2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

1 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

2 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

މެނިފެސްޓޯ 2018 - 2013

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

3 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ޓެންޓްސްޓޭބަލް އޮފް ކޮން

5 ................................................................................................................................. ހުފަހެޅުދް ކެދްޑިޑޭޓުގެ ރިޔާސީ

8 ...................................................................................................... ؟ކީއްވެ ހިޔާރުކުރަދްވީ. ޕީ.ޑީ.އެމް ރައްޔިތުދް ދިވެހި

8 ........................................................................................................................................... އަސާސް މެދިފެސްޓޯގެ

9 ..................................................................................................................................... ތަސައްވަރު ސިއާސަތުތަކުގެ

41 ........................................................................................................................ ވައުދުތައް މައިގަދޑު ގެ. ޕީ.ޑީ.އެމް

41 ..................................................................................................... ފަހިކުރުދް ފުރުސަތު ވަޒީފާގެ ދިވެހިދްދަފް .1

45 ގުޅުވާލުދް މުޅިދިވެހިރާއްޖެ ދިޒާމަކުދް ފުރިހަމަ ދަތުރުފަތުރުގެ .2

41 ................................................................................................ ދިދުދް ހިދްމަތް ސިއްހީ ،ފޯރާ ،ފެދްވަރުރަގަޅު .3

41 ...................................................................................ހެދުދް ގެދޮރުވެރިއަކަފް ފަހުރުވެރި ދިވެހިރައްޔިތަކު ކޮދްމެ .4

48 ދިދުދް ގާއިމްކޮފް ވެއްޓެއް ހަމަހަމަ ރައްކާތެރި ރައްޔިތުދްދަފް .5

02 ............................................ ސިޔާސަތުތައް އަމާޒުކުރެވޭ ހޯދައިދިދުމަފް ދިރިއުޅުމެއް ހިތްހަމަޖެހޭ ރައްޔިތުދްދަފް: ބައި އެއްވަދަ

04 ................................................................................................................................................ ތައުލީމު 1.1

09 ............................................................................................................................................... ތުހައްސި 1.2

20 ......................................................................................................................................... ބޯހިޔާވަހިކަދް .31

25 ......................................................................................................................................... ދަރުދަމާ ފެދާ 1.4

29 ............................................................................................................. ބާރުވެރިކުރުދް ޒުވާދުދް ދިވެހި: ބައި ދެވަދަ

14 ............................................................................................................................ ތަމްރީދު ތައުލީމާއި މަތީ 2.1

18 ................................................................................ ދެރުދް ވަޒީފާއަފް ޒުވާދުދް ހުދަރުވެރި - ފުރުސަތު ވަޒީފާގެ 2.2

54 ................................................................................................................................................ ކުޅިވަރު 2.3

51 .................................................................................................................................. އާރޓްސް ސަގާފަތާ 2.4

51 ............................................................................................... ހަލުވިކުރުދް ދުވެލި ފުޅާކޮފް އިގްތިސާދު: ބައި ތިދްވަދަ

58 .............................................................................................................. ކުރުދް ގާއިމު ބޭދްކް ޑިވެލޮޕްމަދްޓް 3.1

59 .......................................................................................................... ބަދދަރު ބާޒާރު: ގީތަރައް ސަރަހައްދީ 3.2

14 .............................................................................................................................................. ޓުއަރިޒަމް 3.3

12 ......................................................................................................................................... ފަތުރު ދަތުރު 3.4

11 .......................................................................................................................................... މަސްވެރިކަދް 3.5

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

4 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

18 .........................................................................................................................................ދަދޑުވެރިކަދް 3.6

14 ........................................................................................................................... ދިޒާމެއް ޓެކްސް ފުރިހަމަ 3.7

10 ...................................................................................................... ފަސޭހަކުރުދް ހިދްގުދް ފެއްޓުމާއި ވިޔަފާރި 3.8

12 ............................................................................ ކުރުދް ވަރުގަދަ ލޭބަރފޯސް ދުވަތަ އުފެއްދުދް ކަތްތެރިދްމަސައް 3.9

12 ......................................................................... ބެހެއްޓުދް ވަރެއްގައި ދެމެހެއްޓެދިވި ހަރަދުތައް ކުރާ ސަރުކާރުދް 3.10

15 .........................................................................................ރައްކާތެރިކަދް ހަމަހަމަކަމާއި ރައްޔިތުދްދަފް: ބައި ހަތަރުވަދަ

11 ........................................................................................................................................ އަދުލުއިދްސާފު 4.1

80 .............................................................................................................................. މުއައްސަސާ ފުލުހުދްގެ 4.2

82 ..................................................................................................................... ބާރު ދިފާއީ ސަލާމަތާއި ގައުމީ 4.3

94 .............................................................................................. ގުޅުވާލުދް ރާއްޖެ މުޅި މެދުވެރިކޮފް. ޓީ.ސީ.އައި 4.4

91 .................................................................................................................... ސަލާމަތްވުދް ވަބާއިދް ޑްރަގްގެ 4.5

95 ..................................................................................................................... ރާއްޖެ ދުދިޔޭގައި ލާމެހިފައިވާ 4.6

424 ............................................................................................... ތަރައްގީ އުމްރާދީ ރައްޓެހި ތިމާވެއްޓާ: ބައި ފަސްވަދަ

420 ................................................................................................................................................. ހަކަތަ 5.1

422 .....................................................................................................................................ދައްތާލުދް ކުދި 5.2

421 ................................................................................................................................... ބްރިޖް މަގުތަކާއި 5.3

421 .............................................................................................................................................. ބަދދަރު 5.4

428 ........................................................................................ ދެމެހެއްޓުދް ރައްކާތެރިކުރުމާއި ދީދް އިސްލާމް: ބައި ހަވަދަ

429 .................................................................................................. ދެމެހެއްޓުދް މާއިރައްކާތެރިކުރު ދީދް އިސްލާމް 6.

444 ........................................................................................................................ ސަރުކާރު އޯގާތެރި: ބައި ހަތްވަދަ

440 ............................................................................................................................ ރައްކާތެރިކަދް އިޖްތިމާއީ 7.

441 .......................................................... ހުލާސާ ގާދޫދުތަކުގެ ބޭދުދްވާ ހިދްގުމަފް ޕްރޮގްރާމްތައް ސިޔާސަތުތަކާއި މެދިފެސްޓޯގެ

425 ........................................................................................... ޕްރޮގްރާމްތައް ކަދޑައަޅާފައިވާ ހިދްގަދް ތެރޭގައި އަހަރު 5

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

5 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓުގެ ހުށަހެޅުން

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

6 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

b

އެމް.ޑީ.ޕީ. އޮފީސް

ހ. ސަރާސާ

ދިވެހި އެންމެހާ ލޮބުވެތި ރައްޔިުތންނަށް

ހެޔޮދުއާ އާއި ސަލާމަށްފަހުލިޔަމެވެ.

ދިވެހިރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރަޓިކް ޕާޓީ އުފެދިގެން އައީ ދިވެހިރައްޔިތުންގެ ޙައްޤުތައް ރައްކާތެރިކޮށް މިޤައުމަށް ނޑުމެންގެ ކުރު އަހަރުގައި މިޤައުމު 3ތަރައްޤީ އާއި ތާހިރު ދިރިއުޅުމެއް ރައްޔިތުންނަށް ހޯދައިދިުނމަށެވެ. އަޅުގަ

ދުވެލި ހަލުވިވެ، ރައްޔިތުންނަށް އިންތިހާއަށް ބޭނުންެވފައިވާ އިޖިތުމާޢީ ރައްކާތެރިކަމާއި، ދެކެފައިނުވާ މިންވަރަށް ތަރައްޤީގެ ކުރުމުގެ ނިޒާމެއް ޤާއިމުކުރިއެވެ. ދިވެހި ބޯހިޔާވަހިކަމާއި، ރަށުބަންދުން ީވއްލި މުދަލާއި ޚިދުމަތް ބަދަލު ކުރެވޭ ދަތުރުފަތުރު

ނެ ނިޒާމް ޤާއިމު ކުރިއެވެ. ކޮންމެ ރައްޔިތަކަށް ހިލޭ ބޭސް ފަރުވާ ކުރެވޭ

މިނިވަންކަން ދެމެހެއްޓި އަށަގެްނނެވުމުގެ ޙަޤީޤީ ބިނާ އެމައްޗަށް އާރާސްތުވެދާ ބިންގަލަކީ އެޤައުމެއްގެ ސިޔާސީ ނިޒާމެވެ. ގިނަ ޕާޓީ އެކުލެވޭ ސިޔާސީ ނިޒާމެއްގެ އެންމެ ބޮޑު ބޭނުމަކީ ރައްޔިތުން ބާރުވެރިކުރުވައި ޤައުމުގެ ތަރައްޤީގައި

އްޔިތުން ބައިވެރިކުރުމެވެ. ރަ

ރިޔާސީ އިންތިޚާބަކީ ދިވެހިންގެ ޤައުމިއްޔަތާއި، މާތްވެގެންވާ ިއސްލާމްދީނާއި، ދިވެހިންގެ ިއްނސާނީ ޙައްޤުތަކާއި، ދިވެހިންނަށް ބޭނުންވާ ތަރައްޤީެގ ފުރުޞަތުތައް ލިބޭނެ ޮގތަކަށް ސަރުކާރު އުފެއްދޭނެ މަރުހަލާއެވެ.

ވަނަ މެނިފެސްޓޯއަކީ ތާހިރު ދިރިއުޅުމެއް ދިވެހިންނަށް 2މޮކްރަޓިކް ޕާޓީގެ ދިވެހިރައްޔިތުންގެ ޑިގެނެސްދިނުމަށްޓަކައި ތައްޔާރުުކރެވިފައިވާ ބްލޫޕްރިންޓެކެވެ. ަރއްޔިތުންނަށް ދިމާވެފައިވާ ަދިތ އުނދަގޫތައް އަހާ އޮޅުން

އެކުލަވާފައިވާ ސިޔާސަތުތަކެވެ. ފިލުވާ، އެމައްޗަށް ޢިލްމީ ދިރާސާކޮށް އެމައްސަލަތައް ޙައްލު ކުރުމަށް

ނޑުމެންގެ ވަނަ ދައުރުވެސް ވެގެންދާނީ ދިވެހިރާއްޖެއަްށ ތަރައްޤީގެ ރަން ޒަމާނަކަށެވެ. އެމަސައްކަތަގައި 2އަޅުގަރުމަށް ދެމިހުރެ ދިވެހިންނަކީ ގެދޮރުވެރި ބަޔަކަށް ހަދައިދީ، ބަލިވުމުން ާހސްވުމަކާނުލާ ބޭސްފަރުވާ ކުރެވޭނެ ނިޒާމު ޤާއިމު ކު

ނޑުމެން ވައުދުވަމެވެ. ހަމައިސްކޮޅަށް ތެދުވެފައިވާ ފަޚުރުވެރި މިނިވަން މަސައްކަތްތެރިޔާ އުފެއްދުމަށާއި ވަޒީފާގެ އަޅުގަފުރުޞަތުތައް ފަހިކޮށްިދނުމަށް ވައުދުވަމެވެ. އަދި ރަށު ބަންދުން ވީއްލި ދިވެހިރާއްޖެއަކީ ހާސްކަމެއްނެތި، ހަމަޖެހިގެން

ނޑުމެން ވަޢުދުވަމެވެ.ދިރިއުޅެވޭނެ ތަ ނަކަށް ހަދައިދިުނމަށް އަޅުގަ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

7 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

އެ ރައްޔިތުންނަށް ފާގަތިކަާމއި ތަނަވަސްކަން ،ރައްޔިތުންނަށް ޚިދުމަތްޮކށްތިޔަ ބޭފުޅުން އެދޭ ތަރައްޤީ ޯހދައިދީ ހޯދައިދިނުމުގެ މަސައްކަތުގައި ފަސްނުޖެހޭނަމެވެ.

ނޑުމެ .ންނަށް ވޯޓު ދެއްވުމަށް އެދެމެވެކުރިއަށް އޮތް ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގައި އަޅުގަ

ރައީސް މުޙައްމަދު ނަޝީދު )އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓް(

ޑރ. މުޞްޠަފާ ލުޠުފީ )އެމްޑީޕީގެ ރަނިންމޭޓް(

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

8 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ހިޔާރުކުރަންވީ ކީއްވެ؟. ޕީ.ޑީ .ދިވެހި ރައްޔިތުން އެމް

ލިބޭ އާމްދަނީގެ ބޮޑުބައެއް ރައްޔިތުންގެ އަސާސީ ބޭނުންތައް ފުއްދާ އެމް.ޑީ.ޕީ. ވެރިކަމަށް އަންނަނީ ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދުންދިނުމަށް ހޭދަކުރުމުގެ ނިޔަތުގަެއވެ. މިގޮތުން އެމް.ޑީ.ޕީ. އިން ރައްޔިތުންނަށް ކަށަވަރު ކޮށްޭދްނ ބޭނުންަވނީ ގައުމަށް ިލބޭ

ދި ރައްޔިތުންގެ މަސްލަސްކަން އާމްދަނީއިން ވަޒީފާގެ ފުރުސަތުތަކާ، ސިއްހަތާ، ކެއިްނބުއިމާ، ސަލާމަތާ އަ އެކަށައަޅާނޭކަމެވެ. ރައްޔިތުންނަށް ދެވޭ ހިދުމަތުގެ ފެންވަރު އަހަރުން އަހަރަށް ރަގަޅު ކުރަމުންދާނެކަމެވެ.

މެނިފެސްޓޯގެ އަސާސް

ފަރާތްތަކަްށ ރިންގެ ގިނައެމް.ޑީ.ޕީ. ވެރިކަމަށް އަންނަނީ ރާއްޖޭގެ ސިނާއީ ބާޒާރު ދުޅަހެއުކަންމަތީ އާންމު ވިޔަފާރިވެހިއްސާވާގޮތެއްގައި ބައްޓަންކޮށް ފަހި ކުރުމަށެވެ. މިގޮތުން ސިާޔސީ އަދި އިގްތިސާދީ ފަރާތްތަުކގެ މެދުގައި ރައްޔިތުންނަށް

ޒިންމަދާރުވުމުގެ އުސޫލުތަށް ގާއިމުކޮށް މާލީ ފަސާދަ ނައްތާލުމުެގ މަގްސަދުގައެވެ.

ރާއްޖޭގެ ެއކި ހިސާބު ހިސާބަށް ދެވޭ ،ތުރިފައިވާ ޖަޒީރާ ގައުމެއްކަން ދެނެތިބެއެމް.ޑީ.ޕީ. ވެރިކަމަށް އަންނަނީ ރާއްޖެއަކީ ފެއަހަންމިއްޔަތުކަން ތަފާތު ކުރުމެްއނެތި، ނަސްލީ ަތފާތުކުރުމާއި ެއއްބައިވަންތަކަން ނުގެްއލި އެހެިނހެން ބައިބައިކުރުމުގެ ޖާގަ

ނުލިބޭނެ ގޮތެއްގައި ސަރުކާރު ހަރަކާތްތެރި ވުމަށެވެ.

މިގޮތުގެމަތިން ޕާޓީގެ މަގްސަދްތައް ހާސިލް ކުރުމަށްޓަކައި އެކުލަވާލެވޭ މެނިފެސްޓޯއެކެވެ. މިމެނިފެސްޓޯގައި މިއީ ހިމެނިފައިވާ ސިޔާސަތުތަކާ ޕްރޮގްރާމްތައް ތަންފީޒު ކުރުމުގައި އަންނަނިވި މަގްސަދުތަކަށް ރިޔާއަތް ކުރެވޭނެއެވެ.

ުނޑެއްގެ ތެރޭގައި ހަރުދަނާ އިގްތިސާދެއް ދިވެހިރާއްޖޭގައި ހުޅުވާލެވިގެންވާ މިނިވަން ިވޔަފާރީގެ ގިއ ގަ ގާއިމުކުރުން،

ްދިވެހިރާއްޖޭގެ މިނިވަންކަމާއި، އިސްތިގްލާލް ދެމެހެއްޓުނ،

ްދިވެހިރައްޔިތުންނަށް ޒިންމާދާރުވާ ގައުމީ ސަރުކާރެއް އޮންނަ، ރައްޔިތުންނަށް ބައިވެރިވެވޭ ޑިމޮކްރަސީއެއކަންކޮޅުތަކަށާއި އެތެރޭގެ ކަންކަމާބެހޭ މުއައްސަސާތަކަށާއި، ޖަމިއްޔާތަކަށް ކަންކަްނ ގާއިމުކުރުމަށް ރާއްޖޭގެ

ނޑައަޅާ ހިންގުމުގެ ބާރު ލާމަރުކަޒީ އުސޫލުން ދޫކޮށްލުން، ކަ

،ިދިވެހި ހުރިހާ ރައްޔިތުންނަށް ހަމަޖެހިގެން އުފަލުގައި އުޅެވޭ ފެންވަރުގެ ދިރިއުޅުމެއް ލިބުމުގެ ޔަގީންކަމާއމާއި، ސިއްހަތާއި، އަދި އެހެންވެސް އަސާސީ ހިދުމަތްަތއް ލިބިގަތުމުގައި ހަަމހަމަކަން ބަހައްޓާނެކަމުގެ ތައުލީ

ރައްޔިތުންނަށް ކުރިއެރުމުގެ ފުރުސަތު ހަމަހަމައަށް ،އަދުލުވެރި މުޖުތަމައެއް ބިނާކުރުމާއި ،ޔަގީންކަން އޮންނަ ލިއްބައިދިނުްނ،

ިދިނުމާއި، މި ހައްގުތައް ހިމާޔަތް ކޮށްދިނުމުގެ ގޮުތން ޮކންމެ ފަރުދަކަށް އިންސާނީ އަސާސީ ހައްގުތައް ލިއްބައ ލިބެންޖެހޭ އިހްތިރާމު ިލބިދިނުްނ،

ްތިމާވެއްޓާއި ގުދުރަތީ ވަސީލަްތަތއް ދެމެހެއްޓެނެވި ޮގތުގައި ބޭުނންކުރުމުގެ ސިޔާސަތެއް އެކުލަވާލުމާ، އަްނނަނ އްޓާއި ގުދުރަތީ ވަސީލަތް ރައްކާތެރިކުރުން،އޮތް ޖީލުތަކުގެ އަމާނާތެއްގެ ގޮުތން ތިމާވެ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

9 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ައެމީހެްއ ޤަބޫލުކުރާ ދީީނ މީހަކު އުފަންވި ރަށެއްގެ ސަަބބުން ނުަވތަ އެމީހެއްގެ ިޖންސުގެ ސަބަބުން ނުވަތ އެެހނިހެން އެއްވެސް ސަބަބަކާހުރެ ކުރާ ތަފާތުކުރުންތައް ނައްތާުލން، ފިކުރެއްގެ ސަބަބުން ނުވަތަ

ައެއްގެ ތެރޭގައި އެކިވައްތަރުގެ ސަގާފަތްތައް ިހމެނޭކަން ގަޫބލުކޮށް އެކަްނތައްަތކަށް އިހްތިރާްމ އެކުވެރި މުޖުތަމ ގައުމީ އެއްބައިވަންތަކަން ވަރުގަދަކޮށް، ނޭއްގާނީ އާދަކާަދތައް ނައްތާލުްނ،، ކުރުމާއި

ަށް ފެތުރުން.ރާއްޖޭގެ ގައުމީ ވަސީލަތްތައް ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ކަންކޮޅުތަކަށް އިންސާފުވެރިގޮތަކ

ތަސައްވަރު ތަކުގެ ސިއާސަތު

އެމް.ޑީ.ޕީ. ގަބޫލުކުރަނީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކުރިއެރުމުގެ މައިގަޑު އެމް.ޑީ.ޕީ.ގެ ވަޒީފާގެ ވައުދުގެ ތަސައްވަރު: .1މޭސްތިރިންނަކީ ދިވެހި ރައްޔިތުން ކަމުގައެވެ. ދިވެހި އިގްތިސާދުގެ ދުވެލި ހަލުވި ކުރެވޭނީ ދިވެހިން

،ހަރަކާތްތެރި ވެގެްނނެވެ. ވަޒީފާގެ ފެށުމަކީ އަދި ިނމުމަކީވެސް އަމިއްލަ ފަރާތްތައް ކަމުގައި ވާއިރު ވަޒީފާތަކުގައިވަކިއިންތަކަކާއި މިންަތކެއްގައި ވަޒީފާތަކުގެ ހަމަތަްއ ހިފެހެއްޓުމަށް ، ސަރުކާރަކީ މިކަން ފަހިކޮށްދިނުމާއި

އެމް.ޑީ.ޕީ.ގެ ވަޒީފާގެ ތަސައްވަރަކީ ކޮންމެ ދިވެއްސަކީވެސް ކުރަންޖެހޭ ކަންކަމުގައި ދެމިތިޭބނެބައެކެވެ. މިގޮތުން ހެދުމެވެ. މި ގޮތުން: މަސައްކަތްކުރާ/ވަޒީފާއެއްގައި ދެމިހުރި ރައްޔިތެއްކަމުގައި

i. ،ްއާވަޒީފާތައް އުފެދޭނެ ޕްރޮގްރާމްތައް ތަންފީޒު ކުރަމުންގެންދިއުނ

ii. ެންމެކުޑައުޖޫރަ/މިނިމަމް ވޭޖް' ކަޑައެޅުން،ވަޒީފާ އަދާކުރާ ކޮންމެ މީހަކަށްމެ ކަޑައެޅިފައިވާ 'އ

iii. ާވަޒީފާ އަދާކުރާ ކޮންމެ މުއައްޒަފަކަށް ވަޒީފާ އަދާކުރާ މުއްދަތުގައި ވަޒީފާގެ ވަގުތުގެ ބޭރުން ކަޑައެޅިފައިވ ފެންވަރެއްގައި ހުރި ބޯހިޔާވަހިކަމެއްގައި އާއިލާއާއެކު އުޅެވޭނެ ގޮތް ފަހިކުރުން،

iv. ަށް ދެވޭ އެކޮމޮޑޭޝަންގައި އާއިލާއާއެކީ އުޅެވޭނެ ދުޅަހެޔޮ މާހައުލެއް ވަޒީފާ އަދާކުރާ ފަރާތްތަކ އި އެރަށްރަށުގެ ސްކޫލްތަކުގެ ފެންވަރު ރަގަޅު ކުރުމާއި ދަތުރުފަތުރުގެ ނިޒާމު ފަހިކުރުން،ގާއިމުކުރުމަށްޓަކަ

v. ީނު ޭބނުްނވާ ހިނދު އަދި ތަފާތު ތަމްރީ، ނު ދިުނންވަޒީފާ ނުލިބެނީ ތަމްރީނު ެނތިެގން ކަމުގައިވާނަމަ ތަމްރ އެކަން ފަހިކޮށްދިނުން

vi. ާވަޒީފާއަދާކުރުމުގައި ތަފާތުތުތައް މަދުކޮށް، ދިވެހިންނާ، ދެޖިންުސގެ ރައްޔިތުން، ހާއްސަ އެހީއަށް ބޭނުންވހައުލެއް އަދި ދިރިއުޅުމުގެ އެހެނިހެން ޒިންމާތައް އުފުލާ ފަރާްތތަކަށް ވެސް ވަޒީފާ އަދާކުރެވޭނެ މާ ،މީހުން ކުރުންގާއިމު

vii. ުއިތުރު ވަޒީފާ އުފެއްދުމުގައި އަމިއްލަ ފަރާތްތަކަށް މާލީ ެއހީެތރިކަން ފޯރުކޮށްދޭނެ ވަސީލަތްަތއް ގާއިމ ކުރުން

viii. ްވަޒީފާ ދޭ ފަރާތްތަކުން ހުނަރުވެިރ ދިވެހިންނަށް ވަޒީފާ ދިނުމަށް ެއހީތެރިވުނ

ix. ފަށަން ބޭނުންާވ ފަރާތްތަކަްށ އެކަމުގެ އަމިއްލައަށް ވިޔަފާރިއެއް ނުވަަތ އާމްދަނީއެއް ލިބޭ މަސައްކަތެްއ ފުރުސަތު ފަހިކޮށްދިނުން

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

10 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ވިސްނުމަކީ ރާއްޖެއަކީ ޖަޒީރާގައުމެއްގެ އެމް.ޑީ.ޕީ.ގެ ދަތުރުފަތުރުގެ ނިޒާމުގެ ވައުދުގެ ތަސައްވަރު: .2އި ރައްޔިތުން ދިރިއުޅެމުންދާނީ ގޮތުގައި ތަރައްގީވެގެންދާނެ ގަުއމެއްކަމުގައި ވީއިރު، ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ކަންކޮޅެއްގަ

ރާއްޖޭގެ އާއްމު މުއްސަދިކަމުގެ ރާހަތްކުރާނެގޮތެއްގެ މަިތން އެއްރަށުން އަނެއް ރަަށށް ފަސޭހައިްނ ގޮސްއައިސްވާނެ ނިޒާމެއް އޮވެގެންކަމުގައެވެ.

i. ަތުރުގެ އިޖްތިމާއީ އިގްތިސާދީ ބޭނުްނތައް ފުއްދުއްމަށްޓަކައި، ގަާވއިދުން ގޮސްއައިސްވާނެ ދަތުރުފ އަދި ،ނިޒާމަކުން މީހުން އުޅޭރަށްތަާކ ސިނާއީ މަސައްކަތް ހިންާގ އެންމެހާ ރަށްތަްށ ގުޅާލުން

ގާތްގާތުގައި/އެއްފަޅުތެރޭގައި ބްރިޖުންގުޅޭ ހިސާބުގައި ހުރިރަށްތައް ގުޅާލައިގެން ދަތުރުފަތުރު ފަހިކުރުން

ii. ިރަށްތަކަްށ ،ދީ/އިޖްތިމާއީ ވަސީލަތްތައް ގިނައަދި އިގްތިސާ ،އެކި ސަރަހައްދު ތަކުގައި ވާ އާބާދީ ބޮޑެތ ކޮންމެދުވަހަކު، އެއް ދަތުރަށްވުެރގިނަ ފެރީ/ބަސް ދަތުރުއޮތުން

iii. ،ިފެރީގެ ނިޒާމަކީ އެކަށީގެންވާ ހަލުވިކަމާއެކު، ސަލާމަތީގޮތުން ރަގަޅު، ދަތުރުވެރިން ހިތްހަމަޖެހޭ ގޮތެއްގައ ވުން އަދި ލުއިމުދާ ހިފައިގެން ދެވޭނެ ފެރީތަކަކަށް

iv. ެދަތުރުފަތުރުގެ ނިޒާމު ގާއިމު/ހަރުދަނާ ކުރުމަށްޓަކައި )ދެމެހެއްޓުމަށްޓަކައި( ކަޑައެޅިފައިވާ ގޮތެއްގ މާލީ އެހީތެރިކަން ސަރުކާރުން ދިނުން –މަތިން

v. ިރަށްތަކަށް ަދތުރުކުރާ ރައްޔިތުންނަށް –ސިޓީ –ޒަރޫރީ ބޭނުންތަކުން ކުިދ ަރށްތަކުން ބޮޑެތ ޑައިސް ކުރުންސަރުކާރުން ސަބްސި

އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ބޯހިޔާވަހިކަމުގެ ވައުދުގެ ތަސައްވަރަކީ ދިވެހި އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ބޯހިޔާވަހިކަމުގެ ވައުދުގެ ތަސައްވަރު: .3 ކޮންމެ ރައްޔިތަކަށް ފާގަތިކަންމަީތ ދިރިއުޅުމެއް ބިނާކުރުމަށްޓަކައި އަމިއްލަ ގެދޮރެއް ލިބުމެވެ. މި ގޮތުން:

i. ުކާރުން ފްލެޓް އެޅުމުގެ ޕްރޮގްރާމް ހިންގަމުން ގެންދިއުންބޯހިޔާވަހިކަމަށް ސަރ

ii. ްބޯހިޔާވަހިކަމުގައި އަމިއްލަ ފަރާތްތަކުގެ ހިއްސާ އިތުރު ކުރުމަށްޓަކައި ސަރުކާރުގެ ޕްރޮގްރާމުން ބޭރުނތަރައްގީގެ ބޭންކުން އަމިއްލަ ގޯތީގައި އިމާރާތްކުރުމަށާއި، އަމިއްލަ ފާރާތްތަކުން ރިއަލް އެސްޓޭޓް

އްގީކޮށް މާކެޓް އުފެއްދުމަށް މާލީ އެހީތެރިކަން ލިބޭނެ އިްނތިާޒމް ފަހިކޮށް ދިނުން ތަރަ

iii. ުސޯޝަލް ހައުސިންގް' ހިޔާރުކުރާ އާއިލާގެ –ބޯހިޔާވަހިކަމަކީ ހިލޭ ލިޭބނެ ވަސީލަތެއްކަމުގައި ނުވާއިރ'ން ޯހދުމަށް ސަރުކާރުގެ ުރފިޔާއަށްވުރެ މަދުން ލިބޭފަރާްތތަަކށް ބޯހިޔާވަހިކަ 35000މަހެއްގެ އާމްދަނީ

ސަބްސިޑީ ލިބޭނެ އިންތިޒާމް ހަމަޖައްސައި ދިނުން

iv. ްބޯހިޔާވަހިކަމުގެ މައިގަޑު ފޯކަސް އޮންނާނީ އެކި ސަރަހައްދު ތަކުގައި ހުރި ރަށްތަކުގެ ތެރެއިނނެ ސިޓީގެ ފެންވަރަށް ތަރައްގީކުރެވޭ – ،ބިންބޮޑު، އާބާދީބޮުޑ، އާބާދީ ިއތުރުކުރެވޭނެ ފުރުސަތު އޮތް

ރަށްތަކަށް އަހައްމިއްޔަތުކަން ދީެގންނެވެ.

އެމް.ޑީ.ޕީ. އިން ގަބޫލްކުރަނީ ރާއްޖޭގެ އެންމެހާ އެމް.ޑީ.ޕީ.ގެ ސިއްހަތުގެ ނިޒާމްގެ ވައުދުގެ ތަސައްވަރު: .4ރައްޔިތުންނަށް ސިއްހީ ހިދްަމތް އެއް ފެންވަރެއްގައި، ަސރުކާރުގެ އެހީތެރިކަމާއި އަމިއްލަ ފަރާތްތަކުގެ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

11 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

އި އެކު ލިބެންޖެހޭނެ ކަމުގައެވެ. މިގޮތުން ސިއްހީވެށި ފެށިގެން އަންނަނީ އާއްމު ސިއްހަތު ހަރުދަނާ ހިއްސާއާކޮންމެ ސިޓީފެންވަރުގެ –ބޮޑެތި ބަލިތަކަށް ފަރުވާިލބޭނެ ާޓޝިއަރީ ހޮސްޕިޓަލެއް ، ކުރުމާއިއެކު، ރާއްޖޭގައި ގިނަ

ވެ. ރަށެއް ހިމެނޭ ސަރަހައްދެއްގައި ގާއިމު ވެގެންކަމުގައެ

i. ްސިޓީފެންވަރުގައި ތަރައްގީކުރެވޭނެ ކޮންމެ ސަރަހައްދެއްގައި ޓާޝިއަރީ ހޮސްޕިޓަލެއް ގާއިމު ކުރުނ

ii. ާއެ ،ޓާޝިއަރީ ހޮސްޕިޓަލް ތައް ގާއިމުކޮށް، ސާމާނާ ވަސީލަތްތައް ސަރުކާރުގެ އެހީގައި ހަމަޖައްސ ތަންތާގެ ހިންުގން އަމިއްލަ ފަރާްތތަކުން ގެންދިއުން

iii. ިއުލޭޓަރީ އުސޫލްތަކާ އެއްގޮތަށް، ސަރުކާރުގެ ހަރަދުގައި އާންމު ސިއްހަތުގެ ނިޒާމު ސަރުކާރުގެ ރެގ ގާއިމުކޮށް ރަށު/ސިޓީ ކައުންސިލްތަކުން އާއްމު ސިއްހަތު ހިންގުން

iv. .ްއަދި ހުރިހާ –ކޮންމެ ދިވެހި ރައްޔިތަކަށްވެސް ހެލްތް އިންޝުރަންސެއް ގާއިމު ވެފައި އޮތުނ ންސް ސަރުކާރުން އެއް ނިޒާމެއްގެދަށުން ހިންގުން ރައްޔިތުންގެ މި އިންޝުރަ

v. ުރަގަޅު ސިއްހަތުގައި ދެމިހުރުމުގެ މުހިންމުކަމާއި ސިއްހަތާ ބަލިތަކާއިެބހޭ އާންމު މަުއލޫމާތރައްޔިތުންނަށް ފޯރުކޮށްދީ ދިވެހި މުޖްތަމައުއަކީ ދުޅަހެޔޮ މުޖްތަމައަކަށް ހެދުމަށްޓަކައި، ހެޔޮ

އެފަދަ ބަޔަކަށް ހެދުމަްށޓަކައި ޕްރޮގްރާމްތައް ހިންގުން ،ލުްނެތރިކޮށްދީސިއްހަތެއްގައި ތިބުމަށް ހޭ

އެމް.ޑީ.ޕީ. އިން ގަބޫލު ކުރަނީ ޝަރުއީނިޒާމްގެ ފެށުމަކީ އެމް.ޑީ.ޕީ.ގެ ޝަރުއީ ނިޒާމުގެ ވައުދުގެ ތަސައްވަރު: .5ކުށްތަކަްށ ދެވޭ އަދަބު ތަފާތު، ކުށްމަދުކުރުމާ، ކުށުގެވެށި ަހިނކުރުމާ، ތަހުގީގާއި ޝަރީއަްތ އަވަސްވުމާއި

ތަފާތުކުރުމެވެ. މިގޮތުން ތައުލީީމއޮނިގަޑުން، ވަޒީފާގެ މާހައުލުން، ފުލުހުންނާ، ޕްރޮސިކުއިޝަން އަދި ކޯޓުތައް މަސައްކަތްކުރުމުގައި ހަރަކާތްތެރިކަމާ އިޖާބަދިނުން އަވަސްކުރުމާ، ހަމަހަމަކުރުމާ، އަސާސީ އުސޫލްތަކުގެ

ޑިމޮކްރެސީ، އަދި ރާއްޖޭގެ ގާނޫނު އަސާސީއާ އެއްގޮތަށް ހަރަކާތްތެރިވުމެވެ.، ތެރެއިން އިންސާނީ ހައްގާ

i. ްފުލުހުން ނަކީ ރައްޔިތުންގެ ޭބނުންތަކަށް އިާޖބަދެވޭގޮތަްށ ރައްޔިތުން ދިރިއުޅޭ ހިސާބުގައި، ގާތުނ ހަރަކާތްތެރިވެވޭ ބައެއްކަމުގައިވުްނ،

ii. ުަމހަމަކޮށް އަވަަހށް ހިންގުން. އަދި ަތހުގީގު ނިުމމާއެކު ހަ ،ކުށްކުރާ ސަރަހައްދަކުން ހިންގަްނޖެހޭ ތަހުގީގ އެސަރަހައްދަކުން އަވަހަށް ޝަރީއަތަށް ފޮނުވޭނެޮގތް ހެދުން

iii. ާކޯޓުތަކުގައި ިހންގާ ިނޒާމާއި އެތާގައި ހަރަކާތްތެރިވާ އެންމެހާފަރާތްތަކަކީ ޒަމާނީ އުޫސލްތަކާ ،ކޯޓުތަކކުރެވިފައިވާ އިންސާނީ/އެހެނިހެން ވަސީލަްތ ތަކެއް އެއްގޮތަށް ތަމްރީނުލިިބ، ތާާޒކުރެވި ގާއިމު

ކަމުގައިވުން

iv. ިއަށްވުރެ 600ޝަރީއަތުން ހުކުމެއް ެނތި ަބންދުގައި މީހުން ތިޭބ މިންވަުރ އެއްވެސް އިރެއްގައ އިތުރުނުވުން

ން ރައްޔިތުންގެ ދުޅަހެޔޮކަން ޔަގީންކޮށްދޭ ވައުދުގެ ތަސައްވަރު:އި އެމް.ޑީ.ޕީ. .6

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

12 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

އިންސައްތައަކީ ޒުވާނުންނަްށ ވީއިރު، އަދި މުސްތަގްބަލުގެ ޖީލަކީ މިއަދުގެ 70ރާއްޖޭގެ އާބާދީގެ :ނަށް ޒުވާނުން .1ދިރިއުޅުމަށް އަހުލުވެރި ކުރުމަށްޓަކައި ދިރިއުޅުން ،ޒުވާނުންގެ ދުޅަހެޔޮކަމާއި ،ޒުވާނުންކަމުގައި ވީއިރު

އާމްދަނީ ހޯދޭނެ ގޮތްތަށް ފަހިކޮށް ދިނުމަކީ ،ރުމާއިކުޅިވަރު އާލާކު ،މުނިފޫހިފިލުވުާމއި، ހަރުދަނާކުރުމާއި .އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ވިސްނުމުގައި ކޮންމެހެންބޭުނންކަމެކެވެ

،ްވަޒީފާގެ ފުރުސަތުތައް ހޯދާ ދިނުމަށްޓަކައި ސްކޫލްދައުރުގައި ވަޒީފާއަށް އަހުލުވެރިކުރުނ

ިިދނުމުގެ ޕްރޮގްރާމްތައް ހިންގުންބޭނުންވާ ތަމްރީނު ، ވަޒީފާއަށް ޒުވާނުން ހޭލުންތެރި ުކރުވުމާއ،

ވަޒީފާގައި ގިނައީ ދިވެހި ޒުވާނުންކަމުގައި ހެދުމަށް ޭބނުންާވ އިންސެންޓިވް ވަޒީފާދޭ ފަރާތްތަކަްށ ދިނުން،

ިޒުވާނުންގެ ދުޅަހެއޮކަމަށްޓަކައި ކުޅިވަރު/މުނިފޫހިފިލުވުމަށް ވަސީލަތްތައް ގާއިމު ކުރުމަށް ފަހ ކޮށްދިނުން،

ިވިޔަފާރި އުސޫލުން މިއުޒިކާއި/ސަގާފީކަންކަން ދެމެހެއްޓޭެނ ، އްލަ މަސައްކަތް ފެށުމަށާއިޒުވާނުން އަމ ޕްރޮގްރާމްތައް ހިންގުން،

އެމް.ޑީ.ޕީ. ގަބޫލުކުރަނީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކުރިއެރުން އޮތީ ދިވެހި އިގްތިސާދު ފުޅާކޮށް – :އިގްތިސާދަށް .2އިގްތިސާދު ބައްޓަންކޮށް ފަހިކޮށްދޭ ފަރާަތކަށް ސަރުކާރު ކުރިއެރުވިގެން ކަމުގައެވެ. އަދި މިކަން ކުރެވޭނީ

. ކުރިއެރުވުމަކީ އަމިއްލަ ފަރާތްތަކުގެ ޒިންމާއަކަށް ހެދިގެންކަމުގައެވެ ،ވުމާއިއެކު، އިގްތިސާދު ހިންގާ

،ްތަރައްގީގެ ބޭންކެއް ގާއިމުކޮށް އިގްތިސާދަށް އެހީތެރި ވެވޭނެ އިްނތިޒާމުހަމަޖެއްސުނ

ަށް އިތުރުކޮށް ހަރުދަނާ ކުރެވޭނެ އިންތިޒާމުތަކާއި ގަވާއިދު/ގާނޫނުތައް ހެދުން ކުދި ވިޔަފާރިތ

ްއަމިއްލަ ފަރާތްތަކަށް އެ ،މައި ދެ ސިނާއަތު ކަމުގައިވާ މަސްވެރިކަމާއި ފަތުރުވެރިކަން ފުޅާކޮށ ސިނާއަތްތައް އިތުރަށް ހުޅުވާލުން

ަނޑުން މަސްބޭނުމުގެ އިތުރުން މަސް އާލާކުރާނެ ފުރުސ ތު ފަހިކޮށްދިނުން ކަ

ްފަތުރުވެރިކަމަށާއި މަސްވެރިކަމަށް، –ފިސްކަލް ސްޕޭސް އިތުރުކޮށްގެން – ،ދައުލަތުގެ ދަރަނި ކުޑަކޮށ އަދި މީނޫންވެސް އެހެން ސިނާއަތްތަކަށް ބޭރުން މާލީ އެީހތެރިކަްނ ލިބޭނެ ގޮތްަތށް ފަހިކޮށްދިުނން

ް7ކޯޕޮރޭޓް ޕްރޮފިޓް ޓެްކސް ، ޕަސެންޓް 25ކްސް އިންކަމްޓެ -ފުރިހަމަ ޓެކްސްނިޒާމެއް ގާއިމުކޮށ ޕަސެންޓް އަށްވުރެ ބޮޑުނުކުރުމާއިއެކު އިންޕޯޓް 6ޕަސެންޓް، ޖީއެސްޓީ 10ޕަސެންޓް، ޓީޖީއެސްޓީ ޑިއުޓީ ވީ ވަރަކުން އުވާލުން

ިށް ފަހިޮކށްބޭރުގެ ބޮޑެތި އިންވެސްޓްމަންޓަ –ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދުގެ މިންވަރު އިތުރު ކުރުމަށްޓަކައ، – އެކްސްކްލޫސިވް އިކޮނޮމިކް ޒޯން ގާއިމުކުރުން

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

13 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ެދިވެހި ރާއްޖޭގައި ވިޔަފާރި/އިގްތިސާދުގައި ބޭނުންކުރެވޭ ކަރަންސީއާއި ކަރަންސީގެ އުސޫލުތަކަކީ އޭގލޮޅުން ކުޑަވެ، އޭގެސަބަބުން އިގްތިސާދުގެ އިތުބާރު ބޮޑުވެ، ކަރަންސީ ލިބޭނެގޮތްތަކާ ވަސީަލތްތައް

އޭގެ ނާޖާއިޒުކަމާ ފަސާދަނެތިދާނެ އެއްޗެއްގެގޮތުގައި ގާއިމުކުރުން ،ވެއިތުރު

އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ގަބޫލު ކުރުމަކީ ރާއްޖެ ތަރައްގީ ވެގެން ދާއިރުގަިއ ރައްޔިތުންގެ – :އިޖްތިމާއީ ރައްކާތެރިކަން .3ގާއިމުކުރުން. އެހެން ކަމުން ދެމެދުގައި އޮންނަ ތަނަވަސްކަމުެގ ފަރަގު ވީހާވެސް ކުޑަކޮށް ބޭއްވޭނޭ އުސޫލު ތަކެއް

އިޖްތިމާއީ ރައްކާތެރިކަމުގެ އެކަށޭނަ ނިޒާމެއް އޮންނަން ޖެހޭނެއެވެ. މި ގޮތުން

ްރައްޔިތުންގެތެރެއިން އިންކަމްޓެކްސް ދައްކަންޖެހޭ މިންވަރަށް އާމްދަނީ ނުލިބޭ ހުރިހާ ފަރާްތތަކަށ މިފަދަ ނިޒާމެއްގެ ލާބަ ލިބުން

ަންޓެއްކަުމގައި އެމް.ޑީ.ޕީ. އިން ދެކޭތީ ތައުލީމީ ކަންކަމަށް ދޭ އެހީތެިރކަމުގެ ތައުލީމަކީ އިންވެސްޓްމ ުވންތެރެއިން ހާއްސަކޮށް މަތީތައުލީުމގެ ސަބްސިޑީ އަކީ ހުރިހާ ރައްޔިތުންނަށް ހުޅުވިފައިވާ ނިޒާމަކަށް

ްތެރިކަން އިޖްތިމާއީ ރައްކާތެރިކަމުގެ ޕްރޮގްރާމަކީވެސް ހޭދައެއްކަމުގައި ވީއުރު އުފެއްދުނޕަސެންޓް ގެ ތެރޭގައި އިޖްތިމާއީ 15ދަުއލަތަްށ ލިބޭ ޓެކްސްއާމްދަނީގެ ،ހިފެހެއްޓުމަށްޓަކައި

ރައްކާތެރިކަމުގެ ހަރަދު ހިފެހެއްޓުން

)އިޖްތިމާއީ ރައްކާތެރިކަމުގެ ނިޒާމުގެ ތެރެއިން ސަބްސިޑީ ބޭނުްނވާ ފަރާތްތަކުން މި ކަމަށް އެދެްނޖެހޭނެއެވެ. އެއްފަހަރު އާކުރަންޖެހޭނެއެވެ. ސަބްސިޑީ ލިބޭފަރާތްތަކުގެ މަހަކުން 3އެޕްލިކޭޝަން ކޮންމެ އަދި މިފަދަ

މައުލޫމާތު އާންމު ކުރަންޖެހޭނެެއވެ.(

އެމް.ޑީ.ޕީ. ގަބޫލު ކުރަނީ ރާއްޖޭގެ ތަރައްގީގެ މުސްތަގްބަލް ކުރި – :ތިމާވެއްޓާ ރައްޓެހި އުމްރާނީ ތަރައްގީ .4އިޔާދަކުރަނިވި ހަކަތައަށް ބަދަުލ ،ސާދުގެ އިންޖީނުގެ ހިންގުން ެތލަށް ބަރޯސާވާ މިންަވރު ކުޑަކޮށްއަރާނީ އިގްތި

ވެގެންކަމާ، މުސްތަގްބަލްގެ އުްމރާނީ ތަރައްގީގެ ބިންގަލަކީ ދެމެެހއްޓެނިވި އަސާސެއް ކަމުގައިވުމާ، އަދި ރާއްޖޭގެ އިވާ ގުދްރަތީ ވަސީލަތްތައް އެންމެ ފުޅާ ދާއިރާ އެއްގައި ތިމާވެށި ހިމާޔަތް ކުރުމާއިއެކު ރާއްޖޭގައި ލައްވާފަ

ބޭނުންކުރެވޭނެ ގޮްތތަށް ތަްނފީޒު ކޮށްގެންނެވެ.

ާކުރިމަގުގައި ގާއިމު ކުރެވޭ ކަރަންޓު އުފައްދާ ވަސީލަތްތަކަކީ ިއޔާދަކުރަނިވި ހަކަތައަށް ބަރޯސާވ އިންޖީނުގެތަކެއް ކަމުގައިވުން

ަލުން ގުޅާ އެރަށްތަކަށް އެއް ވިއުގައެއްގެ ތެރެއިން ކަރަންޓު ދިނުން. ކައިރީގައިވާ ރަށްރަށް ކޭބ

ިއަމިއްލަ ފަރާތްތަކުގެ ހިއްސާ އިތުރުކުރުމަށް ރާއްޖޭގެ އިޔާދަކުރަނިވި ހަކަތަ އިތުރު ކުރުމަށްޓަކައނެ ނިޒާމެއް ކަރަންޓު ވިއުގައަށް ގަނެ ބޭނުން ކުރެވޭ ،އެފަރާތް ތަކުން އުފައްދާ އިޔާދަކުރަނިވި ހަކަތަ

ގާއިމުކުރުން.

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

14 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ަރާއްޖޭގައި ފެނަށް ޖެހުން ުހއްޓުވާ ރައްޔިތުންނަށް ރައްކާތެިރ ފެން ފޯރުކޮށްދިނުމަށް އަމިއްލޓްރީޓްކޮށް ރައްޔިތުންނަްށ ފެން ،ރައްކާކުރާ ވާރޭފެން ގަނެ ،ފަރާތްތަކުގެ ހިއްސާ އިތުރު ކުރުމަށް

ން. ފޯރުކޮށް ދެވޭނެ ގޮތްތައް ހޯދާ ަހމަޖެއްސު

ްކުނިން ،އަމިއްލަ ޒާތުގައި ނެތިގެން ނުާދފަދަ ކުނި، ރަށްރަށުން އެއްުކރުމުގެ ނިޒާމެއް ގާއިމުކޮށ ކަރަންޓު އުފެއްދޭނެ ގޮތްތައް ފަިހކޮށްދިނުން.

ުސަރުކާރުން ހަދާ ބޮޑެތި ހުރިހާ އިމާރާތްތަކާ، އަމިއްލަ ފަރާތްތަކުން ހަދާ ބޮޑެތި ބިނާތަކަކީ، ކަަރންޓދެމެހެއްޓެނިވި ގޮތެްއގައި ،މޫސުމަށް އަންނަ ބަދަލުަތކަށް ބަލާ، އެނަރޖީ އެފިޝަންޓް( ) ހަރަދު ކުޑަ

އެކަމަށް އިންސެންޓިވް ދިނުމާ، އެކަމަށް ގަވާއިދު ހެދުން، ތަންތަން ކަމުގައި ހެދުމަށް ބާރުއެޅުމާއި ހަދާ

ޭހާއްސަކޮށް –ނުންކުރުމުގައި ރާއްޖޭގެ އެންމެހާ ވަސީލަތްތައް އެންމެ އެދެވޭ އެފިޝަންޓް ޮގެތއްގައި ބއިޖްތިމާއީ ރައްކާތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމުގައާއި، ދަތުރުފަތުރުގެ ނިޒާމް ހިންގުމުގައި، ވިޔަފާރި ފުޅާކޮށް

ލިޔެކިއުން މަދުކޮށް އިލެކްޓްރޯނިކް ވަސީލަތްތަކާ/ވިއުގަ ،ކުރިއެރުވުމަށްޓަކައި 'އައިސީޓީ' ހަރުދަނާކޮށްފަާރތްތަކަށް ރާއްޖޭގެ ތަރައްގީގައި ފުރިހަމަ ހިއްސާއެއް ލިބޭެނ ޮގތްތައް ގެތައް ގާއިމުކޮށް މިފަްނނު

ފަހިކުރުން،

ުރާއްޖޭގައި ހުރި ގުދްރަތީ ވަސީލަތްތައް ރައްކާތެރި ކުރުމަށްޓަކައި، ރައްކާތެރި ކޮށްފައިވާ ސަރަހައްދތަކުން ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުން ތަކެއްގެ ވިއުގައެއް ގާއިމު ކުރުން. މޫސުމަށް އަންނަ ބަދަލުތަކުގެ ނުރައްކާ

ސަލާމަތްކުރުމަށް ދުނިޔޭގެ ފެންވަރުގައި ހަރަކާތްތެރިވެ، އަދި ރާއްޖޭގައި އެކަމަށް ވާންޖެހޭ ތައްޔާރީތައް ދެނެގަނެ އެ ކަންކަން ކުރިއަށް ގެންދިއުން.

ނޑު ގެ. ޕީ .ޑީ .އެމް ތައް ވައުދު މައިގަ

ދިވެހިންނަށް ވަޒީފާގެ ފުރުސަތު ފަހިކުރުން .1

އް ކުރިއެރުމުގެ ހަގީގަތަކީ ގައުމުގެ ގިނަބަޔަކު އުފެއްދުްނތެރި ގޮތެއްގައި މަސައްކަތް ކުރަމުން ދިއުމެވެ. ގައުމެމިގޮތުން މިފަދަ ފުރުސަތު ރައްޔިތުންނަށް ަތނަވެސްވެގެންދަނީ ައދާކުރާނެ ވަޒީފާއެއް ލިބިގެންނެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ

ފައިވާ ހައުސްހޯލްޑް އެކްސްޕެންޑިޗަރ އެންޑް އިންކަމް ގައި ހަދާ 2010ޕްލޭނިން މިނިސްޓްރީއިން މެއި އަށްވުރެ ގިނަމީހުން އެަބތިއްބެވެ. 200000ސްޓަޑީގައި ވާގޮތުން ރާއްޖޭގައި ވަޒީފާ އަދާކުރާ އުމުރުފުރާގެ

ވަޒީފާ ދިވެހި އިގްތިސާދުގައި ދިވެހި ަރއްޔިތުންގެ ހިއްސާ އިތުރު ވެގެްނދާ މިންވަރާ ގާތަށްވެސް އެކަމަްށ ބޭނުންވާމީހުން ަވޒީފާގެ ބާޒާރަށް 19000 ،ގެ މައުލޫމާތަްށ ބަލާއިރު 2010އާ 2006އުފެދިފަކާނެތެވެ. މިގޮުތން

އިން މަދުވެަފއެވެ. 600ނިކުތްއިރު، އިތުރުވި ވަޒީފާގެ ިނސްބަތް ވަނީ

ތިބީ ވަޒީާފ – ،ހާއްސަކޮށް ޒުވާނުން – ،އަށްވުރެ ގިނަ ދިވެހި ރައްޔިުތން 20000ނަތީޖާއަކީ މިހާރުވެސް 21އަތޮޅުތަކުގައި މިނިސްބަތް ވަނީ ،ޕަސެންޓްގަިއ ހުރިއިރު 8ނެތިއެވެ. މިގޮތުން ވަޒީާފނެތް ިނސްބަތް މާލޭގައި

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

15 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ޕަސެންޓެވެ. އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ސަރުކާރަކުން 48ޕަސެންޓްއަށް އަރާފައެވެ. މުޅިރާއްޖޭގެ ވަޒީފާނެތް ނިސްބަތަކީ ކީ ވަޒީފާގެ ފުރުސަތު އިތުރުކޮށް އުފެއްދުންތެރިކަން އިތުރު ކުރުމާއެކު ރައްޔިތުންގެ ހިންގާނެ މަޝްރޫތަކުގެ އަމާޒަ ދުޅަހެއުކަން އިތުރު ކުރުމެވެ.

ވަޒީފާގެ ފުރުސަތު ފަހިކޮށްދޭނެއެވެ. ވަޒީފާގެ ފުރުސަތުގެ 27000އަހަރުތެރޭގައި 5އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ސަރުކާރުން ވަޒީފާއާއި އަދި ހުނަރުގެ 19000ޮރގްރާމްތައް ތަންފީޒުކުރުމާއި ވިދިެގން އުފެއްދޭ ތެރޭގައި ހިމެނޭނީ ތަރައްގީގެ ޕް 8000ދިވެހިންަނށް ލިބޭ ،ބޭރުމީހުން އަދާކުރާ ހުނަރުބޭނުންވާ ވަޒީފާތަކަށް ،ޕްރޮގްރާމުން ތަމްރީނު ލިބިގެން

އްޖޭގެ އެކިއެކި ސަރަހައްދު ތަކުގައެވެ. މިގޮތުން ފުރުސަތެވެ. މިގޮތުން އުފެދޭ ިގނަ ވަޒީފާތައް ހިމެނިގެން ާދނީ ރާފުރުސަތަކީ މާލޭން 4600އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ދައުރުގައި ހުޅުވާލުމަށް ރޭވޭ ފުރުސަތުގެ ތެރެއިން މަދުވެގެން

.ޑީ.ޕީ. ގެ ފުރުސަތަކީ މާލޭން ދެކުނުަގއި ލިބިގެންދާެނ ފުރުސަތުތަކެކެވެ. އެމް 3400އަދި މަދުވެގެން ، އުތުރުގައި ސަރުކާރުގެ ގިނަގުނަ ޕްރޮގްރާމް ތަކަކީ ވަޒީފާގެ ފުރުސަތު އިތުރުކުރުމަށް އެޅޭފިޔަވަޅެކެވެ.

ޕްރޮގްރާމް ތަކުގެ ޒަރިއްޔާއިން އެކިއެކި ، ވަޒީފާގެ ފުރުސަތުގެ ތެރޭގައި އަމާޒު ކުރެވިފައިވާ ދާއިރާތަކާއި 27000 ގެ ތެރޭގައި:ދާއިރާތަކަށް ކަޑައެޅިފައިވާ ފުރުސަތުތަކު

އަްށވުރެ ގިނަ 16000 ،ރާއްޖޭގެ އުފެއްދުންތެރިކަން ިއތުރު ކުރުމަށްޓަކައި އިގްތިސާުދ ފުޅާކުރުމަށް - ފުރުސަތު

އަށްވުރެ ގިނަ ފުރުސަތު 350ރާއްޖޭގެ ޒުވާނުންނަކީ އުފެއްދުންތެރި ޒިންމާދާރު ބައެއްކަމަށް ހެދުމަށްޓަކައި -

އަށްވުރެ ގިނަ ފުރުސަތު 550ާނ ކުރުމަށްޓަކައި ތައުލީމީ ނިޒާމު އިތުރަށް ހަރުދަ -

އަށްވުރެ ގިނަ ފުރުސަތު ގެ އިތުރުން މަދަނީ 200ސިއްހަތުގެ ދާއިރާ އިތުރަށް ހަރުދަނާ ކުރުމަށްޓަކައި -އުމްރާނީ ، އައިސީޓީއިންނާއި އިޖްތިމާއީ ރައްކާތެރިކަމުގެ ޕްރޮގްރާމުންނާއި، ޖަމިއްޔާތައް ހަރުދަނާކުރުމާއި

އި ގުޅޭ ފުރުސަތުތައް ހިމެނެއެވެ. ތަރައްގީއާ

ދަތުރުފަތުރުގެ ފުރިހަމަ ނިޒާމަކުން މުޅިދިވެހިރާއްޖެ ގުޅުވާލުން .2

ދިވެހިރާއްޖޭ އަކީ ޖަޒީރާ ގައުމެކެވެ. މިގޮތުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ދިރިއުޅުން އެހެން ގިނަ ގައުމުތަކާއި ތަފާތުވާ ކަމަީކ ވެ. މުޖްތަމައު އަކީ އިންސާނުންގެ ފަރާތުން އުފެދިއަންނަ އެތަކެއް ރަށެއްގައި މީހުން ދިރިއުޅެމުންދާކަމެ

މީހުންގެ ގުޅުން އިތުރު ކުރަންޖެހެއެވެ. މި ގޮތަށް ވަކިވަކި ރަށްރަށުގައި އުޅުމަކީ އޭގެޒާތުގައި ،އެއްޗެއްކަމުންނޑި ލިބެންހުްނނަން އަދި ކޮންމެ ރަށެއްގައި ހުރިހާ ހިދްމަތްތަކެއް ،އެކަކު އަނެކަކު ނުފެނި ،މީހުންގެ ގުޅުން ކެ

ވަނަ ގަރުނުގައި މަޖްބޫރު ކުރުވާ ކަމެއް ނޫނެވެ. 21ޖެހުމަކީ

އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ވެރިކަމުގައި ދަތުރުފަތުރުގެ ނިޒާމެއްވަނީ ގާއިުމ ކުރެވިފައެވެ. މިނިޒާމަކީ އެ ސަރަހައްދެއްގައި ރަުދ މީހުންަނށް ފޯރާފަށުގަިއ ހިމެނޭ އެންމެހާ ަމންޒިލްތައް ގަވާއިދުން ގުޅުވައިދޭ، އަދި ެއކަމަށް ހިނގާ ހަ

މިލިއަން ފަސިންޖަރުން ވަނީ ދަތުރުކޮށްފައެވެ. 2ބެހެއްޓިފައިވާ ނިޒާމެކެވެ. މިިނޒާމުގެ ދަށުން މިހާތަނަށް

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

16 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

އެހެންނަމަވެސް ހުރިހާ ސަރަހައްދަކީ އެއްވަރެއްގެ ސަރަހައްދަށް ނުވާހިނުދ، ރައްޔިތުންގެ 'ބަންދު' އަދިވެްސ އެވެ. މުޅިން ފިލައިގެންނުދެ

އަހަރު ތެރޭގައި ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ސަރަހައްދުތަކަށް ދަތުރުފަތުުރގެ ވިއުގަ ފުޅާ 5 ،އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ސަރުކާރުންކުރާނަމެވެ. އަދި މިނިޒާމުގެ ދަުށން އަމިއްލަ އުފެއްދުްނތެރިންނަްށ އެމީހުންގެ މުދާ އެެހނިހެްނ ސަރަހައްދުތަކަށް

ރުމުގެ ފުރުސަތު ހުޅުވާދޭނަމެވެ.ލުއިފަސޭހަކޮށް ގެންގޮސް ވިޔަފާރި ކު

ރާއްޖޭގެ ރަށްތަށް ދަތުރުފަތުރުެގ ނިޒާމުން ގުޅުވާލުމުގައި ގެންގުޅުނު ސިޔާސަތުގެ ދަށުން އެކި ސަރަހައްދުތައް ގުޅުވާލުމުގައި އަމިއްލަ ފަރާތްތަާކ ގުޅިންގެން މިކަން ތަންފީޒު ުކރުމަކީވެސް އެއްއަމާޒެވެ. އަނެއް އަމާޒަކީ މިހާރު

އަދި މިނިޒާމާގުޅޭ ، ކުރެވޭ އުޅަނދުފަހަރުގެ ެފންވަރު މަތި ކުރުމަށްޓަކައި ސަރުކާރުގެ އެހީތެރިކަން ދިނުމާއިބޭނުން އުމްރާނީ ތަރައްގީގެ ބައިތައް ިނންމުމަށް ބާރުއެޅުމެވެ.

ހީއަށް މީގެ އިތުރުން މިހާރު އޮްތ ދަުތރުފަތުރުގެ ނިޒާމަކީ އާންމުކޮށް އެންމެނަށް، އަިދ ހާއްސަކޮށް ާހއްސަ އެމި ގޮތުން . ބޭނުންވާ މީހުންާނށާއު އުމުރުން ދުވަސް މީހުންނަށް ފަސޭހައިން ބޭނުންކުރެވޭ ނިޒާމަކަށް ހަދާދޭަނމެވެ

ހާއްސަ އެހީއަށް ބޭނުންވާ މީުހންނަށާއި އުމުރުން ދުވަސްވީ މީހުންނަށް ފަސޭހައިން އަރާ ފޭޭބގޮތަށް މި ނިޒާމު .ފަރުމާކުރެވޭނެއެވެ

ހިދްމަތް ދިނުން ފޯރާ، ސިއްހީ ، ފެންވަރުރަގަޅު .3

ސިއްހީ ހިދުމަތަކީ ރައްޔިތުންގެ ޒަރޫރީ ބޭނުންތަކުގެ ތެރެއިން ެއންމެ އަސާސީ އެއްބޭނުމެވެ. ދިވެހި ރައްޔިތުން ރުގައި އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެނައުމުގެ އެއް ހަގީގަތަކީ އޭގެ ކުރީގެ ސަރުކާރުގެ ދައު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ވެރިކަމަށް

މަދަނަ ، ރެއިން ގިނަބަޔަކު ސިއްހީ ފަރުވާ ހޯދުމަށް ސަލާން ޖަހަން ދާންޖެހުމެވެ. މަދަނަދިވެހިރައްޔިތުންގެ ތެޕްލަސް އަދި އާސަންދަ ތާރަފް ކުރުމާއި ގުޅިގެން ބޭސް ސިޓީއަށް ސަލާން ޖެުހންވަނީ އެކަހެިރ ކުރެވިފައެވެ.

ގެ ގާިބލުކަްނ ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ހިދުމަތް ހޯދުމު ހާއްސަ ކަންކަމުގައި ސިއްހީ ،މިހެން މިކަން އޮތްނަމަވެސްރައްޔިތުންނަށް އަދިވެސް ވަނީ ނުލިބިއެވެ. މީގެ އެންމެ ހިތްދަތި ހަގީގަތަކީ ރާއްޖޭގައި ހުރީ ޓާޝިއަރީ

އާންމު ގޮތެއްގައި ބޮޑުބައްޔެއްވެގެން ކޮންމެހެން ކުރަން ޖެހޭ ،ހޮސްޕިޓަލްކަމުގައި ވީއިރު 2ހޮސްޕިޓަލްގެ ކުރެވޭނެ އިންތިޒާމެއް މިދެތަނުގައިވެސް އަދި ނެތްކަމެވެ.ޓެސްޓްތަކާ ތަހްލީްލތައް

ރާއްޖޭގައި ޓާޝިއަރީ . ގެ ސަރުކާރުގެ ދެން އަންނަ ދައުރުގެ ފުރަތަމަ އަހަރުގެ ތެރޭގައިއެހެންކަމުން އެމް.ޑީ.ޕީކުރެވެްނ އަކަށް ގެނައުމާއެކު، މިސަރަހައްދުގެ އެހެންވެސް ޓާޝިއަރީ ހޮސްޕިޓަލްތަކުން 3ހޮސްޕިޓަލްގެ އަދަދު

ޑިޖިޓަލް އެކްސްރޭ، ،ހުންނަ ހުރިހާ ޓެސްޓްތަކެއް މިތަންތަނުން ކުރެވޭނެ އިންތިޒާމު ހަމަޖައްސާނަމެވެ. މިގޮތުންޑައަލިސިސް، ދަތުގެ ފަރުވާ، ކުޑަކުދިން/މައިންގެ ،އެމްއާރއައި ގެއިތުރުން، އީއީޖީ، އަލްޓްރާސައުންޑް، އީސީޖީ

3ސަރަހައްދެއްގައި ގާއިމު ކުރެވޭނޭ 3ހޮސްޕިޓަލަކީ ރާއްޖޭގެ 3ވެ. )މި ފަރުވާގެ ހުރިހާސާމާނެއް ހޯދޭނެއެ ހޮސްޕިޓަލެވެ.(

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

17 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

4ރައްޔިތުންގެ ސިއްހީފަރުވާ ހަރުދަނާކުރުމުގެ އިތުރުން ރައްޔިތުންގެ ދުޅަހެޔޮކަން އެކަށައެޅުމަށްޓަކައި ފުރަތަމަ ން ތަމްރީނުކޮށް ވަޒީފާދެޭވނެއެވެ. ވަކި ރަށެއްގައި ހަރަކާތްތެރި 250އަހަރުގެ ތެރޭގައި އިޖްތިމާއީ/ސިއްހީ ރޮގުން

ގޭގެއަށް ،ގާއިމުވުމުގެ ބަދަލުގައި މިހަރަކާތްތެރިން އެމީހުންނާ ހަާވލުވާ ސަރަހައްދުތަކަށް ގަވާއިދުން ދަތުރުކޮށްއެސަރަހައްދެއްގެ ބަލިަމޑުކަމާ/މާބަޑުމީހުންގެ މައުލޫމާތު ،ޒިޔާރަތްކޮށް ރައްޔިތުންގެ ހާލުަބލާ މައުލޫމާތު ރެކޯޑްކޮށް

ހޮސްޕިޓަލް ގެ ޖެނެރަލް ޕްރެކްޝިނަރ )ޖީޕީ( އަށް ފޯރު ކޮށްދެމުން ގެންދާނެއެވެ. މިގޮތުން އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުކާރުގައި ރައްޔިތުންގެ ސިއްހަތު ބަލަހައްަޓން ފަށާނީ ރައްިޔތުމީހާ ބަލިވުމުގެ ކުރިން ފެށިެގން ބަލިވުމަށްަފހު

ގެ ފަހުންވެސް ކޮންމެހެން ކުރަންޖެހޭ ކަންކަން ރާއްޖެއިން ވާންނެތް ހިނދެއްގައި އަދި އޭ ،ކުރަންޖެހޭ ފަރުވާއާއި ރާއްޖެއިން ބޭރުން ވެސް އާސަންދައިގެ ދަށުން ފޯރުކޮށްދިނުމުގައި އެހީތެރިވެގެންނެވެ.

ރަށްރަށަށް މި ހޮސްޕިޓަލްތައް ގާއިމު ކުރެވޭ ،ޓާޝިއަރީ ހޮސްޕިޓަލް ގާއިމުކުރުމުގެ އިތުރުން 3ދުނިޔޭގެފެންވަރުގެ ސިއްހީކަންކަމުގައި އަންނަންޖެހޭ އެހެން ރަށްރަށުގެ ރައްޔިތުންނަށް ދަތުރުަފތުރުގެ ނިޒާމުގެ ތެރެއިން

މި ރަށްރަށުގައި އެކަށޭނަ ކުޑަ މިންވަރަކުން ފައިސާދީގެން ތިބެވޭނެ ،ދަތުރުކުރުމުގެ އެހީތެރިކަން ފޯރު ކޮށްދިނުމާއި ބާޒާރުބަނދަރުގެ ގެސްޓްހައުސް ޕްރޮގްރާމުގެ ތެރެއިން ފަހިކޮށްދެވޭނެއެވެ. އިންތިޒާމް ފަހިކޮށް ދިނުމަްށޓަކައި

ރައްޔިތުންގެ ސިއްހީ ހިދްމަތް ރަގަޅުވުމުގައި ޒުވާނުންގެ ދުޅަހެޔޮކަން ދެމެހެއްޓުން މުހިންމު ރޯލެއް ކުޅޭނެއެވެ. ޕްރޮގްރާމްތައް ހިމެނިގެންދާނެއެވެ. މިގޮތުން އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުކާރުގައި ޒުވާނުންގެ ދުޅަހެޔޮކަން އިތުރު ކުރުމުގެ

މީގެތެރޭގައި މާލޭގެ ސްޕޯޓްސް ކޮމްޕްލެކްސް އަދި މޫދުކުޅިވަރުގެ މަރުކަޒު ހިމެނޭނެއެވެ. އަދި ރާއްޖޭގައި އަލަށް ޕްރޮގްރާމަކީ ވެސް މިކަމަށް އިތުރު ގާއިމުކުރެވޭ ޒުވާނުންގެ ކޮމްޕްލެކްސް އަކާއި ފުޓްބޯޅަ ތަރައްގީ ކުރުމުގެ

މެއް ހޯދައިދޭނެ ޕްރޮގްރާމްތަކެކެވެ.ކުރިއެރު

ސިއްހަތުގެ ފެންވަރު ރަގަޅު ވުމާއެކުގައި އާންމު ރައްޔިތުންގެ ދިރިއުޅުމުގެ އުމުރު ދިގުވުމަކީ ގާތްކަމެކެވެ. މިހެން ކަމުން އުމުރުން ދުވަސްވީ މީުހން އިތުރު ވެގެްނ ދާނެކަމުގަިއ ބަލަންޖެހެއެވެ. މިގޮތުްނ ދޮީށ އުމުރުގެ މީހުން

ހާއްސަކޮށް ސިޓީތަކުގައި ،ލަހައްޓަން ޖެހިފައިވާ ފަރާތްަތކަށް ބޭނުންވާ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމުގެ އިތުރުންބައެކަން ކުރެވޭެނ އިންތިޒާމު ގާއިމުކުރުމަށްޓަކަިއ އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ،އެފަދަ މީހުން ެބލޭނެ ގޮތް ނެްތ ފަރާތްތަކަށް

ބަލަމުން ގެންދާނެއެވެ.ސަރުކާރުން އަމިއްލަ ފަރާތްތަކާ ގުޅިގެން

ހެދުން ކޮންމެ ދިވެހިރައްޔިތަކު ފަހުރުވެރި ގެދޮރުވެރިއަކަށް .4

ވައުދުގެ ތެރެއިން އެންމެ ގިނަ ބައެްއގެ އުންމީދުތަކާއި 5އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ސަރުކާރުން ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް ވީ ތުންގެ ގިނަބަޔަކަށް ވަނީ ބޯހިޔާވަހިކަމުގެ ގުޅިފައިވަނީ މި ޕާޓީގެ ބޯހިޔާވަހިކަމުގެ ވައުދެވެ. އެއީ ދިވެހި ރައްޔި

ދަތިކަން އިހުސާސު ކުރަން ޖެހިފައެވެ. އަދި އެކަމުގެ ހައްލެއްވެސް ފެންނާނެ ގޮތެއް ެނތިފައެވެ.

އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ މި ވައުދު ފުއްދުމެގެ ގޮތުން އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ސަރުކާރުން ވަނީ ގިނަގުނަ ކަްނތައްަތކެއް ކޮށްފައެވެ. ހައުސިންގް ޔުނިޓް އެޅުމަށް ރޭވި، އަދި އޭގެ ތެރެއިން 10000އި ރާއްޖޭގެ އެކި ސަރަހައްދުގައި މީގެ ތެރޭގަ

އެޅުމަށް އެކި ފަރާތްތަކާ ވަނީ ކޮންޓްރެކްޓް ކުރެވިފައެވެ. އިންޑިޔަން އެގްޒިމް ބޭންކާއި ޗައިނާ އެގްޒިމް 8757ގެ ބަޖެޓުގައި ާވނީ ހިމަނާފައެވެ. 2012އްސައި ހައުިސންގ ޔުނިޓް އެޅުމުގެ ލޯުނ ހަމަޖަ 2000ބޭންކުން ޖުމްަލ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

18 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ގޯތި ދޫކުރުމަށް ވަނީ 250ހައުސިންގ ޔުނިޓާއި 1500އަދި ވެށިފަހި މާލެ ޕްރޮގްރާމްގެ ދަށުން ހަމަޖައްސާފައެވެ.

ރައްޔިތުންނާ ދިމާވެފައިވާ ބޯހިާޔވަހިކަމުގެ ދަތިކަން ހައްލު ކުުރމަށްޓަކައި ގެންގުޅުނު ސިޔާސަތުގެ ދަށުން މިކަން ހައްލުކުރުމުގައި އަމިއްލަ ކުންފުނި ތަކަށް ވިޔަފާރީގެ ފުރުސަތުތައް ފަހިކޮށްދީގެން އެ ކުންފުިނ ތަކުން ފްލެްޓ އަޅާ ގޮތަށްވަނީ ހަމަޖެހިފައެވެ. މި ކަން މިހެން ރޭވުނީ ދައުލަތުގެ މާލިއްޔަތަށް ލުއި އެހެނަސް މުޅި މަޝްރޫ

ތުންނެވެ.އެންމެ ފެންވަރު ރަގަޅަށް ހިންގުމުގެ ގޮ

ބޯހިޔާވަހިކަމުގެ ދަށުްނ އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ އެއް އަމާޒަކަށްވީ މާލޭގައި ދިރިއުޅޭ ރައްޔިތުންަނށް ދިމާވެފައިވާ ހަުއސިންގ ޔުނިޓުގެ 10000ބޯހިޔާވަހިކަމުގެ ދަތިކަމަްށ ހައްެލއް ހޯދައިދިނުމެވެ. މި ޮގތުން ައޅަން ރޭވިފައިވާ

ލޭ ސަރަހައްދަށެވެ.ޔުނިޓް ހާއްސަކުރެވުނީ މާ 3000ތެރެއިން

މީގެ އިތުރުން އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ައނެއް އަމާޒަކަށްވީ މާލެއަކީ ދިިރއުޅެން ފަސޭހަ، ހިތްގައިުމ ވެއްަޓކަށް ހެދުމަށެވެ. .އި ވެށިފަހި މާލެ ަމޝްރޫ ރޭވިގެން ހިންގަންފެށުނެވެ މި ކަމަށްޓަކަ

ނާ ދިމާވެފައިވާ ބޯހިޔާވަހިކަމުގެ ދަތިކަން ހައްލު މިގޮތުން ކުރިއަށް އޮތް ފަސް އަހަރުގެ ތެރޭގައިވެސް ރައްޔިތުން އާއިލާ 500 ހައުސިން ޔުނިްޓ ގާއިމު ކޮށް ފޯރުންތެރިކަން ުކޑަ 7000ރާއްޖޭގައި އެކި ފަންތީގެ ކުރުމަށްޓަކައި

އި ދިގު ތަކަށް ހައުސިން ސަބްސިޑީ ދިނުންމަށް ވަނީ ރޭވިފައެވެ. މީގެ އިތުރުން ކުޑަ އިންޓަރެސްޓް ރޭޓެއްގަދެއްކޭ ހައުސިން ލޯނު ދިނުމާއި، ރިއަލް އެސްޓޭޓު އުސޫލުން ވިޔަފާރި ކުރާ މުއްދަތަށް ބަހާލައިެގން ފަސޭހަަކމާއެކު

މީހުންނަށް ޑިވެލޮޕްމެންޓް ޭބންެކއް މެދުވެރިކޮށް ހައުސިން ޕްރޮޖެކްޓް ތަކަށް ލޯނުދެވޭނެއެވެ. އަިދ ވަޒީފާ އަދާކުރާ ސޯްޓތަކުގައި ވަޒީފާ އަދާކުރާ ފަރާތްަތކަށް ވަޒީފާއަދާކުރާ ތަނާ ކައިރިްނ ބޯހިޔާވަހިކަްނ ފަރާތްތަކަށް، ހާއްސަކޮށް ރި

ފޯރުކޮށްދިނުމާއި، ބޯހިޔާވަހިކަްނ މިލްކުވެރި ކުރުމުގެ ރޫހުގައި، އެއްމެދު ކުރުމުގެ ގާނޫނު މަޖްލީހުން އަވަހަށް ވެއެވެ.ފާސްކުރުމާއި ބިން ގަނެ ވިއްކުމުގެ ގާނޫނު ހަރުދަނާ ކުރުން ހިމެ

ރައްޔިތުންނަށް ރައްކާތެރި ހަމަހަމަ ވެއްޓެއް ގާއިމްކޮށް ދިނުން .5

ޖަޒީރާ ގައުމެއްގެ ގޮތުގައި އުފެދިފައިވާ ދިވެހިރާއްޖޭގައި ޒަމާނުއްސުރެ މީހުން ދިރިއުޅެމުން އަންނަނީ އެތައް ކަށް އެއްފަހަރާ ފެތުރިގެން މިންަވރެއްގައި ހުރިހާ ރަށަ ހަލުވިރަށެއްގައެވެ. މިހެންކަމުން އިގްތިސާދީ ތަރައްގީ

މަކީ ރަށްތަކެއްގައި ދިރިއުޅޭ ބައެއް ފްހޫރާއްޖޭގެ ގުދްރަތީ މަ ،ދިއުމަކީ ނާދިރު ކަމެއްކަމުގައި ވީނަމަވެސްގައުމުގެ ވަސީލަތްތައް ހުރިހާ ހިސާބުތަކަށް ،ކަމުގައިވުމެވެ. އެހެންކަމުން، ގައުމަށް ލިބޭ ކުރިއެރުމާ

ޔަަވޅެއްގެ ގޮތުން އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ފުރަތަމަ މެނިފެސްޓޯގައި އެންެމ މުހިންމުކަން ފޯރުކޮށްދިނުމުގެ ފުރަތަމަ ފިމިކަން ފެިށ އޭގެ ފޮނިކަން .ދީފައިވާނީ ދަތުރުފަތުރުގެ ވިއުގައަކުން ރާއްޖެ ގުޅުވާލުމަށެވެ. ރަށުބަންދުން ފިލުވުމެވެ

ވަނީ ރައްޔިތުންނަށް ލިެބންފަށާަފއެވެ.

ގައުމުގެ ހުރިހާ ،ަގއުމެއްގައިވެސް ގައުމުގެ ކުރިއެރުމާ ތަރައްގީ ތަޖްރިބާ ކުރުމަށް މިގޮތަށް ފެތުރިފައިވާ ކޮންމެ ގައުމުގެ ހިންގުމުެގ ހަމަހަމަކަން އިހްސާސްކޮށް އޭގެ ހެޔޮއަސަރު ،ރައްޔިތުންނަށް ިލބެންޖެހޭ ރަްއކާތެރިކަމާ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

19 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

،ރުގައި ހިންގުން ހަރުދަނާ ކުރުމަށާއިހުރިހާ ކަންކޮޅުތަކަށް ކުރަންޖެެހއެވެ. މިގޮތުން އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ސަރުކާެއންމެ ފުރަަތމަ ކުރާ ކަމެއްގެ ގޮތުން، ދިެވހި ފުލުހުްނނަކީ ،ރައްޔިތުންގެ ރައްކާތެރިކަން ހޯާދ ދިނުމަށްޓަކައި

ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ކަންކޮޅެއްގައި ރައްޔިތުންނާ ގާތުން، ރައްޔިތުްނގެ އެދުންތަކަށް އިޖާބަިދނުމާއެކު، އެރައްޔިތުންގެ ހްތިރާމާ ލޯިބ ހާސިލް ކުރާެނ ބައެއްކަމުގައި ހެދުމަްށޓަކައި ވެރިކަންކުރާރަށަށް ފުލުހުްނ 'ޖަާމވެފައިވާ އޮތުން' އި

ރޫޅާލާނަމެވެ.

ކުށްކުރާ މީހުން ހޯދުމަށާއި ކުްށމަދުކުރުމަށް އޮތް އެއްވަސީލަތަކީ ކުށްކުރާ ފަރާތްތަކުގެ ޝަރީއަތް އަވަސްކޮށް އި ރާއްޖޭގެ އެކި ސަރަހައްދު ތަކުގައި ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލް ގެ ހިދްމަތް ގާއިމު ހަލުވިކުރުމެވެ. މިކަމަށްޓަކަ

ކުރެވޭނެއެވެ. މީގެ އަނެއް ބޭނުމަކީ އެއްވަގުތެއްގައި ޝަރުއީ ހުކުމެއްގެ ބޭރުން ބަންދު ކުރެވިފައިވާ ރައްޔިތުންގެ އަށް ވުރެ އިތުރުވިޔަ ނުދިނުމެވެ. 600އަދަދު

ންގެ ފޯކަްސ އެ ސަރަހައްދަކަށް އެކަށޭނަ ގޮތެއްގައި ބެހެއްޓުމަށްޓަކަިއ އެސަރަހައްދުގެ މީގެއިތުރުން ފުލުހުއާންމުކޮށް ފުލުުހން ކަންކަމުގައި ،ފުލުހުންގެ ކޮމިޝަނަރ އެސަރަހައްދުގެ ކައުންސިލްތަކާ މަޝްވަރާކޮށް

އިސްކަންދޭ ތަރުތީބު ރައްޔިތުންަނށް ހާމަކުރަމުން ގެންދާނެއެވެ.

އަސާސީގައި ބަޔާން ވެފައިވާގޮތުގެ މަތިން ލާމަރުކަޒީ ހިންގުން އިތުރަށް ހަރުދަނާ ކުރުމަކީ އެމް.ޑީ.ޕީ. އަދި ގާނޫނުސަރުކާރުގެ އިތުރު އަމާޒެކެވެ. ލާމަރުކަޒީ ކުރާއިރުގައި ރައްޔިތުން ބޭނުންވާ ކަންކަން ގާތުން ފުރިހަމަ

ޓީތަކުގައި ގާއިމުކުރެވޭ ވަސީލަތްތައް ވީވަރަކުން އްދު ތަކުގައި އުފެދޭ ސި ކުރުމަށްޓަކައި ރާއްޖޭގެ އެކި ސަރަހަ ހަމަހަމަ ކުރުމަކީވެސް އެމް.ޑީ.ޕީ. އިން ކުރާނެކަމެކެވެ.

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

20 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ރައްޔިތުންނަށް ހިތްހަމަޖެހޭ ދިރިއުޅުމެއް : އެއްވަނަ ބައި އް ޔާސަތުތަސި ރެވޭއަމާޒުކު ހޯދައިދިނުމަށް

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

21 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ތައުލީމު 1.1

ތަޢާރަފް

އިސްލާމީ ތަރުބިއްޔަތުގެ މަތީގައި ފަރުދީގޮތުްނ ލީމީ ސިޔާސަތަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކޮންމެ ރައްޔިތަކީވެސްއެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ތައުޒިންމާ އުފުލާ އަމިއްލަ ފުދުންތެރިކަމެއް ލިބިފައިވާ، އެމީހެއްގެ އާއިލާއާއި ޖަމާއަތާއި މުޖްތަމައުއަށް ބޭނުންތެރި، ޒަމާނަްށ

ޓެހި، އެބަދަލުތަކާއެކު ގުޅި ލާމެހިފައިވާ ދުނިޔެއެއްގައި ދިރިއުޅެ، ކުރިއަށްދެވޭނެ އަންނަ ބަދަލުތައް ެދނެގަނެ ެއއާ ރައްރައްޔިތަކަށްވުމަށް ބޭނުންވާ މައުލޫމާތާއި ވިސްނުމުގެ ގާބިލުކަމާއި ހުނަރު ލިބިދިނުމަށްޓަކައި ރަސްމީ ތައުލީމީ ނިޒާމު

.މާއެކު ލިބިދިނުމެވެފުރިހަމަކުރުމުގެ ފުރުސަތު ކޮންމެ ރައްޔަތަކަށްވެސް ހަމަހަމަކަ

އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ތައުލީމީ ސިޔާސަތުގައި ހިމަނަީނ ޕްރީސްކޫލް ތައުލީމާއި ފަށާ ތައުލީމާއި ސާނަވީ ތައުލީމާއި މަތީ ތައުލީމާިއ ލް ތަމްރީނުގެ އިތުރުން ބޮޑެތި މީުހންގެ އާންމު ތައުލީމު ނުވަތަ 'ައބަދަށް އުނގެނުމުގެ' ތަުއލީމެވެ. މީގެ ތެރެއިން ޕްރީސްކޫ

ތައުލީމާއި ފަށާ ތައުލީމާއި ސާނަވީ ތައުލީމަކީ ދިވެހި ކޮންމެ ރައްޔިތަކަށް ސަރުކާރުގެ ފަރާތުން ފޯރުކޮށްދޭންޖެހޭ ލާޒިމް މިންވަރެވެ.

ގައި އެމް.ޑީ.ޕީ. ވެރިކަމާ ހަވާލުވުމަށް ފަހު މި ވިސްނުމުގައި ނުހަނު ގިނަ ކާމިޔާބީ ތައް ހާސިލް ކުރިއެވެ. މި 2008ތްހަމަޖެހުމާއެކު ކުރިޔަށް އޮތް ރިޔާސީ އިންތިހާބަށް ތައްޔާރުކުރެވޭ މެނިފެސްޓޯގެ ތައުލީމާ ބެހޭ ބައިގެ އަމާޒަކީ ކާމިޔާބީގެ ހި

ކުރިން ހާސިލުކުރި ކާމީޔާބީގެ މައްޗަށް އިތުރު ކާމިޔާބީ ހޯދުމާއެކު، ތައުލީމީ ދާއިރާއިން މި ވަގުތު ހާސިލުކުރަން ނޑިތައް ހާ ނޑުދަ ސިލުކުރުމެވެ.ބޭނުންވެފައިވާ އިތުރު ލަ

ނެރުނު ނަތީޖާ ސްކޫލް ތައުލީމުގައި ޕީ ސަރުކާރުން .ޑީ .އެމް

ްވަރަށް ހަލާކުވެފައި ހުރި ތަކާއި ބޭނުން ނުކުރެވޭ ޕީ ވެރިކަމަށް އައި އިރު، ބާވެ ވިރާނާވެފައިވާ ކްލާސްރޫމް.ޑީ.އެމކުވެފައި ހުރި ފަރުނީޗަރާއި ސާމާނުތައް ހަލާ ،ަހދައި ،ފާހާނާތަކާއި ފެންފަިއބާ ފުރާޅުތައް މަރާމާތުކޮށް، ބަދަލުކޮށް

.ބަދަލުކޮށް ސްކޫލްތަކުގައި ލިެބްނހުރި ވަސީލަތްތަކުގެ ފެންވަރު ޮބޑުތަނެއް ރަނގަޅުކުރުން 159 ްއެއް ދަންފަޅިއަށް ކިޔަވައިދޭގޮތަށް ބަދަލުކުރުން( އިންސައްތަ 24)ސްކޫލު 64، ކްލާސްރޫމް އިމާރާތްކޮށ. ްއޯ ލެވެލް އިމްތިހާނު ނިންާމ . އީ. ސީ. ކާރުގެ ސިޔާސަތުތަކާއި މަސައްކަތްތަކުގެ ސަބަުބން ޖީސަރު . ޕީ.ޑީ.އެމ

އިންސައްތައަށް 29އިންސައްތައިން 27މާއްާދއިން ފާސްވާ ކުދިންގެ އަދަދު 5ތެރެއިން ގެ ކުދިން .އިތުރުކުރެވުނު

ިނޑު އިސްލާހުކޮށް އެ ތަންފީޒުކުރަން ެފށ އަށްވުރެ ގިނަ މުދައްރިސުންނަށް އިތުުރ 1500 ،ޓީޗަރުންގެ އޮނިގަ .ތަމްރީނު ދެވުނު

ްއެޑިޔުކޭޝަން ޔުނިޓް ގާއިމުކޮްށ 7ޕްރޮވިންސް އޮފީހުގައި 7ާރްއޖެޭގ ، ހިންގުމުގެ ފެންވަރު ރަގަޅުކޮށޔަ ގިނަ ޕްރޮވިންޝަލް ސްޕްރިންޓެންޑެންޓުން ލައި، ކުރިން މިނިސްޓްީރ އޮފް އެޑިޔުކޭޝަނުން ކުރަމުން ގެންދި

.ކަންތައްތަކެއް ޕްރޮވިންސް އޮފީހާއި ހަވާލުކޮށް ތައުލީމީ ހިންގުން ލާމަރުކަޒީކުރުން

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

22 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ް8ވެރިން، މެލޭޝިއާގައި މާސްޓާރސް ޑިގްރީ ފެންވަރަށް ތަމްރީނު ކުރުމާއި 4ސްކޫލްތަކުގެ ވެރިންގެ ތެރެއިނ .ކުރަން ފެށުންސްރީލަންކާގައި ފުރަތަމަ ޑިގްރީ ފެންވަރަށް ތަމްރީނު، މީހަކު

ްނޑުތަކެއް، ނުވަތަ އިންޑިކޭޓަރސް ތަކެއް އެކުލަވާލައި ސްކޫލްތަކަށ ސްކޫލްތައް އަމިއްލައަށް ވަޒަންކުރާނޭ މިންގަ .އަދި އިތުރު ޓިވެޓް ޕްރޮގްރާމްތައް ސްކޫލްތަކަށް ތައާރަފުކުރުން، ތައާރަފުކޮށް

ެނޑައަޅައި މުދައްރިސުން އެއަށް ކުއްލި ކާރިސާތަކުގައި ސްކޫލްތަކުން އަމަލުކުރާނޭ ގޮތުގ ުއސޫލުތަކެއް ކައަހުލުވެރިކުރުމުގެ ޕްރޮގްރާމެއް ފެއްޓި، ސްކޫލް ދަރިވަރުންނަށް ހާއްސަކުރެވިގެން ފަތަން ދަސްކޮށްދޭ ޕްރޮގްރާމެއް

.ފެއްޓުން ާރުކޮށް މަންހަޖު ކުރިއަށްވުރެ ޒަމާނަށްފެތޭ ިބާނކުރަނިވި މަންހަޖެއް އެކުލަވަިއލުމުގެ ގައިޑްލައިންތަކެއް ތައްޔ

. ކުރިޔަށް ގެންގޮސް ފައުންޑޭޝަން ލެަވލްގެ އަޖުމަބެލުމުގެ މަސައްކަތް ކުރަން ފެށުން އެކުލަވާލުމުގެ މަސައްކަތް ީކަމުގަިއ ށް ކިޔަވައިދޭ ތަންތަން 10ން 1ވެސް ގްރޭޑް މާލޭގައި ސަރުކާރުން ހިންގާ ހުރިހާ ސްކޫލަކ

.ންދިއުންހަމަޖައްސައި އެމަސައްކަތް ކުރިޔަށްގެ ްތަކުގައި ބެލެނިވެރިން ކުރިއަށްވުރެ ބޮޑަށް ބައިވެރިކޮށް، ސްކޫލް ބޯޑުތައް ުއފައްދައި ކުރިން ސްކޫލްތަކުގެ ނިންމުނ

މަސައްކަތްތަކާއި ބާރުތަްއ ސްކޫލްތަކަށާއި ހުރި ބައެއް މިނިސްޓްރީ އޮފް އެޑިއުކޭޝަންގެ މެންޑޭޓުގައި .ސްކޫލްބޯޑުތަކާ ހަވާލުކުރުން

ީދާއިރާއަށް ޕަބްލިކް ޕްރައިވެޓް ޕާރޓްނަރޝިޕްގެ އުސޫލު ތައާރަފުކޮށް އޭގެދަށުން ފުޅާ މަންހަޖެއް ތައުލީމ .އަގްވާމީ ސްކޫލްތައް އުފެއްދުން ފޯރުކޮށްދޭ ބައިނަލް

ީއެނެކްސް ޕަބްލިކް ޕްރައިވެޓް ޕާރޓްނަރޝިޕްގެ ދަށުން ވިލާ އެންޓަރޕްރައިޒްއާ ހަވާލުކޮށް . ސީ.އެސް.އެޗް.ސ .ސްކޫލެއް ހިންގުމާއެކު ވިލާ ކޮލެޖް ހިންުގމުގެ ފުރުސަތު ދިނުން އި މަތީ ސާނަވީއެތަނުގަ

މާލޭގެ ގިޔާސުއްދީން ސްކޫލް، އިންޑިއާގެ ޝްރީ އެޑިއުކެއަރ އާ ހަވާލުކުރެވި، އެ ސްކޫލް ބައިނަލްއަގްވާީމ .ފެންވަރުގެ ސްކޫލަކަށް ބަދަލު ކުރެވުނު

ްވެސް ވަރަށް މުހިންމު ކަމެއްކަމަށް ދެނެގަނެ، ޕްރީސްކޫލަށް ބޭނުންާވޭނ ތައުލީމަކީ އެންމެ ތުއްތު އިރުންފެށިގެނ .މަންހަޖެއް ސްކޫލްތަކަށް ތައާރަުފކުރުން

ޭޕްރީސްކޫލަށް އެހީވެދިނުމުގެ އައު ސިޔާސަތެއް އެކުލަވާލައި އެ ސިޔާސަތުގެ ދަށުން ޕްރީސްކޫލަށް ވެދެވކުރުމަްށޓަކައި، ޕްރީ ސްކޫލް ކިޔަވައިދިުނމުގެ ފެންވަރު މަތި އެހީތެރިކަން އިތުރުކޮށް ޕްރީސްކޫލްތަކުގެ ހިންގުމާއި

. ުކރަންފެށުން ތައުލީމަށް ޓީޗަރުން ތަމްރީނު ްވިލިމާލޭގައި ނަމޫނާ ޕްރީސްކޫލެއްގެ ގޮތުގައި ޕްރީސްކޫލެއް ބިނާކުރުނ. ިއެފަދަ ތަންަތނަްށ ދިނުާމބެހޭ ސިޔާސަތެއް އެކުލަވާލައި، ހާއްސަ އެހީއަށް ބޭުނންވާ ކުިދންނަށް އުގަްނނައ

ބޭނުންވާ އެީހތެރިކަން އިތުރުކުރުމާއެކު އިންކްލޫސިވް އެޑިޔުކޭޝަން ތައާރަފުކޮށް ހާއްސަ އެހީގެ ތައުލީމަްށ .ޓީޗަރުން ތަމްރީނުކުރަން ފެށުން

ްނޑައަޅައި މުދައްރިސުން އެއަށ ކުއްލި ކާރިސާތަކުގައި ސްކޫލްތަކުން އަމަލުކުރާނޭ ގޮތުގެ ުއސޫލުތަކެއް ކަ ހުލުވެރިކުރުންއަ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

23 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ެކޮށްދިނުމަށްޓަކައި ތައުލީމީ ފަންޑުގެ ހާލަތު ރަނގަޅު މާލޭގައި ކިޔަވައިދޭ ޓީޗަރުންގެ ދިރިއުޅުމުގ .ފްލެޓްގެ އިމާރާތެއް ކުރަން ފެށުން 26އިންވެސްޓްމަންޓެއްގެ ގޮތުގައި

ރައްޔިތުންގެ ޝަކުވާއާއި ބޭނުންވާ ކަންތައްތަކާއި ހުރި ގޮންޖެހުންތައް

މި ދާއިރާގައި އަދިވެސް ރައްޔިތުން ،ޕީ. ސަރުކާރުން ހާސިލްކޮށްފައި ވިއަސް.ޑީ.އި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަންތައްތައް އެމްމަތީގަތިރީގައިމިވަނީ މި ޕާޓީގެ ސަމާލުކަމަށް ރައްޔިތުން ގެނެސްދީފައިވާ މުހިންމުކަންކަމުގެ . ކަންބޮޑުވާ ކަންކަން އެބަހުްއޓެވެ

.ހުލާސާ އެކެވެ

ިބޭނުންާވ އަޅާލުމާއި އުނގެނުމުގެ ފުރުސަތުތައް ްޕރީސްކޫލް އުމުރުގެ ހުރިހާ ކުދިންނަށް ހަމަހަަމ ޅަފަތުގައ . ގޮތެއްގައި ފޯރުކޮށް ނުދެވުން

ޕްރީ ސްކޫލް ތައުލީމަކީ ވަރަށް މުހިންމު ތައުލީީމ ހަރުފަތެއް ަކމުގައިވިޔަސް ފައިސާ އާއި ތަމްރީނު ލިބިފައިާވ .މަރުހަލާއަށް ދޭންވާ ސަމާލުކަމެއް ނުދެވޭކަން މީހުން ނެތުމުގެ ސަބަުބން މި

ްސްކޫލްތަކުގައި ދެވޭ ތައުލީމުގެ ފެންވަރު ދަށްވުމާއި ޓީޗަރުންގެ އުނގަންނައިދިނުމުގެ ރޫހު ކުޑަވުނ. ުވަށައިޖެހޭ ތައުލީމް ފޯރުކޮށްިދނުމަށްޓަކައި ރަނގަޅު ހިންގުްނތެރިކަމުގެ ނިޒާމެއް ސްކޫލްތަކުގައި ތައާރަފ

.ނުކުރެވުން ްސާނަވީ ފެންވަރުގެ ގިނަ ސްކޫލްތަކުގައި ސައިންސް ކިޔަވައި ނުދެވުނ . ްވަނަ އަހަރު އެކުލަވައިލި މަންހަޖަކަށްވެފައި، 1984އާއި ހަމައަށް ކިޔަވައިދޭ މަންހަޖަކީ 7މިހާރު ގްރޭޑ

ނޑު ބަދަލެއް ގެނެވިފައި ނުވާ ތީ، އެ މަންހަޖުދޭތެރެދޭތެރެއިން ބައެއް އިސްލާހު ގެނެވުނު ނަމަވެސް މައިގަ . ނުފެތޭކަން ކަށްމަދަރުސީ މަންހަޖަ ކުރިއަރާފައިވާ ޤައުމުތަކުން ޤަބޫުލކުރާ

ޭއައު މަންހަޖު ލިޔެވި އޭގެ ފައުންޑޭޝަން ލެވެލްގެ އަޖުމަ ބެލުމުެގ މަސައްކަތް ފެށިފައިވިއަސް މަންހަޖުގައި ހިމެނ .ވޭކަންމާއްދާތަކުގެ ސިލަބަސްތައް އަދި ތައްޔާރު ނުކުރެ

ިސެކެންޑްރީގައި ކިޔަވާ ކެމްބްރިޖް މަންހަޖުގައި ދިވެހި ކޮންެޓންޓު ނުހުރުމާއި މަންހަޖު ކިޔަވައިދިނުމަށްޓަކައ .ބޭނުންވާ ވަސީލަތްތައް ނެތުން

ުސްކޫލް މަންހަޖު ފުޅާ ނުކުރެވޭތީ ޓެކްނިކަލް ވޮކޭޝަނަލް މާއްދާ ފަދަ ތަފާތު މާއްދާތައް އުނގެނުމުގެ ފުރުސަތ . ނަށް ނުދެުވންކުދިން

ޭއަދިވެސް ގިނަ ސްކޫލްތަކެއްގައި ދަންފަޅިތަކަށް ކިޔަވައިދިނުމުގެ ސަބަބުން ކްލާސްރޫމް ތެރޭގައި އުނގަންނައިދެވ .އެއްޗެއް ފިޔަވައި އިތުރުއެއްޗެތި އުނގަންނައިދިނުމުގެ ފުރުސަތު ުކޑަވެ ވަށައިޖެހޭ ތައުލީމެއް ނުދެވޭކަން

ުގައި އެކަށީގެންވާ ފެންވަރެއްގެ ލައިބްރަރީ ގާއިމު ކުރެވިފައި ނުވުމާއި މީގެ އިތުރުން ގިނަ ސްކޫލުތަކފަސޭހަކަމާއެކު އިންޓަނެޓް ލިެބން ނެތްކަމާއި ޮކންމެ ސްކޫެލއްގައި ވެސް ކުދިންގެ ނިސްަބތުން ރަނގަޅު

ވީނަމަވެސް، ފެންވަރުގެ ލައިބްރަރީއަކާއި، ޒަމާނީ ވަސީލަތްތައް ހުރުމަކީ ކޮންމެހެން ޭބނުންވާ ކަމެއްކަމަށް ޖާގައިގެ ދަތިކަމުންނާއި ފޮްތތަކުގެ އަގުބޮޑުކަމުން އެ ވަސީލަތް ރަނގަޅު ފެންވަރަކަށް ގާއިމުކޮށްދެިވފައި ވަނީ މަދު

.ސްކޫލްތަކެއްގައިކަން

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

24 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ެވަރަކަށް އިންސައްތަ ސްކޫލުން 70ސްކޫލުން ނެރެވޭ ނަތީޖާ ދަށްވުމުގެ ސަބަބަން ސްކޫލަށް ވަންަނ ކުދިންގ .ނުލިބިަކން' އާންމު ތައުލީމު'ނީ މިޒަމާނަށް ބޭނުންވާ ނުކުންނަ

ްގެ ސަރުކާރުން ކޮށްފައިވީ . ޕީ.ޑީ.އިސްލާމީ ރިވެތި އުސޫލުތައް ދަސްކޮށްދިނުމަށް ގިނަ މަސައްަކތްތަކެއް އެމއިދީ ކިޔަވަ( އަހުލާގިއްޔާތު)ނަމަވެސް އަދިވެސް މުޅި ސްކޫލް ދައުރުގައި އެތިކްސް އާއި ވެލިއުސް އެޑިޔުކޭޝަން

ޑިމޮކްރެސީއާއި އިސްލާމްދީނުގެ ރިވެތި އުސޫލުތައް ކުދިންގެ ކިބާގައި އެކަށީގެންވާ ފެންަވރަކަށް ހަރުލަމުން .ނުދާކަން

ޓީޗަރުންގެ ހުނަރުތައް އިތުރުުކރުމަށާއި ކިޔަވައިދިނުމުގެ ޝައުގުވެރިކަން އިތުރު ކުރުމަށްޓަކަިއ ޓީޗަރުންނަްށމަށް މަސައްކަތްތަކެއް ކުރެވިފައިވީނަމަވެސް އަދިވެސް އެމަސައްކަތް ވަނީ އިތުރު ފުރުސަތުތައް ފޯރުކޮށްދިނު

. އިތުރަށް ކުރިޔަށް ގެންދަންޖެހިފަިއވާކަން ިތަމްރީނު ލިބިފައިވާ ޓީޗަރުންާނއި ބޭނުންވާ ހާޑްވެއަރއާއި ސޯފްޓްވެއަރ ނެތުމުން އުނަގންނައިދިނުމުގައ

އުލީމުގައި، އަދި އަމުދުން ބައެއްކަހަލަ މާއްދާތައް ކިޔަވައިދިނުމަށް މިޒަމާނުގެ ތަ. )ޓީ ބޭނުން ނުކުރެވުން.ސީ.އައިގެ އެހީގައި ކިޔަވައިދޭން ޖެހޭއިރު މިކަމަކީ . ޓީ.ސީ.އިކޮނޮމީ އޮފް ސްކޭލް ނުލިބޭީތ އިނޮވޭޓިވް އުސޫލުން އައި

.( ވަރަށް މުހިންމު ކަމެއްކަމަށް ފާަހގަކުރެވޭ ޭރަނގަޅު ފެންވަރެއްގައި ތަންފީޒުކުރުމަށްޓަކައި ބޭނުންވާ މުހިންމު "ގައުމީ މަންހަޖު"އަލަށް އެކުލަވައިލެވ

އައު މަންހަޖެއް ރަނގަޅުގޮތެއްގައި ތަންފީޒުކުރެވޭނީ އެކަމަށް ބޭނުންވާ . ވަސީލަތްތައް ސްކޫލްތަކަށް ލިބިަފއިނުވުންތަމްރީނުވެފައިވާ . )އިގެންޓީޗަރުން ތަމްރީނުކުރުމުގެ އިތުރުން ކިޔަވައިދިނުމުގެ ތަފާތު ވަސީލަތްތައް އުފައްދަ

.(މީހުންގެ މަދުކަމާއި ފައިސާގެ ދަތިކަމަކީ މިކަމުގައި ދިމާވާނެ ގޮންޖެހުމެއް ްވަރަށް ގިނަ ސްކޫލުތަކުގައި ދިވެހި އަދި ގުރުއާން ޓީޗަރުން ހަމައަށް ނުތިުބނ .

އެމް .ޑީ .ޕީ . ގެ ވެރިކަމުގައި ހާސިލުކުރަން ބޭނުންވާ ލަނޑުދަނޑިތައް

ކްލާސް ރޫމް ިއމާރާތްކޮށް ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ްސކޫލެއްގެ ކިޔަވައިދިނުން އެއްދަނފަޅިއަށް ބަދަލުކޮްށ، 150އިތުރު .1ހަމަހަމަ ގޮތުގައި ހުރިހާ ކުދިންނަށް ވަށާޖެހޭ ތައުލީމް ފޯރުކޮށްދިނުމާއި، ވަށާޖެހޭ ތައުލީމަށް އުނިކަން ނާންނަފަަދ

90އިންސައްތައިން 29ން ފާސްވާ ކުދިންގެ ނިސްބަތް މާއްދާއި 5ގޮތެއްގައި ދަށު ސާނަވީ އިމްތިހާނުން އިންސައްތައަށް މަތިކުރުން.

2ނަމޫނާ ސްކޫލް 2ތައުލީމެއްދޭ ފެންވަރު ރަނގަޅު ވަރަށް އަށް 12 ގްރޭޑް ފެށިގެން އިން 1 ގްރޭޑް .2ިދން ޭބތިއްުބމަށްޓަކައި ދަނާްލެގ މި ތަންަތނުގައި އެހެން ރަްށތަކުން އަންނަ ކު. ސަރަހައްދެއްގައި ތައްޔާރުކުރުން

ހިދުމަތާއި، ޓިވެޓް ޕްރޮގްރާމްަތއް ހިންގުމަށް ވަރކްޝޮޕްތަކާއި ލެބޯޓްރީގެ ވަސީލަތް ގާއިމު ކުރުމާއި، ކުޅިވަރު ނޑު އަދި ކުރެހުމާއި މިޔުޒިކާއި ޑްރާމާ ފަދަ އުފެއްދުންތެރި ފަންުނތަްއ ކުޅުމަށްޓަކައި ޖިމްނޭޒިއަމް އަދި ކުޅިވަރު ދަ

. ނގަންނައިދިނުމަށް ބޭނުންވާ ަވސީލަތްތައް މިސްކޫލްތަކުގައި ހުރުންއު، ކުއްޖާގެ ވިސްނުމާއި ސިއްހަތާއި ހުނަރާއި އަގުކުރާ ކަންކަމަށް ސަމާލުކަން ދޭވޭ ގޮތެއްގައި މަންހަޖު އެކުލެވުމާއި .3

އްަޓންކޮށްގެްނ ހުރިހާ ކުދިންނަްށ ސްކޫލް ހިންގުން ބަ، އުނގެނުމާއި އުނގަންނައިިދނުމާިއ ތަރުބިއްޔަތުގެ ހަރަކާތްތަކާއި

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

25 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ވަށާޖެހޭ ތައުލީމު ފޯރުކޮށްިދނުާމއި ކުދިންގެ ކިބާގައި އިސްލާމީ އަދި ދިމިގްރާތީ ވިސްނުމާއި ސިފަތައް އާލާވާ ގޮތަްށ ވެލިއުސް އެޑިޔުކޭޝަނާއި މަދަނީ ތައުލީމު ކުދިންނަށް ިލބިދިނުން.

އިންޓަނެޓް ފަދަ ، ސްމާޓްބޯޑު ،ޕްރޮޖެކްޓަރ، ނުންކުރާ ކޮމްޕިއުޓަރއުނގެނުމާއި އުނގަންނައިދިނުުމގެ ހަރަކާތުގައި ބޭ .4 ޓެކްނޮލޮޖީގެ ވަސީލަތްތައް ކޮންެމ ސްކޫލަކަށްވެސް ލިބިދިނުން.

ސާނަވީ އާއި މަތީސާނަވީ ސްކޫލް ނިންމާ ކުދިންގެ ތެރެއިން ަމތީ ތައުލީމު ނުވަތަ ުހނަރުވެރި މަސައްކަތު ތަމްރީުނ .5ރިާހ ދަރިވަރުންނަށް ސަރުކާރުގެ ހިލޭ އެހީގެ ދަށުން ނުވަތަ ދިުގމުއްދަތުގެ ލުއިލޯނުްނ ކޯހެއް ހަދަން ބޭުނންވާ ހު

6%މަތީ ތައުލީމުގައި ބައިވެރިވާ ޒުވާނުންގެ ނިސްބަތް ފަސް އަހަރުގެ ތެރޭގައި ކިޔެވޭނެ ގޮތް ހަމަޖައްސައިދިނުމާއެކު .އަށް މަތި ކުރުން 10%ން

ކުރިއަށް އޮތް ދައުރުގައި ކުރާނެ ކަންތައްތައް

ފެންވަރު ރަނގަޅު ޕްރީސްކޫލް ތައުލީމެއް ދިނުން (ހ)

ްޕްރީސްކޫލް ތައުލީމުގައި ބެލެނިވެރިން ބައިވެރިވުމަށް ހިތްަވރުދީ ބެލެނިވެރިންގެ ދައުރު ޕްރީސްކޫލ .ތައުލީމުގައި ފުޅާކުރުން

ެއަމިއްލަ ފެންވަރު ރަނގަޅު ރަނގަޅު ބެލެނިވެރިންނަށް ވުަމށް ބޭނުންވާ މައުލޫމާތާއި އަިދ އެ މީހުންގ .ކުރުމަށް ބޭނުންވާ ކަންކަން ޕްީރސްކޫލްތަކުގައި ބެލެނިވެރިންަނށް އުނގަންނައިދިނުން

ްކުދިންގެ ހެދިބޮޑުވުމާއި އާންމު ސިއްހަތާއި ރަނގަޅުކާނާއަށް ހޭލުންތެރިކަން އިތުރުކުރުނ . ީމް އުނަގަންނައިދޭ ޓީޗަރުންގެ ދެމެދުގައި ޕްރީސްކޫލް ތައުލީމް އުނގަންނައިދޭ ޓީޗަރުންނާއި ފަށާ ތައުލ

.ރަނގަޅު ގުޅުމެއް ގާއިމު ކުރުން ހާއްސަ އެހީއަށް ބޭުނންވާ ކުިދން ފާހަގަކޮށް އެކުިދންނަށާއި އެކުދިންގެ ބެލެނިވެިރންނަށް ޭބނުންވާ އެީހ

.ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ޓީޗަރުން އަހުުލވެރި ކުރުން ެހާއްސަ އެހީއަށް ބޭނުންާވ ކުދިންނަްށ ، ރިންަނށް ދިނުަމށާއިމައިވަންތަ ތައުލީމާއި ތަމްރީުނ ބެލެނިވ

ތައުލީމުދިނުމަށާއި، ޓީޗަރުންނަްށ ފަންނީ ކުރިއެރުން ލިބިިދނުމަްށޓަކައި އުފެއްދުންތެރި ޕްރޮގްރާމްތައް ހިންާގ .ފަރާތްތަކަށް ފައިސާގެ އެހީ ދިުނން

ުޓީޗަރުންގެ ބަދަލުގަިއ 300ރެވިފައިނުވާ މިހާރު ޕްރީސްކޫލްގައި ކިޔަވައިދޭ ފުރިހަމައަށް ތަމްރީނު ކމިމުއްދަތުގެ ތެރޭގައި އިތުރުވެގެން . އަހަރުގެ ޑިޕްލޮމާއެއް ހާސިލްކޮށްފައިވާ ޓީޗަރުން ބޭތިއްބުން 4މަދުވެގެން

ޅު ވޮލަންޓިޔަރުން ގެނައުން.ދާނެ ކްލާސްތަކަށް ކިޔަވައިދިނުމަށް ޔޫރަޕުން ފެންވަރު ރަގަ

ކުދިންގެ ފަރުދީ (ށ). ކުދިން އަވަހަށް ދެނެގަތުމުގެ ކްލާސްތަެކއް ޕްރީސްކޫލްތަކުގައި ގާއިމުކުރުން ހާއްސައެހީއަށް ބޭނުންވާ ބޭނުންތަކަށް ސަމާލުކަންދެވޭ ކުދިންނާ ރައްޓެހި ފެންވަރު ރަގަޅު ވަށައިޖެހޭ ތައުލީމެއް ދިނުން

ްނޑުހައިހޫނުކަންމަީތ ހެނުދނު ސެޝަންއަށް ސްކޫލަށް އަންަނ ދަރިވަރުނ އުނގެނުމަށް އެީހތެިރވުމަށްޓަކައި ބަ .ކޮންމެ ދަރިވަރަކަށް ހެނދުނު ިކރުތައްޓަކާއި ދޮންކެޔޮވަކެއް ދިނުން

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

26 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ްއެއްދަންފަޅިޔަށް ބަދަލުނުކުރެވި ުހރި ހުރިހާ ސްކޫލްތަކެއްގެ ކިޔެވުން އެއްދަންފަޅިޔަށް ބަދަލުކުރުނ. ްނިޒާމުގައި ކިޔަވަމުން ތައުލީމީ އަހަރުވަންދެން 18 ނުވަތަ ނިމެންދެން 10ހުރިހާ ކުދިންނަށްވެސް ގްރޭޑ

.ގެންދިއުމުގެ ފުރުސަތު ލިބިދިނުން ްނިޒާމުގައި ކިޔަވައިދޭނެ އައު ތައުލީމުގެ ރަސްމީ ރާއްޖޭގެ ކުދިންނަށް މަތީގެ ފެށިގެން އަހަރުން 4އުމުރުނ

ނިންމާ، އެ މަންހަޖުެގ މައްޗަށް އެކުލަވާލައި )ހުޅަނގުގެ މަންހަޖު ަތކާއި ވީހާވެސް ގާތްކުރާގޮތަށް( މަންހަޖުނޑައަޅާ ތައްޔާރުކޮށް ގައި 2017ބިނާވާ މުގައްރަރުތަކާއި ކިޔަވައިދޭން ބޭުނންވާ އަސާސީ ރިޒޯރސް ކަ

.އާ ހަމައަށް އައު މަންހަޖް ކިޔަވައިދިނުން 4ސްޓޭޖް ްނަ މުދައްރިސުން އައު ކަރިކިޔުލަމް ކިޔަވައިދޭނެ ފެންވަރު ރަގަޅު، މަސައްކަތަށް ޝައުގުވެރިކަން ހުނ

ނޑި ޓީޗަރުން ލިޭބނެ ިއންތިޒާމް ހަމަޖައްސައި އުނގެނުުމގެ ހުރިހާ ތައްޔާރުކުރުމާއި ދަރިވަރުންނަށް މެދުނުކެ . މާހައުލެއްގައިވެސް ދަރިވަރުންނާ އެހީތެރިވާނެ ފަންނީ މީުހން ބޭިތއްބުން

ަރިވަރުން އާ މަންހަޖަްށ ރާއްޖޭގައި ހިންގާ މުދައްރިސުން ތަމްރީނު ކުރާ ކޯސްތަކުގެ ހުރިހާ ދ އަހުލުވެރިކުރުން.

ްސްޕެޝަލް ެއޑުކޭޝަން ރާއްޖޭގައި ހިންގާ މުދައްރިސުން ތަމްރީނު ކުރާ ކޯސްތަކުގެ ހުރިާހ ދަރިވަރުން ނަށ .ޕްރޮގްރާމެއް ހިންގުން

ެއިޑް ރާއްޖޭގައި ހިންގާ މުދައްރިސުން ތަމްރީނު ކުރާ ކޯސްތަކުގެ ހުރިހާ ދަރިވަރުންނަށް ބޭސިކް ފަސްޓްއ .ކޯހަކާއި ފަތަން ދަސްކުރުމުގެ ކޯހެއް ނިންމައި ސެޓްފިކެޓް ހޯދާަކން ކަށަވަރު ކުރުން

ްވަޒީފާގައި ތިބި މުދައްރިސުންަނށް ސްޕެޝަލް އެޑިޔުކޭޝަން އާއި ބޭސިކް ފަސްޓްއެއިޑް ކޯހަކާއި ފަތަނ ދަސްކުރުމުގެ ޕްރޮގްރާމެއް ހިންގުން.

ިރިލީފް ޓީޗަރުން ލިބޭނެ ގޮެތއް ރޭވުން. ރިލީފް ޓީޗަރުންގެ ޕޫލެއް އެކުލަވާލައ ީފަދަ ވަސީލަްތތައް ބޭނުންކޮށްެގން ޓީޗަރުންަނށް ދާއިމީ އަދި ކޮމިޔުނިޓީ ރޭޑިއޯ، އިންޓަރނެޓް، ޓީވ

ގޮތެއްގައި ތަމްރީނު ދެވެމުން ާދނެ ގޮތެއް މެދުވެރިކުރުން. ެއް އުފެއްދުމަށްޓަކައި ސްކޫލްތައް ރާއްޖޭގެ ސްކޫލްތަކުގެ މެދުގައި ނެޓްވާރކް ލާރނިންގް ކޮިމއުނިޓީއ

ގުޅުވައިދިނުން )ޕާޓްނަރކުރުން(. )މިކަމުގައި ތަޖްރިބާ އާއި ިރސޯސް ހިއްސާކުރުމާއި ޓީޗަރުންގެ އެކްސް ޗޭންޖް ޕްރޮގްރާމްތައް ހިންގުން ހިމެނޭނެ(.

ްގެ ސްކޫލްތަކާ ބޭރުެގ އުފެއްދުމަށް ރާއްޖޭ ބޭރުގައުމުގެ ސްކޫލްތަކާ ދެމެދު ނެޓްވާރކް ލާނިންގ ކޮމިއުނިޓީެއއސްކޫލްތައް ޕާޓްނަރކުރުން )މިކަމުގައި ތަޖްރިބާ އާއި ރިސޯސް ހިއްސާކުރުމާއި ޓީޗަރުންގެ އެކްސް ޗޭންޖް

ޕްރޮގްރާމްތައް ހިންގުން ހިމެނޭނެ(. ްހުރިހާ ސްކޫލުތަކަށް ބޭނުންވާ ލައިބްރަރީ ޓީޗަރުން ނާއި ލެބޯޓްރީ ޓީޗަރުންނާއި ގުރުއާން މުދައްރިސުނ

ރީނު ކުރުންތަމް ްޓިވެޓް ދާއިރާއިން ޓީޗަރުން ތަްމރީނު ކުރުނ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

27 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ުއައު ގައުމީ މަންހަޖު ތަްނފީޒު ުކރުމަށްޓަކައި ސްކޫލް ހިންގާ ފަާރތްތަކަށް އޮރިއަންޭޓޝަންތައް ިދނުމާއި އައތަންފީުޒ މަންހަޖަށާއި ވަށާޖެހޭ ތައުލީމަށް ހުރިހާ ޓީޗަރުން ހޭލުންތެރި ކުރުމާއި ސްކޫލްތަކުގައި އައު މަންހަޖު

ކުރުމަށްޓަކައި އެންމެ މަދުވެގެން ބޭނުންވާ ހުރިހާކަމެއް ހުރިކަން ަޔގީން ކުރުން. މުގައްރަރުތައް ކިޔަވައިދޭން ބޭނުންވާ އަސާސީ ވަސީލަތް )ރިސޯރސް( ތަކުގެ އިތުރުން ޓީޗިންގ ލާރނިންގ

އަށް ބޭނުންވާ އިތުރު ވަސީލަތްަތއް ހޯދުން. މިގޮތުން: .ކިޔަވައި ދިނުމަށް ބޭނުންވާ ވަސީލަްތތައް ގަތުާމއި ތައްޔާރުކުރުންއައު ކަރިކިޔުލަމް -ރޑް ސަގާފަތެއް އެކުލަވާލުމުމުގެ މަސައްކަތުގައި -ސްކޫލްތަކުގައި ޗައިލްޑް - ސެންޓަ

.ބޭނުންކުރުމަށް އަތްަމތީ ފޮތެއް ެއކުލަވައިލުން

ސްކޫލު ނިޒާމުގެ ހިންގުން ތަރައްގީ ކުރުން (ނ)

ަރިންވަރުންނާބެހޭ މައުލޫމާތު އެއްކޮށް ދަިރވަރުން ދެނެގަތަމަށް ޭބނުންވާ މައުލޫމާތާއި ޑޭޓާބޭސް އެއްގައި ދ .މަސައްކަތްތައް ކޯޑިނޭޓްކުރުން ،ތަމްރީނު ސްކޫލްގައި މަސައްކަތްކުރާ ހުރިހާ މުއައްޒަފުންނަށް ދީ

ިލް މީހުންކަަމށް ހެދުންހުރިހާ ޕްރިންސިޕަލުންނަކީވެސް ދަށްވެގެން މާސްޓަރސް ޑިގްރީ ހާސިލްކޮށްފައިވާ ގާބ. ްލީޑިންގ ޓީޗަރުން އެންމެ ދަށްވެގެން ފުރަތަމަ ޑިގްރީ ފެންވަރަށް މަތިކުރުން/ސުޕަވައިޒަރުނ. ްޓީޗަރުންގެ ޝައުގުވެރިކަން އިތުރުކުރުމަށާއި ޒިންމާދާރުވުން އިތުރުކުރުމަށްޓަކައި ސްޓާފު އެޕްރައިސަލ

. ރުކުރުންހިންގައި ޓީޗަރުންނަށް ދެވޭ އިާނޔަތްތައް އިތު ްވަށައިޖެހޭގޮތެއްގައި އަމިއްލައަށް ސްކޫލް ފެންވަރު ބެލުމުގެ ނިޒާމު ކޮންމެ ސްކޫލެއްގައި ގާއިމުކުރުނ.

ރަސްމީ ތައުލީމުގެ ނިޒާމުގައި ދަރިވަރުންގެ އުނގެނުމުގައި ބެލެނިވެރިންގެ އެހީތެރިކަން ހޯދުން (ރ)

ްލެނިވެރިން ހޭލުންތެރި ކުރުމުގެ ޕްރޮގްރާމްތައް ގައި ބެ 2އަދި 1ކީސްޓޭޖް ލެވެލްއާއި ފައުންޑޭޝަނމި ޕްރޮގްރާމްތަކުގެ ކޮންޓެންޓްގައި ޕޭރަންޓިންގ، ލައިފް ސްކިލްސް، ސިއްހީ ގޮތުންނާއި . )ހިންގުން

ނަފްސާނީގޮތުންނާއި އިމޯޝަނަީލ ކުދިންނަށް އަންނަ ބަދަލުތަކާ ބެހޭބައިތަކާއި އަދި ގޭތެރޭގައާއި ސްކޫލްގައާއި ތެރޭގައި ދިރިއުޅޭ އިރު ދިމާވާ ގޮންޖެހުންތަކާެބހޭ ަމއުލޫމާތާއި އިންޓަރއެކްޓިވް ސެޝަންތައް ޖަމާއަތުގެ

.(ހިމެނޭނެ

ދަރިވަރުންގެ ބަހުގެ ހުނަރު އިތުރަށް ރަނގަޅު ކުރުން (ބ)

ިހުރިހާ ،ހުރިހާ ސްކޫލެއްގެ ހުރިހާ ކުލާހެއްގައި ލިޔަންކިޔުމުގެ ފެންވަރު މަތިކުރުމަށް މަސައްކަތްކުރުމާއ ބަހުސް، ، ދަރިވަރުންނަށް ރައީސުލް ޖުމްހުރިއްޔާ ދެއްވާ ފޮތް ކިޔުމުގެ އެވޯޑެއް ތައާރަފް ކުރުމުގެ އިތުރުން

.އަދި ތިއޭޓަރ ފަދަ ލިޓަރަރީ ހަރަކާތްތައް އިތުރު ކުރުން، ޑްރާމާ ުންގެ ފަންީނ ބޭރުބަސް ކިޔަވައިދިނުމަށްޓަކަިއ އެ ބަހުން ވާހަކަދައްކާ ޓީޗަރުން އައްޔަންކުރުމާއި، ޓީޗަރ

ކުރިއެރުމުގެ ތެރެއިންނާއި އިތުރަށް ޝައުގުވެރިކުރުމުގެ ޕްރޮގްރާމުތައް ބޭނުންކޮށްގެން ޓީޗަރުންގެ ބޭރު ބަހުގެ .ފެންވަރު މަތިކުރުމުގެ އިތުރުން ޭބރު ގައުމުތަކަށް ދަރިވަރުންގެ އެކްސްޗޭންޖް ޕްރޮގްރާމްތައް ރޭވުން

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

28 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ައްދައި މިހާރު ހުރި ލައިބްރަރީތައް ހަރުދަނާކޮށް ދަރިވަރުންގެ ހުރިހާ ސްކޫލްތަކެއްގައި ލައިބްރަރީ އުފ .ކިބައިގައި ފޮތްކިޔުމުގެ ރޫހު އާލާ ކުރުމަށްޓަކައި ޕްރޮގްރާމްތައް ހިންގުން

ގައުމީ ކުތުބްހާނާ އިން ސްކޫލްަތކުގެ ލައިބްރަރީތަކުގެ ކަންތައް ބެލެހެއްޓުމުގައި އެހީވެދީ ލަިއބްރޭރިއަނުންެގ .ން އިތުރުކުރުމުގެ ކަންކަން ހިންގާނެ ނިޒާމެއް ރޭވުންފަންނީ ކުރިއެރު

ހުރިހާ ސްކޫލެއްގައި ސައިންސް ކިޔަވައިދިނުން (ޅ)

ެސައިންސްގެ ތައުލީމާބެހޭ ސިޔާސަތެއް އެކުލަވައިލާ ސައިންސްގެ ތައުލީމު ކުރިޔަށް ގެންދާނެ ގޮތުގ .ދިގުމުއްދަތުގެ އެކްޝަން ޕްލޭނެއް ރާވައި ހިންގުން

ޭނެއްގެ ދަށުން ބޮޑެތި އަދި މެދު ފަންތީގެ ހުރިހާ ސްކޫލްތަކެއްގައި ސައިންސް މާއްދާ އެފަދަ ޕްލ .ކިޔަވައިދިނުމުގެ ވަސީލަތްތައް ގާއިމުކުރުން

ަކުދި ސްކޫލްތަކުގައި ސައިންސް ކިޔަވައިދިނުމަށްޓަކައި ލެޯބޓްރީ ިކޓް ނުވަަތ ވިޝުއަލް އެނިޭމަޝންސް ފަދ .ނިޒާމްތައް ތައާރަފުކުރުން

ިލަރނިންގ އަށް ބޭނުންވާ ަވސީލަތްތައް -ލަރިނންގގެ ވަސީލަތް ގާއިމްކޮށް އީ -ސްކޫލްތަކުގައި އީ ކުދ .އުފެއްދުން

ީލަރނިންގގެ ޒަރިއްޔާއިން ސައިންސްގެ މާއްދާތައް ކިޔަވައިދިނުމަށް ޓީޗަރުން ތަމްރީނުކުރުން-އ. ެ( ސައިންސް މިޔުޒިއަމެއް)ންޓަރެއް އިންޓްރެކްޓިވްގޮތެއްގައި ސައިްނސާއި ޓެކްނޮލޮޖީ ޕްރޮމޯޓުކުރާނޭ ސ

. ފިޔަވަހިތަކަކަށް ބަހާލައިގެން ގާިއމުކުރަން ފެށުން

ސްކޫލްތަކުގައި ޓިވެޓް ހިންގޭނެ ހަރުދަނާ ނިޒާމެއް ގާއިމުކުރުން (ކ)

ްހިންާގެނ އޮނިގަޑެއް އެކުލަވާލައި ހުރިހާ ސްކޫލުތައްވެސް ޝާމިލްވާ ޓިވެްޓ ނެޓްވޯކް ސްކޫލު ތަކުގައި ޓިވެޓ .ހޯދުން/ޓިވެޓް މުގައްރަރުތައް އެކުލަވާލުން އުފައްދާ

ްހޯދުން/ޓިވެޓް ޕްރޮގްރާމްތައް ކުރިއަށް ގެންދިއުމަށް ބޭުނންވާ ވަސީލަތްތަްއ އުފެއްދުނ.

ްތަމްރީނު ކުރުން/ޓިވެޓް ޕްރޮގްރާމްތައް ކުރިއަށް ގެންދިއުމަށް ބޭުނންވާ މުދައްރިސުން ހޯދުނ.

ައިން ފެށިގެން ހިްނގުން 20172015ޕްރޮގްރާމް 1އި މަދުވެގެން ޓިވެޓް ސާނަވީ ހުރިހާ ސްކޫލްތަކެއްގ.

ްދުވަހުގެ މަސައްކަތު ތަޖްރިބާ ލާޒިމް ކުރުމާއެކު ކުދި އަދި މެދު 10ގެ ހުރިހާ ދަރިވަރުންނަށް 9ގްރޭޑތު ތަޖްރިބާެގ ފަންތީގެ ވިޔަފާރިތަކަށާއި ކުްނުފނިތަކަށް އިންސެްނޓިވް ދީގެން ސްކޫލް ދަރިވަރުންނަށް މަސައްކަ

.ފުރުސަތު ދިނުމަށް އެ ފަރާތްތަްއ ޝައުގުވެރި ކުރުވައި ވޯކް އެކްސްޕީރިއަންސް ޕްރޮގްރާމް ހިންގުން

ެގެ ފެންވަރަށް ކިޔަވައިދީ ޓިވެޓް ޕްރޮގްރާމް ހިންގުމަށް ޖޫނިއަރ 12އާއި 11އަތޮޅެއްގައި ގްރޭޑް ދ .ޓް ޕާރޓްނަރޝިޕްގެ އުސޫލުން ހިންގުންކޮލެޖް ބޯޑިންގާއެކު ގާއިމުކޮށް ޕަބްލިކް ޕްރައިވެ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

29 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ތު ހަ އް ސި 1.2

ރަފު އާ ތަ

ސިޓީ އަށް ސަލާން އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ސަރުކާރުގައި ސިއްހީ ހިދުމަތް ފޯރުކޮށް ދިނުމުަގއި އެންމެ އިސްކަން ދެވުނީ ޭބސްހޯދުމުގައި ހުރި ތަފާތު ކުޑަކުރުމާއި، ޖެހުން ނައްތާލުމާއި އެކު ރާއްޖޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުގައި ދިރި އުޅޭ މީހުންނަށް ހިދުމަތް

މަސްދުވަހުގެ 3އަހަރާ 3ފަސޭހައިން ހިދުމަތް ލިޭބނެ ގޮްތތައް ހޯދައި ދިނުމަށެވެ. މިގޮުތްނ އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ވެރިކަމުގެ ތަކާ ވަީނ ތެރޭގައި ސިއްހީ ހިދުމަތްތައް ފޯރުކޮށްދިނުމުގައި ހެޔޮ ބަދަލުަތކެއް އައިސްފައިވީ ނަމަވެސް ތަފާތު ގޮންޖެހުން

ކުރިމަތިލާން ޖެހިފައެވެ. މީގެ ެތރޭގައި ދިރިއުޅުމުގެ ވައްޓާފަޅި އާ ގުޅިފައިވާ ބަލިތައް އިތުރުވުމާިއ އަލަށް ތައާރަފު ވަމުްނ އަންނަ ބަިލތައް ހިމެނެއެވެ. އަިދ ގައިންގަޔަށް އަރާ ގިނަ ބަލިތަްއ ރާއްޖޭގައި ކޮންޓްރޯލް ކުރެވިަފއި ވީނަމަވެސް އަވައްޓެރި

މުތަކުން ރާއްޖޭގައި މަސައްކަތް ކުރަންއަންނަ ބިދޭސީން ިގނަވުމާއި ގުޅިގެން އަލުން ޓީީބ ރެޒިސްޓަންސް ބައްޔާއި ގައުއޭޑްސް ބަލި، ފަދަ ބަލިތައް ފެންމަތިވަމުން އެބަދެއެވެ. އެހެްނކަމުން ސިއްހީ ހިދުމަތް ރޭވުމުގައި މި ގޮންޖެހުންތަކަށް

އިތުރުން ކުރިޔާ ހިލާފަށް ރައްޔިތުންގެ ކިބައިގައި ސިއްހީ ހޭލުންތެރިކަން އިތުރުވެފަިއ ރިއާއަތް ކުރަންޖެހެއެވެ. އަދި މީގެވުމާއިއެކު ރައްޔިތުންގެ ބޭނުްނަތކަށް ބަދަުލ އައިސްފައި ވުމުން ހިދުމަތް ރޭވުމުގައި އައު ވިސްުނމެއް ގެންގުޅުމުގެ އިތުރުން

ކުރަންވެސްެޖހެއެވެ. މި ސަރުކާރުގެ މަގްސަދަކީ ރައްޔިތުންގެ ކިބައިގާ ލާމެހިފައިވާ ގޮތެއްގައި ިހދުމަތްަތއް ދިނުމަށް އަމާޒުނޑުތަކާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެ ދުޅަހެޔޮ ސިއްހަތެއްގައި ތިބުމުގެ ހޭލުންތެރިކަން އިތުރު ކުރުމާއި އެކު، ބައިނަލްއަގްވާމީ މިންގަ

ޖްތިމާއީ ސިއްހީ އިންޝުއަރަންސް ނިޒާމެއް މަތިން އަގުހެޔޮ އަދި ހުރިހާ ރައްޔިތުންނަށް ވެސް ފަސޭހައިން ލިބޭނޭ އި

ގާއިމުކޮށް، އަމިއްލަ ފަރާތްތަކާިއ ސަރުކާރު ހިއްސާވެގެން ފޯރުކޮށްދިނުމެވެ.

ސަރުކާރުން ނެރުނު ނަތީޖާ .ޕީ .ޑީ .އެމް

ްސަރަހައްދެއްގައި ހެލްތް ސަރވިސަސް 7ހީ ހިދުމަތް ދިނުމަށް ރާއްޖޭގެ ލާމަރުކަޒީ ގާނޫނުގެ ދަށުން ސިއ ހީ ހިދުމަތް ދޭން ފެުށނު ންތައް ގާއިމުކޮށް، އެކޯޕަރޭޝަންތައް މެދުވެރިކޮށް ސިއްކޯޕަރޭޝަ

ުގައި މަދަނަ ޕްލަސް ހުރިހައި ރައްޔިތުންނަށް ހުޅުވާލެވުނު 2009އޮކްޓޫބަރ 2011 ްގައި ރައްޔިތުންނަށް ބޭސްފަރުވާ ލިބުން ހިމާޔަތް ކޮށްދިނުމަށް "އާސަންދަ" ނަމުގައި ހެލްތް އިންޝުރަންސ

ކީމެއް ތައާރަފް ކުރެވުނު ސް ްކުއްލި ހާލަތްތަކުގައި ބަލިމީހާ އެއްތަނުން އަނެއް ތަނަށް ަފސޭހަކަމާއި ޔަގީން ކަމާއި އެކު ދެވޭނެ އިންތިޒާމ

"އާސަންދަ" ގެ ތެރޭން ހަމަޖެހުނު. ޭމައިންނަްށ ސްޕެޝަލިސްޓެއްގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ރީޖަނަލް ހޮސްޕިޓަލުހުންނަ ރަށެއްގައި މަޑުކޮށްލަްނ ޖެހ

މަޑުކޮށްލުމަށް މެޓާރނިޓީ ވޭިޓްނގ ހޯމް އެޅުމުގެ ޕްރޮޖެކްޓް ކުޅުދުއްފުއްޓާ ތިނަދޫ ގައި ފެށުނު

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

30 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ިސިއްހީ ހިދުމަތުގެ ފެންވަރު ރަގަޅު ކުރުމުގެ ގޮތުން ރީޖަނަލް ހޮސްޕިޓަލުތަކާއި އަތޮޅު ހޮސްޕިޓަލު އަދޖްމަންޓް ައދި ފަންނީ ތަމްރީނު ޕްރޮގްރާމް ތައް ރާއްޖޭގަ އާއި އައި.ޖީ.އެމް.އެޗް. ގެ ކަމާ ބެހޭ މުއައްޒަފުންނަށް މެނެ

ރާއްޖެއިން ބޭރުން ހޯދައިދެވުނު. ރާއްޖޭގެ ހޮސްޕިޓަލުތަކާ ސިއްހީ މަރުކަޒުތަކުގައި މަސައްކަތް ކުރާ ގިނަ ޑޮކްޓަރުންނާ ނަރުހުންނަކީ ދިވެހިންނަްށ

ފުރުސަތުތައް އިތުރު ކުރެވުނު. މާލޭގައި ހުރި ކާބޯތަކެތީގެ ހެދުމުގެ މަތިން ރާއްޖޭގައާއި ރާއްޖެއިން ބޭރުން ތަމްރީނުވިޔަފާރި ކުރާ ރެސްޓޯރެންޓް، ެކފޭ ފަދަ ަތންތަން ރެޖިސްޓަރ ކޮށް އިންސްޕެކްޓް ކުރެވުނު. ައދި މަސް އެކްސްޕޯޓް

ވުނު ކުރުމަށް މަސްވެރިކަން ކުރާ އުޅަނދުފަހަރުތައް ރެޖިސްޓަރ ކޮށް ރާއްޖެތެރޭގައި އިންސްޕެކްޓް ކުރެ ްނޭޝަނަލް ލެބޯރެޓްރީގައި ކުރެވޭ ޓެސްޓް ތައް އިތުރުކޮށް ބައިނަލްއަގްވާމީ ފެންވަރުގައި އެކްރެޑިޓް ކުރުމުގެ މަސައްކަތ

ކުރެވުނު ްފަރުވާ ދިނުމުގައި ފަރުވާކުޑަކުރެވޭ ކަމަށް ބުނެވޭ ކަންކަމުގެ އިންވެސްޓިގޭޝަން ހަރުދަނާ ކުރުމަށް މަސައްކަތ

ކުރެވުނު ައުންސިލް، ނާރސިްނގ ކައުންސިލް އަދި ހެލްްތ ސަޔަންސް ބޯޑުގެ މަސައްކަތް ހަރުދަނާ ކުރުމަށް ބޭރުެގ މެޑިކަލް ކ

ތަޖުރިބާ ކާރުން ގެ އެހީ ހޯދުނު 2009 ްރުފިޔާގެ އިނާޔަތެއް ދޭން ފެށުނު 2000އަހަރުން މަތީގެ މީހުަނށް މަހަކު 65ގެ ޖަނަވަރީ މަހުން ފެށިގެނ 2009 ުރިހާ ރައްޔިތުންނަށް ވެސް ބައިވެރި ވެވޭނެ ފުރުސަތު ހުޅުވާލެވުނުގައި މަދަނައިގައި ހ 2009 ުގައި ރާއްޖެއިން ބޭރުން ބޭސް ކުރުމުގެ މަގު މަދަނަ ޕްލަސް މެދުވެރިކޮށް ހުޅުވާލެވުނ ުހާއްސަ އެހީއަށް ބޭނުންވާ މީހުްނގެ ގާނޫނު ފާސްވެ އެފަރާތްތައް މަދަނައިގައި ބައިވެރިކުރެވުނ ަށް ބޭނުންވާ ފަާރތްތަކަށް މަދަނައިގެ އިތުރުން ޒަާކތު ފަންޑާއި ކުޑަކުދިންގެ ފަންޑުން އެހީވެވުނު ހާއްސަ ފަރުވާއ ިކުދި ، ނިޔޯނޭޓަލް އިންޓެންސިވް ކެއަރ ޔުނިޓް ތަކެއް ކުޅުދުއްފުއްޓާއި ސ.ހިތަދޫ ހޮސްޕިޓަލުތަކުގައި ގާއިމު ކުރެވ

ޔުނިޓް ހެދުނު ރަށްރަށުގައިވެސް ނިޔުބޯން ކެޔަރ ޔުނިޓް އާއި ފޮޓޯތެރަޕީ ތެލެސީމިއާ ކުދިން ބޯންމެރޯ އޮޕަރޭޝަންކުރުމަށާއި އެހެނިހެން ސިއްހީ ފަރުވާ އަށް އެހީތެރިވެދިނުމުގެ ގޮތުން އިޓަލީެގ

ކުދިންނަށް ހިދުމަްތ ދެވުނު 4އަބްރޫޒޯ ރީޖަން އާ ދިވެހި ސަރުކާރާ ދެމެދު އެމް.އޯ.ޔޫ. އެއްގައި ސޮއިކޮށް ިމިލިޔަން ރުފިޔާގެ ސީޓީ ސްކޭން މެޝިނެއް ބަހައްޓާ ހިދުަމތް ދޭން ފެށުނު 19އައި.ޖީ.އެމް.އެޗް. ގައ 210 ުރަށެއްގައި ޓެލިމެޑިސިން ޔުނިޓް ގާއިމު ކުރެވި ހިދުމަތް ދޭްނ ފެށުނ 5 ުރަށެއްގައި ކޮމިޔުނިޓީ ފާމަސީ ގެ ހިދުމަތް ދޭން ފެށުނ ެނެޝަނަލް އާރލީ ވޯނިންގ ސިސްޓަމް" ގާއިމު ކުރެވުނު ކުއްލި ހާލަތްތަކުގައި އާންމު ސިއްހަތާ މެދު އަމަލު ކުރާނ"

ްގައި ހިދުމަތް ދޭން ފެށުނު 2009ޑިޓޮކްސިފިކޭޝަން ސެންޓަރުތަކެއް ވިލިމާލެ އާއި އައްޑު އަތޮޅުގައި ގާއިމުކޮށ

އެމް .ޑީ .ޕީ . ސަރުކާރު ން ހާ ޞިލް ކުރަން ބޭނުންވާ ލަނޑުދަނޑިތައް

ދިރިއުޅުމުގެ ދުޅަހެޔޮ އާދަތަކެއް ދެމެހެއްޓުމަށް ބޭުނންވާ ރަނގަޅު މައުލޫމާތާއި އެކަމަށް ފަހި މާހައުލެއް ރައްޔިތުންނަށް .1 ދިުނން ލިބިފައިވާކަން ޔަގީން ކޮށް

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

31 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ފެންވަރު ރަނގަޅު ސިއްހީ ހިދުމަތްތައް އެންމެހާ ރައްޔިތުންނަށް ހަމަހަމަކޮށް އަތްފޯރާ ފަށުގައި ލިބޭނެކަން .2 ކަށަވަރުކޮށްދިނުން

ސިއްހީ ހިދުމަތް ފޯރުކޮށްދެނީ އެކަށީގެންވާ ތަމްރީނު ލިިބފައިވާ ގާބިލު މީހުންކަން ޔަގީން ކުރުން .3

ވަނީ ގިނައިން ދިވެހިންކަުމގައި ވުން ސިއްހީ ހިދުމަތް ދިނުމުގައި ޝާމިލު .4

ސިއްހީ ސިޔާސަތު ހެދުމާއި ސިއްހީ ދާއިރާ އިސްލާހު ކުރުމުގައި ނިންމުންތަްއ ނިންަމީނ ހެކިތަކުގެ މައްޗަށް .5 ބިނާކޮށްގެންަކން ޔަގީންކުރުން

ޓަކައި ހިދުމަތުގެ ފެންވަރު ހިދުމަތްތައް ިލބިގަންނަ ފަރާްތަތކަށާއި ހިދުމަތް ފޯރުކޮށްދޭ ފަާރތްތަކުގެ ރައްކާތެރިކަމަށް .6 ޔަގީންކުރުމަށާއި ބެލެހެއްޓުމަށް ޭބނުންވާ އިންތިޒާމް ގާއިމުވެފައިުވން

ސިއްހީ ކުއްލި ފަރުވާގެ ހިދުމަތާއި އާންމު ސިއްހަތުގެ ކުއްލި ހާލަތްތަކުގައި އަމަލުކުރާނެ ގައުމީ ނިޒާމެއް .7 ގާއިމުވެފައިވުން

ކުރިއަށް އޮތް ދައުރުގައި ކުރާނެ ކަންތަ އްތައް

ްސަރުކާރުގެ ސިއްހީ ހިދުމަތް ދޭ ތަންތަނުގެ ހިދުމަތުގެ ފެންވަރު މަތިކުރުމާއި އެކު އިޖްތިމާއީ ހެލްތް އިންޝޫރަންސ. ބޮޑެތި ބަިލ މުގެ ބަދަލުގައި ޕްރައިވެޓް އިްނޝިއިރެންސް އަށް ފުރުސަތު ހުޅުވާލުނިޒާމް "އާސަންދަ" ހަރުދަނާކުރު

ދިމާވެފައިވާ ފަރާތްތަކަށް އިތުރު ލުޔެއްގެ ގޮތުން އާސަންދަ ގެ އިންޝުއަރެންސް ގެ ތަކުގައި ގިނަ ދުވަހު އުޅެން ހިދްމަތް ފުޅާކުރުން.

ްހެޔޮގޮތުގައި ސިއްހީ ހިދުމަތް ބޭނުންކުރުމާ މެދު އާންމުންގެ ހޭުލން ތެރިކަން އިތުރު ކުރުނ

ެރަނގަޅު ސިއްހަތެއްގައި ދެމިހުރުމަށްޓަކައި ހުންނަންވާނެ އާދަތަކާ ބެހޭ ގޮތުން ހިންގާ ،ބަލިވީމާ ބޭސްކުރުމަށްވުރ އާއި ގައުމީ ފެންވަރުގައި ހަރުދަނާކުރުންޕްރޮގްރާމްތައް ރަށުފެންވަރުގަ

.ްމިގޮތުްނ ސިއްހީ ސިއްހީ ހިދުމަތްދޭ ފަރާްތތަކާއި މެދު އާންމުންގެ ިއތުބާރު ިލބޭނެ ަތފާތު ޕްރޮގްރާމް ހިންުގނ ކުރުމަށްޓަކައި ހާއްސަކޮށް ތަމްރީނު ޕްރޮގްރާމް ހިންގުން ފަންނުވެރިން ތާޒާ

ާދިވެހި ޕްރޮފެޝަނަލުްނގެ ތަމްރީނު ތާޒާކުރުމަށްޓަކައި ހާއްސަ ޕްރޮގްރާމެއް ސިއްހީ ހިދުމަތް ފޯރުކޮށްދެމުްނ ގެންދމިގޮުތން ސިއްހީ ިހދުމަތުގައި ހަރަކާތްތެރިވާ ފަާރތްތަކަކީ އެކަށީގެންވާ ތަމްރީުނ ލިބިފައިވާ ާގބިލު ، ހިންގޭނެ

މީހުންކަމުގައި ހަދައިދޭނެ

ަށް ހާއްސަ ފަރުވާ އަކަށް މެނުވީ މާލެ އަށް ދާން ނުޖެހޭނެ ވަރަށް އެކި ސަރަހައްދު ތަކުގައި ދިރިއުޅޭ ރައްޔިތުން ވަރ ޓަރޝަރީ ހޮސްޕިޓަލް ގާއިމު ކުރެވޭނެ. 3ފެންވަރު ރަގަޅު

ިސަރަހައްދު ތަކަށް ސްޕެޝަލިސްޓުން ދިޔުމަށް ހިތްވަރު ދިނުމުގެ ގޮތުން ސަރަހައްދީ ހޮސްޕިޓަލު ތަކުގައ ންސްޕެޝަލިސްޓުންނަށް އެކޮމެޑޭޝަން ބްލޮކް އެޅު

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

32 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ިމިހާރު ހޮސްޕިޓަލު ތަކުގައި އެންމެ ބޮޑު ހަރަދެއްގެ ގޮތުން ހިނގާ ކަރަންޓު ގެ ހަރަދު ކުޑަކުރުމުގެ ގޮތުން މައ ހޮސްޕިޓަލުތަކުގައި ސޯލާ ސިސްޓަމް ގާއިމު ކުރުން

.ްޖެނެރިކް މެޑިސިން މާރކެޓް ކުރުމާއި އެކު ސެންޓްރަލް ޕްރޮކިޔުމަންޓް ސިސްޓަމް އެއް ގާއިމު ކުރުނ

ާއްޖޭގެ ހުރިހާ ހިސާބެއްގައިވެސް ޖެނެރިކް މެޑިސން ޕްރިސްކްރައިބް ކުރުމުގެ ޕްރެކްޓިސް ތައާރަފް ކުރުން ރ

ުރަށްރަށުން ތަމްރީނު ކުރެވޭ މީހުން އެރަށެއްގައި ނުވަތަ އެސަރަހައްދެއްގައި ތިބެގެން ވަޒީފާ އަދާ ކުރެވޭނެ ފުރުސަތ ފަހިކޮށް ދިނުން

ްޔިތުން ދުޅަހެޔޮކޮށް ބޭތިއްބުމުގައި ގަވާއިދުން އެމީހުންގެ ހާލުބެލި ައދި އެމީހަކު ދިރިއުޅޭ ސިއްހީ ގޮތުން އެންމެހާ ރައރަށަކާ އެންމެ ކައިރީގައިވާ ސިއްހީ މަރުކަޒުގައި ނުވަތަ ހޮސްޕިޓަލުގައި އޭނާގެ 'ޖީޕީ' އަށް އަންގަންޖެހޭކަންކަްނ

ިސއްހީ/އިޖްތިމާއީ ހަރަކާތްތެރިން ިބނާކޮށް ވަޒީފާދެވޭނެ 100 ބަލާއެންގުމަްށޓަކައި ހަރަކާތްތެރިާވނެ ތަމްރީނު ލިބިފައިވާ

ްއިތުރު ރަށް ރަށުގައި ޓެލިމެޑިސިން ޔުނިޓް ގާއިމު ކޮށް އައިޓީ ކޮންސަލްޓޭޝަން ފުޅާ ކުރުނ

ްއަހަރުގެ ތެރޭގައި ރާއްޖޭގެ ހޮސްޕިޓަލުތަކާ ސިއްހީ މަރުކަޒުތަކުގައި މަސައްކަތް ކުރާ ގިނަ 15ކުރިއަށް އޮތ ޑޮކްޓަރުންނާއި ނަރުހުންނަކީ ދިެވހިން ގޮތުގައި ހެދުމަށްޓަކައި މީުހން ތަމްރީނު ކުރުމަށް ބޮޑު ހޭދަެއއް ކުރުން

ެކޮންމެ ރަށެއްގައިވެސް ހުންނަ ހޮސްޕިޓަލަކުން ނުވަތަ މަރުކަޒަކުން އެމީހަކަށް ލިޔެދެވޭ ބޭސް )ހެލްތް އިންޝުރަންސްގ ، ކުން ލިބޭ ޮގތް ހަމަޖެއްސުންދަށުން ކަށަވަރު ކޮށްދޭ ބޭސް( ެއތަނަ

ްޕެރަމެޑިކް އެންބިއުލެންސްގެ ހިދްމަތް ތާރަފްކުރުނ

ްބައެއް ހާއްސަ ސްޕެޝަލިސްޓުންގެ ހިދުމަތް ފޯރުކޮށް ދިނުމަށްޓަަކއި މޯބައިލް ޕްރޮގްރާމް ތަކެއް ތައާރަފް ކުރުނ

ްބޭސްފަރުވާ ދިނުމުގައި ޕްރައިވެޓް ސެކްޓަރގެ ހިއްސާ ފުޅާކުރުނ

ުސިއްހަތު ކުރިއެރުވުމުގައި އަމިއްލަ ޖަމިއްޔާ ތަކުގެ ދައުރު ފުޅާ ކުރުން އާންމ

އުމުރުން ދުވަސްވީ މީހުންނާއި، ތުއްތު ކުދިންނަށް ހާއްސަކުރެވިގެން ޖެރިއޭޓްރިކް ކެއަރ އަދި ޑޭ ކެއަރ ސެންޓަރ ސަރަހައްދެއްގައި ގާއިމުކުރުން 1ރާއްޖޭގެ

ބޯހިޔާވަހިކަން .31

ރަފު އާ ތަ

ގުޅިފައިވާ އުއްމީދުތަކާއި ބައެއްގެ ގިނަ އެންމެ ތެރެއިން ފަސް ވައުދުގެ ވެފައިވާ ރައްޔިތުންނަށް ސަރުކާރުން .ޕީ.އެމް.ޑީ މަޝްރޫއު 2 މައިގަޑު ފުއްދުމަށްޓަކައި މިވައުދު. ފޯރުކޮށްދިުނމެވެ ބޯހިޔާވަހިކަން އަގުގައި އަތްފޯރާ އެއް ވައުދަކީ އުސޫލުން( ރާއްޖޭގެ ގެ ޕާޓްނަިޝޕް ޕްރައިވެޓް ގުޅިގެން )ޕަބްލިކް ފަރާއްތަކާއި މިއްލައަ ސަރުކާރާއި އެއީ. އެކުލަވާލެވުނެވެ

މާލޭ ވެށިފަހި ކުރެވިފައިވާ އަމާޒު މާލެއަށް އާއި މަޝްރޫއު އެޅުމުގެ ޔުނިޓް ހައުސިންގ 10000 ސަރަހައްދުތަކުގައި އެކި .ޕްރޮގްރާމެވެ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

33 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

އެމް .ޑީ .ޕީ . ސަރުކާރުން ނެރުނު ނަތީޖާ

މަސައްކަތްތަކެއް ގިނަ ނުހަނު ފުއްދުމަށްޓަކައި މިވައުދު ތެރޭގައި ދުވަހުގެ އަހަރު ތިން ލިބުނު ސަރުކާރަށް ޕީ.އެމް.ޑީ. : މިގޮތުން. ރަގަޅެވެ ނަތީާޖވެސެ ނެރެވުނު އަދި. ކުރެވުނެވެ

ެޔުނިޓް 8757 ތެެރއިން ތަކުގެ ޔުނިޓް ހައުސިންގ 10000 ރޭވިފައިވާ އެޅުމަށް ސަރަހައްދުތަކުގައި އެކި ރާއްޖޭގ ހިނގަމުން މަސައްކަތް އަމަލީ ޔުނިޓުގެ 1477 ތެރެއިން މީގެ .ކުރެވިފަ ކޮންޓްރެކްޓް ފަރާއްތަކާއި އެކި ވަނީ އެޅުމަށް

.ދަނީ

ިމީގެ ިނންމިފައިވާއިރު، ދޫކުރުމަށް ގޯތި 250 އަދި ޔުނިޓް ހައުސިންގ 1500 ދަުށން ޕްރޮގްރާމްގެ މާލެ ވެށިފަހ .ހަވާލުކުރެވިފަ ވަނީ އެގްރިމެންޓް ގޯތީގެ 50 ތެރެއިން

މަޝްރޫއު އެޅުމުގެ ޔުނިޓް ހައުސިންގ : 10,000ފޯރުކޮށްދިނުން ން ބޯހިޔާވަހިކަ ސަރަހައްދުގައި 7 ރައްޔިތުންނަށް ރާއްޖޭގެ

ސަރުކާރުން އެމް.ޑީ.ޕީ. ފުއްދުމަށްޓަކައި ވައުދު ވެފައިވާ ހައްލުކުރުމަށް ދަތިކަން ބޯިހޔާވަހިކަމުގެ ދިމާވެފައިވާ ރައްޔިތުންނަށް ދައުލަތުގެ މިއީ. ައޅާގޮތަށެވެ ފްލެޓް ތަކުން އެކުންފުނި ދީގެން، ފުރުސަތު ވިޔަފާރީގެ ކުންފުިނތަކަށް އަމިއްލަ ނިންމީ

މަޝްރޫއު . އޮތްގޮތެވެ ހިންގެން އެފިޝަންޓްކޮށް އަދި ރަގަޅު ފެންވަރު އެންމެ މަޝްރޫއު މުޅި އަދި ލުއި، މާލިއްޔަތަށް . ގޮތަކަެށވެ ބިން ދޫކުރެވޭ އަޅަން ވިލާ ލަގްޒަރީ އެއް ފްލެޓަކަށް 10 ކޮންމެ އިމާރާތްކުރާ ރޭވިފައިއޮތީ

ނޑައެޅިފައި އޮތީ ސަރަހައްދަށް މާލޭ . ޔުނިޓެވެ ހައުސިންގ 7000 ޕްރޮވިންސްތަކަށް އަދި ޔުިނޓް ހައުސިންގ 3000 ކަ ޔުނިޓެވ ހައުސިންގ 1000 ޕްރޮވިންސަކަށް ކޮންމެ އެއީ

.ވެ އެވަނީއެ ތިރީގައި ލް ސީ ތަފް ޔުނިޓުތަކުގެ ހައުސިންގ ފެށިފައިވާ މަސައްކަތް އަމަލީ ދަށުން ގެ އު ޝްރޫ މަ މި

އަދަދު ސަރަހައްދު

332 މާލެ

580 ހުޅުމާލެ

140 ގުޅީފަޅު

100 މިލަންދޫ . ށ

200 ހދ. ކުޅުދުއްފުށި

25 ކޮލަމާފުށި. ގއ

25 ތިނަދޫ . ގދ

25 ނައިފަރު. ޅ

25 މަނަދޫ . ނ

25 ފޭދޫ. ސ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

34 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

1477 ޖުމްލަ

ފޯރުކޮށްދިނުން ބޯހިޔާވަހިކަން ންވަރުގެ ފެ އެކަށީގެންވާ އަދި ކުޑަކުރުން ތޮއްޖެހުން މާލޭގެ

ހައްލެއް އެކަށީގެންވާ ދަތިކަަމށް ބޯހިޔާވަހިކަމުގެ ދިާމވެފައިވާ ރައްޔިތުންނަށް މާލޭގެ އަމާޒަކަށްވީ ސަރުކާރުގެ އެމް.ޑީ.ޕީ. ކުރެވުނީ އްސަހާ ޔުނިޓް 3000 ތެރެއިން މަޝްރޫއުގެ އެޅުމުގެ ޔުނިޓް ހައުސިންގ 10000 އެހެންކަމުން،. ހޯދައިދިނުމެވެ

މިގޮތަށް ސަރުކާރުން އެމް.ޑީ.ޕީ.. ގޮތަށެވެ ހިމެނޭ ުގޅީފަޅު އަދި ވިލިންގިލި ހުޅުމާލެ، މާލެ، އެއީ. ސަރަހައްދަށެވެ މާލޭ މިކަން އަދި ދިނުމަށެވެ. ފުރުސަތު ލިބުމުގެ ބޯހިޔާވަހިކަން ސަރަހައްދުންވެސް މިހަތަރު ރައްޔިތުންނަށް މާލޭގެ ނިންމީ . ދެކިގެންނެވެ ކަމެއްކަމަށް ކުރަންޖެހޭ ކޮންމެހެން ހުޅުވާލުމަކީ ފުރުސަތު ލިބުމުގެ ފްލެޓް ލޭ ގައިވެސްފުރަމާ ކުރާއިރު

ޑަބަލްޔޫ އެފް އެސްޖީ، 18 ާޓޓާ ކުންފުނިތަކަކީ ކުރެވިަފއިވާ ކޮންޓްރެކްޓް އެޅުމަށް ޔުނިޓް ހައުސިންގ މާލޭގައި ތިރީގައިވާ ތާވަލުގައި އެވަނީއެވެ. ތަފްސީލް ގެމީ. މޯލްޑިވްސްއެވެ ފޯޕެލްޒް އަދި ކޮންސްޓްރަކްޝަން

ޕްރޮގްރާމް މާލޭ ވެށިފަހި

ގާއިމު ވެއްޓެއް އަމާން ހިތްގައިމު، ފަސޭހަ، ރިއުޅެންދި އާބާދީއަށް މާލޭގެ އެކުލަވާލެވުނީ ޕްރޮގްރާމް މާލޭ ވެށިފަހި މި. ގޮތަކަށެވެ ދެމެހެއްެޓނިވި ކުޑަވާ، ތޮއްޖެހުން ކުރަންވާނީ ތަރައްގީ މާލޭ އަސާސަކީ މިޕްރޮގްރާމްގެ. ކުރުމަށެވެ ބޯހިޔާވަހިކަން ތެރެއިން ރައްޔިތުންގެ ދިރިއުޅޭ މާލޭގައި އަމާޒަކީ ބައިގެ ފޯރުކޮށްދިނުމުގެ ބޯހިޔާވަހިކަން ގެ ޕްރޮގްރާމް

އަކަށް ގިްނތި ތިން ފަރުމާކުރެވިފައިވަނީ ޕްރޮގްރާމް މިގޮުތން. ހޯދައިދިނުމެވެ ބޯހިޔާވަހިކަމެއް ތަކަށް އާއިލާ ދަތި އެންމެ :ބަހާލައިގެން

ިރަށްވެހިން މާލޭގެ ދިރިއުޅޭ ބިންތަކުގައި ކުދ.

ްރަށްެވހިން ަފންއު މާލެއަށް ތަނެއްނެތް އަމިއްލަ ދިރިއުޅޭނެ ނުވަތަ ބިނ.

ެމާލޭގައި މީހުންނާއި ރެޖިސްޓްރީވެފައިވާ ނިޔަލަށް ގ2010ެ ޖޫން 30 ދަފްތަރުގައި މުނިސިޕަލްޓީގ . މީހުން ވަޒަންވެރިވެފައިވާ

ސްޓޭޓަސް އަދަދު ސަރަހައްދު ކުންފުނި

ހިނގަމުންދަނީ މަސައްކަތް 198 ގާކޮށި އެސްޖީ 18 ޓާޓާ

ހިނގަމުންދަނީ މަސައްކަތް 90 ވޭސައިޑް އެސްޖީ 18 ޓާޓާ

ހުއްޓިފަ މަސައްކަތް 45 އޯޑިއޯން އެސްޖީ 18 ކަރްގަވާލް

ހުއްޓިފަ މަސައްކަތް 70 ނާދީ އެސްޖީ 18 ކަރްގަވާލް

ހިނގަމުންދަނީ މަސައްކަތް 36 ޓީވީކޮށި ކޮންސްޓްރަކްޝަން ޑަބަލްޔޫ އެފް

ހިނގަމުންދަނީ މަސައްކަތް 36 ޓީވީކޮށި މޯލްޑިވްސް ފޯޕެލްޒް

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

35 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ގިންތިއަށް ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގައި 1 ދަށުން، ފުރުސަތުގެ ހުޅުވާލާ ފިޔަވަހީގައި ފުރަތަމަ ޕްރޮގްރާމުގެ މާލެ ވެށިފަހި :ސަކުރެވިފައިވަނީ ހާއް އެފަރާތްަތކަށް. ފަރާތަކަށެވެ 1000 ޖުމްލަ ހުޅުވާލެވެނީ ކޮށްނިސްބަތް

ްޔުނިޓު ހައުސިންގ 500 މާލެއިނ

ްޔުނިޓު ހައުސިންގ 250 ހުޅުމާލެއިނ

ިނޑައެޅޭ ހުޅުމާލޭގައ ގޯތި 250 އަކަފޫޓުގެ 1200 ކަ

ގިންތިއަށް ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގައި 2 ދަށުން، ރުސަތުގެފު ހުޅުވާލެވޭ ފުރުތަމަފިޔަވަހީގައި ޕްރޮގްރާމްގެ މާލެ ވެށިފަހި :އްސަކުރެވިފައިވަނީހާ އެފަރާތްތަކަށް . ފަރާތަށެވެ 450 ޖުމްލަ ހުޅުވާލެވޭީނ، ނިސްބަތްކޮށް

ިޔުނިޓް 150 ތެރެއިން ޔުނިޓުގެ ހައުސިންގ އަޅާ މާލޭގައ .

ިޔުނިޓް 300 ތެރެއިން ޔުނިޓްތަކުގެ ހައުސިންގ އަޅާ ހުޅުމާލޭގައ.

ގިންތިއަށް ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގައި 2 ދަށުން، ފުރުސަތުގެ ހުޅުވާލެވޭ ފުރުތަމަފިޔަވަހީގައި ޕްރޮގްރާމްގެ މާލެ ވެށިފަހި :ހާއްސަކުރެވިފައިވަނީ އެފަރާތްތަކަށް . ފަރާތަށެވެ 450 ޖުމްލަ ހުޅުވާލެވޭީނ، ނިސްބަތްކޮށް

ިޔުނިޓް 100 ތެރެއިން ޔުނިޓުގެ ހައުސިންގ އަޅާ މާލޭގައ.

ިޔުނިޓް 200 ތެރެއިން ޔުނިޓްތަކުގެ ހައުސިންގ އަޅާ ހުޅުމާލޭގައ.

ކުރިއަށް އޮތް ދައުރުގައި ކުރާނެ ކަންތައްތައް

ހައުސިން ޔުނިޓް ގާއިމު ކުރުން 7000އަހަރު ތެރޭގައި މުޅި ރާއްޖޭގައި އެކި ފަންތީގެ 5 )ހ(

ން ސަބްސިޑީ ދިނުން.އާއިލާ އަކަށް ހައުސި 500 ފޯރުންތެރިކަން ކުޑަ )ށ(

ދެއްކޭ ހައުސިން ލޯނު ދިނުން. ކުޑަ އިންޓަރެސްޓް ރޭޓެއްގައި ދިގު މުއްދަތަށް ބަހާލައިގެން ފަޭސހަކަމާއެކު )ނ(

ރިއަލް އެސްޓޭޓު އުސޫލުން ވިޔަފާރި ކުރާ މީހުންނަށް ޑިވެލޮޕްމެންޓް ބޭންކެއް މެދުވެރިކޮށް ހައުސިން ޕްރޮޖެކްޓް )ރ( .ތަކަށް ލޯނު ދިނުން

ވަޒީފާ އަދާކުރާ ފަރާތްތަކަށް، ހާއްސަކޮށް ރިސޯޓްތަކުގައި ވަޒީފާ އަދާކުރާ ފަރާތްތަކަށް ވަޒީފާއަދާކުރާ ތަނާ ކައިރިން )ބ( ބޯހިޔާވަހިކަން ފޯރުކޮށްދިުނން

ނޫންތައް ގާބޭނޫންވާ - ބޯހިޔާވެހިކަން

އެއްމެދު ކުރުމުގެ ގާނޫނު މަޖްލީހުން އަވަހަށް ފާސްކުރުން )ހ(

ގަނެ ވިއްކުމުގެ ގާނޫނު ހަުރދަނާ ކުރުން ބިން )ށ(

ފެނާ ނަރުދަމާ 1.4

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

36 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ދިވެހިރާއްޖޭގައި މީރުފެނުގެ ކޯރުތަކާ ލޭކްތައް ނުތުމުން މިހާރު ބޯފެން އުފައްދަނީ ގިނައިން ޑީސެލިނޭޓްކޮށްގެންނެވެ. އަމިއްލަ ކާކުރާނެ ރަގަޅު އިންތިޒާމެއް ނެތުމުން ބޭނުމަށް ބައެއް ގޭގޭގައި ވާރޭެފން އެއްކުރަމުންދެއެވެ. ނަމަވެސް ވާރޭފެން ރައް

ރައްކާކުރެވޭ މިންވަރު މަދެވެ. މިގޮތުން ރަށްރަށުގައި ރަށްކާ ކުރެވޭ ވާރޭފެނުން އެރަށަށް ުފދޭވަރަށްވެސް ނުލިބެއެވެ. އެހެންކަމުން ބައެއް ރަށްރަށް އިރުވައިގައި ފެނަށް ޖެހެއެވެ.

ނޑަށް ބޭރުކުރެވެނީ އެއްވެސްގޮތަކަށް ނަރުދަމާއޮތް ރަށްރަށުގައި ހުރިހާ ނަޖިސް އެއްތަ ނަކަށް ގެނައުމައްފަހު ކަޓްރީޓްނުކޮށެވެ. މިެހންވުމުން ިމކަމުން އުފެދޭ ޕޮލޫޝަން އިތުުރވުމުން އޭގެއަސަރު ކުރާނީ ގިނަ ދުވަހުންނެވެ. ގިނަމީުހން

ފަތާ މީހުންނަށް އެކިކަހަލަ ބަލިތަްއ ދިރިއުޅޭ ރަށްރަށުގައި މިކަމުގެ އަސަރު އަވަހަށް ފޯރާނެއެވެ. މިގޮތުން މާލެކައިރީގައި ޖެހި އުދަގޫ ވާކަމުގެ ޝަކުވާ އިތުރުވަމުން ދެއެވެ.

މީރުފެނަށް ކުރަންޖެހޭ ހޭދަ ކުަޑކޮށް ފެނަށްޖެުހން ނައްތާލުަމށްަޓކައި އެމް.ޑީ.ޕީ. އިން އަޅަން ގަސްދުކުރާ ފިޔަވަޅުތަކުގެ ތެރޭގައި:

ކައިރީގައި ުހންނަ ރަށްތަކަްށ ފެން އުަފއްދާނީ ކޮންމެވެސް ކަރަންޓުގެ ނިޒާމާއި ނަރުދަާމގެ ނިޒާމުހެން - އެއްރަށަކުންނެވެ. މިގޮތުން އުފަްއދާ ފެން ކައިރި ރަށްތަކަށް އަޑިން ހޮޅިއަޅައިގެން ފޯރުކޮށްދޭނީއެވެ.

ލޮނު ފެނަށް ކަރަންޓު އުފެއްދުމުން އުފެދޭ ހޫނުހަކަތަ އަދި ކުނި ނައްތާލުމުން ވެސް އުފެދޭ ހޫނުހަކަތަ ބޭނުން ކޮށްގެން - ހެދުމުގެ އަގުދައްކުރާނީއެވެ.

ކަރަންޓުގެ ނިޒާމުހެން ފީޑްއިންޓެރިފް ގެދަށުން ވަކިވަކި ގޭގެއިން ވާރޭފެން ރަށްކާކުރާ ފަރާތްތަކަށް ބޭނުންކުާރ -އި ފެްނ ހަމަޖައްސާނީއެވެ. މިހާރު ގިނަގޭގޭގަ އުސޫލެއް ވިއްކޭނެ މިންވަރަށްވުރެ އިތުރުވުމުން 'ެފްނ ގްރިޑް' އަށް ފެން

ހާސް ލީޓަރުގެ މިންވަރަށެވެ. މިމިންވަރަކީ ވާރޭވެހޭ ދުވަސްވަރު 25ހާސް އަދި 10ރައްކާ ކުރެވެން ހުންނަނީ އިސާހިތަކު ފުރޭނެ މިންވަރެކެވެ. މިގޮތުން ފެން ރައްކާ ކުރުމަކީވެސް މާލީ ފައިދާ ލިބޭ އިގްތިސާދީ މަސައްކަތެއް

ކަމުގައި ބެލެވިގެންދާނެއެވެ.

ނޑު ހެއްދުމަްށ ލިބދެވޭނެއެވެ. ބާކީ ނަރުދަމާއި - ން އެއްކުރެވޭ ނަޖިުހން ފެން ނަގާ ޓްރީޓްކުރުމަށް ފަހު މިފެން ދަ ނަޖިސް އިތުރަށް ޓްރީޓްކޮށް އަުލން ބޭނުން ކުރެވިދާނެއެވެ.

ނޑަށް - ދުއްވާލުން ރާއްޖޭގެ ނާޒުކު މާހައުލާ ގުދްރަތީ ރިވެތި ގޮޑުދޮށްތައް އެގޮތުގައި ބެހެއްޓުމަްށޓަކައި ނަޖިސް ސީދާ ކަ ހުއްޓުވޭނެއެވެ.

އެމް .ޑީ .ޕީ . ސަރުކާރުން ނެރުނު ނަތީޖާ

ހިދުމަތެކެވެ. މި އަސާސީ ހިދުމަތް އެމް.ޑީ.ޕީ. ދެކޭގޮތުގައި ފެނާއި ނަރުދަމާ އަކީ ކޮންމެ ރައްޔިތަކަށް ލިބެންޖެހޭ އަސާސީނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކޮށްފައެވެ. އަދި ގާއިމު ކުރުމަށް އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުކާރުން ވަނީ ގި ވީހާވެސް ގިނަ ރަށެއްގައި

ަރށެއްގައި ނަރުދަމާ ނިޒާމު 8 ،ރަށެއްގައި ފެނާއި 3ނަތީޖާއަކީ ތިްނ އަހަރު ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އެމަސައްކަތުގެ ނަމަވެސް ވެއެވެ. ރަށެއްގައި ނަރުދަމާ ނިޒާމުގެ އަމަލީ މަސައްކަތް ފަށާފައި 3ރަށެއްގައި ފެނާއި 5އިތުރު ، ގާއިމުކޮށް

ނުލިބިފައިވާ ކަމެވެ. ސަރުކާރުން ކުރިއަށް ގެންދިޔަ އަދިވެސް ގިނަ ރައްޔިތުން ތިބީ މި އަސާސީ ހިދުމަތް، ހިތާމަ އަކީ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

37 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ފަޅުރަށްތައް ރިޒޯޓް ތަރަްއގީ ކުރުމަށް، ރިސްޕޮންސިބިލިޓީ )ސީއެސްއާރް( ޕްރޮގްރާމް ގެ ދަށުން ކޯޕަރޭޓް ސޯޝަލްފޯރުކޮށްދިނުމަްށ އިން ކޮންމެވެސް އެއް ހިދުމަތެއް މީހުން ދިރިއުޅޭ ރަށެއްގައިދޫކުރެވިފައިވާ ފަރާތްތަކަށް މި

އުސޫލުގެ ދަށުން ފެނާއި ނަރުދަމާެގ ނިޒާމް ގިނަ ރަށްތަކަަކށް ސީއެސްއާރް، ލާޒިމްކޮށްފައިވެއެވެ. ސަރުކާރުގެ ބަޖެޓުންނާއި ވަރަށް މުހިންމު ކަމެއްގެ ގޮތުގައި ކުރާނެ ކަމެކެވެ. ވީހާވެސް އަވަހަށް ގާއިމުކުރުމަކީ އަންނަ އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުކާރުން

8 ޭރަށެއްގައި ނަރުދަމާ މުޅިން ނިންމާފައިވ

3 ޭރަށެއްގައި ފެނުގެ މަސައްކަތް އެއްކޮށް ނިންމާފައިވ

ްޑިޒައިން ، ރަށެއ2ްޓެންޑަރ މަރުހަލާގައި ، ރަށުގައި ކުރިޔަށްދޭ 3ނަރުދަމާ ނިޒާމް ގާއިމު ކުރުމުގެ އަމަލީ މަސައްކަތ ރަށް ވޭ 25އަދި ނަރުދަމާ ޑިޒައިން ނިމިފައި ، ރަށް 1މަރުހަލާގައި

ްރަށުގެ ޑިޒައިން މަސައްކަތް 3ރަށެއްގަިއ ކުރިޔަށްދޭ އަދި 3ފެނުގެ ނިޒާމު ގާއިމު ކުރުމުގެ އަމަލީ މަސައްކަތަރށުގެ ފެނުގެ ނިޒާމު 1ކުރެވިފައި. ރަށުގެ ފެނުގެ ިނޒާމު ގާއިމު ކުރުމަށް އެގްރިމެްނޓުގައި ސޮއި 2، ނިމިފައިވޭ

ގާއިމު ކުރުމަށް ފީޒިބިލިޓީ ހެދުުމގެ މަސައްކަތް ކުރިއަށްދޭ.

ް1ނިޒާމާއި ފެނުގެ 5ނަރުދަމާގެ ،ގައި ހުއްޓުން ގެނައި އިރު 2012އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުކާރުގެ މަސައްކަތްތަކަށ މަޝްރޫ ފެށުމަށް ޕްލޭން ކުރެވިފައިވޭ

ކުރިއަށް އޮތް ދައުރުގައި ކުރާނެ ކަންތައްތައް

ރަށެއްގައި ފެނާއި ނަރުދަމާ ގާއިމު ކުރުމަށް ނިންމާފައިވެއެވެ. 13އިތުރު )ހ(

ފެނާއި ނަރުދަމާ ގާއިމު ކުރުމަށް ހަރަދު ކުރުމަށް ހަމަޖެިހފައި ވަނީ ސީދާ ދައުލަތުގެ ބަޖެޓުންނާއި )ށ( ސީ.އެސް.އާރ ޕްރޮގްރާމްގެ ދަށުންނެވެ.

ނޫންތައް ގާ ނަރުދަމާ ތަރައްގީކުރުމަށް ބޭނޫންވާ ފެނާއި

ސީ.އެސް.އާރގެ ދަށުން ފެނާއި ނަރުދަމާގެ މަސައްކަތް ކުރިޔަށް ގެންދިއުމަށް އިންވެސްޓަރުންަނށް ހިމާޔަށް )ހ( ދިނުމަށް ބޭުނންވާ ގާނޫނުތައް

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

38 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

39 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ބާރުވެރިކުރުން ދެވަނަ ބައި : ދިވެހި ޒުވާނުން

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

40 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ރަފް އާ ތަ

ދިވެހިރާއްޖޭގެ އާބާދީގެ ބޮޑުބައެްއ ހިއްސާ ކުރަނީ ޒުވާނުން ކަމަށް ވީނަމަވެސް، ޒުވާނުންނަކީ މުްޖތަމައުގައި އެކަހެރިވެފައިވާ ޒިންމާދާރުކަން ކުޑަ ބައެއްގެ ގޮތުގައި އޮންނަ އޮތުން ބަދަުލކުރުމަކީ މުހިންމު ކަމެކެވެ. ގައުމެއް ކުރިއަރައިގެންދާނީ

ލިބިފައިވާ ޒިންމާދާރު ޒުވާން ޖީލެއް އުފެދިގެންނެވެ. ދިވެހި ރާއްޖޭގެ މިއަދުގެ ހަގީގަތަކީ ޒުވާނުންގެ ތައުލީމާއި ތަމްރީނު ބޮޑު ބައެއް އެއްވެސް ވަޒީފާއެއް ނެތި އުޅޭކަމެވެ.

ގައި އެންމެ އެމް.ޑީ.ޕީ. ދެކޭގޮތުގައި ޒުވާނުންނަކީ ގައުމުގެ އެންމެ އަގުބޮޑު ރައުސުލްމާލެވެ. ގައުމު ތަރައްގީ ވެގެން ދިއުމުމުހިންމު އެއް އަސާސަކީ ތައުީލމާއި ތަމްރީނު ިލބިފައިވާ ގާިބްލ ޒުވާން ޖީލެއް އުފެދުމެވެ. ެއހެންކަމުން، ޒުވާުނންނަކީ ދުޅަހެޔޮ ސިއްހަތެއްގައި ތިބި، ތައުލީމާއި ތަމްރީނު ލިބިފައިވާ، އުފެއްދުންތެރި ގާބިލު ބަޔަކަށް ހެދުމަށްޓަކައި ތަފާތު

ރޭވިފައިވެއެވެ. ޕްރޮގްރާމްތައް

އެގޮތުން މިމެނިފެސްޓޯ އަކީ ޒުވާނުންނަށް ވަރަށްވެސް ފައިދާކުރުަވނިވި ސިޔާސަތުތަކަކާއި ޕްރޮގްރާމްތަކެއް އެކުލެވިގެންވާ މެނިފެސްޓޯއެކެވެ. ހުރިހާ ޕްރޮގްރާމްތަކެއްވެސް ހިމެނިފައިވަނީ ޒުވާނުންނަށް އޭގެން ސީދާ އަދި ުނސީދާ ގޮތުން ފައިދާ

ުޒވާނުންނަށް ހާއްސަ ކުރެވިފައިވާ ސިޔާސަތުތަކުގެ ތެރޭގައި ތައުލީމާއި ތަމްރީނުގެ ތަފާތު ، ގޮތަށެވެ. އެގޮތުން ކުރުވަނިވިޕްރޮގްރާމްތައް ހިންގުމާއި، ވަޒީފާގެ ފުރުސަތުތައް ފަހި ކުރުމަށްޓަކައި ތަފާތު ޕްރޮގްރާމްތައް ހިމެނެއެވެ. އަދި އާރްޓްސް އާއި

އެރުވުމަށްޓަކައި ތަފާތު ޕްރޮގްރާމްތައް ހިންގުމާއި، ކުޅިވަރު ތަރައްގީ ކުރުމަށްޓަކައި ވެސް ތަފާތު ސަގާފަތް ތަރައްގީކޮށް ކުރި ޕްރޮގްރާމް ތަކެއް ހިންގޭނެއެވެ.

ސަރުކާރުންނެރުނު ނަތީޖާ .ޕީ .ޑީ .އެމް

ނގަޅު ނަތީޖާތަކެއް ލިބިެގންދިޔަ ޒުވާނުންނަށް އަމާޒުކުރެވިގެން ިހންގުނު ޕްރޮގްރާމް ތަކަކީ ވަރަށްވެސް ކާމިޔާބު ކަމާއިއެކު ރަ ޕްރޮގްރާމް ތަކެކެވެ.

މަސްތުވާތަކެތީގެ ވަބާއިން ސަލާމަތްވުމަށާއި، މި ވަބާގައި ޖެހި ފަރުވާ ހޯދަމުންދިޔަ ޒުވާނުންނަށް އަމާޒުކުރެވިގެން އެކަމުން ދެވިފައިވެއެވެ. އަދި މުޖްތަމައުން ދުރުވުމަށް ހިތްވަރު ދިނުމުގެ ގޮތުން ތަފާތު ޕްރޮގްރާމްތައް ހިންގައި، ކައުންސެލިންގ

އެކަހެރި ވެފައިވާ ޒުވާނުން އަނުބރާ މުޖްތަމައުއަށް ގެނައުމަށްޓަކަިއ ކާމިޔާބު ކަމާއިއެކު ޕްރޮގްރާމްތަކެއް ހިންގުނެވެ.

ތުްނނާއި އަދި ޒުވާނުންގެ މެދުގައި ސިއްހީ ދެޅަހެޔޮ ދިރިއުޅުމުގެ އާދަތައް ޕްރޮމޯޓްކުރުމުގެ ގޮތުން ޒުވާނުްނނަކީ ނަފްސާނީ ގޮޖިސްމާނީ ގޮތުން ދުޅަހެޔޮ ބަޔަކަށް ހެދުމަށްޓަކައި ޕްރޮގްރާމްތަކެއް ހިންގައި، ޒުވާނުންގެ ފަރާތުން ފެންނަ ނޭއްގާީނ

އަމަލުތައް ހުއްޓުވުމަށްޓަކައި ތަާފތު ކުޅިވަރުތަކުގައި ޒުވާނުންގެ ބައިވެރިވުން އިތުރުކުރެވިފައިވެއެވެ.

ފުރުސަތުތައް ޒުވާނުންގެ މެދުގައި ޕްރޮމޯޓް ކުރުމަށްޓަކައި، ޔޫތް ސެންޓަރގެ މަސައްކަތްތައް ވަޒީފާއާއި ކުދި ވިޔަފާރީގެފުޅާކޮށް ކެރިއަރ ގައިޑަންސްއަށް އަމާޒުކޮށްގެން މަސައްކަތް ކުރެވިފައިވެއެވެ. އަދި މީގެއިތުރުން ޒުވާނުންގެ ހުނަރުވެރިކަްނ

ދު ދެކޭ ނުަރނގަޅު ގޮތް ބަދަލު ކުރުމަްށަޓކައި ވަޒީފާ އަދާކުރުމަށް ތަރައްގީ ކުރުމަށާއި މުޖްތަމައުގައި ޒުވާނުންނާމެ ހިތްވަރުދީ، ފުރުސަތުތައް ފަހިކޮްށދިނުމަށް ޕްރޮގްރާމްތަކެއް ހިންގުނެވެ.

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

41 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ތެރި ގައުމީ ތަރައްގީއަށް އެހީތެރިވެދޭ ހަރަކާތްތެރި ޒިންމާދާރު ބައެއްގެ ގޮތުގައި ޒުވާނުން ބާރުވެރިކުރުވާ ޕްރޮގްރާމްތަކަށް އެހީވެދިނުމަށްޓަކައި ރާއްޖޭގެ އެކި ސަރަހައްދުގައި ޒުވާނުންގެ މަރުކަޒުތައް ގާއިމު ކުރެވިފައިވެއެވެ. އަދި މުޖްތަމައުގައި ޒިންމާދާރުވުމާއި އިސްނަގައިގެން ކަންކަން ކުރުމުގެ ސިފަ ޒުވާނުންގެ މެދުގައި އަށަގެްނނެވުމަްށޓަކައި ހިންގަމުން ެގންދިޔަ

ތަކާއި ހަރަކާތްތައް މުރާޖާ ކުރުމަށްޓަކައި ދިރާސާއެއް ކުރެވިފައިވެއެވެ. އަދި ގައުމު ތަރައްގީކުރުމުގައި ތަފާތު ޕްރޮގްރާމްޒުވާނުންގެ ޖަމިއްޔާތަކުގެ ދައުުރ ފުޅާކޮށް ޖަމިއްޔާތަކުގެ ބައިވެިރވުން އިތުރުކުރުމަށް ހިތްވަރުީދ، ބައިވެރިވާ ޖަމިއްޔާތަކުގެ

އަދަދު އިތުރު ކުރެވިފައިވެއެވެ.

ޒުވާނުންގެ ކަންބޮޑުވުން

ެތަފާތު ސަބަބުތަކާއި ހުރެ ވަޒީފާއެއް . ރާއްޖޭގައި ޒުވާނުންނަށް އޮތް އެންމެ ބޮޑު ގޮންޖެހުމަކީ ވަޒީފާގެ ފުރުސަތުތައް މަދުކަމެވމަކީ ޒުވާނުންގެ ރާއްޖެގައި މަސައްކަތް ކުރަމުންދާ ބިދޭސީންގެ އަދަދު މަދުކުރު. އަދާ ނުކުރާ ޒުވާނުންގެ އަދަދު އެހާމެ މައްޗެވެ

އެހެންކަމުން، ބޭރުމީހުންގެ އަދަދު މަދުކޮށް އެ ވަޒީފާތަކަށް ދިވެހިން ދިއުމަކީ ޒުވާނުންގެ ވަރަށް ބޮޑު . އެތައް ބަޔަކު އެދޭ ގޮތެވެ . އެދުމެކެވެ

ެތަމްރީނުގެ ފުރުސަތުތައް ޒުވާނުންގެ ގިނަ ބަޔަކު ބޭނުންވަނީ ތައުލީމާއި . މަތީ ތައުލީމާއި ތަމްރީނު ގެ ފުރުސަތު އެހާމެ ހަންޏެވ . ހޯދުމަށެވެ

ުމިއަދުގެ ޒުވާނުންނަކީ އިޖްތިމާއީ ދިރިއުޅުމެއް އުޅެން ބޭނުންވާ ބަޔަކަށް ވީހިނދު، އެމީހުންގެ އަނެއް ޝަކުވާއަކީ ފެންވަރމިރާއްޖޭގައި މަދުވުމުގެ މުނިފޫހި ފިލުވުމުގެ ކަންކަން . ރަނގަޅު ޒުވާނުންގެ ކޮމްޕްލެކްސް އެއް ފަދަ ތަނެއް ގާއިމުވެފައި ނެތުމެވެ

އަދި އެމީހުން ދެކޭ ގޮތުގައި ވަޒީފާއެއް ނުލިބޭތާ، މުނިފޫހި . ސަބަބުން އެތަކެއް ޒުވާނުން ތިބީ ވަރަށް ބޮޑަށް މާޔޫސްވެފައެވެޒުވާނުންގެ އެގޮތުން، މުނިފޫހިފިލުވުމުގެ ގިނަ ކަންތައްތައް ހިމެނިގެން . ފިލުވުމަށް ދާނެތަނެއްވެސް، ކުރާނެ ކަމެއްވެސް ނޯވެއެވެ

.ކޮމްޕްލެކްސް އެއް ގާއިމުވެގެން ދިއުމަކީ އެމީހުންގެ ވަރަށްވެސް ބޮޑު އެދުމެކެވެ ،ްޒުވާނުން ދެކޭގޮތުގައި ސާނަވީ ތައުލީމަށްފަހު މަތީ ތައުލީމުގެ ފުރުސަތު ނުލިބިތިބޭ ދަރިވަރުންގެ އަދަދު އިތުރުވުމުގެ ސަބަބުނ

އެހެންކަމުން، ތައުލީމާއި ވަޒީފާއާއި ދޭތެރޭ ހިނގާ . އުޅުން ހަލާކުވެގެންދެއެވެތަފާތު ކުށްތަކުގައި އެމީހުން ޝާމިލްވެ، ދިރިއިންތިގާލީ ދުވަސްވަރު، ތައުލީމް ނުވަތަ ތަމްރީނު ލިބިގަތުމުގެ އިތުރު ފުރުސަތުތަކެއް ލިބިގެން ދިއުމަކީ ވަރަށްވެސް މުހިންމު

.ކަމެކެވެ ައެގޮތުން ކުޅިވަރު ކުޅޭނެ ތަންތަނާއި، . ނީ ދުވަހެއް ދުވަހަކަށް އިތުރުވަމުންނެވެކުޅިވަރުގައި ބައިވެރިވާ ޒުވާނުންގެ އަދަދު އަންނ

އަދި އަތޮޅު ފެންވަރުގައި ހިންގޭ ކުޅިވަރު މުބާރާތް ތަކާއި . ވަސީލަތްތައް މަދުވުމަކީ ޒުވާނުންގެ ވަރަށް ބޮޑު ކަންބޮޑުވުމެކެވެ . ޅިވަރު މުބާރާތެއް ރާއްޖޭގައި ބޭއްވިގެން ދިއުމަކީ އެމީހުންގެ އެދުމެކެވެތަމްރީނު ޕްރޮގްރާމްތަށް ހިންގުމާއި، ބައިނަލް އަގްވާމީ ކު

ެސަގާފަތާއި އާރޓްސްގެ ދާއިރާތައް ދިރުވާއާލާ ކުރުމަށްޓަކައި ފިޔަވަޅުތަކެއް އެޅުމަކީވެސް ޒުވާނުން މިއަދު ބޭނުންވާ ކަމެކެވ .ތްތަކާއި، ފަރިތަކުރާނެ ތަނެއް ނެތުމުގެ ޝަކުވާ އެމީހުން އެގޮތުން މިއުޒިކް ކުޅެމުން އަންނަ ޒުވާނުންނަށް އެކަމުގެ ވަސީލަ

. އަންނަނީ އުފުލަމުންވެ

މަތީ ތައުލީމާއި ތަމްރީނު 2.1

އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ތައުލީމީ ސިޔާސަތުގައި މަތީ ތައުލީމަށް ނުހަނު އިސްކަން ދެވިފައިވެއެވެ. ގައުމުގެ ތަރައްގީއަށް ކޮންމެހެން ލީމުގެ ފުރުސަތުތައް ހުޅުވައި ދިނުމަކީ ސަރުކާރުން ކޮންމެހެން ކުރަން ޖެހޭނޭ ކަމެއް ބޭނުންވާ ދާއިރާތަކުން މަތީ ަތއު

ކަމުގައި މި ޕާޓީން ދެކެއެވެ. އަދި އާންމު ތައުލީމާއި ތަުރބިއްޔަތު ފުރިހަމައަށް ނުިލބި ސްކޫލުން ނިމިގެން ނުކުންަނ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

42 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

އި ދެވިފައިވާކަން ސަރުކާރުން ކަށަވަރު ކުރަންވާނެ ކުދިންނަށް ިއތުރަށް އުނެގނުާމއި ތަމްރީނުވުމުގެ ދޮރުތަްއ ުހޅުވަ ،ކަމަށްވެސް މި ޕާޓީން ގަބޫލުކުރެއެވެ. އަމިއްލަ ފަރާތްތަކުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ތައުލީމުގައި ހިއްސާވުމަށް ހިތްވަރުދީ

ދިވެހި ދަރީންނަށް ފަސޭހަ އިނާޔަތްތައް ފަހިކޮށްދީގެން އެކި ފެންވަރުގެ އެކި ވައްތަރުގެ ތައުލީމާއި ތަމްރީނުގެ ފުރުސަތުތައް ކަމާއެކު ލިބިގަނެވޭ ގޮތްތައް ސަރުކާރުން މެދުވެރި ކުރަންވާނެ ކަމަށްވެސް އެމް.ޑީ.ޕީ. އިން ދެކެއެވެ.

ވަނަ އަހަރުގެ ރިޔާސީ އިންިތހާބަށް އެމް.ޑީ.ޕީ. އިން ތައްޔާރުކުރި މެނިފެސްޓޯގެ ތެރެއިްނ 2008މި ދެންނެވި ވިސްނުމާއެކު އަހަރުގެ ތެރޭގައި މަތީ ތައުލީމުގެ ދާއިރާއިން ބޮޑެތި ކާމިޔާބީތަކެއް ހާސިލުކޮށްފައިވެއެވެ. 3ކާރު ހިންގުނު އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރު

މަތީ ތައުލީމާއި ތަމްރީނުގެ ދާއިރާއިން ނެރުނު ނަތީޖާ

ްނޑުމޯލްޑިވްސް ޕޮލިޓެކްނިކ ނޑު އަލުން އެކުލަވާލައި އާ އޮނިގަ ތަންފީޒު އުފައްދައި ޕޮލިޓެކްނިކްގެ ސްޓާފް އޮނިގަ . ފެށުން ކުރަން

ީގާއިމުކޮށް، ގައުމީ ޔުނިަވރސިޓީގެ ކުޅުދުއްފުށީ ( ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގައުމީ ޔުނިވަރސިޓީ)ރާއްޖޭގެ ފުރަތަމަ ޔުނިވަރސިޓތިނަދޫ ކެމްޕަހުގެ ވަސީލަތްތައް . އަދި ގދ. ކެމްޕަހުގައި ދަރިވަރުންގެ ދެވަނަ ދަނާލު އިމާރާތްކޮށް ހުޅުވުން

.އިތުރުކުރުން ޯމަގޫދޫގައި . ބިކޯކާގެ ރިސާރޗް ސެންޓަރެއް ފ -ޕީޕީޕީގެ އުސޫލުން އިޓަލީ ވިލާތުގެ ޔުނިވަރސިޓީ އޮފް މިލާނ

.ހުޅުވުން ޫޕީ. މެދުވެރިކޮށް ޝަރުއީ ދާއިރާގެ ކޯސްތަކުގެ ފެންވަރު ރަގަޅުކުރުމުގެ .ޑީ.އެން.ޖަރުމަނު ސަރުކާރުގެ އެހީގައި ޔ

.މަޝްރޫއެއް ފެށުން ީއުފެއްދުންޓިވެޓް އޮތޯރިޓ. ،ުތަނެއް ކޮލެޖް ފެންވަރަށް މަތިކޮށް 4އަމިއްލަ ތައުލީމީ މަރުކަޒުތަކުގެ ފެންވަރު މަތިކުރުމަށް ހިތްވަރު ދިނުމާއެކ

.ރަޖިސްޓްރީ ކޮށްދިނުން ީދަށުން ހަދަމުންދިޔަ ގައުމީ ޔުނިވަރސިޓީގެ ހޮސްޕިޓާލިޓީ ފެކަލްޓީގެ އާ އިމާރާތުގެ ގެ އިންޑިއާ ސަރުކާރުގެ ހިލޭއެހ

.އަހަރެއް ހާ ދުވަސް ފަހުން އަލުންފަށައި ކުރިއަށް ގެންދިއުން 2މަސައްކަތް ހުއްޓިފައިވާތާ ެއެކަޑެމިކް އޮޑިޓް ކުރުމަށްޓަކައި މޯލްޑިވްސް ކޮލިފިކޭޝަންސް އޮތޯރިޓީއާއި އެ އޮތޯރިޓީ އަށް މިކަމުގައި އެހީވެދޭނ

.އޮޑިޓް ނިންމުންއަދި އެއް މަރުކަޒުގެ އެކަޑެމިކް . ޓީމެއް ތަމްރީނުކުރުން ިގެ ދަށުން " ޕްރޮފެޝަނަލް ޑެވެލޮޕްމަންޓް ސްކީމް'ތައުލީމީ ދާއިރާގައި ހިދްމަތް ކުރަމުން ގެންދިޔަ ފަރާތްތަކަށް ހުޅުާވލ

.މީހުންނަށް ކިޔަވަން ލޯނު ެދވުނު 30 ްމަސައްކަތް ފެށުންރަށެއްގައި ޖޫނިއަރ ކޮލެޖް އިމާރާތްކުރުމުގެ 2ޖޫނިއަރ ކޮލެޖްގެ މަފްހޫމް ތައާރަފްކޮށ. ެވަރލްޑް ބޭންކުގެ ހިލޭ އެހީގައި މަތީ ތައުލީމުގެ ދާއިރާ ދިރާސާކޮށް މި ދާއިރާ ކުރިއަށް ގެންދާނެ ގޮތުގ

.ހުށަހެޅުންތަކެއް އެކުލަވާލުން ިކަން ދަރިވަރުންނަށް މަތީ ތައުލީމު ހާސިލް ކުރުމަށް މާލީ އެހީދިނުމުގެ ކަންކަން ހިންގަމުން ދިޔަގޮތް މުރާޖައާކޮށް މ

. އަލުން އިންތިޒާމްކޮށް ކުރިއަށް ގެންދާނެ ގޮތުގެ ސިޔާސަތަކާއި ސްކީމްތަކެއް އެކުލަވާލުން

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

43 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ްޗައިނާ އާއި އިންޑިއާ އާއި އޮސްޓްރޭލިއާ ފަދަ ރަހްމަތްތެރި ގައުމު ތަކުން ދޭ ސްކޮލަރޝިްޕތައް އެތައް ތަނަުކނރޑްން ސިޓީ ކޮލެޖްގެ .އިތުރު ކުރުން އަށްވުރެ ގިނަ ޓިއުޝަން ފްރީ ސްކޮލަރޝިޕް ހޯދާ އެކޯސް 20ބެންގަލޫރުގެ ގާ

މިލިއަނަްށ ވުރެ ގިނަ ފައިސާ 150މަީތ ތައުލީމަށް ލޯނު ިދނުމަށް ދަުއލަތުގެ ބަޖެުޓން ، ތަކުގައި ދަރިވަރުން ފޮނުވާ .ހޭދަކުރުން

ްހާއްސަ ތަމްރީނު ކުރުމުގެ ހުންމީ 1500ހުނަރުވެރިކަން ކުރިއެރުވުމުގެ ދާއިރާއަށް ހާއްސަ އިސްކަމެއްދެވިގެނ ފަރާތަކާއެުކ 15ކޯހެއް ހިންުގމަށް 40އަށް 2012ފެބްރުއަރީ ، ފައްޓާ" ހުނަރު ޕްރޮގްރާމް"ޕްރޮގްރާމް ކަމަށްވާ

.ފެށުން ގައި 2012ކުދިންގެ ތަމްރީނު ފެްބރުއަރީ 992އަދި މީގެތެރެިއން ، ކޮންޓްރެކްޓްކޮށް

ހުރި ގޮންޖެހުންތައް ރައްޔިތުންގެ ކަންބޮޑުވުން ތަކާއި

ިގްތިސާދަށް ބޭނުންވާ ހުނަރުެވރިކަމާއި މަސައްކަތުގެ އާބާދީއަށް ލިބިފައިހުްނނަ ހުނަރުތަކާ ުގޅުން ކުޑަކަން އަދި އހުނަރު ދަސްކުރުމުގެ ތަމްރީނުތަކުގައި ބައިވެރިވުމަށް ދަރިވަރުންނާއި ކިޔަވައިދޭ މީހުން ބައިވެރިވުގެ ޝައުގުވެރިކަން

.ކުޑަވުން ާނަވީ ތައުލީމަށްފަުހ މަތީ ތަުއލީމާއި ތަމްރީނުގެ ފުރުސަތު ުނލިބި ިތބޭ ޒުވާނުންެގ އަދަދު ިއތުރުވުމުގެ ސަބަބުންސ ،

. ތަފާތު ކުށްތަކުގައި އެމީހުން ާޝމިލްވެ، ދިރިއުޅުން ހަލާކުވެގެންިދއުމަށް ހުއްޓުމެއް ނައުން ާއަށްވުރެ ގިނަ ދިވެހިން ތިބި އިރު، ތަފާތު އެކި 50000އާމްދަނީއެއް ލިބޭނޭ މަސައްކަތެއް ނުކޮށް ނުވަތަ ނުހޯދ

.ބިދޭސީން މަސައްކަތް ކުރަމުން ގެންދާކަން ވަޒީފާތަކުގައި ދޮޅުލައްކަ އެއްހާ ެމަތީ ތައުލީމާއި ތަމްރީނު ގައި ބައިވެރިވާ ދަރިވަރުންގެ ނިސްބަތް ،ވިއަސް މެދު އާމްދަނީގެ ގައުމަކަށް ދިވެހިރާއްޖ

މެދު އާމްދަނީގެ . އަށްވުރެ ދަެށވެ 10%މި ނިސްބަްތ ރާއްޖޭގައި . )މިންވަރަށް މަިތ ނުކުރެވޭކަންއަދިވެސް ފުދޭ .(އާއި ދެމެދުގައެވެ 45%އާއި 18%ކުދިގައުމުތަކުގައި މި ނިސްބަތް އުޅެނީ

ެޖް ހުރިއިރު ކޮލެ 5ފަރާތްތަކުން ހިންގާ ޕޮލިޓެކްނިކް އަދި އަމިއްލަ 1ކޮލެޖާއި 1ޔުނިވަރސިޓީއާއި 1ދައުލަތުގ ،

އަށްވުރެ ގިނަ ދަރިވަރުން ބައިވެރިވަމުން ދަނީ ސެޓްފިކެޓް އަދި ޑިޕްލޮމާ ފެންވަރުގެ ޕްރޮގްރާމް 70%މިތަންތަނުގައި ހެދުމަށް ޑިގްރީ ފެންވަރުގެ ޕްރޮގްރާމްތައް މަދުކަމުން ފުރަތަމަ ޑިގްރީއަށާއި ޕޯސްޓް ގްރޭޖުއޭޓް ކޯސްތައް. ތަކުގައިކަން .ށް ގިނަ އަދަދެއްގެ ޒުވާނުން ދާންޖެހުންބޭރަ ރާއްޖެއިން

ްރާއްޖޭގެ ގިނަ ސަރަހައްދުތަކުގައި މަތީ ތައުލީމާއި ތަމްރީނުގައި ަބއިވެރިވާނެ ފުރުސަތު ލިބެންނެުތނ. ޭފަރާތްތަކުްނ ބަަލއިގަންނަ ކޯސްތަކެއް ތަމްރީނުދޭ ފަރާތްތަުކން ިހންާގ ބައެއް ތަމްރީުނ ޕްރޮގްރާމްތަކަކީ ވަޒީފާދ

.ނުވުން ކަމުގައި ިކަމުގެ ކޯސްތައް ނިންމާ ތަމްރީނު ކޯސްތަކަށް ޒުވާނުންާނއި، ބެލެނިވެރިން ހޭލުްނތެރިކަްނ ކުޑަކަމާއި، މަސައްކަތްތެރ

ލޯނު (ސްމޯލް އެންޑް މީޑިއަމް އެންޓަރޕްރައިޒް) އީ.އެމް.ދަރިވަރުންނަށް ވަޒީފާ ލިޭބނެ ފުރުސަތުތަކާއި، އެސް .ިދ އަދި މެދުފަންތީގެ މަސައްކަތެއް ފެށޭނެ ގޮތެއް ނެުތންއެހީގެދަށުން އާމްދަނީ ލިޭބނެ ކު

ްމާލެއަށް އައިސް މަތީ ތައުލީމާއި ތަމްރީނު ހޯދަން ިތބުމުގެ ހަރަދުަތއް އިންތިހާއަށް ބޮޑުވުނ . ުްނ ގައުމީ ޔުނިވަރސިޓީއާއި، ކުއްލިއްޔަތުއްދިރާސާތިލް އިސްލާމިއްޔާއާއި ޕޮލިޓެކްނިކްގެ ޕްރޮގްރާމުތަކުގައި ފުށުއެރ

.ހުރުން

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

44 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ީއަމިއްލަ ފަރާތްތަކުން ަމތީ ތައުީލމާއި ތަމްރީނު ހިންގުމަްށ ދައުލަުތން އެހީވެދޭނެ މާލީ ެއހީ ދޭނޭ ިނޒާމެއް އަދި ގާނޫނނޑެއް ނެތުން .އޮނިގަ

ްވަނަ 2011މަތީ ތައުލީމު ހާސިލްކުރުމަށް މާލީ އެހީ ދިނުމުގައި ގެންގުޅޭނެ ހަރުދަނާ އުސޫލުތަކަކާއި ސްކީމް ތަކެއވަނަ އަހަރު ބެޖެޓް ކުރެވުނު ނަމަވެސް، މިކަންކަން އެކަށީގެންވާ ބާރު މިނެއްގައި 2012އަހަރު ފަހުކޮޅު ފާސްކޮށް

.އަދި ކޯސްތަކަށް ހޮިވފައިވާ ދަރިވަރުންނަށްވެސް ފައިސާގެ އެހީ ހަމަނުޖެހި ލަސްވަމުން ދިއުން. ނުހިގާކަން ްބަލިކަށިަކން މަތީ ތައުލީމު ހިނގާ ނުހިގާޮގތް ބެލުމުގެ ނިޒާމ. ާނެތުން( މިސާލަކަށް ފަންޑިންގ ފޯމިއުލާއެއް)މަތީ ތައުލީމަށް ހަރަދުކުރުމުގެ ހަރުދަނާ ިނޒާމެއް ،ސިޔާސަތުތަކާ ގުޅުވ . ްރާއްޖޭގެ މަތީ ތައުލީމުގެ ެފްނވަރަކީ ބައިނަލްއަގްވާމީ ދައިރާަގއި ގަބޫލުކުރެވޭ ފެންވަރެއްކަްނ ކަށަވަރުކޮށް އެކަނ

ނެ އިުތބާރުހުރި ކޮލިޓީ އެޝުއަރަންސްގެ ނިޒާމެއް ގާއިމުވުމަށް ވަރަށްގިަނ ކަންތައް އަދިވެސް ސާބިތުކޮށްދެވޭ .ކުރަންޖެހިފައި ހުރުން

ް( ކެޕިޓަލް އަދި ރިކަރަންޓް ހަރަދަށް)އަމިއްލަ ފަރާތްތަކުން މަތީ ތައުލީމާއި ތަމްރީނު ހިންގުމަށް މާލީ އެހީދޭނެ ނިޒާމެއ .ނެތްކަން

ްމިފެންވަރުގެ އެހެން ވަޒީފާތަކުގެ އުޖޫރައާއި ،ތެރިކަމުގެ ތަމްރީނުތައް ނިންމާ ފަރާތްތަކަށް ިލބޭއުޖޫރަފަންނީ މަސައްކަތ .ހަމަހަމަ ނުވުން

ލަނޑުދަނޑި ގެ ވެރިކަމެއްގައި ހާސިލް ކުރަން ބޭނުންވާ . ޕީ .ޑީ .އެމް

ަހުނަރުވެރި މަސައްކަތު ތަމްރީނު ސާނަވީ އަދި މަތީސާނަވީ ސްކޫލް ނިންމާ ކުދިންގެ ތެރެއިން ަމތީ ތައުލީމު ނުވަތކޯހެއް ހަދަން ބޭުނންވާ ހުރިާހ ދަރިވަރުންނަށް ސަރުކާރުގެ ހިލޭ އެހީގެ ދަށުން ނުަވތަ ދިުގމުއްދަތުގެ ލުއިލޯނުން

6%މަތީ ތައުލީމުގައި ބައިވެރިވާ ޒުވާނުންގެ ނިސްބަތް ފަސް އަހަރުގެ ތެރޭގައި ކިޔެވޭނެ ގޮތް ހަމަޖައްސައިދިނުމާއެކު .އަށް މަތި ކުރުން 1540%ން

ކުރިއަށް އޮތް ދައުރުގައި ކުރާނެ ކަންތައްތައް

މަތީ ތައުލީމާއި ތަމްރީނު ގެ ފުރުސަތުތައް ފުޅާ ކުރުމާއި އިތުރު ކުރުން )ހ(

ްމި . ޕްރޮގްރާމް މަތީ ތައުލީމާއި ތަމްރީނުގެ ދާއިރާއަށް ފުޅާކުރުން( ޕީ.ޕީ.ޕީ)ޕަބްލިކް ޕްރައިވެޓް ޕާޓްނަރޝިޕ :ގޮތުން

ެއެ ތަނުގެ ތަމްރީނުެގ ފުރުސަތުތައް ،އުސޫލުން ބޯޓް ބިލްިޑންގ ގެ ހާއްސަ ސެންޓަރެއް ހަދާޕީޕީޕީގ . ފުޅާކުރުން

ްޕީޕީޕީގެ އުސޫލުން ފެންވަރު ރަގަޅު މެރިޓައިމް ޓްރެއިނިންގ ދޭނެ މަރުކަޒެއް ގާއިމުކުރުނ . ުރުން ޕީޕީޕީގެ އުސޫލުން ފެންވަރު ރަގަޅު މެޑިކަލް ކޮލެޖެއް ގާއިމުކ . ްޕީޕީޕީގެ އުސޫލުން ފެންވަރު ރަގަޅު ފިޝަރީޒް އިންސްޓިޓިއުޓެއް ގާއިމުކުރުނ . ްޕީޕީޕީގެ އުސޫލުން ކުޅިވަރުގެ ދާއިރާއިން މީހުން ތަމްރީނު ކުރުމަށް ފެންވަރު ރަގަޅު ސްޕޯޓްސް ކޮލެޖެއ

. ގާއިމުކުރުން

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

45 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ްސެޓްފިކެޓް ކޯސްތައް، ސޮފްޓްވެއަރ ކޯޑިންގ، ސިސްކޯ )އިންފޮމޭޝަން ޓެކްނޯލޮޖީގެ ާހއްސަ ކޯސްތައހިންގުމަށް ޕީޕީޕީގެ އުސޫލުން ފެންވަރު ރަގަޅު ( އުފެއްދުމާއި ވެބް އެޕްލިކޭޝަންތައް އުފެއްދުން ފަދަ ކޯސްތައް

.ޓީ. ކޮލެޖެއް ގާއިމުކުރުން .ސީ.އައި ާހިލޭ ،ތްތައް ބިނާުކރާއިރުއަމިއްލަ ފަރާތްތަކުްނ ރާއްޖޭގެ އެކި ސަރަހައްދު ތަކުގައި ކޮލެޖާއި ޔުނިވަރސިޓީ އިމާރ

މީގެ ތެރޭގައި ޓެކްސް ނުވަތަ ޑިއުޓީގެ ލުޔެއް . )ބިން ދޫކުރުމާއި މާލީ އެހީ ދިުނމުގެ ޕްރޮގްރާމެއް ހިންގުން (.ދިނުން

ިގައުމަށް ބޭނުްނތެރި ރޮގުރޮގުްނ ގައުމީ ޔުނިވަރސިޓީގެ އާ ފެކަލްޓީތަކާއި ސެންޓަރުތައް ސިޓީފެންވަރުގައ .ރަހައްދުތަކުގައި އުފެއްދުމާއި އައު ޑިގްރީ ކޯސްތައް ތައާރަފު ކުރުންތަރައްގީކުރެވޭ ސަ

ީމި ރޮގުން މަތީ ތައުލީމު ހާސިލް ،އިތުރަށް ތަރައްގީކޮށް ގައުމީ ޔުނިވަރސިޓީ ގެ އިސްލާމިކް ސްޓަޑީޒް ފެކަލްޓ .ކުރުމުގެ ފުރުސަތުތައް ފުޅާ ކުރުން

ެލާރިނިން -ލާރިނިންގ އާއި އެމް-ހިދުމަްތ ފުޅާކޮށް އީ ގައުމީ ޔުނިވަރސިޓީގެ އޯޕަން ލާރނިންގ ސެންޓަރުގ .ކޯސްތައް އިތުރު ކުރުން

ްދަނާލު ބިނާކުރުން 2މާލޭ ސަރަހައްދުގައި މަތީ ތައުލީމާއި ތަމްރީނުގެ ދަރިވަރުންނަށ. ްމެ ޓީ. ގެ އެހީގައި ތަރައްގީގެ ކޮން .އައި.ސީ.އާއި އެން( ކޭމް)ކޮމިޔުނިކޭޝަންސް އޮތޯރިޓީ އޮފް މޯލްޑިވްސ

.ވާރޗުއަލް ކްލާސްރޫމް ބިނާކުރުން( އެކެއް) 1ސަރަހައްދެއްގައި މަދުވެގެން

. ޒުވާނުން ވަޒީފާއަށް އަހުލުވެރިކުރުމަށް ހިންގާ ތަމްރީނުތައް ހަރުދަނާ ކުރުމާއި އިތުރު ކުރުން )ށ(

ޯއެތަން ،ލްޑިވްސް ޕޮލިޓެކްނިކްގެ އެކަޑެމިކް އޮޑިޓެއް ހަދައިމISO 9000 (ISO 9001:2008 ) ެގކޯސްތައް އަލުން ފަރުމާކޮށް ، ފެންވަރުގެ މަރުކަޒަކަށް ބަދަލުކުރުމަށްޓަކައި އިމާރާތާއި، އިކްވިޕްމަންޓް ތަރައްގީކޮށް

.މުވައްޒަފުން ތަމްރީނުކޮށް ގާބިލްަކމާއި ހުނަރުވެރިކަން އިތުރުކުރުމުގެ ހާއްސަ މަޝްރޫއެއް އެކުލަވާލައި ހިންގުން ެދަރިވަރުންނާ ،ކޯސްތައް ސިނާއަތްތަކާއި ވަޒީފާގެ ބާޒާރާއި ގުޅޭގޮތަށް ބަދަލުކޮށްމޯލްޑިވްސް ޕޮލިޓެކްނިކްގ

.ގުޅުން ބޮޑު އުނގެނުމުގެ މާހައުެލއް އުފެއްދުން ގެ 2014)ރާއްޖޭގެ ތަރައްގީގެ ދާއިރާތަކަާށއި ވަޒީފާގެ ބާޒާރަށް އެންެމ ޭބނުންތެރި ޓިެވޓް ސްޓޭންޑަޑްތަްއ

. ންއެކުލަވާލައި ނިންމު ( ނިޔަލަށް 'ްކުރިއަށް ގޮސްފައިވާ މިންވަރު ބަލާ، ގެންނަންޖެހޭ ބަދަލުތަކާއިއެކު އަލުްނ ފަށާ، ފަސް ' ހުނަރު ޕްރޮގްރާމ

.ތަމްރީނުގެ ފުރުސަތު އުފެއްދުން 7000އަހަރު ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ވަޒީފާ އާ ސީދާ ގުޅުންހުރި ްއެީހތެރިވާ ވަޒީފާދޭ ފަރާތްތަކަށް ޓެކްސް ރިބޭޓް ލިބޭެނ މުވައްޒަފުންނަށް ތަމްރީނު ދިނުަމށާއި، ތަމްރީނު ދިނުމަށ

.ނިޒާމެއް ހަމަޖެއްސުން ެމަސައްކަތްތެރިކަމުގެ ތައުލީމާއި ތަމްރީނު ފޯރުކޮށްދޭ އަމިއްލަ ަފރާތްތައް ތަރައްގީކޮށް ިހންގުމަްށ ބޭނުންާވނ

ފަންނީ އެހީތެރިކަމާއި މާލީ އެހީެތރިކަން ހޯދައިދިނުން ީނު ދޭ ފަރާތްތަަކށް ޓެކްސް ރިބޭޓް ލިބޭނެ އިްނިތޒާމެއް ހަމަޖެއްސުންތައުލީމާއި ތަމްރ.

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

46 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ޭވަޒީފާ ހޯދުމަށް ބޭުނންވާ ކްރައިޓީރިއާގައި އިލްމީ ޝަރުތުތަކުެގ އިތުރުން ޓިވެޓް ތަމްީރނު ެވސް ކަމާ ގުޅ .ދާއިރާ ތަކުން ހިމެނުމަށް ބާރު ެއޅުން

ްމަތީ ތައުލީމުގެ ހިންގުން ހަރުަދާނކުރުނ ެފާސްކޮށް މަތީ ތައުލީމާއި ތަްމރީނުގެ ކަންކަން ( ނުަވތަ މަީތ ތައުލީމާ ބެހޭ ވަކި ބިލެއް)ހޭ ބިލް ތައުލީމާބ

ނޑެއްގެ ތެރެއިން ހިންގާ ވިލަރެސްކުރަން ފެއްޓުން . ގާނޫނީ އޮނިގަ ްޔުނިވަރސިޓީ ހައިސިއްޔަތު ދިނުމުގެ ގަވާއިދު އެކުލަވާލައި އާންމު ކުރުނ. ްގެ މިންވަރު މަތީ ތައުލީމާއި ތަމްރީނަށް ކަޑައެޅުން 60%މަުދވެގެން ދައުލަތުގެ ތައުލީމީ ބަޖެުޓނ . ްހަޔަރ އެޑިޔުކޭޝަން މެނޭޖްމަންޓް އިންފޮމޭޝަން ސިސްޓަމެއް ގާއިމުކޮށް މި ނިޒާމް ބޭނުންކުރަން ފެށުނ. ްޔަތު އިތުރު ނެޝަނަލް ހަޔަރ އެޑިޔުކޭޝަން އެންޑް ރިސާރޗް ފަންޑު ތައާރަފްކޮށް ރިސާރޗްކުރުމުގެ ގާބިލިއ

. ކުރުމާއެކު ރިސާރޗްތައް ހައްދާ ޝާއިއު ކުރުން

އަހަރުގެ ސަރުކާރުން 3ގެ . ޕީ .ޑީ .ދަރިވަރުންނަށް މަތީ ތައުލީމު ހާސިލްކުރުމަށް މާލީ އެހީ ދިނުމަށް އެމް )ނ( :މި ކަމުގައި . ފާސްކޮށްފައިވާ އުސޫލުތަކާއި ސްކީމްތައް ހިންގުން

2400 ުއަދި . ދިނުން( ލޯނު އަދި ސްކޮލަރޝިޕް)ލީމު ހާސިލް ކުރުމަށް މާލީ އެހީ ޒުވާނުންނަށް މަތީ ތައނޑައެޅުން 900އަހަރު ދުވަހަށް 5މިކަމަށްޓަކައި :ކީމި ގޮތުން ހިންގާނެ ސްކީމްތަކަ. މިލިއަން ރުފިޔާ ކަ

.ގެ ްޕރޮގްރާމްމާލީ ގޮތުން ފުދުންތެރިކަން ނެްތ ދަރިވަރުންނަށް އަނބުރާ ދައްަކން ނުޖެހޭ ގްރާންޓް ދިނުމު -މެރިޓް 'ތަރައްގީގެ މުހިންމު ދާއިރާތަކަށް އަމާޒުކޮށް އިލްމީ ގޮތުން އެންމެ މޮޅު ޒުވާނުންނަށް -

.ސްކޮލަރޝިޕް' ސްކީމްމިލިއަން ރުފިޔާގެ ލޯނު ގެރެންޓީ 163އަހަރުތެރޭގަިއ 5ލޯނު ދިނުމަށް .މަތީ ތައުލީމުގެ ލޯނު ސްކީމް -

.ސަރުކާރުން ދެވޭނެއަދި ސަރުކާރުން 50%ތްތަކުގެ މުވައްޒަފުން ތަމްރީނު ކުރުމަށް ވަޒީފާދޭ ފަރާތްތަކުން ވަޒީފާދޭ ފަރާ -

.ހިއްސާވާ ގޮތަށް މާލީ އެހީ ދިނުމުގެ ޕްރޮގްރާމް %50ބޭރު ގައުމު ތަކުގައި ދިވެހި ސަރުކާރުގެ އެހީގައި ކިޔަވަމުން ގެންދާ ދަރިވަރުންނަށާއި ބޭުރގެ ބައެއް -

.ދަރިވަރުންނަށް އިތުރު އިނާޔަތް ދިނުމުގެ ސްކީމް ސްކޮލަރޝިޕްތަކުގައި ފޮނުވޭ ިއެ ރަށަކަށް ބޭނުންވާ މަތީ ތައުލީމާއި ތަމްރީނު ގެ ފުރުސަތުތައް އެރަށެއްގެ ކައުންސިލުން ފާހަގަކޮށް، ލޯނާއ

.ސިޓީ ކައުންސިލްތައް މެދުވެރިކޮށް ހިންގާ ގޮތަށް ހަަމޖެއްސުން/ސްކޮލަރޝިޕްތައް ދޫކުރުމުގެ ކަންކަން ރަށު ާދެއްކުމަށްޓަކައި މަހަުކ ަދންކަންޖެހޭ މިންވަރު ވަޒީާފ އަާދކުރާ ޒުވާނާގެ މަތީ ތައުލީމަްށ ދޫކުރާލޯނު އަނބުރ

.އަށްވުރެ ގިނަ ނުވާގޮތަށް ހަމަޖެްއސުން 8%މަސްދުވަހުގެ އާމްދަނީގެ ިނޑައެޅުން 18ތަރައްގީގެ ބޭންކުން ތައުލީމީ ޯލުނގެ ގޮތުގައ .މިލިއަން ރުފިޔާ ދިނުމަށް ކަ ެރާއްޖޭގައި މަތީ ތައުލީމު ހޯދާ ހާއްސައެހީއަށް ބޭނުންވާ ދަރިަވރުންނަށް ކޯސްފީ ސަރުކާރުން ދައްކާދިނުމުގ

.ޕްރޮގްރާމެއް ހިންގުން

މަތީތައުލީމު ހާސިލްކިރުމަށްޓަކައި ސޭވިންގްސް ސްކީމެއް ގާއިމްކުރުން (ރ)

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

47 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

.......

ސްޓް ގްރެޖުއޭޓް ފެންވަރަށް ތައުލީމާއި ތަމްރީން ލިބިދިނުން ހާއްސަ ދާއިރާތަކުން ޑިޕްލޮމާ، ޑިގްރީ އަދި ޕޯ (ބ)

ެޓީޗަރުން ތަމްރީނު 30ނެޗުރަލް ސައިންސަސް އާއި ސޯޝަލް ސައެންސްގެ ދާއިރާއިން ޑިގްރީ ފެންވަރުގ .ކުރުން

30 ްގުރްއާން މުދަރިއްސުން ތަމްރީނު ކުރުމުގެ ހާއްސަ މަޝްރޫއެއް ފެށުނ. ެފާމަސިސްޓުން ތަމްރީނުކުރުމުގެ ހާއްސަ މަޝްރޫއެއް ފެށުން 20ހުންނާއި ނަރު 50ޑިގްރީ ފެންވަރުގ . ްމުއައްޒަފުންގެ 240ސްކޫލުތަކުގައި މަސައްކަތް ކުރަމުން ގެންދާ މުއައްޒަފުންގެ ތެރެއިން މަދުވެގެނ

.ހިންގުން ފެންވަރު މަތިކުރުން، ނުވަތަ ތާޒާކުރުމުގެ ވަކި ހާއްސަ ޕްރޮގްރާމެއް ާރިސާރޗަރުން އުފެއްދުމާއި މިހާރު ތިިބ /ކޮލެޖް އަދި ޕޮލިޓެކްނިކްގެ ލެކްޗަރަރުން އި ޔުނިވަރސިޓީ އ

.ލެކްޗަރަރުން ތާޒާކުރުމުގެ ހާއްސަ ޕްރޮގްރާމެއް ހިންގުން ްއެސް ހެދުމުގެ ފުރުސަތު .ބީ.ބީ.ދިވެހި ދަރިވަރުްނނަށް އެމް 20ހާއްސަ ލޯން ސްކީމެއްގެދަށުނ

.ފަހިކޮށްދިނުން

ލީމުގެ ފެންވަރު ކަށަވަރުކުރުން ހަރުދަނާކުރުން މަތީ ތައު (ޅ)

ްފާސްކޮށް ގާނޫނުގައި ވާގޮތަށް މޯލްޑިވްސް ( ނުވަތަ މަީތ ތައުލީމާ ބެހޭ ވަކި ބިލެއް)ތައުލީމާބެހޭ ބިލ . ކޮލިފިކޭޝަންސް އޮތޯރިޓީ އަލުްނ އުފެއްދުން

(ިޓީ އާއި ޓިވެޓް އޮތޯރިޓީ ގެ މި އޮތޯރިޓީ އުފެދުމުން މިާހރު އޮތް މޯލްޑިވްސް ކޮލިފިކޭޝަންސް އޮތޯރއަަލށް އުފެދޭ އޮތޯރިޓީ . މަސައްކަތްތައް އެއްކޮށްލައި މި ދެތަން ވަކިން ޮއންނަ އޮުތން އުވިގެންދާނެއެވެ

ގާނޫނުން އޮތޯރިޓީައށް ލިޭބ ހުރިހާ ބާރަކާއެކު އޮތޯރިޓީެގ މަސައްކަތްތައް . ޖަވާބުދާރީވާނީ މިނިސްޓަރަށެވެ .( ށް ހުންނާނީ ޗީފް އެގްޒެކެޓިވް އޮފިސަރެކެވެހިންގުމުގައި އެންމެ އިސްކޮ

ީއޭ ގެ ދައުރު.ކިއު.ގެ އޮނިގަޑު އަލުން އެކުލަވާލައިރު އެމް( އޭ.ކިއު.އެމް)މޯލްޑިވްސް ކޮލިފިކޭޝަންސް އޮތޯރިޓ، ފެންވަރު މަރުކަޒުތަކުގެ އެތެރޭގެ ،މަތީ ތައުލީމުދޭ ތަންތަނާއި ޕްރޮގްރާމްތައްވެސް މުރާޖައާކުރާ ގޮތަށް ބަދަލުކޮށް

.މަތިކުރުމުގެ ނިޒާމްތައް ހަރުދަނާ ކުރުމަށް އެހީތެރިވެދިނުން ްއަމިއްލަ ފަރާތްތަކުން ހިންގަން ބޭނުންވާ އާ ޕްރޮގްރާމްތައް ެފުށމުގެ ހުއްދަ ދިނުމާއި ަމތީ ތަުއލީމުދޭ ތަންަތނ

. ލުތައް ގެނައުންއެކްރެޑިޓް ކުރުމުގެ ކަންތައް މިހާރަށްވުރެ ފަސޭހަކޮށް އަވަސްކުރުމުގެ ނިޒާމީ ބަދަ ީތައުލީމީ ޕްރޮގްރާމްތަކުގެ ފެންވަރު ވަޒަންކުރާނެ ބެންޗްމާކްތައް ެއކުލަވާލައި އަމިއްލަ ތަންަތނާއި ަދއުލަތުގެ މަތ

.ތައުލީމުދޭ ތަންަތނުގެ ފެންވަރު ަވޒަންކުރާނެ އެއް މިންގަޑެއް އެކުލަވާލައި ހިންގުން ިހިންގަންފެށުން ގައުމީ އެޕްރެންޓިސްޝިޕް ސްކީމް އެކުލަވާލައ.

ކޮންޓިނުއިންގ އެޑިޔުކޭޝަނާއި ލައިފްލޯންގް އެޑިޔުކޭޝަން ލިބޭނެ ނިޒާމެއް ގާއިމުކޮށް ހިންގުން (ކ)

ަރުތަކަށް ހާއްސަ ސަމާލުކަމެއް ދީގެން ކޮންޓިނުއިންގ އެޑިޔުކޭޝަންގެ ސިޔާސަތެއް އެކުލަވައިލުންހުނ. ުރެވޭކަން ކަށަވަރުކުރުންކޮންޓިނުއިންގ އެޑިޔުކޭޝަން ސިޔާސަތު ތަންފީޒު ކ.

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

48 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ްލައިފުލޯންގް އެޑިޔުކޭޝަން ޕްރޮގްރާމް ވިލަރެސްކުރުމަށް މިނިސްޓްރީ އޮފް /ކޮންޓިނުއިންގ އެޑިޔުކޭޝަނ .އެޑިޔުކޭޝަންގައި ވަކި ޑިޕާރޓްމަންޓެއް ގާއިމުކުރުން

ްޕްރައިވެޓް ޕްރައިވެޓް އިންސްޓިޓިއުޝަންަތއް ވަރުގަދަ ކުރުމަށްޓަކައި ފައިސާގެއެހީ އާއި ޕަބްލިކ .ޕާރޓްނަރޝިޕްގެ ފުރުސަތުތައް ފޯރުކޮށް ދިނުން

ުކުންފުނިތަކަށް ބޮޑެތި ބައިވެރިވުމަށް ޕްރޮގްރާމްތަކުގައި އެޑިޔުކޭޝަން ލައިްފލޯންގް ދަސްކޮށްދިނުމާއި ހުނަރ .ހިތްވަރު ދިނުން

ހުނަރުވެރި ޒުވާނުން ވަޒީފާއަށް ނެރުން - ވަޒީފާގެ ފުރުސަތު 2.2

ސާނަވީއާއި މަތީސާނަވީ ތައުލީމު ނިންމާފައި މަދަރުސާތަކުން ވަކިވަމުންދާ . ގެ ބޮޑުބަޔަކީ ޒުވާނުންނެވެރާއްޖޭގެ އާބާދީމީގެ ތެރެއިން ވަޒީފާގެ ނަމަވެސް .ވަރަކަށްއަހަރު ވަނީ ވަރަށްބޮޑުތަން އިތުރުވެފައެވެ 15ކުދިންގެ އަދަދު ވޭތުވެދިޔަ

ރީނުގައި ބައިވެރިވި އަދަދު ހިތާމަކުރަންޖެހޭ މިންވަރަށް މަދުކަން ބާޒާރަށް ނިކުތް އަދަދާއި މަތީ ތައުލީމާއި ތަމް . ފާހަގަކުރެވެއެވެ

އަށްވުރެ 500000ފަހުގެ ހިސާބުތަކަށް ބަލާއިރު ާއމްދަނީއެއް ލިބޭނޭ މަސައްކަތެއް ނުކޮށް ނުވަތަ އާމްދަނީއެއް ނުޯހދާ އަށްވުރެ ގިނަ ބިދޭސީން މަސައްކަތް ކުރަމުން 800000ގިނަ ދިވެހިން ތިބި އިރު، ތަފާތު އެކި ވަޒީފާތަކުގައި

އަހަރަށް ބަލާއިރު، ރާއްޖޭގައި މަސައްކަތްކުރާ ބިދޭސީންގެ ނިސްބަތްވަނީ ތިންުގނަ 12ވޭތުވެދިޔަ . އެބަދެއެވެރީނާއި މަސައްކަތްކުރާ އުމުރު ފުރާގެ ގިނަ ޒުވާނުންތަކެއް އުޅެމުންދަނީ އާމްދަނީ ހޯދުމަށް، ނުވަތަ ތަމް. އިތުރުވެފައެވެ

އެހެން ކަމުން މައިންބަފައިންނާިއ . އިތުރު ހުނަރުވެރިކަން ހޯދުމަށް އެއްވެސް ކަމެއް ނުކޮށްކަންވެސް ފާހަގަ ކުރެވެއެވެއަހަުރ 5ފާއިތުވި ވަޒީފާނެތް މީުހންގެނިސްަބތް. އިތުރުވެފަިއ ވެއެވެ އާއިލާގެ ބަލަދުވެރިކަމުގައި، ތިޭބ ޒުވާނުން

ތީގައި އުޅޭއިރު މި މައްސަލަ ވަކިން ހާއްސަކޮށް އަންެހުނންނަށާއި ޒުވާުނންނަްށ އަށް ވުެރ މަ 27% ތެރޭގައިމިކަމުގެ އެންމެބޮޑު އެއްސަބަބަކީ ރާއްޖޭގެ އެކި އެކި އަތޮޅު އަދި ސަރަހައްދުތަކުގައި ވަޒީފާެގ . ކުރިމަތިވެފައިވެއެވެ

ހުރި ދާއިރާ ތަކުގައިވެސް ބައެއް ސިނާއަތްތަކުގައި ވަޒީފާގެ ފުރުސަތު. ފުރުސަތުތައް އުފެއްދިފައިވާ މިންވަރު މަދުކަމެވެބައިވެރިވާއިރު އަންހެނުންގެ 40ފަތުރުވެރިކަމުގައި ފިރިހެނުންގެ %. ވަޒީފާއަދާކުރާ މިންވަރު ދަށްކަންފާހަގަ ކުރެވެއެވެ

ގައެވެ. 2ބައިވެރިވުން ވަނީ އެންމެ %

ދިވެހިޒުވާނުންގެ ، ހުމާއި، އަމިއްލަ ވަޒީފާއެއް ނެތި އުޅުމާއިރާއްޖޭގެ ޒުވާނުން މަސައްކަތްތެރިކަމަށް ނުކުތުމަށް ފަސްޖެމަސައްކަތްތެރިކަމުގެ އުމުރުގެ ބޮޑުބައެއް ބޭނުމެއްނެތް ގޮތުަގއި ހޭދަ ކުރުމުގެ ސަބަބުން ބޮޑެތި ގެއްލުންތަްއ

ަނރުވެރި މަސައްކަތްތެރި މުޖުތަމައުއަށް ވަމުންދެއެވެ. އަދި ރާއްޖޭގެ އެކި ސިނާއަތްތަކަށް ބޭނުންވާ ހު، އާއިލާތަކަށާއި .ޒުވާނުން އެއްދުވަހުން އަނެއްދުަވހަށް އޮތީ ނިސްބަތުން މަދުެވފައެވެ

.ޕީ. ސަރުކާރުން ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރިއެވެ.ޑީ.އެމް، މިކަމާމެދު ރައްޔިތުންގެ ޝަކުވާ އަޑުއަހާ

މީހުްނ ،ގައި ގާއިމްކުރެވުނު ނަމަވެސް 2010ކް ފުރަތަމަ މެނިފެސްޓޯގެ އަމާޒަކަށް ވެފައިއޮތް ޕޮިލެޓކްނި ޕީ. ގެ.ޑީ.އެމްއަދި، ަވޒީފާދޭ ފަރާތްތަކާއި، . ތަމްރީނުކުރުމުގެ މަސައްކަތް އެތައް ގުނައެއް އިތުރުކުރަން ޖެހޭކަން ފާހަގަ ކުރެވުނެވެ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

49 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ހުނަރުވެރިކަމުގެ ސަރުކާރާއި، އަދި ތަމްރީނުދޭ ަފރާތްތައް ގުޅިގެން ވަޒީފާދޭ ފަާރތްތަކުގެ ޭބނުންތަކަްށ އަމާޒުކޮްށގެންޕްރޮގްރާމްތައް އުފައްދާ ތަރައްގީކުރުމަށާއި، ފޯރުންތެރި ދިރިއުޅުމެއް އުޅެވޭފަދަ ވަޒީފާއެއް އަދާކުރުމަށް ބޭނުންވާ

ވަނަ އަހަރު 2011ގެ ނަމުގައި " ހުނަރު ޕްރޮގްރާމު"ހުނަރުވެރިކަމުގެ ތަމްރީނުތައް ިހންގުމަށް ހާއްސަ މަޝްރޫއެއް .ނެވެއިފްތިތާހު ކުރެވު

ިދވެހިން އެއް އަހަރު 80500ުހަނރުވެރި އަދި ގާބިލް ،މި ޕްރޮގްރާމްގެ މައިގަޑު އަމާޒަކަށް ވެފައި އޮތީ ަފންނީމަސައްކަތަށް ބޭނުންވާ ، މިގޮތުްނ ނެރެވޭ ކޮންމެ ދިވެއްސަކީ. ދުވަހުގެ ތެރޭގައި މަސައްކަތުގެ ބާޒާރަށް ނެރުމެވެ

މި ޕްރޮގްރާމަށް ރާއްޖޭގެ . ހެދުމެވެ ތްތަކުން ބަލައިގަންަނ ަފދަ ބަޔަކަށްވެސްތަމްރީނު ލިބިފައިވާ އަިދ ވަޒީާފދޭ ފަރާޕީ. ގެ ސަރުކާރު ވައްޓާލިއިރު ިމ ޕްރޮގްރާމްގެ މުޅި .ޑީ.އަިދ އެމް. ހުރިހާ ކަންކޮޅުތަކުން ިލބުނު ަތރުހީބު ބޮޑެވެ

އަމިއްލަ އެތަށް ފަރާތަކަށް ރަސްމީކޮށް ގެ އަދަދަށް މީހުން ތަމްރީނު ކުރުމަްށ ސަރުކާރާއި 23%އަމާޒުގެ ތެރެއިން .ކޮންޓްރެކްޓް އުސޫލުން ވަނީ ހަާވލު ކުރެވި އަމަލީ މަސައްކަތް ފެށިފައެވެ

ގައި ވެރިކަން ހިންގުމާ ހަވާލުވި ސަރުކާރުން މިޕްރޮގްރާމް އޭގެ ޒާތުގައި މަޑުޖައްސާލާފައި 2012ފެބްރުއަރީ 7ރަކުން މި ޕްރޮގްރާމަށް ގެންނަންޖެހޭ ބަދަުލތައް ގެނެސް އާ ރޫހަކާއެކު ޕީ. ގެ ދެން އަންނަ ސަރުކާ.ޑީ.ވިއަސް، އެމް

. އަލުން ފަށާނެއެވެ" ހުނަރު ޕްރޮގްރާމް"ޒުވާނުންގެ ވަޒީފާ އަށް ސީދާ އަމާޒުކޮށް

ސިޔާސަތުތައް

އް ހިންގޭ ދިވެހިރާއްޖެ އަކީ ގައުމުގެ ިއގްތިސާދު ދެމެހެއްޓެނިވި ތަރަްއގީއަށް ބައްަޓން ކުރެވިގެން ަމޝްރޫއުތަ .1ގައުމަކަށްވެފައި، މިފަދަ މަްޝރޫއުތަކުން ސީދާ ގޮތެއްގައި ިދވެހިންނަށް ވަޒީާފ ނުވަތަ އާްމދަނީ ލިބުމުެގ މަުގ

ފަހިކޮށްދޭ ފުރުސަތު ތަކެއް ތަަނވަސްކޮށްދިނުން ޅުން ކުޑަކަްނ އިގްތިސާދަށް ބޭުނންވާ ހުނަރުެވރިކަމާއި މަސައްކަތުގެ އާބާދީއަށް ލިބިފަިއ ހުންަނ ހުނަރުތަާކ ގު .2

ނައްތާލާއި ހުނަރު ދަސްކުރުމުެގ ތަމްރީނުތަކުގައި ބައިވެރިވުމަްށ ދަރިވަރުންނާއި ކިޔަވައިދޭ މީހުން ފަސްޖެހޭޖެހުްނ . ވަޒީފާ އާ ސީދާ ގުޅުންހުރި ތަމްރީނުގެ ުފރުސަތު އުފެއްދުން 17350އަހަރު ދުަވހުެގ ތެރޭގައި ފަނަރަކުޑަކޮށް،

ޖެއިން ބޭރުގައި ތަމްރީނުދޭ މަރުކަޒުތައް މެދުވެރިކޮށާއި ވަޒީފާދޭ ފަރާތްތައް މެދުވެރިކޮށް ޒުވާނުން މިއީ ރާއްޖޭގަޔާއި ރާއް .ހުނަރުވެރި ކުރުމަށް އުފައްދާ ފުރުސަތު ތަކެކެވެ

ކުރިއަށް އޮތް ދައުރުގައި ކުރާނެ ކަންތައްތައް

25000ރާއްޖޭގެ އެކި ކަންކޮޅު ަތކުގައި ޖުމްލަ ރުގެ ތެރޭގައި ހިންގޭ އިްގތިސާދީ އަދި އުމްރާނީ މަޝްރޫުއތަކުންއަހަ 5 - ވަޒީފާގެ ފުރުސަތު ހުޅުވިގެންދާނެއެވެ.

ގައިވެސް މައިގަޑު ގޮތެއްގައި ހިނގާނީ ފުރަތަމަ ފެށި ުހނަރު 3އަދި ހުނަރު ޕްރޮގްރާމް "2ހުނަރު ޕްރޮގްރާމް " - -ތެރޭގައި:މީގެ .ޕްރޮގްރާމްގައި ވެސް ކުރިއަށް ގެން ދިޔަ ކަންތައްތަކެވެ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

50 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ހޭލުންތެރިކުރުވުން )ހ(

ެސްކޫލް ނިންމާ ކުދިންނަށާއި ޒުވާނުންނަްށ، އަދި ބެލެނިވެރިްނަނށް، ވަޒީފާއާ ގުޅޭ ތަމްރީނު ތަކާއި ވަޒީފާގ .ފުރުސަތުތަކާ ބެހޭ މައުލޫމާތު ިދނުން

ިއެމަސައްކަތް ތަކަކީ ބައެއް ބާވަތްތަކުގެ މަސައްކަްތތަކާ މެދު މުޖުތަމައު ދެކޭގޮތް ބަދަލުކުރުމާއި އަދ .މުޖުތަމައުން ބަލައިގަްނނަ މަސައްކަތް ތަކަކަށް ހެދުމަށް ހޭުލންތެިރ ކުރުވުން

ޭވަޒީފާ ދޭ ފަރާތްތަކުން ދިވެހި މަސައްކަތްތެރިންނާ މެދު އިތުބާރު އުފައްދާ ދިވެހި މަސައްކަތްތެރިންނާ ގުޅ .ތަސައްވުރެއް އުފެއްދުމަށް މަސައްކަތްކުރުން "ހެޔޮ "މުޅިން

ކެރިއަރ ގައިޑެންސް އަދި ވަޒީފާ ހޯދައިދިނުމަށް އެހީތެރިވުން )ށ(

ްކެރިއަރ ގައިޑެންސް ސެންޓަރުގެ ހިދްމަތް މުޅި ރާއްޖެއަށް ފުޅާކުރުނ .

ްވަޒީފާގެ ފުރުސަތުތަކާއި ވަޒީފާ ހޯދާ ފަރާތްތަކާ ގުޅުވައިދޭ ނިޒާމް ހަރުދަނާކުރުނ.

ެބާޒާރުގައި ކުރިއަށް ދާގޮތް މޮނިޓަރކުރުންތަމްރީނު ފުރިހަމަ ކުރާ ފަރާތްތައް ވަޒީފާގ.

ވަޒީފާއާ ބެހޭ ގާނޫނާއި ގަވާއިދުތައް ތަންފީޒުކުރުމުގެ އޮނިގަޑު ހަރުދަނާ ކުރުން )ނ(

ވަޒީފާ ދޭ ފަރާތްތަކާއި ވަޒީފާ އަދާކުރާ ފަރާތްތައް އަދާކުރަންޖެހޭ ވާޖިބުތަކާއި، އެފަރާްތތަކަށް ލިބިދޭންޖެޭހިމ ކަންަކން ތަންފީޒު ، ދިނުަމށް ބޭުނންވާ ގާނޫުނ ތަކާއި ގަާވއިދުތައް ހަރުދަނާކޮށް އަސާސީ ހައްގުތައް ހޯދައި

.ކުރުމުގެ ގާބިލުކަން އިތުރުކުރުން

ތަމްރީނު ދިނުން )ރ(

ުދޭ ފަރާތްތަކުގެ ގާބިލުަކްނ އިތުރުކުރުމަށް އެހީވެދިނުންތަމްރީނ.

ުނޑު އެކުލަވާލައި، ތަމްރީނު ޕްރޮގް ތަމްރީނ ރާމް ފަރުމާކޮށް، އެކްރެޑިޓްކޮށް ތަމްރީނު ދިނުމުގެ އޮނިގަމި ގޮތުން ތިރީގައި މިވާ އަދަދުތަކަށް އެކި އެކި ދާއިރާތަކުން ތަމްރީނާއި ވަޒީފާގެ .ޕްރޮގްރާމްތައް ހިންގުން

.ފުރުސަތު އުފެއްދޭނެ

ވަޒީފާގެ ފުރުސަތު 3980 -އިމާރާތް ކުރުމުގެ ދާއިރާއިން -

ޒީފާގެ ފުރުސަތުވަ 6125 –ފަތުރުވެރިކަމުގެ ދައިރާއިން -

ވަޒީފާގެ ފުރުސަތު 1630 –ދަތުރުފަތުރު ކުރުމުގެ ދާއިރާއިން -

ވަޒީފާގެ ފުރުސަތު 2375 –އިޖްތިމާއީ ދާއިރާއިން -

ނޑުވެރިކަމާ މަސްވެރިކަމުގެ ދާއިރާއިން - ވަޒީފާގެ ފުރުސަތު 1590 –ދަ

ވަޒީފާގެ ފުރުސަތު 1650 –އެހެނިހެން ރޮގުތަކުން -

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

51 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ކުޅިވަރު 2.3

ކުޅުމާއި ބިރަކާއި ނުލާ މަޖާކޮށް ދިރިއުޅުމެއް ބިނާވެގެންވަނީ ހަމައެކަނި ތައުލީމާ ވަޒީފާއަުކން ނޫނެވެ. ކުޅިވަުުދުޅަހެޔޮ މުނިފޫހިފިލުވުމަކީ ހަމަ އެހާެމ މުހިންމު ކަމެއްކަމަށް އެމް.ޑީ.ޕީ. އިން ދެކެމެވެ. މިގޮތުްނ، ސްކޫލް ފެންވަރުގައާއި،

އި ކުޅިވަރާއި، އެކިކަހަލަ އާރޓްސް ތަރައްގީކޮށް ހިންގޭނެ ަމގު ފަހިކުރުން އެއީ އަތޮޅު އަދި ގައުމީ ފެންވަރުގަ އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ މަގްސަދެކެވެ.

ދަތުރުފަތުރުގެ ނިޒާމު ގާއިމު ކުރުމާވިދިގެން ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ރަށްތަކެއްގެ ބައިވެރިވުމާއެކު 'ގައުމީ މުބާރާތުގެ އޮނިގަޑު' ދުރަށްރާވާ ،ވަރު މުބާރާތެއް ހުރިާހ ރަށްތަަކށް ހުޅުވާލެވޭނެއެވެ. ކުޅިވަރުގެ ވިސްނުމާގާއިމުކުރެވި ގައުމީ ހުރިހާ ކުޅި

ރޭވުމުގެ މުގުލުގައި ތިބޭނީ މިިނވަން މަދަނީ ޖަމިއްޔާތަކެވެ. ގައުމީކުޅިވަރު ޖަމިއްޔާތަށް ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދުތަކުގައި ލީއެހީތެރިކަން ދޭނެއެވެ. އަިދ ކުޅިވަރުގެ އުމްރާނީ ހަރަކާތްތައް ހިންގުމަށް ކުރާ މަސައްކަތުގައި ސަރުކާރުން މާ

. ވަސީލަތްތައް ރާއްޖޭގެ އެކިހިސާބުގައި ބިނާކުރުމަށް މަދަދާ އެހީފޯުރކޮށްދޭނެއެވެ

ކުޅިވަރު ގެ ދާއިރާ ތަރައްގީކުރެވޭނީ ތިން ގިންތިއެއްގެ ތެރެއިން

އުކަން ގާއިމުކޮށް ދެމެހެއްޓުމެވެ. މީގެތެރޭގައި ގައުމީ މި ޕްރޮގްރާމްގެ އަމާޒަކީ އާންމު ދުޅަހެ ސްޕޯޓްސް ފޯ އޯލް: .1 ސްކޫލްތަކުގެ ކުޅިވަރު ހަރަކާތްތައްވެސް ހިމެނޭނެއެވެ.

ކުޅިވަރުބެލުމަށް ޝައުގުވެރިކަން ުހްނނަ ބާވަތުގެ ކުޅިވަރު ހަރަކާތްަތްށ ވާދަވެރިކަމާއެކު ސްޕެކްޓޭޓަރ ސްޕޯޓްސް: .2ނެއެވެ. މިަފދަ ހަރަކާތް ތަކުގައި ފަރުދީ ފެންވަރުގަޔާއި ގައުމީ އަދި ބައިނަލްއަގްވާމީ ފެންވަރުގައި ހިންގޭ

ކްލަބްތަކުގެ ފެންވަރުގައި ބައިވެިރވާނެއެވެ.ޓޫރިޒމްގެ ދާއިރާއަށް ބީޗްކުޅިވަރާ ވޯޓަރ ސްޕޯޓްސް ތާރަފްކޮށް ގުދްރަތީ ވޯޓަރ ސްޕޯޓްސް ސްޕޯޓްސް ޓޫރިޒަމް: .3

ކުޅިވަރު ޝަހްސިއްޔަތުންނަކީ ކުޑަކުދިންނަށް ރޯލްމޮޑެލްގެ ސްޓޭޑިއަމް އެއްގެގޮތުގައި ރާއްޖެ މާކެޓްކުރެވޭނެއެވެ.ގޮތުގައި ހަރަކާތްތެރިވެވޭނެ ބަެއއްކަމުގައިވާތީ އެފަރާތްތަކަށް މިަކމުގައި ބޭނުންވާ ހުނަރު ދަސްކޮށްދީ ކުޅިވަރުގެ

ހިންުގން އަދި ކުރިއެރުވުމުގެ ރޮގުތަކުގައި ހަރަކާތްތެރިވުމަށް ޖާގަދެވޭނެއެވެ.، ފަންނީ

އިން ކޮށްފައިވާކަންކަން .ޕީ .ޑީ .އެމް

ްކުޅިވަރުގެ ދުރު ރާސްތާގެ މަގުކޮށުމުގެ ގޮތުން މިނިވަން ޕެނަލަުކން ކުރެވުނު ސާވޭގެ އަލީގައި މިފަދަ ސްޓްރެޓެޖީއެއ އެކުލަވާލެވި ހިންގަން ފެުށނެވެ.

ްއިހްސާސްކުރެވި މިދާއިރާގެ ކުޅިވަރުގެ ދާއިރާއަކީ މިނިވަން ދާއިރާއެއްގެ ގޮތުގައި ބޭއްުވމުގެ ބޭނުްނތެރިކަނކަންކަމުގައި އިސްނަގާނެ ފަރާތްތަކަކީ މިނިވަން މަދަނީ ޖަމިއްޔާތަށް ކަމުގައި ގަބޫލްކުރެވުނެވެ. މިފަދަ ފަރާތްތަކުްނ

ސަރުކާރާ އަމިއްލަ ފަރާތްތަކާ ގުޅިގެން ހަރަކާތްތައް ހިންގަމުން ެގންދިއުން ފަހިކުރެވުނެވެ.

ޭކުޅިވަރު ހަރަކާތްތަކެކޭ އެއްގޮތަށް ރާއްޖޭގެ އެހެން ސަރަހައްދު ތަކުގައިވެސް ހަރަކާތްތައް މާލޭގެ ސްކޫލްތަކުގައި ހިންގ ރާވާ ހިންގުނެވެ.

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

52 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ްގައުމީކުޅިވަރު އޮނިގަޑުގެ ތެރެއިން އަތޮޅުތަކުގެ ކުދިްނނަށް 'ޯހމް އެންޑް އަވޭ' އުސޫލުން ުކޅިވަރު މުބާރާތްތައ ރޭވިގެންދިއައެވެ.

ިންގާއެޅުމުގެ ގޮތުން ވޯޓަރ ސްޕޯޓްސް އާ ބީޗްސްޕޯޓްސް ހިންގުނެވެ. އަދި ރާއްޖެއަކި ސްޕޯޓްސް ޓޫރިޒަމްގެ ބ ސްޕޯޓްސް ޓޫރިޒަމްގެ މަންޒިލްއެއްގެ ގޮތުގައި ޕްރޮމޯޓްކުރެވުނެވެ.

.ެކުޅިވަރު ފަންނުވެރިން ތަމްރީނުކޮށް ކުޅިވަރު މުބާރާތްތަކާ ހަރަކާތްތައް ރާވާ ހިންގުމަށް ފަހިކޮށްދެުވނެވ

ުޅިވަރު ޖަމިއްޔާ ގާއިމްކުރުމަށް އެހީތެރިވެދެވި ސަގާފީ ކުޅިވަރު މުބާރާތްތައް ހިންގުމަށް މާލީއެީހ ސަގާފީ ކ ފޯރުކޮށްދެވުނެވެ.

ެހަރަކާތް، 14ގައި 2009މިގޮތުން –ކުޅިވަރު ގެ ހޭލުންތެރިކުރުމުގެ ޕްރޮގްރާމްތައް އަތޮޅުތަކުގައި ހިންގުނެވ ހަރަކާތް ހިންގުނެވެ. 6ގައި 2011ހަރަކާތް އަދި 8ގައި 2010

ިމުބާރާތް އިންތިޒާްމ 9ގައި 2011މުބާރާތް އަދި 6ގައި 2010މުބާރާތް، 6ގައި 2009އަތޮޅުތަކުގައ ކުރެވުނެވެ.

ުސްކޫލަކަށް 6ގައި 2011ސްކޫލަކަށް އަދި 0ގައި 2010، ސްކޫލަކަށް 5ގައި 2009ކުޅިވަރު ސާމާނ ފޯރުކޮށްދެވުނެވެ.

2009 ޮޕީ.އީ. ޓީޗަރުން ތަމްރީނު ކުރެވުނެވެ. 13ގައި 2011ޕީ.އީ. ޓީޗަރުންނާއި 11ޑީ ފިޓްނަސް އިން ގައި ބ

12ގައި 2009ބައިނަލްއަގްވާމީ މުޝީރުންގެ ިއރުޝާދުގެ ދަށުން ޓީޗަރުްނނަްށ ކުޅިވަރުގެ ފަންނީ ތަމްރީުނ ންނަށް ދެވުނެވެ.ޓީޗަރު 10ގައި 2011ޓީޗަރުންނަށް އަދި 12ގައި 2010ޓީޗަރުންނަށް،

ްމީހުން ތަމްރީނު ކުރެވުނެވެ. 80ގައި 2011، 6ގައި 2009ކޯޗުންގެ ތަމްރީނު ޕްރޮގްރާމްގެ ދަށުނ

3ގައި 2011ފަރާތަކަށް އަދި 8ގައި 2010އެކްސްޗްޖޭންޖް ޕްރޮގްރާމްގެ ދަށުން ބައިނަލްއަގްވާމީ ތަމްރީުނ ފަރާތަކަށް ދެވުނެވެ.

ާރަށަކަށާ 8ގައި 2011އެންޖީއޯ އަށް އަދި 10ރަށަކަށާއި 26ގައި 2010ތަކުގެ ތެރެއިން އަތޮޅު ކުޅިވަރު ޖަމިއްޔ އެންޖީއޯއަށް ކުޅިވަރު ސާމާނު ހަދިޔާކުރެވުނެވެ. 108

2010 ިފަރާތަކަށް ކުޅިވަރު ތަމްރީނުގެ ސްކޯލާޝިޕް ފޯރުކޮށް ދެވުނެވެ. 6ގައި 2011ފަރާތަކަށް އަދި 8ގައ

2009ޯ2011ަހރަކާތެއް އަދި 6ގައި 2010ކުޅިވަރު ހަރަކާތެއް، އަދި 5ތަކުންނާ ަޖމިއްޔާތަކުން ގައި އެންޖީއ ހަރަކާތް ހިންގިއެވެ. 7ގައި

2010 ްހަރަކާތެއް ހިންގުނެވެ 3ގައި 2011ހަރަކާތަކާއި 3ގައި ސްޕޯޓްސް ޓޫރިޒަމްގެ ދަށުނ.

ކުރިއަށް އޮތް ދައުރުގައި ކުރަން ހުރިކަންކަން

-ތް ދައުރުގައި މިދާއިރާއިން ކުރުމަށް ހަމަޖެހިފައިވާ މަޝްރޫއުތަކުގެ ތެރޭގައި:ކުރިއަށް އޮ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

53 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ެރަށެއްގައި ފެންވަރު ރަނގަޅު ޒުވާނުންގެ މަރުކަޒުތަކެއް ގާއިމުކުރުން )ޒުވާނުންގެ މަރުކަޒަކީ ރަށު 5ރާއްޖޭގ ވޭނެ މަރުކަޒުތަކެއް(. ފެންވަރުގައި އަދި އަތޮޅު ފެންވަރުގައި ތަފާތު ހަރަކާތްތައް ކުރިއަްށ ގެންދެ

ީފުރިހަމަ ވަސީލަތްތަކާއި އެކު ޒުވާނުންގެ ކޮމްޕްލެކްސެއް ގާއިމުކުރުން )މި ކޮމްޕްލެކްސް ވެގެންދާނީ، ގައުމފެންވަރުގައި ހިންގޭނެ ތަނަކަެށވެ. މިގޮތުން މިަތނުގައި ތަާފތު ކުޅިވަރަށް ހާއްސަ އިންޑޯ އަދި އައުޓްޑޯރ

ކުޅިވަރުކުޅޭނެ ، ސްކެޓްބޯލް/ބެޑްމިްނޓަން/ވޮލީޯބލް/ޖިމްާނސްޓިކްސް/ކޮންސަޓް/ސަގާފީކުޅިވަރުފުޓްސަލް/ބާ–ސްޓޭޑިއަމްތަކާއިދެޖިންސް ތަފާތުކުރުމެއް ނެތި އެއްކޮށް ވަސީލަތްތަކާއި، ޖިމްނާސްޓިކްސް ޓްރޭނިންގް ފެސިލިޓީ، ފިޓްަނސް ސެންޓަރ،

ސް ހިމެނުން(. އަމިއްލަ ފަާރަތކާ ގުޅިގެން ރާއްޖޭގެ އަދި ޑޯމެޓްރީ ، ކޮންފަރަންސް ރޫމް/އޮޑިޓޯރިއަމް ކުޅޭ ކުޅިވަރު،ސްކޫލެއް ޕީޕީޕީ ގެ ދަށުން 'ސްޕޯޓްސް ސްކޫލެއްގެ' ގޮތުގައި ހިންގުމުގެ ފުރުސަތު ފަހިކޮށްދެވޭނެ؛ މިފަދަ ސްކޫލެއްގައި

ން ކުރިއަށް ދާއިރު ރާއްޖޭގައި ކުޑަކުދިންގެ ތެރެއިން އެކިއެކި ކުޅިވަރަށް ހުނަރުހުރި ކުދިން ހޯދާ އެކުދިން ކުޅިވަރު އާންމު ތައުލީމު ވެސް ފުރިހަމަ ކުރެވޭނެ އިންތިޒާމް ހަމަޖެހިގެްނދާނެއެވެ.

ެރާއްޖޭގައި ޖުމްލަ ގޮތެއްގައި ކުޅިވަރު ތަރައްގީކޮށް ދިރުވުމަށްޓަކައި ކުޅިވަރު އެސޯސިއޭޝަންތައް ބާރުވެރިކުރުވުމުގނޑައަޅާ ފައިސާ ނޑައެޅިފައިވާ ،ގޮތުން ސަރުކާރުން ކަ ނޑިތައް ހާސިލްކުރުމަށް އެސޯސިއޭޝަންތަކަށް ކަ ލަޑުތަ

މިލިއަން ރުފިޔާއަށް އަރާނެއެވެ. 850އަހަރު ތެރޭގައި މިހިއްސާގެ ޖުމްލަ އަދަދު 5ފޯރުކޮށްދެވޭނެއެވެ. މިގޮތުން

ަށޭނަ ފުޓްސަްލ މާލޭ ސްޕޯޓްސް ކޮމްޕްލެކްސް އާރާސްތުކޮށް ތަރައްގީކުރުން. އަދި މާލޭގެ އަވަށްތަކަށް އަމާޒުކޮްށ އެކ ސްޓޭޑިމްތައް ބިނާކުރުން

ްމޫދު ކުޅިވަރުތައް ފުޅާކޮށް، ރާއްޖޭގެ ކަންކޮޅުތަކުގައި ހިންގާ ރާއްޖެއާ ގުޅުންހުރި، ބައިނަލްއަގްވާީމ ކުޅިވަރު މުބާރާތެއ ރާއްޖޭގައި ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ބޭއްވުން.

'ްމިއީ ޓޫރިޒަމް ފުޅާކުރުމަށާ –އެއް ގާއިމުކޮށް ހިންގުްނ އަމިއްލަފަރާތްތަކާ ގުޅިގެން ރާއްޭޖގައި 'ސްޕޯޓްސް އައިލެންޑ އަދި ކުޅިވަރު އާލާކުރުމަށް ހިންގޭނެ މަޝްރޫއެއް

ެރަށެއްގައި ހެދިފައިހުރި 11ރާއްޖޭގެ ،މީގެ އިތުރުން، ޒުވާނުން ފުޓްޯބޅައަށް ދޭ ހާއްސަ އަހަމިއްޔަތު ދެނެގަނނޑުތައް މަރާމާތުކޮށް ާއރާސްތުކުރުން، ނޑެއް ިބނާކުރުން. ފުޓްބޯޅަދަ ނޑެއްނެތްނަމަ، ފުޓްބޯޅަދަ އަދި ދަ

ަދިވެހިރާއްޖެއަކީ ސްޕޯޓްސް ޓޫރިޒަމްގެ މަންޒިލަކަށް ހެދުަމށްޓަަކއި އަމިއްލަ ފަރާތްތަކުގެ ިއންެވސްޓްމަންޓް މިފަދ ކުޅިވަރު ގެ އުމްރާނީ ބިނާހެދުމަށް ޝައުގުވެރިކުރުވުން

ަސީލަތްތަކުން ލިބޭ އާމްދަނީއަކީ އޭގެން ހަމައެކަނި ސްޓޭޑިއްމްގެ ހިންގުމުގެ ގައުމީ ސްޓޭޑިއަމާ ގުޅިފައިހުރި ވިޔަފާރި ވނޑާ ލިބޭއެއްޗަކީ ފުރަތަމަ ޑިވިޝަންގެ ކްލަބްތަކަށް ހިއްާސކުރެވޭ އާމްދަނީއެއްކަމުގައި ހެދުން ހަރަދުކަ

ަތޮޅު ސްކޫލް ތަކުގައި ތަފާުތ ޕީ.އީ. ޓީޗަރުން ތަމްރީނުކޮށް، ކުޅިވަރު ސާމާނު ސްކޫލްތަކަށް ފޯރުވައިދީ ހާއްސަކޮށް އ ކުޅިވަރު މުބާރާތްތަކާ ހަރަކާތްތައް އިންތިޒާމް ކުރުމަށް މަގުފަހިކޮށްދިނުން

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

54 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ަކުޅިވަރުގެ ދާއިރާއިން ފާހަގަކުރެވޭ ފަންނީ ޝަހްސިއްޔަތުތައް ދެނެގަނެ އެފަދަ ފަރާތްތަކަށް ތަމްރީނު ދީ އެފަދއިދާރީގޮތުްނ، މީޑިއާގައި އަދި ކުޅިވަރު ޕްރޮމޯޓްކުރުމުގައި ފަރާތްތައް ކުޅިވަރުގެ ދާއިރާގައި ފަންނީގޮތުްނ،

ހަރަކާތްތެރިވުން ފަހިކޮށް ދިުނން

ްބައިނަލްއަގްވާމީ ކުޅިވަރު މުބާރާތްތަކުގެ ތެރެއިން ދިވެހިން އެަކމުގައި ކުރިއަށްގޮސް ވަނަ ހޯދިދާނެފަދަ ކުޅިވަރުތައމަށްޓަކައި އެކުވެރި ގައުމުތަކާއެކު އެކްސްޗޭންޖް ޕްރޮގްރާމްތައް މިފަދަ ކުޅިވަރުތަކުްނ ދިވެހިން ކުރިއެރުވު ،ދެނެގަނެ ރޭވުން

ްއަމިއްލަ ފަރާތްތަކާއި، ދައުލަތުެގ ބައިވެރިވުމާއި އެކު ވަކި ރަށެއްގައި ފުޓްބޯޅަ، ކްރިކެޓް، ޓެިނސް ސްޓޭޑިއަމް ތައށް ދުނިޔޭގެ މަޝްހޫރު ކްލަބްތަކަށް ތަރައްގީ ކޮށް އަދި ފަސްތަރީގެ ހޮޓަލެއް ބިނާކޮށް ވިންޓަރ ސީޒަނަށް ޓާގެޓްކޮ

ސްޕޯޓްސް ޗުއްޓީ ހޭދަކުރުމާއި އެކު ޕްރެކްޓިސް ކުރިއަށް ގެންދެވޭނެ ސްޕޯރޓްސް ރިސޯޓެއް މާކެޓްކޮށް ދިވެހިރާއްޖެއަކީ .ޓޫރިޒަމްގެ މަންޒިލްއަކަށް ހެދުން

ސަގާފަތާ އާރޓްސް 2.4

ސަގާފަތާ އާޓްސް ގެ ސިޔާސަތު:

ލާުކރުމަކީ އެކަމުގެ ވައްޓަފާޅިހުރި ފަރާތްތަކުން މިނިަވންގޮތެއްގައި ކުރަންވީކަމެއް، ސަގާފަތާ އާޓްސް ދިރުވާ އާ - އަދި މިކަމުގައި ސަރުކާރުގެ ރޯލަކީ އެފަދަ ފަރާތްތަކަށް އެ ކަން ފަހިކޮށް ދިނުން

ކުރިއަށް އާޓްސް އެކަޑަމީއެއް ގާއިމްކުރުމާއެކު މިއެކަޑަމީ ހިންގުމަކީ ރާއްޖޭގެ ތައުލީމީ ނިޒާމުގެ ތެރެއިން - ދާކަމެއްކަމުގައި ވުން،

އާޓިސްޓުން އުފެއްދުމާ ދިރުވާއާލާކުރުމަކީ ސަރުކާރުން ފަހިކޮށްދޭންޖެހޭނެ ކަމެއް -

ކަލްޗަރ އެންޑް ހެރިޓެޖް ކައުންސިލެއް ގާއިމްކުރުން،، އާޓްސް -

ކައުންސިލުންނެވެ. ސަރުކާރުން ދޭ އެހީތެރިކަމުގެ ހިންގުމުގެ ޒިންމާ އުފުލާނީ އާޓްސް، ކަލްޗަރ އެންޑް ހެރިޓެޖް - -މިގޮތުން އެހީތެރިކަންފޯރުކޮށްޭދެނ ޕްރޮގްރާމަތަކުގެ ތެރޭގައި:

o ްތައުލީމީ ޕްރޮގްރާމްތައ

o .ްބައިނަލް އަޤްވާމީ ރީތީގެ މުބާރާްތތައް ދިވެހިންނަށް ވެސް ބައިވެިރވެވޭ ގޮތަށް ރާއްޖޭގައި ބޭއްވުނ

o ްސަގާފަތާ ތާރީހް ދަމަހައްޓާ ޕްރޮގްރާމްތައ

o ެބައިވެރިވުން އެކުލެވޭ ޕްރޮގްރާމްތައް މުޖްތަމައުގ

o ްޑިސައިން ފަދަ ހަރަކާތްތައް ޑީޖޭ، އާޓް، ފޮޯޓގްރަފީ، –ހުށަހެޅުން/މައުރަޒ

o ްމިއުޒިކް ކޮންސާޓް/އެލްބަމް ރެކޯޑްކުރުން ފަދަ ޕްރޮގްރާމްތައ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

55 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

އާއްމު ފަރާތްތަކުން އާޓްސްއާއި ގުޅޭ ގޮތުން ބަހުސްހިންގޭނޭ ފޯަރމްތައް ހަމަޖެއްސުން -

ރެސިޑެންސް ޕްރޮގްރާމްތައް-އިން-ޓިސްޓްއާ -

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

56 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ކުރުން ވި ފުޅާކޮށް ދުވެލި ހަލު ތިންވަނަ ބައި : އިގްތިސާދު

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

57 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ތައާރަފް

ހިއްސާ ކުރަނީ ޓުއަރިޒަމް 29ހިއްސާކޮށް އަދި ސަރުކާރަށް ލިބޭ ސީދާ އާމްދަނީގެ % 70ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދުގެ %ބިލިއަން ރުފިޔާ ފަތުރުވެރިކަމުގެ ސިނާއަތުން ލިބިފައިވެއެވެ. މީގެތެރެއިން 1.9ލަތައް ގައި ދައު 2011 އިންޑަސްޓްރީއެވެ.

މިލިއަން ރުފިޔާ ވަނީ ިލބިފަެއވެ. މިކަމުން ދޭހަކޮށްދެީނ ދިެވހިރާއްޖޭގެ ފަތުރުވެރިކަމުގެ 872.6ޓީޖީއެސްޓީގެ ގޮތުގައި ބިލިއަން ޑޮލަރާ ގާތްކުރާ ސިނާއަތެއްކަމެވެ. 2ސިނާއަތަކީ

ވަނައަހަރުގެ 2010ބޮޑެތި ކުންފުނިތަކަށް ވުރެ ރާއްޖޭގައި ގިނައީ އާއިލީ ނުވަތަ ކުދި/މެދު ފަންތީގެ ވިޔަފާރިތަކެވެ. 32.6ދިރާސާއިން ދައްކާފައިވަނީ ކުދި އަދި މެދު ފަންތީގެ ވިޔާފާރީގައި ގިނަބަޔަކު ހަރަކާތްތެރި ވާކަމެވެ. މިގޮތުން

ނޑުވެރިކަމުގައި، 12.5ޕަސެންޓް ގަނެވިއްކުމުގައި، ޕަސެންޓް 10.7ޕަސެންޓް އުފެއްދުންތެރިކަމުގައި، 11.2ޕަސެންޓް ދަޕަސެންޓް 3.1ޕަސެންޓް މަސް ޕްރޯސެސް ކުރުމުގައި، 5.3ޕަސެންޓް މަސްވެރިކަމުގައި، 7.1ހިދްމަތްދިނުމުގައި، އިގްތިސާދީ ބޭނުމަްށ ތަރައްގީ ކުރެވިފައި ގިަނ ރާއްޖޭގެ ރައްރަށުގައި ޕަސެންްޓ ފަތުރުވެރިކަމުގައެވެ. 1.6ދަތުރުފަތުރުގައި،

ބިނާތަކެއް ހުރިނަމަވެސް މިާހަތނަށް މި ަތންތަނާއި ގުޅުްނހުރި އެހެނިހެން ިހދްމަތްތަކާއި އަިދ ވަސީލަތްތައް އެކަށީގެންާވ ފެންވަރެއްގައި ތަރައްގީ ކުރެވިފައެއް ނެތެވެ.

ތަކަށް ވެގެންދާނީ، މިގޮތަށް ތަރައްގީ ކުރެވިފައި ހުރި ބިނާތަކުގެ ވީމާ، އެމް.ޑީ.ޕީ ގެ އިގްތިސާދީ ތަރައްގީގެ ސިޔާސައިގްތިސާދީ ބޭނުން ފުޅާކުރުމުގެ އިތުރުން، މިހާރުވެސް ހިނގަމުްނ ދާ ސިނާއަތްތައް، ހާއްސަކޮށް ފަތުރުވެރިކަމުގެ ސިނާއަތް

އައިލަންޑް ުޓއަރިޒަމް" ތައާރަފްވެގެން އިތުރަށް ފުޅާކުރުމަށެވެ. ގެސްޓް ހައުސް ފަދަ ތަްނތަން ިހްނގުން އިތުރުކޮށް "ނޑު އެއް ބޭނުމަކަށް ވެގެންދާނީ ޓުއަރިޒަމުން ލިބޭ އާމްދަނީ އެންމެ ފުޅާ ގޮތެއްގައި ދާނެއެވެ. މި ސިޔާސަތުގެ މައިގަ

އާންމުންނަށް ހިއްސާކުރުމާއި ޓުއަރިޒަމް ކުރި އެރުވުމުގައި އާންމު ރައްޔިތުންގެ ބައިވެރިވުން އިތުރު ކުރުމެވެ.

އުމްރާނީ ބިނާތަަކށް ނަޒަރު ިހންގާލާއިރު، ރާއްޖޭގެ ރަށްރަށުަގއި ހެދިފައިވާ ގިނަ ބަނދަރުތަަކކީ ލަފާފުރުމަށް ބޭނުންކުާރ ވަސީލަތެއްގެ އިތުރުން މިހާރުެވސް އިގްތިސާދީ ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރުމަށް ބޭނުންކުަރމުންދާ ތަްނތަން ކަމުގަިއ

ންމެ ފުރިހަމަ ގޮތުގައި ރަށްރަށުެގ ރައްޔިތުން ބޭނުން ކުރުމަށް ުހރަސްތަކެއް ކުރުމަތިވެއެވެ. މި ބަނދަރުތައް އެ ،ވީނަމަވެސްވީމާ އެފަދަ ބިނާއަކުން އެރަށަކަށް ނުވަތަ ސަރަހައްދަކަށް ކުރަން ޖެހޭނެކަމަށް ގަބޫލުކުރެވޭ ިއގްތިސާދީ އަދި އިޖްތިމާއީ

އިނުވާކަން ާފހަގަކުރެވިފައިވެއެވެ.ސްޕީޑެއްގައި މިހާތަނަށް އައިސްފަ ހަލުވިކުރިއެރުން

ކުދި/މެދު ފަންތީގެ ވިޔަފާރިތަކަކީ އިގްތިސާދުގެ ބޮޑުބައެއް ހިއްސާކުރާ ބަޔަކަށް ވެފައި، މިފަދަ ވިޔަފާރިތައް ތަރައްގީކޮށް

ވިޔަފާރިތަކަށް މާލީ /މެދު ފަންތީގެުކދި ، ކުރިއެރުވުން މުހިންމެވެ. މިގޮތުްނ، މިހާރުވެސް ކުރިއަށްގެންދާ ޕްރޮގްރާމްގެ ތެރެއަށްނޑުވެރިކަން ދެމެހެއްޓެނިވި އެހީ ފޯރުކޮށްދިނުމުގެ ނިޒާމެއް ތާރަފް ކުރެވޭނެއެވެ. ހަމަ މިއުސޫލުން، މަސްވެރިކަމާއި ދަ ގޮތެއްގައި ފުޅާކުރުމަށާއި، މި ސިނާއަތްތަކުގައި ހިމެނޭ ކުދި/މެދު ފަންތީގެ ވިޔަފާރިތަކަށް އައު ފުުރސަތުތައް ހުޅުވާލުން އެއީ

.އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ އިގްތިސާދީ ސިޔާސަތުގެ މުހިންމު ބައެކެވެ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

58 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ސަރުކާރުން ނެރުނު ނަތީޖާ .ޕީ .ޑީ .އެމް

ުޕަސެންޓް 5އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުކާރާ ހަވާލުވި އިރަށްވުރެ ރާއްޖެއަށް ޒިޔާރަތްކުރާ ފަތުރުވެރިންގެ އަދަދ އިތުރުކުރުން،

ްޕަސެންޓް މައްޗަށް ޖެއްސުން، 3.6 ފަތުރުވެރިކަމުގެ ދާއިރާގެ އުފެއްދުންތެރިކަނ

ްނޑުވެރިންނަށ މިލިއަން ރުފިޔާގެ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިުނން، 5ދަ

ްމިލިޔަން ރުފިޔާގެ ލޯނު ދޫކުރުން، 188ކުދި އަދި މެދުފަންތީގެ ވިޔަފާރިތަކަށ

ާފުަރތަމަ އަހަރުތެރޭ ޖީ.އެމް.އާރ. މާލޭ އިބްރާހިމްނާސިރު އިންޓަނޭޝަނަލް އެއަރޕޯޓުން ދޮޅުބިލިއަން ރުފިޔ މިލިއަން ޑޮލަރުގެ ޕްރޮޖެކްޓެއްގެ ދަށުން އާ ޓާމިނަލް ހެދުމުގެ މަސައްކަތް ފެށުން 400ދައުލަތަށް ލިިބ، އަދި

1980 ްކުރެވިފައިވަނީ 56ގެ ނިޔަލަްށ ރާއްޖޭގެ ޖުމްލަ ފޮރިން ކޮމާަޝލް އިންވެސްޓްމަންޓް ގެ % 2013އިނ ގެ ތެރޭގައެވެ. )މި އަދަދުގައި ޓޫރިޒަމް ހިމެނިފައެއް ނުވެއެވެ.(އަހަރު 3އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުކާރުގެ

ކުރިއަށް އޮތް ދައުރުގައި ކުރާނެ ކަންތައްތައް

ކުރުން ގާއިމު ޑިވެލޮޕްމަންޓް ބޭންކް 3.1

ކުރުމާއި ބެހޭ ޕްރޮގްރާމް )އެސް.އެމް.އީ.(:ގީ ކުދި އަދި މެދު ފަންތީގެ ވިޔަފާރި ތަރައް

އަމާޒަކީ، ކުދި އަދި މެދު ފަންތީގެ ވިަޔފާރިތައް ތަރައްގީކޮށް ފުޅާކޮށް އިގްތިސާދުގައި މިފަދަ މި ޕްރޮގްރާމްގެ މައިގަޑުވަނަ 2012އަދި 2011ވިޔަފާރިތަކުގެ ބައިވެރިވުމާއި ދައުރު ފުޅާކުރުމަށް އެހީތެރިކަން ޯފރުކޮށްދިނުމެވެ. މިގޮތުން

ގެ އެހީތެރިކަން ވަނީ ފޯރުކޮށްދެވިފަެއވެ. އަދި މީގެއިތުރުން އަހަރު ކުދި އަދި މެދު ފަންތީގެ ވިޔަފާރިތަކަށް ލުއި ލޯނުރާއްޖޭގެ ހަތަރު ސަރަހައްދެއްގައި ބިޒްނަސް ޑިވެލޮޕްމަންޓް ސާވިސް ސެންޓަރތައް )ވިޔަފާރި ކުރިއެރުވުމަށް އެހީވެދޭ

ވެރިކޮށް މިފަދަ މަރުކަޒުތައް( ވަނީ ގާއިމުކުރެވިފައެވެ. ބިޒްނަސް ޑިވެލޮޕްމަންޓް ސާވިސް ސެންޓަރތައް މެދު . ވިޔަފާރިތަކަށް ބޭނުންވާ ފަްނނީ އެހީތެރިކަމާއި ހިދްމަތްތައް ދަނީ ފޯރުކޮށްދެވެމުންނެވެ

ކުދި އަދި މެދު ފަްނތީގެ ވިޔަފާރިތައް އިތުރަށް ތަރަގީކުރުމަްށ މާލީ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްިދނުމަށްޓަކަިއމެއްކަމަށް ވަނީ ވެފައެވެ. އެހެންކަމުން ެއމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ޑިވެލޮޕްމަންޓް ބޭންކެއް ގާއިމު ކުރުމަކީ މުހިންމު ކަ

ނޑު ސިޔާސަތެއްކަމަށް މިފަދަ ބޭންކެއް ގާއިމުކުރުން ވެގެންދާނެއެވެ. އިގްތިސާދީ މައިގަ

.ެއެސް.އެމް.އީ. ތަރައްގީގެ ޕްރޮގްރާމްގެ އެއްމަގްސަދަކީ ފަގީރުކަން ނައްތާލުމެވ

ީއަށް އެހީތެރިކަން ޯފރުކޮށްދޭ އިތުރު ހިދުމަތްތަްއ އެއްފުރާޅެއްގެ މިގޮތުން އެއް ސިޔާސަތަކަށް އެސް.އެމް.އ . ދަށަށް ގެނެވޭނެއެވެ.

ޑިވެލޮޕްމަންޓް ބޭންކެއް އުފައްާދ ކުދި އަދި މެދު ފަންތީގެ ިވޔަފާރި ވެރިންނަށް ވިޔަފާރި ފެށުމުގެ އަިދނޑު މަގްސަދަކީ ދިވެ ހިރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދު މިހާރު ކުރިއެރުވުމުގެ ފުރުސަތު އިތުރު ކޮށްދިނުމުގެ މައިގަ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

59 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ބަރޯސާ ވެފައިވަނީ ޓްއަރިޒްމް އަކަށް ކަމަށްވާތީ އިގްތިސާދު ތަރައްގީ ކުރުމުގައި ޓްއަރިޒަމް އާއިއެކު އެހެްނ ދާއިރާ ތައްވެސް ތަރައްގީކޮށް އެއް ސެކްޓަރަކަށް ބަރޯސާވެފައި އޮތުން ކުޑަކުރުމަށެވެ.

ުފަންތީެގ ވިޔަފާރިތަކަްށ ފައިސާ ދޫކުރެވޭނެއެވެ. މިގޮުތން ލޯން ޑިވެލޮޕްމަންޓް ބޭންކުްނ ކުދި ައދި މެދދޫކުރުމުގައި ހުރިހާ ބާވަތެއްގެ ވިޔަފާރި ހިމެނެއެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ސަރަހައްދީ ތަރައްގީ ގެ މަޝްރޫއުގައި

ނޑުވެރިކަން ހުރި މަސްވެރިކަން، އެކުއާކަލްޗަރ، ޓުއަރިސްމް އާއި ގުޅުން، ހިމެނޭ ޕްރޮޖެކްޓް ތަކަށާއި ދަޓްރާންސްޕޯޓް ނެޓްވާރކް، އަިދ ޓްރޭޑިންގ ، ވިޔަފާރި ތައް، ގެދޮރޮ ބިނާ ުކރުން ނުވަތަ ރިއަްލ އެސްޓޭޓް

ހިމެނެއެވެ.

ްސަރަހައްދީ ތަރައްގީގެ މަޝްރޫއު އަދި އިގްތިސާދީ ހަރަކާތް ތަކުގައި، އެސް.އެމް.އީ. ގެ ބައިވެރިވުނތެރޭން ފުޅާކުރެވިގެންދާނެއެވެ. މިގޮތުން ގިނަ ސެކްޓަރުތަކެއް އައިލަންޑް ޓުއަރިޒަމް ފަދަ މަޝްރޫއުތަކުގެ

ީސދާ ކޮށާއި ނުސީދާ ކޮްށ ވަޒީފާގެ ގިަނ ، އެސް އެމް އީ ބޭންކް މެދުެވރިކޮށް ތަރައްގީ ކުރުމުން ފުރުސަތުތައް، ހާއްސަކޮށް އަންެހނުންނަށް ހުޅުވިގެންާދނެއެވެ.

ާއަހަރު ތެރޭ ރާއްޖެތެރެ 3އިސް ކުރުން. )ކުރިއަށް އޮތް ޕްރީސްކޫލްތައް ޕްރައިވަޓަ މާލޭގައި ހުރި ހުރިހ ވެސް ކުރެވޭނެ(

.ެއަދި އިގްތިސާދު އިތުރަށް ހަރުދަނާކޮށް، ފުޅާކުރުމަށްޓަކައި، އެސް.އެމް.އީ. މެދުވެރިއެއްގެ ބައި ކުޅެދޭނެއެވ

ަރައްގީ ކުރުމަށް ފާސް ކުދި އަދި މެދު ފަންތީގެ ވިޔަފާރި ތަރައްގީ ކުރުމަށާއި އަދި އެސް.އެމް.އީ. ބޭންކް ތ ކުރަން ބެނުންވާ ބިލް ތައް

ވިޔަފާރި ރަޖިސްޓްރީ ކުރުމުގެ ބިލް -

ކުދި އަދި މެދު ފަންތީގެ ވިޔަފާރީގެ ބިލް -

: ބާޒާރު ބަނދަރު ގީ އްދީ ތަރައް ހަސަރަ 3.2

ބުން، ރަށް ރަށުގަިއ ރާއްޖޭގެ ރަށްރަށުގައި ހެދިފައިވާ ބަނދަރާ ގުޅިގެން ގާއިމު ކުރަްނޖެހޭ ވަސީލަތްތައް ނެތުމުގެ ސަބަ ދިރުއުޅެމުންދާ ފަރާތްތަކުން އުަފއްދާ ތަކެތި އަދި ފޯރުކޮށްދޭ ިހދްމަތްތައް ފަސޭހައިން ގަނެ ިވއްކުމަށް ދަތިވުމުގެ އިތުރުން، އެސަރަހައްދުތަކުގައި ވަޒީފާގެ ފުރުސަތުތައް އުފެދެންވާ މިންވަރަށް އިތުރުނުވުމުގެ ސަބަބުން އާއިލާއާިއ

، ބޭރުގައި މަސައްކަތް ކުރަމުންދާ ޒުވާނުންނާ މީހުންގެ އަދަދު ދުވަހުްނ ދުވަހަށް އިތުރުވެ ދުރުގައި ރަށުން

. މީގެ ނަތީޖާއަކީ މާލެއާއި އަތޮޅުތަކުގެ ިންސަބުތްނ ާމެލ ޮތްއެޖުހްނ ިއުތުރ ަވުމްނާދަކްނ ފަާހަގުކެރިވަފިއެވެއވެ ޅުތެރޭގެ އާމްދަނީގެ ފަރަގު އިތުރުވުމަްށ މެދުގައި ފަރަގު އިތުރަށް ބޮޑުވެ، މާލެއާއި އަޅާބަލާއިރު އަތޮ

މަގުހަފިވަމުންދިއުމެވެ. މިފަދަ އިގްތިސާދީ އަދި އިޖްތިމާއީ ކަންކަމަށް ހައްލެއް ހޯދުމަްށޓަަކއި، ރާއްޖޭގެ އެކި ސަރަހައްދުތަކުގައި ހެދިފައިވާ ބަނދަރުތަކުގެ ޭބނުން މިހާރަްށވުރެ ފުރިހަމަ ގޮތުގައި ކުރެވޭނެގޮތަށް އެިބނާތަކާއި

އެބިނާތަށް ަވށައިގެންވާ ސަރަހައްދު ތަރައްގީކުރުން މުހިންމު ވެފައި ވުމާއިއެކު ސަރުކާރުގެ ބަޖެޓަށް އެންމެ ލުިއ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

60 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ގޮތެއްގައި ޕަބްލިކް ޕްރައިވެޓް ޕާޓްނާޝިޕްގެ ދަށުްނ ބަނދަރުަމީތ ސަރަހައްދު ތަރައްގީކުރުމުގެ ޕްރޮގްރާމަކީ އެމް.ޑީ.ޕީ. ނޑު އެއްސިޔާސަތެވެގެ އިގްތިސާދީ ސިޔާސަތުގެ ތެރެ .އިން މައިގަ

ބާޒާރު ބަނދަރު ތަރައްގީކުރުމުގެ ޕްރޮގްރާމް

ނޑުދަނޑިއަކީ ރާއްޖޭގެ އެކި "ބާޒާރު ބަނދަރު ޕްރޮގްރާމް"ބަނދަރުމަތި ސަރަހައްދު ތަރައްގީކުރުމުގެ ޕްރޮގްރާމް ގެ ލަމެހެއްޓެނިވި ސަރަހައްދީ ސަރަހައްދުގައި ދިރިއުޅޭ މީހުންގެ އިގްތިސާދީ ފޯރުންެތރިކަން އިތުރުކޮށް ދެ

)ރަށު/އަތޮޅުފެންވަރުގެ( އިގްތިސާދުތަކެއް ބިނާކުރުމެވެ. އަދި ސަރަހައްދީ އިގްތިސާދުގެ ތަރައްގީގެ ދުވެލި ހަލުވިކޮށް ކުރިއެރުވުމުގެ ނިޒާމުގެ ނާރެހެއްގެ ގޮތުގައި ބަނދަރުތައް މުސްަތގްބަލުގައި ތަރައްގީވެގެން ދިއުމެެވ.

ދެެމހެއްޓެނިިވ ގޮތެއްގައި ޭބނުންކުރެވޭނޭ ޮގތެއްގައި ތަރައްގީކޮށް، ބަނދަރަްށ ަބރޯސާވާ އިގްތިސާދީ ބަދަރުފަދަ ިބނާތައް ނޑު މަގްސަދަކީ: ސަރަހައްދީ ފެންވަރުގައިނިޒާމެއް -ގާއިމުވެގެން ދިއުމުގެ މައިގަ

i. ްރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދު ފުޅާކުރުނ ii. ެފައި އޮންނަ އޮތުން ކުޑަކުރުންމަދު ސިނާއަތް ތަކެއްގެ މައްޗަށް އިގްތިސާދު ބަރޯސާވ iii. ްތަފާތު އިގްތިސާދީ މަސައްކަތް ތަކަށް އިގްތިސާދީ ވެށި ފަރުމާކުރުނ iv. ްއަމިއްލަފަ ރާތްތަކުގެ ޙިއްސާ އިގްތިސާދުގައި އިތުރުކުރުނ

ދުފަންތީގެ ބަނދަރުމަތި ސަރަހައްދު ތަރައްގީކުރުމުގެ ޕްރޮގްރާމްގެ ތެރޭގައި ރަށް އަދި އަތޮޅު ފެންވަރުގައި ކުދި އަދި މެއާލާކޮށް ބަދަހިކުރެވޭނެއެވެ. އަިދ ބަނދަރުތަކަކީ އިގްތިސާދީ ިބނާތަކެއްގެ ގޮތުގަިއ ، ވިޔަފާރި ތަރައްގީކޮށް، ދިރުވާ

ވަޒީފާގެ ފުރުސަތުތައް ،ތަރައްގީކުރުމަށް ފުރުސަތު ިދނުމުން ރަށްރަށުގައި އިްގތިސާދީ ހަރަކާތްތައް އާލާކުރެވި ިއތުރުކުރުން ހިމެނެއެވެ.)ހާއްސަކޮށް ޒުވާނުންނަށް(

ްބާޒާރު ބަނދަރު ތަރައްގީކުރުމުެގ ޕްރޮގްރާމް ހިންގުމަށް ރޭވިފަިއވަނީ ފޭސް ތަކަކަށް ބަހާ ލައިެގން ޕަބްލިކ ޕްރައިވެޓް ޕާޓްނާޝިޕްގެ އުސޫލުންނެވެ.

ޫދކުރެވޭއިރު، އަހަރުގެ މުއްދަތަށް ކުއްޔަށް 99ބަނދަރުމަތި ސަރަހައްދު ތަރަްއގީކުރުމަށް ބޭނުންާވ ބިްނއަހަރު ބިމުެގ ކުލި ަމއާފްކޮށް ދިނުމަށާއި އަިދ މި ުމއްދަތަށްފަުހ 15ތަރައްގީކުރާ ސަރަހައްދުން ފުރަތަމަ

ކައުންސިލްތަކުން 'ރޭޓްސް' ނަގަމުންދާނަމަ، ބާކީ އޮތް އަހަރުަތކުގެ މުއްދަތަށްވާ ބިމުގެ ކުލި ސަރުކާރުން މާފުކޮށްދިނުން.

ުގައި ާގއިމުކުރާ ވަސީލަތްތަކަށް ޭބުނންވާ ކަރަންޓު ޔޫޓިިލޓީސް ކުންފުނިތައް ބަދަރުމަތި ސަރަހައްދމެދުވެރިކޮށް ހޯދުން. ނަމަވެސް، ސްޓޭންޑްބައިކޮށް ކަރަންޓް ޭބނުްނކުރެވޭނެ ގޮތްތައް ގާއިމުކުރުމުގެ އިހުތިޔާރު

ތަރައްގީކުރާ ފަރާތަށް ލިބިގެންުވން

ަރލޭންޑް އޭރިއާ އަމިއްލަފަރާތަކަށް ތަރައްގީކުރަން ބަނދަރުމަތި ސަރަހައްދުބޭރުްނ އޮންނަ ހިންޓދޫކުރެވޭނެއެވެ. މިކަމަކަށް މަގުފަހިކޮށްދިނުމުގެ ގޮތުން ސަރުކާރުން އުފައްދާ އެސް.އެމް.އީ. ބޭންކް

.ރުން އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުންމެދުވެރިކޮށް ލޯނު/ގްރާންޓް/ގެރަްނޓީ ވަސީލަތްތައް ހޯދުމަށް ސަރުކާ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

61 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ޒަމް ޓުއަރި 3.3

އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ އިގްތިސާދީ ތަރައްގީގެ އެއް ސިޔާސަތަކީ ޓުއަރިޒަމްގެ ސިނާއަތް ޑައިވަރސިފައި ކުރުމެވެ. މިގޮތުން ރާއްޖޭގެ އެކި ހިސާބުތަކުގައި ގެސްޓް ހައުސް ފަދަ ތަންތަން ހިންުގން އިތުރުކޮްށ "ައއިލަންޑް ޓުއަރިޒަމް"

ނޑު މަގްސަދުތަކަކީ:މިސިޔާސަތުގެ މައިތައާރަފްވެގެންދާނެއެވެ. -ގަ

ޓުއަރިޒަމުން ލިބޭ އާމްދަނީ އެންމެ ފުޅާ ގޮތެއްގައި އާންމުންނަށް ހިއްސާވާ ގޮތަށް އަދި ޓުއަރިޒަމް ކުރި .1 އެރުވުމުގައި އާންމު ރައްޔިތުންގެ ބައިވެރިވުން އިތުރު ކުރުން

ޑޮމެސްޓިކް ޓުއަރިޒަމް ތަރައްގީވެ އައިލަންޑް ޓުއަރިޒަމް ތައާރަފްކުރުމުން ލިބޭ އިގްތިސާދީ ފައިދާގެ އިތުރުން .2ދިވެހި އާއިލާތަކަށް މިފަދަ ަރށްރަށަށް ޗުއްޓީ ހޭދަކޮްށލަން ގޮސް އާއިލީ ގުޅުން ބަދަހި ކުރުމަށް މަގު

ފަހިވެގެންދިއުން.ގެ އައިލަންޑް ޓުއަރިޒަމް ތައާރަފްކުރުމުން ރަށްރަށުގެ އުމްރާނީ ތަރައްގީ ކުރިއެރުވުމަށް މަގުފަހިވެގެންދިއުން. މީ .3

-އިތުރުން:

ިފަތުރުވެރިކަމުގެ އިންވެސްޓްމަްނޓަށް އާންމު ރައްޔިތުންގެ ަބއިވެރިވުން އިތުރުވުން )އިންަޑސްޓްރީގައ (.ވާދަވެރިކަން އިތުރުވުން

ިރަށްރަށުގައި މިހާރަށް ވުރެ ބޮޑަށް އިންސާނީ ވަސީލަތްތައް ބިނާކޮށް އިތުރު ކުރުމަށް ބޭނުންވާ ތަމްރީނާއ ތުތައް ފުޅާެވގެން ދިއުން.އެހީ ލިބޭނެ ފުރުސަ

ރާއްޖެއަށް ބޭރުފައިސާ ވަންނަ މިންވަރު އިތުރުވެ، ޑޮލަރުގެ ތާށިކަމަށް ލުޔެއް މިކަމުގެ ސަބަބުން ލިބިގެްނ ދިއުން.

ރަށްރަށުގައި ވަޒީފާ ނެތިފައި ިތބި ޒުވާނުންަނށް، ވަޒީފާއަށް ިނކުމެ ޒިންމާދާރުވުމަށް ހުޅުވިގެންދާ މުހިއްުމ ން.ފުރުސަތަކަށްވު

ަފަތުރު ވެރިކަމުގެ ސިނާއަތް މެދުވެރިކޮށް ތާރީހީ މުހިންމު ތަްނތަްނ އާމްދަނީ ލިބޭނެ ވަސީލަްތތަކަްށވެ، އެފަދފަތުރުވެރިކަމުގެ ސިނާއަތުގައި ހެރިޓެޖް އާމްދަނީ ިލބިގެންދިއުްނ ) ތަންތަން ހިމާޔަތް ކޮށް ެބލެހެްއޓުމަށް

(.އެންޑް ކަލްޗަރ ހިމެނުން

ަނޑުވެރިކަން، އަދި މެދު ފަންތީގެ ވިޔަފާރި ގުޅުންހުރި ސިނާއ ތްތައް ކަމަށްވާ އަތްތެރި މަސައްކަތާއި، ދަމި ކުރުމަށް ބޭނުންވާ ވެށި ގާއިުމ ކުރެވި އެކަންތައްތައް މިހާރަށްވުރެ ފުޅާވެ އިތުރު ވެގެން ދިއުން )

(.ވަޒީފާއިތުރުވުން، ސިނާއަތްތައް ތަރައްގީވެ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

62 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ަނޑައަޅާ އެތަންތަނުގަިއ މީހުން ދިރިއުޅޭ ބޮޑެތި ރަށްަރުށގ އި އެރަށުގެ ވަކި ބައެއް ފަޅު ރަށެއްގެ ގޮތުގައި ކަރިކަމާއި ގުޅޭ ހަރަކާތްތައް ހިންޭގނެ ގޮތްތައް ހަމަޖައްސައި ިދނުްނ. )އެގްރި ރިސޯޓް ކޮންސެޕްޓުގައި ފަތުރުވެ

މާއި ޒަމާނުއްސުރެ މެރިކަލްޗަރ ގެ އުފެއްދުންތައް ފަތުރުވެރިްނނަްށ ސީދާ ވިއްކޭނެ ގޮތްވުވިޔަފާރިއާއި ހުން އުޅެމުން އައި ބޯދާ ގޮތް ަފތުރުވެރިންގެ ރިވެތި އަޚުލާޤާއި އެއްގޮތަށް ބަދަލުވެގެްނ ރަށްރަށުގައި މީ

ދިއުން.(

އައިލަންޑް ޓުއަރިޒަމް ތައާރަފްކުރުމަށް ގަސްތުކުރެވޭ ގޮތްތައް:

ްކޮޓަރިއާ 10ކޮޓަރިާއ 5ންގޭ ގޮަތށް : އާއިލާއެއްގެ ތެރެއިން ހި ބެޑް އެންޑް ބްރެކްފަސްޓް ގެސްޓްހައުސދެމެދުގެ އަދަދަށް ކޮޓަިރ ހިމެޭނ "ބެޑް އެންޑް ބްރެކްފަސްޓް" ގެސްޓްހައުސް ތަރަގީކުރުން. ެހލްތް ސްޕާ/ވޯޓަރ

ނޑައެޅިގެން ތަރައްގީ ކުރުން. ސްޕޯޓްސް ފަދަ ތީމްތައް ކަ

ްނޑައަޅައިގެން "އައިލެ އައިލަންޑް އިނ ންޑް އިން" ތަރައްގީ ކުރުން. ބެޑް އެންޑް : ވަކި ތީްމތަކެއް ކަ ކޮޓަރި އަށްވުރެ ގިނައިން ހުންނަ ގޮތަށް. 5ބްރެކްފަސްޓް ގެސްޓް ހައުސް ހެދިފައިވާ ގޮތަށް

ްނޑުދޮށާ ގާތުން ަވކި ސަރަހައްދެއް ޓުއަރިސްޓް ވިލެޖް / ގެސްޓްހައުސް ކޮމްޕައުންޑ : ޖާގަ ބޮޑު ރަށްރަށުގައި ގޮނޑައެޅިގެން ތަރައްގީ ކުރުން. މިފަދަ ޓުއަރިސްޓް ވިލެޖެއް / ގެ ސްޓްހައުސް ކޮމްޕައުންޑެއް ގޮތުގައި ކަ

ތަރައްގީތަކުގައި، މި ސަރަހައްދުގައިވާ އެކި ގެސްޓްހައުސްތަކަށް ބޭނުންކުރެވޭ ރެސްޓޯރަންޓް ނުވަތަ ކެފޭއާ، ޓަރ ސްޕޯޓްސްއާ، ޝަވަރ އަދި ޗޭންޖިންގްރޫމްއާ، ތަކެތި ބަހައްޓާނެ ލޮކަރއާ، ސަންބެޑާ، ސަންޝޭޑާ، ވޯ

ފިހާރައާއި، އެހެނިހެން ކުޅިވަރުގެ ހިދުމަތް ހުރުން.

ޭހޯމްސްޓޭ"ގެ ގޮތުގައި ގެސްޓް ހައުސް ތަރައްގީކުރުން. މިއީ ބެޑް އެންޑް ބްރެކްފަސްޓް ގޮތަށް، ހޯމްސްޓ" :ޗް ހެދުމުގެ ނުވަތަ ހަމައެކަިނ ކޮޓަރި ކުްއޔަށްދޫކުރާ ގޮތަށް ހެޭދ ތަްނަތނެވެ. މިއީ ކިޔަވަން ޫނނީ ިރސަރ

ބޭނުމުގައި އަންނަ މީހުން ދިވެިހ އާއިލާތަކާއި އެކުގައި ދިރިއުޅުމަށް ބޭނުން ކުރެވޭނޭ ތަންތަން. މިފަދަ ގެސްޓް ނޑުވެރިކަމަށް ފާހަގަކުރެވޭ ، ހައުސްތައް ރޭވުމުގައި މެރިން ރިސާޗް، މަސްވެރިކަން، އަތްތެރިކަން ނުވަަތ ދަ

ނޑައެޅުން. ސަރަހައްދުތައް ކަ

ްއެއް ސަރަހައްދެއްގައި ހިމެނޭ ދެތިން ރަެށއްގައި ގެސްޓްހައުސް ހެދިފައިވާނަމަ، ކައިރީގައިވާ އައިލަންޑް ޕިކްނިކ :އެއް ފަޅު ރަށަކީ ޕިކްނިކް އައިލަންޑަކަށް ހެދިދާނެއެވެ. މިފަދަ ރަށްރަށުގައި މޫދު ކުޅިވަރު ތައް ހިންގުން. މިފަދަ

ށް ދިނުމުން މިވިޔަފާރި ތަރައްގީވެ އިތުރު ފަރާތަކަށް އާމްދަނީއާ ރަށްރަށުގައި މިދެންނެވި ހިދުމަްތތައް ފޯރު ކޮ ވަޒީފާގެ ފުރުސަތުވެސް އިތުރުވެގެންދާނެއެވެ.

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

63 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ްރާއްޖޭގެ ސަގާފަތާއި، މުސްކުޅި ދިރިއުޅުން ދައްކުވައިދޭ ފަދަ ރަށެއް ދެމެހެއްޓުން. މިގޮތުން ކަލްޗަރަލް އައިލަންޑ :ދު ރަށްރަށަށް ސަމާލުކަންދެވޭނެއެވެ. މިފަދަ ރަށްރަށުގައި ހުންނަ ގަދީމީ މީހުން ދިރިއުޅެފައި ހުރި މީސްކޮޅުމަ

އާސާރީ ތަންތަން، ސަގާފަތް ދަްއކުވައިދޭ ތަންތަން ރައްކާތެރި ކުރެވޭނެއެވެ.

ްރާއްޖޭއަކީ ގިނަ ވައްތަރު ތަކެއްގެ ޓޫރިސްޓުން އަންނަ ގައުމެކެވެ. އަދި ހާއްސަ ސްޕޯރޓްސް އައިލަންޑ :ހޫރު ކުޅުންތެރިން ރާއްޖެއަށް ޒިޔާރަތް ކުރާމިންވަރު ވަރަށް ބޮޑެވެ. ވީމާ، ޕްރައިވެޓްސެކްޓަރަށް ގޮތެއްގައި މަޝް

ހުޅުވާލައިގެން، "ފުޓްބޯޅަ ކޭމްޕްއައިލެންޑް" އެއްގެ ގޮތުގައި، ރަށެއް ތަރައްގީކުރެވޭނެއެވެ. މީގެ މައިގަނޑު ނުވަތަ ޓީމުތަކަށް އަމާޒުކޮށްގެން ތަފާތު ޓޫރިޒަމް ބޭނުމަކީ، ރާއްޖެއަށް ޒިޔާރަތް ކުރާ ކުޅިވަރު ކުޅުންތެރިން

ކޮށް ކުރިއެރުވުމެވެ.ޕްރޮޑަކްޓެއް ތައާރަފް

ނޑައެޅިފައިވަނީ އަހަރަކު އައިލަންޑް އަދި ފާހަގަ ކޮށްގެންެނވެ. ރަށެއް 4އައިލަންޑް ޓުއަރިޒަމް ތައާރަފްކުރުމަށް ކަނޑައެޅުމުގައި ސާފު ފެން، އެކަށީގެންވާ ނަރުދަމާ ނިޒާމެއް، ޓުއަރިޒަމް ތައާރަފްކުރާނެ ރަށްތައް/ސަރަ ހައްދުތައް ކަ

ކަރަންޓުގެ ހިދުމަތް، އަދި ަރނގަޅު ފެންވަރުގެ ސިއްހީ ހިދުމަތް ލިބެން ހުރުން މުހިންމު ާވނެއެވެ. މީގެ އިތުރުން ނޑައެޅުމުގައި ރަށްރަށުގެ ގުދުތަރީ މުއްސަދި ކަމަށާއި، ރަށްރަށުގައި ހު ރި މާއްދީ ައދި މާނަވީ ތަރިކައަށް ރަށްތައް ކަ

ބެލޭނެއެވެ.

ފާހަގަ ކުރެވޭ ސަރަހައްދު ތަކުގައި، އެސް.އެމް.އީ./ޑިވެލޮޕްމަންޓް ބޭންކް މެދުވެރިޮކށް ކުިދ އަދި މެދުފަންތީގެ .ވިޔަފާރިތަކަށް ފުރުސަތު ފުޅާކުރުން ހިމެނެއެވެ

ދަތުރު ފަތުރު 3.4

ކުރުމަށާއި، ރައްޔިތުންނަށް ތަރައްގީެގ ހަލުވިރާލުމަށާއި، އިގްތިސާދީ ދުވެލި ގައުމުގެ މުއްސަދިކަން މުޅިރާޖެއަށް ފަތުމީހުން އެއްތަނުްނ ، މީހުންގެ މެދުގައި ގުޅުްނ އުފައްދައި ބަދަހި ކުރުމަށާއި، ފަސޭހަކަން ހާސިލް ކޮށްދިނުަމށާއި

ތުރު ފަތުރުގެ ނިޒާމް އިތުރަށް އަނެއްތަނަށް ދިއުމާއި މުދާއުފުލުމަށް، އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުކާރުން ފަށާފައިވާ ދަ -ތަރައްގީކުރުމުގެ ގޮތުން:

33 ީސަރަހައްދެއްގައި ދަތުރުފަތުރުގެ ގިމަތައިގެ ސަރަހައްދީ ނޯޑް ގާއިމުކުރުން، މިގޮތުން ސަރަހައްދ "ސިޓީ" ރަށްތަކަށް ހާއްސަ ސަމާލުކަމެއްދެވޭނެ.، ސެންޓަރުތަކާއި

ެހީއާއެކު އަމިއްލަފަރާތަކުންނެވެ.ސަރަހައްދީ ނޯޑް ގާއިމުކުރާނީ ދައުލަތުގެ އ ިސަރަހައްދީ ނޯޑް ބާޒާރު ބަނދަރު މަޝްރޫއާ ލާމެހި، އިގްތިސާދީ ދުވެލި އިތުރަށް މިސަރަހައްދު ތަކުގައ

ވެ، ރައްޔިތުންނަށް ތަރައްީގގެ މަންފާ އިތުރުވުން.ހަލުވި ިޒާމް ފުޅާކޮށް އެއް އަތޮޅުން އަނެއް މިހާރު އަތޮޅުތަކުގެ އެއް ރަށުްނ އަނެއް ރަށަށް ކުރެވޭ ދަތުރު ފަތުރުގެ ނ

.އަތޮޅަށް ވެސް ދަތުރު ކުރެވޭ ނިޒާމަކަށް ބަދަލުކުރުން ައިމުކުރެވޭނީ ގާބަނދަރު މި، އިމުކުރުންގާ ( ހުޅުމީދޫސ. ވާމީ ފެންވަރުގެ ބަނދަރެއް ދެކުނުގައި )ގް ބައިނަލް އ

.ފަރާތަކާއި ގުޅިގެން އަމިއްލަ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

64 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ްއިނަލްއަގްވާމީ ވައިގެ ަބނދަރާއި، ސ. ހިތަދޫ ބައިނަްލއަގްވާމީ ވައިގެ ހަނިމާޫދ ބަހދ. މީގެ އިތުރުނދަތުރުަފތުރުގެ ނިޒާުމ އިތުރަްށ ތަރައްގީކުރުމާއި، ބަނދަރުބަނދަރާއި، މާެލ ބައިނަލްައގްވާމީ

ގެންދިއުން.ކުރިއަށް އަިމއްލަ ފަރާތަކާއި ގުޅިގެންފުރިހަމަކުރުމަށްޓަކައި ބޭނުންވާ ރީޖަނަލް ވައިގެ ބަނދަރުތައް ީގެ މަސައްކަތް މު ފެރީގެ ހިދުމަތްދިނު-ަބނދަރު އިތުރަށް ތަރައްގީކުރުމާއި، ސާކްބައިނަލްއަގްވާމީ ކުޅުދުއްފުށ

ފޭސްގައި އިސްކަން ދެވޭނީ ބަންގްލަދޭޝް ާއއި ރާއްޖެ އާއި ދެމެދު މަހަކު އެއް ފަހަރު ފެރީގެ ފުރަތަމަ .ފެއްޓުން ހިދުމަތް ފެށުމަށެވެ.

ެސަރަހައްދީ ގޮތުން ދިވެހިރާއްޖެ: އިމުކުރުންގާ ވާމީ ޓްރާންސްޝިޕްމަންޓް ޕޯޓްގް ބައިަނލް އަކުނުގައި އުތުރާއި ދ ނޑުގެ ެމދުގައެވެ. އަދި ދުރު އިރުމަތިން މެދު އިރުމަށްޗަށް ނުވަތަ ސުއޭްޒ ކެނެލް ތެރޭްނ މިއޮންނަނީ އިންޑިޔާ ކަ

ނޑު ގޮތެއްގައި ޑިގްރީ 8ދަތުރު ކުރަނީ ރާއްޖޭގެ އުތުރުން އޮންނަ ޔޫރަޕަށް ދަތުރުކުރާ ބޯޓުފަހަރު މައިގަޗެނަލުންނެވެ. އަދި ރާއްޖެ މި ޮއންނަނީ މި ޫރޓުގެ މެދުގައި ކަަމށްވުމާއި އެކު މި ދަތުރު ެދބައި ކޮށްލެވޭގޮތަްށ

ން ބައިނަލް އަގްވާމީ ބޮޑެތި ޝިޕިނގް ލައި ،ރާއްޖޭގެ އުތުރުގައި ޓްރާންޝިޕްމަންޓް ބަނދަރެއް ގާއިމުކޮށްިފަނމައިގްތިސާދީ ބާރަކަށް ވަމުން އަންނަ އަވަްށެޓރި އިންޑިޔާއާއި ،ތަކުން މިކަމަށް މަރްހަބާ ކިޔާނެެއވެ. މީގެ އިތުރުން

މި ސަރަހައްދާ ހުރި ގާތްކަމުގެ ސަބަބުން މިފަަދ ަބނދަރެއް މުިހންމު ވުމުގެ ފުރުސަތު ބޮޑެވެ. ައދި ދާދި ފަުހން ކުރި ބަނދަރުގައި ބޮޑެތި ބޯޓު ފަހަރު ބަނދަރު ކުރެވޭ ފުންމިން ސްރީލަންކާގެ ހަންބަންތޯތާގަިއ ގާއިމު

ރާއްޖޭގައި ގާއިމުކުރާ މިފަދަ ބަނދަރަކާ ވާދަކުރާނެ އަވަށްޓެރި އެހެން ބަނދަރެއް މި ޝިޕިންގ ،ނެތުމާއިއެކު ރޫޓް ގައި ނެތެވެ.

ލުން މިކަމަށް ޝައުގު ވެރިވާެނ އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ސަރުކާރެއްގައި މިފަދަ ބަނދަރެއް ގާއިމު ކުރާނީ ޕީޕީޕީ ގެ އުސޫބޭރުގެ އިންވެސްޓަރުންނަށް ހުޅުވާލައިގެންނެވެ. ދައުލަތުގެ ބަޖެަޓށް ބުރަ ނުވާނެ ގޮތަށެވެ. މި އުސޫލުން މިކަން ކުރެވޭނެ އެންމެ ބޮޑު ހެއްކަކީ ސިންގަޕޫރު ގެ ބަނދަރު ދުނިޔޭގެ އެއްވަނައިގައި ވަނިކޮށް މެލޭޝިޔާ އިން

" )ސިންގަޕޫރާ ދޮޅުގަޑި ކައިރި ރާސްތާ އެއްގައި( ތަރައްގީ ކޮށް ކާމިޔާބު ކަމާއި އެކު "ތަންޖޮންގް ޕެލެޕާސްހިންގާ ކަމެވެ. މި ބަނދަރު ހިންގަނީ ބޮޑު ޝިޕިންގް ލައިނެްއ ކަމަށްވާ "މާސްކް ލައިން" އާއި އެކު ޕީޕީޕީގެ

އުސޫލުންނެވެ.ން އެތައް ވިޔާފާރި އަކަށް ދޮރު ހުުޅވިގެންދާނެއެވެ. މިފަދަ ބަނދަރަކުްނ އުފެދޭނެ ަވޒީފާގެ ފުރުސަތުތަކުގެ އިތުރު

ބޯޓު ފަހަރަްށ ޮކއްތު ސަޕްލައި ،ޝިޕިންގ އެޖެންސީ ،މިސާލަކަށް ފަޅުވެރިން ބަދަލު ކޮށްދޭ ކުންފުިނތައްބަންކަރިން ނުވަތަ ތެޔޮ ސަޕްލައި ކުރުން ފަދަ ވިޔަފާރިތަކަށް ،ފެން ސަޕްލައި ،އިންޖީނު މަރާމާތް ،ކޮށްދިނުން

ފުރުސަތު ހުޅުވިގެން ދާނެއެވެ. ބޮޑެތި ޝިޕިން ލައިން ތަކުްނ ،އަދި ހަމަ މި ފަދަ ބަނދަރަކުން ރާއްޖެއަށް ލިބޭނެ އެންމެ ބޮޑު އެއް ފައިދާ އަކީ

ރާއްޖެ ގެންނަ މުދަލު ގެ ނާލުގެ އަގު ތިރިވެގެން ދިއުމެވެ. މިހެން ،މި ބަނދަރު ބޭނުން ކުރަން ފެުށމާއި އެކު . ށް ރާއްޖޭގެ ބާޒާރުގައި މުދަލުގެ އަގު ހެޔޮވާނެއެވެވުމުން ޖުމްލަކޮ

މަސްވެރިކަން 3.5

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

65 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

މަސްވެރިކަމަކީ ރާއްޖޭގެ އުފެއްދުންތެރިކަމުގެ އެންމެ އަސާސީ މަސައްކަތެވެ. ކާބަފައިންގެ ޒަމާުނންސުރެ ރާއްޖޭގައި ވެރިކަމުގެ ދާއިރާއިން އެންމެ ކުރެވެމުން އައިސްފާއިވާ މަސްވެރިކަން އިތުރަށް ފުޅާކޮށް ަހރުދަނާކުރުމަކީ މަސް

އިސްކަމެއް ދޭންޖެހޭ ކަމެވެ. މަސްވެރިކަމުގެ ސިނާއަތު ފުޅާވެ ރާއްޖޭގައި އުފައްދާ މަހާއި މަހުގެ ބާވަތްތަްށ އިތުރުވުމަކީ މަސްވެރިކަމުން ލިބޭ އިގްތިސާދީ ނަފާ އިތުރުެވ ތަރައްގީ ވަމުން ދާކަމުގެ ހެއްކެކެވެ. ގުދުރަތީ

ފުޅާކުރެވޭނެ މިންވަރެއް އޮންނާނެކަން ދެނެ ދެމެެހއްޓެނިވި ގޮތެއްގައި ، އްސަކޮށް މަސްވެރިކަމަކީހާ، މުއްސަދިކަމަކީ ކުރެވޭނެ މަސައްކަތަކަށް ހެދުމަށްޓަކައި މަސްވެރިކަން މެނޭޖް ކުރުމަކީ އިސްކަމެއް ދީގެން ކުރަން ޖެހިފައިވާ ކަމެކެވެ.

އަށް ިގނަގުނަ މަސަްއކަތްތަކެއް ކޮށްފައި 2012-2008ކުރުމަށް އެމް.ޑީ.ޕީ. އިން މަސްވެރިކަމުގެ ދާއިރާ ތަރައްގީވެއެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި މަސްވެރިން ބާނާ މަހަށް އެންމެ ބޮޑުއަުގ ލިބޭނެ މަގު ފަހިކޮށްދިނުމާިއ، ރޯމަސް ގަތުމުގައި

މުރާޖުއާކޮށް އެ ޒޯންތަކުގެ ނިސްބަތުން އަމިއްލަ ކުންފުނިތަކާއި އެކު ކުރެވިފައިވާ ސްކިޕްޖެކް އެގްރީމަންޓްއެގްރީމަންޓްތަކަށް ބަަދލުގެނެސް މެދު އަދި ކުދި ފަންތީގެ މަސްވެރިކަމުގެ އިންވެސްޓްމަންޓް ތަކަްށވެސް ރޯމަސްގަނެ

ޕްރޮސެސް ކުރެވޭނޭ އިންތިޒާމު ހަމަޖައްސައިދެވުނެވެ.

ން މަހަށް ފުރުމަށް ދަތި ވެފައިހުރި ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން މަސްވެރިކަމަށް އައިސްފައިވާ ހީނަރުކަމުގެ ސަބަބު 2006ބޮޑެތި މަސްދޯނި ފަހަރު ލޭނުަމސްވެރިކަން ކުރެވިދާނެތޯ އަޖުމަ ބެލުމުގެ ޕްރޮގްރާމެއް ހިންގުނެވެ. އަދި މަސްވެރިކަން

ފަހަރުގެ ނަދު ދަށްވުމާއިއެކު ދުނިޔޭގެ ބާޒާރުގައި ތެލުގެ އަގު ބޮޑުވުމާއި ގުޅިގެން މަސްވެރިކަމުގައި ހަރަކާތްތެރިވާ އުޅަ އަދަދު ދަށަށް ދިޔަ ނުދިނުމަށް ެތލުގެ ސަބްސިޑީޒް ދޭން ފެށީވެސް އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ވެރިކަމުގައެވެ.

ރާއްޖޭގެ މަސްވެރިކަމުގެ ސެކްޓަރ އިތުރަށް ވަރުގަދަކޮށް އުފެއްދުން ތެރިކަން އިތުރުކުރުމަށްޓަކައި މެރިކަލްޗަރ ގައި މަސައްކަތްތަކެއް ކުރާން ވަނީ 2011ވެރިވުން އިތުރުކުރުމަށް ސިނާއަތެއް ފެށުމުގައި ޕްރައިވެޓް ސެކްޓަރގެ ބައި

ފެށިފައެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ދިުގމުއްދަތަށް ފަޅުރަށް ކުއްޔަށް ިދނުމާއި މެރިކަލްޗަރ މަސައްކަތާއި ބެހޭ މައުލޫމާތު އެވެ. ސަރުކާރުގެ ފަރާތްތަކަށާއި އަދި އިންވެސްޓަރުންނަށް ލިޭބނެ ގޮތް މެދުވެރިކުރުން ހިމެނެ

ނޑުމާހައުލު ރިސާރޗް ކޮށް މިދާއިރާގެ މައުލޫމާތު މުއްސަދި ކުރުމަށް ،މަސްވެރިކަމާއި މަސްވެރިކަމާއި ގުޅުންހުރި ކައަދިރާއްޖޭގައި ކުރެވޭ ދޮށީގެ . ބޭރުގެ ފަރާތްތަކަށް ފުރުސަތު ދީގެން ރިސާރޗް މަސައްކަތް ކުރަން ފެށިފައިވެއެވެ

ހިކޮށް ދެމެހެއްޓެނިވި ގޮތެްއގައި ކުރަމުންދާ މަސްވެރިކަމެއްގެ ގޮތުން މެރިން މަސްވެރިކަމަކީ ތިމާވެއްޓާއި ރައްޓެރޑްޝިޕް ކައުންސިލް ސަރޓިފިކެޓް ހޯދުމުގެ މަސައްކަތްވެސް ފެއްޓިފައިވަނީ އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ވެރިކަމުގައެވެ . ސްޓްވާ

މަސްވެރިކަމުގެ ސިޔާސަތު

ޔަށްކޮްށ ދިެވހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާރޓީގެ ވެރިކަމެއްގައި މަސްވެރިކަމުގެ ސިނާއަތުގެ މިހާރުގެ ހާލަތަށް ރިއާއެންމެ އިސްކަމެއް ދީގެން ކުރެވޭނެ ކަމަކީ މިހާރަށްވުރެ ހަރުދަނާކޮށް ދެމެހެއްެޓނިވި ގޮެތއްގައި މަސްވެރިކަން

.އިތުރަށް ފުޅާކުރެވޭނެ ގޮތަށް ސިޔާސަތު ތައް ބައްޓަން ކުރުމެވެ

:ޔާސަތު ތަކަކީމިގޮތުން މުހިއްމު ސި

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

66 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ރާއްޖޭގެ :ޒިންމާދާރުގޮތެއްގައި މެނޭޖްކުރެވޭނެ އިތުރު މަސްވެރިކަން ދެނެގަެނ ތައާރުފު ކުރުން ،ހަރުދަނާ .1އަތޮޅު ދުނީގެ ބޭރުގެ ފުން ިހސާބުތަކުގައި އުޅޭ މަހުގެ ބާަވތްތައް އެކުލެވޭ މިންވަރާ އަިދ އެބާވަތްތައް

މިހެންވެ ޒިންާމދާރު ގޮތެއްގައި ރާވާހިންގިގެން ބެލެހެއްޓޭެނ .ނެތެވެނެގިދާނެ މިންވަރު މިހާަތނަށް ެބލިފައެއް ގޮތަކަށް މިފަދަ މަސްވެރިކަން ކުރެވޭނެ ގޮތްތަކެއް ހޯދުން.

ރާއްޖޭގެ : ރާއްޖޭގެ މަހުގެ އުފެއްދުންތަށް އިތުރު ކޮށް ބާނާމަަހށް ލިބޭ ައގު ބޮޑުކުރެވޭނެ ގޮތްމެދުވެރިކުރުން .2ރޑްޝިޕް ކައުންސިލް ކަޅުބިލަމަހުގެ މަސްވެރިކަ ސަރޓިފައި ވެފައިވާ ( އެމްއެސްސީ)މަކީ މެރިން ސްޓްވާ

ވުމާއިއެކު އެހެންވެ ރާއްޖޭގެ މަހުން އުފައްދާ ބާވަްތތަކަކީ ބޮޑުއަގުލިބޭނެ އުފެއްދުން ތަކެވެ.. މަސްވެރިކަމެކެވެރާއްޭޖގައި މަހުގެ ރާއްޖޭގައި ބާނާ މަސް ރޯމެޓީރިއަލްސް ގޮތުގައި އެކްސްޕޯރޓް ކުރުމުގެ ބަދަލުގައި

ެއކްސްޕޯރޓް ( ވެލިޔު އެޑްކުރުމަށްފަހު މިސާލަކަށް ފިނިކުރުން، ކޭންކުރުން)ރޮޑަކްޓްތައް އުފެއްދުމަށްފަހު ޕްކުރުމަށް ބާރުއެޅޭނޭއެވެ. މިގޮތުން ދޮށީގެ މަސްވެރިކަމުގައި ބާނާމިންވަރު އިތުރަށް ފުޅާކުރުމުގެ ބަދަލުގައި

ށް އަދި މިދާއިރާއިން ވަޒީފާ ގެ ފުރުސަތުތައް ވެސް އިތުރު ކުރެވޭނެއެވެ. އުފެއްދުން ތެރިކަން އިތުރުކޮ

.ްމަސް ރައްކާ ކުރުމަށް ނެޝަނަލް ކޯލްޑްސްޓޯ ޗޭން އެއް ގާއިމުކުރުނ

ސަރުކާރުން ބަޖެޓްކޮށް ބައިވެރިވެގެން ރާއްޖޭގެ މަހުގެ ޕްރޮޑަކްޓް އިންޓަރނެޝަނަލް މާކެްޓތަކުގަިއ ދިނުން. ޕްރޮމޯޓް ކުރަން އެހީވެ

މަސްވެރިކަމުގެ ސިނާއަތު އިތުރަށް :މަސްވެރިކަމުގެ އިންފްރާސްޓަރކްޗަރ އިތުރަށް ހަރުދަނާ ކުރުން .3ވަރުގަދަކޮށް ހަރުދަނާ ކުރުމަށް ރާއްޖޭގެ މުހިންމު މަސްވެރި ސަރަހައްދު ތަކުން އައިސް ލިބޭނެ އިންތިޒާމު

ގީކޮށް ރޯމަސް އެކްސްޕޯރޓް ކުރުމުގައި އިތުރުކުރުން. އަދި މަސްވެރި ރަށްތަކުގެ ބަނދަރު ތަރައް އެއަރޕޯރޓްގައި ދިމާވާ ލޮޖިސްޓިކް މައްސަލަތައް ހައްލު ކުރެވޭނެގޮތް މެދުވެރިކުރުން. މާލޭގައި ރަނގަޅު ފެންވަރުގެ މަސްމާރުކޭޓެއް ގާއިމުކުރުން: ސާފުތާހިރުކަމާއި ރައްކާތެރިކަމާއި އެކު މަސްވެރިން ބާނާ މަސް

މު ހަމަޖެއްސުން.ވިއްކޭނެ އިންތިޒާ

:މަސްވެރިކަން މެނޭޖްކުރުން އިތުރަށް ހަރުދަނާ ކުރުން .4

ުރާއްޖޭގައި ފުރަތަމަ ފަހަރަށް : ރުންމަސްވެރިކަން މެނޭޖްކުރުމުގެ މަރުކަޒީ އޮނިގަޑު ވަރުގަދަކޓީ މަސްވެރިކަން ރާވާހިންގާ ބަލަހަްއޓާ އޮތޯރިޓީއެއްގެ ގޮތުގަިއ މޯލްޑިސް ފިޝަރީޒް މެނޭޖްމަންޓް ޮއޯތރި

. އަދި މިފަދަ އޮތޯރިޓީއެއް ހިންގުމަށް ބޭނުންވާ ެއކަށީގެންވާ ވަސީލަތްތަށް ހޯޭދނެވެ. އުފެއްދޭނެއެވެ

ްސެޓަލައިޓްގެ ޒަރީއާއިން އޮއިވާލި . ޒަމާނީ ޓެކްނޮލޮޖީ ޭބނުންކޮށްެގން މަސްވެރިކަން މޮނިޓަރ ކުރުނ ،ކަމުގައި ހަރަކާތްތެރިވާ އުޅަނދުަފހަރުވިޔާފާރީގެ އުސޫލުން މަސްވެރި. ކަނދުފަތި ތައް ޮމނިޓަރ ކުރުންކަޅުބިލަމަހުގެ . ނިޒާމުގެ ދަށުންބެލޭނެ ގޮތް ތަރުތީބުކުރުން( ވީއެމްއެސް) ވެސަލް މޮނިޓަރިންގ ސިސްޓަމް

އިތުރުން އެހެން ބާވަތްތަަކށް )މާނިޔަމަސް، މެކަރަލް( ހާއްސަކޮށްގެން ކަނދުފަިތތަކެއް އެޅުން.

ަށް ނިންމާ ނިންމުންތަކުގައި މަސްވެިރން ޝާމިލްވާ މިންވަރު އިތުރު ކުރުން. މަސްވެރިކަން މެނޭޖްކުރުމ މަސްވެރިންގެ ޖަމާއަތްތަކާއި އެސޯސިއޭޝަން އުފެއްދުމަށް ހިތްވަރުދިނުން. –

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

67 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ްއެކަން ބަަލހައްޓާ، އޭގެން އާމްދަނީ ލިބޭެނ ނިޒާމެއް ،ރެކްރިއޭޝަނަލް ފިޝިން ލަިއސަންސް ކޮށ ގާއިމު ކުރުން.

ްދަމަން ބޭނުންކުރުވޭ ސަރަހައްދުތައް މަދު ނުވާނޭ ފަދަ ގޮތަކަށް އެހެން ޭބނުންތަކަްށ އެނނޑަ އަޅާ ދޫކުރުން. ސަރަހައްދުތައް ކަ

ާމިހާރު ހޯދާފައިވާ އެމް.އެސް.ސީ. ފަދަ ސެޓްފިކެޓް ތައް، ދެމެހެއްޓުމަށްޓަކާ ކުރަންޖެޭހ ހުރިހ)ބޮޑުކަންނެލި، ަފރުމަސް( ވެސް މިފަދަ ސަސްޓެއިނަބަްލ ކަމެއްކުރުން. އަދި އެހެނިހެން މަސަވެރިކަމަށް

ސެޓްފިކެޓް ހޯދުމަށް މަސައްކަތް ކުރުން.

.ްމަސްވެރިންގެ ކޯޕެރޭޓިވްސް އުފައްދާ ހަރުދަނާ ކުރުމަށް އެހީތެރިވެދިނުނ

ން ވަނައަހަރުްނ ފެށިގެ 1999 :މެރިކަލްޗަރ ތަރައްގީކުރުމުގައި މިހާރު ހުރި ގޮންޖެހުންތައް ިފލުވާލުން .5ނަމަވެސް، މެރިކަލްޗަރ މަސައްކަތަކީ ސަރުކާރުން އިސްކަމެއްދީގެން ކުރަމުން އަންނަ މަސައްކަތެކެވެ.

. ދިމާވެފައިވާ ސަބަބު ތަކަކާހުރެ މިހާ ހިސާބަށް އައިއިރުވެސް މެރިކަލްޗަރގެ މަސައްކަތް ވަނީ ނުފެށިފައެވެގޮންޖެހުންތަކަކީ ކޮބައިތޯ ބަލާ އެކަން ކަން ވީމާ، މެރިކަލްޗަރ ތަރައްގީ ކުރުމުގައި ހުރި ހުރަސްތަކާއި

ހައްލު ކުރެވޭނެ ގޮތްތަށް ބަލާ ަހއްލުކުރުން. މިގޮތުން މެރިކަލްޗަރ ސިނާއަތުގެ އެކި ސްޓޭޖްތައް ބަހާލައިގެން ކުރިއަށް ގެންދިއުމާއި، ސަރުކާރުގެ ބައިވެރިވުމާއެކީ ހަޗަރީ ގާއިމު ކުރުމަށް ފަހު ފްރައި އާންމުންނަށް

ތް ެމދުވެރި ކުރުން ފަަދ ކަންކަމަށް އިސްކަންދިނުން. މަސްވެރިކަމަށް ބޭނުންވާ އެމުެގ ބާވަތްތަްއ ލިބޭނެގޮ ކަލްޗަރ ކޮށް މަސްވެރިންނަށް ރަނގަޅު އަގެއް ލިބޭނެ ގޮތް ހޯދުްނ.

ރިކަމަކީ ލޭނުމަސްވެ، އަތޮޅުން ބޭރުގައި އަދި އީ.އީ.ޒެޑް. ގައި ކުރާ ކަންނެލި :ލޭނުމަސްވެރިކަން ފުޅާކުރުން .6އަދި މިކަން އިތުރަށް ދިވެހިންނަށްވެސް އެކަށީގެންވާ ގޮތެއްގައި ކުރެވިދާނެ މަސްވެރިކަމެއްކަމުގައި ހެދުން.

ބޯޓުތަކަށް ާރއްޖޭގެ ސަރަހައްދުން މަސްވެރިކަން ކުރުމަށް ހުއްދަ ދިނުން.ފުޅާކުރުމަށް ބޭރުގެ

ރާއްޖެއަކީ މަސްވެރިކަމުގެ ޖެ ތަމްސީލުކުރުން: ސަރަހައްދީ އަދި ބައިނަލްއަގްވާމީ ޖަމާއަތްތަކުގައި ރާއް .7ސަރަހައްދީ އަދި ބައިނަލްއަގްވާމީ ޖަމާއަތްތަކުގެ ޖަލްސާތަކުގައި މިހާރުވެސް ވަރަށް މުހިންމު ރޯލެއް ކުޅެމުން ނޑުމަހުގެ ބާަވތްތައް މެނޭޖްކުރުމުގެ މުިހންމު ވާހަކަތަކެއް އަންނަ ގައުމެކެވެ. ސަރަހައްދީ ފެންވަރެއްގައި ކަ

ދެކެވޭއިރު، މިހާރަށްވުރެވެސް އިތުރަށް ރާއްޖޭގެ ބައިވެރިވުން އިތުރުކުރުން.

މަސްވެރިކަން ކުރުމުގައި އެނަރޖީ އެފިޝަންޓްކޮށް ކުރެވޭނެ ގޮތްަތއް ތައާރަފް ކުރުން. .8

ތައް ކުރިޔަށް ހުރިކަންތައް

. ށް ކުރަންެޖޭހ މަސައްކަތްތައްމެރިކަލްޗަރ މަސައްކަތް ފެށުމަށްޓަކައި ހުރި ގޮންެޖހުންތަްއ ހައްލު ކުރުމަ .1 ުރން، މަލްޓީ ސްޕީސީސް ހެޗަރީއެއް ގާއިމުކުރުން()ކޮރަންޓީން ފެސިލިޓީ ގާއިމުކު

ދަށްވަމުންދާ ފަރުމަސްވެރިކަން މެނޭޖްކުރުމުގައި ކުރަންޖެހޭ މަސައްކަތް ކުރުން )މައުލޫމާތު ހަރުދަނާ ކުރުން، .2 އް ތަންފީޒު ކުރެވޭނެ އިންތިޒާމު ހަމަޖެއްސުން( މަސްވެރިން ހޭލުން ތެރި ކުރުވުން ، ގަވާއިދު ތަ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

68 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ހިންގާ، ެބލެހެއްޓުން މިހާަރށް ވުރެ އިތުަރށް ހަރުދަނާ ކުރުްނ )ފިޝަރީްޒ މެނޭންމަްނޓް ، މަސްވެރިކަން ރާވާ .3 އެޖެންސީ ވަރުގަދަ ކުރުން، ފިޝަރީޒް/ މެރިން ރިސާރޗް ސެންޓަރު ހަރުދަނާ ކުރުން(

ހިންގުން ވަރުގަދަކުރުންސަރުކާރު ހިއްސާވާ ކުންފުނީގެ .4 މަހާއި މަހުގެ އުފެއްދުންތަކުގެ ކޮލިޓީ ރަނގަޅު ކުރުމަށް ކުރަން ހުރި މަސައްކަތްތައް ކުރުން .5ކޭޓެއް ގާއިމުކުރުން: ސާފުތާހިރުކަމާއި ރައްކާތެރިކަމާއި އެކު މަސްވެރިން މާލޭގައި ރަނގަޅުފެންވަރުގެ މަސްމާރު .6

އްސުން.ބާނާ މަސް ވިއްކޭނެ އިންތިޒާމު ހަމަޖެ

ނޑު ނު މަސްވެރިކަން ތަރައްގީކުރުމަށް ބޭ ންވާ އިދާރީ އޮނިގަ

ްމަސްވެރިކަމުގެ އައު ބިލް: ބިލް ފާސްވުމުން ގާނޫނުގެ ދަށުން ހަަދން ޖެހޭ ގަވާއިދުތައ

ުއަދި ގާނޫނާއި ެބޭހ ގަވާއިދު ތައް، މެރިކަލްޗަރ ތަރައްގީކުރުމަށް ބޭނުންވާ ގާނޫނ

ިއަށް މެނޭޖް ކުރުމަށް ބޭނުންވާ އިާދރީ އޮނިގަޑު ވަރުގަދަކުރުން މަސްވެރިކަން ޒަމާނީ ވައްޓަފާޅ

ެރޑްސް ގާއިމުކުރުމުގ ރާއްޖޭގައި އުފައްދާ މަހުގެ ބާވަތްތަށް )ހާއްސަކޮށް މޯލްޑީވް ފިޝް( ގެ ކޮލިޓީ ސްޓޭންޑަ އޮނިގަޑުގެ މަސައްކަތް ނިންމުން.

ދަނޑުވެރިކަން 3.6

ނޑުވެރިކަމުގެ ދާއިރާއެ ނޑު ގޮތެއްގައި މަސައްކަތް 2012-2008ތަރައްގީ ކުރުމަށް މް.ޑީ.ޕީ. އިން ދަ އަށް މައިގަނޑުވެރިކަން ކުރުމަށް ބޭުނންާވ އުމްރާނީ އަދި އިންސްޓިޓިއުަޝނަލް ވަސީލަތްތަްއ ކޮށްފައިވަނީ ވިޔަފާރި އުސޫލުން ދަ

ނުޑވެރިކަމަކީ ހަމައެކަނި އްކަތެއްގެ ސަނިކަމެތިްނ ކުރާމަ ގާއިމުކުރުމާއި ހިދްމަތްތައް ފޯުރކޮށް ދިނުމަށެވެ. އަިދ ދަނޑުވެރިން އެއީ ވިޔަފާރިވެރިންގެ ގޮތުގައި ދެކި، އެމަަސއްކަތަކީ ފައިދާއާއި ގޮތުގައި ދެކޭ ދެކުންތައް ފޮެހަލއި، ދަނޑުވެރިކަމުގެ ކުރިއެރުންތައް ހުރި ސެކްޓަރަކަށް ބަދަލުކުރުމަށް މަސައްކަތް ކުރެވުނެވެ. އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުކާރުގެ ދަ

ނޑުވެރިކަމުގެ މަސައްކަތް ކުރުމުގެ ފުރުސަތުތައް ސި ނޑު އަސާސަކީ އެންމެންނަށް ހަމަހަމަ ގޮތުގަިއ ދަ ޔާސަތުގެ މައިގަނޑުވެރިކަމަކީ ތިމާވެއްޓާއި ރައްޓެހި މަސައްކަތަކަށް ހެދުމާއި، ރާއްޖޭގެ ތިމާވެއްާޓއި ގުޅޭ ޓެކްނޮލޮޖީ ހުޅުވާލުމާއި ދަ

ނޑުވެރިކަމުގެ ދާއިާރ ހަރުދަނާކޮށް ފުާޅ ބޭނުންކޮށްެގން މި ދާއިރާ ފުޅާކުރުމަ ށް ބާރުއެޅުމެވެ. މީގެ ިއތުރުން، ދަކުރުމަށް ބޭނުންވާ ގާނޫނީ އޮނިަގނޑު ހަރުދަނާކުރުމާއި، ދާއިރާ ވިލަރެސް ކުރުމަށް ބޭނުންވާ ސާފު ތަފާސް ހިސާބު

،ގެ ރައްކާތެރިކަން ހޯދައިދިނުމާއިއެއްކުރުމަށް އިސްކަން ދިނުމެވެ. މިސިޔާސަތުގެ އަމާޒަކީ ރައްޔިތުންނަށް ކާނާނޑުވެރިކަމުގެ ބާވަތްތައް މަދުކޮށް ރާއްޖޭގެ އުފެއްދުން ތެރިކަން ފަގީރުކަން ނައްތާލުމާއި، ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރާ ދަ

. އިތުރުކުރުމެވެ

ސާދުގައި ވަރަށް އަދި މީގެ އިތުރުން ރާއްޖޭގެ ގުދްރަތީ ވަސީލަތްތަކުން ރުކާ ުރކުން ލިބޭ ކާއްޓަކީ ރާއްޖޭގެ ިއގްތިއަހަރަށްވުރެ ގިނަދުވަސްވެ މުސްކުޅިވެ 100މުހިއްމު އެއްޗެއްކަން ޔަގީނެވެ. މިހާރު ހުރި ރުއްތަކުގެ ބޮޑުބައި އަކީ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

69 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

މަތިވަރު ގެއްލިފައިވާ ރުއްތަކެކެވެ. މިހެން ކަމުން މިރުއްަތކުން ލިބޭ ނަފާމިަވނީ ވަރަްށ ބޮޑުތަނުން ކުޑަވެ ނޑުވެރިކަމުގައި މަޝްއޫލްވެގެން ނެތިގޮސްތައެވެ. ރުއްތަކުން ނެގިދާނެފައިދާ ކިތަންމެ ގިަނގުނަވިނަމަވެސް ދަ

އުޅޭދިވެހިންނަށް މިކަމުގެ ފަްނނީ ލަފާ އާއި ރުއްތަކަކަށް ޖެހޭ ބަލިތަކާ ސޫފިތަުކން ލިޭބ ގޯނާއަށާ މިކަމަީކ އެމްޑީޕީ ސަރުކާރުން ކުރާނެކަމެކެވެ. ސިނާއީގޮތުން ދިރުން ހުރި ކަމެއްގެގޮތުގައި ހެދެމަށް ޕްރޮގްރާމެއް ހިންގުމަކީ

ރާއްޖޭގައި ސިނާއީ ފެންވަރަށް ކާށިއުފެއްދިދާނެކަމީ ޔަގީންކަމެކެވެ. ރާއްޖޭގެ ފަސްގަޑާ ހޫނުމިނަކީ މިކަމަށް ފައްކާ ވެއްޓެކެވެ. މިގޮތުން އުފެއްުދންތެރިކަން އިތުރުކުރުމައްޓަކަިއ މިސިނާއަތެއްގެ ގޮތުގައި ކުރިއަށް ގެންދިއުމުގެ

ރޮގްރާމެއް ހިންގޭނެއެވެ. މިފަދަ ޕްރޮގްރާމެއްގައި އުފެއްދުމުގެ ނިޒާމާ ހިންގުމުގެ ނިޒާމު ހަރުދަނާކޮށް ރާވާ؛ ކުދި އަދި ޕްނޑުތައް ގާއިމްކޮށް އެފަރާތްތަކަށް އެހީތެރިކަން ފޯރުާވ، އުފެއްދޭތަކެތީ އެގްރީ ބޯޓު މެދުވިރިކޮށް މާކެޓަްށ ބޮޑެތި ދަ

ކުރުމުގެ ސިޔާސަތުތައް އެކުލަވާލާ ތަންފީޒުކުރުމާ؛ މިކަުމގައި ހަރަކާތްތެރިވާ ފޯރުކޮއްދިނުމާ، މިކަންކަންނޑުވެރިންނަށް މާލީ އެހީތެރިކަން ޑިވެލޮޕްމަންޓް ބޭންކުގެ ތެރެއިން ވުމާ އަދި ތަމްރީންއާ ބައިނަލްއަގްވާމީ ދަ

ތަޖްރިބާފޯރުކޮށްދިުނން ހިމެނެއެވެ.

ސަރުކާރުން ނެރުނު ނަތީޖާ .އެމް.ޑީ.ޕީ

ިނޑުވެރިން އުފައްދާތަެކތީގެ ބާވަްތތައް އިތުރުކޮށްދ ުއފައްދާ ތަކެތީގެ އަދަދު ިއތުރު ކުރެވުނެވެ. މިގޮތުްނ، ، ވެހި ދަމިލިއަން ރުފިޔާ އަށްވުރެ ގިނައަދެއްގެ ވިޔަފާރި ކުރެވިފައިވެއެވެ. 341ވަނަ އަހަރު މާލޭ މާރުކޭޓުގައި 2010ނޑުވެރިކަމުގެ 57ވަނަ އަހަރާއި އަޅާބަލާއިރު % 2009މިއީ ގިނަ އަދަދެެކވެ. މާލޭ މާރުކޭޓުގެ އިތުރުން ދަ

ކޭޓަށާއި ސަރަހައްދީ މާރުކޭޓަށް ކޮންޓްރެކްޓް އުސޫލުން ވިްއކަން ފެށުނެވެ. ތަކެތި ސީދާ ރިސޯރޓް މާރުނޑުވެރިން އުފައްދާ ތަކެތީގެ ތަފާސް ކޭޓުތަކަށް ވިއްކޭކަމަށްއަށްވުރެ ގިނައަދަދެއްގެ ތަކެތި މިފަދަ މާރު 2/1ދަ

ހިސާބުތަކުން ދައްކައެވެ.

ްނޑުވެރިކަމުގެ މަސައްކަތް ވިޔަފާރި އުސޫލުން ކުރުމަށްޓަކައި ދަނޑުވެރިން ހިއްސާވާ ކޯޕަރޭޓިވް ސޮސައިޓީ ތައ ދަތަކަްށ ވިޔަފާރި ފުޅާކުރުމަށް ބޭނުންާވ ފަންނީ އަދި މާލީ ހިދުމަްތތައް ފޯރުކޮށްދެވުނެވެ. އުފައްދާ، އަދި މިކޯޕަރޭޓިވް

ޯކޕަރެޓިވް ސޮސައިޓީއަށް ޓެކްނިކަލް އަދި މާލީ 10އުަފއްދައި، މީގެ ތެރެއިން ކޯޕަރޭޓިވް 22ތުން މިގޮއެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ަވނީ ނިންމާފައެވެ. ނަމަވެސް މި ކަން ތަންފީޒު ކުރެވުމުގެ ކުރިްނ ސަރުކާރުވަނީ

. ކޭޓަށް ފޯރުކޮށްދިނުމުގެ އެހީތެރިަކން ފެއްޓުނެވެކެތި މާރު ބަދަލުކޮށްލާފައެވެ. އަދި ކޯޕަރެޓިވް ތަކުން އުފައްދާ ތަގަިއ އަންހެނުންެގ ހިއްސާ އިތުރުޮކށް، އެ ކޯޕަރެޓިވް ތަކުގައި ަމސައްކަތް ކުރާ އަދި މި ފަދަ ކޯޕަރޭޓިވް

އަންހެނުން ތަރައްގީކޮށް ކުރިޔަށް ނެރުމުގެ ޕްރޮގްރާމެއް ފެއްޓުނެވެ.

ުނޑު ގޮވާން ކުރުމުގެ އިތުރ ކުކުޅު ބިހުގެ މިންވަރު ދަށް ،ރާއްޖެއިން ބޭރުން އެތެރެ ކުރެވޭ އެއްގަމު މަހާއި ،ންދަބަކަރި އަދި އެހެނިހެން ޖަނަވާރު ގެންގުޅުމުމުގެ މަޝްރޫއުތައް ފަަށއި، ޖަނަވާރު ،ކުރުމުގެ މަގްސަދުގައި ކުކުޅު

ހާއްސަ ކްލިނިކެއް ހެދުމުގެ ގެންގުޅުމުގައި ދިމާވާ ސިއްހީ މައްސަލަތައް ހައްލު ކުރުމަށް އެކަމަށް ނޑުވެރިންނަށް ފޯރުކޮށް ދިނުމަށް ބޭނުންވާ މަސައްކަތްފެށުމާއި، ދާއިމީ ގޮތެއްގައި ވެޓްނެރަރީ ހިދުމަތް ދަވަސީލަތްތައް ގާއިމު ކުރެވުނެވެ. މީގެ އިތުރުން ގަސްގަހަށް ޖެހޭ ބަލިތައް ދެނެގަންނާނޭ ލެޯބޓަރީ ގެ މަސައްކަތް

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

70 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ތިމާވެއްޓާ ރައްޓެހި ގަސްގަހަށް ޖެހޭ ބަލިަތއް ކޮންޓްރޯލް ކުރާ ނިޒާމް ގާއިމުކުރުމާއި އާލާތް ފެށި ރަށުފެންވަރުގައި ލިބޭނެަތންތަން ގާއިމުކުރެވުނެވެ.

ްނޑުވެރިކަންކުރާ އަމިއްލަ ފަރުދުންނާއި، ޖަމިއްޔާ ޖަމާއަތްަތކާއި، ކޯޕަރެޓިވ 188ސް އަށް އަމާޒުކޮށްގެން ދަސިޑީ ސްކީމެއް މިލިއަން ރުފިޔާގެ ސަބް 50މެއް ތައާރަފު ކުރެވުނެވެ. އަދި މިލިއަން ރުފިޔާގެ ލޯން ސްކީ

ތައާރަފު ކުރެވުނެވެ.

ްނޑުވެރިކަމުގެ މަސައްކަތް ފެށުމަށ އަހަރާ އަޅާ 2008ފަޅުރަށް ކުއްޔަށް ދޫކުރެވުނެވެ. މިއީ 36އަލަށް ދަ އިންސައްތަ ގިނަ އަދަދެކެވެ. 59.4ބަލާއިރު %

2011 ަނޑުވެރިކަމާއި ގުޅޭ ތަމްރީނު ފޯރުކޮށްދެވި، 500ހަރުގެ ނިޔަލަށް ވަނަ އ އަށްވެރެ ގިނަ ފަރާތްތަކައް ދަނޑުވެރިކަމުގެ ރޮގުން ޑިޕްލޮމާ ފެންވަރުގެ ތަމްރީނު ހާސިލް ކޮށްދެވުނެވެ. އަދި ރަށްރަށުގެ 11 ފަރާތްތަކަށް ދަ

ނޑުވެރިކަން ކިޔަވައި ދިނުމަށްޓަކައި ކުރަ ންޖެހޭ ޕައިލަޓް މަސައްކަތްތައް ފެއްޓުނެވެ. ސްކޫލް ތަކުގައި ދަ

ާނޑުވެރިކަމުގެ ދާއިރާ ހަރުދަނާ ކުރުމަށް ޭބނުންވ ާގނޫނު ރައްޔިުތންގެ މަޖްލިހުްނ 1ާގނޫނުލިޔެ، 5ދަ ފާސްކުރެވުނެވެ.

ާނޑުވެރިކަމުގެ ތަކެތި އަގުހެޔޮވާނެގޮތް ހޯދ ންފޮމޭޝަްނ ށްޓަކައި މާެކޓް އިހައްދާތަކެއްޗަށް މާކެޓް ހޯދާދިނުމަ –ދަ ސިސްޓަމްއެއް ގާއިމުކުރެވި، ދަނޑުވެރިކަމުގެ ތަފާސް ހިސާބު ހަރުދަނާ ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ފެއްޓުނެވެ.

ިނޑުވެރިން އުފައްދާ ތަކެއްޗަށް ރަނގަޅު އަގު ހޯދައި ދިުނމަށާއ ހަލާކު ވެގެން އުކާލަްނ ޖެހުމުން ލިޭބ ،ދަ ޕްރޮސެސްކޮށް ވެލިޔު އެޑް ކުރުމުގެ މަސައްކަތްތަކެއް ފެއްޓުނެވެ. އެތަކެތި ،ގެއްލުންތައް ކުޑަ ކުރުމަށްޓަކައި

ތައް ކަންތައް އޮތްދައުރުގައި ކުރާނެ ކުރިޔަށް

ިނޑުވެރިކަންކުރުމަށް ރާއްޖޭގެ ވަކި ރަށްތަކެއް ހާއްސަކުރުން )މިހެންހެދިކަމުގައ ވީނަމަވެސް މީހުން ދިރިއުޅޭ ދަ ށްދެވޭނެ(ރަށްރަށުގައި ދަޑުވެރިކަންކުރުން ފަހިކޮ

ްނޑުވެރިކަމުގެ މާކެޓިން އަދި ޕްރޮމޯޝަން ހިންގާނެ ކޯޕަރޭޓިވެއް ގާއިމުކުރުނ ދަ

ްނޑުވެރިކަން ފްލޯޓިންގް ޕްލެޓްފޯމްސްގައި ކުރެވޭނެގޮތްހެދުނ ބިން ނެތް ފަޅުބޮޑުރަށްރަށުގައި ަހއިޑްރޮޕޯނިކްސް ދަ

ެނޑުވެރިކަމުގެ ަމސައްކަތަށް ނެރުމާއި އެމީހުންގ ހުނަރު ތަރައްގީ ކުރުމަށް ހާއްސަ ޕްރޮގްރާމްތައް އަންހެނުން ދަ ހިންގުން

.ްނޑުވެރިކަން ކުރުމަށް ފަޅުރަށްތައް ދިގު މުއްދަތަކަށް ދޫކުރުނ ދިވެހިންނެކޭ އެއްފަދައިން ޤާބިްލ ބިދޭސީންނަށް ދަނޑު ވެރިކަން ކުރުމަށް ދެވޭނެ އިންތިޒާމް ހަމަޖެއްސުން.އަދި ބިން ބޮޑު ރަށްތަކުން ބައެްއ ދަ

ަނޑުވެރިކަމުން އުފައްދާތަކެތީގެ އަގުތައް އަތްފޯރާފަށަށް ތިރިކުުރމަށް ބޭނުންވާ މަސައްކަތްތައް ުކރުން ދ

ިނޑުވެރިކަން ކުރުމަށް ބޭނުންވާ ސާމާނު ހެޔޮއަގުގައި ފަސޭހައިން ލިބޭނެގޮތް ފަހިކުރުން އަދި ރާއްޖޭގައ ދަ ސައްކަތް ކުރުން އުފެއްދެން ހުރިތަކެތި ދެނެގަނެ ެއތަކަތި އުފެއްދުމަށް މަ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

71 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ްނޑުވެރިކަމުގެ ތަކެތި މާރކޭޓް ކުރުމަށް ނިޒާމެއް ގާއިމުކުރުނ ސަރަހައްދެއްގައި ޑިސްޓްރިބިއުޝަްނ 2 -ދަ ސެންޓަރ ހެދުން

ނޫންތައް ގާދަނޑުވެރިކަން ތަރައްގީކުރުމަށް ބޭނޫންވާ

ޭނޫން ގާޕެސްޓިސައިޑް އިމްޕޯރޓްކުރުމާއި ވިޔަފާރިކުރުން އަދި ބޭނުންކުރުމާއި ބެހ

ީނޫން ގާވެޓެރިނަރ

ޭނޑުވެރިކަން ކުރުމާއި ބެހ ނޫން ގާދަ

ޭނޑައެޅުމާއި ބޭނުންކުރުމާއި ބެހ ނޑުވެރިކަމަށް ބޭނުންކުރާ ބިްނ ކަ ވާއިދު ގަދަ

ފުރިހަމަ ޓެކްސް ނިޒާމެއް 3.7

ވިޔަފާރިތަކުގެ ހިއްސާ އާއި ޓެކްސް ޕޮލިސީ އަކީ އިގްތިސާދެއް ބިނާ ކުރުމުގައި އަމިއްލަ ފަރުދުންގެ ހިއްސާ އާއި އަދިއިގްތިސާދު ބައްޓަން ކުރުމުގަިއ ވަރަށް ބޮޑު ދައުރެއް އަދާކުރާއެއްޗެކެވެ. ރަގަޅަށް ފަރުމާ ކުރެވިފައިވަ ޓެކްސް ެގ ނިޒާމެއް ގާއިމުކުރުމުން އިގްތިސާދީ ދުވެލި ރަގަޅު ކުރެވި ހަރުދަނާ ކުރެވިގެންދެއެވެ. މިގޮތުްނ ޓެކްސް ގެ ނިޒާމެއް

ކުރާއިރު ވަޒީފާ ގެ ފުރުސަތަށާއި އަދި އިގްތިސާދު ކުރިއެރުވުމަށް ބެލުމަކީ މުހިންުމ ކަމެކެވެ. މިގޮތުން ޓެކްްސ ފަރުމާނެގޭ އަދަދުތަކަކީ ވިޔަފާރިތަކަށް ވަޒީފާގެ ފުރުސަތު އިތުރު ކުރެވޭ އަދި އިތުރު އިންވެސްޓްމެންޓްތައް ކުރެވޭ ަފަދ

ކެކެވެ.ގޮތަކަށް ބައްޓަންކުރެވެންެޖހޭ އަަދދު ތަ

ކޯޕަރޭޓް ޓެކްސް: .1

ގައި ބެހެއްޓުން. މިއީ ދުނިޔޭގެ ނިސްބަތުން ބަލާއިރު އެންމެ ުކޑަކޮށް 7ކޯޕަރޭޓް ޓެކްސް ރޭޓް % ޓެކްސް ނެގޭ ގައުމުތަކުގައި ހިމެނޭ އަދަދެވެ.

ޖީ.އެސް.ޓީ.: .2

ޔާއި ައދި ޖީ.އެސް.ޓީ. ނެގޭ މިންވަރު ިއތުރު ކުރުމުގައި ތަރައްގީ ވަމުން އަންނަ ގައުމުތަކުގަ މިސަރަހައްދުގެ ގައުމުތަކުން ނަގަމުން ދާ މިންވަރަށް ބަލާ އިތުރު ކުރަމުން ގެންދިޔުން.

ފަތުރުވެރިކަމުގައި ރާއްޖެޔާއި އެއް ގިންތީގައި އުޅޭ ގައުމުތަކާއި މިސަރަހައްދުގެ ގައުމުތަކުން ނަގާ ނޑަށްބަލާ ޓުއަރިޒަމުން ަނގާ ޖީ.އެސް.ޓީ. އިތުރު ކުރަމުން ގެ ންދިޔުންމިންގަ

އަމިއްލަ ފަރުދުންގެ އަތުންނެގޭ ޓެކްސް .3

އަމިއްލަ ފަރުދުން އަތުން ެނޭގ ޓެކްސް ނެގެމުން ދާނީ އާްމދަނީ ގެގޮތުގައި މަހެއްގެ މަްއޗަށް ރުފިޔާ އަށް ވެރެ ގިނަ އިން ލިބޭ މީހުންގެ އަތުްނނެވެ. 30،000

ނޫނުތައް ކްސް ގެ ނިޒާމް ފުރިހަމަ ކުރުމަށް ޓަކައި ފާސް ކުރަންޖެހޭ ގާ ޓެ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

72 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ްވިޔަފާރި ފައިދާ އިން ޓެކްސް ނެގުމުގެ ބިލ

ްއަމިއްލަ ފަރުދުންގެ އަތުން ޓެްކސް ނެގުމުގެ ބިލ

ްޓެކްސް ނެގުމާއިބެހޭ އިދާރީ ގާނޫނަށް އިސްލާހުގެނައުމުގެ ބިލ

ފެއްޓުމާއި ހިންގުން ފަސޭހަކުރުން ވިޔަފާރި 3.8

ާރުގެ އޮފީސް ތަކުން ނަގަންޖެހޭ ހުއްދަ ތަކާއި އަދި ވިޔަފާރި އަށް މަގުފަހި ކޮށްދިނުމުގެ ގޮތުން ސަރުކގަވާއިދު ތައް ލުއި ކޮށްިދނުން. އަދި ވިޔަފާރި ފެށުމަށް މަގުަފހިކޮށްދިނުމުގެ ގޮުތން އެއްތަނަުކން ހުރިާހ

އިމުކޮށްދީ، އަތޮޅުތަކުގައި ވިޔަފާރި ފައްޓަން ބޭނުންވާ ފަރާްތތަކަށްެވސް މާލެ ކަމެއް ނިމޭ އުސޫލެއް ގާ ނައިސް ވިޔަފާރި އެއް ފައްޓާ ތަރައްގީ ކުރެވޭނެ މަގުފަހިކޮށްދިނުން.

ްގާނޫނު ތަކަށާއި އަދި ހެދެުމންާދ ގަވާއިދުތަކަށް އަވަސް އަވަހަށް ބަދަލު ގެންަނން ނުޖެހޭ ފަދަ އުސޫލުތަކެއނޑައެޅު ކީ އިންވެސްޓަރުންނަށް ަޔގީން ކަން އިތުރު ކޮށްދިނުން.ން. މީގެ މައިގަނޑު ސަބަބަކަ

ސަރުކާރުން އާންމުން ކުރާ ވިޔަފާރި ނުވަތަ އާންމު ރައްޔިތުންނަށް ކުރިއަށް ގެންދެވޭނެ ޕްރޮޖެކްޓް ތަކުގަިއނޑު ސަބަބކީ އާންމު ފަރު އެއްގައި އިންވެސްޓްކުރާ ދުން ވިޔަފާރިއިންވެސްޓްކުރުން މަދުކުރުން. މީގެ މައިގަ

އިރު ސަރުކާރުން ކޮމްޕީޓް ކުރާނަމަ އެވިޔަފާރީގެ ޑިމާންޑަށް އަންނާނެ ބަދަލުތަކާއި ިމފަަދ ކަންކަން ދެނެގަތުމަށް ަދތިތަކާއި ކުރިަމތިވުމުގެ އިތުރަށް ވިޔަފާރި ަހރުދަނާ ކުރުމަށް ދަތިަތށް ކުިރމަތިވުމުން

ލޭގޮތްވުމެވެ.އިންވެސްޓަރުންނަށް ޔަގީން ކަން ގެއް

ޭވިޔަފާރި އަށް މަގުފަހި ކޮށްދިނުަމށާއި އަދި ވިޔަފާރީގައި ޔަގީންކަން އިތުރުކުރުމުގެ ގޮތުން ފާސް ކުރަންޖެހ ގާނޫނުތައް

ްޓެކްސް ގެ ނިޒާމާއި ގުޅޭ ގާނޫނު ތައ ްއިމްޕޯޓް އެކްސްޕޯޓާއި ބެހޭ ގާނޫނަށް ގެންނަންެޖހޭ ބަދަުލތަކާއި ެބހޭ ބިލ ީކުރުމުގެ ބިލް ވިޔަފާރި ރަޖިސްޓްރ ްޕާޓްނަރޝިޕް ބިލ ްކުންފުނީގެ ބިލ ްދިވެހިރާއްޖޭގައި ކުރެވޭ ފޮރިން އިންވެސްޓްމެންޓްތައް އުވާލުމާއި ެބހޭ ބިލ ްކުދި އަދި މެދު ފަންތީގެ ވިޔަފާރީގެ ބިލ ްމާކެންޓައިލް ކޯޓު ގާއިމުކުރުމުގެ ބިލ ްއާބިޓްރޭޝަން ގެ ބިލ ްބިމުގެ ބިލ ްރަހުނުގެ ބިލ ާއުސޫލުން އިމާރާތްކުރުމުގެ ބިލް ސްޓްރާޓ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

73 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ކަތްތެރިން އުފެއްދުން ނުވަތަ ލޭބަރފޯސް ވަރުގަދަ ކުރުން އް މަސަ 3.9

މިޒަމާނުގެ މަސަތްކަތްތެރި މުޖުތަމައުއެއް ބިނާ ކުރުމަކީ ގަުައުމުގެ އިގްތިސާދު ތަރައްގީ ކުރުމަށް އެޅޭ އެންމެ މުހިންމު އަޅަންޖެހެެއވެ.ގޮންޖެހުންތައް ެދނެގަތުމަށްފަހު ފިޔަވަޅު އެއް ފިޔަވަޅެވެ. މިގޮތުން އެކަން ކުރުމަށް ހުރި

ިރާއްޖޭގައި މިވަގުތު ވަޒީފާގެ ފުރުސަތު ނުލިބިފައި ތިބި ޒުވާނުންަތކެއް ތިބިއިރު ވަޒީފާގެ ފުރުސަތު ތައް ހުރއިވެއެވެ. އަދި އެ ދާއިރާތަކާއި އެ ވަޒީފާތަކަށް ބޭނުންވާ ގާބިލު ފަރާތްތަކެއް ނުލިބުުމގެ ދަތިކަން ފާހަގަކުރެވިފަ

ގާބިލުކަން ނެތުުމން މިފަދަ ވަޒީފާ ތަކަށް ދިޔުމުގެ ފުރުސަތު ގެއްލިފައިވެއެވެ. އެހެންކަމުން އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުކާރުން ފަށާފައިވާ ހުނަރު ޕްރޮގްރާމް އިތުރަށް ހަރުދަނާ ކުރެވިގެންދާނެއެވެ.

ަވިޔަފާރިވެރިންގެ ދައުރު ފުޅާކުރުން. ވަޒީފަގެ ފުރުސަތުތަކަށް މީހުން ތަމްރީނުކުރުމުގައި އަމިއްލ

ރަދުތައް ދެމެހެއްޓެނިވި ވަރެއްގައި ބެހެއްޓުން ހަ ސަރުކާރުން ކުރާ 3.10

ައުމުގެ އިގްިތސާދު ހަރުދާނާ ގަރަދު ތައް ދެމެހެއްޓެނިވި ވަރެއްަގއި ބެހެއްޓުމަކީ ހަލަތުގެ ބަޖެުޓން ކުރެވޭ އުދ ގޮތެއްގައި ބެހެއްޓުމުގެ އެއް އަސާސެވެ.

ުރަދުތައް ބޮޑުވެގެްނ ބަޖެޓް ޑެފިސިޓް ޫފބެއްދުމަްށޓަކައި ދަރަންޏަށް ނެގޭ ކޮންެމ ރުފިޔާ އަކީ ހަލަތުގެ ދައނޑުމެންގެ ދަރިންގެ ޖީބުން ދައްކަންޖެހޭނެ ފައިސާ އެއްކަމުން އެފަދަ ބޮޑު ބުރައެއް ފަހުގެ ޖީލުތަކަށް އަޅުގަ

،ވެގެން ެދއެވެ. އެހެން ކަމުން ބަޖެޓް ޑެިފސިޓް ކުޑަކޮށް އުމުގެ ކުރިމަގަްށ އޭޅޭބޮޑު ހުރަހަކަށްގަރޮޅާލުމުން ފުމްދަނީ އިތުރުކުރެވޭނެ ގޮތްތައް އާރަދުތައް ކުޑަކޮށް ހަލަތުގެ އުތިލަފަތްހަމަ ބަެޖޓަކަށް ވާސިލް ވުމުގެ ގޮތުން ދަ

-ހޯދަންޖެހެއެވެ. މިގޮތުން:

ބެހެއްޓުމަކީ ގައުމުގެ އިގްތިސާދު ހަރުދާނާ ދައުލަތުގެ ބަޖެޓުން ކުރެވޭ ހަރަދު ތައް ދެމެހެއްޓެނިވި ވަރެއްގައި - ގޮތެއްގައި ބެހެއްޓުމުގެ އެއް އަސާސެވެ.

ީދައުލަތުގެ ހަރަދުތައް ބޮޑުވެގެްނ ބަޖެޓް ޑެފިސިޓް ޫފބެއްދުމަްށޓަކައި ދަރަންޏަށް ނެގޭ ކޮންެމ ރުފިޔާ އަކނޑުމެންގެ ދަރިންގެ ޖީބުން ދައްކަންޖެހޭނެ ފައިސާ އެއްކަމުން އެފަދަ ބޮޑު ބުރައެއް ފަހުގެ ޖީލުތަކަށް އަޅުގަ

،ފުރޮޅާލުމުން ގައުމުގެ ކުރިމަގަްށ އޭޅޭބޮޑު ހުރަހަކަށް ވެގެން ެދއެވެ. އެހެން ކަމުން ބަޖެޓް ޑެިފސިޓް ކުޑަކޮށްތިލަފަތްހަމަ ބަެޖޓަކަށް ވާސިލް ވުމުގެ ގޮތުން ދައުލަތުގެ ހަރަދުތައް ކުޑަކޮށް އާމްދަނީ އިތުރުކުރެވޭނެ ގޮތްތައް

-ޖެހެއެވެ. މިގޮތުން:ހޯދަން

އާސަންދަގެ ހިދްމަތް ހުރިހާ ރައްޔިތުންނަށް ފޯރުކުރެވޭ އަދި ދެމެހެއްޓެނިވި ނިޒާމެއް ގާއިމުކުރުން -

ފުދުންތެރި ރައްޔިތުންނަށް ދިނުމުގެ ބަދަުލގައި ފުދުންތެރިކަން ،ދައުލަތުން ދެވޭ ހިލޭ އެހީ ނުވަަތ ސަބްސިޑީ -އަށްވުރެ މަދުން ލިޭބ 40000ން. މިޮގތުން އާމްދަނީެގގޮތުގައި ނެތްފަރާތްތަަކށް އަމާޒުކޮށްގެްނ ދިނު

މީހުންނަށް ދިނުން. މިގޮުތން ދެވޭ ސަބްސިޑީގެ ތެރޭގައި ހިމެނެނީ ކަރަންޓުގެ ސަބްސިޑީއާއި ކާބޯތަކެތީގެ ސަބްސިޑީ އެވެ.

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

74 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ވި ގޮތެއްގައި ދެވޭނެ އިގްތިސާދީ ތަރައްގީއަށާއި، ގެދޮރު އަދި ތައުލީމަށް ދެވޭ ސަބްސިޑީ ދެމެހެއްޓެނި - އުސޫލެއް ގާއިމު ކުރުން.

އުމްރާނީ ތަރައްގީ ގެ މަޝްރޫއު ތަކުގަޔާއި އަދި އާންމުންނަްށ ދެވޭ ހިދުމަތްތަކުގައި އަމިއްަލ ފަރުދުންެގ - ހިއްސާ ވާގޮތަށް ޕީޕީޕީ ގެ އުސޫލުން ކުރިއަށް ގެންދިޔުން.

މެހެޓުމަށްޓަކައި ފަސް އަހަރު ތެރޭގައި މިކަމުގެ ފަސެންޓް ގައި ދެ 30ދައުލަތުގެ ހަރަދުތައް ޖީ.ޑީ.ޕީ. ގެ - ބިންގާ އެޅުން

ޕަސެންޓްގައި ހިފެހެއްޓުމަށް އަމާޒުކޮށް ސިޔާސަތުތައް އެކަށައަޅާ 60ދައުލަތުގެ ދަރަނި ޖީ.ޑީ.ޕީ. ގެ - މަސައްކަތްކުރުން

ޓުްނ އުފުލޭނެ ގާނޫންތައް ފާސްކުރެވޭ އިރު އެ ގާނޫނަކުން ދައުލަތުގެ ހަަރދަށް އަންނަ ބުރައަކީ ބަޖެ - ބުރައެއްތޯ ބެލުމަށްަފހު ފާސް ކުރުން.

ސަރުކާރުން ކުރާ ހަރަދު ތައް ދެމެހެއްޓެނިވި ވަރެއްގައި ބެހެއްޓުަމށްޓަކައި ފާސްކުރަންޖެހޭ ގާނޫނުަތއް -

ދައުލަތުގެ ހަރަދަށް ޒިންމާ ވުމުެގ ބިލް -

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

75 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ކަން ވަނަ ބައި : ރައްޔިތުންނަށް ހަމަހަމަކަމާއި ރައްކާތެރި ތަރުހަ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

76 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

އަދުލުއިންސާފު 4.1

ތައާރަފު

ޖުޑިޝަރީ ނުވަތަ އަދުލުއިންާސފުގެ ދާއިރާއަކީ ދައުލަތުގެ ިތންބާރުގެ ތެރެއިން އެއްބާރެވެ. މިދާއިރާ ނުވަތަ މިބާރު އް އިސްލާހުކޮށްގެން މެނުވީ ދިވެިހރާއްޖޭގައި މިހާރު އަމަލު ކުރަމުންމިދާ ގާނޫނު އަސާސީގައި ަބޔާންކުރާ ޑިމޮކްރެސީ އެ

ރާއްޖޭގައި ނުހިންގޭނެއެވެ. އެމް.ޑީ.ޕީ.ގެ އަދުލުއިންސާފުގެ ސިޔާސަތުގެ ބޭނުމަކީ އަދުލުއިންސާފުގެ ދާއިރާއަކީ ގާނޫނަށް ތަބާވާ ދާއިރާއަކަށް ހެދުމަށާއި އެދާއިރާ އަކީ ގާނޫނު ބޭނުންކޮށްގެން ރައްޔިތުންގެ މައްޗަށް ވެރިވެގަތުމަށް މަސައްކަތްކުރާ

ވެ، ރައްޔިތުންަނށް ގާނޫނީ އިމުގެތެރޭގައި ދިރުއުޅުމަށް މަގުދައްކައިދޭ ހަރުދަނާ ނިޒާމަކަށް ހެދުމެވެ. ބައެއް ކަމުގައިނު

އެމް.ޑީ.ޕީ. އިން އަދުލު އިންސާފުގެ ދާއިރާއަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގާނޫނު އަސާސީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފަދަ ދިވެހި މުގެ ޔަގީްނކަމާއި އިތުބާރުހުރި ތަނެއްކަމުަގއި ހެދުމަށް މަސައްކަތް ރައްޔިތުންނަށް އަދުލު އިންސާުފ ލިބިދޭނެ ަތނެއްކަ

ކުރާނަމެވެ. އެހެނީ، އަަދުލއިންސާފުގެ ދާއިރާއަކީ ޑިމޮކްރަސީއެއްގެ އެއްމެ މުހިންމު އެއް ބިންގަލެވެ. އަދި އްގެގޮތުގައި އުފެދި ދެމިއޮތުމަކީ ކިބާވެފައިވާ ތަނެއަދުލުއިންސާފުގެ ދާއިރާއަކީ ވަކިފަރާތަކަށް ނުޖެހި ސިޔާސީ ފިކުރުން އެއް

ދުލުއިންސާފު ލިބިދޭ ތަނެއްކަމުގައި އަދުލުއިންސާފުގެ ދާއިރާ ގާނޫނީ ވެރިކަމެއް ހިންގުމުގެ އަސާސެކެވެ. ރައްޔިތުންނަށް އަކެއްނެތް މީ އެއްވެސް ޝައްށްގެންނަން ބޭުނންވާ ތަރައްގީއާއި މަސަލަސްކަން ނުގެނެވޭނެކަނުވެ، އެމް.ޑީ.ޕީ. އިން ރާއްޖެއަ

ކަމެކެވެ. އަދި ވަކިން ހާއްސަކޮށް، އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ އިގްތިސާދީ ތަރައްގީގެ ސިޔާސަތު ބިނާވެފައި ވަނީ ވިޔަފާރި ތަރައްގީ ކުރުމާއި ރާއްޖޭގައި އިންވެސްޓްކުރަން ފުރުސަތު ހުޅުވާލައިގެން ކަމަށްވާތީ، މިކަންކަން ކުރިައށް ގެންދިއުމަށް ޭބނުންާވ

އިވާ ކޯުޓތަކެްއ ކި މުއާމަލާތްތަށް ހިންގުމަށް ބޭުނންވާ ގާނޫާނއި ގާނޫނީ ހަމަތަކެއްގެ މައްޗަްށ ބިނާވެފަވިޔަފާރީގެ އެކިއެ ކަމަށް ގާބިލު ކޯޓު ސިސްޓަމެއް ގާއިމު ކުރަންޖެހެއެވެ. ،ގާއިމުކޮށް އަދި އިތުބާރުހުރި

ހާ ބާރުތަށް ހަވާުލކޮށްފައިވަނީ ދިވެރާއްޖޭގެ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގާނޫނު އަސާސީއިން އަދުލު އިންސާފު ގާއިމު ކުރުމުގެ އެންމެފަދައިްނ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކޯޓުތަކަކީ ރައްޔިތުންގެ ކުރިމަތީގައި ގަދަރާއި ުހރުމަތް ލިބިގެންވާ ިމނިވަްނ ކޯޓުތަކާއެވެ. އަދި ހަމައެ

ބިދެނީ ޯކުޓތަކަކީ ކޮންމެ މީހަކަށްެމ ތަންތަްނ ކަމުގައި ވުމަށް ލާޒިމު ކޮށްފައިވެއެވެ. އަދި މިފަދަ ގަދަާރއި ހުރުމަތްތެރިކަން ލި ރައްޔިތުންގެ އަދުލުއިންސާފަށް ،ސިޔާސި ފިކުރުން އެއްކިބާވެ ،ފަސޭހައިން މައްސަލަ ހުށަހެޅޭ، އަދި ވަކިފަރާތަކަށްނުޖެހި

ވެ. އަދި އިސްކަންދީގެން މައްސަލަ ނިންމާ ތަންތަން ކަމުގައިވުމުން ކަމަްށވާތީ، ގާނޫއަސާސީ މިކަންކަންވެސް ލާޒިމްކުރެއެއެއާއެކު، ކޯޓުތަކުްނ މައްސަލަ ނިންމަންާވނީ ގާޫނނު އަާސސީ އާއި ގާނޫނުގައި ބަޔާްނ ޮކށްފައިވާ ގޮތުގެމަިތން ކަމަށް ހަމަ

އަދުލުވެރިކަމާއި އިންސާފުވެރިކަމާއި އެކު ، ބަޔާން ކޮށްފައިވެއެވެ. މިގޮތުގެ މަތިން މައްސަލަބަލައި ޝަރީއަްތ ހިންގުމުގައިގުމާއި ރައްޔިތުންނަށް ގާނޫނު އަސާސީން ލިބިދީފައިވާ އިންސާނީ ހައްގުތަަކށް ހުރުމަތްތެރިކޮށް ހިތައި ޝަރީއަތް ހިން

އެހައްގުތައް ރައްޔިތުންނަށް ިލބިދޭފަދަ އުސޫލަކުން މައްސަލަތަށް ނިންމުމަށް ާގނޫ އަސާސީ ލާޒިމު ކުރެއެވެ. ނ ޑިޔާރުންނަކީ، ަމތީފެންވަރެއްގެ ތައުީލމާއި ތަޖުރިބާ ިލބިފައިާވ މިސަބަބަށްޓަކައި ޯކޓުތަކަށް އަްއޔަންކުރާ ގާޒީންނާއި ފަ

ބަޔަކުކަމުގައި ވުމަށާއި އަދި އަހުލާގު ރަނގަޅު ބަޔަކަށްވުމަށް ގާޫނނު އަސާސީ ލާޒިމް ކުރެއެވެ.

،ދާއިރާއަކަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކޯޓުތަކަކީ ނުވަަތ އަދުލުއިންސާފުގެ ދާއިރާއަކީ ގާނޫނު އަސާސީގައި ބަޔާން ކޮށްފައިވާ ފަދައެންމެފުރިހަމަ މާނައިގައި ހެދުމަކީ އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ އަދުލުއިންސާފުގެ ދާއިރާ ތަރައްގީ ކުރުމުގެ ސިޔާސަތުގެ މުހިންމުބައެކެވެ.

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

77 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ނޑު އަސާސެއްގެ މައްޗަށެވެ. އެއީ މިނިވަްނ 4އަދުލު އިންސާފުގެ ހަރުދަނާ ނިޒާމެއް ބިނާވެފައި އޮންނާީނ މައިގަޒިންމާއުފުލުމާއި އަދި އެފިޝެންޓް ކަމެވެ. ރަނގަޅަށް ހިނގާ ކޯޓު ،ދެފުށްފެންަނން އޮތުމާއި ،ށް ނުޖެހުން(ކަމާއި)ވަކިފަރާތަކަ

މުގެ އެންމެހާ ލެވެލެއްގައި އެއަށް އަމަލުކުރަމުން ސިސްޓަމެއްގައި މި ހަތަރު އަސާސް އިތުރަށް ތަރައްގީކޮށް އެސިސްޓަ ގެންދާނެއެވެ.

ނެއްކަމުގައި ހެދުމަށް ގާނޫނުގައިވާ ގޮތުގެމަތިން މައްަސލަ ނިންމުމާއި ގާނޫނުގެ ތުބާރުުކރެވޭ ތަކޯޓަކީ ރައްޔިތުންނަށް އިމެއްގައި ލިބިދެވެންޖެހޭ ލީަގލް ސަރޓެއިންޓީ ހޯދައިދޭ ތަނެްއކަމުގައި ވުން މުހިއްމެވެ. ސަބަބަކީ، ދިވެހި ކޯޓުތަކުގައި ވެރިކަ

ދި އެކި ރައްޔަތުންަނށް އެކި ހަމަ ގެންގުޅޭ ސަގާފަތަކަށް ވެފައިވާތީއެވެ.އަށަގެންފައިވާ ސަގާފަތަކީ މިނިަވން ނޫން، އަ

ދިވެހިރާއްޖޭގައި މިހާރު އަމަލުކުރަމުންދާ ގާނޫނު އަސާސީގެ ދަށުންވެސް އައްޔަންކޮށްފައި ވަނީ އެމަގާމުތަކުގައި ކުރިންތިިބ ނޑިޔާރުންނާއި ގާޒީންނެވެ. ވީމާ މި ސަގާފަތް ނައްާތލައި ނޑިޔާރުން ،ފަ ނަކީ ގާނޫނު ައސާސީއާއި ގާނޫނަށް ތަބާާވ ފަ

ގާނޫނާއި އެއްޮގތަށް މައްސަލަ ނިންމާ ބައެއްކަމުގައި ވުން މުހިންމެވެ. ިމފަދަ ޝަރުީއ ނިޒާމެއް ގާއިމު ކުރުމަްށ ،ބަޔަކަށްވެނޑިޔާރުންނާއި ގާޒީންނަކީ ގާނޫނު އަސާސީގައި ބަޔާންކުރާ ތަ އުލީމީ ފެންވަރާއި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކޯޓުތަކަށް އައްޔަންކުރާ ފަ

އަދި އެމަގާމުގެ ވާޖިބު އަދާކުރެވޭފަދަ ބުއްދިއެއް ހުރި އިންސާފަށް އަމަލުކުރަން ލޯބިކުރާ ،އަހުލާގީ މިންގަޑަށް ފެތޭ ބައެއްކަމުގައި ހެދުން މުހިންމުއެެވ.

ނޑިޔާރުގެ ނުވަތަ ޖުޑިޝަރީ އަކީ ދައުލަތުގެ ބާރުތަކުގެ ތެރެއިން ވަކިބާރެއްގެ ގޮތުގަިއ ކަ ނޑައަޅަފައި ވަނީ އެއީ ފަމިނިވަންކަން ލިބިގެންވާ ދާއިރާެއއް ކަމުގައި ހެދުމަށެވެ. މިނިވަން މުއައްސަސާއެއް ގޮތުގައި ފަނޑިޔާރުގެ ބޭއްވުމުގެ ދެ

ށް ބޭނުމެއްވެއެވެ. އެއްކަމަކީ ސަރުކާރުގެ ބާރުތައް ވަކިމިންވަރެއްގެ ެތރޭގައި ހިފެހެއްޓުމަށާއި ވަކިފަރުުދންގެ އަސާސީ ހައްގުތަނޑައެޅުމާއި ވަޒީފާގެ ޔަގީންކަން ރައްކާތެރިކޮށްދިނުމަށެވެ. މި ދެންނެވި މިނިވަންކަން ދެމެހެްއުޓމަށްޓަކައި ވަކިބަޖެޓެއް ކަނޑިޔާރުގެއިން ނިންމާ ނިންމުންތަކަށް ހުރުމަްތެތރިކޮށް ހިތުން ހިމެނެއެވެ. އޮތުމާއި ދައުލަތުގެ އަނެއް ދެބާރުންވެސް ފަ

ނޑިޔާރުންގެ ހަގީގީ ކަށް ނުޖެުހމުގެ އެންމެ މުހިންމު އަސްލަކީ ފަރުދީގޮތުން ކޮންެމ މިނިވަންކަމާއި ވަކިފަރާތަ ފަނޑިޔާރުގޭގެ މިނިވަންކަން ދެމެހެއް ނޑިޔާރެއްގައި އެކުލެވިގެންވާ ތެދުވެރިކަމެވެ. ފަ ނޑިޔާރުންނަކީ ގާނޫނީ ފަ ޓުމަްށޓަކައި ފަ

ތައް ނިންމުމުަގއި ވަކިފަރާތަކަށް ނުޖެހި ިއންޓެްގރިޓީ ހިފެހެއްޓުމާއި އަދި އެއް ކަމުަގއިވުމާއި މައްސަލަތަމްރީނު ލިބިފައިާވ ބަނޑިޔާރުންނަކީ ރައްޔިތުންގެ އިތުބާރު ރައްކާތެރި ކަމާއިއެކު ބަލަހައްޓާ ބަޔަކު ކަމުގައި ވާންޖެހެއެވެ. މިސަބަަބށްޓަކައި ފަ

ނޑައެޅިފައިވާ ސުލޫކީ ،މަގާމަށް އެކަށީގެންވާ ތަމްރީުނ ލިބިފައިވާ ނޑެއްގެ ތެރޭގައި ދިރިއުޅުން ހިފަހައްޓާ ކަ މިންގަ ބައެއްކަމުގައި ވުން ލާޒިމެވެ.

ކިތަންމެ ފުރިހަމަ އަދުލުއިންސާުފގެ ނިޒާމެއް ރޭވިފައި އޮތްނަމަވެސް ރައްޔިތުންނަށް ލުއިފަސޭހަކަމާއި އެކު ކޯޓަށް މައްސަލަ ށް ނުދެވޭނަމަ އެނިޒާމުގެ ބޭނުމެއް ނުހިފޭނެއެވެ. ވީމާ ހުށަހެޅުމަށާއި އަދި ޝަރީއަތް އަޑުއެހުން ފަދަ ކަންކަމަށް ކޯޓަ

އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ވެރިކަމުގައި ރައްޔިތުންނަށް ލުއިފަސޭހަކަމާއި އެުކ ޝަރީއަތަށް މައްސަލަ ހުށަހެުޅމަށް މަގުފަހިކޮށްދިނުަމށް ކޯޓަްށ މައްސަލަ ހުށަހެޅުމާއި، މަސައްކަތްކުރާނެއެވެ. އަދި ކޯޓަށް ދާންޖެހިއްޖެ ިހނދެއްގައި ލުއިފަސޭހަ ގޮތެއްގެމަތިން

ނުވަތަ ކުށެއްގެ ތުހުމަތުގައި ނަމަވެސް ކޯޓަށް ހާޒިރުވާން ޖެހިއްޖެ ނަމަ މާލީގޮތުން ދަތިހާލުގައި އުޅޭ ރައްޔިތުންނަށް ގާނޫނީ ރުސަތު ލިބޭނެ ފަދަ ނިޒާމެއް ހަމަޖައްސައިދިނުމަކީ މުހިންމުކަމެކެވެ. ކީލެއްގެ އެހީތެރިކަން ހޯދުމަށް ފުވަ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

78 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ކެއް ކަމަށް ވުމަށް ދިވެހިރާއްޖޭގައި ހިންގާ ޝަރީައތުގެ ހުރިހާ މަޖިލިހަކީ ާއންމުޮކށް ހުޅުވާލެވިގެން ިހންގާ ޝަީރއަތްތަގާނޫނު އަސާސީގައި ބަޔާންކޮށްފައި ވުމާއިއެކު، ކޯޓު އިމާރާތް ތަރައްގީކޮށް، ޝަރީއަތް ހިންގާ މާލަންތަކަކީ ހިނގަމުންާދ

ޖެއްސުމަށް ވާ އަދަދެއްގެ މީހުްނނަށް ވަދެވޭފަދަ ޖާގަ އޮތް ތަނެއް ކަމުގައި ހަމަީށގެންޝަރީއަތެއް އަޑުއެހުމަށް އެކައެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ވެރިކަމުގައި މަސައްކަތް ކުރާނަމެވެ. އަދި ހަމަ އެއާއެކު، ކޯޓު ހިންގާ އިމާރާތްތަަކކީ އާންމުންގެ ތެރެއިްނ

ދެނުކުމެ އުޅެވޭފަދަ ގޮތަކަށް ފަރުމާ ކޮށްފައިވާ ތަންތަންކަމުގަިއ ށްވެސް ފަސޭހައިން ވަހާއްސަ އެހީއަށް ބޭނުންވާ ފަރާތްތަކަހެދުން މުހިންމެވެ. މިފަދަ ކަްނކަމަކީ އެކަށިގެންވާ މިންވަރެއްގެ ކެޕިޓަލް ހަރަދެއް ބޭނުންވާނެ ކަންކަމަށްވާތީ، ދައުލަތުގެ

ނ ޑައެޅުން މުހިންމެވެ. ބަޖެޓު ތަންދޭ ވަރަކުން ކޯޓު އިާމރާތަށް ކެޕިޓަލް އެކްސްޕެންޑިޗަރ އެއް ކަ

ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކޯޓުތަކުގެ ނިޒާމު ހިނގަމުން ދަނީ ކޮރަޕްޝަނަްށ މަގުހުޅުވިގެން ކަމަށް ރައްޔިތުން ތުހުމަތު ކުރެއެވެ. ވީމާ ތް މިފަދަ ތުހުމަތު ތަކުން އެއްކިބާެވ ރައްޔިތުންގެ އިތުބާރު ކޯުޓތަކަްށ ހޯދައި ދިނުމަށް އެމް.ޑީ.ޕީ. ެގ ސަރުކާރުން މަސައްކަ

ކުރާނަމެވެ. މި މައްސަލަ އެންމެ ފަސޭހައިން ހައްލު ކުރެވޭނީ ކޯޓުތަކުގެ އިދާރީ ހިންގުމުން ފެށިގެން ޝަރީއަތް ހިންގުމުގެ މަރުހަލާއާއި ހަމައަށް، ކަންކަން ހިގަނީ ދެފުށްފެްނނަ ގޮތަށް އަިދ އެފިޝެންޓްކޮށް ކަމުގައިވުމުްނނެވެ. ދެފުށް ފެންނަގޮަތށް

ހިންގުމާއި ޝަރީއަތް ހިންގުމުގެ ބޭނުމަކީ ހުރިހާކަމެއްވެސް ކޮށިނުޖެހި ގަވާއިދުން ހިނގުމުގެ އިތުރުްނ ކޯޓުތަކުގެ އިދާރީ ތަކުގައި މަސައްކަތްކުރާ މީހުން ޕްރޮފެޝަނަލްވުމަށް މަގުފަހިެވގެންދިއުމެވެ. ކޯޓު

ގޮތެއްގައި ރައްޔިތުންގެ ތެރެއިން އެންމެ އަދުލުއިންސާފުގެ ދާއިރާގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ޖިނާއީ އަދާލަތުގެ ދާއިރާއަކީ އާންމު އިރާއެވެ. ވީމާ މިދާއިރާގައި މިހާރު ބޭނުން ކުރަމުން ގެންދަނީ ޒަމާންވެފައިވާ އަދި މިހާރުގެ ގެ މީހާއަށް ފެންނާނެ ދާއިއާދަ

ނޫނެކެވެ. ވިމާ މައު އާއި ނުގުޅޭ އަދި ގާނޫނު އަސާސީގައި ބަޔާންކުރާ އިންސާނީ ހައްގުތަކާއި ބީރައްޓެހި ގާދިވެހި މުޖުތަދިވެހި މުޖުތަމައާއި ގުޅޭ އަދި ގާނޫނު އަސާސީގެ މައްޗަށް ބިނާވެފައިވާ ގާނޫނެއް ،މާނަށް ފެތޭމިގާނޫނު އުވާލައި މިޒަ

ނޑައެ ޅުމުގެ ގާނޫނަކާއި ކުށް ހެދުމަކީ ވަރަށް މުހިންމު ކަމެކެވެ. ޖިނާއީ އަދާލަތު ހިންގުމަްށ ބޭނުންވާ ކުށާއި އަދަބު ކަނޑައެޅުމުގެ ގާނޫނަކާއި ހެއްކާބެހޭ ގާނޫނު ފާސްކޮށް އެއަށް ތަހުގީގުކޮށް ކުށުގެ ޝަރީއަތް ހިންގުމަށް ބޭނުންވާ އިޖުރާތު ކަ

އަމަލުކުރަން ފެށުމަކީ އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުކާރުން އެންމެ އިސްކަންދޭނެ އެއްކަމެވެ. މި ގާނޫނުތަށް ެހދުމުގައި ދިވެހިރައްޔިތުންގެ ގެ ޒަރިއްޔާއިން އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުކާރުން ވާފަދަ ޖިނާއީ އަދާަލތުގެ ިނޒާމެއް ގާނޫނުހިޔާލު ހޯދައި ރައްޔިތުން ޭބުނން

ނޑައެޅުމުގައި އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުކާރުން ތަން ފީޒުކުރުމަށް މަސައްކަތްކުރާނެއެވެ. ޖިނާއީ އަދާލަތުގެ ާގނޫނީ ނިޒާމް ކަކުއްވެރިން ރިހެިބލިޓޭްޓ ކުރުމަށެވެ. ޖިނާއީ ކުްށ ގިނަެވ ދޭނީ ބޮޑެތިކުށް ަމދުކުރުމަށް ބާރުއެޅުމަށާއި ވީމިންވަރަުކންއިސްކަން

އަދި ވަކިން ހާއްސަކޮށް ބޮޑެތި ޖިނާއީ ކުށް ގިނަވުމަކީ އިންވެސްޓުކުރުމަށް ހުރަސްއަޅާނެ ކަމެއްކަމުގައިވާތީ އާއި އަދި .އްޔިތުންނަށްވެސް އަދުލު އިންސާފުގެ ދާއިރާއަށް އޮންނަންޖެހޭ އިތުބާރު ގެއްލޭނެ ކަމެކެވެރަ

ޕްރޮސެކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހާއި ފުލުހުންެގ މުއައްސަސާ އަކީ ވެސް ޖިނާއީ އަދާލަތުގެ ުމހިންމު ބައެކެވެ. ވީާމ މި މުއައްސަސާ ތަކުންވެސް ޖިނާއީ އަދާލަތާއި ގުޅުން ހުންނަ ކަންކަން ކުރަނީ ގާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެ މަތިން

އްޔިތުންގެ މަސްލަހަތު ހިފެހެއްޓުމަށާއި މުޖުތަމައުގެ އަމަންއަމާންކަމަށް އިސްކަން ދީގެން ސިޔާސީ ފިކުރުން އެއްކިބާވެ، ރަކަމުގައި ހެދުމަކީވެސް ވަރަށް މުހިންމު ކަމެކެވެ. ވީމާ، އެމް.ޑީ.ޕީ.ގެ ސަރުކާރުން ޖިނާއީ އަދާލަތުގެ ގާނޫުނތައް

އެކުލަވާލުމުގައި މި ދެ މުއައްސަސާވެސް ހިމަނާނެއެވެ.

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

79 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ގެ މަދަނީ އަދި ވިޔަާފރި ދާއިރާތަކަކީ ވެސް އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ސަރުކާރުން އިސްކަންދޭނެ ދާއިރާއެވެ. ސަބަބަކީ ކޯޓުތަކުދިވެހިރާއްޖޭގައި އިންވެސްޓްމެންޓަށް މަގުފަހިވެ ރާއްޖޭގައި އިންވެސްޓްކުރުމަށް ބާރުއަޅާ މާހައުލެއް ގާއިމު ކުރުމަށް

އަދި އެގާނުނުތަކުގައި ބަޔާންވެގެންވާގޮތުގެ މަތިން މައްސަލަ ހައްލުކޮށްދެވޭ ފަދަ ކޮންމެހެންވެސް ބޭނުންތެރި ގާޫނނުތަކަކާއި ގާބިލުކަން ލިބިެގންވާ ކޯޓުތަކަާކއި އަދި އެއީ އިންވެސްޓަރުންގެ އިތުބާރު ލިބިފައިވާ އެއިތުބާުރ ހިފެހެއްޓޭފަދަ ނިޒާމަކަްށ

އިވާ ކަންކަމެވެ. އަދި މިއީ ާރއްޖޭގެ ރައްޔިތުންނަށްވެސް ހެދުމަކީ އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ އިގްިތސާދީ ސިޔަސަތާއި ގުޅިލާމެހިފަރާއްޖޭގައި ވިޔަފާރި ހިންގުމަށް ލިބިދޭ އާހިތްވަރަކަށްވެ ވިޔާފާރި ތަރައްގީ ކުރުމަށް ކޮންމެހެން ބޭނުްނތެިރ

ޑްމިނިސްޓްރޭޓިވް ވިޔަފާރި ގާނޫނު، ކޯޕަރެޓް ގާނޫނު، އެ، ނިޒާމެއްވެސްމެއެވެ. މިގޮތުން ރާއްޖޭގައި ކޮންޓްރެކްޓު ގާނޫނުތިމާެވށި ރަްއކާތެރިކުރުމުގެ ގާނޫނު، މުަދލާއިެބހޭ ގާނޫނު )އުފުލޭމުދަލާއި ނުއުުފލޭ މުދަލުގެ(، ވަޒީފާއާބެހޭ ، ގާނޫނާއި އިޖުރާތު

ގާނޫނު، އަދި ޓޯޓް ގާނޫނު ތައް ފުރިހަމަކޮށް މިހާރު އަމަލު ކުރަމުންދާ ގާނޫނުތައް ހަރުދަނާކޮށް މިނިޒާމަކީ ދުނިޔޭގެ ނިާޒމަކަށް ހެދުމަށް އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުކާރުން އިސްކަން ދީގެން މުތަކުންނާއި ވިޔަފާރިވެރިންގެ އިތުބާރު ލިބިފައިވާ ފަދަގައު

މަސައްކަތް ކުރާނަމެވެ.

ބާ މިގޮތުން ރާއްޖޭގައި މާކަންޓައިްލ ކޯޓެއް ގާއިމުކޮށް، މިޯކޓުގައި ޝަރީއަތް ހިންގުމުގައި ރާއްޖެިއން ބޭރުްނ، ކަމުގެ ތަޖުރި ނޑިޔާރުން މި ދާއިރާއަށް ގާބިލުކަން ނޑިޔާރުން ބައިވެރިކޮށް އެމީހުންގެ އެހީތެރި ކަމާއެކު ރާއްޖޭގެ ފަ ލިބިފައިވާ ފަ

ޒާމްކުރުން މުހިންމެވެ.އިތުރުކޮށް ޕްރޮފެޝަނަލްކޮށް ކުރިއެރުމަށް މަގުފަހިވާނެ ފަދަ ގޮތަަކށް އިންތި

ސަރުކާރުން ނެރުނު ނަތީޖާ .ޕީ .ޑީ .އެމް

ނޑިޔާރުންގެ ގާނޫނާއި ކޯޓުތަކުެގ ގާނޫނު އަސާސީން ދީފައިވާ އިންތިގާލީ މަރުހަލާގެ މުއްދަތު ަހމަވުމުގެ ފަހުން ފަލިުހން ފާސްކޮށްިދނުމުން އެ ގާޫނނުތަކުގައިވާ ގޮތުގެމަތިން އަމަލުކުރުމަްށ ަމސައްކަތް ކުރިކަމުގައި ގާނޫނު މަޖް

ރާއްޖޭގެ އަދުލު ،ރާތްތަކުން އިސްލާހަށް ހުރަސް އަޅާތް ކުރާ ފަވެސް އަދުލު އިންސާފުގެ ދާއިރާގައި މަސައްކަވީނަމައިންސާފުގެ ދާއިރާ ކުރީގައިވެސް އޮތް ބީދައިން ވަނީ ބާއްވާފައެވެ. އަދި މިދެންނެވި ގާނޫނުތަކާއި ގާނޫނު އަސާސީން

އެވެ. ވީމާ، އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ޮގތުގައި ބޭނުންޮކށްގެން ކުރީ އޮްތ ނިާޒމު އިތުރަށް ވަރުގަދަކުރީލިބިދީފައިވާ ބާރު ނަހަމަ ސަރުކާރުން މި ދާއިރާގައި މާ އެދެވޭ ރަނގަޅު ނަތީޖާއެއް ހާސިލްކުރެވިފައެއްނެތެވެ.

އަދިވެސްހުރި ކަންބޮޑުވުންތައް ރައްޔިތުންގެ

މިހާރު އަމަލުކުރަމުންދާ ގާނޫނު އަސާސީގައި ދައުލަތުގެ ތިން ބާރު ވަކިކޮށް، އަދުލުއިންސާފުގެ ދާއިރާ އަކީ ނޑައަޅާފައިވީނަމަމު ވެސް، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކޯޓުތަކުން އަުދލުއިންސާފުގެ ހުރިހާ ސްތަގިއްލު މިނިވަން އެއްބާރުަކމުގައި ކަ

ކަމެއް ހިންގަމުންދަނީ ިއންސާެފއްނެތް ގޮތެއްގައި އެއްވެސް ަފރާތަކަށް ޒިންމާދާރީ ވުމެއްނެިތ ކަމަށް ރައްޔިތުން ރެވޭ އިންސާފު ފެންަނފެނުމުގައިވެސް އަދި ހަގީގަުތގައިވެސް ލިބިދޭެނ ދެކެއެވެ. ރައްޔިތުންނަށް އިުތބާރުކު

އިންސާފުގެ ނިޒާމެއް ރާއްޖޭގައި ގާއިމުވެފައި ނެތުމުގެ ަސބަބުން ރައްޔިތުްނ ކަންބޮޑުވެއެވެ. އެމް.ޑީ.ޕީ. އިން އަދުލުތަރައްގީކޮށް ބޭރުގެ ހުށަހަޅަފައިވާ އިގްތިސާދީ ަތރައްގީ ކުރިއަށް ގެންދިއުމަށާއި ރާއްޖޭގައި ވިޔަފާރި

އިންވެސްޓްމެންޓުތަކަށް މަުގފަހިުކރެވޭނީ ރާއްޖޭގެ ކޯޓުތަކަކީ ބަިއނަލްއަގްވާމީ ފެންވަރަށް ވިޔަފާީރގެ މުއާމަލާތްތަކާއި

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

80 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

އެއް ދިމާވެއްޖެނަމަ އެމައްސަލައެއް ގާނޫުނގައިވާ ގޮތުގެ މަތިްނ ގުޅޭކަންކަން ދަންނަ އަިދ އެފަަދ ކަމެއްގައި މައްސަލަ ތަށް އިންސާފުލިބޭަފދަ ގޮަތކަށް ހައްލުކުރެވޭ ފެންވަރުގެ ކޯޓުތަކުގެ ނިޒާމެއް ކަމުގައި ހެދިގެންނެވެ.ދެފަރާ

ކުރިއަށް އޮތް ދައުރުގައި ކުރާނެ ކަންތައްތައް

ޖުޑިޝަލްދާއިރާގައި މަސައްކަތް ކުރާމީހުންގެ ފެންވަރު ރަނގަޅުކުރުން، ވަކިން ހާއްސަކޮށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ .1ކަމާއި އެކު އެންމެހާ ރައްޔިތުންނަށް އިންސާފުިލބިދޭ ޮގތަށް ޝަރީއަތަްށ އި ބަޔާންކުރާ ަހމަހަމަގާނޫނުއަސީގަ

؛މައްސަލަ ހުށަހެޅުމާއި ޝަރީއަތްހިންގުމާއި މައްސަލަ ނިންމަންއެގުން

ނޑިޔާރުންނަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގާނޫނުއަސާސީ އާ .2 އި ޖުޑިޝަލްދާއިރާގައި މަސައްކަތް ކުރާމީހުންގެ ތެރެއިން ފަޝަންތަކުގައި ބަޔާްނ ގާނޫނުތަކާއި އަދި ދިވެހިރާއްޖެއިން ސޮއިކޮށްފައިވާ މުއާހަދާތަކާއި، ގަރާރުތަކާއި ކޮންވެން

؛ކޮށްފައިހުރި ކަންކަން ރަނގަޅަށް ފަރިތަވެ އެއާއި އެއްގޮތަށް މައްސަލަ ނިންމުމަށް އެނގިފަރިތަވުން

އަދުލުއިންސާފުގެ ނިޒާމް އެފިޝެންޓްކުރުން، .3

އަހަރުގައި އެކޯޓްތަކުގެ ފަނޑިޔާރުންގެ ގޮތުގައި 10ރަތަމަ ޓައިލް ކޯޓުތައް ރާއްޖޭގައި ތައާރަފް ކޮށް ފުމާކެން .4މީެގ ސަަބބުން ރާއްޖޭގެ ޝަރުޢީ ނިޒާމުގެ މައްޗަށް ބިދޭސީ ހަރަކާތްތެރިވާނީ ތަޖުިރބާ ލިިބފަިއވާ ބޭރުގެ ގާޒީންނެވެ.

ރި ދިވެހިން އުފެއްދޭނެއެވެ.އަދި މިމުއްދަތުގަިއ މިދާއިރާއިން ހުނަރުވެ އިންވެސްޓަރުންގެ އިތުބާރު ބޮޑުެވގެންދާނެއެވެ.

ނޑިޔާރުންނާއި ގާޒީންނާއި އަދި އެނޫންވެސް ރައްޔިތުންނަށް އަދުލުއިންސާފު ފޯރުކޮށްިދނުމުގައި މުހިންުމ .5 ފައި ގާބިލުަކމާއި އަދި ވަކިން ތުން އިހުތިރާމްކުރާ ފަދަ ތައުލީމާއި ތަޖުރިބާ އާދައުރުތަށް އަދާކުރާ ފަރާތްތަކަކީ ރައްޔި

ވަރެއްގެ އަހުލާގެއް ހިފަހައްޓާ ބައެއްކަމުގައިެހދުން؛ ހާއްސަކޮށް މަތީފެން

ނޑިޔާރުންނާއި ގާޒީންނަކީ މިޒަ .6 މާނުގެ ބައިނަލްއަގްވާމީ ފެންވަރުގެ ވިޔަފާރީގެ މުއާމަލާތްތައް ދަންނަ، ފަޝަންތަކާިއ އި ގެންގުޭޅ އާދަކާދަތަކާއި ގާނޫުނތަކާއި ޮކންވެންބައިނަލްއަގްވާމީ ވިޔަފާރިއާއި ބެޭހ މައްސަލަ ނިންމުމުގަ

ތަކާއި ގުޅޭ ޝަރީއަތްތައް ހިންަގން އެނގޭ އެކަަމށް ފަރިތަބަޔަުކ ހަމަތަކާއި އެއްގޮތަށް ވިޔަފާރީެގ މައްސަލަ ކަމުގައިވުން؛

ނޑިޔާރުންނަ .7 ކީ ވަކިބައެއްގެ ނުފޫޒު އެމީހުންގެ ޖިނާއީ އިންސާފުގެ ދާއިރާ ތަރައްގީކޮށް މިދާއިރާގައި މަސައްކަތްކުރާ ފަކަށް ބުރަވާ ބައެއްކަމަށާއި، އަދި ކޮރަޕްޝަން އަށް މަގުފަހިވާގޮތަށް ހިނގަމުންާދ މައްޗަށް ހިނގާ ވަކިފަރާތަ

ދާއިރާއެއްކަމަށް ރައްޔިތުންގެ މެދުގައިއުފެދިފައިވާ ޝައްކުތައް ނަްއތާލައި ޖިނާއީ އިންސާފުގެ ދާއިރާއަކީ ރައްޔިތުންގެ ބާރު ލިބޭފަދަ ނިޒާމަކަށް ހެުދން؛ އިތު

ޖިނާއީ އިންސާފުގެ ދާއިރާ ފުރިހަމަކުރުމަށް ބޭނުންވާ ގާނޫުނތައް ފާސްކޮށް ތަންފީޒުކުރުން: .8

ޖިނާއީ އިޖުރާތުގެ ގާނޫނު .9 ޖިނާއީ ކުށުގެ ގާނޫނު )ކްރިމިނަްލކޯޑް( .10 ހެއްކާއިބެހޭ ގާނޫނު .11

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

81 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ނިންމިގޮތުގެ ަބޔާންތަށް އާންމުކޮށް ޝާއިއުކުުރމާއި އެބަޔާންތަކަްށ ކްރިމިނަލް ކޯޓުން ކުރާ ހުކުމްަތކާއި މައްސަލަ .12 ރާތްތަކުން ދިރާސާކޮށް ފާޑުކިޔުމަށް ބާރުއަޅާ މަގަފަހިކުރުން؛ ގާނޫނީ ދާއިރާގައި މަސައްކަތްކުރާ ފަ

އެ ކޯޓުތަކުްނ މަތީ ކޯޓުތަކުންނާއި ސުޕީރިއަރ ކޯޓުތަކުން ނިންމާ ނިންމުްނތަކާއި އަމުރުތައް އާންމުކޮށް ޝާއިއުކޮށް .13ނިންމާފައިވާ ނިންމުްނތައް ގާޫނނީ ދާއިރާގައި މަސައްކަތްކުރާ ފަރާތްތަކުންނާއި އަދި އެހެިނހެން ފަރާތްތަކުން

ދިރާސާކޮށް ފާޑުކިޔުމަށް ބާރުއަޅާ އެކަންކަމަށް މަގުފަހިކުރުން؛

ތަކުންނާއި އިންވެސްޓު ކުރާފަރާތް ތަކުގެ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކޯޓުތަކަކީ ރާއްޖޭގައި ވިޔަފާރީގެ މުއާމަލާތް ހިންގާ ފަރާތް .14އިތުބާރު ލިބެގެންވާ ތަންަތްނ ކަމުގައިހެދުން، )ވިޔަފާރިމުއާމަލާތް ކުރާފަރާތްތަކުންނާއި ިއންވެސްޓަރުންނަްށ

އި އެމީހުންގެ މުއާމަލާތްތަކައި ގުޅިެގން ދިމާވާ މައްސަލައެއް ހައްލުކުރުމަށް ކޯޓަށް ދިއުމުން އެމައްސަލަ ހަމަހަމަކަމާ އިންސާފުވެރިކަމާއި، ހަރުދަނާ މަގަކުން އެފިޝެންޓް ކޮށް ހައްލުޮކށްދޭނެކަމުގެ ޔަގީންކަން އޮތުން(؛

ނޑިޔާރުންނާއި ގާޒީންނަކީ އެމީހުން .15 ގެ އަމިއްލަ ޒާތުގައި މިިނވަން އަދި ވަކިފަރާތަކަށް ނުޖެޭހ ތެދުވެރި ބައެއް ފަ ކަމުގައިހެދުން؛

ނޑިޔާރުންނާއި ގާޒީންނަކީ އެމީހު .16 ންގެ މަގާމުގެ ޒިންމާ އުފުލުމަށް އެކަށީގެންވާ ގާނޫނީ ތަމްރީނު ލިބިފައިާވ ފަ ބައެއްކަމުގައި ހެދުން؛

ހެޅުމަށް އާންމު ރައްޔިތުންނަށް މައްސަލައެއް ދިމާވެއްޖެނަމަ، ލުއިފަސޭހަ ކަމާއިއެކު، ކޯޓަށް މައްސަލަ ހުށަ .17 މަގުފަހިކޮށްދިނުމަށް މަސައްކަތްުކރުން؛

ގޮތުގައި، އެއީ މީހުންަންށ ޖެއްސުންކުރުމަށް ގަޅުގޮތުގައި ޭބނުންކުރުމަށް ބާރުއެޅުމާއި އަދި ނަހަމަކޯޓުމަރުހަލާ ރަނ .18ނުވަތަ އުނދަގޫކުރުމަށް ނުވަތަ ކޯޓުގެ ވަގުތު ބޭކާރުވާފަދަ މައްސަލަ ހުށަހެޅުން މަދުކުރުމަށް ބާރުއަޅާ

މަސައްކަތްކުރުން؛

ކަށިގެންވާ އަދަދެއްގެ އާންމު ރައްޔިތުންނަށް ޝަރީއަތުގެ އަޑުއެހުމަށް ކޯޓްތަކުގައި ޝަރީއަތް ހިންގާ މާލަންތަކަކީ އެ .19ވަދެވޭފަދަ ޖާގައޮތް ަތނެއްކަމުގައި ހެދުމާއި އަދި ކޯޓު އިމާރާތަށާިއ އަދި ޝަރީއަތް ހިންގާ ާމލަމަކީ ހާއްސަ އެހީއަްށ

ވާ އިމާރާތެއްކަމުގައި ހެދުން؛ ބޭނުންވާ ފަރާްތތަކަށްވެސް ވަދެ ނުކުމެ އުޅެވޭފަދަ ގޮތަކަށް ޑިޒައިން ކޮށްފައި

ން ކުރުމަްށ ދަުއލަތުގެ ބަެޖޓުން، ރުކުރުމަްށ ބޭނުންާވ ކަންކަކޯޓު އިމާރާތަށް ގެްނނަންޖެޭހ ބަަދލުތަކާއި އަދި ޖާގަ އިތު .20ނޑައެޅުން؛ ވީމިންވަރަކުން، ކެޕިޓަލް އެކްސްޕެންޑިޗަރ އެއް ކަ

އެއްގޮތަށް ހިންގުމަށް ބާރުއެޅުމުގެ ގޮތުން ދެފުށް ފެންަނ ކޯޓުތަކުގެ ޕްރޮސީޖާރތައް ލިޔެވި އެޕްރޮސީޖަރތަކާއި .21 އުސޫލެއްގެ މަތިން މިފަދަ ކަންކަން ރޭވިގެން ހިންގުން؛

ކޯޓުތަކުގައި މަސައްކަތްކުރާ މީހުންގެ ޕްރޮފެޝަނަލިޒަމް ކުރިއެރުވުން؛ .22

ނޑިޔާރު އައްޔަނުކުރުމުގެ ކުރިން ޖުޑިޝަލް ސާވިސްއިން .23 ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސްގެ ކްރިމިނަލް ކޯޓުގެ އިސް ފަނޑިޔާރުންގެ ޤާނޫނު އިޞްލާހު ކުރުން.އިތުބާރު .ސަތު ހުޅުވާލުންފުރައޮތްތޯ ބެލުަމށް ލާޒިމްާވ ގޮތަށް ފަ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

82 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ރުންބަދުއަޚުލާޤީ އަމަލްތަކާއި ގުޅިގެން ހައްދު ނުޖަހާގޮތަށް ާޤނޫނު އިސްލާހް ކުއަހަރުން ދަށުގެ ކުދިން ހިްނގާ 18 .24

ރާއްޖެއާއި މެދު ކުރިއަރާފައިވާ ޤައުމުތަކުން ނުމަކީ ކެޕިޓަލް ޕަނިޝްމެންޓް ޤާނޫނުްލ އުޤޫބާތުން އުނިކުރުން. މީގެ ބޭ .25ދެކޭ ގޮތް ބަދަލުކޮށް ބައިނަލްއަްޤވާމީ އިންސާނީ ޙައްގުތަކަށް މަސައްކަތް ކުރާ ޖަމާއަތްތަކާއި ކޮމިޓީތަކުގައި ދިވެހި

ކުރުން.ރާއްޖެ ތަމްސީލް ވެވޭނެ ގޮތް ފަހި

ލިޔާކޮށް ތައްޔާރުކުރުންމުތާ ށް ބޭނުންވާ އިުތރު ގާނޫނުތައްމަދަނީ ދާއިރާއަ .26

އެކި ސަރަހައްދުތަކުގައި އުފެދިފައިވާ މަދަނީ ޖަމިއްޔާތަކުގެ ދައުރު މަދަނީ އަދި އިގްތިސާދީ ދާއިާރތަކުގައި، ފުޅާކޮްށ .27 ހަރުދަނާކުރުން.

ފުލުހުންގެ މުއައްސަސާ 4.2

އިހްތިރާމް ކުރުމާއެކުގައި ގާނޫނު އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުކާރުން ފުލުހުންގެ ހިދްމަތް ބައްޓަންކުރީ އިންސާނީ ހައްގުތަކަށްއަސާސީން ރައްޔިތުންނަށް ލިބިޭދ ފަރުދީ ހައްގުތައް ރައްކާތެރި ކުރުމާއެކު މުޖްތަމައުގެ ރައްކާތެރިކަމާއި ސަލާމާތްކަން

ދެމެހެއްޓުމަށެވެ.

ކަށްވީ ފުލުހުންެގ އެންމެފުރަތަމަ ޑިމޮކްރެޓިކް ވެރިކަމަށްވީ ހިނދު އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުކާރުގެ ފުރަތަމަ މަސައްކަތަނޑާ އަހުލާގު ކުރިއެރުވުމެވެ. މުއައްސަސާގެ ސުލޫކީ މިންގަ

ފުލުހުންަނށް ލިބެމުްނދިއަ ތަމްރީނާ ތާޒާކުރުވުން ކުރިއަށް ގެންެދވިފައިވާއިރު، ހިންގުމުގެ އޮނިަގނޑަށް ގެނެވިފައިވަނީ ވަރަށް ކުޑަމިންވަރެއްގެ ބަދަލުތަކެކެވެ.

ހިރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މައިގަޑު ސިޔާސަތު ކުރިއަށް އޮތްދައުރުގައި ދިވެ

ދިވެހި ފުލުހުްނނަކީ ދިވެހި ރަްއޔިތުންނަށް ހިދުަމތްކޮށް، ރައްޔިުތންނަށް ރައްކާތެރިކަން ލިއްބައިޭދ ބައެއްކަމުގައި .1ތަކަށް އިހްތިރާމް ވާންޖެހޭ ހިނދު، ފުލުހުންގެ ވާިޖބު އަދާކޮށް ޒިންމާ އުފުލުމުގައި ޑިމޮކްރަސީއާ އިންސާނީ ހައްގު

ކުރުމަށް އަހުލުވެރިކުރުވުން.

ނޑައެޅުމާއި، .2 ދިވެހިރާއްޖޭގެ ދިރިއުޅުން ބައްޓަންވެފައިވާ ޖަޒީރާވަންތަކަމަށް ބަާލ ދިވެހި ފުލުހުންތިބޭ ސަރަހައްުދ ކަ ހިދުމަތްތައް ފޯރުކޮށް ދިނުމުގައި ލާމަރުކަޒީ ވިސްނުމާ އެއްގޮތަށް ރާވާ ހިންގުން.

ކުރުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ ކަންކަން ރުގައި ކުރިއަށް އޮތްދައު

ދިވެހި ފުލުހުންގެ ގާނޫނާ ބައެއް ފުލުހުން ހިލާފުވެފައިވާކަން ފެންނަންހުރި ހިނދު، އެކަން ބަާލ ކަށަވަރުކޮށް .1އެފަދަ ފަރާތްތަކާމެދު ގާނޫނީ އިންސާފުވެރި ފިޔަވަޅުއަޅައި، ފުލުހުންގެ މައްޗަށް ރައްޔިތުންގެ އިތުބާރު ހޯދާ

ކުރުން.ގާއިމު

ނޑަްށ .2 ރައްޔިތުން ދިވެހިފުލުހުންގެ ުމއައްސަސާ ދެކޭ ގޮތާއި ފުލުހުންގެ ހިދުމަތުގެ ހިންގުމުެގ އޮނިގަ ބަދަލުގެނެސް، އެ ބަދަުލތަކަކީ ދިވެހިރައްޔިތުންނަށް ސީދާ ދޭހަވާ ކަހަލަ ބަދަލުތަކެއް ކަމުގައި ހެުދން.

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

83 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ހައްދުތަކުގައި އަބަދުވެސް ހަރަކާތްތެރި ވެވޭނޭފަދަ ސަރަހައްދަށް ބަހާލައި، އެފަދަ ސަރަ 7ދިވެހިފުލުހުން .3 ދާއިމީގޮތެއް ގާއިމުކުރުން.

ކޮންމެ ސަރަހައްދަކަށް ފުލުހުންެގ އިސްފަރާތެއް ލުން. .4

އެއްގެ މަސައްކަތްތަކެއް ކަމަށް ހަމަޖައްސާ ފުލުހުން ސްޕެޝަލައިޒްޑް ފޮރެންސިކް ހިދުމަތަކީ ވަކި މުއައްސަސާ .5 ގައި ނުބޭއްވުން. އަދާކުރާ ދައުރެއްގެ ގޮތު

ށް ބަދަލުކުރުން.ސްޕެޝަލިސްޓް އޮޕަރޭޝަންސް ފުލުހުން ގެ ޔުނީފޯމަކީ ރައްޔިތުންނާއި ރައްޓެހި އެއްޗަކަ .6މަތް ދިނުމަށްޓަކައި ޭބނުންވާ އިތުރު ފުލުހުންނަކީ ސްޕެޝަލިސްޓް ރައްޔިތުންނާއި ގާތުން ފުލުހުްނގެ ހިދު

ސްޓޭޝަންސް ތަކަށް ބަަދލުކުރެވޭ މީހުން ކަުމގައި ހަމަޖައްސާ އޮޕަރޭޝަންސް އިން އަތޮޅުތަކުގައި ވާ ޕޮލިސް ކަމުގައި ހެދުން. 40މަސައްކަތް ކުރާ ފުލުހުންގެ އަދަދަކީ ގިނަވެގެން ސްޕެޝަލިސްޓް އޮޕަރޭޝަންސްގައި

ފުލުހުންގެ އިސްފަރާތްތަކާ، ެއ ސަރަހައްދުގެ ކައުންސިލަރ ނުވަތަ މޭޔަރ އާއި ސިޓީ ކައުންސިލްތަކާއި .7ކައުންސިލްތަކާއެކުގައި ސަރަހައްދުގެ މުހިންމު ކަންކަން ދިރާސާކޮށް އެކަންކަމަށް ފުލުހުންގެ ހިދުމަްތ ރަށު

ބައްޓަންކޮށް ރާވާ ހިންުގން.

އައްޔަނުކުރެވޭނެ ފުލުހުންގެ ކޮމިަޝންޑް މަޤާމްަތކަށް ޤާނޫުނ ތަންފީްޒ ކުރުމުގެ ތަޖުރިބާ ިލބިފައިވާ ިބދޭސީން .8 އާއި ެބޭހ ގަވާއިދު އިސްލާހު ކުރުން.ގޮތަށް ފުލުހުންގެ ވަޒީފާ

ނޑައެޅުމުގެ ބޭރުން ހޯމްމިނިސްޓަރ ގެ .9 ނޑައެޅުމާއި އަސާސީ އުސޫލްތައް ކަ ފުލުހުންގެ ހިދުމަތުގެ ެފންވަރު ކަ ސިޔާސީ ނުފޫޒު ހިދުމަތުގެ ތެރެއަށް ނުވެއްދޭގޮތެއްގައި ރާވާހިންުގން.

ވަސީލަތް ހަމަޖެއްސުމުގައި އެކަށީގެންވާ ތައުލިްމ ފުލުހުންގެ މުއައްސަސާ އުފަންވިއިރު ބޭނުންވި އިންސާނީ .11

ެދެމެހްއުޓަމްށަޓަކިއ ެއަފަދ ، ލިބިފައިނެތް މީހުްނނަށް ވަޒީފާ ދީފައިވާތީ ފުލުހުންގެ ޕްރޮފެޝަނަލިޒަމް އިތުރުކޮށް

ުެހެން ދާއިރާއަކަށް ބަދަުލކުރުން.ީމުހްނ ަވީޒފިާއްނ ަވިކޮކްށ، ެއީމުހްނެގ ޭބުންނ ިހފެޭނ ަސުރާކުރެގ އ

މަސްތުވާތަކެތީގެ ވިޔަފާރިއާއި ގޭންގު ކުށްތަކާއި އޯގަނައިޒްޑް ކްރައިމް ތަހުގީގުކޮށް ބެލުމަްށަޓކައި ފުލުހުންގެ .11ހާއްސަ ޔުނިޓެއް މާލޭގައި ގާއިމުކޮށް ހިންގުން، އަދި މިފަދަ ކަންކަން ބެލުމުގައި ސަރަހައްދު ތަކުގައި ތިޭބ

ފުލުހުން ގެ އެހީތެރިކަން ހޯދުްނ.

ސަލާމަތާއި ދިފާއީ ބާރު ގައުމީ 4.3

އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ދިފާއީ ސިޔާސަތު ހިމެނެނީ، ސަރުކާރު ހިންގުމުަގއި، ދިވެހި ގައުމުގެ "އިސްތިރާޖީ ސަލާމަތަށް" ވިސްނާ، ޭވ އެމަސްލަހަތްތައް ހިމާޔަތްކޮށް ރައްކާތެރިކުރުމަށް އެކުލަވާލެ ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހާއްސަ ގައުމީ މަސްލަހަތުތަކަށް ރިއާޔަތްކޮށް

ނޑެއްގެ ތެރެއިންނެވެ. އިސްތިރާޖީ ސަލާމަތްތެރިކަމުގެ ނުވަތަ "ސްޓަރަޓީޖިކް ސެކިއުރިޓީ" ގެ ވިސްނުމަކާއި އޮނިގަ

ނޑައެޅިފައި ވަނީ ،ސިޔާދަތާއި، މާތްވި އިސްލާމްދީނާއި، ދިވެހި ގައުމުގެ މިނިވަންކަމާއި ، އެގޮތުން މި ސިޔާސަތު ކަމި ،އްލަވަންތަކަމާއި، އާދަކާަދތަކާއި އަދި ޑިމޮކްރަސީ ހިމާޔަތްކޮށް ރައްކާކުރުމަކީދުސްތޫރީ ފިކުރާއި، ދިވެހިންެގ އަމި

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

84 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ސިޔާސަތުގެ އެންމެ އިސް އަމާޒުކަމުގައި ދެކިގެންވެސް މެއެވެ. ހަމަ އެހެންމެ މިސިޔާސަތު ވެގެންދާނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ދިވެހި ގައުމުގެ ސިޔާސީ އަދި ،ގާފީ ތަރިކަތަކާއިއިގްތިސާދީ އަދި ސިނާއީ ތަރިކަތަކާއި، ސިޔާސީ، އިޖްތިމާއީ އަދި ސަ

މަގުފަހި ކުރާނެ ޕްލޭނެއް ކަމުގައެވެ. އިގްތިސާދީ ސަރަހައްދު އެންމެހާ ނުރައްކާތަކުން ދިފާއުކޮށް ރައްކާެތރިކުރުމަށް

އީ ބާރު ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ދިފާ ،މި ސިޔާސަތު ކަނޑައެޅިފައި މިވަނީ، މިބަޔާންކުރެވުނު އަާމޒަށް ވާސިލް ވުމަށްބައްޓަންކުރުމުގައި، ވިސްނަންޖެޭހ ހުރިހާ ދިމާއަކުން ވިސްނުމަށްފަހު، ދިފާއީ ދާއިރާ ތަރުތީބުކޮށް އިންތިޒާމް ކުރުމަށް

ބައިނަލް -ބޭނުންވާ ހުރިހާ ވަސީލަތްތަކެްއ ފޯރުކޮށް ދިނުމާއި، އަމުރު މައުރޫފް ހިނގާނެގޮތް ތަރުތީބުވެ ހިމެނިގެންދާނެ ނިޒާމް ތަކަށް މަގުފަހިކުރެވިގެންނެވެ. -ގެ ސަލާމަތީ އަދި ދިފާއީ އަގްވާމީ އެންމެފަހު

ޑިމޮކްރަސީ ހިމާޔަތްކޮށް ރައްކާކުރުމަކީ މި ސިޔާސަތުގެ އެންމެ މުހިންމު އެއް އަމާޒު ކަމުގައިވާއިރު، ދިވެހިރާއްޖޭގައި ސީ ހަރުދަނާ ވުމަށް ފުރުސަތު ނުލިިބ މުއައްސަސާތައް ގާއިމުވެ ޑިމޮކްރަ ،ޑިމޮކްރަސީ ފެށި އޭގެ ޅަފަތުގައި އޮތް ހިނދު

ހަލަބޮލިވެ "ފެއިލްޑް ސްޓޭޓް" ،ގައުމުގެ އަމަން އަމާންކަމާއި މަސްލަހަތު ގެއްލި، ބައެއްގެ އަމިއްލަ މަސްލަހަތުތައް އިސްކޮށް -މުޅިގައުމިއްޔަތުގެ އެއްގެ ދަރަޖައަށް ގައުމު ދިއުމުގެ ނުރައްކަލުން ސަލާމަތްވުމަށް އަވަސް ފިޔަވަޅުތަކެއް އަޅަންޖެހިފައިވާ

ނޑިވަޅެއްކަމުގައި ވިސްނައިގެންނެވެ. މިފަދަ ގޮންޖެހުންތަކާއި ނުރައްކާތަކުްނ ދިވެހި ގައުމުގެ ހާއްސަ ވަރަށް ނާޒުކު ދަދިވެހި ގައުމުގެ "އިސްތިރާޖީ ސަލާމަތުގެ" އެންމެ އިސް އަމާޒެވެ. ،ގައުމީ މަސްލަހަތުތައް ހިމާޔަތްކޮށް ރައްކައުތެރި ކުރުމަކީ

އެގޮތުން "ގައުމީ ސަލާމަތީ އިސްތިރާޖް" ނުވަތަ "ނޭޝަނަލް ސިކިއުރިޓީ ސްޓެރެޓަޖީ" އެއްގެ އަލީގައި ގައުމީ ސަލާމަތީ ނޑެއް ދިވެހި ގައުމުގައި ގާއިމު ވެގެން ދާންޖެހެއެވެ. ިއސްވެ ބަޔާން ކުރެވުނު ގައުމީ ސަލާމަތަށް ހުރި ގޮންެޖހުން އޮނިގަ

އެއް މުއައްސަސާއަށް ވުރެ ގިނަ މުއައްސަސާތައް ގުޅިގެން ހައްލުކުރެވޭނެ ގޮންޖެހުން ތަކަކީ ކުރިމަގުގައި ދައުލަތުގެ ނޑަކީ އެކަމާއި ގުޅުން ހުރި ސަރުކާރުގެ ހުރިާހ މުއައްސަސާތައް ގުޅިގެން ،ތަކަކަށްވާތީ ގައުމީ ސަލާމަތީ އޮނިގަ

ނޑަކަށް ވާން ޖެހެއެވެ. ހަމަ އެހެންމެ ގައުީމ ސަލާމަާތއި ގުޅުންހުރި އެންމެހާ "އިންސްޓިޓިއުޝަނަލައިޒް" ވާ އޮނިގަގާނޫނުތައް އެކުލަވާލެވި "ސްޓެރެޓީޖިކް" ވިސްނުމަކުން ކޮމްޕްރެހެންސިވް ސިކިއުރިޓީ އެޕްރޯޗަކުން ދައުލަތުގެ މުއައްސަސާތައް ގުޅިފައިވާ ނިޒާމެއްގެ ތެރެއިން އެ ގޮންޖެހުންތައް ހައްލުކުރުމަށް މި ނާޒުކު ގައުމީ ހާލަތުގައި

ކަތްކުރުން އެއީ ގައުމީ ވާޖިބެކެވެ. އެގޮތުްނ "ނޭޝަަނލް ސެކިއުރިޓީ ސްޓެރެޓިޖީ" ނުވަތަ "ގައުމީ ސަލާމަީތ މަސައްއިސްތިރާޖް" ގައި "ސްޓެރެޓީޖިކް ސެކިއުރިޓީ" ގެ އެންމެ މުިހންމު ސިޔާސަތަކަށް ވާންޖެހޭނީ ދިފާއީ ސިޔާސަތު ކަމުން

ދިވެހިރާއްޖޭގެ "ހާއްސަ ގައުމީ މަސްލަހަތުތައް" ،އް އަމާޒަކަށް ވާނީއެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ސަރުކާރުގެ ދިފާއީ ސިޔާސަތުގެ އެ ހިމާޔަތް ކޮށް ރައްކާތެރި ކުރުމެވެ.

ދިފާއީ ސިޔާސަތުގެ އޮނިގަނޑު

ނޑު ދެ ތަނބަކީ، ނުވަތަ އެންމެ އިސް ދެ އަސާސަކި " އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުކާރެއްގެ ގެ ދިފާއީ ސިޔާސަތުގެ މައިގައެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ހާރިޖީ ،ސް ޑިޕްލޮމަސީ" ކަމަށް ވާހިދު، މި ސިޔާސަތު ބައްޓަން ވެފައި މިވަނީޕްރިވެންޝަން" އާއި، "ޑިފެން

ސިޔާސަތާއި ވަރަށް ބޮޑަށް ވިލަރެސްވެ، އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ވެރިކަމުގައި، ދިވެރާއްޖޭގެ އަވަށްޓެރި އަދި އެކުވެރި ގައުމުތަކުގެ އެއްބާރުލުމަށް ފުރިހަމަ އަހަމިއްޔަތެއް ، ދިފާއީ އެކުވެރިކަމާއި މަސްލަހަތުތަކަށް ސަމާލުކަން ދިނުމަށް ވިސްނާ، ހާރިޖީ

އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުކާރެއްގައި ހާރިޖީ ސިޔާސަތުގެ ތެރެއިން "ފަސްޓް ލައިން އޮފް ޑިފެންސް" ގާއިމު ދިނުމުގެ ވިސްނުމުގައެވެ.

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

85 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ލީގައި ދިފާއީ ވުޒާރާއިންވެސް ބޭރު ކުރުމަށްޓަކައި ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރެވޭނެއެވެ. އަދި ހާރިޖީ ސިޔާސަތުގެ އަ ގައުމުތަކާއި ގުޅިގެން ޑިފެންސް ޑިޕްލޮމެސީގެ ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރުމަށް މި ސިޔާސަތުން މަގު ފަހި ކޮށްދެއެވެ

އަމާޒް

ދިވެހިންގެ ،ދިވެހި ގައުމުގެ މިނިވަންަކމާއި، ސިޔާދަތާއި، މާތްވި ިއސްލާމްދީނާއި ،މި ސިޔާސަތު އަމާޒުވެގެންދާނީގައުމީ މުހިންމު މަސްލަހަުތތަްއ ، ދުސްތޫރީ ފިކުރާއި، ދިވެހިންގެ އަމިއްލަވަންތަކަމާއި، އާދަކާދަތަާކއި، ޑިމޮކްރަސީ ދިފާއުކޮށް

ނޑުގެ ބޯޑަރުެގ ރައްކާތެރިކޮށް، ދިވެހި ގައުމުެގ ސަރަހައްދާއި ހާއްސަ އިގްތިސާދީ ސަރަހައްދު ހިމާޔަތްކޮށް، ކަދެމެހެއްޓެނިވި ރައްކާތެރި ،ހިފަހައްޓާ، ދިެވހިރައްޔިތުންނަށް އަމާްނ އޮމާްނ ސުލްހަ މަސަލަސްކަން އޮތްރައްކައުތެރިކަން

ވެއްޓެއް ހާސިލްކޮށް ދިނުމަށެވެ.

ނޑި ހާސިލް ކުރުމަށްޓަކާ ގައުމީ މަސްލަހަތާއި، ޑިމޮކްރަސީއާއި، އިންސާނީ ހައްގުގެ ހަމަތަކާއި އުސޫލުތަކަށް މި ލަޑުދަދިފާއީ ބާރެއް ދެމެހެއްޭޓެނ ހުރިހާ ނިޒާމްތަކެއް އެކަށައެޅިފައިވާ ސިޔާސަތެއްގެ ގޮތުގައި މި ސިޔާސަތު ތަބާވާ

ހިމެނިގެންދާނެއެވެ.

ނޑައެޅިފައިވާ ގޮތަށް ނޑައަޅާ ސިޔާސީ ،މި ސިޔާސަތުގައި ކަ ދިވެހި ގައުމުގެ ދިާފއީ ބާރު، ރާވާ ހިންގާނެ އުސޫްލ ތައް ކަދިވެހިރާއްޖޭގެ ސާސީ އާއި ގާނޫނު ގަިއ ވާ ގޮތުގެަމތިން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ިދފާއީ ވުާޒރާއިންނެވެ.ގާނޫުނ އަ ،އަމުރު ނެރޭނީ

ޓެރަރިޒަމާއި، އިރެގިއުލަރ ވޯފެއަރ، އަދި ،ފަސްޓް ލައިން އޮފް ޑިފެންސް ފޫއަޅުވާލާ އަންނަ އުދުވާނީ ނުަރއްކާތަކަށާއިނޑު ފޭރުންފަދަ ނުރައްކާތަކާއި، ގައުމުގެ އަދުއްވުން ކުރާ ގޯނާތަކުންނާއި، އަދި ގައުމަށް ދިމާވާ ބޮޑެތި ހާދިސާ ތަކާއި ކަ

ކާރިސާތަކުން ގައުމާއި ރައްޔިތުން ސަލާމަތްކޮށް ރައްކާތެރިކުުރމަށްޓަކައި "ލާސްޓްލައިން ޮއްފ ޑިފެންސް" ގެ ގޮތުގައި ބާރެއް އޮުތން ކޮްނމެހެން މުހިންމު ކަމުގަިއ ދިވެހިރާއްޖޭގައި ގާބިލު އަދި އެަކންކަމާއި ކުރިމަތިލުމަށް ތައްޔާރުެވފައިވާ ދިފާއީ

ނޑައަޅައެވެ. އެހެންކަމުން މި ސިޔާސަތުގެ އަލީގައި އިސްތިރާޖީ ގޮތުން ިލބިޭދ ކުރިއެރުންތަކެއް ނުވަަތ މި ސިޔާސަތު ކަ . ބަދަލުތަކެއް ދިފާއީ ބާރަށް ެގނެޭވނެއެވެ

ދިފާއީ ބަޖެޓް

ކުޑަ ގައުމެއްގައި ލިބޭ ،އުމުތަކާއި ހިލާފަށް ދިެވހިރާއްޖެ ފަދަ ވަސީލަތްތައް މަދުއަސްކަރީގޮތުން ބާރުގަދަ ބޮޑެތި އެހެން ގަގައުމުގެ ދިފާއު އަކީ ގައުމުގެ މިނިވަންކަމާއި ،އާމްދަނީއެއްގެ ބޮޑުބައެއް ގައުމީ ދިފާއަށް ހަރަދު ނުކުރެވުނު ނަމަވެސް

ށް އިސްކަންދީ އެއަށް ގުޑުން ނާރާނެ ހިކުމަތްތެރި އެކަމަ ،ސިޔާދަތާއި ގައުމިއްޔަތުގެ އެންމެ އިސް ތަނބަށް ާވހިނދުގޮތްތަކަށް ވިސްނާ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ދިފާއަށް އެއްވެސް ނުރައްކަލެއް ކުރިމަތި ވިޔަ ނުދިނުމަށް އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ސަރުކާރުގައި

ނޑައެޅިފައި މި އެގޮތުން ިދވެހި ގައުމުގެ ސަލާމަތަށްޓަކައި އިސްކަންދޭނެއެވެ. ވަނީ، މުޅި ދިވެިހ މި ސިޔާސަތު ކައެހެނަސް "ގައުމީ ސަލާމަތުގެ" ސިޔާސަތު ، ގައުމުގެ އިގްތިސާދީ ހާލަތު އެގިތިބެ އިގްތިސާދީ ސިޔާސަތާއި ފުށުނުއަރުވާ

ނޑައެޅުމުގައި ނިންމަންޖެހޭ އުދަގޫ ިނންމުންތަްއ، ގައުމާއި ރައްޔިތުންގެ ތަކުގެ ތެރެއިން ިދފާއީ ސިޔާސަތު ކައަށް ދިވެހި 2018އިން 2014ރިކަމާއިއެކު ނިންމުމުގެ ތަސައްވަރު ވިސްނުމުގައި ބަހައްޓައިގެން ހައްގަށްޓަކައި، ފަރުވާތެ

ދިފާއީ ދާއިރާ އަށް ހޭދަކޮށްގެން ދިފާއީ ނިޒާމް ވަރުގަދަވާނެ ގޮތްތަކަކަށް ވިސްނައިގެންނެވެ. 6ގައުމުގެ ޖީ.ޑީ.ޕީ ގެ %ފާއުއާއި ސީދާނުގުޅި އަދާކުރެވޭ ބައެއް ސިވިލް ޑިފެންސް ހަރަކާތް ތަކަށް ދިފާއީ ބާރުން ދިވެހި ގައުމުގެ ދި، މިވިސްނުމުގައި

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

86 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ހިނގާނެ ހަރަދު ސަރުކާރުގެ ކަމާ ސީދާ ގުޅޭ މިނިސްޓްރީ ތަކުގެ ބަޖެޓް މެދުވެރިކޮށް ސަްބސިޓިއުޓް ކޮށްދެވޭނެއެވެ. ންފްލޭޓްވެެގން ުނދާނެއެވެ. އަދި އެކުވެިރ މިގޮތުން ދިފާއު އާއި ނުގުޅޭގޮތުން ކުރެވޭ ހަރަދުގެ ސަބަބުން ޑިެފންސް ބަޖެޓް އި

ގައުމު ތަކުގެ އަޝްކަރީ ތަމްރީނާއި ތައުލީމު އަދި އެހެނިހެން އެހީތެރިކަމާއި އެއްބާރުލުން ދިވެހި ދިފާއީ ބާރަށް އަބަދުވެސް ވަނީ ހުޅުވާލެވިފައެވެ. ބޭނުންވާނެަކން އެނގިިތބެ އެ ފުރުސަތުތައް ވެސް ފަހިވެގެން ދާނެ ހުރިހާ ދޮރުތަކެއް މިސިޔާސަތުގައި

ނޑިތަކެއް ހާސިލްކޮށްދޭނެ ނޑުދަ ގައުމާއި ވަތަނުގެ ހައްގު ގައި ،އަދި ދުރު މުސްތަގުބަލަކަށް އަމާޒުވެފައިވާ އިސްތިރާޖީ ލަދިވެހިން ފަހުރުވެރިވާނެ ދިފާއީ ބާރެއް ގައުމުގައި ބޭއްވުމުގެ ދުރުވިސްނުން މި ސިޔާސަތުގައި ވަީނ ،މަސައްކަތް ކުރާނެ

ނޑުގެ ،ނިފައެވެ. ދިވެހި ގައުމުގެ ދިފާއީ ސިޔާސަތު ގައިހިމެ ދިވެހި ރާއްޖެ އަކީ ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދުގެ ބޮޑު ބައި އެއީ، ކައަދި މުޅި އިގްތިސާދުގެ މައި ދެ ސިނާއަތު ކަމުގައިވާ މަސްވެރިކަމާއި ޓޫރިޒަމް ،ސަރަހައްދު ކަމަށް ވީހިދު

ނޑުގެ ސަރަހައްދާއި ވަ .އިގެ ސަރަހައްދުގައި ކަން ވިސްނައި ތިބެގެންނެވެހިމެނިފައިވަނީވެސް ކަ

ހައްދީ އިސްތިރާޖީ ވެށި:ދިވެހި ގައުމު ހިމެނޭ ސަރަ

ދުނިޔޭގެ ބޮޑެިތ އިސްތިރާޖީ ގޮތުން ދިވެހި ގައުުމ ހިމެނިފައިވަނީ، ބައިނަްލ އަގުވާމީ ސަލާމަތުގެ ވެއްޓަށް ނަޒަރު ހިންގާއިރުނޑުގެ ވަރަށް މުހިންމު ހިސާބެއްގައެވެ. ިމގޮތުން ބޮޑެތި ބާރުތަކުެގ ،ގައުމުތަކަށް އިސްތިރާޖީގޮތުން ުމހިންމު އިންޑިއާ ކަ

ނޑުގެ ވިޔަފާރި އަކީ ބައިނަލް އަގުވާމީ މުޖުތަމައުގައި ވަރަށް މެދުގައި އޮންނަ އޯޝަންތަކުގެ ާވދަވެރިކަމާއި، ނެވި ކަމާއި ކަނޑުގައި ގާއިމުވެފައި އޮތް އިސްތިރާޖީ ދިވެހި ގައުމު ،މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރާ ބައި ތަކެއް ކަމުން އިންޑިޔާ ކަ

ސަރަހައްދުގެ މުހިންމު ކަން އިތުރު ވެއެވެ.

ބަދަލުވަމުން އަންނަ ބައިަނލްއަުގވާމީ އަދި ސަރަހައްދީ ސަލާމަތީ މާހައުލަށް އިސްތިރާޖީ ނަޒަރަކުން ބަލާއިރު ފެންނަމުން ޓް" އެކްޓަރުްނނާއި އެކިގޮތް ގޮތުން ހައްދުަފަހނަޅާފައިވާ ހަނގުރާމަ ވެރި ދަނީ ގޮންޖެހުްނތަކާއި ނުރައްކާަތކެވެ. "ނޮންސްޓޭ

ނޑުފޭރުން ފަދަ ނުރައްކާތަކުން ގައުމުތަކުގެ ސަލާމަތްތެރިކަމަށް ނުހަނު ބޮޑެތި ގެއްުލްނ ޖަމާއަތްތަކުންނާއި ޓެރަރިޒަމާއި ކަލޮންޑްރީ" އާއި "އިލިސިޓް ޑްރަގު ޓްރެފިކިން" ގެ ދެމުންދާ މަންޒަރެވެ. ބައިނަލްއަގުވާމީ ފެންވަރުގައި ކުރެވޭ "މަނީ

ހަރަކާތްތަކުން ވަކިން ހާއްސަކޮށް ކުދި ގައުމުތަކުގެ ސަލާމަތީ ނިޒާމަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ނުރައްކާވެ ގައުމުތަކުގެ އިމުގެ ނޑާލާ، ގާނޫނުތަކާއި ގަވާއިދުތައް މުގުރާލާ އެކިއެކި ނަންނަމުގައި އެއް ގައުމުން އަނެއް ގައުމަށް މީހުން އަރާ ކަރާމާތް ކަ

ހިސާރު ކުރަމުންދާ މަންޒަރެވެ. ހަމަ އެހެންމެ ވަސީލަތްތަކާއި ހުރެ ދޭދޭ ގައުމުތަކުގެ މެދުގައި ހިޔާލު ތަފާތުެވ ވާދަކުރަމުންދާ މަންޒަރުތަކާއި، ކުދި ގައުމު ތަކަށް ބޮޑެތި ގަުއމުތަކުން ނޭދެވޭ ނުފޫޒް ފޯރުވުަމށް މަސަތްކަތް ކުރަމުންދާ

ސްމެއެވެ. މަންޒަރުވެ

ސައުތު އޭޝިއަން އެސޯސިއޭޝަން ފޯރ ރީޖަނަލް ކޯޕްރޭޝަން )ސާރކް( ގެ މެމްބަރަކަށް ދިވެހި ގައުމު ވީހިނދު އިންޑިޔާ ނޑުގެ ސަލާމަތީވެށިން ސާކް ގައުމުތަކަށް ކޮށްފާނެ ކޮންމެ ައސަރަކަށް ދިވެހި ގައުމު ހިއްސާކުރަން ޖެހޭނެއެވެ. ހާއްސަ ކަ

ނޑުގެ މުއް ސާރކް ގައުމުތަކުގެ މަސްލަހަތާއި ،ސަދިކަމުން ދިވެހި ގައުމުގެ އިގްިތސާދަށް ކުރާ ނަފާގޮތެއްގައި ކަނޑު ބައިތަކުގެ ތެރެއިން ހާރިޖީ ،ފުށުނައަރުވާ ރައްކާތެރިކަމާއެކު ބޭނުންކުރުމަކީ ދިފާއީ ސިޔާސަތު ބިނާވެފައިވާ މައިގަ

ބައިވަންތަ ކަމަށް މަދަދުވެރިވާނެ މުހިންމު ބައެއްކަން ސިޔާސަތާއި ވިލަރެސްވެ އަވަށްޓެރި ގައުމުތަކުގެ ދިފާއީ އެއް ޔަގީންކުރަންޖެހެއެވެ.

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

87 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ނޑަށް އ.ދ. ގައި މަޝްވަރާކުރެވޭ އެކްސްޓެންޑަޑް ކޮންޓިނެންަޓލް ޝެލްފާއި، ބޮޑެތި ބާރުަތކުން އިންޑިޔާ ކަހި ގަުއމުގެ ހާރިޖީ ސިޔާސަތާއި ޝައުގުވެރިވުމުން އުފެދޭ ބަިއަނލް އަގުވާމީ ސިޔާސީ މަސްރަހު ރަގަޅަށް ދެނެގަނެ ދިވެ

ދިފާއީ ސިޔާސަތު ބިނާވާންޖެހޭީނ އެއްވެސް ހާލެއްގައި އެކުވެރި އަދި އަވަށްޓެރި އެއްވެސް ގައުމަކާއި ކުޑަނަމަވެސް ސިޔާސީ ފުށު އެރުމެއް ނޮއޮންނަ މާހަުއލެއް ގާއިމުވެގެން ކަމަށް ވިސްނާ، މި ސިޔާސަތު ބިނާކުރެވިފައި މިވަނީ މިދެންނެިވ

ދިފާއީ ސިޔާސަތު ބިނާކުރުމުގައި ސަރަހައްދުގައި ހިގާ އަދި އަސްކަރީ ،ސްތިރާޖީ ވެއްޓަށް އިތުރަށް ވިސްނާއިނޑު ޭފރުމުގެ ކޮންމެ ހަރަކާތަކުްނ ސިފަޖެހިފައިވާ ވަކިވަކި ޓެރަރިސްޓް ފައުޖުތަކަކުން ހިްނގަފާެނ ކޮންމެ ހަރަކާތަކާއި ކަ

މަސްލަހަތާއި ފުށުނައަރުވާ އެހެނަސް ދިވެހި ގައުމުގެ މުހިންމު ހުރިހާ އެކުވެރި އެއްވެސް ގައުމެއް ގެ އިސްތިރާޖީއަދި އިންޑިޔާ ،އިސްތިރާޖީ މަސްލަހަތުތައް ސަލާމަތް ކުރުމުގެ ހުރިހާ ވިސްނުމެއް ހިމަނައިގެންނެވެ. ބައިނަްލ އަގްވާމީ

ނޑުގެ ސަރަހައްދުގެ ސަލާމަތާއި، ސުލްހައަކީ، ދިވެިހ ގައުމުެގ ސަލާމަތީ މަސް ލަހަތު އެކަމުަގއި ހިމެނިފައިވާ މުިހންމު ކަމި ސިޔާސަތުން، އެކުވެރި ގައުމުތަކުން ހިންގާ، މަލްޓިނޭަޝނަލް ޕީސް ސަޕޯޓް އޮޕަރޭޝަން ، ބައެއް ކަމަށްވީ ހިނދު

ްނ ދިވެހި ހަމަޖެހިފައި ާވ އުސޫލް ތަކުގެ މަތި، ތަކުގައި، އަދި ޔޫ.އެން. ޕީސް ީކޕިން މިޝަންތަކުގައި ހަރަކާްތތެިރވުމުގެ ދޮރު .ދިފާއީ ބާރަށް ވަނީ ހުޅުވިފައެވެ

ސްލަހަތު.ގައުމީ ސަލާމަތީ މަ

ދިވެހި ގައުމުގެ ގައުމީ ސަލާމަތީ މަސްލަހަތު ތަކަކީ: ދިވެހި ގައުމުގެ އަމިއްލަ މިނިވަންކަމާއި، ސިޔާދަތާއި، ދިވެހިން ގަބޫލް ންގެ މާދަރީ ބަހާިއ، ދިވެހިްނގެ އަމިއްލަވަންތަ އާދަކާދަ ދުސްތޫރީ ފިކުރާއި، ިދވެހި ިދވެހިންގެ ،ކޮށްގެންތިބި އިސްލާމްީދނާއި

) ސޮވްރިން އިންޓްރެސްޓް( ޑިމޮކްރެޓިކް ވެލިއުސްތަކެވެ. މި މުހިންމު ސަލާމަތީ މަސްލަހަތު ތައް، ،ތަކާއިރައްޔިތުންނަށް ރައްކާތެރިކޮށް ސުލްހަ މަސަލަސްކަން އޮތް ދެމެހެއްޓެނިވި ރައްކާތެރި ވެއްޓެއް ދިވެހިހިމާޔަތްކުރުމާއި،

ހާސިލުކޮށް ދިނުމަށްޓަކާ ގައުމުގެ ވެރިކަމުގެ ފަރާތުން އެކުލަވާލެވޭ އިސްތިރާޖީ ދިފާއީ ސިޔާސަތަކީ ގައުމީ ސަލާމަތީ . މަސްލަހަތު ހިފެހެއްޓުމުގެ މައި ަތނބު ކަމުގައި ނުވެ ނުދާނެ އެވެ

އިތުރުކުރުން: މިނިސްޓްރީ އޮފް ޑިފެންސް އިސްލާހުކޮށް އެމިނިސްޓްރީގެ ގާބިލްކަން

ނޑައެޅިފައިވާ ސިޔާސަތާއި އެއްގޮތަށް ދިވެހި ގައުމުގެ ދިފާއީ ސިޔާސަތު ތަންފީޒުކޮށް ގާނޫނު އަސާސީ ،މި ސިޔާސަތުގައި ކައާއި ގާނޫނު ގައި ވާ ގޮތުގެމަތިން ދިވެހި ގައުމުގެ ދިފާއީ ބާރު، ރާވާ ހިންގާނެ އުސޫލް ތައް ކަނޑައަޅާ ސިޔާސީ އަމުރު

މަގު ދައްކައިދީ އަދި އެބާރުގެ މައްޗަށް މަަދނީ ކޮންޓްރޯލް ދަމަހަްއޓާ ސަރުކާރުގެ ވުޒާރާ އަށް ދިފާއީ އިސްތިރާޖީ ނެރެ،އެވުޒާރާގެ އިނިސްޓިޓިއުޝަނަލް ާގބިލުކަން އިތުރުކުރަންޖެހެއެވެ. އެގޮތުން ދިވެހިރާއްޖެގެ ޑިފެންސް ،ވުޒާރާ ވާހިނދު

ޔާސަތުގެ އަލީގައި ތައްޔާރުކުރުމާއި، ޑިފެންސް މެނޭޖްމަންޓް ގެ ާގބިލުކަން ސްޓްރެޓެޖީ އާއި ޑިފެންސް ރިވިއުތައް ދިފާއީ ސިހުރި ވުޒާރާއަކަށް އެވުޒާރާ ވާންޖެހޭކަމުން ދިފާީއ ވުޒާރާ އަށް، ދިފާީއ އަދި ސަލާމަތީ ާދއިރާއިން މަތީ ތައުީލްމ

ދައުރު ފުޅާކޮށް ޭބރު ގައުމުތަކާއި ޑިފެންސް ހާސިލްކޮށްފައިވާ ސިވިލްސާވެންުޓން އިތުރުކުރުމާއި، ޕާރމަނަންްޓ ސެކްރެޓަރީގެ ނޑު ވަރުގަދަކޮށް ހަރުދަނާ ކުރެވިގެންދާނެއެވެ . މާހިރުންގެ އެހީގައި އެ ވުޒާރާގެ އޮނިގަ

ކުރުން.ބާރުގެ ޒިންމާ ކަނޑައެޅުމާއި ބައްޓަންކުރުމާއި އާރާސްތު އީ ދިފާ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

88 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ގައުމުގެ ސަލާމަތާއި ރައްކާތެރިކަމަށް ގާނޫނުގައި ވާގޮތުގެ މި ސިޔާސަތުގެ ތެރެއިން ދިވެހި ގައުމުގެ ދިފާއީ ބާރު، ދިވެހި މަތިން މަސައްކަތް ކުރުމުގެ އިތުރުން ގައުމު ބިނާ ކުރުމުގައި ސުލްހައިގެ ވަގުތު ތަކުގައި ދުނިޔޭގެ އެހެނިހެން އަސްކަރިއްޔާ

މުއައްސަސާ އަކަށްވެސް ވާންޖެހެއެވެ. ތަކުން ބައިވެރިވެފައިވާ ފަދައިން ބައިވެރިވެ ގައުމު އާރަސްތު ކުރުމުގައި ހިއްސާކުރާ

ދިވެހި ގައުމުގެ ސަލާމަތާއި ގައުމީ މަސްލަހަތުތައް ިހމާޔަތް ކުރުމަށްޓަކައި ސަރުކާރުގެ އެންމެހާ ވުޒާރާތަކާއި، ކަތްކުރާ މުއައްސަސާތައް އެކުވެގެން އުފެދޭ ނޭޝަނަލް ކޮމާންޑް އޮތޯރިީޓގެ އިރުޝާދުގެ ދަށުން އެއް އަމާޒަކަށް މަސައް

ބަޔަކަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ދިފާއީާބރު ވާންޖެހޭނެއެވެ. އަދި ދިާފއީ ބާރުގެ އެކިއެކި ހިދުމަތްަތއް ދިނުމުގައި އެކުގަިއ މަސައްކަތްކުރެވޭނެ "ޖޮއިންޓް ޑޮކްޓްރިންއެއްގެ" ދަށުން މި ކަންކަން ބައްޓަން ކުރެވޭނެއެވެ. އެ ގޮތުން ޖޮއިންޓް

7ފައިޑް ފިލޯސަފީއެއް" ގާއިމުކޮށް ދިވެހި ގައުމީ ދިފާއީ ބާުރ ރާއްޖޭގެ ޖިއޮގްރަފިކް އޮނިގަޑެއްގެ ތެރެއިން "ޔުނިސަރަހައްދެއްގައި މުއާސަލާތީ ގޮތުން އެކަށީގެންވާ ސަލާމަތްތެރި ގުޅުމަކުން ގުޅިފައިވާ ޔުނިފައިޑް ކޮންބެޓެންްޓ

ހުރިހާ ،ރެވޭނެއެވެ. އެގޮތުން ދިފާއީ ބާރު ހަރަކާތްތެރިވާނީކޮމާންޑްތަކެއްގެ ގޮތުގައި މަސައްކަތް ކުރެވޭނެ ނިޒާމެއް ގާއިމު ކު ލެވެލެއްގައިވެސް ޔުނިޓީ އޮފް އެފަޓް އޮވެގެންނެވެ. އެ ނިޒާމު ވެގެންދާނީ ސްޓްރެޓީޖިކް އަދި އޮޕަރޭޝަނަލް ލެވެލަށް

ޗީފް ،ސްޓަރ އޮފް ޑިފެންސްއަމާޒުކުރެވިގެން ދިފާއީ ނިޒާމްގެ އެންމެ މަތީ ލެވެލް )ސިފައިްނގެ އެންމެ މަތީ ވެރިޔާ، މިނިލަފާދޭ މަޖްލިސް، ފޯސް ކޮމަޑާންޓުން، އޮޕަރެޝަނަލް ،ވައިސް ޗީފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯސް، އޮފް ޑިފެންސް ފޯސް

އެއް ،ކޮމާންޑަރުން، ކޮމްބެޓަްނޓް އޭރިޔާ ކޮމާންޑަރުން( ގުޅިގެން ސަރުކާރުގެ އެހެނިހެން އިދާރާ ތަކާއި ިވލަރެސް ކުރެވިގެންށް މަސައްކަތް ކުރާނެ ނިޒާމަކަށެވެ. މި ނިޒާމުގެ ދަށުން އެމް.އެން.ޑީ.އެފް. ރޭވިފައިވާނީ އިންޓަރގްރޭޓެޑް ޔުނިފައިޑް އަމާޒަކަ

ކުރިމަގު ފެންނަ، އަމާޒަށް ވާސިލްވުމުގެ ތަސައްވުރެއް އޮވެގެން، މާޒީގަ ކޮމާންޑް ސްޓްރަކްޗާއެއްގެ މައްޗަށެވެ.އެ ،ޔާރުނުވެ އޮތުމުގެ ސަބަުބން ވޭތުވި ތަނުގައި ހެދިފައިާވ ގޯސްތައް ދަނެގަނެދިފާއީބާރު އެންމެ ފުރިހަމަޔަްށ ތައް

ގޯސްތަކަށް ސަމާލުކަންދީގެން އެފަދަކަންކަންމުން އިބުރަތް ލިބިަގނެ އެފަދަކަންކަން އިޔާދަވިޔަ ނުދިނުމަށް ހުރިހާ ލެވެލެއްގައި ާދެނ ކޮންމެ ހާލަތަަކށް ދަިތ އުދަޫގ ކަމަކާނުލާ ކުރިމަތިލޭވޭނެ ވަރަށްބޮޑަށް ސަމާލުކަން ޭދންެޖހެއެވެ. އެހެންކަމުން ދިމާވެ

ދިފާއީބާރަކަށް ދިވެހި ގައުމުގެ ިދފާއީބާރު ފުރިހަމަ ކުރުމަކީ މި ދިފާއީ ސިޔާސަތުގެ އެންމެއިސް އަމާޒެވެ.

ކަންކަން ކަނޑައެޅިފައިވާ ކުރުމަށް އޮތްދައުރުގައި ކުރިއަށް

ސް ނެޓްވާރކް އެއް ގާއިމުކުރުން ދި ސަރވެއިލަން ވަރުގަދަ ގާބިލު އިންޓެލިޖެންސް އަ .1

ނޭގި ތިއްބާ ކަމެއް ހިނގުމުެގ ފުރުސަތް ކުޑަކުރުމަށް ގައުމީ އިންޓެލިެޖންސް ނެޓްވާރކާއި ވިލަރެސް ވެގެން އިތުބާރާއި ޔާގީން ކަން އޮންނަ މިލިޓަރީ އިންޓެލިޖެންސް ނެޓްވާރެކއް ފުރިހަމަޔަށް ގާއިމު ކުރެވޭނެއެވެ.

ހި ގައުމުގެ ދިފާއީ ބާރު ހެދުން ކުރުމުގެ ފުރިހަމަ ގާބިލްކަން ލިބިފައިވާ ބަޔަކަށް ދިވެ ޑިޕްލޯއި .2

ޑިޕްލޯއި ކުރުމުގެ ފުރިހަމަ ގާބިލުކަން ދިފާއީ ބާރަށް ލިއްބައިދިނުމަށްޓަކައި ކޯސްޓްގާޑު އިތުރަށް ތަރައްގީ ކުރެވި ،ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި ދިނުމުގެ އިންތިޒާމް ހަމަޖެއްސުމަށާއިރާއްޖޭގެ ހަތަރު ސަރަހައްދުން ކޯސްޓްގާޑުގެ ހިދުމަތް ވަރަށް

ނޑުގެ ސަރަހައްދުން ހިގާފާނެ ޮކންމެ އުދުވާަނކަށް ކުރިމަތި ލުމަްށޓަކައި ެމރިންސް ޔުނިޓްތަކަށް ރާއްޖޭގެ ކަނޑާއި ވައިގެ މަގުން އެފަދަ ނުރައްކާތަކަށް އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށް ދީގެން ކޮންމެ ވަގުތެއްގައިވެސް ޑިޕްލޯއީ ކޮށް ކަ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

89 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ނޑުމަގުން ކުރިމަތިލެވޭ ފަދަ ގާބިލުކަން ހޯދަ ދިނުމަށްވެސް މަގުފަހި ކުރެވޭނެއެވެ. މި ހިދުމަތްތަކުގެ ތެރޭގައި، ކަދިވެހިރާއްޖޭގެ ގައުމީ މަސްލަހަތާއި ސަލާމަތަށް އަތުވެދާނެ ކޮންމެ ނުރައްކަލަކަށް ފާރަވެރިވެ އެފަދަ ކޮންމެ ކަމަށް

މަސްވެރިކަމުގެ ސަރަހައްދު ، ކަލެއް ނެތިކޮށްލާ، އަދި ސާރޗް އެންޑް ރެސްކިއު މިޝަން ހިންގާކުރިމަތިލާ އެނުރައްނޑުމަތީގައި ހާލުަގއިޖެހޭ ފަރާތްތަކަށް ފުރިހަމަ ިހދުމަތްތަކެއް ފޯރުކޮށް ދިނުން ހިމެނިގެން ވެއެވެ. ، ބަލަހައްޓާ ކަ

ދުމާއި އެކު ލޮޖިސްޓިކް އަދި ޓެކްނިކަލް ސަޕޯރޓް ކޯސްޓްގާޑުގެ މިހިދުމަތް ދިނުމަށް ބޭނުންވާ އިތުރު އުޅަނދު ހޯރޑްގެ ސެންޓަރެއް ގާއިމު ދިނުމަށްޓަކައި މާލެ ސަރަހަްއދުގައި އެކަށީގެންވާ ފުރިހަ ބަނަދަރަކާއެކު ކޯސްޓްގާ

މު ރާއްޖޭގެ އުތުރާއި ދެކުނުގައި ގާއި ،ބަނދަރު ކުުރމުގެ ހިދުމަތާއެކު ،ކުރެވޭނެއެވެ. އަދި އެފަދަ ދެ ސަބް ސެންޓަރކުރެވޭނެއެވެ. ރާއްޖޭގެ އުތުރާއި ދެކުނުގައި އެމް.އެން.ޑީ.އެފް. އަށް ވައިގެ މަގުން ދޭންވާ ހިދުމަތް ދިނުމަްށ

.ކޯސްޓްގާޑްގެ އެއަރވިންގެއްގެ ގޮތުގައި ހެލިކޮޕްޓަރު ބޭސްއެއް ގާއިމު ކުރެވޭނެއެވެ

އި މައުލޫމާތުގެ ރައްކާތެރިކަން ކްރިޓިކަލް އިންފްރާ ސްޓަރަކްޗަރ އާ .3

ސަލާމަތްތެރިކަމަށާއި މައުލޫމާތުގެ ގާއިމުކުރެވި ނިޒާމެއް ރައްކާތެރިކުރެވޭނެ ިބާނތައް ނާޒުކު އެންމެހާ ގައުމުގެ .އެވެ ދެވޭނެ ސަމާލުކަން އަށް ދިފާއު ގެ ސައިބަރ

ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ސަލާމަތީ ކަންކަން ބެލެހެއްޓުން .4ން ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ ހައްޓާ ޚާއްސަ ފައުޖަކީ އެހާލަތަކާއި ގުޅިގެރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ސަލާމަތީ ކަންކަން ބަލަ .5

ބޭނުންފުޅުވާ ގޮތަށް ބަަދލުެގނެވޭނެ ބަޔަކަށް ވާންވާނެއެވެ. މިގޮތުން އެތެރޭގެ ހަމަނުޖެހުން ހިނގަމުންދާ ނޑިވަޅުތަކުގައި ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ހަށިފާރަވެރިންގެ ގޮތުގައި ހަތިޔާ ސީންނަށް ހަރަކާތްތެިރ ރާއި އެކު ބިދޭދަ

ނޑެއް އެކުލަވާލެވޭނެއެވެ. ވެވޭނެ ޤާނޫނީ އޮނިގަ

ވެވޭނެ ނިޒާމެއް ގާއިމު ކުރުން ކުގައި ހަރަކާތްތެރި ފުލް ސްޕެކްޓްރަމް އޮޕަރޭޝަން ތަ .6

ބަދަލު ވަމުން އަންނަ އިސްތިރާޖި އަދި ސަލާމަތީ މާހައުލުގައި ދިމާވެދާނެ ގޮންޖެހުންތަކަްށ ދިފާއީބާރު ތައްޔާރު -:ކުރުވުމަށްޓަކާ

ިރަސީ ގެ ރޯލް އަށް ޕައި -" ކޮންވެންޝަނަލް ނުވަތަ ޑައިެރކްޓް އެޓޭކް" ޕްރިޕަރޭޝަންގެ އިތުރުން އެންޓ އަިދ ސާރޗްއެންޑް ރެސްކިއު ހިދްމަތް ފުޅާކުރެވޭނެ އެވެ. ، ކުރިމަތި ލުމަށް ތަމްރީނުކޮށް

ްމަދަނީ މުއައްސަސާތަކަށް އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުނ ްކަމަށް ތައްޔާރު ދިމާވާ ކާރިސާ ތަކުގައި ރައްޔިތުންނަށް އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދީ ސްޓެބިލިޓީ އޮޕަރޭޝަން ފަދަ ކަނ

ވެފައި ވާބަޔަކަށް ދިފާއީ ބާރުވެގެންދާނެ އެވެ. ްސުލްހައިގެ ވަގުތު ގައުމު ބިނާކުރުނ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

90 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ާނޭޝަން ބިލްޑިން" ގެ ދައުރު އަދާކޮށް ރައްޔިތުންނަށް ގިނަ ިހްދމަތް ތަކެއް ފޯރުކޮށްދިނުމުގެ އެްނމެ އެކަށީގެންވ" . ގާބިލުކަން ދިފާއީ ބާރަށް ިލބިދެޭވނެއެވެ

އާލާތް ތަކާއި ވަސީލަތް ހޯދުން ދިފާއީ ބާރުގެ މައިގަޑު ބާރުތަކުގެ ގާބިލު ކަން އިތުރުކޮށް ބޭނުންވާ އެންމެ އެކަށޭނެ .7

ގައުމީ ދިފާއީ ބާރަކި، "ފުލް ސްޕެކްޓްރަމް އޮފް އޮޕަރޭޝަންސް" ގައި ހަރަކާތްތެރި ވެވޭނެ ބާރަކަށް ވާންޖެހޭ ހިނދު، ނޑު ސިފަތަ ކުގެ ގޮތުގައި "އެޖިލިޓީ"، "ލީތަލިޓީ"، "ޑިޕްލޯއިބިލިީޓ"، "މޯބިލިޓީ" އަދި ދިފާއީ ބާރުގެ މައިގަ

"ފްލެކްސިބިލިޓީ" ވެގެންދާން ޖެހޭނެއެވެ. އަދި ދިފާއީ ބާރަކީ ދައުލަތުގެ މާލިއްޔަތަށް ސަކޭގާވާ "ކުޑަ ހަނި" )ސްމޯލަރ ނޑް ލީނަރ( އެހެނަސް ވަސީލަތް ތަކާއި ޓެކްނޮލޮޖީގެ ޮގތުން ކުރިއަރާފައި ވާ ދިފާއީ ާބރަކަށް ވާންޖެހޭނެއެވެ. އެ

ރޑް ެމިރްނޯކ، ްސެޕަޝްލ ފޯރަސްސ، ައިދ ަސޕޯްޓ ، އެގޮތުން ދިފާއީ ބާރުގެ މައިގަޑު ބައިތަކުގެ )ކޯސްޓް ގާ

( ގެ ގާބިލުަކްނ އިތުރުކުރެވޭނެ އެވެ. މިގޮތުން އެންމެ އިސްކަން ދެވޭނީ ކޮމެހެން ހޯދަން ޖެޭހ ަސރިވަސސް ނަރީ އަދި އިކްއިޕްމެންޓް ހޯދުމަށެވެ. މުޅި އެމް.އެން.ޑީ.އެފް. ވެގެންދާނީ ޖޮއިންްޓ ވެސެލްސް، ވެހިކަލް، މެޝި

ހުރިހާ ބައިތައް ގުޅިގެން ދިވެހިގައުމުގެ ކޮންމެދިމާލަކުން ރައްޔިތުންނާއި ، އޮޕަރޭޝަނަލް ކޮންސެޕްޓް ތަކުގެ އަލީގައިވޭނެ ބަޔަކަށެވެ. އަދި ދައުލަތުގެ އެހެން މުއައްސަސާ ގައުމަށް ދިފާއީ އަދި ސަލާމަތީ ހިދްމަތް ފުރިހަމަޔަށް ފޯރުކޮށް ދެ

ތަކާއިގުޅިގެން އިންޓަރ އޭޖެްނސީ އޮޕަރެޝަން ތައް ފުރިހަމަޔަށް ހިންގުމުގެ ގާބިލުަކން ިލބިފައިވާ ބަޔަކަށްވެްސ އި، ޕޯސްޓިން ވެގެންދާނެ އެވެ. ދިފާއީ ބާރުގެ ކައުންސެލިންގ ގެ ނިޒާމް ހަރުދަނާ ކުރެވި މަގާމުގެ ކުރިއެރުން ދިނުމާ

ސިޔާސީ ހުރިހާ ނުފޫޒަކުން އެއްކިބާކުރެވި ،ތަކާއި، އެންމެހާ ދިފާއީ، އިދާރީ އުސޫލީ ނިޒާމް ކަނޑައެޅި .ހަރުދަނާކުރެވިގެން ދާނެއެވެ

ބައެއްގެ ގޮތުގައި ބޭތިއްބުން ދިފާއީ ބާރުގައި ހިމެނޭ އެންމެހާ ރޭންކް ތަކުގެ މީހުން ޕްރޮޕެޝަނަލް .8

ނަކީ، ާމތްވި އިސްލާމްދީނުގެ މަތިވެރި ހިދާޔަތުގައި ސާބިތުވެތިބޭ އަދި ގާނޫނާއި ގަވާއިދަްށ ދިފާއީ ބާރުގެ ސިފައިންފުރިހަމަޔަށް އިހްތިރާމް ކުރާ "މިލިޓަރީ އޯޑަރ އަދި ޑިސިޕްލިން" ގެ ހުދޫދުގައި ތިބޭ ބަޔަކަށް ވާންޖެހޭނެ އެވެ. އަދި

މަދަނީ ފުރިހަމަ ކޮންޓްރޯލް އޮންނަ އަދި ގާނޫުނ ،ށް ހިތާހަމަ އެހެންމެ ޑިމޮކްރަސީ ގެ އަސާސްތަކަށް ހުރުމަތް ތެރިކޮއަސާސީ އާއި ސިފައިންގެ ގާނޫނުގައި ވާގޮތަށް ޑިމޮކްރެޓިކް ސަރުކާރުގެ ކިޔަމަނުގައި ތިބޭބަޔަކަށް ވާންޖެހޭނެއެވެ.

މީ ވާޖިބާއި މަސްލަހަތު އަދި ސިޔާސީ ހުރިހާ ފިކުރުތަކާ ހަރަކާތް ތަކުން އެއްިކބާވެފައިާވ އަމިއްލަ ނަފްސަށްވުރެ ގައު .ރައްޔިތުންނަށް ނަމޫާނ ދައްކާ ޕްރޮފެޝަނަލް ބައެއްގެ ގޮތުގައި ވެގެންދާނެ އެވެ ،އިސްކުރާ

ތައުލީމާއި ތަމްރީނު .9

ދިވެހި ގައުމުގެ ދިފާއީބާރު ާގބިލު ބަޔަކަށް ހެދުަމށްޓަކައި ޑިފެންސް އިނިސްޓިޓިއުޓް ފޯރ ޓްރޭނިން އެންޑް ލެޖެއް ގާއިމު ކުރެވި އެކުވެރި ގައުމުތަކުގެ އަސްކަރީ ތައުލީމު ދޭ މަރުކަޒު ތަކާއި ކޮލެޖް، އެޑިޔުކޭޝަންގެ ދަށުން ކޮ

ޔުނިވަރސިޓީތަކާއި އަދި ދިވެހި ގައުމީ ޔުނިވަރސިޓީ އާއި އެފިލިއޭޓް ވެގެން ވަރަށް ފުރިހަމައަށް މަސައްކަތް ކުރެވޭނެ ން، މެށިނިން، ނާސިްނ، ފަދަ ޓެްކނިކަލް ދާއިރާތަކާއި، ތައުލީމީ ނިޒާމެއް ގާއިމު ކުރެވޭނެ އެވެ. އަދި އިންޖިނޭރި

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

91 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ގާނޫނީ ދާއިރާއިން އަދި ެއހެްނވެސް ސޯޝަލް ސައިންސްގެ ދާއިރާއިން ކިޔެވުމުގެ ފުރުސަތު ދިވެހި ދިފާއީ ބާރުެގ ވުރެ ފުޅާ މެންބަރުންަނށް ހޯދައި ދެވޭނެއެވެ. އެގޮތުން ރިޓަޔާ ކުރުމަށް ފަހު ގައުމަށް ހިދުމަތް ކުރުމަށް މިހާރަށް

. ދާއިރާ އެއްގައި ދިފާއީބާރުގެ ހުރިހާ މެންބަރުންަނށް މިސިޔާސަތުގެ ސަބަބުން މަގު ފަހިވެގެންދާނެެއވެ

ލްފެއަރ ނިޒާމު ހަރުދަނާ ކުރުން ދިފާއީ ބާރުގެ ސިފައިންގެ ޝަރަފާއި އިއްޒަތް އިތުރުކޮށް ވެ .10

ސްތިގްލާލް ދިފާއުކޮށް ރައްކާެތރިކުރުމުގެ މަތިވެރި ސިފައިންނަކީ ދިވެހި ދައުލަުތގެ މިނިވަންކަމާއި ސިޔާދަތާއި އިމަސްއޫލިއްޔަތު އަދާކުރާ އަދި އެކަން ކުރުމުގައި ފުރާނަ ގުރުބާން ކޮށްލަން ޖެހިއްެޖނަމަ އެކަން ކުރުމަށްވެސް

ތަކެއް ތައްޔާރަށް ތިބޭ ބައެއްކަމުން، އަދި ގައުމަށް ދިމާވާ ކޮންމެ ޮބޑު ކަމެއްގައި ނުހަނު ބުރަ ގައުމީ ވާޖިބުއަދާކުރާ ބައެއްކަމުން އެމީހުންގެ ޝަރަފާއި ކަރާމާތް އިތުރުކޮށް ރައްޔިތުންގެ މަގްބޫލުކަމާއި އިހްތިރާމް ލިބިފައިވާ ބަޔަކަށް ހެދުމަށްޓަކައި ޕަބްލިކް ރިލޭޝަންސް މަސައްކަތް ތަކެއް ކުރެވޭނެ އެވެ. ދިފާއީ ބާރުގެ އެންމެހާ ވެލްފެއަރ

ންސިވް ވެލްފެއަރ ސިސްޓެމް އޮފް ދަ ސޯލްޖަރ" )ކޮވެސް ( ގެ ނިޒާމުގެ ތެރެއިން ކަންތައްތައް " ކޮމްޕްރެހެހަރުދަނާކުރެވޭނެ އެވެ. މި ނިޒާުމގެ ބޭނުމަކި ސިފައިންގެ މީހާއާިއ އޭނާގެ އާއިލާ އަށް ވެްލފެއަރ ގެ ހުރިހާ ކަމެއް،

އިން ކުރުމެވެ. މިގޮތުްނ ކުރެވޭނެ ކަންތައް ގުޅިފައިވާ އަދި އެންމެ ރަގަޅަށް ތަރުތީބު ކުރެވިފައިވާ ނިޒާމެްއގެ ތެރެ : ތަކަކީ

ްސްޓޭޓް އޮފްަދ ،އަޝްކަރީ ހޮސްޕިޓަލް ގެ ހިދްމަްތ ފުޅާ ކޮށް އެތަނުގެ ސްޕެޝަިލސްޓް ދާއިރާތައް އިތުރުކޮށއާޓް ވަސީލަތް ތައް ހޯދާ ގައުމަށް ދިމާވާ ބޮޑެތިކަން ކަމުގަ ރިޒާރވް އިމަރޖެންސީ ހޮސްޕިޓަލެއްގެ ގޮތުގައި

ތަން ބޭނުން ކުރުން އެ ެދިފާއީ ބާރުގެ ސިފައިން ނަށާއި އެމީހުންގެ އާއިލާ އަްށ މެޑިކަލް އިންޝުއަރެންސް ގެ ނިޒާަމކުން ރާއްޖ

އާއި ރާއްޖޭން ބޭރުން ިހދުމަްތ ދެވޭނެ އެވެ. އަދި ވަިކ ހާަލތް ތަކުގައި ސިފައިންގެ ީމހާ އަށް ލައިފް އިންޝުއަރެންސް ދެވޭނެ އެވެ.

ާރޑައިޒް ކޮށް ދެވޭެނ ދިފާއީ ބ ރުގެ ސިފައިންގެ މެސިން ފެސިލިޓީސް ގެ ފެންވަރު ރަގަޅު ކޮށް ސްޓެންޑަ އެވެ.

ެވެލްފެއަރ ކޯޕަރޭޝަންގެ ހިދްމަތުގެ ގާބިލް ކަން އިތުރު ކޮށްދީ "ސިވެކް" ގެ ނިޒާމު ހަރުދަނާ ކުރެވޭނ އެވެ.

އްޖެ ގުޅުވާލުން މެދުވެރިކޮށް މުޅި ރާ .ޓީ .ސީ .އައި 4.4

މިއަދުގެ ދުނިޔެއަކީ ލާމެހިފައިވާ ދުނިޔެއެކެވެ. މިކަމުގެ އެންމެ މައިގަޑު ސިއްރަކީ ދުނިޔޭގައި 'އިންފޮމޭޝަން ކޮމިއުނިކޭޝަން ޓެކްނޯލޮޖީ' ކުރިއަރާފައިވާ އަދި ކުރިއަރަމުންދާ މިންވަރެވެ. އޭގެ ބައެއް ހެޔޮ ައސަރު ދިވެހިރާއްޖެއިން

ވެ. ރާއްޖޭގެ ޖިއޯގްރަފީއަށާއި މީހުން ދިރިއުޅޭ ސަގާފަތަށް ބަލާއިރު އައި.ސީ.ޓީ. ގެ ބޭނުން އެތައް ފެންނަން އެަބހުއްޓެ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

92 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ގުނައަށް ހިފަންޖެހެއެވެ. މިގޮތުްނ ވިޔަފާރިއާ އެހެނިހެން މުއާމަލާތްތަކާއި، ހުޅުވާލެވިފައިވާ ސަރުކާރާއި، ރައްޔިތުންނަށް

ނީ އައިސީޓީ ގެ ޒަރިއްޔާއިންނެވެ. ލިބެންޖެހޭ ހިދުަމތްތައް ގާތުން ޯފރުކޮށްދެވޭ

އެމް.ޑީ.ޕީ. ދެކޭގޮތުގައި ސަރުކާރު އޮންނަނީ ރައްޔިތުންގެ ހައްގުަގއެވެ. މިހެންކަމުން ރައްޔިތުންނަްށ ދެފުށްފެންަނ ގޮތަްށ ތައް ދައުލަތުގެ ހިންގުން އޮތުމަކީ މުހިންމު ކަމެކެވެ. އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުކާރަކުން އަމާޒުކުރާނީ ގިނަގުނަ ހިދުމަތް

'އޮންލައިން' ކޮށް ފޯރުކޮށްދިނުމުެގ ނިޒާމެއް ގާއިމުކުރުމަށެވެ.

ރާއްޖޭގައި މަތީ ތައުލީމު އުގެޭނ ގިނަގުނަ ކުިދންތަކެއް އިންފޮޭމޝަން ޓެކްޯނލޮޖީ ހިޔާރުކުރެއެވެ. މިފަދަ ކޯސްތަްއ ގުތު ނެތެވެ. ައއިސީޓީއަކީ ޒުވާނުން ފުރިހަމަ ކުރުމަށްފަހު ދެންއޮތް ހަރުފަތަށް އެރުމުގެ ވަސީލަތްތަްއ ރާއްޖޭގައި މިވަ

ލޯބިކުރާ އަދި ޝައުގުވެރިވާ ާދއިރާއަކަށް ވާއިރު، މިފަދަ ދާިއރާ އެއްގައި ހިދުމަތާ ވިޔަފާރި ފުޅާކުރުމުގެ ފުރުސަތު

.ފަހިވެފައިވާނަމަ އެދާއިރާއިން ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދު އެތައް ގުނައެއް ކުރިއަށް ގެންދެވިދާނެއެވެ

ޓިވިޓީ ކަނެކް

.ސީ.ޓީ. ގެ ފުރުސަތުތައް ހުޅުވާލާ މި ދާއިރާއިން ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދު ފުޅާކޮށް، ޒުވާނުންނަށް ެއބައިމީހުްނ އައިޝައުގުވެރިކަން ހުރި ކުރިއަށް ދެވިދާނެ ދާއިރާއެއްގައި ދޮރުތައް ހުޅުވާލުމުގެ ފުރަތަމަ ކަމަކީ ކަނެކްޓިވިޓީއެވެ. ނުވަތަ

ދޭ ފަރާތްތަކުން ާރއްޖޭގެ ކަންކޮޅުތަކުގައި އިންޓަރނެޓް ގެ ހިދްމަތް ގުޅުމެވެ. މިހާރުވެސް ހިދުމަތް ފޯރުކޮށްފޯރުކޮށްދެއެވެ. އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތަކަށް ވާނީ މިފަދަ ހިދުމަތް ދާއިމީގޮތެއްގައި ކުރިއަރުވާ އަދި

ރުވުމަށް ބާރުއެޅުމެވެ. އެހިދުމަތް ބޭނުންވާ ހިާސބުތަކަްށ ހިދުމަތް ފޯރުކޮށްދޭ ފަރާތްތަކަްށ ހިދުމަތް ފޯރުކު

ންޓަރނެޓަށް އަހުލުވެރި ކުރުވުން އެންމެހާ ރައްޔިތުން އި

ރާއްޖޭގެ ޖޯގްރަފީ އަށާއި އަދުގެ ދުނިޔެއަށް ބަލާއިރު ައސާސީ ހިދުމަތެއްގެ ގޮތުގައި އިންޓަރނެޓް މިހާުރ ނޑެއްގެ ތެރެއިން މުޅިރާއްޖެއަށް ނޑައެޅޭ މިންގަ އިންޓަރެނޓް ފޯރުކޮށްދިނުމަީކ ދެކެންޖެހެއެވެ. މިހެންކަމުްނ ކަ

މި އަދި ރައްޔިތުންނަށް ފޯރުކޮށްދޭ ހިދުމަތް އިތުރަށް ފުރިހަމަވެ ރައްޔިތުން ކުރަންޖެހޭ ހޭދަ ކުޑަވެގެންދާނެކަމެކެވެ.ފޯރުކޮށްދެވޭ އިންޓަެނޓަކީ ސާރވިސް ޕްރޮވައިޑަރުންނާއި ކޮމިއުނިކޭޝަން އޮތޯރިޓީ އޮފް މޯލްިޑވްސް އިން ފިލްޓަރ

ވެގެން ނުާވނެއެވެ. )ޮކންޓެންޓް ސެންސަރު ރެސްޓްރިްކޝަންސް ތަކަކާއި އެކު ދޭ ޚިދުމަތަކަށް ރުމަށްފަހު ނުވަތަ ކު ކޮށްގެން ނުވާނެއެވެ.(

ހިންގުން

މައުލޫމާތު ބަދަލުކުރުމާ ފޯރުކޮށްދިނުމާ އަދި ދައުލަތުގެ ހިންގުން ރައްޔިތުންނަށް އެގެމުން ދިއުމަކީ ދައުލަތާއި ދޭތެރޭ ތުންގެ އިތުބާރު ބޮޑުވެގެްނ ދާނެކަމެކެވެ. މިފަދަ ގޮތެއްގަިއ ހިންގުމުގެ ނިޒާމު ހަރުދަނާކޮްށ ހަލުވިކޮށް އިތުރުކޮށް ރައްޔި

ހުޅުވާލުމުގެ ފުރުސަތުއޮތީ އައި.ސީ.ޓީ. ގެ ހިދުމަތް ބޭނުންކޮށްެގންނެވެ.

ވަންސްޓޮޕް ގަވަންމެންޓް/އެއްދޮރުން ކަންކަންވުން

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

93 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ދުމަތެއް ހޯދަން ބޭނުންވާ ކޮންމެ ފަހަަރކު އެތައް ދަތުރެއްކޮށް އެތައް ވުޒާރާއަކަށް ހިނގުމަކީ ރައްޔިތަކު ސަރުކާރުން ހި–ރައްޔިތުންނަްށ ހިދުމަތްދިނުމާއި –މިއަދުގެ ދުނިޔެއާ ގުޅޭކަމަކަށް ނުވާއިރު، ސަރުކާރު ގާއިމު ކުރުމުގެ އަސާސާއި

ޏަކުްނ/ޖަމިއްޔާއަކުން ސަރުކާރުން ހިދުމަތެއް ހޯދުމުގައި ތާރަޒްވާކަމެކެވެ. މިހެންކަމުްނ އަމިއްލަފަރުދަކު/ކުންފުންފަހިކުރުމެވެ. އައި.ސީ.ޓީ. –ވަންސްޓޮޕް ގަވަންމެންޓް –އޮންލައިންކޮށް މި ހިދުމަތް ހޯުދމުގެ ފުރުސަތު އޮތުމަކީ

ޮއްނަލިއްނޮކްށ ަސުރާކުރެގ ިހުދަމްތަތއް ، މެދުވެރިކޮށް، ރާއްޖޭގެ އެންމެހާ ކަންކޮޅުގައި އިންޓަނެޓް ފޯރުކޮށްދެވި

. ިލެބްނެފުށުމްނ ިމަކްނ ުފިރަހަމ ެވެގްނާދެނެއވެ

ސަރުކާރުގެ އައިސީޓީ ސިޔާސަތު އެއް އޮނިގަޑެއްގައި ހިންގުން

އައިސީޓީ ކައުންސިލް:

ސަރުކާރު ހިންގަމުންދަނީ އެތައް ވުޒާރާއެއް އެކުވެގެންނެވެ. ކޮންމެ ވުޒާރާއެއްގައި އެވުޒާރާގެ މެންޑޭޓެއް )ހުޅުވާެލވިފައިވާ ސަރުކާރެއް( ހިންގުމުެގ އަސްލަކީ އެންމެހާ –ންވެއެވެ. މިޒަމާނާގުޅޭ 'އޯޕަން ގަވަންމެންޓް' އެކުލެވިގެ

ނޑުމެއް ނެތި ވުޒާރާތަކުގެ ވިއުގަ ގުޅުވާލެވި އެފަރާތްތަކުން އެއްކުރާ މައުލޫމާތު ފަސޭހަކާމާ ހަލުވިކަމާ މެދުކެވުޒާރާތައް ހަރަކާތްތެރި ކުރުވުމަށްޓަކައި މިކަމަށް ހާއްސާ އައި.ސީ.ޓީ. ފޯރުކޮށްދެމުން ދިއުމެވެ. މިފަދަ ގޮތެއްގައި

ކައުންސިލެއް ގާއިމުކުރުމަކީ ކޮންމެހެން ޭބނުން ކަމެކެވެ. މިފަަދ ކައުންސިލެއް މަސައްކަތް ކުރަމުންދާނީ ސަރުކާރުގެ އެންމެ މައި އޮފީހަށް ޖަވާބުދާރީ ވެގެންނެވެ.

ކުގެ ތެރޭގައި :އައިސީޓީ ކައުންސިލްގެ ޒިންމާތަ

ދިވެހިރާއްޖޭގައި ދެމެހެއްޓެނިވި އައިޓީ ސިނާއަތެއް ގާއިމުކުރުވުން -ވުޒާރާތައް އައި.ސީ.ޓީ. އާ އެއްގޮތްކޮށް، ރައްޔިތުންަނށް ޯފރުކޮށްދޭ ހިދުމަތްތަްއ ހަލުވިޮކށް، އެއްދޮރުްނ -

އޮންލައިންކޮށް ހިންުގން ންސަރުކާރުގެ އައި.ސީ.ޓީ. ވިއުގަ އެއް އަމާޒަކަށް ހިފު -އެން.ސީ.އައި.ޓީ. ކުންފުންޏަކަށް ބަދަލުކޮށް، ސަރުކާރުގެ ހުރިހާ ފަރާތްތަކަށް އައިޓީ ހިދުމަތް ފޯރުކޮށްދޭ އަދި -

އަމިއްލަ ފަރާތްތަކަށްވެސް ހިދުމަތް ވިއްކާ ފަރާތަކަށް ބަދަލުކުރުން މައުލޫމާތުގެ މައްޗަށްކަން ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތުތަކާ ނިންމުންތައް ބިނާ ަވނީ ސައްހަ ައދި ފުރިހަމަ އަޕްޑޭޓަޑް -

ކަށަވަރުކުރުންއައި.ސީ.ޓީ. އަކީ އެހާމެއަވަހަށް ބަދަުލވަމުންދާ ދާއިރާއެކެވެ. ބޭރުން އިތުރު ފުރުސަތާ ޓެކްޯނޮލޖީ ގެނައުމަށް ބާރުއެޅުން:

ދާއިރާ ފުޅާކޮށް މިހެންކަމުން ރާއްޖޭގައި ތިބި ުހނަރުވެރި ޒުވާނުންނަށް އިތުރު ުފރުސަތު ދިނުމާއެކު، ރާއްޖޭގެ އައިޓީ ފުރިހަމަ ކުރުމުގައި ބޭރުގެ މިފަދަ ފަރާތްތަކަށް ފުރުސަތުދީ ދަުއވަތު ދޭންޖެހެއެވެ. މިފަދަ ފޮިރްނ އިންވެސްޓްމަންޓަްށ

މަރުހަބާކިޔާ ފަހިކޮށްދޭންޖެހޭނެއެެވ.

ރުމުގެ ފުރުސަތު މިގޮތުން ޕަބްލިކް ޕްރައިވެޓް ޕާޓްނާޝިޕްގެ ދަށުން އައިސީޓީ ޕާކް/އައިލެންޑް އެއް ގާއިމު ކު ހުޅުވާލެވޭނެއެވެ.

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

94 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ޑްރަގްގެ ވަބާއިން ސަލާމަތްވުން 4.5

ރާއްޖެއަށް ބޭރުން ތަކެތިއެތެރެވާ ޕޮއިންޓްތަށް ރަގަޅަށް ބަލާ ފާސްކުރުމުގެ އިންތިޒާމް ހަރުދަނާކޮށް، މިގޮތުްނ މިކަމާ ހިލާފުވާފަރާތްތަކަށް ހަރުަކށި ފިޔަވަޅުއެޅުން،

ަގްބޭނުންކުރާފަރާތްތަކަށް ފުރިހަމަ ފަުރވާދިނުމުގެ އިންތިޒާމއިުާ އަދި ފަރުވާއަށްފަހު އެކިސަރަހައްދުތަކުގައި ޑްރ މުޖްތަމައުއަށް އަލުން އިޔާދަވުމުގެ ޕްރޮގްރާމްތައް ހިންގުން،

ެއާއްމުހޭލުންތެރިކަން އިތުރުކުރުމާއެކު މިފަދަ ވަބާގައި ގިނަފަރާތްތައް ޖެހުނަ ނުދިނުަމށްޓަކަިއ މައުލޫމާތުގ ންތައް ހިންގުން،ކެންޕެއި

ާމަދަނީ ޖަމިއްޔާތަކުގެ ރޯލު އިތުރަށް ފުޅާކޮށް އެފަރާތްތަކުގެ އެހީތެރިކަން ލިބޭނެ އިންތިޒާްމ ، އަމިއްލަފަރާތްތަކ ހަމަޖެއްސުން،

ްޑްރަގްގެވަބާއިން ދިވެހިރާއްޖޭގެ މުޖްތަމައު ރައްކާތެރިކުރުމުގައި ހަރަކާތްތެރިވާ އެންމެހާފަރާތްތަްއ އެކުގައި އެއ މާޒަށް މަސައްކަތްކުރެވޭނެ މާހައުލެއް ގާއިމުކޮށް، އެކަން ވިލަރެސްކުރުން،އަ

ސަރުކާރުން ކޮށްފައިވާ މަސައްކަތް އެމް.ޑީ.ޕީ.

ުއިސްލާހުކޮށް، މަސްތުވާތަކެތީގެ ވަބާަގއި ޖެހޭ ފަރާތްތަކަށް ފަރުވާދީ އެކަމުން ސަލާމަތްކޮށް 17/77ޑްރަގް ގާނޫނ ކީ އަމާޒުކަމުގައި ވަނީ ހެދިފަ،މުޖްތަމައުގެ ތެރެއަށް ވެއްދުމަ

،ްޑްރަގްގެ މައްސަލައަކީ ގިނަގުނަ ބާވަތްތަކުގެ ފަރުވާދޭންޖެހޭ ކަމެްއކަމުގައި ދެކެ، ޑީޓޮކްސިފިކޭޝަން ތާރަފްކުރުނ ްޑްރަގްގެ މައްސަލައަކީ މުޖްތަމައުގެ މުހިންމު މަސައްކަތެއްކަމުގައި ދެކި، މިކަމުގައި ޝާމިލްވާ ހުރިހާފަރާތެއ

ގައި މުސްތަގްބަލް ހޯދާ 2009މިގޮތުން –ރުން ކައިރިއަށް ގެނެސް މިކަމާގުޅޭ މަޝްވަރާފަހިކުއެއްމޭޒުކޮންފަރެންސެއްގައި ޑްރަގް ބޭނުންކުރާ ފަރާތްތަކާ، ގާނޫނު ތަްނފީޒުކުރާ ފަރާތްތަކާ، ޒުވާނުންނާ، ފަރުވާދޭ ފަރާތްތަކާ،

މަދަނީ ޖަމިއްޔާތަކާ ސަރުކާރު ހިމެނޭގޮތަށް ބޭއްުވނު، ަނަ ފުރުސަތުގެ ދަށުން މިަދުލގައި ޖެހި ގެއްލިގެންދާ ކުދިން އަލުން މުޖްތަމައުގެ ތެރެއަށް ަވދެ ފައިދާ ކުރުވަނިވި ދެވ

ގޮތެއްގައި އުޅުމަށް ބާރުއަޅާނެ ޕްރްގްރާމެއް ހިންގުނު ްތްތަކުން މިކަަމްށ ގާނޫނު ހިންގާ ފަރާ ،ވަންނަ މިންަވރު ދައްކުރުވާ ،ރާއްޖެއަށް މަސްތުވާތަކެތި، ހާްއސަކޮށް ހެރޮއިނ

ހާއްސަ ސަމާލުކަމެއް ދިން، މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކޮްށފައިވާ ފަރާތްތަކުގެ ތެރެއިން ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމް ނިންމާފަރާތްތަކަށް އަލުން މުޖްތަމައުތެރެއަްށ

ވަނުމަށް ބާރުއެޅުން، ްރަގް ސާވޭއެއް ހެދުން،ސަރުކާރުން އިސްނަގައިގެން، އީއޫ، އަދި ޔޫ.އެން.އޯ.ޑީސީ. އާއި ގުޅިގެން ޑ

ކުރިއަށް އޮތްދައުރުގައި ކުރުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ ކަންކަން

،ްއަންހެނުންަނށް ހާއްސަ ފަރުވާދޭނެ ތަންތަާނ، ވަސީލަތްތައް ގާިއމުކުރުނ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

95 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ްދުުރ ޑްރަގްގެ ވަބާގައި ޖެހެމުންދާ ަދށް އުމުރުފުރާގެކުދިންނަށް އިތުަރށް ސަމާލުވުން، އެފަދަ ހަގުކުިދން ވަބާއިނ ކުރެވޭނެ ގޮތްތަށް ބޮޑަށް ބެލުން،

ްޑްރަގްބޭނުންކުރާ ފަރާތްތަކުގެ ެމދުގައި އެޗްއައިވީ ފެތުރުމުގެ މައްސަލައަށް އަމާޒުކުރުނ، ްޑްރަގްއިން ހާއްސަކޮށް ޒުވާނުން ރައްކާތެރިވެވޭނެ ގޮތްތަކާ ޕްރޮގްރާމްތަކަށް ފޯކަސްކުރުނ ަކުދިން މަސްތުވާތަކެއްޗާ ދުރުވުމަށް ބާރުއެޅުމުގެ ޕްރޮގްރާމް ހިންގުންތައުލީމީ ނިޒާމުގެ ތެރެއިން ހާްއސަކޮށް ކުޑ ްގައުމީ ޑްރަގް އޭޖެންސީ އާ ކަމާގުޅޭ އެހެންފަރާތްތަކާ އޮންނަންެޖހޭ ވިލަރެސްކުރުން އިތުރުކުރުނ ްރިހެބް ފެސިލިޓީސް އިތުރުކުރުނ ްގްރާމަށް ބުރެ 4ތުވާތަކެތީގެ ޤާނުނުަގއި ތުން މަސް. މިގޮގާނޫނު/ގަވާއިދުތަކަށް ގެންނަންެޖހޭ ބަދަލުތަށް/އިތުރުކުރުނ

ގްރާމުން މަތީގެ އަދަދަށް 10ގިނައިން އަތުގައި ހުރުމަކީ މަސްތުވާތަކެތި ވިއްކުން ކަމަށް މާނަކުރާ ކުރުން ނަްށ ށުން ކަސްޓަމްސްއަްށ ލިބިދީފައިވާ ބާރު މިޤާުނނުން ހަނިކޮށް ފުލުުހންބަދަލުކުރުމާއި ކަސްޓަމްސް ގެ ޤާނޫނުގެ ދަ

ނޑު މަސްއޫލިއްޔަތަކީ ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލް ކުރު ދީފައިވާތީ އެކަން ބަދަލުކޮށް މަސްތުވާތަކެތި މުގެ މައިގަ މަސްއޫލިއްޔަކަށް ހެދުން.

ްނެޝަނަލް ޑްރަގް އޭޖެންސީ އަކީ ސިވިލްސާވިސްއިން ބޭރުގެ ބައެއްގެ ގޮތުގައި ހަމަޖެއްސުނ ްފަރުވާ އަވަހަށް –އޮންނަ އުސޫލްތައް މުރާޖާކޮށް އިތުރަށް 'ލުއި' ކުރުން އަދި އަމިއްލައަށް ރީހެބަށް ދާފަރާތްތަަކށ

ލިބެންފެޭށނެ ގޮތަކަށް ބައްޓަންކުުރން ްކާމިޔާބުކަމާއެކު ރީހެބް ޕްރޮގްރާމެއް ފުރިހަމަކޮށް މުޖްތަމައަށް އަނބުރާ އައުމުން ކުށުގެ ރެކޯޑް ފޮހެދިނުނ

"އެކްސްޕަންޖް ކުރުން"

ދުނިޔޭގައި ރާއްޖެ ލާމެހިފައިވާ 4.6

މިއަދުގެ ލާމެހިފައިވާދުނިޔޭގައި ެއއްވެސް ގައުމަކަށް އެކަނިމާއެކަނި ދުނިޔޭގެ ކަންކަމާ ނުގުޅި، ުނެބހި، ުނބަލާ އުޅުމަކީ މުސްތަހީލްކަމެކެވެ. ދުނިޔޭގެ އެއްކަންކޮޅުގައި ހިގާކަންކަމަކީ އޭގެ އަސަރު މާދުރުގައިވާ ގައުމު ތަކަށް ވެސް ރާހަްތ

ކަމެވެ. އަދުގެ ދުނިޔެއަކީ ކުބުރަކަށް ވެފައިވާ ދުނިޔެެއކެވެ. ދޭދޭ ގައުމުތަކުގެ ގުޅުމާ ގާތްކަމާ، އެންމެާހ ކުރާކަންގައުމުތަކުގެ ތަރައްގީ އާ މުސްަތގްބަލް ވަީނ ހަމައެކަނި އެގައުުމގެ އަތްމައްޗަކު ނޫނެވެ. އޭގެ ަބދަލުގައި އެހެނިހެްނ

ގިނަ ގައުމުތަކާ ގުޅިފައެވެ.

ވެހިރާއްޖެ އަލިފްދާލު ގެ ގައުމެއްގެ ގޮތުގައި ވުމަށްފަހު ބައިނަލްއަގްވާމީ މައިދާނުގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގައި ދި 1965ފެންވަރުގައި ދަނީ ހަރަކާތްތެރިވަމުންނެވެ. ދިވެހިރާއްޖެ ފާހަގަވަނީ ސައްތައިންސައްތަ މުސްލިމް ގައުމެއްގެގޮތުގައި

ގެ މަގުގައި ކުރިއަށް ދާގައުމެއްގެގޮތުގައެވެ. ދެކުނު އޭޝިއާގެ ސަރަހައްދީ އޮވެ، ރާއްޖޭގައި އިސްލާމްދީނުގެ މެދުމިންވަރުޖަމިއްޔާ ސާކް އުފެއްދި މެމްބަރެއްގެ ގޮތުން މިސަރަހައްދުގެ މީހުންނަށް ހެވާ ާލބައަށް މަސައްކަތް ކުރަމުން އަންނަ

.ގައުމެއްގެ ގޮތުގައެވެ

އުސޫލްތައް

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

96 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ލަކީ ރާއްޖޭގެ ކުރިއެރުމާ ތަރައްގީ އާ ސަލާމަތްތެރިކަން ދެމެހެއްޓުމުގައި އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ހާރިޖީސިޔާސަތުގެ ބިންގަ މިއުސޫލްތަކުގައި ހިފައިގެން ތިބެ ދޭދޭ ގައުމުތަކާ ގުޅުން ބަދަިހކުރުމެވެ ،އަންނަނިވި އުސޫލްތަކަށް ބުރަވެ

ަކުގެ ބައިވެރިވުމާ އިންވެސްޓްމަންތަށް ފަހިކޮށް ރަްއކާތެރި ކޮށްދިނުމުގެ ވެއްޓެއްގެ ތެރެއިން ބޭރުގެ އަމިއްލަފަރާތްތއިންވެސްޓްމަންތައް ރާއްޖޭގައި ކުރުމާ ރާއްޖޭގެ ވިޔަފާރި ވެރިންނަށް ބޭރުގައި އިންވެސްޓްކުރުމުގެ ފުރުސަތުތައް

އިތުރުކޮށް ފަހި ކޮށްދިނުން

ަޤާއިމްކޮށް ދެމެހެއްޓުން.ށް ނުވަަތ ސްޓޭޓް ރިލިޖަންއަށް ބެލުމެއް ނެތި ޚާރިޖީ ގުޅުން އެގައުމެއްގެ ދީނީ ފިކުރ

ްއިންސާނީ ހައްގުތައް ދެމެހެއްޓުމާ، ތިމާވެށި ރައްކާތެރިކުރުމުގައި ޒިންމާދާރުކޮށް ހުރިހާ ފަރާތްތަކެއްވެސފަރާްތތަކަށް އެހީޯފރު ކޮށްދިނުމުގައި ހަރަކާތްތެރި ވުމަށާއި އަދި ުދނިޔޭގެ ކަންކޮޅުތަކުގައި އެހީއަށް ބޭނުންވާ

މިކަމަށް އެދި ލަފާދިނުން ، ބައިނަލްއަގްވާމީ ފޯރަމްތަކުގައި ަވކާލާތުކުރުމާއި

ދުނިޔޭގެ ކުދި ޖަޒީރާގައުމުތަކުގެ ހާލަތު ެދނެގަނެ ބައިނަލްއަްގވާމީ ވިސްނުން މިފަދަ ގައުުމތަކުގެ ހާލަަތްށ ތަށް ކަޑައެޅުމަށް ބާުރއެޅުންގެނެސް، ހަމަޖައްސަންޖެހޭ އުސޫލްތަކާ ހަމަ

ދްމަތުގެ ގާނޫނެއް ގާއިމުކުރުން ހާރިޖީ ހި

ދުނިޔޭގެ އެންމެކުޑަ ގައުމުތަކުގެ ސަފުގައި ރާއްޖެ ހިމެނިފައިވާއިރު ރާއްޖެ އޮންނަ ސަރަހައްދަކީ ޖިއޯގްރަފީ ގޮތުން އްޖޭގެ އެންެމ ގާތުގައިވަނީ މިހާރު ދުނިޔޭގެ މަސްރަހުގައި ހާއްސަ ސިފަތަކެއް ލިބިެގންވާ ސަރަަހއްދެކެވެ. އަދި ރާ

އިގްތިސާދީގޮތުން އަދި އަސްކަރީގޮތުން އެންމެ ބާރަށް ކުރިއަރަމުން އަންނަ އެއްގައުމަށް ވާިއރު، މިސަރަހައްދަކީ ދުނިޔޭގެ ބާރުވެރި ގައުމުތަކުްނ ވަރަށް ބޮޑަށް ކަޅި އަޅަމުްނދާ ސަރަހައްދެކެވެ. މިހެންކަމުްނ ހާރިޖީ ސިޔާސަތާ

ގެ ތެރެއިން މެނުވީ ރާއްޖޭގެ މިނިވަންކަމާ އިސްތިގްލާލް ދެމެހެއްޓޭނެ ގޮތެއް ނޯްނނާނެއެވެ. މިހެންކަމުން ޑިޕްލޮމަސީރާއްޖެއަށް އެންމެބޮޑަށް ބޭނުންަވނީ ރަގަޅަށް ތަމްރީުނ ލިބިފައިާވ ގާބިލު ދިެވހި ޑިޕްލޮމެޓިކް ޓީެމކެވެ. މިފަދަ ޓީމަަކްށ

އި ހަރަކާތް ތެރިވެވޭނީ އެފަދަ ޓީމަކަށް ބޭނުންވާ އެހީތެރިކަމާ މަދަދު ރާއްޖޭގެ ރާއްޖޭގެ ހައްގުގައި އެކަށޭނަ ގޮތެއްގަ ހާރިޖިއްޔާއިން ލިބެމުން ދިއުމުްނނެވެ.

އެމް.ޑީ.ޕީ.ގެ އަމާޒަކީ ރާއްޖޭގެ ހާރިޖިއްޔާއަކީ ރާއްޖޭގެ އެންމެހާ ރައްޔިތުންނަށް އެއްވެސް އިމްތިޔާޒެއްނެތި، ސަރުކާރުގެ ގުނަވަނެއްގެ ގޮުތގައި ދެމެހެއްޓުމެވެ. މިގޮުތން ިމ މަސައްކަތުގައި އުޅޭ ހަމަހަމަކަމާއި އެކު އެހީތެރިވާެނ

މީހުނަށް ތަމްރީނު ދިނުމާއި އެުކ ރަހްމަތްތެރި އެހެން ގައުމު ތަކުގެ އެހީގައި މިފަދަ ޓީމެއް ިބނާކޮށް ދެމެހެއްޓުމަށް އެމް.ޑީ.ޕީ. އިން މަސައްކަތް ކުރާނަމެވެ.

ނެއް ވުޖޫދަށް ގެނައުމަށް މަސައްކަތްތަކެއް ވަނީ ކުރެވިފައެވެ. މިފަދަ ގާނޫނެއްގެ ދަށުން ހާރިޖީ ހިދްމަތުގެ ގާނޫހާރިޖިއްޔާގެ ޑިޕްލޮމެޓުންނަކީ ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުންގެ ހައްގުތަކަށް އެހީތެރިވެ ރާއްޖޭގެ ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތުތައް

ޔާސީ މުއައްޒަފުންނާ ތަފާތު ބައެއްކަމުގަިއ ދަމަހައްޓާ ބައެކެވެ. އަދި މި މީހުންނަކީ ސިވިލްސާވަންޓުންނާ ސިވާންޖެހޭނެއެވެ. އަދި މިފަދަ ޑިޕްލޮމެޓުންނަކީ ގައުމުގެ ހައްގުގައި މަސައްކަތްކުރާ ބައެއްކަމުން، ސިޔާސީގޮތުން

ތަކަށް ބަދަލުހިާފބައެއްކަމުގައި ނުވުން ކޮންމެހެން ބޭނުމެވެ. މީގެ އިތުރުން މިފަދަ ޑިޕްލޮމެޓިކް ޓީމަކީ އެފަދަ ފަރާތް

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

97 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ބޭނުންވާ ތަޖްރިާބ، ތަމްރީނު ލިބި ތިބި ޒިންމާދާރު ބައެއްެގގޮތުން އެކަށޭނަ އުޖޫރައެއް ލިބޭ ބައެއްގެގޮތުގައި ހެދުމަށްޓަކައި ހާރިޖީ ހިދްމަތުގެ ބިލެއް ފާސްކުރުމަށް މަޖްލިހަށް ުހށަހަޅާނަމެވެ.

ކާރެއްގައި ކަމަށް އެކަށޭނަ ފަރާތްތައް ހޯދުމުގައި ހާރިޖީ ހިދުމަތް ފުޅާކޮށް ވަރުގަދަ ކުރުމުގައި އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުދިވެހިންނަށް އިސްކަމެއްދޭ ހިނދު ބޭރުގެ ފަރާތްތައް އެކުލަވާލައިގެން ހިދުމަތް އިތުރު ކުރުމުގައިވެސް ފަހަކަށް

.ނުޖެހޭނެއެވެ

ރާއްޖޭންބޭރުގައި ހުރި ރާއްޖޭގެ ހާރިޖީ މިޝަން ތަކުގެ މަސައްކަތް ފުރިހަމަކުރުން

މިޝަންތަކަކީ ރާއްޖޭގެ މައުލޫމާތާ ދިވެހިރައްޔިތުންގެ ހައްގުގައި ހިދްމަތް ފޯރުކޮށްދީ މައުލޫމާތުދީ ދޭދޭ ރާއްޖޭގެގައުމުތަކުގެ ގުޅުން ބަދަހިކުރުމަްށ ބޭނުްނތެރި މަރުކަޒުތަކެކެވެ. މިގޮތުން މިފަދަ ިމޝަންތަކުގެ ަމސައްކަތް ހަލުވިކޮްށ

ން ފުރިހަމަ ކުރުމުގައި ހަރަކާތްތެރި ވުމުން އޭގެން ލިބޭ މަންފާތަކެއް ރައްޔިތުންނާ ރާއްޖެއަށް ބޭނުންވާ ކަންކައެބަހުއްޓެވެ. މިފަދަ މިޝަން ާގއިމުކޮށް ދެމެހެއްޓުމަކީ ހަރަދު ހިގާ ކަމެއްކަމުގައި ވާއިރު މިފަދަތަންތަަނށް ބޭނުންވާ

ން އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުކާރުން އިސްކަން ދޭނީ އެކަށޭނަ މުއައްޒަފުން ހޯދުމުގައިވެސް ދަތިތަކެއް އެބަހުއްޓެވެ. މިހެން ކަމުމިފަދަ ފައިދާއާ ހަރަދާ އަޅާކިޔާ ރާއްޖެއަށް އެވަގުތެއްގައި ބޭނުންވާ ތަންތަނުގައި ބޭނުންވާ މިންަވރަށް މިފަދަ މިޝަން

.ގާއިމުކޮށް ދެމެހެއްޓުމަށެވެ

ރުން ގައުމުތަކާ ގުޅުން ރަގަޅުކު އެކުވެރި ދައުލަތްތަކުގެ ޖަމާއަތާއިއެކު އަދި ގިނަ

ތަރައްގީ ވަމުންއަންނަ ެއހެންެވސް ކުދި ގައުމުތަށް ފަދަިއން ދިވެހިރާއްޖެވެސް، ތަރައްގީގެމަގުގައި އަދުގެ ދުނިޔޭގައި ހުރި ގޮންޖެހުންތައް ގިނަގުނަކަުމން މި ކަންކަމަށް ހައްލު ހޯދޭނީ، އެހެން ގައުމުތަކާ އެކުގައި މަސައްކަތްކުރުމުގައި

ކޮމަންވެލްތް ފަދަ ބަިއނަލްއަްގވާމީ ޖަމާއަތްތަކުގައި ، ޝަްނ އޮފް އިސްލާމިކް ކޮންފަރެންސްއަލިފްދާލް އަދި އޯގަނައިޒޭ ހީވާގިކަމާއެކު މަސައްކަތްކޮށްގެންނެވެ.

ހާއްސަކޮށް ކުދިގައުމުތަކުގެ ސަލާމަތާ ރައްކާތެރިކަން ކަށަވަރު ކުރެވެން އޮތީ އ.ދ. ގެ ޗާޓަރ ގައިވާ އުސޫލްތަކުގެ . އެމް.ޑ.ޕީ. ގަބޫލްކުރަނީ ދިވެހިާރއްޖޭގެ މިނިވަންކަމާ ސަލާމަްތކަން ރައްކާތެރިކޮށް ތެރޭގައި ތިބެގެްނނެވެ

ނެގެހެއްޓުމަށްޓަކައި ބައިނަލްއަްގވާމީ މައިދާނުގައި ރާއްޖެ ހަރަކާތްތެރި ވާންޖެހޭނެ ކަމުގައެވެ. ިމގޮތުން އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ލްގެ ވައިސް ޗެއަރ ކަން ރާއްޖެ ހޯދިއެވެ. އަދި ފުރުތަމަ ސަރުކާރުގައި އ.ދ. ގެ ހިއުމަން ރައިޓްސް ކައުންސި

–ގައިހޮވިފައެވެ. 2012އަންހެނުންގެ ޖަމާއަތަށް ރާއްޖެ ހޮވުމަށް ކެންޑިޑެސީ ހުށަހެޅި ރާއްޖެ ވަނީ –ޔޫ.އެން.ގެ އޭޖެންސީ އެކުގައި، އަންހެނުންގެ ހައްގުތަކަށް މަސައްކަތްކުރުމުގެ މަގްސަދުގައި 4)މިގުނަވަނަކީ ޔޫ.އެން. –އުފެއްދިފައިވާ ގުނަވަނެކެވެ.(

ކޮމަންވެލްތްގައި ރާއްޖޭގެ ރޯްލ އިތުރަށް ފުޅާވެގެން ދިއައީ އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ސަރުކާރުގެ ދައުރުގައެވެ. މިގޮތުން ކޮމަންވެލްތްގެ ސީމެގްގައި ރާއްޖޭގެ ހާރިޖީ ވަޒީރުވަނީ ހިމެނިފައެވެ. ސީމެގްއަކީ ކޮމަންވެލްތް ގެ މެމްބަރު ގައުމުތަކުގެ

މޮކްރެޓިކް ހިންގުން ދާނުދާގޮތް ބެލުމާ ހަވާލުވެފައިވާ ފަރާތެވެ.ޑި

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

98 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ދުނިޔޭގެ ތިމާވެށި ރައްކާތެރި ގޮތެއްގައި ދެމެހެއްޓުމަށް އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ސަރުކާރުގެ ފަރާތުން ވަކާލާތު ކުރަމުން އުމުތަކާ އެއްސަފުގައި މަޝްވަރާ ގެންދިއައެވެ. އަދި މިގޮތުން ކުިދ ޖަޒީރާ ގައުމުތަކުގެ އަޑުއުފުލާ މިކަމުގައި އެހެން ގަ

ދެމުން ގެންދިޔައެވެ.

ގެ ފަހުން ރާއްޖޭގެ އިންސާނީ 2012ފެބްރުއަރީ 7އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ދެވަނަ ދައުރުގައި އެންމެ އިސްކަމެއްދޭނީ ވާ އިތުބާރާއި ހައްގުތަކަށް ލިބިފައިވާ ހީނަރުކަުމގެ ސަބަބުން، ރާއްޖޭއަށް ބައިނަލްއަގްވާމީ މައިދާނުގައި ގެއްލި ގޮސްފައި

ބަސްވިކުން އިޔާދަކޮށް އިތުރަށް ހަރުދަނާ ކުރުމަށެވެ. އަދި ރާއްޖޭގައި އިންސާނީ ހައްގުތަކަށް އިހްތިރާމު ކުރުން އަލުން އާލާކޮށް، ޑިމޮކްރަސީ ހަރުދަނާކޮށް، ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ގާނޫނު އަސާސީ އާ ގާނޫނުތަކާ ގަވާއިދުތަކާ އެއްގޮތަށް ގައުމުގެ

ކުރުމަށެވެ.ހިންގުން ބަދަލު

މީގެ އިތުރުން އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުކާރުގައި ރާއްޖެ ސޮއިކޮށް ތަސްދީގު ކޮށްފައި ހުރި ބައިަނލްއަްގވާމީ މުއާހަދާތަކާއި އެއްބަސްވުންތަކަށް އިްހތިރާމުކޮްށ، ބައިަނލްއަގްވާމީ ގައުމެއްގެ ޮގތުގައި ކުރިއަށް ދިއުމަށްޓަކަިއ ޭބނުންވާ މިފަދަ ެއހެން

.ގަބޫލްކުރުމުގެ މަސައްކަތްކުރާނަމެވެ އެއްބަސްވުންތައް

ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދު ފުޅާކުރުމުގެ ދޮރުތައް ހުޅުވުމަށް ޑިޕްލޮމަސީ ބޭނުންކުރުން –ދޭދޭގައުމުތަކާ ގުޅުން ރަގަޅުކުރުމާއި

ރަށް އަހަރެއްގެ ކުރިން ރާއްޖެވަނީ ދޭދޭގައުމުތަކާ ވަރަށް ބަދަހި ގުޅުންތަކެއް ގާއިމުކޮށް، ވަ 2މިވޭތުވެދިޔަ ގިނަގައުމުތަކާ ސިޔާސީގުޅުން ގާއިމު ކޮށްފައެވެ. ދޭދޭގައުމުތަކުްނ ލިބޭ ތާއީދާއި އެހީތެރިކަްނ އިތުރުވެ، މީގެސަބަުބްނ

ޕެބްރުއަރީ 7ރާއްޖެވަނީ ބައިނަލްއަގްވާމީ ދާއިރާގައި މަގްބޫލް ގައުމެއްގެ ގޮތުގައި ހާމަވެފައެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ސަރުކާރުން ދޭދޭގައުމުތަކާއޮތް ގުޅުންވަނީ ވަރަށްބޮޑަށް ހީނަރުޮކށްލާފައެވެ. މިގޮތުްނ އިންފެށިގެން ރާއްޖޭގެ 2012

އަވަށްޓެރި އިންޑިއާއާއެކު އޮތް ގުޅުން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ. އިންޑިއާއަކީ ރާއްޖޭގެ ރަހުމަތްތެރިއެއްގެ އިތުރުން ދީލަތި މީގެ އިތުރުން ސަރަހައްދީގޮތުން ދުނިޔޭގެ ނިސްބަތުންވެސް އަވައްޓެރިއެކެވެ. އަދި ތަރައްގީގެ ބައިވެރިއެއްވެސް މެއެވެ.

ކުރި އަރަމުން އަންނަ ބާރުވެރި ގައުމެކެވެ. ރާއްޖެއާ އިންޑިއާއާ ދެމެދު އެތައް އަހަރެއް ވަންދެން ބަދަހިކޮށްފައިާވ ންޖެހިފައިވާ ދަތިކަްނ ގުޅުން ވަނީ ހީނަރުވެ ބުރޫއަރާފައެވެ. އޭގެސަބަބުން މިގައުމަާށ ދިވެހިންނަށް ަތހައްމަލު ކުރަ

އަދިވެސް ދަނީ ފެންނަމުންނެވެ.

މިފަދަ މުހިންމު އަވައްޓެރި ރަުހމަތްތެރި ގައުމެއްގެ ދީލަތި އެީހެތރިކަމާ ގުޅުން ނައްތާލާކަށް އެމް.ޑީ.ޕީ. އިން ބޭނުމެއް އްކަތްކޮށް އިންޑިޔާގެ ގައި ގަދައަޅާ މަސަ 2އަދި 1ނޫނެވެ. އަދި އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުކާރެއްގައި ޑިޕްލޯމަސީގެ ޓްރެކް

އިތުބާރާ ރުހުން އަިދ ލޯްތބާ ިއހްތިރާމް ހޯދުމަްށ މަސައްކަތް ކުރާނަމެވެ. އަދި ދޭދޭ ހުރިާހ ގަުއމަކަށް އޮތް އިުތބާރާ ގާތްކަން އަލުްނ އިތުރުކޮށް ރާއްޖެއަށް އެފަދަ ގައުމުތަކުެގ އިންވެސްޓަރުން އަލުްނ ެގނައުމަށް ގަދައަޅާ

އަދި މީގެ އިތުރުން ރާއްޖޭގެ އިންވެސްޓަރުންނަށްވެސް އެހެން ގަުއމުތަކުން ލިެބންއޮތް މަސައްކަތްކުރާނަމެވެ. ފުރުސަތުތައް އިތުރުކުރެވޭނެ ދޮރުތައް ހުޅުވުމަށް މަސައްކަތް ކުރާނަމެވެ.

އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުކާރެއްގެ ހާރިޖީ ސިޔާސަތު ބިނާކުރާނީ ލިބެންހުރި މަދު ވަސީލަތްތައް އެންމެ އެދެވޭ އަދި އިދާކުރަނިވި ގޮތެއްގައި ބޭނުްނ ކުރުމަށެވެ. މިގޮތުން ކޮމާޝަލް ޑިޕްލޯމަސީ ފުޅާކޮށް ހިންގުމަކީ މިފަދަ ވިސްނުމުގެ ފަ

ފޯކަސްއެވެ. މިހެންކަމުން އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުކާރުގެ ހާރިޖީ ދާއިރާއިން ބާރުއަޅާ މަސައްކަތްކުރާނެ އެއް ދާއިރާ އަކީ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

99 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ރިއެރުވުމާ ރައްކާތެރިކުރުމުގެ އެއްބަސްވުންތައް ގާއިމު ކުރުމަށާ އަދި އެއްކަމަކަށް ދޭދޭގައުމުތަކާއެކު އިންވެސްޓްމަްނޓް ކު ދެފަހަރުމަތިން ދެގައުމުން ޓެކްްސ ނުނެގޭނެ އެއްބަސްވުންތައް ގާިއމުކުރުމަށެވެ.

އި، ކުދި ޖަޒީރާ އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުކާރެއްގައި ރަހްމަތްތެރި ގައުމުތަކާ އެކު އިތުރަށް ޑިޕްލޮމެޓިކް ގުޅުން ގާއިމުކުރުމާގައުމުތަކާ އެކު ބައިނަލް އަގްވާމީ މަސްރަހްގައި ގައުމީ ތަރައްގީއަށާ ތިމާވެށީގެ ގޮންޖެހުންތަުކން ރައްކާތެރިވުމަށް

.ވަކާލާތުކޮށް މަސައްކަތްކުރާނަމެވެ

ސީގެ މަސައްކަތްތައް ފުޅާކުރުން އެންބަ

ަތކުގައި ދިރިއުޅެމުންދާ ރާއްޖޭން ބޭރަށް ދިެވހިން ަދުތރުކުރާ މިންވަރު އިތުރުވެ ގިަނވަމުން ދާއިރު އެހެްނ ގައުމުދިވެހިންގެ އަދަދުވެސް ދަނީ މައްޗަށެވެ. މިހެންކަމުން އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުކާރެއްގައި ލިބެންުހރި ވަސީލަތްތަކުގެ މިންވަރަކުން މިފަދަ ދިވެހިންނަްށ އެހީތެރިވުމަށް މަސައްކަތް ކުރާނަމެވެ. ބޭރު ގައުމުތަކަށް ދިވެހިން ދަތުރު ކުރުމުގައި

ކުރުމަށްޓަކައި ވިސާ ނަގަންޖެހޭ ނެގުން މަދުކުރުމަށް ވީހާ ގިނަ ގައުމުތަކާ ވިސާވެއިވަރ އެގްރީމަންޓް ލުއިފަސޭހަ ކުރުމަށް އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ސަރުކާރުން މަސައްކަތް ކުރާނަމެވެ.

ކަމުގައި ބޭރުގައުމުތަކުގައި ދިވެހިން ދިރިއުޅޭ އިރު އަދި ބޭރު ގައުމުތަކަށް ދަތުރު ކުރާއިރު ދިމާވާ އެންމެހާ ކަންއެންބަސީގެ ހިދުމަތް )ކޮންސިއުާލ ހިދުމަތް( ފޯރުކޮށް ދޭންެޖހޭނެ ކަމުގައި އެމް.ޑީ.ޕީ. ގަބޫލުކުރެއެވެ. މިގޮތުން ދިވެހިްނ ތިބި ގައުމެއްގެ ގާނޫނުތަކާ ގަާވއިދު ގެ މަތިން ދެވެންއޮންނަ ކޮންސިއުލަރ ހިދުމަތެއް ރާއްޖޭގެ ހާރިޖީ މަރުކަޒުތަކުން

.ފޯރުކޮށްދޭނެއެވެ

ދޭދޭ އެހެން ގައުމުތަކާއެކު ގައިީދން ބަދަލުކުރުމުގެ އެއްބަސްވުން ގާއިމު ކުރުމަށް އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުކާރަކުން މަޝްވަރާ އެފަދަ ،ކުރާނެއެވެ. މީގެ ބޭނުމަކީ އެއްވެސް ކަމެއްގައި މިފަދަ ގައުމެއްގެ ޖަލުގައި ބަންދުވެފައި ދިެވއްސަކުވާނަމަ

ންފީޒު ކުރުމަށް މަގު ފަހިކޮށްދިނުމެވެ. އަދި ހަމަ އެއާއެކު ރާއްޖޭގެ ޖަލުތަކުގައި ތިބި މީހެއްގެ ހުކުމް ރާއްޖޭގައި ތަ ބޭރުމީހުން އެބައެއްގެ ރަށަށް ފޮުނވާލުމެވެ.

ސަރަހައްދީ އެއްބާރުލުން

ރުއަރީ ފެބް 7ސާކު އުފެއްދި ގައުމުތަކުގެ މެންބަރަކަށް ވީ ހިނދުގައްޔާއި ސާކުގެ މިހާރު ގެ ޗެއަރއަށް ރާއްޖެ ވީއިރު، ގެ ފަހުން ރާއްޖެއަށް ސާކުގެ ހިންގުމާ މިސްރާބަށް އެއްވެސް ހިއްސާއެއް މިދަނީ ނުކޮށެވެ. އެހެން ކަމުން ލިބިފައިވާ މި

ފުރުސަތު މިދަނީ ބޭކާރު ވެގެންެނވެ.

އްކަތް އެމް.ޑީ.ޕީ. އިން ގަބޫލު ކުރަީނ ސަރަހައްދީ އެއްބާރުލުންތައް، ހާއްސަކޮށް ސާކު، ހިންގުމަްށ ގަދައަޅާ މަސަކޮށްފިނަމަ، އޭގެ ފައިދާ ހުރިހާ ގައުމުތަކަށް ލިބިެގންދާނެކަމެވެ. މިގޮތުން ސާކު ގައުމުތަކުގެ އެްއބާރުލުމާ، އެހީތެރިކަާމ،

އެއްބާރުލުން ދޭނަމެވެ. ،ރައްޔިތުންގެ ގުޅުމަށް މަސައްކަތްކޮށް

ން އިންޑިޔާކަނޑު ސަލާމަތްކުރުން ޓެރަރިޒަމުންނާ ކަނޑުފޭރުމު

ނޑުފޭރުމުގެ ހަރަކާތްތައް ދަނީ އިތުރުވަމުންނެވެ. ިމކަމަކީ ރާއްޖެ އަދި އިންޑިއާކަ ނޑުގެ ވަށައިގެން ޓެރަރިޒަމާއި ކައެހެން އަވައްޓެރި ގައުމުތަކާ ބައިނަލްއަގްވާމީ މުޖްތަމައު އެކަމަކާ މެދު ކަންބޮޑުވާކަމެކެވެ. ދިވެހި ޒުވާނުން މިމަގަށް

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

100 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ންނެވެ. މިކަމަކީ އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުކާރަކުން ބަލާ މުތާލިއާކޮށް މިކަމަށް ހައްލު ދިއުމުގެ ތުހުމަތުތައްވެސް ދަނީ ކުރެވެމު ހޯދުމަށް މަސައްކަތް ކުރާނޭކަމެކެވެ.

ނޑުފޭރުމުގެ ކަންކަން އިތުރުވަމުން ދިއުމަީކ މިސަރަހައްދުން ދަތުރުކުރާ އުޅަނދުފަހަރަށް ހުރި ނޑުގެ ކަ އިންޑާކަރާންސްޝިޕްމަންޓް ޕޯްޓ އެޅުމުގެ ފުރުސަތަށް ހީނަރުަކން އަންނާނެކަމެކެވެ. ރާއްޭޖގައި ޓް ،ނުރައްކަލެއްގެ އިތުރުން

. މިހެން ކަމުން ރާއްޖެއިން މިކަމަށް މަސައްކަތް ކުރުމުގައި އަވައްޓެރި ގައުމުތަކާއެކު މިންނެތް މަސައްކަތް ކުރާނަމެވެ

އިތުރުކުރުމުގެ ފުރުސަތު ހޯދުން ވެރިވުން ބައިނަލްއަގްވާމީ މުބާރާތްތަކުގައި މުސްލިމު އަންހެނުންނާ ޒުވާނުން ބައި

އެކަކު ، ބައިނަލްއަގްވާމީ ކުޅިވަރު މުބާރާތްތަކަކީ އެކިއެކި ގައުމުތަކުގެ މެދުގައި އޮންނަ ގާތްކަމާ ހަމްަދރުދީ އިތުރުވެގެންދާ ވަރަށް އަނެކަކު ދަނެގަނެ، ތަފާތު ސަާގފަތާ އާދަކާދަ އަދި ތަާފތު ވިސްުނމާ ދީންތަކުގެ މެދުގައި ގުޅުން ަބދަހިވެ

ބޮޑު ފުރުސަތުތަކެކެވެ.

މި ފަދަ މުބާާރތް ަތކުގައި ބައިވެރިވުމަކީ ،ހާއްސަކޮށް ައންހެނުން ،މިގޮތުން އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ސަރުކާރުން ދިވެހިންތަކަށް އެކަމަށް މަސައްކަތްކޮށް މަގު ފަހިކޮށްދޭނޭކަމެކެވެ. އަދި ރާއްޖޭގެ މެދުމިނުގެ ދީނީ ވިސްނުމާ ފިކުރު އެހެން ގައުމު

ނަމޫނާއަކަށް ދައްކާ، އެކަމުން ރާއްޖެއަށާ އެހެން ވެސް އިސްލާމް ގައުމުތަކުގެ މަގްބޫލްކަން އިތުރުވެގެން ދާނެ ކަމެއް ވިމިްނ މެދުވެރިކޮށާ އެހެން –ކަމުގައި ގަބޫލްކުރެވެއެވެ. މިެހންކަމުން އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ސަރުކާރަކުން އ.ދ. ގެ

ން ބައިނަލްއަގްވާމީ ުމބާރާތްަތކުގައި އޮންނަ ހެދުމުގެ ތަފާުތކުރުމުގެ )ހާއްސަކޮށް ފޯރަމްތަކުގައި މަސައްކަތްކޮށްގެ .މައްސަލައަށް ހައްލެއް ހޯދުމަށް މަސައްކަތް ކުރާނަމެވެ –މުސްލިމް އަންހެނުންނަްށ(

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

101 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ރައްޓެހި އުމްރާނީ ތަރައްގީ ވަނަ ބައި : ތިމާވެއްޓާ ފަސް

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

102 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ތައާރަފު

ކަތަ އުފެއްދުމަށްޓަކައި ބޭރުންގެންނަ ތެލަށް ަވނީ ނިހާޔަތައް ބަރޯސާވެފައެވެ. މިކަމަކީ ގިނަ އަދަދެއްގެ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހަބޭރުފައިސާ ހޭދަވުމުގެއިތުރުން ރާއްޖޭގެ ހަކަތައިގެ ރައްކާތެރިކަމަށް އޮތް ނުރައްކަލެއްވެސްމެއެވެ. ތެޔޮއެތެރެކުރުން ހުއްޓިއްޖެ

ޅިން ހުއްޓުމަކަށް އަންނާނެއެވެ.ހިނދެއްގައި ލަހެއްނުވެ ގައުމު މު

އަހަރުގެ ތެރޭގައި މިކަމަށްވަނީ ފިޔަވަޅުތަކެއް އެޅިފައެވެ. މިގޮތުން އަމިއްލަ ފަރާތްތަްއ 3އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ސަރުކާރު އޮތް ދާފައެވެ. ހިއްސާވާގޮތައް ކަރަންޓާ، ފެނާ، ނަރުދަމާ އަދި ކުނިނައްތާލުން ހިންގުމަށް ވަނީ ޔުޓިލިޓީ ކުންފުނިތަކެއް އުފައް

ހަކަތަ އުފެއްދުމުގެ ހަރަދު ކުޑަ ކުރުމަށްޓަކައި އިޔާދަކުރުވަނިވި ހަކަތަ އުފެދޭ އެކިއެކި ޕްރޮގްރާމްތައް ވަނީ ފެށުމުގެމަގުމަތީގައެވެ.

އެކު ހާއްސަކޮށް އިރުގެ ހަކަތައިން ކަރަންޓު އުފެއްދުމުގެ ފުރުސަތާ –އާންމު ފަރާތްތަކުން ގުދްރަތީ ިއޔާދަކުރުވަނިވި ހަކަތަ މެގަވޮޓްގެ ކަރަންޓު އިރުގެ ހަކަތައިްނ 1ތާރަފް ކުރުމާގުޅިގެން –ފީޑްއިންޓެރިފް –އުފެދޭ ކަރަންޓު ވިއްކުމަށްޓަކަިއ

ރަށުން ދަނީ ސްޓެލްކޯއަށް ވިއްކަމުންނެެވ. މިފުރުސަތު އެމް.ޑީ.ޕީ. 6އުފެއްދޭނެ ނިޒާމް ގާއިމުކުރެވި މާލެއާ ކާފު އަތޮޅުގެ ދިގެން ައމިއްލަ ފަރާތްތަކުން އަމިއްަލ ަހރަދުގައި މިފަދަ ނިޒާމް ގާއިމުޮކށް ގްރިޑް ހިންގާ ފަރާަތށް ސަރުކާރުން ދިނުމާ ވި

ވިއްކުމަށް ދަނީ މި މަސައްކަތް ކުރަމުންނެވެ. މިފަދަ ޕްރޮޖެކްޓްތަކަކީ ވިޔަފާރި އުސޫލުން ިހންގާ ޕްރޮޖެކްޓްތަކަށް ވާއިރު ވުރެ ކުޑައަގެކެވެ. ވިއްކާ ރޭޓަކީ ތެލުން ހަކަތަ އުެފއްދުމަށް

ނޑުގެ ބޮޑު ސަރަހައްދުން ހަކަތަ އުފެއްދުމާ ބެހޭގޮތުންވެސް ބަލަްނވަނީ ފެށިފައެވެ. ބައެއް ރާއްޖޭގައި ހިމެނޭ ކަނޑުގެ އަޑީގެ ލޮނުން އެއަރކޮންޑިޝަންކުރުމުގެ މަސައްކަތް ތަކެއްވެސް ބެލުނެވެ. މިހާރުގެ ދިރާސާތަކުން ރަށްރަށުގައި ކަ

"އޯޝަން ތާމަްލ އެނާޖީ ކޮންވާޝަން" އަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގައި ގާއިމު ކުރެވިދާނެ ވަސީލަތެއް ކަމުގައި ދައްކާގޮތުގައި .އަދި މީރުފެން އުފެއްދުން ފަހިވެގެންދާނެއެވެ ،ިފނިކުރުން، ބެލެވެއެވެ. މިގޮތުން ކަރަންޓު

ހަކަތަ 5.1

ރަށްތަކަކަްށ ދު ބޮޑު އަދި އުދަގޫ ކަމެކެވެ. ގިނަޑީސަލް ކުދި ޖެނެރޭޓަރ ބޭނުންކޮށްގެން ކަރަންޓު އުފެއްދުމަކީ ހަރަބޭނުންވާ ކަރަްނޓު އެއްދިމާއަކުްނ އުފައްދާ ހުރިހާ ރަށްތައް ގުޅުާވލުމުން އަދި މިވިއުގައިގެ ތެރެިއން އެސަރަހައްދުގައި

އަރަނިކޮށް އެކުލެވޭ ރިސޯޓްތަކަށާ ސިނާއީ ރަށްތަކަށްވެސް ކަރަންޓު ޯފރުކޮށްދިނުމުން ޔޫޓިލިޓީ ކުްނުފނިތައް ހިންގޭނެއެވެ. ރިސޯޓްތަކުގައި ޭބނުންކުރާ ކަރަންޓުގެ މިންވަރަީކ ބޮޑު އަދި އެއްވަރެއްގައި ހިފެހެއްޓިފައި ހުްނނަ

މިންވަރެކެވެ. މީހުން ދިރިއުޅޭ ގިނަ ކުދި ރަށްތަކަށް ބޭުނންވަނީ ރިސޯޓްތަކަށް ބޭނުންވާ މިންވަރުެގ ބައިކުޅަބައެވެ.

ންގުނު އައުޓަރ އައިލަންޑް އިލެކްޓްރިފިކޭޝަން ޕްރޮޖެކްޓުގެ ދަށުން، މީހުންދިރިއުޅޭ ގިނަ ގެ އަހަރުތަކުގައި ހ1980ިކުދި ރަށްތަކަށް ޑީސަލް އިންޖީނު ލެވިފައިވާއިރު، އެތަކެތީގެ ބެލެހެއްޓުމާއި މަރާމާތުގެ ކަންަކން ހަރުދަނާ ނުވުމުގެ

މަތް ފޯރުކޮށްދިނުން ވަނީ ވަރަށް ބޮޑު މައްސަލައަކަށް ގަޑިއިރުގެ ކަރަންޓުގެ ހިދު 24ސަބަބުން، ގިނަ ރަށްރަށުގައި، ވެފައެވެ.

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

103 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ގަޑިއިރުގެ ކަރަންޓުގެ ހިދުމަތް ިލބުމާއި، ދިވެހިރާްއެޖ 24އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ އަމާޒަކީ ދިވެހި ހުރިހާ ރައްޔިތުންނަށް ވެސް އަކީ ތިމާވެއްޓާއި ރަޙުމަތްތެރި ހަކަތައަށް އިސްކަންދޭ ގައުމަކަށް ވުމެވެ.

މިފަދަ ނިޒާމެއްގާއިމްކުރުމަށްޓަކައި: މިގޮތުން

24 ްއިންޖީނުގެތައް އާރާސްުތކުރުން.، ގަޑިއިރުގެ ކަރަންޓު ފޯރުކޮށްދިނުމަށ

ެރަށެއްގައި ފެއްޓުން. 3އިއާދަކުރަނިވި ހަކަތައިން ކަރަންޓު ފޯރުކޮށް ދިނުމުގެ މަޝްރޫއު ރާއްޖޭގ

10 ްމިނީ ގްރިަޑކުން ގުޅާލުމުން މިގޮތަށް ފައިދާ ކުރާނެއެވެ. ،ކިލޯމީޓަރުގައި ހިމެނޭ ކުދިަރށްތަކާ، ރިސޯޓްތައމިސާލަކަށް ކ.ގުރައިދޫ އިން ކަރަންޓު ކ.ގުޅިއަށް އަދި އޮޅުވެއްޔަށް އަދި ގާތުގައި ހުރި އެހެން ރަށްތަކަށް

ފޯރުކޮށް ދެވިދާނެއެވެ.

ީޑްއިންޓެރިފް' ގާއިމުކޮށް އަމިއްލަ މީހުންގޭ ފުރާޅުގައި ސޯލާޕެނެލް ހަރުކުރުމަށް ވާގި ދިނުމުގެ ގޮތުން 'ފ ،ހިންގުން

ްރިސޯޓުތަކުން މިގޮތުން ގުޅާލެވޭ އިންޖީނުގެތަކުގެ ހިއްސާއެއް ނަގައިގެން ރިސޯޓަށް ބޭުނންވާކަރަންޓ ކަށަވަރުކުރުމާ އަދި ހިންގުން ހަރުދަނާކުރެވިދާނެ،

ުކޮށްދިނުމުގެ ވިއުގައަށް ހިގާނެ މިގޮތުން ގިނަ އިންޖީނުގެތައް 'ގުޅާލުމުން' އިތުރަށް ހިގާނެ ބޮޑު ހަރަދަކީ ފޯރ ހަރަދު

ެހަކަތަ އުފެއްދުން އިތުރަށް ެއިފޝަންޓް ކުރުމުގެ ގޮތުން މި މަސައްކަތް ކުރުމަށް އަމިއްލަ ފަރާތްތަކުގސަރުކާރުގެ ވުޒާރާތަކާ/ބިލްޑިންގްތަކުގެ ހަކަަތ ބައިވެރިވުމަށް ފުރުސަތުތައް ުހޅުވާލެވޭނެ. އެ ގޮތުން

ށް ޓް ކުރުމައްޓަކައި އަމިއްލަފަރާތްތަކުްނ ހުށަހަޅާ ހުށަހެޅުންތައް ިދރާސާކުރުމަބޭނުންކުރުން އެފިަޝންހަރަދު ގެ ބޮޑުބައެއް އެ ކަރަންޓްބިލްގެ ސަރުކާރަށް ސަލާމަތްވާ ފަހުގައި، އެހުށަހެޅުންތައް ތަންީފޒުކުރުމުން

އްލަ ފަރާތްތަކުން މި މަސައްކަތަށް ފަރާތްތަކަށް ދެވޭނެ. މި ގޮުތން ސަރުކާރުގެ ހަރަދު ކުޑަކުރެވުމާއިއެކު، އަމި ކުރިމަތިލުމުގެ އިންސެންޓިވް އަކަށް ވާނެ.

ޭޕްރޮގްރާމެއް ގޮތުން ކުރުމުގެ ރަފްއާތަ ގޮތްތައް ކުރެވޭނެ އެފިޝަންޓް އެަނރޖީ އަމާޒުކޮށް ތަކަށް ބިސީ ގ .ފެއްޓުން

ނައްތާލުން ކުނި 5.2

ކުގެތެރޭގައި އުފެދޭ ކުނި ނައްތާލުން ހިެމނެެއވެ. ގިނަ ރަށްތަކަށް މައްސަލަ ތަ މިއަދު ރާއްޖެއަށް ދިމާވެފައިވާ ބޮޑެތިނޑުގައި ކުނިތައް ގިނަވެ އެތަންފުރިގެން ކުނި އުކާލާނެ ގޮތާމެދު ވިސްނަންވަީނ ޖެހިފައެވެ. މިގޮތުން ،ބަލާއިރު ކުނިގޮ

ނޑުދޮށްތައް ވަީނ ކުނި އުކާލުމުން ކުިނ އޮޔާގޮސް ރަށްރަށާ ރިސޯޓުގެ ގޮ -ކަޑަށް މޫދަށް - އެކިދިމާއަށް ޑުދޮށަށްލައްެވ ގޮ ހަޑިވެފައެވެ.

ދިވެހިރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީން ރާއްޖޭގެ ކުނިނައްތާލުމުގެ ނިޒާމް ރޭވުމަށް ކަޑައަޅާފައިވަނީ:

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

104 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ކަރަންޓު އުފައްދަން އެކުލަވާލެޭވ 'މިނީ ގްރިޑް' ގައި ހިމެނޭ ރަށްތަކުގެ ކުނި އަމިއްލަފަރާތެއް މެދުވެރިވެގެން -ށްތަކުން އެއްކޮށް އެއް ރަށަކަށް ގެންދިއުން، މިގޮތުން އެްއ ރަށަށްގެނެވޭ ކުނިން ހަކަތަ އުފެއްދުމުގެ ރަ

ނިޒާމެއް އެރަށުގައި ގާއިމުކުރުން

އާބާދީ ބޮޑެތި ސަރަހައްދު ތަަކށް އަމާޒުކޮށްގެން ހާއްސަ ޕްރޮގަރާމެއްގެ ސިފައިގައި ކުނި ނައްތާލުމުެގ - މަޝްރޫއުތައް ރާވާ ހިންގުން.

ބްރިޖް ކާއި މަގުތަ 5.3

ނޑައެޅިފައިވާ ވައުދުގެ ތެރެއިން އެއް ވައުދެވެ. މިފަދަ 5ދަތުރުފަތުރުގެ ނިޒާމަކީ އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ މެނިފެސްޓޯގައި ކަނޑުން ދަތުރުފަތުރު ފަހިވުމާ ގުޅިގެން އެއްރަށުން ނިޒާމަކުން ރައްޔިތުން ރަށު ބަންދުން ފިލުވާލާ އެއްގަމާ ކަ

ރަށާއި ގައުމުގެ ތަރައްގީއަށް ކުރާ ،ސްގޮސްވުން ލުއިވެ އަސާސީ ބޭނުންތައް ފުއްދުމަށް ފަސޭހަވެއަނެށްރަށަށް އައިހިއްސާ އިތުރުވެގެންދިއައެވެ. އުމްރާނީ ތަރައްގީގެ ތެރެއިން މުހިންމު ކަމެއްގެ ގޮތުގައި، ހާްއސަކޮށް އާބާދީ ބޮޑު

ފާހަގަުކރެވިފައެވެ. މަގުހެދުމަކީވެސް ބޭނުންތެރިކަމެއްކަން ވަނީ ،ރަށްތަކުގައި

ވެރިކަމަށް އައިއިރުގެ ހާލަތު .ޕީ .ޑީ .އެމް

އެމް.ޑީ.ޕީ. އާ ދިވެހިރައްޔިތުން ވެރިކަން ހަވާލުކުރިއިރު ޒަމާނީގޮތެއްގައި 'ޕޭވް" ކޮށް ހަދާފައިވާ މަގުގެ ގޮތުގައިވަނީ ގެ ސާމާނު ހުއްޓެވެ. މި ސާމާނު ބޭނުްނ އައްޑޫ ލިންކްރޯޑެވެ. ބައެއް ރަށްތަކުގައި މަގު މަރާމާތު ކުރުމު ،މާލޭގެ މަގުތަކާ

ކުރަމުން ގެންދިއައީ ވެލި އެއްވަރު ކުރުމަށެވެ. މިފަދަ މަގުތަކުގެ ވެލިގަޑު އެއްވަރުކޮށް ބެލެހެއްޓުމަށް އޭރު ކޮންމެ މުން ހަރަދުވެއެވެ. މިފަދަ ގޮތެއްގައި ވެލިގަޑު އެއްވަރުކޮށް މަގުތައް ބެހެއްޓު 60000މަހަކު ކޮންމެ ކިލޯމީޓަރަކަށް

ވާރޭވެހި ފެންހެދުމުްނ މަގުތައް ބޭނުންކުރުމަށް ވަަރށް ގިނަ ަދިތތަކާ ދިމާވެއެވެ. މަގުތަކުގައި ަވޅުހެދި ފެންގަޑުހެދި މަގުގައި ހިނގާމީހުންނަށް ދުއްުތރާވެ މަގުން ދުއްވާ އުޅަނދުތައް އިތުރަށް ހަލާކުވެގެންދެއެވެ. މިެހންކަމުން ރައްޔިތުންގެ

ތަންަތަނށް އައިސްގޮސް އުޅުމަށް ވަރަށްބޮޑަށް ދަތިވެއެވެ. ރާއްޖޭގައި އާންމުކޮށް ވާރޭވެހެނީ އަސާސީ ބޭނުންތަކަށް މަސް ހޭދަކުރަނީ މިހާލުގައެވެ. 7މެއިމަހުން ނޮވެމްބަރަށެވެ. މީގެާމނައަކީ އަހަރުގެ

ސަރުކާރުގެ މަސައްކަތް .ޕީ .ޑީ .އެމް

ކެވުނު ހިނދު މިނިޒާމު ފުރިހަމަ ކުރުމަށްޓަކައި ރަށްތަކުގެ މަގުތައް ދަތުރުފަތުރުގެ ނިޒާމަކީ މުހިންމު ވައުދެއްކަމުގައި ދެހެދުމަކީވެސް މީގެބައެއް ކަމުގައިވަނީ ގަބޫލު ކުރެވިފައެވެ. އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުކާރުން މިކަމަށް ބޭރުން އެހީހޯދުމަށް

ބޭންކް، އަބޫދާބީ ފަންޑް، ސްރީލަންކާ މަސައްކަތްފެށިއެވެ. މިކަމަށްޓަކައި ޕްރޮޖެކްޓްގެ ތަފްސީލާއެކު އިންޑިއާގެ އެގްޒިމް ސަރުކާރު އަދި ސައުދީފަންޑަށް ފޮނުވުނެވެ.

މީގެއިތުރުން ސަރުކާރުގެ ބަޖެޓްގެ ތެރެއިން ހޭދަކޮށްގެން ބައެއް ަރށްރަށުގެ މަގުގެ މަޝްރޫއު ފެށުެނވެ.

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

105 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ީސީލް ފަރުމާއަށްފަހު ރޯޑް މިގޮތުން ފެށުނުފުރަތަަމ މަސައްކަތެވެ. ތަފް –އަމީނީމަގު –ކުޅުދުއްފުށީމައިމަގަކކިލޯމީޓަރުގެ މަގުގެ 1.8ގެކުރިން 2012ފެބްރުއަރީ 7ޑިވެލޮޕްމަންޓް ކޯޕޮރޭޝަންއާއި ހަވާލުކުރެވުނެވެ.

މަސއްކަތްވަނީ ފެށިފައެވެ.

ްނީ އަދި ފުއައްމުލަކުގެ މަގުތައްވަ ،އާއި ގުޅިގެން ހެދުނު މަގުތަކުގެ ތެރޭގައި ސ.ހިތަޫދ އާއި ހުޅުމީދޫ 2011ސާކކުރިން ސަދަން ޔޫޓިލިޓީސް ލިމިޓެޑް 2011ކިލޯމީޓަރުގެ ތާރުމަގު، ނޮވެމްބަރ 5.8ނިންމިފައެވެ. މީގެތެރޭގައި

ގެފަރާތުން ވަނީ ނިންމާފައެވެ. ެއމް.ޑީ.ޕި. ސަރުކާރުން ނިންމީ މި މަސައްކަތް ކުރިއަށް ގެންދިއުމަށެވެ. ނަމަވެސް ހުއްޓާލާފައެވެ. ވެރިކަން ބަދަލު ކުރުމާއެކު މިމަސައްކަތްވަނީ

ި0.9ކިލޯމީޓަރު މަގުހެދުމަށް ވަނީ ސަދަން ޫޔޓިލިޓީސް ލިމިޓެޑާ ހަވާލުޮކށް ޭއގެތެރެއިން 2ޏ.ފުއައްމުލަކުގައ އަށް ނިންމާފައެވެ. މީގެފަހުން ސަރުކާރު ބަދަލުވުމާ ގުޅިގެން 2011ކިލޯމީޓަރުގެ މަގު ނޮވެމްބަރ

މިމަސައްކަތްވަނީ ހުއްޓިފައެވެ.

ަކިލޯމީޓަރުގެ މަގުހެދުން ވަނީ ސަދަން ޔޫޓިލިޓީްސ ލިމިޓެޑާ ހަވާލުކުރެވި ފައެވެ. މަގުގެ މަސައްކަތް 3އި ހުޅުމީދޫގގައި ފެށި ސާކް ސަމިޓަށް ބައެއް ހިސާބުވަނީ ނިންމާލެވިފައެވެ. މުޅިމަސައްކަތަށް ބޭުނންާވ 2011އޮކްޓޯބަރ

ބަދަލުވުމާ ގުޅިގެން މިމަސައްކަތްވަނީ ހުއްޓި ހޯދި ހުރިހާގަލެއް ވަނީ ޑުބާއީ ސައިޓަށް ގެނެވިފައެވެ. ސަރުކާރު ތަކެތި ވިއްސިވިހާލިވާން ފަށާފަެއވެ.

ީސާކް ސަމިޓާ ދިމާކޮށް އައްޑޫގެ ބައެއްމަގު ތާރުއެޅުމަށް އެހީވެދިނުމަށް ސްރީލަންކާ ސަރުކާރުން ވަނހެދުމަްށ ަވނީ ސްރީލަންކާ ފޭދޫ، މަަރދޫފޭދޫ، މަރަދޫ މަގު –ކިޯލމީޓަރުގެ މަގު 4ނިންމާފައެވެ. މިގޮތުްނ

ސަރުކާރުން ނިންމާފައެވެ. ސްރީލަންކާގެ އައިސީސީ އިން ވަނީ ފަރުމާކުރުމުގެ މަސައްކަތް ނިންމާ އެފަރާތާ ގައެވެ. 2012މަސައްކަތް ހަވާލުކޮށްފައެވެ. އަމަލީ މަސައްކަތް ފެށިފައިވަނީ

ްކުންފުންޏާ ވަނީ ހަވާުލ ކުރެވިފައެވެ. ގދ.ތިނަދޫގެ މަގުގެ މަސައްކަތް ވާކްސްކޯޕޮރޭޝަން/ޔޫޓީލިޓީސފަރުމާކުރުމުގެ މަސައްކަތްވަނީ ނިމޭ ހިސާބުގައެވެ. ނަމަވެސް ސަރުކާރު ބަދަލުވުމާއި ގުޅިގެން މަސައްކަތް ވަނީ

ހުއްޓިފައެވެ.

ސްތާގެ ލަޑުދަޑިތައް ކުރު ރާ : ކުރިޔަށް ކުރަން ހުރި ކަންތައް

ރަދު ކުޑަ ކުރުން މަގުތަކުގެ ބެލެހެއްޓުމާ ދެމެހެްއުޓމުގެ ހަ -

ރައްޔިތުންނަށާ، ރައްޔިތުންގެ މުދަލާ/ގެދޮރު ފެންބޮޑުވެގެން ލިިބދާނެ ގެއްލުމަކުން ރައްކާތެރި ކުރުމަށްޓަކައި - ފެންހިންދާ ފުރިހަމަ ނިޒާމެއް ގާިއމުކުރުން

މާލޭގައި ދިމާވެފައިވާ ދުއްވާތަކެިތ ތޮއްޖެހުމުގެ މައްސަލައަށް ހައްލެއްގެނައުން -

އް ހަލާކުވެފައި ވުުމން އާންމު ރައްޔިތުންނަށް ދިމާާވ ދަތިތަކަށް ހައްލެއް ގެނައުމަްށ، މަގުތައް މާލޭގެ މަގުތަ - އާރާސްތުކުރުން

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

106 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ދިގުރާސްތާގެ ލަޑުދަޑިތައް : ކުރިޔަށް ކުރަން ހުރި ކަންތައް

ތަރައްގީ ކުރެވޭ މަގުތަކުގެ ވަށައިގެން އިތުރަށް މީހުން ދިރިއުޅުން އާލާކުރުން -

3ރުފަތުރުގެ ނިޒާމު އިތުރަށް ހަރުދަނާ ކުރުމަށްޓަކައި އެއް ފަޅެއްގައި ނުވަތަ ސްޓްރެޓީޖިކް ގައުމުގެ ދަތު - ސަރަހައްދެއްގައި ބޮޑެތި އާބާދީތައް ބްރިޖަކުން ގުޅުވާލުން

މަގުތަކުގެ ވަށައިގެން ގެދޮރާ އިގްތިސާދީ އަދި އިޖްތިމާއީ ތަރައްގީގެ ވަސީލަތްތައް ގާއިމުކުރުން -

ސަރަހައްދީ ތަރައްގީގެ ނާރެހަކަށް ހެދުން މިފަދަ ރަށްތަކަކީ -

ދިވެހިރާއްޖެ ޖަޒީރާ ގައުމެއްގެ ގޮތުގައި ލާމަރުކަޒީ އުސޫލުން ތަރައްގީވުން -

ބަނދަރު 5.4

އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ދުރުވިސްނުމުގައި ރާއްޖެ ދަތުރުފަތުރުެގ ނިޒާމަކުން ގުޅާލުމަކީ ަރއްޔިތުންގެ ދިރިއުޅުން ބޭނުންވާ ކަމެއްކަމުގައި ދެކުނުިހނދު، މިފދަ ދަތުރުފަތުރުގެ އުަޅނދުފަހަރު ރަށްރަށަށް ފާގަތިކުރުމަށްޓަކައި ކޮންމެހެން

ލަފާފުރުމަށްޓަކައި ަބނދަރަކީ ބޭުނންވަސީލަތެކެވެ. މިސަބަބަްށޓަކައި ބަނދަރުހެދުމަކީ އުމްރާނީ ތަަރއްގީގައި މުހިންމުކަްނ ދޭނޭކަމެކެވެ.

ދަކީ ހަމައެކަނި އަސާސީ ހިދްމަތެއް ކަމުގައިވާ ދަތުރުފަތުރު ފަހިކުރުމުގެ ބަނދަރު ހެދުމާއި ތަރައްގީކުރުމުގެ މަގުސައިތުރުން އިގްތިސާދީ ތަރައްގީ ރަށްތަކަށް ގެނައުމެވެ. މިގޮތުން އެމް.ޑީ.ޕީ. މިތަރައްގީ ގެނައުމަށް މި ބަލަނީ 'ބާޒާރު

ބަނދަރު ޕްރޮގްރާމް' ގެ ތެރެއިންނެވެ.

ނދަރުތަކުގެ ހާލަތު އެމް.ޑީ.ޕީ. ވެރިކަމަށް އައިއިރު ބަ

އާންމުގޮތެއްގައި ބަނދަރު ހަާދފައިވަނީ ގަދީމީ ހުނަރުތައް ޭބނުންކޮށްގެން މިކަމަށް އެއްވެސް އިންޖިނިއަރިންގް ކުރެހުމަކާނުލައެވެ. ރައްކާތެރިކަމަށްޓަކައި ގާނަގާ އަޅާ އޭގެމައްޗަށް ވެލިބަސްތާޖެހުމަކީ ވަރަށް އާންމުގޮތެކެވެ. މާލެ

ގައި ނިންމި ޏ.ފުއައްމުލަކުގެ ބަނދަރެވެ. 2002އެންޖިނިއަރިންގް ކުރެހުންތަކާއެކު ހެދި ބަނދަރަކީ ފިޔަވައި ފުރިހަމަބަދަރުގެ މަގުންނެވެ. 5ބަނދަރު ޒަމާނީގޮތަށް ހެދިފައިވެއެވެ. މިއީ އަހަރަކު 30ދެމެދު 2008އާ 2002

މިންވަރަށް ހެދިފައިވާ ބަނދަރުތައް އެތަންތަްނ މިގޮތުްނ އެކި ،އެމް.ޑީ.ޕީ. އާ ވެރިކަން ރައްޔިތުން ހަވާލުކުރުމުން ކޮންޓްރެކްޓް ކުރެވިފައިވާ ގޮތަށް އޮމާންކަމާއެކު ނިންމުނެވެ.

އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުކާރުގެ މަސައްކަތް

ބަނދަރުގެ 25ބަނދަރުގެ މަސައްަކތް ހިންގުނެވެ. މިއީ ކޮންމެ ައަހރަކު 80އަހަރުގެ ވެރިކަމުގައި 3އެމް.ޑީ.ޕީ.ގެ ގައި ފުރިހަމަކުރެވުނު ބަނދަރުތަކެވެ. އަިދ 2011، 2010، 2009ވެ. ތިރީގައިމިވާތާވަލުްނ ދައްކާދެނީ މަގުންނެ ގައި ހިންގަމުންދިޔަ ބަނދަރު މަޝްރޫއުތައް ވެސް މިވަނީ ބަޔާންކުރެވިފައެވެ. 2011

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

107 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

2010ދިރުން އާލާކުރުމަށްޓަކައި ބަނދަރުތަކުގެ ފުރިހަމަ މަންފާ ރައްޔިތުންނަށް ގެނެސް ދިނުމަްށޓަކައި އިގްތިސާދީގައި ބާޒާރު ބަނދަރު ޕްރޮގްރާމް ވަނީ ތާރަފް ކުރެވިފައެވެ. މިގޮތުން ރާއްޖޭގެ ރަށްަތއް ރަށުފެންވަރަށާ، އަތޮޅުފެންވަރަށް އަދި ސަރަހަްއދީ ފެންވަރަށް ވަީނ ބަާހލެވިަފއެވެ. ކޮންމެ ކެޓެގަރީއަކަށް ޮކންމެހެން ޭބނުންވާ

ރަށެއް ފާހަގަކުރެވި ފުރަތަމަ ޕައިލެޓް 10ބައިތޯވަނީ ފާހަގަކުރެވިފައެވެ. މިރަށްތަކުގެ ތެރެއިން ވަސީލަތްތަކަކީ ކޮޕްރޮޖެކްޓް ހިންގުމަށްޓަކައި ތަްފސީލީ ފަރުމާވަނީ ކުރެވިފައެވެ. މިރަށްތަކުގެ ލޭންޑްޔޫސް ޕްލޭން އެކުލަވާލާ ބަނދަރުެގ

ވިފައެވެ. މިރަށްތަކުގެ ބާޒާރު ބަނދަރު ޕްރޮގްރާމް ހަދާ ހިންގުމަށް ސަރަހައްދު ބޭނުން ހިފޭނެ ގޮްތތައްވަނީ ފާހަގަކުރެޝައުގުވެރިވާފަރާތްތައް ހޯދުމަށް ވަނީ އިއުލާނު ކުރެވިފައެވެ. އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ވެރިކަން ވައްޓާލިއިރު މިގޮތުން މިރަށްތަްއ

ފައެވެ.ތަރައްގީކުރުމަށްޓަކައި ޝައުގުވެރިވި ފަރާތްތަކުގެ ހުށަހެޅުންވަނީ ިލބެންފަށާ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

108 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ހަވަނަ ބައި : އިސްލާމް ދީން ރައްކާތެރިކުރުމާއި ދެމެހެއްޓުން

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

109 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

އިސްލާމް ދީން ރައްކާތެރިކުރުމާއި ދެމެހެއްޓުން 6.

އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ވެރިކަމުގައި މާތްވެގެންވާ އިސްލާމްދީން ހިމާޔަތްކޮށް ރައްކާތެރިކުރުމާ، އިސްލާމްދީން ފިޔަވާ އެހެންދީނަކަށް ތެއް ނުދިނުމަކީ މި ޕާީޓގެ އެންމެ މުހިންމު މަގްސަދެވެ. އިސްލާމް ދީނުގެ ރިވެތި އާަދކާދަތައް ދިރުވައި، ދިވެިހ ފުރުސަ

ޒުވާނުންނާއި ކުޑަކުދިންގެ ހިތްަތކުގައި އިސްލާމް ދީނަށް ލޯބި ޖެއްސުމަކީ އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ އިސްލާމް ދީން ހިމާޔަތް ކުރުމުގެ ބައެވެ. މީގެ އިތުރުން ރައްޔިތުންނަށް ފަސޭހަކުރުމުގެ ގޮތުން އިތުރު މިސްކިތްތައް ސިޔާސަތުގެ އެންމެ މުހިންމު އެއް

އިމާރާތް ކުރުމަކީ ކޮންމެހެން ކުރަން ޖެހޭނެ ކަމެއް ކަމަށް މި ޕާޓީ އިން ގަބޫލުކުރެއެވެ.

އަހަރުގެ ނަތީޖާ 3އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ

ްއިސްލާމިކް މިނިސްޓްރީއެއް އަލަށް ގާއިމު ކުރުނ

ުލު ބުނުމާ ދީނީ ޝިޔާުރތައް ފާޅު ކުރުމުގެ ހުއްދަ ދިނުންދީނީ ވައ

ކުރިއަށް ކުރަން ހުރި ކަންތައް

ްއިސްލާމިކް ނޮލެޖްސެންޓަރެއް ބިނާކުރުނ

ދިވެހިރާއްޖޭގައި އިސްލާމީ ރިވެތިއުސޫލްތައް ދިރާސާކުރުމާ/ދަސްކޮށްދިނުމުގެ މާތް މަގްސަދުގައި ދެކުނު އޭޝިއާ ގައި ނަންކުރެވޭވަރުގެ 'އިސްލާމިކް ނޮލެޖް ސެންޓަރެއް' މާޭލގައި ބިނާކުރެވޭނެއެވެ. މި ޮނލެޖްސެންޓަރުގައި

މީހުންގެޖާގައިގެ މިސްކިތެއް 5000އިސްލާމިކް ލައިބްރަރީ އަކާއި އިސްލާމީ މައުލޫމާތުދިނުމުގެ ލެކްޗަރ ހޯލަކާއި އްޔާއިން އޮންލައިންކޮށް މައުލޫމާތު ހޯދުމުގެ ނިޒާމު ހަމަޖެހިފައި ހިމެނޭނެއެވެ. މި ސެންޓަރުގައި އައި.ސީ.ޓީގެ ޒަރި

ހުންނާނެއެވެ. އަދި ޒުާވނުންނަްށ ރަށްޓެހި/ފަސޭހައިން ދީީނ ކަްނކަން އޮޅުންފިލުވޭނެ ޮގތް ހަމަަޖއްސައި އިސްލާމް ނޑު އެއް މަގްސަދެވެ. ދީނަށް އެ ކުދިން ޝައުގު ވެރިކުރުމަކީ މި ސެންޓަރުގެ މައިގަ

ަފެންވަރުގެ ިއސްލާމިކް ކޮންފަރެންސެއް ދިވެހިރާއްޖޭގައި ބޭއްވުން ލް އަގްވާމީބައިނ

ޕަސެންޓް މުސްލިމު ގައުމެއްކަމުގައި ވެފައި، ރާއްޖޭގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ވެރިކަމާ 100ދިވެހިރާއްޖެ އަކީ ތެރެއިން ތަރައްގީގައި އިސްލާމްދީނުގެ މެދުމިނުގެ އުސޫލުތައް ގަބޫލުކޮށް އިސްލާމީ ރިވެތި އުސޫލުތަކާ ހަމަތަކުގެ

ކުރިއަށް ދާގައުމެއްގެ ގޮތުގައި ބައިނަލްއަގްވާމީ މުޖްތަމައުއަްށ ތާރަފްކުރެވޭނެއެވެ. މިގޮތުްނ އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ސަރުކާރުހިންގުމުގެ ދައުރުގައި އިސްލާމީ މެދުމިނުގެ އުސޫލުތަކާ ސިޔާސަތުތަކާ ބެހޭގޮތުން ބައިނަލްއަގްވާމީ

ންފަރެންސް އެއް ގދ.ތިނަދޫގައި ބޭއްވުމަށް ވަނީ ހަމަޖެހިފައެވެ. ފެންވަރުގެ އިސްލާމިކް ކޮ

މިފަދަ ކޮންފަރެންސްއަކުން އިސްލާމްދީނަށާ، ދިވެހިރާއްޖެއަށް އަިދ ހާއްސަކޮށް ހުވަދުއަތޮޅަށް އިތުރު ކުރިއެރުންތައް އިްބރަރީގެ ގޮތުގައި ލިބިގެންދާނެއެވެ. މިކޮްނފަރެްނސް ބޭއްވުމަށް ހެދޭ ބިނާއަީކ ތިނަދޫގެ ސްކޫލެއްގެ ލަ

ހެދިގެންދާނެއެވެ.

ްއިތުރު މިސްކިތް ބިނާ ކުރުނ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

110 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ްމިސްކިތް ތަކުގައި ގުރުއާން ކިޔަވައިދިނުމުގެ ފުރުސަތު ހުޅުވާލުނ o ްރާއްޖޭގެ ގިނަގުނަ ރަށްތަކުގައި ގުރުއާން ކިޔަވާދިނުމުގެ ޝައުގުވެރިކަން އޮތްކަމުގައި ވީނަމަވެސ

އްޓެވެ. މިގޮތުން އެއްކަމެއްގެ ގޮތުގައި ގުރުއާން ކިޔަވައިދޭނޭ ޓީޗަރުން މިކަމުގައި ބައެއް ދަތިތައް އެބަހު މަދުކަންވަނީ ފާހަކުރެވިފައެވެ. އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ސަރުކާރެއްގައި މިކަމަށް ހިންގޭ ޕްރޮގްރާމެއްގެ ދަށުން

ގޮތް ގުރުއާން ޓީޗަރުން ބިާނކުރެވޭނެއެވެ. އަދި މިފަދަ ީޓޗަރުންނަށް 'ހާފިޒުްނނަށް' ވެޭވނެ 300 ފަހިކޮށްދެވޭނެއެވެ.

o ުރަށްރަށުގައި އަމިއްލަގޮތުންވެސް ގުރުއާން ކިޔަވާދިނުމައް ޝައުގުވެރިވާ ފަރާތްތަށް ތިބިކަމުގައިވީއިރއެފަދަ ފަރާތްތަކަށް ކުދިްނނަްށ ގުރުއާން ކިޔާވާދޭނޭ ތަނެއްގެ މައްސަލަވަނީ ކުރިމަތިވެފައެވެ.

ތަކުގައި ކުޑަކުދިންނަށް ގުރުއާން ކިޔަވާދިނުމުގެ ފުރުސަތު މިހެންކަމުން މިފަދަ ފަރާތްތަކުްނ މިސްކިތް

ދުވާލު މެންދުރު ނަމާދުގެ ކުރިން ފަހިކޮށްދޭނެއެވެ.

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

111 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ވަނަ ބައި : އޯގާތެރި ސަރުކާރު ތް ހަ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

112 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ތައާރަފު

ށްދޭފަދަ އިޖްތިމާއީ ރައްކާތެރިކަމުގެ މުޖްތަމައުގެ ހާލަތު ހެޔޮގޮތްތަކަށް ބަދަލު ކޮ ، ފަގީރުކަމުގެ ލޮޅުންތަކުން ރައްކާތެރިކޮށްދީނޑައަޅާފައެވެ މިގޮތުން . ނިޒާމެއްގެ ބިންގާ އަޅައިދިނުމަީކ ސަރުކާރުގެ އެންމެ މުހިންމު އެއް މަގުސަދު ކަމުގައިވަނީ ކަ

ނޑުދަޑިތައް ނޑައެޅި އަދި އެލަ ނޑުދަޑިތަކެއް ކަ ހާސިލް އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ސަރުކާރުގައި މި އަމާޒަށް ވާސިލު ވުމަށްޓަކައި ލަ .ކުރުމަށްޓަކައި ގިނަގުނަ މަސައްކަތް ތަކެއް ވަނީ ކުރެވިފައެވެ

އިޖްތިމާއީ ރައްކާތެރިކަން 7.

އެމްޑީޕީއިން ގަބޫލްކުރަނީ ރާއްޖެ ތަރައްގީވެގެން ދާއިރުގައި ރައްޔިތުންގެ ދެމެދުގައި އޮްނނަ ތަނަަވސްކަމުގެ ފަރަގު ވީހާވެސް ނުވަތަ ތަރައްޤީގެ މަންފާ ވީއެންމެ ހަމަހަމަ ގޮތެއްގައި ބެހިގެން ދިއުން. ރުން. ކުޑަކޮށް ބޭއްވޭނޭ އުސޫތަކެއް ގާއިމްކު

އިޖްތިމާއީ ރާއްކާތެރިކަމުގެ ނިޒާމެއް އޮންނަންޖެހޭނެއެވެ.އާމްދަނީ ހޯދުުމގެ ފުރުޞަރުތަކާއެކުއެކީ މިގޮތުން އެކަށޭނަ

ަންޖެހޭ މިންވަރަށް އާމްދަީނ ނާރާހުރިހާފަރާތްތަކަްށ މިފަދަ ނިޒާމެއްގެ ލާަބ ރައްޔިތުންގެތެރެއިން އިންކަމްޓެކްސް ަދއްކ ލިބެންޖެހޭނެއެެވ،

ތައުލީމަކީ އިންވެސްޓްމަންޓެއްކަުމގައި ދެކޭތީ ތައުލީމީކަންކަަމށް ޭދ އެހީތެރިކަމުގެ ތެރެއިން ހާއްަސކޮށް މަތީތައުލީމުެގ ސަބްސިޑީއަކީ ހުރިހާ ރައްޔިތުންނަށް ހުޅުވިފައިވާ ނިޒާމެކެވެ،

ީރައްކާތެރިކަމުގެ ޕްރޮގްރާމްއަކީވެސް ހޭދައެއްކަމުގައިވީއުރު އުފެއްދުންތެރިކަން ހިފެހެއްުޓމައްޓަކައި ދައުލަތަށް އިޖްތިމާއ ޕަސެންޓްގައި އިޖްތިމާއީރައްކާތެރިކަމުގެ ހަރަދު ހިފެހެއްޓެންޖެހޭނެއެެވ، 40ލިބޭ ޓެކްސްއާމްދަނީގެ

ްސަބްސިޑީސްއަށް ބޭނުންވާފަާރތްތަކުން އެދެންެޖޭހނެއެވެ. އަދި މިފަދަ އިޖްތިމާއީ ރައްކާތެރިކަމުގެ ނިޒާމުގެ ތެރެއިނ އެއްފަހަރު އާކުރަންޖެހޭނެއެވެ، މަހަކުން 3އެޕްލިކޭޝަން ކޮންމެ

.ެސަބްސިޑީސް ލިބޭފަރާތްތަކުގެ މައުލޫމާތު އާއްމުކުރެވޭނެއެވ

އް އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުކާރުން މިހާތަނަށް ކުރެވިފައިވާ ކަންތައްތަ

ެއިޖްތިމާއީ ރައްކާތެރިކަން ހަރުދަނާ ކުރުމުގެ މަގުސަދުގައި ތަފާތު ޕްރޮގްރާމް ތަކެއް ތައާރަފް ކުރެވިގެން ދިޔައެވ .އަހަރުން މަތީ ފަރާތްތަކަްށ 65ވަނަ އަހަރުގެ ޖެނުވަރީން ފެށިގެން ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ތެރެއިން 2009މިގޮތުން

ގެ ހަރަދުގައި މަދަނައިގައި ބައިވެރިކޮށް ސިއްހީ ހިދުމަތުގެ ހަރަދު މަދަނައިގެ ފައިސާގެ އެހީތެރިކަމާއެކު ސަރުކާރުރުފިޔާގެ އެލަވަންސެއް ދޭންފެުށނެވެ. މި އެލަވަންްސ 2000ެއފަދަ ފަާރތްތަކަށް ކޮންެމ މަހަކު . ދަށުން ދޭްނފެށުނެވެ

ގާނޫނުގެ ދަުށްނ އުމުރުން ދުވަސްވީ ފެބްރުއަރީ ަމހުންފެށިގެން ަވނީ ގާނޫނީ ބާެރއްގެނުވައި އެ 2010ދިނުމަށް ެގ ޖެުނއަރީ މަހާއި ހަމަޔަށް 2010ޖެނުއަރީ މަހުން 2009. މީހުންނަށް ދެޭވ ބޭސިކް ޕެންަޝނަކަށް ބަަދލުކުރެވިފައެވެ

. ރުފިޔާ ވަނީ ދެވިފައެވެ 26,346,114ފަރާތަކަށް ޖުމްލަ 13,421އުމުރުން ދުވަސްވީ

ޭގައި ފެށުނު ބޭސިކް ޕެންޝަން ސްކީމްގައި 2010ޝަން އޮފީހުން ފެބްރުއަރީ މޯލްޑިވްސް ޕެންޝަން އެޑްމިނިސްޓްރ 360,066,470ވަނަ އަހަރުގެ ނިޔަލަށް 2011ރުފިޔާ އަދި 312,875,105.82ވަނަ އަހަރުގެ ނިޔަލަށް 2010

ޝަން ސްކީމުގައި މީގެ އިތުރުން މޯލްޑިވްސް ރިޓަޔަރމަންޓް ޕެން. ފަރާތަކަށް ފޯރުކޮށްދެވިފައެވެ 15035ރުފިޔާ ވަނީ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

113 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ބައިވެރިކުރެވި އަދި ( މުވައްޒަފުން 30,155 )ގެ ނިޔަލަށް ޕަބްިލކް ސެކްޓަރގެ ހުރިހާ މުވައްޒަފުން 2010މެއި އާންމުން މި . މުވައްޒަފުން މި ސްކީމްގައި ބައިވެރިކުރެވުނެވެ 41،107ގެ ނިޔަލަށް ޕްރައިވެޓް ސެކްޓަރގެ 2011

އްޓުމަށާއި އަދި ހާމަކަން ބޮޑުގޮތެއްގައި މި ސްކީމްތަކުގެ މަސައްކަތްތައް ކުރުމަށް ސްކީމްތަކަށް ކުރާ އިތުބާރު ދެމެހެބޭސިކް ޕެންޝަން ސްކީމް، ރިޓަޔަރމަންޓް ޕެންޝަން ސްކީމް އަދި މޯލްޑިވްސް ޕެންޝަން އެޑްމިނިސްޓްރޭޝަްނ

ްނމުކުރެވި އަހަރު ރިޕޯޓް ގައި އާ 2011ވަނަ އަހަުރގެ އެކްސްޓަރނަލް އޮޑިޓްކުރެވި އޮކްޓޯބަރ 2011އޮފީހުގެ .މޯލްޑިވްސް ޕެންޝަން އެޑްމިނިސްޓްރޭޝަން އޮފީހުގައި ޝާއިއުކުރެވިފައިވެއެވެ

ެވަނަ އަހަރުގެ ނޮވެމްބަރު މަުހން ފެށިގެން އަމިއްލަ 2009ނައުމާއި ގުޅިގެން ކަރަންޓު ހިދުމަތުގެ އަގު ހަމަ ައގަށް ގރައްޔިތުން ބޭނުންކުރާ ކަރަންުޓގެ ހިދުމަތުގެ އަގު ލުއިކޮށް ދިނުމަށްޓަކައި އެފަރާތް ތަކަްށ ކަރަންޓް ސަބްސިޑީ

ހަމައެކަނި މާލޭ ސަރަހައްދުގެ މިޕްރޮގްރާމުގެ ފުރަތަމަ ފިޔަވަހީގައި ސަބްސިޑީ ދެވުނީ . ފޯރުކޮށްދޭން ފެށުނެވެރައްޔިތުން ކަމުގައި ވީނަމަވެސް ޖެހިގެން އައި އަހަރުގެ ތެޭރގައި ރާއްޖޭގެ އެކި ސަރަހައްދު ތަކަށް ސަބްސިޑީ

މީޓަރަށް ޖުމްލަ 18,072 ވަނައަހަރުގެ ޑިސެމްބަރގެ ނިޔަލަށް މާލޭ ސަރަހައްދުގެ 2011މިގޮުތން . ދޭންފެށުނެވެވަނަ އަހަރުގެ ނޮވެމްބަރ މަހުގެ ނިޔަލަށް 2011އަދި . ވަނީ ހަރަދުކުރެވިފައެވެރުފިޔ162,828,113.53ާ

.ރުފިޔާ ވަނީ ހަރަދުކުރެވިފައެވެ 259,802273.30މީޓަރަށް ޖުމްލަ 33,269އަތޮޅުތެރޭގެ

ްއަހަރުން 18ގެ މިއާއެކު އިޖްތިމާއީ ރައްކާތެރިކަމުގެ ނިޒާމުގެ ތެރެއިން އެކަނިވެިރ މައިންނާއި ބަފައިްނނަށް އެމީުހނދަށުގެ ކުދިން ބެލުމަށާއި، ޔަީތމު ކުދިންނަށާއި އެކުދިން ބަަލހައްޓާދޭ ފަރާތްތަކަށް ސަރުކާރުން މާލީ އެހީތެރިކަން

އެކަނިވެރި މައިންބަފައިން ބަލަހައްޓާ ކުދިންެގ . ވަނަ އަހަރުގެ މެއި މަހުގެތެރޭގައެވެ 2010ފޯރުކޮށްދޭން ފެށީ 3000އާއިލާއަކަށް ގިނަވެގެން ،ރުފިޔާގެ އެލަވަންސެއް 1000ގެ ކުއްޖަކަށް މަހަކު އަހަރުން ދަށު 18ތެރެއިން

އަހަރުްނ ދަުށގެ ކޮންމެ ކުއްޖަކަށް 18އަދި ޔަތީމު ކުީދްނގެ ތެރެއިން . ރުފިޔާގެ އެލަވަންސެއް ދެމުން ގެންދެވުނެވެމީގެއިތުރުްނ . ވަންސެއް ދެމުންގެންދެވުނެވެރުިފޔާގެ އެލަ 500ރުފިޔާ އަދި އެކުދިން ބަލަހައްޓާ ފަރާތްތަކަށް 1000

އެފަދަ މީހުންނާއި އެމީހުންގެ ކުދިން މަދަނައިގެ ބައިވެރިވުމަށް ފުރުސަތު ދީ، ސިއްހީ ހިދުމަތް ލިބިގަތުމަށް ވަަނ އަހަރުގެ ނިޔަލަްށ 2010މިގޮތުން ދިމާވެފައިވާ އިގްތިސާދީ ހުރަސްތަކުން ސަލާމަތް ކުރެވިގެން ިދޔައެވެ.

އަދި . ރުފިޔާ ވަނީ ހަރަދު ކުރެވިފައެވެ 00،486،12ކުއްޖަކަށް 9692ވެރިން މައިންނާއި ބަފަިއްނ ބަލަހައްޓާ އެކަނިރުފިޔާ ވަނީ 44,840,000ކުދީންނަށް 4402ވަނަ އަހަރުގެ ޑިސެމްބަރ މަހުގެ ނިޔަލަށް މިފަދަ 2011

ކުދީންނަށް 53ބެލެނިވެރިންަނށާިއ 37ޓާ ވަނަ އަހަރު ޔަތީމުކުދީން ބަލަހައް 2010އަދި . ހަރަދުކުރެވިފައެވެވަނަ އަހަރުގެ ޑިސެމްބަރ މަހުގެ ނިޔަލަށް އެފަދަ ބެލެނިވެރިންެގ 2011. ރުފިޔާ ވަނީ ހަރަދުކުރެވިފައެވެ 256000 .ރުފިޔާ ހަރަދުކުރެވިފައި ވެއެވެ 1,112,000 ކުދީން ރަޖިސްޓަރީ ކުރެވި 123ބެލެނިވެރިންނާއި 85ގޮތުގައި

ުވަނަ އަހަރު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުން ފާސްކޮށް ތަސްދީގު ކުރެވުނު ހާއްސަ އެހީއަށް ބޭނުންާވ 2010ން މީގެ އިތުރވަނަ އަހަރު 2011މީހުންގެ ހައްގުތައް ރައްކާތެރިުކރުމާއި މާލީ އެހީތެރިކަން ފޯުރކޮށްދިނުމުގެ ގާނޫނުެގ ދަށުްނ

މިޮގތުން މިއަހަުރގެ ނިޔަލަށް ހާއްސަ ސެއް ޭދން ފެށުނެވެ.ތަކަށް އެލަވަން ޖެނުއަރީ މަހުން ފެށިގެްނ އެފަަދފަރާތްއެފަރާތްތަކަށް އެލަވަންސްގެ ގޮތުގައި ،ފަރާތް ރަޖިސްޓްރީ ކުރެވި 3,600އެހީއަށް ބޭނުންވާ މީހުންގެ ގޮތުގައި

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

114 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ވަނީ ހަމަ މިއާއެކު މި ގާނޫނުގެ ދަށުން އެފަދަ ފަރާތްތައް .ރުފިޔާ ވަނީ ހަރަދު ކުރެވިފައެވެ 78,688,000މީގެ ސަބަބުން އެފަދަ މީހުންނަށް ބޭނުންވާ ސިއްހީ ިހދުމަތް ލިބިގަތުމަްށ . ސަރުކާރުން މަދަނައިގައި ބައިވެރިކޮށްފައެވެ

. އެފަދަ ފަރާތްތަކުގެ އާއިލާތަކަށް ދިމާވަމުންދިޔަ ގިނަ ގޮންޖެހުންަތކަށް ވަނީ ހައްލެއް ގެނެވިފައެވެ

2008 ަމަދަނަ ،އާރަފްވެގެން ދިޔަ ސިްއހީ ހަރަދުތައް ހަމަޖައްސައިދޭ ަގއުމީ ނިޒާމުވަނަ އަހަރު އޮގަސްޓްަމހުގައި ތ ،

އާބާދީގެ ގިނަބަޔަކަށް ސިއްހީ ހިދުމަތް ލިބިގަތުމަށް ވަރަށް ބޮޑު ފަސޭހަތަކެއް ،ވަނަ އަހަރު ފުޅާވެގެންދިޔުމުން 2009އަމިއްލަ ފަރުދުންގެ މައްޗަްށ މި ސްކީމްގައި ބައިވެރިވުން ،ވެސްނަމަވެގެން ދިޔަކަން ފާހަގަކުރެވެއެވެ.

ދޫކޮށްލެވިފައިވުމުގެ ސަބަބުން ިމ ސްކީމްގައި ބައިވެރިވެފައިނުވާ ގިނަރައްޔިތުން ބޭސް ސިޓީއަށް ސަލާންޖަހަންޖެޭހ ކަން މިހެން އޮތަސް އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ސަރުކާރުން ރައްޔިތުންނަށް ވެފައިވާ ވައުދު . ޖެހުން ހައްލުވެގެނެއް ނުދެއެވެ

. ކުރުމަށްޓަކައި ވަރަށްގިަނގުނަ މަސައްކަތްތަކެއްވަނީ ކޮށްަފއެވެ ފުރިހަމަ

ެޒަކާތު ފަންޑާއި ކުޑަކުދިންގެ ފަންޑުން ހާއްސަ ފަރުވާއަށް ބޭނުންވާ ފަާރތްތަކަށްަވނީ އެީހ ފޯރުކޮށްދެވިފައެވ .ނުވާ ފަރާްތތަކަށް ސިއްހީ ގޮތުން ދިމާވާ އިމަރެޖންސީ ހާލަތްތަކުގަިއ މީގެއިތުރުން މަދަނައިގައި ބަިއވެރިވެފައި

ރާއްޖެއިން ލިބެންހުްނނަ ބޭސްަފރުވާތައް ކުރުމަށާއި އަދި ފުރާނައަށް ނުރައްކާވާ ހާލަތްތަކުގައި ެއއްރަށުން އަނެއްރަށަްށ ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ބޭްސފަރުވާއަށް ފޮނުވުމަްށ ބަދަލުކުރުމަށާއި އަދި ރާއްޖެއިން ލިބެން ނުުހންނަ ފަރުވާތައް ލިިބގަތުމަށް

6،799ވަަނ އަހަރު މެޑިކަލް އިމަރޖެންސީގެ ގޮތުގައި 2008މިގޮތުން . އެހީތެރިކަން ދިޔައީ ފޯރުކޮށްދެމުންނެވެފަރާތަކަްށ 5،410ވަނަ އަހަރު 2009. ރުފިޔާ ހަރަދުކުރެވިފައި ވެއެވެ 28،680،335.28ފަރާތަކަށް

ފަރާތަކަށް 1،294ވަނަ އަހަރު 2010އަދި . ފިޔާ ހަރަދު ކުރެވިފައި ވެއެވެރު 37،655،184.14 1068ވަނަ އަހަރުގެ ޑިސެމްބަރ މަހުގެ ނިޔަލަށް 2011އަދި . ރުފިޔާ ހަރަދު ކުރެވިފައި ވެއެވެ 9،748،575.18

. ރުފިޔާ ހަރަދުކުރެވިފައި ވެއެވެ 9,712,543 ފަރާތަކަށް

ެބޭސްަފރުވާއަށް ސަލާންޖެހުން އެއްކޮްށ ނައްތާލެވޭނީ ހުރިހާ ވުނު ކަމުގައި ވީނަމަވެސް،މިހުރިހާ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރރައްޔިތުން ޝާމިލުވާނެ ހެލްތް އިންޝުއަރެންސްގެ ނިޒާމެއް ގާއިމު ކުރެވިގެންކަމަށް ސަރުކާރަށް ފެންނާތީ، ޖެނުއަރީ

އިގެ ދަށުން ހެލްތް އިންޝުއަރެންސްގެ ހިދުމަތް އިން ފެށިގެން ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ރައްޔިތުން ބައިވެރިވާ އާސަންދަ 2012ނޑުމެއްނެތި ރައްޔިތުންނަށް ލިއްބައިިދނުމަށް ބާރަކަށްވެެގްނ . މިހާރުދަނީ ލިބެުމންނެވެ އަދި ިމ ސްކީމްގެ ހިދުމަތް މެދުކެ

ން ދިއައީ އިޖްތިމާއީ ސިއްހީ ިއންޝުއަރެންސްގެ ގައުމީ ނިާޒމުގެ ގާނޫނު މަޖިީލހުން ާފސްވެ ތަސްދީގުވެގެ ދިއުމުންނެވެ.

ިލްތް ޕޮލިސީއެއް ތައްޔާރުކޮށް ދައުލަތުގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ިތބޭ މީހުން ބެލެހެއްުޓން ހަރުދަާނ ކުރުމަށް މެންޓަލް ހެމއަދި އުމުރުން ދުވަސްވީ މީހުންނަށް ވަނަ އަހަރުގެ ތެރޭގައި ކުރެވެމުން ދިޔައެވެ. 2011ނިންމުމުގެ މަސައްކަތް

ޕަބްލިކް ޕްރައިވެޓް ޕާރޓްނަރޝިޕްގެ އުސޫލުން ވަކި ހާއްސަ ސެންޓަރެއް ގާއިމު ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ކުރިއަށް .ގައި ހުށަހެޅިފައިވެއެވެ 2011ދި ޕްރައިވަޓައިޒޭޝަން ކޮމިޓީއަށް ގެންގޮސްދިނުމަށް އެ

ކުރިއަށްދައުރުގައި އިޖްތިމާއީ ރައްކާތެރިކަން

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

115 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ބިލިއަްނ 16 ތެރޭގައި އަހަރުގެ 5 ލިބޭއާމްަދނީއިން ދައުލަތަށް ރައްކާތެރިކަމަށްޓަކައި އިޖްތިމާއީ ރައްޔިތުންގެ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އިންސެންޓިވްގެ ގޮތުގައެވެ،ހޭދަކުރެވޭނީ ސަބްސިޑީސްއާ

-:އިޖްތިމާއީ ރައްކާތެރިކަމުގެ ޕްރޮގްރާމްގައި ހިމެނޭނީ އެމްޑީޕީގެ

o ،ައާސަންދ o ،ްއުމުރުން ދުވަސްވީމީހުންގެ އިނާޔަތ o ،ްއެކަނިވެރިމައިންގެއިނާޔަތ o ،ީޔަތީމްކުދިންބަލަހައްާޓފަރާތްތަކަށް ދެވޭ އެހ o ،ނުކުޅެދޭފަރާތްތަކަށް ދެވޭ އިނާޔަްތ o ޮރު ހޯދުމަށް ދެވެ ސަބްސިޑީގެދ ، o ،ްމަތީތައުލީމް ހާސިލް ކުރުމަށް ދެވޭ އެހީއާ ލޯނ o ،ިސްކޫލްކުދިންނަށް ދެވޭ ދޮންކެޔޮވަކާ ކިރުތަށ o ،ީކަރަންޓަށް ދެވޭ އަސާސީ އެހ o ،ީސިއްހީކަންކަމަށާ ތައުލީމާގުޅިގެން ރާއްޖޭގެ ތެރޭގައި ފެރީގެ ނިޒާމުގައި ދެވޭ ސަބްސިޑ o ިސަޕޯޓްގެ /ބަފައިންންއާއިލާބިނާކުރާ މައ، o ްސްހުނަރުވެރިދިވެހިންނަށް ބޭރުމީހުްނގެ ބަދަލުގައި ވަޒީފާދިނުމުގެ އިްނސެންޓިވ

ބޭސް އެމީހެއްގެ އައިޑީކާޑް ދެއްކުމުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހޮސްޕިޓަލްތަކުން ލަފާ އަދިއެންމެ އަސާސީ ޑޮކްޓަރީ :އާސަންދަ -. އަދި މީގެ އިުތރުން:ފަރުވާލިބިދެވޭނެ

o ުވަކިން ޑޮކްޓަރެއްގެ އިރުޝާދާއެކު ރަޖިސްޓްރީކުރުމުން ލިބޭ މުއްދަތުގެފަރުވާ ބޭނުންވާފަާރތްތައް: ދިގ އިންޝުރަންސްގެ ދަށުން އެފަދަ ބަލިތަކަށް ކަޑައެޅިފައިވާ މިންވަރަށް އިންޝުރަންސް ފޯރުކޮށްދިނުން

o ްރަންސްގެ ދަށުން ގެންދަންޖެހޭ ތަނަކަށް އިންޝު އެކްސިޑެންޓް ދިމާވެގެން ފަރުވާހޯދުމަށ ގެންގޮސްދެވޭނެ،

o ެތެރެއިން އެރަށެއްގެ ރެސިޑެންޓް ރާއްޖޭންބޭރުގައި )ލަންކާ، ިއންޑިޔާ، މެލޭޝިއާ( ދިރިއުޅޭ ދިވެިހންގވިސާގައި ދިރިއުޅޭފަރާތްތަކަށް، އާސަންދައިގެ ދަށުން އެއްބަސްވެފައިވާ ހޮސްޕިޓަލްތަކުން 'އިންޕޭޝަންޓް'

ކަވަރ ފޯރުކޮށްދިނުން،

ސް ހިމެނޭނީ އާސަންދައިގެ ދަށުންއިންޝުރަން ސިއްހީ ހުރިހާ ޒިންމާވާންޖެހޭ ތުންދައުލަ

އުމުރުން ދުވަސްވީމީހުންގެ އިނާޔަތް، އެކަނިވެރިމައިންގެއިނާޔަތް، : ރައްކާތެރިކަން އިޖްތިމާއީ ޔަތީމްކުދިންބަލަހައްާޓފަރާތްތަކަށް ދެވޭ އެހީ، ނުކުޅެދޭފަރާތްތަކަށް ދެވޭ އިނާޔަތް،

o ަރުގެ ދާއިރާގައި، މަސްވެރިކަމުގައި އަދި އަމިއްލަ މަސައްކަތްކުރާފަރާތްތަކަށް 'ޕެންޝަްނ ކުޅިވ ސްކީމްގައި' ބައިވެރިވުމުގެ ފުރުސަތު ހުޅުވާދިނުން

:އަށްވުރެދަށުން ލިބޭފަާރތްތަކަށް 40000އާއިލާގެ މަހުގެ އާމްދަނީ :މަސައްކަތްކުރުން ހަމަހަމަކުރުމަށް ދިރިއުޅުމުފެނވަރު

o ުގަތުމަށް ިލބޭ ސަބްސިޑީ. –ފްލެޓް –ގެދޮރ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

116 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

o ްކުރިއަށް ދައްކަންޖެހޭ ޑައުންޕޭަމންޓް ފަދަކަންކަަމށް އެހީތެރިވުުމގެ ގޮތުން މަސައްކަތްކުރުވާފަރާްތތަކުނއެކުލެވިގެންވާ ފަްނޑަކުން –ސަރުކާރުން ހަމައެމިންވަރަށް –ޕަސެންޓް 2.5މުއައްޒިފުގެ މުސާރައިގެ

ލިބޭނެ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

117 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ބޭނުންވާ މެނިފެސްޓޯގެ ސިޔާސަތުތަކާއި ޕްރޮގްރާމްތައް ހިންގުމަށް ގާނޫނުތަކުގެ ހުލާސާ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

118 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ގާނޫނު ހެލްތުގެ ޕަބްލިކް .1

ގަރުބަ ގަތީއްސުރެ ނެތިދިއުމަށް ދާންދެން ކޮންމެ ރައްޔިތެއްގެ ސިއްހަތު ގާނޫނާއި ސިޔާސަތުތަކާއި ހުރި ގުޅުން:ގެ އެންމެ މުހިންމު އެއް ވައުދެވެ. މި ވައުދުގައި ހިމެނޭ އާންމު އްޓުމީ އެމް.ޑީ.ޕީ.ސަލާމަތްތެރިކަމާއި އެކު ބެހެ

ސިއްހަތާއި ގުޅުން ހުރި ކަންތައްތައް ރެގިއުލޭޓް ކުރުމަށްޓަކައި މި ގާނޫނު ބޭނުން ވާނެއެވެ. މިގޮުތން އާންމު ސިއްހަތު އްޖެ އަންނަ މީހުން ރާއްޖެ އައުމުގެ ކުރިން ހަދަން ރައްކާތެރި ކުރުމަށްޓަކައި ކަރަންޓީނު ކުރުމުގެ އުސޫލުތަކާއި، ރާ

ޖެހޭނެ މެޑިކަލް ޓެސްޓްތަކާއި، ކަމާއި ބެހޭ މިނިސްޓްރީން އެއްކޮށް ހާމަކުރަންޖެހޭ ސިއްހީދާއިރާގެ ހިސާބުކިތާބުގެ ކަންތައްތައް ބަލަހަްއޓާނީ މި ގާޫނނުންނެވެ.

ހުން ދިރިއުޅޭ އިމާރާތްތަކުގައި ހުންނަން ޖެހޭ އާންމު މީ ގާނޫނުގައި ހިމެނޭބައިތަކާއި ެއކުލެވިގެންވާނެ ގޮތް:ނޑުތަކާއި، އެއްވާ ކުންޏާއި މެދު އަމަލު ކުރާނޭ ގޮތްތަކާއި، ސިއްހީ ސަބަބަކަށްޓަކައި މީހުްނ ސާފުތާހިރުކަމުގެ މިންގަ

ކުރާ އުޅަނދުފަހަރު އޮފީސް އަދި ދަތުރު، ދިރިއުޅޭ އިމާރާތެއް ހުސްކުރަން އެންގޭނޭ އުސޫލު ތަކާއި، ީމހުން ދިރިއުޅޭ ގެފަދަ ތަންތާގައި ފެނާިއ، ނަރުަދމާގެ ނިޒާމު ހުންނަންވާނޭ ގޮާތއި، މީހެއްގެ މައްޗަށް މެޑިކަލް ޓެސްޓްތައް ކުރަން އަމުރުކުރެވޭނޭ ގޮތްތަކާއި، އެފަދަ އަމުރެއް ކުރެވޭނޭ ފަރާތްތަކާއި، އާންމު މަގުތަކާއި، ޕާކުތައްފަދަ ތަންތަނުގައި

ގޮތުން ބަލަްނ ޖެހޭނެ ކަންތަްއތަކާއި، އާންުމ ޕާކުތައްފަދަ ތަންަތން ސިއްީހ ސަބަބު ތަކަްށޓަކައި ސާފުތާހިރުކަމުގެބަންދުކުރެވޭނޭ އުސޫލުތަކާއި، ަބންދުކުރަން އެންގޭނޭ ފަރާތްތަާކއި، ބޯކޮށުން ފަދަ ކަންކަމުގަިއ ގެންގުޅެން ޖެހޭނެ

އުމުގެ ކުރިން ހަދަން ޖެހޭނެ މެޑިކަލް ޓެސްޓްތަކާއި، ކަމާއި ބެހޭ އުސޫލުތަކުގެ އިތުރުން، ކަރަންޓީނު ކުރުމާއި، ރާއްޖެއައިދާރާތަކުން އެއްކޮށް އާންމުކުަރން ޖެހޭ އާންުމ ސިއްހަތާއި ުގޅުންހުރި ކަންތައްތައް މިާގނޫނުްނ، ނުވަަތ މިގާނޫނުެގ

ދަށުން އަންނަ ގަވާއިދުތަކުން ަކނޑަ އަޅާނެއެވެ.

ޖެނެރިކް މެޑިސިނާއި ބެހޭ ގާނޫނު .2

ރާއްޖޭގައި ޖެނެރިކް މެޑިސިން ބޭނުން ކުރަމުން ނުދާތީ ބޭހުގެ އަގުތަްއ ނޫނާއި ސިޔާސަތުތަކާއި ހުރި ގުޅުން:ގާބޮޑުވެއެވެ. ޖެނެރިކް މެޑިސިންގެ ގާނޫނެއް ގެނައުމުގެ މައިގަނޑު ބޭނުމަކީ ބޭހުގެ އަގުތައް ތިރިކުރުމެވެ. މިގޮތަށް

ދާ ގޮތުން އާސަންދައިގެ ދަށުން ކުރެވޭ ބޭހުގެ މިންވަރު ބޮޑުވެގެން ބޭހުގެ އަގުތައް ތިރިކުރުމުގެ ސަބަބުން ނުސީ ދާނެއެވެ.

މި ފަދަ ބޭސްތައް އެތެރެ ކުރަން ހުއްދަ ދޭނޭ އުސޫލު ތަކާއި، އެ ގާނޫނުގައި ހިމެނޭބައިތަކާއި އެުކލެވިގެންވާނެ ގޮތް: އި އުފައްދާނަމަ އުފެއްދުމުގެ ހުއްދަ ދިނުމާއި، ތަކެތި ތަހުލީލު ކުރުމާއި، ވިއްކުމުގެ ހުއްދަ ދިނުމާއި، ނުވަތަ ރާއްޖޭގަ

ނޑައެޅުމުގެ އެންމެހާ ބާރުތައް މި ގާނޫނުގެ ދަށުން މޯލްޑިވްސް ފުޑް އެންޑް ޑްރަގް އޮތޯރިޓީއަށް އެންމެ މަތީ އަގު ކަ ލިބިގެން ދާނެއެވެ.

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

119 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ނާސިން އަދި މެޑިކަލް ކައުންސިލްގެ ގާނޫނު .3

އެންމެހާ ރައްޔިތުންނަށް އެކަށީގެންވާ ރަނގަޅު ފެންވަރެއްގެ ސިއްހީ ފަރުވާ ގާނޫނާއި ސިޔާސަތުތަކާއި ހުރި ގުޅުން:ގެ އެންމެ އިސް އެއް އަމާޒެވެ. އެމް.ޑީ.ޕީ. އިން އަބަދުވެސް މަސަކަތް ކުރަމުން ގެންދާނީ މި ހޯދާ ދިނުމަކީ އެމް.ޑީ.ޕީ.

ބިލުކަން އިތުރުކުުރމަށެވެ. ހިދުމަތުގައި ދާއިރާ ތަރައްގީކޮށް، ޒަމާނީކޮްށ، ހިދުމަތްތެރިންގެ ޕްރޮފެޝަަނލިޒަމާއި ގާފަރުވާތެރި ނޫން ފަރާތްތަކާއި މެދު، ސީދާ އެ ދާއިރާއިން ިފޔަވަޅު އެޅުމަކީ، އެ ދާއިރާއަކާއި މެދު ރައްޔިތުންގެ

ޅުމަކީ އިތުބާރު އިތުރުވާނޭ ކަމަކަށްވާތީ، ސިއްހީ ދާއިރާގެ މިފަދަ ފަރާތް ތަކާއިމެދު ސިއްހީ ތަޖުރިބާކާރުން ފިޔަވަޅު އެރަނގަޅުކަމެއް ކަމުގައި އެމް.ޑީ.ޕީ. އިން ދެކެއެވެ. މިގޮތުން އެމް.ޑީ.ޕީ. އިން ނާސިން އަދި މެޑިކަލް ކައުންސިލް ގެ ގާނޫނެއް ހަދާ ސިއްހީ ދާއިރާގެ ހިދުމަތްތެރިންގެ އަމަލުތަކާއި މެދު ފަރުވާތެރިވެ، އަދި ހިދުމަތްތެރިންގެ ހައްގުތަްއ

ކުރާނެއެވެ. ހިމާޔަތްކޮށްދޭން މަސައްކަތް

ނޑު ގާނޫނުގައި ހިމެނޭބައިތަކާއި އެކުލެވިގެންވާނެ ގޮތް: ބައެއް ވާނެއެވެ. އެއީ މެޑިކަލް 3މި ގާނޫނުގައި މައިގަކައުންސިލްގެ ބަޔާއި، ނާސިން ަކއުންސިލްގެ ބަޔާއި، ދެ ކައުންސިލްގައި ހިމެނިގެން ވާނޭ ބައިތަކެެވ. މިގޮތުން، ކޮންެމ

މެްނބަރުން އައްޔަންކުރެވޭ/ހޮވޭ ގޮތާއި، ކައުްނސިލްގެ މަގާމުތަކާއި، ، ލެވިގެން ވާނޭ ގޮތާއިކައުންސިލެއްވެސް އެކުއެކައުންސިލުން ބަލަހައްޓަން ެޖހޭނޭ ރަޖިސްޓްރީ ތަކާއި )ޑޮކްޓަރުންގެ އަދި ނަރުހުންގެ ރަޖިސްޓްރީ(، ތައުލީމީ

ނޑައެޅުމުގައި ދެ ކައުންސިލަށް ލިބިގެންވާ ާބރުތަކާއި ޖަލްސާތަކާއި، އެޖަލްސާތަކުގައި ނިންޭމ ، ފެންވަރު ކަނޑައެޅުމުގައި ބަލަން ޖެހޭނޭ ކަންތަްއތަކާއި، ނޑުތައް ކަ ނިންމުންތަކާއި ގުޅޭ ަކންތައްތަާކއި، ފަންީނ އަހްލާގުގެ ިމންގަ

އި، މެޑިކަލް ޕްރެކްޓިސް ކުރުމުގެ ލައިސެންސް ދިނުމާއި، އެ ލައިސެންސް ދިނުމުގައި ބަލަން ޖެހޭނޭ ކަންތައްތަކާއެލައިސެންސް ހިފެހެއްޓުމާއި، އެ ލައިސެން ލިބިފައިވާ ފަރާތްތަކަށް ލިބިގެން ވާނޭ ހާއްސަ އިނާޔަތް ތަކާއި، އައު މެޑިކަލް ކޮލެޖްތަކާއި، ކޯސްތަކަށް ހުއްދަ ދިނުމާއި، ހަދާފައިވާ ިއމްތިހާނުތަކާއި ެބހޭ މައުލޫމާތުތަްއ ހޯދުމުގެ ބާރާއި، މި

ކައުންސިލުން އިހުމާލު ވާނަމަ ނުވަތަ ކުރުމަށް ނުކުޅެދޭނަމަ މިނިސްޓަރ އޮފް ހެލްތަށް ގާނޫނުގައި ވާ ކަންތަކަށް ލިބިގެންވާ ބާރުތަކާިއ، މިފަދަ ކަންކަން މި ގާނޫނުން ރެގިއުލޭޓް ކުރާނެއެވެ.

ޕެރަމެޑިކުންނާއި ސިއްހީ ހިދުމަތްތެރިނާއި ބެހޭ ގާނޫނު .4

ލާންސާއި، ޕެރެމެޑިކުން ތާއާރަފް ކޮށްގެން، ގިނަ ފުރާނަތަކެއް އެމްބިއު ގާނޫނާއި ސިޔާސަތުތަކާއި ހުރި ގުޅުން:ސަލާމަތް ކުރެވި، ރަގަޅުފަރުވާ އެންމެ ފުރަތަމަ ހިނުދން ފެިށެގން ދެވޭނެއެވެ. މީގެ އިތުުރން ޭގގެއަށް ޒިޔާރަތް ކުރާ

ބަލި މީުހނާއި އޮންނަ ގުޅުްނ ސިއްހީ ހިދުމަތްތެރިން އެމް.ޑީ.ީޕ. އިން ތާއާރަފް ކުރާނެއެވެ. ިމ ހިދުމަތްތެރިްނނާއި، ތަކާއި، މި ހިދުމަތް ތެރިންގެ ެފންވަރާއި، އުޅުމާއި، ގުޅުންތައް ބެލެހެއްޓޭނީ މި ގާޫނނުގެ ނިޒާުމގެ ތެރެއިންނެވެ.

ޕެރަމެޑިކުންނާއި ބަލިީމހާއާއި އޮންނަ ގުުޅންތަކާއި، ރައްކާތެރި ގާނޫނުގައި ހިމެޭނބައިތަކާއި އެުކލެވިގެންވާނެ ގޮތް:ޖެހޭނޭ ސިއްރުތަކާއި، ެފންވަރާއި، ބަލަދުވެރި ފަާރތާއި، ސިއްހީ އެހީތެރިންނާއި ަބލިމީހާއާއި އޮންނާޭނ ވާން

ގުޅުންތަކާއި، ހިފަހައްޓަން ޖެހޭޭނ ސިއްރުތަކާއި، ހުންނަންޖެހޭނެ ފެންވަރާއި، އެފަދަ ފަރާތެއް ބަލި މީހެއްގެ ސިއްރަކަށް

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

120 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

އިއެކު ދެވޭ ހިދުމަތެއް ދީފިނަމަ ލިބޭނޭ އަދަުބތައްވެސް މިގާނޫނުގައި ފަރުވާކުޑަކޮށްފިނަމަ ނުވަތަ ފަރުވާ ކުޑަކަމާނޑައެޅިފައިވާނެއެވެ. ކަ

ލިޖެންސް އެންޑް ޕޭޝަންޓް ޑޮކްޓަރ ޕްރިވިލޭޖަސްގެ ގާނޫނު ގްމެޑިކަލް ނެ .5

ވެރިކަމާއި އެކު އަބުރު، ކޮންމެ ރައްޔިތަކަށްމެ ޭބސް ސިޓީއަށް ސަލާން ނުޖަހައި ގާނޫނާއި ސިޔާސަތުތަކާއި ހުރި ގުޅުން:މެޑިކަލް ދާއިރާއަކީ ، ޕީ. އިން ވާނީ ަތނަވަސްކޮށް ދީަފއެވެ. މިއާއި އެކު ޑޮޓްކަރުންނާއި.ޑީ.ބޭސްފަރުވާ ކުރެވޭނޭގޮތް އެމް

ަފުރާވެތިރ ެވްއެޓްއ ާގިއުމެވަފިއ ޮއްނަންނެޖޭހ ާދިއާރެއްއ ، ނާޒުކު، ވަރަށް ހާއްސަ ސަމާލު ކަމެއް ދޭންޖެހޭ، އޯގާތެރި

.ޑީ.ޕީ. އިން ގަބޫުލ ކުރާތީ މި ގާނޫުނ ބޭުނންވެއެެވ. ޑޮކްޓަރުންނާއި، ސިއްހީ ދާިއރާގައި ހަރަކާތްތެރިވާ ެއމް ަކުމަގިއ ފަރާތްތައް ފަރުވާކުޑަކަމާއި އެކު ދޭ ފަރުވާއެއްގެ ސަބަބުން ބަލި މީހާއަށް ލިބޭ ގެއްުލންތަކަށް ޑަްކޓަރުން ޒިންމާކުރެވޭނެ

އަދި ހަމަ މިއާއިއެކު، މެޑިކަލް ދާއިރާގައި މަސައްކަތްކުރާ ފަރާތްތަކާއިއެކު، ގޮތްތަކެއް ގާއިމު ކުރަން ޖެހެއެވެ.ބަލިމީހުން ހިއްސާ ކުރަނީ އެމީހުންގެ ސިއްރުތަކެއް ކަމުގައި ވާތީ، އެ ސިއްރުތަކަށް ގާނޫނީ ގޮތުން ރައްކާތެރިވާްނ

ފަރުވާތެރިކާމާއިއެކު ފަރުވާ ލިބިދެވޭކަްނ ޖެހެއެވެ. މި ގޮތުން ބައްޔަށް ރަގަޅު ފަރުވާގެ އިތުރުން، ރައްކާތެރިކަމާއި ޔަގީން ކުރުމަށް މި ގާނޫނު ބޭުނން ވެއެވެ.

ޑޮކްޓަރުންނާއި އެފަދަ ފަރާތްތަކަށް ބަލިމީހުންގެ ސިއްރުތައް ގާނޫނުގައި ހިމެނޭބައިތަކާއި އެކުލެވިގެންވާނެ ގޮތް:މި ސިއްރުތައް ފާޅުކުރެވޭނޭ ހާލަތްތަކާއި، ، ހިފެހެއްޓުން ލާޒިމް ކުރުމާއި، މެޑިކަލް ރެކޯޑްތައް ސިއްރުކުރުމާއި

ނަޑއެޅިގެން ދާނެއެވެ. އަދި ، ފަރާތްތަކާއި މި ސިއްރުތަކަށް ހިޔާނާތްތެރި ވެއްޖެނަމަ ދެވޭނޭ އަދަބުތައް މި ގާނޫނުގައި ކަނޑައަޅައި، ގެއްލުން ލިބޭ ފަރާތްތަކަށް ޓޯްޓގެ ދަށުން ދައުވާކޮްށ މެޑިކަލް ނެގްލިޖެންސް އެއީ ޯޓޓް އެއް ކަމަށް ކަ

ނޑައެޅޭނެއެވެ. ޑަކްޓަރުގެ ފަރުވާ ކުޑަވުމުގެ ސަބަބުން ޖިނާއީ ދައުވާ ކުރާނޭ ބަދަލު ލިޭބނޭގޮތް މި ގާޫނނުްނ ކަގޮތްތަކާއި، ފަރުވާ ކުޑަވުން ބަލާނޭ ހަމަ ތަކާއި، މި ފަދަ ފަރުވާ ކުޑަ ކުރުމަކަށް ޖިނާއީ ގޮތުން ދޭނެ އަދަބުވެސް މި

ނޑައަޅާނެއެވެ. ގާނޫނުން ކަ

ނު ގާނޫ ހިންގުމާއިބެހޭ ސިއްހީ އިދާރާތައް .6

ސިއްހީ އިދާރާތައް ތަރައްގީ ކުރަން ޖެހިފައިވާކަން އެމް.ޑީ.ޕީ. އިން ފާހަގަ ގާނޫނާއި ސިޔާސަތުތަކާއި ހުރި ގުޅުން:ލް ހޮސްޕިޓަ 3އަހަރު ތެރޭގައި ރާއްޖޭގައި މަދުވެގެން ޓަރޝަރީ ހިުދމަތްދޭ 5ކުރަމެވެ. އެ ގޮތުން ކުރިއަށް ޮއތް

އަޅާނެއެވެ. ސިއްހީ ހިދުމަތްތަކަކީ އިންސާނާގެ ދިރިހުރުމާއި ގުޅިފައިވާ ހިދުމަތަކަކަށް ވީ ހިނދު، ސަރުކާރުގެ އަދި ނޑެއް ގާއިމު އަމިއްލަ ފަރާތްތަކުން ހިންގާ ިސއްހީ އިދާރާތަކުގެ ފެންވަރު ހިފެެހއްޓި، އެއިދާރާތަކުގެ ހިންގުމުގެ އޮނިގަ

ނޑު އޮންނަންވާނޭ ގޮތުގެ އިތުރުން، ، ސިއްހީ އިދާރާތަކުގެ ފެންވަރާއި ،ންކުރެވެން ޖެހެއެވެ. މި ގާނޫނު އިދާރީ އޮނިގަނޑައަޅާނެއެވެ. އެ ފަރާތްތައް ޖަވާބުދާރީ ވާނޭ ަފރާތްވެސް ކަ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

121 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

: ހޮސްޕިޓަލުެގ ބޯޑު އަދި ހޮސްޕިޓަލް އެޑްމިނިސްޓްރޭޓަރ، މެޑިކަލް ގާނޫނުގައި ހިމެނޭބަިއތަކާއި އެކުލެވިގެންވާނެ ގޮތްނޑައެޅޭނޭ ގޮތާއި، މި ފަރާތް ތަކުގެ ޒިންމާތަކާއި، ހޮސްޕިޓަލް އެޑްވައިޒަރީ އަދި ނާސިން އެޑްވައިޒަރީ ކޮމެޓީތައް ކަރަޖިސްޓްރޭސަންއާއި، އެޑްމިޓްކުރުމާއި، ޑިސްޗާޖް ކުރުމާއި، ހޮސްޕިޓާތައް އިންސްޕެކްޓް ކުރެވޭނޭ ގޮތާއި، އުފަންވުމާއި

ގޮތާއި، އެތަކެިތ ރިޕޯޓް ކުރަން ޖެހޭނޭ ފަރާްތ ތަކާއި، ގަިއންގަޔަށް އަރާ ބޮޑެިތ މަރުވުމުގެ ރެކޯޑްތައް ގެންގުޅޭނޭބަލިތަކުގެ މީހުނަށް ފަރުވާ ދިުނމުގައި އަމަލުކުރަން ޖެހޭނޭ ގޮތާއި، ބަލި މީހެއްގެ ރެކޯޑްތައް ބެލެހެއްޓުމާއި ގުޅޭ

ްނ ޭހެންއުތުމަގިއ ެގްނުގެޅްނ ެޖޭހޭނ ާހްއަސ ުކަޑުކދި ، ކަންކަމާއި، އެބޯޝަްނފަދަ ހިދުަމތްތައް ދެވޭނޭ އުސޫލުތަކާއި

ޓެލެެމޑެސިންގެ ކަންކަން ހިންގުމުގައި އަމަލު ކުރަން ޖެހޭނޭ ގޮތްތައް މި ގާނޫނުގައި ބަޔާން ، ުއޫސުލ ަތުކެގ ިއުތުރން ކުރެވޭނެއެވެ.

ޖަނަވާރުގެ ޑޮކްޓަރީ ކަމުގެ ގާނޫނު .7

އަމާޒަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގުދުރަތީ ވަީސލަތްތައް އޭގެ އެންެމ އެމް.ޑީ.ޕީ.ގެ ގާނޫނާއި ސިޔާސަތުތަކާއި ހުރި ގުޅުން:ފުރިހަމަ ގޮތުގައި ބޭނުން ހިަފއި، ދެމެހެއްޓެނިވި އިގްތިސާަދކަށް ފުރުސަތު ހުޅުވައިލުމެއެވެ. އެގޮތުން ކެއުމަށް

ފައިވާ ޖަނަވާރުތައް ބޭނުންކުރާ ޖަނަވާރާއި، ޕެޓްސް ގެ ގޮތުގައި ގެންގުޅޭ ޖަނަވާރާއި ގާނޫނީ ގޮތުން ހިމާޔަތް ކުރެވި ނޑައެޅިފައިވާ ހަރުދަނާ ނިޒާމެއްގެ ތެރެއިން ބަލަހައްޓައި އާލާކުރުމުގައި ސިއްހީގޮތުން ކުރަންޖެހޭ ކަންކަްނ ކަ

ހިންގުމުން، ތިމާެވށި ހިމާޔަތް ކުރުމާއި ދެމެހެއްޓެނިވި ތަރައްގީއަްށ މަގުފަހި ކޮށްދެއެވެ.

މިގާނޫނުގައި ހިމެނިގެންވާނީ ދިވެހިރާއްޖޭގައި ޖަނަވާރުގެ ގޮތުގައި ނެ ގޮތް:ގާނޫނުގައި ހިމެނޭބައިތަކާއި އެކުލެވިގެންވާނޑައެޅުމާއި، ވިޔަފާރިއާއި އެހެނިހެން ބޭނުްނތަކަށް ބެލެވޭ ތަކެތި މާނަ ކުރުމާއި، ރާއްޖެގައި ގެންގުޅެވޭނެ ޖަނަވާރު ކަ

މަށްޓަކައި ދައުލަތުެގ ފަރާތުން ޖަނަވާރަށް ރާއްޖޭގައި ގެންގުޅޭ ޖަނަވާރުގެ ސިއްހަތާއި ރައްކާތެރިކަން ޔަގީން ކުރުބޭސްވެރިކަމުގެ ހިދުމަތް ކަށަވަރުކޮށްދޭނެ ގޮތެވެ. އަދި، ޖަނަވާރުގެ ބޭސް ވެރިކަމުގެ ހިދުމަތް ފޯރުކޮށްދެވޭނެ ގޮތާއި، އެ

ށްދޭ ފަރާތްތަކުގައި ހިދުމަތް ފޯރުކޮށްދެޭވނީ ކޮންބަޔަަކށް ކަމާއި އެކަމުގެ ލައިސަންސް ދެވޭނޭ ގޮތާއި، އެ ހިދުމަްތ ފޯުރކޮހުންނަންޖެހޭ ފެންވަރަކީ ކޮބައިަކމާއި، އެ ހިދުމަތް މޮނީޓަރ ކުރާނެ އިދާރާއަކީ ކޮބައިކަމާއި ދިވެހިރާއްޖެއަށް ޖަނަވާރު

އެތެރެކުރުމުގައި ސިއްހީގޮތުން އަމަލުކުރާނެ ގޮތެވެ.

ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަސާސީ އުމްރާނީ ތަރައްގީއާއިބެހޭ ގާނޫނު .8

ގެދޮރުގެ ދަތިކަމަކީ މުޅިރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ހިސާބެއްގައިވެސް ބޮޑު މައްސަލަ ސަތުތަކާއި ހުރި ގުޅުން:ގާނޫނާއި ސިޔާއެކެވެ. އެމް.ޑީ.ޕީ.ގެ އަމާޒަކީ މުޅި ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ރައްޔިތުންަނށްވެސް އަތްފޯރާ އަގުގައި އެކަޭށނެ ބޯހިޔާވަހި ކަމެްއ

ފައި އޮތީ ރާއްޖޭެގ އެކި ކަންކޮޅުތަކުގައި ހައުސިންގ ޔުނިޓްތައް ގާއިމު ހޯދައިދިނުމެވެ. މިކަން ކުރިޔަށް ގެންދަން ރޭވި ކޮށްގެން ކަމުން މިކަމާގުޅޭ ގާނޫނެއްގެ މުހިއްމުކަން ވަރަށްވެސް ބޮޑެވެ.

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

122 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

އުމްާރީނ ތަރައްގީގެ މަޝްރޫއުތަްށ ިހންގުމުގެ މަގުސަދަކީ ގާނޫނުގައި ހިމެޭނބައިތަކާއި ެއކުލެވިގެންވާނެ ގޮތް:އެމަގުސަދުތަށް ާހސިލުކުރުމަށް އަމާޒު ހިފިދާނެ ގޮތްތަކާއި އަދި މި މަޝްރޫއުެގ ދަށުން ރާއްޖޭގަިއ ކޮބައިކަމާއި

ހިންގޭނީ ކޮންކަހަލަ ޕްރޮގްރާމް ތަކެއް ކަމާއި އެކަންކަމުގެ ޕްލޭންތަށް އެކުލަވައިލާނެ ގޮތާއި މި ޕްރޮގްރާމްގެ ދަށުން ކެއް ކަމާއި، ހައުސިން ޔުނިޓު ގާއިމުކުރެވޭނީ ކޮން ގާއިމު ކުރެވޭނީ ކޮންކަހަކަ ހައުސިންގ ޔުނިޓު ތަ

ފަރާތްތަކަކަށްކަމާއި، އެކަމަށް ފަންޑު ހޯދާނެ ގޮތްތައް މި ގާނޫނުގައި ހިމެނޭނެއެވެ. އަދި ހައުސިން ޔުނިޓް ތަކުގެ ރާނެ ސަރަހައްދު ފެންވަރު ވަޒަންކުރުމާއި އެކަން ބަލަހައްޓާީނ ކިހިނެއްކަން ހިމެޭނނެއެވެ. ހައުސިން ޔުނިޓްތައް ިބނާކު

ނޑައެޅުމުގައި ބަލަންވީ ކަންތައްތަކަކީ ކޮބައިކަމާއި، މި ކަމުގައި އިސްކަން ދެވޭ ތަރުތީބަކާއި އަދި ހައުސިން ކަ ޔުނިޓްތައް ކުއްޔަށް ދިނުމާއި ވިއްކުމުގައި އަމަލުކުރާނޭ ގޮތްވެސް ހިމެނޭނެއެވެ.

އެއްމެދު އިމާރާތާއި ރިއަލްއެސްޓޭޓްގެ ގާނޫނު .9

: ގެދޮރުގެ ދަތިކަން ހައްލުކޮށް އެންމެހާ ރައްޔިތުންނަށް ހަމަހަމަ އުސޫލެއްގެ ޔާސަތުތަކާއި ހުރި ގުޅުންގާނޫނާއި ސިމަތިން ގެދޮރު ހޯދައި ިދނުމަކީ އެމް.ޑީ.ޕީ.ގެ މައިގަޑު އެއް އަމާޒެވެ. މިގޮތުން ފުެލޓްފަދަ ަތންަތން އަޅައި ވިއްކަން

އެތައްބައަކު ދިރިއުޅޭ ތަންަތން ކަމުގައި ވުމުްނ، އިާމރާތަކީ ވަކި މީހެއްގެ ޖެހެއެވެ. ފުލެޓް ތަކަކީ އެއް ިއމާރާތެއްގައިއިމާރާތް ހިންގާ ބަލަހައްޓާނޭ އުސޫލާިއ ، މިލްކެއް ކަމުގައި ނުވެއެވެ. އެ އިމާރާތުގައި ހެމެނޭ އާންމު ތަންތަނާއި

އްޓުމުގެ އުސޫލަތައް އެކަށައަޅަން ޖެހެއެވެ. ހަމަތަކެއް ބަޔާންވާން ޖެހެއެވެ. އަދި މިލްކުވެރިކަން ބަދަލުކުރުމާއި، ދެމެހެއެކިއެކި ބުރިބުރީގައި އެކިއެކި އާއިލާތައް އުޅެމުންދާ ގޮތަށް ހެދިފައިާވ ، މީގެ އިތުރުން އާއިލާތަކުން ބުރިބުރިއަށް ނަގައި

ނުން ވެއެވެ. އަދި ހިތްަހމަ ޖެހިގެން އުޅުމަށް މި ގާނޫނު ބޭ، އިމާރާތްތަކުގައި އެ އާއިލާ ތަކުން މައްސަލަތައް ނުޖެހިމީގެ އިތުރުން ރާއްޖޭގެ އެކިއެކި ސަރަހައްދު ތަކުން ފަސޭހަ ކަމާއި އެކު ގެދޮރު ލިބޭނޭ ނިޒާމެއް ގާއިމުކޮށް ދިނުމަކީ

ގެ ވަރަށް ބޮޑު އަމާޒެކެވެ. މި އަމާޒަށް ވާސިލް ވުމަށްޓަކައި ރިއަލް އެސްޓޭޓްގެ ވިޔަފާރި އިތުރުކޮށް މި އެމް.ޑީ.ޕީ.ރާއްޖެއާއި ރާއްޖޭން ބޭރުގެ ގިނަ ފަރާތް ތަކެއް ނެރެން ޖެހެއެވެ. މިކަމަށްޓަކައި ރިއަލް އެސްޓޭޓްގެ ވިޔަފާރިއަށް

.ވިޔަފާރިވެސް ރަގަޅަށް ރެގިއުލޭޓްކުރެވި ބެލެހެއްޓެން ޖެހެއެވެ

ށް ަބދަލު އެ ޕުލޭނަ، ސްޓްރާާޓ ޕުލޭން އެކުލަވާލާނެޮގތާއިގާނޫނުގައި ހިމެޭނބައިތަކާއި ެއކުލެވިގެންވާނެ ގޮތް: އެ ޕުލޭންތަްއ ރަޖިސްޓަރ ކުރުމާއި، އެއްމެދު އިމާރާތް ހިންގުމަށް ޭބނުންވާ މެނޭޖްމަންްޓ ، ގެންނާނެގޮތާއި

ކޯޕަރޭޝަނަތައް އުފެއްދުމާއި، ހިންގުމާއި، ފައިދާ ބެހުމާިއ، މި ކަންކަމާއި ގުޅުންހުރި ހުރިހާކަމެއް މި ގާނޫނުން ވަކި އިމާރާތެއްގެ ބުރިތަެކއް ނުވަތަ، ވަކި ބުރިއެއް ވަކި މީހަކަށް ނުވަތަ ވަިކ ބަޔާންވެގެން ދާނެއެވެ. މީގެ އިުތރުން

ބަޔަކަށް ރަޖިސްޓަރީ ކުރެވޭނެ ގޮތްތަކާއި، ވިއްކާލެވޭނެ ގޮތްތަކާިއ، ސިޑި، ލިފްޓް ފަދަ ތަންތަން ބަލަހައްޓާނޭ ޮގތްތައް ނޑައަޅާނެއެވެ. އަދި ރިއަލް އެސްޓޭޓް އާއި އެއްމެދު އި މާރާތާއި ބޭހޭ ޓްރައިބިއުނަްލ މި ގާނޫނުގެ ދަށުން މިގާނޫނުން ކަ

އުފެއްދޭނެއެވެ. މިއީ ރިއަލް އެސްޓޭޓްގެ ވިޔަފާރިއާއި، އެއްމެދު އިމާރާތާއި ގުޅުންހުރި ކަންކަމުގައި ޖެހޭ މައްސަލަތަކަށް ރައިބިއުނަލްގެ އަވަސް ހައްލެއް ލިބި ދިނުމަށްޓަކައި ގާއިމު ކުރެވޭ ޓްރައިބިއުނަލް އެކެވެ. މިގާނޫނުގަިއ މި ޓް

ނޑުވެސް ބަޔާން ކުރެވޭނެއެވެ. އޮނިގަ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

123 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ހައުސިން އެކްޓް .10

އެމް.ޑީ.ޕީ. އިން ގަބޫލުކުރާ ގޮތުގައި ކޮންމެ ދިވެހި ރައްޔިތަކުމެ، އެމީހަކު ގާނޫނާއި ސިޔާސަތުތަކާއި ހުރި ގުޅުން:ކުދިންނަށް ދިރިއުޅެން އެކަށޭނަ ، ނަބޯހިޔާ ވާނޭ ތަނެއް ހުންނަށް ޖެހޭނެއެވެ. އަދި މިތަނަކީ އިންސާނުން އުޅެން އެކަށޭ

ތޮއްޖެހިފައި ނުވާ ތަނެއްކަމުގައި ވާން ޖެހެއެވެ. ތޮއްޖެހި، މާހައުލު ގޯސްވުމުގެ ، ރަގަޅު ފެންވަރަކަށް ހެދިފައިހުރި ސަބަބުން މުޖުތަމައުގައި ނޭދެޭވ އެތައް ކަމެއް އިތުރުވެގެން ދެއެވެ. އެމް.ޑީ.ޕީ.ގެ ސިޔާސަތަކީ އެންމެ އާދައިގެ

މީހާއަށްވެސް އެމީހާ ބޯހިޔާ ކުރާނޭ ތަނެއް އެކަށީގެންވާ އަގެއްގަިއ ލިބޭނޭގޮތް ހެދުމެވެ.

މި ގާނޫނުެގ ދަށުން ގެދޮރު ނެތް ރައްޔިތުންނަށް ގެދޮރު ފޯރުކޮށް ގާނޫނުގައި ހިމެނޭބައިތަކާއި އެުކލެވިގެންވާނެ ގޮތް:ނ ޑައެޅިގެން ދާނެއެވެ. އާންމު ގެދޮުރ ހުންނަން ެޖހޭނޭ ދިނުމަކީ ދައުލަތުގެ މައްޗަށް ވާޖިބު ކަމެއްކަމުގައި ކަ

މިންގަޑުތަކާއި، މީހުން ދިރިއުޅޭ ގެއެއް ރަހުނު ކުރުމުގައި ބަލަން ޖެހޭނެ ކަންކަމާއި، މީހުން ދިރިއުޅުމަށް ދޫކޮށްފައިވާ އިެމދު ފިޔަވަޅު އަޅާނޭ ފުލެޓްތައް ސުޕަވައިޒް ކުރާނޭ ފަރާތްތަކާއި، އެފަދަ އިމާރާތްކުގެ މެނޭޖްމަންޓް ކޯޕަރޭޝަންތަކާ

އެ ފަރާތުގެ ބާރުތަކާއި، ،ގޮތާއި، ގެދޮރުގެ އިންސޫރެންސާއި ބެހޭ ކަންތައްތަކާއި، ހައުސިން ޑިޕާޓްމަންޓް އުފެއްދުމާއިނޑައެޅުމުގެ އިތުރުން، ސޯޝަލް ހައުސިން ހޯދުމަށް އަމަލުކުރަން ޖެހޭނޭ ގޮތާއި، އެ އިދާރާ މަސަކަތް ކުރާނެ ދާއިރާ ކަ

ތަކުގެ ފެންވަރާއި، ލިބެން ކޮންމެހެން ހުންނަން ޖެހޭެނ ސަރަހައްދު ތަކާއި، ސޯޝަލް ހައުސިން ޔުނިޓަކަށް އެފަދަ ގެމި ޔުނިޓް ތަކުގެ އާންމު ، ބެލޭނޭ އުސޫލާއި، ެއފަދަ ޔުިނޓްތައް މިލްކު ކުރެވޭނޭ ޮގތާއި، ދައްކަން ޖެހޭ ކުއްޔާއި

އުސޫލުތައް މި ގާނޫނުގެ ދަށުން ބަޔާން ކުރެވޭނެއެވެ. ނުވަތަ މި ހަރަދުތަކާއި މަރާމާތުގެ ކަންތައްތައް ހަމަ ޖައްސާނެ ގާނޫނުން ބާރު ިލބިގެން ކަމާ ބެޭހ އިދާރާއިން ހަދާ ގަވާއިދު ތަކުގައި އެކަން ބަޔާން ކުރެވޭނެއެވެ.

ގާނޫނު ހިންގުމުގެ ކުންފުނިތައް ޔުޓިލިޓީ .11

ރައްޔިތުންނާ ގާތުްނ ހިދުމަްތ ދިުނމަށްޓަކައި ދައުލަތުެގ އެމް.ޑީ.ޕީ.ގެ އަމާޒަކީގާނޫނާއި ސިޔާސަތުތަކާއި ހުރި ގުޅުން: ފަރާތުން ފޯރުކޮށްދޭ ހިދުމަތްތަްއ ލާމަރުކަޒު ކޮށްގެން ފޯރުކޮށްދިނުމެވެ. އެގޮތުން ލާމަރުކަޒީ ނިޒާމެއްގެ ތެރެއިން

ލިޓީ ކުންފުިނތައް ޔުޓިލިޓީ ހިދުމަތްތަށް ިދނުމަްށޓަކައި ރާއްޖޭގެ އެކިއެކި ސަރަހައްދު ތަކަށް ވަކިވަކިން ޔުޓިއުފައްދައިގެން އެ ކުންފުނިތަކުްނ އެސަރަހައްދުތަކަށް ހާއްސަކޮށްގެން އަސާސީ ހިދުމަތްުްތަކުގެ ވަސީލަތްތައް ގާއިމުކޮށް ނޑު ބޭނުމަކީ އަސާސީ ހިދުމަތްތައް ލިބިދިނުމުގައި މަރުކަޒީ ދެމެހެއްޓެނިވި ގޮތެއްގައި ހިންޭގނެއެވެ. މީގެ މައިގަ

ވުން ކުޑަކޮށް، އެ ސަރަހައްދަކަށް ބޭނުންވާ އަދި އެކަށީގެންވާ ވަރަށް ހިދުމަތް ފޯރުކޮށްދިނުމެވެ.ސަރުކާރަށް ބަރޯސާ

ނޑައަޅާނެ ގާނޫނުގައި ހިމެނޭބަިއތަކާއި އެކުލެވިގެންވާނެ ގޮތް: ޔުޓިލިޓީ ުކންފުނިތައް އުފެއްދުމަްށޓަކައި ސަރަހައްދު ކަންުފނި ރައްޖިސްޓަރީ ކުރާނެ ގޮތާއި، ކުންފުނީގެ ިހއްސާ އެކުލެވިގެންވާ ގޮތާއި، ކުންފުިނތައް އެކުލަވައިާލނެ ގޮތާއި، ކު

ގޮތާއި، އިދާރީ ގޮތުން ކުންފުނި ހިންގާނެ ގޮތާއި ކުންފުނީގެ ވިޔަފާރިއާއި ހިދުމަތްތައް ދޭނެ ގޮތާއި، ކުންފުންޏަށް މުދާ ންފުނީެގ ފައިސާއާއި މާލީ ކަންކަން ހޯދައި މިލްކު ކުރާނެ ގޮތާއި ުކންފުނީގެ ވަސީލަތްތައް ބޭުނންުކރާނެ ގޮތާއި ކު

ބަލަހައްޓައި ިހންގާނޭ ގޮތް އެުކލެވިގެން ވާނެއެވެ. އަދި ކުންުފނީގެ ފަރާތުން ދޭ އަސާސީ ިހދުމަތް ތަކުގެ އަގު

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

124 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ނޑައަޅާނެ ގޮތާއި ކުންފުންަޏށް އާމްދަނީ އިތުުރ ކުރުމަށްަޓކައި ކުރެވިދާނެ އެހެނިެހން ަކންކަމުގެ މައުލޫމާތު ، ކަ އެވެ.ހިމެނޭނެ

ފެނާ ނަރުދަމާގެ ގާނޫނު .12

ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގިނަ ރަށްތަކުގައި ނަރުދަމާގެ މައްސަލަތައް ކުރިމަތިވެ، އިރުވާ ގާނޫނާއި ސިޔާސަތުތަކާއި ހުރި ގުޅުން: 3އެކަްނތައްތައް ަހއްލުކުރުމުގެ ގޮތުން އެމް.ޑީ.ޕީ. އިން ވޭތުވިދިޔަ ،މޫސުމުގައި ގިނަ ރަށްތަކެއް ެފނަށް ޖެހޭތީ

ހަރުގައި ވަނީ އެތަކެއް މަސަްއކަތްތަކެއް ކޮށްފައެވެ. އަިދ މިާހރު އެކުލަވާލާފައިވާ މެނިފެސްޓޯަގއިވެސް މިކަމަށް ވަނީ އަނުހަނު އިސްކަމެއް ދެވިފައެވެ. އެހެން ނަމަވެސް މިކަމާއި ބެހޭ ގާނޫނުތައް ނެތުމުގެ ސަަބބުްނ ވޭތުވެ ދިޔަ ތިން

އި ވަނީ ކުރިމަތިލާްނޖެހިފައެވެ. އެހެން ކަމުން ެދމެހެއްޓެނިވި ގޮތަކަްށ އަހަރުގައި ނުހަނު ގިނަގުަނ ދަތިތަކަކާ ރައްޔިތުންނަށް ހިދުމަތްތަކެއް ފޯުރކޮށްދިނުމަށް މިގާނޫނު ވަރަށް މުިހންމެވެ.

ޓް ާގނޫނުގެ މަުގސަދާއި، މާނަ ކުރާނެ ގޮތާިއ، މިކަންކަން ރެގިއުލޭ ގާނޫނުގައި ހިމެޭނބައިތަކާއި އެުކލެވިގެންވާނެ ގޮތް:ކުރާނެ މުއައްސަސާއެއް އުފެއްދުމާއި، އެ މުއައްސަސާގެ މައްސޫލިއްޔަތުތަކާއި ބާރުތަކާއި، ފަިއސާ ނަގާނެ އުސޫލާއި

މި ފަދަ މުހިންމު ކަންތައްތަކެއް މި ގާނޫނުގައި ހިމެނޭނެއެވެ.

މަތީ ތައުލީމާއި ބެހޭ ގާނުނު .13

ތއުލީމުގެ ފުރުސަތުތައް ވީހާެވސް ގިނައިން އަދި ޒުވާނުންނަށް މަތީ ގާނޫނާއި ސިޔާސަތުތަކާއި ހުރި ގުޅުން: 3ފަސޭހަކަމާއިއެކު ލިބިދިނުމަކީ އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ސަރުކާރެއްގައި ނުހަނު ބޮޑު އިސްކަމެއް ދޭނޭ ކަމެކެވެ. އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ތު އަހަރުގައި ހުނަރު ޕްރޮގްރާމްގެ ދަށުން ިގނަ އަދަދެއްެގ ޒުވާނުންނަްށ ވަނީ ަމީތ ތައުލީމުގެ ފުރުސަ

މަގުފަހިކޮށްދީފައެވެ. ކަންމިހެން އޮތްއިރު އެކަށީގެންވާ ގޮތެއްގައި މަތީތައުލީމުގެ ފުރުސަތު ދެމެހެއްޓެނިވި ގޮތެއްގަިއ ކުރިޔަށް ގެންދިއުމަށް މަތީތައުލީާމއި ބެހޭ ގާނޫނެއް މުހިން ކަމެކެެވ.

ޒުވާޏުންނަށް މަތީ ތައުލީމު ހާސިލްކުރުމަށް މި ގާނޫނުގެ ދަށުން ގާނޫނުގައި ހިމެނޭބައިތަކާއި އެކުލެވިގެންވާނެ ގޮތް:މާލީގޮތުން އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމާއި ވޮކޭޝަނަލް އެޑިޔުކޭޝަންގެ އިތުރުން ތަާފތު ތަްމރީނު ޕްރޮގްރާމްތައް

ޫނނުގެ ހިންގޭނެއެވެ. މަތީ ތައުލީމު ކުިރއެރުވުމަށް ބޭރުގެ ފަރާތްތަކުން ދޭ ފައިސާގެ އެހީއާއި ތަފާތު އެހީތަކުން، މިގާނޑައެޅޭ ވަކި އުސޫަލކުން ވީހާވެސް ގިނަ ދަރިވަރުްނނަށް ފުރުސަތު ހޯދައިދެޭވނެއެވެ. ހަމަ އެހެންެމ މަތީ ދަށުން ކަތައުލީމު ހާސިލް ކުރުމަށް ބޭނުންވާ ދަރިވަރުންނަށް ދިގު މުއްދަތުގައި ދައްކާ ހަލާސްކުރާ އުސޫލުން ލުއިލޯނު ދޭނެ

ނެއެވެ. މީގެ އިތުރުން ދައުލަތުެގ ހަރަދުގައި އަދި ލިބޭ ހިލޭ އެީހގެ ސްކޮލާރޝިޕްތައް އުސޫލުތަކެއް ގާއިމު ކުރެވިގެންދާނޑައަޅާނެ ވަކި ކޮމިޓީއެއް ގާއިމު ކުރެވިގެންދާނެއެވެ. މިކޮމިޓީގެ އެކަމަށް އެދޭ ދަރިވަރުންނަށް ދޭނެ އުސޫލުތައް ކަ

ނޑު އެއްމަގުސަދަކަށް ވެގެންދާނީ މަތީތައުލީމު ހާސިލްުކރުމަ ށް އެދޭ ދަރިވަރުންނަށް ފަންނީ އެހީތެރެުިކަން މައިގަ ފޯރުކޮށް ދިނުމާއި ، މާލީ އެހީ ިލބޭނެ މަގުތައް ފަހިކޮއްދިނުަމށް މަސައްކަތްކުރުމެވެ.

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

125 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ޕަބްލިކް ޓްރާންސްޕޯޓާއި ބެހޭ ގާނޫނު .14

ނޑައެޅުމަކީ އެމް.ޑީ.ޕީ ގާނޫނާއި ސިޔާސަތުތަކާއި ހުރި ގުޅުން: . ގެ މުހިންމު އެއް އާންމު ދަތުރުަފތުރުގެ ނިޒާމެއް ކަވައުދެވެ. ދިވެހި ރާއްޖެއަކީ ކަނޑާއި، އެއްގަމާއި، ވައިގެ ދަތުރުފަތުރު ގިނަ އަދަދަކަށް ކުރެވޭ ތަނަކަށް ވުމާއި އެކު،

ނޑައެޅޭ ވަކި އުސޫލެއްގެ މަތީން ބަލަހައްޓަްނ ޖެހެއެވެ. އާންުމަނށް ހިތްހަަމ ޖެހުމާއި ،މިފަދަ ނިޒާމެއް ކަރުފަތުރު ކުރެވޭނެގޮތް ހެދުމަށްޓަކައި، ަދތުރުކުރާ އުޅަނދުތަކުގައި ވަކި ހާއްސަ ފެންވަރެއް ފަސޭހަކަމާއިއެކު ދަތު

ހުންނަން ޖެހޭނެކަން އެމް.ޑީ.ޕީ. އިން ގަބޫލުކުރަމެވެ. އަދި ރައްކާތެރި ކަމާއި އެކު ދަތުރުފަތުރު ކުރުމަށްޓަކައި، ޓަން ޖެހޭނެކަމަށް ދެކެމެވެ. އަދި މި ހިދުމަތަކީ، އުޅަނދުތަކުގެ ފަޅުވެރިންގެވެސް ހާއްސަ ފެންވަރެއް ހިފަހައް

ނޑުމެއްނެތި، އެޔަށް ބަރޯސާ ވެވޭ ހިދުމަތެއް ކަމުގައިވެސް ަހދަންޖެހެއެވެ. އެގޮތުްނ ހިދުމަތެއްގެ ގޮތުގައި، މެދުކެލުތަކާއި، މިނިޒާމު އެދެވޭ ރަނގަޅު އުސޫލަކުން ހިންގުމަށްޓަކައި، އެ ނިޒާމުގެ ފެންވަރާއި، ހިންގުމުގެ އާންމު އުސޫ

ނޑައެޅިފައި ހުންނަން ޖެހުމަކީ މި ގާނޫނު އެންމެ ބޮޑަްށ ބޭނުންވާނޭ އެއް ސަބަބެވެ. ފީތައް ކަ

ފަބްލިކް ޓްރާންސްޕޯޓްގެ ހިދުމަތް ދިނުމަށް ބޭނުންކުާރ ގާނޫނުގައި ހިމެނޭބައިތަކާއި އެކުލެވިގެންވާނެ ގޮތް:ންޖެހޭ އުސޫލުތަކާއި، ގިނަވެގެން ދަތުރު ކުރެވޭނެ ފަސެންޖަރުންގެ އުޅަނދުތަކުގެ އެންމެ ދަށް ފެންވަރާއި، އޮޕަރޭޓްކުރަ

ނޑައަޅާނޭ އަދަދާއި، ޕަބްލިކް ޓްރާންސްޕޯޓްގެ ހިދުމަތް ިދނުމަށް ހުއްދަ ދެވޭނެ ގޮތާއި، ޓްރާންސްޕޯޓްެގ ފީތައް ކަޕިންގެ ކަންކަން ހުންަންނ ގޮތާއި، މެނޭޖްމަންޓު އުސޫުލތައް ހުންނަން ޖެޭހނޭ ގޮތާއި، ދަުތރުކުރާ މީހުންގެ ރެކޯޑް ކީ

އުޅަނދުތައް ، ޖެހޭނޭ ގޮތާއި، އެތަކެތި ރިޕޯޓް ކުރަންޖެހޭނޭ ފަރާތްތަކާއި، ރިޕޯޓް ކުރުމުގެ އިންޓަވަލް ތަކާއިއިންސްޕެކްޓް ކުރާނޭ ފަރާތްތާއި، އެފަރާތުން އަމަލުކުރަން ޖެޭހނޭ ގޮތްތަކާއި، އަދި ދިމާާވ ާހދިސާތައް ތަހުގީގުކޮށް

ނޑައަޅާނެއެވެ. މީގެ އިތުރުން ޕަބްލިކް ޓްރާންސްޕޯޓްގެ ސަލާމަތްތެރިކަމާިއ ފިޔަވަޅު އަޅާނޭ އުސޫލްތައް މިގާނޫނުން ކައުޅަނދު ފަހަރުގެ ފަޅުވެރިންގެ ފެންވަރު ހަމަޖެއްސުމާއި، ޓޫރިސްޓުންނަށް މިހިދުމަްތ ، ރައްކާތެރިކަން ބަޔާންކުރުމާއިއެކު

ނޑައަޅާނޭ ގޮތްވެސް މިގާނޫނުގެ އިހްތިސާސްތެރޭގައި ބޭނުން ކުރެވޭނޭ ގޮތާއި، ދިވެިހންނާއި ޓޫރިސް ޓުންނަށް ފީތައް ކަހިމެނޭނެއެވެ. މީގެ ިއތުރުން ޕްަބލިކް ޓްރާންސްޕޯޓްގެ ހިދުމަތްޭދ ފަރާތްކަށް ސަބްސިޑީ ދޭނެ ޮގތްަތއްވެސް މި ގާނޫނުން

ނޑައަޅައިދޭނެއެވެ. ކަ

ގާނޫނު ބެހޭ މަސްވެރިކަމާއި .15

މަސްވެރިކަމުގެ ސިނާއަތުގެ މިހާރުގެ ހާލަތަށް ރިއާޔަށްކޮްށ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ގުޅުން: ގާނޫނާއި ސިޔާސަތުތަކާއި ހުރިޑިމޮކްރެޓިކް ޕާރޓީގެ ވެރިކަމެއްގައި އެންމެ އިސްކަމެއް ދީގެން ކުރެވޭނެ ކަމަކީ މިހާރަށްވުރެ ހަރުދަނާކޮށް

މިގޮތުްނ .ސިޔާސަތު ތައް ބައްޓަން ކުރުމެވެ ދެމެހެއްޓެނިވި ގޮތެއްގައިމަސްވެރިކަން އިތުރަށް ފުޅާކުރެވޭނެ ގޮތަށް ގާނޫނެއް ހެދުމަކީ ވަރައް މުހިއްމުކަމެކެވެ.މަސްވެރިކަމާއި ބެހޭ

މި ގާނޫުނގައި މަސްވެރިކަން ކުރެވޭނެ ގޮތާއި މަސްވެރިކަން ގާނޫނުގައި ހިމެނޭބަިއތަކާއި އެކުލެވިގެންވާނެ ގޮތް:މީގެ އިތުރުން މަސްވެރިކަމުގައި ހަރަކާތްތެރިވެވޭެނ ނެއެވެ.ކުރެވޭނެ ސަރަހައްދުތައް ބަޔާންކުރެވިގެން ދާ

ނޑައެޅޭނެއެވެ. ފަރާތްތައްވެސް މިގާނޫނުގައި ކަ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

126 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ގާނޫނު ބެހޭ އާއި އެގްރިކަލްޗަރ ވާޓިކަލް ، ދަނޑުވެރިކަމާއި .16

ނޑުވެރިކަމުގެ ސިޔާސަތުގެ މައިގަ ގާނޫނާއި ސިޔާސަތުތަކާއި ހުރި ގުޅުން: ނޑު އަސާސަކީ އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުކާރުގެ ދަނޑުވެރިކަމަކީ ނޑުވެރިކަމުގެ މަސައްކަތް ކުރުމުގެ ފުރުސަތުތައް ހުޅުވާލުމާއި ދަ އެންމެންނަށް ހަމަހަމަ ގޮތުގަިއ ދަތިމާވެއްޓާއި ރައްޓެހި މަސައްަކތަކަށް ހެދުމާއި، ރާއްޖޭގެ ތިާމވެއްޓާއި ގުޅޭ ޓެކްނޮލޮީޖ ބޭުނންކޮށްގެން މި ދާއިރާ

ނޑުވެރިކަމުގެ ދާއިރާ ހަރުދަނާކޮށް ފުޅާކުރުމަށް ބޭނުންވާ ާގނޫނީ ފުޅާކުރުމަށް ބާރުއެޅުމެ ވެ. މީގެ އިތުރުން، ދަނޑު ހަރުދަނާކުރުމާއި، ދާއިރާވިލަރެސް ކުރުމަށްބޭނުންވާ ސާފު ތަފާސް ހިސާބު އެއްކުރުމަށް އޮނިގަ

ފަގީރުކަން ،ން ހޯދައިދިނުމާއިއިސްކަންދެވޭނެއެވެ. މިސިޔާސަތަކުގެ އަމާޒަކީ ރައްޔިތުންނަށް ކާނާގެ ރައްކާތެރިކަނޑުވެރިކަމުގެ ބާވަތްތައް މަދުކޮށް ރާއްޖޭގެ އުފެއްދުން ތެރިކަން އިތުރުކުރުމެވެ. ނައްތާލުމާއި، ރާއްޖެއަށް އެތެރެުކރާ ދަ

ރުން އަދި ޕެސްޓިސައިޑް އިމްޕޯރޓްކުރުމާއި ވިޔަފާރިކުމި ގާނޫނުގައި ގާނޫނުގައި ހިމެނޭބައިތަކާއި އެކުެލވިގެންވާނެ ގޮތް: ނޑުވެރިކަން ކުރެވޭނެ ގޮތްތަކާއި އެ ބޭނުންކުރޭނެ ގޮތާއި ނޑައެޅުމާއި ދަ ނޑުވެރިކަމަށް ބޭނުންކުރާ ބިން ކަ ، ދަ

ނޑަެއޅިގެންދާނެއެވެ. އަދި މީގެ އިތުުރން ދާއިރާ ވިލަރެސް ކުރުމަށްބޭުނންވާ ސާފު ތަފާްސ ބޭނުންކުރެވޭނެ ޮގތްތައް ކަ މާއި ބޭހޭކަންކަން މިގާނޫނުގައި ަކނޑައެޅިގެންދާނެއެވެ. ހިސާބު އެއްކުރުމާއި ޝާއިއު ކުރު

ދަނދުވެރިކަމުގެ އާފާތްތަށް ނައްތައިލުމާބެހޭ ގާނޫނު .17

ނޑުގޮވާން ކުރުން ކަމަށް ވާއިރު މި ކަމަށް ގާނޫނާއި ސިޔާސަތުތަކާއި ހުރި ގުޅުން: އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ އެއް ވައުދަކީ ދަހެދި ފައެއް ނުވެއެވެ. ގަސްގަހާގެއްސަށް ޖަހާ ބޭސް ބޭނުން ކުރުމުގައި ވެސް ބޭނުންވާ ގާނޫނުތަކެއް އަދި މިހާތަނައް

ވަކި އުސޫލެއް ނެތި ބޭނުން ކުރުމުން ތިމާވެއްޓަށް އެކިއެކި މައްސަލަތައް ދަނީ ކުރިމަތި ވަމުންނެއެވެ. މިކަންތައްތައް ހެދުމަކީ އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ އެއް އަމާޒެވެ.ވަކި އުސޫލެއްގެ ދަށުން ކުރުމުގެ ގޮތުން މި ކަމަށް ބޭނުންވާ ގާޫނނުތަކެއް

ގާނޫނުެގ ތައާރަފާއި މަގުސަދާއި، މިގާނޫނު ތަންފީޒުކުރާެނ ގައި ހިމެނޭބަިއތަކާއި އެކުލެވިގެންވާނެ ގޮތް:ގާނޫނުކާއި، ޭބސް ވިއްކުމަށް ލައިސަނަސް ދޫކުރާނެ އުސޫލްތަ ، އިދާރާއާއި އެއިދާރާއަށް ލިބިގެންާވ ބާރުތަކާއި އިހުތިޔާރުތަކާއި

ނޑައެޅޭނެ ، ބޭސް ރައްކާކުރާނެ އުސޫލްތަކާއި، ބޭސް ނައްތާލާނެ އުސޫލުތަާކއި މިގާނޫނާއި ހިލާފުވާ ފަރާތްތަކަށް ކަނޑަ އެޅުމާއި، މިކަްނކަން ރެގިއުލޭޓް ކުރާނެ އުސޫްލ ތަކެއް މިގާނޫނުގައި އަދަބުތަކާއި، ވިއްކުްނ ހުއްދަ ޭބސްތަށް ކަ

ހިމެނޭނެއެވެ.

ގާނޫނު ހެބެހޭ އާއި ޓް އެކްސްޕޯ އިންޕޯޓް .18

މި ބިލްގެ މަގުސަދަކީ އެކްސްޕޯޓް އިމްޕޯޓްގެ ގާނޫނުގެ ދަށުން ޑިއުީޓ ގާނޫނާއި ސިޔާސަތުތަކާއި ހުރި ގުޅުން:ނޑައަޅާފައިވާ ބައެއް ބާވަތުގެ މުދަލުގެ ޑިއުޓީގެ މިންވަރު ތަކަށް ބަދަލުެގަނއުމެވެ. ނަގަންޖެހޭ މިންވަރު ކަ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

127 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

އެކްސްޕޯޓް އިމްޕޯޓްގެ ގާނޫނުގެ ދަށުން ބައެއް ތަކެތިން ޑިއުޓީ އި އެކުލެވިގެންވާނެ ގޮތް:ގާނޫނުގައި ހިމެނޭބައިތަކާނަގަން ނުޖެހޭޮގތް ެހދުމަށާއި، ބައެއް ތަކެތީެގ ޑިއުޓީ ކުޑަ ުކރުމަށާއި، ބައެއް ތަކެތީގެ ޑިއުީޓ ބޮޑު ކުރުމަށްޓަކައި

.އެގާނޫނަށް އިސްލާހު ގެނައުން ިމ ގާނޫނުގައި ހިމެނޭނެއެވެ

ގާނޫނު ވިޔަފާރީގެ މެދުފަންތީގެ އަދި ކުދި .19

މި ގާނޫނުގެ ބޭނުމަކީ ިދވެހިރާއްޖޭގައި ކުދި އަދި މެދު ަފންތީގެ ވިޔަފާރިއަްށ ގާނޫނާއި ސިޔާސަތުތަކާއި ހުރި ގުޅުން:ވާމީ ފެންވަރުގައި ފަހި މާހައުލެއް ގާއިމުކޮށް، އިގްިތސާދުގައި އެވިޔަފާރިތަކުގެ ދައުރު ފުޅާކޮށް، ގައުމީ އަދި ބައިނަްލއަގް

ވާދަވެރި ދެމެހެއްޓެނެވި ގޮތެއްގަިއ ތަރައްގީވުމަށް މަގުފަހިކުރުމެވެ. އަދި ދިގުމުއްދަތުގެ ވަޒީފާތައް އިތުރުކުރުމާއި، މެދު ފަންތީގެ އާއްމުދަނީ ލިޭބފަރާތްތަްއ އިތުރުކުރުމެވެ.

ރާމްތަކާއި ހަރަކާތްތައް ވިލަރެސްކޮށް ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތުތަކާއި އެވިޔަފާރިތަކާއި ގުޅޭގޮތުން ހިންގާ ޕްރޮގްވަޒަންކުރެވޭނެ ގޮތްތައް ގާއިމުކުރުމެވެ. މީގެއިތުރުން ވިޔަފާރި ހިންގުމާއި، މާލީ ގާބިލުކަމާއި، ހުނަރާއި، ތަޖުރިބާއާއި

ކަޒީކޮށް އެފަދަ އެހެން ކަންކަމުގައި ބޮޑެތި ވިޔަފާރިތަކާ ދެމެދުގައި އޮްތ ފަރަގު ކުޑަކުރުމެވެ. އަދި ވިޔަފާރި މަރު ރަޖިސްޓަރީކުރުމުގެ ނިޒާމެއް ގާއިމު ކުރުމެވެ

މި ގާނޫނުގައި ކުދި އަދި މެދުފަންތީގެ ގިންތިތަކާއި، ކުދި އަދި ންވާނެ ގޮތް:ގެހިމެނޭބައިތަކާއި އެުކލެވި އިގާނޫނުގަލެއް އޮންނަންޖެހޭނެކަމާިއ މެދުފަންތީގެ ވިޔަފާރިތަކަށް ލިބޭ އިނާޔަތްތަކާއި ކުދި އަދި މެދު ފަންތީގެ ވިޔަފާރީގެ ކައުންސި

ވިޔަފާރި ތަރައްގީކުރުމުގެ ހިދުމަތްދޭ މަރުކަޒު އުފައްދަންޖެހޭނެަކމާއި، ކުދި އަދި މެދު ފަންތީެގ ވިޔަފާރިތަކަށް މާީލ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދޭނެގޮތްތަާކއި، ކުދި އަދި މެދު ފަންތީގެ ވިޔަފާރިތައް ރަޖިސްޓްރީކޮށް ދަފްތަރު ކުރާނެގޮތްތައް

ންކުރެވިފައިވާނެއެވެ.ބަޔާ

ފޮރިން އިންވެސްޓްމަންޓް ތަކަށް ހިމާޔަތް ދިނުމުގެ ގާނޫނު .20

ނޫނުގެ ބޭނުކަމީ ދިވެހިރާއްޖެއަށް ބޭނުންވާ ފޮރިން އިންވެސްޓްމެންޓްތައް ގާމި ގާނޫނާއި ސިޔާސަތުތަކާއި ހުރި ގުޅުން:އިމުކޮށް ގާޖެހޭ ހިމާޔަތްތައް ދިނުމުގެ ައސާސްތައް ހޯދުމުގައި މަގުފަހިކޮށް ފޮރިން އިންވެސްޓްމެންޓްމަންްޓތަކަށް ޭދން

ފުޅާކޮށް އޭގެ ފުރިހަމަ މަންފާ ށްފޮރިން އިންވެސްޓްމަންޓްގެ ދާއިރާ ރެގިއުލޭޓް ކުރެވިފައިވާ މާހައުލެއްގައި އިތުރަމުގެ ނުދި ތްޔަދިވެހިންނަށް ިލބޭނެ ގޮތަކަށް ޮއވެމެ، އެ އިންވެސްޓްމަންޓްތަްއ ގެންނަ ފަރާތްތަކަށް ލިބެންޖެޭހ ހިމާ

ނޫނެކެވެ. ގާހެދޭ އިގަދުސަގްމަ

ގައި ބޭރު އިންވެސްޓަރުންެގ ފައިސާ ގެ ފައިާދ ގީއުީމ ތަރައް ގަސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތަކީ، ދެމެހެއްޓެނިވި އަދި އޮތުމެވެ. ގޮތުގައި އުމެއްގެ ގަހުޅުވިފައިވާ ށްއިމުކޮށް ދިވެހިރާއްޖެއަކީ ފޮރިން އިންވެސްޓްމަންޓަގާގޮތްތަކެއް ދައުރުވާނެ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

128 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ތަަކށް ލިބޭެނ މަންޓްނޫނުގައި ހިމެނިގެންވާީނ، ފޮރިންއިންވެސްޓްގާ ގާނޫނުގައި ހިމެނޭބައިތަކާއި އެުކލެވިގެންވާނެ ގޮތް: ގެތައް އިންވެސްޓަރުންނަށް ލިބިދެޭވނެ ގޮތާއި މިންވަރުތަކުތްތަކާއި ގިންތި ަތކާއި، އަދި ތަފާތު ހިމާޔަ ތތަފާތު ހިމާޔަ މައްޗަށެވެ.

ޓި މޮނޮޕޮލީ ގާނޫނު އެން .21

ކަށްތަގައި ވިޔަފާރި ކުރާފަރާތްތަކުނޫނުގެ ބޭނުކަމީ ވިޔަފާރީ މުއާމަލާތްގާމި ގާނޫނާއި ސިޔާސަތުތަކާއި ހުރި ގުޅުން:ނުވަތަ ކޮންސިއުމަރުންނަށް، ޭދދޭވިޔާފާރިތަކުން ގުޅިގެން ކޮށްފާނެ އަމަލުތަކެއްގެ ސަބަބުން ލިބިދާނެ ގެއްލުމަކުން

ވިޔަފާރީގެ ވާދަ އިތުރުކުރުވާ، އޭގެ އިގަތަކުޔަފާރީގައި ހަމަހަމަކަން އިތުރުކޮށް، ވިޔާފާރި މުއާމަލާތްކޮށް ވިތްސަލާމައަދި މެދު ފަންތީގެ ކުދި ށްފުރިހަމަ މަންފާ ރައްޔިތުންނަށް ހޯދާދިނުމެވެ. އަދި ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތުތަކާއި އެއްގޮތަ

ނޭދެވޭ ނުފޫޒު ށްކުދިވިޔަފާރިތަކުގެ މައްޗަ ކުންވިޔަފާރިތަ 'ބޮޑެތި'ތު ދީ، ވުމުގެ ފުރުސަގީވިޔަފާރިތަކަށް ކުރިއަރާ ތަރައް ވިޔަ ނުދިނުމެވެ. ފޯރު

އަމަލު ތަކަކީ ’ މޮނޮޕޮލިސްޓިކް‘ނޫނުގައި ހިމެނިގެންވާނީ، ގާ ގާނޫނުގައި ހިމެނޭބައިތަކާއި އެކުލެވިގެންވާނެ ގޮތް:ނޫނުގެ ދަށުްނ ގާކަންކަން މަނާ ކުރުމާ ބެހޭ މާއްދާތަކެވެ. އަދި ކޮބާއިކަން ދެނެގަންާނނެ ގޮތާއި، އޭގެ ގިންތިތަކާއި، އެ

ގު ކުުރމުގެ ފުރިހަމަ ބާުރ ގީދާ، ތަހުއެންޓި މޮނޮޕޮލީ ކޮމިޝަނެްއ އުފެއްދި، އެ ކޮމިޝަަނށް މިފަަދ ކަންކަން ހޯ އިމު ކުރެވޭނެއެވެ. ގާނޫނުގައި ގާލިބިދެވި، އެޅޭނެ ފިޔަވަޅުތައްވެސް މި

ޓްރަސްޓް ލޯ .22

ވަމުންދާ އިގްތިސާދީ މާހައުލެއްގައި، ކަމީ ތަރައްގ މި ގާނޫނުގެ ބޭނު އި ސިޔާސަތުތަކާއި ހުރި ގުޅުން:ގާނޫނާވިޔާފާރިކުރުމުގެ އިތުރު ފުރުސަތުތައް ހުޅުވާލާ، ކަލެކްޓިވް އިންވެސްޓްމަންޓް ސްކީމްތައް އަދި ޔުނިޓް ޓްރަސްޓް އަދި

މައްޓަކައި ގާއިމު ކުރައްންޖެހޭ ގާނޫނީ އޮނިގަނޑު އެކުލަވާލުމެވެ. ޕްރައިވެޓް އިކުއިޓީގެ ބާޒާރަށް ދިވެހި ރާއްޖެ ވަނުސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތަކީ، ބޮޑެތި އިންވެސްޓްމަންްޓތަކާ އެއް ހަމައިން، ދޭދޭ ފަރުުދންަނށްވެސް އެފަރާތެއްގެ

ިތސާދީގޮތުން ގައުމަށް ފޯރުންތެރިކަން ހުރި މިންވަރަކުްނ އިންވެސްޓް ކުރެވޭފަދަ ޔުނިޓް ޓްރަސްޓްތައް ގާއިމުކޮށް އިގް ލިބޭ ކުރިއެރުންތަކުގައި ބައިވެރިުވމުގެ ފުރުސަތުތައް ފުޅާކޮށް އިތުރުކުރުމެވެ.

:ްގާޫނނުގައި ހިެމނިގެންވާނީ، ޓްރަސްޓްގެ މަހްފޫުމ އެކަށައެޅުމުގެ ގާނޫނުގައި ހިމެޭނބައިތަކާއި އެކުެލވިގެންވާނެ ގޮތތަކާއި އަދި ޓްަރސްޓްގެ ބައިވެރިން އަދި ޓްރަްސޓްގެ މަންފާިލބޭނެ އަސާސްތަކާއި، އަދި ޓްރަސްޓް އުފައްދާ ފަރާތް

ފަރާތްތަކުގެ ހައްގުތަކާއި ޒިންާމ ތައް އަދި ޓްރަސްޓް އުފެއްދޭނެ ގޮތްތަކާއި، ދެމި ޮއތުމުަގއި ބަލަންޖެހޭެނ ރާ ބައެއް ކަންކަން އަދި އުވާލެވޭެނ ާހލަތްތައްވެސް ބަޔާންކުރެވޭނެއެވެ. އަދި ޓްރަސްޓް މެދުވެރިކޮްށ ކު

ވިޔަފާރިތަކަށް ލިބޭނެ ޓެކްސް ެގ މަންފާތައްވެސް މި ގާނޫނުގައި ހިމެނިފައިވާނެއެވެ.

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

129 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ގާނޫނު ބެހޭ ކުރުމާއި ހިމާޔަތް މުދާ ފިކުރީ .28

އަމިއްލަ އުފެއްދުން އިތުރުކޮށް އެފަދަ އުފެއްދުންތަަކށް ހިމާޔަތް ހޯދައިދީ ގާނޫނާއި ސިޔާސަތުތަކާއި ހުރި ގުޅުން: ކޮށް ދިނުމަކީ އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ ސަރުކާރެއްގައި ވަރަށް އިސްކަމެއް ދޭނޭ ކަމެކެވެ. ޒުވާނުން ބުރަމަސައްކަތުން ރައްކާތެރި

އުފައްދާ އަމިއްލަ މަސައްކަތްތައް ރައްކާތެރިކޮށް ހިމާޔަތްކުރެވޭނެ އުސޫލެއް މިއަދު މިވަނީ ވަރަށް ބޭނުންވެފައެވެ. ޒަކީ ޒުވާނުންނަްށ އެބައިމީހުންގެ އަމިއްލަ އުފެއްދުންތަކަށް އެކަށީގެންވާ އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުކާރެއްގެ މައިގަނޑު އެއްއަމާ

ރައްކާތެރިކަން ފޯރުކޮށްދީ އެބައިމީހުންނަށް އެކަށޭނެ ަމންފާއެއް ހޯަދއިދިނުމެވެ.

ޕޭޓެންޓް، ، މިގާނޫނު އިސްލާހު ކުރެވިގެން އަންނައިރު ކޮޕީ ރައިޓާއީގާނޫނުގައި ހިމެނޭބަިއތަކާއި އެކުލެވިގެންވާނެ ގޮތް: ޓްރޭޑްމާރކް އަދި ޑިޒައިން ވަކިވަކިން ހިމެނޭ ގޮތަށް އިސްލާހުކުރެވިގެން ދާނެއެުެވެ. ހަމައެހެންމެ ކޮޕީރައިޓް ނޑައެޅި އެކަން މޮނިޓަރ ކުރެވޭނެ އިދާރާއެއް ކަމާބެހޭ މިނިސްޓްރީ އިންފްރިންޖް ކުރާ ފަރާތްތަކަށް ެދވޭނެ އަދަބުތައް ކަ

އެވެ. އަދި ފިކުރީ މުދާ ރަޖިސްޓްރީ ކުރެވޭނެ އުސޫލުތައް މިހާރަށްވުރެ ހަރުދަނާކުރެވި ތެރެއިން އުފެދިގެން ދާނެ ވަރުގަދަ ކުރެވިގެންދާނެއެވެ.

ގާނޫނު ބެހޭ ޒޯނާއި އިކޮނޮމިކް އެކްސްކުލޫސިވް .29.ޑީ.ޕީ. ދިވެހި ރާއްޖޭގެ މިހާރުގެ އިގްތިސާދީ ހާލަތަށް ރިއާޔަްތކޮށް އެމް ގާނޫނާއި ސިޔާސަތުތަކާއި ހުރި ގުޅުން: .30

އެކްސްކުލޫސިވް އިކޮނޮމިކް ޒޯނާއި ބެހޭ ގެ ވެރިކަމެއްގައި އެންމެ އިސްކަމެއް ދީގެން ކުރެވޭނެ އެއް ކަމަކީ މި ގާނުގެ ސަބަބުން މަސްވެރިކަމުގެ ސިޔާސަތު ކުރިއަރުވައި ދެމެހެއްޓުމަށްޓަކައި .ބައްޓަން ކުރުމެވެގާނޫނެއް

ވަރަށް ބޮޑު އެހީއަކަށް ވާނެއެވެ.އެކްސްކުލޫސިވް އިކޮނޮމިކް : މިގާނޫނުގައި ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ގައި ހިމެނޭބައިތަކާއި އެކުލެވިގެންވާނެ ގޮތްގާނޫނު .31

ނޑައެޅޭނެއެވެ. އަދި މީގެ ޒޯނަކީ ކޮބާއިކަމާއި މި ސަރަހައްދުގައި މެރިން ލައިސެންސް ދެވޭނެ ގޮތްތައް ކަނޑައެޅިގެންދާނެއެވެ.އިތުރުންުް މި ގާނޫނާއި ހިލާފުެވއްޖެނަމަ އެޅޭނެ ފިޔަވަޅުތައް ވެސް ކަ

ފުލުހުންގެ ޤާނޫނާއި ސިފައިންގެ ޤާނޫނު .32އިސްލާހުތައް ނުގެނެވުނީ އެ އެމް.ޑީ.ޕީގެ ސަރުކާރުން ރާއްޖޭގެ ސަލާމަތީ ޚިދުމަތްތަކަށް ގެންނަން ބޭނުންވި

ހަރުދަނާ ކުރުމަށްޓަކއި ދެމުއައްސަސާގެ ޤާނުނު ބައްޓަންވެފަ ވާގޮތުންނެވެ. އެހެންކަމުން އެދެމުއައްސަސާގެ ހިންގުމް އަމަލު ކުރުމަށް ކަނޑައަޅާފައިވާ ޤާނުނަށް ބަދަލުގެނައުމަކީ ކޮންމެހެން ކުރަން އެދެމުއައްސަސާގެ މުވައްޒަފުން

ލާމަރުކަޒީ އުސޫލުން ހިންގުމުގެ ޤާނޫނަށް ފުރިހަމައަށް އަމަލް ކުރުމުގައި ޖެހިފައިވާ ކަމެކެވެ. އެދެޤާނޫނު އޮތް ގޮތުން ކުރިމަތިލާން ޖެހެއެވެ.ދަތިތަކާއި

33.

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

130 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ގާނޫނު ޓެކްނޮލޮޖީގެ ކޮމިއުނިކޭޝަންގެ އިންފޮމޭޝަން .34

ކްޮނލޮޖީއަކީ އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ މެނިފެސްޓޯގައި ވަރަށް ބޮޑު އިންފޮމޭޝަން ޓެ ގާނޫނާއި ސިޔާސަތުތަކާއި ހުރި ގުޅުން:އިސްކަމެއް ދީފައިވާ ކަމެކެވެ. މިގޮތުން އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުކާރެއްގައި އިންފޮމޭޝަން ޓެކްނޮލަޖީ ޒަރިއާއިން ޑިޖިކޮށް

ރަން ބޭނުންވާ އެންމެ ދައުލަތުގެ ހުރިހާ އޮފީސްތަކަކާއި އެންމެހާ މަސައްކަތްތައް ގުޅުވާލުމަކީ މިދާއިރާއިން ހާސިލުކުމުހިންމު އެއް އަމާޒެވެ. ސަރުކާރުގެ މަސްއޫލު އޮފީސްތަކާއި އެއޮފީސްތަކުގެ ދަށުގައިވާ އެންމެހާ އިދާރާތައް އެއް ނެޓްވޯރކް އަކުން ގުޅާލުމުން އެތައް ވަގުތެއް ސަލާމަތްވެ މަސައްކަތުގެ ހަލުވިމިން އަވަސްވެގެންދާނެއެވެ.

ގާޫނނު އިސްލާހުވެގެން އައުމުން ިމހާރުން މިހާރަށް ހައްުލނުކުރެވި ހުރި ގިނަ ކަންކަމަްށ އިންފޯމޭޝަން ޓެްކނޮލޮޖީގެ ހައްލެއް ގެނެވިގެންދާނެއެވެ.

އަމަލު ކުރާނެ ،މިގާނޫނުގައި އިންފޮމޭޝަން ޓެކޮލޮޖީ ހިންގާ ގާނޫނުގައި ހިމެނޭބައިތަކާއި އެކުލެވިގެންވާނެ ގޮތް:ނޑައެޅިފައި ވާނެއެވެ. މިގޮތުން ޓެލެކޮމިއުިނކޭޝަންއާއި ޓެލެމެޑިސިންނާއި އަދި ޓެލެއެޑިއުކޭޝަން އެންމެހާ އުސޫލުތައް ކަ

ރެގުއުލޭޓް ކުރާނެ އިދާރާއެއް ގާއިމު ކުރެވި އުސޫލުތަކެއް ކަންޑައެޅިގެންދާ ނެއެވެ. މިއާއެކު ކޮމިއުނިކޭޝަންގެ އްގުތައް މިހާރަށް ވުރެއް ބޮޑަށް ރައްކާކުރުމަށް ކަސްޓަމަރުންގެ އެންމެހާ ހަ ،ހިދުމަތްދޭ ކުންފުނިތައް ޒިންމާާދރު ކުރެވި

ބާރު އެޅިގެން ދާނެއެވެ.

ގާނޫނު ބެހޭ ހަކަތައާއި އިއާދަކުރުވަނިވި .35

އެމް.ޑީ.ޕީ.ގެ ދުރުރާސްތާގެ އެންުްމެ މުހިންމު އެއް ސިޔާސަތަކީ ހަކަތަ ގާނޫނާއި ސިޔާސަތުތަކާއި ހުރި ގުޅުން:ށް ދެމެހެއްޓެނިވި ގޮެތއްގައި އިއާދަކުރުވަނިވި ހަކަތައިގެ ވަސީލަތަށް މުޅި އުފެއްދުމުގައި ތެލަށް ބަރޯސާުވން ކުޑަކޮ

ރާއްޖޭގެ ހަކަތައިގެ ދާއިރާ ބަދަލުކުރުމެވެ. އަދި އެމް.ޑީ.ޕީ.ގެ ހުރިހާ ސިޔާސަތުތަކެއްގެ އަމާޒަކީވެސް މުސްތަގުބަލުގެ މާޔަތްކޮށް ރައްކާތެރިކުރުމަށް ބޭނުންވެއެވެ. މި ޖީލުތައް ކަމަށް ވީހިނދު، މުސްަތގުބަލަށްޓަކައި ގުދުރަތީ ވަސީލަްތތައް ހި

ދެ މަގުސަދަށްޓަކައި ވެސް އިއާދަކުރުވަނިވި ހަކަތައާއި ގުޅޭ ކަންކަން ބަޔާންކުރާ ގާނޫނެއް ބޭުނންެވއެވެ.

އި އިއާދަކުުރވަނިވި ހަކަތަ އަކީ ކޮބައިކަާމއި، ދިވެހިރާއްޖޭގަ ގާނޫނުގައި ހިމެޭނބައިތަކާއި ެއކުލެވިގެންވާނެ ގޮތް:އިއާދަކުރުވަނިވި ހަކަތަ މާނަ ކުރާނެ ގޮތާއި އިއާދަ ކުރުވަނިވި ހަކަތައަށް ދައުލަތުގެ ފަރާތުން އަހައްމިއްޔަތުކަން ދޭން ޖެހޭމިންވަރާއި އެކަމުގެ ބޭނުމެެވ. އަދި އިއާދަކުރުވަނިވި ހަކަތަ ކުރި އެރުވުމަށްޓައި އަމިއްލަ ފަރާތް ތަކުން ކުރާ

އްބާރުުލން ދޭންޖެހޭގޮތް ހިމެޭނނެއެވެ. އިރުގެއައްޔާއި، ވަޔާއި ފެނުން ކަރަންޓު އަމިއްލަގޮތުްނ ކަންކަމުގައި ދައުލަތުން އެއުފައްދާ ފަރާތްތަކުގެ ކަރަންޓު، ކަރަންޓުގެ ހިދުމަތްދޭ ފަރާތްތަކަށް ވިއްކޭނޭގޮތް ހެދުމާއި، އަދި އިއާދަކުރުވަނިވި

އަށް އެތެރެކުރެވޭ ތަކެތީގެ އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ އާއި އެހެނިހެންވެސް ހަކަތައިގެ ވަސީލަތްތައް ތަރައްގީކުރުމަށްޓައި ރާއްޖެ ޓެކްސްތައް މައާފު ކޮށްދެވޭނެ އުސޫލުތައް ހިމެނެއެވެ.

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

131 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ގާނޫނު ބެހޭ އާއި މެނޭޖްމަންޓް ވޭސްޓް .36

ލުތަކަްށ ތިމާވެށި ރައްކާތެރިކުރުމާއި ގުދުރަތީ ވަސީލަތްތައް މުސްތަގުބަލުގެ ޖީގާނޫނާއި ސިޔާސަތުތަކާއި ހުރި ގުޅުން: ރައްކާތެރިކަމާއިއެކު ރައްދު ކޮށްދިނުމަކީ އެމް.ޑީ.ޕީ.ގެ އަމާޒެކެވެ. އެހެންކަމުން މި ޕާޓީގެ ސިާޔސަތުތަކާއި ތަރައްގީގެ ކޮންމެ މަޝްރޫއެއްވެސް ފަރުމާ ކުރެވިފައިވާނީ ތިމާވެށި ހިމާޔަތް ކުރެވޭނޭ ގޮތުގެ ަމތީންނެވެ. މިގޮތުން އިގްތިސާީދ

ތްތަކުގެ ތެރެއިން ތިމާވެށި ހިމާޔަތްކުރުމުގެ މުހިންމުކަން ވަރަށް ބޮޑެވެ. އަދި ސިނާއީ މަސައްކަ

ވޭސްްޓ މެނޭްޖމެންޓް ގެ ގާޫނނުގެ މަގުސަދަކީ ކޮބައިކަމާއި، ވޭސްޓް ގާނޫނުގައި ހިމެޭނބައިތަކާއި އެކުެލވިގެންވާނެ ގޮތް:ނޑު ބައިތަކާއި، ކުނީގެ ވަކި މެނޭޖްމެންޓް ގެ ކަންތައްތައް ކުރިއަށްގެންދާނޭ ގޮތްތަކާއި، ުކނި ބަހަ އިލެވޭނޭ މައިގަ

ވައްތަރުތައް ނައްތައިލަން ޖެހޭޭނ ގޮތްތަކާއި ވޭސްޓް މެނޭޖްމެންޓް ގެ ކަންކަން ހިނގާ ނުހިނގާ ގޮތް ބަލަހައްޓާނީ ކޮން ފަރާތަކުން ކަމާއި އަދި މޮނީޓަރކޮށް ބަލަހައްޓާނީ ކިހިނެްއކަން މި ގާނޫނުގައި ހިމެނޭނެއެވެ. އަދި، ކުނި ނައްތައިލުމުގައި މަނާ ކަްނތައްަތކާއި، ގާނޫނާއި ހިލާފުާވ ފަރާތްަތކަށް ދެވޭނޭ އަދަުބތަކާއި އެކަންކަން ތަންފީޒު ކުރާެނ

ކުނި 'ރީޔޫސް' ކުރުމާއި 'ރިސައިކަލް' ކުރުމުގައި އަމަލުކުރަންވީ ގޮތް އެކުލެވިގެން ވާނެއެވެ. ، ގޮތުގެ އިތުރުން

ހޭ ގާނޫނު ކަނޑުގެވެށި ހިމާޔަތް ކުރުމާއި ބެ .37

ދިވެހިންގެ ބޮޑު އާބާދީއަކީ ކަޑު ފަޅުން ލިބޭ ރޯއްޖަކަށް ބުރަވެ އާއިލާ ބައްޓަން ގާނޫނާއި ސިޔާސަތުތަކާއި ހުރި ގުޅުން:ނޑުތަކަށާއި ކޮއްގެން އުޅޭ ބައެކެވެ. ވޭތުވެ ދިޔަ ތާރީހަށް ބަލާ އިރު ފެންނަން އޮތީ ހަމައެއް، އުސޫލެއް ނެތި ކަ

މިނޫންވެސް މިފަދަ ބާވަތްތަކުގެ ފަނާކުރަނިވި ބާވަތްތައް އުކާ، އެތަނުގެ ދިރުންތަކަށް ގެއްލުްނ ފަޅުތަކަށް ކުނިބުންޏާއިދީފައިވާ މަންޒަރެވެ. އެމް.ޑީ.ޕީ.ގެ އެއް ސިޔާސަތަކީ ފަޅުގޮވާން ކުރުން ކަމަށްވާއިރު މިފަދަ ގާނޫނެއް ކޮންމެހެންވެސް

ބޭނުމެވެ.

ނޑަށް ވާނެ ގޮތް:ގާނޫނުގައި ހިމެޭނބައިތަކާއި އެުކލެވިގެން މިާގނޫނުަގއި ހިމެނިގެންވާނީ ާގނޫނުގެ ަތއާރަފަކާއި، ކައެޅުން މަނާތަކެއްޗާއި، މިފަދަ އަމަލު ހިންގާ ފަރާތްތަކަށް ދެޭވނެ އަދަބުތަކާއި، އެންވައިރުމެްނޓް މިނިސްޓްރީއިްނ

ހުއްދަ ދެވޭނެ ުއސޫލުތަކާއި، ގާނޫނު މިކަން ރެގިއުލޭޓްކޮށް ބަލަހަްއާޓނެ އުސޫލުތަކަކާއި، މެރިކަލްޗާފަދަ ކަންކަމަށް މާނަ ކުރާނޭ ގޮތެވެ.

ބަންޑާރަ ރުއްގަހާއި ބެހޭ ގާނޫނު .38

ދިވެހިރާއްޖެއަކީ ޖަޒީރާ ރަށްތަކަކަށް އެކުލެވިގެންވާ ނާޒުކު ތިމާވެއްޓެއް ނޫނާއި ސިޔާސަތުތަކާއި ހުރި ގުޅުން:ގާޓާނެ ހާއްސަ އުސޫލެއް ނެތުމުގެ ސަބަބުން މިތަކެތި ހިމާޔަްތ ލިބިގެންވާ ގައުމެކެވެ. ަބންޑާރަ ރުއްތަކާ ގަސްތައް ބަލަހައް

ވަނީ ނުހަނު ބޮޑެތި ގޮންޖެހުން ތަކާއި ކުރިމަތި ލާން ޖެހިފައެވެ. ރިސޯޓްތަކުގެ ބޭނުްނތަކަށާއި އެހެނިހެްނ ށްކުރުމަދަނީ ރައްޓެހި ގޮތަކަށް ތިމާވެއްޓާއި ބީ ،ބޭނުން ތަކަށް ކޮންމެ އަހަރަކުވެސް އެތައް ސަތޭކަ ބަންޑާރަ ގަހަކާއި ރުއް

ބޭނުން ކުރަމުންނެވެ.

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

132 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

އެކުލެވިގެންވާނީ މިގާޫނނުގެ ތައާރަފަކާއި، ބަންޑާރަ ަގއިމިާގނޫނު ންވާނެ ގޮތް:ގެހިމެޭނބައިތަކާއި އެުކލެވި އިނޫނުގަގާކުރެވޭނެ ގޮތުގެ ގަސް އެއްތަނުން އަނެއްތަަނށް ބަދަލު ކުރާނެ އުސޫލާއި، ިމލްކުއްގަހަކީ ކޮބައިކަމާއި ބަންޑާރަ ރުއްރު

އެވެ.ގަސް ވިއްކާނެ އުސޫލު އްއުސޫލާއި، ގާނޫނާއި ހިލާފުވާ ަފރާތްތަކަށް ދޭނެ އަދަުބތަކާއި، ަބންޑާރަ ރު

ތިމާވެއްޓަށް ލިބޭ ގެއްލުމުގެ ބަދަލު ނަގައި ދިނުމާއި ބެހޭ ގާނޫނު .39

ޒާމު ހަރުދާނާކޮށް ޝަރުއީ ނިޒާމު އެމް.ޑީ.ޕީ. ގެ އަމާޒަކީ ވެރިކަމުގެ ނި ގާނޫނާއި ސިޔާސަތުތަކާއި ހުރި ގުޅުން:އިސްލާހު ކުރުމެވެ. މިގޮތުން، އިދާރީ ގޮތުން އަޅާ ފިޔަވަޅުތަކާއި އެއާ ގުޅުންހުރި އެހެނިހެން ކަންކަން ހިންގާނެ ގާނޫނީ

ނޑެއް އެކުލަވައިލެވިފައި އޮންނަންޖެހެއެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ތިމާވެއްޓަށް ލިބޭ ގެއްލުމުގެ ބަަދލު ނަގައި ދިނު މުގައި އޮނިގަ އަމަލުކުރާނެގޮތްވެސް ގާނޫނެއްގައި ސާފުކޮށް ބަޔާން ކުރެވިފައި އޮތުން މުހިންމެވެ.

މި ގާޫނނުގަިއ ހިމެނިގެންވަީނ މި ގާޫނނުގެ ަމގުސަދާއި މިގާނޫނުން ގާނޫނުގައި ހިމެޭނބައިތަކާއި އެުކލެވިގެންވާނެ ޮގތް:ނިޒާމުގެ ތެރޭގައި ތިމާވެށި މާނަކުރާގޮތާއި މިގާނޫނު ހާސިލުކުރަންބޭނުންވާ ނަތީޖާ އާއި، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގާނޫނީ

އިދާރާއަކުްނ ކަމެވެ. އަދި ތިމާވެއްަޓށް ިލޭބނީ ކޮންކަހަލަ ގެްއލުންތަކެއް ަކމާއި، އެ ގެއްލުްނ ތަންފީޒުކުރާނީ ކޮންނޑަކުންކަމެވެ. މީގެ އިތުރުން، ލިބޭނީ ކިހިނެއްކަމާއި އެފަދަ ގެއްލުމެއް ލިބިފައިވޭތޯ ވަޒަންުކރާނީ ކޮން މިންގަ

ތިމާވެއްޓަށް ިލބޭ ގެއްލުްނ ހުްއޓުވުމަށް ނުަވތަ ގެއްލުން ކުޑަުކރުމަށް ކުރަންޖެހޭނީ ކޮްނ ކަންަތއްތަކެއް ކަމާއި އަދި، ނޑައަޅާނެ ގޮތާއި އެކަމުގެ ބަދަލު ހޯދާނެ ގޮތެވެ. އަިދ ތިމާވެއްޓަށް ިލބޭ ގެއްލުމުގެ ބަަދލު ހޯދުމަށް އެކަމުގެ އަގު ކަ

ބަދަލު ހޯދުމަށް އަޅާ ފިޔަވަޅުގެ މަރުހަލާތަކާއި ޒިންމާ ކުރުވާ ފަރާތަށް ހުރި ގާނޫނީ ފުރުސަތުތަކެވެ. މީގެ ގެއްލުމުގެ އިތުރުން މިކަމުގައި ޝަރުއީ ނިޒާމުގެ ދައުރުވެސް ބަޔާންކުރެވިފައި ވާނެއެވެ.

ސޯޝަލް ސެކިއުރިޓީ ފަންޑުގެ ގާނޫނު .1

.ޕީ.ގެ އަމާޒަކީ ކޮންމެ ރައްޔިތަކުވެސް ތިމާގެ އަމިއްލަ ހަާލުލ އެމް.ޑީ ގާނޫނާއި ސިޔާސަތުތަކާއި ހުރި ގުޅުން:މަސައްކަތުން ކައިގެން އުޅޭ މީހެއް ކަމުގައި ހެދުމެވެ. އަދި އެމް.ޑީ.ޕީ. ސަރުކާރުގެ މަސައްކަތަކީ މިކަމުގައި

ރައްކާތެރި ކަމުގެ ފުރާޅުގެ ރައްޔިތުނަށް އިޖުތިމާއީ، ރައްޔިތުނަށް ވީ އެންމެ ބޮޑަކަށް އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށް ދިނުމާއިއެކު ގެދޮރު، ފެން، ކަރަންޓް ، ދަށުން ފުރިހަމަ ރައްކާތެރިކަން ލިބޭނެކަން ޔަގީން ކުރުމެވެ. މިޮގތުން ސިއްހީ އިންސޫރެންސް

ސަާލްނ ޖެހުމެއްނެތި، ލިޭބނޭ މަގު ަތނަވަސް ކޮށްދިނުމަކީ ،ކޮންމެހެން ދިރިއުޅުމަށް ބޭނުންވާ ހިދުމަތްތައް ،ފަދަ.ޕީ.ގެ ސިޔާސަތެކެވެ. ސޯސަލް ސެކިއުރިޓީ ފަންޑަކަށް ޕެންޝަން ފަންޑް ބަދަލުކުރުމުން، މި ހިދުމަތްތަްއ އެމް.ޑީ

ހޯދުމަށް ރައްޔިތުނަށް އިތުރަށް ފަސޭހަވެގެން ދާނެއެވެ. ހިދުމަތްތަކަށް އަމިއްލަ އަތުން ދައްކަން ޖެހޭ މިންވަރު ކުޑަވެ، ވެ.އަމިއްލަ ފުދުންތެރިކަން އިތުރުެވގެން ދާނެއެ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

133 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

މިހާރު އޮތް ޕެންޝަން ފަންޑުގެ ގާނޫނުގައި ހުރި ބައިތަކުގެ ގާނޫނުގައި ހިމެނޭބައިތަކާއި އެކުލެވިގެންވާނެ ގޮތް: އިތުރުން، މިގާނޫނުގައި މިަފްނޑަށް އިތުރަށް ފައިސާ ހޯދާޭނ ގޮތްތަކާއި، )އެއީ، ޝޯސަލް ސެކިއުރިޓީ ޓެކްސް

ނޑައެޅޭނެއެވެ.ކަމުގައިވިއަސް( އެކިއެކި ކަންކަމަށް ސަބްސި ޑީ ދޭންޖެހޭތޯ ނުވަތަ ނޫންތޯ ބަާލނެ އުސޫލުތައް ކަ

ގާނޫނު ހޯމްގެ ނާސިންގ އޭޖް އޯލްޑް .2

ދޮށީ އުމުރުގެ ރައްޔިތުންނަށް ފުރިހަމަ ރައްކާތެރިކަްނ ދިނުމަކީ އެމް.ޑީ.ޕީ.ގެ ގާނޫނާއި ސިޔާސަތުތަކާއި ހުރި ގުޅުން:ވަނަ އަހަރު އެމް.ޑީ.ޕީ. 2008ރެއިން އެއް ސިޔާސަތެވެ. މިގޮތުން އިޖްތިމާއީ ރައްކާތެރިކަމުގެ ސިޔާސަތުތަކުގެ ތެ

ވެރިކަމަށް އައުމާއިއެކު ދޮށީ އުމުރުގެ މީހުންނަށް ޕެންަޝން ދޭން ފެށުނެވެ. ފެންަޝން ލިުބނު ކަމުގައިވިއަސް އްކާެތރިކަން ލިބިދެވިފައެއް އާއިލާއާއި، މުޖުތަމައު ރޭވިފައިވާ ގޮތުން ބައެއް މުސްކުޅި މީހުންނަށް ލިބެންޖެހޭ ފުރިހަމަ ރަ

ނުވެއެވެ. އެހެން ކަމުން އެ މީުހންނަށް ފުރިހަމަ ރައްކާތެރިކަން ދިނުމަށްޓަކައި، އެމް.ޑީ.ޕީ.ގެ ސަރުކާރެއްގައި ނާސިންގ ހޯމްތައް އަޅައި، ރަނގަޅު ފެންވަރުގައި ހިންގާނެއެވެ.

މިފަދަ ހިދުމަތް ދޭ ތަނަކަށް ލައިސަންސް ދެވޭނެ ، ން މި ގާނޫނު ގާނޫނުގައި ހިމެނޭބަިއތަކާއި އެކުލެވިގެންވާނެ ގޮތް:ގޮތްތަކާއި، މެނޭޖްމަންޓާއި އެޑްމިނިސްޓްރޭޝަން އޮންނަން ޖެޭހނޭ ގޮތްތަކާއި، ހުންނަން ޖެހޭނޭ ގޮތާއި، އެފަދަ

ގޮތްތަކާއި، އެފަދަ ތަނެއްގައި ހުންނަން ޖެހޭނެ ހިުދމަތްތަކާއި، ހިދުމަތް ލިބިގަްނނަ ފަރާތްތަކުގެ ކިބައިން ޗާޖް ކުރެވޭނޭ ހިދުމަތް ލިބިގަންނަ ފަރާތްތަކަްށ ،އިދާރާތަކުން އާންމު ކުރަންޖެހޭނޭ މައުލޫމާތުތަކާއި، ބަލަހައްޓަން ޖެހޭނޭ ރެކޯޑްތަކާއި

ކޮންމެހެން ލިބިދޭންޖެޭހނެ ހިދުަމތްތަކާއި، އެފަދަތަންަތން އިންސްޕެކްޓް ކުރާނޭ ފަރާތްތަކާއި، އެފަރާތް ތަކަށް ލިބިގެންވާ ނޑައެޅޭނެއެވެ.ބާ ރުތަކާއި، އެފަދަ ތަްނތަން ގާޫނނާއި ހިލާފުވެއްޖެނަމަ އެޅޭނެ ފިޔަވަޅުތައް ކަ

ސިވިލް ސާވިސްއާއި ބެހޭ ގާނޫނު .40

ސިވިލް ސާވެންޓުންަނކީ ދައުލަތުގެ ހިދުމަތްތައް ދިނުމުގައި އެންމެ އިސް ގާނޫނާއި ސިޔާސަތުތަކާއި ހުރި ގުޅުން:އެމް.ޑީ.ޕީ. އިން ބޭނުންވަނީ ސިވިލް ސާވެންޓުންނަކީ ގާބިލު އަދި ޕްރޮފެޝަނަލް، ބައެއް ރޯލެއް އަދާކުރާ ފަރާތްތަކެވެ.

ކަމުގައި ހެދުމަށެވެ. އަދި ސިވިލް ސާވިސް އިން ދޭ ހިދުމަތުގެ ފެންވަރު ރަގަޅުކުރުމަށް އެމް.ޑީ.ޕީ. އިން ބޭނުންވެއެވެ. ވަރަކަށް 70ން ދައުލަތަށް ިލބޭ މުޅި އާމްދަނީގެ އެހެން ނަމަވެސް ސިވިލް ސާވިސް މިހާރު ބައްޓަންވެފައި އޮތްޮގތު

އިންސައްތަ ދަނީ ސިވިލް ސާވެންޓުންގެ މުސާރަ ދިނުމަށް ކަމުން، ތަރައްގީގެ މަސައްކަތްތައް ކުރުމަށްޓަކައި ފައިސާގެ . މިހެން މިކަްނ ތާށިކަން އިްނތިހާއަށް ކުރިމަތިެވއެވެ. ނަތީޖާއަކީ ރައްޔިތުން ޭބނުންވާ ތަރައްގީ ހުްއޓުމަކަށް ައއުމެވެ

ނޑައެޅޭ ވިޔަ ނުދިނުމަށްޓަކައި، ސިވިްލ ސާވިސް ގާބިލު ތަނަކަށް ހަަދން ޖެހެއެވެ. އަދި ދައުލަތުގެ އާމްދަނީގެ ކަނޑު ޕަސެންޓެއް ފިޔަވާ އިތުރަށް ސިވިލް ސާވިސްއަށް ހަރަދު ނުކުރެވޭނެ އުސޫލެއް ގާއިމު ކުރަން ޖެހެއެވެ. މައިގަ

ކުރާ ހަރަދުތައް ހަރުދަނާ ގޮތެއްގައި ކުރުމަށް ޓަކައެވެ. ،ވަީނ ދައުލަތުގެ ހަރަދު ކުޑަކޮށްގޮތެއްގައި މި ގާނޫނު ބޭނުންހަމައެއާއެކު ސިވިލް ސަރވިސްގައި ތިބި ފަންނީ މަސައްކަތްެތރިން ހިފެހެއްޓުމަށްޓަކާ އެ ީމހުންގެ އުޖޫރައަކީ

އާ އެއްފަދަ އުޖޫރައަކަށް ވާންޖެހެުެއެވެ.ޕްރައިވެޓް ސެކްޓަރ ގައި އެފަދަ މަސައްކަތްތެރިންނަށް ލިބޭ އުޖޫަރުަ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

134 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

މިހާރު އޮތް ސިވިލް ސާވިސްގެ ގާނޫނުގެ ތެރެއިން ސިވިލް ގާނޫނުގައި ހިމެނޭބައިތަކާއި އެުކލެވިގެންވާނެ ގޮތް:ން ސާވެންޓުންގެ ވަޒީފާ ބަދަލުކުރެވޭނޭ ގޮތާއި، ވަކި ކުރެވޭނޭގޮތްތައް ފަސޭހަ ކުރެވޭނެއެވެ. އަދި ދައުލަތުގެ އާމްދަނީއި

ސިވިލް ސާވެންޓުންނަށް ހަރަދު ކުރެވޭނެ އެންމެ ގިނަ މިންވަރެއްވެސް އެކަށައެޅޭނެއެވެ.

ނޑައަޅާފައިވާ ޕްރޮގްރާމްތައް 5 އަހަރު ތެރޭގައި ހިންގަން ކަ

އަދަދު / ލޯން / ބަޖެޓް

ޕީޕީޕީ ޕްރޮގްރާމް

މެނިފެސްޓޯ ތަރުތީބު

1.1 މޮޑެލް ސްކޫލް ބަޖެޓް 175,000,000

1.1 ކޮލެޖް ޖޫނިއަރ ބަޖެޓް/ޕީޕީޕީ 90,000,000

1.1 ފާހާނާ ބްލޮކް ބަޖެޓް 6,300,000

1.1 ޓަކް ޝޮޕް ބަޖެޓް 12,000,000

1.1 ސްޓާފް ރޫމް ބަޖެޓް 16,450,000

1.1 އާލާތާއެކު() ސައިންސް ލެބް ބަޖެޓް 54,144,000

1.1 ޕްރީ ސްކޫލް ބަޖެޓް 54,000,000

1.1 ސްކޫލް އައިސީޓީ ބަޖެޓް 23,130,000

1.1 ޑޯމްސް މާލޭ ކޮލެޖް ޕީޕީޕީ

1.1 ސްމާޓް ސްކޫލް ޕީޕީޕީ

1.1 ސްކޫލް )މިހާރުގެ ސެކަންޑަރީ ސްކޫލްގެ ބަދަލުގަ( މާލޭގެ އާ ބަޖެޓް 150,000,000

1.1 ތައުލީމް ހުރިހާސްކޫލަކަށް ފޯރުކޮއްދިނުމަށް ކްލާސްރޫމް ވަށާޖެހޭ ބަޖެޓް 388,033,161

ޕީޕީޕީ

ތުއްތުކުދިންގެ "ތަރައްގީކުރެވޭ ރަށްތަކުގައި ހަދާ ވަރުގައިސިޓީފެން "ޕާކް

1.2

1.2 ހަރަކާތްތެރިން އިޖްތިމާއީ/ސިއްހީ ބަޖެޓް 50,000,000

1.2 ހޮސްޕިޓަލް ޓާޝިއަރީ ބަޖެޓް 290,840,000

1.2 ޕްރޮގްރާމް ޕެރެމެޑިކް ބަޖެޓް 33,000,000

1.2 ފޯރުކޮށްދިނުން ތާރަފްކޮށް ޖެނެރިކް ބޭސް ބަޖެޓް 25,000,000

1.2 ޑޮކްޓަރުން ތަމްރީނަށް ފޮނުވުމުގެ ޕްރޮގްރާމް 2000 ލޯން 1,000,000,000

ބަޖެޓް 133,200,000ހޮސްޕިޓަލް ތަކަށް ބޭނުންވާ ޑޮކްޓަރުން/ސާމާނު ސަރަހައްދީ/އަތޮޅު

ހޯދުން 1.2

1.2 ތަމްރީންކުރުން ނަރުހުން ބަޖެޓް 37,500,000

1.2 ތަމްރީންކުރުން ސިސްޓުންފާމަ ބަޖެޓް 4,000,000

1.2 ތާޒާކުރުން ޑޮކްޓަރުން ބަޖެޓް 37,500,000

1.2 މީހުން އުފުލުމަށް އިމަޖެންސީގައި ބަޖެޓް 21,000,000

1.2 ބޭސްވެރިކަން އާލާކުރުން ގަދީމީ/ދިވެހި ބަޖެޓް 5,000,000

1.2 ގެ ޕްރޮގްރާމް ކިޔަވާކުދިންނަށް ދިނުމު އްދޮންކެޔޮވަ ކިރުތައްޓާ ބަޖެޓް 725,156,250

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

136 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

1.3 ލޯން ޕްރޮގްރާމް ހައުސިންގް ބަޖެޓް 297,000,000

1.3 ހައުސިންގް ޕްރޮގްރާމް ސޯޝަލް ބަޖެޓް/ޕީޕީޕީ 1,585,430,000

1.3 ސަބްސިޑީ ހައުސިންގް ބަޖެޓް 480,000,000

ބަޖެޓް/ޕީޕީޕީ 100,000,000އެކު މަސައްކަތްކުރާ ތަނާގާތުން އާއިލާއާ މަސައްކަތްތެރިންނަށް ބޯހިޔާވަހިކަން ދިނުން

1.3

1.4 ނަރުދަމާގެ ޕްރޮގްރާމް ފެނާ ބަޖެޓް/ޕީޕީޕީ 1,788,720,000

2.1 ދަނާލް 2އި ހަދާ ގައުގެނޭކުދިންނަށް މާލޭސަރަހައްދު މަތީތައުލީމް ޕީޕީޕީ

2.1 ހާއްސަކޮށް އޮޑިދޯނި ފަހަރު ބަނުން -ކޮލެޖް ނޯޓިކަލް ޕީޕީޕީ

2.1 ކޮށް ސީމަނުން ތަމްރީންކުރުމަށް ހާއްސަ -ޑަމީ އެކަ މެރިޓައިމް ޕީޕީޕީ

2.1 ކޮލެޖް ފިޝަރީޒް ޕީޕީޕީ

2.1 ހާއްސަކޮށް ކޯޑިންގް/އެޕްސް ތައްޔާރުކުރުމަށް -ކޮލެޖް އައިސީޓީ ޕީޕީޕީ

2.1 ކޮލެޖް މެޑިކަލް ޕީޕީޕީ

2.1 ކޮލެޖް ސްޕޯޓްސް ޕީޕީޕީ

2.1 ޕްރޮގްރާމްމަތީ ތައުލީމަށް އެހީވެދޭ ބަޖެޓް 500,150,000

2.1 ފައިސާ ރައްކާކުރުން ފަހިކޮށް ދޭ ޕްރޮގްރާމް މަތީތައުލީމަށް ބަޖެޓް 120,000,000

2.1 ޓީޗަރުން ބިނާކުރުން ސައިންސް ބަޖެޓް 208,170,000

2.1 ދާއިރާގެ ހުނަރުވެރިން ގެ އޮންލައިން ތަމްރީން ޕްރޮގްރާމް ތައުލީމީ ބަޖެޓް 60,000,000

2.1 އިތުރު ތަމްރީން ލެކްޗަރާއިންގެ ބަޖެޓް 75,000,000

2.1 ލީމަށް ލޯން ދޫކުރު އުމަތީ ތަ -ބޭންކް ޑިވެލޮޕްމެންޓް ތަރައްގީގެ ބޭންކް 188,595,000

ބަޖެޓް 1,041,000,000ދިވެހިން )ބޭރުމީހުންގެ ބަދަލުގަ( ވަޒީފާއަށް ދެވޭ ތަމްރީންލިބިތިބި

އިނާއަތް2.2

2.2 ރާމް ޕްރޮގް ހުނަރު ބަޖެޓް 580,000,000

2.3 ރިސޯޓް ސްޕޯޓްސް ޕީޕީޕީ

2.3 އިންސްޓިޓިއުޓް ހިންގުން ސްޕޯޓްސް ބަޖެޓް 15,000,000

2.3 ކުރުން އެސޯސިއޭޝަން ހައުސް' ގާއިމު' ކުޅިވަރުތަކުގެ ބަޖެޓް 150,000,000

2.3 ކޮމްޕްލެކްސް ޔޫތް ބަޖެޓް/ޕީޕީޕީ 50,000,000

2.3 "ޓް ހީރޯ ނައި" ކުޅިވަރުގެ ބަޖެޓް 5,000,000

2.3 އާފްޓަރ ސްޕޯޓްސް' ގެ ޕެންޝަން ސްކީމް ލައިފް' ބަޖެޓް 24,840,000

ބަޖެޓް 30,000,000ތަމްސީލްކުރާފެންވަރުގެ ކުޅުންތެރިންނަށް ގައުމު ކުޅިވަރުން

ޕްރޮގްރާމް ޓް'ކް 'ސެންޓްރަލް ކޮންޓްރެ2.3

ނޑު )އެ ފުޓްބޯޅަ ބަޖެޓް 36,000,000 2.3 ގި ވަނަ ފެންވަރުގެ( ތަރައްއްދަ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

137 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

ނޑު )ދެވަނަ ފެންވަރުގެ( ތަރައްގި ފުޓްބޯޅަ ބަޖެޓް 65,000,000 2.3 ދަ

2.3 އެޅުން ނެޓްބޯޅަ ކޯޓް ބަޖެޓް 45,000,000

ނޑު )ތިންވަނަ ފެންވަރުގެ( ތަރައްގި ފުޓްބޯޅަ ބަޖެޓް 49,200,000 2.3 ދަ

2.3 ހަށިހެޔޮކަމަށް ކުޅިވަރު ގެ ސަރަހައްދު މާލޭގެ ޕީޕީޕީ 5,000,000

2.3 ކުރުން ކުޅިވަރުގެ ވަސީލަތްތައް ގާއިމު މޫދު ބަޖެޓް 10,000,000

2.3 އެސޯސިއޭޝަން ތަކަށް ދޭ މާލީ އެހީތެރިކަން ކުޅިވަރު ބަޖެޓް 210,000,000

2.3 ކޮށް ހިންގުން ގާއިމު ލީގް 1720 ބަޖެޓް 10,000,000

2.3 ރިސޯޓް ސްޕޯޓްސް ޕީޕީޕީ -

2.3 އޮލިންޕިކް ސައިޒް' ގެ ސްވިމިންގް ޕޫލް ހެދުން 1/2' މާލޭގައި ހެދޭ ބަޖެޓް 2,313,000

2.4 ރިސޯޓް ދިވެހިސަގާފަތާގުޅޭ ޕީޕީޕީ

2.4 ހައުސް ފައިންއާޓްސް-އެންޓާޓޭންމަންޓް ބަޖެޓް/ޕީޕީޕީ 30,000,000

2.4 ޓްރަސްޓް ޓޭންމަންޓް އެންޓަ ބަޖެޓް 75,000,000

2.4 ސްކީމް ވިޔަފާރިއަށް ތަރައްގީގެ ބޭންކުން ދޭލޯނު ޓެއިންމަންޓްގެއެންޓާ ތަރައްގީގެ ބޭންކް 188,595,000

2.4 ތަރައްގީކުރެވޭ ކުދި ސިނަމާ ސިޓީފެންވަރުގައި ބަޖެޓް/ޕީޕީޕީ 15,000,000

2.4 އިތުރަށް ތަރައްގީކުރުން ޔޫތް ސެންޓަރ ބަޖެޓް/ޕީޕީޕީ 15,000,000

2.4 ކަލްޗަރ ޓްރަސްޓް އާޓްސް އެންޑް ބަޖެޓް 30,000,000

2.4 ހަދާ ތީމްޕާކް ކ.ފުނަދޫގައި ޕީޕީޕީ

3.1 ބޭންކު ތަރައްގީގެ ބަޖެޓް/ލޯން 1,000,000,000

3.1 ޕްރޮގްރާމް ލޯނު އެންމެކުދި/ކުދި/މެދުފަންތީގެ ބަޖެޓް 250,000,000

3.2 ބަނދަރު ޕްރޮގްރާމް ބާޒާރު ބަޖެޓް/ޕީޕީޕީ 300,000,000

3.3 ޑިވެލޮޕްމަންޓް ގްރާންޓް ހައުސްއަށް ދެވޭ ގެސްޓް ބަޖެޓް/ޕީޕީޕީ 120,000,000

3.3 ހައުސް/ހޯމްސްޓޭގެ މާކެޓިންގް ޕްރޮގްރާމް ގެސްޓް ބަޖެޓް 5,000,000

3.3 ރިއަށް ތަރައްގީގެ ބޭންކުން ދޭ ލޯނު ވިޔަފާ ގެސްޓްހައުސްގެ ބަޖެޓް 277,000,000

3.4 ހަރުދަނާކުރުމުގެ ޕްރޮގްރާމް ނިޒާމު ދަތުރުފަތުރުގެ ބަޖެޓް/ޕީޕީޕީ 60,000,000

3.4 ޕްރޮގްރާމް ނިޒާމަށް ތަރައްގީގެ ބޭންކުން ދޭ ލޯނު ދަތުރުފަތުރުގެ ތަރައްގީގެ ބޭންކް 118,800,000

3.4 ބޭނުންތަކުގައި ކުރާ ދަތުރުފަތުރުގެ ސަބްސިޑީ ތައުލީމީ/މެޑިކަލް ބަޖެޓް 1,350,000,000

3.4 ވިއުގަ މައުލޫމާތު ބަދަލުކުރުމުގެ އައިސީޓީ ދަތުރުފަތުރުގެ ބަޖެޓް 1,000,000

3.4 ބައިނަލްއަގްވާމީ ބަދަރު ހިތަދޫސ. ޕީޕީޕީ

3.4 ބައިނަލްއަގްވާމީ ބަނަދަރު މާލޭ ޕީޕީޕީ

3.4 ބައިނަލްއަގްވާމީ ވައިގެބަނދަރު ހަނިމާދޫ ޕީޕީޕީ

3.4 ބައިނަލްއަގްވާމީ ވައިގެބަނދަރު ސ. ގަމުގެ ޕީޕީޕީ

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

138 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

3.5 ޓްރާންޝިޕްމަންޓް ބަނދަރު އުތުރު ޕީޕީޕީ

3.5 ޓްރާންޝިޕްމަންޓް ބަނދަރު ދެކުނު ޕީޕީޕީ

3.6 އުތުރާ ދެކުނު -ހެޗަރީ މެރިކަލްޗަރ ބަޖެޓް/ޕީޕީޕީ 15,420,000

3.6 ސްކީމް ން ދެވޭ ލޯނު ވިޔަފާރިއަށް ތަރައްގީގެ ބޭންކު މަސްވެރިކަމުގެ ތަރައްގީގެ ބޭންކް 188,200,000

ނޑުވެރިކަމުން ބަޖެޓް 15,000,000 3.7 ގަންނަ ގައުމީ ކުންފުނި އުފެއްދޭތަކެތި ދަ

ނޑުވެރިކަމުން ބަޖެޓް/ޕީޕީޕީ 30,000,000 3.7 އުފެއްދޭތަކެތި ބެހުމާ/ޕްރޯސެސްކުރުމުގެ ވަސީލަތް ދަ

3.7 އެގްރިބޯޓް ބަޖެޓް 50,000,000

ނޑު ބަޖެޓް 75,000,000 3.7 އެގްރި ދަ

ނޑުވެރިކަމަ ތަރައްގީގެ ތަރައްގީގެ ބޭންކް 188,200,000 3.7 ށް ދެވޭ ލޯން ބޭންކުން ދަ

3.7 ތަރުކާރީ/މޭވާ/މަސް މާރުކޭޓް ހެދުން މާލޭގެ ޕީޕީޕީ

3.7 ގެ ލޯކަލް މާރުކޭޓް ހެދުން ސަރަހައްދީ/އަތޮޅު ޕީޕީޕީ

3.7 ރީހެބިލިޓޭޝަން ޕްރޮގްރާމް ކޮކޮނަޓް ބަޖެޓް 15,000,000

3.9 އައިލެންޑް-ޕާކް .ޓީ.ސީ.އައި ޕީޕީޕީ

4.1 އިމާރާތް ފީސްއިދާރީ އޮ ބަޖެޓް 73,854,351

4.1 އިސްލާހުކުރުން ނިޒާމު ހިންގުމާ/ޝަރުއީ ބަޖެޓް 150,000,000

4.1 ސޮސައިޓީ ޓްރަސްޓް ސިވިލް ބަޖެޓް 50,000,000

4.1 ޖަމިއްޔާތަކަށް އެހީވުމުގެ ޕްރޮގްރާމް މަދަނީ ބަޖެޓް 25,000,000

4.1 ރުން ވަރުގަދަކު ންގް ނިޒާމުއެކައުންޓި ޕަބްލިކް ބަޖެޓް 30,000,000

4.2 ސްޓޭޝަން އަދި ޖަލު ހެދުމަށް ޕޮލިސް ބަޖެޓް 239,272,866

4.3 ސްޓޭޝަން ޑްގާކޯސްޓް ބަޖެޓް 171,278,000

4.4 ފޯރުކޮށްދިނުން އިންޓަނެޓް ހުރިހާ މީހުން ދިރިއުޅޭ ރަށަކަށް ބަޖެޓް 30,000,000

4.4 އިންފްރާސްޓަކްޗަރ އައިޓީ ލޯން 880,441,353

4.5 ރީހެބިލިޓޭޝަން ޕްރޮގްރާމް ޑްރަގް ޖެޓްބަ 25,000,000

5.1 ހަކަތަ ހިންގުމުގެ ޕްރޮގްރާމް އިޔާދަކުރުވަނިވި ބަޖެޓް 775,000,000

5.1 އިންޖީނުގެތައް އާރާސްތުކުރުމުގެ ޕްރޮގްރާމް ބަޖެޓް 250,000,000

ލޯން 143,820,000 ރިނިއުބަލް ސްކޭލިންގ އަޕް( ފޯތްޕަވަރ ޕްރޮޖެކްޓް -ސްޓޭލްކޯ )އެނަރޖީ

5.1

5.1 މިނީ ގްރިޑްސް ޕީޕީޕީ

5.2 އުފެއްދުން ކުނިން ހަކަތަ ބަޖެޓް/ޕީޕީޕީ 90,000,000

5.3 ކޯސްވޭ ބްރިޖް އަދި ބަޖެޓް/ޕީޕީޕީ 168,405,867

5.3 ޕްރޮގްރާމް މަގުހެދުމުގެ ބަޖެޓް 308,400,000

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

139 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ

5.3 މަގުތައް އާރާސްތުކުރުން މާލޭގެ ބަޖެޓް 30,000,000

5.3 އް ހޯދުން ޔެޕާކިންއަށް ލު މާލޭގެ ބަޖެޓް/ޕީޕީޕީ 10,000,000

5.4 ހެދުމަށް ހާބަރ ބަޖެޓް 1,117,950,000

5.4 ކޯސްޓަލް ޕްރޮޓެކްޝަން އަށް ބިންހިއްކުމާއި ބަޖެޓް 400,109,505

7 ސަޕޯޓް ހޯމް މޭކަރ ބަޖެޓް 67,200,000

6 ކޮންފަރެންސް އިސްލާމިކް ބަޖެޓް 25,000,000

6 މުދަރިއްސުން ބިނާކުރުން ގުރުއާން ޖެޓްބަ 6,000,000

6 ނޮލެޖް ސެންޓަރ ބިނާކުރުން އިސްލާމިކް ބަޖެޓް 200,000,000

6 އެޅުމަށް މިސްކިތް ބަޖެޓް 36,514,903

7 ގެ ހިންގުން ހަރުދަނާކުރުން މްރައްކާތެރިކަމުގެ ޕްރޮގްރާ އިޖްތިމާއީ ބަޖެޓް 15,000,000

7 ސެންޓަރ ރޑޭކެއަ ބަޖެޓް/ޕީޕީޕީ 10,000,000

7 މުންއާ -އާސަންދަ ބަޖެޓް 3,781,250,000

7 ދިގުމުއްދަތުގެ ބަލީގެ އިންޝުރަންސް -އާސަންދަ ބަޖެޓް 120,000,000

7 އެކްސިޑެންޓް އިންޝުރަންސް -އާސަންދަ ބަޖެޓް 22,500,000

7 ދައުލަތުން ހާއްސަ އިންޝުރަންސް ދޭފަރާތްތައް -އާސަންދަ ބަޖެޓް 330,000,000

ބަޖެޓް/ޕީޕީޕީ 10,000,000ދުވަސްވީމީހުންގެ ތެރެއިން ފަރުވާދޭންޖެހޭ މީހުން ބަލަހައްޓާ އުމުރުން މަރުކަޒު

7

7 ގެ ޓިއުޝަން ފީދެއްކުން މަތީތައުލީމު ކުދިންގެހާއްސަ އެހީއަށް ބޭނުންވާ ބަޖެޓް 2,500,000

ބަޖެޓް 2,760,000,000އުމުރުން ދުވަސްވީމީހުންގެ -ރައްކާތެރިކަމުގެ ޕްރޮގްރާމް އިޖްތިމާއީ ޕެންޝަން

7

ބަޖެޓް 360,000,000އެކަނިވެރި މައިންބަފައިންގެ -ރައްކާތެރިކަމުގެ ޕްރޮގްރާމް އިޖްތިމާއީ އިނާޔަތް

7

ބަޖެޓް 22,500,000ޔަތީމްކުދިން ބަލާތީ ދޭ -ރައްކާތެރިކަމުގެ ޕްރޮގްރާމް އިޖްތިމާއީ

އެހީތެރިކަން 7

ބަޖެޓް 450,000,000 ހާއްސަ އެހީއަށް ބޭނުންވާ –ރައްކާތެރިކަމުގެ ޕްރޮގްރާމް އިޖްތިމާއީ

މީހުންނަށް ދޭއެހީ 7

7 ސަބްސިޑީ ކަރަންޓު -ރައްކާތެރިކަމުގެ ޕްރޮގްރާމް އިޖްތިމާއީ ބަޖެޓް 1,500,000,000

ބަޖެޓް 1,000,000,000/ހަކުރު/ފުށަށް ދޭ ޑޫ ނހަ -ރައްކާތެރިކަމުގެ ޕްރޮގްރާމް އިޖްތިމާއީ ސަބްސިޑީ

7

7 ސަޕޯޓްގެ /ބަފައިންއާއިލާބިނާކުރާ މައިން ބަޖެޓް 67,200,000

މުޅި ޖުމްލަ 31,161,883,256

2018 - 2013ފެސްޓޯ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ މެނި

140 | ާ ޙ ް ފ ަ ސ