Visoka škola strukovnih studija za menadžment u saobraćaju-Niš

Seminarski rad

Predmet:

Menadžment u saobaćaju

Tema:

Poštanski saobraćaj

Student: Predmetni nastavni Branković Filip 123-P/10 Prof. dr Zoran lalić

SADRŽAJ:

1.Uvod.........................................................................................................................................32.Vrste transportnih sredstava u PTT saobraćaju.......................................................................5

2.1 Osnovni pojmovi...............................................................................................................52.2 Železnički transport..........................................................................................................62.3 Automobilski transport.....................................................................................................7

3. Literatura.................................................................................................................................9

2

1.Uvod

Poštanski saobraćaj ima za cilj da brzo, tačno, sigurno i neprekidno vrši prenos pisanih i na drugi način oblikovanih saopštenja, stvari i robe, novčanih doznaka, govornih i negovornih informacija za sve korisnike u unutrašnjem i međunarodnom saobraćaju.

Poštanski saobraćaj je sistem u kojem svi delovi funkcionišu povezano, što je omogućeno tehničkim jedinstvom poštanske mreže i jedinstvenom tehnologijom u obavljanju poštanskih usluga. Poštanski saobraćaj se javlja kao posrednik između velikog broja korisnika u prenosu informacija, robe, poslovne korespodencije i drugih pošiljaka i time doprinosi unapređenju privrednog i kulturnog razvoja zemlje.

Principi na kojima se zasniva organizacija modernog poštanskog saobraćaja, kao što su dostupnost poštanskih usluga, sigurnost i brzina u prenosu poštanskih pošiljaka, unapređenje kvaliteta, omogućavaju pošti da odgovori sve složenijim zahtevima savremenog okruženja i tržišta.

Pošta predstavlja vitalni deo ekonomske infrastrukture naše zemlje i od velikog je značaja da spremna dočeka promene na sve zahtevnijem tržištu i ponudi savremene usluge (kao što su: PostNet, EMS, Pošiljka sa plaćenim odgovorom, ekspresni prenos pošiljaka PTT-DHL).

Značajna uloga u procesu pružanja poštanskih usluga pripada organizaciji rada u svim fazama prenosa poštanskih pošiljaka (prijem, otprema, transport, uručenje) kao i ekonomično korišćenje svih raspoloživih tehničkih sredstava u poštanskom saobraćaju. U ovom radu analizira se transport - kao jedna od faza u prenosu pošiljaka i to transport na tzv. I transportnom nivou koji obuhvata linije koje povezuju poštanske centre prerade odnosno poštanske centre pripreme sa jedinicama poštanske mreže koje pripadaju području tog centra. Težište rada je na rešavanju jednog od osnovnih zadataka organizacije prevoza pošiljaka na I transportnom nivou odnosno prevoz zaključaka od PC1 ka JPM2 s ciljem dalje prerade i uručenja pošiljaka primaocima.

Prema Generalnom planu, poštansko-transportna mreža Srbije formirana je na principu tri nivoa prevoza:

 1) prvi transportni nivo - transportne veze na području poštanskog

centra

1 Poštanski centar2 Jedinica poštanske mreže

3

2) drugi transportni nivo - transportne veze na području glavnog poštanskog centra

3) treći transportni nivo - obuhvata međunarodne tranzitne, dolazne i polazne veze.

 Prvi nivo prevoza obuhvata linije koje povezuju PC sa JPM za

pružanje usluga korisnicima, koje pripadaju području tog centra u cilju tzv. koncentracije i difuzije pošiljaka.

Drugi nivo prevoza čine linije između pojedinih PC posredstvom glavnih poštanskih centara, kao i linije između glavnih poštanskih centara međusobno. Prevoz na linijama drugog nivoa obavlja se u toku noći (od 2100 h do 500 h narednog dana).

Treći nivo prevoza čine linije kojima se obezbeđuje prevoz naših i tranzitnih zaključaka u međunarodnom poštanskom saobraćaju. Za pošiljke u međunarodnom saobraćaju nadležne su tzv. izmenične pošte kao specijalizovane jedinice za preradu poštanskih pošiljaka.

Zadatak organizacije prevoza poštanskih pošiljaka na prvom transportnom nivou je:

  da se koncentracijom poštanskih pošiljaka obuhvati celokupno

područje PC, odnosno da se pošiljke prevezu od jedinica za pružanje usluga korisnicima do jedinica poštanske mreže za preradu pošiljaka. Optimalno vreme prispeća u jedinice za preradu određuje se u zavisnosti od količina pošiljaka koje treba preraditi do otpreme i vremena neophodnog da se pošiljke nakon prerade prevezu do krajnjeg odredišta, ali, po poravilu, ono treba da bude do 2100 h;

da se difuzijom poštanskih pošiljaka obuhvate sve pošiljke koje su prispele u PC u toku noći, te da se prerade i prevezu u JPM radi uručenja primaocu, po pravilu, do početka radnog vremena JPM, a najkasnije do 1100h.

 Redom prevoza poštanskih pošuljaka (RP) za odgovarajuću godinu svaki PC utvrđuje sopstvene autohodove, vreme polaska i dolaska vozila itd. Svaka PTT organizacija mora predvideti najmanje jednu vezu u toku dana između PC i njemu pripadajućih JPM. Autohod je, u stvari, put motornog vozila od/ka PC do najudaljenije JPM u toku odvijanja procesa difuzije i koncentracije. Vreme dolaska i polaska prevoznih sredstava, kojima se obezbeđuje koncentracija i difuzija pošiljaka na području jednog PC, odnosno veze na I transportnom nivou prevoza, mora biti usklađeno sa polascima prevoznih sredstava na II i III transportnom nivou. Na ovaj način se obezbeđuje kontinuitet prevoza na linijama koje povezuju odgovarajući PC sa ostalim PC i glavnim poštanskim centrima.

4

Danas, u našoj zemlji, skoro 90% pošiljaka na I transportnom nivou se prevozi drumskim saobraćajem, bilo korišćenjem sopstvenih vozila, bilo vozila drugih javnih prevoznika.

2.Vrste transportnih sredstava u PTT saobraćaju

2.1 Osnovni pojmovi

Polazeći od samog imena, latinske reči transportus, može se reći da reč transport u suštini znači prenošenje ili prevoženje putnika i robe. To znači da transport predstavlja prevoz robe ili putnika između železničkih ili drumskih stanica, aerodroma ili luka i međusobno.

Transport kao deo privrede predstavlja, u suštini skup saobraćajnih sredstava i puteva, kao i pratećih sistema, opreme i uređaja neophodnih za nesmetano odvijanje procesa transporta.

Saobraćajna sredstva čine automobili, prikolice, poluprikolice (drumski saobraćaj), lokomotive i vagoni (železnički saobraćaj), brodovi, barže (vodeni saobraćaj), avioni (vazdušni saobraćaj).

Saobraćajni putevi su putevi specijalne namene za odgovarajuća vozila (putevi, pruge, reke...).

Prateću saobraćajnu infrastrukturu čine teretne i putničke stanice, terminali, utovarno-istovarne stanice, servisna i remontna mesta, sredstva veza i signalizacije itd.

Značaj transporta ogleda se i kroz angažovanje više od 10% zaposlenih u zemlji. Takođe, transportni sektor troši 60% naftnih derivata, 20% čelika, 80% olova, 70% plastike, 40% liva od lakih metala itd.

Jedan od glavnih pokazatelja nivoa razvoja jedne zemlje, upravo je nivo razvoja transporta.

Kao što je rečeno, ekonomski značaj transporta sastoji se u obezbeđivanju razvoja, veza i koordinaciji aktivnosti svih privrednih sektora.

Sociološki značaj transporta sastoji se u zapošljavanju velikog broja ljudi, boljem kvalitetu života, povećanju proizvodnje, iskorišćenju vremena i sl.

Kulturološki značaj transporta ogleda se u samom transportu, jer je i transport sam po sebi element kulture (turizam, putovanja, upoznavanja sa kulturama raznih naroda i civilizacija).

Politički značaj transporta ogleda se kroz činjenicu da se transportom razrešavaju svi operativni ciljevi i, eventualne, krizne situacije jedne zemlje.

5

Naučni značaj transporta manifestuje se kroz potrebu usavršavanja transporta i aktivnosti na tom planu.

Odbrambeni značaj transporta sastoji se u mogućnosti da se tokom vojnih operacija blagovremeno obavljaju premeštaji ljudstva i opreme.

Kao što se vidi, transport je strateški važan kompleks, koji u značajnoj meri, po različitim kriterijumima, odslikava snagu jedne države.

Po statistici na 1 km2 zemljine površine nalazi se 8,8 m pruge, 105 m puteva; 0,4 m rečnih linija. Sve ovo uz izuzetno neravnomernu raspoređenost po regionima (suvozemni putevi su u Aziji 10 puta kraći nego u Evropi, a pruge u Africi su 15 puta kraće nego u Severnoj Americi).

Transportni proces karakterišu tri osnovne faze i to:Utovar podrazumeva pripremu voznog sredstva, organizaciju

utovarnog mesta, sortiranje tovara i formiranje dokumentacije koja prati prevoz tereta.

Prevoz tovara je osnovna funkcija transporta. Složenost kretanja transportnih sistema (vozilo-tovar) zahteva posebnu pažnju pri izboru maršute i pri samom transportu.

Istovar je spuštanje tovara sa transportnog sredstva, na mesto za odlaganje i predaja tovara sa pratećom dokumentacijom.

2.2 Železnički transport

Železnički transport je vrsta transporta gde se prevoz robe vrši vagonima koji se kreću po pruzi uz lokomotivsku vuču. Osnovne karakteristike železničkog transporta su:

a) pozitivne Železnički saobraćaj, bilo robni ili putnički, izuzetno je nezavistan

od klimatskih i vremenskih prilika, uz visok stepen tačnosti i redovitosti. Železnicu karakteriše velika kvantitativna sposobnost prevoza, jer

može da prevozi velike količine na dugim relacijama. Takode prisutna je i kvalitativna komponenta prevoza, redovitost,

učestalost, udobnost (kola za spavanje i ručavanje, prevoz praćenih automobila, korišćenje mobilnih računara itd...).

Železnica može da ostvari visoku produktivnost rada upošljenih sredstava i radne snage, uz niže troškove prevoza po jedinici prevozne suluge u odnosu na drumski saobraćaj .

Pogodnost realizacije razvoja različitih oblika integralnog transporta, uz pogodnost aktiviranja industrijskih koloseka, kao i proširenje saradnje sa drumskim prevoznicima.

6

Železnica progresivno poboljšava bezbednost svojih usluga primenom sve veće kibernetizacije i automatizacije u tehnologiji prevoza putnika i robe.

Izuzetna sposobnost obavljanja masovnih prevoza, prilagodljivost sezonskim variranjima i tražnji na transportnom tržištu, kao i kompatibilnost sa sistemima gradskog saobraćaja velikih aglomeracija i industrijskih centara pri povezivanju gravitirajućih prigradskih naselja.

Izrazito manja potrošnja energije u odnosu na ostale vidove saobraćaja. Na predenom rastojanju od 1 km, drumsko vozilo potroši 2 do 5 puta, ili avion 4 do 8 puta više energije.

Železnica je na korišćenje fosilnih goriva upućena sa oko 50%, dok su ostali vidovi saobraćaja u potpunosti upućeni na njihovo korišćenje.

b) negativne ograničen manevar velika početna ulaganja itd.

2.3 Automobilski transport

Automobilski transport predstavlja vid drumskog transporta, kao najmasovniji oblik transporta za prevoz tereta na kratka i srednja rastojanja.

Osnovne karakteristike ovog transporta su:

a) pozitivne velika manevarska sposobnost izražena mobilnost autonomnost transportnih sredstava visoka brzina dostave dostava »od vrata do vrata« široki spektar primene

b) negativne velika ulaganja značajna energetska potrošnja niska produktivnost zagađenje životne okoline

2.4 Vodeni transportVodeni transport je jedan od najstarijih oblika transporta sa

sledećim karakteristikama:

7

a) pozitivne visoki prevozni kapacitet niska energetska potrošnja mali (relativno) ulozi kapitala

b) negativne spora brzina dostave sezonski prevoz uređenje plovnih puteva

2.5 Vazdušni transportVazdušni transport, kao univerzalni, ima preimućstvo u prevozu

putnika na srednjim i dugim linijama, na kojima se mogu prevoziti i određeni tereti.

Osnovne karakteristike vazdušnog transporta su:

a) pozitivne visoka brzina prevoza fleksibilnost manevar i operativnost relativno niža kapitalna ulaganja

b) negativne zavisnost od klimatskih uslova manje količine robe buka

8

3. Literatura

1. Prof.dr Svetolik Kostadinović, Saobraćajna prava i strategija razvoja

saobraćaja, Beograd, maj, 1996

2. Prof.dr Svetolik Kostadinović, Menadžment u saobraćaju, Niš 2010

3. www.wikipedia.com

9