1222

6. UZAKTAN ALGILAMA-CBS SEMPOZYUMU (UZAL-CBS 2016), 5-7 Ekim 2016, Adana

[1403]

İMAR PLANI UYGULAMA ARAÇLARINDAN “MÜLKİYET VE İMAR

HAKLARININ AKTARIM MODELİ” (MİHAM)

Aziz Cumhur KOCALAR1

1Yrd.Doç.Dr., Ömer HALİSDEMİR Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, 51000, Niğde.

ÖZET

İmar haklarının aktarımına yönelik plan ve programlar dünyada bazı ülkelerde kabul gören bir imar uygulama aracının

doğmasını sağlamıştır. Bu araç, ilgili ülkelerde bir takım yasal düzenlemelerle gündeme gelmiştir. Özellikle tarım alanlarının

korunması, şehir merkezlerindeki yüksek katlı yoğunlukların getirilmesinde imar haklarının daha adaletli ve eşitlikçi

kullanılması gibi yolların tartışılmaya başlanmasıyla tanınarak yayılmıştır. Araç zamanla farklı kullanım alanlarına da

uygulanabilir olmuştur. Ülkemizde ise önceleri mülkiyet ve imar haklarının aktarımı (veya imar haklarının transferi) koruma

mevzuatımıza (2004 tarihli değişiklikle 2863 sayılı) koruma yasasına tanımsız bir kavram olarak girmiştir. Ancak uygulama

yönetmeliği düzenlenmediğinden, 8 yıl kadar güdük bir araç şeklinde bırakılmıştır. Süreç içerisinde kentsel dönüşüm ihtiyacına

yönelik çalışmalar artmış ve yeni yasal düzenleme eğilimleri sonrasında, 2012 yılında çıkarılan afet gerekçeli “kentsel

dönüşüm” olarak bilinen (2012 tarihli ve 6306 sayılı) önemli bir yasada; araç yine, tanımsız ancak bu kez daha ayrıcalıklı bir

kullanılabilirlik sağlayıcı şekilde yer bulmuştur. Ardından çıkarılan ve 2 kez de değiştirilen yönetmeliklerle birlikte artık, bu

uygulama aracına imar alanında giderek daha çok ilgi duyulması söz konusu olmuştur. Aracın imar uygulanmalarında

kullanımına yönelik bu görünürlüğüne karşın, ülkemizde yeteri kadar tartışılmadığı düşünülmektedir. Üstelik aracın özellikle

imar haklarının ayrıcalıklı olarak kötüye kullanılmasının önüne geçilecek şekilde, kamuya mal edilmesinin sağlanması gibi çok

daha faydalı işlevler üstlenmesi gerekmektedir. İşte bu bildiri, mevcut imar uygulama araçları içerisinde “Mülkiyet ve İmar

Haklarının Aktarımı Modeli”nin (MİHAM) yerini karşılaştırmalarla değerlendirmeye yönelik olarak 2009 yılında şehircilik

alanında tamamlanan bir doktora ve ardından gelen makale çalışmalarının; harita mühendisliği gibi konuyla yakından ilişkili

farklı disiplinlere de tanıtıcı bir yansımasıdır. Aracın özellikle mülkiyet ile ilişkili konumu gereği; harita ve kadastro

mühendisliği içinde, CBS gibi çağdaş teknolojik (ve mekânsal sistematik veri tabanı ilişkisi kuran) araçlar ile ülkemiz

genelinde imar uygulama takibinin de adil bir şekilde yapılması açısından önemi açıktır. Bu nedenle çalışma; mülkiyetle ilintili

bir tarzda imar planları ile izlenmesi gereken yolda tapudan başlayarak ortaya konulacak yeni disiplinlerarası müşterek

yaklaşımlara da vurgu yapmaktadır.

Anahtar Sözcükler: İmar planı uygulama araçları, mülkiyet ve imar haklarının aktarımı (transferi), koruma, şehircilik, şehir ve

bölge planlama, CBS.

1.GIRIŞ Çalışma konusu ve yaklaşımına yönelik olarak amaç, kapsam ve yöntem kısaca özetlenerek tarihçeyle,

ülkemizdeki son dönemdeki uygulamalarla ilişkin gözlem ve değerlendirmelere yer verilecektir.

1.1.Amaç

Bu çalışmada amaç; imar planı uygulamalarında kullanılabilecek bir araç olan “mülkiyet ve yapılanma-imar

haklarının aktarımı”na (imar haklarının transferi) yönelik ülkemizdeki çalışmalar hakkında kısa bir bilgilendirme

yapmaktır.

1.2.Kapsam ve Yöntem

Konu, bildiri kapsamında bir ön tanıtımla ele alınarak; son on üç yıllık süreç içinde, kapsama ve uygulama alanı

geniş olan bu araç için, önerileri de içeren kaynakçalara göndermeler yapılacak şekilde sınırlandırılmak zorunda

kalınmıştır.

İmar haklarının transferinin kısa tarihsel geçmişi

İmar haklarının aktarımına yönelik plan ve programlar dünyada bazı ülkelerde kabul gören bir imar uygulama

aracının doğmasını sağlamıştır. Bu araç, ilgili ülkelerde bir takım yasal düzenlemelerle gündeme gelmiştir.

Özel mülkiyetin kamu yararına sınırlandırılarak dengelenmesinde “imar hakları aktarımı” modeli bu alanda

uygulanan ilk araç olmuş, (Hanly-Forde, J. vd. 1994) ABD’nde 1916 yıllarında (NY) gökdelenlerin yapımı

sırasında başlayan bu süreçte, yerel yönetimlerin elindeki plan ve kamulaştırma yetkilerinin siyasal ve toplumsal

baskılarla karşılaşması ve korumadaki maddi yetersizliklere çözüm arayışları neticesinde ülkeye çapına

1223

6. UZAKTAN ALGILAMA-CBS SEMPOZYUMU (UZAL-CBS 2016), 5-7 Ekim 2016, Adana

yayılabilmiştir. (Pruetz, R. 2003). Özellikle tarihi alanların ve tarım alanlarının korunması, şehir merkezlerindeki

yüksek katlı yoğunlukların getirilmesinde imar haklarının daha adaletli ve eşitlikçi kullanılması gibi yollarının

tartışılmaya başlanmasıyla tanınarak yayılmıştır. Araç zamanla imar planlarıyla farklı kullanım alanlarına da

uygulanabilir olacak şekilde yayılma göstermektedir.

Ülkemizde imar haklarının aktarımı

Ülkemizde ise önceleri, imar haklarının aktarımı şeklinde koruma mevzuatımıza (2004 tarihli değişiklikle 2863

sayılı) Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununa tanımsız bir kavram olarak girmiştir.

“…yapılanma hakları kısıtlanmış taşınmazlara ait mülkiyet veya yapılanma haklarının, imar plânlarındaki aktarım

alanlarına, bir program dahilinde aktarmaya belediyelerin ve valiliklerin yetkili olduğu” hususları eklenmiştir.

Ancak uygulama yönetmeliği düzenlenmediğinden araç, güdük bir şeklinde bırakılmıştır. 2863 sayılı Kanun’un

2004 yılındaki değişikliğinde, Duyguler’e göre: Korumaya bağlı aktarım uygulamalarına ışık tutacak hususlar ile

ikincil mevzuat için oldukça yararlı yönlendirmeler şeklinde yer almıştır. (Duyguler, F. 2014).

Değerleme şirketlerince rayiç değer denkleştirmesi yapılması,

Kültür varlığına ilişkin yapı değerinin dikkate alınmayacağı,

Menkulleştirme yapılabileceği, İller Bankası’nın görevlendirileceği; alım/satımlarla ilgili belediyelerin

yetkilendirilmesi ve tapu işlerinde harç/vergi muafiyeti,

İmar planlarında aktarım alanı olarak yapılanmaya açık alanların oluşturulması,

Aktarımda yapılanma hakkı kısıtlanan taşınmazın mülkiyetinin ilgili idareye geçeceği,

İdare mülkiyetine geçen taşınmazların hiçbir koşulda satış konusu yapılamayacağı,

Kısmi aktarım yapılabileceği,

Kültür varlığı sahibinin, menkul kıymeti teslim almasını takiben, söz konusu taşınmazın gerekli bakım ve

restorasyonunu yapma zorunluluğu,

Belediye sınırları içerisinde aktarım alanı bulunamaması halinde, ilgili idarelerce ortak programlar yürütülebileceği.

Süreç içerisinde kentsel dönüşüm ihtiyacına yönelik çalışmalar artmış ve yeni yasal düzenleme eğilimleri

sonrasında, 2012 yılında çıkarılan afet gerekçeli “kentsel dönüşüm” olarak bilinen (2012 tarihli ve 6306 sayılı)

önemli bir yasada; araç yine, tanımsız ancak bu kez daha ayrıcalıklı bir kullanılabilirlik sağlayıcı şekilde aşağıdaki

gibi “imar haklarını başka bir alana aktarma” ifadesi ile hüküm altına alınmıştır.

Ardından çıkarılan ve 2 kez de değiştirilen yönetmeliklerle birlikte artık, bu uygulama aracına imar alanında

giderek daha çok ilgi duyulması söz konusu olmuş, 2009 yılı MSGSÜ Şehircilik doktora programında kabul edilen

tez sonrası ilgili çalışmalarda konu, daha kapsamlı yeni uygulama alanlarına yönelik farklı önerilerle birlikte

ayrıntıları ile sürekli tartışılmıştır. (Kocalar, A.C. 2009-2014).

Nitekim, ülke gündemine de sık sık taşınan ve kısaca “rant tartışmaları” olarak adlandırabileceğimiz son

gelişmeler; kentsel rantlar, sermaye, yönetim ve siyasetin finansmanı arasındaki ilişkiyi açıkça ortaya koyan

örneklerle doludur. Bu nedenle, kent yönetimine katılımda da kentsel rantların yönetimi, ciddi ve yeni bir sorun

alanı olarak görülmektedir. (Turan. M. 2008).

2.BULGULAR (DISIPLINLERARASI BOYUT)

Bu yüzden konu, Kamu Yönetimi ve Siyaset dışında ciddi bir şekilde İktisat ve Maliye’nin de ilgi alanına

girmektedir. Harita Mühendisliği ile birlikte Şehir ve Bölge Planlama bölümleri ise konuya hem teknik temelli,

hem de hukuksal, finansal v.d. sosyal yanlarıyla ayrıca getirdikleri uygulama önerileriyle katkı sunmaktadır.

Kamu Yönetimi ve Siyaset, İktisat ve Maliye Boyutları

“Kentsel toprak rantının kamuya kazandırılması” başlıklı kitap konuya titiz yaklaşımın bir eseridir. (Keleş, Ruşen;

Geray, Cevat; Emre, Cahit ve Mengi, Ayşegül 1999). Kaya’ya göre; Gayrimenkul rantları, emek ve sermaye

gereksinimi olmaksızın malikin iradesi dışında dış faktörlerin etkisiyle zaman içinde meydana gelen değer

artışlarıdır. Ayrıca son dönemlerde gündemde olan seçim öncesi açıklanan büyük yatırım ve dönüşüm projeleri

gibi merkezi ve yerel idarelerin yapmayı planladığı ve yapmış olduğu bayındırlık yatırımları, imar düzenlemeleri,

ulaşım projeleri ve kentsel dönüşüm projelerinin gayrimenkul rantları üzerindeki payı oldukça büyüktür. Bu

nedenlerle, özellikle kamu yatırım ve harcamalarına bağlı olarak gerçekleşen gayrimenkul değer artışlarının söz

konusu gayrimenkul maliklerinden alınarak yine kamunun yararına kanalize edilmesi zaruri bir durumdur. Aksi

halde kamu yatırım ve harcamaları gelir dağılımındaki adaletsizliği azaltmak yerine artırmış olur. (Kaya, Fatih,

2011).

1224

6. UZAKTAN ALGILAMA-CBS SEMPOZYUMU (UZAL-CBS 2016), 5-7 Ekim 2016, Adana

Hazine taşınmazlarının yönetimi

Kamu taşınmazlarına yönelik olarak bir çalışmada; Almanya’da federal devlete ait taşınmazların yönetimi detaylı

bir şekilde incelenmekte ve Türkiye’de Hazine taşınmazlarının yönetimiyle karşılaştırılmaktadır. Almanya’da

2005 yılında devlete ait taşınmazların yönetimi konusunda son derece köklü bir anlayış ve yönetim sistemi

değişikliğine gidilmiş, ormanlar dahil federal devlete ait taşınmazların yönetimi tek çatı altında toplanmış, klasik

bir kamu idaresinden temelde daha özerk, esnek, hareket kabiliyeti yüksek, ticari esaslara göre çalışan, ekonomik

etkinliğe önem veren, kendine has özellikleri olan bir idari yapılanmaya geçilmiştir. Bu kapsamda devlete ait

taşınmazların kamu kurumları tarafından bedelsiz kullanımına son verilmiş, kamu ofis alanlarıyla ilgili bazı

standartlar belirlenmiş, federal devlet hizmetleri için ihtiyaç duyulan taşınmazların edinimi ve kiralanması ile söz

konusu taşınmazlarla ilgili bakım-onarım işleri konusunda tek bir birim yetkili hale gelmiştir. Türkiye’de Hazine

taşınmazlarının yönetimiyle Almanya’da federal devlete ait taşınmazların yönetimi arasında, kurumsal yapı,

yönetim sistemi ve çalışma prensipleri açısından çok ciddi farklılıklar bulunmaktadır. Ülkemizde Hazine

taşınmazlarının daha iyi idare edilebilmesi ve değerlendirilebilmesi için Almanya’daki uygulamaların

tartışılmasının yararlı olacağı düşüncesiyle ilgili makale çalışmasında konu ele alınmıştır. (TURAN, Taner, 1998).

Planlama Faaliyetleri ile Şehircilik Boyutu (Kentsel rantın kentleşme ile ilişkisi)

Son 25 yılda, planlamadaki “çok kurumluluk” ile ortaya çıkan “çeşitlendirilmiş imar” faaliyetleri, ekonominin

imar üzerindeki etkisi nedeniyledir. Kurumların sektörel kimliklerini öne çıkarmaları ile planlama hukukunun

bütüncül olarak algılanması imkânsız hale gelmiştir. Son 25 yıllık süreçte gündeme gelen “yeni” imar araçları,

fiziki planlamanın kapsayıcılığını unutturduğunu belirten yazar (Duyguler, F. 2014) ilgili makalesinde, aşağıdaki

gibi önce 6 grupta olağan imar araçlarını sıralamakta, ardından gelen bölümlerde ise yeni yönetim biçimlerine ve

finansal araçlara yer vermekte, son olarak ise “yeni” imar aracı olarak aktarımdan (güncel süreçler ve uygulamalar

kısmında ele alınacağı gibi) özlü bir şekilde söz etmektedir. Ülkemizde planlar 8 ana kademede ele alınabilecek 20

adet farklı plan şeklinde 9 kurum ve kuruluşça ele alınmaktadır; ancak yine son dönemde 20 farklı yasal

düzenlemeyle plan hazırlayan ve onaylayan kurum-kuruluşların hazırladığı 70 adet farklı plan çeşidine kadar

ulaşıldığı da ilgili çalışmadaki tablolardan (3,4,5) özet alıntılarla aşağıda görülmektedir. (Duyguler, F. 2014).

Olağan imar araçları: (Kaynak: Duyguler, F. 2014).

1. Yer seçimi ve fiziki durum belirleme araçları (Hâlihazır harita yapımı, Yer bilimi çalışmaları, Hazine ve kamu

arazilerinden yararlanma)

2. Planlama araçları (Müellif yeterliliği; Araştırma, anket, projeksiyon, sentez; İmar planı tasarım araçları;

Bölgeleme ve yoğunluklar; Arsa / yapı kısıtlamaları; Kullanım alanı ve yapı yüksekliği belirleme; Kamu alanları

belirleme; Kentsel tasarım;

Plan değişikliği, revizyon, ilave ve mevzi imar planlama

3. Projelendirme araçları (Mimari tasarım, Mühendislik hesapları, Mesleki denetim)

4. Uygulamaya geçiş araçları [Parselleme (İfraz, tevhit, arsa düzenleme), Ruhsat, Kamulaştırma, İhale ve sözleşme,

İnşaat ve fenni mesuliyet, Mali yaptırımlar (vergiler, harçlar, cezalar)]

5. Kullanım ve işletme araçları (Kullanım izinleri, Tehlikeli binaların yıkımı, Çevre sağlığı önlemleri ve cezalar,

İrtifak hakkı tesisi)

6. Yönetim araçları [Yerel yönetim meclisleri, Bakanlık (Bayındırlık ve İskân Bakanlığı)]

Yeni yönetim biçimleri: (Proje odaklı yönetimler, İlana bağlı özel yönetimler, Genel yönetim içindeki yeni yönetim

biçimleri)

[Boğaziçi İmar Yüksek Koor. Kurulu, Özelleştirme Yüksek Kurulu, Bölgesel Gelişme Yüksek Kurulu, TOKİ, Afet

ve Acil Durum Yönetim Kurumu Bşk., Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Bilim Sanayi Ve Teknoloji Bakanlığı, Eneji

ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (BOTAŞ veya Lisans sahibi firma), Kalkınma Bakanlığı (Kalkınma Ajansları ve

Kalkınma İdareleri), Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları Bölge Koruma Kurulu, Orman ve Su İşleri

Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Ulaştırma- Denizcilik ve İletişim Bakanlığı] Ayrıca illere

yayılmış durumda bulunanlar ise şöyledir; İl Özel İdaresi (İl Genel Meclisi), Belediye İl Belediyesi, Büyükşehir

Belediyesi (Duyguler, F. 2014).

Finansal araçlar: [Çapraz finansman, Menkulleştirme, Yapı değerinin (parasal veya adet olarak) paylaşılması,

Diğer finansal araçlar] (Duyguler, F. 2014).

TMMOB Şehir Plancıları Odası (ŞPO) öncülüğünde, geçmiş yıllardan bu yana yapılan etkinliklerde benzer

konular sıklıkla ele alınmakta olup; örneğin bu etkinliklerden geçmiş dönemlerdeki birinin ana teması da;

“Özellestirme ve Kamu Arazileri Sempozyumu” konuya o yıllardaki vurguyu görünür kılmaktadır. (TMMOB

ŞPO, 1997). “Kentsel Kamusal Alanların” planlama aracı olarak sağlayabileceği fırsatların önemini ortaya koymak

amaçlı bir doktora çalışmasında; “Kentsel kamusal alan” kavramı devlet mülkiyeti ile bağlantılı olmaktan çok,

1225

6. UZAKTAN ALGILAMA-CBS SEMPOZYUMU (UZAL-CBS 2016), 5-7 Ekim 2016, Adana

“kamusal alan” ile bağlantılı olarak geliştirilmekte ve “halkın yararlanması, denetimi ve dönüştürmesine” konu

olan alanlar olarak değerlendirilmektedir. “Kamusal alanların” kentsel geliştirme için gereken katalizatör ortamın

ve kritik ivmeyi sağlayacak cazibe kullanımlarının geliştirilmesi için kullanılması öngörülmekte ve bunun

kavramları geliştirilmektedir. (OTANER, Füsun 2005). Kentleşme ve kentsel rant ilişkisinin, Kayseri örneği

üzerinden inceleyen şehircilik kökenli yazarların bir makale çalışmasında ise; Sanayileşme ve kentleşme sürecine

bağlı olarak gelişerek değişen ve çeşitlenen barınma, çalışma, dinlenme, eğlenme ve ulaşım gibi temel

gereksinmeler kentsel toprakta değer artışına neden olduğu; Rantın, kamu sektörünün eylem ve kararları, piyasa

mekanizması ve imar haklarıyla yaratılan artı değerin bir ürünü olduğu ve bu değere toprak sahibinin hiçbir emek

ve sermaye harcamaksızın, salt toprağın sahipliğinden, konumundan ve kıtlıktan faydalanarak el koyarak haksız

bir kazanç elde ettiği dile getirilmektedir. Çalışmada, hızlı bir kentleşme süreci yaşayan ve kentsel rant etkisinin

giderek arttığı Kayseri ili özelinde, planlama kararlarına bağlı kentleşme ve kentsel rant ilişkisi incelenmekte olup;

kentsel rant türleri, kamunun ve özel sektörün eylem ve yatırımları ile şekillenen arazi kullanımı ve arazi

kullanımıyla ilişkili olarak değişen vergiye esas arsa ve arazi değerleri bağlamında mekansal olarak

değerlendirilmeler yapılmaktadır. (Meydan, S. G. ve Emür, S. H. 2013).

3.TARTIŞMA

Kentsel toprak rantını kamuya kazandırma yönelik imar uygulama araçlarından ülkemizde uygulaması olan

bazıları şunlardır: (Düzenleme Ortaklık Payı ve 18. Madde Uygulaması, Vergi ve Benzeri Araçlar, Kamulaştırma,

İmar Hakları Transferi, Menkulleştirme Araçları, Değer Ölçütüne Göre Eşdeğerlik İlkesi, Alan Ölçütüne Göre

Eşdeğerlik İlkesi, Kamu Katılım Payı, İyelik Takası, v.b.) İlgili tez çalışmasında, (bir kentsel dönüşüm projesi

aracı olarak) imar haklarının toplulaştırılmasının, ülkemizde başarılı bir örneği sayılan Dikmen Vadisi uygulaması

özel-kamusal mülkiyet durumu, kentsel toprak rantlarının oluşum süreci, kamu yararı-toplum yararı kavramı

üzerinden dönüşüm projesinde kamu yönetimi, yöneltiler ve planlama konuları eşliğinde, ayrıca dönüşüm

projesinde örgütlenme ve finansmanı ile aracın uygulandığı Türkiye’deki ve dünyadaki diğer örnek projeler ile

karşılaştırılması yapılarak incelenmiştir. (Ulutaş, C. 2005).

Dönüşüm proje alanındaki benzer gelişmeler, proje araçları üzerinden kentsel toprak rantını kamuya kazandırma

açısından incelendiğinde, yukarıda belirtilen araçlar arasında uzun erimli programlara dayalı olması ve bu

programlarda (Bakanlıklar, Belediyeler, TOKİ vb) kamusal aktörlerin düzenleyici bir şekilde rol alabilmesi gibi

öne çıkarılabilecek bazı özellikleri nedeniyle, “mülkiyet ve imar hakları aktarımı” modeli de (ya da kısmi anlamda

imar hakları transferi) son yıllardan (Kocalar, A.C. 2009) günümüze doğru giderek (özellikle kamusal açıdan) çok

daha önemli bir konuma getirilebilir. (Kocalar, A.C. 2014-i).

MİHAM (“Mülkiyet ve İmar Hakları Aktarımı” Modeli)

Aracın imar uygulanmalarında kullanımına yönelik bu görünürlüğüne karşın, ülkemizde yeteri kadar tartışılmadığı

düşünülmektedir. Üstelik aracın özellikle imar haklarının ayrıcalıklı olarak kötüye kullanılmasının önüne geçilecek

şekilde, kamuya mal edilmesinin sağlanması gibi çok daha faydalı işlevler üstlenmesi gerekmektedir. İşte bu

bildiri, mevcut imar uygulama araçları içerisinde “Mülkiyet ve İmar Haklarının Aktarımı” Modelinin (MİHAM)

yerini değerlendirmeye yönelik 2009 yılında şehircilik alanında tamamlanan bir doktora ve ardından gelen makale

çalışmalarının; harita mühendisliği gibi konuyla yakından ilişkili farklı disiplinlere de tanıtıcı bir yansımasıdır.

(Kocalar, 2011-d). (Şema)

Güncel İmar Süreçleri ve Uygulamalar

Duyguluer’in çalışmasında; son yıllarda, belediyelerin imar planı gündemlerinde “imar hakkı transferi” (yüzen

emsal) olarak yer aldığı görülen ve zamanla farklı kullanımlar ile uygulama süreçlerinde önem kazanan

yaklaşımın, şehircilikte gelişen bir varlık sergileyebileceğinden söz etmek mümkündür.

Amaç-Kapsam Uygulama şekli (Ek amaçlar veya kararlar )

Kentsel yerleşmelerdeki tarihî yapıların korunmasında…

Fiziki planlama ile “planlama iznine” sahip (yapılaşma

hakkı) olan ancak sonradan, koruma (kültür varlığı veya

tabiat varlığı) kararlarında…

Güvenlik (enerji hatları, afet riski ) gerekçeleri veya

sağlıklı çevre koşulları nedeniyle getirilen kısıtlamalarla

yapılaşma yasağı kapsamına alınan parseller için;

Fiziki planı ile verilmiş yapılaşma haklarının başka bir

alanda kullanılması ve

Bu kapsamda mülkiyet haklarının korunması yanında,

kamusal (koruma, güvenlik, sağlıklı çevre) amaçların da

sağlanması.

Teknik ve sosyal donanım alanı uygulamalarının

gerçekleştirilmesi için;

Bir ara yüz olarak kullanılması.

Yoksul kesimlere konut tedarik edilmesi için geliştirilen

menkulleştirme ve bankacılık işlemleri ile,

1226

6. UZAKTAN ALGILAMA-CBS SEMPOZYUMU (UZAL-CBS 2016), 5-7 Ekim 2016, Adana

Yukarıdaki tabloda belirtildiği gibi bu planlama aracıyla ilgili yazarın da gözlemlediği önem kazanmış bazı

süreçler özetlenirken; İmar hakkı transferi gibi türetilmiş yine pek çok yeni kavramlar ile karşılaşılmaktadır.

(“emsal transferi”, “emsal aktarımı”, “imar transferi”, “imar hakkı emsal transferi”, “yapılanma hakkı aktarımı”,

“donatı transferi” ve “yoğunluk transferi” …) (Duyguler, F. 2014).

Belediye meclis kararları ve plan notları çerçevesinde yazarın makaledeki derlemesinden aşağıdaki alıntılara da

yer vermekte fayda görülmüştür. (Duyguler, F. 2014);

1-İmar planı ile yapılanma hakkı verilmiş ancak sonradan yapılaşması kısıtlanan bölgelerde, özellikle konut ve /

veya ticaret parsellerindeki yapı hakkının, komşu parsele / parsellere veya komşu olmayan parsele / parsellere

aktarımı şekliyle kullanılması; plan değişikliği veya “plan notu” çerçevesinde kentsel tasarım (mimari proje) ile

gerçekleştirilmektedir. Bu işlem bazen zorunluluk (riskli alan) nedeniyle yapılırken, bazen de zorunlu olmayan

(yatırımcının talep ettiği) ortamlarda da kullanılmaktadır. Özellikle yapılaşmanın riskli olduğu belirlenen alanlarda

kentsel dönüşüm projeleri için üretilen “ada bazlı emsal” veya “arttırmalı emsal” uygulamaları da bu tür aktarım

konusu içinde değerlendirilebilir.

2-Yapılanma hakkı olup, “plan değişikliği” ile donatı alanına dönüştürülme gündemi içinde, parsel yapı

haklarının başka alanlara aktarımı. Örneğin, imar planında herhangi bir aktarım notunun bulunmaması veya imar

planında bir aktarım alanının olmaması durumunda, iskân izni almış ancak yapıya başlanmamış parseller için,

aktarım denkleştirmeleri, plan değişikliğinde bir gerekçe gibi kullanılmaktadır.

3-İmar planı ile yapılanma hakkı verilmemiş (planın oluşturulması aşamasında yapı izin hakkı verilmeyen yeşil

alan, eğitim, koruma, güvenlik, jeolojik yapı yasaklı vs. nedenleriyle) parsel sahiplerine, çevresindeki gibi

yapılaşma hakkı verilebileceği varsayımıyla, plan değişikliği ile başka alanlardaki alıcı parsellerde hak verilmesi.

Bir anlamda kamulaştırma karşılığı olarak veya 18. Madde gibi bir uygulama yapılarak, belediyeyi mali

harcamadan kurtarıp ilgili sosyal / teknik altyapının gerçekleştirilmesi amaçlanmaktadır.

4-Yoğunluk Transferi: Aktarım konuları içine son olarak eşdeğer yeni bir kavram dahil edilmiştir. Üst ölçek

planların plan notları içine yerleştirilen “yoğunluk transferi” ile nüfus projeksiyonuna göre yapılan alansal nüfus

dağılımlarına esneklik kazandırılmak istenirken, alt ölçek planlarda da daha serbest hareket edilebilmesi

amaçlanmaktadır. Örnek plan notları içinde:

a.Aynı plan ve uygulama kapsamına girmesi koşulu ile farklı idari sınırlar içinde kalan alanlar arasında yoğunluk

transferi yapılabileceği;

b.Plan ile belirlenen nüfus esas olmak üzere, alt ölçekli imar planı konut alanlarında yoğunluk transferi

yapılabileceği;

c.Artan nüfusun ihtiyacı olan sosyal donatı alanlarının alt ölçekli planlarda ayrılmak zorunda olduğu; gibi

hükümlerin yer aldığı görülmektedir.

5-Aktarım uygulamalarıyla ilgili ilave düzenlemeler olarak, plan notlarında veya meclis kararlarında:

a.Anlaşma sağlanması suretiyle uygulamaya gidilmesi;

b.Belediyesince re’sen uygulama yapılması;

c.Boşalan (gönderici) parsellerin kamuya bedelsiz terk zorunluluğu;

d.Bedelsiz terk edilen arsaların donatı alanları olarak kullanılması;

e.Emsal değerin belirlenen bir oranda artırılması;

f.Aktarmanın eşdeğer alan (metrekare) hesabıyla yapılması;

g.İmar planında “transfer alanı” olarak belirli bölgelerin ayrılması;

h.Hisseli parseller için aktarım işleminin sorunlar yarattığı;

gibi hususlar da işlemlere veya idari kararlara dahil edilmektedir.

Yatırımcılara cazip yapılaşma koşulları sağlamak için;

Yapı yasağı getirilen alanlarda yapılaşma haklarının

menkulleştirilerek;

Bu hakların finans piyasalarında kıymetli kağıt muamelesi

görmesi veya

Bu menkul değer (sertifikasyon belgesi) karşılığında başka

bir alanda yapı projesi gerçekleştirilmesi veya

Sermaye piyasaları içinde bir emlak borsası oluşturulması

gibi süreçlerde önem kazanmıştır.

İmar planlarına “plan notu” olarak yerleştirilerek, Değişiklik için gerekçe esası oluşturan bir teknik destek

şekliyle ele alınmak üzere bir plan dengesi sağlandığı

düşünülerek, yapılaşma alanı (metrekare) denkleştirme

hesapları yapılmaktadır.

Bazı idarelerde de plan değişikliği gündemli meclis

kararlarında,

1227

6. UZAKTAN ALGILAMA-CBS SEMPOZYUMU (UZAL-CBS 2016), 5-7 Ekim 2016, Adana

Plan uygulamalarının gerçekleştirilmesi için imar uygulama aracı olarak aktarım yaklaşım tarzının yararları içinde

daha fazla kaybolmadan; özellikle bazı uygulamaların (yazarın da aşağıda verdiği uygulama örneklerinde belirttiği

gibi) planlama sürecini önemsizleştiren bir nitelik taşıması hususunu açmakta yarar görülmüş olup; Bu amaçla

imar kuralları içinde, imar araçları ile veya imar planı ile bir “hak” oluşturma veya bir hak doğurma yönteminin

olmadığını hatırlamak gerekir.

Uygulamalarda örneklerindeki gözlemler: 1.Plan bütünlüğünün bozulması; 2.Sosyal / teknik altyapı hesap ve

alan dengesinin zedelendiği; 3.Oluşan sorunlara karşın hazırlıklı olunamaması (ulaşım sorunları, altyapı sorunları,

donatı sorunları); 4.Yapılaşma düzeninin mevcut plana göre değil, taleplere göre sürekli konum değiştiren bir

nitelik kazanması; 5.Üst ölçek planların önem kaybetmesi gibi sorunlar kaçınılmazdır.) Ayrıca, üst ölçek

planlardaki yoğunluk belirlemeleri ne kadar hassas hesaplara dayandırılsa da, alt ölçek planların tasarımında, üst

ölçekle uyumlu olmayan yapılaşma katsayılarına da dönüşebilmektedir.

Yazarın ifadesindeki gibi “imar durumu” malike bir hak kazandırmaz; uygulamaya geçmek suretiyle “kazanılmış

hak” elde edilebilir. İmarcılıkta kullanılan “kazanılmış hak” konusu, bir imar hakkı da değildir. İmar hakkının

tanımı, aktarım prensipleri, değerleme esasları ve planlama teknikleri belirlenmeden, aktarım uygulamasına

geçilmesi doğru olmamaktadır.

Yine yazara göre, bir söylem olarak popüler olan bu kavramın farklı içerik ve tanımlarla uygulamaya sokulduğu

gözlenmektedir. İmar planlarının “plan düzeni” yitirilmekte iken; Bu kavramın “imar hukuku”, “mülkiyet

hukuku”, “inşaat hukuku” veya “kazanılmış haklar hukuku” içinde tartışılması da, sınırlı da olsa bir yazar

(Kocalar) dışında pek yapılmamış olup; ayrıca planlama kurumları ve kişileri olarak konunun halen geniş bir

tartışma ortamı yaratmadığı da açıktır.

Harita Mühendisliği Boyutu

Aracın özellikle mülkiyet ile ilişkili konumu gereği; harita ve kadastro mühendisliği içinde, CBS gibi çağdaş

teknolojik (ve mekânsal sistematik veri tabanı ilişkisi kuran) araçlar ile ülkemiz genelinde imar uygulama takibinin

de adil bir şekilde yapılması açısından önemi açıktır. Bu nedenle çalışma; mülkiyetle ilintili bir tarzda imar planları

ile izlenmesi gereken yolda tapudan başlayarak ortaya konulacak yeni disiplinlerarası müşterek yaklaşımlara da

vurgu yapmaktadır.

Örneğin; Arazi edinme yöntemi olarak bilinen klasik kamulaştırma yöntemine alternatif bir yaklaşım irdelenerek,

imar plânı kapsamında ilköğretim altyapısının gerçekleşmesinde, eğitim amaçlı olarak kamuya arsa-arazi

kazandırılması hususu mülkiyet yönetimi açısından incelendiği harita mühendisliği alanından bir çalışmada; Okul

alanlarının bedelsiz olarak kamuya kazandırılmasına çalışılmıştır. (Yomralıoğlu, Tahsin ve Uzun, Bayram 2001).

İlgili yayınlarda da (Kocalar) belirtilmeye çalışıldığı gibi yazar Duyguler’e göre de; Aktarım konularının temelini

“değer” yaklaşımı oluşturmaktadır. Benzer eski bir yaklaşımda, arazi ve arsa düzenlemesi (3194/18. Md)

hükümleri içinde “artan değere karşılık” olmak üzere düzenlemeye giren parsellerden pay alınmasıdır. Ancak,

İmar Kanunu’nda böylesine bir “değer” kavramı yer almasına karşın, bunun uygulaması görülmemiş, hesaplar alan

(metrekare) kıstasına indirgenmiştir. Yapılan düzenlemelerde, hak aktarımı imar parselinin mülkiyet yüzölçümüne

göre yapılır; ancak “üç boyutlu” gayrimenkul değerlemesi yapılmaz. Bazı akademisyenler ve haritacı meslek

mensupları üçüncü boyut, hacim ve değer kavramlarını somutlaştırmak istemişlerse de, konu halen yaygınlık

kazanamamıştır.

Aynı şekilde devam etmemesi için, aktarım uygulamalarındaki sadece alan (metrekare) dengelemesi yapılmasının

da giderek vazgeçilemez bir teknik kural şekline dönüşmesi engellenmelidir. Konunun esasını oluşturan

gayrimenkulün “gönderici parseldeki değeri” ile “alıcı parseldeki değeri” olarak bir değerleme yapılmamaktadır.

Sadece değerleme (değer dengelemesi) de yeterli değildir. Bu konunun teknik olarak uygunluğu, yapılacak yeni

imar planlarının bir aktarım tasarımı bütünlüğü içinde düşünülüp, aktarım (gönderici / alıcı) bölgelerinin de

belirlenmek suretiyle; ilaveten bu değişkenliğe karşın sosyal / teknik altyapı uyumluluğunu da dikkate alan bir

yaklaşımla ve programla olabilir. Ayrıca mevcut imar planları ile yeni yapılacak imar planlarının aynı kurgu ile

değil; mevcut planlar için parseller bazında olmayan değer tabanlı revizyon yöntemi, yeni planlarda da

değişkenliğe (yüzen emsal uygulamasına) sınır getiren tasarım yaklaşımı yöntemleri kullanılabilir. İlave olarak

planlara aktarım kotası da konulabilir. (Duyguler, F. 2014).

4.SONUÇ

1228

6. UZAKTAN ALGILAMA-CBS SEMPOZYUMU (UZAL-CBS 2016), 5-7 Ekim 2016, Adana

Kamu tarafından taşınmazlardaki tüm kültürel, doğal, barınma, yerleşme, insan, kent, çevre ve yaşam haklarının

sınırlandırılması sonucunda, bu hakların nakit karşılıkları yerine ayrılan alanlara aktarılarak talep edilmesi,

hukuksal normun “Aktarım Hakkı”na Anayasada ayrıca, İmar ve Koruma Hukukunda yer verilmesi

gerekmektedir. Buna göre; İmar planlarının Türkiye ölçeğinde anayasal bir norm olarak bütünleştirilmek suretiyle

eşitliği sağlayacak ve ranta meydan vermeyecek şekilde yeni anayasada düzenlenmesi; Buna paralel imar ve

yapılaşma haklarının da yine anayasal bir norm olarak aynı başlık altında düzenlenip, sonra da buna dayanarak, alt

konumdaki “İmar Hakları Aktarım Yasası”nın çıkarılıp, “Tapu ve Kadastro Yasası”nın da yeniden

düzenlenerek ülkemizde, çok acil bir imar hukuku sorunu olarak çözümlenmesi beklenmektedir. (Kocalar, 2011-

b).

Ülke düzeyinde tüm afetler, korumalar, dönüşümler ve gelişimlerin planlanarak, imar planlarında öncelikle ele

alınması ve tüm bu planlamadaki sınırlandırılan kent, çevre ve yaşamla ilgili tüm haklarla birlikte, taşınmaz

haklarının ayrılacak alanlara aktarılarak sorunun ulusal düzeyde çözümlenmesi, 2009'da kabul edilen MSGSÜ

şehircilik doktora tezinden itibaren ekteki çalışmalarda öngörülmektedir.(Kocalar, 2009-2016).

Kentsel dönüşüm proje alanlarına da yansıyan benzer gelişmeler, proje araçları üzerinden kentsel toprak rantını

kamuya kazandırma açısından incelendiğinde; “mülkiyet ve imar hakları aktarımı” modelinde (MİHAM), söz

konusu kamusal aktörlerin rantın kamuya kazandırılmasında yönlendirme yapabilecek konumda olmalarından

ötürü, (istendiğinde); kamusal konumu muhafaza ederek bu yönde insiyatif kullanabileceklerini göstermektedir.

Konu bu açıdan bir bakış açısıyla doktora tezi (Kocalar, A.C. 2009) ve sonrasındaki 5 makale çalışmasının

(Kocalar, A.C. 2010-d, 2012-b, 2012-ç, 2012-k, 2013-ç) yanısıra 16 farklı ulusal ve uluslararası çalışmada ise,

yeni uygulama alanlarına yönelik farklı önerilerle birlikte sürekli ayrıntıları ile tartışılmış olup; harita ve kadastro

mühendisliği açısından da (tapu kaydı ilişkili) mülkiyet tabanlı ve (somutlaştırılması beklenilen 3.boyut, hacim ile

değer kavramları ile birlikte) “üç boyutlu” gayrimenkul değerlemesine yönelik yanlar da barındıran bir konu

olmasından ötürü, sempozyumda ilgi çekeceği düşünülmektedir.

KAYNAKLAR

Duyguler, F. 2014 İmar (Sürecinin Yeni) Araçları, Mimarlık Dergisi, Sayı: 375, Ocak-Şubat 2014.

Hanly-Forde, J. vd. 1994. Using the Market for Compensation and Preservation, Government Accounting Office

Report, RCED-94-215R p.2.

Kaya, Fatih 2011. Gayrimenkul rantları, Vergi Dünyası, Sayı 361, Eylül 2011.

Keleş, Ruşen; Geray, Cevat; Emre, Cahit ve Mengi, Ayşegül 1999. Kentsel Toprak Rantının Kamuya

Kazandırılması, Türkiye Kent Kooperatifleri Merkez Birliği, Ankara, 1999.

Kocalar, Aziz Cumhur (2009). Koruma Amaçlı İmar Planı Uygulanan Taşınmazlarda Mülkiyet ve İmar Haklarının

Aktarımı, Şehircilik Programı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, FBE, MSGSÜ, İstanbul. Cilt 6, Sayı 9-10 (2010). s.

71-81.

Kocalar, Aziz Cumhur (2010-a). Transfer of Limited Property and Development Rights in Immovables on which

Conservation Development Plan has been Implemented, 12th International New Housing Reserachers’ (NHR 2010)

Colloquium. İTÜ İstanbul, 2-3 July 2010.

Kocalar, Aziz Cumhur (2010-b). Nationwide Implementation of Transfer of Development Rights by Local

Authorities under the Conservation Development Plan by the Ministry of Culture and Tourism, Urban

Transformation: Controversies, Contrasts and Challenges; 14th International Planning History Society (IPHS)

Conference. İTÜ İstanbul, 12-15 July 2010. Abstracts. s. 200.

Kocalar, Aziz Cumhur (2010-c). Evaluation of Environment and Living Rights of Ecological Systems while

Transferring of Limited Property and Development Rights in Immovables. Greenage 1th International Symposium.

İstanbul. Mimar Sinan Fine Arts University Faculty of Architecture 6-8 December 2010. Proceedings. s. 258-269.

Kocalar, Aziz Cumhur (2010-d). Koruma Amaçlı İmar Planı Uygulanan Taşınmazlarda Sınırlandırılan Mülkiyet ve

İmar Haklarının Değerlendirilerek Aktarımı, Tasarım+Kuram Dergisi. MSGSÜ, İstanbul. Cilt 6, Sayı 9-10 (2010). s.

71-81.

1229

6. UZAKTAN ALGILAMA-CBS SEMPOZYUMU (UZAL-CBS 2016), 5-7 Ekim 2016, Adana

Kocalar, Aziz Cumhur (2011-a). Transferring of Limited Rights Model (TLRM) with the Highest Priority in the

Theory of Development Plans. 9th Meeting of AESOP Thematic Group on “Complexity and Planning”, “Self-

Organizing and Spatial Planning”. YTÜ İstanbul, 29-30 April 2011. 2012: (6 #)

Kocalar, Aziz Cumhur (2011-b). İmar Anayasası Gereksinimi, TMMOB Demokrasi Kurultayı, YTÜ Oditoryum

İstanbul 14 Mayıs 2011.

Kocalar, Aziz Cumhur (2011-c). Ülkemizde Afetlere Karşı İnsanları Taşınmazlardaki Hakların Aktarımı

Kurtaracaktır. “Herkes İçin Kent, Herkes İçin Planlama: Akıllıca, Adaletle, Yeniden”, 7. Türkiye Şehircilik

Kongresi. YTÜ İstanbul: TMMOB Şehir Plancıları Odası, İstanbul, 14-16 Kasım 2011. (Poster bildiri)

Kocalar, Aziz Cumhur (2011-d). Afetlere Karşı Önlemlerle, Kentsel Koruma, Yenileme ve Dönüşümlerde İmar

Planı Uygulamalarıyla Sınırlandırılan Mülkiyet ve İmar Hakları Aktarım Modeli (MİHAM) Önerisi. Kentsel ve

Bölgesel Araştırmalar 2. Sempozyumu, “Planlamanın Dünü, Bugünü, Yarını: Planlamada Yeni Söylem Arayışları”,

Kentsel ve Bölgesel Araştırmalar Merkezi (KBAM) ODTÜ Ankara, 8-9.12.2011. s. 105-116.

Kocalar, Aziz Cumhur (2012-a). Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesinde İmar Planı Uygulamalarıyla

Sınırlandırılan Mülkiyet ve İmar Haklarının Aktarımı, Afet Yasası ve Kentsel Dönüşüm Forumu, ŞPO, İstanbul

Barosu, İTÜ Mimarlık Fak.-Taşkışla, İstanbul, 12.5.2012.

Kocalar, Aziz Cumhur (2012-b). Transferring of Limited Rights Model (TLRM) with the highest priority in the

Theory of Development Plans. Online J. Civil Eng. Urban. İran. 2(3): 122-130.

Kocalar, Aziz Cumhur (2012-ç). Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesinde İmar Planı Uygulamalarıyla

Sınırlandırılan Mülkiyet ve İmar Haklarının Aktarımı (Transfer of Property and Development Rights Restricted with

the Implementation of Development Plans in the Transformation of the Areas under Disaster Risk). Tasarım ve

Kuram Dergisi. MSGSÜ, İst. Cilt 8, Sayı 14 (2012). s. 61-75.

Kocalar, Aziz Cumhur (2012-e). Turizm Baskısından Kaynaklanan Kentsel Dönüşüm Riskleri ve Önleyici Koruma

Politikalarına Yönelik Bir Yaşam Döngüsü Perspektifi (Rural and Urban Risks Arising from Tourism Pressure and

A Perspective for a Life Cycle about Preventive Conservation Policies), Uluslararası Katılımlı Şehirlerin

Yapılandırılması Sempozyumu, Kentsel Dönüşüm'2012, İTÜ Ayazağa-SDKM, İstanbul, 26-29 Eylül 2012.

Kocalar, Aziz Cumhur. (2012-k). The Transfer of Property and Development Rights in Turkey, Megaron, Yıldız

Technical University, Faculty of Architecture e-Journal (Planning, Architecture, Design and Construction), Cilt

(Volume) 7 - Ek (Supplementum) 1 - Yıl (Year) 2012, s.27-38.

Kocalar, Aziz Cumhur. (2013-ç). İmar Planı Uygulama Araçlarında Çağdaş Kültürel Aşama: Aktarım, Mimarlar

Odası, Kayseri Şubesi, Mimarlık Kültür Dergisi, TOL, Kayseri. Yıl:11, Sayı:11, Bahar-2013.

Kocalar, Aziz Cumhur (2014-ı). Türkiye’de Küreselleşmenin Çevre Hukukuna Yansımaları: Üstün Kamu Yararı,

Özelleştirme, Metalaştırma, Çevreyi Kirletme, Yaşam, Çevre ve Doğal Hakların İhlali; ISEM 2014 2nd

Internatıonal Symposium on Environment and Morality, 24-26 Oct 2014, Adıyaman University, Adıyaman –

Turkey.

Kocalar, Aziz Cumhur (2014-i). Kentsel Dönüşüm ile Değişen İmar Anlayışının Yarattığı Sorunlar:

Mülksüzleştirme, Yeşil Alanlara Yönelik Baskı, Çevre Düşmanı Şehirler; ISEM 2014 2nd Internatıonal Symposium

on Environment and Morality, 24-26 Oct 2014, Adıyaman University, Adıyaman – Turkey.

Meydan, Seçil, Gül ve Emür, Semih, Halil 2013. Kentleşme ve Kentsel Rant İlişkisi: Kayseri Örneği, Çağdaş Yerel

Yönetimler, Cilt 22, Sayı 4, Ekim 2013, s. 51-73.

Pruetz, R. 2003. Beyond Takings and Givings, Arje Press.

Otaner, Füsun Z. ve KESKİN, Ahmet 2005. Kentsel geliştirmede kamusal alanların kullanımı, itüdergisi/a mimarlık,

planlama, tasarım Cilt:4, Sayı:1, 107-114 Mart 2005.

Turan, Taner; Kıral Pınar ve Saçlı, Mustafa, Sertaç 1998. Devlete Ait Taşınmaz Malların Tek Elden Yönetimi,

Maliye Bakanlığı Milli Emlak Genel Müdürlüğü, Sayıştay Dergı̇sı̇, Sayı:88, Ocak - Mart 2013.

Turan, Menaf 2008. Kent Yönetimine Katılımda Yeni Bir Sorun Alanı: Kentsel Rantların Yönetimi, 2008.

http://www.yayed.org/uploads/yuklemeler/inceleme-26.pdf

1230

6. UZAKTAN ALGILAMA-CBS SEMPOZYUMU (UZAL-CBS 2016), 5-7 Ekim 2016, Adana

Ulutaş, Cafer 2005. Kentsel Toprak Rantının Kamuya Kazandırılmasında Bir Araç Olarak İmar Haklarının

Toplulaştırılması, (Dikmen Vadisi Örneği), Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Yönetimi ve

Siyaset Bilimi (Kent ve Çevre Bilimleri) A.B.D., Yüksek Lisans Tezi, (Danısman: Prof.Dr. Aysegül Mengi),

Ankara, 2005.

Yomralıoğlu, Tahsin ve Uzun, Bayram 2001. Okul Alanlarının Bedelsiz Olarak Kamuya Kazandırılması, MİLLİ

EĞİTİM DERGİSİ Sayı 150 Mart, Nisan, Mayıs 2001.

Mevzuat (Afet, Kırsal-Kentsel Koruma, Yenileme ve Dönüşümün Yasal-Yönetsel Çerçevesi)

15.5.1959 tarihli ve 7269 sayılı “Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak

Yardımlara Dair Kanun” (UHMADAİYYDK) ve Değişiklik getiren (3956, 31, 52, 4133, 249, 74, 4864, 5543,

518, 5230, 1051, 4649, 5511) sayılı yasalarla, yürürlükten kalkan 4623 sayılı kanun.

21.7.1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu (KTVKK)

17.6.1987 tarihli ve 3386 sayılı yasa ile 2863 sayılı KTVKK’nda değişen Madde 7/1 fıkrası,7/-2,-4. paragraf;

15/ek (f) fıkrası;17, 19, 61.

29.8.2001 tarihli ve 4706 sayılı 2001 tarihli ve 4706 sayılı Hazineye ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi

ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, (Kabul Tarihi: 29/6/2001)

Resmi Gazete: Tarih18/7/2001 Sayı: 24466 ve 3.7.2003 tarihli ve 4916 sayılı yasayla değişiklikleri.

14.07.2004 tarihli ve 5226 sayılı yasa ile 2863 sayılı KTVKK’nda değişenler:

Madde 1, 3–8, 10, 10–1. paragraf; Madde 14,15/e; Madde 9,

Madde 17/a–1, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 12.paragraf;

Madde 17/b Yerel Yönetimlerinki ile Takas;

Madde 17/c–14, 16, 17, 18, 20, 21.paragraf;

Madde 18 (2.7.2004/Gerekçesi ve Maddesi 9/c)

10.7.2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu.

8.12.2004 tarihli ve 2273 sayılı Toplu Konut İdaresine Yetki Veren Kanun.

4.3.2004 tarihli ve 5104 s. Kuzey Ankara Girişi Kentsel Dönüşüm Projesi Hk.da Kanun

4.3.2005 tarihli ve 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu.

3.7.2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanunu ve 24.6.2010/5998 s. yasayla değiştirilen 73. md. si.

18.7.2005 tarihli ve 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu.

16.6.2005 tarihli ve 5366 sayılı Yıpranan Tarihi Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve

Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanun.

22.4.1926 tarihi ve 818 sayılı Borçlar Yasasının 520-541.maddeleri.

4.7.2011 tarihli ve 644 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) (ile ÇŞB’nın görev, yetki ve sorumluluklarının

düzenlenmesi) ve bunu değiştiren 17.8.2011 648 sayılı KHK.

1231

6. UZAKTAN ALGILAMA-CBS SEMPOZYUMU (UZAL-CBS 2016), 5-7 Ekim 2016, Adana

Şekil 1. MİHAM “MÜLKİYET VE İMAR HAKLARININ AKTARIM MODELİ”

MİH

AM

: MÜ

LKİY

ET V

E İM

AR

HA

KLA

RIN

IN A

KTA

RIM

MO

DEL

İ