2ฉบบปฐมฤกษ มกราคม-กมภาพนธ ๒๕๔๙ปท ๑ ฉบบท ๔ กรกฎาคม-สงหาคม ๒๕๔๙

เจาของชมรมเยาวชนมอญกรงเทพฯ

สานกงาน๗๗/๒ ถนนจกรพงษ แขวงบางลาพ เขตพระนคร กรงเทพฯ ๑๐๒๐๐

โทรศพท ๐-๑๘๔๔-๖๔๑๕www.Monstudies.com

e-mail Address: VoiceofMon @ yahoo.co.th

คณะทปรกษาทางดานวชาการพระราชมน วดอาษาสงครามพระราชวมล วดชนะสงครามพระศรมงคลเมธ วดจนทกะพอ

พระครธรรมวรญาณ วดสามคคยารามพระมหาจรญ ญาณจาร วดชนะสงครามพระปลดสทศน สทสสโน วดทองบอ

นายพศาล บญผก อดตประธานชมรมเยาวชนมอญกรงเทพฯอ.อาไพ มฆมาน อดตประธานชมรมเยาวชนมอญกรงเทพฯ

ผศ.สนน มขนหมาก มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒนาวาเอกเพม กรอบทอง สถานวทย สทร.

อ.บษบา ประภาสพงษ นกวชาการ ๘ สพฐ. กระทรวงศกษาธการร.อ.เสรม นยม

บรรณาธการบรหารองค บรรจน

คณะบรรณาธการพระมหาจรญ ญาณจาร, อาไพ มฆมาน, พระ กาบแกวโสภณ นไชยโยค, บษบา ประภาสพงศ, ทว แกนดา

กตต วรกลกตต, สนทร ศรปานเงน, ปรญญา กลปราการจตลมน สนทอง, ประดษฐ ชนมศร

เกดแจะแหนะฮหมาน เกาะซว, อองมาน กะมาวก,สกญญา เบาเนด, ชานปาง ดนแดง

ชางภาพนายแปะแหญชาน, นายแซะฮาน

พมพทบ.วซ เพรส จากด

๓๐/๑ ซอยพชย ๑ เซนตหลยส ๓ (สาทร ๑๑) ถนนสาทรใตแขวงยานนาวา เขตสาทร กรงเทพฯ ๑๐๑๒๐ โทรศพท ๐-๒๒๘๖-๙๗๙๓๐-๒๖๗๖-๐๐๕๕, แฟกซ ๐-๒๖๗๖-๐๓๒๔ มอถอ ๐-๑๘๑๒-๗๕๔๔

วตถประสงคในการจดทาวารสาร “เสยงรามญ”๑. เพอเผยแพรขาวสารมอญแกผสนใจทวไป๒. เพอเผยแพรความร ธรรมะ และศลปวฒนธรรมสสาธารณชน๓. เพอสงเสรมความรกความสามคคและอยรวมกนอยางสนตสข๔. เพอสงเสรมความคดรเรมสรางสรร และการมสวนรวมในกจ กรรมของหมคณะ

แหมะเหงอระอาว mCE’ra o

สวสดครบทานผอานทเคารพรก พบกนอกแลวนะครบฉบบนกลบมาพบกนชาไปบาง เพราะกอง บก. ของเราตางกตดภารกจกนอยางหนก โทรศพททวงตนฉบบกนสายแทบไหม แตเมอตางวางเวนจากภาระหนาทงานประจา ผเขยนทงหลายจงหยบปากกา และสงตนฉบบมาใหทานผอานไดอาน เนอหาด ๆกนเหมอนเดม บทความในฉบบนนาสนใจมาก ลองพลกเขาไปดดานในกนเลยครบ

แรงใจแดคนทางานอยางหนง คอเสยงตอบรบจากผอานครบ มจดหมายอเลคทรอนกส (อเมลล) จากอเมรกา มาใหกาลงใจผจดทาเวปไซด monstudies.com และผจดทาวารสารเสยงรามญ (voiceofmon) เราจงนามาลงใหอานกนดวยครบ

Sat, 22 Jul 2006 / 02:22:45

Dear Mon studies groupI am Banya Htaw Weang from, Buffalo, New York,

USA, a former secretary of Overseas Mon Students. I would like toencourage to all of you for your enthusiastic work for Mon Studies.That is a perfect web. Keep working. We are stand with you.TellNai Ong , the President of Mon Youth Communit, Bangkok if heremember me. I proud of him for founding Mon Newspaper inThai and Mon. Thanks a lot for working and serving Mon dutiestogether with us. Monland must be created soon.

Best wishes,Nanda Suraman (Banya Htaw Weang)

New York, USA

๑๕ พฤษภาคม ๒๕๔๙

3

พระอะเฟาะ: เทพกวของชาวมอญ(ตอนท ๓)

ในหนงสอมอญเลมหนงซงชอแปลเปนไทยวา เรองราวประวตพระอะเฟาะอาจารยกวมอญ แตงโดย พระกศลเจาอาวาสวดพระศรมอญ เมองเละเกง (ยางกง) ไดกลาวถงประวตพระอะเฟาะและงานวรรณกรรมของทาน มรายชอหนงสอทเชอวาพระอะเฟาะเปนผแตงจานวนกวารอยรายการทงทเปนพระไตรปฎกภาษาบาล-มอญ หมวดพระอภธรรมพระวนย และพระสตร เรองคาสอน เรองชาดกตาง ๆ เรองเชงประวตศาสตร โหราศาสตร ตารา ตานาน และกฎหมาย มรายชอเรองตาง ๆ ทนาสนใจ (นอกเหนอจากคมภรพระไตรปฎก)ดงน

เวสสนดรชาดกพนคาถา ทศชาต มโหสถ ปญญาสชาดก มหาชนก วธรบณฑต หตถปาละ สงคปตตะ เตมย นารทเนม สรสา สรยจนทร ปทอง เชตกมาร นกขมน สวรรณหงสประวตสงกรานต พระเจาทรงธรรม สมงราม นกแกวทองจนทปชโชต ชมพบด อชาตศตร พระพทธเจาเทศนา ประวตพทธสาวก

อธบายราชาธราช พระนางสามาวด สรรพทาน ปราณาปรธรรม ลกษณะปญญา โลกภาษา มลศาสนา พระพทธองคแสดงธรรมโปรดพทธมารดา คมภรการสรางวด พระโพธสตวสรางบารม มลญาณกสณ ทศลกษณะ โพธสตวสบ ปถมกปศรธนญชย ทศบารม ลกกาพรา อรยสจจส พระพทธเจายสบแปดพระองค คณฑตตยะ ปาทวาหะ ภมมาเถร กาลเถระนายสรอยบญ เมองใหญสบหกเมอง สงสารวฏ เกยจครานสสมงสกายะ โอระภ สารวาน นางอสนทร มาฆสร พระอนทรทลถามพระพทธเจา ตานานสรางโบสถ บารมการ พทธโฆษาเทวดาท งสาม พระเจาสนลลากบพระมเหส นรสาสนะ

ถามตอบเรองกปป ลกหม พระเจาปสเสนทโกศล ลกนกสามตวฉนทลงกาคากลอน เศรษฐสอนลก พญานกกระทง หนงสอเดกวด อดลเวชช พระมาลย ยศกตต ธรรมทปน กระจกกลมสตตธน มลม ล เพลงสนนราช ควมปต สมนตวสาสนาพระพทธเจาทงหลาย ปาทลกษณะ พระนางอมร สารวกตหนองนาสกปรก จระเข อรยเมตตรย ปศาจทลถามพระพทธเจาพญาหน เรองอวา ราชสาสน วาทสลวงศ

เรองนมสการพระเจดยเลยะเกง อรมทมมะ สรสาปฐมสมโพธ เรองสอนตน พระพทธเจาเสดจจากดาวดงสถามตอบเรอง สญญกปป สอนบตร ขนแผนขนชาง ถงรตนมคคผลสงคหเทศนา เรองบญสงเขป อรณเทวดา ตปสภลลกะโลกสทธ ตาราทานายฝนและสงขารโลก โลกสมมต โลกบญญตประเพณโลก วธคานวณและเวลา ตาราโหราศาสตรและจกรราศ เวทางคศาสตร ตาราทงกบาล ตาราฝงรก นยสมทรพยากรณอากาศและนกษตร

“เสาแปดเหลยม”ศลาจารกภาษามอญ จารกขนในสมยทวารวด พทธศตวรรษท ๑๑-๑๒ขดคนพบใน จ.นครปฐม ปจจบนเกบรกษาไวทพพธภณฑสถานแหงชาต

4

โรคนทาน โรคและตารายาตาง ๆ มนตรคาถา ตาราดฤกษยาม ตาราเสกเปา โรคลกขณทปน ราชวงศเมองสะเทมวงศธาตเมองสะเทม ตานานวงศธาต ตานานเกาะปญจลางพทธตานาน ราชวงศหงสาวด คาอธบายราชวงศ ตานานคาทานายเมองเย ตาราปรงยาตาง ๆ ธรรมศาสตร ศาสนวงศ

รายชอเหลาน เปนเพยงตวอยางวรรณกรรมสวนหนงของพระอาจารยอะเฟาะเทานน วรรณกรรมเหลาน รวมทงคมภรพระ ไตรปฎกภาษามอญ ไดมผคดลอกและจดพมพกนตอ ๆ มาเปนแบบแผนและตารบตาราทเปนพนฐานในการดาเนนชวตของชาวมอญทวไป ปจจบนวดมอญสวนมาก รวมทงปญญาชนชาวมอญทรซงถงคณคาในเอกสารดงกลาว ยงคงเกบรกษาวรรณกรรมของทานไวเปนสมบตของวดและของชมชน ทตองชวยกนอนรกษ ใหลกหลานมอญไดศกษา สบทอด กนตอไป

ทวแถวพระสงฆมอญ ในการออกรบบณฑบาตโปรดสตวยามเชากบฉากหลงเมองหงสาวด เมองทสงบงามในอดต (ประเทศพมา)

ประธานฯคนใหม (ตอจากหนา ๑)

เมอวนท ๑๖ กรกฎาคม ๒๕๔๙ ชมรมเยาวชนมอญกรงเทพฯ ไดรวมกนประชม ณ วดชนะสงคราม กรงเทพฯ เปนการประชมวาระปกตราย ๒ เดอน โดยครงนมประเดนสาคญคอการเตรยมงานประชมใหญสามญประจาป ๒๕๔๙ และการเลอกตงประธานชมรมฯคนใหม เนอหาการประชมโดยสรปมดงน

รายงานประชมชมรมเยาวชนมอญกรงเทพฯวนท ๑๖ กรกฎาคม ๒๕๔๙

วดชนะสงคราม คณะ ๒ บางลาพ กรงเทพฯเวลา ๑๓.๐๐ น.

วาระท ๑ เรองประธานแจงใหทราบ๑. กจกรรมของชมรมฯและกระทรวงศกษาธการ เรอง

การประชมปฏบตการพฒนาการจดการเรยนการสอนสาหรบกลมเปาหมายชาวไทยวฒนธรรมเฉพาะ ระหวางวนท ๒๖-๓๐

5มถนายน ๒๕๔๙ ณ โรงแรมเวล จงหวดนครปฐม กจกรรมน ทางชมรมฯไดจดสงตวแทนเขารวมประชมกบกลม พฒนาการศกษานอกโรงเรยน (กศน) ผลของการประชมปฏบตการ ไดฉบบรางของแบบเรยนภาษาไทยสาหรบสอนแรงงานมอญ ทเนนการเรยนรภาษาไทยโดยไมละทงภาษาแม (มอญ) แบบเรยนจงมทงภาษาไทยและภาษามอญ และจะมการประชมอกครงในระหวางวนท ๒-๔ สงหาคม ๒๕๔๙ จงหวดพระนครศรอยธยา

๒. คณสนทร ศรปานเงน แจงใหทประชมทราบเรองโครงการอนรกษภาษามอญ (รวมกบ SIL) เปนระบบการเรยนการสอนเดกมอญ โดยเลอกหมบานมอญอาเภอสงขละ จงหวดกาญจนบร เปนโครงการนารอง ซงขณะนทางโครงการกไดอบรมครสาหรบสอนเดกไปบางแลว

3. อาจารยอาไพ มฆมาน แจงใหทประชมทราบเรองการเรยนการสอนภาษามอญสาหรบเดกมอญในเมองไทย พนทเปาหมายคอชมชนบานมวง เปนโครงการของสถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเพอการพฒนาชนบท ม.มหดล รวมกบสานกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) เปนโครงการวจยทม เงนทนสนบสนนใหชมชนไดนาเสนอโครงการขนไป มงบประมาณให ๔๐๐,๐๐๐ บาท ระยะเวลาดาเนนงาน ๑๕ เดอนซงขณะนกาลงอยในขนตอน การเขยนโครงการ

๔. งดเวนการจดงาน 12 สงหา

วาระท ๒ เหรญญกแถลงสถานการณทางการเงนคณไพรตน จนทรแบบ เหรญญก จดทาเอกสารราย

ละเอยด รายรบรายจายประจาเดอนมนาคม–เมษายน พ.ศ.๒๕๔๙ เสนอในทประชม

วาระท ๓ ประเมนผลวารสาร “เสยงรามญ”๑. สมาชก “เสยงรามญ” จานวนทงสน ๒๑๗ คน๒. มผทวงตงเรองชอวารสารเสยงรามญ ในสวนทเปน

ภาษามอญ วานาจะใชคาวา rm[.cj แตเพอความสวยงามในการจดอารตเวรค และพฒนาการของภาษาในปจจบน จงมมตใหใชคาวา rmjq.cj อยางในปจจบน

๓. ควรเพมเตมเนอหาทางดานสงคมการเมอง๔. การนาสงใบแจงหนไปพรอมกบวารสารเสยงรามญ

สาหรบผทบรจาคสมทบทนในจดพมพวารสาร๕. การหารอวธการตออายสมาชกวารสารเสยงรามญ

โดยการทาหนงสอแจงเตอนเปนรายบคคลและแจงเตอนดวยวาจา โดยผแทนทมเครอขายสมาชกอย

๖. การหาสมาชกวารสารเพมนอกจากจะเปนรายบคคลแลว ควรเปนหนวยงานตาง ๆ เชน อบต. เทศบาล และโรงเรยนตาง ๆ

6๗. สวนการหาสมาชกทเปนแรงงานคนมอญคอนขาง

ยากเพราะมขอจากดเรองการอานภาษาไทยไมได และภาษามอญในวารสารกนอยเกนไป

วาระท ๔ การสรรหาวาทประธานฯชมรมคนใหมเนองจากประธานชมรมฯคนปจจบนจะครบวาระในเดอน

ตลาคม ๒๕๔๙ นจงตองสรรหาประธานชมรมคนใหมในทประชมเสนอรายนามดงน

๑. นายองค บรรจน๒. วาท ร.ต.รามญ สาระพนธ๓. อาจารยโสภณ นไชยโยค

วาระท ๕ เตรยมความพร อมการจ ดงาน“ประชมใหญสามญประจาป ๒๕๔๙”

๑. จดงานวนท ๑๒ พฤศจกายน ๒๕๔๙๒. สถานท เสนอสถานท ๓ แหง คอ

- โรงแรมเวยงใต (คณกต วรกลกต ตดตอ)- ม.สวนสนนทา (อาจารย โสภณ ตดตอ)- ม.สวนดสต (อาจารย สฐาธรรม ตดตอ)

๓. คาบตร ประมาณ ๒๐๐-๒๕๐ บาท (มของทระลก)๔.กจกรรมในงาน มการปาฐกถา การแสดง นทรรศการ

และ รบประทานอาหารรวมกน๕. ประชมเตรยมงานอกครงในวนท ๑๗ กนยายน

๒๕๔๙ วดชนะสงคราม บางลาพ กรงเทพฯ เวลา ๑๓.๐๐ น.๖. การขายบตร ใหตวแทนแตละชมชนรบไปจาหนาย

ชมชน จานวน / คน ผรบผดชอบบานโปง ๓๐ อ.อาไพระยอง ๑๐ คณแผนโพธาราม ๑๐ อ.โสภณบางนา/พระประแดง ๒๐ ปรญญา/คณนเรนทรคลอง ๑๔ ๑๐ อ.ทวลาดกระบง ๑๐ ผใหญรามญบางขนหมาก ๑๐ อ.สฐาธรรมทาทราย ๒๐ อ.ลดดาบานเกาะ ๒๐ คณองค/คณสกญญาอยธยา ๑๐ อ.อารมณบางกระด ๑๐ อ.ฤด- ๕ คณอนนต

- ๕ อ.บษบา- ๑๐ อ.รตนา- ๕ คณสมใจ- ๕ ร.อ.เสรม- ๕ คณสนทร

รวมทงสน ๒๐๐ คน

วาระท ๖ เรองอนๆ (ถาม)๑. คณไพรตน จนทรแบบ แจงทประชมใหทราบเรอง

งานเปดหมบานวฒนธรรมวอรคแรลรและเสนทางทองเทยวทางนาทาบญ ๙ วด ชมชนมอญสามโคก จงหวดปทมธาน วนท ๒๐กรกฎาคม ๒๕๔๙

๒. คณสนทร ศรปานเงน แจงทประชมใหทราบเรองการประชมทพรรคมอญใหมในเขตรฐมอญ เกยวการดาเนนการทางดานการเมอง ในชวงปลายเดอนเมษายน ๒๕๔๙

๓. อาจารยโสภณ กลาวถงการสรางเขอนสาละวน วาอาจจะมผลกระทบตอคนมอญ

ผบนทกการประชม นางสาวสกญญา เบาเนดผตรวจทาน นายองค บรรจน

สวนหนงของสมาชกชมรมฯ ทเขารวมการประชมแบบมอญ ๆในบรรยากาศการประชมชมรมเยาวชนมอญกรงเทพฯ เมอวนท

๑๖ กรกฎาคม ๒๕๔๙ ณ วดชนะสงคราม กรงเทพฯ

7ไหวพระวดมอญ (ตอจากหนา ๑)

เมอวนท ๒๐ กรกฎาคม ๒๕๔๙ ชมรมเยาวชนมอญปทมธาน นาโดย นายบญสง โคมลอย นายไพรตน จนทรแบบไดรวมกบหนวยงานราชการพอคาประชาชน จดงานเปดตวหมบานวฒนธรรมวอรคแรลรและเสนทางทองเทยวทางนาทาบญ ๙ วด ณ ชมชนมอญสามโคก จงหวดปทมธาน

งานนมกจกรรมด ๆ นาสนใจมากมาย เหมาะสาหรบนกเรยน นสตนกศกษา และประชาชนทวไป เกมวอรคแรลลแบบมอญยคใหมสนก ๆ สาหรบนกลารางวล เชน บอลมะตาดลวงตมสามโคกหาสมบต นอกจากจะไดความสนกสนานครนเครงไปกบเกมพชตรางวลแลว ยงไดความรประวตศาสตรมอญ ทงซมซบประเพณวถชวตของชาวมอญสามโคก ยอนรอย อาชพทาเงนของชมชนมอญบานสามเรอน การทาโม(โมแปง) เลองชอและเปนอาชพทาเงนของชมชนแหงนในอดตสมดงคาขวญจงหวดปทมธานทวา

"ถนบวหลวงเมองรวงขาวเชอชาวมอญนครธรรมะพระตาหนกรวมใจสดใสเจาพระยากาวหนาอตสาหกรรม"

นอกจากน ผ ท ชอบเข าว ดเข าวาศ กษาธรรมะและเทยวชมโบราณสถาน ยงไดสมผสกบทวรทางวฒนธรรม

“ไหวพระ ๙ วด” ซงเปนวดมอญเกาแก ๒ ฟากฝงลานาเจาพระยา ชมศาสนสถาน เจดย ปฏมากรรม ทสวยงามแปลกตา เปนศลปกรรมแบบมอญทหาชมไดยาก

พพธภณฑ “บานเจาพระยา” ทเปดตวอยางเปนทางการ ซ งพพธภณฑแหงน เกดจากผท มจตวญญาณรกในวฒนธรรมมอญอยางแทจรง แบงพนทในบรเวณบานของตนรมนาเจาพระยาสรางอาคารพพธภณฑขนดวยทนทรพย แรงงานและหยาดเหงอของตน จากความมงมนตงใจจรงดงกลาว เพอนบานโดยรอบและญาตสนทมตรสหายจงพรอมใจกนสนบสนนบรจาคสงของทมคณคาควรแกการศกษา เกยวกบวถชวตชาวมอญเมองสามโคก นามาจดแสดงใหไดชมกน ดวยความทพพธภณฑแหงนเปนของเอกชนดงทไดกลาวแลว ประตพพธภณฑแหงนจงเปดรอรบผมาเยอน สามารถเขาชมเปนวทยาทานไดทกวน โดยไมเสยคาใชจายแตอยางใด

ผสนใจเขาชมกรณาตดตอ นายบญสง โคมลอย โทร.๐-๒๕๙๓-๑๔๗๐ (เขาชมเปนหมคณะ กรณาตดตอลวงหนา)

เมอไดลมรสความสขทางสายตากนอมเอมแลว ชวงเวลาอาหารกลางวน และอาหารคา เจาภาพยงไดเตรยมอาหารมอญมาใหลมลองกนอยางอมอรอย ผอนคลายดวยการแสดงมอญรา ทะแยมอญ การแสดงพนบานทออนชอย

ตบทายดวยการเลอกซอหาสนคาพนบานมอญ ของกนของใช ของทระลกตดมอกลบบานในราคากนเอง

ผมารวมงานแตละทานแมจะเหนดเหนอยจากการเดนลดเลาะทวทงหมบาน ลองเรอไหวพระ แตกไมมปรปากบนหากแตสหนาแววตาเทานนทบงบอกความสข ความอมเอม ทไดรบมาตลอดวนของทวรวฒนธรรมมอญเมองสามโคกแหงน

“โมบานสามเรอน” อาชพทาเงนของชมชนบานสามเรอนในอดต

“ตมสามโคก” จดเดน “พพธภณฑบานเจาพระยา”

8

mCÕErao........liKjrm[.cjmnjpOut· mWYlg·>tuYmWYlg·>pLnj fnjg·>kW.jSkj

esL.·dM·cj kuEpercjkLÕihjKLcj percjbhuqutn.n.q.j kupuriq.dj rm[.cjmnjpuOt·gHj suipjkLÕcjlg·>pnjelMcjpnjpLnjr kuipjkL.×UhW·gW· SkjK[êpÐÕinjT½,$.kuEqtjliKj pRUliKj$JgjH mikjgW·Tuicjq, tcj$.gu$j kupuriq.dj v,mdHjek.njgek.·rm[.cjmnjt· huitjgW·T½lB.j gW·BuicjyiukjegLcjlwj v·cjliKjrm[.cjmnjt· eqà.·m·cja. ayukjgLicjgLicjm.njgHj aYv,mK[êliKj$·tcj$.gu$j ektj$.gu$jsr.Y bWYetMcjr´´ v,hW·gW·lupj

gek.·$Jt·gHjelwj rm[.cjmnjpuO$· ducjdM·cjtLÕcjmcjsMIdM·cjlMÕinjrao ´p:YkEuliKjelMcjpiet· gW·K[êT½,$.kuE buJ\pcjmnjpOut·

pÐnjkLÕcj;Õcj mpзkuE quDm?wtI quBi×ìn.gr´ pTmquwÀBu·vivtuY p:Yaupj$· SkjK[ê$.kuE pRUpr.qMicjpuicj|pI;ÕÕcjquwÀBu·pLnjr´´ ;ÕcjquwÀBu·wW· p:YmnjpuOt·mà, dHj;Õcje}t·]thjlajl quJkuE×W·kuEqkjqIkuJtuY wcjquwÀBumjgHj gLicjtobWYmbbWYeTkj}kÕikjkuJr´ huitjgHjr ]kkjaDik eTkjkuEd,sMtjqmÐJt·gHj puOsMtjqmÐJ lCtjbHja.mà,Kuihjer.cj´´

qMicjmpuicj|pI ;ÕcjpTmquwÀBumj×U;ÕcjquBi×ìn.gr luJl.ja.tuYgHj p:Y BC 602 et·

qMicjqIhquDm?r.z. pÐnj;ÕcjtuY puicj|pIpkcjrcja.;ÕcjpLnjr´´qMicjwW· ektjyMÕap>en.j eku.· ma·kjrqituY tiQqIhr.z. elwjg,yMÕ´ ektjyMÕma·kjrqiqkjkjtuY qMicjqIhr.z. elwjgW·yMÕ´ TpjsutjyMÕgu$jsr.YtuY qIhquDm?r.z.elwjgW·yMÕ´ qUriyr.z.elwjgW·yMÕ´ qMicjwW· atuicjwcjK[êlwjmà, yMÕgLiÕcjtobWYmel.n´j´

qMicjwW· ekL.njercjtLÕcjlwj kemL.njKuihjhj|pY|pY bWYmgLÕicjquJkuEdHjmNihj m;ÕihjekkjsIkL,Suikjb¡kjmWYtuY p:YlkjTkjqMicjwW·percjSkjeS.· ku;Õcjgl.aiסiyet· percjkUqW·r.njbNikjkuJ quJkuEpercjSkjeS.·nkuEpUguEkuJ´ percjqL.YesL.·qucjes.Y eynjqN.cjaKuikjkN.\pew$IkuJ ×W·tobWYmgLÕicjgLcjkuJr´´p:YlkjTkjqMicjwW· mH.eTrjgwmPti kÎkLÕcj;ÕcjquwÀBu·huitj×Umia·kjmH.eTrjgHj sutituY kLÕcjkÐÕEdHjmNihj p:Y;Õcj quwÀBu·kW.njt·cjep>aj roq.jwW· wcjqà,lwjr´´ Sg, lv.tjaYmà,mimH.eTrjgwmPtigHj dHjek.nj;ÕcjquwÀBu· huitj×UpercjSkjeS.·n.n.q.jtuY esHjainjT·cjkuEek.nj;Õcjgl.et·elwjdHjm.njkuJr´´ huitj×UdHj#.njdtnj mizkumkÐÕEdHjmNihjtuYtNhjneqà.·er.jgu$j qPkuquEkumizkusi kÎkLÕcj;ÕcjqDuJquwÀBu·tuY kLÕcjSuEgb kuqMicjqIhquDm?r.z.r´´ bWY}ko$·p:YBC 586 mh.qkÒr.zj (111) gitukÕinj (9) esWkjtCYbudw> aK>k[.j}tYgW·dË·>wHjgHj mH.eTrjgwmPti kÎnimnjncj k[.j]tYmWYh.njeku.· KmIqcjgmLÕicj kuEkLÕcjtW·Drj p:Y;ÕcjquwÀBu·r´´k[.j}tY mWYh.njeku.· KmIqcjgmLÕicj kÎsuipjkLÕcj ;ÕcjquwÀBu·tuYtW·kuEDrj pWÕicjTpHjtCYTpHjbt·r´´ ek.nj;ÕcjquwÀBu·gmLÕicjelwjkÈigW·Drj bWYmgLÕicjkuJr´´ dN.Yk[.j}tYmt·WlwjDrjt·gjH qWkjznjgmLÕicj gW·eRHjeqHjrogo gW·dHjsMtjqmÐJtuY p:Y BC 586 mh.qkÒr.zj(111) gitufwjrgui$jepcjgHj qMicjqIhquDm?r.z. dkjpÐnjlwjk[.jestImW Yzku´ qPptmj×UaKicjgHjtuY qMicjkuJv,;ÕcjkW.njmnjkuJ sl[ÕcjkLÕcj k[.jekW·ekW·r´ qMicjelwj sN,eRHjeqHjdM·cj

buJRupj qr.YpN.njmnjgmLÕicj

9RupjtNhjhjt·gHj kuEekL.njRupjk[.jtuY eRHjeqHjtor´´

atuicjwcjhuJlwjmg, aeG.k[.j}tY×W·gHj rqi}tozkukÈigW·D>tjeq.jk[.j v,mWYmWYtNÕcjtuY buJv,kuEv, a.dkjpÐnjk[.jestI yMÕk[.jt·gHj (1) k[.j\gcjn.j (2) k[.jm·kjlaitj(3) k[.jnir.g·>guE´ (4) k[.j»qiyuE´ (5) k[.jem.hjgNicj´(6) k[.jqiridm.quikj t·mdHjr´ k[.jt·gHj eqHjdM·cjduElMÕhj$Jr´´p:YaKicjgHj k[.j}tYegtjegCcjedqsritj p:YpWIpWê;’cjquwÀBumjbNtjmqunjesHj.dN.YdHjer.cj ´ dN.Yv,ma.liunjlwjt·gHj dHjdM·cjepNtjdN.YzuicjduElMÕhjer.cjgHj v,gmLÕicjpetHjlwjr´´ Sg, lv.tjaYmà, dN.Yk[.jma.luinjlwjti;.jt·gHj tNhjneqà.· qPsMtjqmÐJkuJtYu putjgLtjlwj lÐêtM·l,t·gHjelwj dHja.m.njr´´r·cjektjkuE tLÕcjla.wcjtuYmà, ek.nj;ÕcjquwÀBu·t·gHjhuitj×UgW·SuEv.tjk[.jetMcjtMhjel.nj DrjpetHj|zÕihjnkjlÐêk[.jtuY kep>tjmdHjarpjar.k[.jt·kuJ awyjk.yk[.j mmikjkuEmWYmWY mpзkueq.jkuJqPgRueRHjeqHjrogo dkjpÐnjestIeRHjeqHj nddHjsN,k[.j}tYaiutjr´´ a.$.skjquwÀBu·wW·Kuikjr·cjak.YltU tep>kuEtbwj v,mdHjek.nj;ÕcjlàÕcja.kUbNikj p:Y;Õcjgl. mgW·ncjD>tjeq.jk[.jdË·>tLÕcjtuY qMicjxkÒl.p kLÕcjpÐnjlwj k[.jlàÕcjp:Y BC 592 tgHjkuJ r·cjkuEwcjv,bNikj sUÈq.lkuEmh.q.l a.SuEk[.j p:YduEmkulpbÔt p:Y;Õcjr.z.|gÕihjtuY gW·ncjD>tjeq.jk[.j/>tNÕcj pÐnjlwjk[.jq·c jtU bW Y}ko ;Õcjh·q.wtIezN.jem.wjtuinjtuYTpjkÎnimnjncjD>tjgHjtuY ekÊcjpÐnjk[.jm·kjtogHjkuJ r·cjkuEwcj;ÕcjtNhjhjgmLÕicjtuY ddHjr a.$.skjquwÀBu· ezN.jelH.Yl,totkjdM·cjgHj gW·tJektjr´´ nkuEeynjqN.cj budB.q.kWtjquKumn.n.q.jt·gHjelwj ezN.jem.wjdM·cjkuJer.cjgHjgW·tJektjm.njr´´

qMicjqIhquDm?r.z.wW· hiutj×UkemL.njqLÕcj|pYtuYkÈigW·tSipj}kIzHjgu$j qIri}tiBuwn.dit[p@itquDm?r.z.mh.aDiptiqUriysס.´ gNk[.jqMicjgHj bׯedwIgHjgW·tSipj qIripwratultiel.kmh.ziס.Dipti quBd¡kl[.$rtnmh.edwI p:Ymh.qkÒr.zj (90) qN.·BC 560 qMicjgHj puicj|pI;Õcj pWÕicj(42) qN.·tuY sutisoa.qWwjr´´

×UgHjtuYp:Y BC 560 gHj qMicjqirim.eq.kr.z.eku.· gNk[.jq×ÐImi]t.edwITpjpkcjrcja.;ÕcjpLnjr´´ k[.j}tYkÎkLÕcj;ÕcjqDuJel.njkLÕcjpWÕicj (35) qN.·tYu p:YBC 549mH.eTrjgwmPti gW·ncjD>tjecCkjmWYtNÕcjgHj TpjkÎkLÕcj ;ÕcjqDuJquwÀBu·tuY pApjkuEqMicjqirim.eq.kr.z. qMicjpÐnjlwjk[.jestI (33) zkupLnjr´´ qMicjwW· pkcjrcj;Õcj pWÕicj (60)

qN.·tuY p:YqkÒr.zjq.qN. (44) BC 500 gHjsutisoa.qWwjpLnjr´´

×UgHjtuYp:Y BC 500 gHjqMicjDm?dQIr.z. eku.·gNk[.jqIriedwI Skjpkcjrcja.;ÕcjpLnjr´´ qMicjwW· Rupjq.jk[.j}qIelwjKuihj ;ÕihjekkjsIkL,p:Yar.el.kwtj Dm?wtjkutjdnjeqN.wjef[·amHÕsies.njtpjt,tuY ek.njv,;ÕcjkW.njgmLÕicj q:ÕikjmLÕikj´ q.qN.elwj guE\mhj´ ;ÕcjkW.nj/iuhj}qÕihjtor´´ p:YqkÒr.zjq.qN. (79) BC 465 gHj puicj|pIgW·;Õcj(35) qN.· gW·a.yukj (60) tuY sutisoa.qWwjr´´

×UgHjqMicjDm?dz Zr.z. eku.· gNk[.jquwÀedwISkjpkcjrcja.pLnjr´´ qMicjwW· mcjmWYedàtjDrjekW·ekW·r´´ quJkuEbkjtW·Drj a]k.v,;ÕcjkW.njt·tuY gW·ducjyMÕ Dm?dzZ Dm?Dz´Dm?dt¸ qMicjDrjelwjek.jr´´ qMicjwW· p:YqkÒr.zj q.qN.(117) BC 427 puicj|pI;Õcj (38) qN.·tuYsutiso a.qWwjpLnjr´´

p:YBC 427 gHj qMicjakáurr.z. eku.· gNk[.jnסedwIpL·cjektjawEu ×Uap>a·kjzkutuY Skjpuicj|pIa.pLnjr´´lkjTkjqMicjwW· ;ÕcjquwÀBu· sK[IdRuikjdr.cjtuinjr´´lkjTkjwW· huitj×UgkUaRuicj gkUqemcj (mnjt·ek.j

buJRupjk[.jezN.jp>litbuEd·MMMMcj RupjqMicjm×uhwj eku.·gNk[.jmgál.edwI

buJRupj k[.jezN.jp>lit buEdM·cjbebcjtMaj qMicjmnuhwj p:Y;ucjbk.·

10

kel.j;.j) gHj e;·t· RunjmuElupjt·cjsf[ÕnjmNihj p:Y;ÕcjqDuJquwÀBu·r´´ qMicjakuárr.z.wW· tNhjneqà.·twjesNhjkukel.j;.j mdHjgkUqemcjt·tuY qJeT.·awuE ×Uap>a·kjzku´ sutjT·cj dkjzukjKerhjTwj kEuap>a·kjpWÕicjpiqN.·tuY ap>a·kjgHjd,pk.gsuitjr´´ ×UgHj mia·kjqMicjelwj dHjdduikjsuitj a.zercjÅkcj dkjzuicjtYkuEeq.jk:ÕipjepL.ef[ ·zku p: Y ]kÕc jtuY d,pk.gsuitjpLnjr´´ dN.YwW ·qN.·ap>a·kjsutikuEqN.·qMicjpuicjnnjgHj hW·kitjvIekW·ekW·r´´Sg, K[êT½,$. atiucjwcjer.cj ´ p:YlkjTkjwW· eq.$eTrjkuExtÐreTrj twjesNhjkuEgkUqemcjt· nddHjT½,kuERupjk:ÕipjqMicjainj k:ÕtjlP.jqMwjz.diquicj/> ek.jg, m×uQqIhtuY gW·zN,ektj kel.j;.j mdHjgkUqemcjt·r´´ ppз×UgHjtuYRupjt·gHj ek.nj;ÕcjqDuJt· eRHjeqHjtoauitjr´´

det.wjqMicj ;ÕcjpTmquwÀBumj yMÕqMicj BCkÐÕEdHjjmN ihj BC sdHjqMicj s×Ua.yukj a.yukjpuicj;Õcj BCsuti yMÕgNk[.j qMicjqIhquDm?r.z. BC 622 BC 602 20 qN.· 42 qN.· BC 560 bׯedwI qMicjqirim.eq.kr.z. BC 580 BC 560 20 qN.· 60 qN.· BC 500 q×ÐImi]t.edwI qMicjDm?dQIr.z. BC 525 BC 500 25 qN.· 35 qN.· BC 465 qIriedwI qMicjDm?dzZr.z. BC 486 BC 465 21 qN.· 38 qN.· BC 427 quwÀedwI qMicjakuárr.z. BC 447 BC 427 20 qN.· 20 qN.· BC 407 nסedwI

×UgHj lpHjk[.TtjkÐÕEdHjtuY ;ÕcjpTmquwÀBu· bLÕijkjluJl.ja.r´´ dN.Y$· lv.tjaYmà, kÐÕEdHjlpHj (qu$.mi)tuY;ÕcjluJ gkUqemcjt·elwj hIaiutja. dHjgW·er.c´j´qMicjakuárr.z.gHj puicj|pIgW·;Õcj (20) qN.· p:YqkÒr.zjq.qN.(137) BC 407 gW·a.yukj (40) qN.·gHj sutisoa.qWwja]k.;.jlpHjgHjtuY ;ÕcjpTmquwÀBu· luJl.ja.p:Y BC407 gHjr´´

; Õc jq uwÀBu ·w W · q M ic jp u i c j |p Imq un jaSkjatuicjqCiacjltUetajgHj lCtjqmÐJektjm.njr´´

buJkM.cj;’cjqDuJ quwÀBu· ×UqN.·/iutj BC 400

11qWmnj

n.YS.njpiuc j

Kespj/Ykd>tj djHrYqJukK£pkLikjpLnj tnjdjHmWYrkltjkljH djHrmWYqWbdwjpko}kikj erkjsutjqJuklajrqWmnj ducjtlucjkMYÕrfkjd,djHrY stYubucjetcjqWmnjhJu$. hW·aiutj×W·etMcjstYuyYea.nj sies.njpv.r·cjkM.qW epÐ.·/tjxpm.

ezN.jaiutjtJgLiÕcj djHgriucjp:YgkUaYm·cjlwje}t· ekmjlwjqtÐYv,lEulphJu aYtJqJufaiutjhJud,hW·klcj tcjptiunjqJuduhjsuitjaiutjkEumnj ey.njlupjker.mjqNhiutjDwjwiwicj BicjtlicjkLÕcjgL·cj/>kLmjqN.mj\pcj ]kcjm·cja]k.v,hW·lCtjh.mnj ev.njkEugkUaiutjv.tjmukjed·ek. per.KiuhjhW·hJum·cjv·cjkL\bnj |gY\gkjeqkjzEuv.tjgkUv,;EÕ aJ¾gicjm·cj/iuhjKiuhjekW·rrY hW·g·cj|gY\gkjmnjkEumnjpLnj tnj/.djHqNp:YaD.njgt qWkjgkUgW·kLkjqWmnjsKiuhj stYutYua.hW·r·cjxpm. v,sW·lwjkL.m·cjmWYker.mj ek.mjdjHmYWkL.×W·kEurjHq. tupjqWxpm.tMajv,aYmnj ekM.njviDwjvI]kcja.]kcjkLÕcj BwhMY;ÕcjqiucjqCimWYm dÎm·cjkEuqN.·K[pjtYuK[pjpLnj bJulEugW·ptnjd,pek.mjd,pekwj keSwjesjHkEuqN.mj

hJuper.ektj;Õcj kLÕcj/.pirsiupjaKicjlEumH gW·kligW·;Õcj;ÕcjmWYtM.gjH bjHlwjSwcjmcjm·cjedwto gkU]kpjaiutjrek.mjtYuek.mjpLnj ek.mjtYuhW·ekL.njekM.njrpjlwjlikj TNikjmNihjtJgLiÕcjgiucjedpjlwjkS·cj efkjv,pL·cj$.kS·cjh.;Õcjh. kL.hW·K[iÕtj$JeTkjkEud,tJ wcje$.cjhW·etMcj

ywjn.YekL.njKiuhj aiuhjtMiÕhjatiucjgkUkel.qJuv,aY et.Ybkjektj;ÕcjkLÕcjek.mjker.mjn.Y bL.YkJuqJuwutjsutjlwjp:Yk:iÕpj tpjt,qWkjgkUsiutjqLYsiutjl, cC,lwjkEugL·cjd,m·cjp:YeqN.wj hMYkEuagtimnjtMiktEudjH bjHbNÕhjgunjn.Y}kos,pLiÕtja. gkUh.hW·wiutjgl.njbknjatiucjgkU psUk:iÕpjekL.njkEutpjvi â

12

(ตอจากฉบบทแลว)

คตคาสอนเปนคาสงสอนทผเฒาผแกในแตละทองถนไดยดถอเปนแนวทางประพฤตปฏบตในชวตประจาวน และสอนลกสอนหลานใหดารงตนในทางท ถกตองตามจารตประเพณของบรรพชน คตคาสอนจะแฝงไปดวยขอคดทเปนประโยชน สะทอนใหเหนถงคตความเชอระบบความคด และวถชวตของกลมชน ประยกตใชไดกบทกยคทกสมย

hW·dunjlps, hW·T/,lphJu(เหอะตนแหละปะจะฮ เหอะทะบะฮแหละปะฮาม)

คาศพท hW· (เหอะ) - ไมdunj (ตน) - พายlp (แหละปะ) - อยาs, (จะฮ) - คดคาน, ตอตาน, ทวน,ราT/, (ทะบะฮ) - แสดง,อวด, ชแจง,ไขhJu (ฮาม) - พด

ความหมาย ไมพายอยารา ไมแนะอยาวาสานวนนเกดจากการทคนมอญในสมยกอนใชเรอเปน

พาหนะในการสญจรไปมา คนทไมชวยพายแลวยงเอาเทารานาทาใหเรอแลนชา เชนเดยวกบคนทเมอเหนผอนทาการอยางใดอยางหนง กเอาแตตโนนตน แตไมไดชวยแนะนาหรอชทางให เปนคนประเภทถวงความเจรญของหมคณะและสงคม

สานวนนใชพดในลกษณะเหนบแนมเปรยบเทยบวาบคคลทเกะกะขดขวางการทางานของผอน กอกวนใหบคคลอนทางานไมสะดวก หรอพดใหเสยกาลงใจโดยทตวเองกไมชวยทา ดงโคลงสภาษตเกา วา

“มอมไมถอทง ไมพายเทารอรานากระจาย ชกชาเขากอบกจขวาย ขวนอย ไฉนนากลาวขดขวางทางถา ถองแทอยาทา”

hJukNiT/,eqNcj hJugesmjT/,tjH(ฮามกะนอยทะบะฮซะเนยง ฮามแกะเจมทะบะฮเตาะฮ)

คาศพท hJu (ฮาม) - พดkNi (กะนอย) - หนT/, (ทะบะฮ) - แสดง,ใหดeqNcj (ซะเนยง) - ปกgesmj (แกะเจม) - นกtjH (เตาะฮ) - นม

ความหมาย พดหนชปก พดนกโชนมสานวนนเกดจากนทานปรมปราทวา สตวปกกบสตว

สเทาเกดทะเลาะววาทกน ตางกระดมกาลงพลของฝายตน เพอจะทาสงครามกน สตวสเทามชางเปนหวหนากสงบรวารของตนใหไปเปาประกาศวาสตวไหนทตองการจะเขากบฝายตนตองจายเงนบารงเพอชวยเหลอในการทาสงคราม เหลาสตวสเทาตางกจายเพอเขาเปนสมาชก ครนไปถงคางคาวแลวแจงความประสงคใหทราบ คางคาวกบอกปดแลวชปกใหดวาตวเราไมใชสตวสเทา เพราะเรามปก

ฝายสตวปกซงมนกอนทรเปนหวหนากสงบรวารของตนใหเปาประกาศเชนกนวา หากสตวไหนทตองการจะเขากบฝายตน ตองจายเงนบารงในการทาสงครามกบสตวสเทาบรรดาสตวปกทงหลายตางกจายเพอเขาเปนสมาชก ครนไปถงคางคาวแลวแจงความประสงคใหทราบ คางคาวกบอกปดแลวแสดงนมใหดวา ตวเราไมใชสตวปก เพราะเรามนม

สานวนนใชเปรยบคนทไมเปนตวของตวเอง หรอทาอะไรไมเปนไปในแนวเดยวกน และพรอมทจะผสมกลมกลนไปกบฝายไหนกได

อกนยหนงใชเปรยบบคคลทยดประโยชนของตวเอง

13เปนทตง สงไหนทตนไดประโยชนกเอาดวย สงไหนทตองเสยประโยชนกจะไมรบร อยางเชนถามความดความชอบหรอความดงามเกยวกบมอญ กจะประกาศตนใหรวาเปนมอญเหมอนกน แตถาตองเสยสละเงนทองเลก ๆ นอย ๆ เพองานทเกยวกบบรรพบรษกจะปฏเสธทนทวาตนไมใชมอญหรอทาแลวไมเหนไดอะไร

qW/EuhW·p> rjHq.hW·mYW(ฟะเบอเหอะปา เหราะฮซาเหอะมว)

คาศพท qW (ฟะ) - แกง/Eu (เบอ) - เกลอhW· (เหอะ) - ไมp> (ปา) - ประสม, ผสมrjHq. (เหราะฮซา) - รสชาตhW·mWY (เหอะมว) - ไมม

ความหมาย แกงขาดเกลอ รสชาตไมมสานวนนเกดจากการปรงอาหารเกลอเปนสวนประสม

ทจะชรสทาใหอาหารมรสชาตดกลมกลอม เพราะในอดตไมมชรสเหมอนในปจจบน ถาขาดเกลอรสชาตอาหารกจะจดชด

สานวนนใชในลกษณะใหกาลงใจแกตนเอง และผอนในเมอประสบอปสรรค จะไดไมยอทอหรอ สยบยอม ใหคดเสยวา ปญหาและอปสรรคเปนเหมอนดานทดลองความอดทนและความมงมานะของเรา ทาใหเราไดมประสบการณและคดวธการทจะเอาชนะปญหา และอปสรรคนน ทาใหเกดความกระตอรอรน ประหนงวาทาใหชวตเรามรสชาต คอมพลงในการทจะฟนฝา ปญหาและอปสรรคนน ๆ ใหจงได

ek.njy.YtS.nj v,;ÕcjkW.njk:Õhj(โกนหยายตะชาน แหญะฮเดงกวานดฮ)

คาศพท ek.nj (โกน) - ลกy.Y (หยาย) - แมt (ตะ) - พอ S.nj (ชาน) - รก v,;ÕcjkW.nj (แหญะฮเดงกวาน) - ชาวบานk:Õhj (ดฮ) - เกลยด,รงเกยจ

ความหมาย ลกทพอแมรก ชาวบานมกเกลยดลกยอมเปนท รกของพอแม แมวาลกจะมความ

ประพฤตไมด ฉกชงวงราว จปลน หรอประพฤตชวอก จปาถะพอแมกยงรกลกไมเสอมคลาย ไมมอะไรมาพรากความรกทพอแมมตอลกได แมวาคนอนจะพากนสาปแชง ไมอยากคบคาสมาคมดวยกตาม

สานวนนใชเปรยบเทยบวาบคคลทเปนคนโปรดหรอคนสนทของเจานายหรอผบงคบบญชา บคคลประเภทนมหนาทเปนหเปนตาใหกบผบงคบบญชา คอยรายงานพฤตกรรมของผรวมงาน คนประเภทนมกจะไดดบไดด มความกาวหนาในสายงานมากกวาผรวมงานคนอน แตมกจะเขากบผรวมงานไมได เปนทจงเกลยดจงชง ไมมเพอนรวมงานจะคบคาสมาคมดวย

a.kel. soklutj(อากะเลา จาวกะลด)

คาศพท a. (อา) - ไปkel. (กะเลา) - ญาตso (จาว) - กลบklutj (กะลด) - ทต

ความหมาย ไปเหมอนญาต กลบเหมอนทตธรรมดาญาตพนองทอยหางไกลกน นานครงถงได

มโอกาสพบปะกน เมอไดพบกนเนองในโอกาสใดกตาม หรอไปเยยมเยยนกน กมความปตยนดแสดงความดใจ อยางจรงใจไมไดมงรายกน มงทจะชวยเหลอเจอจาน แบงปนแกกน มความบรสทธใจตอกน

ทตมหนาทเชอมสมพนธไมตร มหนาทเจรจาความใหเกดสนต คอยไกลเกลยความขดแยงทเกดขน และประสานความรวมมอของทกฝาย

สานวนนใชเตอนบคคลวา เวลาเราไปหาคนอนใหรสกวาเขาเปนเสมอนญาตเรา นาแตสงทด ๆ ไปใหเขา ใหเขามความรสกดทไดพบเรา ประหนงวาญาตทจากกนไปนานไดมาพบกน เมอลากลบกฝากมตรภาพ ความซาบซงใจ ความตราตรงใจ และสรางความประทบใจไว ดงสานวนวา ไปใหเขารกจากใหเขาคดถง

14

วดมวง

ความเปนมาของ “บานมวง” ชมชนมอญแหงใหญของอาเภอบานโปง จงหวดราชบร จากการบอกเลาของชาวบาน เชอกนวาบรรพชนรนแรกอพยพจากพมา ในสมยสมเดจพระนเรศวร(พ.ศ. ๒๑๓๓-๒๑๔๘) โดยตดตามพระมหาเถระคนฉอง ซงเปนพระสงฆมอญ เขามาตงถนฐานยงรมแมนาแมกลอง โดยใชชอหมบานเหมอนบานเดมในเมองมอญวา “บานมวง” (กวานเกรก)และไดสรางวดประจาหมบานวา “วดมวง” ตอมา

ในทะเบยนวดของกรมการศาสนา ไดระบวา “วดมวง”ประกาศจดตงเมอ พ.ศ. ๒๒๓๓ ซงตรงกบสมยอยธยา ในรชสมยของสมเดจพระนารายณ (พ.ศ. ๒๑๙๙-๒๒๓๑)

แตจากการคนควาและอานคมภรใบลาน (อกษรมอญ)จานวนมาก ทมในวดมวง พบวาคมภรสวนใหญระบจารทวดมวง

และระบศกราชจารอยางตอเนอง นบตงแตสมยอยธยาตอนกลางจนถงปจจบน

คมภรใบลานทจารเกาทสด คอ คมภรใบลาน หมายเลข๓๒๐ เปนเรองเกยวกบพระปรต (๑๒ ตานาน) ในตอนทายจารไววา: “…..ศกราช ๑๐๐๐ เดอน ๖ แรม ๕ คา วนศกร จารเสรจเมอตะวนบาย กระผมชอ อตตมะจารไวในวดมวง”

“ศกราช ๑๐๐๐” นนเปนจลศกราช เมอเทยบเปนพทธศกราช จะเทากบ (๑๐๐๐+๑๑๘๑) พ.ศ. ๒๑๘๑ ซงตรงกบสมยอยธยาในรชกาลสมเดจพระเจาปราสาททอง (พ.ศ. ๒๑๗๓-๒๑๙๘) และหลงรชกาลสมเดจพระนเรศวรประมาณ ๓๐ ปเศษ

จงอาจจะเปนไดวา ชาวมอญรนแรกของบานมวง อาจจะอพยพมาในราวสมยสมเดจพระนเรศวรจรง และใชเวลาในการตงชมชน และสรางวด และจารคมภรใบลานทเกาทสดในเวลาอก ๓๐ ปเศษตอมา

อยางไรกตาม อายของการจารคมภรใบลานผกนแสดงวาในป พ.ศ. ๒๑๓๑ สมยอยธยา ในรชกาลสมเดจพระเจาปราสาททอง ไดมวดมวงแลว และวดมวงมอายไมตากวา ๓๕๔ป มาแลวอยางแนนอน

นนหมายความวา ชมชนมอญบานมวง เปนชมชนทเกาแกกวา ๓๕๔ ปดวย

ชาวมอญในบานมวงกเชนเดยวกบชมชนมอญอน ๆในบรเวณฝงแมนาแมกลอง เชน บานโปง โพธาราม ทมชาวมอญอพยพเขามาหลายคร ง นบแตสมยอยธยา จนถงสมยรตนโกสนทรตอนตน ทงอพยพมาจากเมองมอญโดยตรง และอพยพมาจากลมแมนาเจาพระยา เชน ปทมธาน นนทบรและสมทรปราการ และจากหมบานอน ๆ ในบรเวณแมนาแมกลอง การหนภยสงคราม ตามมาอยกบเครอญาต และการแตงงานระหวางกน

“ชาวบานมวง” ตางเครงครดในพระพทธศาสนา มวถช วตท เรยบงาย ยงสามารถดารงวฒนธรรมเอกลกษณของชาวมอญอยไดอยางเหนยวแนน

วดมวง เปนศนยรวมจตใจ และการศกษาของชาวบานมวง ตลอดชวตของชาวมอญบานมวงนนเกยวของกบวดตงแตเกดกระทงตาย “พระ” โดยเฉพาะทานเจาอาวาสจงมบทบาทเปนผนาทางจตใจ การศกษา และการพฒนาชมชน

ในสมยกอน พอแมจะพาลกไปทาบญทวดเสมอ และเดกชายทกคนจะสงไปอยประจาทวดเพอเลาเรยนหนงสอมอญโดยมพระเปนครสอนการเขยน-อานภาษามอญ เดกเหลานนจะชวยงานวดดวย เมอเรยนจบแลวถงวย กจะบวชเรยนอกอยาง

หมอาคารเสนาสนสงฆวดมวง ดานตดถนนหลงวด

พพธภณฑพนบานมอญวดมวง และศนยมอญศกษา

15

นอย ๓ พรรษา ชาวบานมวงจะเรยกคนทเลาเรยน หรอบวชเรยนมาแลววา “คนไดหนงสอมอญ”

เดกหญงมอญบานมวง เรมมโอกาสเรยนหนงสอ แตเปนการเรยนหนงสอไทย เมอทางจงหวดราชบรรวมกบชาวบานมวงและหลวงปเขม (พระครชยครศรสวสด) เจาอาวาสวดมวงในสมยนนไดสรางอาคารเรยนหลงแรกในวด เมอ พ.ศ. ๒๔๕๖ใหลกหลานชาวบานไดศกษาเลาเรยน และตอมาไดเปดโรงเรยนเปนทางการใน พ.ศ. ๒๔๘๐ ชอโรงเรยนวดมวง (ศร ประชา)

วดมวงในสมยหลวงปเขม เจรญมาก เพราะหลวงปเขมเปนองคอปชฌายตอนเหนอลมแมนาแมกลองนเพยงองคเดยวชาวมอญ ชาวกะเหรยง ตอนเหนอลมแมนาแมกลองขนไปถงเมองกาญจนบรลองแพมาบวช คนลาวจากหนองปลาหมอและชาวมอญสองฝงตอนบนกมาบวชทวดมวงกน

หลงจากหลวงปเขมมรณภาพแลว วดมวงมทานเจาอาวาส ตอมา คอ หลวงปโวะ หลวงปดวง (พระครสงวราภวฒน)และอาจารยลม (พระครวรธรรมพทกษ) ชาวบานมวงตางใหความเคารพทานเจาอาวาสวดมวงมาก เมอมเรองราวคดความกน ถาไดรบการวากลาวจากทาน มกจะยต ชาวบานจงอยกนอยางสนต ไมคอยมปญหาในการอย รวมกนในชมชน

บานมวง เปนชมชนมอญรมแมนาแมกลองทเกาแกนบแตสมยอยธยาตอนกลาง และม วดมวง เปนศนยรวมจตใจมาตลอดจนทกวนน เปนหมบานมอญทยงคงมวฒนธรรมมอญอยมาก ดงจะเหนไดจากประเพณการนบถอผ และประเพณเกยวกบพทธศาสนา

อยางไรกตาม การทชาวมอญบานมวงนบถอผ และเครงครดในพทธศาสนา ทาใหชาวบานมวงอยรวมกนอยางสนตสข มความสามคครวมแรงรวมใจ ในการทางานใหชมชนและวด ทาใหวฒนธรรมเดมยงดารงอยได และยงมพลงในการรกษาชมชนหม บาน ทามกลางกระแสการเปลยนแปลงเศรษฐกจภายนอก ทกาลงทาทายการเปลยนแปลงภายในหมบานบานมวง

ปจจบนวดมวง มพพธภณฑพนบานมอญ ไดรบการจดตงเปน ศนยมอญศกษา เปนแหลงเรยนรเรอง มอญ และเกบรวมโบราณวตถ เชน คมภรงาชางจารกอกษรมอญ ธรรมาสนพระพทธรป เครองใชในวถชวตมอญ รวมทงโรงเรยนวดมวงยงไดเปดหลกสตรทองถน ภมปญญาชมชน จดการเรยนการสอนนาฏศลปมอญ และหลกสตรภาษามอญในโรงเรยนอกดวย

เจดยมอญวดมวง รมแมนาแมกลอง อาเภอบานโปง จงหวดราชบร

16

กานนแว:บญคณตองทดแทน มความแคนตองอภย

ความสาเรจของคนเรานนไมไดอยทการมฐานะรารวยหรอมตาแหนงหนาทการงานใหญโตเหนอคนอน แตความสาเรจนนอยทการใชชวตอยางมความสข มความพอประมาณ ทางานในหนาทอยางเตมกาลงความสามารถ เสยสละและจรงใจตอผอน ซงเปนสงททก ๆ คนควรจะพงม และยงกอปรขนเปนคณสมบตสาคญของการเปนผนาทดอกดวย

กานนแว หรอ นายประดษฐ ทรงลกษณ กานนคนมอญแหงตาบลบานเกาะ อาเภอเมอง จงหวดสมทรสาคร เปนผ

หนงทมหลกคดแหงการทางาน และการดาเนนชวตทนาสนใจผลงานของกานนเปนทประจกษชดในวงกวาง จนกระทงกระทรวงมหาดไทยไดประกาศยกยองสรรเสรญ และตอบแทนคณงามความดโดยมอบรางวลกานนยอดเยยม ของจงหวดสมทรสาคร หรอ รางวลแหนบทองคา ประจาป พ.ศ. ๒๕๔๔ซงกานนไดเปดใจถงทมาของความสาเรจวา….

“..เรามความจรงใจกบชาวบาน แลวอกสวนหนง เรามความจรงใจกบเจานาย เพราะเราซอสตยและจรงใจมาโดยตลอด เรากมาชวยบรรเทาความเดอดรอนใหกบลกบานเรา แลวลกบานเรากเหนความสาคญ เพราะเราไดนาความเจรญมาใหชวตมาถงทกวนนถอวาสดยอดแหงชวตแลว เพราะเราไดเปนกานน บางคนมเงนเปนหลายลานสบลานยสบลาน กไมมโอกาสแตวาโดยสวนตวแลวถอวาประสบผลสาเรจ บานอาจจะเปนบานเลก ๆ และ เรากมความจรงใจ ...”

วนนชมชนมอญตาบลบานเกาะพฒนาไปมาก ดผดหผดตากวาแตกอน สงทเหนไดอยางชดเจนคอถนนหนทางหลายสายทกานนมสวนในการผลกดน นอกจากงานดานสาธารณปโภคแลว งานดานสงคมกานนกใหความสาคญไมไดยงหยอนกวากน การนตดวยรางวลตาง ๆ อาทเชนรางวล หมบานปลอดยาเสพตด และรางวลการพฒนาเศรษฐกจชมชนพงตนเองดเดนเปนตน สวนในดานการศกษา กานนแวไดทาตนใหเปนเยยงอยางแกบคคลอน ปจจบนไดสาเรจการศกษาระดบปรญญาตรสาขาพฒนาชมชน จากมหาวทยาลยราชภฏนครปฐม ในเรองนกานนไดยอนใหฟงวาเมอกอน กไมใครสนใจเรองการศกษาเทาทควร ออกจากโรงเรยนเมออยชน ป.๕ กไมไดเรยนตออกเมอเตบโตขนกระทงมครอบครว ประกอบอาชพเปนพอคารบสงนาตาลและจากตบจากชาวบาน กเรมตระหนกวาถาไมมความรอยบางกคงจะเปนอปสรรคตอการประกอบอาชพโดยแท จงตดสนใจเรยนตอ จบการศกษาระดบมธยมศกษาตอน ปลาย (ม.๖)จากศ นย การศ กษานอกโรงเ ร ยนจ งหว ดสม ทรสาครและเมอมาเปนกานนแลวกพยายามขวนขวายเรยนตอในระดบอดมศกษาตอเนองมาจนสาเรจ กานนไดใหขอคดเรองการศกษาวา เปนการพฒนามนษยอยางหนง ซงจะนาไปสการสรางชาตตอไป และสาหรบการเปนผนาความรเปนเครองมอสาคญ ตอการพฒนาคณภาพชวตของชาวบานในดานตาง ๆ อกดวย

“....การศกษามนเปนชวตจตใจของผมเลย เพราะคนเราจะสรางประเทศสรางชาตไดมนกตองสรางมนษยกอน ถามวา

นายประดษฐ (แว) ทรงลกษณ กบรางวลกานนยอดเยยม ป พ.ศ. ๒๕๔๔

17การสรางมนษยนน ถาเดกรนลกรนหลานเราไมมการศกษา เราจะสรางชาตสรางมนษยพฒนาบานเมองอยางไร....ความรเปนสมบตตดตวทดมาก ๆ ถาผนาไมเรยนกจะสงผลใหการพฒนาตาบลไปไดอยางชา มนกไมคอยทนเขา ผนาตองเรยนไว ถาไมไดเรยนกจะพฒนาแบบผด ๆ ถก ๆ กลา ๆ กลว ๆ ถาจะใหดตองผลกดนลกหลานเราเพอเอาความรมาชวยกนพฒนาบานเรา....”กานนกลาวอยางอารมณด

อกสงหนงทมกจะไดยนกานนแวพดตดปากเสมอ ๆกคอ “บญคณตองทดแทน มความแคนตองอภย” ถอเปนคตพจนประจาใจและเปนปรชญาในการดาเนนชวตเลยกวาไดบคคลผหนงทกานนแวนนระลกในบญคณอยเสมอคอ “เฮยมอ”(นายมณฑล ไกรวฒนนสรณ อดต ส.ส.จงหวดสมทรสาคร) ผชแนะและชวยเหลอตนมาโดยตลอด รวมทงกระตนใหหาความรเพมเตมตงแตยงไมไดมาเปนกานน กานนยงคงจดจาคาพดคานนของเฮยมอไดอยางแมนยาจนทกวนน “เฮยไอแว เองไปเรยนหนงสอไป เรยนเอาวฒไว” ผมตอบวา “ผมไมเรยนหรอก” เฮยมอกพดกลบมาวา “เองเปนใคร กเปนส.ส. กยงไปเรยน” เรากเลยไปเรยนตงแตนนมา ดงนนความสาเรจดานการศกษาและงานการเมองจงเปนสวนหนงทอดตนกการเมองทานนมสวนผลกดน

ดงนนการศกษาจงเปรยบเสมอนการตดอาวธทางปญญาเพอตอสกบอปสรรคนานบประการ กานนแวไดนาความร และหลกการพฒนาชมชนมาพฒนาตาบลบานเกาะ โดยนอมนาพระราชดารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเปนแนวทางในการแกปญหา นนกคอ “เขาใจ เขาถง และพฒนา” ซงสามารถประยกตใชในการแกปญหาตาง ๆ ไดทกสถานการณ ไมวาจะเปนปญหาชมชน ปญหาชาตบานเมอง แมแตปญหาชวตกแกไขได โดยมหลกการงาย ๆ คอ การเขาใจนนเปนขนแรกของการเขาใจกบสภาพความเปนไปของ “ปญหา” ทเกดขน สงแวดลอมและปจจยทมอทธพลตอวธคด และวถของความเปนอย สวนการเขาถงกคอเขาถง “คน” ซงตองตงอยบนพนฐานความเขาใจระหวางกนอยางถกตอง สดทายคอการพฒนา กคอการพฒนาบนพนฐานความตองการของคนทเราทาความเขาใจ และเขาถงอยางถองแทนนเอง

เหนอสงอนใดดวยความทกานนเปนคนมอญโดยสายเลอด สานกความเปนมอญจงมอยอยางเตมเปยมจงสมผสไดจากความในใจทถายทอดออกมา…….

“ …คนมอญนกรก ไปเจอคนมอญจะมความสขในใจอยากไปพดไปคย อยากจะไปเปนพเปนนอง คนมอญบานเรา

หรอคนมอญตางจงหวด มอญตางประเทศ มอญพมา อยากจะรจกเขาเพราะกมจตสานก เรากมอญเหมอนกน อยากจะใหเขารวมกน อยากใหคนมอญมประเทศมอญ นคอพดจากใจจรง…”

สอดคลองกบสภาวการณปจจบนพบวามพนองชาวมอญจากเมองมอญ (ประเทศพมา) เขามาทางานและอาศยอยในจงหวดสมทรสาครหลายแสนคน รวมทงภายในชมชนมอญตาบลบานเกาะดวยนน ในฐานะผนาและเปนคนมอญกานนแวจงมบทบาทสาคญในการสรางความสมานฉนท และภราดรภาพบนพนฐานความสานกรวมทางชาตพนธมอญ โดยไมคด “แยกเขาแยกเรา” สะทอนผานงานวนชาตมอญ หรองานราลกบรรพชนมอญ ณ วดศรมงคล ซงคนมอญทงสองแผนดนไดมาพบปะและแสดงออกถงความเปนมอญรวมกน

กานนประดษฐ (แว) ทรงลกษณ ขณะกลาวเปดงานวนชาตมอญ ครงท๕๙ วนท ๑๓ กมภาพนธ ๒๕๔๙ ณ วดศรมงคล ตาบลบานเกาะอาเภอเมอง จงหวดสมทรสาคร

งานวนชาตมอญ หรอ งานราลกบรรพชนมอญ ครงท ๕๙ ณวดศรมงคล ในปนจดขนเปนครงทสอง พนองชาวมอญทมาทางานในจงหวดสมทรสาคร สวนมากมารวมตวกนอยทน

18

bJurupjqÚcjm.jmWYesWkj mr×ukjkuE 59 w> (sMtjtCY 13 gitum.j) dN.Y B.qirimcágl ;’cjq.grpurI

“…การทาบญวนชาตมอญ ทาบญวนบรรพชนคนมอญ กไดเตรยมงานใหญโตและกใหตอนรบเราด เปนวฒนธรรมทนาจะเอาเยยงอยาง ผมกเหนชอบดวย มองเหนความสาคญทวาเขาสามคคกน มาจากหลายทมารวมตวกนเปนจดเดยวกนเหมอนนดพบกนดวยจตใจ ถอวาเขากยงมความรกความสามคคกน…” กานนใหความเหน

กานนแวในฐานะผนาชมชนมอญตาบลบานเกาะและประธานเปดงานไดกลาวใหโอวาทผทมารวมงานเกยวกบการวางตวในสงคมและหลกการดาเนนชวต อนจะเปนประโยชนตอการอยรวมกนอยางปกตสขในหมคนมอญดวยกน ตลอดจนผคนอน ๆ ในสงคม

“…เรามาอยเมองไทยเรามาทากน มอญดวยกนเราตองรกกนไมใชวามาเอาเปรยบกน งนถาเรารรกสามคค ชวยเหลอกน ทผานมาบางครงนเราเอาเปรยบกนมนกไมด มาอยบานเขาเมองเขาเราตองชวยกนทาตามกฎระเบยบ เราตองคดวาเรามาทากนไดเงนไปชวยพอแมเรา ลกเมยเราทางโนน…

วนชาตมอญกเปนตวอยางทด รจกรกสามคค มารวมตวกนทาบญทาทานกน แตสวนหนงกตองเตอนเรองกนเหลา กนแลวเมาบางครงกดอ และจะดอมาก ๆ ดอเกนกวาเหต กตองแกจดน…”

ดงทกลาวมาขางตนจะเหนวา การประสบความสาเรจในชวตของกานนประดษฐ (แว) ทรงลกษณ นนกคอการเปน“นกพฒนา” ททาใหชมชนมอญตาบลบานเกาะดขนอยตลอดเวลา ทดหนาเทยมตากบชมชนอน ๆ ในจงหวดสมทรสาครขณะเดยวกนกเปน “ผนา” ในการเชดชมรดกทางวฒนธรรมของชาวมอญใหเปนทยอมรบในสงคม และเปน “คนกลาง” ในการยดโยงรอยรดคนมอญทงสองแผนดนเขาไวดวยกน

.........................................

*** สมภาษณ: นายประดษฐ ทรงลกษณ , ๑๒ มถนายน ๒๕๔๙

หงขาวทพย

เรองนทานมอญหงขาวบชาเทวดา ๕ พระองคนน มความวาครงศาสนาพทธกกสนธ มพราหมณผหนงชอ มหมตลพราหมณไปเทยวภกขาจารเปนนตย วนหนงพราหมณจะไปเทยวภกขาจารจงสงธดาทงสองใหหงอาหารไวทา ฝายนางผพจงใชนองสาวไปหาไฟ นองสาวไปขอไฟแกหญงแกผหนงชอกาฬสณ นงหงขาวอย ฝายหญงแกนนไมใหไฟนางนงคอยอยจนขาวสก หญงแกจงใหขาวกระทงหนง นากระทงหนง นางกมารจง

ทว แกนดา

19เอาขาวและนานนมาใหนางผพ พอบดามาถงกไดบรโภคอาหารนน แตนนมากบงเกดลาภเปนอนมาก นางนนจงเรยนวชาหงขาวบชาเทวดาแตสานกหญงแกนนกระทาบชาทกวนพธ ฝายพราหมณบดากมทรพยขน

เม อนานมา มารดานางท งสองถ งแกความตายพราหมณบดาจงไปขอหญงมาจากสกลแหงหนงเลยงเปนภรรยาภรรยากลวทรพยจะตกอยกบนางท งสองผ เปนบตรเลยงจงบอกพราหมณสามใหขบบตรทงสองเสย ฝายพราหมณลอานาจแกภรรยา จงลวงบตรทงสองวาจะพาไปสสกลญาตบานโนน แลวพากนไปขนสเกวยน ขบเกวยนไปในปา เวลาราตรดกสงด พราหมณกลงจากเกวยน เอาผาชบขมนกบปนหอยตนไมไวแลวหนมาบาน นางทงสองตนขนไมเหนบดากรองไห พากนเทยวตามหาในปา พบผาหอยอยทตนไม คดวาเสอกนบดาเสยกรองไห

เมอนางท งสองหาบดาไมพบแลว ครนวนองคารกลางคน นางผพจงเอาผาหมตอไมเขาแลวกเลานยาย รงขนวนพธ นางทงสองจงเอาทรายตางขาว เอากรวดตางไข เอาใบครอบตางพล เอาลกครอบตางหมาก แตงบชาเทวดา ๕ พระองคเปนสงเขป กรอนอาสนมเหสกขเทวราช ลงมานมตปราสาทและสระ ใหนางทงสองกบรโภคสมบตเปนสขอยในปราสาทนน ครงหนง พระยาพาราณสเสดจไปประพาสเนอ เรยกนาในพระเตาจะเสวยไมไดจงใชใหราชบรษไปเทยวหานา ราชบรษเทยวไปพบนาในสระหนาปราสาทนาง ลงตกนา ๆ มไดเขากระบอก นางเหนกหวเราะ ราชบรษจงกลบมาทลความแกพระยา

เมอพระยาทราบเหตดงนน จงเสดจไปรบเอานางทงสองมาพระนคร ตงนางผพเปนอครมเหส นางผนองพระราชทานใหเปนภรรยาเสนาบด ครนนานมานางผพละเลยเสย มไดบชาเทวดา เทวดาบนดาลเปนกระดกโคและกระบอ กองอยใตแทนบรรทมพระนาง พระยาเสดจไปทอดพระเนตรเหนกคดวานางเปนยกษณจงตรสสงอามาตยใหขบนางเสย อามาตยพานางไปไวในถา เมอนางอยดวยพระยานน มครรภได ๓ เดอน ครนถวนทศมาสกประสตบตรเปนชาย ครนเจรญขนกมารนนเทยวเลนขางกบเดกขางบานรมชายปานน ไดอาหารซงพนนชนะมาใหมารดาทกวน

เมอกมารไปเลนขางกบคามทารก ๆ กลาววา ลกไมมบดากมารจงมาถามมารดา ๆ บอกความแตหลง กมารจงเอาธามรงคแหงมารดา ใสนวเขาแลวกมาสบานนาสาวอนเปนภรรยาอามาตย นางผนาเหนธามรงคกจาได แลวจงไปรบนางผพมาเลยงไวในบานนางทงสองกหงขาวบชาเทวดา ๕ พระองค ทก

วนพธ ครงหนงบตรพอครวตหานของพระยาตาย มารดาเดกนนรองไหกลวพระยาทาโทษแกบตร นางอครมเหสจงไดนาเดนบชาเทวดาไปรดหานเปนขน

ครงหนงพระยาจะเสดจไปอทยาน สงใหนายเวรทางทาทางใหแลวในวนเดยว ครนรงขนเสดจไปทางไมแลว จงสงนายเพชฌฆาตใหฆานายเวรทางเสย ภรรยานายเวรทางจงขอนาเดนบชาเทวดาไปจากพระมเหสรดศพนายเวรทางเปนขนพระยาทราบกใหไปรบนางมาจากบานอามาตย ใหนางบชาเทวดายงกษตรยในชมพทวปมาขนไดสน จงพระราชทานฐานนดรพระนางคงเปนอครมเหสดงเกา ทงพระราชทานบตรใหเปนพระยาอปราช

นทานเรองนไดจารกศลาไวในวดพระเชตพนวมลมงคลารามแตในรชกาลท ๓ สมเดจพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยาดารงราชานภาพ ทรงเลาวาไดเคยเหนสงขาวมา ทาดวยพธน มกลวยและอาหารอยางอนใสกระจาดยอม ๆ ขนาดเทาชาม ทารปและปดกระดาษเหมอนกระจาดถวายของพระ สงขาวไปแจกพระเจาลกเธอทในพระบรมมหาราชวง เมอรชกาลท๔ ทกวนพธ เรยกกนวา “ขาววนพธ” เลกเมอรชกาลท ๕ เขาใจวา จะนบถอกนมาแตกอนวาเปนพธทจะเกดสวสดมงคลแกผทาและไทยเราไดรบแบบอยางมาทาบาง

............................................

บรรณานกรม: ส.พลายนอย. (๒๕๓๘) เลาเรองพมารามญ.

20

มารวมกนฟนฝาวกฤต ใหชวตดารงอย

ทานผอานอยาเพงตกใจนะ จากหวเรองทชวนมารวมกนฟนฝาวกฤต ใหชวตดารงอย วกฤตอะไร หากฟนฝาออกมาไมได ชวตคงตายแน ๆ วกฤตทพดถงน กคอ วกฤตของภาษามอญ ขณะนเปนชวงเวลาทฉกเฉน ภาษามอญจะอยหรอตายมโอกาสเทากน หรอภาษาชาวบานพดวา ๕๐ : ๕๐

ความเสยงของภาษามอญ จะอยหรอตาย มโอกาสเทาๆ กนจรงหรอไม สาหรบผทมจตสานกในความเปนมอญ ยงคงหวงวาสามารถฟนฝาวกฤตได ภาษาดารงอยตอไปได ไมสญหายไปจากชมชนคนไทยเชอสายมอญ เพยงแตใหทาหนาท หรอ

แสดงบทบาทของตนใหครบถวน การทางานเพอตนเองใหครอบครวมฐานะด รารวย อยสขสบายเทานน เพยงพอหรอ ในขณะทภาษาของชาตพนธของตนกาลงลมสลาย การรกษาเผาพนธ ใหดารงอยเปนหนาทของคนในชาตพนธนน ๆ

คนไทยเชอสายมอญมจานวนมากมาย ตงถนฐานอยตามลมนาแมกลอง ลมนาเจาพระยาและพนทอน ๆ ประมาณ๓๔ จงหวด ดารงชพอยดวยความรมเยนเปนสขภายใตรมพระบารมของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทกพระองค เราเปนคนไทย สญชาตไทย รกและเทดทนแผนดนเกด มความจงรกภกดตอพระมหากษตรยทกพระองคอยางหาทสดมไดเปนญาตพนธอยางแนบสนทกบคนไทยเชอสายอนทกเผาพนธ เราตองทาหนาทของความเปนไทยอยางเตมเปยม ในขณะเดยวกน กตองทาหนาทของความเปนมอญดวย คนเราเกดมามบทบาททหลากหลาย ควรปฏบตใหครบจงเปนคนทสมบรณ ในบคคลหนง ๆ อาจตองทาหนาทเปนพอของลก เปนสามของภรรยาเปนพของนอง เปนนองของพ เปนอาหรอลงของหลาน เปนเพอนของมตรสหาย เปนตน

ชาตพนธมอญในประเทศไทยกาลงประสบกบภาวะวกฤต คนรนใหมไมเหนความสาคญของภาษาซงเปนอตลกษณของชาตพนธของตน ผใหญซงเปนพอ แม ป ยา ตา ยาย บางคนลมหรอละเลยในบทบาทของตน ไมกระตนเตอน ไมเหนยวรง แตกลบไหลไปตามกระแสเชนเดยวกบลกหลาน คนมอญจานวนมากยงคงพดภาษามอญในครอบครวและในชมชน แตเมอพดกบลกหลานกเปลยนเปนภาษาไทยทนท แทนทผใหญเปนผฉดดงลกหลาน แตกลบเปนลกหลานฉดดงผใหญ ลากภาษามอญไปสภาวะวกฤต

แตกมคนรนใหมจานวนหนง อยในครอบครวทมความเขมแขงของความเปนคนไทยเชอสายมอญ ไดอบรม สงสอนชนาใหลกหลานรกษาอตลกษณของชาตพนธไว ในขณะเดยวกนกใหทาหนาทความเปนไทยอยางครบครน ตอบแทนพระคณแผนดนเกด ประกอบแตคณงามความด สรางสรรคสนตสขและความเจรญกาวหนาใหประเทศชาต ลกหลานของครอบครวเหลาน ยงใชภาษามอญสอสารกนในครอบครวและในชมชนอยางคลองแคลว สามารถปรบตวไดในกระแสโลกาภวตน ฝาภาวะวกฤตไดอยางทรนง

ขอยาอกวา ภาษาของทกชาตพนธเปนอตลกษณ และมรดกอนลาคา ใครเลาเปนผอนรกษและสบสานใหดารงอย หากมใชชาตพนธนน ๆ ภาษามอญเปนภาษาของชนเผาอารยธรรมมตวอกษรของตนเอง จงขอเชญชวนใหครอบครวไทยเชอสาย

ลกหลานมอญชมชนบานมวง อาเภอบานโปง จงหวดราชบรกบกจกรรมอนรกษภาษามอญ ภาพนถายเมอ พ.ศ. ๒๕๔๗

21

มอญ รวมกนอนรกษและสบทอดภาษามอญใหดารงอยตอไปโดยการอบรม บมเพาะ ใหกาลงใจ ชนาหรอทาการรดนาพรวนดน กาจดวชพช ทาใหตนกลาชาตพนธมอญเจรญเตบโตแขงแรงสามารถฟนฝาวกฤตตาง ๆ ไดอยางภาคภม

เปนทนายนดอยางยงทองคการสหประชาชาต (UN)เชน องคกรยเนสโก (UNESCO) มนโยบายในการปกปองรกษาความหลากหลายทางวฒนธรรมซงเปนมรดกของมนษยชาตและในขณะเดยวกนกมนโยบายสงเสรมการใชภาษาแมของกลมชาตพนธ เปนสอของการเรยนการสอนในปแรก ๆ ของการศกษาเพอสมฤทธผลทดกวาของเดก ซงเปนภาษาทมพนฐานมาจากวฒนธรรมดานตาง ๆ ของแตละกลมชนนนเอง และประกาศวากลมชนหนง ๆ มสทธทจะใชภาษาของตนในทสาธารณะโดยเปดเผย มสทธทจะเรยนรหนงสอโดยผานภาษาแมของตน และมสทธทจะพฒนาภาษาของตนใหดารงอยได*

ประเทศไทยไดตระหนกถงความสาคญในเรองดงกลาวจงไดพฒนากระบวนการเรยนรใชสอหลายรปแบบ จดการศกษาระบบสองภาษา หรอมากกวาโดยใชภาษาถน (ภาษาแม) เปนสอการเรยน การสอนควบคกนไปกบภาษาประจาชาต*

ดวยเหตผลดงกลาว ศนยวจยภาษาและวฒนธรรมเพอพฒนาชนบท มหาวทยาลยมหดล โดยการสนบสนนของ

สานกงาน กองทนสนบสนนการวจย (สกว) จงสงเสรมใหโรงเรยน จดการศกษาตามแนวทางอนรกษ ฟนฟภาษาและวฒนธรรม แกกลมชาตพนธมอญลมนาแมกลอง อ.บานโปงจ.ราชบร โดย ใหโรงเรยนวดมวง ต.บานมวง เปนแกนนา

ขณะนโครงการดงกลาวกาลงอยระหวางการจดทาโครงการวจย และจะดาเนนไปตามลาดบขนตอน โดยทมวจยกลมชาตพนธมอญบานโปงจะไดรายงานใหทราบตอไป

.................................................

* จาตรนต ฉายแสง. (๒๕๔๘). ปาฐกถานาในการสมมนาวชาการนานาชาต ดานชาตพนธ ศกษาอนภมภาคลมนาโขง ครงท ๑.(เอกสารเผยแพรความร) ถายเอกสาร. หนา ๗-๘.

นกเรยนในโรงเรยนมอญ เมองปะนงกยาจกซอย ประเทศพมากาลงเคารพธงชาตกอนเขาเรยน ภาพนถายเมอ พ.ศ. ๒๕๓๗

22

ภาพบน: โรงทานอาหารมอญ “เปงซงกรานต” สามโคก จ.ปทมธานภาพลาง: รวขบวนแหโหนของชาวมอญคลองสบส หนองจอก กรงเทพฯ

ทรงพระเจรญ

หกสบปศรกษตรยครองฉตรแกวทรงวางแนวพฒนาชาตราษฎรสดใสเศรษฐกจพอเพยงเลยงชาวไทยความยากไรมลายสนแผนดนทอง

ทรงบาเพญกรณยกจสมฤทธผลถวนสกลคลายทกขใจไทยทงผองดจหยาดฝนดบไฟทกขสขสมปองฝาละอองยางพระบาททรงยาตรา

เสดจเยยมไทยภเขาเนาประเทศสงสดเขตแดนไกลอาลยหานาพระทยหาทสดทรงเมตตา

ดนดนฝาอปสรรคชวยดวยบารม

นาหลากอคคโหมลวนแรนแคนทรงวางแผนผอนปญหาอาณาสข

องพระหตประคองเทศ-ไทยดวยไมตรหกสบป ธ ยนยงทรงตรากตรา

วารวาระเกามถนาลมาถงควรคานงหวนคดผดถลา

สรางกศลผลความดมศลธรรมจตนอมนาเทดทนบญบารม

สายรดขอมอคอสอสญลกษณพรอมใจภกดรกพระองคพระทรงศร

แลอรามงามเหลองเมลองดประชาชทวถวนควรครอบครอง

จารกคาถวายพระพรบวรยงนบเปนมงมงคลชนทงผอง

คารอยแกวกาพยฉนทเรยงรอยกรองทนทานองวลถอยสรอยสกล

ชวนเชญจาเรญพาประชาไทยรวมใจมนเปนหนงมงทกแหงหน

วนทเกามถนาประชาชนเหลองสคนธเสอสวมใสประจกษตา

อธษฐานถวายพระพรบวรรตนผองพพฒนเรองไพบลยพนวรรษา

ขอพระองคเจรญสขทกทวาเดชศกดาจกรวงศทรงพระเจรญ

.............................

ดวยเกลาดวยกระหมอมขอเดชะขาพระพทธเจา นางประเสรฐศร เตมยกล

ผประพนธในนามชมรมผสงอายจงหวดปทมธาน

และชมรมชาวไทยเชอสายรามญ ปทมธาน

23รายนามผบรจาคทนพมพวารสารเสยงรามญyM’v,kuEd>nj]qnjp:’EbJulikjpriucjrmjq.cjmnj

-----------------------------------------------------------------๑. นายสมจตร เบาเนด ๑,๐๐๐ บาท๒. นายสภาพ ลอขจร ๑,๐๐๐ บาท๓. นายบญสง โคมลอย ๑,๐๐๐ บาท๔. นายไพรตน จนทรแบบ ๕๐๐ บาท๕. นายอนนต ใจเกษม ๘๐๐ บาท๖. นายปรญญา กลปราการ ๓๐๐ บาท

คณะบรรณาธการขอกราบขอบพระคณทกทานทใหการสนบสนนการจดทาวารสารเสยงรามญอยางสง

สนใจลงโฆษณาตดตอฝายโฆษณา ๐-๑๘๔๔-๖๔๑๕

ชมรมเยาวชนมอญกรงเทพฯ

ขอเชญรวมงาน“ประชมใหญสามญประจาป ๒๕๔๙”

ในวนอาทตยท ๑๒ พฤศจกายน ๒๕๔๙ตงแตเวลา ๐๙.๐๐ - ๑๖.๐๐ น.

ณ หองจามจร ๒ สโมสรทหารบก กรงเทพฯ

ภายในงานประกอบดวย

การประชมใหญสามญประจาป ปาฐกถาพเศษนทรรศการภมปญญามอญ การแสดงมอญรา

จาหนายสนคาทระลกพนบานมอญ

เลอกตงประธานชมรมฯคนใหม

และรบประทานอาหารรวมกน (บฟเฟ และ อาหารมอญ)

สารองทนงตงแตวนนเปนตนไป ราคา ๒๙๐ บาทพรอมเหรยญมงคลปลกเสกโดย “หลวงพออตตมะ”จดทาขนในวาระกอตงชมรมครบรอบ ๒๐ ป (๒๕๓๘)

สอบถามรายละเอยดเพมเตมไดท โทร. ๐-๑๘๔๔-๖๔๑๕,๐-๑๖๒๙-๔๔๙๔, ๐-๑๒๖๙-๒๗๙๒, ๐-๑๗๘๑-๑๔๐๙

24เฉลยปญหาฉบบทแลว (03)คาตอบ: นางเทพสดาสรอยดาว

รายชอผโชคดประจาฉบบ1. คณเสาวลกษณ นฤมตร2. คณเลอสรรค มวงสวย3. คณนยนปพร สปปภาส

ปญหาทายเลม (04)สาหรบปญหาทายเลมฉบบท 4 น คราว

นเปนปญหางาย ๆ เชนเคย เราหวงแตเพยงใหผอานไดมารวมสนก และเคาะสนมตาราเอามาใชนดหนอยเทานนครบ

@ ถามวา ตาแหนงขนนางไทยชนสงสด ท ขนนางมอญเคยไดรบพระราชทานคอตาแหนงอะไร ?

ชอ yM’ .........................................นามสกล yM’gkU .............................................อาย ayukj .................ป qN.·ทอย dN.Ypl·cjlikj เลขท............หมท...........ซอย.......................ถนน.........................ตาบล/แขวง.............................อาเภอ/เขต.................................................จงหวด...................................................รหสไปรษณย............................โทรศพท gNnjfucj.................................E-mail aIemlj.............................................................................................

กองบรรณาธการวารสารเสยงรามญ เลขท ๗๗/๒ ถนนจกรพงษ แขวงบางลาพ เขตพระนคร กรงเทพฯ ๑๐๒๐๐โทรศพท. ๐-๑๗๘๑-๑๔๐๙, ๐-๑๘๔๔-๖๔๑๕, ๐-๑๒๖๙-๒๗๙๒

อตราคาสมาชกรายป ๒๐๐ บาท (จานวน ๖ ฉบบ) cChjm,]qnjek.njgek.·elMcjqN.· 200 /.tj (lMihj 6 kNpj)

สมครสมาชกใหม grcjptJdHjek.njgek.·ตออายสมาชก Skjayukjek.njgek. ··

ใบสมครสมาชกlikjtN,a.tjducjtYelMcjprcj rmjq.cjmnj

วนทสมครสมาชก tCYgrcjptJdHjek.njgek.· .............../.............../...............

วดหมดอายสมาชก tCYayukjek.njgek. ·· ·auitj .............../.............../...............

ส งคาตอบมาได จะเปน อ เมลล จดหมายไปรษณยบตร หรอส งด วยตนเองตามท อย ด านในเหมอนเดมครบ

ของรางว ล เป นเส อย ดลวดลายภาษามอญมดวยกน ๓ รางวล หากม ผ ตอบถกมากกวา ๓ ทานจะใชวธจบสลาก และจะจดสงของรางวลถงบาน

หมดเขตรบคาตอบ ๑๐ ก.ย. ๒๕๔๙