Hakkat Kitbevi Yaynlar

MEKTBTTERCEMES

BENC BASKI

Y A Z A N

riflerin , Vellerin nderi, slmn bekisive Mslimnlarn Batc

MM-I RABBNAHMED- FRK SERHEND

Terceme eden

HSEYN HLM IIKRahmetullahi aleyh

[1911-2001 Eyyb-stanbul]

BRNC CLD

Hakkat KitbeviDarefeka Cad. 53 P.K.: 35 34083

Tel: 0212 523 45 56-532 58 43 Fax: 0212 523 36 93http://www.hakikatkitabevi.com.tr

e-mail: bilgi@hakikatkitabevi.com.trFtih-STANBUL

ARALIK-2008

2

Hilmi! Mektbunuza mteekkir oldum. Shhatinizekr etdim. Din ve dnynza en ziyde yaryan ve dn-iislmda misli telf olmyan (Mektbt) kitbn oku-yup, bazsn anlamak, ok ziyde bir fadl ve ihsndr.Bu ihsna kavuduunu anlaynca, Rabbime ok kreyledim.

Abdlhakm-i Arvs_________________

TENBH: Bir ocuk ve bir hayvan yavrusu dnyyagelir gelmez, btn azlar ve his organlar almaabalyor. Bunlarn henkli, muntazam almalaryla ya-amaa devm ediyor. Bu hl, btn akl shiblerini, b-tn ilm adamlarn hayretde brakyor. Bu organlar vareden ve byle aldran sonsuz kuvvet shibinin ismi(Allah)dr. Allahn var olduunu anlamayan kimse yok-dur. nsanlarn gznde kuvvet olsayd, kendisini grr-lerdi. Her insana, her iyilii, her rhatl gnderen veher derdi, her sknty gnderen Allahdr. Nimet gelin-ce kr, derd gelince, istigfr ve sabr etmelidir. Derdler,nimetin kymetinin anlalmasna sebeb olmakdadr. s-tigfrn ve sabrn sevb pek okdur. Dnydaki derdler,hretde ok sevb verilmesine sebeb olmakdadr.

Her gn (Estagfirullah min klli m kerihallah) okokumaldr. Bunun mans, (Y Rabb, rz olmadn,beenmediin eylerden, yapdklarmz afv et! Yapma-dklarm yapmakdan koru!)dr.

_________________

KELME- TENZH

(Sbhnallahi ve bi-hamdihi sbhnallahil-azm). Bukelime-i tenzh, bu kitbn 307 ve 308.ci mektblarndayazldr. Bunu, sabh ve akam yz kerre okuyann g-nhlar afv olur. Derdlerden kurtulur. Bir dah gnh i-lemekden muhfaza olunur.

Bask: hls Gazetecilik A..29 Ekim Cad. No: 23 Yenibosna-STANBULTel: 0.212.454 30 00

MEKTBT TERCEMES

NSZ

te budur, mifth- genc-i kadm:Bismillhirrahmnirrahm.

Allah tel, dnyda btn insanlara acyor. Fideli eyleri yaratp, dos-tu ve dman ayrmadan, herkese gnderiyor. hretde, Cehenneme git-mesi gereken mminlerden tevbe etmiyenlere ihsn ederek, onlar afv ede-cek, Cennete kavuduracakdr. Her canly yaratan, her vr, her n varlk-da durduran, hepsini korku ve dehetden koruyan yalnz Odur. Byle y-ce bir Allahn erefli ismine snarak, bu kitb yazmaa balyorum.

Allah telya hamd olsun! Peygamberlerin en stnne ve Onun te-miz line ve Ona Eshb olmakla ereflenmilerin hepsine selmlar vehayrl dlar olsun!

Trh boyunca, mnllar ile mnszlar arpmakda, kuvvetli, al-kan olan, glib ve hkim olmakda, inanlarn, dncelerini yaymakdadr.Bu arpma, harb vstalar ile, derek olduu gibi, propaganda ile, neryolu ile de yaplmakdadr. imdi, ikinci sava btn hz ve kuvveti ile her-gn devm etmekdedir. mnszlar, alaka ve aka iftir etdikleri gibi,mslimn ekline girerek, din adam grnerek, islmiyyeti ierden ykma-a da alyorlar. Kitbl ve kitbsz bu kfirlerin, plnl olarak hzrladk-lar uydurma kitblar, radyo, televizyon neriyyt ve sinema filmleri biryandan, chil ve mnfk kimselerin, dnylk ele geirmek iin, ortaya -kardklar yanl, bozuk din kitblar ve szleri de bir yandan, dni, mnyok etmekdedir. Bu manev yknty durdurabilmek iin, Ehl-i snnet lim-lerinin doru bilgilerini yaymakdan baka kurtulu yolu yokdur. Bunun iin,yllarca alarak, o byk limlerin kitblarn inceledim. Sonsuz lmesrkleyen kalb hastalklarnn ilc olan kymetli yazlar toplamaa ve ter-ceme etmee uradm. Cenb- Hakkn yardm ve ihsn ile, birka kitbhsl oldu ve basld.

Reslullahn veftndan sonra da, islm dmanlar dne, mna insafsz-ca saldrmlard. Allah tel, Hindistnda, imm- Rabbn Ahmed-i F-rk Serhendyi kuddise sirruh yaratarak, o korkun aknty, bunun a-lmalar ile durdurmudu. Bu yce immn mektblar, kitblar, insanla-r gafletden uyandrd. Dnyya k sald. Kendisi 1034 [m. 1624] senesin-de Hindistnda veft etdi. eidli memleketlere gndermi olduu mek-tblardan beyzotuzalt mektbu, cild hlinde toplanarak (MEKT-BT) kitb meydna gelmidir. Byk lim, seyyid (Abdlhakm Efen-di), (Allahn kitbndan ve Reslullahn hadslerinden sonra, islm ki-tblarnn en stn, en fidelisi, mm- Rabbnnin Mektbt kitbdr.

3

Mektbtda bildirilen tesavvufdan, tarkatden ve hakk mridlerdenimdi hi kalmad. Bizler, Mektbtdaki ince bilgileri, marifetleri anlya-mayz) buyurdu. [Abdlhakm efendinin hl tercemesi (Eshb- Kirm) ki-tbmzda yazldr.] Bu kitbdaki mektblarn birka arab, geri kalanla-rn hepsi frisdir. 1392 [m. 1972] senesinde, Pkistnda, Karaide (EdebMenzil Sad Kompani) de gulm Mustaf hn tarafndan, cildi iki kitbhlinde ve hiyesinde aklamalar olarak, gyet okunakl ve nefs baslm-dr. Bu fris basknn, 1397 [m. 1977] senesinde, stanbulda, foto-kopisi bas-drlmdr. Muhammed Murd-i Kazn Mekk tarafndan binyziki1302 [m. 1884] senesinde arabye terceme edilerek (Drer-l-meknnt)ad verilmi, 1316 [m. 1898] da, Mekke-i mkerremede Mriyye matbaa-snda baslmdr. 1382 [m. 1963] de, stanbulda da baslmdr. Muhammedbin Abdllah Kazn 1352 [m. 1933] de Mekkede veft etmidir. mm-Rabbnnin ve olu Muhammed Masmun (Mektbt) kitblar Mste-kmzde Sleymn efendi tarafndan farscadan trkeye terceme edilip,[1277] hicr senesinde stanbulda tabasmas yaplmdr.

Trh incelenirse, kitbl ve kitbsz btn islm dmanlarnn ve ms-limn ismini tayan chil ve sapklarn (Ehl-i snnet) limlerinin kitbla-rna amur atmaa, bu doru yolun bilgilerini rtmee, yok etmee sal-drdklar hemen grlr. Bir tarafdan da, din chili mnfklarn, dnykarlar iin, tarkatclk yapdklar grlyor. Temiz genleri, ehd evld-larn bu alaka saldrlardan korumak, onlara sedet ve kurtulu yolu-nu gstermek ve tarkatclarn tuzaklarna dmemeleri iin, (Mektbt)kitbnn hepsini, frisden trkeye terceme edip, basdrarak, kymetli oku-yucularmza sunma lzmlu grdm. Ehl-i snnet bilgilerini ve ok in-ce ve derin yazlm olan tesavvuf marifetlerini kolay anlalacak akkelimelerle yazdm.[1] Baz yerleri iyi aklyabilmek iin, baka kaynaklar-dan eklemeler yapdm. Bu eklemeleri ve tevlleri bir keli parantez [ ] ii-ne yazarak, (Mektbt)dan ayr olduklarn belli etdim. Aylarca geceligndzl alarak, birinci cilddeki yzon mektbun tercemesi, 1 Zil-hicce 1387 ve 1 Mart 1968 Cuma gn temm oldu. Birinci basks 1968 se-nesinde yaplarak, kymetli genlerin istifdelerine sunuldu. kinci cilddebulunan doksandokuz mektbdan krksekiz adedi ve nc cildde bulu-nan yzyirmidrt mektbdan, otuzsekiz adedi, (Sedet-i Ebediyye) kit-bmda okuyabilirsiniz.

bu (Mektbt Tercemesi) kitbnda, mn ve tesavvuf bilgilerinearlk verilmidir. Bu kitb dikkat ile okuyan tlili bir kimse, kmil birmn ve gzel ahlk shibi olur. Tesavvufu, hakk tarkati anlyarak, sah-te tarkatclara aldanmaz. Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sel-lem, (Kmil mmin, eli ile, dili ile, mahlklara zarar dokunmyan kim-sedir) buyurdu. Derin lim seyyid Abdlhakm efendi rahmetullahialeyh de, (Er-Riydut-tesavvufiyye) kitbnda, (Tesavvuf, tarkat, kthuylarn hepsinden kurtulmak, iyi huylarn hepsine kavumakdr) demek-

4

[1] Evliynn baz kelimeleri tevle muhtacdr. Tevl vey melen bildirmek,muhtelif manlar iinden dne uygun olan semekdir. Bunu herkes yapamaz.[46.c ve sonraki mektblar okuyunuz!]

dedir. Grlyor ki, bu kitbmz, insanlar zararsz ve iyi huylu yapmakiin yazlmdr. Bu kitb anlyan ve uyan insan, Allah telnn emrleri-ne ve devletin kannlarna itat eder. slm dni, hkmete isyn etmei,kannlara kar gelmei, fitne karma iddetle yasak etmi, bu konudahibir zr kabl etmemidir. Seyyid Kutbun ve Mevddnin ihtillci, bl-c kitblarna ve bo kafalarndan yazdklar uydurma fetvlarna aldan-mamal, fitne karmamaldr. Mslimn, vatanna, milletine fideli olur.Vatandalarn ayn hak ve hrriyyetlere mlik olduklarn bilir. Kendinikimseden stn grmez. Rhat ve huzr iinde yaad azz vatann, mil-letini ve bayran ok sever. Herkese iyilik eder. Blclk yapmaz. Gay-r mslimlere, baka dinden, baka mezhebden olanlara, turistlere, ya-banc tccrlara, msfirlere de hi ktlk yapmaz. Mslimnlarn gzelhuylu, iyi insanlar olduklarn, gler yz ile, tatl szleri ile ve iyi hareket-leri ile, btn dnyya tantr. Herkesin seve seve mslimn olmalarna se-beb olur. Ktlk yapanlara nashat verir. Kimseye hle, hynet yapmaz.Devml alr. Hall kazanr. Kimsenin hakkna dokunmaz. Vergilerini,borlarn vaktinde der. Bunu, Allah da sever, kullar da sever. alarakhall para kazanmann lzm ve ok sevb olduu (Mektb-i erfe)nin sek-sensekizinci mektbu sonunda uzun yazldr. Bu mektb, (Sedet-i Ebe-diyye) ikinci ksm sonundadr.

Allah tel, btn insanlar, imm- Rabbn hazretlerinin yazlarn-dan ve rhniyyetinden feyz alarak, kfrden ve sapk inanlardan korusun!

(Ehl-i snnet) limlerinin, Reslullahdan alarak bizlere uladrdklar,biricik kurtulu yoluna kavudursun! mn.

Bugn, mslimnlar frkaya ayrlmdr. Birincisi, Eshb- kirmn yo-lunda olan hakk mslimnlardr. Bunlara (Ehl-i snnet) ve (Snn) denir.kincisi (), nc frka (Vehhb)lerdir. Bu ikisine (Frka-i melne)denir. nki bunlarn mslimnlara mrik dedikleri (Kymet ve hret)kitbmzda yazldr. Mslimnlar bu frkaya paralayan, yehdlerleingilizlerdir. Hangi frkadan olursa olsun, nefsine uyan ve kalbi bozukolan, Cehenneme gidecekdir. Her mmin, nefsini tezkiye iin, yan nef-sin yaratlnda mevcd olan kfr ve gnhlar temizlemek iin, her ze-mn ok (L ilhe illallah) okumal ve nefsden ve eytndan ve kt arka-dalardan ve zararl, bozuk kitblardan gelen kfr ve gnhlardan kalbi-ni tasfiye iin, kurtulmak iin (Estagfirullah) okumaldr. slmiyyete uya-nn dlar muhakkak kabl olur. Nemz klmyann, ak kadnlara baka-nn ve harm yiyip ienin, islmiyyete uymad anlalr. Bunun dlar ka-bl olmaz.

Mld Hicr ems Hicr Kamer2001 1380 1422

5

Akn banda aan gllere, blbl olan,slmn hasret ile bekledii kahramn,Makunun akndan yanp yanp kl olan,Alasa yeri vardr, seni grmiyen zemn!

lmle, irfanle, shib olan (Sl)ya,ki temel bilgiyi, vasl eden bir araya,dalp usuz bucaksz, o muazzam deryya,Ve bu zikr derysndan en byk pay alan!

Kimi shile gider ve bu bana yeter der;kimi uzakdan grr, mest olur, ba dner,kimi yalnz seyr eder, kimi bir katra ier;bir Sensin, bu derydan, iip iip de kanan!

Kurndan, hadslerden sonra, gelir eserin,rhlara if olan, o mubrek szlerin,ba kumandansn sen vellerin, erlerin;ve (Mceddid-i elf-i sn) adn alan!

Bize seni duyuran, ftraten dostun olan,ve cihnda bir tekdir, senin izinde kalan.(Seyyid Abdlhakm) O, senin aknla yanan,hrmetine nasb et, bize efatndan!

Eserinle cihn, yeniden tenvr eden,sihrli bir kuvvetle, bizi kendine eken,ondrdnc yzyln, zulmetini gideren,(Arvs)n dr, gerisi hayl yalan!

Biz onun talebesi, o sizin tlibiniz,muhakkak aks yapar; o nrlu kalbleriniz,belli, birbirinize, ksnz ikiniz,ve size k olur (Mektbt) anlyan!

6

MEKTBT-I MM-I RABBN

BRNC CLDlemlerin rabbi olan Allah telya hamd olsun. Rabbimizin sevecei

ve beenecei eklde ve btn mahlklarn yapdklar hamd ve krlerinkatlarndan dah ok hamd olsun. Onun lemlere rahmet olarak gnder-dii en sevgili kulu Muhammed Mustafya salt ve selm olsun. Onunmubrek ismini syliyenlerin her syleyiinde ve gaflet uykusuna dalarakismini sylemeyenlerin saysnca ve Ona lyk ve yakk dlar ve selm-lar olsun ve Onun gnhsz, her drl aybdan, kusrdan uzak line ve Es-hbna da dlar ve selmlar olsun!

Bu kitb, hakk limlerin gavsi, riflerin kutbu, vilyet-i Muhammediy-yenin burhn, yan senedi, erat-i Mustafviyyenin hucceti, yan senedi,eyh-ul-islm, mslimnlarn byk limi ve Evliynn nderi (mm-Rabbn mceddid-i elf-i sn AHMED- FRK Nakibend) selleme-hullah sbhneh ve ebkh hazretlerinin (MEKTBT) adndaki kit-bnn birinci cildidir. Bu cildde yzon mektb vardr. Bu mektblar,mm- Rabbn hazretlerinin hizmetinde ve sohbetinde bulunarak ilm vemarifet shibi olan yr Muhammed-l Cedd-i Bedah Talkan kuddisesirruh hazretleri toplamdr. Hak telnn rzsna kavumak isteyenlerefideli olmak iin bu kitb vcde getirmidir. Allah teldan ismet ve tev-fk dileriz, yan bizleri ayblardan, gnhlardan korumasn ve ilerlememiz,ykselmemiz iin yardm etmesini dileriz.

1BRNC MEKTB

Bu mektb, kendi mridi, Evliynn by, kalb ilmlerinin mte-hasss (Bk-billh) hazretlerine yazlmdr. sm-i zhire bal olan hl-leri ve Arn stndeki makmlara ykselmeyi ve Cennetin derecelerini vebaz Evliynn mertebelerini bildirmekdedir:

Kmil ve herkesi kemle kavuduran, vilyet derecelerine ulam, ni-hyeti balangca yerledirilmi olan yolda gidenlerin nderi, Allah tel-nn beendii dnin kuvvetlendiricisi, eyhimiz ve immmz eyh Muham-med Bk Nakibend ve Ahrr kaddesallah tel sirrehl akdes vebellegahllah sbhneh il aks m yetemennh hazretlerine, kle-lerinin en aas olan Ahmedden en yksek makma dilekcedir. Kymet-li emrlerinize uyarak bu mektbu yzmn karas ile yazyorum. Dank,

7

bozuk olan hllerimi titriyerek arz ediyorum. Bu yolda ilerlerken, Allahtelnn zhir ismi o kadar ok tecell etdi ki, her eyde ayr ayr grnd.Bu tifeye o kadar balandm ki, nasl bildireyim, kendimi tutamyordum.Onlarn eklindeki zuhr baka hibir eyde yokdu. lem-i emrdeki la-tfelerin hlleri ve acib gzellikler bu eklde grld kadar baka hi-bir eyde grlmyordu. Onlarn yannda eriyordum. Yanp kl oluyor-dum. Bunun gibi her yiyecekde, her iecekde ve her cismde ayr ayr te-celller oldu. Lezzetli yemeklerde olan letfet ve gzellik baka eyler-de yokdu. Tatl erbetler de, tatl olmayanlardan byle baka idi. Ksa-ca her tatl eyde baka baka keml vard. Bu tecellnin incelikleri, yaz-makla bildirilemez. Yksek hizmetinizde bulunmakla ereflenmi ol-saydm, belki bildirmek nasb olurdu. Bu tecelllerin hepsi karsnda, yal-nz (Refk- al)y istiyordum. Bu tecelllere bakmamaa alyordum,fekat kendimi tutamyordum. Birdenbire, bu tecelllerin, o zemnsz,meknsz, hibireye benzemeyen varla ball deidirmediini an-ladm. Btn, yan kalb ve rh, hep ona bal idi. Zhire hi bakmyor-du. Zhirde bu ballk yokdu. Zhir, bu tecelllerle ereflenmidi. Bt-nn gz bu tecelllere hi kaymyordu. Bunlar bilmekden, grmekdenyz evirmidi. Zhir, oklua ve iki varla bal olduundan, bu tecel-llere uygun idi.

Bir zemn sonra, bu tecelller grnmez oldu. Btnn aknl ve bil-gisizlii yine vard. Tecelller yok oldu. Bundan sonra, (FEN) hsl oldu.Teayyn geri geldikden sonra hsl olan Teayyn-i ilm, bu fenda yok ol-du, bundan hibir ey kalmad. Bu zemn islm-i hakk balamaa veirk-i hafnin almetleri yok olmaa balad. bdetleri kusrlu ve niyyet-leri bozuk grmek ve kulluk ve yokluk almetleri grnmee balad. Al-lah tel, yksek tevecchlerinizin ve merhametinizin bereketi ile kullukne demek olduunu bildiriyor. Arn stne ykselmek ok oluyor. Bunlar-dan birinci kda, uzun yolculukdan sonra, Arn stne ykselince, Cen-net yukardan ku bak grnd. Bildiklerimden birkann Cennetdeki ma-kmlarn grmek istedim. Dikkat etdim. Grndler; makmlarn shib-lerini de o makmlarda grdm. Dereceleri, yerleri, evkleri ve zevkleri ba-ka baka idi. Baka bir ykselide byklerimizin ve Ehl-i beyt immlar-nn ve Hulef-i Ridnin ve Reslullah sallallah aleyhi ve sellem haz-retlerinin ve baka peygamberlerin makmlar ayr ayr grnd. Melekle-rin ykseklerinin makmlar. Arn stnde grnd. Arn stnde o ka-dar ykseltdiler ki, yeryznden Ara kadar vey bundan biraz dah az, yanHce Nakibend kaddesallah tel sirrahl akdes hazretlerinin mak-mna olan uzaklk kadar ilerletdiler. Nakibend hazretlerinin makmnn s-tnde, byklerden birkann makm vard. Bu makmn az stndeMarf-i Kerh ve eyh Eb Sad-i Harrzn makm vard. Baka byk-lerin makmlar, bu makmlardan biraz aada ve bir ou bu makmda idi-ler. eyh Alddevle ve eyh Necmeddn-i Kbr aada idi. Ehl-i beytimmlar bu makmn stnde idi. Bunlarn stnde, drt halfenin rdv-nullahi tel aleyhim ecman makmlar vard. Peygamberlerin al ne-biyyin ve aleyhimssalt vesselm makmlar, o Serverin sallallah aley-hi ve sellem makmnn bir yannda idi. Meleklerin byklerinin salev-

8

tullahi ve selmh al nebiyyin ve aleyhim ecman makmlar, bu ma-kmn te yannda ve bu makmdan ayr idiler. O Serverin makm, btnmakmlarn stnde, en bada idi. Hereyin dorusunu Allah tel bilir.

Allah telnn yardm ile, her istediim zemn ykseltiyorlar. steme-den de ykseltdikleri oluyor. Her birinde baka baka eyler grlyor.Hepsinin eserleri belli oluyor. Bunlarn ou unutuluyor. O hllerin birka-n yazmak istiyorum, fekat kalemi elime alnca htrlyamyorum. n-ki, hibirine kymet vermiyorum. Hatt bu hllerden tevbe ve istigfr ede-ceim geliyor. Onun iin yazmaa sra gelmiyor. Bu bozuk yazlarm dol-dururken birka ey htrmda idi, fekat hibirini yazmak nasb olmad. Say-gszlm uzatmyaym.

Molla Ksm Alnin hli ok iyidir. Kendini gayb etmi, rsuz, bitkinbir hldedir. Cezbe makmlarnn hepsini ad. Kendi hllerinin, sfatlar-nn asldan geldiini biliyordu. imdi, o sfatlar kendinden uzak gryor.Kendini bombo buluyor, hatt sfatlar durduran nru da kendinden ay-rlm gryor. Kendini o nrun te tarafnda buluyor. Sevdiklerimizin hep-sinin hlleri, her gn dah iyi olmakdadr. Bundan sonraki mektbda in-allah tel uzun uzun arz ederim, efendim.

2KNC MEKTB

Bu mektb, yine byk mridine yazlmdr. Terakklerini ve Allahtelnn ihsnlarn bildirmekdedir:

Klelerinizin en aas olan Ahmedin yksek makma dilekcesidir. s-tihre yapmamz emr buyuran mektbu, Ramezna yakn bir zemndaMevln h Muhammed getirdi. Ramezndan nce kapnzn eiini p-mekle ereflenmek iin vakt bulamadm. Ramezndan sonra bu erefekavumay dnerek seviniyorum. Yksek tevecchlerinizin bereketiolarak, Allah teldan durmadan birbiri ard sra gelen ihsnlarn hangibirini yazaym. Fris iki beyt tercemesi:

Ben o topram ki, ilk behr bulutu,Lutf eder, verir bereketli yamuru.Vcdumun her kl dile gelse de,kr edemem nimetlerinin hibirine.

Byle hlleri bildirmek her ne kadar bir atlganlk ve saygszlk sanlrsa danimetlerle sevinmeyi, vnmeyi de gstermekdedir. Fris beyt tercemesi:

Beni toprakdan kaldran, sultn ise eer,Bam gkden yukar olsa, elbet deer.

Sahv ve Bekya kavumak, Rebul-hr aynn sonunda balad. Bug-ne kadar her nda tam bir Bek ile ereflendiriyorlar. nce eyh Muhyid-dn-i Arab kuddise sirruh hazretlerinin Tecell-i zt dedii hlden sah-ve yan uyanklk, r hline getiriyorlar. Sonra sekr hline gtryor-lar. nerken ve karken alacak bilgiler, duyulmam marifetler veriyor-lar. Her mertebede, bu mertebenin beksna uygun hd ile ve ihsnlar-

9

la ereflendiriyorlar. Ramezn- mubrek aynn altnc gn bek ile e-reflendirdiler. yle bir ihsnda bulundular ki, nasl anlatacam bilemiyo-rum. Gcmn oraya kadar olduunu anlyorum. Hlime uygun olan ka-vumak burada nasb oldu. Cezbe taraf imdi temm oldu. Cezbe mak-mna uygun olan (Seyr-i fillah) balad. Fen makm ne kadar temm olur-sa, hsl olan bek da o kadar yksek oluyor. Bek ne kadar yksek olur-sa, sahv da o kadar ok oluyor. Sahv ne kadar ok olursa, islmiyyete uy-gun bilgiler o kadar ok geliyor. Sahvn temm, btn peygamberler iin-dir aleyhimssalt vesselm. O byklerin bildirdikleri marifetler de,dinleridir. Allah telnn ztnda ve sfatlarnda bildirdikleri mn bilgi-leridir. Bu bilgilere uymayan marifetler sekrden ileri gelmekdedir. im-di, bu fakrin zerine yaan marifetlerin ou, islmiyyetin bildirdiimarifetlerin aklamasdr ve onlar bildirmekdedir. Akl ile, dnce ile an-lalan bilgiler, imdi kef yolu ile ve kendiliinden hsl olmakdadr ve top-luca kazanlanlar, uzun ve ak olarak ele gemekdedir.

Fris beyt tercemesi:

Dah sylersem eer, ok uzun srer,Korkarm, utanmazla kadar gider.

Fris msra tercemesi:

Kle, haddini bilmelidir!

3NC MEKTB

Bu mektb, yine byk mridine yazlmdr. Sevdiklerinin belli bir ma-kmda kaldklarn, birkann bu makm gediklerini ve tecell-i ztmakmlarna kavuduklarn bildirmekdedir:

Yksek makmnza sunulur ki, buradaki sevdiklerimiz ve oradaki sev-diklerimizden her biri, bir makmda kalmlardr. Onlar bu makmlardankurtarp karmak g oluyor. O makmlara yakan bir kuvveti kendim-de bulamyorum. Yksek tevecchleriniz ve merhametleriniz ile Hak te-l ilerletiyor. Bu alan yaknlarndan biri bu makmdan kurtulup ge-di. Allah telnn ztnn tecellleri balad. ok gzel bir hldedir. Aya-, bu aa klenizin aya zerindedir. Bakalarnn da ilerlemeleriniumuyorum. Oradaki sevdiklerimizden birkann yaradl mukarreblereuygun deildir. Bunlarn hli, ebrrn yoluna uygundur. Hlleri byleiken, elde etdikleri yakn de byk nimetdir. Bu yolda olmalarna emr olun-malar uygundur. Fris msra tercemesi:

Herkesi bir i iin yaratmlardr.

Bunlarn ismlerini aklamyacam. nki, yksek varlnza gizli de-ildirler. ok yazarak saygszlk etmekden ekiniyorum. Bu kd doldur-duum gn, Mr Seyyid h Hseyn, alrken yle grdn syledi:(Byk bir kap nne gelmiim. Bu kap, hayret, aknlk kapsdr dedi-ler. eri bakdm, o yksek zt ve seni grdm. Ben de gireyim diye okuradm ise de, ayaklarm kaldramadm.)

10

4DRDNC MEKTB

Bu mektb yine yksek mridine yazlmdr. Kymeti ok byk olanRamezn aynn stnlklerini ve (Hakkat-i Muhammediyye)yi bildirmek-dedir:

Hizmetilerinizin en aas olan Ahmed, yksek katnza sunar ki, okzemndan beri yksek kapnzn hizmetilerinin hllerini bildiren mub-rek mektbunuza kavumakla ereflenemedim; gzlerim yoldadr. Mub-rek Ramezn aynn gelmesi hayrl olsun. Bu ayn Kurn- kerm ile tamball vardr. Bu ballkdan dolay, Kurn- kerm bu ayda inmeyebalad. Bekara sresinin yzseksenbeinci yetinde, (Kurn- kerm Ra-mezn aynda indirildi) buyuruldu. Kurn- kerm, Allah telnn ztnnve nlarnn btn kemllerini kendinde toplamdr, asl diresininiindedir. Ona hibir zl yaklamamdr. (Kbiliyyet-i l) onun zllidir.Ramezn- erf aynn Kurn- kerm ile ball olduu iin, bu ay da b-tn hayrlar ve bereketleri kendinde toplamdr. Btn bir yl iinde her-hangi bir yoldan herhangi bir kimseye gelen btn hayrlar ve bereketler, buok kymetli ayn bereketleri denizinden bir damla gibidir. Bir kimse bu ay-da kendini toparlarsa, btn yl iyi olarak geer. Bu ay ktlkle geirir-se, btn senesi kt geer. Ramezn- mubrek ay bir kimseden rz olur-sa, o kimseye mjdeler olsun. Bir kimseye gcenirse, bereketlerinden vehayrlarndan pay almazsa, o kimseye yazklar olsun! Bu ayda, Kurn- ke-rmi hatm etmek, asln btn kemllerine ve zllin btn bereketlerine ka-vumak iin olabilir. Ramezn- erfde Kurn- kermi hatm eden kimse-nin, bereketlerine kavumas hayrlarndan pay almas umulur. Bu ayngnlerinin bereketi baka, gecelerinin hayrlar bakadr. ftrda acele et-menin ve sahru gecikdirmenin, bylece gecesi ile gndznn tam ayrl-masnn snnet olmas, bu incelikden ileri gelebilir. Yukarda sylediimiz(Kbiliyyet-i l)ya (Hakkat-i Muhammediyye) de denir al masdarihes-salt vesselm vettehyye. Bu, btn sfatlar bulunan (Kbiliyyet-izt) demek deildir. Byklerden birka byle demi ise de, yle deildir.Zt-i ilhnin ilm itibrnn kbiliyyetidir ki, Kurn- kermin hakkati olan,ztn ve nlarnn kemllerinin hepsine baldr. Sfatlara bal olan vezt ile sfatlar arasnda bir geit olan (Kbiliyyet-i ittisf), ondan baka b-tn Peygamberlerin hakkatlardr al nebiyyin ve aleyhimssalevt vet-teslmt vettehyyt. Bu kbiliyyet, kendisinde birok (tibrat) bulun-mak dncesi ile, birok hakkatlar olmudur. Hakkat-i Muhammediyyeolan kbiliyyet, kendisinde zlliyet bulunmakla berber, sfatlara benzemez.Zt-i ilh ile arasnda hi bir perde yokdur. Muhammed yaratlm olan ev-liynn hakkatlar, Zt- ilhnin ilm itibr ile olan kbiliyyetleridir. Bu k-biliyyet-i Muhammediyye, Zt-i ilh ile o eidli kbiliyyetler arasndabir geitdir. Bu kbiliyyete onlardan birinin ad da verilir. nki, bu kbi-liyyet sfatlara yakndr. Sfatlarda olan ilerleme, bu kbiliyyete kadar olur.Bunun iin, bu kbiliyyete (Hakkat-i Muhammediyye) denilmidir. Bukbiliyyet-i ittisf, gzden hi yok olmad iin, buna o kbiliyyetlerinde ismi verilmidir. nki, hakkat-i Muhammediyye, arada hep perde-dir. Kbiliyyet-i Muhammediyye, Zt-i ilhde bir itibrdr ve slikin g-

11

znden yok olabilir. Yok olduu da bilinmekdedir. Kbiliyyet-i ittisf da,itibr ise de, arada geit gibi olduundan, sfatlar gibi, ztdan baka, ay-rca vardr ve gzden yok olamaz. Bunun iin, bu perdenin aradan hikalkmadn sylemilerdir.

Asl ve zll bir arada toplayan makmn byle bilgileri ok gelmekdedir.Bunlarn ou kd zerine yazld. (Makm- kutbiyyet), zl makmnnbilgilerinin inceliinin kaynadr. (Ferdiyyet mertebesi), asl diresininmarifetlerinin gelmesine vstadr. Zl ile asl birbirinden ayrmak, bu ikinimete kavumadan olamaz. Bunun iindir ki, byklerden ou, kbiliy-yet-i lya (Teayyn-i evvel) diyorlar ve ztdan ayr deildir diyorlar. (Te-cell-i zt), bu kbiliyyeti grmekdir diyorlar. in dorusu, bizim bildir-diimiz gibidir. Allah tel, iin dorusunu doru olarak bildirir ve dile-diini doru yola kavudurur. Yazmak emr olunan eyleri bitiremedim. Ya-zlanlar ylece kald. Bu duraklamann hikmeti acaba nedir? Mektbu s-klmadan dah uzatmak edebsizlik olur.

5BENC MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Kendisini ok sevenler-den Hce Brhn gnderdii ve onun baz hlleri bildirilmekdedir:

Yksek kapnzn hizmetilerinin en aas olan Ahmed, (Hcegn)kaddesallah tel esrrehm hazretlerinin tarkatn bildiren kkbir kitb yazarak, mubrek huzrunuza gnderdim. Dah msvedde hlin-dedir, mubrek bymz okudukdan sonra bir dah yazlacakdr. H-ce Brhn, yola abuk kd iin bir dah yazmaa vakt olmad. Bundansonra, belki baka bilgiler de ona eklenir.

Bir gn (Silsile-tl Ahrr) kitbna bakyordum. Ksa aklma yle gel-di ki, yksek makmnza yazaym. Oradaki bilgilerden birka zerinde ay-rca bir eyler yazlsn, yhud bu fakrin yazmas iin emr buyurulsun. Budncem gitgide kuvvetlendi. Buna bal baz bilgiler, bu msveddeye ek-lendi. Bu arada, o kitbdaki baz bilgiler de msveddeye yazld. Bu bakm-dan bu msvedde, o kitbn eki yaplrsa uygun olur, yhud msveddede-ki bilgilerden uygun olanlar seilerek o kitba ek yaplrsa, yine iyi olur.Dah ileri gitmek edebe aykr olacakdr. Hce Brhn, bugnlerde gzeliler yapd. Cezbe makmna bal olan nc seyrden bir eylere kavu-du. Gnlk geim dncesi kendisini zmekdedir. Yksek kapnza gel-midir. Kymetli emrleriniz onun iin byk kazan olacakdr.

_________________

Binlerce top ve tfek, yapamaz asl,Gz yann seher vakti yapdn,Dman karan sngleri ok defa,Toz gibi yapar, bir mminin ds.

12

6ALTINCI MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Cezbe ve slke kavu-ma ve ceml ve cell sfatlar ile terbiye olma ve Fen ve Beky ve Nak-ibendiyye bann stnln bildirmekdedir:

Hizmetilerinizin en aas olan Ahmed, yksek kapnza bildirir ki, tammrid olan Allah tel, sizin yksek tevecchlerinizin yardm ile, cez-be ve slk yollarnn her ikisi ile de terbiye etmekdedir. Ceml ve cell s-fatlar ile yetidirmekdedir. imdi ceml, cell oldu ve cell, ceml oldu. (Ri-sle-i kudsiyye) kitbnn aklamalarndan bir kanda, bu yazy ak an-lald gibi yazmayp, hayle gelen eyleri yazmlardr. Bu yazy ak an-lald gibi yazmak yerinde olur. Baka drl yazmak, anlalan baka ek-le evirmek yersiz olur. Bu terbiye ile yetimenin almeti, Zt-i ilhnin sev-gisinin hsl olmasdr. Bundan nce bu sevgi hsl olamaz. Zt-i ilhninsevgisinin hsl olmas (Fen)nn almetidir. (Fen), msivy unutmak de-mekdir. Allah teldan baka her eye (Msiv) denir. Btn ilmler g-sden silinmedike, tam bir chillik hsl olmadka, Fen elde edile-mez. Bu chillik ve aknlk, aralksz olur; hi yok olmaz. Bir zemn h-sl olup baka zemn yok olmas dnlemez. Bekdan nce tam bir c-hillik vardr. Bekdan sonra, bilgi ile bilgisizlik bir arada bulunur. Hibir-ey bilmez iken, ru yerindedir. Tam bir aknlk varken, huzr iinde-dir. Bu makm, (Hakk-ul yakn) makmdr. Burada bilgi ve grmek bir-birine perde olmaz. Bu chillikden nce bulunan bilginin hi kymeti yok-dur. Bu chillik varken ilm de verilirse, kendinde olur. (hd), yan b-tn ile grmek varsa, yine kendindedir. Marifet vey hayret yan marifet-siz olmak, aknlk varsa yine kendindedir. Kendinden baka eyleri gr-dke, kendinde de grm olsa dah, ilerleyememi demekdir. Dary gr-mesinin bsbtn yok olmas lzmdr. Hce Beheddn kaddesallah sir-rehlazz hazretleri buyuruyor ki, (Ehlllah, yan Evliy, Fen ve Bek-dan sonra, her grdklerini kendilerinde grrler. Her bildiklerini kendi-lerinde bilirler. Onlarn hayretleri, bilgisiz olmalar kendilerindedir). Bun-dan da aka anlalyor ki, hd ve marifet ve hayret yalnz kendinde-dir. Bunlarn hibiri darda yokdur. Bu nden biri darda olduka, ken-dinde de olsa dah, Fenya hi kavuamam demekdir. Fen olmaynca, Be-k nasl olabilir? Fen ve Bek mertebesinin sonu budur. Bu Fen tamdrve tam olan Fen her eyin yok olmasdr. Bek da, Fenya gre olur.Bunun iindir ki, Ehlllahdan bir ou, Fen ve Bek hsl oldukdan son-ra, darda da grrler. Fekat bizim byklerin yolu btn yollarn stn-dedir. Fris beyt tercemesi:

Her aynas olan, skender sanma!Her san keseni, kalender sanma!

Bu yolun byklerinden birini vey ikisini yzlerce sene sonra bu ma-kma kavudurmakla ereflendirirler. Baka yollar artk dnmelidir. Buyol, Hce Abdlhlk- Goncdevn kuddise sirruh hazretlerine ba-lanmakdadr. Bu yolu temmlayan, kuvvetlendiren ise, hcelerin hcesi olanHce Beheddn-i Nakibend kuddise sirruh hazretleridir. Bunun hal-

13

felerinden Hce Alddn-i Attr kuddise sirruh hazretleri de bu nime-te kavumakla ereflenmidir. Fris msra tercemesi:

Bu byk nimeti acaba kime verirler?alacak eydir ki, nce, her bel ve sknt gelince sevinirdim, derd ve

bel arardm. Elimden dnylk knca da tatl gelirdi. Hep byle olmas-n isterdim. imdi ise, sebebler lemine getirdiler. Kendi zevalllm, aa-lm grmeye baladm. Az bir sknt gelince, hemen zlyorum. Herne kadar znt abuk bitiyor, hi kalmyor ise de, nce znt gelmedenolmuyor. Bunun gibi nce, bellarn ve skntlarn gitmesi iin d ederken,bunlarn gitmesini, yok olmasn dnmyordum. (Bana yalvarnz!) em-rine uymak istiyordum. imdi ise, bellarn, skntlarn gitmesi iin d edi-yorum. Eskiden korkular, zntler yok olmudu, imdi yine geldiler.

Eski hllerin hep sekr, rsuzlukdan ileri geldiini anladm. Sahv,yan rlu olunca, chiller iin olan eyler hsl olmakdadr. Bylece ze-valllk, yalvarmak, korkmak, zlmek, sklmak, sevinmek oluyor. Balan-gda d etmek, beldan kurtulmak iin deildi. Bunu dnmek gnl-me iyi gelmiyordu. Fekat, hl kaplamd. Peygamberlerin aleyhimssa-levt vetteslmt dlarnn byle olmadn dnyordum. Onlar,bir eye kavumak iin d ediyorlard. imdi, bu hl ile ereflendirdiler.in i yzn akladlar. Peygamberlerin aleyhimssalevt vettehyytdlarnn zevalllkla, dknlkle, korku ile olduu, yalnz emre uymakiin olmad anlald. Yalnz yksek emrinize uymu olmak iin, hsl olaneylerden bir ounu arasra bildirmekle saygszlk yapmakdaym.

7YEDNC MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Kendisinin alacak bir-ka hlini bildirmekde ve birka ey sormakdadr:

Hizmetilerinizin en aas olan Ahmed, yksek kapnza bildirir ki,Arn stndeki makma, rhumun ykselerek uladn anladm. BurasHce Beheddn-i Buhr kaddesallah sirrehl akdes hazretlerinin ma-km idi. Bir zemn sonra, maddeden yaplm olan bu bedenimi de, o ma-kmda buldum. O zemn byle anladm ki, bu madde lemi ve gkler aa-da kald. smleri ve ninlar yok oldu. O makmda yalnz Evliynn b-yklerinden birka vard. O zemn btn lemi o mahlde ve o makmdakendime ortak buldum. Onlardan temmen ayr olduum hlde kendimi on-larla birlikde grnce ardm kaldm. Zemn zemn yle hller hsl olu-yor ki, ne kendim kalyorum ve ne lem kalyor. Gzme hibirey grn-myor. Htrma birey gelmiyor. imdi de bu hldeyim. lemin varln veyaratlm olduunu ne biliyorum ne gryorum. Bundan sonra yine o ma-kmda yksek bir kk grld. Bir merdiven konuldu. Oraya kdm. Bumakm da, lem gibi yava yava aa indi. Her n ykseldim. Orada abdes-tin kr nemzn klmak htrma geldi. Kldm. ok yksek bir makm g-rld. Nakibendiyyenin drt byk Hcesini orada grdm. [Bu drt ztnkaddesallah esrrehm Hce Abdlhlk- Goncdevn ve Hce Muham-med Beheddn-i Nakibend ve Hce Alddn-i Attr ve Hce Ubeydul-

14

lah- Ahrr olduklar zan olunur.] Seyyid-t-tife Cneyd ve bunun gibibirka vel de orada idi. Birka vel bu makmdan dah yukarda idi. Fekatbunun direklerini tutmu oturuyorlard. Birka vel de bu makmdan dahaada idi. Derecelerine gre yer almlard. Kendimi bu makmdan okuzakda grdm. Hatt bu makmla hibir ilgim yok idi. Bunun iin okzldm. Aklm karacak gibi oldum. Ar zntden ve skntdan canmkacak idi. ok zemn bu hl zere kaldm. Sonunda, yksek tevecchle-riniz ve yardmlarnz ile kendimi o makma iliik grdm. nce bam onunyksekliinde buldum. Kendim de ykselerek o makmn stnde otur-dum. yice inceliyerek, o makmn tam bir tekml makm, yan slikleri ke-mle erdirenlerin makm olduu anlald. Slk, yan tesavvuf yolculuun-da en son bu makma varlr. Tam slk yapmam olan meczb bu mak-ma kavuamaz. O makmda yle dndm ki, ok zemn nce yksek ka-pnzda bildirdiim ry ile bu makma yetimi oldum. O ryda emr-il-mminn hazret-i Al kerremellah tel vecheh (Gklerin ilmini sana bil-dirmek iin geldim) buyurmudu. yi dikkat ederek bu makmn, Hulef-iRidn radyallah tel anhm ecman arasnda yalnz Emr hazretle-rine ayrlm olduunu anladm. Hereyin dorusunu Allah tel bilir.

Kt huylarn her n kendimden ayrlarak uzakladklar grlyor. Bir-oklarnn iplik gibi kdklar, bakalarnn solucan gibi ayrldklar bellioluyor. Bir vakt geliyor ki, tam ayrldklar anlalyor. Baka bir zemn, ba-ka birey yine grlyor.

Baz hastalklarn ve skntlarn gitmesi iin tevecch ederken, Allahtelnn bu tevecchden rz olup olmadn bilmek lzm mdr, yoksa l-zm deil midir? (Reaht) kitbnda hce Nakibend kaddesallah sir-rehl akdes hazretlerini anlatrken bildirdiklerinden, lzm olmadklar an-lalyor. Siz, bunun iin nasl emr buyuruyorsunuz? Byle tevecchdebulunmak bu fakre tatl gelmiyor.

Tliblerde huzr hsl oldukdan sonra, zikr etmelerine son vererek buhuzr zerinde durmalar lzm mdr, deil midir? Huzrun hangi merte-besinde zikr yaplmaz? Burada yle slikler var ki, balangdan sonuna ka-dar zikr yapyorlar. Zikri hi brakmyorlar. Nihyete kadar yaklayorlar.in dorusu nasldr? Ne yapmamz emr buyurulur?

Yksek kapnza drdnc olarak sunulur ki, Hce hazretleri [yan,Ubeydllah-i Ahrr] (Fkart) kitbnda buyuruyor ki, (Sonunda zikryapmak emr olunur. nki, birok dilekler vardr ki, zikrsiz ele gemez).Bu dileklerin ne olduunu beyn buyurunuz.

Beinci olarak yksek kapnza sunulur ki, ok kimse geliyor tarkat -retilmesini istiyorlar. Fekat, yidikleri lokmalarn hall olmasn gzetemi-yorlar. Bu gevek davranlar ile birlikde huzra ve biraz rsuzlua ka-vuduklar grlyor. Lokmalara dikkat etmeleri iin skdrlacak olur-sa, istekleri gevek olduundan, bsbtn brakp gidecekler. Bunlara neyapmamz emr buyurulur? Biroklar da, yalnz bu erefli zincire halka ol-mak istiyor, zikr retilmesini istemiyorlar. Bu kadarck balanmalar c-iz midir, deil midir? Eer ciz ise, nasl yapacamz emr buyurunuz? S-z dah uzatmak saygszlk ve tam edebsizlik olur.

15

8SEKZNC MEKTB

Bu mektb, yine byk mridine yazlmdr. Bek ve sahv makmn-daki hlleri bildirmekdedir:

Klelerinizin en aas olan Ahmed, yksek kapnza sunar ki, sahva ge-tirdikleri ve bekya kavudurduklar gnden beri alacak bilgiler ve ii-tilmemi marifetler durmadan, birbiri ardnca ihsn olunmakdadr. Bun-larn ou, byklerin sylediklerine ve bildirdiklerine uymamakdadr.(Vahdet-i Vcd) ve buna benzer eyler iin syledikleri eyleri dah o h-lin banda ihsn etdiler. oklukda, yan mahlklar aynasnda birlii,yan yaratan grmek hsl oldu. Bu makmdan ok yukar derecelere -kardlar. Bu bilgilerden eid eid bildirdiler. Fekat, o makmlarn ve mari-fetlerin almetleri, iretleri, o byklerin szlerinden aka anlalam-yor. Byklerden birkann szlerinde ksaca ve kapal bildirilmidir.Bunlarn doru olduuna en salam hid, islmiyyet ve Ehl-i snnet lim-lerinin sz birlii ile bildirdiklerine uygun olmalardr. Hibirey dn-i is-lma uygunsuz olmuyor. Hibiri felesoflara ve onlarn ksa akllar ile an-layp bildirdiklerine uygun dmyor. Hatt, islm limlerinden olup da,Ehl-i snnetden ayrlm olanlarn bildirdiklerine de uymuyor. Kaz ve ka-der bilgisinde, kulun kuvveti ie tesr etdii gsterildi. i yapmadan evvelgc, kudreti yokdur. yaplrken kudret verilir. Teklf, yan Allah te-lnn emrleri ve yasaklar, Ehl-i snnet limlerinin bildirdikleri gibi sebeb-lerde ve uzvlarda selmet bulunduu zemn yapld anlald. Bu makm-da kendimi Hce Nakibend kaddesallah tel sirrehl akdes hazret-lerinin izinde buluyorum. Kendileri bu makmda idi. Hce Alddn-i At-tr hazretleri de, bu makmdan pay almdr. Bu yksek zincirin byk hal-kalarndan biri, hce Abdlhlk- Goncdevn kaddesallah sirrehlakdes hazretleridir. Eski byklerden, hce Marf-i Kerh ve imm- D-vd-i T ve Hasen-i Basr ve Habb-i Acem kaddesallah tel esrre-hml mukaddese hazretleri de bu makmdadrlar. Bu makmdaki hl-lerin sonu, tam bir uzaklk ve yabanclkdr. ilc kabl etmez hle gelmi-dir. Perdeler arada olduka alarak, uraarak perdeler kaldrlabilir. im-di kendini byk bilmesi en byk perdesidir. Onu bu dertden kurtaracakbir tabb ve okuyacak bir slih yokdur. Sanki tam bir yabancla ve ayr-la, kavumak ve birlemek adn vermiler. Yazklar olsun! Ysf ileZelhnn beyti onun hline uygundur. Fris beyt tercemesi:

Defi dinliyor ve bu ses dostdandr diyor,Def alann eline, ondan kuvvet geliyor.

hd nerede ve gren kimdir ve grlen nedir? Fris msra terceme-si:

Yzn mahlka nasl gsterir O?

Arab msra tercemesi:

Topraa olan nerede, her eyin shibine olanlar nerede?

Kendimi gsz yaratlm bir kul biliyorum. Btn lemi de ve here-

16

yin yaratan olan tam kudret shibini de biliyorum. Ve Onu yaratc ve her-eye gc yetici olmakdan baka drl bilmiyorum. Mahlklarna benze-mesi ve hereyde Onun grnmesi gibi eyler bilmiyorum. Fris msra ter-cemesi:

Hangi aynada grlebilir O?

Ehl-i snnet limleri baz ilerinde kusr yapsa bile, onlarn Allah te-l iin ve Onun sfatlar iin syledikleri bilgiler, o kadar ok doru ve okadar ok nrludur ki, o szlerin gzellii yannda, o kusrlar hi grn-myor. Tesavvufculardan ou, o kadar riyzetler ve mchedeler, skn-tlar ekdikleri hlde, Allah telnn zt iin, sfatlar iin inanlar, tamdoru olmadndan, bunlarda yle gzellik grlmyor. Bunun iin, lim-lere ve ilm renenlere muhabbet ok oluyor. Onlarn hli, tatl geliyor. On-larn arasnda bulunmak istiyorum. Drt balangdan olan (Telvh) kit-bn onlarla konumak ve (Hidye) fkh kitbn onlarla birlikde okumakarz ediyorum. Allah telnn ilminin btn mahlklarla berber olduu-nu ve her eyi kaplam olduunu, limlerin bildirdikleri gibi anlyorum. Bu-nun gibi, Allah tel bu mahlklar deildir. Bunlara bitiik, bunlardan ay-r, bunlarla birlikde, bunlardan uzak, lemi kaplam, hereye sinmi olma-dn biliyorum. nsanlarn kendilerini ve sfatlarn ve ilerini Allah te-l yaratyor, biliyorum. Onlarn sfatlarnn, Onun sfat ve onlarn ileri-nin Onun ileri olmadn anlyorum. Her iin Onun kudreti ile yapld-n, mahlklarn kudretleri ile olmadn anlyorum. Ehl-i snnet limleride byle sylemekdedir. Allah telnn yedi sfatnn var olduunu ve ir-de sfatnn da olduunu biliyorum. Kudret sfatnn, bir ii yapmaa ve yap-mamaa gc yetmek olduunu iyi anlyorum. sterse yapar, istemezseyapmaz demek deildir. nki, istemezse demek, irde sfat yok demek-dir. Bu ise olamaz. Kudreti, felesoflar ve baz tesavvufcular byle anlam-lardr. Bu szleri, Allah telnn mecbr olmasn gsterir. Onu tabat ka-nnlar gibi yapm olurlar. Her eyi tabat yapyor demelerine uygunolur. Kaz ve kader bilgilerini Ehl-i snnet limlerinin bildirdikleri gibi an-lyorum. Mal shibi, mlk shibi, kendi maln, mlkn diledii gibi kul-lanr. nsanlarn bir ie uygun yaratlmasn, yan kbiliyyet ve istidd, hitesrli grmyorum. nki, tesr olursa insanlar mecbr edilmi olur.Allah tel seer, dilediini yapar. Baa gelenleri bildirmek vazfe oldu-u iin, saygszlk olacak kadar yazdm. Fris msra tercemesi:

Kle, kendi haddini bilmelidir.

9DOKUZUNCU MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Geri dn makmlarn-daki hlleri bildirmekdedir:

Bu kleniz, gaflet uykusuna dalmdr.Yz siyhdr, kusrlar ok-dur, huysuzdur, eline geen birka eye aldanmdr. Kavumak ve yksel-mek dncesi ile ba dnmdr. Her ii, shibine kar gelmekdir. yi,fideli eyleri yapmaz. Herkes grsn diye sslenir. Allah telnn her n

17 Mektbt Tercemesi: - F:2

grd gnln ykmakdadr. Hep gsteri iin almakdadr. Bunun iingnl, rhu kararmakdadr. Szleri, dncelerine uymaz. Dnceleri dehep samadr. Bu gaflet uykusundan, bu sama dncelerden ele ne ge-ebilir? Byle szlerin, byle dncelerin ne fidesi olur? Hep zararda,hep alalmakdadr. Anlay kt, gitdii yol bozukdur. Fesd kardrr,ktlklere sebeb olur. Bakalarna zarar ok, kendi gnhlar pek ok-dur. Ayblardan, kusrlardan yaplm bir heykel gibidir. Gnhlar yn-dr. yilik olarak yapdklar bir ie yaramaz, hep atlr. Fideli ve gzel bil-dii ileri hep ktdr, beenilmez. (ok Kurn- kerm okuyan vardr ki,Kurn- kerm ona lanet eder) hads-i erfi tam onun hline uygundur.(ok oruc tutanlar vardr ki, orucundan eline geen yalnz alk ve susuz-lukdur) hads-i erfi onun hlini gstermekdedir. Bu hlde olan bir kim-seye ve makm, derecesi, kemli byle olana yazklar olsun. Onun istig-fr etmesi de, gnhlarndan dah byk bir gnhdr. Tevbesi, bakairkin ilerinden de dah irkindir. Bozuk olan kimsenin her ii de bozukolur, demilerdir. Fris msra tercemesi:

Budaydan arpa, arpadan buday kmaz elbet!Onun hastal, iliine, kemiine ilemidir. lc fide vermez. Temelin-

den bozukdur, tamr ile dzelmez. Bir eyin znde, yapsnda bulunan-lar, ondan ayrlmaz. Fris msra tercemesi:

Habeden siyhlk ayrlmaz, nki kendi rengidir.Ne yaplabilir, Bekara, Arf, Tevbe, Nahl srelerinde ve Rm sresi-

nin dokuzuncu yetinde, (Allah tel onlara zulm etmedi. Fekat onlar ken-dilerine zulm ediyorlar) buyuruldu.

Evet, tam iyilie kar tam ktlk lzmdr. Bylece iyilik tam olarakmeydna kar. Herey, zdd ile, tersi ile anlalr. Hayr ve keml hzr olun-ca, bunlara er ve naks lzm olur. nki, iyilie ve gzellie elbette aynalzmdr. Bireyin aynas onun karsnda olur. Bundan dolay iyiliin ay-nas ktlkdr. Aalk da, stnln aynasdr. Bunun iindir ki, bir-eyde aalk ve ktlk ne kadar ok olursa, iyiliin ve stnln o ey-de grlmesi de, o kadar ok olur. alacak eydir. Yukarda saydmzktlkler iyilie dndler. Bu ktlkler, bu aalklar, iyiliklerin ve s-tnlklerin yeri oldu. te bunun iin, abdiyyet, kulluk makm, her makm-dan dah stndr. nki, bu sylediklerimiz, (Abdiyyet makm)ndatamdr ve en okdur. Sevilenleri bu makma indirmekle ereflendirirler. Se-venler, grmenin zevkinden tad almakdadr. Kulluun tadn almak veona almak ise, sevilenler iindir. Sevenler, sevgiliyi grmekle rhatlanr.Sevilenlerin rhatl ise, sevgiliye kul olmakdadr. Onlar kullua alarakbu devlete kavudurulur. Bu nimetle ereflendirilir. Kulluk meydnndayaranlarn ba, din ve dnynn efendisi, gemilerin ve geleceklerin enstn ve lemlerin Rabbinin sevgilisi olan Muhammed aleyhisselmdr.Bir kimseyi, ihsn ederek, acyarak bu devlete, bu nimete kavudurmakisterlerse, ona Reslullaha tam uyabilmek nimetini verirler. O serverealeyhi minessalevti etemmh ve minettehyyti ekmelh uymakla, oyksek makma uladrrlar. Bu, Allah telnn yle bir ihsndr ki, di-lediine verir. Allah tel, byk ihsanlarn shibidir.

18

errin ve aaln ok olmas demek, bunu zevkle anlamak demekdir.Yoksa, kt, aa bir kimse olmak deildir. Byle anlayl kimse, Allahtelnn ahlkn huy edinmi kimsedir. O ahlk huy edinmenin fidelerin-den biri de, byle anlay shibi olmakdr. Bu makmda ktlk, aalkhi bulunabilir mi? Ancak bunlarn bilgisi bulunur. Bu ilm, tam bir hdile hsl olduu iin tam bir ykseklikdir. yle bir iyilikdir ki, herey onunyannda ktlk grlr. Bu gr, nefs-i mutmainnenin kendi makmnainmesinden sonra ele geer. Bunun iin kul, zevkinden gemedike vekendini yere vurmadka ve ii buraya vardrmadka, Mevlsnn yk-sekliinden bir ey anlayamaz. Nerede kald ki, kendini mevl bile ve ken-di sfatlarn Onun sfatlar sana. Allah tel, byle eylerden ok uzak, okyksekdir. Byle bilmek ismlerde ve sfatlarda ilhddr, zndklkdr. Arfsresi yzyetmidokuzuncu yet-i kermesinde, (Allah telnn ismle-rinde ilhd edenleri, yan ismleri deidirenleri terk edin. Onlar hretdeyapdklarnn cezsn ekeceklerdir) bildirilen mlhidlerdendirler.

[Bu yet-i kerime, Allah telnn ismlerini deidirenlerin, tercemeedenlerin, doksandokuz ismden baka ism syleyenlerin, kymetde azbekeceklerini bildiriyor. Allah yerine tanr diyenlerin bu yet-i kermedenkorkmalar, tevbe etmeleri lzmdr.]

Cezbesi slkdan nce olan herkes sevilmilerden olamaz. Fekat sevil-milerden olmak iin cezbenin nce olmas artdr. Evet, her cezbede se-vilmilerden az birey vardr. nki sevilmi olmayanlarda cezbe olmaz. Buaz birey sonradan hsl olmudur. Kendinden deildir. Kendisinde bulu-nan mahbbiyyet hibireye bal deildir. Sona varan her slik cezbeye ka-vuur. Fekat ou sevenlerdendir. Dardan az bir sevilmilik gelmidir. Bukadar ey sevilmilerden olmak iin yetimez. Dardan sevilmilii geti-ren sebeb, tezkiye ve tasfiyedir, yan kalbin ve nefsin temizlenmeleridir.Balangda olan birok sliklerde de, O Servere sallallah aleyhi ve sel-lem uyduklar iin, az bir sevilmilik hsl olur. Bu sevilmilii mnteh-de de husle getiren, yine o Servere sallallah aleyhi ve sellem uymak-dr. Sevilmilerde de kendilerine ihsn edilmi olan bu nimetin meydnakmas, yine o Servere aleyhissalt vesselm vettehyye uymaa ba-ldr. Hatt, kendilerine, sevilmi olmak nimetinin verilmesi de, o Serve-re sallallah aleyhi ve sellem ballklar olduu iindir. Onun rabbiyan terbiye edicisi, yetidiricisi olan ism, o Serverin aleyhissalt vesse-lm vettehyye rabbi olan isme yakn olduu iin, sevilmilerden ol-mudur. Bunun iin bu sedete kavumudur. Her eyin dorusunu Alla-h tel bilir. Herkes, sonunda Onun huzruna kacakdr. Hakly mey-dna karan Allah teldr. Doru yolu gsteren, doru yola kavuduranOdur.

_________________

Niin kfrn eder insn, Hud nimet verir iken,Utanmayp eder isyn, kamyu ol grr iken.Beher an hamd kretmez, dah ihsn fikretmez,Hergn Hakk zikretmez, bedende cn durur iken?

19

10ONUNCU MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Kurb ve bud ve firk vevasln bilinmeyen manlarn arz etmekdedir:

Kapnz hizmetilerinin en aas olan Ahmed, yksek huzrunuzasunar ki, ok zemn oluyor, o yksek kap hizmetilerinden haber gelme-di. Gzlerimiz yoldadr. Fris beyt tercemesi:

amaynz! Rhuma hayt veriyor her n,Haber geldikce hep, uzakda kalan dostumdan.

Huzrunuza kavumak nimetine lyk olmadm biliyorum. Frismsra tercemesi:

Hayvanlarnzn ann uzakdan iitmek bana yeter!

alacak eydir. ok uzakda kalmaa yaknlk adn vermiler. Ayrl-n en ouna kavumak demiler. Sanki bu yaknlk ve kavumak kelime-leriyle uzakl ve ayrl bildirmek istemiler. Arab beyt tercemesi:

Sevgiliye kavumak ele geer mi acaba?Yksek dalar ve korkun tehlkeler var arada.

Bundan dolay, sonsuz zlmek ve durmadan dnmek lzmdr. ste-nilenlerin de, sonunda isteyeni arayc, isteyici olmas lzmdr. Sevileninde, seviciyi sevmekle sevici olmas lzmdr. O, dnin by minessale-vti ekmelh ve minettehyyti efdalh arananlarn ve sevilenlerinmakmnda olduu hlde, sevicilerden oldu. Arayanlardan oldu. Bunun iin,o Serverin hlini bildirenler: (Reslullah sallallah aleyhi ve sellem,hep zntl, hep dnceli idi) dediler. O Server aleyhissalt vesselm(Benim ekdiim sknt gibi hibir Peygamber sknt ekmemidir) buyur-du. Sevenlerin, muhabbet ykn tamalar lzmdr. Sevilmilerin buyk kaldrmalar gdr. Dah sylersek, sonu gelmez. Arab msra ter-cemesi:

Ak hikyesinin sonu gelmez.

Mektbu getiren eyhullah Bah, biraz cezbe ve muhabbete mlikdir.Onun zorlamasyla, yksek kapnzn hizmetilerine birka kelime yazld.Kendisi, yksek hizmetinizde bulunma ok istiyor. Bunun iin yola k-d. nce burada bireyler istedi. Fekat fakrin ekindiini anlaynca, yal-nz grmee rz oldu. Bu birka kelimeyi yazdrd. Mektbu dah uza-tarak saygszlk yapmak edebsizlik olur.

_________________

Niin klmazsn, farz- snneti?Deil misin Muhammedin mmeti? (Aleyhisselm)Anmazmsn, Cehennemi, Cenneti?mn shibi kul byle mi olur?

20

11ONBRNC MEKTB

Bu mektb yine yksek mridine yazlmdr. Baz kefleri ve kusr-larn grmek makmnn hsl olduu ve eyh Eb Sad-i Ebl-Hayrn s-znn aklanmas bildirilmekdedir:

Klelerinizin en aas olan Ahmed, yksek katnza sunar. ncelerikendimi iinde grdm makm, yksek emrinize uyarak bir dah dn-dm. halfenin rdvnullahi tel aleyhim bu makmdan gediklerigrld. Fekat oras makmm olmad ve ok kalmadm iin, birinci -kmda onlar grmemidim. Bunlar gibi, Ehl-i beytin oniki immndanmm- Hasen ve Hseyn ve Zeynelbidnden bakalar da radyallahtel anhm bu makmda yerlememidi. Fekat buradan gemilerdi.ok inceleyerek anlald.

nce kendimi bu makma uygun grmemidim. Uygun olmamak iki dr-ldr. Birincisi, yollardan hibir yol bulunamamasdr. Bunun iin, uy-gunsuzluk olur. Bir yol gsterilince, bu uygunsuzluk aradan kalkar. kin-cisi, tam uygunsuzlukdur ki, aradan hi kalkmaz. O makma kavuduranyol iki dnedir, bir ncs yokdur. Yan bir nc yol grnmyor. Bi-rinci yol, kendini kusrlu ve aa grmekdir ve iyi niyyetlerini de been-memekdir. Kuvvetle ekildii hlde kendini kabhatli bilmekdir. kinci yol,ekile ekile slkn temmlayan ve tlibleri de ekip uladrabilen birmridin sohbetine kavumakdr. Allah tel, yksek kapnzda salanimknlarnzn yardm ile yaradldaki istidd kadar birinci yoldan ihsneyledi. Yapdm iyiliklerden hibirini beenmiyorum. O iin ayblarn, ku-srlarn bulmadka, rhat edemiyorum. Sa omuzumdaki meleklerin ya-zaca iyi bir i yapdm bilmiyorum. Bu meleklerin elindeki sahfelerinbombo olduunu, meleklerin birey yazmadn anlyorum. Byle birkimseyi Allah tel beenir mi?

Dnyda bulunan her insan, hatt frenk kfirlerini ve sapklarn, zn-dklar, her bakmdan kendimden dah iyi gryorum. Bunlarn en kt-s olarak kendimi gryorum.

Her ne kadar cezbe ile (Seyr-i ilallah) temm oldu ise de, birka para-s kalmd. Bunlar da, (Seyr-i fillh) makmnn ortasnda hsl olan fen-da temm oldular. Bu fendaki hlleri bundan nce uzun uzun yazarak yk-sek kapnza sunmudum. Hce-i Ahrr hazretlerinin (Bu iin sonu fen-ya kavumakdr) szndeki fen, tecell-i ztdan ve seyr-i fillhdan sonrahsl olan fen olmaldr. (Fen-i irdet) de bu fennn dallarndan biridir.Fris beyt tercemesi:

Bir kimsede hsl olmazsa fen,Hak telya yol bulamaz asl!

Bu makma ball olmayanlarn da iki drl olduklar grnd:

Birincileri bu makm istiyorlar ve ona kavuduran yolu aryorlar. kin-cileri bu makm istemiyorlar ve hi aramyorlar. Yksek tevecchlerini-zin, o makma kavuduran iki yoldan ikincisi ile olduu dah ok grl-

21

yor ve bu yola dah uygun oluyor. Yksek kapnzdan aldm emre uya-rak, bir ka eyi bildirmek saygszlnda bulundum. Yoksa, fris msratercemesi:

Ben o Ahmedim ki, eskisi gibiyim, eskisi gibiyim!

kinci olarak sunulur ki, o makm ikinci olarak incelediimde, birbiristnde, bir ok baka makmlar da grnd. Yalvararak, krlarak ura-dkdan sonra, nceki makmn stndeki makma kavuuldu. Bu makmnhazret-i Osmn- Zinnreynin makm olduu, dier halfelerin de bura-dan gedikleri anlald. Bu makm da, tlibleri yetidirmek ve ird etmekmakmdr. imdi, bunun stnde de iki makm bildirilecek ki, bunlar datekml ve ird makmdr. Bunlardan biri, nceki makmn stnde g-rld. Bu makma knca, hazret-i mer-l-Frkun makm olduu an-lald. teki halfe de, bu makmdan gemilerdir. Bu makmn stn-de hazret-i Eb Bekr-i Sddkn makm grnd radyallah anhm ec-man. Bu makma da kld. Byklerimizden Hce Nakibend kadde-sallah sirrehl akdes hazretleri her makmda yanmda geliyordu. te-ki halfe de, bu makmdan gemilerdi. Aramzdaki ayrlk u idi ki, bizbu makmlardan geiyorduk. Onlar ise bu makmlarn shibleri idi. Biz,yolcu olarak geip gidiyorduk, onlar bu yksek makmlarnda kalyorlar-d. Bu makmn stnde, yalnz bir makm vard. Baka hi bir makm g-rnmyordu. Bu bir makm, Peygamberlerin sonuncusu olan Muham-med aleyhisselmn aleyhi minessalevti etemmh ve minettehyytiekmelh makm idi. Hazret-i Sddkn radyallah tel anh makmkarsnda, ok yksek, nrdan bir makm vard. Bunun gibi hi bir makmgrlmemidi, o makmdan biraz dah yksek idi. Kanapenin yerden da-h yksek olmas gibi idi. Bu makmn, mahbbiyyet makm olduu an-lald. Bu makm ok ssl ve ilemeli idi. Onun ssleri, naklar bana aksetdi. Kendimi de yle ssl grdm. Bundan sonra, kendimi de latf, mad-desiz buldum. Hava gibi, yhud bulut gibi, her tarafa yaylm olduumu gr-dm. Birka yeri, dah ok kapladm. Hce Nakibend hazretlerini, haz-ret-i Sddkn radyallah anhm makmnda ve kendimi onun karsn-daki makmda buldum. Bildirdiim hlde idim.

Bu ok tatl ileri brakmak istemiyorum. Fekat herkes, sapklk, takn-lk denizinde girdba yakalanarak boulmakdadr. nsanlar bu girdbdankurtaracak kadar gl olduunu anlayan bir kimse, bunlarn hline naslseyirci kalabilir. Kendinin baka ii var ise de, bunlar kurtarmaa ura-mas lzmdr ve dah iyidir. Fekat bu ii baarrken, hsl olan kuruntularve bozuk dnceler iin istigfr etmek artdr. Bu i, ancak bu artla f-ideli olur, beenilir. Bu art yerine getirilmezse, hi beenilmez, aaya at-lr. Fekat Hce Nakibend hazretleri ve Hce Alddn-i Attr hazretle-ri kaddesallah tel esrrehm bu art dnmeyerek beenilmiler-dir. Bu aa klenizin bu art dnmeksizin almas ise, bazan bee-nilmekdedir, bazan da atlmakdadr.

(Nefaht) kitbnda eyh Eb Sad-i Ebl-Hayrn szleri arasnda di-yor ki, (Ayn, yan kendisi kalmad, eseri yan izi nasl kalr. Mddessir s-resinin yirmisekizinci yetinde buyurulduu gibi, geride birey kalmaz). Bu

22

sz, ilk bakda g grnd. nki, eyh Muhyiddn-i Arab hazretleri veona uyanlar diyorlar ki, bireyin ayn yan kendisi yok olamaz. nki, Al-lah tel o eyin varln bilmekdedir. Yok olursa, Allah telnn bilgi-si bilgisizlik olur. Ayn yok olmaynca eseri nereye gidecek. Bu szleri zih-nimde yerlemidi. Eb Sad hazretlerinin sz zlemedi. ok uradm,Allah tel, bu szn i yzn aa kard. Ayn da kalmaz, eser de kal-maz olduu anlald. Kendimi de byle olmu buldum. Hi glk kalma-d. Bu marifetin makm da grnd, ok yksek idi. eyh Muhyiddninve ona uyanlarn syledikleri makmn stnde idi. Bu iki marifet birbi-rini bozmuyordu. nki, biri bir makmda, teki ise baka makmda an-lalmd. Dah ok aklamak, sz uzatacak ve usandracakdr.

eyh Eb Sad hazretleri bu tecellnin devml olduunu bildirmidi. Butecellnin ne demek olduu ve devml olmasnn nasl olduu da gsteril-di. Kendimde de bu hadsi yan tecellyi aralksz buldum. Bu hadsin d-im olmas ok az kimselere nasb olur. [mm- Rabbn kuddise sirruhhazretlerinin (Hads) kelimesi ile anlatdklar ey, tecell-i zt olduubaka mektblardan anlalmakdadr. Allah telnn zt, bakalarnaok aralkla tecell etdii hlde, kendisine aralksz tecell etmekdedir.]

Kitb okumak hi tatl gelmiyor. Yalnz byklerin yksek makmlar-daki hllerinin bir yere yazlmasn, sonra bunlar okuma istiyorum. Es-ki byklerin hllerini okumak, her eyden dah tatl geliyor. Marifetle-rin inceliklerini ve hele tevhd-i vcd ve mertebelerin tenezzllerini bil-diren yazlar okuyamyorum. Bu hlimi, eyh Alddevle-i Semnn haz-retlerine ok uygun buluyorum. Bu bilgilerdeki zevkim ve hlim onunla bir-lemekdedir. Fekat eski bilgilerim, bu marifetleri inkr etmeme ve sert kar-lamama mni oluyor.

Baz hastalklarn giderilmesi iin birka kerre tevecch olundu vetesri grld. Bunun gibi, birka lnn mezrdaki hlleri grnd.Bunlarn da azblardan, skntlardan kurtulmalar iin tevecch olundu.Fekat imdi hibireye tevecch etmeye gcm kalmamdr. Hibirey iinkendimi toparlayamyorum. Birka kimse bu fakre sert davrandlar ve acsylediler. Bu fakre bal olanlardan oklarn, bo yere incitdiler ve yer-lerinden uzakladrdlar. Bundan dolay gnlme hi bir toz konmad, birsknt gelmedi, nerede kald onlarn ktl zihnimizden gemi ola.

Sevdiklerimizden birka cezbe makmnda hd ve marifet elde et-milerdi. Ve imdiye kadar slk konaklarna ayak basmamlardr. Bun-larn hllerinden az bir ey sunuyorum. Cezbeyi bitirdikden sonra, Allahtelnn bunlar slk nimetine kavudurmakla ereflendirmesini umuyo-rum. eyh Nr, bulunduu makmda bal kalmakdadr. Cezbe makmn-daki dah yukar bir noktaya kamyor. zc hareketleri ve hlleri olu-yor. Kabhatini anlamyor. Bunun iin onun ii ilerlemiyor. Bunun gibi, sev-diklerimizin ou, edebleri iyi gzetmedikleri iin, olduklar makmlardakalyorlar. una alr ki, bu fakr hi birinin yolda kalmasn dilemiyorum;hatt hepsinin ilerlemesini istiyorum. Fekat, elde olmyarak ileri ylece du-ruyor. Hlbuki bu yol abuk kavudurucudur. Mevln Mahd son nok-taya indi. Cezbeyi sonuna uladrd. O makmn araclna kavudu ve ka-

23

fasn bir bakmdan nihyete uladrd. nce sfatlar, hatt sfatlar durdu-ran nru kendinden ayr grmd. Kendisini bo bir kalp olarak bulmu-du. Sonra sfatlar ztdan ayrlm grd. Bu grle, cezbe makmndanehadiyyete kavudu, imdi hereyi ve kendini yok sanmakdadr. hta vemaiyyet grmemekdedir. Gizlilerin gizlisine yle balanmdr ki, aknve chil bir hldedir. Seyyid h Hseyn de cezbe makmnn sonuna yak-lad ve ba son noktaya ulad. Bu da, Allah telnn sfatlarn ztndanayr grmekdedir. Fekat bir olan bu zt her yerde bulmakdadr. Bundanzevk almakdadr. Meyn Cafer de son noktaya yaklad. ok sevinlidir.Hareketli ve seslidir. h Hseyne yaklamdr. Dier sevdiklerimizinhlleri de baka bakadr. Meyn eyh ve eyh s ve eyh Keml, cezbemakmnda yukarki noktaya kmlardr. eyh Keml, inmeye de bala-mdr. eyh Nkr yukardaki noktann altna gelmidir. Fekat dah gi-decek ok yolu vardr. Buradaki sevdiklerimizden, imdiye kadar sekizvey dokuz, hatt on kii, yukardaki noktann altna ulamdr. Birka nok-taya gelmi ve inmeye balamlardr. Kimisi noktaya yakn, kimisi uzak-dr. Meyn eyh Mzemmil kendini yok buluyor. Sfatlar asldan gryor.Mutlak olan varl her yerde buluyor. Hatt hibirini grmyor. MevlnMahda, tlibleri yetidirmek iin izn vermenin iyi olaca grnyor.Fekat, cezbeye uygun iczet olacakdr. Her ne kadar, onun da istifdeedecei birka ey kalm ise de, gitmek iin acele etdi, durmad. Yksekkapnza kavumak iin yola kd. Ona yaryacak bir vazfeyi kendisine bu-yurursunuz. Bu aa kleniz bildiini yazd. Emr sizindir. Hce ZiyeddnMuhammed bir ka gn burada kald. Biraz huzr ve cemyyet edindi. Fe-kat, sonunda, geim skntsndan kendini toparlyamad, askere gitdi.Mevln r Muhammedin olu da yksek kapnza doru yola kd. Birazhuzr ve cemyyet edinmidir. Baz engeller dolays ile o kadar ilerliye-medi. Dah ok yazmak saygszlk olacakdr. Fris msra tercemesi:

Kle, kendi haddini bilmelidir!Mektbu yazdkdan sonra bir hl kaplad, yazmakla anlatlacak gibi de-

ildir. Bu hlde iken (Fen-i irde) hsl oldu. Dah nce de, bir eye is-tek kalmamd. Fekat, istek bsbtn yok olmamd. O hlimi yksek ka-pnza sunmudum. imdi, irde de kknden kaznd. imdi ne istenilenbirey var, ne de istek var. Bu fennn ekli de gsterildi. Bu makma uy-gun olan birok bilgiler de verildi. Bu bilgiler ok ince ve kark oldukla-rndan yazlmas g oluyor. Bunun iin, bunlar zerinde kalem yrteme-dim. Bu fennn hsl olduu ve ilmlerin verildii zemn vahdetden ileri-de yepyeni eyler grnd. Vahdetin tesinde birey grlemiyecei, hat-t hibir ballk bulunmad belli ise de, bulunan yazma emr buyurmu-dunuz. Bireyi iyi anlamadka yazmaa cesret edemiyorum. Bu makmnekli, vahdetin tesinde yle grnd ki, Egre ehri Delhi ehrinin tesin-de bulunduu gibi. Bu grn doruluunda hi bhe kalmad. Her nekadar, gzmde ne vahdet var, ne vahdetden tesi var ve ne de hakkat ola-rak vey hakk onun tesinde bileceim bir makm var. Hayret ve cehlettamdr. Bu grlerle, hibir deiiklie uramamdr. Ne yazacam bi-lemiyorum. Hep birbirine uymayan eyler, hibiri anlatlamyor. Fekat, hep-sinin varlnda bhem yokdur. Estagfirullah ve etb ilellah min cemi

24

m kerihallah, kavlen ve filen ve htran ve nzran. [Yan, Allah tel-dan magfiret dilerim ve Allah telnn beenmedii szden, iden, dn-ceden ve grden Allah telya tevbe ederim.]

imdi anlald ki, bundan nce sfatlarn fens yan, sfatlar unut-mak, sfatlarn birbirlerinden ayrlmamalarna sebeb olan eyler de fen idi.Bu eyler, vahdetde bulunmakda idiler. Bunlar yok olmulard. imdi, s-fatlarn kendileri de, vahdetde bulunarak olsa bile, yok oldu. Ehadiyyet kah-ramn, varlkda hibir ey brakmad. lm-i ilhde, sfatlarn topluca veybirer birer olan ayrlklar da kalmad. Yalnz hric grnd. (Allah telvar idi. Ondan baka hibir ey yok idi.) imdi de byledir. Bundan nce,bu hads-i erfi yalnz biliyordum. Fekat, bu hlde deildim. Bu hlimin do-ruluunda vey yanllnda bu fakri uyandracanz mmd ederim.

Mevln Ksm Alnin tekml makmna eridii grlyor. Oradaki sev-diklerimizden birkann da, bu makma uladklar anlalyor. Hereyindorusunu ancak Allah tel bilir.

12ONKNC MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Fen ve Bek makm-nn hsl olduunu ve Seyr-i fillah ve Tecell-i zt bildirilmekdedir:

Yksek kapnz klelerinin en aas olan Ahmed, sunar ki, kusrlarm-dan hangisini bildireyim. Allah telnn istedii olur. Onun istemedii ol-maz. Hi kimsede hareket ve kuvvet olmaz. Ancak, byk ve yksek olanAllahn dilemesi ile olur. (Fen-fillh) ve (Bek-billh) makmna bal olanilmleri, Allah tel ihsn ederek aklad. Bylece hereyin z anlal-d. (Seyr-i fillah) ve (Tecell-i zt-i berk)nin ne olduklar ve Muhamme-d-yl-mereb kime dendii, bunlara benzer eyler anlald. Her makm-da, bu makma lzm olan eyleri gsterildi ve hepsinden ileri gtrldm.Evliyullahn haber verdikleri eylerden, gsterilmedik ve geirilmedik pekaz kald. Beendiklerini sebebsiz olarak beenirler. Hereyin kendisi,maddesi, mahlk olduu gibi, yaratllarnda bulunan kbiliyyetlerin, uy-gunluklarn da, mahlk olduklar anlald. Allah tel, kbiliyyetlerin tes-ri altnda deildir. Hibireyin Ona hkm etmesi ciz deildir. Dah uza-tarak saygszlk yapmakdan ekindim. Fris msra tercemesi:

Kle olan, haddini bilmelidir.

13ONNC MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Yolun sonsuz olduu vehakkat bilgilerinin, islmiyyet bilgilerine uygun olduu bildirilmekdedir:

Yksek kapnz klelerinin en aas olan Ahmed, sunar ki, bu yolunsonsuzluundan, bitmez tkenmez olmasndan h ederim! Binlerle h ede-rim! Yolda ok hzl gtryorlar ve ok eyler ihsn ediyorlar. Bununiindir ki, bykler, Seyr-i ilallah yolculuunun ellibin senelik yol olduu-

25

nu bildirmilerdir. Belki de, Meric sresinin drdnc [4] yetinde, (Me-lekler ve rh oraya bir gnde varrlar. Bu gnn uzunluu ellibin senelikyoldur) buyurulmakla bu yola iret edilmidir. Yolun okluu bizi ok z-d. mmdlerimiz kesildi. Fekat hemen r sresinin yirmisekizinci [28]yetinde; (mmd kesildikden sonra, O, fideli yamur gnderir ve rahme-tini yayar) mjdesi, bizi sevindirdi. Birka gnden beri eyda seyr, yanyolculuk hsl olmudur. Fekat, talebeler lgnlk gsterdiklerinden, yineonlarla uramaa balanld. Dah o makma kavuacam sanmyorum.Fekat, talebeler skdrdklar iin, hay ve ihsn duygular ile onlara bir-eyler sylyorum. Bundan nce tevhd-i vcd bilgilerine balanp kal-mdm. Hlimi arka arkaya yksek kapnza bildirmidim. leri, sfatlarasla vermidim. in iyz anlalnca, o bilgilerden kurtuldum. Terzinin(Heme ezst) kefesinin ar basdn anladm. Yksekliin byle grdeolduunu, (Heme st) demekde olmadn anladm. Fillerin ve sfatlarnondan baka olduklar anlald. Herbirini ayr ayr gstererek, yukarmertebeye kardlar. bheler hi kalmad. Keflerin hepsi, ahkm- isl-miyyenin ak bilgilerine tam uymakdadr. slmiyyetin aka bildirdikle-rinden kl kadar ayrlklar yokdur. Tesavvufcularn birka, islmiyyetinaka bildirdiklerine uymyan kefler bildirmiler ise de, y yanl anlam-lar vey sekr, yan rsuzluk hlinde iken sylemilerdir. Btnn zhi-re uygunsuz olduu hi grlmemidir. Tesavvuf yolunun ortasnda, zhi-re uymayan eyler grnyor ise de, bunlar da zhire uydurulur. Zhirle b-tn birledirilir. Yolun sonuna varanlarn btn, islmiyyetin zhirine hepuygun olur. limler ile bu bykler arasnda yalnz bir ayrlk vardr ki, lim-ler dnerek ve ilm yolu ile bilirler. Bu bykler ise, kef ederek, tadnalarak bulurlar. Bu byklerin hllerinin doru olmasna birinci almet, is-lmiyyetin zhirine uygun bulunmalardr. uar sresi onnc yet-i ke-rmesi (Gsm daralyor, dilim sylemez oluyor) bunlarn hline uygun-dur. Ne yazacam bilemiyorum. Hllerimin birounu kaleme alamyorum.Mektblarda da yazacak yer kalmyor. Belki bunda da bir hikmet vardr.Uzakda kalan bu mahrmu kymetli tevecchnzden ve garblere olan mer-hametinizden ayrmaynz. Yolda brakmaynz. Fris beyt tercemesi:

Bu sze sebeb olan sensin,Uzarsa uzatan da sensin.

Mektbu uzatmak saygszlndan ekiniyorum. Fris msra tercemesi:

Kle olan haddini bilmelidir.

14ONDRDNC MEKTB

Bu mektb yine yksek mridine yazlmdr. Yolculukda hsl olan ey-leri ve birka talebenin hllerini bildirmekdedir:

Yksek kapnzn klelerinin en aas olan Ahmed sunar ki, mahlk-larn mertebelerinde grlen tecelllerden biraz, nceki mektbda su-nulmudu. Ondan sonra (Vcb), yan varl lzm olan mertebe grn-d. Btn sfatlar bu mertebededir. irkin, siyh bir kadn eklinde grn-

26

d. Bundan sonra ehadiyyet, yan bir olan varlk, ince bir dvar stnde du-ran uzun bir gen adam eklinde tecell etdi. Bu iki tecell hakkn olarakgrndler. Bundan evvelki tecelller byle grnmyordu. Bu zemnlmek istedim. Kendimi byk bir deniz kenrnda ayakda grdm. Ken-dimi denize atmak istedim. Fekat arkamdan bir ip ile balanm idim. Bu-nun iin denize atlayamadm. Bu ipin, maddeden yaplm olan bedene olanballklar olduunu anladm. pin, kopmasn istedim.

yle bir hl oldu ki, gnlmn Allah teldan baka hibireyi isteme-diini anladm. Bundan sonra vcb makmnn btn sfatlar grnd.Bu sfatlar, bir bakmdan birok eylerin aynalar oldular. Dah sonra buaynalarda grnen eylerin hepsi aa dkldler. Geride yalnz vcb ma-kmnn sfatlar kald. Bunlarda grlen eylerin ayrlmalar, dklmele-ri de grld. imdi sfatlarn asla verildii anlald. Onlarda grleneylerden ayrlmadan nce, asla verilemezlerdi. Belki verilmi gibi gr-lrlerdi. (Tecell-i sr)ye kavuanlarn hli byledir. Sfatlar asla verilin-ce, (Fen-i hakk) hsl oldu. Bundan sonra kendimdeki ve bakalarnda-ki sfatlar birbirinin benzeri buldum. Yerlerinin baka baka olmas orta-dan kalkd. Byle olunca gizli irklerin inceliklerinin biroundan kurtul-dum. imdi ne Ar kald, ne yer kald, ne zemn, ne mekn, ne alt cihet vene de eyy ayran snrlar kald. Eer senelerce dnsem lemden bir zer-renin yaratlm olduunu bilemem. Bundan sonra, kendime mahss olan(Teayyn), kendime mahss olan vech grndler. Bu teayyn, eski vepara para bir elbise gibiydi. Bir kimse giymi idi. O kimsenin kendimemahss vech olduunu anladm. Fekat hakkn olarak anlalmad. Dahsonra bu adamn yukar tarafnda ve kendisine bitiik ince bir post grn-d. Kendimi o post olarak buldum. Bu teayyn elbisesini kendimdenuzak grdm. O post zerinde bir nr grnd. Biraz sonra gene yok ol-du. Bu post ve elbise de yok oldular. Eskisi gibi chil ve akn kaldm. Bugrnen eylerden anladklarm yksek kapnza bildireceim. Dorusu ileyanln iret buyurursunuz. yle ki, o grnen kimse, (Ayn- sbi-te)dir. Vcb ile imkn arasnda bir geit gibidir. ki yz birbirine ben-zemez. Arasnda elbise bulunan ve nr grlen o post da vcd ile ademarasnda geitdir. Kendimi o post bulmudum. Bu da, varlkla yokluk ara-sndaki geite kavumakdr. Bundan nce rylarda da, kendimi byle ge-it bulmudum. Fekat o fkda idi. imdi ise enfsdedir. Yan kendimde-dir. kisi arasnda baka bir ayrlk dah grlmd. Fekat imdi yazarkenonu unutdum. Her zemanki hlim aknlk ve chillikdir. Arasra byleoyunlar da hsl oluyor ve sonra yok oluyor. Geride marifetleri kalyor.Baz eylerin ne olduunu anlyamyorum. Htrmda kalanlara da gve-nemiyorum. Bunun iin hemen yazmak saygszlnda bulunuyorum. By-lece, yksek iretinizle, bunlara gvenim hsl olur. Kymetli tevecchle-riniz yardmyla alak eylere olan ballklardan kurtulacam mmd edi-yorum. mddma yetimezseniz iim ok gdr. Fris beyt tercemesi:

Hakkn ve hak adamlarnn yardm olmadan,Melek de olsa kurtulamaz yz karalndan.

Hindistnn mehr eyhlerinden eyh Abdllah-i Niyznin olu eyhTh ve hddm hc Abdlazz yksek kapnz ok zlemekdedirler. eyh

27

Th da mubrek ayaklarnzdan per ve kabl buyurulmas iin yalvarr.Bu yksek tarka girmek istiyor, candan yalvard. stihre yapmasn sy-ledim. Grnde ok uygundur. Burada zikr etmesini renen sevdikle-rimizin ou rbta yapmakdadr. Bir ksm ry, vka esnsnda rbtaalp gelmekdedir. Bir ou da Delhiden gelmeden nce rbta etmilerdir.nce huzra ve rsuzlua dalyorlar. lerinden birka, sfatlar asla ve-riyorlar, yan ondan gryorlar. Geri kalanlar byle deildir. Fekat hi-biri tevhd-i vcd ve nrlar grmek ve keflere kavumak yoluna gitmi-yor. Molla Ksm Al ve Molla Mevdd Muhammed ve Abdl-Mmin, g-rnde cezbe makmnn st noktasna varmlardr. Fekat Molla KsmAl inmeye balamdr. Geri kalan ikisinin inmesi bilinmiyor. eyh Nr danoktaya yakndr, fekat kavuamamdr. Molla Abdrrahmn da noktayayakndr. Kavumasna az kalmdr. Molla Abdlhd o makmda huzrave rsuzlua dalmdr. Diyor ki, (Her bakmdan hibireye benzeme-yen bir varl celle nh her eyde hi birine benzemeksizin gryorum.Her ii Onun yapdn anlyorum). Yksek nimetleriniz, tliblere ve elve-rili olanlara durmadan yamakdadr. Bu nimetleri onlara uladrmakdabu aa klenizin hi hizmeti olmuyor. Fris msra tercemesi:

Ben o eski Ahmedim, hi deimedim.Bir gn vakalardan bir vakay anlatrken (O, sevilmilerden olmasay-

d, maksada kavumakda ok glk ekerdi) buyurmudunuz. Bu mahb-biyyetin yksek ihsnnza bal olduunu da bildirmidiniz. Bu mjde-nizden ok mmdliyim. Bu taknlklarm ve saygszlklarm ondandr.

15ONBENC MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. ni makmndaki hl-leri ve birka gizli bilgiyi aklamakdadr:

Hzr olan gibin, bulmu olan karmn, kavumu olan mahrmunsunduu yledir ki: ok zemndr onu arardm, hep kendimi bulurdum.Sonra, iim yle oldu ki, kendimi arasaydm, onu bulurdum. imdi, onu gaybetdim, kendimi buluyorum. Onu kardm hlde aramyorum, yok oldu-u hlde zlemiyorum. lm bakmndan huzrdaym, kavumuum, kar-lyorum. Zevk bakmndan ise, gayb etdim, aramyorum. Zhiri bek, b-tn fendr. Bekda iken fndir. Fenda olduu hlde bkdir. Fekat,ilmle olan fendr ve zevkle olan bekdr. i, dmekde ve inmekdedir. ler-lemekden ve ykselmekden kalmdr. Onu, kalbden kalbin shibine g-trmlerdi. imdi kalbin shibinden kalb makmna indirdiler. Rh, nefs-den kurtulmudu. Nefs de itmnna kavudukdan sonra rhun nrlarnnokluundan kmd. imdi rh ile nefsi onda topladlar. Onu her ikisi ara-snda geit yapdlar. Bu araclkla, yukardan almak, aaya vermek nime-tini ihsn etdiler. Fideli eyleri alr, aldklarn bakalarna verir. Hem al-c ve hem vericidir. Fris msra tercemesi:

Dah sylersem, sonu gelmez.Yksek makmnza sunulur ki, sol el, kalb makmna iretdir. Kalbin

28

shibine ykselmeden ncedir. Yukardan indikden sonra kalb makm-na getirirler. Bu makm bakadr. Sa ile sol arasnda geitdir. Kavuan-lar, bunu iyi bilir. Slk yapmam olan meczblar, kalb makmna varr-lar. Bunlara (Erbb-i kulb) denir. Kalbin shibine kavumak iin slkyapmak lzmdr. Bir makmn bir kimseye verilmesi demek, ona bu ma-kmda huss bir n hsl olmas demekdir. Bu n ile, o makmn erb-bndan ayrlr. Ayrlklarndan biri, cezbenin, nce olmas demekdir ve omakmda huss beks hsl olarak o makmn bilgilerine ve marifetle-rine kavuur. Kalb makmnn bilgileri ve cezbenin, slkn, fen ve be-knn ne olduklar ve bunlara benzer bilgiler, bundan evvelki mektblar-da, yazlarak sunulaca bildirilen kitbda aklanmdr. Mr Seyyid hHseyn, acele ile yola kd, temize ekmek nasb olmad. Bu kitb zerin-deki kymetli dncelerinizi ve emrlerinizi okumakla erefleniriz inal-lah tel. Azz Mtevakkf cezbe makmnda yukardan inmidir. Fekatyz bu leme deildir. Hep yukarya bakmakdadr. Ykselmesi bakas-nn ekmesiyle olduu iin cezbeye uygundur. nerken, birlikde az bireygetirdi. Nisbetinin asl, bakasna bal olan tevecch idi. Kendisini bu te-vecch ykseltiyordu. Bu nisbeti imdi de vardr. Cezbe nisbetinde, cesed-deki rh gibidir ve karanlkda bulunan k kayna gibidir. Fekat bu cez-be, byklerimizin bildirdii cezbe deildir kaddesallah tel esrre-hm. O cezbe, Hce-i Ahrr kuddise sirruh hazretlerine yksek dede-lerinden gelmidir. [Yan annesinin dedelerinden gelmidir. (Reeht) ki-tb.] O byklerin, bu makmda huss nlar vardr. Birka taleberyda grdler ki, yukarda ad geen Azz Mtevakkf, Hceyi yimidir.Bu ry, bu makmn grneceini gstermekdedir. Bu cezbenin fide ver-mek makm ile iliii yokdur. Bu makmda, yz, hep yukar dorudur vehep rsuzluk lzmdr. Cezbe makmlarndan ouna kavudukdansonra bunlar slke uygun olmaz. Bunlar yazarken o makma doruidim. Baz incelikleri grnd. Sebebsiz tevecch olunamyor. Hereyindorusunu Allah tel bilir. O azz, birka aydan beri aa inmidir.Fekat bu cezbe makmna tam girmiyor. Bu makmn nn bilmedii iingiremiyor. Dank dnceleri buna sebeb oluyor. Bu sama yazlar yk-sek kapnza kavuduu zemnda, bu makma tam gireceini mmd ede-rim. Hce hazretlerini bundan sonra tam indirirler.

16ONALTINCI MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Ykselmede ve inmede-ki hlleri bildirmekdedir:

Talebenizin en aas sunar ki, Mevln Alddn okayc mektbu-nuzu getirdi. Yazl olan eyleri aklamak iin zemn bulduka msveddehzrladm. O bilgileri temmlayc birka ey dah dndk, ama, bunla-r yazamadan mektb yola kd. nallah tebreke ve tel ayrca yk-sek kapnza sunulur. imdi, temize ekilmi olan baka bir kitb gnderil-di. Bu kitb, dostlarmzdan birkann dilei zerine yazld. Bu yolda f-ideli olacak nashatlarn yazlmasn istemilerdi. Buna gre, alacaz

29

demilerdi. Dorusu, ei olmyan, ok fideli bir kitb oldu. Onu yazdkdansonra Reslullah aleyhissalt vesselm vettehyye hazretlerinin, m-metinin limlerinden birou ile hzr olduklar anlald. Bu kitb mub-rek eline ald. Merhameti ok olduundan, onu pd, limlere gstererek(byle mn etmek lzmdr) buyurdular. Bu bilgileri renmekle erefle-nenler nrlu, herkesden yksek idiler ve ok kymetli idiler. O serverin aley-hissalt vesselm karsnda ayakda idiler. Sz uzatmyalm, bu hliherkese bildirmek iin bu fakre emr buyurdular. Fris msra tercemesi:

Kermlerle yaplan iler zor olmaz.Yksek huzrunuzdan ayrldm gnden beri, gzm hep yukarda

olduu iin ird makmna o kadar hevesim kalmad. ok zemn oluyorki, bir keye ekilip, oturmak istiyorum. Benimle oturmak, konumak is-tiyenler gzme arslan ve kaplan grnyor. Herkesden uzaklamaya ka-rr vermidim. Fekat istihre uygun gelmedi. Maksada yakladran dere-celer sonsuz ise de, ok yukarlara ykselmek oluyor. Gtryorlar vegetiriyorlar. Allah telnn diledii yere kadar gtrdler. Byklerin hep-sinin makmlarndan geirdiler. Fris beyt tercemesi:

Bu aa aralkdan bir gl aldlar,Elden ele, yksek yere uladrdlar.

Bu arada byklerin rhlarnn yardmlarn yazacak olsam ok uzun s-rer. Ksaca bildiriyorum. Zl makmlarndan geirdikleri gibi, bunlarnasl olan makmlarn hepsinden de geirdiler. Allah telnn ihsnlarn-dan hangi birini yazaym. Diledii kulunu sebebsiz kabl ediyor. Vilye-tin ok eidlerini, yksek derecelerini gsterdiler. Hangi birini yazaca-m bilemiyorum. Zilhicce aynda, derecelerden indirerek kalbin vilyeti ma-kmna kadar getirdiler. Buras, bakalarn ykseltebilmek ve ird etmekmakmdr. Fekat bu makm iin dah temmlayc ve olgunladrc ey-ler lzmdr. Fris msra tercemesi:

Buna ne zemn kavuulur, i kolay deildir.Sevilenlerden, istenilenlerden olup, o kadar ok konaklardan geirdi-

ler ki, mrdler, isteyiciler, Nh aleyhisselmn mr kadar alsalar bu-na kavuamazlar. Byle ilerlemek yalnz istenilenler iin olsa gerek. M-rdler bu yola adm bile atamazlar. nki, efrdn kabilecekleri makm,asl olan makmlarn balangcdr. Efrdn ou buraya yol bulamaz bile.Bu, Allah telnn yle bir ihsndr ki, dilediine verir. Allah telbyk ihsn shibidir.

rd ve tekml mertebelerinde durup kalmann sebebi budur. Nrun bu-lunmamas da, gayb karanlnn yaylmasndan ileri gelmekdedir. Bakabir sebeb yokdur. Herkes, kendi hayllerinden bireyler sylyor. Bunla-ra kymet vermemelidir. Fris beyt tercemesi:

limi anlamaz chil, syler hep kelm,Onun iin sz ksa kes, sabr et vesselm.

Hayl ile, zan ile sylenen eyler zerinde durmak, ok zararl olabilir.O kimselere syleyiniz ki, bu gnl yaralnn hllerinden hayl olan bak-larn evirsinler. Bakmak iin yer okdur. Fris beyt tercemesi:

30

Gayb olmuum beni aramayn,Gayb olanlara birey sylemeyin.

Allah telnn gayretini, gazabn dnmelidir. Allah telnn yk-seltmek istedii bireyi aa drc eyler sylemek ok uygunsuz olur.Allah telya kar gelmek olur. Kalb makmna inmek, hakkatda fark,yan ayrlk makmna inmekdir ki, (rd makm)dr. Burada fark demek,nefsin rhdan ve rhun nefsden ayrlmas demekdir. Bundan nce cem vefark makmlarndan anlalan eyler, (Sekr) yan rsuzlukdan idi. Hak-k halkdan yan Allah tely mahlklardan ayr grmee (Fark mak-m) diyorlar. Bu doru deildir. Bylece bu rhu hak sanyorlar ve bununnefsden ayrlmasn grmee, Hak telnn mahlklardan ayrlmasn gr-mek diyorlar. Sekr hlinde olanlarn edindikleri bilgilerin ou byledir.nki, iin dorusu, orada bulunmaz. Her i Allah telnn emri ile olur.Cezbe ve slk shiblerinin bilgilerini ve bu iki makmn ne olduklarn,ayr bir kitb hlinde uzun yazdm. Yksek huzrunuza sunulacakdr.

17ONYEDNC MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Ykselmedeki ve ini-deki hllerden birka bildirilmekdedir:

Yksek kapnz hizmetilerinin en aas olan Ahmed sunar: Burada-ki sevdiklerimizden biri, ok zemndan beri, olduu yerde kalmd. Bumektbun yazld gn, bu makmdan karlarak aa indirildii anlal-d. Fekat tam indirilmemidir. Bu makmn altnda kalm olan derecele-re de gtrld. Bu stdeki makmdan inmee balamdr. Bundan son-ra her ne hl olursa aa vurulacak ve yksek huzrunuza yazlacakdr. Buhle kavuan da, hli aldkdan sonra kendisi birey yazarsa, doru olur.Bu inii kuvvetli olduu iin ve bu aa kleniz cllb [glsuyu] erbeti ie-rek hlsizlediim iin bu iniin sonunu inceliyemedim. nallah tel onuda bildirirler.

18ONSEKZNC MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Telvnden sonra olantemkni, Vilyetin mertebesini ve Vcd-i telnn Zt-i teldan ayrolduu bildirilmekdedir:

Yksek kapnzn klelerinin en aas, gnh ok Ahmed bin Abd-lehad sunar ki, hllerin ve marifetlerin gelmee balad gnden beri, bun-lar yksek kapnza bildirmek saygszlnda bulundum ve ok ileri gitdim.Allah tel, yksek tevecchlerinizin yardmyla, hllere bal kalmakdankurtard. Telvnden temkne kavudurdu. Yan deiik hllerden kurtarpsknete kavudurdu. imdi hayret, aknlk ve zntden baka elime hi-birey gemiyor. Vasl yerine fasl ve kurb yerine bud hsl oldu. Marifet-ler kalmad. lm gitdi. Cehl kaplad. Bu aknlkla mektb da yazlamaz ol-du. Yalnz, gnlk olup bitenleri yazarak, kymetli vaktlerinizi almaa da

31

elim varmad. Kalbimi soukluk o kadar kaplad ki, hibireyle kzam-yor. Tenbeller gibi hibir i yapamyorum. Fris beyt tercemesi:

Ben hiim, hiden de aa,Hiden bir i hsl olur mu?

Szmze gelelim. imdi (Hakk-ul-yakn) ile ereflendirdiler. Buradailm ve ayn, yan bilmek ve grmek birbirine perde deildirler. Fen ile be-k bir aradadr. Hayret, aknlk iinde ilm ve r vardr. Gayb etmi ikenkavumudur. lm ve marifet varken cehl ve dalgnlk iindedir. Fris ms-ra tercemesi:

ok alr. Hem kavudum, hem akn oldum.

Allah tel yalnz kendi sonsuz merhametiyle yksek derecelerdeilerletiyor. (Vilyet makm)nn stnde (ehdet makm) var. Vilye-tin, ehdet makm yanndaki yeri, sretlerin tecellsinin ztn tecellsi ya-nndaki yeri gibidir. Hatt, bu ikisi arasndaki uzaklk, o ikisi arasndakiuzaklkdan kat kat okdur. Bunu nceden de bildirmidim. ehdet mak-mnn stnde (Sddklk makm) var. Bu iki makm arasndaki uzaklk,kelime ile anlatlabilenden dah ok ve iret olunabilenden dah b-ykdr. Sddklk makmnn stnde, yalnz (Peygamberlik makm)vardr al ehlihessalt vesselm. Sddklk makm ile peygamberlik ma-km arasnda baka makm yokdur ve olamaz. Baka makm olamyaca-, ak ve doru olan kefle anlalmakdadr. Ehlllahdan, yan Evliydanbirou, bu iki makm arasnda bir makm dah bulunduunu sylemi-ler ve buna (Kurbet) makm demilerdir. Buraya uladrmakla da eref-lendirdiler. Bu makmn ne olduunu bildirdiler. ok uradkdan vepek yalvardkdan sonra, nce o byklerin syledikleri gibi gsterdiler. Son-ra i yzn bildirdiler. Evet, ykselirken Sddklk makm hsl olduk-dan sonra bu makm hsl olmakdadr. Fekat iki makmn arasnda bulun-mas, zerinde durulacak bireydir. Yksek kapnza kavuduum zemn,inallah tel, iin i yzn geni olarak sunacam. Bu makm ok yk-sekdir. Ykselirken, geilen konaklar iinde bundan dah stn bilinmi-yor. Allah telnn vcdnn, yan varlnn, ztndan, yan kendisin-den baka olduu, bu makmda anlalyor. Doru yolun limleri de Al-lah tel onlarn almalarna iyi karlklar versin byle olduunu bil-dirmilerdir. Burada, vcd da yolda kalyor. Ondan dah yukar klyor.Ebl-Mekrim-i Rkneddn eyh Alddevle, kitblarnn bir kanda(Vcd leminin stnde, Melik-il-vedd lemi vardr) buyuruyor.

Sddklk makm, Bek makmlarndandr. nki, yz mahlklara kar-dr. Bundan dah aada, yan ini makmlarnn en ilerisinde peygam-berlik makm vardr. Bu makm sddklk makmndan dah yksekdir.Sahv ve bek burada dah okdur. Kurbet makm, bu iki makmn ara-sna giremez. nki bunun yz, tam tenzhe dorudur ve k makmla-rnn temmdr. Nerede onlar, nerede bu? Fris beyt tercemesi:

Ayna arkasndaki papaan gibiyim,Ezel std ne derse onu sylerim.

Dnerek, iiterek anlalan ahkm- islmiyye bilgileri, imdi kef ile

32

hsl olmakdadr. Kefler, ehl-i snnet limlerinin bildirdiklerinden klkadar ayrlmamakdadr. Onlarn ksaca bildirdikleri eyleri akladlar vegeniletdiler. Dnerek anlamak yerine iden gelerek renmei ihsn et-diler. Bir kimse Hce h-i Nakibend kaddesallah tel sirrehl akdeshazretlerinden sordu:

Sl: Tesavvuf yolunda ilerlemek, yan slk niindir?Cevb: (Ksaca, topluca renilenlerin genilemesi, almas ve dne-

rek bulmak yerine, kef ile kalbe gelmek iindir) buyurdu. Onlardan bakaeyler renmek iindir buyurmad. Evet, tesavvuf yolunda ilerlerken, bil-giler, marifetler hsl olmakdadr. Fekat, bunlarn hepsini brakp ilerlemeklzmdr. En son makma, yan Sddklk makmna varmadka doru bil-gilere kavuamaz. una alr ki, Ehlllah arasnda, bu erefli makma ka-vuduklarn syleyenlerin bu makma uygun olan bilgileri ve marifetleri aca-b neden olmuyor? (Her ilm shibinin stnde dah byk lim vardr.)

Kaz ve kader bilgisini de akladlar. yle bildirdiler ki, islmiyyetinbildirdiinden hi ayrl yokdur. Bu bilgiye, cb noksanl ve cebr leke-si hi bulamamakdadr. Bu bilgi, ayn ondrdndeki ay gibi ak anlal-makdadr. slmiyyetin bildirdiine hi uygunsuz olmad hlde bu bilgi-yi niin herkesden gizlediklerine ayorum. Eer dn-i islma uygun olma-sa idi, o zemn rtmeleri, saklamalar uygun olurdu. Ne yapdndan slolunmaz. Fris beyt tercemesi:

Onun korkusundan, kim ne yapabilir?Teslm olmakdan baka ne diyebilir.

lmler ve marifetler, nisan yamuru gibi akyorlar. nsann idrki bunla-r kavryamyor. Lf olsun diye insann idrki diyoruz. Yoksa, sultnn he-diyyelerini ancak onun hayvanlar tayabilir. nceleri, bu alacak bilgile-ri yazmak istiyordum. Fekat baaramadm. Bunun iin zlyordum. Son-ra, (bu bilgileri gndermek, aldrmak iindir; bunlar ezberlemek iin de-ildir) diyerek zntm giderdiler. Nitekim mekteblerde talebe diploma al-mak iin eidli eyler renirler. Bunlar ezberlemek iin retmezler.

Bu bilgilerden birkan yksek huzrunuza sunuyorum. r sresi on-birinci yetinde (Onun benzeri gibi hi birey yokdur. Ancak O iitici ve g-rcdr) buyuruyor. Bu yet-i kermenin ba taraf, Allah tely tenzhediyor. Bu, aka anlalmakdadr. O iiticidir, grcdr buyurmas da,bu tenzhi temmlamakda ve kuvvetlendirmekdedir. yle ki, mahlklar-da da grmek ve iitmek vardr. Mahlklarn bu iki duygusu Allah tel-nn iitmesi ve grmesi gibi sanlabilir. Allah tel, mahlklarn iitmedi-ini, grmediini bildirerek, byle sanmak yolunu kapamakdadr. Buyet-i kermede, iitici ve grc yalnz Odur, mahlklarda yaratlmolan kulak ve gz, iitmekde ve grmekde hi rol oynamaz. Allah tel,kula ve gz yaratd gibi, iitmeyi ve grmeyi de yaratmakdadr. Alla-h telnn deti yledir ki, kulakdan ve gzden beyne tesrler gelince iit-meyi ve grmeyi yaratmakdadr. nsanlarn sfatlar, grmelerine ve iitme-lerine hi tesr etmez. Tesr eder denilirse, tesri de O yaratmakdadr. Mah-lklarn kendileri tesrsiz olduklar gibi, sfatlar da tesrsizdir. Herhangibir kuvvetle tadan ses karlrsa, ta konuuyor, o konuucudur denilemez.

33 Mektbt Tercemesi: - F:3

Ta, cimd, tesrsiz, cansz olduu gibi, onda konumak sfat vardr denir-se, bu sfat da cimddr, tesrsizdir. Harflerin ve sesin kmasnda hitesri yokdur. Baka sfatlar da bunun gibidir. Bu iki sfat, dah meydn-da olduu iin, Allah tel, mahlklarda bu iki sfatn bulunmadnbildirdi. Mahlklarda baka sfatlarn da bulunmad bundan anlalmak-dadr. Allah tel insanlarda nce ilm sfatn yaratd. Bir eyi bilmek iin,bu sfatn o eye tevecchn yan ilgisini yaratd. Bundan sonra, bu sfa-tn o eye balanmasn yaratd. Bundan sonra o eyin bu sfat zerinde g-rntsn yaratd. deti byle oldu. O eyin grntsnn ilm sfatndayaratlmasnda, bu sfatn ne tesri olabilir? Bunun gibi, nce iitmek sfa-tn yaratd. Bundan sonra sesleri bu sfata getirecek kulak ve baka sebeb-leri yaratd. Sonra ses dalgalarn yaratd. Sonra kulan bu sesi almasn,bundan sonra da sesi duyma yaratd. Yine bunun gibi nce gz yarat-d. Sonra gzde grnty yaratd. Sonra grnty beyinde yaratd. Da-h sonra grmeyi yaratd. itici ve grc o kimseye denir ki, iitmesi vegrmesi, kendisinin bu sfatlar ile olsun. Byle olmaynca, buna iitici vegrc denmez. Bundan anlalyor ki, mahlklarn sfatlar da, kendilerigibi cimddr, tesrsizdir. Szn ksas, mahlklarda sfatlar yokdur. Bu s-fatlar ancak Allah telda vardr. Bu yet-i kermede, tenzh ile tebh biraraya getirilmidir. Hatt yet-i kermenin hepsi tenzhi bildirmekde, ben-zeri olmadn beyn buyurmakdadr. Birinci ilm, yan mahlklarda g-rlen sfatlarn Hak telnn sfatlar olmas ve mahlklar cimd, yantesrsiz bilmek, iinden su akan musluk ve testi gibi bulmak, evliylkmakmna uygun olan bilgidir. kinci ilm, yan mahlklarn sfatlarn dacimd gibi bulmak ve Zmer sresinin otuzuncu yet-i kermesinde (Sen,elbette lsn. Onlar da elbette ldrler) bildirildii gibi, mahlklarl bilmek, ehdet makmna uygun olan ilmdir. Buradan da, bu iki ma-km arasndaki bakalk anlalmakdadr. Bir eyin aznn grlmesi, o-unun bulunduunu gsterir. Bir yerden su szmas, byk su bulunduu-nu haber verir. Fris msra tercemesi:

Senenin iyilii behrndan belli olur.

Bunun gibi, bu yksek makmn shibleri, mahlklarn ilerini de, lgibi ve cimd gibi bulurlar. Bunlarn ileri, Allah telnn iidir, bu ile-ri yapan hep Odur demezler. Allah tel, byle olmakdan ok yksekdir.Bir kimse, bir ta hareket etdirse, bu kimse hareket ediyor denmez. Tahareket etdiriyor ve ta hareket ediyor denir. Ta cimd olduu gibi, tanhareketi de cimddr. Ta hareket ederken bir adam ldrse, ta ldrddenmez. Ta hareket etdiren kimse ldrd denir. Ehl-i snnet limleriekkerallah tel sayehm de byle sylemilerdir. Bunlar mahlkla-rn yapdklar iler, kendi irdeleri ve ihtiyrlar ile olmakla berber, bun-lar Allah tel yaratmakdadr. Bunlar Allah telnn yaratmasnda on-larn ilerinin hi tesri olmaz. Onlarn ileri, birka hareketdir. lerin ya-plmasnda bu hareketlerin tesri olmaz.

Sl: Byle olunca, kullarn ilerine sevb ve azb yaplmas doru olmaz.Bir taa emr vermek ve onun hareketlerine sevb ve azb yapmak gibi olur.

Cevb: Tan hareketiyle insanlarn hareketi baka bakadr. nsanlara

34

din gnderilmesi ve emrler, yasaklar yaplmas, onlarda kudret ve irde bu-lunduu iindir. Tada enerji varsa da irde yokdur. Fekat, insanlarn ir-desini de Allah tel yaratd iin ve bu irdenin iin yaplmasnda tes-ri olmad iin, bu irdeleri de l gibidir. rdenin yalnz u kadar tes-ri vardr ki, i, kulun irdesinden sonra yaratlmakdadr. Allah telnndeti byledir. nsanlarn kudreti tesr ediyor denirse, kudretdeki butesrini de Allah tel yaratmakdadr. Kudreti yaratd gibi, bununtesrini de yaratmakdadr. Mver-n-nehr limleri, kudret tesr ederdediler ise de, bu tesrde kudretin ihtiyr hi yokdur. Tesri, canszn ha-reketi gibidir. Bir kimse, yukardan atlan bir tan bir hayvan ldrd-n grse, bu kimse, tan cimd, cansz olduunu bildii gibi, onun hareke-tini ve bu hareket enerjisinin ldrmesini de cimd bilir. Grlyor ki, mah-lklarn kendileri de, sfatlar da ve ileri de hep cimddrlar, ldrler. Di-ri olan, hereyi varlkda durduran, iitici, grc, bilici olan ve her diledi-ini yapan, yalnz Allah teldr. Kehf sresinin yzonuncu [110] yet-i ke-rmesinde (Ey sevgili Peygamberim, onlara syle! Rabbinin kelimelerini yaz-mak iin deniz mrekkeb olsa, Rabbinin kelimeleri bitmeden, o deniz veonun gibi bir dah deniz biterler) buyuruldu. ok saygszlk yapdm. Son-suz atlganlk yapdm. Ne yapaym? Her bakmdan gzel olan anlatan szde gzel olduu iin ne kadar uzarsa, o kadar tatl oluyor. Onu anlatan sz-ler gzel oluyor. Allah teldan konumaa ve Onun yce adn dilime al-maa hi lyk deil isem de, kendimi tutamyorum. Fris beyt tercemesi:

Azm gl suyu ile binlerce ykasam,smini sylemee yine lyk olamam.

Fris msra tercemesi:

Kle olan haddini bilmelidir.Yksek tevecch ve ihsnlarnza snyorum. rklm, aal-

m nasl bildireyim? Her gelen lutfler, ihsnlar, hep yksek tevecch vemerhametinizden hsl olmakdadr. Yoksa, Fris msra tercemesi:

Ben hep o eski Ahmedim.Meyn h Hseyn, tevhd-i vcd yolundadr. Bundan ok tad al-

makdadr. Onu bu yoldan kararak hayret makmna kavudurmak istiyo-rum. nki maksad, oraya kavumakdr. Muhammed Sdk, kk oldu-u iin, kendini hi tutamyor. Eer yolculukda yanmzda bulunursa okterakk edecekdir. (Dmen-i Kh) yan da etei denilen yere giderken ya-nmzda idi. ok eyler kazand. Hayret makmna kavudu. Bu makmdafakre ok benzemekdedir. eyh Nr da, bu makmda ok ilerledi. Bu fa-krin yaknlarndan bir gen vardr. Onun hli ok yksekdir. Tecelliyt-iBerkyyeye yaklad. Yaradl buna ok uygundur.

_________________

Gedi, isyn ile mrm, neye hlim varacak?Szlyor yaral gnlm, onu yokdur saracak.

Maher yerinde, zebnler elinden, y Rab!Eer etmezsen, inyet, beni kim kurtaracak?

35

19ONDOKUZUNCU MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Birka ihtiyc shibiningnderildii bildirilmekdedir:

Yksek kapnz hizmetilerinin en aas sunar ki, askerden bir kimsegeldi. Dehli ve Serhend fakrlerinin geen sonbehr mevsimi iin olanhaklarnn yksek kapnz hizmetcilerinden hakk olanlar aradrlarak, on-lara da datlmas iin size gnderildiini bildirdi. Bunun iin saygszlkyaparak yazyorum. eyh Ebl Hasen adna bin dirhem gnderilmesi.Kendisi ilm shibidir. Ve Hfz h Hseyn adna da bin dirhem gnderil-mesi lzmdr. h Hseyn, eyh Nevvb vakfnn vekllerindendir. Bun-larn ikisi de haytdadr ve ileri bandadr. Kendilerinin haklar olduun-da bhe yokdur. Vekllerini gnderdiler. Askerin syledii doru ise,ikisinin hakkn buna vermek uygun olur. Kendileri Serhenddedirler.

20YRMNC MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine gnderilmidir. Bir ka dileini bil-dirmekdedir:

Yksek kapnz hizmetcilerinin en aas sunar ki, Habb-i Serhendninvlidesi ile zevcesinin ve ismleri ayrca yazl olan kimselerin Beyt-l-ml-dan haklarnn alnabilmesi iin, yksek kapnz hademelerini bir ka mek-tbla zmdm. Bunlarn haklar olan ey, eer Dehliye gelmi ise, ken-dilerine verilmesi iin Mevln Alye emr buyurunuz. Bunlardan bir ka ve-kl gndermidir. Bir ka da, kendileri gelmidir. Eer bunlarn hakk Deh-liye getirilmemi ise, kendileri haytdadr ve i bandadrlar. Kendilerineden hisselerin tashhini diliyorlar. Sz dah uzatmamz saygszlk olur.

21YRMBRNC MEKTB

Bu mektb, eyh Muhammed Mekk bin hc Ms Lhorye yazl-mdr. Vilyet dereceleri ve vilyet-i Muhammediyyeyi bildirmekde ve ta-rkat-i Nakibendiyyeyi vmekdedir:

erefli mektbunuz bu zaf kleye geldi. Allah tel ecrinizi artdrsnve ilerinizi kolayladrsn ve zrnz kabl buyursun. nsanlarn en s-tn, en temizi aleyhi ve al lihi minessalevti efdalh ve minetteslm-ti ekmelh hurmetine, bu dy kabl buyursun! Kardelerime bildiri-rim ki: Ehlllahn (Fen) dedikleri, lmeden nce lmek hsl olmadkca,Allah telya kavuulamaz. Hatt, (fk)da, yan insann dnda bulu-nan uydurma putlara ve (Enfs)de, yan insann iinde bulunan nefsininisteklerine tapnmakdan kurtulamaz. slmn hakkatine kavuamaz. Tammn elde etmesi kolay olmaz. Nerde kald ki, bidler arasna karabilsinve Evliylar derecesine kavuabilsin. Bununla berber, bu fen makm, vi-

36

lyet derecelerine atlan ilk admdr. Bu yksek makm dah balangcdaele geer. Vilyetin balangc byle olursa, sonunun nasl olacan artkanlamaldr. Ban grnce sonunun ykseklii dnlmelidir. u frismsra ne gzel sylenmidir. Msra tercemesi:

Gl baemi gr de behrm anla!

u fris msra da yledir. Msra tercem