه اندازه گ��یری شود که سود و زیان از قبل تعیین شده را در نظر دارد. س��ود و زی��ان را در

AAOIFISپایان سال نش��ان خواه��د داد. بن��ابراین FAS تف��اوت بین ارزش17 دفتری و ارزش خالص نشأت گرفته از فروش سرمایه گذاری ه��ا بای��د ب��ه عنوان سود و زیان شناخته شده از فروش سرمایه خالص اندازه گیری کند. استاندارد همچنین پیش بی��نی ه��ای الزم را دارد ک��ه در م��ورد ی��ک موسس��ه

47

Page 48: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

ذخایری دارد که به تناسب سود و زیانی است ک��ه از دوره ه��ای م��الی قب��ل بدست آمده ت��ا خط��رات س��رمایه گ��ذاری احتم��الی را مرتف��ع س��ازد. مانن��د

اندوخته قانونی، اندوخته طرح و توسعه و ... پیشنهاد می شود که زیان پیش بینی نشده نشأت گرفت��ه از ان��دازه گ��یری مجدد سرمایه با ارزش منصفانه از این ذخیره کسر خواه��د ش��د. اس��تاندارد همچنین نیاز دارد که انواع متفاوت سرمایه گذاری بای��د جداگان��ه ب��ر اس��اس طبقه بندی ذکر شده نشان داده شود. ضمن اینکه ضروری است به هر نوع از سرمایه بدست آمده طبقه بندی خاص��ی تعل��ق گ��یرد. در نتیج��ه اس��تفاده کنن��دگان ق��ادر خواهن��د ب��ود مفی��د ب��ودن ان��واع متف��اوت س��رمایه گ��ذاری را مقایسه کنند و از این رو این اطالع��ات ارزش بیش��تر را ب��ر حس��ب تص��میم گیری استفاده کنندگان اضافه خواهند کرد. در ح��الت س��ود بدس��ت آم��ده از سهام و صکوک استاندارد خاطر نشان می کند که سود سهام بای��د در اعالم موعد مقرر در برگه درآمده ارائه شوند ن��ه اینک��ه در زم��انی ک��ه وج��وه نق��د دریافت می شود. به این ترتیب نشان می دهد که در حالت ثبت سود سهام بر اساس سرمایه گذاری در سهام و صکوک مبنای درست حسابداری مورد استفاده قرار می گیرد استفاده از این مبنای ص��حیح در این م��ورد نی��از است که درآمد واقعی را در آن نقطه ای که تشخیص داده می ش��ود نش��ان دهد. شرایط دیگر در شناخت سود سود حاصل از فروش سرمایه گ��ذاری و س��ود س��هام دری��افتی م��ورد نی��از اس��ت ت��ا بین نس��بتی ک��ه مالک��ان س��هام برخوردار می شوند و سرمایه گ��ذاران را مش��خص کن��د. منطقی ب��ودن این شرایط مشابه با م��ورد س��ود ب��ر اس��اس ان��دازه گ��یری مج��دد این س��رمایه گذاری با ارزش منصفانه است که ذکر شد و باید اطالعات کافی را تض��مین می کند که برای استفاده کنندگان اطالعات حسابداری مناسب باشد که ب��ه طور خاص در توزیع سود بین سهامداران و سپرده گذاران این مساله نم��ود پیدا می کند. تا اینکه واضح بودن و انسجام اطالع��ات حف��ظ ش��وند. مس��ئله اصلی مشخص شده در تصمیم قبلی نی��از اس��ت مش��خص می کن��د ک��ه ی��ک نسبت درآمد از صکوک نیاز به بک��ارگیری اعم��ال مناس��ب و روش��ن نم��ودن

48

Page 49: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

توزیع سود سهام است. حسابداری ص��کوک مص��مم اس��ت ک��ه ص��راحت در روش نسبت و فرایند موجود باشد تا سود را نیز باشرایط شریعت ک��ه بای��د همراه عدالت باشد توزیع کند و این عدالت باید شامل سود س��هام و توزی��ع بین سهامداران و سپرده گذاران باشد. در مورد سرمایه گذاری ه��ای اوراق

AAOIFISقرضه اسالمی )صکوک ( FAS ب��ه ط��ور واض��ح ش��رایط17 خاص در مورد سرمایه گذاری های صکوک دارد که باید روش��ن باش��ند. ی��ک شرط شامل تضمین صکوک و ط��بیعت تض��مین می باش��د ش��رط دیگ��ر این است که استاندارد نیاز دارد رابطه قراردادی بین صادرکننده اوراق و دارنده یک صکوک خاص باید روش��ن باش��د. این روش��ن س��ازی بای��د توس��ط ص��ادر کنندگان صکوک ایجاد شود. شفاف سازی دیگر با توجه ب��ه س��رمایه گ��ذاری در صکوک مورد نیاز است که مستلزم روشن شدن طبقه بندی ص��کوک ب��ر طبق موعد پرداخت آن هاست. ایده اصلی ش��رایط مش��خص ش��ده توس��ط

AAOIFIS FAS 17همانطور که گفته شد به ترسیم کشیده می شود که در آن موسسات اسالمی و مالی باید شفافیت را در روشن کردن اطالعات م��الی مربوط به سرمایه گذاران اوراق بهادار مخصوصا صکوک حفظ کند. ب��ه این ترتیب این مسأله استفاده کنندگان حواله های م�الی را ق�ادر می س�ازد ک�ه قضاوت های بهتری در مورد هم��ه اطالع��ات ض��روری ش��فاف س��ازی ش��ده ایجاد کنند. در مورد صکوک شفاف سازی برگش��ت ه��ای ب��القوه و خط��رات همراه آن همچنین ارتباط قراردادی بین بخش های دخیل به اندازه براب��ر ب��ا قضاوت به اینکه مطابق با شریعت است یا نه مصمم باش��د. از مص��احبه ب��ا رئیس یک بانک مالی در مالزی مشخص شد ک��ه شناس��ایی س��ود حاص��ل از صکوک در دو بخش طبقه بندی شده است. اول اینکه اگر ص��کوک ب��ا به��ره صادر می شد ) کوپن صفر ( بانک تفاوت بین ارزش اسمی و م��یزان ص��ادر شده را بر طبق دوره کامل جریان صکوک به طور قسطی پرداخت خواه��د کرد. این پرداخت قسطی با معیار درستی از حساب بهره ثبت خواه��د ش��د. به طور خالصه می توان گفت که هیچ تفاوت چش��مگیری بین فع��الیت ه��ای حس��ابداری ص��کوک و اوراق قرض��ه ب��ه ج��ز در ن��ام حسابرس��ی ک��ه بان��ک

49

Page 50: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

استفاده می کند وجود ندارد. چشم انداز مس��یر آین��ده و چ��الش در فع��الیت اس��ت ه��ر چن��دAAOIOFIهای صکوک بسته به موفقیت استاندارد های مالی

که این استاندارد ها نشان داده است ک��ه تالش را ب��رای مع��رفی اس��تاندارد های موثر حسابداری انجام شده ان��د ک��ه ت��ابع ش��ریعت هس��تند و در س��طح جهانی پذیرفته شده اند. نقش صادر کنندگان اوراق قرضه س��رمایه گ��ذاران و واسطه ها در معامالت نیازمن�د اس��تاندارد ه�ای پ�ذیرش ش�فاف س�ازی و کنترل است. همگام ب��ا تالش ه��ای نخبگ��ان م��الزی در تض��مین مط��ابقت ب��ا ش��ریعت تالش ه��ایی ب��رای پ��ذیرش بین المللی از طری��ق معی��ار س��ازی در مقابل مهمترین استاندارد های بین المللی صورت گرفت��ه اس��ت. البت��ه بای��د ملل اسالمی تضمین کنند که بیش��تر بخش ص��نعت ب��ه س��اختاری همگ��ام ب��ا فناوری نوین پیش روند تا منجر به پیشرفت و رشد ب��ازار س��رمایه اس��المی

تصریح شده صادر کنندگانPDSگردد. به عالوه همانطور که در رهنمود های IPDS ط��باید یک مشاور دینی مستقل که توس SCر��د در نظ��ده باش��د ش��تایی

گیرن��د. هماهن��گ س��ازی و اس��تاندارد س��ازی و حک��ومت ش��ریعت می توان��داختالف تفسیر های شریعت در میان پژوهشگران را در کشور کاهش دهد.

برای پیشرفت بیش�تر فع�الیت ه�ای حس�ابداری اس��المی کش�ور اس��تادان و متخصص��ان ش��ریعت و حس��ابداری بای��د ب��ه ط��ور فع��ال ق��وانین مناس��ب حسابداری که مطابق با قوانین مدرن حسابداری است را توصیه کنند. البت��ه ف��را س��اختار ه��ای آموزش��ی ن��یز الزم اس��ت ص��ادر کنن��دگان اوراق قرض��ه اس��المی را ب��ر اس��اس پیچی��د گی ه��ای اص��ول اس��المی در مع��امالت م��الی آموزش ده��د و مش��کالت ایج��اد ش��ده ناش��ی از اس��تفاده از روش جدی��د در قیمت های ثابت یا حساب کردن سود ها برای ابزار های مالی اس��المی هیچ

تفاوتی با ابزار هی مالی قرار دادی ندارد.م سر انجام سیستم مالیات سازی برای این گونه اوراق باید م��ورد ب��از نگ��ری قرار گیرد تا با تدوین استاندارد های بهتر پیشرفت سریع این ب��ازار س��رمایه را موجب شود. قانونگذاران نظ��یر دولت و کمیس��یون ب��ورس اوراق به��ادار

می توانند برخی مشوق ها برای صدور اوراق صکوک قرار دهند.

50

Page 51: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

( نتیجه گیری فصل سوم: 3-1 استاندارد جدیدی بهAAOIFIنیاز به قوانین مطابق با شریعت موجب شد که

FASنام صادر کرده است که سرمایه گذاری های اس��المی ب��ه خص��وص17 صکوک را در بر می گیرد. بر طبق این استاندارد اوراق قرضه اسالمی بای��د به سه دسته بر طبق اهداف س��رمایه گ��ذاری تقس��یم ش��وند ک��ه این طبق��ه بندی برای بهبود مصالح عمومی ایجاد شده ک��ه از آن ب��ه عن��وان ذک��ات ی��اد

می شود. بعالوه استاندارد بیان می کند که شناخت ب��رای س��رمایه گ�ذاری در ص��کوک سهام باید بر اساس کسب در م��ورد مق��رر باش��د. ب��ر حس�ب ان��دازه گ�یری اوراق قرضه باید با هزینه سنتی ان��دازه گ��یری ش��ود ن��ه ب��ا ارزش منص��فانه بازار . استاندارد همچنین شرایط الزم برای شفاف س��ازی ه��ای ص��کوک را تعیین می کند. هدف این شرایط شفاف سازی این اس��ت ک��ه اطمین��ان دهد شفاف سازی کافی توسط صادر کنندگان اوراق قرضه صکوک با هدف تخمین اینکه آن با قانون شریعت مطابقت دارد ی��ا ن��ه ایج��اد می ش��ود. در يك تقسيم بندي مي توان صكوك را به دو گروه ابزار حقوق صاحبان س��هام و ابزار ب��دهي تقس��يم نم��ود. ص��كوك اج��اره، س��لم، استص��ناع و مرابح��ه زي��ر مجموعه ابزار بدهي و صكوك مشاركت و مضاربه زيرمجموعه ابزار حق��وق

اعالم ش��د ك��ه انتش��ار اين1387صاحبان س��هام ق��رار مي گيرن��د. در س��ال اوراق پس از رفع موانع مالي��اتي آن، آغ��از خواه��د ش��د. ام��ا چ��نين نش��د در ح��الي ك��ه حجم انتش��ار ص��كوك در س��ال هاي اخ��ير و ب��ويژه در كش��ورهاي همجوار ع��ربي از رش��د بس��زايي برخ�وردار ب��وده اس��ت. كش��ورهايي نظ��ير بحرين، مالزي و قطر از پيشروان انتشار اين اوراق هستند. هرچند باي��د اين نكته را ذكر كرد كه رش��د اس�تفاده از ص�كوك در چن��د س�ال اخ�ير ب�ه دلي�ل شرايط اقتصادي جهان با نوسان روبه رو بوده است، اما برآين��د ح��ركت كلي

استفاده از اين اوراق رو به رشد بوده است.

51

Page 52: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

فصل چهارم پیشنهاد صدور صکوک ممتاز

یکی از مشکالت صدور دیگر صکوک این است ک��ه حتم��ا بای��د ی��ک موسس��ه واسط بین سرمایه گ��ذار و س��رمایه پ��ذیر وج��ود داش��ته باش��د ک��ه این ام��ر فراین��د س��رمایه گ��ذاری را بس��یار پیچی��ده می کن��د ب��ه ط��ور کلی یکی از

بزرگترین مشکالت صدور اوراق صکوک پیچیدگی فرایند آن است. می توان با ادغام سهام ممتاز بدون حق رای و اوراق قرضه قرار دادی و با

AAOIFISتوجه به استاندارد FAS اقدام به انتشار ن��وعی از اوراق به��ادار17 در زمره اوراق صکوک نمود و آن را اوراق صکوک ممتاز نامید.

در این نوع از اوراق بهادار که ب�ه مانن�د س�هام ممت��از توس�ط ش�رکت ه�ای سهامی صادر می ش�ود این تف�اوت اساس��ی را دارد ک�ه ب�ه ج�ای درج ن�رخ تضمین شده سود سرمایه هر فرد، نسبت م��الکیت ف��رد از حق��وق ص��احبان سهام که به واسطه ی خرید اوراق صکوک ایجاد شده است قید می شود و سپس سرمایه گذار به نسبت سهم خ��ود از حق��وق ص��احبان س��رمایه س��ود دریافت خواهد کرد. بدیهی است که در سال های متمادی که س��رمایه گ��ذار با دریافت بخشی از اص��ل س��رمایه خ��ود م��الکیتش نس��بت ب��ه ش��رکت ن��یز

52

Page 53: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

کاسته شده و فرد به نسبت کمتری از سود را دریافت می کن�د. این ن�وع از اوراق دارای ریسک سرمایه گذاری بسیار باالیی است ولی یکی از مهمترین مزایای آن این است که سرمایه گذار سود واقعی حاصل از سرمایه گ��ذاری

خود را دریافت می کند. ری��ال1000000برای مثال فرض کنید شرکتی دارای حقوق صاحبان سهام

ریال اوراق صکوک ممت��از نمای��د در این1000000است و اقدام به انتشار % سرمایه ش��رکت50حالت در پایان سال خریداران اوراق صکوک صاحب

% سود شرکت از آن، آن هاست و در سال بعد ک��ه50می باشند بنابر این % از47 ری��ال از اص��ل س��رمایه را دری��افت می کنن��د مال��ک 100000مثال

% سود از آن صاحبان صکوک خواهد بود.47سرمایه شرکت بوده بنابراین البته بدیهی است که صدور این نوع از اوراق بهادار نیاز ب��ه بحث تفص��یلی و

تدوین استاندارد ها و قوانین مناسب خود خواهد بود.فهرست منابع فارسی

واع و��ف، ان��كوك: تعري��وي، اوراق ص��ه رض��د و روح الل��وان، حمي��پهل س��اختار. گ��زارش پژوهش��ي م��ديريت پ��ژوهش، توس��عه و مطالع��ات

.1386اسالمي وابسته به بورس اوراق بهادار تهران. ار اوراق��ق انتش��الي از طري��امين م��د ت��ي فرآين��نجفي، مهدي »بررس

.1385صكوك«؛ ماهنامه بورس؛ آبان ( د��روردين1386پهلوان حمي��ورس؛ ف��ه ب��كوك« ماهنام��ازار ص��؛ » ب)

1386ماره��ورس، ش��ه ب��اره، مجل��سروش، ابوذر، بررسي اوراق صكوك اج

65،مصوبات كميته فقهي بورس اوراق بهادار، بورس اوراق بهادارب��زاري مناس��كوك، اب��ودي؛ ص��ين محم��فطرس، محمد حسن و حس

براي جانشيني اوراق قرضه

53

Page 54: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

موسوي بیوکی، سید محمد مهدي، بررسی تطبیقی مشتقات اعتباري بافق���ه امامی���ه، س���ید عب���اس موس���ویان،پای���ان نام���ه کارشناس���ی

ارشد،دانشگاه امام صادق )ع(کها و��واع ریس��ی ان��ع )بررس��دم، رفی��نی مق��ابوالحسنی، اصغر و حس

روشهاي مدیریت آن در نظام بانکداري بدون رباي ایران(گ��گاه فرهن��ابزار مالی صکوک، موسویان،سید عباس ، تهران،پژوهش

و اندیشه اسالمی،اول

فهرست منابع خارجی

Manama: Accounting and Auditing Organization for Islamic

Financial Institutions

Bakar, M. D. (2003), “Contracts in Islamic Commercial and Their Application

Brigham, E. C. and Ehrhardt, M. C. (2005), Financial Management,11th ed.USA: Thomson South Western Publishing

Hamat, M. (1994), “Accounting Issues in the Operation of

Islamic Banking”

Ismail, H. and Latiff, A. R. (1999), “Reporting Islamic Based Transactions: Question of Substance”

Kahf, Monzer, «SUKUK: PRINCIPLES, STRUCTURE & PERFORMANCE”, 23-25 October 2007, available

Ismail, H. and Latiff, A. R. (2000), “Financial Reporting of Islamic Banks: Research Highlights”

Ismail, H. and Latiff, A. R. (2001), Survey & Analysis of Financial Reportingof Islamic Banks Worldwide

Middle East Business News and Company Directory (n. d.), “Development andRegulation of the Sukuk Market in Malaysia”

Moustapha, S. K. (2001), The Sale of Debt: As Implemented by the

Islamic Financial Institutions in Malaysia

Rahman, A. R. (2003), “Accounting Regulatory Issues on

Investments In Islamic Bonds”

54

Page 55: madsg.com¾ایان... · Web viewبه عنوان مثال صكوك مرابحه و صكوك استصناع منتشر شده در كشورهاي عربي از قدرت نقدشوندگي

Rosly, S. A. (2001), “Some Issues of Bay‘ al-‘Inah in

Malaysian Islamic Financial Markets”

55