MATERIAREN IZAERA ELEKTRIKOA

1MATERIAREN IZAERA ELEKTRIKOA


Atomoaren aipamena egiten lehena DEMOKRITO izan zen

Demokrito, Grezia (K.a. 460-370) Materia gehiago zatitu ezin

daitezkeen zatitxo txiki-txikiz osaturik dago.



MATERIAREN IZAERA ELEKTRIKOA 5

Ingalaterrako kimikaria, fisikaria eta meteorologoa izen zen.

Nabarmendu zen: Teoria atomiko modernoa garatzeko aitzindaria izateagatik

Koloreak bereizteko ezintasunaren inguruan egindako lanagatik (daltonismoa deituta bere homenez)

http://es.wikipedia.org/wiki/Archivo:Johndalton.jpg

1. postulatua

Materia etena da. Partikula material independenteek osatzen dute, eta atomo izena dute partikula horiek; zatiezinak dira.


Elementu bereko atomoak berdinak dira, bai masari eta baita ezaugarri fisiko eta kimikoei dagokienez ere.


Elementu ezberdinetako atomoak ezberdinak dira masari eta gainerako propietateei dagokienez


Elementu konposatuak elementu jakin batzuen atomoen loturari esker sortzen dira, zenbakizko erlazio erraz baten bitartez






urte askotan zehar

TELEBISTetan gaur egun

ZIENTZIANZIENTZIAN

PROTOIEN ETA ELEKTROIEN

AURKIKUNTZA


GASAK ISOLATZAILE

IA PERFEKTUAK DIRA

XIX.mendean

Zientzilariek presio nahiko txikian eta potentzial-diferentzia handiaren eraginpean jarri zituztenean, korrontea pasatzen zelan ikusi zuten.

horretarako

DESKARGA-HODIAK

P<0,1 izanikKorrontearen igaroketarekin batera luminiszentzia bat nabaritzen da katodoaren aurkako muturrean


GEISSIER-rek izpi katodikoen hodiaren antzeko zerbait egin bazuen ere, 1875.urtean CROOKES-ek diseinatutako da benetan ezaguna.

WILLIAM CROOKESXIX.Mendeko Europako zientzilari garrantzitsuenetako bat izan kimiko ingelesa da.

Bere aurkikuntzen artean:1.Talio elementu metalikoa aurkitu zuen.2. Zilarra eta urrea beraien minelaretatik banatzeko sistema.3. Crookes hodia


Hermetikoki itxitako beirazko hodia da.


Ezaugarriak:

• Katodo 1• 2 anodo• Boltaje baxuko iturria (A)

katodo beroarekin konektatuta dago (C)

• Boltaje handiko iturria, ordea, fosforo estailitako anodora konektatuta dago.

Maskara (M) katodoarekin konektatuta dago eta bere irudia fosforoan itzaltzen da.


CROOKek Zinkeko pieza hau erabili zuen:

• Izpiak lerro zuzenean erradiatzen direla egiaztatzeko.



1

Katodotik lerro zuzenean urruntzen ziren partikulak edo erradiazioak ziren, hodiaren hondoan anodoaren itzala ikusten baitzen. Horregatik, IZPI KATODIKOak deitu zitzaien.



2Energia zinetiko handikoak ziren, haien bidean pala-gurpil bat jarriz gero, birarazi egiten baitzuten. Horrek partikula materialak zirela adierazten zuen, eta ez erradiazioak.



Ezaugarria konpobratzeko beste izpi katodiko bat:


3Karga nebatiboko korronte elektrikoaren modura jokatzen zuten, kanpotik eremu elektriko bat aplikatuz gero xafla positiborantz desbideratzen baitziren.



4 Lorturiko emaitzek ez zuten zerikusirik hodian sartutako gasaren izaerarekin


LABURPENA





Deskarga-hodietan gertatzen den fenomenoa zehatzago aztertzeko, E. Goldstein fisikari alemanak zuloak zituen katodo bat erabili zuen.

Eugen Goldstein


1886 Anodotik zetorren beste erradiazio mota bat detektatu zuen


XX.Mendea


ZULODUN KATODOA

ANODOA



J.J. Thomson (1856-1940)J.J. Thomson (1856-1940)

• Izpi katodikoak partikula negatiboz osatuta daude.

• Partikula horiek ez dute gasaren izaerarekin zerikusirik

• Izpia katodikoak partikula negatiboz osatuta daude.

• Partikula horien izaerak ez du hodiko gasaren izaerarekin zerikusirik.

ELEKTROIAK Materia ororen funtsezko partikula osatzaileak.

ondorioztatu


R. MILLIKAN 1911

esperi

mental

ki

ELEKTROIAREN KARGAREN

balioa kuantifikatu

zuen



ONDORIOA

Elektroiaren karga: -e = -1,602 189 . 10-19 C

Elektroiaren masa: me = 9,109534 . 10-31 Kg

Datu hori eta lehenagoko beste batzuk erabiliz

Zienzilariak bultzatu




KANAL-IZPIen partikulen artetik

masarik txikiena dutenak

Elementu arinenari dagokio HIDROGENOari


Partikula horien KARGA eta ELETROIARENa baino absolutu BEREKOAK

Masa DESBERDINEKOAK

horregatikHidrogeno-nukleoa atomoaren beste oinarrizko partikula bat da:

PROTOIA


ONDORIOA

Protoiaren karga: +e= +1,602 189 . 10-19 C Protoiaren masa: mp = 1,672 649 . 10 -27 C

Protoiaren masa elektroiarena baino 1840 baino aldiz handiagoa.


J.J. THOMSON-ek EREDU ATOMIKO bat proposatu zuen:

Atomoa dentsitate UNIFORMEKOA da.

Karga POSITIBOKO MASA ESFERIKO batean tinkaturik daude ELEKTROIak.


Ereduak izpi katodikoen eta kanal-izpien izaera azaltzeko balio izan zuen:

1

2

IZPI KATODIKOAK ELEKTROIz osaturik daude

(horiek edozein elementuren atomoren parte osatzaile baitira)

KANAL-IZPIAK atomotik elektroi bat askatzean geratzen diren

HONDAR POSITIBOez osatuta daude.

NEUTROA

EGONKORRA


ATOMOA ZATIEZINA

ELEKTROIA

NUKLEOA

ORBITAK

DEMOKRITO

DALTON

THOMSON





Karga negatibodun (-e =-1,602 189 . 10-19 C ) partikula azpiatomikoak dira.

Oso masa txikia dute (me = 9,109534 . 10-31 Kg )

Izpi katodikoen osagaiak dira

Beraien mugimenduak korronte elektrikoa sortzen du.


Hodiak zer motatako gasa duen barruan, halakoak izango dira katodoaren atzean agertzen diren partikulen karga eta masa.

Gasa hidrogenoa bada, partikula positiboek elektroiak adinako karga dute, baina askoz masa handiagoa.


Karga positibodun partikula azpiatomikoak

Elektroiak baino 1837 aldiz masa gehiago dute:mp = 1,672 649 . 10 -27 C

Beraien karga:+e= +1,602 189 . 10-19 CHidrogenoaren kasuan, kanal-izpiak karga positiboko partikulez osatuta daude.


THOMSON-en TEORIA ATOMIKOAThomsonen (1856-1940) eredu atomikoaren arabera, karga positibodun esfera batek osatzen du atomoa. Esfera horretan dago atomoaren zatirik handiena, eta bertan daude elektroiak sartuta.


Documents

MATERIAREN IZAERA ELEKTRIKOA