1

Meditazzjoni g]all-Via Crucisli tinsab fuq l-G]olja Ta’ G]ammar

}sibijiet mibnija fuq it-tag]lim tal-Papa Fran[iskuu mi[bura minn Dun Gerard Buhagiar

It-Triq tal-Im]abba

It-traduzzjonijiet g]all-Maltital-omeliji u d-diskorsi tal-Papa Fran[isku f’dan il-ktejjebhuma me]uda mis-sit elettroniku tas-Segretarjat tal-Laj`i

tal-Ar`idjo`esi ta’ Malta, www.laikos.org.

2 3

Ippubblikat g]all-ewwel darbaMalta, 2014

© Ta’ Pinu Publications

Disinn u Layout: Joseph XuerebRitratti: Manuel Zerafa, Joe P. Zammit, Joseph Xuereb

Stampat: J. de Bono Printing Press Ltd,ix-Xewkija, G]awdex

ISBN: 978-99932-81-06-1

Aktar kopji jinkisbumis-Santwarju Ta’ Pinu. (tel: 2155 6187)E-mail: rector@tapinu.org

It-Triq tal-Im]abba

Da]la:

G]e\ie\ ]uti,

Is-Salib ta’ {esù huwa l-kelma li biha Alla wie[ebg]all-]a\en fid-dinja. Kultant jidher li Alla majwe[ibx g]all-]a\in, li jibqa’ sieket. Fil-realtà, Alla tkellem, wie[eb; u t-twe[iba tieg]u hijas-Salib ta’ Kristu; kelma li hija m]abba, ]niena,ma]fra. Hija wkoll [udizzju. Alla ji[[udikanabilli j]obbna. Niftakruha din. Jekk nilqa’l-im]abba tieg]u, jiena salv. Jekk nirrifjutha, jienakkundannat… mhux minnu, imma minni nnifsi. G]aliex Alla ma jikkundannax. Huwa j]obb ujsalva biss.

Il-kelma tas-Salib hija wkoll it-twe[ibatal-Insara g]all-]a\en li jkompli ja]dem fina umadwarna. L-Insara jridu jwie[bu g]all-]a\inbit-tajjeb, billi jie]du fuqhom is-Salib, b]al {esù.Allura ]a nkomplu din il-Via Crucis fil-]ajja ta’kuljum. Nimxu flimkien fit-Triq tas-Salib, nimxuwaqt li n[orru f’qalbna din il-kelma ta’ m]abba uta’ ma]fra. Nimxu waqt li nistennew il-Qawmienta’ {esù, li tant i]obbna. Huwa kollu m]abba.

ImprimaturGaudisii die 25-03-2014

Joannes B. Gauci Vic. Gen.

4 5

Ejjew nitolbu l-inter`essjoni tal-Ver[ni Marija. Hi tg]allimna l-fer] tal-laqg]a ma’ Kristu,l-im]abba li biha g]andna n]arsu lejH minn ta]tis-salib, il-]e[[a tal-qalb \ag]\ug]a li bihag]andna nimxu warajh f’din il-{img]a Mqaddsau tul ]ajjitna kollha. Hekk ikun.

(Diskors fi tmiem il-Via Crucis, Ruma, 29 ta’ Marzu 2013)

L-Ewwel Stazzjon

L-A]]ar Ikla mad-Dixxipli

Nadurawk, o {esù, u nberkuk,g]ax b’salibek u l-mewt tieg]ek inti fdejtna.

Mill-Iskrittura:Imbag]ad ]a l-]ob\, radd il-]ajr, qasmu,newwilhulhom u qal: “Dan hu [ismi li jing]atag]alikom; ag]mlu dan b’tifkira tieg]i’’. Hekkukoll wara l-ikla ]a l-kal`i u qal: “Dan il-kal`ihuwa l-Patt il-{did b’demmi, id-demm li jixxerredg]alikom’’.

(Lq 22:19-20)

6 7

}sieb:L-Ewkaristija hi l-qu``ata tal-azzjoni ta’salvazzjoni ta’ Alla: fil-fatt il-Mulej {esù, li sar]ob\ maqsum g]alina, isawwab fuqna l-]niena ul-im]abba kollha tieg]u, hekk li j[edded lil qalbna,l-e\istenza tag]na u l-mod ta’ kif a]na nirrelatawmieg]U u ma’ ]utna. Hu g]alhekk li normalment,meta nersqu g]al dan is-Sagrament, ng]idu li “]anir`ievu t-Tqarbin’’, “nitqarbnu’’: dan ifisser libil-qawwa tal-Ispirtu s-Santu, is-sehem fil-mejdaEwkaristika jg]aqqadna b’mod uniku u profondma’ Kristu, u jdewwaqna sa minn issa l-komunjonis]i]a mal-Missier li tikkaratterizza l-iklatas-Sema, fejn mal-Qaddisin kollha g]ad ikollnax-xorti li nikkontemplaw lil Alla wi`` imb’wi``.G]e\ie\ ]bieb, qatt ma nistg]u rroddu ]ajrbi\\ejjed lill-Mulej g]ad-don li g]amlilnabl-Ewkaristija! Hu don hekk kbir u g]alhekk hutant importanti mmorru l-Quddiesa nhar ta’ }add. Immorru l-Quddiesa mhux biss biex nitolbu, immabiex nir`ievu t-Tqarbin Imqaddes, dan il-]ob\ lihu l-[isem ta’ {esù Kristu li jsalvana, ja]frilna,jg]aqqadna mal-Missier. Kemm hi ]a[a sabi]a linag]mlu dan!

(Udjenza {enerali, 5 ta’ Frar 2014)

Mis-Salm 26:Rit: Jiena nfittex ’il wi``ek, Mulej.

Isma’, Mulej, il-le]en tieg]i:meta ng]ajjat ]enn g]alija u we[ibni.G]alik tg]id qalbi: “Fittxu lil wi``u’’. Rit.

Jiena nfittex ’il wi``ek, Mulej;la ta]bix wi``ek minni.La twarrabx fil-korla l-qaddej tieg]ek;inti l-g]ajnuna tieg]i. Rit.

Glorja…

Imbierka l-Passjoni u l-Mewt ta’ Sidna {esù.Mulejja, ]enn g]alina, u l-ma]fra ta’ dnubietnaag]tina.

8 9

It-Tieni Stazzjon

{esù jitlob fil-{nien ta\-|ebbu[

Nadurawk, o {esù, u nberkuk,g]ax b’salibek u l-mewt tieg]ek inti fdejtna.

Mill-Iskrittura:Imbag]ad ]are[ u mar b]as-soltu fuq l-G]oljata\-|ebbu[, u d-dixxipli wkoll marru mieg]u. Kifwasal hemmhekk qalilhom: “Itolbu li ma tid]luxfit-ti[rib’’. Imbag]ad tbieg]ed minnhom daqstefg]a ta’ [ebla, u nxte]et g]arkupptejh jitlob ujg]id: “Missier, jekk inti trid, warrab minni danil-kal`i! I\da tkun mag]mula r-rieda tieg]ek, umhux tieg]i’’.

(Lq 22:39-42)

}sieb:Fil-{nien ta\-|ebbu[, b]al fil-pro`ess quddiemPilatu, {esù ma jag]milx re\istenza, immajing]ata; hu l-Qaddej sofferenti, im]abbar sa minnqabel minn Isaija, li jitne\\a’ sal-mewt (ara Is53:12). {esù, din l-im]abba li twassalg]as-sagrifi``ju, ma jg]ixhiex b’mod passiv jewb]ala destin fatali; `ertament, ma ja]bix it-t]assib

uman profond tieg]u quddiem il-mewt vjolenti,imma jafda ru]u b’fidu`ja s]i]a f’idejn il-Missier. {esù ng]ata g]all-mewt minn rajh biex ikun ]a[awa]da mal-im]abba ta’ Alla l-Missier, f’g]aqdaperfetta mar-rieda tieg]u, biex juri m]abbtug]alina. Fuq is-salib, {esù “]abbni u ta lilu nnifsug]alija’’ (Gal 2:20). Kull wie]ed u wa]da minnajista’ jg]id: }abbni u ta lilu nnifsu g]alija.

(Udjenza {enerali, 27 ta’ Marzu 2013)

Mis-Salm 140:Rit: Ikun it-talb tieg]i b]al in`ens quddiemek!

Lilek, Mulej, insejja]; fittex g]inni,isma’ le]ni, jiena u nsejja]lek.Ikun it-talb tieg]i b]al in`ens quddiemek,ikunu jdejja merfug]a ’l fuq b]as-sagrifi``jufilg]axija. Rit.

Qeg]edli, Mulej, il[iem fuq fommi,ag]milli l-g]assa ma’ bieb xufftejja.Imma lejk, Mulej Sidi, jiena ndawwar g]ajnejja,fik nistkenn, la t]allinix nintrema. Rit.

Glorja…

Imbierka l-Passjoni u l-Mewt ta’ Sidna {esù.Mulejja, ]enn g]alina, u l-ma]fra ta’ dnubietnaag]tina.

10 11

It-Tielet Stazzjon

{uda jittradixxi lil Kristu b’bewsa

Nadurawk, o {esù, u nberkuk,g]ax b’salibek u l-mewt tieg]ek inti fdejtna.

Mill-Iskrittura:Imbag]ad wie]ed mit-Tnax, jismu {udal-Iskarjota, mar g]and il-qassisin il-kbar uqalilhom: “Xi tridu tag]tuni u jiena nag]tikom lil{esù f’idejkom?’’. U huma tawh tletin bi``atal-fidda b]ala ]las. Minn dak il-]in beda jfittexokka\joni tajba biex jag]tihom lil {esù f’idejhom.

(Mt 26:14-16)

}sieb:Qalb mimlija bil-kilba biex takkumula l-[id, hijaqalb mimlija bil-kilba, imma mne\\g]a minnAlla. G]alhekk {esù kemm-il darba wissalill-g]onja, g]ax g]alihom ir-riskju li jorbtus-sigurtà tag]hom mal-[id ta’ din id-dinja huwakbir, u s-sigurtà definittiva tinsab f’Alla. Fil-qalbmedhija bl-g]ana ma jibqax wisq aktar postg]all-fidi: kollox hu okkupat mill-g]ana,m’hemmx post g]all-fidi. Jekk, min-na]a l-o]ra,in]allu g]al Alla l-wisa’ li hu tieg]u, ji[ifieri

l-ewwel post, allura m]abbtu tmexxina biexnaqsmu anki l-[id tag]na, inqeg]duh g]as-servizzta’ pro[etti ta’ solidarjetà u \vilupp, kif narawf’]afna e\empji, anki ri`enti, fl-istorjatal-Knisja… Jekk, min-na]a l-o]ra, bniedemji[ma’ g]alih wa]du, x’se ji[rilu meta Allajsejja]lu? Mhux se jie]u l-[id mieg]u g]ax – tafu– il-kefen m’g]andux bwiet! A]jar naqsmumal-o]rajn, g]ax fis-Sema nie]du mag]na dak bissli nkunu qsamna mal-o]rajn.

(Angelus, 2 ta’ Marzu 2014)

Mis-Salm 50:Rit: O Alla, ]enn g]alina g]ax dnibna.

Ikollok ]niena minni, o Alla, fi tjubitek;fil-kobor tal-]niena tieg]ek ]assar ]tijieti.A]silni kollni mill-]tija tieg]i,naddafni mid-dnub tieg]i. Rit.

G]ax jien nag]rafhom ]tijieti;id-dnub tieg]i dejjem quddiemi.Kontrik biss jiena dnibt,u dak li hu ]a\in f’g]ajnejk g]amilt. Rit.

Glorja…

Imbierka l-Passjoni u l-Mewt ta’ Sidna {esù.Mulejja, ]enn g]alina, u l-ma]fra ta’ dnubietnaag]tina.

12 13

Ir-Raba’ Stazzjon

{esù kkundannat g]all-mewt

Nadurawk, o {esù, u nberkuk,g]ax b’salibek u l-mewt tieg]ek inti fdejtna.

Mill-Iskrittura:Pilatu re[a’ staqsiehom u qalilhom: “U x’nag]melimbag]ad b’dak li intom issej]ulu s-sultantal-Lhud?’’. I\da huma nfexxew jg]ajtu mill-[did:

“Sallbu!’’. Qalilhom Pilatu: “Imma x’g]amel]a\in?’’. Huma aktar bdew jg]ajtu: “Sallbu!’’.Pilatu mbag]ad, biex jog][ob lin-nies, telqilhomlil Barabba, u lil {esù, wara li tah is-swat, tahulhombiex isallbuh.

(Mk 15:12-15)

}sieb:{esù ma jid]olx fil-Belt Qaddisa biex jir`ievil-unuri mi\muma g]as-slaten ta’ din l-art, g]al ming]andu s-setg]a f’idejh, g]al min jiddomina;jid]ol biex ji[i msawwat, imkasbar u mg]ajjar;jid]ol biex jir`ievi kuruna tax-xewk, qasba, mantartal-porpra, ir-regalità tieg]u ssir o[[ett ta’ tg]ajjiru \ufjett; jid]ol biex jitla’ fuq il-Kalvarju mg]obbib’g]uda… {esù jid]ol {erusalemm biex imut fuqis-Salib. U propju hawn jiddi b]ala Sultan skontAlla: it-tron tieg]u ta’ re hu l-g]uda tas-Salib! Ji[i f’mo]]i dak li Benedittu XVI kien jg]idlill-Kardinali: Intom prin`pijiet, imma ta’ Sultanmislub. Dak hu t-tron ta’ {esù. {esù jie]dufuqu… G]aliex is-Salib? G]ax {esù jie]u fuqul-]a\en, il-]mie[, id-dnub tad-dinja, anki d-dnubtag]na, tag]na lkoll, u ja]slu bid-demm tieg]u,bil-]niena, bl-im]abba ta’ Alla.

(Omelija, 24 ta’ Marzu 2013)

14 15

Mis Salm 145:Rit: It-tama tieg]i fil-Mulej.

La tittamawx fil-kbarat,g]ax il-bniedem ma jsalvakomx.Malli to]ro[ ru]u, lejn l-art jer[a’ jmur;jintemmu dakinhar ]sibijietu. Rit.

Hieni min f’Alla ta’ {akobb isib l-g]ajnuna tieg]u,min g]andu t-tama fil-Mulej, Alla tieg]u,li g]amel is-sema, l-art u l-ba]ar,u kulma jinsab fihom;hu li j\omm kelmtu g]al dejjem,li jag]mel ]aqq lill-ma]qurin,u jag]ti l-]ob\ lill-im[ew]in. Rit.

Glorja…

Imbierka l-Passjoni u l-Mewt ta’ Sidna {esù.Mulejja, ]enn g]alina, u l-ma]fra ta’ dnubietnaag]tina.

Il-}ames Stazzjon

{esù jiltaqa’ ma’ Ommu Marija

Nadurawk, o {esù, u nberkuk,g]ax b’salibek u l-mewt tieg]ek inti fdejtna.

Mill-Iskrittura:Xmun berikhom, u qal lil ommu Marija: “Ara, danse j[ib il-waqg]a u l-qawmien ta’ ]afna f’I\rael;se jkun sinjal li jmeruh, – u inti wkoll, sejf jinfidlekru]ek! – biex jinkixfu l-]sibijiet mo]bija fil-qlubta’ ]afna’’.

(Lq 2:34-35)

}sieb:Il-]ajja tal-Ver[ni Mqaddsa kienet ]ajja ta’ maratal-poplu tag]ha: Marija kienet titlob, ta]dem,tmur is-sinagoga… Imma kull g]emil tag]hakienet twettqu dejjem f’g]aqda perfetta ma’ {esù. Din l-g]aqda til]aq il-qofol tag]ha fuq il-Kalvarju:hawn Marija ting]aqad ma’ Binha fil-martirjutal-qalb u fl-offerta ta’ ]ajtu lill-Missierg]all-fidwa tal-bnedmin. Il-Madonna daqet propjumill-u[ig] ta’ Binha u mieg]U laqg]et ir-riedatal-Missier, b’dik l-ubbidjenza li tag]ti l-frott, li[[ib ir-reb]a vera fuq il-]a\en u fuq il-mewt.

16 17

Kemm hi sabi]a din ir-realtà li tg]allimnaMarija: li nkunu dejjem mag]qudin ma’ {esù! Nistg]u nistaqsu lilna nfusna: Niftakru f’{esù bissmeta tmur xi ]a[a \mer` jew ni[u b\onn xi ]a[a,jew g]andna mieg]u relazzjoni kontinwa, ]biberijaprofonda, anki meta dan ifisser li nimxu warajhfit-triq tas-salib?

(Udjenza {enerali, 23 ta’ Ottubru 2013)

Mill-Kantiku ta’ Isaija (61:10-62:5)Rit: Il-Mulej libbisni bi lbies is-salvazzjoni.

Nifra] fuq li nifra] bil-Mulej,taqbe\ bil-fer] ru]i b’Alla tieg]i.G]ax hu libbisni bi lbies is-salvazzjoni,bil-mantar tal-[ustizzja g]attieni,b]al g]arus im\ejjen b’kuruna,b]al g]arusa tlellex bil-[awhar tag]ha. Rit.

B]alma g]arus jitg]arras xebba,hekk jitg]arrsek il-Bennej tieg]ek;u b]alma l-g]arus jitg]axxaq b’g]arustu,hekk jitg]axxaq bik Alla tieg]ek. Rit.

Glorja…

Imbierka l-Passjoni u l-Mewt ta’ Sidna {esù.Mulejja, ]enn g]alina, u l-ma]fra ta’ dnubietnaag]tina.

Is-Sitt Stazzjon

{esù jaqa’ ta]t it-toqol tas-salib

Nadurawk, o {esù, u nberkuk,g]ax b’salibek u l-mewt tieg]ek inti fdejtna.

Mill-Iskrittura:I\da hu rafa’ fuqu l-mard tag]na, tg]abba bin-nikettag]na... Hu kien mi[ru] min]abba fi dnubietna,mis]uq min]abba fi ]\unitna. G]as-sa]]a tag]nawaqa’ l-kastig fuqu, u bis-swat tieg]u sibna l-fejqantag]na.

(Is 55:4-5)

}sieb:Jekk a]na ng]ixu skont il-li[i ta’ “g]ajn b’g]ajn usinna b’sinna’’, qatt m’a]na se no]or[u mi`-`irkutal-]a\in. Il-}a\in makakk, u jid]ak bina billijg]idilna li bil-[ustizzja umana tag]na nistg]unsalvaw lilna nfusna u nsalvaw id-dinja. Fir-realtàhija biss il-[ustizzja ta’ Alla li tista’ ssalvana! Ul-[ustizzja ta’ Alla dehret fis-Salib: is-Salib huwal-[udizzju ta’ Alla fuqna lkoll u fuq din id-dinja. Imma kif ji[[udikana Alla? Ji[[udikana billijag]ti ]ajtu g]alina! Dan huwa l-aqwa att ta’

18 19

[ustizzja li xejjen darba g]al dejjem il-prin`ep ta’din id-dinja; u dan l-aqwa att ta’ [ustizzja huwawkoll l-aqwa att ta’ ]niena. {esù jistedinna lkollbiex nimxu f’din it-triq: “Uru ]niena ma’ xulxinkif il-Missier tag]kom juri ]niena mag]kom’’ (Lq6:36). Nitlobkom ]a[a, issa. Fis-silenzju, ilkoll,ejjew kull wie]ed minna ja]seb f ’persuna limag]ha m’a]niex sew, persuna li rrabjajna g]aliha,persuna li ma n]obbux. Na]sbu f’dik il-persunau fis-skiet, f’dan il-mument, ng]idu talba g]alihau nuru ]niena mag]ha.

(Angelus, 15 ta’ Settembru 2013)

Mis Salm 142:Rit: Mulej, isma’ t-talba tieg]i.

Mulej, isma’ t-talba tieg]i,ag]tini widen, nitolbok bil-]niena;we[ibni min]abba l-fedeltà u l-[ustizzja tieg]ek.Tressaqx g]all-]aqq lill-qaddej tieg]ek,g]ax ebda bniedem ma hu [ust quddiemek. Rit.

Glorja…

Imbierka l-Passjoni u l-Mewt ta’ Sidna {esù.Mulejja, ]enn g]alina, u l-ma]fra ta’ dnubietnaag]tina.

20 21

so`jetà li nsiet l-esperjenza tal-biki;il-globalizzazzjoni tal-indifferenza ne]]ietilnal-kapa`ità li nibku!

Nitolbu lill-Mulej il-grazzja li nibkug]all-indifferenza tag]na, li nibku g]all-kefrija lihawn fid-dinja. Nitolbuk ma]fra g]all-indifferenza lejn tant ]utna… Ma]fra, Mulej!

(Omelija, 8 ta’ Lulju 2013)

Mis-Salm 139:Rit: Mulej, int tg]arbilni u tag]rafni.

Mulej, int tg]arbilni u tag]rafni;int taf meta noqg]od u meta nqum,int tag]raf mill-bog]od ]sibijieti.Int tag]raf il-mixi u l-waqfien tieg]i;triqati kollha inti tafhom sewwa. Rit.

Inkun g]adni anqas lissint il-kelma,meta int, Mulej, tkun [a tafha kollha.Dawramejt inti t]addanni,u tqeg]edli idek fuqi. Rit.

Glorja…

Imbierka l-Passjoni u l-Mewt ta’ Sidna {esù.Mulejja, ]enn g]alina, u l-ma]fra ta’ dnubietnaag]tina.

Is-Seba’ Stazzjon

{esù jiltaqa’ man-nisa ta’ {erusalemm

Nadurawk, o {esù, u nberkuk,g]ax b’salibek u l-mewt tieg]ek inti fdejtna.

Mill-Iskrittura:Kotra kbira ta’ nies kienet miexja warajh; fosthomkien hemm xi nisa li bdew i]abbtu fuq sidirhom ujibkuh. Imma {esù dar lejhom u qalilhom: “Nisata’ {erusalemm, mhux lili ibku, i\da ibku lilkominfuskom u lil uliedkom’’.

(Lq 3:27-28)

}sieb:Il-kultura tal-kumdità [[ibna na]sbu fina nfusna,u ma n]ossux g]all-karba tal-o]rajn; tag]milnang]ixu fi b\ie\aq tas-sapun, li huma sbie], immama huma xejn, huma biss illu\joni artifi`jali, litwassal g]all-indifferenza lejn l-o]rajn, anzitwassal g]all-globalizzazzjoni tal-indifferenza.Drajna t-tbatija ta’ ]addie]or, li ma jimpurtaniexminnha, ma tinteressaniex, mhix affari tag]na!

Nistaqsu lilna nfusna: Min beka g]all-mewt ta’dawn l-a]wa (li tilfu ]ajjithom fil-ba]ar)? A]na

22 23

il-[id tag]na. Ejjew insaqsu lilna nfusna llum:A]na miftu]in g]as-“sorpri\i ta’ Alla’’? Jewning]alqu fina nfusna, imbe\\g]in mill-“[did’’tal-Ispirtu s-Santu? G]andna kura[[ li nimxufit-toroq [odda li Alla qieg]ed joffrilna?

(Omelija, 19 ta’ Mejju 2013)

Mis-Salm 86:Rit: Urini, Mulej, triqatek.

Urini, Mulej, triqatek,biex nimxi fis-sewwa tieg]ek;ag]tini qalb wa]da, biex ikolli l-bi\a’ ta’ ismek.B’qalbi kollha ni\\ik ]ajr, Mulej Alla tieg]i,u nsebba] ismek g]al dejjem. Rit.

}ares lejja u ]enn g]alija,ag]ti qawwa lill-qaddej tieg]ek,salva l-iben tal-qaddejja tieg]ek.Urini sinjal ta’ tjubitek,]a jaraw u jit]awdu l-g]edewwa tieg]i;g]ax int, Mulej, tg]inni u tfarra[ni. Rit.

Glorja…

Imbierka l-Passjoni u l-Mewt ta’ Sidna {esù.Mulejja, ]enn g]alina, u l-ma]fra ta’ dnubietnaag]tina.

It-Tmien Stazzjon

Xmun minn ¬irenejg]in lil {esù jerfa’ salibu

Nadurawk, o {esù, u nberkuk,g]ax b’salibek u l-mewt tieg]ek inti fdejtna.

Mill-Iskrittura:Kien g]addej wie]ed, Xmun minn ¬ireni, missierXandru u Rufu, [ej lura mir-raba’, u [ag]luhjerfag]lu s-salib.

(Mt. 27: 32)

}sieb:Spiss a]na nimxu wara {esù, imma sa `ertu punt;huwa diffi`li li nintelqu fiH b’fidu`ja s]i]a,fil-waqt li n]allu li l-Ispirtu s-Santu jkun ir-ru],il-gwida tal-]ajja tag]na, fil-g]a\liet kollha; a]nanib\g]u li Alla jkun irid jg]addina minn toroq[odda, ikun irid jo]ro[na mill-orizzont tag]na,bosta drabi limitat, mag]luq, egoista, biex jift]ilnaqalbna g]all-orizzonti tieg]u…

Il-“[did’’ li Alla j[ib f’]ajjitna huwa dak li lilnajirrealizzana tassew, dak li jag]tina l-veru fer],is-serenità tassew, g]ax Alla j]obbna u jrid biss

24 25

}sieb:G]e\ie\ ]bieb, tinsewx li l-[isem ta’ Kristuqieg]ed fil-[isem tar-refu[jati: [isimhom hu[isem Kristu… Alla hu twajjeb, ejjew nimitawh.Il-qag]da tag]hom ma tistax t]allina indifferenti.U a]na, b]ala Knisja, irridu niftakru li metandewwu l-[rie]i tar-rifu[jati, l-immigranti ul-vittmi ta’ traffikar, inkunu qed inqieg]dufil-prattika l-kmandament ta’ m]abba li ]allielna{esù, meta hu jitwa]]ad mal-barrani, ma’ min qedibati, mal-vittmi inno`enti kollha tal-vjolenza ul-abbu\.

Il-Knisja [[edded illum is-sej]a qawwijatag]ha biex jit]arsu dejjem id-dinjità u `-`entralitàta’ kull persuna, fir-rispett lejn id-drittijietfundamentali, kif tg]id id-Duttrina So`jali tag]ha.F’dinja li fiha nitkellmu tant dwar drittijiet, kemmdrabi ti[i m\ebil]a d-dinjità umana! F’dinja fejnnitkellmu tant dwar drittijiet, donnu l-uni`i lig]andhom dawn id-drittijiet huma l-flus. G]e\ie\]uti, ejjew ma ng]ixux f’dinja fejn huma l-flus lijikkmandaw. Ma ng]ixux f’dinja, f’kultura fejnissaltan l-ossessjoni tal-flus.

(Diskors, 24 ta’ Mejju 2013)

Id-Disa’ Stazzjon

{esù jitne\\a’ minn ]wej[u

Nadurawk, o {esù, u nberkuk,g]ax b’salibek u l-mewt tieg]ek inti fdejtna.

Mill-Iskrittura:Wara li sallbu lil {esù, is-suldati ]adu l-ilbiestieg]u u qassmuh f’erbg]a, sehem lil kull wie]edminnhom. U ]adu wkoll it-tunika; din kienet libsabla ]jata, minsu[a bi``a wa]da minn fuq s’isfel.Ftiehmu bejniethom u qalu: “Ma nqattg]uhiex, i\danitfg]u x-xorti g]aliha, u lil min tmiss, je]odha’’.

({w 19:23-24)

26 27

L-G]axar Stazzjon:

{esù msammar mas-salib

Nadurawk, o {esù, u nberkuk,g]ax b’salibek u l-mewt tieg]ek inti fdejtna.

Mill-Iskrittura:Meta waslu fil-post jg]idulu l-Qorrieg]a,sallbuhom hemm, lilu u lill-]atja, wie]ed fuqil-lemin tieg]u u l-ie]or fuq ix-xellug. U {esùqal: “Missier, a]frilhom, g]ax ma jafux x’inhumajag]mlu’’… Fuq rasu kien hemm ukoll kitba likienet tg]id: “Dan huwa s-sultan tal-Lhud’’.

(Lq 23:33-34,38)

}sieb:G]al {esù, li jisma’ l-kelma tal-Missier f’qalbu ujobdiha hija xi ]a[a importanti. Fil-]ajja tieg]ufid-dinja, {esù ma kienx, ]a ng]idu hekk, immexximinn xi remote control: huwa kien il-Verb inkarnat,l-Iben ta’ Alla mag]mul bniedem, u f’mumenttal-]ajja tieg]u dde`ieda bis-s]i] li jitla’ sa{erusalem g]all-a]]ar darba; de`i\joni li ]adhafil-kuxjenza tieg]u, imma li ma ]adhiex wa]du:]adha flimkien mal-Missier, f ’g]aqda s]i]amieg]u! Idde`ieda li jobdi lill-Missier, waqt li

Mis-Salm 78:Rit: }a jasal quddiemek ilfiq l-imjassrin

Tiftakrilniex il-]tijiet tal-img]oddi;fittex ejja u lqag]na bi ]nientek,g]ax ninsabu mifnija g]all-a]]ar. Rit.

}a jasal quddiemek ilfiq l-imjassrin;fil-kobor ta’ qawwieteksalva ’l dawk li huma g]all-mewt. Rit.

Glorja…

Imbierka l-Passjoni u l-Mewt ta’ Sidna {esù.Mulejja, ]enn g]alina, u l-ma]fra ta’ dnubietnaag]tina.

28 29

Il-}dax-il Stazzjon:

{esù jmut fuq is-salib

Nadurawk, o {esù, u nberkuk,g]ax b’salibek u l-mewt tieg]ek inti fdejtna.

Mill-Iskrittura:{esù, billi issa kien jaf li kollox kien mitmum,biex isse]] l-Iskrittura, qal: “G]andil-g]atx!’’. Kien hemm bieqja mimlija bil-]all;huma xarrbu spon\a bil-]all, wa]]luha ma’ qasbatal-issopu, u ressquhielu lejn ]alqu. Kif {esù ]a

kellu qalbu miftu]a biex jisimg]u u jobdi r-riedatieg]u. Hu g]alhekk li l-g]a\la kienet b’riedas]i]a, g]ax ]adha flimkien mal-Missier… {esùla jrid Insara egoisti, li jimxu skont ma jg]idil-“jien’’ tag]hom, li ma jitkellmux ma’ Alla;lanqas ma jrid Insara bla sinsla, Insara lim’g]andhomx rieda, Insara li huma mmexxijaminn remote control… {esù jridna ]ielsa; u dinil-libertà kif isse]]? Isse]] permezz tad-djaloguma’ Alla, kull wie]ed fil-kuxjenza tieg]u. JekkNisrani ma jafx jitkellem ma’ Alla, ma jafx jisma’lil Alla fil-kuxjenza tieg]u, ifisser li mhux liberu.

(Angelus, 30 ta’ {unju 2013)

Mis-Salm 18:Rit: Il-kliem tieg]ek, Mulej, huwa spirtu u ]ajja!

Il-li[i tal-Mulej perfetta, u tag]ti l-]ajja;ix-xhieda tal-Mulej hi sewwa,u tg]allem lil min ma jafx. Rit.

Il-pre`etti tal-Mulej dritti, u jferr]u l-qalb;il-kmandament tal-Mulej safi,u jdawwal l-g]ajnejn. Rit.

Glorja…

Imbierka l-Passjoni u l-Mewt ta’ Sidna {esù.Mulejja, ]enn g]alina, u l-ma]fra ta’ dnubietnaag]tina.

30 31

Mill-Kantiku fl-Ittra lill-Kolossin (1:12-14:20)Rit: Fih g]andna l-fidwa, il-ma]fra tad-dnubiet.

Roddu ]ajr lill-Missier,li g]amilkom denji li tissie]bufil-wirt tal-qaddisin fis-saltna tad-dawl.Hu ]elisna mill-]akma tad-dlam,u da]]alna fis-saltna ta’ Ibnu l-ma]bub,li bih g]andna l-fidwa, il-ma]fra tad-dnubiet. Rit.

Fih g]o[obha tg]ammaril-milja kollha tad-divinità;fih Alla g]o[bu jer[a’ j]abbeb kollox mieg]u;u bid-demm tieg]u, imxerred fuq is-salib,[ieb is-sliem permezz tieg]u fis-sema u fl-art. Rit.

Glorja…

Imbierka l-Passjoni u l-Mewt ta’ Sidna {esù.Mulejja, ]enn g]alina, u l-ma]fra ta’ dnubietnaag]tina.

l-]all, qal: “Kollox hu mitmum!’’. Imbag]admejjel rasu u radd ru]u.

({w. 19: 28-30)

}sieb:San Pawl jistqarr: “Ng]id g]alija, ma jkun qatt linifta]ar jekk mhux bis-salib ta’ Sidna {esù Kristu’’(Gal 6:14). U jitkellem dwar il-pjagi ta’ {esùMsallab, b]ala s-sinjali, il-marki distintivi tal-]ajjatieg]u ta’ Appostlu tal-Van[elu. Fil-ministerutieg]u, Pawlu daq it-tbatija, in-nuqqas ta’ ]ila, kienmirbu], imma daq ukoll il-fer] u l-fara[. Dan hul-misteru tal-G]id ta’ {esù: misteru ta’ mewt uta’ qawmien… Fis-sieg]a tad-dlam, fis-sieg]atal-prova hemm pre\enti u ja]dem di[à \-\erniqtad-dawl u tas-salvazzjoni. Il-misteru tal-G]idhuwa l-qalb t]abbat tal-missjoni tal-Knisja!… Il-]idma pastorali li tag]ti l-frott, il-fekonditàtat-t]abbir tal-Van[elu la ti[i mis-su``essi, lanqasmill-fallimenti skont kriterji ta’ valuri umani,imma milli nkunu xebh tal-lo[ika tas-Salib ta’{esù, li hija l-lo[ika li to]ro[ minnek innifsek uting]ata, il-lo[ika tal-im]abba… U huwamis-Salib, att l-aktar g]oli tal-]niena utal-im]abba, li nitwieldu b]ala “]olqien [did’’(Gal 6:15).

(Omelija, 7 ta Lulju 2013)

32 33

mela lil Pilatu biex jiksrulhom ri[lejhom u jne]]u l-i[sma. G]alhekk [ew is-suldati u kisru r-ri[lejntal-ewwel u tat-tieni wie]ed li kienu msallbinmieg]u. I\da meta waslu g]al {esù, billi raw likien [a mejjet, ma kisrulux ri[lejh. Madankolluwie]ed mis-suldati nifidlu [enbu b’lanza, uminnufih ]are[ demm u ilma.

({w 19:31-34)

}sieb:L-“iva’’ ta’ Marija, di[à perfetta fil-bidu, issoktattikber sas-sieg]a tas-Salib. Hemm il-maternitàtag]ha twessg]et biex ]addnet mag]ha lil kullwie]ed u wa]da minna, il-]ajja tag]na, biextwassalna g]al g]and Binha. Marija g]exet dejjemmg]addsa fil-misteru ta’ Alla mag]mul bniedem,b]ala l-ewwel dixxiplu perfett tieg]u, ta]seb fuqkull ]a[a bejnha u bejn ru]ha fid-dawl tal-Ispirtus-Santu, biex tista’ tifhem ir-rieda ta’ Alla utqeg]idha kollha fil-prattika.

Nistg]u nistaqsu lilna nfusna: Qed in]alluddawwalna l-fidi ta’ Marija, li hi l-Omm tag]na? Jew nist]ajluha ’l bog]od minna, wisq differentiminna? Fil-mumenti ta’ diffikultà, ta’ prova, ta’

It-Tnax-il Stazzjon:

{esù jitni\\el mis-Salibu jitqieg]ed fi ]dan Marija

Nadurawk, o {esù, u nberkuk,g]ax b’salibek u l-mewt tieg]ek inti fdejtna.

Mill-Iskrittura:Billi kien Jum it-T]ejjija tal-G]id, il-Lhud maridux li f’jum is-Sibt l-i[sma jibqg]u fuq is-salib,g]ax dak is-Sibt kien jum solenni g]alihom. Talbu

34 35

It-Tlettax-il Stazzjon

{esù jitqieg]ed fil-qabar

Nadurawk, o {esù, u nberkuk,g]ax b’salibek u l-mewt tieg]ek inti fdejtna.

Mill-Iskrittura:U kien hemm wie]ed jismu {u\eppi, membrutal-Kunsill, imma ra[el tajjeb u [ust, li ma kienxqabel mal-membri l-o]ra f’dak li riedu u f’dak li

dalma, qed in]arsu lejha b]ala mudell ta’ fidu`jaf’Alla, li trid dejjem u biss il-[id tag]na?

(Udjenza {enerali, 23 ta’ Ottubru 2013)

Mis-Salm 119:Rit: Henjin dawk li jimxu fil-li[i tal-Mulej.

Henjin dawk li triqthom bla ]tija,li jimxu fil-li[i tal-Mulej.Henjin dawk li j]arsu l-pre`etti tieg]u,u li jfittxuh b’qalbhom kollha. Rit.

Huma ma jag]mlux ]a\en,imma jimxu fit-triqat tal-Mulej.Int tajt il-pre`etti tieg]ek,biex in]arsuhom bir-reqqa.}a j\omm s]i] il-mixi tieg]ifil-]arsien tal-kmandamenti tieg]ek! Rit.

Glorja…

Imbierka l-Passjoni u l-Mewt ta’ Sidna {esù.Mulejja, ]enn g]alina, u l-ma]fra ta’ dnubietnaag]tina.

36 37

Mis-Salm 34:Rit: Xandru l-kobor tal-Mulej.

Xandru l-kobor tal-Mulej mieg]i;]a ng]ollu ismu flimkien.Jien fittixt il-Mulej, u we[ibni,minn kull bi\a’ tieg]i ]elisni. Rit.

}arsu lejh u jiddi bil-fer] wi``kom,u ma jkollkomx g]ax tist]u.Dan il-fqajjar sejja] u l-Mulej semg]u,u mid-dwejjaq tieg]u kollha ]elsu. Rit.

Glorja…

Imbierka l-Passjoni u l-Mewt ta’ Sidna {esù.Mulejja, ]enn g]alina, u l-ma]fra ta’ dnubietnaag]tina.

g]amlu. Kien minn Arimatija, belt tal-Lhudija, ukien jistenna s-Saltna ta’ Alla. Dan mar g]andPilatu u talbu l-[isem ta’ {esù; ni\\lu mis-salib,keffnu f’li\ar, u qieg]du f’qabar maqtug] fil-blat,li fih kien g]adu ma tqieg]ed ]add.

(Lq 23:50-54)

}sieb:Tassew li x-xhieda tal-fidi g]andha bosta forom,l-istess kif f’affresk kbir hemm il-varjetà tal-ilwienu tal-isfumaturi; imma lkoll huma importanti, ankidawk li ma jidhrux. Fid-disinn kbir ta’ Alla kulldettall hu importanti, anki x-xhieda `kejkna u umlitieg]ek, tieg]i, anki dik mo]bija ta’ min jg]ixil-fidi tieg]u bis-sempli`ità ta’ kuljumfir-relazzjonijiet tal-familja, fuq ix-xog]ol,mal-]bieb. Hemm il-qaddisin ta’ kuljum,il-qaddisin “mo]bija’’, spe`i ta’ “klassi medjatal-qdusija’’ li lkoll kemm a]na nistg]u nag]mluparti minnha. Imma f’diversi rkejjen tad-dinjahemm anki min qed ibati, b]al Pietru u l-Appostli,min]abba l-Van[elu; hemm min jag]ti ]ajtu biexjibqa’ fidil lejn Kristu b’xhieda mmarkatamill-prezz tad-demm. Ejjew ilkoll in\ommu danf’mo]]na: ma tistax ixxandar il-Van[elu ta’ {esùming]ajr ix-xhieda konkreta tal-]ajja.

(Omelija, 14 ta’ April 2013)

38 39

hu ]aj? Mhuwiex hawn, imma qam’’ (Lq 24:5-6)... {esù mhux mejjet, imma qam, hu l-}aj!…{esù hu l-“illum’’ etern ta’ Alla… A``etta, mela,li {esù Rxoxt jid]ol f’]ajtek, ilqg]u b]ala ]abib,b’fidu`ja: Hu l-]ajja! Jekk sal-lum kont imbieg]edminnU, midd pass `kejken: hu jilqg]ek b’idejhmiftu]a bera]. Jekk ta]seb li hi ]a[a iebsa timxiwarajh, la tib\ax, afda ru]ek f’idejH, kun \gur liHu jinsab qrib tieg]ek, qieg]ed mieg]ek u sejag]tik il-pa`i li qed tfittex u l-qawwa biex tg]ixkif irid Hu.

(Omelija, 30 ta’ Marzu 2013)

Mis-Salm 23:Rit: Il-Mulej hu r-rag]aj tieg]i.

Il-Mulej hu r-rag]aj tieg]i, xejn ma jonqosni;F’merg]at kollha ]dura jqeg]edni.}dejn l-ilma, fejn nistrie], je]odni;hemm hu jrejjaqni. Rit.

Imexxini fit-triq tas-sewwamin]abba l-isem tieg]u.Mqar jekk nimxi f’wied mudlam,ma nib\ax mill-]sara, g]ax inti mieg]i. Rit.

Glorja…

Imbierka l-Passjoni u l-Mewt ta’ Sidna {esù.Mulejja, ]enn g]alina, u l-ma]fra ta’ dnubietnaag]tina.

L-Erbatax-il Stazzjon

{esù Rebbie] fuq il-Mewt

Nadurawk, o {esù, u nberkuk,g]ax b’salibek u l-mewt tieg]ek inti fdejtna.

Mill-Iskrittura:Kmieni mas-seb] tal-ewwel jum tal-[img]a marru]dejn il-qabar u ]adu mag]hom il-fwejja] li kienu]ejjew. Huma sabu l-[ebla mgerrba minn quddiemil-qabar, imma meta da]lu fih, il-katavru tal-Mulej{esù ma sabuhx hemm. U kif kienu m]assbin fuqdan, f’daqqa wa]da dehrulhom quddiemhom \ew[tir[iel libsin ilbies jiddi. In-nisa, mimlijin bil-bi\a’,baxxew g]ajnejhom lejn l-art; imma dawkqalulhom: “L-g]ala qeg]din tfittxuh qalb il-mejtinlil min hu ]aj? Mhuwiex hawn, imma qam!’’.

(Lq 24:1-6)

}sieb:Huma jsibu l-qabar vojt, il-[isem ta’ {esù mhuxhemm, se]]et xi ]a[a [dida, imma dan kollu s’issag]adu mhu qed juri xejn `ar: iqanqal mistoqsijiet,i]allihom mifxula, ming]ajr twe[iba. U hekkhu\ew[t ir[iel libsin ilbies jiddi, li jg]idulhom:“L-g]ala qeg]din tfittxuh qalb il-mejtin lil min

40

Talba tal-G]eluq:Lejn Marija,Omm il-Knisja u ommil-fidi tag]na, a]nanduru fit-talb.

G]in, ja Omm, il-fidi tag]na!Ift]ilna s-smig] tag]na g]all-Kelma,biex nag]rfu l-le]en ta’ Alla u s-sej]a tieg]u.Qajjem fina x-xewqa li nimxu warajh,a]na u ]er[in minn artnau nilqg]u l-weg]da tieg]u.G]inna biex in]allu m]abbtu tmissna,biex inkunu nistg]u mmissuh bil-fidi.G]inna nafdaw fih bis-s]i], nemmnu fi m]abbtu,fuq kollox fil-waqtiet tat-tribulazzjoniu tas-salib,meta l-fidi tag]na tissejja] biex timmatura.I\ra’ fil-fidi tag]na l-hena tal-Irxoxt.Fakkarna li min jemmen qatt ma huwa wa]du.G]allimna n]arsu b’g]ajnejn {esù,biex hu jkun dawl fil-mixja tag]na.}a jikber dejjem fina dan id-dawl tal-fidi,sa ma jasal dak il-jum bla tmiem,li hu l-istess Kristu, Ibnek, Sidna!

(Lumen Fidei, 60)