Upload
rotnem
View
296
Download
7
Embed Size (px)
Citation preview
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
1/135
TRAJNIMI PR ZYRTAR KREDITOR12 15 MAJ 2009PRISHTIN
Trajnert:
Avni Biqkaj KosInvestBetim Gurgule FINCADonat Spahija AfK
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
2/135
ka jan Mikrofinancat(dita e par)
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
3/135
ka jan Mikrofinancat
Mikrofinancat i ofrojn shrbime financiareshtress s varfr ekonomikisht aktive, atyre q
konsiderohen jobankar shkaku i t ardhuravedhe mungess s kolateralit
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
4/135
Historia e Mikrofinancave
Mes viteve 1800 teoricieni Lysander Spooner
Fundi i Lufts s Dyt Botrore me planin e
Marshallit kishte efekt t madh
Rrnjt me 1970, me nismtarin Mohammad
Yunus me Gramen Bankn e Bangladeshit
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
5/135
Si erdhi deri te ideja Mohammad Yunus
Me 1974 n Jorba
27 $ ndryshojn jetn e 42 njerzve
N vitin 2006, Grameen Bank dhe Dr. Yunus ushprblyen me mimin Nobel pr Paqe
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
6/135
Si erdhi deri te ideja Mohammad Yunus
Yunusi Grameen Bankn tradicionale donte takthente n mnyrn e tij
Njra prej lvizjeve ishte fokusimi n gra(96%)
Kredi t vogla
Yunus njher tha: Mikrokredit punojn sisahati
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
7/135
Rritja e vrullshme
Suksesi i GB, i shtyu inovatort social t sjellinshrbime financiare pr t varfrit
N vitin 2006 numrohen rreth 3,000 IMF,shrbejn 100 million klient. Qarkullimillogaritej n $2.5 bilion
Kombet e Bashkuara kan shpallur vitin 2005si Viti i Mikrofinancave
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
8/135
Dallimi n mes Bankave dhe IMF-ve
BANKAT
Ju shrbejnatyre q kan
para
Qllimi i tyresht fitimi
M shum mundt fitojn n
kredit e mdha
IMF
Ju shrbejn tvarfrve
Qllimi i tyresht
vetqndrueshmria
Vetqndrueshmria =Shpenzimet
administrative + kredite humbura + kostoja
financiare + inflacioni +kapitali pr rritje
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
9/135
IMF nj mnyr efikase n luftn kundrvarfris
Mjet mjaft efektiv pr zhvillim sepse ofronmundsi, n vend t lmoshs
Me t dhn t ksaj mundsie demonstruanse t varfrit jan t aft t ndryshojn jetn etyre
Microfinancat nuk jan zgjidhje e t gjithaproblemeve por tregohen mjaft efektive ninkurajimin e ndrmarrsis
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
10/135
Kush jan klient t Mikrofinancave
Klientt e zakonshm jan t varfr dhe njerzme t hyra t vogla t cilt nuk kan qasje nbanka
Zakonisht jan t vet-punsuar, ekonomifamiljare, farmer, bujq dhe gra t cilatprbjn shumicn e klientve
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
11/135
Pse IMF-t fokusohen shum n femra
70% e shtress s varfr jan femra
Mjet efikas i zhvillimit ekonomik, si dhe ka pas
ndikim n ngritjen e statutit n komunitet
Disa raporte tregojn rnie t dhuns ndaj
femrs
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
12/135
Pse ata nuk shkojn n banka
Nuk kan kolateral
Nuk kan histori t kredis
Nuk jan n gjendje t kompletojndokumentet e nevojshme
Nuk kan para pr t hapur nj xhirollogari tkursimeve
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
13/135
Si i shpenzojn huamarrsit emikrokredive parat
Shumica e huamarrsve nuk i prdorindetyrimisht pr t filluar nj biznes
Stuart Rutherford citon disa tipe t nevojave:
Nevojat e ciklit jetsor
Emergjenca personale
Katastrofa
Mundsi pr investime
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
14/135
Produktet e Mikrofinancave
Mikro kredit
Mikro kursimet
Mikro sigurimet
Mikro qiradhnie
Mikro transfere
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
15/135
Mikro kredit
Village banking (kredi fshati)
Kredi grupore
Kredi individuale
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
16/135
Pse IMF-t kan norma kaq t larta tinteresit?
100 kredi prej 1,000 Eur kan koston m tlart se 1 kredi prej 10,0000 Eur
Faktor tjetr, vendimi pr nj kredi e cili nuk kakolateral, apo pag, e bn m t vshtirgjykimin pr rrezikun e kredis
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
17/135
Ndikimet madhore t Mikrofinancave nOZHM
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
18/135
Cikli Kreditor(dita e dyt)
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
19/135
Cikli Kreditor
Aplikimi
MarketinguPromovimi
Disbursimi
AnalizaFinanciare
Monitorimi
Ripagesa Vlersimi
Vizita e vendbisnesit
Vizita n shtpi
Memorandumi
KomisioniKreditor
Vendimi
2
3
1
Zyrtari Kreditor
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
20/135
Marketingu
Marketingu sht nj proces i menaxhimit qidentifikon, prshpejton dhe plotson krkesat e
klientve n mnyr profitabile
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
21/135
Marketingu
Metoda kryesore e regjistrimit t klientit n IMFparashikon marketingun e drejtprdrejt, mean t s cils Zyrtari Kreditor do ti gjejklientt pr krijimin e portofolit t tij kreditor
Zyrtari Kreditor do ti vizitoj klientt potencial
menjher n vendet e biznesit t tyre apo nvendet e tjera dhe ti bind klientt potencial,duke ia shpjeguar hollsisht prparsit ekredive t IMF ku ju punoni
Nj mjet i dobishm i marketingut tdrejtprdrejt prezantohet prmes njlibrthi/broshure reklamuese e cila i prmbaninformatat pr prodhimet e ofruara kreditore,bashk me adresat kontaktuese dhe telefonate zyrave t IMF prkats
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
22/135
Promovimi
Tu ofrojn klientve informata t plota dhe tbesueshme
Tu prgjigjen sinqerisht dhe drejt t gjitha
pyetjeve t klientve Ti shmangen gjithnj orientimit t klientit lidhur
me fardo aspekt t shrbimeve t IMF-ve
Ti prmbahen parimeve t prfshira nDeklaratn Etike t nnshkruar nga do puntorn IMF
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
23/135
Informata t plota dhe t besueshme
Kushteve
Afatit
Interesit
Provizionit Dokumentacionit
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
24/135
I sinqert dhe i drejt
Zyrtari Kreditor gjithmon duhet t ket njdukje profesionale dhe pr do pyetje rrethkushteve dhe procedurave duhet t jet i
sinqert dhe i drejt Zakonisht t gjitha pyetjet q vijn nga klientt
jan rreth kushteve q IMF-ja iu ofron atyre
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
25/135
I Sinqert dhe i drejt
Ti shmangen gjithnj orientimit t klientit
lidhur me fardo lloj aspektesh t shrbimeve tIMF-ve
Zakonisht nga prvoja t gjith klientt e IMF-vekan pervoj n kredi dhe kt prvoj ata eshfrytzojn n mnyr sa m negative t japin
informacione jo t duhura rreth IMF-ve dhepresin qe ZK ta prkrahin at ide
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
26/135
Ti prmbahen parimeve t Etiks
Dhnia e kredive t afrmve, miqve
Marrja e dhurats nga klienti
Dhnia e kredis nn presionin e personit ttret
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
27/135
Cikli Kreditor
Aplikimi
MarketinguPromovim
Disbursimi
AnalizaFinanciare
Monitorimi
Ripagesa Vlersimi
Vizita e vendbisnesit
Vizita n shtpi
Memorandumi
KomisioniKreditor
Vendimi
2
3
1
Zyrtari Kreditor
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
28/135
Vlersimi
VLERSIMI bhet pr ta identifikuar klientinn takimin e par prmes intervists me at
Verzionet e mundshme: Vlersime n vend biznes t klientit Vlersime n zyr Vlersime gjat promovimit
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
29/135
Qllimet e vlersimit
Marrja e informacioneve t nevojshme
Analiza pr prmbushjen e krkesave tIMF-s
Prcaktohet karakteri psikologjik i klientit Shpjegohen kushtet e kreditimit
Arritja e marrveshjes
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
30/135
Marrja e informacioneve t nevojshme
Informatat e prgjithshme lidhur me biznesin Informatat dokumentare pr biznesin
Struktura e biznesit
Karakteristikat financiare t biznesit Garantuesit e mundshm dytsor
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
31/135
Informatat e prgjithshme lidhur mebiznesin
Lloji i veprimtaris s biznesit
Vend-ndodhja e biznesit
Kohzgjatja e veprimtarive t biznesit
Bashk-themeluesit / Partnert
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
32/135
Informatat dokumentare pr biznesin
Regjistrimi i biznesit
Statusi i lokacionit t biznesit
Licencat
Raportet ndaj departamenteve prkatse Marrveshja me furnizuesit dhe klientt
Dokumentet e tjera
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
33/135
Struktura e biznesit
Struktura e furnizuesve
Struktura e brendshme e biznesit
Struktura e klientve
Periodiciteti Llojet e pagess dhe pranimi i parave
Shumat
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
34/135
Karakteristikat financiare t biznesit
Mjetet qarkulluese Mjetet themelore Obligimet
Mjetet e veta (kapitali) Shitjet Prfitimet e prshtatura Shpenzimet operuese Neto profiti
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
35/135
Garantuesit e mundshm dytsor
Garantori (duhet ti jap informatat pr
garantuesin)
Prona e lvizshme dhe inventari (duhet t
prfshijn t drejtn e pronsis ndaj inventaritdhe lokacionit t tij)
Prona e patundshme (duhet t prfshij tdrejtn e pronsis)
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
36/135
Analiza pr prmbushjen e krkesavet IMF-s
Analiza operative sipas t dhnave t dorzuara
Duhet pasur vmendje t veant n:
Sa dshiron klienti ta kthej kredin Pagesa e kredis n kohn e caktuar T meritoj historin pozitive kreditore T nnvizohen dispozitat ndshkuese dhe
kushtet e tjera t nevojshme
Prcaktimi
Refuzimi i vazhdimit t vlersimit
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
37/135
Prcaktohet karakteri psikologjik iklientit
Mosha Gjendja martesore Prgatitja shkollore Profesioni Ekuiteti (pasuria) fillestare dhe burimi i saj Historia kreditore
Rezultati Dshira e klientit pr ta paguarborxhin!
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
38/135
Shpjegohen kushtet e kreditimit
Qllimi i kredis Shuma e mundshme e kredis (min/max) Kohzgjatja e kredis (min/max) Kamata (sipas shums) Provizioni Shpeshtsia (kstet) e pagess Dispozitat e ndshkimit (n rast t
mospagess apo pagess paraprake)
Llojet e garancive
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
39/135
Shpjegohen kushtet e kreditimit
Shuma e gjobs/ndshkimit (shpjegimi ihollsishm i metods s llogaritjes)
Ndikimi i mospagess n historin kreditore
dhe n kredit e ardhmejo vetm n IMF Paralajmrimi pr pagesn jo m von se q
sht prcaktuar (ora 12:00 e dits snesrme sht e dshirueshme)
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
40/135
Arritja e marrveshjes
Pr t arritur nj marrveshje
PARIMI I ART!!!
sht e nevojshme t caktohet ora e saktdhe vendi i takimit me klientin
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
41/135
Cikli Kreditor
Aplikimi
MarketinguPromovim
Disbursimi
AnalizaFinanciare
Monitorimi
Ripagesa Vlersimi
Vizita e vendbisnesit
Vizita n shtpi
Memorandumi
KomisioniKreditor
Vendimi
2
3
1
Zyrtari Kreditor
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
42/135
Aplikimi
Letrnjoftimi Letrnjoftimi i bashkhuamarrsit
(bashkshort-it/es ) Regjistrimi i Biznesit (nse aplikohet)
Kontrata e qiras (n rast se vendi i bisnesitsht me qira) Tatimet, taksat, tatimet n pag, doganimet Faturat hyrse dhe dalse (faturat e blerjes se
paisjeve) Dallojn nga politikat e brendshme t do
IMF-je, baza n Manualet kreditore
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
43/135
Kolaterali
Paisjet (makinat) n biznes Librezat e regjistrimit t automjeteve (t
regjistruara)
N raste t veanta klienti mund t garantojme pasuri t patundshme (shtpi, lokal,tok)
Nse klienti nuk ka garancion t mjaftueshm,ather duhet t gjej garantor (letrnjoftimi,libreza e automjetit, kontrata e puns,regjistrimi i biznesit )
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
44/135
Cikli Kreditor
Aplikimi
MarketinguPromovim
Disbursimi
AnalizaFinanciare
Monitorimi
Ripagesa Vlersimi
Vizita e vendbisnesit
Vizita n shtpi
Memorandumi
KomisioniKreditor
Vendimi
2
3
1
Zyrtari Kreditor
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
45/135
Vizita e Vend Biznesit
Aktiviteti Analizat e blerjes - minimum 3 muajt e fundit Informatat financiare (libr kontabl)
Analiza sezonale e shitjes T ardhurat dhe shpenzimet gjat 3-12 muajt
e fundit Bilanci i Gjendjes Analiza e ekonomis familjare Analiza e shpenzimeve mujore t ekonomis
familjare
Vi ita e Vend Bi nesit me Mena herin e
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
46/135
Vizita e Vend Biznesit me Menaxherin eKredis
Informimi i sakt klientit kur do t bhet vizita Informata pr klientin
ZK nuk ndrhyn n bisedn klient-menaxher
Behen pytjet e lartprmendura si ZK Kontrollon vend biznesin
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
47/135
Analiza Financiare
Gjendja financiare Historia e huas (ciklet e mhershme)
Obligimet
Prona fikse Kapitali
Kapaciteti ripagues
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
48/135
Cikli Kreditor
Aplikimi
MarketinguPromovim
Disbursimi
AnalizaFinanciare
Monitorimi
Ripagesa Vlersimi
Vizita e vendbisnesit
Vizita n shtpi
Memorandumi
KomisioniKreditor
Vendimi
2
3
1
Zyrtari Kreditor
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
49/135
Komisioni Kreditor
Transparenca Propozimi
ZK duhet t jet i gatshm t prgjigjet n do
pytjeje t br, n lidhje me biznesin e klientitdhe informatave personale t klientit
Vendimmarrja
Aprovimi
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
50/135
Komisioni Kreditor
Si trup i rndsishm vendimmarrs i kontrollitadekuat kreditor dhe t pagesave n vones
Kemi dy lloje t Komisioneve Kreditore: Komisioni Kreditor i aprovimit t kredive
Komisioni Kreditor i pagesave ne vones
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
51/135
Qllimet e Komisionit Kreditor
Komisioni Kreditor i aprovimit t kredive:- Transparenca- Vlersimi i kredis dhe i puns s ZK- Vendimmarrja
Komisioni Kreditor i pagesave t vonuara: Prcaktimi i problemit Gjetja e nj vendimi t favorshm pr
zgjedhjen e problemit Gjetja e shkaqeve t problemit pr
shmangien e problemeve t ngjashme Fiksimi i problemit
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
52/135
Struktura e Komisionit Kreditor
Struktura e Komisionit Kreditor nuk duhet tprbhet prej m pak se tre antarve
Struktura e Komisionit Kreditor varet edhe prej
shums s kredis s ofruar pr prezentim
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
53/135
Diskutimi n Komisionin Kreditor
I hapur Kritik
Strukturor
Zyrtari Kreditor duhet t mund ti prgjigjet tgjitha pyetjeve lidhur me aktivitetin e punsdhe informatat personale t klientit
Si duhet t sillen antart e
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
54/135
Si duhet t sillen antart eKomisionit Kreditor
Te paraqiten n koh T dgjojn me vmendje
Te parashtrojn pyetje vetm pasi q n pyetjen
e kaluar t jet dhn prgjigjja e plot T jen t prgjegjshm pr t gjitha projektet
T prcaktojn mendimin e dikujt prmes
votimit
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
55/135
Cikli Kreditor
Aplikimi
MarketinguPromovim
Disbursimi
AnalizaFinanciare
Monitorimi
Ripagesa Vlersimi
Vizita e vendbisnesit
Vizita n shtpi
Memorandumi
KomisoniKreditor
Vendimi
2
3
1
Zyrtari Kreditor
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
56/135
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
57/135
Refuzimi
Pas refuzimit, klienti informohet gojarisht prkt
Nse klienti dshiron, ai ka t drejt ta krkojnjoftimin me shkrim me arsyetimin pr refuzim
Refuzimi duhet ti shpjegohet klientit si:
Vendim i prbashkt i Komisionit Kreditor
Biznesi apo gjendja e biznesit nuk prputhetme kriteret e IMF-s
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
58/135
Shtyerje (pezullim)
Komisioni Kreditor krkon sqarime t disashtjeve t analizave
Eksperti kreditor mund ta prezentoj projektin
vazhdimisht pas shpjegimit t ktyre shtjeve Studimi i ktyre eshtjeve duhet t
dokumentohet me fakte t mjaftueshme
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
59/135
Aprovimi
Me rastin e aprovimit, Komisioni Kreditorvendos pr t gjitha kushtet e kredis: Lloji i kredis Qellimi i kredis Shuma e kredis, afati i kthimit dhe kamata Kushtet e ndshkimit Lloji i kthimit Lloji dhe prcaktimi I garancioneve
(pengut/hipoteks) Kushtet formale
Vendimi merret me raport me shkrim
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
60/135
Drejtimi i Komisionit Kreditor
Per ta konsideruar ofertn e kredis, ekspertikreditor duhet ti pajis antart e komisionit me
te gjitha dokumentet
Antart e komisionit kreditor e kontrollojntrsin e oferts s kredis
Vetm pas ktyre procedurave, ofrimi i kredismund t merret n konsiderat
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
61/135
Dokumentacioni i kompletuar
Aplikacioni i kredis i plotsuar dhe innshkruar nga klienti Kopja e ID-s dhe dokumenteve tjera t klientit Kopjet e ID-s t garantuesve Formulart e analizs s biznesit dhe t
nnshkruara nga eksperti kreditor Forma-aplikacioni i Komisionit Kreditor iplotsuar dhe i nnshkruar nga Zyrtari Kreditor
Shpjegim i mjaftueshm i garancis (pengut)t ofruar
N rast t paraqitjes t pagesave tprsritura t klientit me histori t krediskrkohet gjendja nga sistemi i t dhnavebaz
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
62/135
Prezantimi
Ekspertt kreditor prezantojn t dhnatfinanciare n form t shkruar
Ekspertt kreditor i prezantojn gojarishtinformatat baz (sektorin e biznesit, qllimin ekredis, mundsin e kthimit, rreziqet)
Nse eksperti kreditor ka pak prvoj, mshum prezantime gojore priten nga ai/ajo
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
63/135
Prezantimi
Prezantimi i t dhnave t prgjithshme prklientin dhe biznesin e tij/saj (moshn, statusine tij, nga kush sht rekomanduar, lloji ibiznesit, periudha e veprimtaris, vendi ibiznesit, bashk-themeluesi, gjendja
financiare, analiza e rreziqeve, t gjithainformatat e tjera t nevojshme) Prezantimi i t gjitha dokumenteve t
mundshme (t nevojshme) q e konfirmojnligjshmrin e biznesit, hipotekn, garantuesit
Prezantimi strukturs s biznesit Prezantimi i t gjitha llojeve t rreziqeve
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
64/135
Prezantimi
Zyrtari Kreditor e paraqet vlersimin e: Gjendjes financiare t biznesit Gjendjes familjare t aplikuesit Rreziqeve dhe masave t sygjeruara t
kontrollimit t tyre Dshirn e klientit pr ta kthyer kredin Historin kreditore n IMF ose n organizatat
e tjera Pengut (hipoteks) s ofruar
Eksperti kreditor e prfundon prezantimin etij me nj fjali t qart pr t gjitha kushtet
Prezantimi i Pasqyrs s t Ardhurave
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
65/135
Prezantimi i Pasqyrs s t Ardhuravedhe Shpenzimeve
Prezantimi i burimeve informative t shitjes Prezantimi i shitjes (s paku pr 3-12 muaj) Prezantimi i burimeve t mimit t kostos Prezantimi i mimit t kostos (analiza praktike) Prezantimi burimeve informative t
shpenzimeve Prezantimi i shpenzimeve Prezantimi i informatave pr burimet e t
ardhurave t tjera t ndrlidhura me ktbiznes
Prezantimi i t ardhurave t tjera tndrlidhura me kt biznes
P i i
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
66/135
Prezantimi
Mundsia e kthimit Prezantimi i gjendjes familjare Prezantimi i kushteve t jets
Prezantimi i t ardhurave t familjes Konfirmimi me dokumente t t ardhurave t
familjes Prezantimi i shpenzimeve t familjes Komentet (nse ka nevoj)
P i i i Bil i Gj dj
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
67/135
Prezantimi i Bilancit t Gjendjes
Prezantimi i (aseteve/pasuris) t tanishme Parat e gatshme (koha llogaritjes, verifikimet) Kursimet (burimet e informatave dhe
verifikimet) Inventari (lista e nnshkruar nga klienti) T tjera (burimet e informatave dhe verifikimet) Prezantimi i mjeteve themelore, verifikimi i
dokumentuar i pasuris ,etj Prezantimi i obligimeve financiare (burimi i
informatave dhe verifikimet)
P ti i
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
68/135
Prezantimi
Analiza krahasuese (nse klienti merr prsrikredi)
Krahasimi i t dhnave financiare (sidomoskrahasimi i hollsishm i pasqyrs s t
ardhurave dhe t bilancit t periudhave ttanishme dhe t kaluar) n prputhje mepjesmarrset e Komisionin Kreditor
Komentet dhe analizat e hollsishme nga anae Zyrtarit Kreditor n rast t mosprputhjes(prezantimi i verifikimeve)
P ti i
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
69/135
Prezantimi
Prezantimi i garantuesve Prezantimi shums s ofruar t kredis
(shuma adekuate e pagess n prputhjeme shumn e kredis) nga ana e ekspertit
kreditor Analiza e shpejt me qllim konfirmimi, nga
ana e pjesmarrsve t komisionit kreditor,bazuar n t dhnat e prezantuara ngaeksperti kreditor
K i i i i
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
70/135
Komisioni i pagesave ne vones
Prezantimi i klientit, biznesit dhe i garantuesve Prezantimi i shums s kredis dhe pjess s
mbetur t kredis, i afateve t kthimit tkredis, i pagesave, i shums s vonuar
Prezantimi i kohzgjatjes s voness Prezantimi i problemit (versioni i klientit) Prezantimi i problemit (versioni i ekspertit
kreditor)
Prezantimi i t gjitha masave t ndrmarra Prezantimi i reagimit (dshira e klientit t
paguaj) t klientit pr masat e ndrmarra
Qllimet e Komisionit t pagesave t
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
71/135
Qllimet e Komisionit t pagesave tvonuara
Prcaktimi i problemit nga Komisioni Kreditor Diskutimi lidhur me shkaqet e problemit
Diskutimi lidhur me t metat (dobsit) e
klientit Marrja e vendimit adekuat
M t j h
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
72/135
Masat e nevojshme
Komisioni i pagesave t vonuara duhet tmblidhet ditn e nesrme pas voness
Vizita e obligueshme klientit dhe marrja e
informatave t hollsishme Vendimi i komisionit kreditor duhet t jet n
form t shkruar (raporti)
Cikli K dit
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
73/135
Cikli Kreditor
Aplikimi
Marketingu
Promovim
InaugurimiDisbursimi
AnalizaFinanciare
Monitorimi
Ripagesa Vlersimi
Vizita e vendbisnesit
Vizita n shtpi
Memorandumi
KomisioniKreditor
Vendimi
2
3
1
Zyrtari Kreditor
Disb rsimi i kredis
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
74/135
Disbursimi i kredis
Prgatiten marrveshjet (kontratat) Dorzohet paketi i dokumentacionit n
departamentet prkatse
Kontrollohen nga departamentet prkatse Disbursimi (Shprndarja) nga departamentet
prkatse
Monitorimi
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
75/135
PRPJEKJA M E MIR KUNDR PAGESAVET VONUARA SHTPARANDALIMI
Mjet i arritjes s ktyre qllimeve shtMonitorimi
Monitorimi
Monitorimi
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
76/135
Hulumtimi i gjendjes s afarizmit t klientit pasmarrjes s kredis, krahasuar me gjendjen eafarizmit para marrjes s kredis, duke lejuart parashikohet rrjedhoja e ngjarjeve n tardhmen me qllim t reduktimit (kur kamundsi pranimin e plot) t mundsive tvonimit t pagess dhe t mospagess.
Monitorimi
Qllimi kryesor i monitorimit
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
77/135
Qllimi kryesor i monitorimit
Reduktimi (kur ka mundsi, t prjashtohetplotsisht) rreziku i voness s pagess dhe imospagess, gjegjsisht, me fjal t tjera,sht ky kontrollim i pastrtis s portofolit tkredis dhe mundsia pr IMF-n taplanifikoj saktsisht likuiditetin e saj
Pse monitorimi sht i rndsishm
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
78/135
Pse monitorimi sht i rndsishm
1) Duke e ditur situatn aktuale tgjendjes afariste t klinetit, kjo na lejon tgjejm:
A) Procesin e rritjes dhe zhvillimi t biznesit tklientit
B) Procesi i dobsimit t biznesit t
huamarrsit
Pse ka rndsi monitorimi
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
79/135
Pse ka rndsi monitorimi
2) Kontakti i vazhdueshm mehuamarrsin, duke treguar interesim nbiznesin e tij, duke ndihmuar n zgjidhjen e
shtjeve apo problemeve aktuale (ndoshtaedhe jan t parndsishme kto), prkrahjafizike, rritet mundsia q klienti do t bhetklient i prhershm i IMF-s
Qllimet primare t monitorimit
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
80/135
Qllimet primare t monitorimit
Kontrolli i prhershm i gjendjes s klientit(ekonomike dhe psikologjike) Rregullimi (forcimi) i lidhshmris s
prhershme mes IMF-s dhe Huamarrsit
Korrigjimi i mundur i gabimeve t analizavepr parashikimin e siguris s kredis Reagimi i shpejt ndaj ndrrimit t gjendjes s
huamarrsit
Kontrolli i gjendjes s garancis(pengut/hipoteks)
Monitorimi
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
81/135
Andaj monitorimi sht sistem specialinformues q prfshim 3 lloje baz taktiviteteve:
Mbikqyrjen
Vlersimin
Parashikimin e gjendjes
Monitorimi
Monitorimi
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
82/135
KLASIFIKIMI I LLOJEVE T MONITORIMIT SIPAS SHPESHTIS S KRYERJES SMONITORIMIT
E planifikuar Urgjente (emergjente)
Treguesi i gjendjes normale i kredis sht shikimi i t gjitha kushteve t
kredis dhe t kontratave shoqruese, dhe n veanti saktsia dhe koha e
pagesave.
Monitorimi
Monitorimi i planifikuar
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
83/135
Monitorimi i planifikuar
Kryhet gjat periudhs mes pagesave Kryhet n astin e marrjes s mallrave apo
instalimit t pajisjeve
Kryhet n ndrrimin e stinve n rastet ebiznesit sezonal t klientit
Shpeshtsia e monitorimit t planifikuarprcaktohet nga komisioni kreditor i
Kompanis
Monitorimi urgjent
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
84/135
Monitorimi urgjent
Monitorimi urgjent (emergjent) kryhet:- Me rastin e ndrrimit t befasishm t situats
(krizs) n treg
- Me rastin e vendimeve administrative qdukshm mund t ndikojn n gjendjen ebiznesit te klientit
- Me rastin e paraqitjes s informatave q klienti
nuk ka mundesi t paguaj kredin- Gjithsesi n rastet e voness s pagess
Si prfundim: do t ishte e dshirueshme
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
85/135
Mos!!! Sepse:
1 Nnvlersoni rndsin emonitorimit
Monitorimi sht njra nga mundsit pr ti
zbuluar dhe parandaluar problemet emundshme, dhe gjithashtu (!!!) t korrigjohen
gabimet e bra gjat analizs
2 Mos jeni prtac n kryerjen emonitorimit
Shumica supozojn q mprehja e lapsave dhepushimi i shkurt me kafe jan shum m t
rndsishme se sa t msohet dika ere dhe e rndsishme ka ndodhur n biznesin e
klientit
3 Mos ngurroni ta bezdisniklientin sht e nevojshme t mos harrohet q klientisht ai q i ka borxh IMF dhe jo anasjellas.Ndonjher sht e nevojshme ta prkujtoni
klientin q ai nuk financohet pr her t funditdhe q sjellja e tij e sotme i vendos
marrdhniet n t ardhmen
t keni gjithnj n mend:
Monitorimi
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
86/135
Ndarja e kredis
Monitorimi Telefonata
Pagesa
7-14 2Dit:
Monitorimi
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
87/135
ka duhet t dij Zyrtari Kreditor(dita e tret)
Detyrat e Zyrtarit Kreditor
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
88/135
Detyrat e Zyrtarit Kreditor
T dihet si t gjinden klientt Sjellja e tyre n institucion
Shprndarja e kredive
Monitorimi i tyre Kontrollimi i pagesave
Dhnia e kredis n cikle/prsritja e kredive
Arritja e targeteve
Aftsit e Zyrtarit Kreditor
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
89/135
Aftsit e Zyrtarit Kreditor
AnalitikKomunikativ
Kreativ
Ideor
Promovues
I prkushtuar
I besueshm
I sinqert
Marrdhniet me klient
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
90/135
Marrdhniet me klient
Zyrtare dhe profesionale T qenit vazhdimisht nkontakt me klient
T shpenzojm kohn me ta saher q ata
dshirojn/t jet e nevojshme T qenit gati tu japim prgjegje t drejt
T mos jemi miq/shok me klient
T jemi gjithmon pr disa shkall m lart seklientt
ka duhet t dij Zyrtari Kreditor
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
91/135
ka duhet t dij Zyrtari Kreditor
ka sht kredia Numri i kredive t disbursuara dhe t
prfunduara Numri i klientve aktiv Portofolio aktive Performimi social Norma e kredive t prsritura
Vetqndrueshmria operative dhe fnanciare Portofolio n risk Produktiviteti
Numri i kredive t disbursuara
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
92/135
Numri i kredive t disbursuara
# i kredive t disbursuara sht nlidhshmri me targetet q caktohen pr doOficer Kredie:
Tregues se numri i kredive t disbursuarasht n proporcion me numrin q
planifikohet t disbursohet
Numri i kredive t prfunduara
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
93/135
Numri i kredive t prfunduara
# i kredive t prfunduara ka rndsi prfaktin se duke monitoruar kto kredikuptojm se jemi duke prmbushur nevojate klientve:
Numri i kredive t disbursuara Numri i kredivet prfunduara= Numri i kredive aktive n fund
t periudhs s caktuar
Numri i klientve aktiv
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
94/135
Numri i klientve aktiv
# i kredive aktive n fund t nj periudhe tcaktuar:
Numri i klientve aktiv + Numri i kredive tdisbursuara Numri i kredive t prfunduara =Numri i klientve aktiv
Shuma e portofolios aktive
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
95/135
Shuma e portofolios aktive
Shuma e portofolios aktive n fund t njperiudhe t caktuar (mjetet q jan n duar tklientve n fund t nj periudhe t caktuar):
Shuma e mjeteve aktive + Shuma e disbursuar Shumat e paguara =Portofolio aktive
Performimi social
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
96/135
Performimi social
Operimi n zonat rurale % e klienteve femra
Numri i fmijve
Vendet e puns, ato t qndrueshme si dhe
ato t krijuara
Norma e kredive t prsritura
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
97/135
Norma e kredive t prsritura
Sa m e madhe t jet % e kredive tprsritura (kredit q prfundojn dhevazhdojn srish), ne duhet ti gzohemi
faktit se jemi duke prmbushur n mas tmadhe nevojat e klientve
Vetqndrueshmria operative
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
98/135
Vetqndrueshmria operative
Tregon sa jemi duke mbuluar shpenzimetoperative n raport me t hyrat q kemi ngainteresi, shrbimet administrative, etj:
T hyrat totale Shpenzimet operative =Vetqndrueshmria operative
Vetqndrueshmria financiare
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
99/135
Vetqndrueshmria financiare
Tregon sa jemi duke mbuluar shpenzimetduke prllogaritur edhe inflacionin dheamortizimin, n raport me t hyrat q keminga interesi, shrbimet administrative, etj:
T hyrat totale Shpenzimet operative dhe atofinanciare =Vetqndrueshmria financiare
Portofolio n risk (PAR)
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
100/135
o to o o s ( )
Tregon shumn e papaguar t kredive pasnj periudhe t caktuar, n raport mekredit e paguara n koh:
Shuma e papaguar / Shuma e kredive(portofolios) aktive =Prqindja e Portofolios
aktive n risk
Produktiviteti - Kredit
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
101/135
# i klientve aktiv pr staf(shembull: 1,500 (# i klientve aktiv /
12 # i Stafit
= 125 (# i klientve pr Staf)
# i klientve aktiv pr Zyrtar Kreditor
(shembull: 1,500 (# i klientve aktiv / 8 # i ZK
= 186 (# i klientve pr ZK)
Produktiviteti - Portofolio
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
102/135
Portofolio aktive pr staf(shembull: 1,500,000 EUR (portofolio aktive /12 # i stafit = 125,000 EUR portofolio aktivepr Staf)
Portofolio aktive pr Zyrtar Kreditor
(shembull: 1,500,000 EUR (portofolio aktive / 8
# i ZK = 187,500 EUR portofolio aktive pr ZK)
Motivimi n pun
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
103/135
Motivimi n pun
Prkrahja nga stafi tjetr Mundsit e avansimit
Marrdhniet e shndosha ndrmjet stafit
Menaxhmenti i duhur Puna ekipore
Stimulimet tjera prveq pags
Paga
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
104/135
Kredia
ka sht kredia
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
105/135
Shuma e mjeteve t institucionit q iaprovohet dhe i jipet klientit
Kredia prbhet prej:1. Principalit
2. Interesit
3. Kstit mujor
Kalkulimi i principalit
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
106/135
p p
Shuma e kredis / Periudha e pagess n muaj= Principali
Shembull:3,200 EUR / 25 muaj =128 EUR (principali)
Kalkulimi i interesit
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
107/135
Interesi mujor:
Shuma e kredis x % e norms s interesit =Interesi mujor n EUR
Shembull: 3,200 EUR x 1.25% = 40 EUR
Interesi total:
Shuma e interesit n EUR pr muaj x Periudha e
pagess n muaj = Interesi total n EUR Shembull:31 EUR x 15 muaj = 465 EUR
Kalkulimi i kstit mujor
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
108/135
j
Principali + Interesi mujor n EUR =Ksti mujor
Shembull:128 EUR (principali) + 40 EUR(interesi mujor n EUR) = 168 EUR (ksti mujor)
Tipet e norms s interesit
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
109/135
p
Fikseshembull:1.2 % (interesi fiks pr muaj) x 12muaj = 14 % (interesi vjetor fiks)
Zbritse
shembull:2.5% (interesi zbrits mujor) x 12muaj = 30% (interesi vjetor zbrits)
Tipet e norms s interesit
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
110/135
Fikseshembull:1,500 EUR x 1.2 % = 22.50 EURkamata mujore dhe klienti paguan kt interes
deri n prfundim t kredis
Tipet e norms s interesit
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
111/135
Zbritseshembull:1,500 EUR x 2.5 % = 37.50 EURkamata mujore e muajit t par dhe klienti
hern tjetr paguan interes n shumn e mbeturt principalit t kredis dhe kshtu n rnieshkon pas do ksti t paguar deri n prfundimt kredis
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
112/135
Analiza e Kredis
Analiza e kredis prfshin:
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
113/135
Qarkullimin e Paras
Bilancin e Gjendjes
Indikatort e Analizs s Kredis
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
114/135
Indikatort Ekonomik q prdoren:
1. Kapaciteti i Pagess s Klientit
2. Detyrimet e Klientit
Qarkullimi i Paras
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
115/135
T Hyrat Totale (prfshijn t gjitha t ardhurate rregullta dhe ato t ndryshueshme t klientit)-
Shpenzimet Totale (prfshijn t gjitha
shpenzimet e rregullta dhe ato tndryshueshme t klientit)=
Paran Kesh
Bilanci i Gjendjes
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
116/135
Pasurit e Luajtshme+
Pasurit e Paluajtshme
=Asetet Totale Borxhet e Klientit
=
Likuiditeti i Klientit
Bilanci i Gjendjes
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
117/135
Shuma e Kredis+
Borxhet e Klientit
=Borxhi Total
Bilanci i Gjendjes
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
118/135
Borxhi Total/
Likuiditeti i Klientit
=Borxhet ndaj Kapitalit
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
119/135
Menaxhimi i Delikuencs(dita e katrt)
Menaxhimi i Delikuencs
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
120/135
Delikuenca:Ne mikrofinanca ky term i referohet gjendjeskur nj kredie i ka kaluar afati pr pages.
Delikuenca n portfolion e nj IMF-je ka nj
efekt negativ, pikrisht, sepse ngadalsonqarkullimin e ktij portofoli gj q shkaktonpamundsin e: Mbulimit t shpenzimeve, shkaku i zvoglimit trrjedhs s parave t gatshme brenda institucionit
Menaxhimi i Delikuencs
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
121/135
Kontrolla e brendshme (procedurat, format,fleksibiliteti, efikasiteti, t qenit n trend mekonkurrencn), t gjitha kto na bjn tkuptojm se nuk mund t luftohet konkurrenca
vetm nprmjet normave t interesit dhe tgjitha kto na bjn t mundur t kemi njemr t mir gjithkund ku veprojm
Ndrtimi i raporteve t shndosha n
relacionin: institucion komunitet (aty kuveprojm), arrihet nprmjet Zyrtarit Kreditor
Menaxhimi i Delikuencs
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
122/135
T kuptuarit e thnjeve:Nuk ka klient t kqinj, por ka kredi t kqija
Sa m shum dyer q t kemi pr t trokitur(garancione dhe procedura efikase t
kreditimit), aq m shum mundsi do t kemin zgjidhjen e problemeve me klientt
delikuent
Menaxhimi i Delikuencs
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
123/135
T dim si t luftojm dhe t minimizojmdelikuencn:- Preventiva m e mirkoha para
disbursimit (vendimi sa m i duhur)
- Pas disbursimit (para dats s pagessvizit dhe kontakt paralajmrues, t informuarite klientit dhe informimi jon pr arsyet e saktat voness dhe mundsit e pagess)
- do koh ti bjm presion klientit tadetyrojm t jet n gjendje tna informoj kurt jet n vones dhe t ket arsye t forta prkt
Menaxhimi i Delikuencs
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
124/135
Pasi klienti t jet n vones n pagesa:- T kontaktuarit menjher me telefon ose
nprmjet vizits (praktika m e mir shttakimi me klientin n vend t ngjarjes)
- T mos u japim atyre shanse t vendosinkur ata mendojn t paguajn (t udhheqimkt aksion)
- T qenit strikt ta kontaktojm klientinmenjher n rast se nuk paguan edhe nrast t rimarrveshjes pr pages me t
- Ta informojm menjher n lidhje meskenarin e keq q mund t ngjaj me t siklient dhe me garantuesit e tij
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
125/135
Menaxhimi i Delikuencs
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
126/135
Nj favor n luftimin e delikuencs mund tjet edhe Ristrukturimi i Kredive, Por, duhet t kuptohet prse nuk sht drejt
t aplikohet ky tregues:
- Humbja q kalkulohet n momentin kur njkredi ristrukturohet- Keqprdorimi i ktij favori tek klient t tjer- Mossiguria se klienti do tna paguaj n tardhmen dhe do t kemi srish humbje ngakjo kredi n momentin kur arrin n 180 vonese kur po kjo kredi duhet edhe t shlyhet
Menaxhimi i Delikuencs
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
127/135
Pse delikuenca ndikon n imazhin eprgjithshm t puns s Zyrtarit Kreditor,degs dhe institucionit prgjithsisht:- Zvoglimi i efikasitetit n vllimin e puns
- Humbja e emrit t institucionit n treg, mekt edhe humbja e klientels- Zvoglimi/Humbja e reputacionit t institucionitn komunitet dhe tek donatort/investitort
Kalkulimi i Delikuencs
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
128/135
Shuma e papaguar q kalon nj periudh tcaktuar pr t ciln raportohet Shumat e papaguara q kalojn muajin pa
paguar kalkulohen si Portofolio n Risk > 1dit
Shumat e papaguara q kalojn m shum se30 dit pa paguar kalkulohen si PAR > 30 dit
Vjetrsia e PAR-it kalkulohet sipas modelit:> 1, > 30, > 60, > 90, > 120 dhe > 150 dit
Shumat e papaguara mbi 180 dit n vonesduhet t shlyhen nga sistemi
Kalkulimi i Delikuencs
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
129/135
% e Portofolios n Risk> 1 Dit(Shuma totale e kredive t papaguara nvones > 1 dhe > 30 dit / Portofolio aktive =% e PAR-it mbi 1 dit)
% e Portofolios n Risk> 30 Dit
(Shuma totale e kredive t papaguara n
vones > 30 dit / Portofolio aktive =% e PAR-it mbi 30 dit)
Llojet e kredive delikuente
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
130/135
Teknike Ekonomike
Psikologjike
Etike Mashtrimi
Fatkeqsi-natyrore
Teknike
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
131/135
Eksperti kreditor nuk e ka njoftuar klientin mekthimin e kredis dhe me procedurat etransaksionit t parave
Klienti nuk sht i disiplinuar dhe sshtudhzuar sa duhet pr t punuar me bankatdhe kompanit t cilat i kryejn transaksionete pagesave
Klienti ssht i informuar pr ndryshimin eorarit t kompanis apo banks
Ekonomike
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
132/135
Rreziku i kredis n fillim ishte i lart Cilsia e ult e analizs socio-ekonomike tklientit apo garantuesit
Humbja ose przgjedhja e gabuar egarantuesve t kredis
Gabimet gjat kryerjes s analizs ekonomiket gjendjes financiare t klientit Projektimi i gabuar i zhvillimi t biznesit t
klientit Mungesa ose mbikqyrja e dobt e kushteve
ekonomike dhe socio-psikologjike t klientit
Psikologjike
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
133/135
Prgatitja e pamjaftueshme e klientit pr pun
normale me IMF-n Probleme me ndarjen e kredis t shkaktuara
nga IMF: procesi i zgjatur artificialisht i dhniess kredis, dokumentet e punuara n mnyr
joprofesionale, trajtimi jo i mir i klientit Fitorja psikologjike e klientit ndaj Ekspertit
kreditor, kur klienti bhet zot i situats smarrdhnies: klienti-eksperti
Eksperti kreditor dhe klienti nuk jan prballurme identifikimin e problemit dhe t mnyravet zgjidhjes s tij
Etike
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
134/135
Dhnia e kredive t afrmve, miqve dhe tnjohurve
Marrja e dhurats nga klienti
Dhnia e kredis nn presionin e personit ttret
Fatkeqesi - Natyrore
7/29/2019 Materiali i Trajnimit Per Zyrtar Kreditor
135/135
Kjo situat prfshin rastet e vdekjes sklientit apo rastet e tjera t forcave t
paprballueshme (si zjarri, vrshimi, apofatkeqsi t tjera natyrore).