Upload
others
View
7
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Mesleksel / Çevresel Maruziyetlerve
AstımDr. Dilşad Mungan
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ABDİmmünoloji ve Allerji BD
28 Mart 2017
Tanım, sınıflamaSıklıkHangi maddeler? Hangi meslekler?Tanı özellikleriTanı koymak neden önemli?
Plan
İş yeri ilişkili astım;İş ortamında maruz kalınan maddelere bağlı olarak ortaya çıkan veya iş ortamında tetiklenen astım
İşyeri ilişkili astım
Mesleksel astım
İşyerinde tetiklenen astım
Malo Jl, Vandenplas O. Immunology Allergy Clin N Am 2011;31: 645-662
Sınıflama
İşyerinde tetiklenen astım;Daha önceden var olan veya eş zamanlı başlayan astımın işyerinde maruz kalınan maddelerle tetiklenmesi, kötüleşmesi
Mesleksel astım;İş ortamında maruz kalınan maddelere bağlı olarak gelişen hava yolu inflamasyonu, duyarlılığı ve hava yollarının değişken obstrüksiyonudur
Etken işyerine spesifiktir
İşyeri ilişkili astım
Mesleksel astım
İşyerinde tetiklenen astım
İmmünolojik IgE aracılıIgE bağımsız
Nonimmünolojik(İrritana bağlı MA)
Akut irritana bağlı MA (RADS)
Düşük doz irritana bağlı MA
Malo Jl, Vandenplas O. Immunology Allergy Clin N Am 2011;31: 645-662
Sınıflama
Yetişkin astımlıların %10-25’i işyeri ilişkili astım
Lancet 2007;370(9584):336–41
Bakerly ND et al. Occup Med. 2008; 58(3):170
Çalışan toplumda yıllık insidans 42/milyon
MESLEK GRUBU PREVELANS(%)
Tarlo S (NEJM 2014) Genel toplum (n:7000) 10-25
Moscato G (Chest 2005) Kuaförler (n: 47) 51,1
XQ An (Zhongua Nei Zhi 2013) İzosiyanata maruz kalan
işçiler(n:366)
3
Wisniewska M (Ann Aller Asthma
Immunol 2013)
Fırıncılar(n:393) 44,5
Dumas O (Occup Environ Med 2012) Temizlik içileri (n:545) Erkek: 16,3 Kadın: 32,3
Walusiak J (Allergy 2004) Fırıncılar (n:287) 8,7
Renström A (Allergy 2011) Petshop çalışanları 22 (astım semptomları)
Espuga M (Int Arch Allergy Immunol
2011)
Kuaförler (n: 1334) 9,5
Taiwo O (JOEM 2006) Alüminyum işçileri (n: 12022) 9,6
Vila-Rigat R (Arch Bronconeumol 2015) Astım hastaları (n: 368) 18,2
MA PREVELANSI
MESLEK GRUBU PREVELANS(%)
Akpinar-Elci M (J Occup Environ Med,2002)
Kuaförler 14,6 İİA
Ucgun I (Allergy,1998) Otomobil ve mobilya boyacıları(n: 190)
9,6
Tutar N (Tuberk Toraks, 2011) Kot beyazlatma işçileri (n:44) 23,8 İİA
Kayhan S (Pulm Med,2013) Dökümhane işçileri (n: 61) 16,7 İİATemel O (Tuberk Toraks, 2010) Kaynakçılar (n:69) 22
Turgut T (Tuberk Toraks, 2005) Oto ve mobilya boyacıları (n:142) 3,5
Saygun M (JOEM, 2007) Silah fabrikası çalışanları (n: 196) 3,6
Akpinar-Elci M (Chest 2004) Çiçekçiler (n: 128) 14,1 İİA
Öner F ( Respiration 2004) Mobilyacılar (n: 47) 2,1Kılıçarslan Z (Solunum 1987)Görgüner M (Solunum 1995)
Dokuma sektörü 0,6-2
Çuhadaroğlu Ç (Solunum 1995) Sağlık çalışanı (latex) 14
Kılıçarslan Z (Solunum 1990) Fırıncı 5
Türkiye verileri
İİA: İşyeri ilişkili Astım
European Community Respiratory Health Survey (ECRHS)
Meslek Astım riski1. Çiftçiler 2.622. Boyacılar 2.343. Plastik işçileri 2.204. Temizlik işinde çalışanlar 1.975. Spray boyacılar 1.966. Tarım işçileri 1.79.29.
Kogevinas M et al. Lancet 1999; 353(9166):1750–4
Yüksek molekül ağırlıklıUn, tahıl, α amilaz, yumurta Fırıncı, pastacıFare, sıçan, kobay, kedi, köpek Lab çalışanı, veterinerLateks Sağlık çalışanıDeterjan enzimleri Deterjan endüstrisiDeniz ürünleri Deniz ürünü işçileriDüşük molekül ağırlıklıDiizosiyanatlar Spray Boyacıları, poliüretan
işçileriPersulfatlar KuaförlerAsid anhidridler Plastik, boya, insektisid
endüstrisiGluteraldehit, metakrilat Sağlık çalışanlarıTahta tozu Marangozlar, odun işçileriMetaller Metal işçileri
Mesleksel astıma yol açan maddeler ve meslekler
Moscato G et al. Allergy 2012; 67: 491-501
En sık görülen nedenler
Etkenler
İzosiyanatlarUn ve tahılLateksHayvanlarAldehitlerTahta tozu
Meslekler
Spray boya yapanlarFırıncı ve pastacıSağlık çalışanıKimya endüstrisinde çalışanlarVeteriner, laborantGıda işleyenlerKuaförler
Baur X et al. Eur Respir Rev 2012; 21(124): 125-139
Meslekler Sıklık (%)Ev hanımı 40Büroda çalışanlar 6.7Tekstil işçileri 4.1Öğrenci 3.8Hastane çalışanları 3.5 Temizlik işinde çalışanlar
2.9
Çiftçi 2.9Öğretmen 2.6Tezgahtar 2.6Şöfor 2.6
Toplam 160 kişi (%46.4) işyerinde toz veya dumana maruz kalmış
Olguların %43’ü evde temizlik malzemelerine maruz kalıyor
Mungan D ve ark. J Epidemiology değerlendirmede
Astımlı hastalarda meslek dağılımı ve işyeri -semptom ilişkisi: Çok merkezli, ulusal, anket tabanlı bir çalışma
TIBBİ TANI ≠ YASAL TANI
İşyeri ilişkili astım tanısı için:Astım tanısı olmalıAstım semptomları iş ortamı ile ilişkili olmalı
+Mesleksel astıma yol açma potansiyeli olan bir maddeye maruz kalmakİşyerinde olduğu zamanlarda PEF veya FEV1 değerlerinde anlamlı düşmeİşyerinde olduğu zamanlarda bronş aşırı duyarlılığında değişiklikMaruz kalınan madde ile spesifik provokasyon testinin pozitifliği
American College of Chest Physicians
Anamnez
Medikal öykü İş ve Meslek öyküsü
İşin özellikleriKronolojik iş öyküsüMaruz kalınan maddelerEndüstri alanıİşyerinin özellikleriKoruyucu önlemler?Diğer çalışanlarda benzer şikayetler var mı?
Semptomların başlama zamanıHalen çalışılan işten önce şikayetlerin olup olmadığıDaha önce astım tanısı?Semptomların çalışma ve tatil dönemlerindeki seyriİlaç kullanım öyküsü
Curr Allergy Asthma Rep (2014) 14:431
İşyeri ilişkili astım tanısı için:Astım tanısı olmalıAstım semptomları iş ortamı ile ilişkili olmalı
+Mesleksel astıma yol açma potansiyeli olan bir maddeye maruz kalmakİşyerinde olduğu zamanlarda PEF veya FEV1 değerlerinde anlamlı düşmeİşyerinde olduğu zamanlarda bronş aşırı duyarlılığında değişiklikMaruz kalınan madde ile spesifik provokasyon testinin pozitifliği
American College of Chest Physicians
İzosiyanatlarUn ve tahılLateksHayvanlarAldehitlerTahta tozuAnhidridlerPersulfatLateks
İşyeri ilişkili astım tanısı için:Astım tanısı olmalıAstım semptomları iş ortamı ile ilişkili olmalı
+Mesleksel astıma yol açma potansiyeli olan bir maddeye maruz kalmakİşyerinde olduğu zamanlarda PEF veya FEV1 değerlerinde anlamlı düşmeİşyerinde olduğu zamanlarda bronş aşırı duyarlılığında değişiklikMaruz kalınan madde ile spesifik provokasyon testinin pozitifliği
American College of Chest Physicians
PEF izlem örneği
İmmünolojik testler
Deri testleriPrick
Spesifik IgE
Spesifik provokasyon testi kabin - Finlandiya
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi
İzosiyanat – Oto boyacısı
İzosiyanat – oto boyacısı için hazırlık
Tahta tozu - marangoz
Saç boyasıKuaför
?
2,73 2,77 2,56 2,51 2,49 2,67 2,50 2,51 2,57 2,51 2,16 2,78 2,56 2,22 1,55 2,50 1,61 1,8211:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00
hastanede işyeriSeri 2 1Seri 1 2,73 2,77 2,56 2,51 2,49 2,67 2,50 2,51 2,57 2,51 2,16 2,78 2,56 2,22 1,55 2,50 1,61 1,82
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
2,50
3,00
3,50
4,00FE
V1 m
lİşyerinde izlem
TIBBİ TANI ≠ YASAL TANI
n %
Boyacı 26 19.7
Metal İşçisi 20 15.2
Kaynakçı 17 12.9
Tekstil İşçisi 9 6,8
Marangoz 9 6,8
PVC-plastik işçisi 8 6,1
Maden işçisi 7 5,3
Fırıncı 6 4,5
Tamirci 5 3,8
Diğer * 25 18.9
Toplam 132 100
•Temizlik İşçisi:4•Seramik İşçisi:3 •İnşaat İşcisi:3 •Matbaa:2 •Alçı-kalıpçı: 2•Labaratuar malzemeleri üretimi:1•Kuaför: 1•Çöpçü:1
•Asfalt İşçisi:1•Diş Teknisyeni:1•Hemşire: 1• Melamin-press:1•Naftalin fabrikasında işçi:1, •Deterjan Fabrikasında işçi:1,• Bulaşıkçı: 1
J Asthma 2017 Ocak
132 hasta
Yetersiz bilgi%16.7, n=22
Yasal süreç devam ediyor %47, n=62
Yasal karara ulaşılmış36.3%, n=48
Yasal süreç
•Ortalama yasal süreç:10 ay (2-53ay)•7 hastaya %10 üzerinde malüliyet oranı ile maaş bağlanmış
Tıbbi tanı yasal tanı ile %83 örtüşüyor
Halen çalışmakta olan hastalarda daha yüksek oranda MA tanısına ulaşıldığı ve yasal tanıyla örtüştüğü görülmüştür.
Tıbbi MA tanısında esas güçlük çekilen grubun işi bırakmış olgular olduğu ve bu grupta spesifik bronş provokasyon testinin önem kazandığı düşünülmektedir.
Kişinin iş yeri ortamı hakkında bilgi sahibi olmanın ve iş yeri hekimi ilebirlikte çalışmanın medikolegal tanı süreçini olumlu yönde etkileyeceğive uyumu arttıracağı düşüncesindeyiz.
Prognoz
Maruziyet devam ederse hastalık
ilerler
Bireysel bazda
progresyonderecesini öngörmek
mümkün değil
Hastalığın progresyonhızı kişiden
kişiye farklılık gösterir
Cowl C. Chest 2011;139 (3): 674-81
Temas kesildiğinde astım hastaların 1/3 ünde düzelebilir
Tanı konduğunda SFT’nin normal olmasıSemptom süresinin kısa olmasıMaruziyet süresinin kısa olması
Rachiotis G et al. Thorax 2007;62:147-152
Tedavide temel prensipler
Maruziyetin engellenmesi – işi bırakma
Temasın azaltılması – işe devam
Farmakolojik tedavi
Allerjen spesifik immünoterapi
Cowl C. Chest 2011;139 (3): 674-81
Mesleksel astımda korunma
MA tanısıyla birlikte
TERSİYER
SEKONDER
PRİMER
Fishwick D et al. Thorax 2008;240-250
Primer korunmaya örnek: Lateks Allerjisi
Smith AM. Immunol Allergy Clin N Am 663-75