စမးျမေရာငၿမ႕ မႏေလးသ႔

မႏေလးၿမ႕ေတာၿမ႕ ျပ၀နေဆာငမႈလပငနးဖြ႔ၿဖးတးတကေရးစမကနး

ျမနမာႏငငသည စးပြားေရးပတဆ႔ခရမႈေၾကာင အထးကနျဖစခရာက လြတေျမာကလာၿပျဖစ၍ မႏေလးၿမ႕သညလညး လငျမနစြာတးတကလာမည အခြငအေရးက ရယႏငခၿပျဖစပါသည။ သ႔ျဖစသညတင ႏစေပါငးမားစြာ ရငးႏးျမပႏမႈအခြငအေရးက ျပညစစြာမရရခသည ၿမ႕ျပ၏ အေျခခ အေဆာကအဥးက႑တြငအားနညးမႈမားရေနပါသည။ ေရရရေရး၊ေရဆးစြန႔ထတေရးႏင အမႈက စြန႔ပစေရးလပငနးမားမာ လအပခကမားစြာရေနပါသည။ ဤလအပခကမားက ျဖညဆညးကာ မႏေလးတငးေဒသႀကးအစးရသည (၂၀၄၀) ျပညႏစ အေရာကတြင သန႔ရငးစမးစဖြ႔ၿဖးေသာ မႏေလးၿမ႕ႀကးျဖစလာေစရန ရညသနလက ရငးႏးျမပႏမႈမား ျပလပေနၿပျဖစပါသည။ မႏေလးၿမ႕ျပ၀နေဆာငမႈ အဆငျမငတငေရးအတြက စမခကျဖင လထ၏ ကနးမာမႈက ျမငတငႏငမည ပတ၀နးကငေကာငးက ဖနတးႏငမညျဖစပါသည။ အာရဖြ႔ၿဖးေရးဘဏ (ADB) ႏင ျပငသစႏငငမဖြ႔ၿဖးေရးေအဂငစ (AFD)တ႔က အားျဖညကညေနၾကၿပ ျဖစပါသည။

မႏေလးၿမ႕ႀကးသည ျမနမာျပညအလယပငး လြငျပင၏ ဗဟခကတြင တညရၿပး ျမနမာတ႔၏ အသကေသြးေၾကာျဖစေသာ ဧရာ၀တျမစႀကး၏ အေရ႔ဖကကမးမာ ေနာကဆးမငးေနျပညေတာ စကခ သည ေနရာပင ျဖစပါသည။ ပထ၀အေနအထားအရသာမက ဗဒၶဘာသာႏငျမနမာယဥေကးမႈ၏ အခက အျခာေနရာလညး ျဖစပါသည။ စမးစေအးျမသည မႏေလးေတာငရပမာရသည ဘရားမား ၊ ေကာငးမား သည မႏေလး၏ ႏလးသားအျဖစ ထငရားစြာရပတညလက ရေနပါသည။

လငျမနစြာ ဖြ႔ၿဖးတးတကမႈ အေထာကအထားမားထတြင ေဆာကလပေရးလပငနးခြငမားမပ႕ႏ႔ လႊမးၿခလာေသာ ဖမႈန႔လႊာေအာကတြင မႏေလးၿမ႕သၿမ႕သား(၁.၂၅)သနး ေနထငလကရၿပး လာမည (၂၅)ႏစၾကာလင လဥးေရႏစဆျဖစလာမညဟ ခန႔မနးရပါသည။

မႏေလးၿမ႕၏ လကရေရေပးေ၀ေရးစနစက ADB ၏ ေခးေငြျဖင (၁၉၉၀) ျပညႏစ ကတညးက တညေဆာကခပါသည။ ထစဥက စးပြားေရးပတဆ႔မႈမား မရေသးပါ။ ယေနထ လညပတဆ ျဖစေသာ အဓက ေရတြနးစကရမာ ၿမ႔လဥးေရ၏ ထက၀ကမကသာ လႊမးၿခႏငပါသည။ ထေရမာလညး သန႔စငၿပး သညေရ မဟတသညျပင အခနျပညျဖန႔ေ၀ႏငျခငးလညး မရပါ။

မႏေလးၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတ၀င ဥးထြနးၾကညက -

“မႏေလးၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတ ႏင ADB တ႔သည သန႔ရငးစမးစဖြ႔ၿဖးသည ၿမ႕ ျဖစေပၚလာေစရနတညေသာရညမနးခကမားရေၾကာငး ၊ စမခကတစခေရးဆြႏငရန ADB မ နညးပညာ အေထာကအကမား ေပးလကရေၾကာငး ၊ ပထမဥးဆး ေရေပးေ၀ေရးစနစက အဆငျမငေဆာငရြကသြား မညျဖစၿပး ေနာငတြင ေရလအပေနေသာ ေနရာမားအေရာက တးခ႕ေဆာငရြကသြားမည ျဖစေၾကာငး˝ ေျပာျပခပါသည။

ေဆာငရြကသြားမည စမခကတြင လကရေရျဖနျဖးေရးစနစက အဆငျမငျပျပငျခငး ေရပမ ျဖနေ၀ျခငးသာမက လကရစနစတြင ျဖစေပၚေနေသာေရဆးရးမႈ (၅၀%) ရသညအေနအထားမ ေလာက သြားေစရန စစဥထားပါသည။မႏေလးၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးအဖြ႔၏ စမခန႔ခြမႈျဖငေရႏငသန႔ရငးေရး ဌာန၀နထမးမားသည နယသာလနႏငင VEI ကမၸဏမ ပညာရငမား ၊ စမခကပညာရငမား နင ပးေပါငး လက ေရဆးရႈးမႈ ေလာခေရးလပငနးမားေဆာငရြကေနၿပျဖစပါသည။စမခက၏ လမႈေရးဆငရာ သေတ သန ရလာဒမားအရ ၿမ႕ဆငေျခဖးမားတြင မျပညမစေနၾကရေသာ ပဂၢလမားမာ ေရကအထးလအပခက အျဖစသေဘာထားေၾကာငး သရရပါသည။

နနးေတာေဟာငး၏ ကးပတလညတြင မႏေလးၿမ႕ႀကး ဖြ႔ၿဖးတးတကလကရသည

စမခက၏အေရးႀကးေသာလပငနးတစချဖစေသာ ေရဆးစြန႔ထတျခငးလပငနးကဥးတညေလလာ ေနေသာပညာရငမားက မႏေလးၿမ႕ရ သဂၤဇာေခာငးမာအမႈကမားစြန႔ပစခရာ ၊ေရဆးစေဆာငးရာ ၊မလာ ရညမား စး၀ငရာေနရာတစခ ျဖစေနေၾကာငး ေတြ႔ရရပါသည။ ထေရဆးမားထတြင ဇ၀ေအာကဆဂင လအပမႈ (BOD) ျမငမားလရသာမက အဆပသငေစေသာ ဓာတသတမားလညးပါရေနပါသည။ ၿမ႕တြငး ရအမအခ႕တြင တညေဆာကထားေသာ ေရသးကနစနစမားမအပ ၿမ႕လထတစသနးေကာ အတြက ေရဆးသန႕စငသညစနစမရေၾကာငး ေတြ႔ရပါသည။ လကရေရသးကနအခ႕ေနရာမားတြင စမထြကကာ ေရအရငးအျမစမားက ညစညမးေစပါသည။

စမခကတာ၀နခ မစၥတာ ေဂရမြား က -

“ပတ၀နးကငေကာငးမြနေစမည ၀နေဆာငမႈစနစမားမရလင ကနးမာေရးထခကမည ျဖစ ေၾကာငး၊ စမးလနးေသာ မႏေလးၿမ႕ျဖစရနအတြက ပတ၀နးကငေကာငးေအာင ၀နေဆာငမႈမား ေပး ရန လအပေၾကာငး ၊ သ႔မသာ ခရးသြားဧညသညမား ၊ စကရအလပရႏင လပငနးမားတြင ရငးႏးျမပႏမႈ မား တးျမင၀ငေရာကလာမည ျဖစေၾကာငး˝ေျပာၾကားခပါသည။

သဂၤဇာေခာငးအားဆညယျပျပငျခငးသည စမခက၏ အေရးပါေသာ က႑တစရပျဖစပါသည။ ပထမဥးဆး ေရဆးသန႔စငမႈစနစက တပဆငၿပး ေခာငးေရက သန႔စငရန လအပပါသည။ သ႔မသာ ေခာငးပတ၀နးကင သာယာလပၿပး လထ၏ ကနးမာမႈအဆငအတနးလညး ျမငမားလာေပမည။ ၿမ႕၏ ေတာငဖကရ စကမႈဇထြကေရဆးမားမာလညး ေရႏတေျမာငးမားကညစညမးေစပါသည။ ဤအခကက ျပျပငရနအတြက အစးရႏင ပဂၢလကကမၸဏတ႔ ပးေပါငးေဆာငရြကမညအစအစဥလညးရေနပါသည။

ဥးထြနးၾကညက ဆကလက၍ -

“မႏေလးၿမ႕တြင မလာႏင ေရဆးစြန႔ပစသညစနစက တညေဆာကရမညျဖစေၾကာငး၊ ေရဆး မားက သန႔စငေအာငျပျပငၿပးမသာ စြန႔ထတရမညျဖစေၾကာငး ျပနာျဖစေနေသာ ေရႏတေျမာငး မားကလညး ထေရာကစြာျပျပငရမညျဖစေၾကာငး˝ေျပာၾကားခပါ သည။

မးတြငးကာလ မးႀကးေရလလာသည ေရကစြန႔ထတရနအတြက လကရတြင ရႈပေထြးေနေသာ ေရနတေျမာငးမားက ေကာငးမြနေအာငလပရနလပါသည။ စမခကအဖြ႔အေနႏင လကရေရအေျခအေန၊ အနာဂတ ေရအေျခအေနမားက ေလလာကာ ေျပာငးလလာသည ရာသဆး ဒဏခႏငမညနညးလမး မားက ရာေဖြကာပစထတလက ရပါသည။ ေရႏတေျမာငးမား ေရစးေရလာေကာငးမြန ေအာငတးေဖာ ျခငး ၊ ေရေၾကာငးပတဆ႔ေနေသာေနရာမားက ရငးလငးဖယရားျခငး၊ ေရသြယစြန႔ထတႏငမည စနစမား ေဖာထတ၍ စမခန႔ခြျခငးႏငအမႈကသမးစနစက ပမေကာငးမြနေစရန ေဆာငရြကျခငးမားက လအပ လကရပါသည။

စမခကတာ၀နခ မစၥတာ ေဂရမြား က -

“အမႈကသမးဆညးစြန႔ပစသည လပငနးက အဆငေျပစြာေဆာငရြကလက ရေနသညက ေတြ႔ရ ေၾကာငး၊ဤကသ႔ေသာ ၀နေဆာငမႈမးက တးခ႕ေဆာငရြကဖ႔လေၾကာငး ၊ လထကလညး ေရႏတေျမာငး မားထသ႔ အမႈကမားပစမခဖ႔လအပေၾကာငး˝ တငျပခပါသည။

ဤကသ႔ အမႈကမားက ေရႏတေျမာငးမားထသ႔ ပစမခေစရန လထကပညာေပး စညးရးရနလ ပါသည။ လထပးေပါငးမႈမရခလင ၿမ႕

ကနစမးေစးသညတ႔ အနားကသဂၤဇာေခာငးက စမခကမ သန႔ရငးေအာငျပျပငမည

ျပပတ၀နးကငေကာငးတစခက ေရရညထေထာငရနမလြယေပ။ အစမးေရာင မႏေလးျဖစလာေစရန မႏေလးၿမ႕သၿမ႕သားမားကသာ ဖနတးႏငပါသည။

အစးရႏင ADB တ႔သည စမခကေရရညတညတေရးအတြက အဓကထားကာ စဥးစားၿပးပးေပါငး ေဆာငရြကသြားမညျဖစပါသည။

ADB ၏အေရ႔ေတာငအာရဌာနတာ၀နခ ပညာရင မစ(စ) ေအရဟြနဒါက -

“မႏေလးၿမ႕ျပ၀နေဆာငမႈ လပငနးတးတကေရးစမကနး အေကာငအထညေဖာရန ေရရည ထနးသမးႏငရနႏင အေျခခအေဆာကအဥးသစမား ထပမတညေဆာကႏငရနအတြက ၿမ႕၏၀ငေငြ လေလာကစြာရဖ႔ လအပေၾကာငး၊ ေရေပးေ၀ေရး၊ ေရဆးသန႔စငေရးႏငအမႈကစြနပစေရးအတြကသးစြႏင ေလာကသည ေငြရရရနလညး တျဖညးျဖညးတးျမငေကာကခသြားသငေၾကာငး၊ သေတသန ရလာဒမား တြင ၀နေဆာငမႈေကာငးလင လထက ေငြေပးဖ႔ ၀နမေလးသညက ေတြ႔ရရေၾကာငး ၊ ေရရညတညတ ရန အာမခႏငသည ဘ႑ာေငြရမသာလင လထအတြက အကးရမည စမးလနးေသာ မႏေလးၿမ႕က တညေဆာကႏငမညျဖစေၾကာငး˝ မားက မတခကေပးခပါသည။

သန႕ရငးစမးစဖြ႔ၿဖးသည မႏေလးၿမ႕ျဖစရန မႏေလးၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးအဖြ႔က တာ၀နခ ေဆာငရြကသြားရန ဆးျဖတ တငျပထားၿပး ျဖစပါသည။ မႏေလးတငး ေဒသႀကးအစးရမ တစဆင ျပညေထာငစအစးရသ႔ တငျပအတညျပခက ရယသြားမည ျဖစပါသည။

မႏေလးၿမ႕ေတာၿမ႕ ျပ၀နေဆာငမႈလပငနးဖြ႕ ၿဖးေရးစမကနးဆငရာ အခကအလကမား

အဓက ရလာဒမား• ေရေပးေ၀ေရးစနစ ျပျပငျခငး၊တးခ႕ ျခငး• ေရဆးရႈးမႈ ေလာကသြားျခငး• ေရဆးမား စစညးသန႔စငျခငး ပထမအဆင• မလာမား စေဆာငးျပျပငကာေျမၾသဇာႏင သဘာ၀ဓာတေငြ႔ထတျခငး• ေရသးကနမားႏင မလာမားစနစတက စြန႔ပစရနစမျခငး• မးႀကး ေရလမႈကကာကြယျခငး• ေရႏတေျမာငးမားေရစးေရလာေကာငးေအာငတးေဖာျခငး• ရာသဆးဒဏခႏငသည ၿမ႕ ျပစမမႈစနစမားျဖစေပၚလာျခငး• ၀နေဆာငမႈ အရညအေသြးတးျမငျခငး၊ေကာပေရးရငးမားဖြ႕စညးျခငး• လထမ ပမစတ၀ငစားလာေအာငဆြေဆာငႏငျခငး

ဘ႑ာေငြလာထားခက -• စမကနးကနကေငြ ေဒၚလာသနး(၁၃၀)• ADB ေခးေငြ ေဒၚလာသနး(၆၀) နင AFD မ ယရေငြသနး(၄၀)• ကနကနကစရတက အစးရႏင ေထာကပေငြမားမကခရန

ဆကသြယရန

ေအရဟြနဒါehonda@adb.org

ဒငးနစ(စ)ဒယဆး(လ)desilled@afd.fr

ခငေမေဌးkhinmayhtay62@gmail.com

မႏေလးလထ၏ ထကဝကမကသာ အခနျပည႔ မလာေသာေရ ျဖန႔ျဖးႏငေသးသည

Creative Commons Attribution 3.0 IGO license (CC BY 3.0 IGO)© 2015 ADB. The CC license does not apply to non-ADB copyright materials in this publication. Publication Stock No. ARM157528-2