Marzena Kwiecień - mac.pl · Podział na grupy może odbywać się (w zależności od celu, jaki nauczyciel chce osiągnąć) w sposób: ... Właściwości barw. 1 8. Kolorowe drzewa,

Marzena Kwiecień

Przewodnikmetodyczny

Projekt okładkiMagdalena Pilch

Opracowanie grafi czneAleksandra Makowska

RedakcjaLidia MachuraMartyna SynowiecMarzena Kwiecień

Skład komputerowyAdam Ziółkowski

Wydawca oświadcza, że dołożył wszelkich starań, aby dotrzeć do wszystkich właścicieli i dyspo-nentów praw autorskich. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie publikacji w całości lub we fragmentach bez zgody wydawnictwa zabronione.

© Grupa Edukacyjna S.A. 2013

ISBN 978-83-7873-264-8

Spis treści

II. Wstęp. Metody i techniki prowadzenia lekcji plastyki ..................... 5

II. Scenariusze lekcji ................................................................................................ 8

Temat 1: Jak to narysować? Od fi gury do kształtu .................................... 8

Temat 2: Przedmioty, światło i cień ...............................................................10

Temat 3: Jezioro w górach. Faktura ...............................................................12

Temat 4: Siedziba czarnoksiężnika. Frotaż .................................................14

Temat 5: Rysunki z różnych epok. Komiks ..................................................16

Temat 6: Parasole. Barwy czyste i złamane.................................................18

Temat 7: Szara godzina. Właściwości barw ................................................20

Temat 8: Kolorowe drzewa, liście, kasztany i astry. Temat 8: Plamy barwne w malarstwie .........................................................23

Temat 9: Czerwony żagiel na wzburzonym oceanie. Temat 9: Akcent kolorystyczny .......................................................................26

Temat 10: Wioska. Miasteczko. Miasto. Dominanta barwna ...............28

Temat 11: Bukiet niezwykłych kwiatów. Impast. Temat 11: Obrazy z różnych epok .................................................................30

Temat 12: Tajemnice światła. Światło, barwy, obraz ...............................32

Temat 13: Czy to ta sama barwa? Walor i gradacja .................................34

Temat 14: Rozeta, czyli rozwinięta róża. Witraż ........................................36

Temat 15: Mozaika. Kompozycja otwarta i zamknięta ..........................38

Temat 16: Anioł. Kompozycja statyczna i dynamiczna ..........................40

Temat 17: Lustrzane bryły. Rzeźby z różnych epok .................................42

Temat 18: To, co znajduje się najbliżej i to, co znajduje się Temat 18: nieco dalej. Perspektywa ..............................................................44

Temat 19: Przestrzenny krajobraz. Układ kulisowy .................................46

Temat 20: Projekt nowoczesnej budowli inspirowanej Temat 20: formami przyrody. Budowle z różnych epok .......................48

Temat 21: Wizerunek człowieka. Portret i autoportret ..........................50

Temat 22: Ważne wydarzenie. Sceny w malarstwie ...............................52

Temat 23: Pejzaż z mgiełką ..............................................................................54

Temat 24: Martwa natura na płaszczyźnie i w przestrzeni ...................56

4

Temat 25: Ale buty! Ale wóz! Sztuka użytkowa ........................................58

Temat 26: Fotografi a. ..........................................................................................60

Temat 27: Film, teatr i scenografi a. Charakteryzacja ..............................62

Temat 28: Happening Zielona Ziemia. Kask eko-strażnika ...................65

Temat 29: Sztuka ludowa. Strój świąteczny ...............................................68

Temat 30: Sztuka ludowa. Przedmioty i dekoracje ludowe .................70

Temat 31: Powtarzamy i utrwalamy wiadomości ...................................72

III. Plan pracy dydaktycznej .................................................................................74

IV. Podstawa programowa Plastyka – II etap edukacyjny ......................................................................88

I. Wstęp. Metody i techniki

prowadzenia lekcji plastyki

W praktyce nauczania plastyki najbardziej skuteczne jest nauczanie polimetodyczne. Każdy scenariusz zaproponowany w niniejszym prze-wodniku metodycznym przedstawia możliwość połączenia różnych metod dydaktycznych podczas jednej lekcji. Podstawową metodą jest praktyczna działalność plastyczna, ponieważ uczniowie zapamiętują o wiele lepiej te informacje i czynności, które wiążą się z samodzielnym działaniem.

Miniwykład to wypowiedź nauczyciela dotycząca określonego te-matu, ułożona według planu, którą wzbogaca pokaz reprodukcji i fo-tografi i dzieł sztuki, prezentacji tematycznych, fi lmów, prezentacja komputerowych programów grafi cznych. Ta forma jest najbardziej przy-datna do przybliżenia uczniom jakiegoś nowego problemu, defi nicji lub zagadnienia, wprowadza obszerny materiał w krótkim czasie, tak aby później mogli pracować metodą ćwiczenia praktycznego.

Pogadanka (rozmowa nauczająca) – polega na dialogu między na-uczycielem a uczniami – nauczyciel zadaje pytania, ułożone w logicznej kolejności, na które otrzymuje przewidywane przez niego odpowiedzi. Nauczyciel precyzyjnie określa cel pogadanki – ułatwia mu to kontrolo-wanie przebiegu rozmowy i sugerowanie pytaniami pożądanych wnio-sków. Przez zadawanie pytań nauczyciel tworzy sytuację problemową, podkreśla istotę odpowiedzi, podsumowuje określone fragmenty wy-powiedzi. Pytania zadawane w trakcie pogadanki mogą mieć charakter: przygotowawczy (przywoływanie wiadomości koniecznych do rozwi-nięcia tematu, powtarzanie ich), naprowadzający (pomagają uczniom w łączeniu faktów, zdobywaniu nowych informacji, porządkowaniu wia-domości), stymulujący (odwołują się do wyobraźni, umożliwiają posłu-giwanie się zdobytymi informacjami w nowych sytuacjach), podsumo-wujący (pomagają uczniom w formułowaniu wniosków, podsumowań, ocen). Pogadankę można stosować w trakcie każdej lekcji – zarówno wprowadzającej nowe zagadnienia, jak i utrwalającej zdobyte wiado-mości. Rozmowa nauczająca również zyskuje na atrakcyjności, a w rezul-tacie skuteczności nauczania, jeśli jest połączona z pokazem reprodukcji i fotografi i dzieł sztuki, prezentacji itp.

Praca w grupie (praca w zespole) polega na tym, że zespół klaso-wy podzielony na grupy pracuje nad określonym przez nauczyciela za-daniem. Podział na grupy może odbywać się (w zależności od celu, jaki nauczyciel chce osiągnąć) w sposób: spontaniczny (uczniowie sami do-bierają się w grupy), losowy (uczniowie odliczają do 3 lub 10 – w zależ-ności od zaplanowanej przez nauczyciela liczby grup – lub losują różno-kolorowe karteczki, przedmioty itp.), kierowany (nauczyciel przydziela uczniów do grup).

6

Praca pod kierunkiem nauczyciela – metoda wykorzystywana na lekcjach plastyki do indywidualnej pracy twórczej – aktywności plastycz-nej, której temat i technikę określa nauczyciel, a uczeń pracuje samo-dzielnie, uwzględniając indywidualną korektę i uwagi nauczyciela.

Metodę tę można także wykorzystać, pracując z podręcznikiem, kartą pracy, tekstem źródłowym czy materiałem ikonografi cznym. Przebiega ona zawsze w trzech etapach:• faza wstępna – nauczyciel wyjaśnia zadanie (co i w jaki sposób uczeń

ma wykonać), formę pracy, określa czas i ewentualnie materiały po-mocnicze;

• faza realizacyjna – uczeń wykonuje zadanie, korzystając ze wskaza-nych materiałów, nauczyciel udziela indywidualnie wskazówek;

• faza podsumowująca – omówienie wyników pracy (ewentualnie ocena), podsumowanie i wnioski.

Realizacja przedstawionych powyżej metod jest ściśle powiązana z cyklem Plastyka. Lubię tworzyć 5 i komplementarnymi z nim materiała-mi dydaktycznymi, takimi jak: dodatek multimedialny na płycie CD dołą-czonej do podręcznika, zeszyt ćwiczeń, płyta dołączona do przewodnika metodycznego. W zeszycie ćwiczeń nauczyciel znajdzie ćwiczenia o cha-rakterze kart pracy – repetytorów, które – w przypadku nauczycieli, któ-rych uczniowie nie korzystają z zeszytów ćwiczeń – są zawarte również na dołączonej do przewodnika płycie.

Zagadnienia Tematy przewidziane do realizacjiw klasie 5

Liczba godzin lekcyjnych

Kreska

1. Jak to narysować? Od fi gury do kształtu. 1

2. Przedmioty, światło i cień. 1 3. Jezioro w górach. Faktura. 1 4. Siedziba czarnoksiężnika. Frotaż. 1 5. Rysunki z różnych epok. Komiks. 1

Barwa

6. Parasole. Barwy czyste i złamane. 1 7. Szara godzina. Właściwości barw. 1 8. Kolorowe drzewa, liście, kasztany

i astry. Plamy barwne w malarstwie. 1

9. Czerwony żagiel na wzburzonym oceanie. Akcent kolorystyczny. 1–2

10. Wioska. Miasteczko. Miasto. Dominanta barwna. 1

11. Bukiet niezwykłych kwiatów. Impast. 1–2

7

Światło

12. Tajemnice światła. Światło, barwy, obraz. 1

13. Czy to ta sama barwa? Walor i gradacja. 1

14. Rozeta, czyli rozwinięta róża. Witraż. 1

Kompozycja. Przestrzeń

15. Mozaika. Kompozycja otwarta i zamknięta. 1

16. Anioł. Kompozycja statyczna i dynamiczna. 1

17. Lustrzane bryły. Rzeźby z różnych epok. 1

18. To, co znajduje się najbliżej i to, co znajduje się nieco dalej. Perspektywa.

1

19. Przestrzenny krajobraz. Układ kulisowy. 1

20. Projekt nowoczesnej budowli inspirowanej formami przyrody. 1

Tematyka dzieł sztuki

21. Wizerunek człowieka. Portret i autoportret. 1

22. Ważne wydarzenie. Sceny w malarstwie. 1

23. Pejzaż z mgiełką. 124. Martwa natura na płaszczyźnie

i w przestrzeni. 1

Sztuka jest blisko

25. Ale buty! Ale wóz! Sztuka użytkowa. 126. Fotografi a. 127. Film, teatr i scenografi a.

Charakteryzacja. 1

28. Happening Zielona Ziemia. Kask eko-strażnika. 2

Sztuka ludowa

29. Sztuka ludowa. Strój świąteczny. 130. Sztuka ludowa. Przedmioty

i dekoracje ludowe. 1

31. Powtarzamy i utrwalamy wiadomości. 1

8

II. Scenariusze lekcji

Temat 1: Jak to narysować? Od figury do kształtu.

CELE EDUKACYJNE:

Uczeń:

• określa rysunek jako szkic geometryczny uwzględniający trzy wymiary,• potrafi określić cechy oglądanego przedmiotu – z jakich brył geome-

trycznych jest zbudowany itp.,• szkicuje, wykonuje rysunki konturowe,• potrafi określić fi gury geometryczne, które budują kształt przedmiotu

i zastosować swoje spostrzeżenia w pracy plastycznej,• analizuje wygląd przedmiotu, bada układ fi gur geometrycznych,

z których zbudowany jest przedmiot.

Metody pracy:

prezentacja, praca z podręcznikiem, pogadanka, ćwiczenie praktyczne.

Materiały i pomoce dydaktyczne:

– podręcznik Plastyka. Lubię tworzyć 5, rozdział 1. Kreska, temat: 1. Jak to narysować? Od fi gury do kształtu,

– zeszyt ćwiczeń Plastyka. Lubię tworzyć 5 – ćwiczenia 1., 2.

Materiały dla ucznia:

blok techniczny, papier kolorowy, klej, nożyczki, ekierka, linijka, cyrkiel.

Czas trwania zajęć: 45 minut.

Forma pracy: indywidualna.

Przebieg lekcji:

1. Motywacja• Prezentacja – nauczyciel prezentuje różne przedmioty: pudełka, rolki

papieru, butelkę, fi liżankę, kubek, owoc, dzbanek itp. i jednocześnie prowadzi pogadankę z uczniami na temat każdego z przedmiotów:

– Z jakimi fi gurami i bryłami geometrycznymi te przedmioty się ko-jarzą?

– Jakie bryły budują te przedmioty? – Jakie fi gury i bryły można rozpoznać w tych przedmiotach?

9

• Praca z podręcznikiem – uczniowie pod kierunkiem nauczyciela czytają fragmenty rozdziału i analizują rysunki na s. 7 i 8.

• Pogadanka – pytania naprowadzające: – Jakie fi gury geometryczne widzicie? – Czy taki rysunek z fi gur może być przydatny rysownikowi i dlaczego?

2. Przedstawienie zadania i realizacja• Zadanie plastyczne polega na wykonaniu kompozycji przedstawia-

jącej przedmioty „zbudowane” z wyciętych z papieru fi gur geome-trycznych. Mogą to być przedmioty, które uczniowie widzą w sali lekcyjnej lub inne, które uczeń wymyśli. Każdy uczeń tworzy kom-pozycję składającą się z trzech przedmiotów, a każdy przedmiot po-winien być zbudowany minimum z dwóch fi gur geometrycznych.

• Uczniowie – zaopatrzeni w linijki, ekierki, nożyczki i cyrkle rysują i wycinają z papieru kolorowego fi gury geometryczne (w różnych kolorach) a następnie budują z nich przedmioty, które przyklejają na kartce (wyklejanka).

• Alternatywnie: podobne zadanie znajduje się w zeszycie ćwiczeń – uczniowie wycinają gotowe kształty fi gur geometrycznych i budują z nich dowolnie zaplanowane przez siebie przedmioty, potem je przyklejają w wyznaczonym miejscu.

• Do gotowej wyklejanki uczniowie dorysowują ołówkiem lub kred-kami dodatkowe elementy i szczegóły.

3. Rekapitulacja• Wystawa skończonych prac – nauczyciel omawia z dziećmi wykona-

ne prace – można zrobić zabawę na spostrzegawczość – które fi gury pojawiały się najczęściej, które były najmniej popularne.

• Ocena wyrażona stopniem.• Jako pracę domową można zaproponować uczniom wykonanie

ćwiczenia 2. z zeszytu ćwiczeń lub poprosić o uważne, powtórne przeczytanie rozdziału pierwszego i ustne przygotowanie się do od-powiedzi na pytania ze s. 8.

• Na kolejną lekcję uczniowie mają przynieść wybrany przedmiot: może to być owoc, kubek, termos, bidon lub inne dowolne naczynie.

10

Temat 2: Przedmioty, światło i cień.

CELE EDUKACYJNE:

Uczeń:

• wykonuje szkic przedmiotu, zwracając uwagę na układ fi gur geome-trycznych, które tworzą przedmiot,

• analizuje i określa rozłożenie światła i cienia na przedmiocie,• obserwuje różnice światłocieniowe i wykorzystuje swoje obserwacje

w ćwiczeniu rysunkowym,• potrafi wykonać pracę rysunkową z zastosowaniem światłocienia,• określa źródło światła i jego kierunek.

Metody pracy:

miniwykład poparty prezentacją z wykorzystaniem tablicy interaktywnej lub rzutnika, pogadanka, praca z podręcznikiem, ćwiczenie praktyczne – rysunek światłocieniowy, praca pod kierunkiem nauczyciela.


– podręcznik Plastyka. Lubię tworzyć 5, rozdział 1. Kreska, temat: 2. Światło i cień,

– zeszyt ćwiczeń Plastyka. Lubię tworzyć 5 – ćwiczenie 3.,– program grafi czny Światło umieszczony na płycie CD dołączonej do

podręcznika.


blok rysunkowy, ołówki o różnej twardości.



Przebieg lekcji:

1. Motywacja• Nauczyciel prezentuje na tablicy multimedialnej lub z pomocą rzut-

nika program Światło, który znajduje się na płycie CD dołączonej do podręcznika. W zakładce Zobacz oświetlenie brył zaprezentowane są te same bryły w różnych rodzajach oświetlenia.

• Można też zaprezentować w obszarze roboczym programu kilka brył i wyłączyć oświetlenie: uczniowie obserwują czarne i płaskie bryły. Wniosek: światło wydobywa kształt przedmiotów – układ światła i cienia sprawia, że widzimy jego przestrzenność.

11

• Pogadanka po pokazie – wpływ światła na wygląd brył.• Alternatywnie – jeśli w klasie nie ma tablicy multimedialnej – ucznio-

wie obserwują układ światła i cienia na przyniesionych przedmio-tach, a następnie pod kierunkiem nauczyciela analizują ilustracje w podręczniku – rozdział 1. Kreska, temat: 2. Światło i cień s. 9–10.

TREŚCI KLUCZOWE: W rysunku, malarstwie, grafi ce, fotografi i oraz na innych obrazach, któ-re zostały przedstawione na płaszczyźnie, wrażenie trójwymiarowości przedmiotów uzyskuje się dzięki zastosowaniu światłocienia. Artysta za pomocą gry światła i cienia tworzy wrażenie przestrzeni, buduje nastrój i akcję swojej kompozycji.Stosując światłocień w rysunku, budujemy na płaszczyźnie wrażenie głę-bi, którą widzimy w rzeczywistości. Aby odpowiednio zaznaczyć światła i cienie na przedmiotach, najpierw należy określić na obrazie ich ogólne kształty. Następnie przystępujemy do rozmieszczenia odcieni, od bieli papieru po jasne i ciemne szarości, kończąc na czerni. Cieniując, należy zwrócić uwagę na kierunek linii, który musi być zgodny z kształtem i bu-dową przedmiotów.

2. Przedstawienie zadania i realizacja Propozycja nr 1.

• Zadanie plastyczne polega na narysowaniu przyniesionego przed-miotu: uczniowie najpierw określają jego kształt, posługując się szkicem z pomocą fi gur geometrycznych. Kiedy już określą i nary-sują kształt – obserwują układ światła i cienia na przedmiocie. Partie zaciemnione rysują gęstymi i ciemnymi kreskami, a partie rozjaśnio-ne – jasnymi, delikatnymi kreskami, używając twardego ołówka.

• Alternatywą może być wykonanie ćwiczenia 3. z zeszytu ćwiczeń – uczniowie wypełniają kształty brył geometrycznych różnymi od-cieniami szarości i tworzą światłocień. Używają do tego ołówków o różnej twardości.

Propozycja nr 2.• Uczniowie wykonują ćwiczenie 3, s. 16 z podręcznika. Ćwiczenie to składa się z dwóch części. Przygotuj: białą kartkę oraz

kartkę w dowolnym kolorze podstawowym z bloku technicznego A3, miękki ołówek (np. 2B), przedmiot: kubek, wazon, butelkę itp., czarną, białą i szarą farbę plakatową, pędzelek i naczynie na wodę.

1. Narysuj przyniesiony przedmiot na białej kartce, sprowadzając jego kształt do fi gur geometrycznych.

2. Namaluj przyniesiony przedmiot tylko czarną, białą i szarą farbą – najważniejszy jest kształt i światłocień – jasne plamy zaznacz bielą, ciemniejsze szarością, najciemniejsze – czernią.

Porównaj obydwie prace.

3. Rekapitulacja• Ogólne podsumowanie lekcji.• Pogadanka dotycząca wykonanego zadania plastycznego.• Ocena prac.

12

Temat 3: Jezioro w górach. Faktura.

CELE EDUKACYJNE:

Uczeń:

• rozumie, czym jest faktura,• wskazuje faktury występujące w naturze i w sztuce,• wie, jakie jest znaczenie faktury w dziele,• spontanicznie tworzy zestawienia fakturalne i kompozycyjne z papie-

ru o różnorodnej strukturze,• potrafi rozpoznawać i określać faktury w obrębie dzieł plastycznych

z dziedzin rysunku, malarstwa, rzeźby i architektury,• rozpoznaje różnice fakturalne w dziełach sztuki – wie, czym różnią się

faktury w obrębie danej dziedziny sztuki,• w pracy twórczej inspiruje się strukturą i właściwościami materiałów

plastycznych.

Metody pracy:

miniwykład poparty prezentacją, pogadanka, praca z podręcznikiem.


– podręcznik Plastyka. Lubię tworzyć 5, rozdział 1. Kreska, temat: 3. Roz-poznajemy fakturę dzieła,

– prezentacja Faktura. Jezioro w górach na płycie CD dołączonej do prze-wodnika metodycznego.


kilka rodzajów papieru w odcieniach kolorów brązowego i szarego (sza-ry papier do pakowania, tektura falista, papier błyszczący), klej i kartka z bloku technicznego.



Przebieg lekcji:

1. Motywacja• Pokaz prezentacji z płyty CD połączony z miniwykładem na temat

faktury – przypomnienie i określenie pojęcia, omówienie (na pod-stawie tekstu w prezentacji) roli faktury w rysunku, malarstwie, rzeź-bie i architekturze.

13

• Alternatywnie – jeśli w klasie nie ma tablicy multimedialnej czy rzutnika – uczniowie pod kierunkiem nauczyciela analizują ilustra-cje w podręczniku: rozdział 1 Kreska, temat 3. Rozpoznajemy fakturę dzieła.

TREŚCI KLUCZOWE: Faktura dzieła to zarówno rodzaj powierzchni przedstawianych obiek-tów, jak również zewnętrzna warstwa samego dzieła grafi cznego, malar-skiego lub rzeźby. Możemy ją określić dotykiem albo patrząc na obraz, rozpoznać, czy jest gładka, szorstka, śliska lub chropowata.

2. Przedstawienie zadania i realizacja• Zadanie plastyczne polega na wykonaniu w technice wydzieranki

pracy pod tytułem (do wyboru) Jezioro w górach lub Górska prze-paść. Uczniowie posługują się różnorodnymi fakturami zamiast ko-lorów (np. góry – papier zmięty, jezioro – papier błyszczący, trawa – tektura falista itp.).

• Pokaz przykładowej pracy w omówionej technice oraz fotografi i przedstawiających widoki górskie – wykorzystanie prezentacji znaj-dującej się na płycie CD.

• Samodzielna praca uczniów pod kierunkiem nauczyciela – nauczy-ciel w trakcie wykonywania zadania przez uczniów obserwuje ich pracę, odpowiada na pytania i służy pomocą, ocenia zaangażowa-nie uczniów wodczas wykonywania zadania.

3. Rekapitulacja• Wystawa lub prezentacja prac przez wybranych lub chętnych

uczniów.• Omówienie: – Jakie rodzaje faktury zostały zastosowane w pracy plastycznej? – Która praca przedstawia temat oryginalnie i różni się od innych? – Czym jest faktura i jakimi słowami możemy ją określić?• Podsumowanie i ocena prac.

14

Temat 4: Siedziba czarnoksiężnika. Frotaż.

CELE EDUKACYJNE:

Uczeń:

• określa fakturę w rysunku,• potrafi tworzyć faktury w obrębie działań plastycznych w rysunku,• wyjaśnia pojęcie frotaż,• posługuje się techniką frotażu i wie, jakie są cechy charakterystyczne

tej techniki,• tworzy zestawienia fakturalne i kompozycyjne z różnych materiałów

w technice frotażu.

Metody pracy:

prezentacja fi lmu, pogadanka, praca z podręcznikiem, ćwiczenie prak-tyczne.


– podręcznik Plastyka. Lubię tworzyć 5, rozdział 1. Kreska – instrukcja Krok po kroku (s. 13),

– zeszyt ćwiczeń Plastyka. Lubię tworzyć 5 – ćwiczenie 5.,– prezentacja fi lmu Frotaż umieszczonego na płycie CD dołączonej do

podręcznika.


kartki papieru do ksero, kilka ołówków o różnej twardości, kredki, płaskie przedmioty o wyraźnej fakturze (np. tektura falista, grzebień, monety, spinacze biurowe, wysuszone liście itp.).



Przebieg lekcji:

1. Motywacja• Pokaz fi lmu Frotaż lub analiza instrukcji Krok po kroku.• Pogadanka po fi lmie: – Czym jest frotaż? – Jak się robi frotaż? – Co jest najważniejsze w tej technice?

15

TREŚCI KLUCZOWE: Frotaż (nazwa pochodzi od francuskiego słowa frottage, to znaczy ‘po-cieranie’) – technika rysunkowa, polegająca na pocieraniu ołówkiem lub kredką kartki papieru położonej na przedmiocie o wyraźnej fakturze, w celu uzyskania rysunkowego odwzorowania tej faktury na powierzch-ni kartki.

2. Przedstawienie zadania i realizacja• Wykonaj frotaż pod tytułem Las niezwykłych drzew lub Siedziba

czarnoksiężnika.• Pogadanka – jak przedstawić zaproponowane tematy: Las niezwykłych drzew – Jak wygląda niezwykłe drzewo? – Czy niezwykłe drzewo może mieć koronę w kształcie kwadratu

albo wielkie liście o różnych kształtach? Siedziba czarnoksiężnika – Kim jest czarnoksiężnik, którego chcesz przedstawić? Jest dobry

czy złośliwy? – Jaka budowla może być siedzibą czarnoksiężnika? – Jak ta budowla może wyglądać – tajemniczo, strasznie, smutno

czy miło i wesoło?• Zadanie plastyczne polega na wykonaniu szkicu a następnie wypeł-

nieniu jego poszczególnych części wybranymi fakturami. Aby po-znać wygląd poszczególnych faktur, uczniowie wypróbowują każdą z nich na osobnej kartce.

• Samodzielna praca uczniów jest dyskretnie obserwowana i kiero-wana przez nauczyciela.

3. Rekapitulacja• Wystawa prac lub prezentacja prac przez wybranych lub chętnych

uczniów.• Omówienie i ocena prac.• Podsumowanie – pogadanka: – Czy podoba wam się technika frotażu? – Na czym polega ta technika i co jest w niej najważniejsze? – Czym jest faktura i jakie jest jej znaczenie w technice frotażu?

16

Temat 5: Rysunki z różnych epok. Komiks.

CELE EDUKACYJNE:

Uczeń:

• tworzy proste kompozycje linearne,• zna rolę kreski w rysunku i jej różnorodne rodzaje,• rozumie, że na przestrzeni epok zmieniały się sposoby rysowania,• potrafi wyjaśnić, czym jest komiks,• stosuje komputerowy program grafi czny jako narzędzie do tworzenia

kompozycji plastycznej,• znajduje inspirację do działań plastycznych w osiągnięciach sztuki

współczesnej i popularnej.

Metody pracy:

miniwykład z elementami pogadanki, praca z podręcznikiem, ćwiczenie praktyczne z wykorzystaniem komputerowego programu grafi cznego.


– podręcznik Plastyka. Lubię tworzyć 5, rozdział 1. Kreska, temat: 4. Ry-sunki z różnych epok,

– program grafi czny Komiks umieszczony na płycie CD dołączonej do podręcznika.


płyta CD dołączona do podręcznika – program grafi czny Komiks lub: ołó-wek, czarny cienkopis, kredki lub fl amastry, kartki z bloku A4.



Przebieg lekcji:

1. Motywacja• Miniwykład na temat rysunku w dziejach sztuki – na podstawie roz-

działu z podręcznika – renesansowe studium, falista i dekoracyjna kreska secesji, komiks jako rysunek charakterystyczny dla współcze-sności.

• Pogadanka na temat komiksu: – Czy czytacie komiksy?

17

– Jakie komiksy lubicie i dlaczego?– Dlaczego w komiksie ważny jest rysunek?Prezentacja 2–3 komiksów o różnej stylistyce.

TREŚCI KLUCZOWE: Komiks – rodzaj obrazkowego opowiadania. Opowieść w nim zawartą poznajemy dzięki rysunkom zaopatrzonym w teksty autora-narratora i wypowiedzi bohaterów historii, zawarte w tzw. dymkach. Rola rysow-nika jest bardzo ważna. To on opowiada historię za pomocą poszcze-gólnych obrazków. Komiks może być osobną książką lub krótką historią komiksową umieszczoną w gazecie. Na początku XX wieku komiksy były czarno-białe. Dziś jest to najczęściej czarny konturowy rysunek wypełnio-ny kolorem.

2. Przedstawienie zadania i realizacja• Zadanie plastyczne polega na tym, że uczniowie indywidualnie wy-

myślają historię na dowolny temat lub, jeśli brak im pomysłów, na temat np. Wakacyjne spotkanie lub Miłe wydarzenie.

• Uczniowie wykonują pracę w technice tradycyjnej lub za pomocą programu grafi cznego Komiks, dostępnego na płycie.

• Technika tradycyjna: uczniowie dzielą kartkę formatu A4 na przy-najmniej 4 części, następnie szkicują swój komiks. Pamiętają o tym, że rysunki w komiksie powinny być uproszczone, konturowe. Kiedy mają pewność, że nic już nie trzeba poprawiać – wszystkie kontury zaznaczają czarnym cienkopisem i wypełniają kolorowymi kredka-mi lub fl amastrami.

• Technika komputerowa: do przedstawienia wymyślonej historii uczniowie wykorzystują elementy grafi czne dostępne w programie Komiks. Dialogi między postaciami wpisują w dymki, uzupełniają kontury postaci i przedmiotów kolorami. Gotową historię obrazko-wą drukują lub zapisują w pamięci komputera.

• Samodzielna praca uczniów.

3. Rekapitulacja• Wystawa komiksów.• Podsumowanie – pogadanka: – Czy wykonanie komiksu jest łatwe? – Czym charakteryzuje się komiks? – Jaką funkcję pełni rysunek w komiksie?• Omówienie i ocena prac.

18

Temat 6: Parasole. Barwy czyste i złamane.

CELE EDUKACYJNE:

Uczeń:

• określa barwy czyste i złamane,• potrafi zastosować barwy czyste do wykonania kompozycji malarskiej

na płaszczyźnie,• uzyskuje barwy złamane przez mieszanie różnych kolorów farb na pa-

lecie; świadomie stosuje je w pracy,• wie, że przewaga barw czystych w dziele malarskim tworzy nastrój rado-

ści, energii i stosuje tę wiedzę w indywidualnym działaniu plastycznym,• wie, że barwy złamane tworzą w dziele malarskim nastrój poważny

i smutny; stosuje tę wiedzę we własnej ekspresji twórczej,• utrwala wiadomości na temat kompozycji rytmicznej przez zastoso-

wanie jej układu w pracy plastycznej.

Metody pracy:

miniwykład z elementami pogadanki i prezentacją, praca z podręczni-kiem, malarskie ćwiczenie praktyczne.


– podręcznik Plastyka. Lubię tworzyć 5, rozdział 2. Barwa, temat: 1. Wła-ściwości barw,

– prezentacja Właściwości barw. Barwy czyste i złamane na płycie CD do-łączonej do przewodnika,

– prezentacja Rodzaje kompozycji slajdy 4, 5 – kompozycja rytmiczna,– zeszyt ćwiczeń Plastyka. Lubię tworzyć 5 – ćwiczenie 6.,– magnetyczne koło barw.

Materiały plastyczne dla ucznia:

farby plakatowe, paleta jednorazowa, naczynie na wodę, pędzle różnej grubości, blok techniczny.



Przebieg lekcji:

1. Motywacja• Pokaz prezentacji Właściwości barw. Barwy czyste i złamane na płycie CD

dołączonej do przewodnika – omówienie barw czystych i złamanych.

19

• Pogadanka weryfi kująca zrozumienie omawianego tematu: – Jakie znamy barwy czyste? – Czy występują one w kole barw? – Jaki nastrój ma obraz, jeśli przeważają w nim barwy czyste? – Czy w kole barw odnajdziemy barwy złamane? – Jak można otrzymać barwę złamaną? – W jakim celu artyści wykorzystują barwy złamane w obrazach? – Jaki nastrój ma obraz, jeśli przeważają w nim barwy złamane?• Przypomnienie wiadomości o kompozycji rytmicznej – pogadanka

i pokaz prezentacji Rodzaje kompozycji slajdy 4, 5 – kompozycja ryt-miczna.

TREŚCI KLUCZOWE: Barwami czystymi nazywamy barwy podstawowe oraz barwy pochod-ne, które otrzymujemy z połączenia barw podstawowych. Barwy czyste, czyli czerwoną, pomarańczową, żółtą, zieloną, niebieską i fi oletową mo-żemy znaleźć w kole barw.Barwy złamane otrzymujemy, mieszając kolory czyste, ale musi ich być więcej niż dwa. To znaczy, że – łącząc dwa kolory podstawowe, dobiera-my jeszcze jedną barwę, dowolnie wybraną z naszej palety, która „prze-łamuje” kolor czysty.

2. Przedstawienie zadania i realizacja• Prezentacja 2–3 rozłożonych parasoli o różnych wielkościach i ko-

lorach. Pogadanka: – Jakie znamy rodzaje parasoli? – Czy parasole zawsze wyglądają tak samo?• Uczniowie wykonują barwne eksperymenty – mieszając kilka barw

czystych w różnych proporcjach, uzyskują barwy złamane (mieszają barwy na jednorazowym talerzyku, a plamy w uzyskanych kolorach malują na kartce z bloku technicznego). Następnie wykonują dwie kompozycje rytmiczne przedstawiające parasole – jedną za pomocą tylko barw czystych, drugą – posługując się wyłącznie barwami zła-manymi. Kompozycjom nadają tytuły.

• Jeśli uczniowie korzystają z zeszytu ćwiczeń, wykonują ćwiczenie 6.

3. Rekapitulacja• Wystawa prac.• Podsumowanie – pogadanka: – Jakie tytuły mają twoje prace? Uzasadnij wybór tytułów. – Wymień przykładowe barwy czyste. – Powiedz, jak można otrzymać barwy złamane, które widać na

twojej pracy? – Czym charakteryzuje się kompozycja rytmiczna i co tworzy rytm

w twojej pracy?• Omówienie i ocena prac.

20

Temat 7: Szara godzina. Właściwości barw.

CELE EDUKACYJNE:

Uczeń:

• wykonuje własne prace plastyczne, świadomie stosując wiadomości o barwie,

• łączy pary barw kontrastowych, otrzymując różnego rodzaju brązy i szarości,

• wykorzystuje barwę jako sposób wyrażania emocji i jako komunikat – potrafi wyrazić nią nastrój smutku, spokój,

• stosuje technikę gwaszu do tworzenia określonych tematycznie i kompozycyjnie prac plastycznych,

• stosuje komputerowy program grafi czny jako narzędzie do tworzenia kompozycji plastycznej,

• interpretuje plastycznie utwór literacki (poetycki),• utrwala wiadomości dotyczące ilustracji książkowej i warsztatu ilu-

stratora.

Metody pracy:

miniwykład z elementami pogadanki i prezentacją, praca z podręczni-kiem, ćwiczenie praktyczne z wykorzystaniem komputerowego programu grafi cznego.


– podręcznik Plastyka. Lubię tworzyć 5, rozdział 2. Barwa, temat: 1. Wła-ściwości barw,

– prezentacja Właściwości barw. Barwy czyste i złamane na płycie CD do-łączonej do przewodnika,

– zeszyt ćwiczeń Plastyka. Lubię tworzyć 5 – ćwiczenie 7.,– program grafi czny Barwy i plamy umieszczony na płycie CD dołączo-

nej do podręcznika.


program grafi czny Barwy i plamy umieszczony na płycie CD dołączonej do podręcznika (praca może być wykonana w programie grafi cznym) lub: farby plakatowe (gwasze), blok techniczny A4, pędzelki, talerzyk jed-norazowy (paleta), pędzelki, naczynie na wodę, folia ochronna.



21

Przebieg lekcji:

1. Motywacja• Pogadanka – weryfi kacja wiadomości z poprzedniej lekcji (można

posłużyć się slajdami z prezentacji Właściwości barw. Barwy czyste i złamane):

– W jaki sposób otrzymujemy barwy złamane? – Jakie pary barw nazywamy kontrastowymi? – Jak ułożone są pary barw kontrastowych w kole barw? (można

wykorzystać magnetyczne koło barw) – Jakie barwy otrzymamy, łącząc ze sobą pary barw kontrastowych

w równych proporcjach?

TREŚCI KLUCZOWE: Barwy znajdujące się naprzeciwko siebie w kole barw, czyli czerwona i zielona, niebieska i pomarańczowa oraz fi oletowa i żółta, to barwy kon-trastowe. Zestawiając je w pary i mieszając ze sobą, otrzymamy barwy kojarzące się z różnego rodzaju brązami i szarością. Ich odcień zależy od tego, którego z mieszanych kolorów użyjemy więcej.

2. Przedstawienie zadania i realizacja• Zadaniem uczniów jest wykonanie ilustracji do wiersza Ewy Szel-

burg-Zarembiny Szara godzina. Do jej namalowania mają użyć różnego rodzaju szarości i brązów uzyskanych z połączenia barw kontrastowych.

Szara godzina

Szare niebo za oknem.Szare drzewa w sadzie.Szary deszcz się na wszystkimszarą mgiełką kładzie.Szary piesek pod piecemkrótką pali fajkęi szaremu kotkowiprawi długą bajkęo małej, szarej myszce,która siedzi w norzei wcale w ten dzień słotnyna dwór wyjść nie może. Ewa Szelburg-Zarembina

• Krótka pogadanka określająca charakter pracy plastycznej: – Co to znaczy zilustrować utwór literacki? – Czy trzeba przedstawiać wszystko, co jest opisane w wierszu? – Czy może wystarczy wybrać jeden motyw, np. szare drzewo, szary

deszcz i szarą myszkę?

22

• Pracę można wykonać w technice tradycyjnej lub za pomocą pro-gramu grafi cznego Barwa, dostępnego na płycie.

• Technika tradycyjna: uczniowie najpierw eksperymentują, próbu-jąc otrzymać barwy złamane poprzez łączenie barw kontrastowych lub mieszanie kilku barw na palecie.

Następnie uczniowie ilustrują wiersz na kartce z bloku lub w zeszy-cie ćwiczeń – ćwiczenie 7.

• Technika komputerowa: swobodne ćwiczenia w programie gra-fi cznym Barwa z wykorzystaniem narzędzia mieszania barw do-stępnego w dolnej zakładce. Po sprawdzeniu możliwości programu, uczniowie wykonują ilustrację do wiersza, którą można wydruko-wać lub zapisać w pamięci komputera.

3. Rekapitulacja• Wystawa prac.• Podsumowanie – pogadanka: – Jaki nastrój panuje na ilustracjach? – Jakie barwy trzeba połączyć, aby otrzymać różnego rodzaju brązy

i szarości? – Który fragment wiersza został przez ciebie zilustrowany?• Omówienie i ocena prac.

23

Temat 8: Kolorowe drzewa, liście, kasztany i astry.

Plamy barwne w malarstwie.

CELE EDUKACYJNE:

Uczeń:

• rozróżnia i określa rodzaje plam barwnych w malarstwie,• uzyskuje różne rodzaje plam barwnych w działaniu plastycznym,• wykonuje pracę plastyczną, świadomie wykorzystując wiadomości

o rodzajach plam i gam barwnych,• stosuje technikę akwareli do tworzenia pracy w określonej tematyce,• posługuje się konturem do określenia kształtów zgodnych z tematem

pracy.

Metody pracy:

miniwykład poparty prezentacją, pogadanka, praca z podręcznikiem, ćwiczenie praktyczne pod kierunkiem nauczyciela.


– podręcznik Plastyka. Lubię tworzyć 5, rozdział 2. Barwa, temat: 2. Plamy barwne w malarstwie,

– prezentacja Rodzaje plam barwnych na płycie CD dołączonej do prze-wodnika,

– zeszyt ćwiczeń Plastyka. Lubię tworzyć 5 – ćwiczenie 8.,– magnetyczne koło barw.


farby akwarelowe, miękkie pędzelki, naczynie na wodę, blok techniczny, czarny fl amaster lub kredki.



Przebieg lekcji:

1. Motywacja• Projekcja prezentacji Rodzaje plam barwnych z omówieniem (mini-

wykład) lub głośne czytanie rozdziału z podręcznika Plamy barwne w malarstwie.

24

• Pogadanka systematyzująca i utrwalająca wiedzę uczniów: – Jakie rodzaje plam barwnych występują w malarstwie? – Czym wyróżnia się plama miękka? – Jakimi farbami najłatwiej ją wykonać? – Jak wygląda plama ostra? – Co to znaczy, że plamy barwne na obrazie są obwiedzione kontu-

rem?

TREŚCI KLUCZOWE: Plamy miękkie najczęściej spotykamy na obrazach wykonanych w tech-nice akwareli. Są one rozmyte, delikatne, niezbyt mocno nasycone kolo-rystycznie i przenikają się nawzajem.Plamy ostre mocno odcinają się od siebie, tworzą wyraźne granice i są przeciwieństwem plam miękko rozłożonych na papierze. W takim wy-padku, niezależnie od stosowanej przez malarza techniki, układ kolorów jest zwykle kontrastowy, o wyraźnej różnicy temperatur sąsiadujących ze sobą barw.Niekiedy malarz tworzy dzieło złożone z plam barwnych, z których każdą lub większość otacza kolorowym lub czarnym konturem. Linia kontu-rowa, jako charakterystyczny element w rysunku, również w malarstwie wyznacza kształt plam, podkreślając ich formę i siłę wyrazu.

• Ekspozycja magnetycznego koła barw – przypomnienie wiadomo-ści o gamach barw ciepłych i zimnych – wybrany lub chętny uczeń wskazuje odpowiednie gamy i określa przynależne do nich kolory.

2. Przedstawienie zadania i realizacja• Zadaniem uczniów jest wykonanie pracy na temat jesieni – Kolorowe

drzewa, liście, kasztany i astry – w technice akwareli, przy użyciu plam miękkich oraz plam obwiedzionych konturem. Najpierw uczniowie posługują się plamą miękką. Szerokim pędzlem zamoczonym w wo-dzie zwilżają całą powierzchnię kartki z bloku technicznego, następ-nie zanurzają mokre pędzle w farbie – kolory powinny być związane z jesienią, w ciepłej gamie barwnej (np. odcienie barwy pomarańczo-wej, brązy, żółcienie, czerwienie) – i malują plamy na kartce – będą się one łagodnie rozlewać. Uczniowie mogą malować tymi plamami konkretne obiekty: owoce jesienne, kwiaty, liście, drzewa i parkowe alejki. Należy uprzedzić uczniów, że ich obraz będzie nieostry i nie-wyraźny. Kiedy praca wyschnie, zamieniają plamę miękką na plamę obwiedzioną konturem – dorysowują kontury liści, kwiatów, drzew itp. według wcześniejszego planu lub wykorzystują przypadek, czy-li dopasowują kontury do tego, co utworzyły plamy barwne. Praca akwarelowa jest tłem, a kontur nadaje kolorom zaplanowane przez uczniów kształty. Kontury wykonują czarnym fl amastrem lub cien-kopisem albo rysują je kredkami w różnych kolorach.

• Alternatywnie uczniowie mogą wykonać ćwiczenie 8. z zeszytu ćwi-czeń.

• Indywidualna praca uczniów pod kierunkiem nauczyciela.

25

3. Rekapitulacja• Wystawa prac i pogadanka: – Czy łatwo jest posługiwać się techniką akwareli? – Jakie rodzaje plam – z poznanych dzisiaj – wykorzystaliście

w swojej pracy? – Jak wyglądałyby wasze prace, gdyby były pozbawione konturu? – Czym wyróżnia się gama barw ciepłych, którą zastosowaliście

w waszych pracach?• Omówienie i ocena prac.

26

Temat 9: Czerwony żagiel na wzburzonym oceanie.

Akcent kolorystyczny.

CELE EDUKACYJNE:

Uczeń:

• wskazuje w dziełach malarstwa i wyjaśnia pojęcie akcent kolorystyczny,• wykonuje własne prace plastyczne, świadomie stosując wiadomości

o barwach,• stosuje akcent barwny w celu otrzymania określonego efektu pla-

stycznego,• rozumie pojęcie kolaż,• stosuje technikę kolażu w indywidualnym działaniu plastycznym,• wykorzystuje barwę jako komunikat – potrafi wyrazić nią nastrój

smutku, radości, agresję lub spokój.

Metody pracy:

prezentacja fi lmu, pogadanka, praca z podręcznikiem, ćwiczenie prak-tyczne.


– podręcznik Plastyka. Lubię tworzyć 5, rozdział 2. Barwa, temat: 3. Ak-cent kolorystyczny i dominanta,

– fi lm Kolaż znajdujący się na płycie CD dołączonej do podręcznika,– instrukcja Krok po kroku znajdująca się w podręczniku na s. 23.


kolorowe gazety i czasopisma, papier kolorowy, kartka z bloku technicz-nego A4, klej, nożyczki, ołówek.

Czas trwania zajęć: 45–90 minut.


Przebieg lekcji:

1. Motywacja• Zapoznanie się z treściami podręcznika dotyczącymi akcentu kolo-

rystycznego i omówienie dzieł, w których występuje (poprzez gło-śne lub ciche czytanie rozdziału Akcent kolorystyczny i dominanta).

• Pokaz fi lmu Kolaż lub analiza instrukcji Krok po kroku.• Pogadanka po obejrzeniu fi lmu: systematyzacja i podsumowanie

wiadomości.

27

– Co to jest kolaż? – Jak się wykonuje prace w tej technice? – Czym jest akcent kolorystyczny?

TREŚCI KLUCZOWE: Kolaż – (nazwa pochodzi od francuskiego słowa collage, to znaczy ‘kle-jenie, naklejanie’) technika malarska polegająca na tworzeniu kompozy-cji z różnych materiałów (np. fotografi i, gazet, tkanin) przez naklejanie ich na papier lub płótno i łączenie z innymi technikami plastycznymi (np. malarstwem olejnym, rysunkiem).Akcent kolorystyczny to taki fragment obrazu, najczęściej niewielkich rozmiarów w stosunku do całego przedstawienia, który przyciąga nasz wzrok swoją barwą. Najczęściej jest to barwa czysta i ciepła na tle prze-ważnie chłodnych i przygaszonych kolorów.

2. Przedstawienie zadania i realizacja• Swoją wiedzę o akcencie kolorystycznym i technice kolażu ucznio-

wie wykorzystują do wykonania pracy na wybrany temat: – Jesienna burza, skłębione ciemne chmury i żółty parasol, – Czerwony żagiel na wzburzonym oceanie, – Pomarańczowa sukienka w smutnym sklepie.Uczniowie wybierają temat i określają, co będzie akcentem kolory-stycznym – szukają w tematach akcentów kolorystycznych. Dobierają papier kolorowy i wycinki z gazet w określonych kolorach, a następnie wykonują ołówkiem szkic pomocniczy. Wypełniają poszczególne czę-ści pracy kolorami uzyskanymi z wyciętego lub wyrwanego papieru kolorowego i gazetowego. Gotowa praca powinna być w całości po-kryta przyklejonymi w zaplanowany sposób fragmentami różnokolo-rowego papieru.• Indywidualna praca uczniów.

3. Rekapitulacja• Podsumowanie: wystawa prac i mówienie ich w formie pogadanki: – Jaki akcent kolorystyczny najczęściej się powtarza? – Opowiedz o technice kolażu – czy to łatwa czy trudna technika? – Wybierz pracę, która najbardziej ci się podoba i uzasadnij swój

wybór.

28

Temat 10: Wioska. Miasteczko. Miasto. Dominanta barwna.

CELE EDUKACYJNE:

Uczeń:

• wyjaśnia pojęcie dominanty kolorystycznej i wskazuje ją w pracach plastycznych,

• wykonuje własne prace plastyczne, świadomie stosując wiadomości o barwie,

• stosuje dominantę w celu otrzymania określonego efektu plastycznego,• wykorzystuje barwę jako komunikat – potrafi wyrazić nią nastrój

smutku, radości, agresję i spokój,• wykorzystuje własne obserwacje i spostrzeżenia do wykonania pracy

określonej tematycznie.

Metody pracy:

miniwykład poparty prezentacją, pogadanka, praca z podręcznikiem, ćwiczenie praktyczne.


– podręcznik Plastyka. Lubię tworzyć 5, rozdział 2. Barwa, temat: 3. Ak-cent kolorystyczny i dominanta,

– prezentacja Wioska. Miasteczko. Miasto. Dominanta barwna znajdują-ca się na płycie CD dołączonej do przewodnika,

– zeszyt ćwiczeń Plastyka. Lubię tworzyć 5 – ćwiczenie 9.


brystol formatu A2, farby plakatowe, pastele olejne, pędzelki, naczynie na wodę, paleta jednorazowa, folia ochronna.


Forma pracy: zespoły 2–3 osobowe.

Przebieg lekcji:

1. Motywacja• Powtórzenie treści rozdziału Akcent kolorystyczny i dominanta –

przypomnienie wiadomości o dominancie kolorystycznej.

TREŚCI KLUCZOWE: Dominanta kolorystyczna to barwa, która, jak sama nazwa wskazuje, dominuje na obrazie. Jest jego ważnym składnikiem, ponieważ artysta

29

najczęściej posługiwał się nią, malując obraz i wszystkie inne barwy są do niej dopasowane.

• Projekcja prezentacji z płyty CD Wioska. Miasteczko. Miasto. Domi-nanta barwna.

• Pogadanka tematyczna: – Jakie są charakterystyczne budynki w waszej miejscowości? – Jaka barwa dominuje, czyli jakiego koloru jest najwięcej w waszej

miejscowości? – Jaki kolor chcielibyście widzieć i uważacie, że wasza miejscowość

lepiej by wyglądała, gdyby np. większość domów była pomalo-wana na pomarańczowo?

2. Przedstawienie zadania i realizacja• Uczniowie przygotowują farby plakatowe, pędzelki i kartkę brystolu

formatu A2. Malują obrazek przedstawiający ich miejscowość (w cią-gu dnia lub nocą), używając do tego dowolnie wybranej barwy jako dominanty. W swojej pracy mogą zainspirować się przedstawiony-mi w prezentacji fotografi ami i grafi kami.

• Uczniowie dobierają się w pary i malują na brystolu o dużym forma-cie (A2) swoją miejscowość, stosując dominantę barwną.

• Nauczyciel obserwuje zaangażowanie uczniów i jakość współpracy podczas zespołowej pracy nad zadaniem – uprzedza uczniów, że będzie to uwzględniał przy ocenie prac.

• Alternatywą może być wykonanie ćwiczenia 9. z zeszytu ćwiczeń.

3. Rekapitulacja• Wystawa – poszczególne zespoły omawiają i oceniają wzajemnie

swoje prace; potem omawia je nauczyciel. Pogadanka w trakcie oceny: – Czy można rozpoznać charakterystyczne cechy miejscowości? – Jaka barwa jest dominantą kolorystyczną? – Czy współpraca przebiegała harmonijnie? Jaki był podział pracy? – Czy cel waszej wspólnej pracy został osiągnięty?

30

Temat 11: Bukiet niezwykłych kwiatów. Impast.

CELE EDUKACYJNE:

Uczeń:

• rozumie, że na przestrzeni epok zmieniały się metody malowania i te-matyka obrazów,

• wyjaśnia pojęcie impast,• wykonuje ćwiczenia malarskie w uzyskiwaniu różnorodnych plam

barwnych i faktur,• stosuje technikę impastu w działaniu plastycznym – świadomie uzy-

skuje zaplanowane efekty,• stosuje wybraną gamę barwną – ciepłą, zimną lub kontrastową,• przyswaja i utrwala wiadomości na temat sztuki minionych epok

przez dotyczące jej działania plastyczne.

Metody pracy:

pogadanka poparta prezentacją, praca z podręcznikiem, ćwiczenie prak-tyczne.


– podręcznik Plastyka. Lubię tworzyć 5, rozdział 2. Barwa, temat: 4. Obra-zy z różnych epok,

– prezentacja Bukiet kwiatów. Impast znajdująca się na płycie CD dołą-czonej do przewodnika,

– magnetyczne koło barw.


kartka brystolu (A3), farby akrylowe (lub plakatowe), niewielka ilość mąki lub czystego piasku, pędzelki – w tym jeden gruby, płaski z twardym wło-siem, naczynie na wodę, 2–3 talerzyki jednorazowe (do mieszania farb z mąką), folia ochronna.



Przebieg lekcji:

1. Motywacja• Omówienie rozdziału Obrazy z różnych epok z zaakcentowaniem

dzieła Vincenta van Gogha Słoneczniki. Pogadanka systematyzująca i podsumowująca wiedzę:

– Czy artyści malarze zawsze przedstawiali świat w ten sam sposób?

31

– Czym różni się przedstawiony w rozdziale obraz Pietera de Ho-ocha Podwórze domu w Delft od obrazu Wassiliego Kandinskiego Pierwsza akwarela abstrakcyjna?

– Jaką fakturę ma obraz Vincenta van Gogha Słoneczniki? – Jakie kolory dominują na tym obrazie?• Projekcja prezentacji Bukiet kwiatów. Impast zawierającej przykłady

prac wykonanych techniką impastu, połączona z miniwykładem na ten temat.

• Ekspozycja koła barw – przypomnienie wiadomości o rodzajach gam barwnych.

TREŚCI KLUCZOWE: Impast – (nazwa pochodzi od włoskiego słowa impasto, to znaczy ‘ugniatam’) metoda malowania farbami olejnymi lub akrylowymi, pole-gająca na nakładaniu grubej, wypukłej warstwy farby za pomocą pędzla lub szpachelki.Malarze impresjoniści (ok. 120 lat temu) pokrywali impastem duże frag-menty obrazu w celu uzyskania urozmaiconej faktury. Uzyskiwali w ten spo-sób szorstką, jak gdyby wyrzeźbioną powierzchnię obrazu zwaną pastoso.Każdy namalowany obraz posiada własną gamę barwną, czyli zestawie-nie zbliżonych odcieni jednej lub kilku barw według określonego porządku. Jeśli na obrazie widzimy tylko kolory ciepłe lub dużo więcej kolorów cie-płych niż zimnych, mówimy, że jest to obraz namalowany w gamie barw ciepłych. Na obrazie namalowanym w gamie barw zimnych dominują kolory zimne. Kontrastowa gama barwna oznacza, że do namalowania obrazu zostały wykorzystane zarówno barwy ciepłe, jak i zimne.

2. Przedstawienie zadania i realizacjaPrezentacja bukietu kwiatów w wazonie – nauczyciel lub wybrany uczeń przynosi kwiaty. Uczniowie wykonują w technice impastu pra-cę plastyczną pod tytułem (do wyboru):– Kwiaty w wazonie,– Bukiet niezwykłych kwiatów,– Łąka pełna traw i kwiatów.Ważne jest zastosowanie wybranej gamy barw: ciepłych, zimnych lub kontrastowych.Uczniowie malują ją na kartce brystolu (A3) farbami akrylowymi lub plakatówkami zmieszanymi z mąką lub czystym piaskiem, aby efekt pastoso był bardziej widoczny, a faktura prac szorstka i zróżnicowana.Inspirują się przyniesionym bukietem, a także fotografi ami i repro-dukcjami z prezentacji.• Indywidualna praca uczniów.

3. RekapitulacjaOmówienie i ocena prac. Przykładowe pytania do omówienia: – Jaka jest faktura prac, które wykonaliście i dlaczego jest taka? – Na czym polega technika impastu?

Kryteria oceny:• wykorzystanie techniki impastu,• oryginalność kolorystyczna i kompozycyjna,• zastosowanie określonej gamy kolorystycznej.

32

Temat 12: Tajemnice światła. Światło, barwy, obraz.

CELE EDUKACYJNE:

Uczeń:

• potrafi wyjaśnić związki pomiędzy światłem a barwami,• opisuje funkcję światła w rysunku i malarstwie,• wymienia naturalne i sztuczne źródła światła,• opisuje światło w dziełach sztuki i własnych pracach plastycznych,

używając określeń: światło kierunkowe, punktowe, rozproszone,• stosuje wiedzę o świetle w indywidualnym działaniu plastycznym,• uzyskuje planowane efekty, przedstawiając światło we własnej eks-

presji plastycznej,• posługuje się komputerowym programem grafi cznym, przedstawia-

jąc różne rodzaje oświetlenia w rzeczywistości wirtualnej.

Metody pracy:

pogadanka, praca z podręcznikiem, prezentacja, ćwiczenie praktyczne.


– podręcznik Plastyka. Lubię tworzyć 5, rozdział 3. Światło, temat: 1. Światło, barwy, obraz,

– program grafi czny Światło umieszczony na płycie CD dołączonej do podręcznika,



program grafi czny Światło umieszczony na płycie CD dołączonej do pod-ręcznika; lub: sześcienne małe pudełka po produktach (np. po herbacie, kosmetykach), papier kolorowy samoprzylepny A4, nożyczki, blok rysun-kowy, kredka w wybranym kolorze, np. brązowa, czerwona, niebieska.



Przebieg lekcji:

1. Motywacja• Omówienie przez nauczyciela rozdziału Światło, barwy, obraz z pod-

ręcznika.• Pogadanka systematyzująca i podsumowująca wiedzę:

33

– Jakie rodzaje światła zostały przedstawione na obrazach? – Jak światło wpływa na wygląd przedmiotów? – Jakie znacie źródła światła?

TREŚCI KLUCZOWE: Na obrazach obserwujemy oświetlone części przedmiotów, postaci czy innych przedstawionych obiektów, a także te ich fragmenty, które pozo-stają w cieniu, możemy też zauważyć półcienie i refl eksy świetlne. Efek-tem tych wszystkich zabiegów artysty jest uzyskanie trójwymiarowości przedstawianego świata i stworzenie zaplanowanego nastroju dzieła. Światło rozproszone na obrazie to takie, które równomiernie rozkłada się na wszystkich elementach obrazu. Sprawia ono, że wszystko wydaje się być podobnie oświetlone.Światło kierunkowe najmocniej rozjaśnia części przedmiotów i postaci skierowane ku niemu, pozostałe skrywając w delikatnym lub mocnym cieniu.Źródłem światła punktowego są najczęściej przedstawione na obrazie lampy elektryczne lub świece. Oświetlają one małe fragmenty obrazu, pozostałe elementy skryte są w mroku.

• Opcjonalnie: uczniowie wykonują ćwiczenie 13. z zeszytu ćwiczeń.

2. Przedstawienie zadania i realizacja• Technika komputerowa: uczniowie wykorzystują program Światło

do wykonania dwóch kompozycji z kolorowych brył: jedną z nich oświetlają światłem kierunkowym, drugą – światłem rozproszonym. Obserwują, jak światło wpływa na wygląd przedmiotów – ustawiają je w dowolny sposób, zgodnie z możliwościami, jakie daje program. Oświetlają je z różnych stron i pod różnymi kątami. Wybierają ukła-dy, które najbardziej im odpowiadają, a następnie drukują je lub za-pisują w pamięci komputera.

• Technika tradycyjna: uczniowie oklejają swoje pudełka papierem samoprzylepnym w jednym wybranym kolorze i ustawiają je przed sobą. Najpierw rysują krótki szkic światłocieniowy kredką, na kartce z bloku, tylko przy kierunkowym świetle dziennym. Następny szkic wykonują przy świetle dziennym i przy włączonym oświetleniu sztucznym, czyli przy świetle rozproszonym.

3. Rekapitulacja• Omówienie i ocena prac: pod kierunkiem nauczyciela uczniowie po-

równują swoje prace, identyfi kują różnice między nimi; odpowiada-ją na pytanie:

– Jak światło wpływa na wygląd przedmiotów?• Kluczowe kryteria oceny prac: – zaobserwowanie i rozróżnianie rodzajów oświetlenia, – określanie źródeł światła.• Praca domowa: wykonaj ćwiczenie 11. z zeszytu ćwiczeń.

34

Temat 13: Czy to ta sama barwa? Walor i gradacja.

CELE EDUKACYJNE:

Uczeń:

• określa pojęcie walor,• wskazuje plamy walorowe w obrębie danej barwy,• potrafi wyjaśnić związki pomiędzy światłem a plamą walorową na ob-

razie,• rozróżnia pojęcia waloru i gradacji w odniesieniu do barw,• wykonuje własne prace plastyczne, stosując wiadomości dotyczące

wpływu światła na barwę,• rozróżnia i potrafi określić walor w obrębie jednej barwy, jej odcienie

w naturze i na fotografi i,• eksperymentuje w uzyskiwaniu zaobserwowanych odcieni i walorów

barwnych poprzez rozjaśnianie, przyciemnianie i mieszanie kolorów.

Metody pracy:

miniwykład połączony z prezentacją, praca z podręcznikiem, ćwiczenie praktyczne.


– podręcznik Plastyka. Lubię tworzyć 5, rozdział 3. Światło, temat: 2. Walor,– zeszyt ćwiczeń Plastyka. Lubię tworzyć 5 – ćwiczenie 11.,– prezentacja Walor znajdująca się na płycie CD dołączonej do prze-

wodnika.


3–4 dowolne fotografi e wycięte z gazet, klej, blok techniczny, farby pla-katowe, naczynie na wodę, pędzelki, talerzyk jednorazowy (paleta), folia ochronna.



Przebieg lekcji:

1. Motywacja• Omówienie pracy domowej (jeśli uczniowie korzystają z zeszytu

ćwiczeń):

35

– Czy trudno było dopasować do siebie kostki domina? – Co było najważniejsze w tym zadaniu? – Czy pamiętacie, co to znaczy odcień barwy? W ćwiczeniu przedstawiono różne walory, nasycenie i odcienie bar-

wy zielonej. Omówienie rozdziału z podręcznika Walor. – Czym jest walor? – Co oznacza słowo gradacja?• Projekcja prezentacji Walor – miniwykład systematyzujący pojęcia

waloru, nasycenia i odcieni barwy.

TREŚCI KLUCZOWE: Nasycenie koloru zależy od ilości użytej wody lub dodanej bieli. Nasyce-nie oznacza stopień intensywności barwy.Gradacja – stopniowanie, walor – stopień jasności i ciemności w obrębiejednego koloru.Odcienie barw pochodnych powstają przez zmieszanie ze sobą barw podstawowych w różnych proporcjach, np. jeżeli w połączeniu czerwo-nego z żółtym przeważa żółty, to powstała barwa pomarańczowa będzie miała odcień jaśniejszy, jeżeli dodamy więcej czerwieni, to uzyskamy od-cień ciemniejszy.

2. Przedstawienie zadania i realizacja• Każdy uczeń przygotowuje cztery różne fotografi e – można je wy-

ciąć z kolorowej prasy – o takiej samej lub bardzo podobnej wielko-ści. Przykleja je na kartce z bloku technicznego tak, aby obok każdej z fotografi i znalazło się miejsce do umieszczenia namalowanych plam. Uczniowie obserwują dokładnie fotografi e, a następnie znaj-dują odcienie i walory podobnych barw i malują je w postaci barw-nych plam (około 4) na innej kartce. Wycinają namalowane plamy i przyklejają obok właściwej fotografi i, podobnie jak na przedsta-wionych w prezentacji ilustracjach.

3. Rekapitulacja• Ogólne podsumowanie lekcji: – Czym jest walor? – Jak możemy uzyskiwać różne walory, a jak otrzymujemy odcienie

barw?• Ocena prac – kluczowe kryteria: – uczeń właściwie rozróżnia plamy walorowe, – znajduje różne walory i odcienie tej samej barwy w działaniu pla-

stycznym, – tworzy gamę barwną i walorową, – jest zaangażowany i estetycznie wykonuje zadanie plastyczne.

36

Temat 14: Rozeta, czyli rozwinięta róża. Witraż.

CELE EDUKACYJNE:

Uczeń:

• potrafi wyjaśnić związki pomiędzy światłem a barwami,• rozpoznaje witraż jako technikę malarską,• opisuje rolę światła w witrażu,• wykonuje witraż, stosując wiadomości dotyczące kompozycji i wpły-

wu światła na barwę.

Metody pracy:



– podręcznik Plastyka. Lubię tworzyć 5, rozdział 3. Światło, temat: 3. Wi-traż i mozaika;

– instrukcja Krok po kroku znajdująca się w podręczniku (s. 37) ,– fi lm nr 3 Witraż znajdujący się w dodatku multimedialnym na płycie

CD dołączonej do podręcznika,– zeszyt ćwiczeń Plastyka. Lubię tworzyć 5 – ćwiczenie 12.,– prezentacja Witraż znajdująca się na płycie CD dołączonej do prze-

wodnika.


1–2 kartki z bloku technicznego A3 w kolorze czarnym (brystol), koloro-wa bibuła gładka i gufrowana, klej, nożyczki, biała lub żółta kredka ołów-kowa, szablon witraża z zeszytu ćwiczeń.

Czas trwania zajęć: 2 x 45 minut.


Przebieg lekcji:

1. Motywacja• Omówienie rozdziału Witraż i mozaika (treści dotyczące witrażu).• Projekcja prezentacji Witraż połączona z miniwykładem.• Pogadanka systematyzująca wiedzę o tej technice malarskiej: – Czym jest witraż? – Jak światło wpływa na wygląd witraży? – Kiedy najbardziej rozwinęła się technika witrażu i dlaczego?

37

TREŚCI KLUCZOWE: Witraż to kompozycja z kolorowych szkieł, ułożona według określonego projektu i połączona spoinami z ołowiu. W pełni prezentuje się w otwo-rze okiennym dopiero przy jasnym świetle. Technika witrażu znaczący rozwój osiągnęła w średniowieczu (około 700–800 lat temu), w ścisłym związku z architekturą tego okresu – powstawały wówczas świątynie o konstrukcji architektonicznej, pozwalającej na tworzenie okien o ol-brzymich rozmiarach. Okna te wypełniano witrażami, w których treści przedstawienia nie są najważniejsze – ważniejsza jest kompozycja i har-monia barw.

• Przypomnienie wiadomości o kompozycji symetrycznej.

2. Przedstawienie zadania i realizacja• Projekcja fi lmu Witraż lub analiza i omówienie instrukcji Krok po kroku.• Uczniowie wykonują symetryczną rozetę (np. według szablonu z ze-

szytu ćwiczeń – ćwiczenie 12). Jasną kredką odrysowują szablon na czarnym papierze i wycinają konstrukcję witraża, którą następnie wypełniają kolorem. Podklejają puste pola bibułą w wybranym ko-lorze, wszystko po tej stronie witraża, na której widać ślady jasnej kredki. Jeśli czas na to pozwoli, mogą zakleić tylną stronę witraża drugą, identyczną konstrukcją, wówczas praca będzie kompletna i estetyczna.

• Uczniowie umieszczają witraż w oknie – zawieszając lub przykleja-jąc go.

3. Rekapitulacja• Ogólne podsumowanie lekcji przez nauczyciela oparte na treściach

kluczowych.• Kluczowe kryteria oceny: estetyka i samodzielność wykonania pracy.

38

Temat 15: Mozaika. Kompozycja otwarta i zamknięta.

CELE EDUKACYJNE:

Uczeń:

• rozpoznaje i określa kompozycję otwartą i zamkniętą w dziełach sztu-ki i pracach plastycznych,

• wykonuje prace plastyczne, adekwatnie stosując określone układy kompozycyjne,

• tworzy układ kompozycyjny na płaszczyźnie z wykorzystaniem fi gur geometrycznych,

• wyjaśnia, na czym polega technika mozaiki,• stosuje zasady tworzenia mozaiki do wykonania motywu dekoracyj-

nego,• wie, czym charakteryzuje się kompozycja otwarta, a czym kompozy-

cja zamknięta.

Metody pracy:



– podręcznik Plastyka. Lubię tworzyć 5, rozdział 4. Kompozycja. Przestrzeń, temat: 1. Rodzaje kompozycji,

– zeszyt ćwiczeń Plastyka. Lubię tworzyć 5 – ćwiczenie 14.,– prezentacja Rodzaje kompozycji znajdująca się na płycie CD dołączo-

nej do przewodnika,– prezentacja Mozaika znajdująca się na płycie CD dołączonej do prze-

wodnika.


kartka brystolu o wymiarach 20 cm x 20 cm, papier kolorowy, ołówek, linijka, nożyczki, klej.



Przebieg lekcji:

1. Motywacja• Omówienie rozdziału Witraż i mozaika (treści dotyczące mozaiki).• Projekcja prezentacji Mozaika (slajdy 2–9) połączona z miniwykładem.

39

• Pogadanka systematyzująca wiedzę o mozaice: – Czym jest mozaika? – W jaki sposób się ją wykonuje i z jakich materiałów? – Jak światło wpływa na wygląd mozaiki?

TREŚCI KLUCZOWE: Mozaika to dzieło plastyczne wykonane z małych kostek lub kafelków zwanych tesserami. Tesser może być kafelkiem z kolorowego szkła czy ceramiki lub kamienną kostką. Mozaiką zdobiono wnętrza pałaców, kościołów, a także zewnętrzne ściany różnych obiektów architektury. Najpiękniejsze mozaiki powstały około 1000 lat temu, w okresie, który dziś nazywamy sztuką bizantyjską. W tym czasie twórcy mozaiki układali na wapienno-cementowym podłożu sceny z Biblii. Swoją pracę musieli wykonywać etapami, ponieważ podłoże, na którym umieszczali koloro-we tessery, szybko wysychało. Tessery w mozaice bizantyjskiej często wy-cinano z grubych płyt kolorowego szkła, między które wkładano cienkie arkusze złota lub srebra. Cięto je na małe kostki i układano na ścianie pod pewnym kątem – dzięki temu, tak jak lustro, odbijały światło w różnych kierunkach i błyszczały, nadając przedstawionej scenie niezwykły cha-rakter.

• Projekcja prezentacji Rodzaje kompozycji (slajdy 12–14 dotyczące kompozycji otwartej i zamkniętej).

2. Przedstawienie zadania i realizacja• Wprowadzenie do zadania plastycznego – prezentacja Mozaika slaj-

dy 10–11.• Uczniowie projektują mozaikę z fi gur geometrycznych. Wykorzystu-

ją kartkę brystolu o wymiarach 20 cm x 20 cm i wycięte z papieru kolorowego fi gury geometryczne. Układają je zgodnie z zasadami kompozycji otwartej lub zamkniętej. Inspirują się przedstawionymi płytkami ceramicznymi azulejos lub mozaikami wykonanymi z kwa-dratowych kostek zwanych tesserami.

3. Rekapitulacja• Ogólne podsumowanie lekcji przez nauczyciela oparte na treściach


40

Temat 16: Anioł. Kompozycja statyczna i dynamiczna.

CELE EDUKACYJNE:

Uczeń:

• rozpoznaje i opisuje kompozycję statyczną i dynamiczną w dziełach sztuki i pracach plastycznych,

• potrafi zastosować odpowiednie środki do uzyskania wrażenia bezru-chu i spokoju oraz siły i dynamiki w kompozycji plastycznej,

• zna i świadomie stosuje zasady budowy określonych układów kom-pozycyjnych we własnych działaniach plastycznych.

Metody pracy:

prezentacja, praca z podręcznikiem, pogadanka, praca praktyczna.


– podręcznik Plastyka. Lubię tworzyć 5, rozdział 4. Kompozycja. Prze-strzeń, temat: 1. Rodzaje kompozycji,

– zeszyt ćwiczeń Plastyka. Lubię tworzyć 5 – ćwiczenie 15.,– prezentacja Rodzaje kompozycji znajdująca się na płycie CD dołączo-

nej do przewodnika,– prezentacja Statyka i dynamika. Anioł znajdująca się na płycie CD dołą-

czonej do przewodnika.


pastele suche lub olejne, kartka z bloku technicznego lub: plastelina albo glina samoutwardzalna, tekturka, nożyk plastikowy i dostępne narzędzia do rzeźbienia w glinie.



Przebieg lekcji:

1. Motywacja• Omówienie rozdziału Rodzaje kompozycji (treści dotyczące kompo-

zycji statycznej i dynamicznej).• Projekcja prezentacji Statyka i dynamika. Anioł połączona z miniwy-

kładem. Statyczny – według Słownika języka polskiego – ‘nieulegający zmianom

lub będący w bezruchu’. Dynamiczny – ‘ruchliwy, zmienny, żywiołowy’.

41

• Pogadanka systematyzująca wiedzę o kompozycji statycznej i dyna-micznej:

– Co wyraża kompozycja statyczna, a co – dynamiczna? – Jak można uzyskać wrażenie statyki i dynamiki na obrazie lub

w rzeźbie? – Jakie kierunki przeważają w kompozycji statycznej, a jakie w dy-

namicznej?

TREŚCI KLUCZOWE: Kompozycja statyczna charakteryzuje się bezruchem, uporządkowa-niem elementów w kierunkach pionowych i poziomych. Takie dzieło sprawia zwykle wrażenie spokojnego, pozbawionego ostrych zestawień kolorystycznych. Często kompozycję statyczną wyróżniają symetria lub rytm.Kompozycją dynamiczną nazywamy układ, za pomocą którego przed-stawiamy ruch na płaszczyźnie lub w przestrzeni. Można ją zbudować, używając linii, brył, plam barwnych tak zestawionych, żeby potęgowały wrażenie ruchu. W dziele, które posiada układ dynamiczny, napotkamy różnorodność kształtów i wielkości. W kompozycji statycznej dominują kierunki pionowe i poziome, natomiast kompozycja dynamiczna charak-teryzuje się liniami ukośnymi, kontrastem i asymetrią.

2. Przedstawienie zadania i realizacja• Uczniowie wykonują na płaszczyźnie lub w przestrzeni kompozy-

cję statyczną lub dynamiczną przedstawiającą anioła. Wśród dzieł dawnych mistrzów malarstwa znajduje się wiele obrazów przedsta-wiających anioły, które mogą być inspiracją do wykonania zadania (zawarte w prezentacji).

• Krótka pogadanka – wprowadzenie do tematu: Czy wiecie, kim jest anioł? Jak może wyglądać (np. spokojny Anioł Stróż, waleczny Mi-chał Archanioł itp.)?

• Indywidualna praca nad zadaniem.• Alternatywą może być ćwiczenie 15. z zeszytu ćwiczeń.

3. Rekapitulacja• Ogólne podsumowanie lekcji przez nauczyciela.• Kryterium kluczowe oceny: właściwe zakomponowanie elementów

na płaszczyźnie lub w przestrzeni zgodne z zasadami kompozycji statycznej lub dynamicznej.

• Uczniowie omawiają swoje prace i wzajemnie je oceniają.

42

Temat 17: Lustrzane bryły. Rzeźby z różnych epok.

CELE EDUKACYJNE:

Uczeń:

• wykonuje określony układ kompozycyjny w przestrzeni,• projektuje układy przestrzenne z brył geometrycznych i różnorodnych

elementów,• inspiruje się rzeźbą współczesną w działaniu plastycznym,• potrafi wykonać przestrzenny układ o cechach abstrakcji,• rozumie, że na przestrzeni epok zmieniał się wygląd rzeźb, a także

sposoby rzeźbienia.

Metody pracy:

praca z podręcznikiem, pogadanka, prezentacja z zastosowaniem Inter-netu, ćwiczenie praktyczne.


– podręcznik Plastyka. Lubię tworzyć 5, rozdział 4. Kompozycja. Prze-strzeń, temat: 2. Rzeźby z różnych epok,



małe kule ze styropianu, rolki tekturowe (po ręcznikach papierowych), pudełka różnej wielkości (np. po kosmetykach, herbacie itp.), folia alumi-niowa, taśma klejąca dwustronna, wykałaczki, klej, nożyczki.



Przebieg lekcji:

1. Motywacja• Omówienie rozdziału Rzeźby z różnych epok z zaakcentowaniem dzie-

ła Anisha Capoora Wrota chmur. Pogadanka systematyzująca i podsu-mowująca wiedzę:

– Jak zmieniał się wygląd rzeźb na przestrzeni wieków? – Czy rzeźby starożytne i renesansowe są do siebie podobne? – Z jakich materiałów wykonano przedstawione w rozdziale rzeźby? – Dlaczego rzeźba Anisha Capoora ma tytuł Wrota chmur? Co ta

rzeźba przedstawia?

43

• Prezentacja wybranych rzeźb – luster ze strony internetowej: www.anishkapoor.com

TREŚCI KLUCZOWE: Rzeźba to dziedzina sztuki, której dzieła zwane rzeźbami, są trójwymia-rowe i możemy je oglądać z wielu stron. Tradycyjne materiały, z jakich po-wstają rzeźby, to kamień, glina, drewno i brąz, ale artyści współcześni do tworzenia rzeźb używają wszystkich dostępnych materiałów. Powstają rzeźby z blachy, tkanin, piasku, tworzyw sztucznych, takich jak poliester, guma czy folia.Anish Kapoor [czyt. anisz kapur] tworzy różne rodzaje form przestrzen-nych, są to na przykład ogromne metalowe rzeźby o łagodnie wygiętych kształtach.Konstrukcje tego artysty są kolorowe lub wypolerowane jak lustro, dzięki temu odbijają otoczenie. Sprawia to, że odbite krajobrazy i ludzie stają się częścią rzeźby.

2. Przedstawienie zadania i realizacja• Uczniowie przyglądają się przedstawionym w podręczniku i zeszy-

cie ćwiczeń rzeźbom współczesnego artysty Anisha Capoora, roz-poznają ich cechy charakterystyczne: to, że wykonane są z metalu wypolerowanego jak lustro i że są abstrakcyjne (są kompozycją brył – nie przedstawiają natury, żadnych przedmiotów ani osób). Ucznio-wie z przygotowanych elementów wykonują kompozycję brył we-dług własnego pomysłu, inspirowaną bryłami przedstawionymi na fotografi ach w podręczniku i zeszycie ćwiczeń. Każde z przygotowa-nych pudełek, a także rolki i kule owijają folią aluminiową i skleja-ją ze sobą dwustronną taśmą klejącą, tworząc zaplanowaną formę przestrzenną. Styropianowe kule łączą za pomocą wykałaczek.

• Ćwiczenie 16. z zeszytu ćwiczeń jest równoznaczne z tym opisanym wyżej.

• Indywidualna praca nad zadaniem.

3. Rekapitulacja• Podsumowanie, omówienie i ocena prac.• Przykładowe pytania poprzedzające ocenę: – Jaką kompozycję ma wykonana przez ciebie rzeźba? – Czy coś przedstawia? – Jaki nadasz jej tytuł?

44

Temat 18: Perspektywa. To, co znajduje się najbliżej i to,

co znajduje się nieco dalej.

CELE EDUKACYJNE:

Uczeń:

• defi niuje pojęcie perspektywy,• rozpoznaje i opisuje perspektywę pasową, kulisową, zbieżną, barwną

i powietrzną,• wykonuje pracę plastyczną, adekwatnie stosując wybrany rodzaj per-

spektywy,• projektuje kompozycję plastyczną opartą na zasadach perspektywy

pasowej,• rozróżnia i potrafi wymienić cechy poszczególnych rodzajów perspek-

tywy,• wyjaśnia, czym są i wskazuje plany w obrazie.

Metody pracy:

prezentacja, pogadanka, ćwiczenie praktyczne.


– podręcznik Plastyka. Lubię tworzyć 5, rozdział 4. Kompozycja. Prze-strzeń, temat: 3. Jak pokazać przestrzeń na obrazie? Perspektywa,

– zeszyt ćwiczeń Plastyka. Lubię tworzyć 5 – ćwiczenie 17.,– prezentacja Rodzaje perspektywy znajdująca się na płycie CD dołączo-

nej do przewodnika.


kredki ołówkowe.



Przebieg lekcji:

1. Motywacja• Omówienie rozdziału Jak pokazać przestrzeń na obrazie? Perspektywa.• Projekcja prezentacji Rodzaje perspektywy połączona z miniwykła-

dem.• Pogadanka systematyzująca wiedzę o sposobach przedstawiania

przestrzeni na obrazach:

45

– Jak pokazać przestrzeń na płaskiej powierzchni obrazu? – Jakie znamy rodzaje perspektywy? – Co wyróżnia perspektywę pasową? – Jak można opisać perspektywę kulisową? – Perspektywa barwna i powietrzna – czym się różnią, a co je łączy?

TREŚCI KLUCZOWE: Perspektywa jest sposobem przedstawiania przestrzeni na płaszczyźnie obrazu, dającym złudzenie głębi i trójwymiarowości. Można ją tworzyć na płaszczyźnie w różny sposób: poprzez zmianę wielkości i sposobu uło-żenia przedmiotów oraz układu barw.Starożytni Egipcjanie przedstawiali postacie i przedmioty w poziomych rzędach (pasach). Rzędy namalowane nisko obrazują sceny najbliższe, kolejne, wyżej namalowane pasy przedstawiają sceny coraz bardziej od-ległe. Taki sposób przedstawiania przestrzeni nazywamy perspektywą rzędową lub pasową.Perspektywa barwna powstaje dzięki dobraniu odpowiedniego zesta-wu kolorów: pierwszy plan zajmują barwy czyste i ciepłe, natomiast bar-wy złamane i zimne tworzą tło i drugi plan.Perspektywa powietrzna wykorzystuje obserwacje, że kontury kra-jobrazów czy przedmiotów widzianych w oddali rozpływają się i stają się niewyraźne. Dodatkowo są one przysłonięte delikatną mgiełką (jest w niej dużo kurzu, pary wodnej, zanieczyszczeń), która powoduje, że są one słabo widoczne, a ich kolory są szarobłękitne.Układ lub perspektywa kulisowa wykorzystuje zjawisko nakładania się płaszczyzn.

2. Przedstawienie zadania i realizacja• Uczniowie przedstawiają to, co ich otacza w sali lekcyjnej za pomo-

cą perspektywy rzędowej (pasowej). W tym celu kartkę z bloku ry-sunkowego ułożoną w poziomie dzielą na dwie równe części. To, co znajduje się najbliżej, rysują w dolnym pasie, natomiast wszystko, co jest bardziej oddalone umieszczają w pasie górnym.

• Zadanie to jest równoznaczne z ćwiczeniem 17. z zeszytu ćwiczeń.

3. Rekapitulacja• Podsumowanie, omówienie i ocena prac.• Pogadanka dotycząca zadania: – Czy odpowiada wam taki sposób przedstawiania przestrzeni? – Czy wiąże się on z rzeczywistością?

46

Temat 19: Układ kulisowy – przestrzenny krajobraz.

CELE EDUKACYJNE:

Uczeń:

• opisuje funkcję perspektywy w dziele plastycznym,• tworzy kompozycję z zastosowaniem metod przedstawiania prze-

strzeni na płaskiej powierzchni obrazu,• konstruuje układ oparty na zasadach perspektywy barwnej i kulisowej,• rozumie, na czym polega układ kulisowy,• potrafi określić poszczególne plany w dziele malarstwa, rysunku lub

grafi ki.

Metody pracy:

pogadanka, projekcja fi lmu, praca praktyczna.


– podręcznik Plastyka. Lubię tworzyć 5, rozdział 4. Kompozycja. Przestrzeń, temat: 3. Jak pokazać przestrzeń na obrazie? Perspektywa; 5. Układ kuli-sowy,

– instrukcja Krok po kroku znajdująca się w podręczniku (s. 55),– fi lm nr 4 Przestrzenny krajobraz znajdujący się w dodatku multimedial-

nym na płycie CD dołączonej do podręcznika,– zeszyt ćwiczeń Plastyka. Lubię tworzyć 5 – ćwiczenia 18. i 19.,– prezentacja Rodzaje perspektywy znajdująca się na płycie CD dołączo-

nej do przewodnika.


blok techniczny z kolorowymi kartkami, kartka grubszego kartonu, ołó-wek, linijka, nożyczki i pastele olejne lub farby plakatowe.


Forma pracy: zespoły 2-osobowe.

Przebieg lekcji:

1. Motywacja• Pogadanka na temat perspektywy barwnej i kulisowej – przypo-

mnienie wiadomości z poprzedniej lekcji. – Czym charakteryzuje się perspektywa kulisowa?

47

– Czym są plany w perspektywie kulisowej? – Jeśli mówimy, że na pierwszym planie obrazu znajduje się dom,

a na drugim planie drzewo, to co to znaczy? – Jaki powinien być – według zasad perspektywy barwnej – układ

kolorów, jeśli obraz ma, np. cztery plany?TREŚCI KLUCZOWE: Perspektywa barwna powstaje dzięki dobraniu odpowiedniego zesta-wu kolorów: pierwszy plan zajmują barwy czyste i ciepłe, natomiast bar-wy złamane i zimne tworzą tło i drugi plan.Układ lub perspektywa kulisowa wykorzystuje zjawisko nakładania się płaszczyzn.Co to znaczy? Pojęcie kulis wiąże się z teatrem. Dekoracja pokazana w ca-łości tworzy plan pierwszy, plany następne widoczne są częściowo. Wra-żenie dawane przez kulisy można przenieść na płaszczyznę kartki, nakła-dając na siebie fi gury z zachowaniem kolejności planów.

• Praca, którą wykonają uczniowie pomoże im zrozumieć układ pla-nów oraz zasady perspektywy kulisowej i barwnej.

2. Przedstawienie zadania i realizacja• Projekcja fi lmu Przestrzenny krajobraz lub analiza i omówienie in-

strukcji Krok po kroku.• Uczniowie w zespołach 2-osobowych wykonują przestrzenny kra-

jobraz. Z brystolu wycinają dwa kwadraty o boku 18 cm, dzielą je za pomocą linijki na 9 odcinków co 2 centymetry – następnie każdy z nich składają w harmonijkę wzdłuż narysowanych linii. Z grubsze-go kartonu wycinają podstawę – prostokąt o wymiarach 6 na 22 cm. Przyklejają harmonijki do podstawy (2). Wycinają 5 prostokątów o wymiarach 18 na 22 cm. Jeden z nich o kształcie ramy obrazu lub kurtyny sceny przyklejają z przodu; drugi – pomalowany na ciem-noniebiesko przyklejają z tyłu. Pozostałe 3 prostokąty malują na zielono, żółto i pomarańczowo, wycinają z nich pagórki (żółty – naj-mniejszy, pomarańczowy – większy, zielony – największy) i wkładają w zrobione wcześniej obramowanie zgodnie z zasadami perspekty-wy barwnej. Ten pejzaż, składający się z 4 planów, można uzupełnić elementami według indywidualnego uznania – domkiem, drzewa-mi, kwiatami.

• Praca pod kierunkiem nauczyciela.• Alternatywnie: ćwiczenia 18. i 19. z zeszytu ćwiczeń.

3. Rekapitulacja• Prezentacja i omówienie prac przez wybrane lub chętne zespoły.• Kluczowe kryteria oceny: zgodność pracy z założeniami, zaangażo-

wanie i wkład pracy poszczególnych osób.

48

Temat 20: Projekt nowoczesnej budowli

inspirowanej formami przyrody.

CELE EDUKACYJNE:

Uczeń:

• projektuje układ przestrzenny na płaszczyźnie,• obserwuje i rozumie inspiracje architektów tworzących współczesne

budowle – formy występujące w naturze i otaczające ich przedmioty,• inspiruje się ilustracjami w podręczniku, fotografi ami i reprodukcjami

przedstawiającymi architekturę w Polsce i Europie w interpretacji pla-stycznej,

• rozumie pojęcia i podstawowe funkcje architektury,• zna podstawowe materiały stosowane do tworzenia dzieł architektury,• rozróżnia układy kompozycyjne stosowane w architekturze,• rozumie, że na przestrzeni epok zmieniał się wygląd dzieł architektury

i materiały, z jakich je budowano.

Metody pracy:



– podręcznik Plastyka. Lubię tworzyć 5, rozdział 4. Kompozycja. Prze-strzeń; temat: 6. Budowle z różnych epok,

– zeszyt ćwiczeń Plastyka. Lubię tworzyć 5 – ćwiczenie 20.,– prezentacja Inspiracje współczesnej architektury znajdująca się na pły-

cie CD dołączonej do przewodnika.


kolorowe czasopisma i gazety, ołówek, kredki, fl amastry, czarny cienko-pis, blok techniczny.



Przebieg lekcji:

1. Motywacja• Omówienie rozdziału Budowle z różnych epok.

49

• Pogadanka systematyzująca i podsumowująca wiedzę: – Jak zmieniały się sposoby budowania na przestrzeni epok? – Jakich materiałów używano do wznoszenia budowli? – Jakie funkcje pełniły przedstawione w rozdziale budowle? – Świątynia Słońca w Stonehenge i hotel Porta Fira w Barcelonie –

czym różnią się te budowle, a co je łączy?

TREŚCI KLUCZOWE: Obiekty architektury towarzyszą człowiekowi od tysięcy lat. Przez wieki budowle zmieniały się pod względem wyglądu, natomiast ich przeznacze-nie jest podobne. Najczęściej spotykamy obiekty architektury, które pełnią funkcje mieszkalne, religijne i są budynkami użyteczności publicznej.

• Projekcja prezentacji Inspiracje współczesnej architektury przedsta-wiającej różne budowle współczesne i motywy, które były lub mo-gły być inspiracją dla architektów do ich zaprojektowania.

2. Przedstawienie zadania i realizacja• Uczniowie, po obejrzeniu prezentacji przedstawiającej budowle

oraz zwierzęta, przedmioty i inne motywy, które były inspiracją do stworzenia projektów budowli, wykonują własny projekt budowli inspirowany dowolnie wybranym motywem. Wyszukują fotografi ę motywu w zeszycie ćwiczeń lub kolorowych czasopismach.

Pracę wykonują techniką rysunkową i dołączają do niej fotografi ę, która była dla nich inspiracją.

• Równoznaczne do opisanego wyżej zadania jest ćwiczenie 20. z ze-szytu ćwiczeń.

3. Rekapitulacja• Prezentacja prac i rozmowa na temat realizacji zadania plastycznego: – Dlaczego właśnie ten motyw został przez ciebie wybrany jako in-

spiracja? – Jaką kompozycję ma twoja budowla? – Z jakiego materiału miałaby być zbudowana? – Jaka jest funkcja tej budowli?• Wspólna ocena prac.

50

Temat 21: Wizerunek człowieka. Portret i autoportret.

CELE EDUKACYJNE:

Uczeń:

• kwalifi kuje i opisuje portret jako temat dzieła sztuki,• odróżnia portret od autoportretu,• określa właściwości portretów – np. grupowy, ofi cjalny, z profi lu,• wymienia autora i tytuł najsłynniejszego portretu świata,• inspiruje się reprodukcjami przedstawiającymi polskie i europejskie

portretowe dzieła malarskie,• interpretuje wybrany portret, posługując się określoną techniką pla-

styczną,• przyswaja i utrwala wiadomości na temat sztuki minionych epok po-

przez wykonywanie działań plastycznych.

Metody pracy:

miniwykład poparty demonstracją, pogadanka, praca z podręcznikiem, ćwiczenie praktyczne.


– podręcznik Plastyka. Lubię tworzyć 5, rozdział 5. Temat, temat: 1. Portret i autoportret,

– Galeria: Portret i autoportret znajdująca się na płycie CD dołączonej do podręcznika,



papier kolorowy i gazetowy, klej, blok techniczny, nożyczki.



Przebieg lekcji:

1. Motywacja• Omówienie rozdziału Portret i autoportret.• Projekcja obrazów z galerii: Portret i autoportret, znajdującej się na

płycie CD, połączona z miniwykładem i przy współudziale uczniów, którzy z pomocą nauczyciela omawiają wybrane obrazy, używając pojęć: portret grupowy, ofi cjalny, profi lu, en face [czyt. ą fas].

51

• Pogadanka systematyzująca wiedzę o portrecie i autoportrecie: – Czym jest portret? – Czym różni się portret od autoportretu? – Jaki tytuł ma najsłynniejszy portret świata i kto jest jego autorem? – Czy temat ten dotyczy tylko malarstwa?

TREŚCI KLUCZOWE: Portret to przedstawienie postaci ludzkiej w całości lub jej fragmentu (np. tylko twarzy) w taki sposób, aby ukazać podobieństwo fi zyczne lub cechy charakteru osoby portretowanej.Autoportret to rodzaj portretu, na którym artysta przedstawia samego siebie. Wielu artystów wykonywało swoje autoportrety.

2. Przedstawienie zadania i realizacja• Uczniowie wybierają portret, który najbardziej im się podoba z pod-

ręcznika lub z zakładki Portret i autoportret w galerii znajdującej się na dołączonej do niego płycie. Następnie wykonują kopię lub swo-bodną interpretację na jego podstawie w technice wydzieranki (lub wycinanki).

• Przypomnienie zasad wykonywania prac techniką wydzieranki i wy-cinanki; wyjaśnienie, na czym polega kopiowanie, a na czym swo-bodna interpretacja.

• Zadanie jest równoznaczne z ćwiczeniem 22. z zeszytu ćwiczeń.• Alternatywą dla wyżej opisanego zadania plastycznego może być

polecenie 2. z podręcznika, s. 60.Wykonaj w wybranej technice rysunkowej lub malarskiej portret swojego kolegi lub koleżanki z ławki – możesz przedstawić całą postać lub popier-sie, z profi lu lub en face.

3. Rekapitulacja• Prezentacja prac i rozmowa na temat realizacji zadania plastycznego: – Dlaczego został przez ciebie wybrany ten portret? – Jaką kompozycję ma twoja praca i jaka jest jej gama kolorystyczna? – Czy jest to portret z profi lu czy en face?• Wspólna ocena prac.

52

Temat 22: Ważne wydarzenie. Sceny w malarstwie.

CELE EDUKACYJNE:

Uczeń:

• ilustruje wydarzenia z życia codziennego lub przeszłości związane bezpośrednio z jego życiem i doświadczeniem,

• wyraża treści emocjonalne poprzez język koloru, kształtu i faktury,• świadomie stosuje wybrany układ kompozycyjny i technikę plastyczną,• rozróżnia rodzaje scen w malarstwie: rodzajową, historyczną i religijną,• opisuje cechy charakterystyczne scen malarskich.

Metody pracy:

ćwiczenie praktyczne, miniwykład poparty prezentacją, pogadanka, pra-ca z podręcznikiem.


– podręcznik Plastyka. Lubię tworzyć 5; rozdział 5. Temat, temat: 2. Sceny w malarstwie,

– galeria: Scena rodzajowa, Scena historyczna, Scena religijna, znajdująca się na płycie CD dołączonej do podręcznika,



pastele suche lub olejne albo kredki, blok techniczny.



Przebieg lekcji:

1. Motywacja• Czytanie i omówienie rozdziału Sceny w malarstwie.• Projekcja obrazów z galerii: Scena rodzajowa, Scena historyczna,

Scena religijna, znajdujących się na płycie CD, połączona z miniwy-kładem i przy współudziale uczniów, którzy z pomocą nauczyciela omawiają wybrane obrazy, używając pojęć: scena religijna, scena hi-storyczna, batalistyczna, rodzajowa.

• Pogadanka systematyzująca wiedzę o scenach w malarstwie: – Jeśli obraz przedstawia scenę z życia codziennego, zwyczajne ży-

cie, to jak go nazywamy?

53

– Jak nazwiemy obraz prezentujący sceny z życia Jezusa lub świę-tych?

– Czym charakteryzuje się przedstawienie malarskie zwane sceną historyczną?

– Co łączy scenę historyczną i batalistyczną, a czym się różnią (nie każda scena historyczna jest sceną batalistyczną)?

TREŚCI KLUCZOWE: Sceną rodzajową nazywamy obraz przestawiający codzienne życie lu-dzi, ich pracę, sposoby spędzania wolnego czasu, regionalne zwyczaje i obrzędy lub wydarzenia z życia towarzyskiego.Sceną historyczną nazywamy przedstawienie na obrazie wydarzenia z dziejów jakiegoś narodu lub wydarzenia o ważnym znaczeniu dla kraju.Jeśli obraz przedstawia scenę bitwy lub wojenny pochód, jest to temat historyczny zwany sceną batalistyczną.Obrazy o tematyce religijnej najczęściej przedstawiają sceny, których źródłem jest tekst Biblii lub Żywoty Świętych. Prezentowane wydarzenia przybliżają odbiorcom historie zawarte w Starym i Nowym Testamencie.

2. Przedstawienie zadania i realizacja• Uczniowie zastanawiają się, jakie było najważniejsze dotąd wyda-

rzenie w ich życiu i wykonują scenę historyczną ze swojego życia w technice pasteli.

• Zadanie jest równoznaczne z ćwiczeniem 23. z zeszytu ćwiczeń.• Alternatywą może być odwrócenie kolejności działań w czasie lekcji

– uczniowie najpierw malują scenę ze swojego życia, a potem – po wspólnym przeczytaniu tekstu z podręcznika i wysłuchaniu miniwy-kładu nauczyciela – określają, jaki rodzaj sceny przedstawili.

3. Rekapitulacja• Prezentacja prac i rozmowa na temat realizacji zadania plastycznego: – Jaki jest tytuł twojej pracy? – Jaką kompozycję ma twoja praca i jaka jest jej gama kolorystyczna?• Wspólna ocena prac.

54

Temat 23: Pejzaż z mgiełką.

CELE EDUKACYJNE:

Uczeń:

• kwalifi kuje i opisuje pejzaż jako temat dzieła sztuki,• rozróżnia rodzaje pejzażu – weduta, pejzaż marynistyczny, nokturn,• zna i stosuje w zadaniu plastycznym zasady tworzenia perspektywy

powietrznej,• wykonuje szkice rysunkowe w plenerze – obserwuje naturę, krajobraz.

Metody pracy:

miniwykład poparty prezentacją, pogadanka, praca z podręcznikiem, ćwiczenie praktyczne, ewentualnie – wyjście w plener.


– podręcznik Plastyka. Lubię tworzyć 5; rozdział 5. Temat, temat: 3. Pejzaż,– galeria: Pejzaż znajdująca się na płycie CD dołączonej do podręcznika,– zeszyt ćwiczeń Plastyka. Lubię tworzyć 5 – ćwiczenie 24.


bibuła lub serwetki w różnych odcieniach koloru niebieskiego, fi oletu, zieleni, nożyczki, klej, blok techniczny.



Przebieg lekcji:

1. Motywacja• Omówienie rozdziału Pejzaż.• Projekcja obrazów z galerii: Pejzaż, znajdującej się na płycie CD, po-

łączona z miniwykładem i przy współudziale uczniów, którzy z po-mocą nauczyciela omawiają wybrane obrazy, używając pojęć: we-duta, marina (pejzaż marynistyczny), nokturn.

• Pogadanka systematyzująca wiedzę o pejzażu w malarstwie: – Co przedstawia pejzaż? – Jakie cechy wyróżniają pejzaż nazywany wedutą? – Co przedstawia krajobraz marynistyczny zwany też mariną? – Jak nazywamy malarskie przedstawienie krajobrazu nocą?

55

• Przypomnienie wiadomości o perspektywie powietrznej: – Jakimi środkami plastycznymi jest osiągana na powierzchni obrazu? – Jakie są jej cechy charakterystyczne i po co się ją stosuje?

TREŚCI KLUCZOWE: Pejzaż to przedstawienie na obrazie krajobrazu zaobserwowanego i wy-branego przez artystę. Możemy na nim zobaczyć pola, łąki, drzewa, kwia-ty, niebo, budowle, rzekę, jezioro, morze – namalowane w ciągu dnia lub w nocy.Weduta to obraz przedstawiający krajobraz miasta – budynki, ulice, a także ludzi.Nokturnem nazywamy przedstawienie krajobrazu, jaki artysta zaobser-wował nocą.Krajobrazem marynistycznym lub mariną nazywamy widok spokojnego albo targanego sztormem morza i statków zmagających się z żywiołem.

2. Przedstawienie zadania i realizacja• Uczniowie malują pejzaż nietypową techniką, bo za pomocą nakle-

janych pasków bibuły lub serwetek. Starają się, aby fragmenty ser-wetek były tak cienkie, żeby po naklejaniu jednych na drugie po-wstawały nowe barwne odcienie i efekty. Pamiętają o zastosowaniu w zadaniu perspektywy powietrznej.

• Zadanie jest równoznaczne z ćwiczeniem 24. z zeszytu ćwiczeń.

3. Rekapitulacja• Wystawa prac.• Podsumowanie – pogadanka. Omówienie i ocena prac. Kluczowe kryteria oceny: zastosowanie omówionej na lekcji techniki

malowania; przedstawienie pejzażu w perspektywie powietrznej; es-tetyka pracy.

56

Temat 24: Martwa natura na płaszczyźnie i w przestrzeni.

CELE EDUKACYJNE:

Uczeń:

• kwalifi kuje i opisuje martwą naturę jako temat dzieła sztuki,• komponuje w przestrzeni układ martwej natury,• wykonuje ćwiczenia rzeźbiarskie w glinie (dodawanie).

Metody pracy:



– podręcznik Plastyka. Lubię tworzyć 5, rozdział 5. Temat, temat: 4. Mar-twa natura,

– galeria: Martwa natura znajdująca się na płycie CD dołączonej do pod-ręcznika,

– zeszyt ćwiczeń Plastyka. Lubię tworzyć 5 – ćwiczenie 25.,– prezentacja Martwa natura znajdująca się na płycie CD dołączonej do

przewodnika.


masa solna lub glina samoutwardzalna albo kolorowa plastelina, nożyki plastikowe, narzędzia rzeźbiarskie dostępne w sklepach papierniczych, gruba tektura formatu A4, mocny klej, farby akrylowe lub plakatowe, pę-dzelki, naczynia na wodę, folia ochronna.



Przebieg lekcji:

1. Motywacja• Omówienie rozdziału Martwa natura.• Projekcja wybranych obrazów z galerii: Martwa natura, znajdującej

się na płycie CD, połączona z miniwykładem.• Pogadanka systematyzująca wiedzę o martwej naturze w malarstwie: – Co przedstawia martwa natura i dlaczego ma taką nazwę?

57

– Wymień zapamiętane przedmioty przedstawione na obrazach ukazujących martwą naturę w podręczniku.

– Czy temat ten dotyczy tylko malarstwa?

TREŚCI KLUCZOWE: Martwa natura to przedstawienie na obrazie układu przedmiotów lub innego rodzaju nieruchomych obiektów. Mogą to być rośliny doniczko-we, kwiaty, owoce, książki, misy, dzbany, kielichy, talerze, czyli wszystko to, co malarz będzie chciał uwiecznić na płótnie lub papierze. Artyści ma-lują martwe natury nie tylko dlatego, że taki a nie inny przedmiot im się podoba. Ten temat daje twórcy możliwość ułożenia ciekawej kompozycji, interesujących zestawień kolorystycznych, artysta może studiować pro-porcje oraz układy światła i cienia na przedmiotach.

2. Przedstawienie zadania i realizacja• Pokaz prezentacji Martwa natura, znajdującej się na płycie CD – okre-

ślenie zadania plastycznego.• Uczniowie wykonują „przestrzenną” martwą naturę z masy solnej,

gliny samoutwardzalnej (należy ją pomalować po wyschnięciu) lub kolorowej plasteliny. Kompozycję ustawiają na tekturze (lub przy-klejają do niej). Wykorzystują motywy martwej natury, które oglą-dali na reprodukcjach w podręczniku, w galerii na płycie CD lub na slajdach prezentacji. Inspirują się pracami współczesnych artystów: George’a Segala Klasyczna martwa natura, Kamila Kuskowskiego Uczta Malarstwa (prezentacja Martwa natura), Jann Haworth Donuty (podręcznik).

• Jeśli praca będzie lepiona z plasteliny – można ją wykonać na 1 go-dzinie lekcyjnej; masa solna lub glina będą musiały schnąć około tygodnia i druga lekcja będzie wykorzystana do pomalowania ele-mentów i przyklejenia ich do podłoża z tektury (tekturę też można pomalować jako część kompozycji).

• Alternatywą może być ćwiczenie 25. z zeszytu ćwiczeń.

3. Rekapitulacja• Wystawa prac połączona z pogadanką na ich temat – pytania doty-

czące układu kompozycyjnego przedmiotów, ich kolorystyki, cha-rakterystycznych przedmiotów.

• Wspólna ocena prac – wysłuchanie opinii uczniów, ich argumentacji oraz propozycji ocen (wypowiadają się na temat prac kolegów, nie swoich).

58

Temat 25: Ale buty! Ale wóz! Sztuka użytkowa.

CELE EDUKACYJNE:

Uczeń:

• potrafi określić praktyczne i estetyczne funkcje sztuki użytkowej,• rozumie pojęcia rzemiosło artystyczne i design,• wie, dlaczego i po co projektowaniem przedmiotów codziennego

użytku zajmują się artyści,• projektuje przedmiot codziennego użytku w wybranej technice pla-

stycznej i układzie kompozycyjnym,• wymienia i opisuje dziedziny sztuki w życiu codziennym – projekto-

wanie przedmiotów, moda.

Metody pracy:

miniwykład, prezentacja, pogadanka, praca z podręcznikiem, ćwiczenie praktyczne połączone z zaprezentowaniem pracy plastycznej.


– podręcznik Plastyka. Lubię tworzyć 5, rozdział 6. Sztuka jest blisko, te-mat: 1. Sztuka użytkowa,

– zeszyt ćwiczeń Plastyka. Lubię tworzyć 5 – ćwiczenie 27.,– prezentacja Sztuka użytkowa znajdująca się na płycie CD dołączonej

do przewodnika.


blok techniczny A3, papier kolorowy, fl amastry, cienkopisy, kredki, klej, nożyczki.



Przebieg lekcji:

1. Motywacja• Zapoznanie się z treściami podręcznika dotyczącymi sztuki użytko-

wej (poprzez głośne lub ciche czytanie fragmentów rozdziału Sztu-ka użytkowa i omówienie fotografi i ilustrujących rozdział).

• Pogadanka – systematyzacja i podsumowanie wiadomości: – Czym jest sztuka użytkowa? – Czym się różnią dzieła rzemiosła artystycznego od dzieł projek-

tantów zajmujących się designem?

59

– Czy zaprojektowanie modnych butów lub wyglądu samochodu jest sztuką?

TREŚCI KLUCZOWE: Sztuka użytkowa to sztuka, która czemuś służy, jest użyteczna, można ją wykorzystać w określonym celu.Wszystkie przedmioty, które służą człowiekowi, są albo ręcznie wykonane przez artystę rzemieślnika i wówczas nazywamy je dziełami rzemiosła artystycznego, gdyż są oryginalne, albo zaprojektowane przez artystę--projektanta i następnie produkowane w fabrykach w tysiącach egzem-plarzy. Ten drugi sposób tworzenia przedmiotów użytkowych nazywamy design [czyt. dizajn].

2. Przedstawienie zadania i realizacja• Pokaz prezentacji Sztuka użytkowa – wprowadzenie do zadania pla-

stycznego.• Uczniowie wykonują projekt niezwykłego buta lub samochodu przy-

szłości, inspirując się projektami sztuki użytkowej, które zobaczyli na fotografi ach i ilustracjach w zeszycie ćwiczeń lub na prezentacji.

Projektują buty lub samochód o nietypowych funkcjach lub wy-myślają dla tych przedmiotów nowe zastosowanie, inspirując się przedstawionymi ilustracjami.

Projekt wykonują w dowolnej technice i umieszczają opis funkcji przedmiotu jako element kompozycji plastycznej.

• Równoznaczne z opisanym wyżej zadaniem jest ćwiczenie 27. z ze-szytu ćwiczeń.

3. Rekapitulacja• Omówienie prac – uczniowie indywidualnie prezentują swoje prace,

omawiając na forum klasy funkcje zaprojektowanego przedmiotu, odpowiadają na pytania i starają się, aby ich prezentacja była jak naj-bardziej atrakcyjna. Do kluczowych kryteriów oceny zaliczamy zarów-no oryginalność i estetykę pracy plastycznej, pomysłowość projektu, jak i prezentację słowną pracy przedstawioną przez ucznia.

• Wspólna ocena prac.

60

26. Temat: Fotografia.

CELE EDUKACYJNE:

Uczeń:

• defi niuje fotografi ę artystyczną jako dziedzinę sztuki,• potrafi rozróżnić dzieło fotografi i artystycznej,• wie, na czym polega tworzenie dzieł sztuki fotografi cznej,• wyjaśnia użytkowe funkcje fotografi i: reklama, dokumentacja wydarzeń,• wykonuje fotografi ę na określony temat za pomocą aparatu fotogra-

fi cznego.

Metody pracy:

miniwykład poparty prezentacją, pogadanka, praca z podręcznikiem, ćwiczenie praktyczne z wykorzystaniem programu grafi cznego lub apa-ratu fotografi cznego.


– podręcznik Plastyka. Lubię tworzyć 5, rozdział 6. Sztuka jest blisko, te-mat: 2. Fotografi a,

– program grafi czny Fotografi a, umieszczony na płycie CD dołączonej do podręcznika,

– zeszyt ćwiczeń Plastyka. Lubię tworzyć 5 – ćwiczenie 28.,– prezentacja Fotografi a. Efekty w fotografi i znajdująca się na płycie CD

dołączonej do przewodnika.


program grafi czny Fotografi a umieszczony na płycie CD lub: owoce, wa-rzywa, inne produkty żywnościowe do ułożenia martwej natury, aparat fotografi czny (ewentualnie: kolorowe czasopisma, gazety, blok technicz-ny, nożyczki, klej).


Forma pracy: zespołowa i indywidualna.

Przebieg lekcji:

1. Motywacja• Zapoznanie się z treściami podręcznika dotyczącymi fotografi i

(poprzez wspólne odczytanie fragmentów rozdziału Fotografi a i omówienie fotografi i ilustrujących rozdział).

• Pokaz prezentacji Fotografi a. Efekty w fotografi i.• Pogadanka systematyzująca wiadomości: – Czym jest fotografi a, kiedy została wynaleziona? – Czym jest fotografi a cyfrowa?

61

– Jak wykonuje się fotomontaż? – Jakie znamy rodzaje fotografi i?

TREŚCI KLUCZOWE: Fotografi a, czyli pisanie światłem, to jedna z dziedzin sztuk plastycznych. Wynalazcą fotografi i był Nicéphore Niepce [czyt. nisefor njeps], a jego pierwsze zdjęcie pochodzi z 1826 roku. Nicephore Niepce nazwał swoje dzieło „obrazem namalowanym światłem słonecznym”.Jeszcze niedawno niezbędne było małe laboratorium, zwane ciemnią fotografi czną do wywoływania klisz i zdjęć. Obecnie większość fotogra-fi ków korzysta ze zdobyczy fotografi i cyfrowej, która pozwala zapisać w pamięci aparatu wykonane fotografi e, a następnie przenieść je na dysk komputera i zobaczyć na monitorze. Istnieją programy kompute-rowe, które pozwalają opracowywać wykonane zdjęcia – dopasowywać kolory, zmieniać wymiary, łączyć elementy z różnych fotografi i w jedną całość, czyli tworzyć fotomontaże.Fotografi a artystyczna to zdjęcia przemyślane, odpowiednio skom-ponowane i oparte na koncepcji twórczej autora. Tematy takich fotogra-fi i są podobne do tematów obrazów malarskich: portret, pejzaż, scena rodzajowa itd.Fotografi a użytkowa to wszystkie zdjęcia, które pełnią funkcję użytko-wą – ilustrują, dokumentują wydarzenia i osoby – mają zastosowanie w prasie, reklamie, publikacjach książkowych i w Internecie.

2. Przedstawienie zadania i realizacjaPropozycja nr 1.• Prezentacja programu grafi cznego Fotografi a.• Uczniowie wykonują fotografi ę dowolnego fragmentu zaproponowa-

nej w programie kompozycji. Korzystają z różnych ustawień ostrości, odległości itp. Następnie poddają wykonane zdjęcie działaniu różno-rodnych fi ltrów, które przekształcą fotografi ę w zaplanowany przez ucznia sposób. Wykonaną fotografi ę drukują lub zapisują w pamięci komputera.

Propozycja nr 2.• Uczniowie za pomocą własnych aparatów fotografi cznych wykonują

fotografi ę pt. Smakowita martwa natura. Układają owoce, warzywa lub inne produkty żywnościowe tak, aby stworzyć ciekawą kompozycję, a następnie wykonują jej fotografi e. Najlepszą z nich drukują i przykle-jają w zeszycie ćwiczeń (ćwiczenie 28) w miejscu otoczonym ramką. Jeśli nie mają możliwości skorzystania z aparatu – wykonują fotomon-taż na ten sam temat, wykorzystując zdjęcia z czasopism i gazet.

3. Rekapitulacja• Prezentacja prac połączona z pogadanką na ich temat – pytania

dotyczące układu kompozycyjnego przedmiotów, ich kolorystyki. W przypadku korzystania z programu grafi cznego – zastosowanych fi ltrów i efektów.

• Wspólna ocena prac – wysłuchanie opinii uczniów, ich argumenta-cji, propozycji ocen (wypowiadają się na temat prac kolegów, nie własnych).

62

Temat 27: Film, teatr i scenografia. Charakteryzacja.

CELE EDUKACYJNE:

Uczeń:

• zna terminologię związaną z fi lmem: plan fi lmowy, kadry, fi lm fabular-ny, animowany, dokumentalny,

• zna terminologię związaną z teatrem: scena, teatr dramatyczny, teatr lalkowy, pantomima, balet, opera, teatr tańca, teatr uliczny,

• wie, że scenografi a to sztuka kształtowania przestrzeni sceny za po-mocą środków malarskich i architektonicznych, światła, kostiumów i rekwizytów,

• opisuje zadania kostiumologa jako twórcy projektów kostiumów, fry-zur i rekwizytów dla aktorów występujących w fi lmie lub przedstawie-niu teatralnym,

• projektuje charakteryzację dla aktora do wybranej roli.

Metody pracy:



– podręcznik Plastyka. Lubię tworzyć 5, rozdział 6. Sztuka jest blisko, te-maty: 3. Film, 4. Teatr i scenografi a,

– zeszyt ćwiczeń Plastyka. Lubię tworzyć 5 – ćwiczenia 29. i 30.,– prezentacja Teatr i fi lm. Charakteryzacja znajdująca się na płycie CD

dołączonej do przewodnika.


zdjęcie portretowe ucznia odbite na ksero i powiększone do formatu A4, farby, brokaty, papier kolorowy.



Przebieg lekcji:

1. Motywacja• Omówienie treści podręcznika dotyczących fi lmu, teatru i scenografi i.• Pokaz prezentacji Teatr i fi lm. Charakteryzacja.

63

• Pogadanka systematyzująca wiadomości: – Czym fi lm różni się od teatru, a co mają ze sobą wspólnego? – Co to jest scenografi a? – Jaką rolę pełni charakteryzator i czym jest charakteryzacja aktora?

TREŚCI KLUCZOWE: Dzieła fi lmowe należą do dziedziny sztuki nazywanej fi lmem. Na planie fi lmowym pracuje liczna grupa osób zajmujących się poszczególnymi etapami produkcyjnymi. Stroną plastyczną dzieła fi lmowego zajmują się scenografowie, oświetleniowcy, kamerzyści. Istotą pracy nad fi lmem jest nagranie tysięcy pojedynczych obrazów – kadrów, które zapisane na ta-śmie lub w pamięci kamery cyfrowej, a następnie odpowiednio zmonto-wane, tworzą ostateczne dzieło.Teatrem nazywamy zarówno miejsce, gdzie odbywają się przedstawie-nia teatralne, jak i samą dziedzinę sztuki, polegającą na odgrywaniu ról w spektaklach i utworach o określonym temacie. Spektakl teatralny jest dziełem wielu twórców. Są to: aktorzy, scenograf, kostiumolog, rekwizy-tor, charakteryzator, operatorzy dźwięku i świateł. Te osoby pod kierun-kiem reżysera tworzą formę spektaklu.Sztukę kształtowania przestrzeni sceny za pomocą środków malarskich i architektonicznych, światła, kostiumów i rekwizytów nazywamy sceno-grafi ą.Scenograf projektuje wizualną oprawę widowiska teatralnego, fi lmowe-go czy telewizyjnego, czyli wygląd miejsca, gdzie rozgrywa się akcja, stro-je i kostiumy dla występujących aktorów, oświetlenie. W realizacji projek-tu współpracują z nim kostiumolodzy, rekwizytorzy, charakteryzatorzy i operatorzy świateł.

2. Przedstawienie zadania i realizacja• Uczniowie przygotowują dla siebie projekt charakteryzacji twarzy

do wybranego przedstawienia. Podstawą pracy jest własne zdję-cie portretowe ucznia odbite na ksero i powiększone do formatu A4, farby, brokaty, kolorowy papier itp. Zmieniają wygląd swojej twarzy na fotografi i, domalowując i doklejając różne elementy do wcześniej zaplanowanej roli. Inspiracją mogą być fotografi e z pod-ręcznika lub prezentacji.

• Ćwiczenie 29. z zeszytu ćwiczeń Plastyka. Lubię tworzyć 5 jest podob-ne do wyżej opisanego zadania (uczniowie wykorzystują fotografi ę głowy manekina).

• Uczniowie mogą też wykonać ćwiczenie 30. z zeszytu ćwiczeń: Za-projektuj kostium teatralny lub fi lmowy do roli królowej lub króla. Ko-stiumografowie, tworząc stroje dla postaci historycznych, często korzy-stają z portretów wykonanych przez dawnych mistrzów. Również i ty możesz zainspirować się obrazami, które wykonał nadworny malarz króla Hiszpanii, Diego Velázquez, prawie 400 lat temu. Wykorzystaj technikę kolażu.

64

3. Rekapitulacja• Wystawa prac i pogadanka dotycząca zadania: – Czy rozpoznajecie wszystkie ucharakteryzowane osoby? Kogo

najtrudniej poznać? – Która charakteryzacja jest najbardziej pomysłowa? – Czy lepiej nadawałaby się do fi lmu czy do teatru? Dlaczego?• Podsumowanie, omówienie i ocena prac.

65

Temat 28: Happening Zielona Ziemia. Kask eko-strażnika.

CELE EDUKACYJNE:

Uczeń:

• rozumie i wyjaśnia pojęcia: happening, instalacja, video art,• projektuje rekwizyty i charakteryzację do happeningu,• wykonuje rekwizyt – kask, posługując się zaproponowaną techniką

plastyczną,• współpracuje w zespole, aby realizować wyznaczone zadanie pla-

styczne,• potrafi współtworzyć z odbiorcami ciąg zdarzeń happeningu.

Metody pracy:

miniwykład, projekcja fi lmu, pogadanka, praca z podręcznikiem, ćwicze-nie praktyczne, drama – happening.


– podręcznik Plastyka. Lubię tworzyć 5, rozdział 6. Sztuka jest blisko, te-mat: 5. Nowoczesne formy realizacji artystycznych,

– instrukcja Krok po kroku (strona 85),– fi lm nr 5 Kask eko-strażnika znajdujący się w dodatku multimedialnym

na płycie CD dołączonej do podręcznika.


balonik, papier ksero, klej biurowy w tubce, nożyczki, bibuła, papier kolo-rowy, zszywacz, dwustronna taśma klejąca.

Czas trwania zajęć: 2 x 45 minut.

Forma pracy: indywidualna, zespoły 3-, 4-osobowe.

Przebieg lekcji:

1. Motywacja• Omówienie rozdziału Nowoczesne formy realizacji artystycznych.• Pogadanka systematyzująca wiedzę o poznanych formach: – Czym różni się happening od sztuki performance? – Jak rozumiesz określenie environment [czyt. inwajerment] i ten

rodzaj sztuki? – Czy podobają ci się dzieła należące do sztuki wideo? – Czy uczestniczyłeś kiedyś w happeningu?

66

TREŚCI KLUCZOWE: Happening (ang. ‘zdarzenie’ [czyt. hepening]) to rodzaj akcji artystycz-nej – odbywa się w danym miejscu i czasie, nie można go powtórzyć. Ar-tysta współtworzy z odbiorcami ciąg zdarzeń przypominających wido-wisko teatralne, często towarzyszy temu muzyka lub projekcja fi lmu.Performance (ang. ‘wykonanie’ [czyt. performens]) jest podobny do happeningu – artysta występuje przed publicznością, prezentując swe działania artystyczne. Widzowie są jednak biernymi obserwatorami – nie biorą udziału w działaniach artysty.Environment [czyt. inwajerment] to słowo, które w języku angielskim oznacza ‘otoczenie’. O ile performance możemy porównać do swego rodzaju przedstawienia teatralnego, o tyle environment możemy porów-nać do samej scenografi i. Widz może obejrzeć ją z pewnej odległości albo wejść do środka. Artysta aranżuje określone otoczenie – elementy pla-styczne mogą otaczać odbiorcę ze wszystkich stron, może się on nawet znaleźć wewnątrz dzieła.Sztuka wideo zwana video art wykorzystuje do działań artystycznych fi lmową i telewizyjną technikę utrwalania i przekazywania obrazu. Moż-liwości, jakie daje, są bardzo duże – artyści tworzą specjalne fi lmy, czę-sto udoskonalane technikami cyfrowymi, które następnie prezentują na ekranie jednego lub wielu odbiorników telewizyjnych.

2. Przedstawienie zadania i realizacja• Nauczyciel proponuje przygotowanie przez uczniów happenin-

gu dotyczącego ochrony środowiska pod hasłem Zielona Ziemia. Uczniowie wykonają kaski eko-strażników, które będą nosić na głowach w trakcie happeningu.

• Projekcja fi lmu nr 5 Kask eko-strażnika, znajdującego się na płycie CD lub analiza instrukcji Krok po kroku znajdującej się w podręczniku.

• Uczniowie, każdy indywidualnie, wykonują kask eko-strażnika. Oklejają całą powierzchnię nadmuchanego balonu pociętym lub podartym na małe kawałki papierem ksero mocno pokrytym klejem biurowym. Odkładają balony na tydzień do wyschnięcia. W między-czasie, już w zespołach, przygotowują znaczki i ulotki dotyczące ekologii (np. o treści – „Nie zaśmiecam planety” lub „Segregowanie śmieci jest fajne” w dostępnym programie grafi cznym, np. Komiks lub w tradycyjnej, dowolnej technice).

• Po tygodniu, kiedy papier wyschnie, przekłuwają balon i przecinają uzyskaną formę na pół. Uzyskaną formę kasku oklejają bibułą i pa-pierem kolorowym w różnych odcieniach zieleni – tak jak na foto-grafi i lub według własnego pomysłu.

• Realizują happening Zielona Ziemia w wybranym przez nauczy-ciela terminie, w zespołach 3-, 4-osobowych. Ubierają się na zielo-no, każdy z uczniów może mieć na głowie kask eko-strażnika. Na przerwach między lekcjami spacerują w zielonych strojach po ko-rytarzach szkolnych, przypinając innym uczniom znaczki i rozdając ulotki „Nie zaśmiecam planety” lub „Segregowanie śmieci jest fajne”.

67

W happeningu dużą rolę pełnią widzowie i uczniowie starają się włączyć ich do współdziałania. Wybrana osoba z zespołu – jeśli ist-nieje taka możliwość – nagrywa fi lm lub wykonuje dokumentację fotografi czną happeningu (np. telefonem komórkowym).

3. Rekapitulacja• Omówienie i ocena prac – eko-kasków.• Nauczyciel osobno ocenia happening jako efekt pracy grup – kil-

kuosobowych zespołów, biorąc pod uwagę zaangażowanie w akcję, przygotowane przebrania i wykonane znaczki i ulotki, a także sto-pień zaangażowania w aktywizację publiczności do współudziału w happeningu, dokumentację fi lmową lub fotografi czną.

68

Temat 29: Strój świąteczny. Sztuka ludowa.

CELE EDUKACYJNE:

Uczeń:

• zna wybrane regiony sztuki ludowej i charakterystyczne dla nich dzie-ła, formy i motywy,

• rozróżnia charakterystyczne elementy strojów ludowych z różnych re-gionów Polski,

• opisuje ludowy strój świąteczny z regionu, z którego pochodzi,• posługuje się Internetem w celu uzyskania potrzebnych informacji.

Metody pracy:

pogadanka, praca z podręcznikiem, ćwiczenie praktyczne.


– podręcznik Plastyka. Lubię tworzyć 5, rozdział 7. Sztuka ludowa, temat: 1. Strój świąteczny,



ołówek lub: fl amastry, kredki, kolorowe cienkopisy, kartka z bloku rysun-kowego formatu A3, nożyczki.



Przebieg lekcji:

1. Motywacja• Omówienie rozdziału podręcznika Strój świąteczny.• Pogadanka systematyzująca i podsumowująca wiedzę: – Czym charakteryzuje się świąteczny strój ludowy? – Z jakich regionów pochodzą najbardziej znane świąteczne stroje

ludowe ? – Jakie są najbardziej charakterystyczne cechy stroju krakowskiego?

TREŚCI KLUCZOWE:Stroje, które dziś nazywamy regionalnymi albo ludowymi, to bogato zdo-bione ubrania, służące ludności wiejskiej w dni świąteczne. Na terenie ca-łej Polski możemy spotkać bardzo wiele różnorodnych strojów świątecz-nych, które określały przynależność ludności do danego regionu.

69

Popularność stroju krakowskiego na terenie całej Polski jest związana z tym, że 200 lat temu, kiedy Polski nie było na mapie Europy, pełnił on funkcję polskiego stroju narodowego, używanego także w powstaniach (walkach Polaków o niepodległość). Sukmana z czerwonymi dodatkami i rogatywka z pawimi piórami, które nosili mężczyźni, były w tym czasie symbolem polskich barw narodowych.

2. Przedstawienie zadania i realizacja

Propozycja nr 1.• Uczniowie wykonują ćwiczenie 32. z zeszytu ćwiczeń: – Podpisują przedstawione ludowe stroje świąteczne właściwymi

nazwami (na podstawie mapy w podręczniku). – Opisują ludowy strój świąteczny z regionu, z którego pochodzą

(informacje wyszukują w Internecie). – Opisują krakowski ludowy strój świąteczny.

Propozycja nr 2.• Uczniowie wykonują swobodny projekt nadruku na t-shirt inspiro-

wany sztuką ludową swojego regionu lub wybranego regionu Pol-ski. Posługują się techniką rysunku fl amastrami i kredkami na for-mie t-shirtu wyciętej z kartki bloku rysunkowego A3. Inspirują się motywami poznanych strojów ludowych (np. pawie pióro, ozdobne wzory, pasy, kolorystyka itp.), swobodnie je interpretując.

3. Rekapitulacja• Ogólne podsumowanie lekcji przez nauczyciela, oparte na treściach


70

Temat 30: Przedmioty i dekoracje ludowe. Sztuka ludowa.

CELE EDUKACYJNE:

Uczeń:

• zna wybrane regiony sztuki ludowej i charakterystyczne dla nich dzie-ła, formy i motywy,

• projektuje wzory dekoracyjne inspirowane haftem kaszubskim, ludo-wym malarstwem dekoracyjnym i łowickimi ozdobami z papieru,

• wykonuje dekoracje inspirowane sztuką ludową na przedmiotach użytkowych (doniczki, skrzynki, pudełka itp.).

Metody pracy:

miniwykład, prezentacja, pogadanka, praca z podręcznikiem, ćwiczenie praktyczne.


– podręcznik Plastyka. Lubię tworzyć 5, rozdział 7. Sztuka ludowa, temat: 2. Przedmioty i dekoracje ludowe,

– zeszyt ćwiczeń Plastyka. Lubię tworzyć 5 – ćwiczenie 33.,– prezentacja Dekoracje ludowe, znajdująca się na płycie CD dołączonej

do przewodnika.


gliniana doniczka lub drewniana skrzynka (pudełko), farby akrylowe, pę-dzelki (cienkie i grubsze, nylonowe), blok techniczny.



Przebieg lekcji:

1. Motywacja• Miniwykład na temat przedmiotów i dekoracji ludowych – na pod-

stawie rozdziału w podręczniku Przedmioty i dekoracje ludowe – ha-fty kaszubskie, skrzynie kujawskie, janowskie dywany, pisanki z róż-nych regionów Polski, dekoracje łowickie, zalipiańskie dekoracyjne motywy malarskie.

• Pokaz prezentacji Dekoracje ludowe.

71

• Pogadanka systematyzująca i podsumowująca wiedzę: – Jakie cechy wyróżniają haft kaszubski? – Jak zdobiono skrzynie na Kujawach? – Jakie rodzaje pisanek są tworzone w Polsce? – Jakie są najbardziej znane formy wycinanek łowickich? – Dlaczego Zalipie nazywane jest „malowaną wsią”?

TREŚCI KLUCZOWE:W sztuce ludowej istotną rolę odgrywają motywy dekoracyjne. Mają one różne formy – są malowane, wyszywane i wycinane. Dekoracje te spotykamy na przedmiotach użytkowych, takich jak obrusy, dywany, skrzynie czy odzież. Elementy dekoracyjne często też zdobiły ludowe cha-ty, zarówno ich zewnętrzne ściany, jak i całe ich wnętrza, a także wplatały się w zwyczaje i obrzędy świąteczne.

2. Przedstawienie zadania i realizacja

• Uczniowie obserwują zaprezentowane w podręczniku i na prezen-tacji motywy dekoracyjne polskiej sztuki ludowej. Wymyślają własną dekorację inspirowaną motywem ludowym. Wykonują ją najpierw na kartce z bloku technicznego, a następnie na glinianej doniczce lub drewnianym pudełku techniką farb akrylowych.

• Alternatywnie uczniowie mogą wykonać ćwiczenie 33. z zeszytu ćwiczeń:

Wykonaj projekt dekoracji ludowej na przedstawionych fotografi ach przedmiotów – pudełka, drewnianej skrzynki i doniczki. Inspiracji po-szukaj w rozdziale VII podręcznika Plastyka. Lubię tworzyć 5. Możesz wykorzystać wzory haftu, malowideł lub ozdobić przedmiot wycinan-ką z papieru kolorowego albo jej fragmentem.

3. Rekapitulacja.• Wystawa lub prezentacja prac przez wybranych lub chętnych

uczniów.• Omówienie prac: – Jakie dekoracje są charakterystyczne dla sztuki ludowej regionu,

w którym mieszkasz? – Jakie dekoracyjne motywy sztuki ludowej cię zainspirowały i dla-

czego? – Która praca przedstawia temat oryginalnie i różni się od innych?• Podsumowanie i ocena prac.

72

Temat 31: Powtarzamy i utrwalamy wiadomości.

Scenariusz ma charakter uniwersalny – dotyczy ogólnie lekcji powtórze-niowych, objaśnia i wyszczególnia ćwiczenia, za pomocą których można je realizować z cyklem Plastyka. Lubię tworzyć 5. W zależności od te-matu lekcji powtórzeniowej nauczyciel uzupełnia informację o realizacji celów edukacyjnych, dopisując do zaproponowanej formy – np. uczeń wyjaśnia pojęcia: scena rodzajowa, scena historyczna, scena batalistyczna, scena religijna – treści związane z powtarzanym i utrwalanym tematem.

CELE EDUKACYJNE:

Uczeń:

• wyjaśnia pojęcia,• rozumie defi nicje,• przyswaja, powtarza i utrwala wiadomości,• systematyzuje i porządkuje wiedzę,• stosuje wiedzę teoretyczną w działaniu plastycznym.


– podręcznik Plastyka. Lubię tworzyć 5,– zeszyt ćwiczeń Plastyka. Lubię tworzyć 5,– podręcznik multimedialny Plastyka. Lubię tworzyć 5.


ołówek.



Formy powtarzania i utrwalania wiadomości:

• Rozwiązywanie krzyżówki, wyjaśnienie znaczenie hasła oraz uzu-pełnianie tekstu właściwymi pojęciami.Zeszyt ćwiczeń Plastyka. Lubię tworzyć 5– Ćwiczenie 5. Powtarzamy. Kreska. Kształt, światłocień, faktura.– Ćwiczenie 21. Powtarzamy. Kompozycja. Przestrzeń.

• Dopasowywanie właściwych opisów do obrazów i fotografi i.Zeszyt ćwiczeń Plastyka. Lubię tworzyć 5– Ćwiczenie 10. Powtarzamy. Wiadomości o barwie.– Ćwiczenie 13. Powtarzamy. Światło na obrazie.– Ćwiczenie 26. Powtarzamy. Tematyka dzieł sztuki.– Ćwiczenie 34. Powtarzamy. Sztuka ludowa.

73

• Układanie pytań do pojęć zapisanych w diagramie krzyżówki.Zeszyt ćwiczeń Plastyka. Lubię tworzyć 5– Ćwiczenie 31. Powtarzamy. Sztuka jest blisko.

• Odszukiwanie i wykreślanie w diagramie odpowiednich określeń.Zeszyt ćwiczeń Plastyka. Lubię tworzyć 5– Ćwiczenie 10. Powtarzamy. Wiadomości o barwie.– Ćwiczenie 26. Powtarzamy. Tematyka dzieł sztuki.

• Wyszukiwanie informacji (właściwych nazw i defi nicji) w pod-ręczniku i uzupełnianie podpisów pod ilustracjami.Zeszyt ćwiczeń Plastyka. Lubię tworzyć 5– Ćwiczenie 31. Powtarzamy. Sztuka jest blisko.– Ćwiczenie 32. Sztuka ludowa. Strój świąteczny.

• Powtarzanie wiadomości oparte na repetytorach znajdujących się na ostatniej stronie każdego rozdziału podręcznika Plastyka. Lubię tworzyć 5. Zawierają one słowa kluczowe (nowe pojęcia), po dwa pytania dotyczące zagadnień poruszanych w rozdziale (ilustro-wane) oraz zadanie plastyczne weryfi kujące w praktyce wiedzę za-wartą w rozdziale.

74

Tem

atTr

eści

nau

czan

iaZa

łożo

ne o

siąg

nięc

ia u

czni

aRe

aliz

acja

po

dsta

wy

prog

ram

owej

1. Ja

k to

nar

ysow

ać?

Od

fi gur

y do

ksz

tałt

u.•

Funk

cje

i spo

soby

ope

row

ania

kr

eską

w ry

sunk

u.•

Szki

cow

anie

, wyk

onyw

anie

ry

sunk

ów k

ontu

row

ych.

• Ry

sune

k ja

ko sz

kic

geom

etry

cz-

ny u

wzg

lędn

iają

cy tr

zy w

ymia

ry.

• O

kreś

lani

e fi g

ur g

eom

etry

cz-

nych

, bud

ując

ych

kszt

ałt p

rzed

-m

iotó

w.

• A

naliz

a w

yglą

du p

rzed

mio

tów

w

opa

rciu

o u

kład

fi gu

r geo

-m

etry

czny

ch, k

tóre

bud

ują

ich

kszt

ałty

.

Ucz

eń:

• ok

reśl

a ry

sune

k ja

ko sz

kic

geom

etry

czny

uw

zglę

dnia

ją-

cy tr

zy w

ymia

ry,

• po

trafi

okr

eślić

cec

hy o

gląd

aneg

o pr

zedm

iotu

– z

jaki

ch

brył

geo

met

rycz

nych

jest

zbu

dow

any

itp.,

• sz

kicu

je, w

ykon

uje

rysu

nki k

ontu

row

e,•

potr

afi

okre

ślić

fi g

ury

geom

etry

czne

, kt

óre

budu

ją

kszt

ałt

prze

dmio

tu i

zas

toso

wać

sw

oje

spos

trze

żeni

a w

pra

cy p

last

yczn

ej,

• an

aliz

uje

wyg

ląd

prze

dmio

tu w

opa

rciu

o u

kład

fi g

ur

geom

etry

czny

ch, k

tóre

bud

ują

jego

ksz

tałt.

2.1,

3.

1PP

P

2. P

rzed

mio

ty, ś

wia

tło

i cie

ń.•

Funk

cje

i spo

soby

ope

row

ania

kr

eską

w ry

sunk

u.•

Szki

cow

anie

, wyk

onyw

anie

ry

sunk

ów k

ontu

row

ych.

• Ry

sune

k ja

ko sz

kic

geom

etry

cz-

ny u

wzg

lędn

iają

cy tr

zy w

ymia

ry.

• Sz

kico

wan

ie p

rzed

mio

tów

w

opa

r ciu

o u

kład

fi gu

r geo

-m

etry

czny

ch b

uduj

ącyc

h ic

h ks

ztał

ty.

Ucz

eń:

• w

ykon

uje

szki

c pr

zedm

iotu

w o

parc

iu o

ukł

ad fi

gur

ge

omet

rycz

nych

bud

ując

ych

jego

ksz

tałt,

• an

aliz

uje

i okr

eśla

roz

łoże

nie

świa

tła i

cien

ia n

a pr

zed-

mio

cie,

• ob

serw

uje

różn

ice

świa

tłoci

enio

we

i wyk

orzy

stuj

e sw

o-je

obs

erw

acje

w ć

wic

zeni

u ry

sunk

owym

,•

potr

afi

wyk

onać

pra

cę r

ysun

kow

ą z

zast

osow

anie

m

świa

tłoci

enia

,

2.1,

3.

1PP

P

III.

PL

AN

PRA

CY D

YD

AK

TYCZNE

J

75

• A

naliz

a i o

kreś

lani

e ro

złoż

enia

św

iatła

i ci

enia

na

prze

dmio

cie.

• O

bser

wow

anie

różn

ic św

iatło

-ci

enio

wyc

h i w

ykor

zyst

ywan

ie

obse

rwac

ji w

ćw

icze

niu

rysu

n-ko

wym

.•

Okr

eśla

nie

źród

ła św

iatła

i je

go

kier

unku

.

• ok

reśl

a źr

ódło

świa

tła i

jego

kie

rune

k.

3. Je

zior

o w

gór

ach.

Fa

ktur

a.•

Poję

cie

fakt

ury

w n

atur

ze

i w sz

tuce

.•

Funk

cja

fakt

ury

w d

ziel

e da

nej

dzie

dzin

y sz

tuki

.•

Rozp

ozna

wan

ie i

okre

ślan

ie

fakt

ury

w o

bręb

ie d

zieł

pla

styc

z-ny

ch z

dzi

edzi

n ry

sunk

u, m

alar

-st

wa,

rzeź

by i

arch

itekt

ury.

• Tw

orze

nie

zest

awie

ń fa

ktur

al-

nych

i ko

mpo

zycy

jnyc

h z

papi

e-ru

o ró

żnor

odne

j str

uktu

rze.

• In

spira

cja

stru

ktur

ą i w

łaśc

iwo-

ścia

mi m

ater

iałó

w p

last

yczn

ych

w p

racy

twór

czej

.

Ucz

eń:

• ro

zum

ie, c

zym

jest

fakt

ura,

• w

skaz

uje

fakt

ury

wys

tępu

jące

w n

atur

ze i

w sz

tuce

,•

wie

, jak

ie je

st z

nacz

enie

fakt

ury

w d

ziel

e,•

spon

tani

czni

e tw

orzy

zes

taw

ieni

a fa

ktur

alne

i ko

mpo

-zy

cyjn

e z

papi

eru

o ró

żnor

odne

j str

uktu

rze,

• po

trafi

roz

pozn

awać

i ok

reśl

ać fa

ktur

y w

obr

ębie

dzi

eł

plas

tycz

nych

z d

zied

zin

rysu

nku,

mal

arst

wa,

rzeź

by i

ar-

chite

ktur

y,•

rozp

ozna

je r

óżni

ce f

aktu

raln

e w

dzi

ełac

h sz

tuki

– w

ie,

czym

różn

ią s

ię fa

ktur

y w

obr

ębie

dan

ej d

zied

ziny

szt

u-ki

,•

w p

racy

tw

órcz

ej in

spiru

je s

ię s

truk

turą

i w

łaśc

iwoś

cia-

mi m

ater

iałó

w p

last

yczn

ych.

1.1,

2.

1PP

P

4. S

iedz

iba

czar

noks

iężn

ika.

Fr

otaż

.

• Po

jęci

e fa

ktur

y w

nat

urze

i w

sztu

ce.

• Fu

nkcj

a fa

ktur

y w

dzi

ele

dane

j dz

iedz

iny

sztu

ki.

• Tw

orze

nie

fakt

ur w

obr

ębie

dz

iała

ń pl

asty

czny

ch w

rysu

nku.

Ucz

eń:

• ok

reśl

a fa

ktur

ę w

rysu

nku,

• po

trafi

tw

orzy

ć fa

ktur

y w

obr

ębie

dzi

ałań

pla

styc

znyc

h w

rysu

nku,

• w

yjaś

nia

poję

cie

frota

ż,

2.1,

3.

1PP

P

76

• Po

sług

iwan

ie si

ę te

chni

ką fr

ota-

żu z

e zn

ajom

ości

ą ce

ch c

hara

k-te

ryst

yczn

ych

tej t

echn

iki.

• Tw

orze

nie

zest

awie

ń fa

ktu-

raln

ych

i kom

pozy

cyjn

ych

z ró

żnyc

h m

ater

iałó

w w

tech

ni-

ce fr

otaż

u.

• po

sług

uje

się

tech

niką

frot

ażu

i wie

, jak

ie s

ą ce

chy

cha-

rakt

erys

tycz

ne te

j tec

hnik

i,•

twor

zy ze

staw

ieni

a fa

ktur

alne

i kom

pozy

cyjn

e z r

óżny

ch

mat

eria

łów

w te

chni

ce fr

otaż

u.

5. R

ysun

ki z

różn

ych

epok

. Kom

iks.

• Ry

sune

k ja

ko sa

mod

ziel

ne d

zie-

ło n

a pr

zest

rzen

i epo

k w

sztu

ce

– re

nesa

nsow

e st

udiu

m, f

alis

ta

i dek

orac

yjna

kre

ska

sece

sji,

kom

iks j

ako

rysu

nek

char

akte

ry-

styc

zny

dla

wsp

ółcz

esno

ści.

• D

efi n

icja

i ce

chy

kom

iksu

.•

Kres

ka k

ontu

row

a i w

ypeł

nie-

nie

kolo

rem

jako

pod

staw

owe

środ

ki w

ypow

iedz

i pla

styc

znej

w

kom

iksi

e.•

Stos

owan

ie k

ompu

tero

weg

o pr

ogra

mu

grafi

czn

ego

jako

na-

rzęd

zia

do w

ykon

ania

zad

ania

pl

asty

czne

go.

Ucz

eń:

• tw

orzy

pro

ste

kom

pozy

cje

linea

rne,

• zn

a ro

lę k

resk

i w ry

sunk

u i j

ej ró

żnor

odne

rodz

aje,

• ro

zum

ie, ż

e na

prz

estr

zeni

epo

k zm

ieni

ały

się

spos

oby

ryso

wan

ia•

potr

afi w

yjaś

nić,

czy

m je

st k

omik

s,•

stos

uje

kom

pute

row

y pr

ogra

m g

rafi c

zny

jako

nar

zędz

ie

do tw

orze

nia

kom

pozy

cji p

last

yczn

ej,

• zn

ajdu

je in

spira

cję

do d

ział

ań p

last

yczn

ych

w o

siąg

nię-

ciac

h sz

tuki

wsp

ółcz

esne

j i p

opul

arne

j.

1.2,

2.

1,

3.1,

3.2

PPP

6. P

aras

ole.

Bar

wy

czys

te i

złam

ane.

• Zd

efi n

iow

anie

poj

ęcia

bar

w

czys

tych

i zł

aman

ych.

• O

trzy

myw

anie

bar

w z

łam

anyc

h po

prze

z m

iesz

anie

farb

.•

Stos

owan

ie te

chni

ki g

was

zu

(farb

pla

kato

wyc

h) w

dzi

ałan

iu

plas

tycz

nym

.

Ucz

eń:

• ok

reśl

a ba

rwy

czys

te i

złam

ane,

• po

trafi

zas

toso

wać

bar

wy

czys

te d

o w

ykon

ania

kom

po-

zycj

i mal

arsk

iej n

a pł

aszc

zyźn

ie,

• uz

ysku

je b

arw

y zł

aman

e po

prze

z m

iesz

anie

farb

na

pa-

leci

e i ś

wia

dom

ie st

osuj

e je

w p

racy

,

2.1,

3.

1,3.

2PP

P

77

• U

zysk

iwan

ie o

kreś

lone

go

nast

roju

obr

azu

popr

zez

świa

-do

me

i cel

owe

stos

owan

ie b

arw

cz

ysty

ch i

złam

anyc

h.•

Ukł

ad ry

tmic

zny

– po

wtó

rzen

ie

wia

dom

ości

.

• w

ie,

że p

rzew

aga

barw

czy

styc

h w

dzi

ele

mal

arsk

im

twor

zy n

astr

ój ra

dośc

i i e

nerg

ii i s

tosu

je tę

wie

dzę

w in

-dy

wid

ualn

ym d

ział

aniu

pla

styc

znym

,•

wie

, że

barw

y zł

aman

e tw

orzą

w d

ziel

e m

alar

skim

na-

stró

j pow

ażny

i sm

utny

, sto

suje

tę

wie

dzę

we

wła

snej

ek

spre

sji t

wór

czej

,•

utrw

ala

wia

dom

ości

na

tem

at k

ompo

zycj

i ry

tmic

znej

pr

zez

zast

osow

anie

jej u

kład

u w

pra

cy p

last

yczn

ej.

7. S

zara

god

zina

. W

łaśc

iwoś

ci b

arw

.•

Otr

zym

ywan

ie b

arw

zła

man

ych

prze

z m

iesz

anie

farb

w k

olor

ach

kont

rast

owyc

h.•

Barw

a ja

ko k

omun

ikat

i sp

osób

w

yraż

ania

em

ocji.

• St

osow

anie

tech

niki

gw

aszu

(fa

rb p

laka

tow

ych)

w d

ział

aniu

pl

asty

czny

m.

• St

osow

anie

kom

pute

row

ego

prog

ram

u gr

afi c

zneg

o ja

ko n

a-rz

ędzi

a do

wyk

onan

ia z

adan

ia

plas

tycz

nego

.•

Inte

rpre

tacj

a ut

wor

u lit

erac

kie-

go –

wie

rsza

.•

Ilust

racj

a ks

iążk

owa

i war

szta

t ilu

stra

tora

– p

owtó

rzen

ie.

Ucz

eń:

• w

ykon

uje

wła

sne

prac

e pl

asty

czne

, św

iado

mie

stos

ując

w

iado

moś

ci o

bar

wie

,•

łącz

y pa

ry b

arw

kon

tras

tow

ych,

otr

zym

ując

róż

nego

ro

dzaj

u br

ązy

i sza

rośc

i,•

wyk

orzy

stuj

e ba

rwę

jako

spo

sób

wyr

ażan

ia e

moc

ji i j

ako

kom

unik

at –

pot

rafi

wyr

azić

nią

nas

trój

sm

utku

, sp

okój

.•

stos

uje

tech

nikę

gw

aszu

do

twor

zeni

a ok

reśl

onyc

h te

-m

atyc

znie

i ko

mpo

zycy

jnie

pra

c pl

asty

czny

ch,

• st

osuj

e ko

mpu

tero

wy

prog

ram

gra

fi czn

y ja

ko n

arzę

dzie

do

twor

zeni

a ko

mpo

zycj

i pla

styc

znej

,•

inte

rpre

tuje

pla

styc

znie

utw

ór li

tera

cki –

wie

rsz,

• ut

rwal

a w

iado

moś

ci

doty

cząc

e ilu

stra

cji

ksią

żkow

ej

i war

szta

tu il

ustr

ator

a.

2.1,

2.2,

3.

1PP

P

8. K

olor

owe

drze

wa,

liś

cie,

kas

ztan

y i a

stry

. Pla

my

barw

ne

w m

alar

stw

ie.

• Ba

rwa.

Rod

zaje

pla

m b

arw

nych

w

mal

arst

wie

.•

Uzy

skiw

anie

różn

ego

rodz

aju

plam

bar

wny

ch i

stos

owan

ie

wia

dom

ości

o n

ich

w d

ział

aniu

pl

asty

czny

m.

Ucz

eń:

• ro

zróż

nia

i okr

eśla

rodz

aje

plam

bar

wny

ch w

mal

arst

wie

,•

uzys

kuje

różn

e ro

dzaj

e pl

am b

arw

nych

w d

ział

aniu

pla

-st

yczn

ym,

• w

ykon

uje

prac

ę pl

asty

czną

, św

iado

mie

stos

ując

wia

do-

moś

ci o

rodz

ajac

h pl

am i

gam

bar

wny

ch,

2.1,

3.1

PPP

78

• St

osow

anie

tech

niki

akw

arel

i.•

Posł

ugiw

anie

się

kont

urem

do

okre

ślan

ia k

szta

łtów

.

• st

osuj

e te

chni

kę a

kwar

eli d

o tw

orze

nia

prac

y ok

reśl

onej

te

mat

yczn

ie,

• po

sług

uje

się

kont

urem

do

okre

ślen

ia k

szta

łtów

zgo

d-ny

ch z

tem

atem

pra

cy.

9. C

zerw

ony

żagi

el

na w

zbur

zony

m

ocea

nie.

Akc

ent

kolo

ryst

yczn

y.

• D

efi n

icja

akc

entu

kol

orys

tycz

ne-

go.

• St

osow

anie

akc

entu

kol

ory-

styc

zneg

o w

cel

u ot

rzym

ania

ok

reśl

oneg

o ef

ektu

pla

styc

zne-

go.

• St

osow

anie

tech

niki

kol

ażu.

• W

ykor

zyst

ywan

ie k

omun

ikat

ów

barw

nych

.

Ucz

eń:

• w

yjaś

nia

poję

cie

akce

nt k

olor

ysty

czny

i w

skaz

uje

go

w d

zieł

ach

mal

arst

wa,

• w

ykon

uje

wła

sne

prac

e pl

asty

czne

, św

iado

mie

stos

ując

w

iado

moś

ci o

bar

wie

,•

stos

uje

akce

nt b

arw

ny w

cel

u ot

rzym

ania

okr

eślo

nego

ef

ektu

pla

styc

zneg

o,•

rozu

mie

poj

ęcie

kol

aż,

• st

osuj

e te

chni

kę ko

lażu

w in

dyw

idua

lnym

dzi

ałan

iu p

la-

styc

znym

,•

wyk

orzy

stuj

e ba

rwę

jako

kom

unik

at –

pot

rafi

wyr

azić

ni

ą na

stró

j sm

utku

, rad

ości

, wyr

azić

agr

esję

i sp

okój

.

1.2,

2.1,

3.1,

3.2

PPP

10. W

iosk

a. M

iast

eczk

o.

Mia

sto.

Dom

inan

ta

barw

na.

• W

łaśc

iwoś

ci b

arw

. Dom

inan

ta

barw

na –

defi

nic

ja.

• St

osow

anie

dom

inan

ty w

cel

u ot

rzym

ania

okr

eślo

nego

efe

ktu

plas

tycz

nego

.•

Wyk

orzy

styw

anie

kom

unik

atów

ba

rwny

ch.

Ucz

eń:

• w

skaz

uje

w p

raca

ch p

last

yczn

ych

i wyj

aśni

a po

jęci

e do

-m

inan

ta k

olor

ysty

czna

,•

wyk

onuj

e w

łasn

e pr

ace

plas

tycz

ne, ś

wia

dom

ie st

osuj

ąc

wia

dom

ości

o b

arw

ie,

• st

osuj

e do

min

antę

w c

elu

otrz

yman

ia o

kreś

lone

go

efek

tu p

last

yczn

ego,

• w

ykor

zyst

uje

barw

ę ja

ko k

omun

ikat

– p

otra

fi w

yraz

ić

nią

nast

rój s

mut

ku, r

adoś

ci, w

yraz

ić a

gres

ję i

spok

ój,

• w

ykor

zyst

uje

wła

sne

obse

rwac

je i

spos

trze

żeni

a do

ty-

cząc

e za

bytk

ów i t

rady

cji r

egio

nu, w

któ

rym

mie

szka

, do

wyk

onan

ia p

racy

okr

eślo

nej t

emat

yczn

ie.

1.1,

2.1,

3.

1PP

P

79

11. B

ukie

t nie

zwyk

łych

kw

iató

w. I

mpa

st.

Obr

azy

z ró

żnyc

h ep

ok.

• D

zieł

o m

alar

skie

na

prze

strz

eni

epok

w sz

tuce

.•

Wyj

aśni

enie

poj

ęcia

impa

st.

• Ćw

icze

nia

mal

arsk

ie

w u

zysk

iwan

iu ró

żnor

odny

ch

plam

bar

wny

ch i

fakt

ur te

chni

ką

impa

stu.

• St

osow

anie

wyb

rane

j gam

y ba

rwne

j – c

iepł

ej, z

imne

j lub

ko

ntra

stow

ej.

• U

trw

alen

ie w

iado

moś

ci n

a te

-m

at m

alar

stw

a m

inio

nych

epo

k po

prze

z do

tycz

ące

go d

ział

anie

pl

asty

czne

.

Ucz

eń:

• ro

zum

ie, ż

e na

prz

estr

zeni

epo

k zm

ieni

ały

się

met

ody

mal

owan

ia i

tem

atyk

a ob

razó

w,

• w

yjaś

nia

poję

cie

impa

st,

• w

ykon

uje

ćwic

zeni

a m

alar

skie

w

uz

yski

wan

iu

różn

orod

nych

pla

m b

arw

nych

i fa

ktur

,•

stos

uje

tech

nikę

im

past

u w

dzi

ałan

iu p

last

yczn

ym –

św

iado

mie

uzy

skuj

e za

plan

owan

e ef

ekty

,•

stos

uje

wyb

raną

gam

ę ba

rwną

– c

iepł

ą, z

imną

lub

kon-

tras

tow

ą,•

przy

swaj

a i u

trw

ala

wia

dom

ości

na

tem

at s

ztuk

i min

io-

nych

epo

k po

prze

z do

tycz

ące

jej d

ział

ania

pla

styc

zne.

1.2,

2.

1,

3.1,

3.2

PPP

12. T

ajem

nice

świa

tła.

Św

iatł

o, b

arw

y,

obra

z.

• Ro

la św

iatła

w d

ziel

e sz

tuki

.•

Nat

ural

ne i

sztu

czne

źró

dła

świa

tła.

• Ro

dzaj

e św

iatła

w d

zieł

ach

sztu

-ki

: św

iatło

kie

runk

owe,

pun

kto-

we,

rozp

rosz

one.

• Pr

zeds

taw

iani

e św

iatła

we

wła

-sn

ej e

kspr

esji

plas

tycz

nej.

• Ró

żne

rodz

aje

ośw

ietle

nia

w rz

eczy

wis

tośc

i wirt

ualn

ej

– po

sług

iwan

ie si

ę ko

mpu

tero

-w

ym p

rogr

amem

gra

fi czn

ym.

Ucz

eń:

• po

trafi

wyj

aśni

ć zw

iązk

i pom

iędz

y św

iatłe

m a

bar

wam

i,•

opis

uje

funk

cję

świa

tła w

rysu

nku

i mal

arst

wie

,•

wym

ieni

a na

tura

lne

i szt

uczn

e źr

ódła

świa

tła,

• op

isuj

e św

iatło

w d

zieł

ach

sztu

ki i

wła

snyc

h pr

acac

h pl

asty

czny

ch,

używ

ając

okr

eśle

ń: ś

wia

tło k

ieru

nkow

e,

punk

tow

e, ro

zpro

szon

e,•

stos

uje

wie

dzę

o św

ietle

w in

dyw

idua

lnym

dzi

ałan

iu p

la-

styc

znym

,•

uzys

kuje

pla

now

ane

efek

ty, p

rzed

staw

iają

c św

iatło

we

wła

snej

eks

pres

ji pl

asty

czne

j,•

posł

uguj

e si

ę ko

mpu

tero

wym

pro

gram

em g

rafi c

znym

, pr

zeds

taw

iają

c ró

żne

rodz

aje

ośw

ietle

nia

w r

zecz

ywi-

stoś

ci w

irtua

lnej

.

1.2,

2.

1,

3.1,

3.2

PPP

80

13. C

zy to

ta sa

ma

barw

a? W

alor

i g

rada

cja.

• Św

iatło

. Wal

or, p

lam

y w

alor

owe

w o

bręb

ie d

anej

bar

wy.

• Zw

iązk

i pom

iędz

y św

iatłe

m

a pl

amą

wal

orow

ą na

obr

azie

.•

Rozr

óżni

anie

poj

ęć: w

alor

, gra

-da

cja,

odc

ień,

nas

ycen

ie.

• Ek

sper

ymen

ty w

uzy

skiw

aniu

od

cien

i i w

alor

ów b

arw

nych

pr

zez

rozj

aśni

anie

, prz

ycie

mni

a-ni

e i m

iesz

anie

kol

orów

.

Ucz

eń:

• ok

reśl

a po

jęci

e w

alor

,•

wsk

azuj

e pl

amy

wal

orow

e w

obr

ębie

dan

ej b

arw

y,•

potr

afi

wyj

aśni

ć zw

iązk

i po

mię

dzy

świa

tłem

a p

lam

ą w

alor

ową

na o

braz

ie,

• ro

zróż

nia

poję

cia

wal

oru

i gr

adac

ji w

odn

iesi

eniu

do

barw

,•

wyk

onuj

e w

łasn

e pr

ace

plas

tycz

ne, s

tosu

jąc

wia

dom

o-śc

i dot

yczą

ce w

pływ

u św

iatła

na

barw

ę,•

rozr

óżni

a i p

otra

fi ok

reśl

ić w

alor

w o

bręb

ie je

dnej

bar

-w

y, je

j odc

ieni

e w

nat

urze

i na

foto

grafi

i,•

eksp

erym

entu

je w

uzy

skiw

aniu

zao

bser

wow

anyc

h od

-ci

eni i

wal

orów

bar

wny

ch p

rzez

rozj

aśni

anie

, prz

ycie

m-

nian

ie i

mie

szan

ie k

olor

ów.•

2.1,

3.

1PP

P

14. R

ozet

a, c

zyli

rozw

inię

ta ró

ża.

Wit

raż.

ŚWIA

TŁO

:•

Prze

dsta

wia

nie

świa

tła w

e w

ła-

snej

eks

pres

ji pl

asty

czne

j.•

Zapo

znan

ie si

ę z

tech

niką

witr

a-żu

pro

fesj

onal

nego

.•

Wyk

onan

ie w

itraż

u z

czar

nego

br

ysto

lu i

bibu

ły.

Ucz

eń:

• po

trafi

wyj

aśni

ć zw

iązk

i pom

iędz

y św

iatłe

m a

bar

wam

i,•

rozp

ozna

je w

itraż

jako

tech

nikę

mal

arsk

ą,•

opis

uje

rolę

świa

tła w

witr

ażu,

• w

ykon

uje

witr

aż, s

tosu

jąc

wia

dom

ości

dot

yczą

ce k

om-

pozy

cji i

wpł

ywu

świa

tła n

a ba

rwę.

1.2,

2.

1,

2.2,

3.

1,3.

2PP

P

15. M

ozai

ka.

Kom

pozy

cja

otw

arta

i zam

knię

ta.

• Ch

arak

tery

styk

a ko

mpo

zycj

i ot

war

tej i

zam

knię

tej.

• M

ozai

ka –

cha

rakt

erys

tyka

tech

-ni

ki m

ozai

ki p

rofe

sjon

alne

j.•

Ukł

ady

kom

pozy

cyjn

e na

pła

sz-

czyź

nie

z w

ykor

zyst

anie

m fi

gur

geom

etry

czny

ch.

Ucz

eń:

• ro

zpoz

naje

i ok

reśl

a ko

mpo

zycj

e ot

war

tą i

zam

knię

tą

w d

zieł

ach

sztu

ki i

prac

ach

plas

tycz

nych

,•

wyk

onuj

e pr

ace

plas

tycz

ne, a

dekw

atni

e st

osuj

ąc o

kre-

ślon

e uk

łady

kom

pozy

cyjn

e,•

twor

zy u

kład

kom

pozy

cyjn

y na

pła

szcz

yźni

e z

wyk

orzy

-st

anie

m fi

gur g

eom

etry

czny

ch,

2.1,

2.

2,

3.1,

3.2

PPP

81

• Za

stos

owan

ie te

chni

ki m

ozai

ki

do tw

orze

nia

mot

ywów

dek

ora-

cyjn

ych

w z

adan

iu p

last

yczn

ym.

• w

yjaś

nia,

na

czym

pol

ega

tech

nika

moz

aiki

,•

stos

uje

zasa

dy tw

orze

nia

moz

aiki

do

wyk

onan

ia m

oty-

wu

deko

racy

jneg

o,•

wie

, cz

ym

char

akte

ryzu

je

się

kom

pozy

cja

otw

arta

, a

czym

kom

pozy

cja

zam

knię

ta.

16. A

nioł

. Kom

pozy

cja

stat

yczn

a i d

ynam

iczn

a.

• Ro

dzaj

e ko

mpo

zycj

i: ot

war

ta

i zam

knię

ta, s

taty

czna

i dy

na-

mic

zna,

kom

pozy

cja

asym

e-tr

yczn

a, u

kład

dia

gona

lny.

• St

osow

anie

odp

owie

dnic

h śr

odkó

w p

last

yczn

ych

na

płas

zczy

źnie

lub

w p

rzes

trze

ni

do u

zysk

ania

wra

żeni

a be

zruc

hu

i spo

koju

ora

z ru

chu

i dyn

amik

i w

kom

pozy

cji p

last

yczn

ej.

Ucz

eń:

• ro

zpoz

naje

i op

isuj

e ko

mpo

zycj

ę st

atyc

zną

i dyn

amic

z-ną

w d

zieł

ach

sztu

ki i

prac

ach

plas

tycz

nych

,•

potr

afi

zast

osow

ać o

dpow

iedn

ie ś

rodk

i do

uzy

skan

ia

wra

żeni

a be

zruc

hu i s

poko

ju o

raz s

iły i d

ynam

iki w

kom

-po

zycj

i pla

styc

znej

,•

zna

i św

iado

mie

sto

suje

zas

ady

budo

wy

okre

ślon

ych

ukła

dów

kom

pozy

cyjn

ych

we

wła

snyc

h dz

iała

niac

h pl

a-st

yczn

ych.

2.1,

3.

1,3.

2 PP

P

17. L

ustr

zane

bry

ły.

Rzeź

by z

różn

ych

epok

.

• D

zied

ziny

sztu

ki: r

zeźb

a na

prz

e-st

rzen

i epo

k w

sztu

ce.

• Pr

ojek

t ukł

adu

prze

strz

enne

go

z br

ył g

eom

etry

czny

ch.

• In

spira

cja

rzeź

bą w

spół

czes

ną

w z

adan

iu p

last

yczn

ym.

Ucz

eń:

• w

ykon

uje

okre

ślon

y uk

ład

kom

pozy

cyjn

y w

prz

estr

zeni

,•

proj

ektu

je u

kład

y pr

zest

rzen

ne z

bry

ł geo

met

rycz

nych

i r

óżno

rodn

ych

elem

entó

w,

• in

spiru

je si

ę rz

eźbą

wsp

ółcz

esną

w d

ział

aniu

pla

styc

znym

,•

potr

afi w

ykon

ać p

rzes

trze

nny

ukła

d o

cech

ach

abst

rakc

ji,•

rozu

mie

, że

na

prze

strz

eni

epok

zm

ieni

ał s

ię w

yglą

d rz

eźb,

a ta

kże

spos

oby

rzeź

bien

ia.

2.1,

3.

1,3.

2 PP

P

18. T

o, c

o zn

ajdu

je si

ę na

jbliż

ej i

to, c

o zn

ajdu

je si

ę ni

eco

dale

j. Pe

rspe

ktyw

a.

• Pr

zest

rzeń

: poj

ęcie

per

spek

tyw

y,

pers

pekt

ywa

paso

wa,

kul

isow

a,

zbie

żna,

bar

wna

, mal

arsk

a i p

o-w

ietr

zna.

Ucz

eń:

• de

fi niu

je p

ojęc

ie p

ersp

ekty

wy,

• ro

zpoz

naje

i o

pisu

je p

ersp

ekty

wę

paso

wą,

kul

isow

ą,

zbie

żną,

bar

wną

i po

wie

trzn

ą,

2.1,

3.

1,3.

2 PP

P

82

• Za

stos

owan

ie p

ersp

ekty

wy

rzęd

owej

(pas

owej

) w p

racy

pl

asty

czne

j.•

Okr

eśla

nie

plan

ów w

obr

azie

.

• w

ykon

uje

prac

ę pl

asty

czną

, ad

ekw

atni

e st

osuj

ąc w

y-br

any

rodz

aj p

ersp

ekty

wy,

• pr

ojek

tuje

kom

pozy

cję

plas

tycz

ną o

part

ą na

zas

adac

h pe

rspe

ktyw

y pa

sow

ej,

• ro

zróż

nia

i pot

rafi

wym

ieni

ć ce

chy

posz

czeg

ólny

ch ro

-dz

ajów

per

spek

tyw

y,•

wyj

aśni

a, c

zym

są i

wsk

azuj

e pl

any

w o

braz

ie.

19. P

rzes

trze

nny

kraj

obra

z.

Ukł

ad k

ulis

owy.

• Pr

zest

rzeń

: poj

ęcie

per

spek

tyw

y,

pers

pekt

ywa

paso

wa,

kul

isow

a,

zbie

żna,

bar

wna

, mal

arsk

a i p

o-w

ietr

zna.

• O

kreś

la p

lany

w d

ziel

e m

alar

-st

wa,

rysu

nku

lub

grafi

ki.

Ucz

eń:

• op

isuj

e fu

nkcj

ę pe

rspe

ktyw

y w

dzi

ele

plas

tycz

nym

,•

twor

zy k

ompo

zycj

ę z

zast

osow

anie

m m

etod

prz

edst

a-w

iani

a pr

zest

rzen

i na

płas

kiej

pow

ierz

chni

obr

azu,

• ko

nstr

uuje

uk

ład

opar

ty

na

zasa

dach

pe

rspe

ktyw

y ba

rwne

j i k

ulis

owej

,•

rozu

mie

, na

czym

pol

ega

ukła

d ku

lisow

y,•

potr

afi o

kreś

lić p

oszc

zegó

lne

plan

y w

dzi

ele

mal

arst

wa,

ry

sunk

u lu

b gr

afi k

i.

1.2,

2.

1,

3.1,

3.2

PPP

20. P

roje

kt

now

ocze

snej

bu

dow

li in

spir

owan

ej

form

ami p

rzyr

ody.

Bu

dow

le z

różn

ych

epok

.

• D

zied

ziny

sztu

ki: a

rchi

tekt

ura

na

prze

strz

eni e

pok

w sz

tuce

.•

Proj

ekto

wan

ie u

kład

u pr

ze-

strz

enne

go n

a pł

aszc

zyźn

ie•

Przy

pom

nien

ie p

odst

awow

ych

poję

ć do

tycz

ącyc

h ar

chite

ktur

y (fu

nkcj

e, m

ater

iały

itp.

).•

Ukł

ady

kom

pozy

cyjn

e w

arc

hi-

tekt

urze

.

Ucz

eń:

• pr

ojek

tuje

ukł

ad p

rzes

trze

nny

na p

łasz

czyź

nie,

• ob

serw

uje

i roz

umie

insp

iracj

e ar

chite

któw

twor

zący

ch

wsp

ółcz

esne

bud

owle

– fo

rmy

wys

tępu

jące

w n

atur

ze

i ota

czaj

ące

ich

prze

dmio

ty,

• in

spiru

je s

ię i

lust

racj

ami

w p

odrę

czni

ku,

foto

grafi

am

i i r

epro

dukc

jam

i prz

edst

awia

jący

mi a

rchi

tekt

urę

w P

ol-

sce

i Eur

opie

do

inte

rpre

tacj

i pla

styc

znej

,•

rozu

mie

poj

ęcia

i po

dsta

wow

e fu

nkcj

e ar

chite

ktur

y,•

zna

pods

taw

owe

mat

eria

ły s

toso

wan

e do

tw

orze

nia

dzie

ł arc

hite

ktur

y,

1.2,

2.

1,

2.2,

3.

1,3.

2 PP

P

83

• ro

zróż

nia

ukła

dy k

ompo

zycy

jne

stos

owan

e w

arc

hite

k-tu

rze,

• ro

zum

ie,

że n

a pr

zest

rzen

i ep

ok z

mie

niał

się

wyg

ląd

dzie

ł arc

hite

ktur

y i m

ater

iały

, z ja

kich

je b

udow

ano.

21. W

izer

unek

cz

łow

ieka

. Po

rtre

t i a

utop

ortr

et.

• Te

mat

yka

dzie

ł szt

uki:

port

ret

i aut

opor

tret

.•

Defi

nic

ja p

ortr

etu

i aut

opor

-tr

etu;

okr

eśla

nie

wła

ściw

ości

po

rtre

tów

: gru

pow

y, o

fi cja

lny,

z

profi

lu, e

n fa

ce (ą

fas)

.•

Mon

a Li

sa L

eona

rda

da V

inci

–

najs

łynn

iejs

zy p

ortr

et św

iata

.•

Pols

kie

i eur

opej

skie

por

tret

y in

spira

cją

do w

ykon

ania

zad

ania

pl

asty

czne

go.

Ucz

eń:

• kw

alifi

kuje

i op

isuj

e po

rtre

t jak

o te

mat

dzi

eła

sztu

ki,

• od

różn

ia p

ortr

et o

d au

topo

rtre

tu,

• ok

reśl

a w

łaśc

iwoś

ci p

ortr

etu

– np

. gru

pow

y, o

fi cja

lny,

z

profi

lu,

• w

ymie

nia

auto

ra i t

ytuł

naj

słyn

niej

szeg

o po

rtre

tu św

iata

,•

insp

iruje

się

rep

rodu

kcja

mi p

rzed

staw

iają

cym

i pol

skie

i e

urop

ejsk

ie p

ortr

etow

e dz

ieła

mal

arsk

ie,

• in

terp

retu

je w

ybra

ny p

ortr

et, p

osłu

gują

c si

ę ok

reśl

oną

tech

niką

pla

styc

zną,

• pr

zysw

aja

i utr

wal

a w

iado

moś

ci n

a te

mat

szt

uki m

inio

-ny

ch e

pok

popr

zez

doty

cząc

e je

j dzi

ałan

ia p

last

yczn

e.

1.2,

2.

1,

3.1,

3.2

PPP

22. W

ażne

wyd

arze

nie.

Sc

eny

w m

alar

stw

ie.

• Te

mat

yka

dzie

ł szt

uki:

scen

a hi

stor

yczn

a i r

elig

ijna,

scen

a ro

dzaj

owa.

• D

efi n

iow

anie

i op

isyw

anie

scen

w

mal

arst

wie

.•

Ilust

row

anie

wyd

arze

ń ze

sw

ojeg

o ży

cia

codz

ienn

ego

lub

prze

szło

ści w

kon

wen

cji s

ceny

hi

stor

yczn

ej lu

b ro

dzaj

owej

.•

Wyr

ażan

ie e

moc

ji pr

zez

kolo

r, ks

ztał

t i fa

ktur

ę.

Ucz

eń:

• ilu

stru

je w

ydar

zeni

a z

życi

a co

dzie

nneg

o lu

b pr

zesz

ło-

ści z

wią

zane

bez

pośr

edni

o z

jego

życ

iem

i do

świa

dcze

-ni

em,

• w

yraż

a tr

eści

em

ocjo

naln

e pr

zez

języ

k ko

loru

, ksz

tałtu

i f

aktu

ry,

• św

iado

mie

st

osuj

e w

ybra

ny

ukła

d ko

mpo

zycy

jny

i tec

hnik

ę pl

asty

czną

,•

rozr

óżni

a ro

dzaj

e sc

en w

mal

arst

wie

: rod

zajo

wą,

his

to-

rycz

ną i

relig

ijną,

• op

isuj

e ce

chy

char

akte

ryst

yczn

e sc

en m

alar

skic

h.

1.2,

2.

1,

3.1,

3.2

PPP

84

23. P

ejza

ż z

mgi

ełką

.•

Tem

atyk

a dz

ieł s

ztuk

i: pe

jzaż

.•

Defi

nio

wan

ie i

opis

ywan

ie ro

-dz

ajów

pej

zażu

: wed

uta,

pej

zaż

mar

ynis

tycz

ny, n

oktu

rn.

• St

osow

anie

zas

ad p

ersp

ekty

wy

pow

ietr

znej

w d

ział

aniu

pla

-st

yczn

ym.

• O

bser

wac

je n

atur

y –

kraj

obra

zu.

Ucz

eń:

• kw

alifi

kuje

i op

isuj

e pe

jzaż

jako

tem

at d

zieł

a sz

tuki

,•

rozr

óżni

a ro

dzaj

e pe

jzaż

u –

wed

uta,

pej

zaż m

aryn

isty

cz-

ny, n

oktu

rn,

• zn

a i s

tosu

je w

zad

aniu

pla

styc

znym

zas

ady

twor

zeni

a pe

rspe

ktyw

y po

wie

trzn

ej,

• w

ykon

uje

szki

ce ry

sunk

owe

w p

lene

rze

– ob

serw

uje

na-

turę

, kra

jobr

az.

1.2,

2.

1,

3.1,

3.2

PPP

24. M

artw

a na

tura

na

pła

szcz

yźni

e i w

prz

estr

zeni

.

• Te

mat

yka

dzie

ł szt

uki:

mar

twa

natu

ra.

• D

efi n

iow

anie

i op

isyw

anie

mar

-tw

ej n

atur

y ja

ko te

mat

u dz

ieła

sz

tuki

.•

Twor

zeni

e pr

zest

rzen

nego

ukł

a-du

mar

twej

nat

ury.

• Rz

eźbi

enie

w g

linie

.

Ucz

eń:

• kw

alifi

kuje

i o

pisu

je m

artw

ą na

turę

jako

tem

at d

zieł

a sz

tuki

,•

kom

ponu

je w

prz

estr

zeni

ukł

ad m

artw

ej n

atur

y,•

wyk

onuj

e ćw

icze

nia

rzeź

biar

skie

w g

linie

(dod

awan

ie).

1.2,

2.

1,

3.1,

3.2

PPP

25. A

le b

uty!

Ale

wóz

! Sz

tuka

uży

tkow

a.•

Dzi

edzi

ny sz

tuki

: szt

uka

użyt

ko-

wa.

• O

kreś

lani

e fu

nkcj

i szt

uki u

żytk

o-w

ej.

• D

efi n

iow

anie

dzi

edzi

n sz

tuki

ob

ecny

ch w

życ

iu c

odzi

enny

m:

proj

ekto

wan

ie p

rzed

mio

tów

, m

oda.

• Pr

ojek

tow

anie

prz

edm

iotu

uży

t-ko

weg

o.

Ucz

eń:

• po

trafi

ok

reśl

ić p

rakt

yczn

e i e

stet

yczn

e fu

nkcj

e sz

tuki

uż

ytko

wej

,•

rozu

mie

poj

ęcia

rzem

iosło

art

ysty

czne

i de

sign,

• w

ie, d

lacz

ego

i po

co p

roje

ktow

anie

m p

rzed

mio

tów

co-

dzie

nneg

o uż

ytku

zaj

muj

ą si

ę ar

tyśc

i,•

proj

ektu

je p

rzed

mio

t cod

zien

nego

uży

tku

w w

ybra

nej

tech

nice

pla

styc

znej

i uk

ładz

ie k

ompo

zycy

jnym

,•

wym

ieni

a i o

pisu

je d

zied

ziny

sztu

ki w

życ

iu co

dzie

nnym

–

proj

ekto

wan

ie p

rzed

mio

tów

, mod

a.

2.1,

2.

2,

3.1

PPP

85

26. F

otog

rafi a

.•

Dzi

edzi

ny sz

tuki

: fot

ogra

fi a.

• O

pisy

wan

ie a

rtys

tycz

nych

i u

żytk

owyc

h fu

nkcj

i fot

ogra

fi i.

• Po

sług

iwan

ie si

ę w

ybra

nym

i fu

nkcj

ami a

para

tu fo

togr

afi c

z-ne

go (o

stro

ść, p

rzes

łona

, cza

s, zo

om).

• W

ykon

ywan

ie fo

togr

afi i

na

okre

ślon

y te

mat

.

Ucz

eń:

• de

fi niu

je fo

togr

afi ę

art

ysty

czną

jako

dzi

edzi

nę sz

tuki

,•

potr

afi r

ozró

żnić

dzi

eło

foto

grafi

i ar

tyst

yczn

ej,

• w

ie, n

a cz

ym p

oleg

a tw

orze

nie

dzie

ł szt

uki f

otog

rafi c

z-ne

j,•

wyj

aśni

a uż

ytko

we

funk

cje

foto

grafi

i: r

ekla

ma,

dok

u-m

enta

cja

wyd

arze

ń,•

wyk

onuj

e fo

togr

afi ę

na

okre

ślon

y te

mat

za

pom

ocą

apar

atu

foto

grafi

czn

ego.

1.2,

2.

1,

2.2,

3.

1,3.

2PP

P

27. F

ilm, t

eatr

i s

ceno

grafi

a.

Char

akte

ryza

cja.

• D

zied

ziny

sztu

ki: t

eatr

i fi l

m,

scen

ogra

fi a.

• Te

rmin

olog

ia z

wią

zana

z fi

lmem

i t

eatr

em.

• D

efi n

iow

anie

i op

isyw

anie

sce-

nogr

afi i

jako

sztu

ki k

szta

łtow

a-ni

a pr

zest

rzen

i sce

ny z

a po

moc

ą śr

odkó

w m

alar

skic

h i a

rchi

tekt

o-ni

czny

ch.

• Za

dani

a ko

stiu

mol

oga

i cha

rak-

tery

zato

ra –

twor

zeni

e pr

ojek

tów

ko

stiu

mów

, fry

zur,

mak

ijażu

itd.

• Pr

ojek

tow

anie

cha

rakt

eryz

acji

dla

akto

ra.

Ucz

eń:

• zn

a te

rmin

olog

ię z

wią

zaną

z fi

lmem

: pla

n fi l

mow

y, k

a-dr

y, fi

lm fa

bula

rny,

ani

mow

any,

dok

umen

taln

y,•

zna

term

inol

ogię

zw

iąza

na z

tea

trem

: sce

na, t

eatr

dra

-m

atyc

zny,

lalk

owy,

pan

tom

ima,

bal

et, o

pera

, tea

tr t

ań-

ca, t

eatr

ulic

zny,

• w

ie, ż

e sc

enog

rafi a

to s

ztuk

a ks

ztał

tow

ania

prz

estr

zeni

sc

eny

za p

omoc

ą śr

odkó

w m

alar

skic

h i a

rchi

tekt

onic

z-ny

ch, ś

wia

tła, k

ostiu

mów

i re

kwiz

ytów

,•

opis

uje

zada

nia

kost

ium

olog

a ja

ko t

wór

cy p

roje

któw

ko

stiu

mów

, fry

zur i

rekw

izyt

ów d

la a

ktor

ów w

ystę

pują

-cy

ch w

fi lm

ie lu

b pr

zeds

taw

ieni

u te

atra

lnym

,•

proj

ektu

je c

hara

kter

yzac

ję d

la a

ktor

a do

wyb

rane

j rol

i.

1.2,

2.1,

2.

2,

3.1,

3.2

PPP

28. H

appe

ning

Zi

elon

a Zi

emia

. Ka

sk e

ko-s

traż

nika

.

• D

efi n

iow

anie

i op

isyw

anie

w

spół

czes

nych

form

wyr

azu

arty

styc

zneg

o: h

appe

ning

, per

-fo

rman

ce, e

nviro

nmen

t, sz

tuka

w

ideo

.

Ucz

eń:

• ro

zum

ie i

wyj

aśni

a po

jęci

a: h

appe

ning

, pe

rfor

man

ce,

envi

ronm

ent,

sztu

ka w

ideo

,•

proj

ektu

je re

kwiz

yty

i cha

rakt

eryz

ację

do

happ

enin

gu,

• w

ykon

uje

rekw

izyt

– k

ask,

pos

ługu

jąc

się

zapr

opon

o-w

aną

tech

niką

pla

styc

zną,

1.1,

1.2,

2.

1,

2.2,

3.

1 PP

P

86

• Pr

ojek

tow

anie

i w

ykon

anie

re

kwiz

ytów

i ch

arak

tery

zacj

i do

happ

enin

gu.

• Re

aliz

acja

hap

peni

ngu

prop

a-gu

jące

go p

osta

wy

pro-

ekol

o-gi

czne

.

• w

spół

prac

uje

z ko

lega

mi w

zes

pole

, aby

real

izow

ać w

y-zn

aczo

ne z

adan

ie p

last

yczn

e,•

potr

afi w

spół

twor

zyć

z odb

iorc

ami c

iąg

zdar

zeń

happ

e-ni

ngu.

29. S

ztuk

a lu

dow

a.

Stró

j św

iąte

czny

.•

Wyb

rane

regi

ony

sztu

ki lu

dow

ej

i cha

rakt

erys

tycz

ne d

la n

ich

dzie

ła, f

orm

y i m

otyw

y.•

Char

akte

ryst

yczn

e el

emen

ty

stro

jów

ludo

wyc

h z

różn

ych

regi

onów

Pol

ski.

• St

rój k

rako

wsk

i.

Ucz

eń:

• zn

a w

ybra

ne re

gion

y sz

tuki

ludo

wej

i cha

rakt

erys

tycz

ne

dla

nich

dzi

eła,

form

y i m

otyw

y,•

rozr

óżni

a ch

arak

tery

styc

zne

elem

enty

str

ojów

lud

o-w

ych

z ró

żnyc

h re

gion

ów P

olsk

i,•

opis

uje

ludo

wy

stró

j św

iąte

czny

z re

gion

u, z

któr

ego

po-

chod

zi,

• po

sług

uje

się

Inte

rnet

em w

cel

u uz

yska

nia

potr

zebn

ych

info

rmac

ji.

1.1,

1.2,

3.

1PP

P

30. S

ztuk

a lu

dow

a.

Prze

dmio

ty

i dek

orac

je lu

dow

e.

• Ch

arak

tery

styc

zne

dzie

ła, f

orm

y i m

otyw

y sz

tuki

ludo

wej

wyb

ra-

nych

regi

onów

Pol

ski.

• W

zory

dek

orac

yjne

w sz

tuce

lu

dow

ej.

• W

ykon

ywan

ie in

spiro

wan

ych

sztu

ką lu

dow

ą de

kora

cji n

a pr

zedm

iota

ch u

żytk

owyc

h.

Ucz

eń:

• zn

a w

ybra

ne re

gion

y sz

tuki

ludo

wej

i cha

rakt

erys

tycz

ne

dla

nich

dzi

eła,

form

y i m

otyw

y,•

proj

ektu

je

wzo

ry

deko

racy

jne

insp

irow

ane

haft

em

kasz

ubsk

im,

ludo

wym

m

alar

stw

em

deko

racy

jnym

i ł

owic

kim

i ozd

obam

i z p

apie

ru,

• w

ykon

uje

deko

racj

e in

spiro

wan

e sz

tuką

lud

ową

na

prze

dmio

tach

uży

tkow

ych

(don

iczk

i, sk

rzyn

ki, p

udeł

ka

itp.).

1.1,

2.

1,

2.2,

3.

1,3.

2 PP

P

31. P

owtó

rzen

ie

wia

dom

ości

.•

Rozw

iąza

nie

krzy

żów

ki i

wyj

a-śn

ieni

e zn

acze

nie

hasł

a.•

Uzu

pełn

iani

e te

kstu

wła

ściw

ymi

poję

ciam

i.

Ucz

eń:

• w

yjaś

nia

poję

cia,

• ro

zum

ie d

efi n

icje

,•

przy

swaj

a, p

owta

rza

i utr

wal

a w

iado

moś

ci,

3.1,

3.2

PPP

87

• D

opas

owyw

anie

wła

ściw

ych

opis

ów d

o ob

razó

w i

foto

grafi

i.•

Ukł

adan

ie p

ytań

do

poję

ć za

pi-

sany

ch w

dia

gram

ie k

rzyż

ówki

.•

Wys

zuki

wan

ie in

form

acji

w p

od-

ręcz

niku

i In

tern

ecie

.•

Wys

zuki

wan

ie i

wyk

reśl

anie

w

dia

gram

ie o

dpow

iedn

ich

okre

śleń

.•

Wyk

onyw

anie

rysu

nków

, pra

c m

alar

skic

h i k

ompo

zycj

i w p

rze-

strz

eni n

a ok

reśl

ony

tem

at.

• sy

stem

atyz

uje

i por

ządk

uje

wie

dzę,

• st

osuj

e w

iedz

ę te

oret

yczn

ą w

dzi

ałan

iu p

last

yczn

ym.

88

IV. PODSTAWA PROGRAMOWA

PLASTYKA – II etap edukacyjny

Cele kształcenia – wymagania ogólne

III. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji – per-cepcja sztuki

III. Tworzenie wypowiedzi – ekspresja przez sztukęIII. Analiza i interpretacja tekstów kultury – recepcja sztuki

Treści nauczania i umiejętności – wymagania szczegółowe

1. Percepcja sztuki. Uczeń:1.1. określa swoją przynależność kulturową poprzez kontakt z wybra-

nymi dziełami sztuki, zabytkami i tradycją w swoim środowisku lokalnym i regionalnym, a także uczestniczy w życiu kulturalnym tego środowiska (zna placówki kultury działające na jego rzecz);

1.2. korzysta z przekazów medialnych oraz stosuje ich wytwory w swojej działalności zgodnie z elementarnymi zasadami prawa autorskiego dotyczącymi ochrony własności intelektualnej.

2. Ekspresja przez sztukę. Uczeń:2.1. podejmuje działalność twórczą, posługując się podstawowymi

środkami wyrazu plastycznego i innych dziedzin sztuki (fotogra-fi ki, fi lmu) w kompozycji na płaszczyźnie i w przestrzeni (stosując określone materiały, narzędzia i techniki właściwe dla tych dzie-dzin sztuki);

2.2. realizuje projekty w zakresie form użytkowych, w tym służące kształtowaniu wizerunku i otoczenia człowieka oraz upowszech-nianiu kultury w społecznościach szkolnej i lokalnej (stosując tak-że narzędzia i wytwory multimedialne).

3. Recepcja sztuki. Uczeń:3.1. rozróżnia dyscypliny w takich dziedzinach jak architektura, sztuki

plastyczne oraz w innych sztukach wizualnych (fotografi ka, fi lm) i przekazach medialnych (telewizja, Internet);

3.2. rozpoznaje wybrane dzieła architektury i sztuk plastycznych na-leżące do polskiego i europejskiego dziedzictwa kultury oraz opi-suje ich funkcje i cechy charakterystyczne na tle epoki (posługu-jąc się podstawowymi terminami i pojęciami właściwymi dla tych dziedzin sztuki).

89

Zadania szkoły – uwagi o realizacji

1. Szkoła powinna stwarzać warunki do realizacji zadań plastycznych poprzez odpowiednie wyposażenie pracowni w środki dydaktyczne, takie jak reprodukcje dzieł sztuki na różnych nośnikach oraz zestawy narzędzi medialnych z oprogramowaniem.

2. Szkoła powinna stwarzać możliwości czynnego uczestnictwa uczniów w kulturze poprzez udział w wystawach stałych i czasowych organi-zowanych przez muzea i instytucje kulturalne, poprzez uczestnictwo w ważnych wydarzeniach artystycznych organizowanych w szko-le i poza szkołą oraz stwarzać możliwości do publicznej prezentacji umiejętności plastycznych uczniów.

3. W realizacji programu nauczyciel powinien uwzględniać potencjalne zdolności plastyczne uczniów oraz ich możliwości kreacyjne (zależne od wieku), dostosować do nich wymagania edukacyjne oraz, w miarę możliwości, indywidualizować te wymagania.

4. Ocena powinna uwzględniać przede wszystkim stosunek ucznia do przedmiotu oraz wysiłek wkładany w realizację wymagań; podstawo-wym kryterium oceniania nie mogą być zdolności plastyczne ucznia.

5. Nauczyciel w realizacji przedmiotu powinien przede wszystkim roz-wijać twórczą ekspresję uczniów poprzez odpowiednio dobrane me-tody oraz przygotować ich do świadomego odbioru (recepcji) dzieł sztuki w dorosłym życiu.

90

Notatki

91

Notatki

92

Notatki

93

Notatki

94

Notatki

95

Notatki

96

Notatki

Documents

Marzena Kwiecień - mac.pl · Podział na grupy może odbywać się (w zależności od celu, jaki nauczyciel chce osiągnąć) w sposób: ... Właściwości barw. 1 8. Kolorowe drzewa,