Inhoud

Inleiding....................................................................................................3

Hoofdvraag : Geven de verschillende culturen in Nederland een verrijking aan de Nederlandse cultuur?...................................................................67

Deelvraag 1 : Wat is een cultuur?.............................................................4

Deelvraag 2 : Wat is de Nederlandse cultuur?.........................................5

Deelvraag 3 : Wat is literatuur?................................................................6

Deelvraag 4: Wat is de invloed van een allochtone schrijver op de Nederlandse  literatuur?...........................................................................7

Deelvraag 5 : Hoe zijn de boeken beoordeeld, door de media?...............8

Het boek De lang verwachte.....................................................................11

Het boek De gebroeders Boetkaboet........................................................48

Overeenkomst en Verschillen boeken......................................................62

Conclusie...................................................................................................67

Logboek......................................................................................................7

 

 

 

 

 

 

Inleiding

In mijn Profielwerkstuk vergelijk ik twee boeken, beide van een allochtone schrijvers. Het gaat om de boeken “ De gebroeders Boetkaboet” van de schrijver Hans Sahar en “De langverwachte”  van de schrijver Abdelkader Benali. Deze twee boeken vergelijk ik om de verschillen te laten zien tussen de schrijvers, de manier van denken, de situaties beschrijven en moraal van de boeken. Iedereen interpreteert een uitspraak anders, of die nu van de Obama of een andere beroemdheid is. De een vertaalt een uitspraak heel diepgravend, een  ander blijft

aan de oppervlakte. Een boek is een heel mooie manier om iemand anders leven eens te beleven en er na het lezen een oordeel over te kunnen hebben. Het ligt aan de schrijvers, waar ze een mooi verhaal over kunnen vertellen en wat hun passie voor het schrijven van een boek is. Ik ga eerst de twee boeken lezen en daarna de biografie van de schrijvers doorzoeken. Vervolgens het verhaal van de boeken omschrijven. en uiteindelijk maak ik een vergelijking en kom ik tot een conclusie. Het gehele profielwerkstuk wordt per onderwerp en tijd bijgehouden in de logboek.

Mijn hoofdvraag is: Geven de verschillende culturen in Nederland een verrijking aan de Nederlandse cultuur?

Ik ga mijn hoofdvraag beantwoorden door de volgende deelvragen:

Deelvraag 1: Wat is een cultuur?

Deelvraag 2: Wat is de Nederlandse cultuur?

Deelvraag 3: Wat is de Literatuur?

Deelvraag 4: Wat is de invloed van een allochtone schrijver op de Nederlandse  literatuur?

Deelvraag 6: Hoe is het boek De Langverwachte en de gebroeders boetkaboet beoordeeld, door de media?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Deelvraag 1: Wat is een cultuur?

Cultuur heeft te maken met de manier waarop mensen met elkaar, met de natuur en met anderen omgaan. Het wordt komt voort van het Latijnse woord cultuur. Het begrip cultuur

heeft niet altijd op deze manier geheten. Er is door de tijd heen voor de zelfde betekenis steeds een andere begrip gebruikt, zoals :

In de 45 V. Chri. was het de filosofie (cultura animi), dat stond voor de bewerking van de geest. Met deze woord is de vergelijkbare betekenis van cultuur voor gekomen. In de middeleeuwen krijgen de betekenissen vereren en aanbidden (cultus) de overhand. Vanaf de renaissance kwam het begrippenpaar cultura animi, dat de betekenis als vorming van ziel had, in dagelijkse gebruik. Cultura was tot de achttiende eeuw steeds een actief woord. Daarna is het woord officieel als een zelfstandige naamwoord beschaving of cultuur gaan heten. Nog steeds heeft deze woord niet het betekenis als wij levenswijze van een volk mee bedoelen. De echte betekenis kwam van het Franse woord civilization. Deze begrippen betekenen nu allebei wel een beetje hetzelfde. Het woord cultuur betekent in Nederland het levenswijze van een volk. Je kan het ook beschrijven als het geheel aan gedragingen zoals de normen en waarden van de cultuur, haar taal, religie, politiek, economie en technologie. Dit al maakt een land tot een unieke staat, met eigen levenswijze, vergeleken met de andere staten.                                                         

Cultuur is iets wat mensen met elkaar bindt. Mensen hebben een behoefte om ergens bij te horen, om een eigen identiteit te kunnen krijgen. Er moet iets zijn wat we moeten koesteren, omdat het de waarde aan de mens geeft. Je moet vanuit een positie, wat kunnen beoordelen. Neem eens het beoordelen van een roman. Hoge cultuur van romans hebben het eeuwen doorgestaan. Deze teksten maken ons wijzer, omdat het ons aan het denken zet over de wezenlijke kwesties.

Als een persoon iets studeert, moet hij het aan de volgende generatie op zijn beurt doorgeven. Dat is namelijk altijd zo geweest. Denk bijvoorbeeld aan het onderwijs, in het onderwijs gaat het om een leerling. De docent probeert zijn kennis zo veel mogelijk aan te passen, aan de manier waarop de leerling het onthoudt. Maar kern van deze zaak is niet dat deze informatie op deze persoon is gericht, maar om de volgende generatie. Het cultuur en de kennis moet worden doorgegeven aan de volgende generatie.

Maar er is hier een soort probleem. In het Europa hebben de mensen in deze tijd, minder geloof in de goden. Ze laten zich los van een religie. Dat kan ook ervoor zorgen dat ander culturele aspecten, die er in de verleden altijd hadden bestaan, langzaam aan het verdwijnen zijn. Maar om er toch onderwijs over te krijgen, heb je het vermogen nog om er vanuit een neutrale positie, toch over alle deze aspecten te kunnen nadenken.

Er zijn op de wereld  verschil in culturen. Dat heeft te maken met wat het land door de tijd heen heeft meegemaakt. Zo heeft elke land een eigen geschiedenis, waaruit ook een eigen religie en gezamenlijke normen en waarden ontwikkeld. Een persoon hecht veel waarde aan zijn eigen cultuur en identiteit. Het kan ook zo zijn dat het persoon, die drager is van een cultuur, in contact komt met een andere persoon die een drager is van een andere cultuur. Dit kan ervoor zorgen dat de culturen zullen veranderen. Dat komt, omdat culturen heel erg beïnvloedbaar zijn. Door sprake van samensmelting van culturen maakt het definiëren van het begrip cultuur moeilijk.

 

Deelvraag 2: Wat is de Nederlandse cultuur?

Het vraag over de Nederlandse cultuur, is een vraag die al 10 jaar in discussie staat onder het politiek, filosofen en de Nederlandse volk. Het uitspraak 'De Nederlander bestaat niet" van koningin Maxima, had in de media heel veel kritiek gekregen van het bevolking.

In bepaalde opzichte had Maxima gelijk, met deze uitspraak, volgens filosofen. Met deze uitspraak heeft maxima de filosofische paradox blootgelegd. Wat de Nederlanders als kernwaarde van de maatschappij vinden, is dat er geen waarde en normen zijn die ons voorschrijven hoe we moeten zijn. De waarden die wij in Nederland heel belangrijk vinden, zoals vrijheid, autonomie of tolerantie zijn allemaal waarden die geen normen kunnen zijn. In deze opzichte heeft ze gelijk, de Nederlander als maatstaf voor iedereen, bestaat niet. Je mag zijn wie je maar wilt zijn, maar dit is dan weer typisch Nederlands.

De cultuur in Nederland is door de tijd heen erg veranderd. Toch zijn er bepaalde kenmerken die bepalen wat de Nederlandse cultuur eigenlijk is. Nederland is een tolerante land. Nederland is een multiculturele samenleving. Iedereen is gelijk, ze hebben dezelfde rechten en plichten. De meeste mensen accepteren de verschillen in andere mensen, met andere culturen.

Nederland is een democratie. In de Nederlandse democratie is het volk aan de macht. Het vlok beoefent hun macht uit, door een keer per vier jaar hun stem op de politieke partijen uit te brengen. De politieke partijen mogen namens ons het land besturen.

Nederland heeft vergeleken met andere landen, betere infrastructuur. Nederland heeft goede rijwegen, veilige luchthavens en dijken, als oplossing voor het water niveau.

Nederland heeft ook een eigen taal, de Nederlandse taal en Dialect.

Nederland heeft eigen tradities, zoals beschuit met muisjes, als een kind geboren is. Of pakjes avond en surprises op school tijdens sinterklaas. Tijdens 1 april is het gewoon om grappen uit te halen met anderen. Tijdens oud en nieuw worden er oliebollen gegeten. Zo zijn er nog veel meer dingen, maar dit zijn wel de meest bekende.

Nederland heeft degelijk een eigen cultuur. Door de jaren heen zijn er mensen van verschillende culturen naar Nederland gekomen, daardoor is Nederland een multiculturele samenleving. Maar andere culturen hebben normen, waarden en gewoontes, die botsen tegen de Nederlandse cultuur. De komst van andere culturen hebben zowel voordelen, als nadelen met zich meegebracht.

 

 

Deelvraag 3: Wat is literatuur?

 

Literatuur is een andere woord voor letterkunde. Literatuur heeft verschillende en is moeilijk om in enkele woorden te aanduiden. Er zijn verschillende opvattingen die te onderscheiden zijn, van de betekenis van literatuur. De meest voor hand liggende betekenis van literatuur is het geheel van teksten waarvan geoordeeld wordt, dat ze universele waarde hebben.

Traditioneel gaat het om proza- en dichtwerken die van vorm, inhoud en intentie te vergeleken zijn met andere esthetische geschriften. Ook zijn poëzie, filmteksten, romans en een brief soorten van literatuur.

De verschillende opvattingen zijn, onder te verdelen in:

1. Fictie en mimesis2. Materiaalbehandeling3. Meerduidigheid4. Traditie en vernieuwing

Fictie en mimesis

Veel literaire werken zijn fictioneel. Fictie betekent dat de beschreven gebeurtenissen niet feitelijk zijn. Het is een manier van schrijven, anders dan leugens en misleidende teksten, waarbij de schrijver veel dingen vergelijkbaar met de werkelijkheid probeert te vertellen. Fictie kom je veel tegen in leesboeken voor jongeren, zowel als volwassenen.

Mimesis is het nabootsen van de zintuigelijk waarneembare werkelijkheid in de kunst. Via de kunst kan een kunsthouder een boodschap aan iemand doorgeven. Zo wordt een indruk van de werkelijkheid gegeven. Ook dit wordt vaak gebruikt in romans. Er zijn een heel aantal schrijvers, waaronder de Griek Aristoteles, die mimesis zien als het belangrijkste in een roman.

Materiaalbehandeling

Dit is een belangrijke onderdeel in een literaire tekst of roman. Bij materiaalbehandeling kan je denken aan de opbouw van een tekst, de perspectief van een verhaal en gebruikte stijlfiguren van een verhaal.

Meerduidigheid

Meerduidigheid is ook een veel gebruikte vorm van literatuur. Dat heeft te maken met de inhoud en de opbouw van een tekst. Het belangrijkste wat je van een tekst moet weten is, wat het doel is van een tekst. Daarna kan je zelf bepalen hoe feitelijk gebaseerd de woorden zijn, die er zijn uitgesproken.

Als een tekst eindigt, met een open gat, heeft de lezer veel mogelijkheid om met eigen fantasie het verhaal te laten eindigen. Zo heeft elke persoon een andere manier van kijk, op het zelfde verhaal. Dat kan te maken hebben met hoe dat persoon in zijn leven staat, wat hem het meest aan spreekt, wat hij heeft mee gemaakt enz.

Allegorische teksten en teksten met veel symboliek zijn ook meerduidig te noemen. Door de manie van taal gebruik en symbolen, kan een tekst een hele andere betekenis krijgen.

Traditie en vernieuwing

Vroeger was het heel gewoon, dat als je iets schreef op een manier zoals de ouder voormeester de regels ervan had vastgesteld. Tegenwoordig is daar een verschil tussen. De literaire werken tegenwoordig verschillen sterk per taal- en cultuurgebied en is historisch

bepaald. Zo zijn de boeken in de eerste en tweede wereldoorlog genoemd als de klassieke literatuur.

 

Deelvraag 4 : Wat is de invloed van toename van schrijvers met allochtone achtergrond, op de Nederlandse literatuur?

Er zijn in Nederland vooral sinds de jaren '60 veel migranten gekomen naar Nederland. Alle mensen, van wie de ouders en de voorouders niet in Nederland zijn geboren, worden Allochtonen of migranten genoemd. Er zit een verschil tussen Westerse – allochtonen en Niet-westerse allochtonen. Met het woord Allochtonen worden vooral mensen genoemd, die vanuit Marokko en Turkije komen. Door de komst van de allochtonen is Nederland een multiculturele lang geworden. Er is destijds veel variatie in eten soorten, kleding, normen en waarden, maar dus ook schrijvers.

In Nederland zijn er veel allochtonen gekomen. Maar jammer genoeg hebben niet veel allochtonen doorgeslagen, schrijvers geworden. Er zijn in totaal een paar schrijvers, die boeken schrijven, wat de goed worden beoordeeld door de lezers. Ook in hun werk zitten veel taalfouten in, omdat ze dus Nederlands als tweede taal, later in hun leven moesten leren. Er is wel een klein contingent allochtone schrijvers, Turken, Marokkanen, Surinamers, maar voor de nationale letterkunde lijken ze nauwelijks van betekenis. Dit geldt ook in meer of minder mate ook voor de westerse allochtonen, maar er is al een aardige traditie van West-Indische invloed in de Nederlandse literatuur bestaat, Helman, Debrot, Arion. Ook is het zo dat voor hun Nederlands niet een vreemde taal is, hun tweede of zelfs eerste taal.

Ook recensenten laten de werk van de allochtonen vaak links liggen, omdat ze hun werk vaak niet te literair vinden. Uitgeverijen geven hun ook geen kans, omdat ze niet geïnteresseerd zijn de werken van minderheden. Dus de invloed van de allochtone schrijvers, op de Nederlandse literatuur, is er weinig geweest. Wat de allochtone schrijvers wel hebben gedaan, is dat de ze de allochtonen van nu aan het denken kunnen zetten, om zelf ook eens te denken een schrijver te worden. Verder hebben ze een verscheidene boekthema's met zich mee gebracht, boeken met verhalen, waar je als een autochtoon ver vandaan stond. Zo zei Shakely, een Koerd uit Leuven : ‘Ook al kunnen Vlaamse schrijvers net zo goed een verhaal vertellen met een Koerdische achtergrond, ze kunnen dat nooit doen vanuit dezelfde ervaring als ik. '

Door recensenten worden vaak de buitenkant van het boek en de afkomst van de schrijver beoordeeld, niet zo zeer het verhaal van een boek. Om de literaire kwaliteiten van deze boeken in te schatten, vragen de allochtone schrijvers om gelezen te worden naast andere dichters of romanschrijvers.  

Ondanks het feit dat de allochtone schrijvers niet de kans krijgen om hun werk te laten zien, is er door de komst van allochtone schrijvers wel degelijk invloed uitgeoefend op de Nederlandse literatuur. Daar is de Mevrouw op de Beek, lerares Nederlands op Universiteit Leiden over te spreken:

 ''Het gevolg daarvan dat de Nederlandse literatuur niet zomaar maar een vaststaand beeld van de Nederlandse geschiedenis en identiteit weerspiegelt, maar dat er ook een blik óp Nederlands-zijn en niet-Nederlands zijn is bijgekomen. We zijn ons ervan bewust nu dat die identiteit voortdurend verandert door contact met nieuwe Nederlanders en de globalisering.

Thema's als migratie en identiteit zijn ook heel expliciet belangrijk in het werk van veel allochtone schrijvers."

 

Deelvraag 5: Hoe is het boek De Langverwachte en de gebroeders boetkaboet beoordeeld, door de media?

 

De boek De lang verwachte

Aan het verschijnen van het boek de langverwachte, was er in de media er veel aandacht besteedt. Het boek had een Libris literatuur prijs gekregen in 2003. Er waren verschillende meningen van mensen die het terecht of onterecht vonden, om deze boek een prijs te geven.

De hotel boekenlust had een positieve indruk van deze boek, hij zei de volgende:

'De langverwachte' is een prachtige roman over een Marokkaanse familie in multi-cultureel Nederland, maar is bovenal een feest van Nederlandse taal.'

'De verhaallijnen van de diverse personen meanderen door zijn boek, waarbij er lussen naar het verleden worden gemaakt, verhalen abrupt afbreken en later weer worden opgenomen. Verhalen over een Marokkaanse cultuur die in Nederland een eigen plaats aan het zoeken is. Over tradities die wel of niet in ere worden gehouden'

Dit is waar. Het verhaal is op een hele bijzondere manier verteld. Je ziet niet waar het begint en waar eindigt. Opeens gaat het over iets anders. Ook zie je dat Mehdi aan het zoeken is naar zich zelf. Hij weet niet hoe hij zich kan noemen, een Marokkaan of een Nederlander? De maatschappij ziet hem als een Marokkaan, hij voelt zich als een Nederlander en zijn ouders verwachten van hem dat hij zich gedraagt als een Marokkaan. Er wordt van Driss als een Marokkaanse getrouwde man verwacht, dat hij de leiding thuis neemt en ervoor zorgt dat hij goede opvoeding geeft aan zijn kinderen. Dat loopt niet zoals hij had gehoopt. Dit was een tegenkeer op de traditie.

 

De nova tv was ook onder de indruk van de ik – persoon, die beschrijft hoe hij op de wereld komt:

'Niet veel romans leggen zo duidelijk rekenschap af van wie er precies aan het woord is als de roman De langverwachte van Abdelkader Benali. Natuurlijk impliceert ieder verhaal altijd ook de geboorte van de verteller, maar in deze roman sta je er als lezer bij en voor onze neus kondigt de verteller zich aan. Benali is erin geslaagd de geboorte van zijn verteller ook daadwerkelijk plaats te laten vinden, of beter, zijn vertelster stelt die geboorte nog even uit.'

Ik was ook onder de indruk van de manier, waarom het verhaal verteld werd, door een persoon die niet eens geboren is. Ik vond ze boek een heel mooie verhaal om gelezen te hebben. De ik - perspectief was een hele bijzonder figuur, om zich erin voor te stellen. Het is een ongeboren persoon, die alle verhalen van zijn familie leden kent. Het zijn verhalen, wat

niet eens zijn vader of moeder weet te vertellen. Daarom moest je wel heel goed nadenken, om een beeld te vormen van de persoon die het verhaal vertelde en wat hij vertelde.

De recensent beoordeelt het verhaal in het algemeen goed, hoewel hij wel wat op te merken heeft over het beschrijven van personages en de schrijftaal:

In De langverwachte komen de personages niet genoeg tot leven, ondanks dat er genoeg ruimte is. Ze grijpen mij als lezer niet aan, omdat er teveel aan de hand is. Benali is leeggelopen en de lezer verzuipt in het moeras.

De langverwachte baby die alles overziet, slaagt er niet in als bindende factor op te treden. Het kost moeite overzicht te houden. Benali had moeten schrappen, de dop wat sneller op zijn overvolle pen moeten doen.

Hier ben ik met hun eens en ook niet met hun eens. In het verhaal gebeurt er veel, maar daar gaat het boek juist over. Als er weinig zou worden verteld over de gebeurtenissen, zou je niet snel achter komen hoe iemand tot een conclusie is gekomen of wat de persoon deed denken, om iets te gaan doen. Door juist veel gebeurtenissen te beschrijven, kan je jezelf in het verhaal verdiepen en zich zelf voorstellen in de situatie, je hebt de mogelijkheid om de mate van de juistheid van hun taken te kunnen beoordelen. Ik had geen behoefte om de personage, die beschreven moest worden, om de persoon daadwerkelijk te kunnen kennen.

Hoewel ik met de eerste niet eens was, ben ik met de tweede alinea citaat wel eens. Het verhaal is verteld met heel veel beeldspraak en te lang uitlopende zinnen. In een zin zijn er heel veel gebeurtenissen beschreven, waarna het zin eindigt met de bedoeling van zijn aankondiging. Dit leest soms niet makkelijk, je raakt de draad snel kwijt van het verhaallijn.

Zo waren er ook andere critici die zich hadden gericht op de groot aantal fouten in het boek. Janathan Huseman en anderen misten in 'dit warrig web van verhalen en belevenissen' bovendien samenhang en richting; naar hun mening had de auteur wel wat disciplineerder en selectiever te werk mogen gaan. Ook vind Pieter Steinz dat de langverwachte 'wel een dikke, maar bij lange na geen grote roman was', waar overigens wel 'een aardige verhalenbundel in verstopt zat.

Wat deze critici te merken hadden, kan ik me goed voorstellen. Als je de verhalen voor het eerst hebt gehoord, dan zou je het een verzonnen, niet samenhangende geheel van verhalen vinden. Maar ik kan me in de verhalen van het boek goed bevinden, ik herken er gebeurtenissen, die te vergelijken zijn met de verhalen die ik om me heen heb gehoord en heb mee gemaakt. Ik vond het totaal geen boek, met verhalen die geen samenhang hebben. Het was een boek vol verschillende belevenissen en gebeurtenissen, die uiteindelijk leden naar de samenkomende moment, bij de ongeboren kind die geboren moest worden.

 

 

 

 

 

Het boek de gebroeders boetkaboet

Ook deze boek had heel veel aandacht gekregen, van de media. Er waren niet verschillende opvattingen van mensen, hoewel sommigen het te filmachtig vonden.

De recenstie web zij het volgende over het boek:

De makke van De gebroeders Boetkaboet valt eigenlijk met een titelanalyse samen te vatten. Waar broers in een titel vallen, volgt een boek van onmin en drama, dat hoef je niet uit te leggen. Elke ondertitel kan die subtiele bijbetekenis alleen maar van zijn nuance ontdoen, lomper maken. En met die ondertitel, Een Berbers familiedrama in de Hofstad, is de potentie van dit verhaal onttoverd.

 Ik vind dit helemaal waar. Het boek zit niet te ingewikkeld in elkaar, met allemaal te uit elkaar, niet samenhangend stukken. Het gaat over twee broers, voornamelijk Fadil, die met hun leven aan het worstelen zijn. De subtitel maakt het nog duidelijker. Ookal is het boek verteld in een chronologische volgorde, wat het boek makkelijk maakt om te lezen, kan je door naar de titel te kijken al raden waar het boek over zou kunnen gaan.

Ook hebben de lezers er een oordeel over:

Hans Sahar is een pseudoniem voor Farid Boukakar, een jonge Marokkaanse schrijver die ook al "Hoezo,bloedmooi" en "Zoveel liefde" op zijn naam heeft staan.Het boek is vlot geschreven en boeit tot de laatste bladzijde. Een absolute aanrader!

Zazou, van dizzie.nl

Dit boek vond ik slecht geschreven, niet op een mooie manier verteld. Ook 'kinderlijk', al is dat niet het goede woord. Aan het eind vertelt de schrijver dat hij eerst het scenario had geschreven en er daarna met moeite een roman van heeft gemaakt. Wat mij betreft is hij er niet in geslaagd om de juiste toon aan te slaan, die nodig is voor een boek. Ik denk dat de film veel beter is.

Safi, van dizzie.nl

Zazou heeft volkomen gelijk. Vooral voor mensen die veel van drama en actie houden, is deze boek een goede altenatief voor een film. Deze verhaal is op een verfilmde manier verteld, het is een verhaal waar je zonder veel aanpassing, een film van zou kunnen maken.

Ik vind dat Safi te oppervlakkig een opmerking over heeft gemaakt. Het is een boek, vol spanning. Elke situatie is heel goed uitgelegd en er is goede samenhang van elke stuk achter elkaar. Elke situatie had een eigen karakter, waardoor je echt een verbeelding van voor je ogen kon zien. Het boek had ook een verfilming kunnen hebben, maar er zit wel degelijke en verschil in een boek en een film. In de boek heeft de schrijver in de handen, wat je in je verbeelding krijgt, doordat hij bepaalt wat hij heeft geschreven. Maar in een film is dat je eigen keus, het is aan jouw waar jij je op richt, wat jou in dat film heeft geboeid.

 

 

 

 

Het boek De Langverwachte

 

Titel : De langverwachte

Auteur : Abdelkader Benali

Uitgeverij : Vassalucci

Aantal bladzijden : 254

Jaar van uitgave : 2002

 

Personages

Mehdi: Mehdi is de hoofdpersoon van het boek. Een verlegen zeventien jarige jongen. Hij heeft zijn havo diploma gehaald, heeft nog geen plannen voor later. Hij woont bij zijn ouders en zijn zus. Hij verwacht een kind van Diana, die onverwacht zwanger is. Hij is Nederlands, met Marokkaanse afkomst. Hij voelt zich niet een Marokkaan, zoals zijn vader. Hij is erg op zich zelf, hij weet niet wat er in hem speelt. Het is een flat-character.

Diana: Ze is de vriendin van Mehdi, die zwanger is op haar 17e. Ze is een typische Hollandse meisje, blond haar, blauwe ogen. Ze kent haar biologische vader niet. Haar moeder was getrouwd met nog iemand, maar ze zijn gescheiden en wonen tegenover elkaar in een straat. Je komt verder niet veer van haar te weten. Het is een flat-character.

Driss: Driss is de vader van Mehdi. Hij was niet een goede persoon, in zijn jeugd. Toen hij Malika had gevonden, met wie hij ging trouwen, was hij naar Nederland gekomen. Hij heeft een slagerij in Nederland. Het lukte hem nog steeds niet om een rijbewijs te halen. Mehdi vindt hem echt te typisch Marokkaans en ook zijn dochter Jasmina is niet echt blij met hem. Zij te veel naar zich zelf gekeerd, laat niet veel los, behalve op de radio waar hij elke dag naar luisterde en in de spreekuur belt om zijn beklaag te doen.

Malika: Moeder van Mehdi. Ze had geen vader en moeder, daarna verloor ze haar pleegouders en geliefde. Ze had van haar lang Marokko alleen theeglazen gehaald, die ze met liefde poetste. Ze wilde voor haar enige dochter een goed man zoeken, daar ging ze naar bruiloften en feesten. Haar huwelijk met haar nieuwe loopt niet goed. Ze is erg stil, ook over haar kom je niet veel te weten.

Jasmina: De zus van Mehdi. Ze voelt zich niet thuis in haar huis, ze is al de geruzie en problemen zat, waarna ze besluit het huis uit te gaan en op zich zelf te wonen. Omdat ze haar ouders mist komt ze toch weer terug, en maakt de geboorte van Mehdi's kind mee.

Bedoeft: De best vriend van Mehdi. Hij is een jongen waar Mehdi alles tegen kan zeggen. In het midden van het verhaal komt hij te overlijden, onder een koelkast. Hij is de broer van De kaap.

OmarOmar: De pleegvader van Driss. Toen Driss koeien van zijn moeder had gesteeld, had hij ze verkocht aan hem. Omdat OmarOmar zijn thuis situatie snapte, nam hij Driss als een pleegzoon en na Driss kwam er geen mens meer zijn huis binnen. OmarOmar was erg verliefd op Nadia, een meisje uit een arm gezin. Wanneer hij erachter kwam dat ze ging trouwen met iemand anders, was hij helemaal gebroken. Uiteindelijk kwam hij te overlijden naast Nadia, die verlaten was door haar man en ook haar laatste hartkloppen telde.

Rob: Hij was de stiefvader van Diana. Elizabeth was toen ze zwanger was van Diana, bij hem gekomen en de moeder van Rob had haar geholpen. Daarna gingen ze trouwen, maar aan hun huwelijk kwam een einde. Hij ging een huis kopen, tegenover Elizabeth. Hoewel hij daarna niks meer van Diana was, ging Diana toch wel elke nacht bij hem thuis slapen.

Elizabeth: Ze is de moeder van Diana. Ze had op een concert een indiase man gezien, waar ze verliefd op werd. Ze ging met hem trouwen, maar na een jaar kwam er een einde aan de huwelijk. Daarna ging ze hertrouwen met Rob, ook met Rob ging ze later scheiden.

 

Plaats en Jaar

Het verhaal speelt zich voornamelijk af in Rotterdam. De verhalen van Driss en Malika zijn gedeeltelijk in Marokko en na hun komst naar Nederland, ook in Rotterdam. Verder zie je soms dat een hoofdstuk iemand uit het boek in Amerika is.

Het verhaal duurt ongeveer een jaar, dat eindigt met de geboorte van de kind van Diana en Mehdi. Ze wordt geboren in de eeuwwisseling, het was een belangrijke gebeurtenis van het boek.

 

Samenvatting

Eerste blad:

De hoofdpersoon van dit boek is de langverwachte, het kind waar het om gaat. Het boek wordt verteld door een ik-persoon. De ik-persoon is een personage uit het boek, van wie later duidelijk wordt of ze een meisje of een jongen is. Ze is nog een ongeboren kind. Driss en Malika Ajoeb hebben een zoon, Mehdi en een dochter, Jasmina. Mehdi heeft een dochter, die de ik-persoon van het boek is. Driss is opgegroeid in Marokko, maar is op jonge leeftijd naar Nederland gekomen. Mehdi heeft ook een vriend genaamd Boedoeft, die in het midden van het verhaal overlijdt. Mehdi heeft een vriendin, genaamd Diana, waarvan hij een kind krijgt. De ouders van Diana zijn Elizabeth en Samuel Branning. Maar ze zijn nadat, Diana een was,

gescheiden. Elizabeth heeft nu een vriend, genaamd Rob Knuvelder. Rob heeft haar kind geaccepteerd en dus Rob is Diana's peet ouder. De ik-persoon is de kind van Diana. Diana heeft ook een hele goede vriendin, genaamd Gazet van Antwerpen.

Het verhaal is opgeschreven in een niet chronologische volgorde en speelt zich niet op een plek af. Er zijn in het boek wel heel veel terug blikken, die zich van elkaar splitsen, en beginnen in een nieuwe hoofdstuk. De plek waar alles, van het verhaal, samenkomt is uiteindelijk wel Rotterdam.

 

Mijn duim en ik

De ik-persoon beschrijft zijn/haar komst op aarde. Het is niet duidelijk of het een meisje is of een jongen. Later in het boek blijkt het een meisje te zijn dus noem ik haar een zij. Ze heeft een gave, die hij hoe dan ook gekregen heeft van zijn oma Malika. Het gave is dat zij geboren werd, met een duim in haar mond. Ze kent de verhalen van zijn/haar voorouders en weet het te vertellen in de gehele boek. Verhalen, die haar vader Mehdi nooit heeft gekend. Diana was heel erg jong toen ze haar kind kreeg, maar volgens de ik-persoon had ze wijsheid van iemand die heel veel  levenservaring heeft opgedaan. Het kind van Mehdi is geboren in het Sophia Ziekenhuis. De ik-persoon zal ik voortaan de (ik) noemen, omdat hij in het boek  geen naam heeft bekend gemaakt.

Malika, de oma van (ik), is een vrouw die elk persoon, voornamelijk haar huisgenoten, als kinderen ziet en wilt opvoeden. Ze is getrouwd met Driss, een slager die alles stal en zich niet netjes gedroeg in de tijd voor hij Malika had leren kennen.

Malika heeft altijd commentaar op de gedrag van Driss en haar kinderen. Ze probeert van haar man en vooral hun kinderen een 'A-merk' te maken. Ze vraagt bijvoorbeeld Driss om zijn veters goed te strikken, heeft commentaar op de richting waarin Driss zijn haar kamt, kiest welke wasmachine ze moeten kopen, welke kleur auto kopen en dat soort dingen. Dus als bijvoorbeeld Mehdi een dag heel laat thuis komt, vindt Malika dat de merk van B naar C is gegaan, toch gaat ze verder met haar commentaar en pogingen om haar kinderen zo goed mogelijk op te voeden en begint ze overnieuw met alles.

Driss was eens gekomen met vlees. Malika was een beetje verbaast over de mooie stukken vlees die hij voor haar had gebracht. Maar toen ze dichter bij Driss kwam, rook ze een vreemd geur. Ze kon het geur niet negeren. Het was een geur van een vrouw, ze rook er een vrouw in het spel zit. Ze dacht dat Driss met een vrouw te maken heeft, een andere vrouw dan haar.

Diana ziet Mehdi

 Ze had gehoord dat hij de doodstraf verdient en dat hij binnenkort van school zal worden betrapt, maar elke keer als ze hem ziet, verdwijnen die gedachten. Ze wil hem. Helemaal.

Gazet van Antwerpen had ook door dat ze hem leuk vind. Ze zei haar dat ze echt te vaak naar hem kijkt. Gazet zei haar dat ze wel moet oppassen, zodat hij haar niet zag. Ook zei ze dat het wel lang zou duren tot hij haar zou zien. Maar Diana zei dat ze geduld had.

Bedoeft tikt Mehdi en zegt wie er nu aan komt, als hij over duivel praat. Aan de overkant kopen twee meisjes heel veel muntjes om de botsauto's mee te kunnen rijden. Bedoeft was Mehdi aan het plagen dat die meisjes geld hadden en dat hij hun wilde vragen of ze ook mee met ze mochten. Maar Mehdi vond het dus niet goed.

Gazet ziet de jongens ook bij de botsauto's en zegt Diana of ze hun zag, meisje dat haar qua schoonheid ver overtreft, maar qua ervaring en menselijke inzicht ver achter blijft. 'Je prins aan de kade, Mehdi.' Opzicht vond Gazet Mehdi niet zo erg, als zijn griezelige vriend, met een baard. Gazet heeft echt een hekel aan baarden.

Ze schieten langs de auto's en worden onophoudelijk door jongens, geraakt die op een andere manier hun aandacht willen trekken. De jongens zeggen hun dat ze hun rijbewijs moeten gaan halen en maken een gebaar. Maar dat stoort Gazet niet, zie ziet gebaren en laat het langs haar heen glijden.

Gazet zegt Diana dat ze die jongens afgaan, Bedoeft ziet hun ook en zegt Mehdi dat die vriendin vaan haar er wel zin in heeft. Mehdi hoort hem niet. Hij wil haar. Helemaal.

 

Driss en de radio komen toe

 

Driss ging naar de radio bellen, nadat een Marokkaanse schrijver een prijs had gewonnen. Het leek wel alsof de schrijver een baksteen van zijn huis had gepakt en toen met die baksteen een nieuw huis had gemaakt en daarmee heel beroemd werd. Driss had nooit gedacht dat de Nederlandse taal verder ging dan vlees voorbereiden en verkopen aan klanten en een slagerij runnen in Nederland.

 Na het journaal stond het telefoonlijn een uur lang open om mensen de gelegenheid te geven om commentaar op de schrijver te leveren. Maar de lijn was helemaal blank, want dit was waarschijnlijk volgens het Nederlandse volk iets anders dan dat ze verwachtten van de Marokkanen, het stereotype beeld van de Marokkanen. Driss heeft wel gebruik gemaakt van dat uur en belde de radio opgebeld. Hij had heel veel commentaar geleverd. Hij zei dat de schrijver te jong was om te schrijven over zijn ervaringen en verhalen. Het enige wat de schrijver in zijn leven had mee gemaakt was een schoolleven. Driss zei dat hij vast over de verhalen schreef die verteld waren door de ouders. Dat waren familie verhalen, die mag hij niet openbaren. Driss gaf toe dat hij zelf vroeger zelf ook aan meisjes op school, verhalen vertelde en dat iedereen er erg geïnteresseerd in was, ook al was dit ook afkeuring waardig. Hij vond dat vertellen aan mensen minder afkeuringswaardig was, dan schrijven in boeken hierover. Ook heeft hij gezegd dat de schrijver, op zo een jonge leeftijd zich neer moest leggen op de waarheid van een boek en dat was de Koran.

 

Een plek in de paradijs

 

Op een dag, in 1998 werd Mehdi wakker door de herinnering van de avond tevoren, dat zijn moeder voor het eerst zijn kamer was binnen gelopen met een boek en hij kreeg te horen dat : 'Jij moet een plek in het paradijs maken, door naar Mekka te gaan (de belangrijkste islamitische zuil)'. Mehdi vroeg haar of zij ook mee ging. Ze ging niet omdat ze zich zelf niet wilde opdringen, zonder dat Driss zelf het voorstel aan haar ging voorleggen. Mehdi voelde ook waarom hij mee moest volgens de moeder, omdat hij de zoon was van Driss. Een bedevaart voor een wat oudere man, is niet gemakkelijk. Je moet op hele moeilijk belopende oppervlakten lopen en soms moet je zulke grote afstanden lopen, dat je na het begin te hebben gelopen, heel snel moe wordt. Mehdi voelde al dat hij in dat soort situaties, zijn zoon nodig had. Hij voelde wat zijn moeder bedoelde, ook al zei ze dit niet. Hij vond zich zelf er te jong voor, maar toch had hij een verlangen. Hij heeft vanuit  zijn Islamitische school heel veel meegekregen van de koran en over de Islam. Over de verhalen van de profeten en dus de band tussen de Islam en Mekka. Hij heeft erover nagedacht en kon niks anders doen dan toegeven.

Op een dag was Boedoeft bij Mehdi thuis en zag een paar hele oude en waardevolle glazen, die alleen een paar mensen in bezit hadden kunnen hebben. Hij vroeg hoe zij eraan waren gekomen. Mehdi wist alleen dat zijn moeder die ergens vandaan had. Boedoeft vroeg Mehdi daarna  hoe zijn toekomst eruit zag, waar hij naar streefde en voor leefde, wat hij van zijn afkomst wel of niet wist. Dat klonk bij Mehdi in de oren als het verhaal van vragen, waar zijn vader ooit ook over had gehad. Boedoeft zag ook aan Mehdi hoe het bij Mehdi overkwam, hij wilde er niet over nadenken en dit allemaal te ver van hem af lag. Hij kreeg wel het advies om er eens over te nadenken.

 

Een geschikte jongen

 

Er is een brede glimlach op Malika's gezicht en het hele keuken is helemaal overstroomd met glazen, wanneer het ruimte vol zat is ze verder gegaan met het brengen van glazen over het hele huis. Het poetsen van glazen is maar een vrije tijd besteding, wat ze echt deed ondertussen was denken over de toekomst van haar enige dochter Jasmina. Ze denkt er altijd aan om een perfecte man voor haar te zoeken, ze vindt dat het huwelijk het belangrijkste in  het leven is. Het is een plicht om een vrouw in de vleugels van een man te beschermen. Volgens haar wereldopinie heeft elke vrouw een man nodig en elke man heeft een vrouw nodig, ook al zijn dat niet de gedachten die door hun hoofd dwalen. Ze vindt het vulgair dat mensen zich bezig houden met alle onnodige dingen, terwijl iedereen het leven een ding schuldig is en dat is het huwelijk. Maar omdat Driss hiermee zich niet bezig houdt, staat ze hier alleen voor. Ze moet dus zelf naar een weg zoeken, die lijdt tot een succes van haar dochter in de toekomst. Allemaal verlichte huiskamers bezoeken waar vrouwen met elkaar en over een ander praten, allemaal vrouwen die zich achter een make-up masker verschuilen, die je niet eens zal herkennen. Je moet maar eens de huwelijksmarkt begrijpen. Je moet iets aannemen en als je het doet dan wordt van je verwacht dat je iets terug geeft. Eens kreeg ze een Mercedes achterbak vol suiker en heeft ze de mensen bedankt, maar inruil ervoor moet je dus wel door hun verstuurde foto's van jongens bekijken. Maar langzamer wordt ze er kieskeuriger in, het uitkiezen van gezinnen van wie ze een meisje wilt of aan wie ze een meisje geeft. Vrouwen die haar achterna zitten, kijkt ze niet naar en vrouwen van wie ze wel denkt dat ze voor haar iets kunnen betekenen, vallen totaal niet in haar smaak. Ze voelt zich ongemakkelijk bij hen tijdens het praat uur. Deze vrouwen beginnen met praten over de

vrouwen in Marokko, over geld, over het  Midden-Oost en bemoeien zich met de carrières van hun zoons, waar ze uiteindelijk toch niks van begrijpen. Ze zitten te beschrijven hoeveel grote wagens ze wel bezitten. Ze gaat zo naar heel veel gelegenheden toe: Suikerfeesten, bruiloften, waar dan ze doodmoe van thuiskomt. Maar ze heeft ook nooit iemand gehad die haar aansprak, iemand met een goed verdiende baan. Het persoon hoeft geen soortgenoot te zijn, maar wel iemand die geen masker draagt en van wie je later pas achter komt hoe hun echte leven eruit ziet. Hij moet zeker de moeder dochter binding niet verbreken.

 

Geen aanhef

 

Jassin, de neef van Malika had drie dagen heel hoge koorts, waarvan niemand kon voorspellen hoe het verder ging en wat deze koorts met Jassin zou doen. Het ergste was dat zijn moeder naast hem zat, naar hem zat kijken. Het was een hele droevige moment. Op dat moment had iedereen spijt de kamer binnen gelopen te zijn. Toen Jassin steeds meer bijkwam, ging het leven van zijn moeder steeds meer zakken naar de grond, ze werd steeds zieker. De vader ging heen en weer rennen als een gek, de deur in en uit. Uiteindelijk was Jassin genezen, maar zijn moeder was verloren.

Malika stond voor de kamer en durfde de kamer niet binnen te lopen, om te kijken hoe het met haar pleegmoeder ging. Ze werd uiteindelijk door haar pleegvader nog geroepen om te kijken naar haar neef. Stiekem hoopte ze dat haar pleegmoeder zelf op zou staan om dit te vertellen maar dat was niet meer mogelijk, Malika zakte in elkaar en ze was haar dus kwijt, zoals haar pleegmoeder het zou zeggen maar deze keer was het van toepassing op de schoonmoeder zelf.

Jassin was sindsdien sterker dan iemand ooit zou zijn geweest zijn. Iedereen ging, na dat ene dag ervan uit dat iedereen zou gaan sterven, vroeg of laat, maar Jassin zou in leven blijven. Niemand had verwacht dat Jassin zo sterk zou gaan worden door de koorts. Het leek alsof hij door de ziekte en het verhaal van zijn moeder meer kracht had gekregen, ook die van zijn moeder erbij. Zijn moeder moest dit met haar leven betalen om Jassin wakker te schudden.

Jassin is wel veranderd in zijn gedachten. Hij trekt zich terug uit de mensen wereld en houdt na dat ene dag hele andere gedachten als de waarheid. Zijn denk manier is sterk veranderd. Malika krijgt  daar krijg ik een brok ik mijn keel van, ze had niet kunnen voorstellen hoe ze van hem kon houden.

Jassin is een hoofdstuk van de Koran, de meeste mensen toen vertaalden de titel Jassin als 'O mens'.  Een betere naam voor hem was er niet volgens iedereen, omdat hij dus een voorbeeld was van een goed mens, die met zijn eigen kracht zijn koorts had verslagen. Malika groeide met de betekenis van zijn naam, maar voor haar was Jassin een man van het leven. Maar wat Jassin niet goed deed was dat Jassin in de illegale handel zat samen met zijn vader, van vissen, die ze samen schoonmaakten. Hij ging wel altijd als hij naar huis kwam Malika roepen en haar op haar wang kussen, en zeggen: 'Maak je zelf niet kwijt', waardoor hij meer op zijn moeder leek dan anders.

Maar er was een oorlog in Iwojen, waar deze verhaal zich afspeelt. Wanneer koeien werden geslacht, wist niemand meer hoe het lever smaakte. Er liepen steeds minder mensen rond, geiten waren op vlucht. De pleegouder van Malika zwaaide met een bruine koffer waarvan hij  de koffer cijfercode niet eens wist. Hij had de koffer ooit eens van dieven gehad en te horen gekregen dat er een bruidsjurk in zat. Het was een jurk van een meisje dat maar niet wilde trouwen. Dat meisje ging  wel dansen, op andere bruiloften, maar wilde zelf niet trouwen. Toen ze de jurk kreeg, deed ze hem in deze koffer. Hij was toen helemaal weg van het verhaal en kocht de  koffer.

Ondertussen was het chaos in het land, jongemannen als Jassin met zijn vrienden, schuilden in de struiken. Ze maakten gebaren met hun wenkbrauwen, omdat ze niet gehoord wilden worden en daar waren ze uiteindelijk doodmoe van. Ze maakten van bamboetakken nep pennen en dachten  dat ze na dit gedoe, na de oorlog, hier mee zouden schrijven. Hierbij zei de” ik” dat hij nog in de baarmoeder zat en nog geboren moest worden, laat staan schrijven.

Niemand had contact met ze , behalve dat Malika, wie eten en fruit naar ze doorschoof. Voorbijgangers hoorden takken praten en de ongelofelijke geur van het eten liet hen schrikken, maar ze liepen wel verder.

 

Malika hervindt haar vleugels en maakt een jurk

 

Het oorlog hield maar niet op en het kostte steeds jonge levens. Ouders gingen hun kinderen begraven. Maar wat mensen wel de moed gaf naar te streven was, dat ze konden trouwen. Ze schoten gaten in de mensen. Een van de slachtoffer was Malika's neef. Malika wist er niks van, ze was begonnen met het maken van een jurk, omdat die koffer maar niet open gemaakt kon worden. Ze wilde in ieder geval niet laat zijn met trouwen. Het werd een jurk die haar echt heel mooi maakte. Ze had eraan gewerkt zonder dat mensen er vanaf wisten, behalve de vrouwen in het huis.

Ze ging in haar vrije tijd eraan werken, ze ging niet naar begrafenissen van heilige kennissen, sloeg vaak wasdagen over. Ze wilde de jurk zo snel mogelijk af hebben. Uiteindelijke zag je een  glimlach op haar gezicht, wat een teken gaf dat de jurk heel mooi was geworden, maar op dat moment hoorde ze haar pleegvader op de deur kloppen en zeggen dat hij de koffer met de jurk open had gekregen. Malika voelde alsnog niet verslagen door de andere jurk die concurreerde met die van haar. Maar toen kreeg de pleegouder van de vrouwen te horen dat ze niet meer op die jurk kon wachten en dus begonnen was met haar eigen jurk.

De pleegvader was zo bezonken onder de indruk van de schoonheid en het verhaal van de jurk in de koffer, dat hij zich niet eens ging omdraaien om te zien wat de veertien jarige Malika had gemaakt. Zij stond  achter hem  en had de jurk aangetrokken, ze was naar buiten gelopen, uit de kamer. Ze werd er uiteindelijk zo boos van. De jurk van de koffer werd voor haar een gruwel, waarna ze terugkeerde naar de kamer en de kamer weer op slot deed. Maar op een dag lag de jurk van de koffer in de struiken en men bracht hem naar de eigenaar. De jurk vloog weg en de eigenaar ging er als een gek achteraan rennen en smeekte dat geen andere man voor de  jurk zou vallen. Het enige wat hij wilde was dat hij de jurk te grijpen kreeg en dat deze weer terug zou verdwijnen in de koffer en dat hij het nummer van de koffer weer zou

vergeten. De pleegvader kreeg  de  jurk wel weer te pakken en bond haar aan een rek vast  met heel veel knijpers zodat zij niet weer weg vloog.

Ondertussen waren er mensen voor de deur die hem vroegen of hij een dochter had die een oorlog had meegemaakt en alsnog zo mooi kon naaien dat ze haar eigen jurk had genaaid. Ze wilde haar hand vragen in ruil voor een schat. Maar de pleegvader deed de deur dicht. Hij vond dat het meisje op een leeftijd was dat ze alles in goud kon veranderen en dus totaal niet gehuwd kon worden.

Op een dag kwam er een jongen het huis binnen en zag de jurk op de waslijn hangen, ook hij de schoonheid, maar achter hem hoorde hij een stem die totaal in zijn smaak viel en hij wist meteen dat het dat meisje was die een jaar lang haar eigen gemaakte jurk droeg en pas uit zou doen wanneer die andere weer in de koffer zou verdwijnen. Maar daar komt de pleegvader haar weer over de  jurk toespreken.

Maryam, de originele eigenaresse van de jurk in de koffer, was het weer gelukt om haar eigen bruiloft te ontvluchten. Ze was heel blij van haar trouw jurk af te zijn, die de pleegvader van Malika nu in bezit had. Ze was heel anders vergeleken met de persoonlijkheid van Malika. Malika wilde het liefst zo snel mogelijk van het jurk af komen, ze wilde trouwen.

 

Malika en Driss verlaten Iwojen

 

Maar Malika verloor ook haar pleegvader. Driss had hem gevonden in de struiken waar vier mannen waren doodgestoken. De  jurk van de koffer werd dus daarna verkocht aan mensen in de bergen, die er heel veel geld voor zouden geven. Malika trok weer haar jurk aan en die bruine koffie kwam toch van pas, die wilde ze vullen met allemaal belangrijke spullen die ze hiervandaan mee wilde nemen. Ze wilde met Driss uit Iwojen gaan en er nooit meer naar terug komen. Ze noemde Driss toen voor het eerst haar man. Want hij was degene die haar had gevonden en had geholpen uit het jurk en dus hij moest de weg vinden om haar mee te nemen, waar ze ook konden. Malika had geen familie meer.

 

Naar OmarOmar

Het was toen hun laatste blik op Iwojen ( een stad in Marokko ). Ze kon haar zelf niet geloven dat deze stap definitief leidde tot een laatste blik op Iwojen. Ze keek naar Driss en begon ruzie te maken. Maar niemand zag een bruid en bruidegom langslopen, ze hadden geen traditionele kleding aan of zijn niet getrouwd met rituelen. Maar ze zijn wel getrouwd en lopen de stad uit, onderweg kopen ze eten, verwisselen van kleren en die jurk die Malika aan had zag er niet zo prachtig meer uit als toen die voor het eerst klaar was, hoe kon het ook anders ze had hem een jaar lang aangehouden, ermee had geslapen en tegen de muren gewreven. Niemand wist dat ze dit stel nooit meer zouden zien. Malika kreeg heel veel gedachten aan haar hoofd, maar dat was niet meer iets waar ze over wilde nadenken. Ze wilde Driss niet uit haar ogen zien verdwijnen, ze wilde alles van hem weten. Maar elke keer als Driss begon te praten, raakte hij de draad kwijt en het leek alsof hij van de luisteraar verwachte het verhaal af te maken. Ze

vroeg elke keer aan hem hoe ze verder moesten maar elke keer bleef zij zijn antwoord schuldig, maar uiteindelijk zei hij dat hij van plan was naar zijn pleegvader genaamd Omar . Omar te gaan om advies in te winnen. Maar ze gaf Driss wel het bevel dat als Omar Omar weigerde een woord met hun  uit te wisselen, dat hij voor haar een bestaan zou vinden en dus alles moest geven wat ze wilde.

 

De adoptie van Driss

 

Net als Malika was Driss ook geadopteerd. Omar, de man die Driss als een pleeg kind had genomen, was heel erg verliefd op Nadia. Op een vrouw die een vader had, die zelf zijn rijkdom niet eens kende. Hij was zo druk in zijn leven dat hij maar heel weinig contact kon hebben met mensen die speciaal gekomen waren om de hand van zijn dochter te vragen. OmarOmar voelde zich eens helemaal afgewezen en door zijn liefdes verdriet sloot hij zich op in een kamer.

Dat kon zijn vader, een Qaid, een van de machtigste mannen van de regio, niet aanzien. Hij ging dus naar de heer des huizes en hij moest zolang wachten voordat de vader van het meisje er was dat hij daar stierf. De vader, van Nadia, had totaal geen idee waar hij voor gekomen zou zijn. Omar Omar was ingelicht over het incident en belandde daardoor in een hele nare situatie. Hij bouwde een huis voor zichzelf en sloot zich daarin op. Ahmed en Ahmed , twee trouwe hulpen, waren de enigen die contact met hem had. De enige waar OmarOmar wel zorgen voor had, waren zijn koeien.

Maar lang daarvoor had hij een jongen gezien die koeien van zijn moeder had gestolen en aan hem hadden verkocht. Omar Omar besefte hoe moeilijk deze jongen daarna had, met zijn leven en bood hem onderdak. Daarna was die jongen, de verkoper van de koeien, nooit meer in contact gekomen met zijn familie. Die jongen was Driss. Driss was de enige die het liefdesverhaal van Omar Omar te horen kreeg. Dat hield hem niet tegen om zelf nooit te gaan trouwen. Hij besloot om een vrouw voor zijn leven te zoeken. Omar Omar waarschuwde hem, dat een vrouw iemand is die hun leven compleet maakt, maar een vrouw kan van een man ook een la maken en alles naar eigen keuze erin doen en zelf  beslissen de la open of dicht te doen.

Driss had deze gedachte in zijn achterhoofd maar besloot toch op zoek te gaan, aangezien hij toch niks meer te verliezen had. Hij meende dat hij alles al verloren had. Driss vertelde dit alles aan Malika. Hij zei haar dat sinds hij haar kent, zijn leven beter is geworden dan ooit. Malika wist niet of zij ooit van hem zou houden, van iemand die zijn moeder verraden had en in steek had gelaten. Malika zei hem toen wel dat ze dus vanaf nu wel zijn vrouw was en dus hij moest zijn hele leven voor haar zorgen. 

Driss had zich genesteld in het huis, voer de koeien. De twee bedienden waren de enige die contact hadden met buitenwereld, alleen om iets te kopen en geven. Zij mochten ook niet met anderen over persoonlijke leven praten in deze huis. Het was een twee verdiepingen open huis, de wind was het enige die ongevraagd binnen en buiten mocht gaan. Met zijn vieren leefden ze hun wereld in dit huis. Driss was het fort van het huis, de laatste die het huis binnen kwam, na hem gingen de deuren van het huis dicht. Het was een huis waar harde geluiden niet gewoon waren, zelfs de deuren gingen fluisterend dicht.

Dit hele verhaal was Driss aan Malika aan het vertellen. Malika kreeg steeds meer bewondering voor de persoon genaamd OmarOmar. Ze probeerde zijn beeld in te vullen met allemaal gedachten die ze kreeg van de beschrijving van zijn persoonlijkheid van uit Driss. Maar alleen het gezicht kon ze niet invullen. Zijn geloof en het alledaags leven kon hij niet uit elkaar halen. Het was zo in elkaar over gegaan, dat Driss ze moeilijk uit elkaar kon houden. Omar Omar had zich opgesloten in het huis om te voorkomen dat Nadia zou zien hoe zijn leven veranderd was door haar bewuste of onbewuste afwijzing. Omar Omar had een vermoeden dat na zijn dood het huis als een heilige persoon, met een mislukte leven, geëerd zou worden. Mensen zouden hier allemaal bij elkaar komen om over het liefdes leven te klagen of elkaar feliciteren.

Omar Omar had Driss ontmoet op een markt waar hij Driss zag met de verkopers te praten om met zijn praatjes en trucjes zijn koeien, die hij gestolen had, te verkopen. Hij was zeer onder de indruk van deze man die heel veel van geschiedenis af wist, de verhalen van de Spanjaarden met de Berbers, Spanjaarden met Duitsland, Berbers met Arabieren en ga zo maar verder. Driss gaf er soms les in, op de dagen dat hij er helemaal zin in had. Omar Omar vond zijn pleegzoon goud waard en dacht dat hij goed op hem moest letten. Hij zou hem laten gaan, als hij er echt in staat zou zijn. Omar Omar zou niet kunnen voorkomen dat Driss niet zijn hele leven bij hem zou blijven en niet naar een complete liefdesverhaal zou te gaan zoeken.

Langzamerhand, vertelde Driss van het verhaal over zijn moeder en hun gezin. Zijn moeder Moenjika Ajoeb had 7 kinderen, die ze verwaarloosde ten opzichte van haar twee koeien. Ze was een persoon die zo grof kon zijn voor iedereen om haar heen, behalve haar koeien die ze met liefde aaide. De twee koeien waren van haar vader en toen ze hen kreeg was ze van mening dat ze hen  nooit van haar zou scheiden. Al haar zoons accepteerde de liefde van haar voor de koeien en niet voor haar kinderen, behalve Driss. Driss kon hier niet tegen. Op een dag was hij zo ver, dat hij beide koeien met zich mee nam. Ook dit was een van de redenen dat Malika dacht dicht bij hem moest blijven omdat hij net zoals zij, geen familie meer had.

Nadia en Omar Omar hadden elkaar ontmoet op een bruiloft die snel was afgelopen, omdat het in de najaar snel donker werd. Het was een bruiloft waartoe alleen een paar families waren uitgenodigd, Omar Omar had een vader, die een van de machtigste Qaids was van de regio Qaid wilde niet dat Omar Omar met een meisje zou trouwen uit een arme familie en met de tijd zijn obsessie verlicht zou worden, hij zou later iemand anders wel tegenkomen en dus met haar trouwen, maar die dag kwam er nooit. Toen OmarOmar realiseerde dat dat meisje zijn neus was voorbij gegaan, omdat ze al lang met iemand anders zou trouwen, besefte hij dat hij te lang had getwijfeld. Hij had een jaar nodig om hiervan bij te komen.

Driss ging, in de huis van Oma Omar elke dag de deuren oliën en gooide samen met de bediendes alle ramen open maken om de slaaplucht uit het kamer te krijgen en er schone lucht naar binnen te laten.

Het stelen van zijn moeders koeien was niet opeens in zijn gedachten opgesprongen. Ooit als een jonge jongen wachtte hij op de erf van zijn grootvader. De egoïst die hij was, telde hij zijn dagen die hij te lang leefde. Zijn grootvader werd wel 101 jaar die al tien jaar bezig was om te sterven maar overleefde elke dag, de dag ging eerder onder en hij was in leven. Maar toen de dag er kwam, had hij wel een hart dus ging hij er niet meer over nadenken. Uiteindelijk was het zijn moeders beurt om haar leven met de dieren te delen. Dat was voor hem wel te veel dus nam hij de koeien mee en dat ook nog voor altijd.

Driss was dit alles aan Malika aan het vertellen en was ondertussen onderweg naar zijn huis, bij OmarOmar. Ze waren nadat Malika en hij hadden afgesproken om voor altijd bij elkaar te blijven, vertrokken naar de huis van OmarOmar. Hij vond dat Driss en zijn vrouw Malika door hem geaccepteerd zouden worden en zullen daarna lang gelukkig verder leven.

Het bestemming was ondertussen bereikt  en Driss deed de deur open. Driss vroeg Malika naar binnen te gaan, omdat zij de eerste vrouw was die het huis binnen zou treden. De huis van OmarOmar. Dat merkte Malika ook. Uit de kamer kwamen twee identieke mannen naar buiten, van wie zelfs Driss nooit wist of ze elkaar broers waren of ooms waren, maar ze leken identiek op elkaar behalve dat de één een snor had en de ander niet. Driss verwarde de twee mannen, Ahmed en Ahmed, ook met elkaar. Malika wist gelijk dat Ahmed en Ahmed de bedienden ware, over wie Driss het had.

Maar die mannen hadden een treurige boodschap voor Driss. Ze noemde hem Meester, waar Driss helemaal van schrok. Het was een feit dat hij nooit zo genoemd was en betekende dus dat hij in te nabij toekomst de man van het huis zal zijn . Ahmed en Ahmed zeiden hem dat Nadia, de liefde van OmarOmar die ondertussen getrouwd was, door haar man was verlaten en teruggestuurd was naar haar huis. Ahmed en Ahmed hadden het aan OmarOmar verteld en ze hadden dus heel veel dingen voor haar gekocht om haar te geven en Omar Omars droom uit te laten komen. OmarOmar wilde alsnog met haar trouwen. Maar kort daarna troffen ze Omar Omar ziek in bed, wat betekende dat hij niet lang meer te leven had. Driss moest hier snel wat aan doen en dit boodschap aan Nadia doorgeven, zodat ze niet op OmarOmar zou wachten. De spullen die OmarOmar voor Nadia had gekocht waren, bij haar al aangekomen. Driss ging nog eens met meer spullen en vertrok richting Nadia. Malika ging naar OmarOmar toe.

Toen Omar Omar Malika zag was hij heel erg blij, na 30 jaar een vrouw weer te zien die net zo mooi was als zijn Nadia. Ook al was hij ziek, zei hij heel veel dingen om indruk te maken op haar. Driss komt aan bij Nadia. De voorstelling die gegeven werd voor zijn komst bij de huis van Nadia, was heel indrukwekkend. Ze staken vuurwerk af, zonder dat Nadia wist dat het voor haar was bedoeld. Nadat Driss de boodschap had doorgegeven aan de vader van Nadia, zei de vader dat Nadia ook erg ziek was. Nadia hoorde hen en antwoordde dat ze niet ziek was.

Malika was stomverbaasd over de mooie kleuren van het vuurwerk. Het was de eerste vuurwerk show die ze in haar leven zag. Nadat het vuurwerk gestopt was, kreeg ze een gedachte dat waar ze ook gaat, mensen daar ziek neervallen, dat baseerde ze op haar pleegmoeder, daarna haar neef Jassin en zijn vader (haar pleegvader) en uiteindelijk dus Omar Omar.

Met Ahmed en Ahmed loopt Malika naar beneden om de eenenveertig tapijten ze bezaten te bestuderen. Het waren de tapijten van zijn vader Qard. Met zijn drieën gooiden ze de tapijten op de grond tot ze zich zelf uitrolden. Ze begonnen matten te kloppen, wat zo veel geluid maakte dat OmarOmar ook het ritme volgde. Driss verwerkte op zijn eigen manier het avontuur dat hij had beleefd. Nadia weet nu ook dat er medicijnen bestaan waarvan je beter wordt, niet omdat je het moet slikken, of op haar huid moet wrijven maar alleen om er naar te kijken. Kijken naar het moment dat het deur op de kierstond, en mensen voor haar waren gekomen. Ze ging mee met Driss, de man die op ezel een hele afstand heeft gereden, een man die te lui was zijn rijbewijs te halen, rijbewijs deed in deze situatie niet toe. Om een ezel te rijden, heb je geen rijbewijs nodig.

Driss zei haar dat ze er bijna waren. Malika, Ahmed en Ahmed klopten verder op de tapijten en mopperden over de rare en bijzondere tekeningen en figuren op de tapijten. Al die tijd hoorde ze het vuurwerk steeds dichter bij komen. Zee waren nog niet klaar met kloppen. Maar ze beseften heel opzettelijk hoe het opeens heel hard ging regenen en de mensen allemaal naar binnen renden. Omar Omar zag hoe de regen de bestofte tapijten heerlijk schoonspoelt.

 

Omar Omar verlaat Driss, Driss verlaat Omar Omar

 

Nadia stierf in een donkere kamer, naast de man die zijn hele leven op haar naam had geleefd. Iedereen had hun allebei alleen gelaten  in de kamer. Ahmed en Ahmed, Driss en Malika klommen naar het dak, waarvan je een uitzicht had op de weg voor het huis. Ze gingen allemaal praten over wat ze allemaal hadden meegemaakt en hoe ze verder gingen in hun leven. Omar Omar een boodschap gegeven aan Ahmed en Ahmed, om Driss hun meester te noemen en dat hij dus alles wat hij had aan Driss na liet. Hij had hun erop gewezen om niet te gaan huilen, ze konden ze zich niet inhouden en toonden een beetje van hun verdriet.

Ahmed en Ahmed vroegen meteen wat Malika's dagelijkse gewoontes waren op het gebied van etensroutine. OmarOmar had allemaal dingen gedaan, die zijn vaders gewoonte waren. Zijn vader werkte bij de landstreek, Omar Omar had geen vrouw in huis dus in principe was hij degene die nadacht over de huishouden. Maar dat moest veranderen, Driss moest het veranderen.

Er wordt van Driss verwacht dat er een nieuwe traditie komt in plaats van de oude traditie, dat zijn vrouw zou regeren in het huis. Er werd verwacht dat hij een begin maakt met het verkopen van spullen en goederen, die in een jong land goed van pas zouden komen. Ze verwachten te veel van hem. Driss keek hen aan en zei niks maar na 3 dagen antwoorde hij dat hij het land zou verlaten en allereerst de koeien terug zou brengen, hij heeft iets anders gekregen om zijn vrijheid ermee af te kopen en dat was de erfgoed. Hij wilde hier niet meer verder wonen.

Het was niet wonderlijk dat de ouders van Jasmina en Mehdi het land in nood hadden verlaten. Malika had geen ouders meer en Driss zweeg, zijn biologische moeder en gezin, ze dood. Ahmed en Ahmed gingen niet met hen mee. Nadat ze weg waren, moesten ze wel wat gaan doen als werk. Ze gingen zorgen voor bejaarden. Malika kwam op het idee alles weg te verkopen, de koeien, maar het huis mogen Ahmed en Ahmed houden.

Ze besloten naar Óllanda te gaan, een land waar ze niet naartoe willen maar er toch zouden eindigen. Malika was vastberaden om in de huis kamer van de nieuwe huis, een kast te plaatsen waar alles in komt te staan, die vloeistof bestendig zijn. Dat deed ze ook toen ze er was. Het zijn allemaal thee glaasjes, soepkommen  en ook wijnglazen voor de sier. Ze zijn nog niet weg en zijn van plan van het erfgoed af te komen.

Er liep een man op straat die riep, het luie volk van Marokko toe om op te staan, iedereen moet gaan werken. Hij heeft het over de vorstelijke bemanning, of de lange uitslapers. Malika ziet hem en hij spreekt hun aan. Ze lopen achter hem aan. Ze komen aan bij een plaats waar mensen op de lijst staan, met namen van mensen die moeten blijven of meegaan, komen of

afgaan. Het was blijkbaar een plek waar ze wilden zijn, een plek met mensen die ervoor zorgden dat je naar Europa kon gaan. Driss wordt door Malika naar binnen gestuurd en dus na vele malen terug gestuurd te zijn mag hij toch gaan, zonder Malika. Dat komt omdat vrouwen het land niet uit mogen dus keert Malika terug.

Ahmed en Ahmed zijn heel blij Malika te zien, eindelijk iemand met wie ze samen in de Ramadan kunnen zijn, de eerste Ramadan van hun zonder OmarOmar. Maar er is iets dat Driss steekt, de koeien die hij niet kon gaan verkopen en terug wilde brengen naar zijn moeder. Hij zal aankloppen en helemaal niet weten niet hoe hij zal worden ontvangen, Misschien is zijn moeder hem vergeten of zijn er andere koeien in plaats van deze twee gekomen. Voor dat hij weg zou gaan, zou hij als eerst dit doen.

Malika bij de douane

 

Het was nu Malika's beurt om naar Ollanda te gaan, eindelijk na zo lang gewacht te hebben. Malika krijgt de glazen van het huis van Omar Omar mee. Ahmed en Ahmed weten dat er geen bezoek meer bij dit  huis zal komen, bovendien zouden zij hun, in Ollanda, gaan bezoeken. Dat grappen ze. Maar bij de douane wordt ze staande gehouden en wordt ze verzocht het glazen, breekbare goederen, niet mag meenemen. Het zijn tegen de voorschriften. Maar Malika vindt dat ze de glazen hoe dan ook mee wil nemen, steeds meer mensen bemoeit met de ambtenaar en ze zeggen dat ze deze vrouw moet toestaan om de glazen mee te nemen. Malika, zonder kinderen , zonder portretfoto’s, geen dirham op zak, zonder ouders hier staat om haar glazen mee te kunnen nemen. Ze zegt met volle overtuiging dat hij zijn geloofwaardigheid kwijt is geraakt, omdat niemand hem gelooft met zijn voorschriften verhaal en al. Maar met alle geluk heeft de vliegtuig geen vertraging en dus mag Malika haar glazen mee nemen. Malika zat naast een jonge bruid, waar ze goed mee kon praten. Na aankomst in Nederland staat het vliegtuig 3 uur stil en Malika ziet een lange dunne man, wie een naam op de arm heeft die ze niet ziet. Het eerste indruk van Nederland dat ze krijgt is dat ze daarna nog 3 uur moeten wachten tot ze de deur open kregen en het raarste was dat ze een man waarmee ze 5 jaar geleden getrouwd was  niet eens meer herkent. Het was Driss, die niet meer eruit zag als de oude Driss. Hij had zich aangepast. Malika nam een  video band om voor haar zussen, denkbeeldige zussen die er nooit waren geweest, toen ze thuis kwam. Ze vertelde over de geluiden en de verveling, over de hagel die er zo voelde als spijkers. Tram vond ze op een rijdende machine lijken. Wat ze niet helemaal leuk vond was dat ze van Driss verboden was met de Arabische buurvrouw uit Casablanca te praten, want die zou nou eenmaal je op vreemde gedachten brengen.

 

(Terugblik naar het eerste hoofdstuk): Daar staat Malika op de gang, niet voorgesteld aan Elisabeth, ze moet nog op adem komen maar ze zegt Driss dat zijn geijsbeer het komst van zijn kleinkind niet zou versnellen. Nu breekt de (ik) een lans voor de zwijgzaamheid van Malika.

 

Malika slaat terug

 

 Driss was niet meer de oude Driss meer voor Malika. Deze Driss had ze nooit gekend, een luie man die op de bank films zit te kijken of een favoriete satellietschotel heeft gevonden met honderden kanalen, om er afleiding in de zoeken, van zijn wees zijn die zijn land voor altijd had verlaten en er nooit meer terug zou komen. Tv kijken was niet een gewoonte in Marokko. Malika had hem een twee dingen gevraagd, een om zijn rijbewijs te halen en twee om terug te gaan maar Iwejon, zijn moeder op te gaan zoeken.

Hij had haar een roze rijbewijs in de handen gegeven maar zoals Malika hem altijd door had, is ze deze keer ook niet ingetrapt in het feit dat de rijbewijs nep was. Geld en rijbewijs hebben een watermerk, wat zichtbaar wordt als je het voor zonlicht houdt en dat zag ze niet aan het rijbewijs. Driss was zich helemaal schuldig aan het voelen, hoe kon het dat ze een echte en een neppe rijbewijs kon herkennen. Uiteindelijk moest hij toch de belofte die hij aan zich had gedaan, verbreken. Hij beloofde Malika om beide te gaan doen voor haar.

Driss moest terug denken aan de tijd van toen hij 17 jaar was en eens met zijn moeder naar de hemel keek. Zijn moeder zei hem dat iedereen dicht bij huis moesten blijven, anders zouden ze iets overkomen. Dat was precies de voorbeeld van zijn moeder voor hem om niet te doen, wat hij deed. Hij is zo ver van zijn echte huis vandaan, dat je er lang niet met een auto aan komt.

 

De Klompvoet van Lachman

 

Driss Ajoeb was de laatste kandidaat voor het rijexamen, die zou worden begeleidt door vijf en vijftig jarige man, met een rechter voet van maat 48, Meneer Lachman. Zijn vrouw, zijn dochter en zijn broer die special voor hem was overgevlogen uit Suriname, waren allemaal gekomen om zijn laatste werkdag hem uit te zwaaien. Maar alsnog waren deze mensen niet genoeg om zijn afwachting maar af te stemmen op. Hij wachtte op zijn zoon, die was lang geleden van huis was weggelopen, een nooit meer terug kwam.

Lachman was een man die zich totaal kon ontspannen door de yoga die hij elke ochtend deed, behalve zijn rechtervoet, die hij niet kon ontspannen. Terwijl Lachman op Driss zit te wachten is iedereen druk bezig in gesprek. Zo is Sjiva, de dochter van Lachman druk met zijn oom aan het praten over wat hij gemist heeft in al de tijd dat hij niet in Nederland was. Haar oom is wel beetje verbaast over de woorden die in Nederlandse taal zijn bijgekomen, maar hij is dus niet de enige die haar veranderde taalgebruik merkt als hij praat met Sjiva, want Sjiva doet rechten.

Lachman dwaalt af in zijn jeugd tijden. Driss is er nog lang niet.

 

De slapelozen

 

De moeder van Diana was verliefd geraakt op Samuel Black Crow Branningen, een Amerikaan van Iers-indiaanse afkomst, die een tocht door Europa wilde maken. Hij ging deze tocht maken, omdat zijn moeder eens had  gezegd dat als ze geld had en tijd had dat ze 5 Europese talen zou leren en een continent zou bezoeken. Dat deed hij nu in haar plaats, hij maakte een tocht door Europa, met de erfgoed van zijn moeder die was overgebleven, na overleiden van haar. Maar onderweg was het vlucht uitgesteld en moest hij in Den Haag in een hotel overnachten. Het was een man naar wie iemand zou kijken en zich af zou vragen wat zijn afkomst was.  Doordat hij wat tijd had in Den Haag ging hij naar een concert van Golden Earring, die toevallig ook in deze jaartijden plaats vond. Hij was er, ook al vond hij het muziek niet heel boeiend, maar er was een vrouw die haar ogen van hem niet af kon krijgen wat hij daarna ook in de gaten had. Elzabeth sprak met hem in Nederlands, wat hij niet verstond en Elizabeth verstond hem ook niet, ook door deze lawaai, wat het concert uiteindelijk voor Elizabeth voorstelde. Ze gingen naar een café en door over van alles te hebben gepraat, zei Samuel dat hij terug moest naar Arizona in U.S.A. Elizabeth was van Wassenaar, in The Hague. Daar in het café, wisselde Samuel zijn adres uit en na een jaar bevonden beide van hen in een woestijn gebied, waar Samuel het over had. Hij kwam hier heen omdat hij zijn wortels, veel over zijn voorouders wilde weten.

Hij had een Indiase moeder, met wie hij eens ruzie had en gingen na een tijdje niet met elkaar gingen praten. Na een paar dagen had Samuel er spijt van en had voor haar een beker gekocht, na het tevoorschijn brengen van het beker, zag hij pas dat het in duizenden stukken was gebroken. Daar was zijn moeder in teleurgesteld geraakt en ze wikkelde deze beker weer in de krantenpapier, legde het weg. Zijn moeder was een tijdje later overleden en dat was voor Samuel de tijd om over zijn voorouder te gaan zoeken. Deze zoektocht leidde hem van een leven tussen mensen, naar een leven zonder mensen. Het leidde naar deze woestijn. 

Elizabeth vond het heel raar dat iemand die zo met een mens bezig was, zo ver van het mens vandaan was geraakt. Na een tijdje was Elizabeth zijn aanleiding, die hem met de wereld en tussen mensen zou brengen. Ze zouden weg gaan van deze woestijn. Samuel zou zijn ervaringen met mensen kunnen delen en allerlei extracten van planten, die hij had uitgevonden. Hij zou de rust aan mensen kunnen bezorgen, waar hij goed in was, door massages te  geven. Elizabeth was zwanger geraakt van Diana. Maar na een jaar besloot hij weg te gaan.

Hij verliet Elizabeth met haar kind en Elizabeth keerde terug naar haar oude leven. Ze zag er niet meer zo uit als ze vroeger deed, ze was van huidskleur heel veel tinten donkerder, door de zon van het woestijn. Maar ze vond wel een man die haar dochter accepteerde en uiteindelijk bij elkaar gingen intrekken. Elizabeth was heel blij met Rob, ook omdat ze een vader wilde voor Diana. Ze bleven bij elkaar tot ze uit elkaar groeiden en tegen over elkaar gingen wonen.

Elizabeth ging scheiden met Rob, maar Rob zag Diana nog als zijn dochter, ook al was ze dat niet. Hij had een huis gevonden, die tegenover zijn ex-vrouw was. Hij vond het niet heel boeiend om te denken aan de leven na de scheiding, elkaar wel elke dag tegen te komen. Elizabeth kon als ze wilde recht in zijn woonkamer kijken, naar de Rob die ontbijt heeft klaargemaakt voor Diana.

 

Onverwachte bezoek

 

Het begon op het moment dat Diana Mehdi bij het fietsenstalling aankeek, alsof hij geroepen werd dat zij van hem was en dat voor altijd zou blijven. Diana had hem zover gekregen dat hij om drie uur in de ochtend tussen twee huizen stond en hij niet wist welke huis van haar vader was en welke van haar moeder. Hij drukte op de gok de bel van een van de huizen en er kwam een hele lange meneer de deur open maken. Hij vroeg wat hij hier te zoeken had maar op dat moment besefte Mehdi dat hij alles over haar wist, alles tot haar uiterlijk en innerlijk, behalve haar naam. Maar hij vroeg op z'n vriendelijke toon aan hem waar de dochter was van de vrouw die hier woonde. Floris-Jan kon zijn oren niet geloven, te beseffen dat Elizabeth ook een dochter had.

Elizabeth hoorde dat er iemand voor de deur stond en kwam naar beneden. Ze antwoorde hem dat Diana bij haar vader woonde, aan de overkant. Mehdi ging richting de aangewezen huis. Hij ging met de steen op haar raam gooien en ze deed de raam open, het leek alsof ze op hem aan het wachten stond al die tijd.

Ze vroeg hem bij de voordeur te komen en na dat ze de deur open deed hield ze hem vast en loopt zachtjes met hem naar boven naar haar bed.

 

Mehdi kan het leven niet meer ontkennen

 

Mehdi was er een tijdje in de kamer van Diana en Diana gaf hem een compliment samen met een belediging. Hij had hele mooie en vreemde ogen maar hij leek wel een wees.

Mehdi was in de nacht vertrokken naar Diana, hij wist helemaal niet waar ze woonde, de enige wat hij wist was dat ze op de dure gedeelte van Kralingen (wijk) woonde, waar de andere gedeelde helemaal niks mee te maken had. De trammen reden niet zo vroeg en er waren geen bussen. Hij kon niet met de taxi omdat hij geen geld had. Kralingen was een uur afstand van uit zijn wijk gedeelte, hij moest te voet. Het was heel raar dat beide van Diana's ouders tegen over elkaar woonden. Diana legde het uit. Het huis tegenover haar moeder, stond te koop en een makelaar had Rob aangewezen dat huis na een paar jaar in prijs flink zou stijgen, dus greep hij de kans, ook al was dat niet ver van Elizabeth vandaan. Maar Diana loste haar liefde voor beide ouders op, door bij haar moeder te ontbijten omdat ze te lekker ontbijt kon maken en bij haar vader te slapen, doordat hij als een bikkel bed kon opmaken.

 

Nu

 

Mehdi bevond zich op de een persoon bed, naast Diana om zes uur in de ochtend. Hij was er nog steeds heen. Hij ging het huis uit en liep door de straat, zijn ogen gericht op de mensen massa die overstak. Zijn gedachten dwaalden naar zijn vader.

Driss had hem eens gezegd dat Mehdi naar hem toe rende en helemaal blij was bij zijn vader, maar het was een vergissing van hem. Hij liet zich van hem weg vallen rende terug naar zijn moeder en dat was de plek waar hij wilde zijn. Zijn vader en moeder hadden hem een taart gekocht en Mehdi was er helemaal blij me, hij hield het vast en draaide ermee, waardoor het op de grond viel. Mehdi had toen gezegd dat het zijn ouders schuld was, hem te taart in de handen te hebben gegeven.

Toen wist Driss dat zijn kinderen, zijn kinderen niet zijn, als ze de schuld aan hun ouders geven, wanneer ze zich iets aandoen. Mehdi had de familie album doorgezocht naar de foto's van hem met zijn vader, maar er waren alle combinaties behalve hij met zijn vader. Dat bracht hem op een idee, waarom was zijn vaders gedrag het tegenovergesteld aan hem? was hij zijn echte vader wel? Hoe zou zijn echte vader hem noemen? Antar? Mosa?...

Mehdi was door deze gedachte heel boos geworden en stak voor het eerst een sigaret aan in zijn kamer. Hij rook stiekem een half pak per dag. Zijn vader was geen roker, nog een teken dat hij zijn vader niet zou kunnen zijn. Toen kwamen zijn vergeten beelden weer terug, zijn moeder had hem eens gezegd dat hij niet moest gaan roken zoals zijn vader . Zijn vader ging vroeger wel roken, maar zijn moeder had hem blijkbaar afgeleerd. Als hij zijn vader niet zou zijn, wie was zijn vader dan? zou het iedereen kunnen zijn?

Mehdi dacht aan de momenten dat hij altijd zo dicht mogelijk bij de beugelbekje rook, zoals hij Diana altijd noemde, op school. Hij dacht dat hij ooit haar eens eentje zou aanbieden en dus zo met haar contact kon maken. Ondertussen zat Mehdi in een auto naast een instructeur en reden verder. Hij dacht over van alles en nog wat. Mehdi zou DNA test van zijn vader kunnen doen, maar daar had hij geen geld voor. Naar buiten kijkend zag hij een massa de zebrapad oversteken maar alleen een meisje trok al zijn aandacht. Ze had hele diepe blauwe ogen als een slang en na het open doen van haar mond zag je ook haar beugelbek. Het was Diana.

Mehdi wist dat zijn vader getrouwd was met een Marokkaan, maar zijn keuze lag zeker bij iets anders; Blond. Blauwe ogen. Hij dacht daarna weer aan Diana. Diana had nooit een aansteker bij zich, ze stook haar sigaret altijd aan bij iemand anders. Het was hem gelukt om met haar te kunne praten. Hij had haar sigaret aangestoken, er was toen niemand die haar sigaret kon aansteken. Van dat moment had hij mooi gebruik gemaakt. Toen kwam hij er ook achter dat Diana hem niet alleen zag als een jongen die haar sigaret aan stook, maar veel meer. Hij dacht dat hij haar ooit, met zijn echte vader erbij als getuige, ten huwelijk zou vragen. Ze zouden alle drie in die restaurant alles eten wat er op de kaart stond en hele weg naar huis, van zijn nieuwe echte vader, non stop praten.

Gek genoeg had hij nooit het gedachte dat Malika zijn biologische moeder niet zou zijn. Hij had haar op een of andere manier als een echte moeder geaccepteerd. Malika was altijd bezorgt over Mehdi, wanneer hij bezig was met het halen van zijn rijbewijs. Ze had gezegd dat wanneer hij een rijbewijs op zak had, hem zelf veel plezier zou opleveren, maar zijn ouders de ellende van het verdriet. Ze was heel erg bang, voor een auto ongeluk.

Mehdi had eens Driss gevraagd om hem te vertellen hoe het was om rijlessen te volgen. Driss had geantwoord dat als hij zijn vaders weg zou volgen, dat hij er nooit een zou halen. Mehdi vond het heel raar, dat zijn vader het niet wilde vertellen. Waarom zweeg hij? Waarom wilde hij het niet zeggen? Driss had gezegd dat hij een rijbewijs had gehaald, maar toen was het wel zo gratis te behalen. Het was een soort van een cadeau en niet zoals nu als straf.

 

De autobiografie van het vlees

 

Natuurlijk zou er een tweede keer komen, nadat hij met haar op de bed lag, om drie uur in de ochtend. Deze keer was het geen ochtend. Het voelde deze keer heel anders, omdat zij het initiatief had genomen hem te vragen naar haar toe te komen. Elke woord dat ze zei, de manier waarop ze zijn naam zei als 'mijn Mehdi' voelde hij, hoe erg  ze gezonken was in het moment, door met hem en alleen hem te zijn. De vader van Diana was weg, hij was een tafel voor de woonkamer aan het kopen. Hij zou er pas heel laat zijn en dus tot hij er was, zouden ze geen zorgen hoeven maken om gezien te worden. Het komst van Diana's vader was wel wat Mehdi heel opdrong, door snel weg te gaan, maar Diana stelde hem wel steeds rustig.

 

Mijn Mehdi

 

De ongeboren kind is hier aan het word:

Het is gebeurd en ik heb er niks van gemerkt. Grote gebeurtenissen vinden plaats als je er niet bij bent. Vandaag in Kralingen-West en ik ben erbij betrokken. Mehdi pakt zijn spullen en Diana helpt hem aankleden. Je mist iets, doordat je bang bent iets te missen, mis je het gehele kern. Dit behoeft niet echt een grote aankondiging. Het zint mij niet hoe mijn ouders zonder rekening te houden met het voorwerp van aandacht tot die daad zijn gekomen. Een gekreukelde Jip en Janneke bed, zegt al heel veel. Nu ben ik er, dus neem ik volop tijd om in het verleden van mijn toekomstige moeder te kijken, die nu uit het douche stapt. Nu word ik nieuwsgierig naar hoe ze eruit ziet, voor ik geboren zal zijn, na 9 maanden. Nu hoor ik haar een handdoek van het rek halen en een naam neuriën die mij goed doet; Mijn Mehdi.. Mijn Mehdi. Ze komt naar de kamer en zo zal ik te zien krijgen wat nooit een ongeboren kind te zien heeft gekregen, een moeder voordat ze moeder was.

'Wie is daar', zegt Diana. Het is Rob, het was voor Mehdi de tijd om snel weg te gaan

 

Een nieuwe wasmachine

 

Van dat laatste gebeurtenis, bezoek van Mehdi naar Diana, is Diana ongewild zwanger. Op de dag dat Mehdi's ouders naar een winkelcentrum reden, ver van hun winkelcentrum vandaan. Ze wilden geen bekenden tegen komen en gerust in een winkel rondlopen, om een wasmachine te kopen. Maar toch komen ze een jongen tegen, 'Dat jongen lijkt sprekend op Mehdi', zegt Driss tegen Malika. Malika antwoordt dat het ook hun zoon is. Maar ze is wel verrast naar hoe zelfverzekerd hij daar loopt, deze keer met stevige stappen en gestrikte schoenen. Schoenen dat Driss's mond hield, toen hij de prijs hoorde en zag hoe snel ze sleten.

Driss moest ook denken aan hoe hij zijn zoon anders zag deze dag, voor wie hij de schoenen had aangedaan en naar wie de stappen naar toe gingen. Malika vroeg Driss om hem te achtervolgen, want dit was volgens Malika niet een plek die hij had geleerd om te bezoeken. Malika maakte zich zorgen om het feit, dat hij misschien een foute stap zou nemen, wat ze later niet meer zouden kunnen veranderen.

Hoe graag Driss ook het zelfde wilde, wilde hij hem niet achtervolgen. Malika zei hem dat Mehdi met hun mee moest om de wasmachine uit te zoeken, ook al was het maar een smoes om Driss te overtuigen hem te achtervolgen. Driss zei dat Mehdi nu volwassen is en dus zijn eigen paden wel goed kent en dus dat ze hem moesten laten gaan naar de schoolfeest (Driss dacht dat hij naar de schoolfeest ging). Malika had hem met diepe gesprekken gewaarschuwd voor een de onomkeerbare daad die hij zou kunnen verrichten. Ze zei wel dat hij met hem moest gaan praten, over de grenzen en het geloof. Malika vond dat Driss zijn zoon op de pad moest krijgen en Malika haar dochter Jasmina.

Wasmachines worden bekeken en gekeurd, een behulpzame winkelbediende die zich staande naast de vragen van Driss en Malika bekijkt elke machine. Driss staat zich al de hele tijd af te vragen of hij wat hij in de auto had gezegd, echt daadwerkelijk had gezegd of alleen maar had voorgesteld.

 

Afscheid van Boedoeft

 

De eerste avond dat Mehdi grondig met zichzelf en Bedoeft te hebben overlegd, dat hij niet met haar zou zoenen, uiteindelijke met haar naar bed ging. Door Bedoefts waarschuwingen was hij diep in zijn hart van plan om Diana te weigeren. Bedoeft fluistert zo in zijn oor: 'Neem alles met je innerlijke camera op en knip alles eruit wat je niet in wilt hebben. Het vlees is zwak, maar maak je geest sterk en jaag de duivel'. Maar hij komt makkelijke van deze woorden af dan het matras waar hij voorzichtig op wordt geduwd. 'Heb genoegen met wat je fantasie je geeft, laat het op een kiertje zijn waardoor je naar buiten kan kijken'. Nadat hij het daad had verricht schoot hem binnen dat hij Bedoeft moest bellen. Bedoeft was heel nieuwsgierig. Hij zou pas slapen als Mehdi alles had verteld aan hem. Diana werd wakker en zag hoe Mehdi zo vragend in zijn gedachten was gezonken en zo naar haar keek.

Hij werd wakker met herinnering dat hij moest rijden. Maar had ook sms’en ontvangen dat hij vanmiddag Chinezen wat vlees moesten verkopen. Hij werkte in de slagerij van zijn vader. Driss zegt niets over dat Mehdi er laat was gekomen maar Mehdi moest wel mee werken. Mehdi heeft door hier te werken wel veel geleerd over de houdbaarheid van vleessoorten. Je moest ze zo veel mogelijk verkopen. Het was het niet aan te raden vlees in de koelcel te bewaren. Er zat veel energie in vlees klaar om verbrand te worden door mensen, om mens in leven te houden. Maar toch zeggen ze op de televisie dat het slecht is. Mehdi schoot binnen dat zijn vader al heel lang veel klanten heeft verloren. Eerst door slagersjongen die een eigen slagerij begon, daarna van klanten, van wie de vragen te ingewikkeld waren en hij er geen antwoord op had en nu de televisie, waardoor hij boze berichten krijgt over het vlees.

Bedoeft trekt zijn schoenen aan en laat zich niet tot heiligheid opjutten. Aan het eind van het straat is er een voetbalveld en een bank. Een bank waarop de spelers zitten, op elkaar te

wachten. Maar Bedoeft gaat er zitten. Het bank was een plek van time-out. Bedoeft was aan het wachten op Mehdi en ze treffen elkaar achter een tuin en praten over van alles en nog wat. Mehdi vertelde hem dat hij het meisje heeft aangesproken die hij vaak in de gaten hield. Hij zei dat ze het hadden over tabak welke het best was Turks of Amerikaans. Bedoeft zegt van Turks, maar Mehdi zegt dat ze Amerikaans beter vond en dat iedereen eigen smaak heeft. Bedoeft werd er boos om en zegt dat hij de kerk er niet in het midden moet houden. Hij is te aardig en praat haar mond na. Hij moest zijn mening niet naar de achtergrond laten verdwijnen en haar na praten, over bepaalde onderwerpen, waar hij eerder anders naar keek.

Bedoeft heeft altijd verhalen over dat je zich niet moet verleiden tot een vrouw. Een vrouw kan je maken en je breken. Bedoeft zegt hem dat hij de waarheid moet zeggen over de relatie van hem met dat meisje die hij altijd bezoekt. Maar Mehdi heeft daar geen behoefte aan, hij zegt niet wat Bedoeft wilt horen. Er was een regel met Mehdi en zijn woorden. Bedoeft is er wel zeker van dat Mehdi het niet tegen hem wilt zeggen, want als hij zegt dat hij iets niet doet, doet hij het juist wel. Dat was nu ook het geval.

Maar daarna veranderen ze van onderwerp. Bedoeft zegt dat hij morgen hun auto gaat vol laden met Tupac, chips en cola, al vindt zijn vader het verderfelijk. Hij vindt dat coca cola is uitgevonden om je hersenen mee op te lossen. En zo praten ze verder.

Dit waren de laatste woorden die Mehdi en Bedoeft tussen elkaar bespraken!

 

 Het slechte moment dat je over tijd bent

 

Diana had mondeling Duits, toen ze besefte dat er iets niet goed was. Ze had samen met haar vrienden Gazet van Antwerpen in centrale bibliotheek van Rotterdam allemaal boek uittreksels en samenvattingen in elkaar geknutseld. Ze hadden bijna alle boeken, van de boekenlijst, identiek op een na. Dus vroeg Gazet Diana dat ze elke vraag moest onthouden tijdens de mondeling, want de kans was groot dat ze het zelfde gevraagd zou worden. Terwijl Gazet bijna haar oor tegen het deur houdt, en merkt dat er bij Diana iets misgaat, geeft het docent het eerste voorzet. Maar Diana verontrust door het gevoel in haar buik. Ze komt naar buiten. 'En?', zegt Gazet. Ze zegt dat ze zwanger is. Gazet verbaast zich.

 

Ouders van nu

Diana is geschrokken en wil zo snel mogelijk een oplossing voor deze probleem. Gazet van Antwerpen is echt een hele goede vriendin, haar best vriendin zelfs. Ze lijkt alsof ze een Vlaams piloot en Russische Ballerina is. Ze vindt dat radicale problemen, radicale oplossingen zoeken. Russisch omdat ze echt de benen heeft als russen en piloot omdat ze altijd boven de zaken uit stijgt, zonder er zweverig van te worden.

Het eerste wat ze deed toen ze bij Diana op bezoek kwam was wat Diana had bedacht en wat haar plannen waren voor later. Ze is Diana's vriendin omdat een: Diana haar afkomst wel leuk vindt en twee: omdat ze niet ophoudt haar overvolle hoofd te legen. Diana was aan het

vertellen maar ze was begonnen veel te veel om de zaak heen te praten, dan over het zaak te praten.

Gazet had weinig regels in haar leven, maar was er wel streng in. Ze was wel katholiek gedoopt en vond ook dat abortus niet goed is maar verder was dit wel de enige wat ze van het geloof aan naam. Ze vroeg aan Diana of ze het wel veilig had gedaan en ja hoor Diana gaf toe dat dat niet iets was waar ze op dat moment aan had gedacht. Diana ging wel even een poosje over nadenken en toen gaf ze wel het antwoord. Gazet was er zo erg boos op geworden. Ze vond dit helemaal niet kunnen. Ze was helemaal geïrriteerd. Gazet zou voor de zekerheid toch een test halen voor haar. Ze doet dit alleen voor haar omdat ze elkaars hartvriendinnen zijn.

Later op de dag is Diana met Mehdi en zit te bladeren in tijdschriften van ouders met hun eerste kind. Dit doet ze expres, om zo het onderwerp aan te knopen. Mehdi neemt het helemaal niet serieus, als Diana echt vraagt hoe de twee ouders met hun kind staan op de foto. Mehdi grapt dat ze acteurs zijn en dat de vrouw liever die man vast heeft dan het kind, omdat ze op de foto zo naar de man kijkt. Diana vraagt hem stel dat ze zwanger is, zou hij dan haar toelaten om abortus te plegen. Mehdi zegt wel ja op dat, maar Diana zegt daarna dat ze echt zwanger is en blij is met het antwoord van hem, want ze dacht dat ze eindelijk van het probleem af zou komen. Mehdi bedoelde het niet echt en zegt haar dat ze het kind moet houden en probeert haar rustig te stellen.

Er gaan twee telefoontjes naar twee mensen. Alleen een neemt op en de andere eindigt in een lange stilte, dat is het telefoon naar Bedoeft. Diana en Gazet waren er wel met elkaar eens, over het feit dat ze geen kind kan hebben op deze leeftijd. Diana vertelt Gazet dat Mehdi het kind verwelkomt en vindt dat wat een ziel heeft, het moet bestaan. Mehdi had het gezegd niet omdat heel streng gelovig was in het verbod van abortus in islam, maar hij wilde zelf ook het kind laten bestaan. Hij was anders opgevoed, zijn ouders hadden veel gezegd over het feit dat moeders het meest geliefd waren bij God. Hij kon zich niet voorstellen dat hij het vrucht van zijn daad niet wilde aanvaarden.

Mehdi was met Diana bij een dokter. Hij was aan het kijken naar een schilderij van een jonge vrouw en hij voelde dat onschuldige zachte ogen, beschuldigd naar hem keken. Diana kwam naast hem zitten, niet zoals Diana ooit was. Diana zag dat Mehdi op dat moment afwezig was, een manier om van ze bizarre situatie te ontsnappen. Ze vroeg toch aan hem wat er was. Hij zei met een bibberende stem: 'Dat meisje is boos op mij, nog nooit eerder zo gezien'. Diana keek rond en zag dat behalve haar alleen en verpleegster het kamer in en uit ging, maar zij was niet degene waar Mehdi over had. Ze keek naar de richting waarin Mehdi keek en zag  een foto van een jong meisje. Ze snapte dat hij daarmee haar, Diana, bedoelde. Dit was het beeld dat je gedrongen werd, zodat je op zo vroege leeftijd na zou denken over de gevolgen van zwangerschap, terwijl, Diana, zo trots maar ook voorzichtig, het hele idee van nadenken over een kind als vloeken in de kerk was begonnen te beschouwen. Mehdi vond het afschuwelijk hoe die vrouw op de foto naar hem keek. Hij vond dat hij het niet onveilig moest doen en dus beter op moet letten de volgende keer. Het woordje volgende keer belast haar een beetje. Gelukkig was er iemand, haar vriendin Gazet, voor haar, om haar te troosten en haar tranen op de vegen.

Maar kort daarna vertelde hij dat er geen volgende keer was, het was al volgende keer. Dit irriteerde Diana en ze hoopte dat de arts er snel zou komen en dus zekerheid bieden over wat ze wel en niet moest doen, want ze was nog zo jong en weet ook niks, van Mehdi en zijn gedrag af. Ze waren hier gekomen voor Mehdi, niet voor Diana.

Gazet had Diana veel verteld over wat er allemaal op Diana te wachten stond, na deze gebeurtenis. Ze vertelt dat ze nu als een jong meisje een kind krijgt, beter is dan dat ze wat ouder is. Ze weet nog niet wat ze te wachten staat, hoe haar hele proces zal uitzien en zal zo veel mogelijk vrij, van haar dagelijkse taken, krijgen om zo rustig mogelijk te blijven. Ze zal uiteindelijk op verlof kunnen gaan.

Diana wilde terug naar die ene dag, waarin ze haar plan had kunnen veranderen en controle had kunnen houden over haar daden, want controle was op dat moment wel macht geweest. Gazet was 17, maar ze was zo volwassen als een 18 jarige zou kunnen zijn. Diana wist dat Mehdi vol zat met bijgeloof over hele dagelijkse leven, zelfs op de manier dat je het bed uit moest stappen. Gazet had haar geadviseerd dat als hij te veel werd voor haar, dat ze hem moest gaan negeren. Het zou anders niet kunnen, ze zou zo haar ellende kunnen besparen. Diana wilde echt gevoel af, het besef, dat ze nu niet alleen bij liep, maar als twee. Ze had Centrale examens en had er wel een paar gehad. Nu een paar nog verder.

Diana had volgens Mehdi te veel naar Gazet geluisterd en had Mehdi op een hele andere toon uitgelegd dat ze even geen zin had in een discussie. Mehdi werd er heel erg kwaad om, dat hij telkens naar haar moest luisteren. Hij had haar gezegd dat ze niet meer met haar rare vriendin moest gaan praten en als ze wel iets te vragen had over de stof voor school, dan dat ze beter aan hem moest vragen. Hij zei dat ze kapsones had gekregen sinds ze dat ding bij zich droeg. Hij kon het geen kind noemen, anders zou hij te zwak worden en van zijn boosheid afkomen. Hij wilde op dit moment helemaal uitpraten met Diana. Hij zei dat ze vanaf nu naar hem moest luisteren en moest stoppen over het hebben over hulp. Hij zei dat ze goed zitten waar ze zitten en dat ze Mehdi niet weg moest hebben of constant hem in de gaten houden, een van de dingen wat Gazet Diana had aangeraden om te doen. Diana moest zich wel heel goed inhouden en haar verstand gebruiken, want ze moest niet in haar hoofd krijgen om hem te onderbreken en het tegen overgetelde te zeggen wat het situatie nooit goed zou doen. Ze zei hem dat hij nu boos was, daarom zo reageert.

Maar zelfs dat accepteerde hij niet, hij zegt dat hij niet boos is. Ze raakten in de discussie, terwijl ze in de zelfde wachtkamer aan het wachten zijn. Mehdi zegt dat hij het nu wel helemaal zat is, dat dat meisje op de poster hem continu laat voelen dat hij iets fout heeft gedaan. Hij gaat iets doen met haar. Hij scheurt het boven kant eraf en zegt erbij dat hij dit deed omdat hij het zat was, zo aangekeken te worden.

 Diana staat op en zegt hem dat dit niet van hun zijn, hij mag thuis alles gaan scheuren, ze zal zelfs alles aan hem geven telefoon boek, Gouden Gids. Ze wist niet wat ze aan de dokter moest zeggen. Ze wist niet wat ze moest doen. Het licht boven de deur van de kamer was nog steeds aan, wie zat er wel niet zo lang. Het was niet voor Diana, maar voor Mehdi en zijn gedrag. Hij was soort van zijn weg kwijt, hij had geen plannen voor de toekomst, nu hij zijn Havo diploma had gehaald. Diana wist er ook niks op. Ze vond dat het normaal was bij mensen in het oost en was wel een beetje bang dat haar toekomstige kind het zelfde zou krijgen. Maar ja, ze had geen keus verder.

Mehdi was aan de beurt en begon met vertellen over zijn leven. Hoe het kwam dat hij niet wist wat hij moest doen en soms zo overspoeld raakte door allerlei gebeurtenissen. Hij was soms heel erg afwezig. Hij begon te vertellen over wat hij nu deed.

 Hij was begonnen met rijlessen te volgen en had een havodiploma gehaald. Hij wist niet wat hij moest doen na zijn havo. Zijn klasgenoten waren van plan om naar buiteland te gaan ,

gehele jaar. Hij wilde het ook doen, maar dan door thuis te blijven. Hij vermoedt dat het begon met zijn vader, die hem allemaal dingen zei, wat hij wel of niet meende, wat hem overspoelde. Zijn vader had het over zijn huwelijk en dat hij een meisje op oog had. Driss had hem ook gezegd dat hij eigen keus had met wie hij wilde trouwen maar of hij het meende, wist Mehdi niet. Dat Marokkanen door dit soort situaties heel ruw worden, in dagelijkse situaties en hun worden zouden ze kunnen verklaren doordat ze allemaal iets hadden. Daar gaan ze niet voor naar psychiater maar zoeken er wel hulp bij.

Ze zouden naar fkih (geestelijken, die menen door een soort magie de problemen van mensen te kunnen oplossen, in Marokko) moeten, die Nederland niet had. Dokter wist niet waar hij het over had. Mehdi haalt dus een papier uit zijn zak waar allerlei dingen opstond over geestelijken. Dat was een gewone zaak in Marokko om hun op te zoeken en om hulp te vragen. Ze waren veel belovend met hun voorspellingen. Er zijn overal fkih-winkeltjes. Hij zegt dat last heeft van het gevoel dat je niet meer de baas ben t over je jezelf, en het zo ver kan gaan dat je straks niet eens meer weet of je ooit de baas over je zelf kan worden. Je krijgt het gevoelens van schuld. Je bent raar, omdat je zich niet aan de regels hebt gehouden. Hij zegt dat de dokter hem hiermee wel zou uitlachen. Dokter zegt van totaal niet, maar vraagt ook of hij er echt last van heeft. Hij geeft toe, maar zegt ook erbij dat het erger is dan dat. Dokter zegt hem hoe het is dan. Hij begint over zijn vader te praten. Hij ging in het begin zo twijfelen over of hij zijn vader we was of niet, omdat hij juist het tegenovergestelde dacht bij alles wat hij deed vergeleken met wat Mehdi op dat moment dacht. Hij begint er heel veel situaties te beschrijven. Dokter zegt of zijn vader datgene is die het gevoel heeft veroorzaakt. Mehdi zegt van niet. Dan zou het volgens Mehdi kunnen horen met volwassen zijn, volgens dokter. Dat is ook niet wat het is. Mehdi respecteert zijn vader en gaat niet in op wat hij anders vindt dan hem. Hij is soort van de derde hand van hem, maar soms kan hij er wel hel erg voor schamen, hoe hij bij sommige situaties zo hopeloos bij staat, als zijn vader volgens hem iets doet wat totaal niet naar behoren is. Zoals het bellen van radio, elke avond. Hij vindt dat hij altijd zijn mening moet geven over wat ze te vertellen hebben. Mehdi vertelt ook over dat ene dag van het award naar een buitenlandse schrijver en hoe hij het oneerlijk vond. Hij had toen Mehdi ook gevraagd of hij dat man persoonlijk kende. Want als dat wel het geval was, zou het Driss niet veel goed doen. Hij zou Mehdi kunnen beïnvloeden en dat wilt hij volkomen niet. Mehdi vindt dat Driss een lichaamsdeel volkomen kan missen. Wanneer hij wat preciezer moet uitleggen over welke lichaamsdeel gaat zegt hij de 2e pink op een van zijn handen. Die pink deed hem ook denken aan hoe het kon dat hij vader wel een tweede pink had en hij niet. Dokter vraagt dan, als hij denkt dat zijn vader niet zijne is, hoe denkt hij dan wel over zijn moeder. Mehdi zegt dat hij nooit heeft getwijfeld over zijn moeder, want ze konden het wel met elkaar hebben, alleen zijn moeder had volgens hem wel een aparte hobby. Een dagelijkse bezigheid was het niet, zoals afwas. Het was iets wat heel vel tijd in beslag nam, maar ze het toch met liefde deed. Dat was de glazen die in de kast staan, allemaal eruit halen en poetsen. Mehdi vond verder wel dat zijn moeder redelijk gezond was, ze kwam wel buiten voor boodschappen en/of wanneer ze familie ging bezoeken en al. Mehdi vindt dat ze een plannetje uit broedt, maar dat hij zelf niet eens weet welke. Dokter vraagt uiteindelijk waarom Mehdi zo snel praat, heeft hij er een reden voor. Mehdi legt uit dat er maar een korte tijd was ingepland voor het gesprek en wilde het tijd zo veel mogelijk met informatie vullen, aangezien misschien de dokter ook nieuwsgierig zou zijn naar zijn verhaal, volgens hem. De dokter schreef veel op, het gehele gesprek. Uiteindelijk kreeg hij een afspraak voor de volgende keer.

Al die tijd zat Diana beneden op hem te wachten. Diana vroeg hem, nadat hij naar beneden kwam, hoe het gesprek was gegaan. Hij vond dat hij het heel slecht ging, hij vond dat ze niet kunnen luisteren. Hij vindt dat ze hem zien als een spin, die zijn huis, het spinnenweb kwijt is.

Diana vond dit wel apart klinken. Ze vond het wel klinken alsof ze naar een horoscoop zit te luisteren. Ze vraagt nog een sof ze echt zoiets hebben gezegd, hij knikt en zegt dat hij nog een afspraak heeft ingepland gekregen. Als hij er goed bij voelt of behoefte aan heeft, zal hij er wel naar toe gaan, zegt hij nadat Diana vraagt of hij er heen gaat.

 

Islam voor gevorderden

 

Driss had een imam van een moskee een brief gestuurd,  waarop stond dat zijn vrouw niet wilde praten. De imam snapte er helemaal niks van en had een paar mensen uitgenodigd om het hun voor te leggen. Toen er een bijeenkomst was voor een oplossing van deze probleem, begreep zowel het imam als de geleerden het niet wat hier het antwoord op zou zijn. Hij had sinds hij het moskee had opgericht, nooit zo een vraag gekregen. Hij kreeg altijd brieven waarop stonden dat de vrouwen juist te veel praten en wat daar de oplossing voor was.

Hij had het gevoel dat dit wel iets was van de vrouwen die in Nederland wonen. Maar na een tijdje erover te hebben nagedacht, zei hij dat het wel een oproep was naar een probleem. Hij vond dat als een vrouw zwijgt, dat je aan haar niet kan zien waar ze aan toe is en waarom ze zoiets doet. Ze bouwt als het ware een soort muur om haar heen, waar de man alleen naar kan kijken.

Driss had het probleem al een tijdje. Hij was onderweg met dit probleem naar het moskee. Hij kocht een school schrift bij een winkel en schreef er maar 2 zinnen op, niet meer want anders zou het te onleesbaar worden. Je zou het draad van het verhaal kwijt kunnen raken. En na twee haltes was hij bij het bestemming.

 

De grootste schuld van allemaal

 

De Kaap, jonge broertje van Bedoeft, gelooft niet in de tovenaar die alles geheimzinnig houden en je een belofte geven dat ze je kunnen helpen als je in problemen zit. Als ze het echt konden doen, waarom halen ze zijn broer niet terug, waarom moet hij dan dood zijn. Maar er was maar een antwoord hier op: Dat kunnen ze niet. Ze liegen en kopen jouw leeg, inruil voor allemaal beloftes, waardoor je beter zou worden.

Allemaal bijgeloof, waar nog steeds iedereen in gelooft. Dat was tegen het islam, tegen het gene wat het profeet had overgeleverd. Maar niemand die het ziet, allemaal blind. Zijn broer was overleden, doordat er een koelkast op hem was gevallen. Hoe kon dat nou gebeuren, een onschuldige situatie. De Kaap kreeg er tranen van, hij had niemand meer die hem kon helpen met zijn school werk. Dat flyer waar allemaal deze onzin stond, ging hij oprapen en gelijk wegduwen in het prullenbak. Een week later was hij in een kerk, na gezien te hebben, wat hij zag. Niemand van hun zou ooit weten wie Bedoeft was en waar Bedoeft is. Hij loopt het kerk weer uit. Zijn moeder schoof Nike pet van zijn hoofd af. Waarom moest zijn zoon het gene zijn die altijd slecht gekleed is. De Kaap, had geen zin meer, hij zou een goed voorbeeld zijn

van een man die zijn verantwoordelijkheden kent. Hij zou het plaats van zijn broer niet leeg laten.

Bedoeft had heel veel schulden, terwijl er niemand iets ervan wist. Allemaal schulden die hij niet kon afbetalen. Door op deze manier dood te gaan, heeft hij zich wel vrij kunnen maken van deze schulden. Maar De Kaap wist er niks van, ook al had Bedoeft bij De Kaap de grootste schulden van allemaal gelaten.

 

Honderd procent halal auto's

 

De Kaap had, nadat zijn broer was overleden, het gevoel dat vanaf hij het moment dat hij bij de graf van Bedoeft stond, in zijn droom, in zijn plaats zou gaan leven. Hij zou al zijn taken gaan vervullen. Dat was sinds dien zijn taak, waar hij niet van zou kunnen afwijken. Hij was hierdoor niet meer de oude De Kaap meer.

Hij ging vooral stoppen met zijn moeder pijn te doen. Hij was een lui persoon die varkensvlees at, met verkeerde mensen op ging, ging roken, blowen, drinken, dure dingen dragen, 12 uur ‘sochtends wakker worden, naar de kerk gaan. Maar hij veranderde en hij was gestopt met vele dingen en  was wakker geworden voor het geloof. Hij was als het ware opgeladen door de zon en zou gelijk beginnen met leven, zoals het wel hoort. Hij zou zich meer bezig houden met zijn geloof, Islam.

Hij was hiermee naar een imam gegaan, en imam zei hem dat dat islam was, de goed weg. Hij zou hem met alles kunnen helpen en hij was blij dat hij het weg gevonden had. Je had op aarde schulden kunnen hebben, maar laat dat niet je schulden zijn. Het schulden die je zal hebben in je agira (benaming, van moslims, voor het leven na dood), was af te rekenen bij Allah. Daar moest je wel wat huiswerk voor gaan doen, in deze leven.

Dit was niet de enig situatie voor De Kaap, dat hij een dierbare verloor. Hij heeft ook zijn vader, op een jonge leeftijd niet meer gezien. Zijn vader was op een dag het huis uitgelopen, zijn portemonnee op tafel gelaten voor hun drieën. Later bleek dat het portemonnee leeg was. De Kaap had het gelijk in de prullenbak gegooid. Hij had aan zijn moeder Veronica die later na bekering Oema Leila zou heten, gezegd dat hij zijn moeder nooit zou verlaten. Zijn moeder was zeer trots op hem en hoe hij deze situatie had ontvangen en verwerkt. Zijn vader was een alcoholist, hij was geen voorbeeld voor hun kinderen. Zijn moeder had hem gezegd zijn vader nooit na te doen.

Na het dood van Bedoeft, werd De Kaap wakker met het gevoel hem maar heel kort gekend te hebben, ze waren nog bezig elkaars eitjes te pellen, maar van Allah had het niet gemogen om het eitje aan Bedoeft te kunnen geven. Na dat incident, barste hij zonder reden in huilen  en zei Allah Akbar een paar keer achter elkaar. Maar het ziel van Bedoeft was al losgeraakt. Hij had zich losgemaakt van de tram reizen en ging stappen in de Honderd procent halal auto’s. Dat waren auto’s die 4 keer een moslim als eigenaar had en je rook na het binnenstappen gelijk dat het een auto was van een moslim. Het sfeer in de auto deed hem goed. Goede moslims zijn bekend met hun loyaliteit.

 

En dan zijn we na ettelijke omzwervingen weer terug bij het begin

 

De kaap loopt met een brief in zijn hand, over West-Kruiskade. Hij vindt dat hij de meneer die een zogenaamde dokter is een lesje moet gaan leren. Hij vind het schandalig dat er zo veel onzin bestaat.

 Mehdi Ajoeb staat met een hakmes bij een halve schaap. Maar door onverwachte reden laat hij het mes vallen en doet zijn slagersjas uit. Hij loopt het Slagerij Ajoeb uit. Hiermee werd het duidelijk dat hij er voor altijd is uitgelopen. Maar zo snel mogelijk wordt zijn werk vervangen door een illegale man uit Marokko, wie het niet eens opvalt dat het handvat van de hakmes versleten is. De medewerkers van zijn vaders slagerij, vinden dat hij er zeer spijt van zou krijgen door hier weg te zijn gelopen. De klanten zijn al een tijdje opgehouden om naar Mehdi te gaan vragen.

De enige die zag waar Mehdi naar toe was gegaan was Mo. Hij was achter hem aan het lopen voor gulden of twee. Om er wat mee te kopen. Hij zei allemaal dingen als dat hij zo liefdadig niet was als zijn vader. Mehdi liep door de straten en het leek alsof hij achter iets aan liep. Het leek wel dat hij geleid werd door iemand naar iets. Ook wanneer hij stilstond, leek het alsof hij niet alleen was.

De Kaap is op zijn bestemming en vraagt een zogenaamde baardman waar hij de dokter kan vinden. De baardman zegt hem wat hij hier komt doen, is hij gekomen voor de hulp. Dan valt er weinig voor hem te doen want de dokter corrigeert andermans leven al een tijdje niet meer. Maar De Kaap zegt dat hij juist hem komt corrigeren. De baardman vindt dat hij weinig mensen heeft gezien die eerlijk zijn en waardeert hem. Hij zal zeker hem naar de dokter verwijzen, eerst mag hij zitten op de barstoel.

Dit is voor de (ik) in het Rotterdam: Gazet die Diana aankijkt alsof ze Maria ziet, en mensen die tekeer en eindigen onder de koelkast (Bedoeft), jongens die het Geheim des Levens opnieuw uitvinden,…, en mijn vader, Mehdi Ajoeb, die graag iets zou willen vertellen, ware het niet dat zijn vader hem overschreeuwt, of hij het schrijver kent. Hij kent zo veel mensen. Als hij ergens mee zit, moet hij volgens hem zijn gezicht niet verbergen achter een masker. Zijn vader praat alle talen van de wereld maar kan geen een taal goed. Hij vindt dat als hij naar school was gegaan, dat hij zelfs universiteit had laten schamen. Maar hij vindt dat hij dit alles doet voor zijn kinderen. Al zijn vaardigheden die hij heeft geleerd in slagerij zijn van Mehdi. Al zijn erfenis in Iwojen en in Nederland zijn van hem.

Dr.Aboelatfi was de dokter waar De Kaap naar opzoek was. Midden jaren tachtig vielen zijn tanden uit, voordat hij zich zelf als een echte dokter kon noemen. Aletta werkt voor hem al een tijdje en zegt hem dat ze en dokter moeten uitnodigen. Maar daar is hij vel tegen, hoe zou het klinken: een dokter die bij een dokter komt. Wat zouden mensen volgens hem denken, dat hij oud is geworden? Ja zegt Aletta, hij is oud geworden en wilt niet toegeven. Hij moet bij iemand raad gaan zoeken, als hij het zelf niet meer weet.

Hij is natuurlijk niet een echte dokter, heeft geen dokters titel en heeft er niet voor gestudeerd. Maar er was wel een formulier waarop staat dat hij een dokter is en zijn gegevens, maar hij

heeft ze zeker bij elkaar verzonnen. Aletta heeft haar vader verloren in het koude oorlog. Ze werkt bij Dr. Amin, wordt ook nog zwaar onderbetaald. Maar ze werkt er wel. Ze wordt uiteindelijk toch opgebeld door Dr. Amin en hij zegt dat ze iemand voor hulp kan zoeken.

In december komt mevrouw Bedoeft de slaapkamer van Malika binnen en gaat naast haar zitten. Ze zegt haar dat ze weer naar huis moet gaan en haar plek moet gaan innemen. Ze is blijkbaar van haar huis gekomen door Driss, want hij moest haar excuses aanbieden. Maar zonder er meer worden aan vuil te maken, aan haar tegenzin, pakt ze in.

De Kaap stapt het huis naar binnen en ziet een man op de bank slapen. Hij wilde het liefst oog in oog met hem willen praten, maar wie zou nou een jonge jongen van honderd kilo aankijken. Maar hij was dus gekomen met een boodschap. Als hij recht voor hem stond dan zou Allah hem goed worden in mond gooien. Wie was hij die de mensheid van hun onwetendheid bevredigen. Hij moest ze juist naar het Koran wijzen, want daar staat alles in. Maar daar loopt Diana naar binnen, naar de dokter voor Mehdi. De Kaap heeft hen tweeën uitgenodigd bij deze dokter, want als hij goed was, dan zou hij Mehdi kunnen genezen en als dat niet zou gebeuren, dan zou de dokter zich beter maken en zal God hem een dienst wezen. Hij zou moeten stoppen met hij zogenaamde 'Dokters' gedoe. Diana en De Kaap verlaten het kamer.

Mehdi moet een stoel pakken en de dokter gaat liggen. Mehdi vraagt wat hij moet doen om beter te worden. Dr. Amin zegt dat als hij naar de geneesheer, waar hij naar zich zelf verwijst, gaat kijken, hij al een heel stuk beter gaat worden. Diana wacht tot de man zijn Mehdi kan helpen en wacht af tot hij hem ziet tot rustkomen door het zien van zijn meester die langzaam krimpt door slaapzucht. Maar dat houdt ze niet meer vol en vraagt belofte van De Kaap dat hij op Mehdi namens haar moest passen, want ze ging naar haar moeder. Ze zegt dat ze hem vertrouwt en dat hij haar vertrouwen niet moet verliezen.

 

Nooit meer slapen

 

Die avond tussen het bed gaan en weer opstaan had iedereen van de Ajoebs alleen geslapen, op aparte plekken. Daarom wil de (ik) die er zelf ook aan toe is een ode brengen aan de slaap die door Omar Omar onder zijn stenen geslapen wordt of door Ahmed en Ahmed, de slaap die door imam die mogen bezoek verwacht de slaap van de slagerij die een appel en een ei verkocht gaat worden, De Kaap die slaap niet kan vatten, de slaap van Bedoeft die dacht de wereld bij elkaar wilde rijmen en zo de wereld uit kon lachen. De slaap die Diana slaapt boven zijn vaders kamer die doet alsof hij slaapt. De slaap van Driss die voor het eerst een bezoek gaat brengen naar een imam. De slaap van Rob Knuvelder die beseft dat hij misschien iemand om raad moet vragen. De slaap van Jasmina die er langzaam van wakker wordt  in dit verhaal, die door haar vriendin wordt gesommeerd een net pak te kopen en de eik waar ze vanaf is gesprongen eens te bezoeken. De slaap die zelf gaat slapen en het wordt duister over Rotterdam.

 

Onder gelovigen

 

Wat is er precies gebeurd?, vroeg Diana aan De Kaap. 'Hij sprak me aan en zei dat hij Bedoeft was' Hij vraagt of ze Bedoeft kent en Diana weet over wie hij het heeft. Allah heeft hem zijn kant op genomen en niemand overlijdt zomaar. Hij zei hem: Dat hij hem beter zou maken.

De Kaap krijgt te horen dat Mehdi vader wordt van een kind, van een klasgenote.  Hij zegt erbij dat hij zo graag zo u willen weten wie dat meisje is. Diana antwoordt: 'Je kijkt haar aan'.

De Kaap bracht Mehdi naar zijn huis tegen zijn moeders zin in en had hem thee gegeven en laten liggen. Ervaringen liggen opgehoopt in Mehdi en er ging een flinke wind door zijn ziel, die bijna het fragiele spinnenweb waar elke mens zich als een spin aan vast klampt aan stukken heeft gereten, maar als hij Mehdi langzaam in slaap ziet vallen, begrijpt De Kaap dat hij een ideale geneesheer heeft gevonden. Vader van Mehdi wilde zijn slagerij aan de chinezen verkopen, dat had hem een schrik bezorgt.

Er wordt aan de bel gerinkeld als Malika op het punt staat te vertrekken, ze denkt dat Driss het nooit zou kunnen zijn. Mevrouw Bedoeft doet open en ziet dat er een dame staat. Het is Diana die Malika kwam bezoeken, Mehdi had gezegd waar zijn moeder destijds woonde. Diana zegt dat ze een kind van Mehdi heeft. Diana ging zitten en Mevrouw Bedoeft schenkt thee.

Diana zegt dat Mehdi het niet kan zien dat zijn vader Slagerij wilt verkopen en hierdoor zijn moeder weg is gegaan. Hij heeft er erg verdriet in. Mevrouw Bedoeft kijkt Malika aan en zegt onbewust dat zelfs de kinderen het niet heel leuk vinden als er iets tussen de ouders is. Ze moet terug gaan om het huis een geheel te maken.

 Diana vindt dat ze haar boodschap heeft kunnen overbrengen en staat op. Ze ziet Malika, haar schoonmoeder als een versteend beeld zitten en ze heeft helemaal niet naar haar gekeken. Ze wilt dat ze een hand naar haar toe trekt. Ze staat op, maar dan hoort ze haar schoonmoeder, ze zegt: 'Wacht!'

Dat is de enige wat ze hoort en de enige wat ze wilt horen. Ze draait om en ziet dat Malika naar haar toe komt en een hand op haar buik legt. Dit is voor het eerst in deze 3 maanden dat ze de schoonmoeders warmte voelt en barst uit in gejubel. Voor het eerst voelt ze dat het een dag is die een einde heeft gemaakt aan haar wachten en wilt hierna het leven helemaal inspringen.

 

Operatie G.O.D of wat doe je?

 

Wat na veertien jaar samenwonen niet voor elkaar heeft gebracht, krijgt Mehdi wel voor elkaar. Rob heeft vrij genomen en Elizabeth is thuis gebleven. Diana's stiefvader en moeder komen bij elkaar, omdat ze in Mehdi een vreemd element zien. Ze hadden gezien dat de jongen er goed uit zag, 17 jarig en goede praatjes had, maar er was wel iets mis. Ze hadden liever iemand voor Diana gewenst die elke zondag hockey deed en een probleemloze jeugd had. Ze wilden iemand die Diana wakker zou kussen in de ochtend.

Ondertussen, nadat Rob erachter was gekomen over de kind van Diana met Mehdi, was zijn vader aan allemaal websites over islam of boeken. Ze weten hoe het leven van gelovigen anders is dan gelovigen. Ze vinden dat de gelovigen zich laten slachten voor hun G.O.D en dat vrouwen als eerst aan de beurt zijn. De vader had ook een imam gemaild en gezegd wat hij van zijn dochter vond, wat zou haar relatie met een moslim jonge betekenen en voor hun familie. Maar hij kreeg een mededeling dat de imam ziek was. Daarna had hij weer een poging gedaan, wat uiteindelijk leed naar wat Rob had gewenst.

Ze vinden dat Mehdi, van wie ze zelfs het naam niet kunnen uitspreken, later echt een identiteitscrisis zal krijgen dan pas zullen ze voelen hoe erg het zal zijn en hoe hij  allemaal de scherpte van zijn tanden voelt, reken maar dat hij bijt, dan is het eigen geloof eerst, eigen huis eerst, eigen vrouw eerst. Rob zegt dat hij nu een actie gaat ondernemen of hij krijgt een paar jaar gelazer waar alle bellen in je huis slap van gaan hangen.

Elizabeth zegt dat ze haar zeker niet om oplossing moet gaan vragen, want ze is geen voorbeeld voor haar dochter, die ene keer dat ze zo ver was gegaan voor--. Rob zegt  dat toen zijn moeder haar had opgevangen, toen ze met haar eigen crisis bij hun thuis kwam. Maar Elizabeth heeft geen zin meer om weer over die tijden te gaan denken. Bovendien heeft dat niks met deze situatie te maken. Daarna zegt Elizabeth dat het niet eens Rob's dochter is. Diana is haar dochter die alleen maar bij hem woont. Rob haakt haar niet hier in maar zegt wel: 'Bij wie is ze zwanger geworden, wie heeft de jongen in de vroege ochtend naar zijn huis gestuurd!!!'. Hierdoor vindt hij zeker wel dat hij naar een oplossing moet gaan zoeken. Elizabeth zegt hem dat al met al wat er ook is gebeurd, ze haar dochter gelooft en er nergens een twijfel van in ziet. Dus Rob mag haar uitleggen waar hij aan twijfelt. Ze vroeg zich af hoe hij zijn identiteit crisis afwendt,  hoe ze deze jongen konden helpen, misschien moesten ze gaan vertellen over haar leven maar zou hij het begrijpen?.

Rob zei dat hij naar imam is geweest en hem in het hol van de leeuw heeft opgezocht en het berg heeft beklommen. Elizabeth kijkt hem aan, haar man, de leeuwentemmer, tuit haar lippen en zegt: 'O'.

 

In de hol van de leeuw

 

Rob Knuvelder had de stap genomen om voor zijn dochter naar de moskee te gaan, waar zowel heel veel mensen een brandbom op zou gooien en met krijtletters op de muur zouden schrijven: 'Allochtonen eruit'. Een man hield voor hem de deur open en hij kreeg de rust bij imam Mansoer. Hij zit er dan en probeert zijn bezorgdheid onder woorden te brengen. Hij wilt vragen of de schade door de verzekering vergoed worden. Er zijn mensen die door het raam stenen gooien, deze steen gaat door een flinter dunne laag, die uiteindelijk onmogelijk te repareren valt.

Imam Mansoer kreeg elke dag nieuwe vragen, of ze werden ingewikkelder. Ouders wilden namen voor hun kinderen weten en er was er een die zijn droom uitgelegd wilde krijgen. Zo is Driss er ook aanwezig met zijn vraag, in bijna lege zaal. Hij vroeg zich af of er niemand met vragen op problemen meer zit.

Rob zit om zich heen te kijken. Hij moet weten dat dit een tolerant en een liberaal land is (de imam). Rob gaat het hem duidelijk maken, hij mag hier niet weg komen en zijn dochter moet weten dat hij op haar welzijn let. Geen vrouwen in het moskee? Wat voor gemeenschap is dit? Wat als ze hier naar toe willen? Vragen, vragen, vragen. Plotseling betrapt hij zich zelf of hij het daadwerkelijk zegt of alleen maar denkt. Het imam is meters verder op en er is een man die het gebed klaar heeft en weg loopt. Het maakt hem niet uit of hij het gezegd zou hebben, want dit is een vrije land.

Driss verteld het imam dat hij wilt scheiden. Scheiding? een Marokkaanse man die wilt scheiden? Zoekt hij problemen of zo? En wilt hij graag alleen zijn of een jonge maagd trouwen. Maar dat was zeker niet wat hij wilde. Hij wilde zijn vrouw niet kwijtraken.

Imam had altijd een spreekuur, open voor iedereen maar zag voor het eerst een niet-moslim, een Nederlander. Maar hij moest eerst de man die eerst was gekomen, Driss, te woord staan. Driss zegt het imam dat hij een oplossing wilt voor zijn probleem en komt erachter dat hij precies de man is die het brief had ontvangen van hem met het vraag. Imam vraagt waarom volgens hem zijn vrouw zo doet. Hij zegt dat ze haar dochter weer terug wilt, die is weg gelopen en dat ik eens een vrouw heb gezien. Er was niemand die een bestelling konden bezorgen dus deed hij het en toen zag hij haar. Op een of andere manier wist Malika hierover en vertrok ook het huis uit. Het zou ook kunnen dat ze graag haar land weer wilde bezoeken. Imam vroeg hem of hij ook van plan was weer eens naar Marokko te gaan. Driss zegt van niet, want er is daar weinig familie, dus moeilijke om naar toe te gaan.

Imam vond dat het zo geen wonder was dat zij kinderen van hun weg waren gegaan, want ze weten niet eens waar hun wortels liggen. Iman zegt hem dat als zijn vrouw het wilt, zal ze zelf terug komen en van haar zwijgzaamheid zal er niet veel veranderen. Dus hij moest het gaan afwachten. Als hij na een paar dagen geen verandering zag in zijn situatie, moest hij terug komen. Driss vond dat hij wel een korte antwoord had gekregen, wat hem veel eiste. Hij wilde liever betalen om een wat goede antwoord te horen maar accepteerde het toch en stond op. Hij zou dus na een paar dagen terug komen, hij knikt de man achter hem en gaat het moskee uit. Rob ging daarna op exact de zelfde plek zitten als waar Driss op zat, de vloer was nog warm, maar hij had andere vragen.

 

Kerst International

 

Slagers zijn dol op vis. Er is niks dan hun verbeelding van hun smaak pupillen naar het einde van een slopende werkdag of een drukke zaterdag zo weet op te porren en aan te moedigen als de gedachte aan verse vis die in de zee rondzwemt en nog onwetend in welke netwerk hij terecht zal komen.

Rob Knuvelder is al drie keer langs Mehdi's huis  geweest en geen van de keren heeft hij Mehdi gevonden. Maar hij is ook nog niet klaar. Hij gaat zo heen en weer en weer heen en weer. Hij weet niet dat hij in de gaten wordt gehouden door een Surinaamse meisje, Sjanti. Sjanti kijkt door het raam en ziet een man die onrustig het straat over steekt en op een punt aan komt, zich weer omdraait. Hij verschijnt zo weer en gaat weer terug. Sjanti verklaart zijn

gedrag, ze vindt dat of hij moet naar de wc of hij is gewoon gek. Amar geeft haar geld, voor het weddenschap dat hij gewoon gek is geworden.

Sjanti en Amar werken beide in een telefoonwinkel. Sjanti is Hindoestaans opgevoed en Amar is moslims. Maar als er kerst aan komt, laten ze het gelegenheid niet zomaar voorbij gaan, tot ze het winkel hebben versierd voor de kerst.

Amar is verliefd op Sjanti, maar daar weet Sjanti niks van natuurlijk. Hij doet er alles aan om indruk op haar te maken en dat ze samen werken, komt ook goed uit. Maar het enige probleem wat niemand ziet is dat Sjanti 16 is en Amar 32. Hij is zo vandaag een gedicht voor haar aan het lezen en wilt zelf proberen van een paar woorden en rap te maken, zodat hij haar volle aandacht heeft. Ook al is Sjanti niet geheel naar hem aan het luisteren, geeft ze hem wel een compliment over zijn gedicht.

Het was het idee van Sjanti om het winkel te versieren. Ze had Amar overtuigd. Amar dacht daarna dat als je Suikerfeest kon vieren, waarom kerst niet. Als je kerst kon vieren, waarom Diwali dan niet. Maar het ging wel voor een stapje te ver wanneer hij van Sjanti een kerst boom moesten neer zetten. Sjanti beloofde hem dat ze er voor zou zorgen dat de klanten er geen last van zoude krijgen. Ze zou alles aan ze uitleggen en de boomnaalden en kapotte ballen op bezemen. En als er een iemand die er iets over te klagen had, zou ze binnen tien minuten alles opruimen. Het zou maar er voor een dag zijn. Hij zei haar dat hij erover zou nadenken en zegt uiteindelijk dat Sjanti haar zin krijgt. Ze mag ermee beginnen.

Sjanti had een obsessie voor engelen, die allemaal er anders uitzagen en pasten in alle soorten religies bij elkaar. Ze ging bij school handvaardigheid na schooltijd altijd dit soort engelen maken. Ze maakte engelen met allemaal kleren, die je zo gek niet kon bedenken. Maar sjanti had Amar wel omgetoverd naar een lente waarin je kon spelen. Amar moest wel lachen om de engel, die een hoofddoek droeg. Sjanti had zo te zien wel een kinderlijke wonderen en Amar had er wel beetje spijt van dat hij haar liet, haar gang te gaan. Maar nadat Amar het zaak weer binnen kwam en zag hoe hij veranderd was en wat er voor eten er lag, wilde hij zo snel mogelijk alle versieren van het zaak afscheuren en samen met de eten in een prullenbak dumpen.

Maar hij onderdrukte zijn woede en dat zou hij toch ook doe als Sjanti zijn vrouw was. Dus gaat Amar Sjanti ook helpen om het zaak verder te versieren. Ze merken niet dat er een jonge man binnen komt en achter het telefoon komt zitten. Hij belt een nummer, een geheime nummer, die toegang bood naar de oorschelp van Diana.

 Diana zegt dat Mehdi is uitgenodigd voor het kerst bij hen. Haar vader had het haar voorgesteld en er was ook een uitnodiging onderweg naar hun huis. Ze hadden er niet veel special maar haar vader wilde met Mehdi wat kennis maken, hij mocht er ook slapen. Mehdi vond het goed. Mehdi komt het kabine uit en vindt het grappig hoe het winkel door Sjanti is versierd. Hij vraagt haar of ze van kerst wat weet. Ze zegt van waarom, is hij dan geïnteresseerd in. Mehdi zegt dat hij uitgenodigd is door een vriendin en dat hij dus wel wilt weten hoe het eraan toe gaat. Sjanti zegt hem dat als ze de winkel bijna gaan sluiten, hem zou kunnen helpen. Amar komt er ook bij staan en vindt het ongelofelijk dat Sjanti met deze versiering moslims over kerst gaat uitleggen.

Hij was geen twijfelaar en wilde weten hoe een vrouw zou vinden als zij en hij- 'Sjanti, wil je met me trouwen?' 'Wacht even ik hoor je niet, eerst deze rasta-engel nog verplaatsen'.

 

Intussen bij mevrouw Bedoeft

 

Het ellende begon toen Jasmina het huis uit liep. Ze weet niet wat ze haar moeder heeft aangedaan hiermee. De week daarna was Mehdi ook weg en dus is Malika ook het huis uit. Malika vertelde dit aan Mevrouw Bedoeft. Mevrouw Bedoeft zei dat ze niet wist dat haar dochter het huis was uitgelopen. Malika zegt dat ze Jasmina niet meer als haar dochter moet noemen.

Driss ziet wel zijn dochter af en toe, hij weet ook dat zijn zoon een kind verwacht en zijn vrouw bijna kwijt is. Hij verschuilt zijn gezicht want anders zullen mensen denken dat hij minder een echt genoot is.

De (ik): Ik ben geboren onder exemplarische omstandigheden, door mij gieren de DNA's, er nog niet uit met wat ze me van de twee zullen begiftigen. Ik snak naar adem en wil dat mijn vader mij een handje gaat helpen. Ik wil er boven uit steken en helder overzicht hebben.

Jasmina komt haar nieuwe kapsel showen

 

Ze wist dat ze de smaak van haar moeder iets te kort had geknipt. Ze heeft haar huis verlaten en was van plan naar een nieuwe huis te gaan. Ze had rollen behang die ze ging ophangen, samen met haar vriendinnen. Maar liever had ze dat haar broer zou komen helpen. Ze was het familie leven met veel uit elkaar lopende plannen een beetje teveel.

Ze had haar studie wee opgepakt en ging richting afstuderen. Maar ze heeft een grote gezicht ‘s verlies op gelopen, door de grote regel te overtreden die je je een gevoel van onmacht heeft bezorgt. Ze wilt zo graag terug om haar moeder te helpen met haar thee glazen. Ze zegt haar vriendin dat ze haar vader en moeder heel erg mist. Ze miste de ruggensteun van haar moeder. Ze barst voor de zoveelste keer in huilen.

Langzaam gaat de deur open en Malika weet dat het Jasmina is, ze weet dat er maar een niemand kan zijn die deze bijna lege huis kan vullen en dat is haar dochter, die nu binnen komt en niks zegt.

'Kom je thuis ?', zegt haar moeder. Jasmina zegt dat ze misschien terug zou komen. Malika probeert niet boos op der te zijn, want ze was juist bij dat haar dochter weer terug was. Ze zegt haar dat haar broertje vader gaat worden en  vertelt haar dat haar vader van plan zijn naar mekka te gaan. Malika roept haar naar binnen, ze moet komen helpen met de thee glazen. Jasmina vraagt waar Driss is, hij is in de ziekenhuis, zegt Malika. Ze krijgt te horen dat haar moeder op haar heeft gewacht, zodat ze deze grote nieuws toch aan haar moest vertellen en daarom op haar stond te wachten. Ze is heel blij.

Ze heeft oliebollen voor haar broerlief gemaakt. Diana heeft ervoor gekozen zijn mond dicht te  houden en intussen is Mehdi een half blaadje vol aan het schrijven met de namen van hun kind.

 

Gerechten spreken voor zich

 

Ting ting, ze zijn met de lepel tegen de kristallen wijnglas aan het tikken, door te zeggen dat ze moeten komen eten. Diana zegt Mehdi dat hij naast haar en haar moeder moet gaan zitten en trekt hem daarheen. Mehdi blijft stil en gaat zitten, Diana weet dat ze boven alles zijn stilte waardeert, die haar de onrust wegneemt. Diana leest het menu voor, het menu van eten voor deze avond. Door naar de kaart te kijken, stelt Mehdi zich voor wat hij voor eten te wachten staat. Mehdi kan zich niet concentreren op de eten, zijn aandacht gaat naar Diana's buik. Rob is bij de imam geweest, maar wat heeft hij aan de imam gevraagd?

Voorgerecht is klaar. Elizabeth gaat afruimen en Mehdi gaat mee helpen. Elizabeth zegt hem dat hij de borden moeten aan geven. Hij voelt ook zijn schoonmoeders aanwezigheid. Hij voelt dat ze hem op een of andere manier accepteert. Hij zegt dat het misschien gaat sneeuwen vanavond, tijdens kerst. Sneeuw waar iedereen op aan het wachten is. 'Misschien', zegt Elizabeth, 'het zou veel schelen. We zouden naar buiten kunnen gaan en sneeuwballen gooien.' Mehdi's aanstaande schoonmoeder gooit met sneeuwballen. Daarna zegt ze dat ze hem een goede jongen vindt. Ook al weet ze niet veel van hem af. Maar ze heb een goed gevoel als ze hem ziet. Het is tijd voor de Hoofdgerecht.

 Het hoofdgerecht bestaat uit vlees. Rob zegt Mehdi dat als hij het niet mag eten, dat hij het mag overslaan. Elizabeth vindt het niet leuk dat Rob zo een opmerking maakt, ze wilt niet dat hij de eerste dag al in het hoek gaat zitten, door hem te laten voelen, dat hij anders is. Rob vraagt hem wat zijn ouders vinden dat hij vader wordt. Hij zegt dat zijn moeder het weet, maar ze er niet veel over zegt. Ze kan het misschien niet geloven dat hij zo snel vader wordt. Diana kijkt haar moeder aan en geeft een knik, waarmee ze aangeeft dat ze hun gesprek hun gang moet laten gaan. Rob vraagt hoe zijn vader het vond. Mehdi zegt dat Driss een kinderwagen voor hen gaat kopen. Rob zegt Diana dat ze eens zijn ouders moeten uitnodigen en zo zegt Mehdi ook hen om eens bij Mehdi thuis te komen. Rob vraagt hem wat zijn geloof ervan vindt dat hij met een Nederlander trouwt. Hij snapt het niet en zegt dat het niet veel uitmaakt.

Elizabeth zegt dat Rob naar een imam is geweest, van de grijze moskee. Mehdi kent hem. Rob zegt dat hij deze vraag aan hem had gesteld en dat volgens hem Mehdi Diana moslim moest maken. Mehdi zegt dat ze van hem niet moet, maar mag. Ook vroeg de imam of Mehdi een keer langs zou kunnen komen. Het hoofdgerecht is klaar en weer staan de twee op voor het Dessert.

Ze veranderen zo van onderwerp. Elizabeth vraagt aan iedereen, waarom ze kerst vieren, gezien ze niet gelovig zijn. Waarom doen ze de moeite om de tafel te dekken met zo veel vlees en boter en al. Rob zegt haar dat ze verkeerde vragen stelt, zoals ze altijd heeft gesteld. Hij zegt dat het alleen gaat om de tafel waarop ze tijdens kerst bijeen komen. Het is volgens hem gewoon en gelegenheid te beseffen dat ze ook ooit arm zijn geweest.

Ze horen de telefoon afgaan en Diana staat op. Het is voor Mehdi, zijn moeder is aan de lijn. Mehdi krijgt te horen dat zijn vader het slagerij heeft verkocht en ze naar hadj kunnen. Ze zegt dat ze weer thuis is en Jasmina er volgende week komt wonen.

Niemand hoort Mehdi, maar ze zijn alle drie naar de voordeur gericht. Diana zegt dat ze de deur wel open doet. Nadat Mehdi heeft opgehangen, gaat hij ook naar de voordeur en ziet onmiddellijk de herkenbare gezicht van Diana's vader?

 

Mehdi luistert naar Aletta

 

Mehdi is van de zenuwen begonnen met bijten op zijn nagels, die straks eindigen tot zijn vinger er niet meer is. Hij vraagt steeds Aletta, hoe lang het nog kan duren. Aletta zegt dat het per moeder en kind verschilt. Malika en Jasmina gaan naar Elizabeth toe. Voor het eerst is er een bijeenkomst van de twee families. Malika vraagt Elizabeth of het haar eerste klein kind is en vraagt het zelfde aan Malika, Malika knikt ook ja. Malika vraagt waar haar man is, ze zegt dat hij er even was tijdens het kerst diner is daarna weg is gegaan. Driss staat er ook op te wachten en als hij roept of hij er is, zegt Malika dat door zijn vragen niet sneller zal gaan. Ondertussen hoor je veel vuurwerken die maar doorgaan in de nacht. Malika ziet hoe Mehdi aan zijn nagels aan het bijten is, die nagels die ze met liefde had verzorgt voor hem. Nu is hij het helemaal kapot aan het maken tot hij zijn vinger er ook af heeft gegeten. Maar dit zijn zijn zenuwen, zenuwen van haar kind die een kind krijgt. Ze tikt tegen het raam en maakt het gebaar dat hij ermee moet stoppen. Mehdi hoort het niet maar stopt er wel mee. Het vuurwerk raast maar door.

 

Het is zover

 

De zuster kan niet ophouden met feliciteren. Hij noemt haar zoals mevrouw Doorn. Nu beseft hij hoe weinig hij over zijn eigen naam weet, Mehdi wat de langverwachte betekent. De (ik) is aan het woord: Nu zie ik me zelf als de echte lang verwacht, liggen in armen van de letterlijke langverwachte en ben ik verplicht zijn achternaam te dragen. Ik zie mijn vader mopperen: 'Jij heet.....'. Hij kan het naam niet over zijn mond krijgen en geeft me aan mijn moeder, Diana die mijn naam wel zegt. Eindelijk, het geest is uit de fles.

Een brief in Arizona ergens 15 januari 2000

Jasmina,

Vandaag in de 37 graden , niet heel precies onder de paars bewolkte hemel heb ik Diana ten huwelijk gevraagd. We hebben de kleine achtergelaten bij Samuel, haar echte grootvader. Ze had een gave. Iedere oudere man of vrouw die haar zag, werd gelijk verliefd op haar. Mensen waren wel een beetje verbaast dat ze met zo een kleine meisje op boord gingen. Maar nu heeft ze wel het verschil tussen koud en warm kunnen zien. Diana was bezig met foto's van haar dochter te maken, op de Arizona, zodat mensen zagen dat het kleine in haar tweede week in een woestijn was beland.

Volgens Bedoeft hadden we in ieder geval de jongen Rasjied moeten noemen, maar pech gehad. Het was geen jongen. Het leek als of het leven nog na zijn dood hem nog loer wilde draaien.

Samuel bood hun om maar te gaan lopen hier, hij zou voor de kleine gaan zorgen. Dat deed hij voor Diana, tot ze weer op kracht is gekomen.

Ik weet dat ik 17 ¾ jaar oud ben,  ik heb niet eens rijbewijs. Ik weet niet of ik iets van het leven af weet, maar ik wilde dat je erbij was toen ik dat vroeg. Niet een ceremonie of zo, maar al had je stiekem achter een hoek gekeken, was het genoeg.

 Wat het landschap betreft, we moeten elke dag drie kwartier rijden om water en verse eieren te halen. De hemel vast hier als brood in melk verweekt uit elkaar. Volgens mij heeft de kleine er zin in, haar andere grootouder te zien, ze ziet er in elk geval uit als iemand die er al alles vanaf weet.

Je broer,

Mehdi

---------

Op moment dat Mehdi de brief wilde posten, schiet hem te binnen dat hij niet erin heeft geschreven dat Diana ja heeft gezegd.

 

 

Titel  en voorkant van het boek De lang verwachte

Op de voorkant van de boek zie je een stad, niet een hele gewone kleine stad die meer als een dorp lijkt dan dat je het een stad kan noemen. Je ziet allemaal hoge flats, waar veel lichten aan zijn, in de nacht. Het zal vast wel Rotterdam zijn, aangezien het verhaal in het  boek zich in Rotterdam afspeelt. Je ziet er ook vuurwerk, dus het is een Nieuwjaarsnacht. Het eerste hoofdstuk van boek begon met Nieuwjaar, waarin Diana bevallen was van haar eerste kind. Het kind die het hele verhaal al heel goed kent, levens verhalen van haar ouders en haar grootouders en overgrootouders. Ze speelt het hoofdrol in het boek en het verhaal wordt ook verteld door de 'ik' perspectief, dat zij is. Het is in de boek het begin en het einde van de verhalen. Het boek begint hiermee en eindigt er ook mee. Dat komt doordat het boek niet een chronologisch volgorde heeft. Dit is een hele belangrijke gebeurtenis in het verhaal, want als het kind er niet was, wie zou het verhaal hebben verteld?

Het boek heet de Lang verwachte. Langverwachte is de betekenis van Mehdi's naam. Het boek gaat ook voornamelijk over Mehdi en zijn familie en kennissen. Het verhaal wordt verteld door zijn dochter, die eigenlijk de echte lang verwachte is. Want haar geboorte duurde heel lang, iedereen was heel erg zenuwachtig. Haar vader beet aan zijn nagels. Omdat het boek over Mehdi gaat, is het naar hem vernoemd. Maar hij is niet de enige die een hoofdrol speelt in het verhaal, want zijn dochter is ook de echte lang verwachte. Het boek is dus ook naar haar vernoemd.

 In het begin toen ik het boek pakte, wist ik totaal niet wat me te wachten stond. De langverwachte geeft totaal geen aanwijzing naar iets, waar het boek over zou gaan. Ik wist tot het einde niet waarom het boek zo vernoemd was. Pas aan het einde legt de “ik” persoon uit wat de langverwachte is. Het had alles kunnen zijn, maar ook niks. Het heeft een hele bijzondere betekenis en ook is het heel bijzonder hoe het een goede verband heeft met het verhaal. Want het naam sluit goed aan bij het boek. Het boek had echt niet anders kunnen heten. Het is een boek vol verhalen van het leven van heel veel mensen in Mehdi's omgeving, verteld vanuit een perspectief van een ongeboren kind die de dochter is van Mehdi en Diana. Elk persoon heeft iets wat lang verwacht kan zijn. De moeder van Mehdi was heel lang aan het wachten op Jasmina, die van huis uit was gelopen. Driss was heel lang aan het wachten op Malika, die ook uit huis was gegaan. Diana moest heel lang wachten op haar schoonmoeder, die haar zou accepteren. Mehdi was heel lang aan het wachten om geaccepteerd te worden door zijn schoon ouders. Diana moest heel lang wachten om haar echte vader te ontmoeten. Toen Malika nog niet getrouwd was, ging ze heel lang wachten op de ware man.

Zo waren dit soort gebeurtenissen die het titel een betekenis gaven. Mehdi ging heel lang wachten om over zijn kind tegen zijn ouders te zeggen. Het verhaal eindigde, tot dat iedereen aan het einde van hun wachten waren gekomen. De laatste waar iedereen aan het wachten op was, was Mehdi's dochter. Ze kwam ook op aarde dus aan het wachten op haar kwam ook een einde, op de dag waar iedereen op gewacht had. Het was de dag van het nieuw jaar, dus daar kwam ook een begin aan. Het boek is ook hier geëindigd. Dus hierbij was ook het einde van het verhaal. Het ging dus over het allerlei momenten waar iedereen op gewacht had en daar uiteindelijk een einde aan kwam.

 

Maatschappelijke context

Het verhaal gaat voornamelijk over de vader van de ongeboren kind, Mehdi. Mehdi heeft een heel typische grote stads jongens leven als een allochtoon. Hij neemt een vriendin, houdt zich niet heel erg bezig met zijn geloof en zijn afkomst. Hij gaat mee met de tijd. Nederland oefent heel veel invloed op hem uit.

Als je opgevoed wordt met heel veel verboden, dan zal je ook heel erg afwering geven voor je ouders. Je gaat ze niet leuk meer vinden. Je zult niet het verschil zien in wat goed is en wat fout. Je zoekt maar op en gaat op avontuur. Een avontuur, waarvan je nooit weet waar hij je naar toe brengt. Het kan goed beginnen en slecht eindigen.

Mehdi was Marokkaans, met een typische Marokkaans gezin. Hij kreeg door zo veel gedoe thuis, zoveel strikte regels, een depressie. Hij had dit gekregen door zijn vader, die maar achter hem aan zat.

 

De schrijver

Abdelkader Benali is een Nederlandse schrijver en Presentator. Hij is geboren in Ighazzazzen, in Marokko. Hij is geboren op 25 november 1975

Benali werd geboren in Marokko, maar kwam op vierjarige leeftijd naar Rotterdam. Later verhuisde hij naar Amsterdam. Benali schrijft behalve romans en toneel ook artikelen en recensies voor onder meer Algemeen Dagblad, de Groene Amsterdammer, Esquire, de Volkskrant en Vrij Nederland. Voor zijn romandebuut Bruiloft aan zee werd hij in 1997 genomineerd voor de Libris Literatuur Prijs, die hij in 2003 kreeg voor zijn tweede roman, De langverwachte.

Tijdens de Israëlisch-Libanese Oorlog in 2006 verzorgde Benali voor Vrij Nederland een weblog vanuit Libanon, waar hij bij het uitbreken van de oorlog toevallig verbleef. In 2010 trok hij met Jan Mulder in het programma Wereldkampioen van Afrika door Afrika in aanloop naar het wereldkampioenschap in Zuid-Afrika.

Benali presenteerde in het voorjaar van 2010 het NPS-programma De schrijver en de stad. In 2011 volgde een zesdelige serie Benali Boekt waarin Abdelkader Benali bekende Nederlandse schrijvers interviewde.

 

Mijn mening

Ik heb de boeken gelezen, hoofdstuk voor hoofdstuk en daarbij gelijk een samenvatting gemaakt van elke hoofdstuk. Het samenvatting is dus best gedetailleerd en lang uitlopend, maar het nam niet weg, hoe leuk het boek was en dus door het schrijven over de hoofdstukken moest ik goed nadenken over de woorden van de schrijver en zo onthield ik ook veel beter waar de boeken over gingen. Hij heeft een hele aparte manier van schrijven, het lijkt wel in elke zin een poëzie te zijn verstopt, niet voor niks een award waard. Het is zeker een boek waar je met volle aandacht voor moet zitten om alles goed tot jedoor te  laten dringen. Dit schrijftaal is wel iets wat me aanspreekt, om meer van dit soort boeken te lezen, omdat het niet alleen een verhaal is, je moet ook heel verdiept raken in wat hij allemaal te vertellen heeft. Hij op het gebied van schrijver en ook hij of een zij op het gebied van de ik-persoon die verhalen kent van haar/zijn over over- groot- vader en moeder.

Elke hoofdstuk vertelt een andere verhaal, een verhaal die over een persoon zou gaan, maar uiteindelijk veel meer mensen weet zich aan te binden en dus dan je elke personage veel beter kent. Het maakt bij sommige hoofdstukken ook een sprong naar het leven van de ik persoon, wat in 3 zinnen wordt beschreven, de situatie die het begin van het boek was begonnen. Deze toevoegingen aan dat moment maakt het hoofdstuk nog rijker aan informatie over die dag. Dit zijn de momenten, waarin het ik-persoon zijn/haar eigen mening erin vermengt. Met het vertellen van de verhalen is ze verder wel heel kritisch.

 Ook verschilt het per hoofdstuk hoe lang het is en hoe het titel een verband heeft met de hoofdstuk. Het boek bestaat uit levensverhalen van heel veel mensen die op een of andere manier met de leven van Driss en Malika te maken hebben. Het gaat over de verhalen die door elkaar heen lopen, elke hoofdstuk brengt een andere toevoeging aan het leven van Driss en Malika. Na ongeveer het helft van de boek gaat het verhaal wel over Mehdi en hoe hij Diana had leren kennen, hoe hij had getwijfeld over zijn vader. Dat vond ik heel bijzonder, want hoe zou iemand die 17 jarig is aan zijn eigen ouders kunnen twijfelen. Ouders die hem hun hele leven tot zijn 17e had opgevoed. Ik ben zelf ook 17, maar ik heb dat gevoel nooit gehad. Het was wel leuk om te zien hoe hij Diana had leren kennen. Hij was een verlegen jongen, die toch zijn liefdes verhaal compleet had gemaakt.

 Ik vind de persoonlijkheid van Bedoeft wel heel bijzonder. Aan de ene kant lijkt hij heel gelovig maar aan de andere kant ook weer niet. Hij wilt graag een rapper worden, maar zegt ook dat zijn vriend wel een trouwe Marokkaan moet blijven en zijn ouders gehoorzamen. Hij moet volgens hem het rechte pad volgen. Deze combinatie geeft zijn persoonlijkheid wel wat andere uitstraling.

Ik vind het persoonlijkheid van Diana wel heel interessant. Ze lijkt wel een gezellig type en best wel volwassen. Maar soms kan ze zich wel toegeven naar verkeerde verleidingen. Ze kon Mehdi stil  krijgen, wanneer hij een paniek aanval kreeg. Ze moest wel heel erg haar best doen, maar ik vind dat als iedereen zoals haar was in dat situatie, dat er nergens ter wereld een relatie stuk zou gaan. Ik kon haar in sommige opzichten ook goed snappen, dat kan komen omdat ik zelf ook op haar leeftijd ben. Ik vond het ook heel leuk dat ze in het zelfde jaar zat als ik, maar dan wel een periode later, want ze moesten examen maken. Dit bracht mij ook op gedachten om eens na te denken over hoe het periode voor mij eruit zou zien. Op het gebied van mondelingen en al.

In het begin van het boek had ik niet door dat Mehdi een beetje zijn weg kwijt was in zijn plannen. Later in de hoofdstuk Ouders van nu bleek hij ook iets te hebben, waarvoor hij naar een behandelaar ging en het gehele zaak ging uitleggen. Hij werd in de wacht kamer heel erg boos op Diana en daarvoor had hij ook tegen Diana wat opgemerkt over het schilderij die er hing. Ik kon me in zijn situatie zo plaatsen, dat ik het juist raar vond hoe Diana erop ging reageren. Maar uiteindelijk dacht ik ook dat er iets mis was met Mehdi, toen hij het schilderij van de muur af ging scheuren, Dat al op de plek waar hij ging wachten op de behandelaar. Diana was wel echt sterk, want ze probeerde van alles te zeggen om hem stil te krijgen en het lukte haar ook. Ik vind dat iedereen wel zo iemand nodig heeft, die hen kan supporten, als het ergens wat mis gaat.

Wat ik heel jammer vond voor Mehdi was dat hij geen plannen had na zijn Havo. Want een Havo diploma is uiteraard niet voldoende om er werk mee te zoeken, ook nu hij al een kind heeft die hij moet opvoeden. Maar aan de andere kant snap ik ook wel dat het komt omdat hij misschien leidt aan een stoornis of stress, waardoor hij geen keuzes kan maken voor later.

Het boek was heel mooi, verteld uit een perspectief waarin je zelf ook ooit bevond. Maar je had het gave niet, zoals het kind hier het wel heeft. Je had geen mogelijkheid om tot een van de verhalen van jouw familieleden te komen. Zoals Mehdi zijn familie niet zo had gekend, kende zijn dochter die wel. Ikzelf bevind meook in een situatie, waarin ik sinds klein af heel wat mee heb gekregen, maar nog steeds vragen heb over mijn familie, zeker mijn opa en oma. Ik ben zelf niet heel erg op zoek naar de antwoorden, zo was Mehdi het ook niet. Maar het was heel erg bijzonder om überhaupt zich voor te stellen dat het verhaal werd verteld door een persoon die niet eens geboren was. Kon ze denken, kon ze praten of schrijven? Ik had mezelf ook nooit voorgesteld dat ik ooit een boek zou lezen dat verteld zou worden door iemand die zogenaamd niet eens bestond, die geen naam had en totaal geen ontwikkeling, wat betreft de intelligentie om tot schrijven te komen. Dat heeft de schrijver heel erg mooi gedaan en dat maakt deze boek ook heel bijzonder. Het boek was heel makkelijk samengevat in hoofdstukken dan als een geheel. Het is dan ook makkelijk leesbaar en doordat het geen chronologische volgorde had, anders zou het in totaal niet in elkaar over lopen. De ene hoofdstuk die een van de eerste is, loopt verder in een hoofdstuk die juist meer op de helft van het boek is.

Het boek eindigt officieel met een brief van Mehdi. Dit is voor het eerst een stukje, dat niet door de ik-persoon is verteld, maar door een andere persoon. Maar het is zeker niet een stukje die je had kunnen overslaan. Mehdi was samen met zijn kind en Diana naar een woestijn gegaan, om Diana's vader te bezoeken. Ook heeft Mehdi Diana ten huwelijk gevraagd. Dit alle gebeurde op en dag, maar deze dag zou eeuwen kunnen duren. Dit dag veranderde veel in Mehdi's en Diana's leven. Dit was een dag, wat niemand wilde dat de zon onder zou gaan, ook al was hij er niet. Dit maakte het boek ook heel compleet. Het was een brief die aangaf hoe het leven mooi was na heel veel gebeurtenissen, leuke of niet leuke uiteindelijk zouden eindigen. Het boek had geen open eind, door deze brief zeker niet.

De titel en de voorkant waren pas aan het einde duidelijk waar ze voor stonden. Ik vond de titel en het voorkant van de boek hoe laat ik er ook achter kwam, toch goed bij de verhaal passen. Het titel Langverwachte heeft wel een diepe betekenis en heeft in deze verhaal zeker niet voor een ding gestaan. Het was niet voor een persoon bedoeld.

Ik heb deze boeken samengevat, op de manier waarop het verhaal ging. Er zijn veel terugblikken in het boek. Ik heb dus gekeken naar hoe de verhaallijn elke keer steeds een stukje oversloeg, en weer in een ander hoofdstuk verder ging, veel later in het boek. Dat heb ik bewust gedaan, omdat ik het verhaal heel gedetailleerder wilde samenvatten . Ik wilde deze verhaal op de manier samenvatten, hoe het boek verder ging. Zo zie je ook het verband van de hoofdstukken, die eigenlijk beter onder elkaar door konden gaan, die niet zo zijn geschreven.

 

Het boek de gebroeders Boetkaboet

 

Titel : De gebroeders Boetkaboet

Auteur : Hans Sahar

Uitgeverij : De Arbeiderspers

Aantal bladzijden : 179

Jaar van uitgave : 2008

 

Personages

Fadil : Fadil is een jongen die erg op zich zelf is. Hij was door zijn vrienden op verkeerde pad gebracht, begon te blowen en inbreken. Hij had door inbraak ook eens in cel gezeten. Maar daarna had hij zich verdacht en wilde niet meer met zijn vrienden omgaan, hij wilde zijn leven weer verbeteren. Hij wilde aan een opleiding beginnen en had ene baan als postbezorger gekregen. Maar hij was door zijn vrienden in problemen geraakt. Hij was betrokken bij de aanslag, waar hij helemaal niks vanaf wist.

Redouan : Redouan is de broer van Fadil en Fadil mocht hem niet. Hij was verloofd met de vriendin van Fadil, in de tijd dat Fadil in de cel zat. Hij was eerst een gewone jongen en had niks met geloof. Maar doordat hij een Nederlandse meisje, die bekeerd was, leerde kennen, ging hij zich verdiepen in Islam. Dit leed tot verzet tegen de Nederlandse intolerante maatschappij. Hij deed een poging op een aanslag te plegen, maar al snel mislukte dat. Hij werd doodgemaakt door zijn vader, nadat Redouan de best vriend van Hafid had doodgeschoten.

Driss : Driss is de vader van Fadil en Redouan. Hij had gebroken met zijn familie in Marokko en was sinds dien nooit meer terug gegaan, tot hij eens terug ging om te trouwen met een Marokkaanse vrouw Aicha. Hij had zijn land verlaten, door geweld gebruik daar, late bleken zijn beide zoons gebruik te maken van geweld, voor het onnodige. Hij had een eigen stomerij. Hij verloor zijn vrouw, kort na geboorte van Fadil. Door de verlies van zijn vrouw, was hij in een diepe put geraakt. Hij was vaak afwezig door zijn gedachtes en verwaarloosde zijn zoons. Hij was best wel gelovig en hield zich zo veel mogelijk aan de voorschriften. Hij had een beste vriend Hafid, die later door zijn zoon dood werd geschoten.

Aicha : Aicha is de moeder van Fadil. Ze is gestorven kort na de geboorte van haar zoon Fadil. De familie van Driss beste vriend, vertelde Fadil eens dat ze veel van Fadil hield, veel meer dan van haar oudse zoon.

Abdollah : Ab is een van de beste vrienden van Fadil. Fadil leerde hem kennen op zijn middelbare school. Ze gingen beide rotgeintjes uithalen met klasgenoten en gingen blowen. Ab had geen baan, hij had een illegale handel. Hij was van mening dat je met normale baan, een hongerloon krijgt. Hij was in bezit van dure kleding en een dure auto. Hij had samen met Najib en Redouan een aanslag gedaan op de tweede kamer, die uiteindelijk mislukte.

Najib : Najib was een van de beste vrienden van fadil. Hij was een goede jongen, maar later ging hij zich veel ook bezig houden met zijn geloof. Hij veranderde van zijn kledingstijl en liet een baard staan. Hij had Fadil zo ver gekregen om samen met hem, hoewel Fadil er tegen was, dus een handel van bloemen te beginnen. Het bleek later een inbraak te zijn en een plan voor een aanslag.

Marlies : Marlies was een Nederlandse meisje, die door de mislukte relatie van haar ouders het idee kreeg een betere leven te krijgen dan haar ouders. Dit leed tot de pad van islam. Ze bekeerde zich en ging met Najib trouwen. Samen met Najib ging ze ook de aanslag plegen.

Chronologie

Deze boek is verteld in een chronologische volgorde, samen met flashbacks terug op de vakanties van Fadil.Het heeft een gesloten, droevige einde.

Tijd en Plaats

Het verhaal speelt zich voornamelijk af in Den Haag. Er zijn wel flashbacks terug, van de vakanties van Fadil in Marokko. Het verhaal speelt zich voornamelijk af in Schilderswijk.

Deze verhaal had niet in andere tijd kunnen afspelen. Het is echt een verhaal die zich af speelt in de tijd zoals nu en 20 jaar geleden. Dat merk je aan de aanwezigheid van computers, die er tot een paar jaren geleden er niet waren. Ook waren er vroeger geen allochtonen in Nederland

 

 

 

 

 

Samenvatting

Citaten:

'We moeten eerlijk zijn altijd', zegt Fadil. We moeten altijd vriendelijk zijn tegen buurvrouw tegen iedereen, terwijl je liever die vrouw zou willen uitschelden. Je kan buiten niet eerlijk zijn, maar ook niet in de moskee. Op de koran school moet je precies doen wat de imam je zegt en als je iets fout zegt, krijg je een klap voor je bek.

 

Fadil woonde samen met zijn vader Driss en zijn broer Redouan in een appartement. Hij had geen moeder meer, zijn moeder was kort na zijn geboorte gestorven. Fadil was een sportieve type jongen en had eens samen met zijn vrienden Abdollah ( Ab) en Najib een supermarkt overvallen, waarna hij vast zat in een cel. Zijn vrienden hadden hem op verkeerde pad gebracht, ze gingen blowen, gebruikten drugs, hielden zich bezig met illegale handel, haalden altijd rotgeintjes uit met klasgenoten en noem maar op. Fadil had niet echt een goede band met zijn vader, hij vond hem te gelovig. Ook had hij niet een goede band met broer, omdat hij met de vriendin van Fadil vandoor was gegaan. Fadil was volgens zijn vader vervloekt, dat had hij altijd van zijn leven tehoren gekregen. Het veronderstelling van zijn vader bleek een vloek te zijn, die afkomstig was van de gestorven broertje van Driss. De broer van Driss was gestorven in Marokko, in een buren gevecht. Driss had heel veel haat aan geweld en besloot naar Nederland te komen. Hij brak zijn relatie met zijn familie en woonde sinds dien in Nederland. Hij ging daarna eens in zijn leven terug naar Marokko, om te trouwen. Op de vakanties naar Marokko, kreeg hij verkeerde indruk van de mannen in Marokko. Hij vond dat ze allemaal geen moeite deden om hun kinderen naar school te sturen en zelf naar een werk zoeken. Ze zaten altijd gezellig op de marktplein waterpijp te roken.

Tijdens zijn laatste vakantie in Marokko, had hij samen met een paar herdersjongens gezworven. De ene ging fluiten en de andere stond steeds stil wanneer hij een paar vogels krekel hoorder. Fadil had nooit vogel krekels gehoord. Maar het was ook hier een andere wereld: amandelbomen, olijfbomen, vijgenbomen, cactussen en de geur van kruiden en bloesems. Er ging een grote rust van uit en dat kwam ook heel goed van pas: hij moest weten hoe hij van de familie vloek af kon komen. De herdersjongens wisten van alles op te dissen over de hel. Dat als niet bidt, je daar terecht zal komen. Ook voor al je slechte daden. En dat na de geboorte zakjes zout over het huis moest worden verspreidt, zo sluiten de geesten uit het woestijn de dorp in. Dit alles was nieuw voor Fadil en hij zat daar gespannen naar te luisteren. Hij dacht waar hij beland was, want thuis hoorde hij hier niet veel over en nu werd hij opeens erin gedonderd. Dat van die zakjes zout, dat zou de grote fout kunnen zijn geweest; was er

tijdens zijn geboorte geen zout verspreidt in zijn huis?. Dat kon toch niet waar zijn, hij was van plan om op een geschikte moment hierover met oom Hafid te praten.

Redouan had keer op keer gesolliciteerd. Hij  moest van zijn vader werken, omdat hij de oudste zoon was van huis. Hij was de lievelingszoon van Driss. Hij kreeg geen werk, volgens hem kwam dat omdat hij allochtoon was. Hij kon daarna niet meer tegen de bazen, tegenover wie hij zo onderdanig moest gedragen. Daarom besloot hij uiteindelijk zelf afwijsbrieven van werkgevers, voor zijn vader schrijven.

Redouan zag er altijd heel verzorg uit, hij droeg graag merkkleding en het was voor hem een koude kunst om Hollandse meisjes te versieren. Hij had wel een beetje last van zijn vader, zijn vader liet geen gelegenheid voorbij gaan om hem op zijn plicht te verwijzen. De plicht als een oude zoon. Zijn vader was voor zijn bruiloft aan het sparen ook al was noch hij, noch zijn vader van plan om een vrouw te zoeken voor hem. Hij had een ontzag voor zijn vader, geen bewondering maar een verwondering. Redouan kreeg het gevoel dat hij soort van een plicht op kreeg, de eer van zijn vader weer om hoog te krijgen. Hij lag er wel soms wakker van.

Naijb was getrouwd met de Hollandse Marlies. Hij dronk niet meer en was veel geloviger geworden. Hij had een kraam en ging hij daar op de gepaste tijd zijn gebedsmatje uitrollen op de grond. Marlies was ook van plan om een moslima te worden. Daar had Redouan veel respect voor. Daar dacht hij soms ook over, hij wilde ook zich meer bezig houden met de geloof.

Ja pa, we gaan er heus wel een mooie dag van maken, maar laat mij eens rustig vertellen wat ik bedoel.

Redouan vroeg zijn vader over het feest. Hij vond dat je als kind je dag niet stuk kan op het slachtfeest. Je was er dagen naar uit aan het kijken. Het was een dag waarop al je plezier had en dat hadden de Nederlanders lekker niet. Maar de tijd is veranderd. Het slachtfeest heeft in de ogen van de mensen al lang de betekenis niet meer, zoals het eerst had. Nu moet je aan de heleboel andere dingen denken. Aan gevallen als: Slachtingen waar ze als barbaren van beschuldigd worden. Allemaal oorlogen in de wereld van Irak en Afghanistan. Dan wordt je aan gekeken of de islam bloeddorstig is en vol zit met haat en wraak. Zelfs deze feest heeft een bijsmaak gekregen, van geweld en bloedvergieting. Driss was her niet mee eens, maar hij ging niet tegen zijn vader in.

Driss had Hafid geholpen om naar Nederland  te komen, met zijn kleine gezinnetje. Hij had een vrouw genaamd Kadisha en een dochter, Esra. Redouan zag Esra wel zitten en wist dat zijn vader Hafid zou vragen haar hand te vragen voor Redouan.

 

Er kwam een kraamkoopman op hem af en zei hem dat hij heel erg veranderd was de laatste tijd. Volgens hem pakte Najib nooit boeken, maar nu zat hij met een boek wat hij heel indrukwekkend vond. Najib zei hem dat hij ook moest gaan veranderen en keek naar zijn kraam. Hij kon beter in plaats van die dingen moslims jurken verkopen. Klaas keek hem aan van dat hij dus niet naar al die zwart en lang kon kijken en zei hem dat de Marokkanen met de tijd mee moeten gaan en niet in vroeger moeten leven. Wat ze allemaal uithalen en op tv te zien is, is absurd. Er was eens op tv te zien dat er een boot gezonken was, die van Marokko naar Spanje toe kwam. Klaas vond het te erg , dat ze hun leven op spel hadden gezet om hier

te komen en de Marokkanen die hier zijn, moesten wel flink gaan nadenken en hun god bedanken dat ze er zijn. Er kwamen een paar mensen naast hem staan en wilde hun menig erover geven. Najib keek hem aan en zweeg.

Het leven dat we leven is de leven op straat. Macht en geld is waar het leven om gaat. Wie geeft je liefde en wie geeft je haat? Woe wordt je vijand en wie wordt je maat?

 Dit was de rap van Ali B die door altijd door Fadil's hoofd ging. Hij was altijd zo onzeker. Onzeker over zijn vroeger. Hij kon niet eens de zekerheid bij Hafid thuis krijgen, vooral Esra was waar hij ook onzeker over was. Hij dacht aan vroeger, niet aan Marokko, maar aan de tijden dat hij in de bak had gezeten. Hij dacht aan de tijd dat hij een manier had gevonden om snel aan geld te komen en dat langzamerhand veranderde in verslaving. Dat leed uiteindelijk naar de weg tot de cel. Hij heeft meerder malen vast gezeten maar wegens positief gedrag werd hij eerder vrijgelaten. Dat kwam ook mede door de goede advocaat die Najib voor hem had geregeld, laatst. Najib, toen een loverboy, kende op een of andere manier deze advocaat. Hij deed dit voor Fadil omdat hij zich medeschuldig vond aan de incident en vastzitten van Fadil.

Maar er gebeurde ook nog iets. Hij had voor het eerst een onverwachte bezoek van Redouan. Fadil vroeg hem of er iets ergs gebeurd was thuis, met pa of zo. Redouan zei nee. Daarna was hij heel blij en omhelsde zijn broer. Maar zijn broer zei hem dat hij hem iets wilde vertellen en daar wel eerlijk over zal zijn. Fadil had voor dat hij vast zat in de cel, zowat verkering met Esra. Maar Esra had het met hem gehad en dus heeft hij, Redouan, nu een verkering met haar. Binnenkort worden ze verloofd. Er stroomde warmte in Fadil's lichaam en er volgde een korte worsteling. Hierdoor had hij bijna door de reclasseringsdienst zijn vrijlating gekost, maar het kwam goed. Hoe kon het nou dat zijn eigen broer met zijn vriendin van door ging. Hij kon heel moeilijk omgaan met de arrogante houding van zijn broer tegenover hem, waardoor Fadil's eer was gekwetst. Elke dag zijn broer zien en beseffen wat hij met hem had gedaan, deed hem heel veel pijn.

Stomerij Jan van der Vlugt, stond er nog op de winkelruit, van de stomerij die Driss had overgenomen. Hij had het beter zo gelaten want wie zou er nou een stomerij binnen stappen waar staat Driss Boetkaboet. Gauw nadat de bezoekers binnen waren, hadden ze door dat er geen Jan of Kees of Piet er in de winkel was. Driss was er aan het stoomstrijken, toen Fadil binnen kwam. Ze gingen  op de bank zitten en dronken thee. Fadil vertelde over zijn nieuwe baan en Driss lette heel goed op of hij tussen door niet iets anders aan het vertellen was, want hij kon heel makkelijk ontsporen. Natuurlijk was hij zijn zoon, maar Redouan was wel zijn lieveling. De laatste tijd was hij wel een beetje van zijn gedachten aan het veranderen, hij vertrouwde Redouan ook niet meer blindelings.

Driss zei Fadil dat Najib hier was gekomen om Fadil op te zoeken. Hij was een beetje verbaast over zijn veranderde uiterlijk, zijn nieuwe kleding style. Driss zei dat de moskee waar hij elke week kwam, Najib geweest was en de imam had beledigd. Driss zei Fadil dat hij niet met hem om mocht gaan. Fadil ging hier tegen in en benoemde een paar situaties, wat Fadil goed vond van Najib. Als nog vond zijn vader, Driss dat niet kunnen en hield zich aan zijn woorden. Er viel een stilte wanneer Fadil zei dat hij de joden niet mag en Driss juist vond dat joden in hun land heel erg geaccepteerd werden, sinds eeuwen. 

Fadil was van plan naar huis te gaan, toen hij van Driss te horen kreeg dat Esra elke week eens zou komen koken. Ze kwam er om een beetje aan ze te wennen, straks ze hier toch gaat trouwen.

 Later op de dag, staat Esra daar met de schotel en iedereen ziet dat ze make up op heeft. Redouan vraagt haar, wanneer ze in de keuken is, dat ze het weg moet doen en zo doet ze. Driss ziet dat ze het weg heeft gedaan, hoewel ze er toch mooi uitzag. Redouan vond make-up dragen niet goed, omdat het volgens geloof niet mag. Driss gaat daar tegen in en zegt dat zelfs in de tijd van profeet vrouwen make up droegen, dus hij moest er niet heel streng op zijn. Maar daarna zei niemand iets meer. Na het eten kwam Hafid zijn dochter ophalen en Driss kreeg een videoband, een andere niet zoals die van vorige keer. Hij zei er ook bij dat er een goed nieuws in was. De jongens kwamen erbij schuiven en het band werd afgespeeld. Ze zagen er nog steeds die Rifgebergte en aan het eind zagen ze een man die tegen Driss zei dat hij vergeven was en dat hij terug mocht komen naar zijn familie. Daarop zei Driss dat hij het hier beter had en had gezworen nooit meer terug te gaan. Maar Redouan vond dit maar onzin en hij vond dat allochtonen hier als een soort slaaf werden behandeld. Hij had het liever dat ze terug gingen. Zijn vader zei dat er tenminste in Nederland wetten waren voor iedereen die gelijk was en dat was zeker anders in Marokko.

Fadil was bij zijn vriend Najib langs gegaan. Marlies bracht een paar kartonnen dozen van eten, waar halal op stond. Najib gooide ze in de prullenbak omdat ze deze keer heel gastvrij moesten zijn voor Fadil, maar Marlies zei rustig dat ze geen tijd had om in de keuken te gaan staan om eten te maken. Met tegenzin liet Najib het wel gebeuren. Ze gingen zitten eten. Najib begon langzaam en nadrukkelijk te praten. Hij begon over de islam, we hebben niks aan een halfslachtige islam. We houden ons alleen aan de koran, maar we hebben ook de Hadith en Sharia en daarin staan allemaal voorschriften over dat alle afbeeldingen verboden zijn, dus tv computer, foto's. Dit zijn allemaal haram. De sharia is voor ons echt als een rots in de branding, we weten precies wat ons te wachten staat. Volgens Najib moeten ze de echte islam vertegenwoordigen.

Fadil liet dit al om zich heen komen. Op dat moment zag hij een theorie boek voor rijbewijs C-E. Er lag ook een kaart van Den haag in en nog wat brochures. Hij vroeg aan Najib of hij bezig was met een vrachtwagen rijbewijs. Najib zei van dat hij niet zo goed had geleerd, het was te ingewikkeld. Dat theorieboek zou juist iets voor hem zijn. Daarna vroeg Najib of hij mee wilde gaan naar de opslagplaats. Hij ging mee en ze stapten een Hyundai-busje in en reden naar een oude school lokaal. Fadil zag dat ze achtervolgd werden. Nadat ze waren uitgestapt vroeg Fadil aan Najib of hij hun kende. Fadil zei dat ze van AIVD waren en dat ze tegenwoordig elke moslim wel achtervolgen.

Maar na Fadil was ingestapt in hun opslag huis zag hij geen goed gezicht meer van Najib en Marlies. Ze waren zeker met iets heel groots bezig, ze waren iets in de richting van plan om een aanslag te doen. Met al die tekeningen van de zelfopofferend mensen en Palestijnse martelaars. Verder was er een computer waar snel Marlies voor ging zitten en zei dat ze een baas hadden genaamd Ibn Hamsa, Hij woonde hier in Den Haag. Ze opende zijn site waarop stond dat je de mensen tegen moest strijden totdat ze zeggen: niemand heeft het recht naast Allah aangebeden te worden.

Fadil zei dat hij hem misschien ook zou kennen, gezien hij in Den Haag woont, maar ze zeggen dat hij zich schuilt achter een schuilnaam en zelfs zij niet weten wie het is. Maar zoals hij stond in deze absurde opslagplaats en probeerde een laatste poging om nuchter en kritisch

te blijven zei hij of hij nog wat mocht zeggen. Hij zei dat hij snapt wat hun beide bezielt. Maar er wonen zeker 1 miljoen moslims hier in Nederland en wel dertig miljoen in Europa. Hoe konden ze nou denken dat ze als een klein groepje de waarheid spraken en iedereen aan de verkeerde pad zat. Bovendien was er een bijeenkomst van honderd imams die zich sterk maken voor de goeie, positieve islam. Ze zoeken in de koran niet naar haat en jihad maar juist de verdraagzaamheid, gelijkwaardigheid van vrouwen en naar vrijheid van godsdienst. Maar de twee schudden hun hoofd. Ze haalden schouders op, alsof ze liever hem hadden geholpen en medelijden met hem hadden. De discussie was beëindigd.

Fadil had in de tas van Redouan allemaal rare boeken gevonden. Redouan had toen niet uitgelegd waar ze voor waren. Dit was de eerste keer dat hij zijn broer een beetje raar begon te vinden.

Dezelfde dag was Redouan naar Hafid gegaan, ze gingen allemaal zaken regelen voor de bruiloft van redouan en Esra. Hafid keek Kadisha aan en zei dat liefde een ongeneselijke ziekte is waar geen van de patiënten van wil genezen, en allemaal weigeren ze ervoor behandeld te worden. Dit is het uitspraak van Ibn Hazim die hij eens aan de muur had hangen, waardoor hij het niet meer vergeet.

Hij zegt dat hij zijn dochter niet heeft opgevoed als een prinses, maar zeker wel als een geëmancipeerde moslimvrouw. Als ze met z'n allen in zijn auto gaan, kunnen ze de vrouwen afzetten bij een bruid kledingswinkel. Maar Esra wilde het liefst niet. Ze zei dat ze niet eens een datum hadden geprikt, waarom zo snel een bruidsjurk moeten uitkiezen. Ze wilde wachten tot ze een paar kilo was afgevallen, zodat ze de goed maat te pakken had kunnen krijgen. Haar moeder was wel beetje verbaast, want welke vrouw hield er niet van om te shoppen, zeker van het uitkiezen van een bruidsjurk. Ze keek naar haar dochter of ze was gaan twijfelen over deze bruiloft maar vroeg haar niks. Maar dat vroeg ze natuurlijk niet. In die winkel kregen ze heel wat jurken te zien. Allemaal geïmporteerd uit Saudi-Arabië. Ook waren er heel veel handschoenen in de zwart en andere duistere tinten.

Esra wist dat Marlies al haar kleding hier kocht. Marlies droeg altijd kleren die zwarter dan zwart waren en allemaal vormloos. Ze wilde zeker niet rondlopen als haar. Ze was wel gesteund door haar ouders, maar Redouan zou er niet mee akkoord gaan, om ergens anders iets te kopen. Esra merkte dat hij de laatste tijd veel strenger was geloven. Hij was de eerste die de boerka's spoken kleding vond en nu wilde hij dat zijn vrouw als een spook uit zou zien. Maar er waren wel een paar jurken die haar aansprak, ze trok er ook eentje aan. Het was een witte jurk met een wijde hals, en een strakke pasvorm. Kadisha zei dat misschien Redouan het wel wilde, maar zij zelf niet. Kadisha begreep dat er iets niet goed was tussen de twee, maar ze praatte er niet over. Ze wilde het relatie redden, zoveel het redden kon. Maar hoeveel dat was, had ze geen idee van.

De mannen kwamen hen weer ophalen en hadden allemaal verhalen te vertellen. Ze hadden een mooie hal gevonden, ook al was het aan de dure kant. Driss had heel lang gespaard voor de bruiloft van Redouan want de regel was nou eenmaal dat je maar een keer trouwde en dus moest je zo mooi maken als het maar kon.  Redouan had zich laten afzetten bij een bibliotheek. Hij zei dat hij nog verder zou zoeken naar werk en wat advertenties zou plaatsen. Kadisha vond hem als een ideale schoonzoon, hij zocht naar werk, zag er goed verzorgd uit, poetste zijn tanden. Dat zei ze meer voor zich zelf dan voor Esra, maar wel heel overtuigend. Daarna kwamen ze aan bij de Waterigs veld en gingen ze van alle kwesties wat bij praten.

In de bibliotheek krijgen ze een hoop post en ging dus naar binnen. Hij zag daar zijn broer zitten. Hoe kon dat nou, hij zou vandaag toch op een sollicitatiegesprek komen? Hij liep onverstoord naar hem toe een keek mee op de scherm, naar al die schuwlelijke beelden van vermoorde mensen en al. Redouan draaide om, toen hij in de spiegelbeeld zijn broers gezicht zag. Hij zei wat hij hier doet, Redouan moest toch naar sollicitatiegesprek. Redouan zei dat hij was afgebeld. Zelfde vroeg hij aan Fadil, maar Fadil was al aan zijn werk. Fadil zag naast hem allemaal sollicitatie afwijsbrieven liggen, die Redouan zelf had gemaakt. Fadil schrok zich en zei dat zijn vader het niet kan lezen dus waarom moeite doen om ze te maken. Redouan zei dat hij het makkelijker vond typen dan een sollicitatiebrief en dat Fadil het wel kon lezen, voor zijn vader. Redouan had geen zin in de gezeur van zijn vader over werk.

Fadil zei dat dit niet verstandig was want hij zou binnenkort trouwen met Esra, hij moest toch wel aan zijn toekomst denken, maar Redouan haalde zijn schouders op. Fadil keek verder naar de scherm en zag hetzelfde site als die van Marlies en Najib en vroeg of hij hun beide kende. Redouan weigerde en zei dat hij het geinig vond om deze site te bezoeken. Hij deed echt alsof hij niks te verbergen had. Wat moest hij nou hiermee, je ziet het op tv maar als je broer ermee komt, zo openbaar, zonder schaamte, dan heb je er geen antwoord op. Als zijn pa erachter zou komen, zou hij het niet pikken. Dan zou hij niet meer zijn lievelingszijn. Maar hij gaf hem een schouderklop, om ermee te zeggen dat hij hem begreep en ging verder. Nog een paar straten en dat zat het alweer op voor vandaag.

Het leek alsof de sjaitan ermee speelde. Er stopte de auto van Ali, van de reclassering. Ali riep hem en zei dat als hij er niet komt, dat Ali hem zou opzoeken. Fadil zei dat hij aan het werk was, maar ze zijn toch allebei Marokkaans, hij kan toch zeggen dat hij geweest is en dan is dat geregeld. Ali zegt dat hij zo niet te werk gaat, gezien hij van de rechter op voorwaarde was vrijgelaten, dat hij elke week Ali zou opzoeken. Fadil moest komen en zal er over een half uur bij hem zijn.

Ali wijst hem dat hij had gezegd een opleiding te gaan zoeken en dat hij geïnteresseerd was in een installatietechniek. Ze zouden daar samen heen gaan en dus moest hij het in zijn vrije tijd gaan volgen, als het nodig was. Maar daarna zei hij naar de deur kijkend, dat er een paar mensen zijn die met hem wilde praten. Ze kwamen binnen en dat gaf hem geen goed gevoel. Ze waren van de beveiliging en vroeg of Najib en Marlies nog zijn vrienden waren en of hij Ibn Hamsa kende. Hij zei dat hij Ibn Hamsa niet kende. Hij kreeg te horen dat Najib veel met Ibn Hamsa ging trekken en dat was alarmerend. De beveiliging is Najib op zekere hoogte, gezien of ongezien, aan het volgen. Maar als Fadil dacht dat als ze gevaarlijk waren, dan moest hij het aan Ali doorgeven.

Je vrienden verraden, dat doe je niet. Je broer verraden, dat doe je ook niet ook al heeft hij het bij je gedaan om met je vriendin van door te gaan. De beveiliging kenden de Marokkaanse gemeenschap niet, dat had hij het minst van Ali verwacht omdat hij ook een Marokkaan is.

Fadil besloot toch contact met Najib en Marlies te houden, want tenminste deden ze het voor de islam. Daar was hij nieuwsgierig genoeg naar. Hij zei tegen zich zelf dat als het uit de hand zou lopen, dat hij moest zorgen dat hij er niet bij betrokken was.

Het was zover, Fadil moest dus vandaag naar Najib toe, om verder te gaan aan hun plannen. Hij stapte tram naar Najib. Na uitstappen zag hij Najib die was veranderd en zag tot zijn verbazing geen baard en djelleba meer van Najib. Samen gingen ze Hyundai in stappen en gingen op weg naar Westland. Na aankomst deden ze alsof ze er waren gekomen als

handelaren. Ze kregen een rondleiding. Fadil merkte dat er iets niet goed ging. Najib was hier niet met de bedoeling om een handel te beginnen, maar ging kijken hoe hij kon inbreken. Fadil vond het heel erg absurd dat Najib hier aan het inbreken was, dat idee kreeg hij door zijn houding daar. FAdil had hem al de hele tijd door. Fadil vroeg hem waarom hij hier wilde inbreken, er viel alleen bloemen  te stelen. Najib zei dat hij wat geld nodig had en dus wilde hij veel bloemen halen, die ze niet gaan betalen, hij had contact met paar mensen om de massa bloemen te verkopen. De opbrengst was voor de armen bedoelt.

Fadil kreeg te horen dat hij hieraan mee moest doen en ze volgende keer vrijdagavond zouden verzamelen voor verdere plannen. Fadil snapte wel dat hij het geld misschien voor goede doel nodig had, maar dit was de manier niet om aan geld te komen. Maar hij kon steeds geen nee zeggen omdat hij zich ook een moslim voelde en ook doordat Najib heb veel had geholpen. Hij had het gevoel dat het leven toch eenmaal niet rooskleurig was, geen rozengeur, geen maneschijn, en rozen zelfs hebben doorns.

Zijn broer zag hij de laatste tijd heel weinig meer, soms alleen als hij de slaapkamer binnen kwam, maar dan was hij al aan het slapen geweest. Hij kwam wel eten wanneer Esra eten had gebakken, maar dat deed ze ook heel vaak al thuis en kwam ze alleen brengen, waarna ze weer snel weg ging. Maar hij kon ook niet met zijn broer opschieten. Dat was toch normaal, want waarschijnlijk was elke broer wel zo. Maar zo had hij zijn broer niet gekend, de laatste tijd was hij wel beetje te raar.

Het woordje radicaal wordt altijd gebruikt voor Islam, voor geen andere geloof. Je hoort nooit over radicale christenen, joden maar altijd moslims. Altijd zie je moslims op het nieuws die zijn opgepakt en al. Allemaal jongeren die zijn gepakt omdat ze een terroristische aanslag wilden plegen. Wat moet je ervan denken, doe ze het omdat ze stoer willen zijn of gewoon omdat ze erbij willen horen. Fadil volgde altijd het nieuws en dacht waarom het nieuws kanalen perse altijd moslims moesten hebben. Neem eens maar de kinderen als voorbeeld, die zomaar een leraar hebben geschoten, dat had niks met geloof te maken. Of mannen die zomaar door de dokter gedood werden. Allemaal haat, daar komt ook geen geloof van pas. Of Amerikanen die moslims hadden omgekocht en ze richting Washington moesten bidden, in plaats van de Mekka. Dat is allemaal ook heel erg, maar dat komt niet op het nieuws of nauwelijks. Zo bespraken ze op tv hoeveel illegale wapens er in Nederland waren. Hele grote getallen, nou je staat een mooie toekomst te wachten.

In de avondschemering stond Fadil op de afgesproken tijdstip op te stoep, naast de geur van blowende jongens, waar hij vroeger ook bij zat te blowen. Daar kwam de Hyundai busje. Fadil zei Najib precies zoals hij het zich had voorgenomen. Hij zei dat hij een nieuwe leven wilde beginnen, maar omdat Najib heb vaak had geholpen deed hij voor deze keer alleen mee. Fadil moest in de auto blijven, onderweg zou Najib uitstappen en naar Ab toe gaan. Hij kreeg te horen dat Ab ook mee deed, wat Fadil deed schrikken. Het had zeker niks met de islam te maken, want daar zou Ab natuurlijk nooit bij mee doen. Dat zorgde wel voor een beetje opluchting. Ab deed mee omdat ze niks aan de deal met Al Hoceima hadden en Ab wel geïnteresseerd was in deze handel. Er kwam een tankauto, die bijna alle auto's ernaast weg duwden. Najib vroeg hoeveel benzine in de auto kon, vijfduizend? Fadil zei dat er twintigduizend liter benzine erin kon, daarom moet je een speciale rijbewijs ervoor hebben. Ze zijn echt heel anders van aard en Najib wist er natuurlijk niet veel over. Zodra de Mercedes-500 eraan kwam, volgde er een grote koelwagen achteraan. De chauffeur van de  auto was een neger, waardoor Ab uit zijn auto kwam en begon te kankeren, want hij haatte negers. Najib zei dat alle mensen gelijk waren, ook deze Glenn.

Ze stapten in de cabine van de vrachtwagen en Fadil volgde hen in de Mercedes-500. Het was donker en de licht van de lantaarn zorgde voor een spookachtige effect. Ze stonden voor de deur van het bestemming. Najib deed de deur open met de accuslijper, het ging zo snel open, dat het leek alsof hij de sleutel had. Een witte mist kwam op hem af en Ab begon heel snel allemaal vliegtuigcontainers naar de vrachtwagen toe brengen tot de vrachtauto vol was. Daarna ging de klep dicht en ze zouden allemaal naar Najib's huis gaan. Fadil deed op dat moment niets, omdat het voor hem beetje te koud was. Hij wilde op dat moment wel iedereen verrot uitschelden maar wat zou dat helpen? Hij deed maar zijn tanden op elkaar en hield zijn mond. Ab was wel heel erg aan het vloeken en moest hijgend zijn laatste rondje afmaken.

Het was rustig op de weg, hij ging onder de lantaren lichten, naar Centraal station. Daar was het ook rustig. Het grote plein glom wel van de lichte motregen die er viel. Hij zette de ruitwissers aan en zag de Ammunitie haven voor zich. Dat was de grote weg die hem naar de binnenstad van Schilderswijk zou voeren. Daar zag hij de polities, met de zwaailichten. Shit zei hij, maar gelukkig had hij de papieren. Hij gaf ze en zei dat het de auto was van zijn vriend. Hij moest de kofferbak open doen en deed open. Hij was hier een daar aan het rommelen en Fadil zag dat de politieagent heftig geschrokken was en aan zijn pistool trok. Hij keek omhoog en riep: code rood! Fadil snapte er niks van en moest zijn handen omhoog doen. Met een snelle blik keek hij naar de open bak. Daar zag hij een open bak met daarin uzi's, patroonhouders en munitie. Hij deed zijn ogen dicht en het duizelde hem. Najib en Ab hadden hem erin geluisd en begon zo hun uit te schelden in zijn gedachten.

De politie wilde hem handboeien, maar op dat moment duwde hij de agent en was met zijn stunts de polities af. Hij zat in de park en zijn leven was voorbij. Hij voelde zich zo eenzaam, nog nooit had hij zich zo eenzaam en leeg gevoeld. Hij bedacht zich en ging naar zijn huis balkon klimmen. Gelukkig, daar hoorde hij de stemmen van zijn vader en Redouan, maar wie hoor je daar? Politie? Shit ze waren bij hem thuis.  Boven zijn huis hoorde hij helikopters, de hele stad was bezet. Hij hoorde zijn vader zeggen dat Fadil zijn zoon niet meer was, hij was vervloekt! Deze woorden sneed zijn ziel. Wat heb je dan nog over, als je geen vader en broer meer hebt? Toch ging hij naar Najib's, opslagplaats, want hij zou ook niet heel rustig thuis zitten. Hij  moest een stukje lopen, hij zag maar heel weinig huizen met licht aan. Maar toen hij bij eentje naar binnen keek, zag hij op tv een bak vol wapens, van Ab! En daar zag hij de rijbewijs, met zijn eigen foto!!! Shit dacht hij, dat had hij beter niet kunnen geven.

Hij ging naar de opslaghuis, naast een leeg en verlaten school. Daar hoorde hij stemmen en deed met een rap de deur op en achter zich dicht. Hij zag Najib en begon hem te trappen en slaan. Najib ging zich zelf niet verdedigen en zei dat het hem speet, het was niet zijn bedoeling. Hij zei dat hij niet wist dat er wapens in de achterbak lagen, hij zou ze in ruil voor de bloemen krijgen. Fadil lag naast hem op de grond en zei dat door hun nu politie achter hem aan zat, omdat ze dachten dat hij een terrorist was!

Najib kruipt in elkaar en laat nog een woede aanval op hem afkomen. Er stroomt bloed uit zijn mond en voorhoofd. Ze moesten hem eruit halen, zei hij. Marlies probeerde hem te stoppen maar ze viel ook op de grond. Toen zei ze dat hij wilde weten wie Ibn Hamsa was, dat was zijn broer. Zijn broer was de schuldige! Wat? Fadil wilde haar niet geloven maar ging trillend op de grond vallen.

Driss lag op de bank een deed maar de tv aan. Wat moest hij anders doen. Zijn zoon was vervloekt en was een terrorist. Van Redouan dacht hij dat hij zijn leven goed zou maken, wat had hij gedaan, niks, nog steeds geen baan. Hij zakte neer en kon niet eens naar de tv kijken.

Hij was niet naar stomerij gegaan en ook niet naar Moskee, hoe kon hij. Wat moest je doen als alles donker is om je heen? Op journaal zag je een vrouw, het was haar afscheidsfilmpje. Ze ging ook zelfmoord plegen. Het journaal ging verder, maar Driss dacht nog steeds aan haar. Opeens hoorde hij een Marokkaanse naam van een actrice. Ze had een award gewonnen, voor het spelen van een terrorist. Daar was het weer, terrorist. Mensen zouden Marokkanen nog meer haten, of ze zijn terroristen, of ze spelen terroristen.

Driss had niks gemerkt, maar Redouan stond opeens in de kamer. Hij zei dat het klaar was met de leven in Nederland. Hij pakte zijn tas in en ging het huis uit, voordat zijn vader hem kon stoppen. Hij ging richting Esra, Esra moest met hem mee. Driss was hier echt heel hard mee geraakt. Hij had geen vrouw meer, geen kinderen, geen broeders, geen eer, alles was weg! Hij kon beter dood gaan, maar daarna zei hij dat hij dat niet mag doen, want alle levens zijn van Allah.

Zo was het gister gegaan met Najib, met hem ging hij een tankauto waarmee ze naar de centrum van Den Haag gingen, naar de tweede kamer. Ze wilden het gebouw kapot slopen. Ze hadden geen wapens meer, maar daar had Najib al een plan op. Ze zouden het alsnog kunnen doen, maar als de chauffeur van de wagen niet was uitgestapt. Want toen hij was uitgestapt, gingen de alarmen. Redouan en Najib moesten wegwezen. Ze hadden besloten hij met Esra en Najib met Marlies samen naar Egypte gaan. Hij moest het snel doen, want zo werd er naar hem gezocht, net als naar Fadil. Maar met Gods wil kan geen mens je tegenhouden. Baba had hij achter gelaten, want bloed banden waren niet groter dan de band met geest.

Hij was er. Esra deed open en toen hij wat probeerde zeggen, zag hij Fadil in de hoek. Ze vroegen elkaar wat ze hier deden. Maar Redouan vroeg Esra dat ze met hem mee moest naar Egypte. Esra keek stom verbaast en zei dat ze alles al weet. Ze weet nu dat Fadil er niks mee te maken had. Ze zegt dat ze nooit in haar leven met hem weg zou gaan, was hij nou gek geworden? Redouan kwam terug van de trap, waarmee hij naar boven wilde en haar spullen wilde pakken. Redouan zei het nog een keer maar dan wat rustiger. Ze zei nee en toen greep Redouan naar haar hand. Ze keek smekend naar Fadil.

Fadil stond op en zei dat hij dat niet mag doen, ze wilt niet gaan. Toen begonnen ze te vechten en Redouan wist een pistool uit zijn tas te pakken en op Fadil te richten. Fadil stond op en zei dat hij dit niet mag doen, bij zijn broertje. Ze gingen beide zitten huilen maar toen kwam Hafid binnen en hij zag wat de jongens hier deden. Esra rende naar hem toe, maar hij ging naar Redouan. Redouan pakte het pistool en ging per ongeluk de trekker doorhalen en er schot een kogel door Hafids hoofd. Esra viel helemaal neer. Redouan ging er een paar schoten achteraan doen, omdat hij de eerste wilde ongedaan maken, maar hij maakte het uit erger. Hij pakte snel zijn tas en ging het huis uit.

Driss kon het niet geloven, wat hij hoorde op te telefoon. Hij had Fadil aan de lijn en Fadil zei dat hij niks hiermee te maken had. Maar Redouan degene was die een aanslag wilde plegen, die mislukt was. Daarna was hij gekomen voor Esra en had gevochten met Hafid. Hij had op Hafid geschoten, die nu op de grond lag.

Driss kon het niet geloven maar pakte een mes en stapte direct in zijn auto. Hij ging richting de huis, waarvan hij de route al maar te goed wist. De stad was afgezet, maar hij parkeerde en de polities lieten hem door. Daar was de ambulance. Hij zag daar twee verpleegsters, die Hafid wilden redden maar ze schudden hun hoofd. Hij was niet meer te redden. Driss wilde zo hard mogelijk huilen, als een kind. Boven zag hij Esra en Kadisha in elkaars armen huilen. Nu

wist hij maar al te goed wat te doen, wat goed was. Hij ging richting de park. Daar zag hij Redouan, die zei dat hij er niet moest komen en richtte een pistool naar zijn borst. Ze zouden hem toch doodschieten. Driss en Redouan wisten maar al te goed dat je geen zelfmoord mocht plegen. Maar direct sneed Driss de kil van zijn zoon. Aan zijn lippen kon je lezen dat hij vergeef me zei. Maar hij zakte in de handen van zijn vader en Driss viel met hem neer. Daar in de struiken was Fadil, die naar hun toe kwam rennen. Hij kwam naar zijn vader en broer en ging een arm om de schouders van zijn vader doen. Langzaam schoof de hoofd van Driss naar de borst van Fadil.

 

 

Titel beschrijving

Het titel van de boek is De gebroeders Boetkaboet. Het is een boek over twee Marokkaanse broers, die in Nederland wonen. Het verhaal gaat over de goede en slechte kanten van de Nederlandse maatschappij, die invloed hebben op de Marokkaanse jongeren zoals hen. Daarbij wordt er ook over zijn familie en kennissen verteld. Het titel is de achternaam van de familie en omdat het verhaal voornamelijk gaat over de twee broers. Ze spelen allebei een grote rol in de familie omstandigheden en hoe ze allebei met het leven mee, goed en slecht worden.

Fadil was eerst op een verkeerde pad, maar wilt van zijn fouten te leren. Daarna had je Redouan die eerst een hele goede persoonlijkheid had, hij was zijn vaders lieveling zoon, maar daarna juist veel crimineler werd. Hij had zelfs de vader, van haar toekomstige vrouw, doodgeschoten. Ook wordt er verteld over de vrienden van Fadil en wat ze allemaal uithaalden. Je kom lezen hoe iemand kan worden beïnvloedt door verkeerde vrienden.

De titel paste bij deze boek, omdat het voornamelijk over de leven van Fadil en Redouan ging en dus daarbij speelden ze een belangrijke rol in deze boek. Er werd ook veel verteld over de familie omstandigheden, ze hadden geen moeder en hun vader was soort van afwezig in deze wereld. Zijn vader had niet een hele goede band met zijn zoons, waardoor zijn zoons zijn ontspoorden. Maar gelukkig was Fadil zijn leven aan het verbeteren, maar Redouan was zijn toekomst aan het verpesten.

Maatschappelijke context

Het verhaal ging over Marokkaanse jonge broers, die ontspoord raken in een bepaalde levens fase. Dat komt ook wel heel erg overeen met wat er op het nieuws verteld wordt over Marokkanen. Fadil was eerst crimineel en zat door een overval met zijn vriend, vast in een cel. Maar Fadil wilde niet meer op dat manier leven en besloot zijn leven goed te maken.

Hij had geen zijn opleiding niet afgemaakt, wat ook heel gewoon is voor de Marokkaanse jongeren. Marokkaanse jongeren in Nederland maken hun middelbare school af, omdat dat verplicht is. Sommigen gaan daarna opzoek naar werk in een winkel, anderen gaan juist crimineel worden. Er is maar een kleine aantal die afstudeert op mbo, hbo of Universiteit.

Redouan was in het begin heel erg geïntegreerd aan de Nederlandse samenleving. Maar doordat hij een meisje leerde kennen, die bekeerd was, ging hij zich meer bezig houden met

zijn geloof. Daardoor begon hij zich te verzetten tegen de Nederlandse samenleving en werd uit uiteindelijk een terrorist. Dit is ook heel normaal bij Marokkaanse jongeren. Ze vinden dat ze worden afgewezen door de autochtonen. Ook al is in Nederland iedereen gelijk voor de wet en het verboden is om te Discrimineren, voelen de Marokkaanse jongeren heel erg gediscrimineerd. Daardoor voelen ze dat dit land niet voor hun is en dat de mensen hier hun vijanden zijn. Ze hebben geen zin meer in het leven van Nederland.

Door een boek te lezen van een allochtone schrijver,  zie ik wat iemand met een taal kan doen. Als je een taal beheerst van een andere maatschappij, kan de schrijver iedereen laten weten hoe hun leven eruit ziet. Zo zag je in de situatie van Driss dat hij er nooit over had nagedacht, dat je door een taal te kennen, ook een schrijver kon worden van dat land. Je kon een schrijver worden van een andere land, die uiteindelijk jouwe wordt. Allochtone schrijvers kunnen allochtone burgers ook aan het denken zetten door een boek te schrijven.

De schrijver

De schrijver van het boek De gebroeders Boetkaboet was Hans Sahar. Hij is een Nederlandse schrijver, van Marokkaanse afkomst. Hij is geboren in 1974, in de stad Al Hoceima in Marokko.

Nadat hij schrijver werd, had hij een paar boeken geschreven, waarvan de bekende zijn:

Hoezo Bloedmooi 1995Zoveel Liefde 1996De Heimweekaravaan 2000De Gebroeders Boetkaboet 2008

Hans Sahar kwam met zijn familie, naar Den Haag in 1976. Hij behoort tot de tweede generatie van allochtonen in Nederland. Toen maakte hij in zijn jeugd, kennis met de criminele leven van jeugdbendes. Zijn ervaring op dat gebied heeft hij ook een beetje verwerkt in de boek De Gebroeders Boetkaboet. Zijn boeken zijn uitgebracht met de Uitgeverij De Arbeiderspers. De Arbeiderspers is actueel sinds 1929.

Hans schrijft zijn verhalen met de snelle beat van rapsongs en snijdt met zijn scherpe en felle teksten tot op het bot van onze maatschappij. En bij zijn vele optredens en lezingen voor scholen, studenten, bibliotheken en culturele kringen weet hij het publiek altijd te boeien met zijn bewogen pleidooien voor een tolerante en creatieve maatschappij.

Hans Sahar debuteerde in 1995 met de roman Hoezo Bloedmooi. Hij was daarmee de eerste nieuwe allochtoon die een Nederlands boek schreef.

 

Mijn mening

Het boek de gebroeders Boetkaboet was ook een verhaal van een Marokkaanse familie. Het ging over Fadil die met zijn vader en broer woonde. Hij kwam vroegtijdig vast te zitten in de cel en was zowat zijn weg kwijt. Hij had geen baan en had school in afgemaakt en door nog ook verkeerder vrienden te hebben, had hij zijn mooie toekomst zowat verpest. Ik vond dit verhaal van Fadil wel logisch in mijn oren klinken. Want ten eerste had hij geen moeder, die

hem op alles en nog wat kon aanwijzen om de van de verkeerde weg af te blijven. Ook vond ik dat hij in een land als Nederland wel zijn school moest afmaken en niet heel snel in verleiding moet komen om op andere manieren geld te vinden. Doordat hij sinds kindertijd zowat brutaal was, had zijn vader ook weinig invloed op hem gehad. Zijn vader zag zijn toekomst ook niet meer zitten en verwaarloosde zijn leven. Hij zag hoe zijn broer de lieveling van zijn vader was, terwijl zijn broer hem ook niet altijd zijn leven goed had gemaakt. Hij was ervan doorgegaan met zijn vriendin, die als enige persoon in zijn leven was, bij wie hij zich heel zelfverzekerder voelde. Doordat hij in die tijd in de cel had gezeten, had hij het ook niet kunnen voorkomen. Maar ik vond het wel mooi hoe hij door al deze tegengezeten situaties, toch zijn leven bij een andere pad verder ging. Hij nam snel na zijn vrijlating een baan, die hij van Hafid had voorgesteld gekregen. Ook ging hij niet meer veel om met Ab, die als meest verkeerde invloed op hem had. In begin was Najib ook iemand tegen wie hij op keek, omdat hij heel serieus met zijn geloof om ging. Maar langzamer hand, zeker in het midden van het verhaal had Najib samen met Marlies andere plannen. Ze hadden een grote plan tegen de niet moslims. Op dat moment zie je alleen een klein verschijnsel, tijdens de ontmoeting van Fadil met hen in een opslag plaats. Fadil had toen geprobeerd hen tegen te houden maar het had geen effect. In deze situatie was ik het wel met Fadil eens, hij had toen geprobeerd hen te overtuigen hun plannen te afzwakken, maar jammer genoeg had het geen effect. Ik vind dat een persoon als Najib geen goed moslim, want je moet mede mensen volgens islam lief hebben, ook de christenen. Dit was dus de kleine groep die het naam van Islam hebben zwart gemaakt, door te zeggen dat alle moslims minder gelovig zijn en zij de echte islam kennen. Maar ik denk dat deze boek wel een hele goed omschrijving gaf over hoe de situaties soms zo ver kunnen gaan, dat je later echt iets heel verkeerds doet en dus dat sommigen er ongewild in terecht komen.

Ik vond deze boek, echt een jongens boek. Het ging om twee jongens, die allebei te avontuurlijk in hun leven gingen. Redouan wilde een aanslag plegen. Dit was een boek die onder meer ging over een Marokkaanse terrorist, van wie je helemaal niet zou denken dat hij een terrorist was. Het ging ook om een jongen die onschuldig mee was getrokken in een overval, door zijn vrienden. Hij was vastbesloten dat hij voor de laatste keer mee deed en zou daarna een nieuwe leven beginnen. Maar deze laatste keer was echt te erg uitgelopen. Hij was gepakt met wapens en politie zocht naar hem.

Wat ik heel raar vond aan deze boek was dat toen Redouan zijn oom had geschoten, dat er politie waren gekomen. De politie hadden zeker Fadil ook in dat zelfde huis getroffen, maar hem hadden ze niet gepakt. Ook was er aan het eind niemand die naar Redouan zocht. Verder ging aan het eind Driss een einde maken aan het leven van zijn zoon Redouan, maar dat mag je toch ook niet doen. Als hij het erg vond dat Redouan zijn vriend had dood geschoten, waarom ging hij dan hetzelfde doen.

Het was wel een realistisch verhaal. In dit verhaal kon je heel goed zien hoe het leven van de familie van een terrorist eruit ziet. Een terrorist is vaak niet vanuit zijn familie op dit pad gekomen. Het is wel dat hij niet meer tegen te houden was door zijn familie. Als de familie in het begin grip had gehad op het  leven van hun kinderen, dan zou je dit soort situaties niet mee maken.

 

 

Overeenkomsten en Verschillen van de boeken

De Langverwachte en de gebroeders boetkaboet

Overeenkomsten

Personages

De hoofdpersonen in beide boeken komen heel erg overeen. Ze zijn allebei Marokkaans en ongeveer op de zelfde leeftijd. Mehdi voelde zich niet Marokkaans, het was het ook bij Fadil zo. Beide jongens hebben een oudere broer of zus. Mehdi is niet meer terug gegaan naar Marokko, ook is Fadil behalve een paar keer op vakantie, niet terug gegaan.

Alleen heeft Mehdi wel een moeder, Fadil heeft geen moeder meer. Mehdi was niet echt een slechte jongen, had normale vrienden en heeft zijn diploma gehaald. Fadil was echt een crimineel en ging om met foute vrienden. Hij had een paar keer ingebroken en was daardoor in de cel beland. Hij had geen werk en ook had hij geen diploma gehaald. Maar later had hij wel een baan als postbode genomen en had zijn leven verbeterd. Dat was bij Mehdi niet nodig.

 

Bijfiguren

De vader van Fadil en Mehdi heten allebei Driss. De vaders zijn helemaal met elkaar te vergelijken. Beide ouders zijn tegen hun Marokko en willen niet terug. Alleen was Driss, vader van Mehdi, vroeger een soort dief. Hij had de koeien van zijn moeder gesteeld en die verkocht. Daar had hij later wel een beetje spijt van, want daardoor had hij zijn familie verloren.

Ook had Driss de vader van Fadil, gebroken met zijn familie, omdat hij het geweld in zijn land niet kon tolereren. Hij had zijn broer verloren in een buren ruzie en was bang om de volgende te zijn. Hij had mensen in zijn dorp beledigd, waardoor hij zijn dorp moest verlaten.

De moeders hielden veel van hun zonen, alleen had Fadil zijn moeder niet meer.

Mehdi had niet zo een goede band met zijn zus, even als Fadil met zijn broer. De zus van Mehdi was erg op zich zelf en was zijn familie drama zat. Ze was weggelopen, om zo een eigen leven te beginnen. Al snel miste ze haar moeder en vader, waardoor ze weer terug kwam.

Redouan had ook niet een goede band met zijn vader, wel had hij respect en voelde hij de oudste. Maar dat was al gauw afgelopen, nadat hij een aanslag had gepleegd en bij zijn vader weg ging.

Najib was de goede vriend van Fadil, een vriend waar Fadil alles tegen kon zeggen. Ook heeft Mehdi een goede vriend Bedoeft. Maar jammer genoeg komt hij te overlijden, onder een koelkast.

Esra en Diana hadden en soorte gelijke personage in de boek.Esra was de vriendin van Fadil. Ze was de dokter van de beste vriend van zijn vader. Hij was erg verliefd op haar, maar toen hij in de cel vast zat, had zijn broer haar afgepakt en zou Redouan met haar gaan trouwen. Diana was in verwachting van de kind van Mehdi, de kind die het hele verhaal vertelt. Mehdi had haar leren kennen via hun school. Diana was ook verliefd op Mehdi en zo was Mehdi ook op haar. Mehdi was een paar keer stiekem in de nacht bij Diana gekomen, zo werd Diana onverwacht zwanger. De stiefvader van Diana was niet eens met de relatie van Diana met een Marokkaan, haar moeder was er niet tegen. Uiteindelijk vroeg Mehdi haar tenhuwelijk.

Spanningslijn

He boek de gebroeders boetkaboet was meer gericht op het verleden dan op toekomst. Tot op het midden van het boek ging het over het leven van Driss en Malika in Marokko en hoe zij naar Nederland waren gekomen. Pas daarna ging het over het leven van Mehdi in Nederland.gericht op verleden of toekomst. Het was op een niet chronologische volgorde verteld, met veel flashbacks naar vroeger. Het ging niet over het ik – persoon of over een bepaalde persoon, daarom was er goed onderscheid te maken tussen de verhaallijnen. Er was in deze boek een cliffhanger aanwezig, al was het alleen per hoofdstuk. Het verhaal in een hoofdstuk ging steeds verder, maar is alleen een paar keer door de ik persoon onderbroken, waarna hij zijn mening in vermengde. Verder ging het hoofdstuk in een onderwerp verder. Alleen de onderwerpen per hoofdstuk verschilden wel van onderwerp. Het verhaal in deze boek was van een hele lange duur. Het ging over het leven van Malika, voordat de getrouwd was. Daarna werd verteld over de ontmoeting van Malika en Driss en hoe ze naar Nederland kwamen. Uiteindelijk ging het over Mehdi en zijn leven.

Opbouw

In het boek de gebroeders boetkaboet ging het verhaal met de tijd mee. Het werd op een chronologisch volgorde verteld, toch waren hier ook heel veel flashbacks naar vroeger gericht. Het waren voornamelijk de gedachten van Fadil en wat hij had meegemaakt in zijn leven. Het verhaal was van korte duur, van ongeveer een jaar. Er waren wel een kleine flashbacks, maar die had maar een paar keer. Er was een soort cliffhanger aanwezig in het verhaal, het verhaal brak op een plek af en ging verder in een andere hoofdstuk, dit maakte het lezen moeilijk. Het vertel lijn was wel een beetje anders vergeleken met de andere boek.

Het boek de langverwachte is op een niet-chronologische volgorde verteld, met een gesloten einde. Het verhaal had heel veel tegenwerkende gebeurtenissen, waardoor iedereen een beetje in de knoop zat met hun leven. Uiteindelijk kwam het goed met iedereen, iedereen had een weg gevonden om hun leven op de goede manier te leven. Het boek de gebroeders boetkaboet is als een verhaal aan elkaar door verteld, met een paar flashbacks. Het boek eindigt met een droevige gebeurtenis. Het heeft een gesloten einde.

Tijd

Beide verhalen zijn verteld in de nu situatie. Het zijn verhalen, die vooral op deze tijd aansluiten. Ze hadden ook in een andere tijd kunnen afspelen, gezien het verhaal niet gericht is op de tijd, waarin het verhaal zich afspeelt.

De lang verwachte is een verhaal, waarin alles wordt verteld, als alles al gebeurd is. Maar aan het einde en het begin zie je dat er iemand op verwacht wordt om op de wereld te komen, dat is nog niet gebeurd. Dat wordt gewoon in het nu verteld

De gebroeders boetkaboet wordt gewoon door de tijd heen verteld. Het is een verhaal die op dat moment zich afspeelt, een verhaal die niet in vroeger heeft afgespeeld.

 

Boodschap

De boodschap van de langverwacht was dat je niet wanhopig moet zijn, als je leven niet even goed is. Je moet vooral even door zetten, na slechte tijden volgen altijd goede tijden.

De boodschap van de gebroeders Boetkaboet was da je op moet passen met, met wie je omgaat. Je omgeving heeft heel veel invloed op jouw en als je een vermoeden hebt, dat er ergens mis gaat, moet je je zelf eruit krijgen en als er iets mis gaat in de leven van andere mensen, dan moet je ook niet wachten maar direct ingrijpen.

 

Verhaalsituaties

Overeenkomsten

De boeken Langverwachte en De gebroeders Boetkaboet waren allebei heel erg met elkaar te vergelijken. Het waren allebei boeken die gingen over een Marokkaans gezin en de hoofdpersonen waren allebei een jongen. De ik-persoon was niet de hoofdpersoon die aan het woord was, maar in beide gevallen niet te achterhalen wie het was. Bij de Langverwachte kwam je er aan het einde van het boek wel achter wie de verteller was.

Verder was in beide verhalen, heel toevallig de naam van de vaders Driss. De vader van Fadil heette Driss en de grootvader van het  pasgeboren kind, en vader van Mehdi heette ook Driss.

In beide boeken speelde het verhaal af in een grote stad.  In Langverwachte is dat Rotterdam en in de gebroeders Boetkaboet is dat Den Haag, Schilderswijk. De omgeving en alles was heel erg met elkaar te vergelijken. Het gaat bij beide om een allochtone familie en in de grote steden wonen heel veel allochtonen, vooral Marokkanen.

In de Langverwachte verlaat Driss zijn eigen land en het laatste wat hij in zijn eigen land doet is trouwen en hij trouwt met Malika. Door deze trouwerij met Malika, verandert er veel in de leven van Driss. Hij gaat  weg van zijn land en bouwt een nieuwe bestaan op in Nederland Malika maakt zijn leven goed en probeert haar zoon en dochter heel goed op te voeden. In de boek de gebroeders Boetkaboet verlaat Driss ook zijn eigen land en gaat er alleen een keer heen om te trouwen. Hij trouwt met Aicha en brengt haar ook naar Nederland. Hij gaat er daarna niet meer heen. Jammer genoeg overlijdt zijn vrouw, kort na de geboorte van Fadil, waardoor Fadil zijn moeder niet eens leert kennen.

Driss in de Langverwachte had gebroken met zijn familie, hij had de twee koeien van zijn moeder gestolen en verkocht aan een man genaamd Omar Omar. Omar Omar had daarna

Driss opgevangen en nam hem als een pleegzoon. Na het overleiden vond hij dat hij er niet meer wilde blijven dus had hij daar alles verkocht en vertrok met zijn vrouw naar Nederland.

Dris in de gebroeders Boetkaboet had een hele grote haat aan de geweld in Marokko. Zijn broer was dood gestoken in een buren ruzie en geen dag had hij rust daar. Hij wilde daar onmiddellijk weg en had zijn landgenoten beledigd, door te zeggen dat als hij terug zou komen, zou hij het hele dorp kopen en zal tot hem behoren. Dat vond niemand leuk iedereen verzette tegen hem. Daardoor ging hij het land uit en had gezworen om er nooit meer terug te komen, hij kwam er maar een keertje terug.

In beide boeken waren de jongens, hoofdpersoon Mehdi en Fadil, ongeveer leeftijdgenoten en hadden en vriendin.  Ze hadden beide hun school niet helemaal afgemaakt en struikelden in hun leven daarna.

In beide boeken waren de jongens niet het enige kind, Fadil had een grotere broer en Mehdi had een grotere zus.

Mehdi was een moslim, maar hield zich er niet heel erg mee bezig. Hij had wel een vriend die hem vaak vertelde om zich wat te verdiepen in zijn wortels, maar daar trok hij weinig van aan. Zijn houding naar zijn geloof bleef ongeveer de hele boek het zelfde. Wel was hij streng tegen abortus, hij had het liever niet en accepteerde de onverwachte zwangerschap van Diana, zijn vriendin. Fadil was ook een moslim, maar was ook niet heel erg ermee bezig. Wel vond hij het leuk om eens mee te doen aan de ramadan, omdat je zo kon laten zien dat je zelfbeheersing hebt. Zijn vader was op dat gebied wel een goede man, die heel vaak naar de moskee ging, maar Fadil is er niet vaak heen gekomen. Hij had zijn leven wat betreft zijn geloof, wel verbeterd. In het begin was hij een crimineel en kwam ook vast te zitten in een cel. Maar toen hij dit allemaal niet meer leuk vond, ging hij stoppen met drinken en blowen en ging hij naar Marokko. Hij had gehoord van zijn vader als hij boos was, dat hij vervloekt was. Zo kwam hij meer te weten over het geloof daar en was op dat gebied wel een beetje neutraal

In de Langverwachte raakte de familie uit elkaar, nadat Jasmina het huis had verlaten. Haar moeder had geen vertrouwen meer in haar opvoeding en in haar man 's opvoeding. Dus ging ze ook het huis uit en ging bij een vriendin intrekken, voor een bepaalde tijd. Daardoor was Mehdi ook niet meer naar huis gekomen, hij wilde er alles aan doen om het familie weer bij elkaar te krijgen, wat uiteindelijk toch was gelukt. Deze hele drama kwam heel dicht bij de werkelijke situaties van de Marokkaanse families hedendaags. In de boek de gebroeders Boetkaboet was het familie ook uit elkaar gegaan, toen Fadil verdacht werd door de polities. Op dat zelfde moment ging zijn grotere broer ook het huis uit en verliet zijn vader. Omdat hij geen vrouw meer had en geen familie, was hij heel erg eenzaam achtergelaten. Ook dit kwam heel erg in de buurt van de familiedrama’s van de hedendaagse gezinnen. Zoals het leven van Fadil, hij was in begin een hele criminele jongen maar had later grip op zijn gedrag en ging zijn leven weer verbeteren. Maar daarna was zijn grote broer voor altijd het weg kwijt geraakt, waardoor hij ook zijn leven verloor.

 

Verschillen

Gezien de verhalen heel erg op elkaar leken, waren er toch wel wat verschillen in de familie situaties en alles.

De verhalen speelden niet in de zelfde stad af, De Langverwachte speelde af in Rotterdam en De gebroeders Boetkaboet speelde in Den Haag af.

De titels van de boeken hebben beide een hele andere samenstelling en betekenis. Het Langverwachte heeft een hele diepe betekenis. Het was al de hele boek niet goed te achterhalen waar het titel voor stond, tot het aan het einde een beetje werd uitgelegd. Het titel stond voor Mehdi, de betekenis van zijn naam was De Langverwachte. Maar het stond dan ook voor de ik-persoon die het heel lang over deed, tot ze op aarde kwam. De gebroeders Boetkaboet staat gewoon voor de twee jonge broers en hun familie drama. Dat werd al duidelijk in de beginnende paar hoofdstukken.

Het families samenstelling was niet heel erg met elkaar te vergelijken. In de Langverwachte had Mehdi een grotere zus en had een moeder, die hem heel geliefd had. In De gebroeders Boetkaboet had Mehdi niet een grotere zus, maar een grotere broer. Ook had hij geen moeder meer, ze was gestorven kort na zijn geboorte.

Mehdi had in het begin geen criminele houding. Wel was het volgens zijn vriend Bedoeft heel fout om een vriendin te hebben, die Nederlandse was. Maar hij had wel wat klachten, een soort van depressie. Dat werd door de tijd erger, wat later toen Diana een kind had, ook merkte. Dat vonden de ouders van Diana ook niet heel erg aantrekkelijk. Ze hadden het liever niet dat Diana een kind kreeg van een jongen die een identiteitscrisis had of zou hebben. Maar gelukkig ging het wat beter, na de komst van zijn moeder en zus. Zijn moeder had ook haar schoondochter geaccepteerd.

Jasmina was een moslim, maar ze was zo erg beïnvloedt door de Nederlandse gemeenschap, dat ze het thuis niet meer leuk vond. Daardoor ging ze uit huis, wat haar ouders een hele grote verdriet bezorgde. Maar nadat ze was weg gegaan, had ze er heel erg spijt van en kwam ze weer terug naar de huis van haar ouders.

Redouan was ook een moslim maar in het begin had hij er niet veel mee. Hij was een loverboy en hield in zijn agenda bij, met hoeveel meisje het hij had gedaan. Maar door de Nederlandse bekeerde meisje genaamd Marlies, ging hij zich meer verdiepen in islam en daardoor brand hij alles door. Hij werd steeds en steeds strenger en daarmee probeerde hij zijn  vader, broertje, zijn verloofde en iedereen, de hele samenleving mee beïnvloeden. Hij had uiteindelijk een plan om zelfs een aanslag te plegen, wat uiteindelijk mislukte. Niemand kon hem van zijn gedachten afhelpen en hij vond dat hij de echte leven kende, hoe iemand moest leven. Dat was heel anders dan dat bij de zus van Fadil ging.

De Schrijvers

Abdelkader Benali heeft een verhaal geschreven, die verteld wordt door een foetus. Zo een verhaal is heel erg moeilijk om tot publicatie te brengen, omdat het dan niet heel realistisch kan lijken. Maar Abdelkader Benali heeft het zo mooi geschreven dat je het vanzelfsprekender vindt dat het verhaal door een foetus zou kunnen zijn geschreven.

Het verhaal in het geheel is heel anders geschreven. Elke gebeurtenis is zo met gedichten en allemaal  beeldspraak naar voren gebracht. Je moest heel goed lezen, zich erin verdiepen om te snappen hoe het verhaal was geschreven. Ook is het boek niet chronologisch verteld, het boek springt hel vaak, van de ene gebeurtenis naar een andere.

Omdat de schrijver van een Marokkaanse afkomst is, is het dus voor hem heel makkelijk geweest om zo over een Marokkaanse gezin te schrijven. Hij heeft een hele verhaal, heel realistisch kunnen schrijven. Dat komt omdat hij zelf opgegroeid is in een Marokkaans gezin en dus in zijn opvoeding heel veel heeft meegekregen, over de verhalen in familie of kennissen. Ook heeft hij geleerd wat acceptabel is en wat niet. Het verhaal snijdt zeker tot een bepaalde hoogte de Nederlandse gewoontes. Er zitten wel verschillen tussen de Nederlandse opvoeding en de Marokkaanse opvoeding.

Hans Sahar heeft ook een verhaal geschreven over een Marokkaanse samenleving. Hij heeft over een Marokkaanse samenleving kunnen schrijven, omdat hij ook opgevoed is in een Marokkaans gezin. Het verhaal heeft zich in Den haag afgespeeld. Door de verhaal in  Den Haag af te laten spelen, heeft hij hierbij zijn ervaring als een jeugdige in deze boek kunnen verwerken. Het boek is niet een non-fictie, maar het heeft wel veel elementen die te vergelijken zijn met de werkelijkheid.

Het verhaal van Hans Sahar had zeker een verfilming kunnen krijgen, omdat het boek vaak heel erg gericht is op een situatie, waarin de hele omgeving wordt geschreven, er wordt verteld hoe de  houding is van de personen tegenover elkaar en hun gedachten beschreven. Dat wordt op een hele dramatisch manier gedaan, het lijkt wel alsof je in een film zit.

Conclusie

Hoofdvraag: Geven de verschillende culturen in Nederland, verrijking aan de Nederlandse cultuur.

Er zijn op de wereld  verschil in culturen. Dat heeft te maken met wat het land door de tijd heen heeft meegemaakt. Zo heeft elke land een eigen geschiedenis, waaruit ook een eigen religie en gezamenlijke normen en waarden ontwikkeld. Een persoon hecht veel waarde aan zijn eigen cultuur en identiteit. Het kan ook zo zijn dat het persoon, die drager is van een cultuur, in contact komt met een andere persoon die een drager is van een andere cultuur. Dit kan ervoor zorgen dat de culturen zullen veranderen. Dat komt, omdat culturen heel erg beïnvloedbaar zijn. Door sprake van samensmelting van culturen maakt het definiëren van het begrip cultuur moeilijk.

Het vraag over de Nederlandse cultuur, is een vraag die al 10 jaar in discussie staat onder het politiek, filosofen en de Nederlandse volk. Het uitspraak 'De Nederlander bestaat niet" van koningin Maxima, had in de media heel veel kritiek gekregen van het bevolking.

In bepaalde opzichte had Maxima gelijk, met deze uitspraak, volgens filosofen. Met deze uitspraak heeft maxima de filosofische paradox blootgelegd. Wat de Nederlanders als kernwaarde van de maatschappij vinden, is dat er geen waarde en normen zijn die ons voorschrijven hoe we moeten zijn. De waarden die wij in Nederland heel belangrijk vinden, zoals vrijheid, autonomie of tolerantie zijn allemaal waarden die geen normen kunnen zijn. In deze opzichte heeft ze gelijk, de Nederlander als maatstaf voor iedereen, bestaat niet. Je mag zijn wie je maar wilt zijn, maar dit is dan weer typisch Nederlands.

Er zijn verschillende opvattingen die te onderscheiden zijn, van de betekenis van literatuur. De meest voor hand liggende betekenis van literatuur is het geheel van teksten waarvan geoordeeld wordt, dat ze universele waarde hebben. Traditioneel gaat het om proza- en

dichtwerken die van vorm, inhoud en intentie te vergeleken zijn met andere esthetische geschriften. Ook zijn poëzie, filmteksten, romans en een brief soorten van literatuur.

In Nederland zijn er veel allochtonen gekomen. Maar jammer genoeg hebben niet veel allochtonen doorgeslagen, schrijvers geworden. Toch hebben ze wel degelijk invloed gehad op de Nederlandse literatuur. Zo vond Mevrouw op de Beek dat Nederlandse literatuur niet zomaar maar een vaststaand beeld van de Nederlandse geschiedenis en identiteit weerspiegelt, maar dat er ook een blik óp Nederlands-zijn en niet-Nederlands zijn is bijgekomen. We zijn ons ervan bewust nu dat die identiteit voortdurend verandert door contact met nieuwe Nederlanders en de globalisering.

De boeken de langverwachte en de gebroeders boetkaboet zijn verschillend beoordeeld door de recensenten. Ze vonden ze boeken wel leuk, vooral de langverwachte was op een hele mooie manier verteld. Maar anderen vonden er ook minpunten aan de boeken , van allochtone schrijvers. Ze vinden dat deze boeken veel taalfouten bevatten en thema's hebben die te onbegrijpelijk zijn.

De Boeken

Ik heb twee boeken, van de Marokkaanse schrijvers en over Marokkaanse familiedrama's met elkaar vergeleken. Het zijn allebei verhalen van een familiedrama en hebben dezelfde clichés over de Marokkanen. De Nederlandse samenleving is zeker verrijkt door de komst van verschillende culturen, al heeft het ook voor gezorgd dat er destijds meer problemen zijn door de Marokkanen. andere culturele aspecten meegebracht, dan de Nederlandse cultuur het voorheen had.

Nederland is een multiculturele samenleving. Voornamelijk in de grote steden wonen veel allochtonen. Andere culturen hebben andere soorten normen waarden en gewoontes, dan de Nederlandse cultuur. Verrijking staat voor het toevoeging van dingen die er niet waren, waardoor het samenleving straks meer heeft , dan voor de komst van de nieuwe culturen, niet hadden kunnen hebben.

Verrijking van de Nederlandse cultuur is opgetreden, in positieve en in negatieve zin. Het heeft allemaal goede dingen met zich meegebracht en ook wat minder leuke.

Zo heeft de komst van allochtonen , Nederland rijker gemaakt aan schrijvers. De allochtone schrijvers hebben levenservaringen en gewoontes, waar de normale burger nooit van gehoord kan hebben. Door bijvoorbeeld dit soort boeken te lezen, hebben ze een andere soort opinie kunnen vormen, dan dat de Nederlanders hadden, door alleen naar het  nieuws te kijken.

Nieuws geeft de samenleving heel veel informatie, ook over de allochtonen. Maar deze informatie is vaak te eenzijdig. Daardoor nemen de kijkers een beetje van de meningen van een zender over, zonder de andere kant te kunnen zien of er over te weten te komen. Deze boeken geeft mensen een hele andere kijk, op hetzelfde verhaal, hetzelfde mensen. Het zorgt ervoor dat de mensen hierdoor de Marokkaanse cultuur ook vanuit een andere hoek gaan bekijken en zullen misschien snappen wat de allochtonen zich bezig houdt. Het gaat wat meer beeld geven over wat de allochtonen tussen zit, tijdens integratie of de oorzaak van de crimineel gedrag.

Door een kijk te hebben genomen in hun familie, zijn ze wat meer bekend met de gedachten van mensen uit andere culturen en hoe zij in de samenleving staan. Zo zullen ze wat meer gewend raken met de Marokkaanse maatschappij en zullen ze wat makkelijker op een Marokkaan afstappen of een Marokkaanse winkel binnen stappen.

De Marokkaanse cultuur, of andere culturen die nu in Nederland zijn,  hebben ook veel verschillende eten soorten meegebracht. Door meer variatie hebben ze meer keus.

Maar de verschillende culturen hebben ook culturele aspecten meegebracht, die als negatief  ervaren kunnen worden door de hedendaagse burger. Zo hecht bijvoorbeeld de Marokkaanse cultuur heel veel waarde aan het geloof. Ze hechten waarde aan hun eer. Autochtonen zien alleen identiteitscrisis van de jongeren of de toegenomen criminaliteit in de Nederlandse samenleving. Mensen die er niet altijd hebben gewoond, kunnen een taalachterstand hebben of ze willen niet gaan integreren. Dat levert weinig voordelen op aan de samenleving. Ook moeten kinderen die een taalachterstand hebben opgelopen, veel geholpen worden, want anders is de kans op een baan kleiner en kans op ontsporing groter. Dat kost de samenleving veel geld.

Het vertonen van crimineel gedrag hangt ook samen met problemen tijdens integratie, in de nieuwe culturen . Als de mensen hun cultuur in bepaalde mate niet zullen loslaten en wat van de Nederlandse cultuur overnemen, zullen ze zich verzetten tegen de Nederlandse samenleving. Dit verzet zorgt ervoor dat je crimineel  gedrag gaat vertonen en dat zal de samenleving niet veel goed doen. Ook als je als jongeren op zich wel wilt integreren, maar bij je thuis er geen begrip voor is, kun je ook kunnen ontsporen. Als je ouders je tegenhouden om bijvoorbeeld een vriendin te nemen en je vaak mensen op school ziet die er wel een hebben, zal je niet snappen, of je goed of fout bezig bent. Je zal niet leren, welke waarde en normen belangrijk zijn en welke niet. 

In Nederland komen er na de tweede wereld oorlog, veel allochtonen. Velen waren er gekomen als gastarbeiders. Maar daarna zijn de mensen die gekomen waren, niet terug gegaan. Er kwamen steeds meer mensen naar Nederland. Door de komst zijn er mensen gekomen, met andere culturen. Zo ontstonden er naast de Dominante cultuur, allemaal sub culturen. Er komen nu steeds meer vluchtelingen, die graag naar Nederland willen komen. Het is een groot maatschappelijke thema. De vraag is of ze geaccepteerd zijn door de Nederlandse burgers.

De Nederlandse burgers hebben het liever niet, dat ze hun eigen land met anderen moesten delen. Het vermengen en of het verschuiven van de dominante cultuur geeft sommige mensen angst. Veel allochtonen willen niet veranderen, integreren. Door de allochtonen die niet willen integreren  is er een groot verschil ontstaan tussen de binnenlanders en buitenlanders. Dat hebben de autochtonen liever niet. Doordat er meer mensen komen, wordt dat subcultuur groter. Dit ziet iedereen als een probleem, want zo loopt het Dominante cultuur in gevaar.

Het probleem in de integratie zie je ook terug in de verhalen van de boeken. Zo in de boek de gebroeders Boetkaboet zag je dat Redouan zich niet betrokken vond, bij de maatschappij. Hij vond dat hij niet geaccepteerd was, waardoor hij zich uiteindelijk verzette. Of in de ander boek, de Langverwachte, zag je bij Malika het probleem, door niet met haar schoondochter te kunnen praten. Ze heeft de Nederlandse taal niet geleerd.

Dus het Nederlandse cultuur is verrijkt door de komst van veel verschillende culturen. De culturen hebben goede en wat minder goede aspecten met zich meegebracht. Maar als de allochtonen de Nederlandse cultuur en de Nederlanders de andere culturen gaan accepteren, zal dat voor zowel Nederland als de anderen een goed begin kunnen zijn, om in Nederland hun leven en een goed bestaan op te bouwen. Deze conclusie heb ik getrokken door twee boeken te lezen, deze twee te vergelijken met elkaar en met de Nederlandse samenleving.