16
Məntiqi düşünmə qabiliyyətinin yoxlanılması üzrə izahlı test tapşırıqları nümunələrindən ibarət metodiki vəsait Metodik vəsaitlə bağlı sual və təkliflərinizi [email protected] ünvanına göndərməyinizi xahiş edirik. Dövlət qulluğuna qəbulla bağlı keçirilən müsabiqənin test imtahanlarında istifadə olunacaq məntiqi düşünmə qabiliyyətinin yoxlanılması üzrə test bloku aşağıdakı 3 bölməyə aid test tapşırıqlarından tərtib olunur: Sözlə bağlı (verbal) testlər Fiqurla bağlı testlər Məntiqi-riyazi testlər Sözlə bağlı (verbal) testlər 1. Mətnin və ya cümlənin məntiqi tamamlanması 2. Digərlərindən fərqlənən sözün seçilməsi 3. Ümumi olan cəhətin müəyyən edilməsi 4. Analogiyaya görə sözün seçilməsi 5. Anaqramlar 6. Mətnin məntiqi təhlili Şəkil və fiqurla bağlı testlər 1. Analogiyaya görə şəklin seçilməsi 2. Şəklin məntiqi tamamlanması 3. Digərlərindən fərqlənən fiqurun seçilməsi 4. Fiqurların müxtəlif kombinasiyalarının qurulması 5. Fiqurun perimetr və sahəsinin tapılması Məntiqi-riyazi testlər 1. Riyazi qanunauyğunluğun tapılması 2. Tərəzilər 3. Şəkil-ədəd əlaqələri 4. Cədvəl 5. Məntiqi-riyazi məsələlərin həlli 6. Şifroqramlar 7. Riyazi əməllər 8. Qrafik və diaqram şəklində verilənlərin təhlili Test tapşırıqları nümunələri Aşağıda bütün bölmələr üzrə test tapşırıqlarının nümunələri təqdim edilmişdir. Bu nümunələr test tapşırıqlarının növləri ilə tanış olmağa imkan verir və onların yerinə yetirilməsi üçün müəyyən faydalı vərdişlərin qazanılmasınaxidmət edir. Sözlə bağlı (verbal) testlər Sözlə bağlı (verbal) bölməyə aid olan testlərlə söz ehtiyatının zənginliyi, sözlə ifadə olunmuş məlumatı təhlil etmə, sintez etmə, müqayisə etmə, ümümiləşdirmə, mücərrədləşdirmə, müxtəlif sözlərin istifadəsində incəlikləri hiss etmə qabiliyyətləri yoxlanılır. 1. Mətnin və ya cümlənin tamamlanması Nümunə 1. Mətni məntiqi cəhətdən tamamlayın: “Yeni kitabımı düymələrinə axırıncı dəfə on il əvvəl toxunduğum yazı maşınımla yazdım. Yazmağa başladıqda əvvəlki kimi sürətli deyildim, amma qısa zaman ərzində sürətimi artıra bildim. Çap maşınından istifadə etmək velosiped sürməyə bənzəyir. ...A) Velosiped sürərkən ən çox fəaliyyət göstərən ayaqlarımız, çap maşınında isə əllərimiz olur. 1

Metodiki vəsaiti yükləyin

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Metodiki vəsaiti yükləyin

Məntiqi duumlşuumlnmə qabiliyyətinin yoxlanılması uumlzrə izahlı test tapşırıqları nuumlmunələrindən ibarət metodiki vəsait

Metodik vəsaitlə bağlı sual və təkliflərinizi raliyevcscgovaz uumlnvanına goumlndərməyinizi xahiş edirik

Doumlvlət qulluğuna qəbulla bağlı keccedilirilən muumlsabiqənin test imtahanlarında istifadə olunacaq məntiqi duumlşuumlnmə qabiliyyətinin yoxlanılması uumlzrə test bloku aşağıdakı 3 boumllməyə aid test tapşırıqlarından tərtib olunur

Soumlzlə bağlı (verbal) testlər Fiqurla bağlı testlər Məntiqi-riyazi testlər

Soumlzlə bağlı (verbal) testlər1 Mətnin və ya cuumlmlənin məntiqi tamamlanması2 Digərlərindən fərqlənən soumlzuumln seccedililməsi3 Uumlmumi olan cəhətin muumləyyən edilməsi4 Analogiyaya goumlrə soumlzuumln seccedililməsi5 Anaqramlar6 Mətnin məntiqi təhlili

Şəkil və fiqurla bağlı testlər1 Analogiyaya goumlrə şəklin seccedililməsi2 Şəklin məntiqi tamamlanması3 Digərlərindən fərqlənən fiqurun seccedililməsi4 Fiqurların muumlxtəlif kombinasiyalarının qurulması5 Fiqurun perimetr və sahəsinin tapılması

Məntiqi-riyazi testlər1 Riyazi qanunauyğunluğun tapılması2 Tərəzilər3 Şəkil-ədəd əlaqələri4 Cədvəl5 Məntiqi-riyazi məsələlərin həlli6 Şifroqramlar7 Riyazi əməllər8 Qrafik və diaqram şəklində verilənlərin təhlili

Test tapşırıqları nuumlmunələriAşağıda buumltuumln boumllmələr uumlzrə test tapşırıqlarının

nuumlmunələri təqdim edilmişdir Bu nuumlmunələr test tapşırıqlarının noumlvləri ilə tanış olmağa imkan verir və onların yerinə yetirilməsi uumlccediluumln muumləyyən faydalı vərdişlərin qazanılmasınaxidmət edir

Soumlzlə bağlı (verbal) testlər

Soumlzlə bağlı (verbal) boumllməyə aid olan testlərlə soumlz ehtiyatının zənginliyi soumlzlə ifadə olunmuş məlumatı təhlil etmə sintez etmə muumlqayisə etmə uumlmuumlmiləşdirmə muumlcərrədləşdirmə muumlxtəlif soumlzlərin istifadəsində incəlikləri hiss etmə qabiliyyətləri yoxlanılır

1 Mətnin və ya cuumlmlənin tamamlanması

Nuumlmunə 1Mətni məntiqi cəhətdən tamamlayınldquoYeni kitabımı duumlymələrinə axırıncı dəfə on il əvvəl toxunduğum yazı maşınımla yazdım Yazmağa başladıqda əvvəlki kimi suumlrətli deyildim amma qısa zaman ərzində suumlrətimi artıra bildim Ccedilap maşınından istifadə etmək velosiped suumlrməyə bənzəyir rdquoA) Velosiped suumlrərkən ən ccedilox fəaliyyət goumlstərən

ayaqlarımız ccedilap maşınında isə əllərimiz olurB) Bu vasitələrdən istifadə insana yorucu gəlsə də

sevdiyin işi goumlrərkən bunların fərqinə varmırsanC) İllərlə istifadə etməsən belə necə istifadə ediləcəyini

unutmursanD) Hər ikisi fiziki cəhətdən ağır olsa da insanın işini

xeyli asanlaşdırırE) Muumlasir doumlvrdə ccedilap maşınını kompuumlter velosipedi isə

motosiklet əvəz edirHəlli Digər cavab variantları sonuncu cuumlmlənin məntiqi tamamlanması uumlccediluumln bu və ya digər şəkildə uyğun gəlsə də buumltoumlvluumlkdə mətni mənaca tamamlayan cuumlmlə C variantında verilmişdir Duumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 2Cuumlmlənin doğru mənasını tamamlayan cavabı tapınNahar ola bilməz

A) stolsuz B) qab-qacaqsızC) qidasız D) susuzE) stulsuz

Həlli Nahar uumlccediluumln ən muumltləq olanı qidadır Qida olmazsa nahar ola bilməz Duumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 3Atalar soumlzuumlnuuml tamamlayınYalanccedilının olmaz

A) ağlı B) dili C) qohumuD) qonşusu E) yaddaşı

Həlli Atalar soumlzuumlnə goumlrə yalanccedilının yaddaşı olmazDuumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 4ldquol gc sl gcrdquo atalar soumlzuumlndəki duumlşmuumlş saitlər sırasını tapın

A) e o uuml uuml uuml uuml B) uuml uuml e uuml uuml iC) e e uuml uuml u uuml D) uuml uuml e uuml e uumlE) e e uuml uuml uuml e

Həlli Atalar soumlzuuml ldquoEl guumlcuuml sel guumlcuumlrdquo olduğundan yerləri dəyişik verilmiş saitlərin duumlzguumln sıralanması belədir e uuml uuml e uuml uuml Duumlşuumlnduumlruumlcuuml olması uumlccediluumln cavab variantında saitlərin sıralanma ardıcıllığı məqsədli şəkildə dəyişdirilmişdirDuumlzguumln cavab D-dir

2 Digərlərindən fərqlənən soumlzuumln seccedililməsi

1

NuumlmunəDigərlərindən fərqlənən soumlzuuml tapın

A) ccedilaqqal B) tuumllkuuml C) qoyunD) pişik E) it

Həlli Verilmiş variantlardan yalnız qoyun ət yemir otla qidalanırDuumlzguumln cavab C-dir

3 Uumlmumi olan cəhətin muumləyyən edilməsi NuumlmunəHacı Zeynalabdin Şirvani Fernand Magellan Mixail Lazaryev Ceyms Kuk və Piri Rəisi birləşdirən uumlmumi cəhəti tapın

A) həkim B) səyyah C) muumlnəccimD) şair E) astronom

HəlliAdları ccediləkilən buumltuumln şəxslər məşhur səyyah olmuşlarDuumlzguumln cavab B-dir

4 Analogiyaya goumlrə soumlzuumln seccedililməsi

NuumlmunəVerilən soumlzlər cuumltuuml arasındakı məntiqi əlaqəyə analoji olan variantı tapın (soumlzlərin ardıcıllığı nəzərə alınmalıdır)

həkimterapevtA)dosent ndash aspirant B)cinayətkar ndash qatilC)bəstəkar ndash şair D)uşaq ndash adamE)diktor ndash rejissor

Həlli Tapşırıqda verilən ldquohəkim ndash terapevtrdquo soumlzləri arasında məntiqi əlaqə var terapevt muumltləq həkimdir Başqa soumlzlə ldquoterapevtrdquo anlayışı ldquohəkimrdquo anlayışının alt ccediloxluğudur Uyğun olaraq demək olar ki qatil də cinayətkardırDuumlzguumln cavab B-dir

5 Anaqramlar

NuumlmunəAnaqramlardan biri ccedilay adını bildirmir

A) zmanoa B) seyyine C) mspsiiisD) prend E) ltabik

Həlli Buumltuumln cavablarda soumlzlər anaqram şəklində verilmişdir A cavabındakı anaqram Amazon B-də Yenisey C-də Missisipi D-də Dnepr E-də isə Baltik oxunmalıdır Goumlruumlnduumlyuuml kimi Amazon Yenisey Missisipi Dnepr ccedilay adları Baltik isə dəniz adıdırDuumlzguumln cavab E-dir

6 Mətnin məntiqi təhlili

NuumlmunəNərmin Rəna Nilufər və Aysel muumlxtəlif ccedilalğı alətlərində (pianoda kamanccedilada skripkada arfada) ifa edə bilirlər Lakin hər biri ancaq bir alətdə ccedilala bilir Eyni zamanda onların hər biri bir xarici dil bilir (ingilis alman fransız və ispan) Məlumdur ki1 Skripkada ccedilala bilən qız ispan dilini bilir2 Rəna arfada və pianoda ccedilalmır və ingilis dilini bilmir

3 Nərmin də arfada və pianoda ccedilalmır və ingilis dilini bilmir4 Nilufər fransız dilini bilir lakin arfada ccedilala bilmir

Aysel hansı alətdə ifa edir və hansı xarici dili bilirA) arfa ingilis dili B) arfa ispan diliC) skripka ispan dili D) kamanccedila ispan diliE) kamanccedila alman dili

Həlli Cədvəl qurmaqla məsələnin həllinə nəzər yetirək 2-ci şərtə əsasən ldquoRənardquo sətri ilə ldquopianordquo ldquoarfardquo ldquoingilisrdquo suumltunlarının kəsişdiyi xanalarda ccedilıxma işarəsini yazaq

3-cuuml şərtə əsasən Nərmin də bu alətlərdə ccedilalmır və ingilis dilini bilmir Bu şərti də cədvəldə ccedilıxma işarəsi ilə qeyd edək

4-cuuml şərtə əsasən Nilufər fransız dilini bilir lakin arfada ccedilala bilmir

Bu şərti də uyğun xanalarda toplama və ccedilıxma işarələrini yazmaqla goumlstərək Onda ldquoNilufərrdquo sətri ilə ldquoingilisrdquo ldquoalmanrdquo və ldquoispanrdquo suumltunlarının kəsişdiyi xanalarda ccedilıxma işarəsini yazırıq Digər tərəfdən əgər Nilufər fransız dilini bilirsə onda Nərmin Rəna və Aysel bu dili bilmirlər Bunu uyğun xanalarda ccedilıxma işarəsini yazmaqla qeyd edirik Cədvəldən goumlruumlnuumlr ki Aysel arfada ccedilalır və ingilis dilini bilir Buumltuumln bu deyilənlərdən sonra cədvəl aşağıdakı şəkildə olur

Adı

ccedilalğı aləti xarici dil

pian

o

kam

anccedila

skri

pka

arfa

ingi

lis

fran

sız

alm

an

ispa

n

Nərmin - - - -Rəna - - - -

Nilufər + - - - - + - -Aysel - - - + + - - -

Duumlzguumln cavab A-dır

Şəkil və fiqurlarla bağlı testlərFiqurla bağlı testlər vizual məlumatı təhlil etmə fəza

təsəvvuumlruumlnuumln inkişaf səviyyəsinimuumləyyən etmə muumlqayisə etmə sintez etmə uumlmumiləşdirmə muumlcər-rədləşdirmə qabiliyyətlərini yoxlayır

1 Analogiyaya goumlrə şəklin seccedililməsi

Nuumlmunə 1Qanunauyğunluğu muumləyyən edin və ldquordquo işarəsi yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) B) C)

D) E)

2

Həlli Goumlruumlnduumlyuuml kimi birinci sıradakı sağdakı şəkil soldakından onun saat əqrəbinin hərəkəti istiqamətində 900

doumlndərilməsi nəticəsində alınmışdır Analoji qaydada ikinci sıradakı soldakı şəkli doumlndərərək C cavabında goumlstərilən şəkli ala bilərikDuumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn fiquru tapın

A) B) C)

D) E)

Həlli Birinci sırada sol səkildəki kvadratı diaqonalları vasitəsi ilə 4 bərabər hissəyə boumllsək sağ şəkildəki fiqur alınır Goumlruumlnduumlyuuml kimi yalnız E cavabındakı uumlccedilbucaq 4 bərabər hissəyə boumlluumlnuumlrDuumlzguumln cavab E-dir

2 Şəklin məntiqi tamamlanması

Nuumlmunə 1Qanunauyğunluğu muumləyyən edin və ldquordquo işarəsi yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) B) C)

D) E)

Həlli Şəkildə hər sətir uumlzrə yerləşən ilk iki fiqur uumlst-uumlstə qoyulduqda uumlst-uumlstə duumlşən eyni hissələr silinir və qalan hissələr uumlccediluumlncuuml fiquru əmələ gətirir Bu qayda ilə uumlccediluumlncuuml sətirdə yerləşən ilk iki fiqur da uumlst-uumlstə qoyulduqda eyni fiqurlar olan kvadratlar silinir və nəticədə qalan fiqur uumlccedilbucaq olur Duumlzguumln cavab A-dır

Nuumlmunə 2Qanunauyğunluğu muumləyyən edin və ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) B) C)

D) E)

Həlli Şəkildə dairə romb və kvadrat kimi uumlccedil fiqur goumlstərilmişdir Hər fiqurdan uumlccedil ədəddir Hər sətir və suumltunda

fiqurların və -uuml ştrixlənmişdir ldquordquo işarəsinin yerinə

hissəsi ştrixlənmiş romb yerləşməlidirDuumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) B) C)

D) E)

Həlli Şəkildə bərabərliyin sol tərəfindəki fiqurların toplanması nəticəsində alınan fiqurun sağ tərəfdə bir hissəsi goumlstərilmişdir Bərabərliyin sağ tərəfində yekun fiqurun alınması uumlccediluumln ccediləkilməmiş xətləri muumləyyənləşdirərək ccedilatışmayan fraqmenti tapırıqDuumlzguumln cavab E-dir

3 Digərlərindən fərqlənən fiqurun seccedililməsi

NuumlmunəDigərlərindən fərqlənən fiquru tapın

A) B)

C) D) E)

3

+ +

Həlli A cavabındakı fiqurdan başqa buumltuumln fiqurlar bir-birindən 900 saat əqrəbinin hərəkəti istiqamətində doumlndərməklə alınırDuumlzguumln cavab A-dır

4 Fiqurlarla məntiqin digər formaları

Nuumlmunə 1 işarəsinin yerinəuyğun gələn fiquru tapın

A) B) C)

D) E)

Həlli Goumlruumlnduumlyuuml kimi E cavabında goumlstərilən fiquru 900 saat əqrəbinin hərəkəti istiqamətində doumlndərərək şərtdə verilmiş fiqurda yerinə qoysaq beşbucaqlı alınarDuumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 2Verilmiş kublar muumləyyən qayda uumlzrə duumlzuumllmuumlşlər Bu qaydaya əməl edərək noumlvbəti kubu tapın

A) B) C)

D) E)

Həlli Şəkildə eyni kub oturacağından qaldırılmadan ona perpendikulyar ox ətrafında saat əqrəbinin hərəkəti istiqamətində 900 doumlndərilir və hər dəfə sağ tərəfdəki uumlz qabağa keccedilir Duumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 3Aşağıda eyni kubun muumlxtəlif goumlruumlntuumlləri verilmişdir Bu kubun accedilılışını tapın

A) B)

C) D)

E)

Həlli Şəkildə ağ rəngli kvadratla ağ dairə qonşu uumlzlər uumlzərində yerləşdiyi halda A cavabında qarşı uumlzlərdə yerləşdiyi goumlstərilmişdir Rənglənmiş kvadrat və diaqonallar uumlzrə kəsişən xətlər əslində qonşu uumlzlərdə yerləşdiyi halda B cavabında qarşı uumlzlərdə yerləşmişdir Ağ rəngli kvardat olan uumlzlə toplama işarəsi olan uumlz qonşu olduğu halda C cavabında onlar qarşı uumlzlər uumlzərində goumlstərilmişdir E cavabında da diaqonallar uumlzrə kəsişən xətlər olan uumlzlə toplama işarəsi olan uumlz bir-birinin qarşısında goumlstərildiyi halda verilmiş kubda onlar qonşu uumlzlərdədir Yalnız D cavabındakı kubun accedilılmış halı şərtdə verilmiş kuba uyğundurDuumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə 4ldquordquo işarələrinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) T P B) P N C) P M D) T N E) L N

Həlli Sol şəkildəki dairələr sağ şəkildə muumlxtəlif istiqamətlərdə hərəkət edərək yerlərini dəyişiblər Sol şəkildəki dairələrin sağ şəkildəki hansı dairələrə uyğun olduğunu muumləyyənləşdirmək uumlccediluumln dairələrdən ccedilıxan xətlərə diqqət yetirməliyik Goumlruumlnduumlyuuml kimi sol şəkildə 3 dairədən (M L P) 3 xətt 2 dairədən (T N) 2 xətt və 1 dairədən (K) 1 xətt ccedilıxır Sağdakı şəkildə tapmalı olduğumuz X və Y dairələrindən iki xətt ccedilıxdığından onlardan birinin T digərinin N olduğunu muumləyyənləşdiririk Sağ şəkildəki N-dən fərqli olaraq T bir xətti olan K dairəsi ilə bir dairə vasitəsilə əlaqəlidir Sağdakı şəkildə belə əlaqə X dairəsinə aid olduğundan X=T muumlvafiq olaraq Y=N olduğunu muumləyyənləşdiririkDuumlzguumln cavab D-dirNuumlmunə 5ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn fiquru tapın

4

N M

LP

T K Y

X

X = Y =

A) B) C)

D) E)

Həlli Kvadratın iccedilindəki qara dairə 1 addım sola qara kvadrat 1 addım sola ulduz 1 addım sağa uumlccedilbucaq isə 1 addım sağa doğru hərəkət edirDuumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə 6Verilən kvadratda gizlədilmiş fiquru tapın

A)1B) 2C) 3D) 4E)5

Həlli Qarışıq xəttlərin iccedilərisində fiquru axtararkən şərtdə soruşulan fiqurların dəqiq forması və oumllccediluumlləri nəzərə alınmalıdır

Duumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 7Vərəq şəkildə goumlstərilən qaydada qatlanmışdır Son qatlanmış vəziyyətdə vərəqin uumlzərində qara kvadratla işarə qoyulmuşdur Həmin işarənin moumlvqeyini muumləyyən edin

A) 2B 2C 5B 5C B) 3A 3B 6A 6BC) 3B 3C 6B 6C D) 3C 3D 5C 5DE) 2A 2B 4A 4B

Həlli Şəkildən goumlruumlnduumlyuuml kimi vərəq qatlandıqdan sonra onun frac14 hissəsinə bərabər olan parccedila əmələ gəlmişdir Sağ tərəfdəki vərəqdən goumlruumlnduumlyuuml kimi hər bir frac14 hissədə 6 qara

kvadrat yerləşir Şəkilə əsasən işarə olunmuş qara kvadratın moumlvqeyinin 2B olduğunu goumlrə bilərik Buna muumlvafiq olaraq simmetriya əsasında digər hissələrdə həmin kvadratın moumlveyinin 2C 5B 5C olduğunu muumləyyən edirikDuumlzguumln cavab A-dır

5 Fiqurun perimetr və sahəsinin tapılması

Nuumlmunə 1Fiqurun perimetrini tapın

A) 16a B) 18a C) 20a D) 22a E) 24a

Həlli Şəkildəki fiqurun bir ccedilox tərəflərinin a-ya bərabər olduğu goumlruumlnuumlr Oumllccediluumlsuuml goumlstərilməyən tərəfləri də analogiyaya goumlrə tapırıq Qırıq xətlərin koumlməkliyi ilə a-ların qarşılarında yerləşən tərəflərin də a-ya bərabər olduğunu muumləyyənləşdiririk Fiqurun perimetri onun buumltuumln tərəflərinin cəminə bərabər olduğuna goumlrə şəkildəki fiqurun perimetri 20a-ya bərabərdirDuumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 2Fiqurun sahəsini tapın

A) 14a2 B) 15a2 C) 16a2 D) 17a2 E) 18a2

Həlli İlk olaraq fiqurun tərəflərini hesablayırıq Fiqurun bir ccedilox tərəflərinin a və ya 2a-ya bərabər olduğu goumlruumlnuumlr Oumllccediluumlsuuml goumlstərilməyən tərəfləri isə analogiyaya goumlrə tapırıq Qırıq xətlərin koumlməkliyi ilə a və 2a-ların qarşılarında yerləşən tərəfləri muumləyyənləşdiririk

Tərəfləri tapdıqdan sonra şəkildə goumlstərilən fiqurun sahəsini hesablamaq uumlccediluumln onu ayrı-ayrı duumlzbuumlcaqlılara ayırmaq olar Məlum olduğu kimi duumlzbucaqlının sahəsi onun eninin uzununa hasilinə bərabərdir Onda fiquru əmələ gətirən duumlzbucaqlıların sahələrinin cəmi bu fiqurun sahəsinə bərabər olacaqdır6a2+3a2+2a2+a2+4a2+a2=17a2

Duumlzguumln cavab D-dir

Məntiqi-riyazi testlər

5

reg reg

I II III

reg

IV

1 2 3 4 5

aa

aa

a

a

a

a

a

a

2a

2a

2a

3aa

a

aa

a

a

Bu boumllmə ədəd və kəmiyyətlər arasında olan qanunauyğunluğu muumləyyən etmək qabiliyyətini və eyni zamanda riyazi təfəkkuumlruumln inkişaf səviyyəsini qiymətləndirməyə koumlmək edir

1 Riyazi qanunauyğunluğun tapılması

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın + = 6

+ = 10 reg =

+ = 8

A) 6 B) 5 C) 4 D) 2 E) 1

Həlli Sistemin I və III tənliklərini tərəf-tərəfə toplasaq 2∆+(+) =14 alarıq II tənlikdən +=10 olduğunu nəzərə alsaq 2∆+10=14 2∆=4∆=2 olarDuumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

3 7 10 20 24 27 54 A) 51 B) 52 C) 53 D) 54 E) 58

Həlli Verilmiş ardıcıllıqda aşağıdakı qanunauyğunluq var

Goumlruumlnduumlyuuml kimi ldquordquo işarəsinin yerinə 54+4=58 ədədi gəlməlidirDuumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

49 23 36 2683 41 62

A) 63 B) 61 C) 42 D) 83 E) 12

Həlli 49 ilə 83 ədədləri arasında 4middot2=8 93=3 23 ilə 41 ədədləri arasında 2middot2=4 33=136 ilə 62 ədədləri arasında isə 3middot2=6 63=2 şəklində əlaqə olduğunu nəzərə alıb bu qanunauyğunluğu 26 ədədinə tətbiq etdikdə 2middot2=4 və 63=2 yəni 42 ədədini alarıq Duumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 4144 və 10 ədədləri arasındakı əlaqə 81 və 7 arasında

da vardırBelə əlaqə aşağıdakı ədədlər cuumltuumlnuumln hansında vardır

A) 49 9 B) 121 13C) 36 4 D) 169 13E) 64 10

Həlli 144 və 10 ədədləri arasında və 81 və 7 arasında uyğun əlaqələr vardır Buna oxşar əlaqə 36 və 4 ədədləri arasında vardır yəni olurDuumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 5I və II ardıcıllıq arasındakı qanunauyğunluğa əsasən III ardıcıllıqla bağlı olan IV ardıcıllığı tapın

I 6 2 5 1 6

II 129 43 40 8 3

III 10 2 7 1 8

IV

A) -18 -2 -11 -1 10B) 225 45 40 8 3C) 340 68 63 9 2D) 65 13 7 1 8E) 270 54 48 8 2

Həlli I II və III ardıcıllıqların duumlzəlmə qanunauyğunluğu aşağıdakı kimidir

I

II

III

Goumlruumlnduumlyuuml kimi IV ardıcıllıqda uyğun olaraq 5 -5 7 -7 əməlləri tətbiq edilməlidir Bu şərti oumldəyən yeganə ardıcıllıq C cavabındadır

Duumlzguumln cavab C-dir

2 Tərəzilər

Nuumlmunəldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) L B) LK C) KKKLD) LLL E) KKKK

Həlli Şəkildə tərəzi təsvir edildiyindən yan-yana yazılmış işarələr arasında toplama əməli nəzərdə tutulmuşdur Beləliklə KLL=ML M=KLDigər tərəfdən LL=KKKK olduğundan L=KK və deməli MK=KLK=KKKK olar

6

3 7+4 10+3 20middot2 24+4 27+3 54middot2 +4

3 6 2 5+3 15 6+5

3129 43 40-3 85 3-5

5 10 2 7+5 17 8+7

5340 68 63-5

97

2-7

KLL ML

LL KKKK

MK

Duumlzguumln cavab E-dir

3 Şəkil-ədəd əlaqələri

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

A) 10 B) 9 C) 6 D) 7 E) 8

Həlli Verilmiş I və II dairələrdə ədədlər arasındakı qanunauyğunluq aşağıdakı kimidirI (25+14+6+12)19=5719=3II (42+24+7+18)13=9113=7Bu qanunauyğunluğu III dairəyə də tətbiq etsək onda (4+15+10+13)7=427=6 cavabını alarıqDuumlzguumln cavab C-dirNuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

A + B = A) 12 B) 13 C) 14 D) 15 E) 16

Həlli Ulduzun təpə noumlqtələrindəki rəqəmlər aşağıdakı qayda uumlzrə alınır1+2+1+4=83+0+2+0=52+0+4+0=6Onda A=3+0+1+2=6 B=1+4+4+0=9 və A+B=6+9=15 alarıqDuumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

A) 228 B) 229 C) 231 D) 232 E) 236

Həlli Şəkildə təsvir olunan fiqurlardan hər biri muumləyyən funksiyanı yerinə yetirir

Buna uyğun olaraq sonuncu şəkli aşağıdakı kimi ifadə edirik((200+(3+3))+3+(46))+3=236Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 4ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) a + 3b + 3c B) 3a + b + 3cC) a + 3b +2 c D) 3a + 2b + cE) a + b + 4c

Həlli Hər hərf bu fiqurun bir hissəsini goumlstərir Kvadrat a hərfi ilə duumlzbucaqlı uumlccedilbucaq c hərfi ilə bərabər tərəfli uumlccedilbucaq isə b hərfi ilə ifadə olunub III fiqurda 1 kvadrat 1 bərabər yanlı uumlccedilbucaq 4 duumlzbucaqlı uumlccedilbucaq olduğundan a + b + 4c olurDuumlzguumln cavab E-dir

7

I 25

14

12

619 3

II 42

24

18

713 7

III 4

15

13

107

8

BBB

6

30

12

14

40205

A

((6a)+3+((b00)+3)+3)a

6

3 4

((200+9)+3)6

b

2

2

daxildəki rəqəmi 6-ya vurur

daxildəki rəqəmin uumlzərinə 3 əlavə edir

daxildəki rəqəmin yanına iki sıfır əlavə etməklə onu yuumlzluumlk ədəd edir

reg 2a+b+2cI

II

III

reg 3a+2c

reg

4 Cədvəl

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

13 8 6 A

16 14 15 49

24 C B 36

reg A + B + C =

A) 33 B) 34 C) 35 D) 36 E) 37

Həlli Hər simvol bir funksiyanı yerinə yetirir ədədin rəqəmlərinin cəminin 2 mislini əks etdirir ədədin rəqəmlərinin fərqinin 3 mislini əks etdirir ədədin rəqəmlərinin cəminin kvadratını əks etdirirA=(3+1)2=16 B=(4-2)3=6 C=(4+2)2=1216+6+12=34Duumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

+ a b c

x 15 12 13

y 14 11 12

t 12 9 10

reg ab + ay + xb + xy + t + c =

A) 105 B) 120 C) 135 D) 149 E) 175

Həlli Sadə ccedilevrilmələr aparaqab+ay+xb+xy+t+c=a(b+y)+x(b+y)+(c+t)=(b+y)middot(a+x)+(c+t) Onda cədvələ goumlrə (b+y) (a+x) + (c+t)= 1115+10=175Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

2 8 4 10 65 11 7 13 913 19 15 21 1710 15 10 17 1313 21 17 19

A) 10 B) 11 C) 19 D) 21 E) 25

Həlli Son suumltundakı nəticə hər sətir uumlzrə yerləşən ədədlərin ədədi ortası kimi alınır yəni

(2+8+4+10)4=6

(5+11+7+13)4=9

(13+19+15+21)4=17

(10+15+10+17)4=13Onda (13+21+17+x)4=19 reg x=25Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 4ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

+ a b c

a 24

b 20

c 42

reg c =

A) 9 B) 10 C) 13 D) 16 E) 19

Həllia+b=24 a=24-bb+c=20 c=20-ba+c=42 24-b+20-b=42 2b=2 b=1a=23 c=19Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 5ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

I II III IV V

I 18 14 32 13 19

II 7 4 11 6 5

III 21 15 36 17 19reg X + Y =

IV 11 13 24 18 6

V 19 23 42 34 8

VI 38 14 52 X Y

A) 48 B) 50 C) 52 D) 54 E) 56

Həlli Cədvəldə hər sətirdə I və IIsuumltundakı ədədlərin cəmi IV və V suumltundakı ədədlərin cəminə bərabərdir Digər tərəfdən bu cəmlər hər sətirdə III suumltunda yazılmışdır

I rarr 18+14=13+19 = 32II rarr 7+4=6+5 = 11III rarr 21+15=17+19 = 36IV rarr 11+13=18+6 = 24V rarr 19+23=34+8 = 42VI rarr 38+14=X+Y = 52

Duumlzguumln cavab C-dir

5 Məntiqi-riyazi məsələlərin həlli

Nuumlmunə 1Dərnəkdəki oğlanlar qızların 40-ni təşkil edirsə qızlar oğlanların neccedilə faizini təşkil edir

A) 100 B) 150 C) 200 D) 250 E) 400

8

Həlli Qızlar 100 oğlanlar 40 olduğundan 100 40-in

-ni təşkil edir

Duumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə 2

Piyada gedəcəyi yolun -ni qət etmişdir O daha 50 m

gedərsə yolun -ni getmiş olar Yolun uumlmumi uzunluğu

neccedilə metrdir

A) 600 B) 650 C) 700 D) 750 E)800

Həlli Tutaq ki yolun uzunluğu x metrdir

Onda yolun -i x -i isə x-dir

Şərtə əsasən x( - )=50

x=50 x=600Beləliklə yolun uzunluğu 600 m-dirDuumlzguumln cavab A-dır

Nuumlmunə 3Atanın 60 uşaqlarının isə 9 12 14 yaşları vardır Neccedilə il oumlncə atanın yaşı uşaqların yaşları cəminin 2 mislinə bərabər idi

A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

Həlli Uşaqların yaşları cəmi 9+12+14=35 olduğundan x il oumlncə onların birlikdə 35-3x yaşları atanın isə 60-x yaşı var idi Şərtə əsasən60-x=2(35-3x)60-x=70-6x5x=10 x=2Duumlzguumln cavab A-dır

Nuumlmunə 4

Arif bir işin -ni 3 guumlndə Murad isə eyni işin -ni 3

guumlndə yerinə yetirir Arif və Murad birlikdə 6 guumln işlədikdən sonra Arif işi tərk edərsə Murad işin qalan hissəsini neccedilə guumlndə bitirər

A)1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

Həlli Arif 1 guumln ərzində işin 3= hissəsini Murad isə

1 guumlndə işin 3= hissəsini yerinə yetirir Onlar birlikdə

6guumln muumlddətində işin 6( + )= hissəsini yerinə yetirir

İşin qalan hissəsini Murad guumln ərzində

yerinə yetirə bilərDuumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 5ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

A) 23 B) 38 C) 46 D) 57 E) 61

Həlli Sol şəkildəki hər bir altıbucaqlıdakı ifadə sağ şəkildəki uyğun altıbucaqlılardakı ədədlərə bərabərdir2a+b=19 2b+3c=42 b+c=15Əvəzetmə yolu ilə a b və c-ni tapırıqb+c=15 reg b=15-c2b+3c=42 reg 2(15-c)+3c=42 reg 30-2c+3c=42 reg c=12b=15-c=15-12=32a+b=19 reg 2a+3=19 reg a=8a+b+c=8+3+12=23Duumlzguumln cavab A-dır

6 Şifroqramlar

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

KL0

A) 7 B) 8 C) 9 D) 11 E) 13

Həlli Ccedilıxma əməlinin yerinə yetirildiyi ifadənin sağ kənar hədlərinə nəzər yetirsək goumlrərik ki K L = 4-duumlr Bu fərqi verə bilən ifadələr bunlardır5-1=4 6-2=4 7-3=4 8-4=4 9-5=4İfadədəki hərflərin yerinə yalnız K=6 və L=2 rəqəmləri qoyulduqda fərqin 564 olduğunu goumlrərik yəni 626-62=564Beləliklə K+L=6+2=8Duumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

KƏLƏKŞƏKƏRNADİR reg DƏMİR = DƏMİRMƏLƏK

A) 93538 B) 47628C) 63028 D) 03135E) 53135

Həlli Şərtdə verilmiş soumlzlərin hər biri cavab variantlarında goumlstərilən muumlvafiq ədədlə şifrələnmişdir Tapşırığı həll edərkən hərf və rəqəmlərin sayı və yerləşməsindən ccedilıxış edərək soruşulan soumlzuumln hansı ədədlə şifrələndiyini tapmaq lazımdır

Uumlccedil soumlz eyni hərflə bitir Digər iki soumlzuumln 2-ci hərfi Ə-dir sonuncu hərfi isə K-dır Bu iki soumlzə uyğun gələn ədədlər 03135 və 53135-dir A cavabında ldquoƏrdquo hərfinə uyğun 3 rəqəmi iki yerdə vardır deməli bu ədəd DƏMİR-ə uyğun deyil DƏMİR soumlzuumlnə uyğun gələn ədədin də 2-ci rəqəmi 3 olduğundan bu ədəd 63028-dir

9

a2a+b

b

b+c2b+3c

c

reg a + b + c =

19

4215

Duumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) 9 B) 10 C) 11 D) 33 E) 99

Həlli 100A+10B+C-100C-10B-A=99(A-C) və 10A+C-10C-A=9(A-C) olduğunu nəzərə

alsaq alırıq

Duumlzguumln cavab C-dir

7 Riyazi əməllər

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapınI84 26=44II 35 73 = 36III 82 28 = 32IV 97 43 =

A) 150 B) 146 C) 75 D) 36 E) 62

Həlli Verilmiş əvvəlki uumlccedil ifadədə qanunauyğunluq aşağıdakı kimidirI 84=32 2 6=12 və 32+12=44II 35=15 73=21 və 15+21=36III 82=16 28=16 və 16+16=32IV 97=63 43=12 və 63+12=75 alarıqDuumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

I a b = (a b) + 4 II a b = 2(a b)III a b = a + bIV 11 9 = A) 44 B) 46 C) 48 D) 50 E) 52

Həlli III şərti II-də sonra alınan ifadəni I şərtdə nəzərə alsaq ab=(ab)+4=2(ab)+4=2(a+b)+4 alarıq Onda 119=2(11+9)+4=44 olarDuumlzguumln cavab A-dır

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapınI x y = II -1 2 3 =

A) -5 B) -2 C) 1 D) 3 E) 4

Həlli x y ifadəsində iki hal goumlstərilib Əgər xy0 olarsa

x+y ifadəsini 0 olarsa x-y ifadəsini tətbiq edirik Verilən -

1 2 ifadəsində -12=-20 olduğu uumlccediluumln xy=x+y=-1+2=1

alırıq 1 3 ifadəsində isə 0 olduğu uumlccediluumln 1 3 = x-y=1-3=-2

alırıqDuumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 4ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

I 188 (300) 263 II 122 (120) 152III 893 () 915

A) 65 B) 76 C) 88 D) 99 E) 200

Həlli Bu halda ardıcıllıqların iki kənar həddinə goumlrə orta həddini tapmaq lazımdır Burada I və II sətirlərdə moumltərizədə olan ortadakı hədlər kənar hədlərin fərqinin 4 mislinə bərabərdir yəni 263-188=75 754=300 və 152-122=30 4middot30=120 olur Bu qaydanı III sətirdəki hədlərə də tətbiq etsək onda 915-893= 22 4middot22=88 alarıq Duumlzguumln cavab C-dir

8 Qrafik və diaqram şəklində verilənlərin təhlili

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A + B + C = 100 reg (A + C) B = A) 30 B) 40 C) 50 D) 60 E) 70

Həlli ABC=20080120=523 olduğuna goumlrə A=5k B=2k C=3k kimi işarə edək Onda şərtə əsasən 5k+2k+3k=100 10k=100 k=10 olar Buna goumlrə də (A+C)-B=(5k+3k)-2k=6k=6middot10=60 alarıqDuumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) 6213 B) 6214C) 8123 D) 8125E) 6123

Həlli Ədədin faizinin tapılması duumlsturuna goumlrə

Digər tərəfdən şərtə goumlrə T=900 Y=300

olduğundan Z=1800-(900+300)=600 Onda XYZT=180306090=6123Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 310

y

AA B C

x

12080

200

X Y Z T =

Z

5030deg

TY

X

ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

x = 112 reg y =

A) 115 B) 130 C) 180 D) 225 E) 240

Həlli Verilmiş şəkildə duumlz xəttin artım dinamikası verilmişdirx=1 reg y=3 x=2 reg y=5 x=3 reg y=7 Goumlruumlnduumlyuuml kimi x 1 vahid artdıqda y 2 vahid artırx=112 reg y=y=2112+1(xətt 1-dən başladığı uumlccediluumln) =225 alarıqDuumlzguumln cavab D-dir

11

1

3

3

5

7

1

y

x2

HAZIRLAŞMAQ UumlCcedilUumlN VƏSAİTLƏR1 Boqomolova OB Məntiq məsələləri ndash Bakı2007 242 səh

2 Həsənov İ Məntiqi riyazi təfəkkuumlruumln inkişaf etdirilməsi uumlzrə IQ test nuumlmunələri ndash Bakı 2007 184səh

3 Oral T Seyidzadə E Magistarturaya hazırlıq Məntiq və informatika ndash Bakı 2009 463 səh

4 Bəylərov E İntellekt və məntiq testləri ndash Bakı 2009 288 səh

5 Рассел К Картер Ф Большая книга IQ тестов 1600 заданий ndash Москва 2006 544 стр

12

Page 2: Metodiki vəsaiti yükləyin

NuumlmunəDigərlərindən fərqlənən soumlzuuml tapın

A) ccedilaqqal B) tuumllkuuml C) qoyunD) pişik E) it

Həlli Verilmiş variantlardan yalnız qoyun ət yemir otla qidalanırDuumlzguumln cavab C-dir

3 Uumlmumi olan cəhətin muumləyyən edilməsi NuumlmunəHacı Zeynalabdin Şirvani Fernand Magellan Mixail Lazaryev Ceyms Kuk və Piri Rəisi birləşdirən uumlmumi cəhəti tapın

A) həkim B) səyyah C) muumlnəccimD) şair E) astronom

HəlliAdları ccediləkilən buumltuumln şəxslər məşhur səyyah olmuşlarDuumlzguumln cavab B-dir

4 Analogiyaya goumlrə soumlzuumln seccedililməsi

NuumlmunəVerilən soumlzlər cuumltuuml arasındakı məntiqi əlaqəyə analoji olan variantı tapın (soumlzlərin ardıcıllığı nəzərə alınmalıdır)

həkimterapevtA)dosent ndash aspirant B)cinayətkar ndash qatilC)bəstəkar ndash şair D)uşaq ndash adamE)diktor ndash rejissor

Həlli Tapşırıqda verilən ldquohəkim ndash terapevtrdquo soumlzləri arasında məntiqi əlaqə var terapevt muumltləq həkimdir Başqa soumlzlə ldquoterapevtrdquo anlayışı ldquohəkimrdquo anlayışının alt ccediloxluğudur Uyğun olaraq demək olar ki qatil də cinayətkardırDuumlzguumln cavab B-dir

5 Anaqramlar

NuumlmunəAnaqramlardan biri ccedilay adını bildirmir

A) zmanoa B) seyyine C) mspsiiisD) prend E) ltabik

Həlli Buumltuumln cavablarda soumlzlər anaqram şəklində verilmişdir A cavabındakı anaqram Amazon B-də Yenisey C-də Missisipi D-də Dnepr E-də isə Baltik oxunmalıdır Goumlruumlnduumlyuuml kimi Amazon Yenisey Missisipi Dnepr ccedilay adları Baltik isə dəniz adıdırDuumlzguumln cavab E-dir

6 Mətnin məntiqi təhlili

NuumlmunəNərmin Rəna Nilufər və Aysel muumlxtəlif ccedilalğı alətlərində (pianoda kamanccedilada skripkada arfada) ifa edə bilirlər Lakin hər biri ancaq bir alətdə ccedilala bilir Eyni zamanda onların hər biri bir xarici dil bilir (ingilis alman fransız və ispan) Məlumdur ki1 Skripkada ccedilala bilən qız ispan dilini bilir2 Rəna arfada və pianoda ccedilalmır və ingilis dilini bilmir

3 Nərmin də arfada və pianoda ccedilalmır və ingilis dilini bilmir4 Nilufər fransız dilini bilir lakin arfada ccedilala bilmir

Aysel hansı alətdə ifa edir və hansı xarici dili bilirA) arfa ingilis dili B) arfa ispan diliC) skripka ispan dili D) kamanccedila ispan diliE) kamanccedila alman dili

Həlli Cədvəl qurmaqla məsələnin həllinə nəzər yetirək 2-ci şərtə əsasən ldquoRənardquo sətri ilə ldquopianordquo ldquoarfardquo ldquoingilisrdquo suumltunlarının kəsişdiyi xanalarda ccedilıxma işarəsini yazaq

3-cuuml şərtə əsasən Nərmin də bu alətlərdə ccedilalmır və ingilis dilini bilmir Bu şərti də cədvəldə ccedilıxma işarəsi ilə qeyd edək

4-cuuml şərtə əsasən Nilufər fransız dilini bilir lakin arfada ccedilala bilmir

Bu şərti də uyğun xanalarda toplama və ccedilıxma işarələrini yazmaqla goumlstərək Onda ldquoNilufərrdquo sətri ilə ldquoingilisrdquo ldquoalmanrdquo və ldquoispanrdquo suumltunlarının kəsişdiyi xanalarda ccedilıxma işarəsini yazırıq Digər tərəfdən əgər Nilufər fransız dilini bilirsə onda Nərmin Rəna və Aysel bu dili bilmirlər Bunu uyğun xanalarda ccedilıxma işarəsini yazmaqla qeyd edirik Cədvəldən goumlruumlnuumlr ki Aysel arfada ccedilalır və ingilis dilini bilir Buumltuumln bu deyilənlərdən sonra cədvəl aşağıdakı şəkildə olur

Adı

ccedilalğı aləti xarici dil

pian

o

kam

anccedila

skri

pka

arfa

ingi

lis

fran

sız

alm

an

ispa

n

Nərmin - - - -Rəna - - - -

Nilufər + - - - - + - -Aysel - - - + + - - -

Duumlzguumln cavab A-dır

Şəkil və fiqurlarla bağlı testlərFiqurla bağlı testlər vizual məlumatı təhlil etmə fəza

təsəvvuumlruumlnuumln inkişaf səviyyəsinimuumləyyən etmə muumlqayisə etmə sintez etmə uumlmumiləşdirmə muumlcər-rədləşdirmə qabiliyyətlərini yoxlayır

1 Analogiyaya goumlrə şəklin seccedililməsi

Nuumlmunə 1Qanunauyğunluğu muumləyyən edin və ldquordquo işarəsi yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) B) C)

D) E)

2

Həlli Goumlruumlnduumlyuuml kimi birinci sıradakı sağdakı şəkil soldakından onun saat əqrəbinin hərəkəti istiqamətində 900

doumlndərilməsi nəticəsində alınmışdır Analoji qaydada ikinci sıradakı soldakı şəkli doumlndərərək C cavabında goumlstərilən şəkli ala bilərikDuumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn fiquru tapın

A) B) C)

D) E)

Həlli Birinci sırada sol səkildəki kvadratı diaqonalları vasitəsi ilə 4 bərabər hissəyə boumllsək sağ şəkildəki fiqur alınır Goumlruumlnduumlyuuml kimi yalnız E cavabındakı uumlccedilbucaq 4 bərabər hissəyə boumlluumlnuumlrDuumlzguumln cavab E-dir

2 Şəklin məntiqi tamamlanması

Nuumlmunə 1Qanunauyğunluğu muumləyyən edin və ldquordquo işarəsi yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) B) C)

D) E)

Həlli Şəkildə hər sətir uumlzrə yerləşən ilk iki fiqur uumlst-uumlstə qoyulduqda uumlst-uumlstə duumlşən eyni hissələr silinir və qalan hissələr uumlccediluumlncuuml fiquru əmələ gətirir Bu qayda ilə uumlccediluumlncuuml sətirdə yerləşən ilk iki fiqur da uumlst-uumlstə qoyulduqda eyni fiqurlar olan kvadratlar silinir və nəticədə qalan fiqur uumlccedilbucaq olur Duumlzguumln cavab A-dır

Nuumlmunə 2Qanunauyğunluğu muumləyyən edin və ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) B) C)

D) E)

Həlli Şəkildə dairə romb və kvadrat kimi uumlccedil fiqur goumlstərilmişdir Hər fiqurdan uumlccedil ədəddir Hər sətir və suumltunda

fiqurların və -uuml ştrixlənmişdir ldquordquo işarəsinin yerinə

hissəsi ştrixlənmiş romb yerləşməlidirDuumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) B) C)

D) E)

Həlli Şəkildə bərabərliyin sol tərəfindəki fiqurların toplanması nəticəsində alınan fiqurun sağ tərəfdə bir hissəsi goumlstərilmişdir Bərabərliyin sağ tərəfində yekun fiqurun alınması uumlccediluumln ccediləkilməmiş xətləri muumləyyənləşdirərək ccedilatışmayan fraqmenti tapırıqDuumlzguumln cavab E-dir

3 Digərlərindən fərqlənən fiqurun seccedililməsi

NuumlmunəDigərlərindən fərqlənən fiquru tapın

A) B)

C) D) E)

3

+ +

Həlli A cavabındakı fiqurdan başqa buumltuumln fiqurlar bir-birindən 900 saat əqrəbinin hərəkəti istiqamətində doumlndərməklə alınırDuumlzguumln cavab A-dır

4 Fiqurlarla məntiqin digər formaları

Nuumlmunə 1 işarəsinin yerinəuyğun gələn fiquru tapın

A) B) C)

D) E)

Həlli Goumlruumlnduumlyuuml kimi E cavabında goumlstərilən fiquru 900 saat əqrəbinin hərəkəti istiqamətində doumlndərərək şərtdə verilmiş fiqurda yerinə qoysaq beşbucaqlı alınarDuumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 2Verilmiş kublar muumləyyən qayda uumlzrə duumlzuumllmuumlşlər Bu qaydaya əməl edərək noumlvbəti kubu tapın

A) B) C)

D) E)

Həlli Şəkildə eyni kub oturacağından qaldırılmadan ona perpendikulyar ox ətrafında saat əqrəbinin hərəkəti istiqamətində 900 doumlndərilir və hər dəfə sağ tərəfdəki uumlz qabağa keccedilir Duumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 3Aşağıda eyni kubun muumlxtəlif goumlruumlntuumlləri verilmişdir Bu kubun accedilılışını tapın

A) B)

C) D)

E)

Həlli Şəkildə ağ rəngli kvadratla ağ dairə qonşu uumlzlər uumlzərində yerləşdiyi halda A cavabında qarşı uumlzlərdə yerləşdiyi goumlstərilmişdir Rənglənmiş kvadrat və diaqonallar uumlzrə kəsişən xətlər əslində qonşu uumlzlərdə yerləşdiyi halda B cavabında qarşı uumlzlərdə yerləşmişdir Ağ rəngli kvardat olan uumlzlə toplama işarəsi olan uumlz qonşu olduğu halda C cavabında onlar qarşı uumlzlər uumlzərində goumlstərilmişdir E cavabında da diaqonallar uumlzrə kəsişən xətlər olan uumlzlə toplama işarəsi olan uumlz bir-birinin qarşısında goumlstərildiyi halda verilmiş kubda onlar qonşu uumlzlərdədir Yalnız D cavabındakı kubun accedilılmış halı şərtdə verilmiş kuba uyğundurDuumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə 4ldquordquo işarələrinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) T P B) P N C) P M D) T N E) L N

Həlli Sol şəkildəki dairələr sağ şəkildə muumlxtəlif istiqamətlərdə hərəkət edərək yerlərini dəyişiblər Sol şəkildəki dairələrin sağ şəkildəki hansı dairələrə uyğun olduğunu muumləyyənləşdirmək uumlccediluumln dairələrdən ccedilıxan xətlərə diqqət yetirməliyik Goumlruumlnduumlyuuml kimi sol şəkildə 3 dairədən (M L P) 3 xətt 2 dairədən (T N) 2 xətt və 1 dairədən (K) 1 xətt ccedilıxır Sağdakı şəkildə tapmalı olduğumuz X və Y dairələrindən iki xətt ccedilıxdığından onlardan birinin T digərinin N olduğunu muumləyyənləşdiririk Sağ şəkildəki N-dən fərqli olaraq T bir xətti olan K dairəsi ilə bir dairə vasitəsilə əlaqəlidir Sağdakı şəkildə belə əlaqə X dairəsinə aid olduğundan X=T muumlvafiq olaraq Y=N olduğunu muumləyyənləşdiririkDuumlzguumln cavab D-dirNuumlmunə 5ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn fiquru tapın

4

N M

LP

T K Y

X

X = Y =

A) B) C)

D) E)

Həlli Kvadratın iccedilindəki qara dairə 1 addım sola qara kvadrat 1 addım sola ulduz 1 addım sağa uumlccedilbucaq isə 1 addım sağa doğru hərəkət edirDuumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə 6Verilən kvadratda gizlədilmiş fiquru tapın

A)1B) 2C) 3D) 4E)5

Həlli Qarışıq xəttlərin iccedilərisində fiquru axtararkən şərtdə soruşulan fiqurların dəqiq forması və oumllccediluumlləri nəzərə alınmalıdır

Duumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 7Vərəq şəkildə goumlstərilən qaydada qatlanmışdır Son qatlanmış vəziyyətdə vərəqin uumlzərində qara kvadratla işarə qoyulmuşdur Həmin işarənin moumlvqeyini muumləyyən edin

A) 2B 2C 5B 5C B) 3A 3B 6A 6BC) 3B 3C 6B 6C D) 3C 3D 5C 5DE) 2A 2B 4A 4B

Həlli Şəkildən goumlruumlnduumlyuuml kimi vərəq qatlandıqdan sonra onun frac14 hissəsinə bərabər olan parccedila əmələ gəlmişdir Sağ tərəfdəki vərəqdən goumlruumlnduumlyuuml kimi hər bir frac14 hissədə 6 qara

kvadrat yerləşir Şəkilə əsasən işarə olunmuş qara kvadratın moumlvqeyinin 2B olduğunu goumlrə bilərik Buna muumlvafiq olaraq simmetriya əsasında digər hissələrdə həmin kvadratın moumlveyinin 2C 5B 5C olduğunu muumləyyən edirikDuumlzguumln cavab A-dır

5 Fiqurun perimetr və sahəsinin tapılması

Nuumlmunə 1Fiqurun perimetrini tapın

A) 16a B) 18a C) 20a D) 22a E) 24a

Həlli Şəkildəki fiqurun bir ccedilox tərəflərinin a-ya bərabər olduğu goumlruumlnuumlr Oumllccediluumlsuuml goumlstərilməyən tərəfləri də analogiyaya goumlrə tapırıq Qırıq xətlərin koumlməkliyi ilə a-ların qarşılarında yerləşən tərəflərin də a-ya bərabər olduğunu muumləyyənləşdiririk Fiqurun perimetri onun buumltuumln tərəflərinin cəminə bərabər olduğuna goumlrə şəkildəki fiqurun perimetri 20a-ya bərabərdirDuumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 2Fiqurun sahəsini tapın

A) 14a2 B) 15a2 C) 16a2 D) 17a2 E) 18a2

Həlli İlk olaraq fiqurun tərəflərini hesablayırıq Fiqurun bir ccedilox tərəflərinin a və ya 2a-ya bərabər olduğu goumlruumlnuumlr Oumllccediluumlsuuml goumlstərilməyən tərəfləri isə analogiyaya goumlrə tapırıq Qırıq xətlərin koumlməkliyi ilə a və 2a-ların qarşılarında yerləşən tərəfləri muumləyyənləşdiririk

Tərəfləri tapdıqdan sonra şəkildə goumlstərilən fiqurun sahəsini hesablamaq uumlccediluumln onu ayrı-ayrı duumlzbuumlcaqlılara ayırmaq olar Məlum olduğu kimi duumlzbucaqlının sahəsi onun eninin uzununa hasilinə bərabərdir Onda fiquru əmələ gətirən duumlzbucaqlıların sahələrinin cəmi bu fiqurun sahəsinə bərabər olacaqdır6a2+3a2+2a2+a2+4a2+a2=17a2

Duumlzguumln cavab D-dir

Məntiqi-riyazi testlər

5

reg reg

I II III

reg

IV

1 2 3 4 5

aa

aa

a

a

a

a

a

a

2a

2a

2a

3aa

a

aa

a

a

Bu boumllmə ədəd və kəmiyyətlər arasında olan qanunauyğunluğu muumləyyən etmək qabiliyyətini və eyni zamanda riyazi təfəkkuumlruumln inkişaf səviyyəsini qiymətləndirməyə koumlmək edir

1 Riyazi qanunauyğunluğun tapılması

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın + = 6

+ = 10 reg =

+ = 8

A) 6 B) 5 C) 4 D) 2 E) 1

Həlli Sistemin I və III tənliklərini tərəf-tərəfə toplasaq 2∆+(+) =14 alarıq II tənlikdən +=10 olduğunu nəzərə alsaq 2∆+10=14 2∆=4∆=2 olarDuumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

3 7 10 20 24 27 54 A) 51 B) 52 C) 53 D) 54 E) 58

Həlli Verilmiş ardıcıllıqda aşağıdakı qanunauyğunluq var

Goumlruumlnduumlyuuml kimi ldquordquo işarəsinin yerinə 54+4=58 ədədi gəlməlidirDuumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

49 23 36 2683 41 62

A) 63 B) 61 C) 42 D) 83 E) 12

Həlli 49 ilə 83 ədədləri arasında 4middot2=8 93=3 23 ilə 41 ədədləri arasında 2middot2=4 33=136 ilə 62 ədədləri arasında isə 3middot2=6 63=2 şəklində əlaqə olduğunu nəzərə alıb bu qanunauyğunluğu 26 ədədinə tətbiq etdikdə 2middot2=4 və 63=2 yəni 42 ədədini alarıq Duumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 4144 və 10 ədədləri arasındakı əlaqə 81 və 7 arasında

da vardırBelə əlaqə aşağıdakı ədədlər cuumltuumlnuumln hansında vardır

A) 49 9 B) 121 13C) 36 4 D) 169 13E) 64 10

Həlli 144 və 10 ədədləri arasında və 81 və 7 arasında uyğun əlaqələr vardır Buna oxşar əlaqə 36 və 4 ədədləri arasında vardır yəni olurDuumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 5I və II ardıcıllıq arasındakı qanunauyğunluğa əsasən III ardıcıllıqla bağlı olan IV ardıcıllığı tapın

I 6 2 5 1 6

II 129 43 40 8 3

III 10 2 7 1 8

IV

A) -18 -2 -11 -1 10B) 225 45 40 8 3C) 340 68 63 9 2D) 65 13 7 1 8E) 270 54 48 8 2

Həlli I II və III ardıcıllıqların duumlzəlmə qanunauyğunluğu aşağıdakı kimidir

I

II

III

Goumlruumlnduumlyuuml kimi IV ardıcıllıqda uyğun olaraq 5 -5 7 -7 əməlləri tətbiq edilməlidir Bu şərti oumldəyən yeganə ardıcıllıq C cavabındadır

Duumlzguumln cavab C-dir

2 Tərəzilər

Nuumlmunəldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) L B) LK C) KKKLD) LLL E) KKKK

Həlli Şəkildə tərəzi təsvir edildiyindən yan-yana yazılmış işarələr arasında toplama əməli nəzərdə tutulmuşdur Beləliklə KLL=ML M=KLDigər tərəfdən LL=KKKK olduğundan L=KK və deməli MK=KLK=KKKK olar

6

3 7+4 10+3 20middot2 24+4 27+3 54middot2 +4

3 6 2 5+3 15 6+5

3129 43 40-3 85 3-5

5 10 2 7+5 17 8+7

5340 68 63-5

97

2-7

KLL ML

LL KKKK

MK

Duumlzguumln cavab E-dir

3 Şəkil-ədəd əlaqələri

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

A) 10 B) 9 C) 6 D) 7 E) 8

Həlli Verilmiş I və II dairələrdə ədədlər arasındakı qanunauyğunluq aşağıdakı kimidirI (25+14+6+12)19=5719=3II (42+24+7+18)13=9113=7Bu qanunauyğunluğu III dairəyə də tətbiq etsək onda (4+15+10+13)7=427=6 cavabını alarıqDuumlzguumln cavab C-dirNuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

A + B = A) 12 B) 13 C) 14 D) 15 E) 16

Həlli Ulduzun təpə noumlqtələrindəki rəqəmlər aşağıdakı qayda uumlzrə alınır1+2+1+4=83+0+2+0=52+0+4+0=6Onda A=3+0+1+2=6 B=1+4+4+0=9 və A+B=6+9=15 alarıqDuumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

A) 228 B) 229 C) 231 D) 232 E) 236

Həlli Şəkildə təsvir olunan fiqurlardan hər biri muumləyyən funksiyanı yerinə yetirir

Buna uyğun olaraq sonuncu şəkli aşağıdakı kimi ifadə edirik((200+(3+3))+3+(46))+3=236Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 4ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) a + 3b + 3c B) 3a + b + 3cC) a + 3b +2 c D) 3a + 2b + cE) a + b + 4c

Həlli Hər hərf bu fiqurun bir hissəsini goumlstərir Kvadrat a hərfi ilə duumlzbucaqlı uumlccedilbucaq c hərfi ilə bərabər tərəfli uumlccedilbucaq isə b hərfi ilə ifadə olunub III fiqurda 1 kvadrat 1 bərabər yanlı uumlccedilbucaq 4 duumlzbucaqlı uumlccedilbucaq olduğundan a + b + 4c olurDuumlzguumln cavab E-dir

7

I 25

14

12

619 3

II 42

24

18

713 7

III 4

15

13

107

8

BBB

6

30

12

14

40205

A

((6a)+3+((b00)+3)+3)a

6

3 4

((200+9)+3)6

b

2

2

daxildəki rəqəmi 6-ya vurur

daxildəki rəqəmin uumlzərinə 3 əlavə edir

daxildəki rəqəmin yanına iki sıfır əlavə etməklə onu yuumlzluumlk ədəd edir

reg 2a+b+2cI

II

III

reg 3a+2c

reg

4 Cədvəl

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

13 8 6 A

16 14 15 49

24 C B 36

reg A + B + C =

A) 33 B) 34 C) 35 D) 36 E) 37

Həlli Hər simvol bir funksiyanı yerinə yetirir ədədin rəqəmlərinin cəminin 2 mislini əks etdirir ədədin rəqəmlərinin fərqinin 3 mislini əks etdirir ədədin rəqəmlərinin cəminin kvadratını əks etdirirA=(3+1)2=16 B=(4-2)3=6 C=(4+2)2=1216+6+12=34Duumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

+ a b c

x 15 12 13

y 14 11 12

t 12 9 10

reg ab + ay + xb + xy + t + c =

A) 105 B) 120 C) 135 D) 149 E) 175

Həlli Sadə ccedilevrilmələr aparaqab+ay+xb+xy+t+c=a(b+y)+x(b+y)+(c+t)=(b+y)middot(a+x)+(c+t) Onda cədvələ goumlrə (b+y) (a+x) + (c+t)= 1115+10=175Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

2 8 4 10 65 11 7 13 913 19 15 21 1710 15 10 17 1313 21 17 19

A) 10 B) 11 C) 19 D) 21 E) 25

Həlli Son suumltundakı nəticə hər sətir uumlzrə yerləşən ədədlərin ədədi ortası kimi alınır yəni

(2+8+4+10)4=6

(5+11+7+13)4=9

(13+19+15+21)4=17

(10+15+10+17)4=13Onda (13+21+17+x)4=19 reg x=25Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 4ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

+ a b c

a 24

b 20

c 42

reg c =

A) 9 B) 10 C) 13 D) 16 E) 19

Həllia+b=24 a=24-bb+c=20 c=20-ba+c=42 24-b+20-b=42 2b=2 b=1a=23 c=19Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 5ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

I II III IV V

I 18 14 32 13 19

II 7 4 11 6 5

III 21 15 36 17 19reg X + Y =

IV 11 13 24 18 6

V 19 23 42 34 8

VI 38 14 52 X Y

A) 48 B) 50 C) 52 D) 54 E) 56

Həlli Cədvəldə hər sətirdə I və IIsuumltundakı ədədlərin cəmi IV və V suumltundakı ədədlərin cəminə bərabərdir Digər tərəfdən bu cəmlər hər sətirdə III suumltunda yazılmışdır

I rarr 18+14=13+19 = 32II rarr 7+4=6+5 = 11III rarr 21+15=17+19 = 36IV rarr 11+13=18+6 = 24V rarr 19+23=34+8 = 42VI rarr 38+14=X+Y = 52

Duumlzguumln cavab C-dir

5 Məntiqi-riyazi məsələlərin həlli

Nuumlmunə 1Dərnəkdəki oğlanlar qızların 40-ni təşkil edirsə qızlar oğlanların neccedilə faizini təşkil edir

A) 100 B) 150 C) 200 D) 250 E) 400

8

Həlli Qızlar 100 oğlanlar 40 olduğundan 100 40-in

-ni təşkil edir

Duumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə 2

Piyada gedəcəyi yolun -ni qət etmişdir O daha 50 m

gedərsə yolun -ni getmiş olar Yolun uumlmumi uzunluğu

neccedilə metrdir

A) 600 B) 650 C) 700 D) 750 E)800

Həlli Tutaq ki yolun uzunluğu x metrdir

Onda yolun -i x -i isə x-dir

Şərtə əsasən x( - )=50

x=50 x=600Beləliklə yolun uzunluğu 600 m-dirDuumlzguumln cavab A-dır

Nuumlmunə 3Atanın 60 uşaqlarının isə 9 12 14 yaşları vardır Neccedilə il oumlncə atanın yaşı uşaqların yaşları cəminin 2 mislinə bərabər idi

A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

Həlli Uşaqların yaşları cəmi 9+12+14=35 olduğundan x il oumlncə onların birlikdə 35-3x yaşları atanın isə 60-x yaşı var idi Şərtə əsasən60-x=2(35-3x)60-x=70-6x5x=10 x=2Duumlzguumln cavab A-dır

Nuumlmunə 4

Arif bir işin -ni 3 guumlndə Murad isə eyni işin -ni 3

guumlndə yerinə yetirir Arif və Murad birlikdə 6 guumln işlədikdən sonra Arif işi tərk edərsə Murad işin qalan hissəsini neccedilə guumlndə bitirər

A)1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

Həlli Arif 1 guumln ərzində işin 3= hissəsini Murad isə

1 guumlndə işin 3= hissəsini yerinə yetirir Onlar birlikdə

6guumln muumlddətində işin 6( + )= hissəsini yerinə yetirir

İşin qalan hissəsini Murad guumln ərzində

yerinə yetirə bilərDuumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 5ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

A) 23 B) 38 C) 46 D) 57 E) 61

Həlli Sol şəkildəki hər bir altıbucaqlıdakı ifadə sağ şəkildəki uyğun altıbucaqlılardakı ədədlərə bərabərdir2a+b=19 2b+3c=42 b+c=15Əvəzetmə yolu ilə a b və c-ni tapırıqb+c=15 reg b=15-c2b+3c=42 reg 2(15-c)+3c=42 reg 30-2c+3c=42 reg c=12b=15-c=15-12=32a+b=19 reg 2a+3=19 reg a=8a+b+c=8+3+12=23Duumlzguumln cavab A-dır

6 Şifroqramlar

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

KL0

A) 7 B) 8 C) 9 D) 11 E) 13

Həlli Ccedilıxma əməlinin yerinə yetirildiyi ifadənin sağ kənar hədlərinə nəzər yetirsək goumlrərik ki K L = 4-duumlr Bu fərqi verə bilən ifadələr bunlardır5-1=4 6-2=4 7-3=4 8-4=4 9-5=4İfadədəki hərflərin yerinə yalnız K=6 və L=2 rəqəmləri qoyulduqda fərqin 564 olduğunu goumlrərik yəni 626-62=564Beləliklə K+L=6+2=8Duumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

KƏLƏKŞƏKƏRNADİR reg DƏMİR = DƏMİRMƏLƏK

A) 93538 B) 47628C) 63028 D) 03135E) 53135

Həlli Şərtdə verilmiş soumlzlərin hər biri cavab variantlarında goumlstərilən muumlvafiq ədədlə şifrələnmişdir Tapşırığı həll edərkən hərf və rəqəmlərin sayı və yerləşməsindən ccedilıxış edərək soruşulan soumlzuumln hansı ədədlə şifrələndiyini tapmaq lazımdır

Uumlccedil soumlz eyni hərflə bitir Digər iki soumlzuumln 2-ci hərfi Ə-dir sonuncu hərfi isə K-dır Bu iki soumlzə uyğun gələn ədədlər 03135 və 53135-dir A cavabında ldquoƏrdquo hərfinə uyğun 3 rəqəmi iki yerdə vardır deməli bu ədəd DƏMİR-ə uyğun deyil DƏMİR soumlzuumlnə uyğun gələn ədədin də 2-ci rəqəmi 3 olduğundan bu ədəd 63028-dir

9

a2a+b

b

b+c2b+3c

c

reg a + b + c =

19

4215

Duumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) 9 B) 10 C) 11 D) 33 E) 99

Həlli 100A+10B+C-100C-10B-A=99(A-C) və 10A+C-10C-A=9(A-C) olduğunu nəzərə

alsaq alırıq

Duumlzguumln cavab C-dir

7 Riyazi əməllər

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapınI84 26=44II 35 73 = 36III 82 28 = 32IV 97 43 =

A) 150 B) 146 C) 75 D) 36 E) 62

Həlli Verilmiş əvvəlki uumlccedil ifadədə qanunauyğunluq aşağıdakı kimidirI 84=32 2 6=12 və 32+12=44II 35=15 73=21 və 15+21=36III 82=16 28=16 və 16+16=32IV 97=63 43=12 və 63+12=75 alarıqDuumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

I a b = (a b) + 4 II a b = 2(a b)III a b = a + bIV 11 9 = A) 44 B) 46 C) 48 D) 50 E) 52

Həlli III şərti II-də sonra alınan ifadəni I şərtdə nəzərə alsaq ab=(ab)+4=2(ab)+4=2(a+b)+4 alarıq Onda 119=2(11+9)+4=44 olarDuumlzguumln cavab A-dır

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapınI x y = II -1 2 3 =

A) -5 B) -2 C) 1 D) 3 E) 4

Həlli x y ifadəsində iki hal goumlstərilib Əgər xy0 olarsa

x+y ifadəsini 0 olarsa x-y ifadəsini tətbiq edirik Verilən -

1 2 ifadəsində -12=-20 olduğu uumlccediluumln xy=x+y=-1+2=1

alırıq 1 3 ifadəsində isə 0 olduğu uumlccediluumln 1 3 = x-y=1-3=-2

alırıqDuumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 4ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

I 188 (300) 263 II 122 (120) 152III 893 () 915

A) 65 B) 76 C) 88 D) 99 E) 200

Həlli Bu halda ardıcıllıqların iki kənar həddinə goumlrə orta həddini tapmaq lazımdır Burada I və II sətirlərdə moumltərizədə olan ortadakı hədlər kənar hədlərin fərqinin 4 mislinə bərabərdir yəni 263-188=75 754=300 və 152-122=30 4middot30=120 olur Bu qaydanı III sətirdəki hədlərə də tətbiq etsək onda 915-893= 22 4middot22=88 alarıq Duumlzguumln cavab C-dir

8 Qrafik və diaqram şəklində verilənlərin təhlili

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A + B + C = 100 reg (A + C) B = A) 30 B) 40 C) 50 D) 60 E) 70

Həlli ABC=20080120=523 olduğuna goumlrə A=5k B=2k C=3k kimi işarə edək Onda şərtə əsasən 5k+2k+3k=100 10k=100 k=10 olar Buna goumlrə də (A+C)-B=(5k+3k)-2k=6k=6middot10=60 alarıqDuumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) 6213 B) 6214C) 8123 D) 8125E) 6123

Həlli Ədədin faizinin tapılması duumlsturuna goumlrə

Digər tərəfdən şərtə goumlrə T=900 Y=300

olduğundan Z=1800-(900+300)=600 Onda XYZT=180306090=6123Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 310

y

AA B C

x

12080

200

X Y Z T =

Z

5030deg

TY

X

ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

x = 112 reg y =

A) 115 B) 130 C) 180 D) 225 E) 240

Həlli Verilmiş şəkildə duumlz xəttin artım dinamikası verilmişdirx=1 reg y=3 x=2 reg y=5 x=3 reg y=7 Goumlruumlnduumlyuuml kimi x 1 vahid artdıqda y 2 vahid artırx=112 reg y=y=2112+1(xətt 1-dən başladığı uumlccediluumln) =225 alarıqDuumlzguumln cavab D-dir

11

1

3

3

5

7

1

y

x2

HAZIRLAŞMAQ UumlCcedilUumlN VƏSAİTLƏR1 Boqomolova OB Məntiq məsələləri ndash Bakı2007 242 səh

2 Həsənov İ Məntiqi riyazi təfəkkuumlruumln inkişaf etdirilməsi uumlzrə IQ test nuumlmunələri ndash Bakı 2007 184səh

3 Oral T Seyidzadə E Magistarturaya hazırlıq Məntiq və informatika ndash Bakı 2009 463 səh

4 Bəylərov E İntellekt və məntiq testləri ndash Bakı 2009 288 səh

5 Рассел К Картер Ф Большая книга IQ тестов 1600 заданий ndash Москва 2006 544 стр

12

Page 3: Metodiki vəsaiti yükləyin

Həlli Goumlruumlnduumlyuuml kimi birinci sıradakı sağdakı şəkil soldakından onun saat əqrəbinin hərəkəti istiqamətində 900

doumlndərilməsi nəticəsində alınmışdır Analoji qaydada ikinci sıradakı soldakı şəkli doumlndərərək C cavabında goumlstərilən şəkli ala bilərikDuumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn fiquru tapın

A) B) C)

D) E)

Həlli Birinci sırada sol səkildəki kvadratı diaqonalları vasitəsi ilə 4 bərabər hissəyə boumllsək sağ şəkildəki fiqur alınır Goumlruumlnduumlyuuml kimi yalnız E cavabındakı uumlccedilbucaq 4 bərabər hissəyə boumlluumlnuumlrDuumlzguumln cavab E-dir

2 Şəklin məntiqi tamamlanması

Nuumlmunə 1Qanunauyğunluğu muumləyyən edin və ldquordquo işarəsi yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) B) C)

D) E)

Həlli Şəkildə hər sətir uumlzrə yerləşən ilk iki fiqur uumlst-uumlstə qoyulduqda uumlst-uumlstə duumlşən eyni hissələr silinir və qalan hissələr uumlccediluumlncuuml fiquru əmələ gətirir Bu qayda ilə uumlccediluumlncuuml sətirdə yerləşən ilk iki fiqur da uumlst-uumlstə qoyulduqda eyni fiqurlar olan kvadratlar silinir və nəticədə qalan fiqur uumlccedilbucaq olur Duumlzguumln cavab A-dır

Nuumlmunə 2Qanunauyğunluğu muumləyyən edin və ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) B) C)

D) E)

Həlli Şəkildə dairə romb və kvadrat kimi uumlccedil fiqur goumlstərilmişdir Hər fiqurdan uumlccedil ədəddir Hər sətir və suumltunda

fiqurların və -uuml ştrixlənmişdir ldquordquo işarəsinin yerinə

hissəsi ştrixlənmiş romb yerləşməlidirDuumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) B) C)

D) E)

Həlli Şəkildə bərabərliyin sol tərəfindəki fiqurların toplanması nəticəsində alınan fiqurun sağ tərəfdə bir hissəsi goumlstərilmişdir Bərabərliyin sağ tərəfində yekun fiqurun alınması uumlccediluumln ccediləkilməmiş xətləri muumləyyənləşdirərək ccedilatışmayan fraqmenti tapırıqDuumlzguumln cavab E-dir

3 Digərlərindən fərqlənən fiqurun seccedililməsi

NuumlmunəDigərlərindən fərqlənən fiquru tapın

A) B)

C) D) E)

3

+ +

Həlli A cavabındakı fiqurdan başqa buumltuumln fiqurlar bir-birindən 900 saat əqrəbinin hərəkəti istiqamətində doumlndərməklə alınırDuumlzguumln cavab A-dır

4 Fiqurlarla məntiqin digər formaları

Nuumlmunə 1 işarəsinin yerinəuyğun gələn fiquru tapın

A) B) C)

D) E)

Həlli Goumlruumlnduumlyuuml kimi E cavabında goumlstərilən fiquru 900 saat əqrəbinin hərəkəti istiqamətində doumlndərərək şərtdə verilmiş fiqurda yerinə qoysaq beşbucaqlı alınarDuumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 2Verilmiş kublar muumləyyən qayda uumlzrə duumlzuumllmuumlşlər Bu qaydaya əməl edərək noumlvbəti kubu tapın

A) B) C)

D) E)

Həlli Şəkildə eyni kub oturacağından qaldırılmadan ona perpendikulyar ox ətrafında saat əqrəbinin hərəkəti istiqamətində 900 doumlndərilir və hər dəfə sağ tərəfdəki uumlz qabağa keccedilir Duumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 3Aşağıda eyni kubun muumlxtəlif goumlruumlntuumlləri verilmişdir Bu kubun accedilılışını tapın

A) B)

C) D)

E)

Həlli Şəkildə ağ rəngli kvadratla ağ dairə qonşu uumlzlər uumlzərində yerləşdiyi halda A cavabında qarşı uumlzlərdə yerləşdiyi goumlstərilmişdir Rənglənmiş kvadrat və diaqonallar uumlzrə kəsişən xətlər əslində qonşu uumlzlərdə yerləşdiyi halda B cavabında qarşı uumlzlərdə yerləşmişdir Ağ rəngli kvardat olan uumlzlə toplama işarəsi olan uumlz qonşu olduğu halda C cavabında onlar qarşı uumlzlər uumlzərində goumlstərilmişdir E cavabında da diaqonallar uumlzrə kəsişən xətlər olan uumlzlə toplama işarəsi olan uumlz bir-birinin qarşısında goumlstərildiyi halda verilmiş kubda onlar qonşu uumlzlərdədir Yalnız D cavabındakı kubun accedilılmış halı şərtdə verilmiş kuba uyğundurDuumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə 4ldquordquo işarələrinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) T P B) P N C) P M D) T N E) L N

Həlli Sol şəkildəki dairələr sağ şəkildə muumlxtəlif istiqamətlərdə hərəkət edərək yerlərini dəyişiblər Sol şəkildəki dairələrin sağ şəkildəki hansı dairələrə uyğun olduğunu muumləyyənləşdirmək uumlccediluumln dairələrdən ccedilıxan xətlərə diqqət yetirməliyik Goumlruumlnduumlyuuml kimi sol şəkildə 3 dairədən (M L P) 3 xətt 2 dairədən (T N) 2 xətt və 1 dairədən (K) 1 xətt ccedilıxır Sağdakı şəkildə tapmalı olduğumuz X və Y dairələrindən iki xətt ccedilıxdığından onlardan birinin T digərinin N olduğunu muumləyyənləşdiririk Sağ şəkildəki N-dən fərqli olaraq T bir xətti olan K dairəsi ilə bir dairə vasitəsilə əlaqəlidir Sağdakı şəkildə belə əlaqə X dairəsinə aid olduğundan X=T muumlvafiq olaraq Y=N olduğunu muumləyyənləşdiririkDuumlzguumln cavab D-dirNuumlmunə 5ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn fiquru tapın

4

N M

LP

T K Y

X

X = Y =

A) B) C)

D) E)

Həlli Kvadratın iccedilindəki qara dairə 1 addım sola qara kvadrat 1 addım sola ulduz 1 addım sağa uumlccedilbucaq isə 1 addım sağa doğru hərəkət edirDuumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə 6Verilən kvadratda gizlədilmiş fiquru tapın

A)1B) 2C) 3D) 4E)5

Həlli Qarışıq xəttlərin iccedilərisində fiquru axtararkən şərtdə soruşulan fiqurların dəqiq forması və oumllccediluumlləri nəzərə alınmalıdır

Duumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 7Vərəq şəkildə goumlstərilən qaydada qatlanmışdır Son qatlanmış vəziyyətdə vərəqin uumlzərində qara kvadratla işarə qoyulmuşdur Həmin işarənin moumlvqeyini muumləyyən edin

A) 2B 2C 5B 5C B) 3A 3B 6A 6BC) 3B 3C 6B 6C D) 3C 3D 5C 5DE) 2A 2B 4A 4B

Həlli Şəkildən goumlruumlnduumlyuuml kimi vərəq qatlandıqdan sonra onun frac14 hissəsinə bərabər olan parccedila əmələ gəlmişdir Sağ tərəfdəki vərəqdən goumlruumlnduumlyuuml kimi hər bir frac14 hissədə 6 qara

kvadrat yerləşir Şəkilə əsasən işarə olunmuş qara kvadratın moumlvqeyinin 2B olduğunu goumlrə bilərik Buna muumlvafiq olaraq simmetriya əsasında digər hissələrdə həmin kvadratın moumlveyinin 2C 5B 5C olduğunu muumləyyən edirikDuumlzguumln cavab A-dır

5 Fiqurun perimetr və sahəsinin tapılması

Nuumlmunə 1Fiqurun perimetrini tapın

A) 16a B) 18a C) 20a D) 22a E) 24a

Həlli Şəkildəki fiqurun bir ccedilox tərəflərinin a-ya bərabər olduğu goumlruumlnuumlr Oumllccediluumlsuuml goumlstərilməyən tərəfləri də analogiyaya goumlrə tapırıq Qırıq xətlərin koumlməkliyi ilə a-ların qarşılarında yerləşən tərəflərin də a-ya bərabər olduğunu muumləyyənləşdiririk Fiqurun perimetri onun buumltuumln tərəflərinin cəminə bərabər olduğuna goumlrə şəkildəki fiqurun perimetri 20a-ya bərabərdirDuumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 2Fiqurun sahəsini tapın

A) 14a2 B) 15a2 C) 16a2 D) 17a2 E) 18a2

Həlli İlk olaraq fiqurun tərəflərini hesablayırıq Fiqurun bir ccedilox tərəflərinin a və ya 2a-ya bərabər olduğu goumlruumlnuumlr Oumllccediluumlsuuml goumlstərilməyən tərəfləri isə analogiyaya goumlrə tapırıq Qırıq xətlərin koumlməkliyi ilə a və 2a-ların qarşılarında yerləşən tərəfləri muumləyyənləşdiririk

Tərəfləri tapdıqdan sonra şəkildə goumlstərilən fiqurun sahəsini hesablamaq uumlccediluumln onu ayrı-ayrı duumlzbuumlcaqlılara ayırmaq olar Məlum olduğu kimi duumlzbucaqlının sahəsi onun eninin uzununa hasilinə bərabərdir Onda fiquru əmələ gətirən duumlzbucaqlıların sahələrinin cəmi bu fiqurun sahəsinə bərabər olacaqdır6a2+3a2+2a2+a2+4a2+a2=17a2

Duumlzguumln cavab D-dir

Məntiqi-riyazi testlər

5

reg reg

I II III

reg

IV

1 2 3 4 5

aa

aa

a

a

a

a

a

a

2a

2a

2a

3aa

a

aa

a

a

Bu boumllmə ədəd və kəmiyyətlər arasında olan qanunauyğunluğu muumləyyən etmək qabiliyyətini və eyni zamanda riyazi təfəkkuumlruumln inkişaf səviyyəsini qiymətləndirməyə koumlmək edir

1 Riyazi qanunauyğunluğun tapılması

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın + = 6

+ = 10 reg =

+ = 8

A) 6 B) 5 C) 4 D) 2 E) 1

Həlli Sistemin I və III tənliklərini tərəf-tərəfə toplasaq 2∆+(+) =14 alarıq II tənlikdən +=10 olduğunu nəzərə alsaq 2∆+10=14 2∆=4∆=2 olarDuumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

3 7 10 20 24 27 54 A) 51 B) 52 C) 53 D) 54 E) 58

Həlli Verilmiş ardıcıllıqda aşağıdakı qanunauyğunluq var

Goumlruumlnduumlyuuml kimi ldquordquo işarəsinin yerinə 54+4=58 ədədi gəlməlidirDuumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

49 23 36 2683 41 62

A) 63 B) 61 C) 42 D) 83 E) 12

Həlli 49 ilə 83 ədədləri arasında 4middot2=8 93=3 23 ilə 41 ədədləri arasında 2middot2=4 33=136 ilə 62 ədədləri arasında isə 3middot2=6 63=2 şəklində əlaqə olduğunu nəzərə alıb bu qanunauyğunluğu 26 ədədinə tətbiq etdikdə 2middot2=4 və 63=2 yəni 42 ədədini alarıq Duumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 4144 və 10 ədədləri arasındakı əlaqə 81 və 7 arasında

da vardırBelə əlaqə aşağıdakı ədədlər cuumltuumlnuumln hansında vardır

A) 49 9 B) 121 13C) 36 4 D) 169 13E) 64 10

Həlli 144 və 10 ədədləri arasında və 81 və 7 arasında uyğun əlaqələr vardır Buna oxşar əlaqə 36 və 4 ədədləri arasında vardır yəni olurDuumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 5I və II ardıcıllıq arasındakı qanunauyğunluğa əsasən III ardıcıllıqla bağlı olan IV ardıcıllığı tapın

I 6 2 5 1 6

II 129 43 40 8 3

III 10 2 7 1 8

IV

A) -18 -2 -11 -1 10B) 225 45 40 8 3C) 340 68 63 9 2D) 65 13 7 1 8E) 270 54 48 8 2

Həlli I II və III ardıcıllıqların duumlzəlmə qanunauyğunluğu aşağıdakı kimidir

I

II

III

Goumlruumlnduumlyuuml kimi IV ardıcıllıqda uyğun olaraq 5 -5 7 -7 əməlləri tətbiq edilməlidir Bu şərti oumldəyən yeganə ardıcıllıq C cavabındadır

Duumlzguumln cavab C-dir

2 Tərəzilər

Nuumlmunəldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) L B) LK C) KKKLD) LLL E) KKKK

Həlli Şəkildə tərəzi təsvir edildiyindən yan-yana yazılmış işarələr arasında toplama əməli nəzərdə tutulmuşdur Beləliklə KLL=ML M=KLDigər tərəfdən LL=KKKK olduğundan L=KK və deməli MK=KLK=KKKK olar

6

3 7+4 10+3 20middot2 24+4 27+3 54middot2 +4

3 6 2 5+3 15 6+5

3129 43 40-3 85 3-5

5 10 2 7+5 17 8+7

5340 68 63-5

97

2-7

KLL ML

LL KKKK

MK

Duumlzguumln cavab E-dir

3 Şəkil-ədəd əlaqələri

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

A) 10 B) 9 C) 6 D) 7 E) 8

Həlli Verilmiş I və II dairələrdə ədədlər arasındakı qanunauyğunluq aşağıdakı kimidirI (25+14+6+12)19=5719=3II (42+24+7+18)13=9113=7Bu qanunauyğunluğu III dairəyə də tətbiq etsək onda (4+15+10+13)7=427=6 cavabını alarıqDuumlzguumln cavab C-dirNuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

A + B = A) 12 B) 13 C) 14 D) 15 E) 16

Həlli Ulduzun təpə noumlqtələrindəki rəqəmlər aşağıdakı qayda uumlzrə alınır1+2+1+4=83+0+2+0=52+0+4+0=6Onda A=3+0+1+2=6 B=1+4+4+0=9 və A+B=6+9=15 alarıqDuumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

A) 228 B) 229 C) 231 D) 232 E) 236

Həlli Şəkildə təsvir olunan fiqurlardan hər biri muumləyyən funksiyanı yerinə yetirir

Buna uyğun olaraq sonuncu şəkli aşağıdakı kimi ifadə edirik((200+(3+3))+3+(46))+3=236Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 4ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) a + 3b + 3c B) 3a + b + 3cC) a + 3b +2 c D) 3a + 2b + cE) a + b + 4c

Həlli Hər hərf bu fiqurun bir hissəsini goumlstərir Kvadrat a hərfi ilə duumlzbucaqlı uumlccedilbucaq c hərfi ilə bərabər tərəfli uumlccedilbucaq isə b hərfi ilə ifadə olunub III fiqurda 1 kvadrat 1 bərabər yanlı uumlccedilbucaq 4 duumlzbucaqlı uumlccedilbucaq olduğundan a + b + 4c olurDuumlzguumln cavab E-dir

7

I 25

14

12

619 3

II 42

24

18

713 7

III 4

15

13

107

8

BBB

6

30

12

14

40205

A

((6a)+3+((b00)+3)+3)a

6

3 4

((200+9)+3)6

b

2

2

daxildəki rəqəmi 6-ya vurur

daxildəki rəqəmin uumlzərinə 3 əlavə edir

daxildəki rəqəmin yanına iki sıfır əlavə etməklə onu yuumlzluumlk ədəd edir

reg 2a+b+2cI

II

III

reg 3a+2c

reg

4 Cədvəl

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

13 8 6 A

16 14 15 49

24 C B 36

reg A + B + C =

A) 33 B) 34 C) 35 D) 36 E) 37

Həlli Hər simvol bir funksiyanı yerinə yetirir ədədin rəqəmlərinin cəminin 2 mislini əks etdirir ədədin rəqəmlərinin fərqinin 3 mislini əks etdirir ədədin rəqəmlərinin cəminin kvadratını əks etdirirA=(3+1)2=16 B=(4-2)3=6 C=(4+2)2=1216+6+12=34Duumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

+ a b c

x 15 12 13

y 14 11 12

t 12 9 10

reg ab + ay + xb + xy + t + c =

A) 105 B) 120 C) 135 D) 149 E) 175

Həlli Sadə ccedilevrilmələr aparaqab+ay+xb+xy+t+c=a(b+y)+x(b+y)+(c+t)=(b+y)middot(a+x)+(c+t) Onda cədvələ goumlrə (b+y) (a+x) + (c+t)= 1115+10=175Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

2 8 4 10 65 11 7 13 913 19 15 21 1710 15 10 17 1313 21 17 19

A) 10 B) 11 C) 19 D) 21 E) 25

Həlli Son suumltundakı nəticə hər sətir uumlzrə yerləşən ədədlərin ədədi ortası kimi alınır yəni

(2+8+4+10)4=6

(5+11+7+13)4=9

(13+19+15+21)4=17

(10+15+10+17)4=13Onda (13+21+17+x)4=19 reg x=25Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 4ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

+ a b c

a 24

b 20

c 42

reg c =

A) 9 B) 10 C) 13 D) 16 E) 19

Həllia+b=24 a=24-bb+c=20 c=20-ba+c=42 24-b+20-b=42 2b=2 b=1a=23 c=19Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 5ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

I II III IV V

I 18 14 32 13 19

II 7 4 11 6 5

III 21 15 36 17 19reg X + Y =

IV 11 13 24 18 6

V 19 23 42 34 8

VI 38 14 52 X Y

A) 48 B) 50 C) 52 D) 54 E) 56

Həlli Cədvəldə hər sətirdə I və IIsuumltundakı ədədlərin cəmi IV və V suumltundakı ədədlərin cəminə bərabərdir Digər tərəfdən bu cəmlər hər sətirdə III suumltunda yazılmışdır

I rarr 18+14=13+19 = 32II rarr 7+4=6+5 = 11III rarr 21+15=17+19 = 36IV rarr 11+13=18+6 = 24V rarr 19+23=34+8 = 42VI rarr 38+14=X+Y = 52

Duumlzguumln cavab C-dir

5 Məntiqi-riyazi məsələlərin həlli

Nuumlmunə 1Dərnəkdəki oğlanlar qızların 40-ni təşkil edirsə qızlar oğlanların neccedilə faizini təşkil edir

A) 100 B) 150 C) 200 D) 250 E) 400

8

Həlli Qızlar 100 oğlanlar 40 olduğundan 100 40-in

-ni təşkil edir

Duumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə 2

Piyada gedəcəyi yolun -ni qət etmişdir O daha 50 m

gedərsə yolun -ni getmiş olar Yolun uumlmumi uzunluğu

neccedilə metrdir

A) 600 B) 650 C) 700 D) 750 E)800

Həlli Tutaq ki yolun uzunluğu x metrdir

Onda yolun -i x -i isə x-dir

Şərtə əsasən x( - )=50

x=50 x=600Beləliklə yolun uzunluğu 600 m-dirDuumlzguumln cavab A-dır

Nuumlmunə 3Atanın 60 uşaqlarının isə 9 12 14 yaşları vardır Neccedilə il oumlncə atanın yaşı uşaqların yaşları cəminin 2 mislinə bərabər idi

A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

Həlli Uşaqların yaşları cəmi 9+12+14=35 olduğundan x il oumlncə onların birlikdə 35-3x yaşları atanın isə 60-x yaşı var idi Şərtə əsasən60-x=2(35-3x)60-x=70-6x5x=10 x=2Duumlzguumln cavab A-dır

Nuumlmunə 4

Arif bir işin -ni 3 guumlndə Murad isə eyni işin -ni 3

guumlndə yerinə yetirir Arif və Murad birlikdə 6 guumln işlədikdən sonra Arif işi tərk edərsə Murad işin qalan hissəsini neccedilə guumlndə bitirər

A)1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

Həlli Arif 1 guumln ərzində işin 3= hissəsini Murad isə

1 guumlndə işin 3= hissəsini yerinə yetirir Onlar birlikdə

6guumln muumlddətində işin 6( + )= hissəsini yerinə yetirir

İşin qalan hissəsini Murad guumln ərzində

yerinə yetirə bilərDuumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 5ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

A) 23 B) 38 C) 46 D) 57 E) 61

Həlli Sol şəkildəki hər bir altıbucaqlıdakı ifadə sağ şəkildəki uyğun altıbucaqlılardakı ədədlərə bərabərdir2a+b=19 2b+3c=42 b+c=15Əvəzetmə yolu ilə a b və c-ni tapırıqb+c=15 reg b=15-c2b+3c=42 reg 2(15-c)+3c=42 reg 30-2c+3c=42 reg c=12b=15-c=15-12=32a+b=19 reg 2a+3=19 reg a=8a+b+c=8+3+12=23Duumlzguumln cavab A-dır

6 Şifroqramlar

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

KL0

A) 7 B) 8 C) 9 D) 11 E) 13

Həlli Ccedilıxma əməlinin yerinə yetirildiyi ifadənin sağ kənar hədlərinə nəzər yetirsək goumlrərik ki K L = 4-duumlr Bu fərqi verə bilən ifadələr bunlardır5-1=4 6-2=4 7-3=4 8-4=4 9-5=4İfadədəki hərflərin yerinə yalnız K=6 və L=2 rəqəmləri qoyulduqda fərqin 564 olduğunu goumlrərik yəni 626-62=564Beləliklə K+L=6+2=8Duumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

KƏLƏKŞƏKƏRNADİR reg DƏMİR = DƏMİRMƏLƏK

A) 93538 B) 47628C) 63028 D) 03135E) 53135

Həlli Şərtdə verilmiş soumlzlərin hər biri cavab variantlarında goumlstərilən muumlvafiq ədədlə şifrələnmişdir Tapşırığı həll edərkən hərf və rəqəmlərin sayı və yerləşməsindən ccedilıxış edərək soruşulan soumlzuumln hansı ədədlə şifrələndiyini tapmaq lazımdır

Uumlccedil soumlz eyni hərflə bitir Digər iki soumlzuumln 2-ci hərfi Ə-dir sonuncu hərfi isə K-dır Bu iki soumlzə uyğun gələn ədədlər 03135 və 53135-dir A cavabında ldquoƏrdquo hərfinə uyğun 3 rəqəmi iki yerdə vardır deməli bu ədəd DƏMİR-ə uyğun deyil DƏMİR soumlzuumlnə uyğun gələn ədədin də 2-ci rəqəmi 3 olduğundan bu ədəd 63028-dir

9

a2a+b

b

b+c2b+3c

c

reg a + b + c =

19

4215

Duumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) 9 B) 10 C) 11 D) 33 E) 99

Həlli 100A+10B+C-100C-10B-A=99(A-C) və 10A+C-10C-A=9(A-C) olduğunu nəzərə

alsaq alırıq

Duumlzguumln cavab C-dir

7 Riyazi əməllər

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapınI84 26=44II 35 73 = 36III 82 28 = 32IV 97 43 =

A) 150 B) 146 C) 75 D) 36 E) 62

Həlli Verilmiş əvvəlki uumlccedil ifadədə qanunauyğunluq aşağıdakı kimidirI 84=32 2 6=12 və 32+12=44II 35=15 73=21 və 15+21=36III 82=16 28=16 və 16+16=32IV 97=63 43=12 və 63+12=75 alarıqDuumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

I a b = (a b) + 4 II a b = 2(a b)III a b = a + bIV 11 9 = A) 44 B) 46 C) 48 D) 50 E) 52

Həlli III şərti II-də sonra alınan ifadəni I şərtdə nəzərə alsaq ab=(ab)+4=2(ab)+4=2(a+b)+4 alarıq Onda 119=2(11+9)+4=44 olarDuumlzguumln cavab A-dır

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapınI x y = II -1 2 3 =

A) -5 B) -2 C) 1 D) 3 E) 4

Həlli x y ifadəsində iki hal goumlstərilib Əgər xy0 olarsa

x+y ifadəsini 0 olarsa x-y ifadəsini tətbiq edirik Verilən -

1 2 ifadəsində -12=-20 olduğu uumlccediluumln xy=x+y=-1+2=1

alırıq 1 3 ifadəsində isə 0 olduğu uumlccediluumln 1 3 = x-y=1-3=-2

alırıqDuumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 4ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

I 188 (300) 263 II 122 (120) 152III 893 () 915

A) 65 B) 76 C) 88 D) 99 E) 200

Həlli Bu halda ardıcıllıqların iki kənar həddinə goumlrə orta həddini tapmaq lazımdır Burada I və II sətirlərdə moumltərizədə olan ortadakı hədlər kənar hədlərin fərqinin 4 mislinə bərabərdir yəni 263-188=75 754=300 və 152-122=30 4middot30=120 olur Bu qaydanı III sətirdəki hədlərə də tətbiq etsək onda 915-893= 22 4middot22=88 alarıq Duumlzguumln cavab C-dir

8 Qrafik və diaqram şəklində verilənlərin təhlili

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A + B + C = 100 reg (A + C) B = A) 30 B) 40 C) 50 D) 60 E) 70

Həlli ABC=20080120=523 olduğuna goumlrə A=5k B=2k C=3k kimi işarə edək Onda şərtə əsasən 5k+2k+3k=100 10k=100 k=10 olar Buna goumlrə də (A+C)-B=(5k+3k)-2k=6k=6middot10=60 alarıqDuumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) 6213 B) 6214C) 8123 D) 8125E) 6123

Həlli Ədədin faizinin tapılması duumlsturuna goumlrə

Digər tərəfdən şərtə goumlrə T=900 Y=300

olduğundan Z=1800-(900+300)=600 Onda XYZT=180306090=6123Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 310

y

AA B C

x

12080

200

X Y Z T =

Z

5030deg

TY

X

ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

x = 112 reg y =

A) 115 B) 130 C) 180 D) 225 E) 240

Həlli Verilmiş şəkildə duumlz xəttin artım dinamikası verilmişdirx=1 reg y=3 x=2 reg y=5 x=3 reg y=7 Goumlruumlnduumlyuuml kimi x 1 vahid artdıqda y 2 vahid artırx=112 reg y=y=2112+1(xətt 1-dən başladığı uumlccediluumln) =225 alarıqDuumlzguumln cavab D-dir

11

1

3

3

5

7

1

y

x2

HAZIRLAŞMAQ UumlCcedilUumlN VƏSAİTLƏR1 Boqomolova OB Məntiq məsələləri ndash Bakı2007 242 səh

2 Həsənov İ Məntiqi riyazi təfəkkuumlruumln inkişaf etdirilməsi uumlzrə IQ test nuumlmunələri ndash Bakı 2007 184səh

3 Oral T Seyidzadə E Magistarturaya hazırlıq Məntiq və informatika ndash Bakı 2009 463 səh

4 Bəylərov E İntellekt və məntiq testləri ndash Bakı 2009 288 səh

5 Рассел К Картер Ф Большая книга IQ тестов 1600 заданий ndash Москва 2006 544 стр

12

Page 4: Metodiki vəsaiti yükləyin

Həlli A cavabındakı fiqurdan başqa buumltuumln fiqurlar bir-birindən 900 saat əqrəbinin hərəkəti istiqamətində doumlndərməklə alınırDuumlzguumln cavab A-dır

4 Fiqurlarla məntiqin digər formaları

Nuumlmunə 1 işarəsinin yerinəuyğun gələn fiquru tapın

A) B) C)

D) E)

Həlli Goumlruumlnduumlyuuml kimi E cavabında goumlstərilən fiquru 900 saat əqrəbinin hərəkəti istiqamətində doumlndərərək şərtdə verilmiş fiqurda yerinə qoysaq beşbucaqlı alınarDuumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 2Verilmiş kublar muumləyyən qayda uumlzrə duumlzuumllmuumlşlər Bu qaydaya əməl edərək noumlvbəti kubu tapın

A) B) C)

D) E)

Həlli Şəkildə eyni kub oturacağından qaldırılmadan ona perpendikulyar ox ətrafında saat əqrəbinin hərəkəti istiqamətində 900 doumlndərilir və hər dəfə sağ tərəfdəki uumlz qabağa keccedilir Duumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 3Aşağıda eyni kubun muumlxtəlif goumlruumlntuumlləri verilmişdir Bu kubun accedilılışını tapın

A) B)

C) D)

E)

Həlli Şəkildə ağ rəngli kvadratla ağ dairə qonşu uumlzlər uumlzərində yerləşdiyi halda A cavabında qarşı uumlzlərdə yerləşdiyi goumlstərilmişdir Rənglənmiş kvadrat və diaqonallar uumlzrə kəsişən xətlər əslində qonşu uumlzlərdə yerləşdiyi halda B cavabında qarşı uumlzlərdə yerləşmişdir Ağ rəngli kvardat olan uumlzlə toplama işarəsi olan uumlz qonşu olduğu halda C cavabında onlar qarşı uumlzlər uumlzərində goumlstərilmişdir E cavabında da diaqonallar uumlzrə kəsişən xətlər olan uumlzlə toplama işarəsi olan uumlz bir-birinin qarşısında goumlstərildiyi halda verilmiş kubda onlar qonşu uumlzlərdədir Yalnız D cavabındakı kubun accedilılmış halı şərtdə verilmiş kuba uyğundurDuumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə 4ldquordquo işarələrinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) T P B) P N C) P M D) T N E) L N

Həlli Sol şəkildəki dairələr sağ şəkildə muumlxtəlif istiqamətlərdə hərəkət edərək yerlərini dəyişiblər Sol şəkildəki dairələrin sağ şəkildəki hansı dairələrə uyğun olduğunu muumləyyənləşdirmək uumlccediluumln dairələrdən ccedilıxan xətlərə diqqət yetirməliyik Goumlruumlnduumlyuuml kimi sol şəkildə 3 dairədən (M L P) 3 xətt 2 dairədən (T N) 2 xətt və 1 dairədən (K) 1 xətt ccedilıxır Sağdakı şəkildə tapmalı olduğumuz X və Y dairələrindən iki xətt ccedilıxdığından onlardan birinin T digərinin N olduğunu muumləyyənləşdiririk Sağ şəkildəki N-dən fərqli olaraq T bir xətti olan K dairəsi ilə bir dairə vasitəsilə əlaqəlidir Sağdakı şəkildə belə əlaqə X dairəsinə aid olduğundan X=T muumlvafiq olaraq Y=N olduğunu muumləyyənləşdiririkDuumlzguumln cavab D-dirNuumlmunə 5ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn fiquru tapın

4

N M

LP

T K Y

X

X = Y =

A) B) C)

D) E)

Həlli Kvadratın iccedilindəki qara dairə 1 addım sola qara kvadrat 1 addım sola ulduz 1 addım sağa uumlccedilbucaq isə 1 addım sağa doğru hərəkət edirDuumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə 6Verilən kvadratda gizlədilmiş fiquru tapın

A)1B) 2C) 3D) 4E)5

Həlli Qarışıq xəttlərin iccedilərisində fiquru axtararkən şərtdə soruşulan fiqurların dəqiq forması və oumllccediluumlləri nəzərə alınmalıdır

Duumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 7Vərəq şəkildə goumlstərilən qaydada qatlanmışdır Son qatlanmış vəziyyətdə vərəqin uumlzərində qara kvadratla işarə qoyulmuşdur Həmin işarənin moumlvqeyini muumləyyən edin

A) 2B 2C 5B 5C B) 3A 3B 6A 6BC) 3B 3C 6B 6C D) 3C 3D 5C 5DE) 2A 2B 4A 4B

Həlli Şəkildən goumlruumlnduumlyuuml kimi vərəq qatlandıqdan sonra onun frac14 hissəsinə bərabər olan parccedila əmələ gəlmişdir Sağ tərəfdəki vərəqdən goumlruumlnduumlyuuml kimi hər bir frac14 hissədə 6 qara

kvadrat yerləşir Şəkilə əsasən işarə olunmuş qara kvadratın moumlvqeyinin 2B olduğunu goumlrə bilərik Buna muumlvafiq olaraq simmetriya əsasında digər hissələrdə həmin kvadratın moumlveyinin 2C 5B 5C olduğunu muumləyyən edirikDuumlzguumln cavab A-dır

5 Fiqurun perimetr və sahəsinin tapılması

Nuumlmunə 1Fiqurun perimetrini tapın

A) 16a B) 18a C) 20a D) 22a E) 24a

Həlli Şəkildəki fiqurun bir ccedilox tərəflərinin a-ya bərabər olduğu goumlruumlnuumlr Oumllccediluumlsuuml goumlstərilməyən tərəfləri də analogiyaya goumlrə tapırıq Qırıq xətlərin koumlməkliyi ilə a-ların qarşılarında yerləşən tərəflərin də a-ya bərabər olduğunu muumləyyənləşdiririk Fiqurun perimetri onun buumltuumln tərəflərinin cəminə bərabər olduğuna goumlrə şəkildəki fiqurun perimetri 20a-ya bərabərdirDuumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 2Fiqurun sahəsini tapın

A) 14a2 B) 15a2 C) 16a2 D) 17a2 E) 18a2

Həlli İlk olaraq fiqurun tərəflərini hesablayırıq Fiqurun bir ccedilox tərəflərinin a və ya 2a-ya bərabər olduğu goumlruumlnuumlr Oumllccediluumlsuuml goumlstərilməyən tərəfləri isə analogiyaya goumlrə tapırıq Qırıq xətlərin koumlməkliyi ilə a və 2a-ların qarşılarında yerləşən tərəfləri muumləyyənləşdiririk

Tərəfləri tapdıqdan sonra şəkildə goumlstərilən fiqurun sahəsini hesablamaq uumlccediluumln onu ayrı-ayrı duumlzbuumlcaqlılara ayırmaq olar Məlum olduğu kimi duumlzbucaqlının sahəsi onun eninin uzununa hasilinə bərabərdir Onda fiquru əmələ gətirən duumlzbucaqlıların sahələrinin cəmi bu fiqurun sahəsinə bərabər olacaqdır6a2+3a2+2a2+a2+4a2+a2=17a2

Duumlzguumln cavab D-dir

Məntiqi-riyazi testlər

5

reg reg

I II III

reg

IV

1 2 3 4 5

aa

aa

a

a

a

a

a

a

2a

2a

2a

3aa

a

aa

a

a

Bu boumllmə ədəd və kəmiyyətlər arasında olan qanunauyğunluğu muumləyyən etmək qabiliyyətini və eyni zamanda riyazi təfəkkuumlruumln inkişaf səviyyəsini qiymətləndirməyə koumlmək edir

1 Riyazi qanunauyğunluğun tapılması

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın + = 6

+ = 10 reg =

+ = 8

A) 6 B) 5 C) 4 D) 2 E) 1

Həlli Sistemin I və III tənliklərini tərəf-tərəfə toplasaq 2∆+(+) =14 alarıq II tənlikdən +=10 olduğunu nəzərə alsaq 2∆+10=14 2∆=4∆=2 olarDuumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

3 7 10 20 24 27 54 A) 51 B) 52 C) 53 D) 54 E) 58

Həlli Verilmiş ardıcıllıqda aşağıdakı qanunauyğunluq var

Goumlruumlnduumlyuuml kimi ldquordquo işarəsinin yerinə 54+4=58 ədədi gəlməlidirDuumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

49 23 36 2683 41 62

A) 63 B) 61 C) 42 D) 83 E) 12

Həlli 49 ilə 83 ədədləri arasında 4middot2=8 93=3 23 ilə 41 ədədləri arasında 2middot2=4 33=136 ilə 62 ədədləri arasında isə 3middot2=6 63=2 şəklində əlaqə olduğunu nəzərə alıb bu qanunauyğunluğu 26 ədədinə tətbiq etdikdə 2middot2=4 və 63=2 yəni 42 ədədini alarıq Duumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 4144 və 10 ədədləri arasındakı əlaqə 81 və 7 arasında

da vardırBelə əlaqə aşağıdakı ədədlər cuumltuumlnuumln hansında vardır

A) 49 9 B) 121 13C) 36 4 D) 169 13E) 64 10

Həlli 144 və 10 ədədləri arasında və 81 və 7 arasında uyğun əlaqələr vardır Buna oxşar əlaqə 36 və 4 ədədləri arasında vardır yəni olurDuumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 5I və II ardıcıllıq arasındakı qanunauyğunluğa əsasən III ardıcıllıqla bağlı olan IV ardıcıllığı tapın

I 6 2 5 1 6

II 129 43 40 8 3

III 10 2 7 1 8

IV

A) -18 -2 -11 -1 10B) 225 45 40 8 3C) 340 68 63 9 2D) 65 13 7 1 8E) 270 54 48 8 2

Həlli I II və III ardıcıllıqların duumlzəlmə qanunauyğunluğu aşağıdakı kimidir

I

II

III

Goumlruumlnduumlyuuml kimi IV ardıcıllıqda uyğun olaraq 5 -5 7 -7 əməlləri tətbiq edilməlidir Bu şərti oumldəyən yeganə ardıcıllıq C cavabındadır

Duumlzguumln cavab C-dir

2 Tərəzilər

Nuumlmunəldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) L B) LK C) KKKLD) LLL E) KKKK

Həlli Şəkildə tərəzi təsvir edildiyindən yan-yana yazılmış işarələr arasında toplama əməli nəzərdə tutulmuşdur Beləliklə KLL=ML M=KLDigər tərəfdən LL=KKKK olduğundan L=KK və deməli MK=KLK=KKKK olar

6

3 7+4 10+3 20middot2 24+4 27+3 54middot2 +4

3 6 2 5+3 15 6+5

3129 43 40-3 85 3-5

5 10 2 7+5 17 8+7

5340 68 63-5

97

2-7

KLL ML

LL KKKK

MK

Duumlzguumln cavab E-dir

3 Şəkil-ədəd əlaqələri

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

A) 10 B) 9 C) 6 D) 7 E) 8

Həlli Verilmiş I və II dairələrdə ədədlər arasındakı qanunauyğunluq aşağıdakı kimidirI (25+14+6+12)19=5719=3II (42+24+7+18)13=9113=7Bu qanunauyğunluğu III dairəyə də tətbiq etsək onda (4+15+10+13)7=427=6 cavabını alarıqDuumlzguumln cavab C-dirNuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

A + B = A) 12 B) 13 C) 14 D) 15 E) 16

Həlli Ulduzun təpə noumlqtələrindəki rəqəmlər aşağıdakı qayda uumlzrə alınır1+2+1+4=83+0+2+0=52+0+4+0=6Onda A=3+0+1+2=6 B=1+4+4+0=9 və A+B=6+9=15 alarıqDuumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

A) 228 B) 229 C) 231 D) 232 E) 236

Həlli Şəkildə təsvir olunan fiqurlardan hər biri muumləyyən funksiyanı yerinə yetirir

Buna uyğun olaraq sonuncu şəkli aşağıdakı kimi ifadə edirik((200+(3+3))+3+(46))+3=236Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 4ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) a + 3b + 3c B) 3a + b + 3cC) a + 3b +2 c D) 3a + 2b + cE) a + b + 4c

Həlli Hər hərf bu fiqurun bir hissəsini goumlstərir Kvadrat a hərfi ilə duumlzbucaqlı uumlccedilbucaq c hərfi ilə bərabər tərəfli uumlccedilbucaq isə b hərfi ilə ifadə olunub III fiqurda 1 kvadrat 1 bərabər yanlı uumlccedilbucaq 4 duumlzbucaqlı uumlccedilbucaq olduğundan a + b + 4c olurDuumlzguumln cavab E-dir

7

I 25

14

12

619 3

II 42

24

18

713 7

III 4

15

13

107

8

BBB

6

30

12

14

40205

A

((6a)+3+((b00)+3)+3)a

6

3 4

((200+9)+3)6

b

2

2

daxildəki rəqəmi 6-ya vurur

daxildəki rəqəmin uumlzərinə 3 əlavə edir

daxildəki rəqəmin yanına iki sıfır əlavə etməklə onu yuumlzluumlk ədəd edir

reg 2a+b+2cI

II

III

reg 3a+2c

reg

4 Cədvəl

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

13 8 6 A

16 14 15 49

24 C B 36

reg A + B + C =

A) 33 B) 34 C) 35 D) 36 E) 37

Həlli Hər simvol bir funksiyanı yerinə yetirir ədədin rəqəmlərinin cəminin 2 mislini əks etdirir ədədin rəqəmlərinin fərqinin 3 mislini əks etdirir ədədin rəqəmlərinin cəminin kvadratını əks etdirirA=(3+1)2=16 B=(4-2)3=6 C=(4+2)2=1216+6+12=34Duumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

+ a b c

x 15 12 13

y 14 11 12

t 12 9 10

reg ab + ay + xb + xy + t + c =

A) 105 B) 120 C) 135 D) 149 E) 175

Həlli Sadə ccedilevrilmələr aparaqab+ay+xb+xy+t+c=a(b+y)+x(b+y)+(c+t)=(b+y)middot(a+x)+(c+t) Onda cədvələ goumlrə (b+y) (a+x) + (c+t)= 1115+10=175Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

2 8 4 10 65 11 7 13 913 19 15 21 1710 15 10 17 1313 21 17 19

A) 10 B) 11 C) 19 D) 21 E) 25

Həlli Son suumltundakı nəticə hər sətir uumlzrə yerləşən ədədlərin ədədi ortası kimi alınır yəni

(2+8+4+10)4=6

(5+11+7+13)4=9

(13+19+15+21)4=17

(10+15+10+17)4=13Onda (13+21+17+x)4=19 reg x=25Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 4ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

+ a b c

a 24

b 20

c 42

reg c =

A) 9 B) 10 C) 13 D) 16 E) 19

Həllia+b=24 a=24-bb+c=20 c=20-ba+c=42 24-b+20-b=42 2b=2 b=1a=23 c=19Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 5ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

I II III IV V

I 18 14 32 13 19

II 7 4 11 6 5

III 21 15 36 17 19reg X + Y =

IV 11 13 24 18 6

V 19 23 42 34 8

VI 38 14 52 X Y

A) 48 B) 50 C) 52 D) 54 E) 56

Həlli Cədvəldə hər sətirdə I və IIsuumltundakı ədədlərin cəmi IV və V suumltundakı ədədlərin cəminə bərabərdir Digər tərəfdən bu cəmlər hər sətirdə III suumltunda yazılmışdır

I rarr 18+14=13+19 = 32II rarr 7+4=6+5 = 11III rarr 21+15=17+19 = 36IV rarr 11+13=18+6 = 24V rarr 19+23=34+8 = 42VI rarr 38+14=X+Y = 52

Duumlzguumln cavab C-dir

5 Məntiqi-riyazi məsələlərin həlli

Nuumlmunə 1Dərnəkdəki oğlanlar qızların 40-ni təşkil edirsə qızlar oğlanların neccedilə faizini təşkil edir

A) 100 B) 150 C) 200 D) 250 E) 400

8

Həlli Qızlar 100 oğlanlar 40 olduğundan 100 40-in

-ni təşkil edir

Duumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə 2

Piyada gedəcəyi yolun -ni qət etmişdir O daha 50 m

gedərsə yolun -ni getmiş olar Yolun uumlmumi uzunluğu

neccedilə metrdir

A) 600 B) 650 C) 700 D) 750 E)800

Həlli Tutaq ki yolun uzunluğu x metrdir

Onda yolun -i x -i isə x-dir

Şərtə əsasən x( - )=50

x=50 x=600Beləliklə yolun uzunluğu 600 m-dirDuumlzguumln cavab A-dır

Nuumlmunə 3Atanın 60 uşaqlarının isə 9 12 14 yaşları vardır Neccedilə il oumlncə atanın yaşı uşaqların yaşları cəminin 2 mislinə bərabər idi

A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

Həlli Uşaqların yaşları cəmi 9+12+14=35 olduğundan x il oumlncə onların birlikdə 35-3x yaşları atanın isə 60-x yaşı var idi Şərtə əsasən60-x=2(35-3x)60-x=70-6x5x=10 x=2Duumlzguumln cavab A-dır

Nuumlmunə 4

Arif bir işin -ni 3 guumlndə Murad isə eyni işin -ni 3

guumlndə yerinə yetirir Arif və Murad birlikdə 6 guumln işlədikdən sonra Arif işi tərk edərsə Murad işin qalan hissəsini neccedilə guumlndə bitirər

A)1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

Həlli Arif 1 guumln ərzində işin 3= hissəsini Murad isə

1 guumlndə işin 3= hissəsini yerinə yetirir Onlar birlikdə

6guumln muumlddətində işin 6( + )= hissəsini yerinə yetirir

İşin qalan hissəsini Murad guumln ərzində

yerinə yetirə bilərDuumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 5ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

A) 23 B) 38 C) 46 D) 57 E) 61

Həlli Sol şəkildəki hər bir altıbucaqlıdakı ifadə sağ şəkildəki uyğun altıbucaqlılardakı ədədlərə bərabərdir2a+b=19 2b+3c=42 b+c=15Əvəzetmə yolu ilə a b və c-ni tapırıqb+c=15 reg b=15-c2b+3c=42 reg 2(15-c)+3c=42 reg 30-2c+3c=42 reg c=12b=15-c=15-12=32a+b=19 reg 2a+3=19 reg a=8a+b+c=8+3+12=23Duumlzguumln cavab A-dır

6 Şifroqramlar

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

KL0

A) 7 B) 8 C) 9 D) 11 E) 13

Həlli Ccedilıxma əməlinin yerinə yetirildiyi ifadənin sağ kənar hədlərinə nəzər yetirsək goumlrərik ki K L = 4-duumlr Bu fərqi verə bilən ifadələr bunlardır5-1=4 6-2=4 7-3=4 8-4=4 9-5=4İfadədəki hərflərin yerinə yalnız K=6 və L=2 rəqəmləri qoyulduqda fərqin 564 olduğunu goumlrərik yəni 626-62=564Beləliklə K+L=6+2=8Duumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

KƏLƏKŞƏKƏRNADİR reg DƏMİR = DƏMİRMƏLƏK

A) 93538 B) 47628C) 63028 D) 03135E) 53135

Həlli Şərtdə verilmiş soumlzlərin hər biri cavab variantlarında goumlstərilən muumlvafiq ədədlə şifrələnmişdir Tapşırığı həll edərkən hərf və rəqəmlərin sayı və yerləşməsindən ccedilıxış edərək soruşulan soumlzuumln hansı ədədlə şifrələndiyini tapmaq lazımdır

Uumlccedil soumlz eyni hərflə bitir Digər iki soumlzuumln 2-ci hərfi Ə-dir sonuncu hərfi isə K-dır Bu iki soumlzə uyğun gələn ədədlər 03135 və 53135-dir A cavabında ldquoƏrdquo hərfinə uyğun 3 rəqəmi iki yerdə vardır deməli bu ədəd DƏMİR-ə uyğun deyil DƏMİR soumlzuumlnə uyğun gələn ədədin də 2-ci rəqəmi 3 olduğundan bu ədəd 63028-dir

9

a2a+b

b

b+c2b+3c

c

reg a + b + c =

19

4215

Duumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) 9 B) 10 C) 11 D) 33 E) 99

Həlli 100A+10B+C-100C-10B-A=99(A-C) və 10A+C-10C-A=9(A-C) olduğunu nəzərə

alsaq alırıq

Duumlzguumln cavab C-dir

7 Riyazi əməllər

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapınI84 26=44II 35 73 = 36III 82 28 = 32IV 97 43 =

A) 150 B) 146 C) 75 D) 36 E) 62

Həlli Verilmiş əvvəlki uumlccedil ifadədə qanunauyğunluq aşağıdakı kimidirI 84=32 2 6=12 və 32+12=44II 35=15 73=21 və 15+21=36III 82=16 28=16 və 16+16=32IV 97=63 43=12 və 63+12=75 alarıqDuumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

I a b = (a b) + 4 II a b = 2(a b)III a b = a + bIV 11 9 = A) 44 B) 46 C) 48 D) 50 E) 52

Həlli III şərti II-də sonra alınan ifadəni I şərtdə nəzərə alsaq ab=(ab)+4=2(ab)+4=2(a+b)+4 alarıq Onda 119=2(11+9)+4=44 olarDuumlzguumln cavab A-dır

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapınI x y = II -1 2 3 =

A) -5 B) -2 C) 1 D) 3 E) 4

Həlli x y ifadəsində iki hal goumlstərilib Əgər xy0 olarsa

x+y ifadəsini 0 olarsa x-y ifadəsini tətbiq edirik Verilən -

1 2 ifadəsində -12=-20 olduğu uumlccediluumln xy=x+y=-1+2=1

alırıq 1 3 ifadəsində isə 0 olduğu uumlccediluumln 1 3 = x-y=1-3=-2

alırıqDuumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 4ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

I 188 (300) 263 II 122 (120) 152III 893 () 915

A) 65 B) 76 C) 88 D) 99 E) 200

Həlli Bu halda ardıcıllıqların iki kənar həddinə goumlrə orta həddini tapmaq lazımdır Burada I və II sətirlərdə moumltərizədə olan ortadakı hədlər kənar hədlərin fərqinin 4 mislinə bərabərdir yəni 263-188=75 754=300 və 152-122=30 4middot30=120 olur Bu qaydanı III sətirdəki hədlərə də tətbiq etsək onda 915-893= 22 4middot22=88 alarıq Duumlzguumln cavab C-dir

8 Qrafik və diaqram şəklində verilənlərin təhlili

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A + B + C = 100 reg (A + C) B = A) 30 B) 40 C) 50 D) 60 E) 70

Həlli ABC=20080120=523 olduğuna goumlrə A=5k B=2k C=3k kimi işarə edək Onda şərtə əsasən 5k+2k+3k=100 10k=100 k=10 olar Buna goumlrə də (A+C)-B=(5k+3k)-2k=6k=6middot10=60 alarıqDuumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) 6213 B) 6214C) 8123 D) 8125E) 6123

Həlli Ədədin faizinin tapılması duumlsturuna goumlrə

Digər tərəfdən şərtə goumlrə T=900 Y=300

olduğundan Z=1800-(900+300)=600 Onda XYZT=180306090=6123Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 310

y

AA B C

x

12080

200

X Y Z T =

Z

5030deg

TY

X

ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

x = 112 reg y =

A) 115 B) 130 C) 180 D) 225 E) 240

Həlli Verilmiş şəkildə duumlz xəttin artım dinamikası verilmişdirx=1 reg y=3 x=2 reg y=5 x=3 reg y=7 Goumlruumlnduumlyuuml kimi x 1 vahid artdıqda y 2 vahid artırx=112 reg y=y=2112+1(xətt 1-dən başladığı uumlccediluumln) =225 alarıqDuumlzguumln cavab D-dir

11

1

3

3

5

7

1

y

x2

HAZIRLAŞMAQ UumlCcedilUumlN VƏSAİTLƏR1 Boqomolova OB Məntiq məsələləri ndash Bakı2007 242 səh

2 Həsənov İ Məntiqi riyazi təfəkkuumlruumln inkişaf etdirilməsi uumlzrə IQ test nuumlmunələri ndash Bakı 2007 184səh

3 Oral T Seyidzadə E Magistarturaya hazırlıq Məntiq və informatika ndash Bakı 2009 463 səh

4 Bəylərov E İntellekt və məntiq testləri ndash Bakı 2009 288 səh

5 Рассел К Картер Ф Большая книга IQ тестов 1600 заданий ndash Москва 2006 544 стр

12

Page 5: Metodiki vəsaiti yükləyin

A) B) C)

D) E)

Həlli Kvadratın iccedilindəki qara dairə 1 addım sola qara kvadrat 1 addım sola ulduz 1 addım sağa uumlccedilbucaq isə 1 addım sağa doğru hərəkət edirDuumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə 6Verilən kvadratda gizlədilmiş fiquru tapın

A)1B) 2C) 3D) 4E)5

Həlli Qarışıq xəttlərin iccedilərisində fiquru axtararkən şərtdə soruşulan fiqurların dəqiq forması və oumllccediluumlləri nəzərə alınmalıdır

Duumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 7Vərəq şəkildə goumlstərilən qaydada qatlanmışdır Son qatlanmış vəziyyətdə vərəqin uumlzərində qara kvadratla işarə qoyulmuşdur Həmin işarənin moumlvqeyini muumləyyən edin

A) 2B 2C 5B 5C B) 3A 3B 6A 6BC) 3B 3C 6B 6C D) 3C 3D 5C 5DE) 2A 2B 4A 4B

Həlli Şəkildən goumlruumlnduumlyuuml kimi vərəq qatlandıqdan sonra onun frac14 hissəsinə bərabər olan parccedila əmələ gəlmişdir Sağ tərəfdəki vərəqdən goumlruumlnduumlyuuml kimi hər bir frac14 hissədə 6 qara

kvadrat yerləşir Şəkilə əsasən işarə olunmuş qara kvadratın moumlvqeyinin 2B olduğunu goumlrə bilərik Buna muumlvafiq olaraq simmetriya əsasında digər hissələrdə həmin kvadratın moumlveyinin 2C 5B 5C olduğunu muumləyyən edirikDuumlzguumln cavab A-dır

5 Fiqurun perimetr və sahəsinin tapılması

Nuumlmunə 1Fiqurun perimetrini tapın

A) 16a B) 18a C) 20a D) 22a E) 24a

Həlli Şəkildəki fiqurun bir ccedilox tərəflərinin a-ya bərabər olduğu goumlruumlnuumlr Oumllccediluumlsuuml goumlstərilməyən tərəfləri də analogiyaya goumlrə tapırıq Qırıq xətlərin koumlməkliyi ilə a-ların qarşılarında yerləşən tərəflərin də a-ya bərabər olduğunu muumləyyənləşdiririk Fiqurun perimetri onun buumltuumln tərəflərinin cəminə bərabər olduğuna goumlrə şəkildəki fiqurun perimetri 20a-ya bərabərdirDuumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 2Fiqurun sahəsini tapın

A) 14a2 B) 15a2 C) 16a2 D) 17a2 E) 18a2

Həlli İlk olaraq fiqurun tərəflərini hesablayırıq Fiqurun bir ccedilox tərəflərinin a və ya 2a-ya bərabər olduğu goumlruumlnuumlr Oumllccediluumlsuuml goumlstərilməyən tərəfləri isə analogiyaya goumlrə tapırıq Qırıq xətlərin koumlməkliyi ilə a və 2a-ların qarşılarında yerləşən tərəfləri muumləyyənləşdiririk

Tərəfləri tapdıqdan sonra şəkildə goumlstərilən fiqurun sahəsini hesablamaq uumlccediluumln onu ayrı-ayrı duumlzbuumlcaqlılara ayırmaq olar Məlum olduğu kimi duumlzbucaqlının sahəsi onun eninin uzununa hasilinə bərabərdir Onda fiquru əmələ gətirən duumlzbucaqlıların sahələrinin cəmi bu fiqurun sahəsinə bərabər olacaqdır6a2+3a2+2a2+a2+4a2+a2=17a2

Duumlzguumln cavab D-dir

Məntiqi-riyazi testlər

5

reg reg

I II III

reg

IV

1 2 3 4 5

aa

aa

a

a

a

a

a

a

2a

2a

2a

3aa

a

aa

a

a

Bu boumllmə ədəd və kəmiyyətlər arasında olan qanunauyğunluğu muumləyyən etmək qabiliyyətini və eyni zamanda riyazi təfəkkuumlruumln inkişaf səviyyəsini qiymətləndirməyə koumlmək edir

1 Riyazi qanunauyğunluğun tapılması

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın + = 6

+ = 10 reg =

+ = 8

A) 6 B) 5 C) 4 D) 2 E) 1

Həlli Sistemin I və III tənliklərini tərəf-tərəfə toplasaq 2∆+(+) =14 alarıq II tənlikdən +=10 olduğunu nəzərə alsaq 2∆+10=14 2∆=4∆=2 olarDuumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

3 7 10 20 24 27 54 A) 51 B) 52 C) 53 D) 54 E) 58

Həlli Verilmiş ardıcıllıqda aşağıdakı qanunauyğunluq var

Goumlruumlnduumlyuuml kimi ldquordquo işarəsinin yerinə 54+4=58 ədədi gəlməlidirDuumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

49 23 36 2683 41 62

A) 63 B) 61 C) 42 D) 83 E) 12

Həlli 49 ilə 83 ədədləri arasında 4middot2=8 93=3 23 ilə 41 ədədləri arasında 2middot2=4 33=136 ilə 62 ədədləri arasında isə 3middot2=6 63=2 şəklində əlaqə olduğunu nəzərə alıb bu qanunauyğunluğu 26 ədədinə tətbiq etdikdə 2middot2=4 və 63=2 yəni 42 ədədini alarıq Duumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 4144 və 10 ədədləri arasındakı əlaqə 81 və 7 arasında

da vardırBelə əlaqə aşağıdakı ədədlər cuumltuumlnuumln hansında vardır

A) 49 9 B) 121 13C) 36 4 D) 169 13E) 64 10

Həlli 144 və 10 ədədləri arasında və 81 və 7 arasında uyğun əlaqələr vardır Buna oxşar əlaqə 36 və 4 ədədləri arasında vardır yəni olurDuumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 5I və II ardıcıllıq arasındakı qanunauyğunluğa əsasən III ardıcıllıqla bağlı olan IV ardıcıllığı tapın

I 6 2 5 1 6

II 129 43 40 8 3

III 10 2 7 1 8

IV

A) -18 -2 -11 -1 10B) 225 45 40 8 3C) 340 68 63 9 2D) 65 13 7 1 8E) 270 54 48 8 2

Həlli I II və III ardıcıllıqların duumlzəlmə qanunauyğunluğu aşağıdakı kimidir

I

II

III

Goumlruumlnduumlyuuml kimi IV ardıcıllıqda uyğun olaraq 5 -5 7 -7 əməlləri tətbiq edilməlidir Bu şərti oumldəyən yeganə ardıcıllıq C cavabındadır

Duumlzguumln cavab C-dir

2 Tərəzilər

Nuumlmunəldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) L B) LK C) KKKLD) LLL E) KKKK

Həlli Şəkildə tərəzi təsvir edildiyindən yan-yana yazılmış işarələr arasında toplama əməli nəzərdə tutulmuşdur Beləliklə KLL=ML M=KLDigər tərəfdən LL=KKKK olduğundan L=KK və deməli MK=KLK=KKKK olar

6

3 7+4 10+3 20middot2 24+4 27+3 54middot2 +4

3 6 2 5+3 15 6+5

3129 43 40-3 85 3-5

5 10 2 7+5 17 8+7

5340 68 63-5

97

2-7

KLL ML

LL KKKK

MK

Duumlzguumln cavab E-dir

3 Şəkil-ədəd əlaqələri

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

A) 10 B) 9 C) 6 D) 7 E) 8

Həlli Verilmiş I və II dairələrdə ədədlər arasındakı qanunauyğunluq aşağıdakı kimidirI (25+14+6+12)19=5719=3II (42+24+7+18)13=9113=7Bu qanunauyğunluğu III dairəyə də tətbiq etsək onda (4+15+10+13)7=427=6 cavabını alarıqDuumlzguumln cavab C-dirNuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

A + B = A) 12 B) 13 C) 14 D) 15 E) 16

Həlli Ulduzun təpə noumlqtələrindəki rəqəmlər aşağıdakı qayda uumlzrə alınır1+2+1+4=83+0+2+0=52+0+4+0=6Onda A=3+0+1+2=6 B=1+4+4+0=9 və A+B=6+9=15 alarıqDuumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

A) 228 B) 229 C) 231 D) 232 E) 236

Həlli Şəkildə təsvir olunan fiqurlardan hər biri muumləyyən funksiyanı yerinə yetirir

Buna uyğun olaraq sonuncu şəkli aşağıdakı kimi ifadə edirik((200+(3+3))+3+(46))+3=236Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 4ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) a + 3b + 3c B) 3a + b + 3cC) a + 3b +2 c D) 3a + 2b + cE) a + b + 4c

Həlli Hər hərf bu fiqurun bir hissəsini goumlstərir Kvadrat a hərfi ilə duumlzbucaqlı uumlccedilbucaq c hərfi ilə bərabər tərəfli uumlccedilbucaq isə b hərfi ilə ifadə olunub III fiqurda 1 kvadrat 1 bərabər yanlı uumlccedilbucaq 4 duumlzbucaqlı uumlccedilbucaq olduğundan a + b + 4c olurDuumlzguumln cavab E-dir

7

I 25

14

12

619 3

II 42

24

18

713 7

III 4

15

13

107

8

BBB

6

30

12

14

40205

A

((6a)+3+((b00)+3)+3)a

6

3 4

((200+9)+3)6

b

2

2

daxildəki rəqəmi 6-ya vurur

daxildəki rəqəmin uumlzərinə 3 əlavə edir

daxildəki rəqəmin yanına iki sıfır əlavə etməklə onu yuumlzluumlk ədəd edir

reg 2a+b+2cI

II

III

reg 3a+2c

reg

4 Cədvəl

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

13 8 6 A

16 14 15 49

24 C B 36

reg A + B + C =

A) 33 B) 34 C) 35 D) 36 E) 37

Həlli Hər simvol bir funksiyanı yerinə yetirir ədədin rəqəmlərinin cəminin 2 mislini əks etdirir ədədin rəqəmlərinin fərqinin 3 mislini əks etdirir ədədin rəqəmlərinin cəminin kvadratını əks etdirirA=(3+1)2=16 B=(4-2)3=6 C=(4+2)2=1216+6+12=34Duumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

+ a b c

x 15 12 13

y 14 11 12

t 12 9 10

reg ab + ay + xb + xy + t + c =

A) 105 B) 120 C) 135 D) 149 E) 175

Həlli Sadə ccedilevrilmələr aparaqab+ay+xb+xy+t+c=a(b+y)+x(b+y)+(c+t)=(b+y)middot(a+x)+(c+t) Onda cədvələ goumlrə (b+y) (a+x) + (c+t)= 1115+10=175Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

2 8 4 10 65 11 7 13 913 19 15 21 1710 15 10 17 1313 21 17 19

A) 10 B) 11 C) 19 D) 21 E) 25

Həlli Son suumltundakı nəticə hər sətir uumlzrə yerləşən ədədlərin ədədi ortası kimi alınır yəni

(2+8+4+10)4=6

(5+11+7+13)4=9

(13+19+15+21)4=17

(10+15+10+17)4=13Onda (13+21+17+x)4=19 reg x=25Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 4ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

+ a b c

a 24

b 20

c 42

reg c =

A) 9 B) 10 C) 13 D) 16 E) 19

Həllia+b=24 a=24-bb+c=20 c=20-ba+c=42 24-b+20-b=42 2b=2 b=1a=23 c=19Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 5ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

I II III IV V

I 18 14 32 13 19

II 7 4 11 6 5

III 21 15 36 17 19reg X + Y =

IV 11 13 24 18 6

V 19 23 42 34 8

VI 38 14 52 X Y

A) 48 B) 50 C) 52 D) 54 E) 56

Həlli Cədvəldə hər sətirdə I və IIsuumltundakı ədədlərin cəmi IV və V suumltundakı ədədlərin cəminə bərabərdir Digər tərəfdən bu cəmlər hər sətirdə III suumltunda yazılmışdır

I rarr 18+14=13+19 = 32II rarr 7+4=6+5 = 11III rarr 21+15=17+19 = 36IV rarr 11+13=18+6 = 24V rarr 19+23=34+8 = 42VI rarr 38+14=X+Y = 52

Duumlzguumln cavab C-dir

5 Məntiqi-riyazi məsələlərin həlli

Nuumlmunə 1Dərnəkdəki oğlanlar qızların 40-ni təşkil edirsə qızlar oğlanların neccedilə faizini təşkil edir

A) 100 B) 150 C) 200 D) 250 E) 400

8

Həlli Qızlar 100 oğlanlar 40 olduğundan 100 40-in

-ni təşkil edir

Duumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə 2

Piyada gedəcəyi yolun -ni qət etmişdir O daha 50 m

gedərsə yolun -ni getmiş olar Yolun uumlmumi uzunluğu

neccedilə metrdir

A) 600 B) 650 C) 700 D) 750 E)800

Həlli Tutaq ki yolun uzunluğu x metrdir

Onda yolun -i x -i isə x-dir

Şərtə əsasən x( - )=50

x=50 x=600Beləliklə yolun uzunluğu 600 m-dirDuumlzguumln cavab A-dır

Nuumlmunə 3Atanın 60 uşaqlarının isə 9 12 14 yaşları vardır Neccedilə il oumlncə atanın yaşı uşaqların yaşları cəminin 2 mislinə bərabər idi

A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

Həlli Uşaqların yaşları cəmi 9+12+14=35 olduğundan x il oumlncə onların birlikdə 35-3x yaşları atanın isə 60-x yaşı var idi Şərtə əsasən60-x=2(35-3x)60-x=70-6x5x=10 x=2Duumlzguumln cavab A-dır

Nuumlmunə 4

Arif bir işin -ni 3 guumlndə Murad isə eyni işin -ni 3

guumlndə yerinə yetirir Arif və Murad birlikdə 6 guumln işlədikdən sonra Arif işi tərk edərsə Murad işin qalan hissəsini neccedilə guumlndə bitirər

A)1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

Həlli Arif 1 guumln ərzində işin 3= hissəsini Murad isə

1 guumlndə işin 3= hissəsini yerinə yetirir Onlar birlikdə

6guumln muumlddətində işin 6( + )= hissəsini yerinə yetirir

İşin qalan hissəsini Murad guumln ərzində

yerinə yetirə bilərDuumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 5ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

A) 23 B) 38 C) 46 D) 57 E) 61

Həlli Sol şəkildəki hər bir altıbucaqlıdakı ifadə sağ şəkildəki uyğun altıbucaqlılardakı ədədlərə bərabərdir2a+b=19 2b+3c=42 b+c=15Əvəzetmə yolu ilə a b və c-ni tapırıqb+c=15 reg b=15-c2b+3c=42 reg 2(15-c)+3c=42 reg 30-2c+3c=42 reg c=12b=15-c=15-12=32a+b=19 reg 2a+3=19 reg a=8a+b+c=8+3+12=23Duumlzguumln cavab A-dır

6 Şifroqramlar

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

KL0

A) 7 B) 8 C) 9 D) 11 E) 13

Həlli Ccedilıxma əməlinin yerinə yetirildiyi ifadənin sağ kənar hədlərinə nəzər yetirsək goumlrərik ki K L = 4-duumlr Bu fərqi verə bilən ifadələr bunlardır5-1=4 6-2=4 7-3=4 8-4=4 9-5=4İfadədəki hərflərin yerinə yalnız K=6 və L=2 rəqəmləri qoyulduqda fərqin 564 olduğunu goumlrərik yəni 626-62=564Beləliklə K+L=6+2=8Duumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

KƏLƏKŞƏKƏRNADİR reg DƏMİR = DƏMİRMƏLƏK

A) 93538 B) 47628C) 63028 D) 03135E) 53135

Həlli Şərtdə verilmiş soumlzlərin hər biri cavab variantlarında goumlstərilən muumlvafiq ədədlə şifrələnmişdir Tapşırığı həll edərkən hərf və rəqəmlərin sayı və yerləşməsindən ccedilıxış edərək soruşulan soumlzuumln hansı ədədlə şifrələndiyini tapmaq lazımdır

Uumlccedil soumlz eyni hərflə bitir Digər iki soumlzuumln 2-ci hərfi Ə-dir sonuncu hərfi isə K-dır Bu iki soumlzə uyğun gələn ədədlər 03135 və 53135-dir A cavabında ldquoƏrdquo hərfinə uyğun 3 rəqəmi iki yerdə vardır deməli bu ədəd DƏMİR-ə uyğun deyil DƏMİR soumlzuumlnə uyğun gələn ədədin də 2-ci rəqəmi 3 olduğundan bu ədəd 63028-dir

9

a2a+b

b

b+c2b+3c

c

reg a + b + c =

19

4215

Duumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) 9 B) 10 C) 11 D) 33 E) 99

Həlli 100A+10B+C-100C-10B-A=99(A-C) və 10A+C-10C-A=9(A-C) olduğunu nəzərə

alsaq alırıq

Duumlzguumln cavab C-dir

7 Riyazi əməllər

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapınI84 26=44II 35 73 = 36III 82 28 = 32IV 97 43 =

A) 150 B) 146 C) 75 D) 36 E) 62

Həlli Verilmiş əvvəlki uumlccedil ifadədə qanunauyğunluq aşağıdakı kimidirI 84=32 2 6=12 və 32+12=44II 35=15 73=21 və 15+21=36III 82=16 28=16 və 16+16=32IV 97=63 43=12 və 63+12=75 alarıqDuumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

I a b = (a b) + 4 II a b = 2(a b)III a b = a + bIV 11 9 = A) 44 B) 46 C) 48 D) 50 E) 52

Həlli III şərti II-də sonra alınan ifadəni I şərtdə nəzərə alsaq ab=(ab)+4=2(ab)+4=2(a+b)+4 alarıq Onda 119=2(11+9)+4=44 olarDuumlzguumln cavab A-dır

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapınI x y = II -1 2 3 =

A) -5 B) -2 C) 1 D) 3 E) 4

Həlli x y ifadəsində iki hal goumlstərilib Əgər xy0 olarsa

x+y ifadəsini 0 olarsa x-y ifadəsini tətbiq edirik Verilən -

1 2 ifadəsində -12=-20 olduğu uumlccediluumln xy=x+y=-1+2=1

alırıq 1 3 ifadəsində isə 0 olduğu uumlccediluumln 1 3 = x-y=1-3=-2

alırıqDuumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 4ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

I 188 (300) 263 II 122 (120) 152III 893 () 915

A) 65 B) 76 C) 88 D) 99 E) 200

Həlli Bu halda ardıcıllıqların iki kənar həddinə goumlrə orta həddini tapmaq lazımdır Burada I və II sətirlərdə moumltərizədə olan ortadakı hədlər kənar hədlərin fərqinin 4 mislinə bərabərdir yəni 263-188=75 754=300 və 152-122=30 4middot30=120 olur Bu qaydanı III sətirdəki hədlərə də tətbiq etsək onda 915-893= 22 4middot22=88 alarıq Duumlzguumln cavab C-dir

8 Qrafik və diaqram şəklində verilənlərin təhlili

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A + B + C = 100 reg (A + C) B = A) 30 B) 40 C) 50 D) 60 E) 70

Həlli ABC=20080120=523 olduğuna goumlrə A=5k B=2k C=3k kimi işarə edək Onda şərtə əsasən 5k+2k+3k=100 10k=100 k=10 olar Buna goumlrə də (A+C)-B=(5k+3k)-2k=6k=6middot10=60 alarıqDuumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) 6213 B) 6214C) 8123 D) 8125E) 6123

Həlli Ədədin faizinin tapılması duumlsturuna goumlrə

Digər tərəfdən şərtə goumlrə T=900 Y=300

olduğundan Z=1800-(900+300)=600 Onda XYZT=180306090=6123Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 310

y

AA B C

x

12080

200

X Y Z T =

Z

5030deg

TY

X

ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

x = 112 reg y =

A) 115 B) 130 C) 180 D) 225 E) 240

Həlli Verilmiş şəkildə duumlz xəttin artım dinamikası verilmişdirx=1 reg y=3 x=2 reg y=5 x=3 reg y=7 Goumlruumlnduumlyuuml kimi x 1 vahid artdıqda y 2 vahid artırx=112 reg y=y=2112+1(xətt 1-dən başladığı uumlccediluumln) =225 alarıqDuumlzguumln cavab D-dir

11

1

3

3

5

7

1

y

x2

HAZIRLAŞMAQ UumlCcedilUumlN VƏSAİTLƏR1 Boqomolova OB Məntiq məsələləri ndash Bakı2007 242 səh

2 Həsənov İ Məntiqi riyazi təfəkkuumlruumln inkişaf etdirilməsi uumlzrə IQ test nuumlmunələri ndash Bakı 2007 184səh

3 Oral T Seyidzadə E Magistarturaya hazırlıq Məntiq və informatika ndash Bakı 2009 463 səh

4 Bəylərov E İntellekt və məntiq testləri ndash Bakı 2009 288 səh

5 Рассел К Картер Ф Большая книга IQ тестов 1600 заданий ndash Москва 2006 544 стр

12

Page 6: Metodiki vəsaiti yükləyin

Bu boumllmə ədəd və kəmiyyətlər arasında olan qanunauyğunluğu muumləyyən etmək qabiliyyətini və eyni zamanda riyazi təfəkkuumlruumln inkişaf səviyyəsini qiymətləndirməyə koumlmək edir

1 Riyazi qanunauyğunluğun tapılması

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın + = 6

+ = 10 reg =

+ = 8

A) 6 B) 5 C) 4 D) 2 E) 1

Həlli Sistemin I və III tənliklərini tərəf-tərəfə toplasaq 2∆+(+) =14 alarıq II tənlikdən +=10 olduğunu nəzərə alsaq 2∆+10=14 2∆=4∆=2 olarDuumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

3 7 10 20 24 27 54 A) 51 B) 52 C) 53 D) 54 E) 58

Həlli Verilmiş ardıcıllıqda aşağıdakı qanunauyğunluq var

Goumlruumlnduumlyuuml kimi ldquordquo işarəsinin yerinə 54+4=58 ədədi gəlməlidirDuumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

49 23 36 2683 41 62

A) 63 B) 61 C) 42 D) 83 E) 12

Həlli 49 ilə 83 ədədləri arasında 4middot2=8 93=3 23 ilə 41 ədədləri arasında 2middot2=4 33=136 ilə 62 ədədləri arasında isə 3middot2=6 63=2 şəklində əlaqə olduğunu nəzərə alıb bu qanunauyğunluğu 26 ədədinə tətbiq etdikdə 2middot2=4 və 63=2 yəni 42 ədədini alarıq Duumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 4144 və 10 ədədləri arasındakı əlaqə 81 və 7 arasında

da vardırBelə əlaqə aşağıdakı ədədlər cuumltuumlnuumln hansında vardır

A) 49 9 B) 121 13C) 36 4 D) 169 13E) 64 10

Həlli 144 və 10 ədədləri arasında və 81 və 7 arasında uyğun əlaqələr vardır Buna oxşar əlaqə 36 və 4 ədədləri arasında vardır yəni olurDuumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 5I və II ardıcıllıq arasındakı qanunauyğunluğa əsasən III ardıcıllıqla bağlı olan IV ardıcıllığı tapın

I 6 2 5 1 6

II 129 43 40 8 3

III 10 2 7 1 8

IV

A) -18 -2 -11 -1 10B) 225 45 40 8 3C) 340 68 63 9 2D) 65 13 7 1 8E) 270 54 48 8 2

Həlli I II və III ardıcıllıqların duumlzəlmə qanunauyğunluğu aşağıdakı kimidir

I

II

III

Goumlruumlnduumlyuuml kimi IV ardıcıllıqda uyğun olaraq 5 -5 7 -7 əməlləri tətbiq edilməlidir Bu şərti oumldəyən yeganə ardıcıllıq C cavabındadır

Duumlzguumln cavab C-dir

2 Tərəzilər

Nuumlmunəldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) L B) LK C) KKKLD) LLL E) KKKK

Həlli Şəkildə tərəzi təsvir edildiyindən yan-yana yazılmış işarələr arasında toplama əməli nəzərdə tutulmuşdur Beləliklə KLL=ML M=KLDigər tərəfdən LL=KKKK olduğundan L=KK və deməli MK=KLK=KKKK olar

6

3 7+4 10+3 20middot2 24+4 27+3 54middot2 +4

3 6 2 5+3 15 6+5

3129 43 40-3 85 3-5

5 10 2 7+5 17 8+7

5340 68 63-5

97

2-7

KLL ML

LL KKKK

MK

Duumlzguumln cavab E-dir

3 Şəkil-ədəd əlaqələri

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

A) 10 B) 9 C) 6 D) 7 E) 8

Həlli Verilmiş I və II dairələrdə ədədlər arasındakı qanunauyğunluq aşağıdakı kimidirI (25+14+6+12)19=5719=3II (42+24+7+18)13=9113=7Bu qanunauyğunluğu III dairəyə də tətbiq etsək onda (4+15+10+13)7=427=6 cavabını alarıqDuumlzguumln cavab C-dirNuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

A + B = A) 12 B) 13 C) 14 D) 15 E) 16

Həlli Ulduzun təpə noumlqtələrindəki rəqəmlər aşağıdakı qayda uumlzrə alınır1+2+1+4=83+0+2+0=52+0+4+0=6Onda A=3+0+1+2=6 B=1+4+4+0=9 və A+B=6+9=15 alarıqDuumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

A) 228 B) 229 C) 231 D) 232 E) 236

Həlli Şəkildə təsvir olunan fiqurlardan hər biri muumləyyən funksiyanı yerinə yetirir

Buna uyğun olaraq sonuncu şəkli aşağıdakı kimi ifadə edirik((200+(3+3))+3+(46))+3=236Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 4ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) a + 3b + 3c B) 3a + b + 3cC) a + 3b +2 c D) 3a + 2b + cE) a + b + 4c

Həlli Hər hərf bu fiqurun bir hissəsini goumlstərir Kvadrat a hərfi ilə duumlzbucaqlı uumlccedilbucaq c hərfi ilə bərabər tərəfli uumlccedilbucaq isə b hərfi ilə ifadə olunub III fiqurda 1 kvadrat 1 bərabər yanlı uumlccedilbucaq 4 duumlzbucaqlı uumlccedilbucaq olduğundan a + b + 4c olurDuumlzguumln cavab E-dir

7

I 25

14

12

619 3

II 42

24

18

713 7

III 4

15

13

107

8

BBB

6

30

12

14

40205

A

((6a)+3+((b00)+3)+3)a

6

3 4

((200+9)+3)6

b

2

2

daxildəki rəqəmi 6-ya vurur

daxildəki rəqəmin uumlzərinə 3 əlavə edir

daxildəki rəqəmin yanına iki sıfır əlavə etməklə onu yuumlzluumlk ədəd edir

reg 2a+b+2cI

II

III

reg 3a+2c

reg

4 Cədvəl

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

13 8 6 A

16 14 15 49

24 C B 36

reg A + B + C =

A) 33 B) 34 C) 35 D) 36 E) 37

Həlli Hər simvol bir funksiyanı yerinə yetirir ədədin rəqəmlərinin cəminin 2 mislini əks etdirir ədədin rəqəmlərinin fərqinin 3 mislini əks etdirir ədədin rəqəmlərinin cəminin kvadratını əks etdirirA=(3+1)2=16 B=(4-2)3=6 C=(4+2)2=1216+6+12=34Duumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

+ a b c

x 15 12 13

y 14 11 12

t 12 9 10

reg ab + ay + xb + xy + t + c =

A) 105 B) 120 C) 135 D) 149 E) 175

Həlli Sadə ccedilevrilmələr aparaqab+ay+xb+xy+t+c=a(b+y)+x(b+y)+(c+t)=(b+y)middot(a+x)+(c+t) Onda cədvələ goumlrə (b+y) (a+x) + (c+t)= 1115+10=175Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

2 8 4 10 65 11 7 13 913 19 15 21 1710 15 10 17 1313 21 17 19

A) 10 B) 11 C) 19 D) 21 E) 25

Həlli Son suumltundakı nəticə hər sətir uumlzrə yerləşən ədədlərin ədədi ortası kimi alınır yəni

(2+8+4+10)4=6

(5+11+7+13)4=9

(13+19+15+21)4=17

(10+15+10+17)4=13Onda (13+21+17+x)4=19 reg x=25Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 4ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

+ a b c

a 24

b 20

c 42

reg c =

A) 9 B) 10 C) 13 D) 16 E) 19

Həllia+b=24 a=24-bb+c=20 c=20-ba+c=42 24-b+20-b=42 2b=2 b=1a=23 c=19Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 5ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

I II III IV V

I 18 14 32 13 19

II 7 4 11 6 5

III 21 15 36 17 19reg X + Y =

IV 11 13 24 18 6

V 19 23 42 34 8

VI 38 14 52 X Y

A) 48 B) 50 C) 52 D) 54 E) 56

Həlli Cədvəldə hər sətirdə I və IIsuumltundakı ədədlərin cəmi IV və V suumltundakı ədədlərin cəminə bərabərdir Digər tərəfdən bu cəmlər hər sətirdə III suumltunda yazılmışdır

I rarr 18+14=13+19 = 32II rarr 7+4=6+5 = 11III rarr 21+15=17+19 = 36IV rarr 11+13=18+6 = 24V rarr 19+23=34+8 = 42VI rarr 38+14=X+Y = 52

Duumlzguumln cavab C-dir

5 Məntiqi-riyazi məsələlərin həlli

Nuumlmunə 1Dərnəkdəki oğlanlar qızların 40-ni təşkil edirsə qızlar oğlanların neccedilə faizini təşkil edir

A) 100 B) 150 C) 200 D) 250 E) 400

8

Həlli Qızlar 100 oğlanlar 40 olduğundan 100 40-in

-ni təşkil edir

Duumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə 2

Piyada gedəcəyi yolun -ni qət etmişdir O daha 50 m

gedərsə yolun -ni getmiş olar Yolun uumlmumi uzunluğu

neccedilə metrdir

A) 600 B) 650 C) 700 D) 750 E)800

Həlli Tutaq ki yolun uzunluğu x metrdir

Onda yolun -i x -i isə x-dir

Şərtə əsasən x( - )=50

x=50 x=600Beləliklə yolun uzunluğu 600 m-dirDuumlzguumln cavab A-dır

Nuumlmunə 3Atanın 60 uşaqlarının isə 9 12 14 yaşları vardır Neccedilə il oumlncə atanın yaşı uşaqların yaşları cəminin 2 mislinə bərabər idi

A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

Həlli Uşaqların yaşları cəmi 9+12+14=35 olduğundan x il oumlncə onların birlikdə 35-3x yaşları atanın isə 60-x yaşı var idi Şərtə əsasən60-x=2(35-3x)60-x=70-6x5x=10 x=2Duumlzguumln cavab A-dır

Nuumlmunə 4

Arif bir işin -ni 3 guumlndə Murad isə eyni işin -ni 3

guumlndə yerinə yetirir Arif və Murad birlikdə 6 guumln işlədikdən sonra Arif işi tərk edərsə Murad işin qalan hissəsini neccedilə guumlndə bitirər

A)1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

Həlli Arif 1 guumln ərzində işin 3= hissəsini Murad isə

1 guumlndə işin 3= hissəsini yerinə yetirir Onlar birlikdə

6guumln muumlddətində işin 6( + )= hissəsini yerinə yetirir

İşin qalan hissəsini Murad guumln ərzində

yerinə yetirə bilərDuumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 5ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

A) 23 B) 38 C) 46 D) 57 E) 61

Həlli Sol şəkildəki hər bir altıbucaqlıdakı ifadə sağ şəkildəki uyğun altıbucaqlılardakı ədədlərə bərabərdir2a+b=19 2b+3c=42 b+c=15Əvəzetmə yolu ilə a b və c-ni tapırıqb+c=15 reg b=15-c2b+3c=42 reg 2(15-c)+3c=42 reg 30-2c+3c=42 reg c=12b=15-c=15-12=32a+b=19 reg 2a+3=19 reg a=8a+b+c=8+3+12=23Duumlzguumln cavab A-dır

6 Şifroqramlar

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

KL0

A) 7 B) 8 C) 9 D) 11 E) 13

Həlli Ccedilıxma əməlinin yerinə yetirildiyi ifadənin sağ kənar hədlərinə nəzər yetirsək goumlrərik ki K L = 4-duumlr Bu fərqi verə bilən ifadələr bunlardır5-1=4 6-2=4 7-3=4 8-4=4 9-5=4İfadədəki hərflərin yerinə yalnız K=6 və L=2 rəqəmləri qoyulduqda fərqin 564 olduğunu goumlrərik yəni 626-62=564Beləliklə K+L=6+2=8Duumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

KƏLƏKŞƏKƏRNADİR reg DƏMİR = DƏMİRMƏLƏK

A) 93538 B) 47628C) 63028 D) 03135E) 53135

Həlli Şərtdə verilmiş soumlzlərin hər biri cavab variantlarında goumlstərilən muumlvafiq ədədlə şifrələnmişdir Tapşırığı həll edərkən hərf və rəqəmlərin sayı və yerləşməsindən ccedilıxış edərək soruşulan soumlzuumln hansı ədədlə şifrələndiyini tapmaq lazımdır

Uumlccedil soumlz eyni hərflə bitir Digər iki soumlzuumln 2-ci hərfi Ə-dir sonuncu hərfi isə K-dır Bu iki soumlzə uyğun gələn ədədlər 03135 və 53135-dir A cavabında ldquoƏrdquo hərfinə uyğun 3 rəqəmi iki yerdə vardır deməli bu ədəd DƏMİR-ə uyğun deyil DƏMİR soumlzuumlnə uyğun gələn ədədin də 2-ci rəqəmi 3 olduğundan bu ədəd 63028-dir

9

a2a+b

b

b+c2b+3c

c

reg a + b + c =

19

4215

Duumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) 9 B) 10 C) 11 D) 33 E) 99

Həlli 100A+10B+C-100C-10B-A=99(A-C) və 10A+C-10C-A=9(A-C) olduğunu nəzərə

alsaq alırıq

Duumlzguumln cavab C-dir

7 Riyazi əməllər

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapınI84 26=44II 35 73 = 36III 82 28 = 32IV 97 43 =

A) 150 B) 146 C) 75 D) 36 E) 62

Həlli Verilmiş əvvəlki uumlccedil ifadədə qanunauyğunluq aşağıdakı kimidirI 84=32 2 6=12 və 32+12=44II 35=15 73=21 və 15+21=36III 82=16 28=16 və 16+16=32IV 97=63 43=12 və 63+12=75 alarıqDuumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

I a b = (a b) + 4 II a b = 2(a b)III a b = a + bIV 11 9 = A) 44 B) 46 C) 48 D) 50 E) 52

Həlli III şərti II-də sonra alınan ifadəni I şərtdə nəzərə alsaq ab=(ab)+4=2(ab)+4=2(a+b)+4 alarıq Onda 119=2(11+9)+4=44 olarDuumlzguumln cavab A-dır

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapınI x y = II -1 2 3 =

A) -5 B) -2 C) 1 D) 3 E) 4

Həlli x y ifadəsində iki hal goumlstərilib Əgər xy0 olarsa

x+y ifadəsini 0 olarsa x-y ifadəsini tətbiq edirik Verilən -

1 2 ifadəsində -12=-20 olduğu uumlccediluumln xy=x+y=-1+2=1

alırıq 1 3 ifadəsində isə 0 olduğu uumlccediluumln 1 3 = x-y=1-3=-2

alırıqDuumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 4ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

I 188 (300) 263 II 122 (120) 152III 893 () 915

A) 65 B) 76 C) 88 D) 99 E) 200

Həlli Bu halda ardıcıllıqların iki kənar həddinə goumlrə orta həddini tapmaq lazımdır Burada I və II sətirlərdə moumltərizədə olan ortadakı hədlər kənar hədlərin fərqinin 4 mislinə bərabərdir yəni 263-188=75 754=300 və 152-122=30 4middot30=120 olur Bu qaydanı III sətirdəki hədlərə də tətbiq etsək onda 915-893= 22 4middot22=88 alarıq Duumlzguumln cavab C-dir

8 Qrafik və diaqram şəklində verilənlərin təhlili

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A + B + C = 100 reg (A + C) B = A) 30 B) 40 C) 50 D) 60 E) 70

Həlli ABC=20080120=523 olduğuna goumlrə A=5k B=2k C=3k kimi işarə edək Onda şərtə əsasən 5k+2k+3k=100 10k=100 k=10 olar Buna goumlrə də (A+C)-B=(5k+3k)-2k=6k=6middot10=60 alarıqDuumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) 6213 B) 6214C) 8123 D) 8125E) 6123

Həlli Ədədin faizinin tapılması duumlsturuna goumlrə

Digər tərəfdən şərtə goumlrə T=900 Y=300

olduğundan Z=1800-(900+300)=600 Onda XYZT=180306090=6123Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 310

y

AA B C

x

12080

200

X Y Z T =

Z

5030deg

TY

X

ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

x = 112 reg y =

A) 115 B) 130 C) 180 D) 225 E) 240

Həlli Verilmiş şəkildə duumlz xəttin artım dinamikası verilmişdirx=1 reg y=3 x=2 reg y=5 x=3 reg y=7 Goumlruumlnduumlyuuml kimi x 1 vahid artdıqda y 2 vahid artırx=112 reg y=y=2112+1(xətt 1-dən başladığı uumlccediluumln) =225 alarıqDuumlzguumln cavab D-dir

11

1

3

3

5

7

1

y

x2

HAZIRLAŞMAQ UumlCcedilUumlN VƏSAİTLƏR1 Boqomolova OB Məntiq məsələləri ndash Bakı2007 242 səh

2 Həsənov İ Məntiqi riyazi təfəkkuumlruumln inkişaf etdirilməsi uumlzrə IQ test nuumlmunələri ndash Bakı 2007 184səh

3 Oral T Seyidzadə E Magistarturaya hazırlıq Məntiq və informatika ndash Bakı 2009 463 səh

4 Bəylərov E İntellekt və məntiq testləri ndash Bakı 2009 288 səh

5 Рассел К Картер Ф Большая книга IQ тестов 1600 заданий ndash Москва 2006 544 стр

12

Page 7: Metodiki vəsaiti yükləyin

Duumlzguumln cavab E-dir

3 Şəkil-ədəd əlaqələri

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

A) 10 B) 9 C) 6 D) 7 E) 8

Həlli Verilmiş I və II dairələrdə ədədlər arasındakı qanunauyğunluq aşağıdakı kimidirI (25+14+6+12)19=5719=3II (42+24+7+18)13=9113=7Bu qanunauyğunluğu III dairəyə də tətbiq etsək onda (4+15+10+13)7=427=6 cavabını alarıqDuumlzguumln cavab C-dirNuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

A + B = A) 12 B) 13 C) 14 D) 15 E) 16

Həlli Ulduzun təpə noumlqtələrindəki rəqəmlər aşağıdakı qayda uumlzrə alınır1+2+1+4=83+0+2+0=52+0+4+0=6Onda A=3+0+1+2=6 B=1+4+4+0=9 və A+B=6+9=15 alarıqDuumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

A) 228 B) 229 C) 231 D) 232 E) 236

Həlli Şəkildə təsvir olunan fiqurlardan hər biri muumləyyən funksiyanı yerinə yetirir

Buna uyğun olaraq sonuncu şəkli aşağıdakı kimi ifadə edirik((200+(3+3))+3+(46))+3=236Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 4ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) a + 3b + 3c B) 3a + b + 3cC) a + 3b +2 c D) 3a + 2b + cE) a + b + 4c

Həlli Hər hərf bu fiqurun bir hissəsini goumlstərir Kvadrat a hərfi ilə duumlzbucaqlı uumlccedilbucaq c hərfi ilə bərabər tərəfli uumlccedilbucaq isə b hərfi ilə ifadə olunub III fiqurda 1 kvadrat 1 bərabər yanlı uumlccedilbucaq 4 duumlzbucaqlı uumlccedilbucaq olduğundan a + b + 4c olurDuumlzguumln cavab E-dir

7

I 25

14

12

619 3

II 42

24

18

713 7

III 4

15

13

107

8

BBB

6

30

12

14

40205

A

((6a)+3+((b00)+3)+3)a

6

3 4

((200+9)+3)6

b

2

2

daxildəki rəqəmi 6-ya vurur

daxildəki rəqəmin uumlzərinə 3 əlavə edir

daxildəki rəqəmin yanına iki sıfır əlavə etməklə onu yuumlzluumlk ədəd edir

reg 2a+b+2cI

II

III

reg 3a+2c

reg

4 Cədvəl

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

13 8 6 A

16 14 15 49

24 C B 36

reg A + B + C =

A) 33 B) 34 C) 35 D) 36 E) 37

Həlli Hər simvol bir funksiyanı yerinə yetirir ədədin rəqəmlərinin cəminin 2 mislini əks etdirir ədədin rəqəmlərinin fərqinin 3 mislini əks etdirir ədədin rəqəmlərinin cəminin kvadratını əks etdirirA=(3+1)2=16 B=(4-2)3=6 C=(4+2)2=1216+6+12=34Duumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

+ a b c

x 15 12 13

y 14 11 12

t 12 9 10

reg ab + ay + xb + xy + t + c =

A) 105 B) 120 C) 135 D) 149 E) 175

Həlli Sadə ccedilevrilmələr aparaqab+ay+xb+xy+t+c=a(b+y)+x(b+y)+(c+t)=(b+y)middot(a+x)+(c+t) Onda cədvələ goumlrə (b+y) (a+x) + (c+t)= 1115+10=175Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

2 8 4 10 65 11 7 13 913 19 15 21 1710 15 10 17 1313 21 17 19

A) 10 B) 11 C) 19 D) 21 E) 25

Həlli Son suumltundakı nəticə hər sətir uumlzrə yerləşən ədədlərin ədədi ortası kimi alınır yəni

(2+8+4+10)4=6

(5+11+7+13)4=9

(13+19+15+21)4=17

(10+15+10+17)4=13Onda (13+21+17+x)4=19 reg x=25Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 4ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

+ a b c

a 24

b 20

c 42

reg c =

A) 9 B) 10 C) 13 D) 16 E) 19

Həllia+b=24 a=24-bb+c=20 c=20-ba+c=42 24-b+20-b=42 2b=2 b=1a=23 c=19Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 5ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

I II III IV V

I 18 14 32 13 19

II 7 4 11 6 5

III 21 15 36 17 19reg X + Y =

IV 11 13 24 18 6

V 19 23 42 34 8

VI 38 14 52 X Y

A) 48 B) 50 C) 52 D) 54 E) 56

Həlli Cədvəldə hər sətirdə I və IIsuumltundakı ədədlərin cəmi IV və V suumltundakı ədədlərin cəminə bərabərdir Digər tərəfdən bu cəmlər hər sətirdə III suumltunda yazılmışdır

I rarr 18+14=13+19 = 32II rarr 7+4=6+5 = 11III rarr 21+15=17+19 = 36IV rarr 11+13=18+6 = 24V rarr 19+23=34+8 = 42VI rarr 38+14=X+Y = 52

Duumlzguumln cavab C-dir

5 Məntiqi-riyazi məsələlərin həlli

Nuumlmunə 1Dərnəkdəki oğlanlar qızların 40-ni təşkil edirsə qızlar oğlanların neccedilə faizini təşkil edir

A) 100 B) 150 C) 200 D) 250 E) 400

8

Həlli Qızlar 100 oğlanlar 40 olduğundan 100 40-in

-ni təşkil edir

Duumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə 2

Piyada gedəcəyi yolun -ni qət etmişdir O daha 50 m

gedərsə yolun -ni getmiş olar Yolun uumlmumi uzunluğu

neccedilə metrdir

A) 600 B) 650 C) 700 D) 750 E)800

Həlli Tutaq ki yolun uzunluğu x metrdir

Onda yolun -i x -i isə x-dir

Şərtə əsasən x( - )=50

x=50 x=600Beləliklə yolun uzunluğu 600 m-dirDuumlzguumln cavab A-dır

Nuumlmunə 3Atanın 60 uşaqlarının isə 9 12 14 yaşları vardır Neccedilə il oumlncə atanın yaşı uşaqların yaşları cəminin 2 mislinə bərabər idi

A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

Həlli Uşaqların yaşları cəmi 9+12+14=35 olduğundan x il oumlncə onların birlikdə 35-3x yaşları atanın isə 60-x yaşı var idi Şərtə əsasən60-x=2(35-3x)60-x=70-6x5x=10 x=2Duumlzguumln cavab A-dır

Nuumlmunə 4

Arif bir işin -ni 3 guumlndə Murad isə eyni işin -ni 3

guumlndə yerinə yetirir Arif və Murad birlikdə 6 guumln işlədikdən sonra Arif işi tərk edərsə Murad işin qalan hissəsini neccedilə guumlndə bitirər

A)1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

Həlli Arif 1 guumln ərzində işin 3= hissəsini Murad isə

1 guumlndə işin 3= hissəsini yerinə yetirir Onlar birlikdə

6guumln muumlddətində işin 6( + )= hissəsini yerinə yetirir

İşin qalan hissəsini Murad guumln ərzində

yerinə yetirə bilərDuumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 5ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

A) 23 B) 38 C) 46 D) 57 E) 61

Həlli Sol şəkildəki hər bir altıbucaqlıdakı ifadə sağ şəkildəki uyğun altıbucaqlılardakı ədədlərə bərabərdir2a+b=19 2b+3c=42 b+c=15Əvəzetmə yolu ilə a b və c-ni tapırıqb+c=15 reg b=15-c2b+3c=42 reg 2(15-c)+3c=42 reg 30-2c+3c=42 reg c=12b=15-c=15-12=32a+b=19 reg 2a+3=19 reg a=8a+b+c=8+3+12=23Duumlzguumln cavab A-dır

6 Şifroqramlar

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

KL0

A) 7 B) 8 C) 9 D) 11 E) 13

Həlli Ccedilıxma əməlinin yerinə yetirildiyi ifadənin sağ kənar hədlərinə nəzər yetirsək goumlrərik ki K L = 4-duumlr Bu fərqi verə bilən ifadələr bunlardır5-1=4 6-2=4 7-3=4 8-4=4 9-5=4İfadədəki hərflərin yerinə yalnız K=6 və L=2 rəqəmləri qoyulduqda fərqin 564 olduğunu goumlrərik yəni 626-62=564Beləliklə K+L=6+2=8Duumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

KƏLƏKŞƏKƏRNADİR reg DƏMİR = DƏMİRMƏLƏK

A) 93538 B) 47628C) 63028 D) 03135E) 53135

Həlli Şərtdə verilmiş soumlzlərin hər biri cavab variantlarında goumlstərilən muumlvafiq ədədlə şifrələnmişdir Tapşırığı həll edərkən hərf və rəqəmlərin sayı və yerləşməsindən ccedilıxış edərək soruşulan soumlzuumln hansı ədədlə şifrələndiyini tapmaq lazımdır

Uumlccedil soumlz eyni hərflə bitir Digər iki soumlzuumln 2-ci hərfi Ə-dir sonuncu hərfi isə K-dır Bu iki soumlzə uyğun gələn ədədlər 03135 və 53135-dir A cavabında ldquoƏrdquo hərfinə uyğun 3 rəqəmi iki yerdə vardır deməli bu ədəd DƏMİR-ə uyğun deyil DƏMİR soumlzuumlnə uyğun gələn ədədin də 2-ci rəqəmi 3 olduğundan bu ədəd 63028-dir

9

a2a+b

b

b+c2b+3c

c

reg a + b + c =

19

4215

Duumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) 9 B) 10 C) 11 D) 33 E) 99

Həlli 100A+10B+C-100C-10B-A=99(A-C) və 10A+C-10C-A=9(A-C) olduğunu nəzərə

alsaq alırıq

Duumlzguumln cavab C-dir

7 Riyazi əməllər

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapınI84 26=44II 35 73 = 36III 82 28 = 32IV 97 43 =

A) 150 B) 146 C) 75 D) 36 E) 62

Həlli Verilmiş əvvəlki uumlccedil ifadədə qanunauyğunluq aşağıdakı kimidirI 84=32 2 6=12 və 32+12=44II 35=15 73=21 və 15+21=36III 82=16 28=16 və 16+16=32IV 97=63 43=12 və 63+12=75 alarıqDuumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

I a b = (a b) + 4 II a b = 2(a b)III a b = a + bIV 11 9 = A) 44 B) 46 C) 48 D) 50 E) 52

Həlli III şərti II-də sonra alınan ifadəni I şərtdə nəzərə alsaq ab=(ab)+4=2(ab)+4=2(a+b)+4 alarıq Onda 119=2(11+9)+4=44 olarDuumlzguumln cavab A-dır

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapınI x y = II -1 2 3 =

A) -5 B) -2 C) 1 D) 3 E) 4

Həlli x y ifadəsində iki hal goumlstərilib Əgər xy0 olarsa

x+y ifadəsini 0 olarsa x-y ifadəsini tətbiq edirik Verilən -

1 2 ifadəsində -12=-20 olduğu uumlccediluumln xy=x+y=-1+2=1

alırıq 1 3 ifadəsində isə 0 olduğu uumlccediluumln 1 3 = x-y=1-3=-2

alırıqDuumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 4ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

I 188 (300) 263 II 122 (120) 152III 893 () 915

A) 65 B) 76 C) 88 D) 99 E) 200

Həlli Bu halda ardıcıllıqların iki kənar həddinə goumlrə orta həddini tapmaq lazımdır Burada I və II sətirlərdə moumltərizədə olan ortadakı hədlər kənar hədlərin fərqinin 4 mislinə bərabərdir yəni 263-188=75 754=300 və 152-122=30 4middot30=120 olur Bu qaydanı III sətirdəki hədlərə də tətbiq etsək onda 915-893= 22 4middot22=88 alarıq Duumlzguumln cavab C-dir

8 Qrafik və diaqram şəklində verilənlərin təhlili

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A + B + C = 100 reg (A + C) B = A) 30 B) 40 C) 50 D) 60 E) 70

Həlli ABC=20080120=523 olduğuna goumlrə A=5k B=2k C=3k kimi işarə edək Onda şərtə əsasən 5k+2k+3k=100 10k=100 k=10 olar Buna goumlrə də (A+C)-B=(5k+3k)-2k=6k=6middot10=60 alarıqDuumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) 6213 B) 6214C) 8123 D) 8125E) 6123

Həlli Ədədin faizinin tapılması duumlsturuna goumlrə

Digər tərəfdən şərtə goumlrə T=900 Y=300

olduğundan Z=1800-(900+300)=600 Onda XYZT=180306090=6123Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 310

y

AA B C

x

12080

200

X Y Z T =

Z

5030deg

TY

X

ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

x = 112 reg y =

A) 115 B) 130 C) 180 D) 225 E) 240

Həlli Verilmiş şəkildə duumlz xəttin artım dinamikası verilmişdirx=1 reg y=3 x=2 reg y=5 x=3 reg y=7 Goumlruumlnduumlyuuml kimi x 1 vahid artdıqda y 2 vahid artırx=112 reg y=y=2112+1(xətt 1-dən başladığı uumlccediluumln) =225 alarıqDuumlzguumln cavab D-dir

11

1

3

3

5

7

1

y

x2

HAZIRLAŞMAQ UumlCcedilUumlN VƏSAİTLƏR1 Boqomolova OB Məntiq məsələləri ndash Bakı2007 242 səh

2 Həsənov İ Məntiqi riyazi təfəkkuumlruumln inkişaf etdirilməsi uumlzrə IQ test nuumlmunələri ndash Bakı 2007 184səh

3 Oral T Seyidzadə E Magistarturaya hazırlıq Məntiq və informatika ndash Bakı 2009 463 səh

4 Bəylərov E İntellekt və məntiq testləri ndash Bakı 2009 288 səh

5 Рассел К Картер Ф Большая книга IQ тестов 1600 заданий ndash Москва 2006 544 стр

12

Page 8: Metodiki vəsaiti yükləyin

4 Cədvəl

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

13 8 6 A

16 14 15 49

24 C B 36

reg A + B + C =

A) 33 B) 34 C) 35 D) 36 E) 37

Həlli Hər simvol bir funksiyanı yerinə yetirir ədədin rəqəmlərinin cəminin 2 mislini əks etdirir ədədin rəqəmlərinin fərqinin 3 mislini əks etdirir ədədin rəqəmlərinin cəminin kvadratını əks etdirirA=(3+1)2=16 B=(4-2)3=6 C=(4+2)2=1216+6+12=34Duumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

+ a b c

x 15 12 13

y 14 11 12

t 12 9 10

reg ab + ay + xb + xy + t + c =

A) 105 B) 120 C) 135 D) 149 E) 175

Həlli Sadə ccedilevrilmələr aparaqab+ay+xb+xy+t+c=a(b+y)+x(b+y)+(c+t)=(b+y)middot(a+x)+(c+t) Onda cədvələ goumlrə (b+y) (a+x) + (c+t)= 1115+10=175Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

2 8 4 10 65 11 7 13 913 19 15 21 1710 15 10 17 1313 21 17 19

A) 10 B) 11 C) 19 D) 21 E) 25

Həlli Son suumltundakı nəticə hər sətir uumlzrə yerləşən ədədlərin ədədi ortası kimi alınır yəni

(2+8+4+10)4=6

(5+11+7+13)4=9

(13+19+15+21)4=17

(10+15+10+17)4=13Onda (13+21+17+x)4=19 reg x=25Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 4ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

+ a b c

a 24

b 20

c 42

reg c =

A) 9 B) 10 C) 13 D) 16 E) 19

Həllia+b=24 a=24-bb+c=20 c=20-ba+c=42 24-b+20-b=42 2b=2 b=1a=23 c=19Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 5ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

I II III IV V

I 18 14 32 13 19

II 7 4 11 6 5

III 21 15 36 17 19reg X + Y =

IV 11 13 24 18 6

V 19 23 42 34 8

VI 38 14 52 X Y

A) 48 B) 50 C) 52 D) 54 E) 56

Həlli Cədvəldə hər sətirdə I və IIsuumltundakı ədədlərin cəmi IV və V suumltundakı ədədlərin cəminə bərabərdir Digər tərəfdən bu cəmlər hər sətirdə III suumltunda yazılmışdır

I rarr 18+14=13+19 = 32II rarr 7+4=6+5 = 11III rarr 21+15=17+19 = 36IV rarr 11+13=18+6 = 24V rarr 19+23=34+8 = 42VI rarr 38+14=X+Y = 52

Duumlzguumln cavab C-dir

5 Məntiqi-riyazi məsələlərin həlli

Nuumlmunə 1Dərnəkdəki oğlanlar qızların 40-ni təşkil edirsə qızlar oğlanların neccedilə faizini təşkil edir

A) 100 B) 150 C) 200 D) 250 E) 400

8

Həlli Qızlar 100 oğlanlar 40 olduğundan 100 40-in

-ni təşkil edir

Duumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə 2

Piyada gedəcəyi yolun -ni qət etmişdir O daha 50 m

gedərsə yolun -ni getmiş olar Yolun uumlmumi uzunluğu

neccedilə metrdir

A) 600 B) 650 C) 700 D) 750 E)800

Həlli Tutaq ki yolun uzunluğu x metrdir

Onda yolun -i x -i isə x-dir

Şərtə əsasən x( - )=50

x=50 x=600Beləliklə yolun uzunluğu 600 m-dirDuumlzguumln cavab A-dır

Nuumlmunə 3Atanın 60 uşaqlarının isə 9 12 14 yaşları vardır Neccedilə il oumlncə atanın yaşı uşaqların yaşları cəminin 2 mislinə bərabər idi

A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

Həlli Uşaqların yaşları cəmi 9+12+14=35 olduğundan x il oumlncə onların birlikdə 35-3x yaşları atanın isə 60-x yaşı var idi Şərtə əsasən60-x=2(35-3x)60-x=70-6x5x=10 x=2Duumlzguumln cavab A-dır

Nuumlmunə 4

Arif bir işin -ni 3 guumlndə Murad isə eyni işin -ni 3

guumlndə yerinə yetirir Arif və Murad birlikdə 6 guumln işlədikdən sonra Arif işi tərk edərsə Murad işin qalan hissəsini neccedilə guumlndə bitirər

A)1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

Həlli Arif 1 guumln ərzində işin 3= hissəsini Murad isə

1 guumlndə işin 3= hissəsini yerinə yetirir Onlar birlikdə

6guumln muumlddətində işin 6( + )= hissəsini yerinə yetirir

İşin qalan hissəsini Murad guumln ərzində

yerinə yetirə bilərDuumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 5ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

A) 23 B) 38 C) 46 D) 57 E) 61

Həlli Sol şəkildəki hər bir altıbucaqlıdakı ifadə sağ şəkildəki uyğun altıbucaqlılardakı ədədlərə bərabərdir2a+b=19 2b+3c=42 b+c=15Əvəzetmə yolu ilə a b və c-ni tapırıqb+c=15 reg b=15-c2b+3c=42 reg 2(15-c)+3c=42 reg 30-2c+3c=42 reg c=12b=15-c=15-12=32a+b=19 reg 2a+3=19 reg a=8a+b+c=8+3+12=23Duumlzguumln cavab A-dır

6 Şifroqramlar

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

KL0

A) 7 B) 8 C) 9 D) 11 E) 13

Həlli Ccedilıxma əməlinin yerinə yetirildiyi ifadənin sağ kənar hədlərinə nəzər yetirsək goumlrərik ki K L = 4-duumlr Bu fərqi verə bilən ifadələr bunlardır5-1=4 6-2=4 7-3=4 8-4=4 9-5=4İfadədəki hərflərin yerinə yalnız K=6 və L=2 rəqəmləri qoyulduqda fərqin 564 olduğunu goumlrərik yəni 626-62=564Beləliklə K+L=6+2=8Duumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

KƏLƏKŞƏKƏRNADİR reg DƏMİR = DƏMİRMƏLƏK

A) 93538 B) 47628C) 63028 D) 03135E) 53135

Həlli Şərtdə verilmiş soumlzlərin hər biri cavab variantlarında goumlstərilən muumlvafiq ədədlə şifrələnmişdir Tapşırığı həll edərkən hərf və rəqəmlərin sayı və yerləşməsindən ccedilıxış edərək soruşulan soumlzuumln hansı ədədlə şifrələndiyini tapmaq lazımdır

Uumlccedil soumlz eyni hərflə bitir Digər iki soumlzuumln 2-ci hərfi Ə-dir sonuncu hərfi isə K-dır Bu iki soumlzə uyğun gələn ədədlər 03135 və 53135-dir A cavabında ldquoƏrdquo hərfinə uyğun 3 rəqəmi iki yerdə vardır deməli bu ədəd DƏMİR-ə uyğun deyil DƏMİR soumlzuumlnə uyğun gələn ədədin də 2-ci rəqəmi 3 olduğundan bu ədəd 63028-dir

9

a2a+b

b

b+c2b+3c

c

reg a + b + c =

19

4215

Duumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) 9 B) 10 C) 11 D) 33 E) 99

Həlli 100A+10B+C-100C-10B-A=99(A-C) və 10A+C-10C-A=9(A-C) olduğunu nəzərə

alsaq alırıq

Duumlzguumln cavab C-dir

7 Riyazi əməllər

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapınI84 26=44II 35 73 = 36III 82 28 = 32IV 97 43 =

A) 150 B) 146 C) 75 D) 36 E) 62

Həlli Verilmiş əvvəlki uumlccedil ifadədə qanunauyğunluq aşağıdakı kimidirI 84=32 2 6=12 və 32+12=44II 35=15 73=21 və 15+21=36III 82=16 28=16 və 16+16=32IV 97=63 43=12 və 63+12=75 alarıqDuumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

I a b = (a b) + 4 II a b = 2(a b)III a b = a + bIV 11 9 = A) 44 B) 46 C) 48 D) 50 E) 52

Həlli III şərti II-də sonra alınan ifadəni I şərtdə nəzərə alsaq ab=(ab)+4=2(ab)+4=2(a+b)+4 alarıq Onda 119=2(11+9)+4=44 olarDuumlzguumln cavab A-dır

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapınI x y = II -1 2 3 =

A) -5 B) -2 C) 1 D) 3 E) 4

Həlli x y ifadəsində iki hal goumlstərilib Əgər xy0 olarsa

x+y ifadəsini 0 olarsa x-y ifadəsini tətbiq edirik Verilən -

1 2 ifadəsində -12=-20 olduğu uumlccediluumln xy=x+y=-1+2=1

alırıq 1 3 ifadəsində isə 0 olduğu uumlccediluumln 1 3 = x-y=1-3=-2

alırıqDuumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 4ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

I 188 (300) 263 II 122 (120) 152III 893 () 915

A) 65 B) 76 C) 88 D) 99 E) 200

Həlli Bu halda ardıcıllıqların iki kənar həddinə goumlrə orta həddini tapmaq lazımdır Burada I və II sətirlərdə moumltərizədə olan ortadakı hədlər kənar hədlərin fərqinin 4 mislinə bərabərdir yəni 263-188=75 754=300 və 152-122=30 4middot30=120 olur Bu qaydanı III sətirdəki hədlərə də tətbiq etsək onda 915-893= 22 4middot22=88 alarıq Duumlzguumln cavab C-dir

8 Qrafik və diaqram şəklində verilənlərin təhlili

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A + B + C = 100 reg (A + C) B = A) 30 B) 40 C) 50 D) 60 E) 70

Həlli ABC=20080120=523 olduğuna goumlrə A=5k B=2k C=3k kimi işarə edək Onda şərtə əsasən 5k+2k+3k=100 10k=100 k=10 olar Buna goumlrə də (A+C)-B=(5k+3k)-2k=6k=6middot10=60 alarıqDuumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) 6213 B) 6214C) 8123 D) 8125E) 6123

Həlli Ədədin faizinin tapılması duumlsturuna goumlrə

Digər tərəfdən şərtə goumlrə T=900 Y=300

olduğundan Z=1800-(900+300)=600 Onda XYZT=180306090=6123Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 310

y

AA B C

x

12080

200

X Y Z T =

Z

5030deg

TY

X

ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

x = 112 reg y =

A) 115 B) 130 C) 180 D) 225 E) 240

Həlli Verilmiş şəkildə duumlz xəttin artım dinamikası verilmişdirx=1 reg y=3 x=2 reg y=5 x=3 reg y=7 Goumlruumlnduumlyuuml kimi x 1 vahid artdıqda y 2 vahid artırx=112 reg y=y=2112+1(xətt 1-dən başladığı uumlccediluumln) =225 alarıqDuumlzguumln cavab D-dir

11

1

3

3

5

7

1

y

x2

HAZIRLAŞMAQ UumlCcedilUumlN VƏSAİTLƏR1 Boqomolova OB Məntiq məsələləri ndash Bakı2007 242 səh

2 Həsənov İ Məntiqi riyazi təfəkkuumlruumln inkişaf etdirilməsi uumlzrə IQ test nuumlmunələri ndash Bakı 2007 184səh

3 Oral T Seyidzadə E Magistarturaya hazırlıq Məntiq və informatika ndash Bakı 2009 463 səh

4 Bəylərov E İntellekt və məntiq testləri ndash Bakı 2009 288 səh

5 Рассел К Картер Ф Большая книга IQ тестов 1600 заданий ndash Москва 2006 544 стр

12

Page 9: Metodiki vəsaiti yükləyin

Həlli Qızlar 100 oğlanlar 40 olduğundan 100 40-in

-ni təşkil edir

Duumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə 2

Piyada gedəcəyi yolun -ni qət etmişdir O daha 50 m

gedərsə yolun -ni getmiş olar Yolun uumlmumi uzunluğu

neccedilə metrdir

A) 600 B) 650 C) 700 D) 750 E)800

Həlli Tutaq ki yolun uzunluğu x metrdir

Onda yolun -i x -i isə x-dir

Şərtə əsasən x( - )=50

x=50 x=600Beləliklə yolun uzunluğu 600 m-dirDuumlzguumln cavab A-dır

Nuumlmunə 3Atanın 60 uşaqlarının isə 9 12 14 yaşları vardır Neccedilə il oumlncə atanın yaşı uşaqların yaşları cəminin 2 mislinə bərabər idi

A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

Həlli Uşaqların yaşları cəmi 9+12+14=35 olduğundan x il oumlncə onların birlikdə 35-3x yaşları atanın isə 60-x yaşı var idi Şərtə əsasən60-x=2(35-3x)60-x=70-6x5x=10 x=2Duumlzguumln cavab A-dır

Nuumlmunə 4

Arif bir işin -ni 3 guumlndə Murad isə eyni işin -ni 3

guumlndə yerinə yetirir Arif və Murad birlikdə 6 guumln işlədikdən sonra Arif işi tərk edərsə Murad işin qalan hissəsini neccedilə guumlndə bitirər

A)1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

Həlli Arif 1 guumln ərzində işin 3= hissəsini Murad isə

1 guumlndə işin 3= hissəsini yerinə yetirir Onlar birlikdə

6guumln muumlddətində işin 6( + )= hissəsini yerinə yetirir

İşin qalan hissəsini Murad guumln ərzində

yerinə yetirə bilərDuumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 5ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

A) 23 B) 38 C) 46 D) 57 E) 61

Həlli Sol şəkildəki hər bir altıbucaqlıdakı ifadə sağ şəkildəki uyğun altıbucaqlılardakı ədədlərə bərabərdir2a+b=19 2b+3c=42 b+c=15Əvəzetmə yolu ilə a b və c-ni tapırıqb+c=15 reg b=15-c2b+3c=42 reg 2(15-c)+3c=42 reg 30-2c+3c=42 reg c=12b=15-c=15-12=32a+b=19 reg 2a+3=19 reg a=8a+b+c=8+3+12=23Duumlzguumln cavab A-dır

6 Şifroqramlar

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

KL0

A) 7 B) 8 C) 9 D) 11 E) 13

Həlli Ccedilıxma əməlinin yerinə yetirildiyi ifadənin sağ kənar hədlərinə nəzər yetirsək goumlrərik ki K L = 4-duumlr Bu fərqi verə bilən ifadələr bunlardır5-1=4 6-2=4 7-3=4 8-4=4 9-5=4İfadədəki hərflərin yerinə yalnız K=6 və L=2 rəqəmləri qoyulduqda fərqin 564 olduğunu goumlrərik yəni 626-62=564Beləliklə K+L=6+2=8Duumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

KƏLƏKŞƏKƏRNADİR reg DƏMİR = DƏMİRMƏLƏK

A) 93538 B) 47628C) 63028 D) 03135E) 53135

Həlli Şərtdə verilmiş soumlzlərin hər biri cavab variantlarında goumlstərilən muumlvafiq ədədlə şifrələnmişdir Tapşırığı həll edərkən hərf və rəqəmlərin sayı və yerləşməsindən ccedilıxış edərək soruşulan soumlzuumln hansı ədədlə şifrələndiyini tapmaq lazımdır

Uumlccedil soumlz eyni hərflə bitir Digər iki soumlzuumln 2-ci hərfi Ə-dir sonuncu hərfi isə K-dır Bu iki soumlzə uyğun gələn ədədlər 03135 və 53135-dir A cavabında ldquoƏrdquo hərfinə uyğun 3 rəqəmi iki yerdə vardır deməli bu ədəd DƏMİR-ə uyğun deyil DƏMİR soumlzuumlnə uyğun gələn ədədin də 2-ci rəqəmi 3 olduğundan bu ədəd 63028-dir

9

a2a+b

b

b+c2b+3c

c

reg a + b + c =

19

4215

Duumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) 9 B) 10 C) 11 D) 33 E) 99

Həlli 100A+10B+C-100C-10B-A=99(A-C) və 10A+C-10C-A=9(A-C) olduğunu nəzərə

alsaq alırıq

Duumlzguumln cavab C-dir

7 Riyazi əməllər

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapınI84 26=44II 35 73 = 36III 82 28 = 32IV 97 43 =

A) 150 B) 146 C) 75 D) 36 E) 62

Həlli Verilmiş əvvəlki uumlccedil ifadədə qanunauyğunluq aşağıdakı kimidirI 84=32 2 6=12 və 32+12=44II 35=15 73=21 və 15+21=36III 82=16 28=16 və 16+16=32IV 97=63 43=12 və 63+12=75 alarıqDuumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

I a b = (a b) + 4 II a b = 2(a b)III a b = a + bIV 11 9 = A) 44 B) 46 C) 48 D) 50 E) 52

Həlli III şərti II-də sonra alınan ifadəni I şərtdə nəzərə alsaq ab=(ab)+4=2(ab)+4=2(a+b)+4 alarıq Onda 119=2(11+9)+4=44 olarDuumlzguumln cavab A-dır

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapınI x y = II -1 2 3 =

A) -5 B) -2 C) 1 D) 3 E) 4

Həlli x y ifadəsində iki hal goumlstərilib Əgər xy0 olarsa

x+y ifadəsini 0 olarsa x-y ifadəsini tətbiq edirik Verilən -

1 2 ifadəsində -12=-20 olduğu uumlccediluumln xy=x+y=-1+2=1

alırıq 1 3 ifadəsində isə 0 olduğu uumlccediluumln 1 3 = x-y=1-3=-2

alırıqDuumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 4ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

I 188 (300) 263 II 122 (120) 152III 893 () 915

A) 65 B) 76 C) 88 D) 99 E) 200

Həlli Bu halda ardıcıllıqların iki kənar həddinə goumlrə orta həddini tapmaq lazımdır Burada I və II sətirlərdə moumltərizədə olan ortadakı hədlər kənar hədlərin fərqinin 4 mislinə bərabərdir yəni 263-188=75 754=300 və 152-122=30 4middot30=120 olur Bu qaydanı III sətirdəki hədlərə də tətbiq etsək onda 915-893= 22 4middot22=88 alarıq Duumlzguumln cavab C-dir

8 Qrafik və diaqram şəklində verilənlərin təhlili

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A + B + C = 100 reg (A + C) B = A) 30 B) 40 C) 50 D) 60 E) 70

Həlli ABC=20080120=523 olduğuna goumlrə A=5k B=2k C=3k kimi işarə edək Onda şərtə əsasən 5k+2k+3k=100 10k=100 k=10 olar Buna goumlrə də (A+C)-B=(5k+3k)-2k=6k=6middot10=60 alarıqDuumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) 6213 B) 6214C) 8123 D) 8125E) 6123

Həlli Ədədin faizinin tapılması duumlsturuna goumlrə

Digər tərəfdən şərtə goumlrə T=900 Y=300

olduğundan Z=1800-(900+300)=600 Onda XYZT=180306090=6123Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 310

y

AA B C

x

12080

200

X Y Z T =

Z

5030deg

TY

X

ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

x = 112 reg y =

A) 115 B) 130 C) 180 D) 225 E) 240

Həlli Verilmiş şəkildə duumlz xəttin artım dinamikası verilmişdirx=1 reg y=3 x=2 reg y=5 x=3 reg y=7 Goumlruumlnduumlyuuml kimi x 1 vahid artdıqda y 2 vahid artırx=112 reg y=y=2112+1(xətt 1-dən başladığı uumlccediluumln) =225 alarıqDuumlzguumln cavab D-dir

11

1

3

3

5

7

1

y

x2

HAZIRLAŞMAQ UumlCcedilUumlN VƏSAİTLƏR1 Boqomolova OB Məntiq məsələləri ndash Bakı2007 242 səh

2 Həsənov İ Məntiqi riyazi təfəkkuumlruumln inkişaf etdirilməsi uumlzrə IQ test nuumlmunələri ndash Bakı 2007 184səh

3 Oral T Seyidzadə E Magistarturaya hazırlıq Məntiq və informatika ndash Bakı 2009 463 səh

4 Bəylərov E İntellekt və məntiq testləri ndash Bakı 2009 288 səh

5 Рассел К Картер Ф Большая книга IQ тестов 1600 заданий ndash Москва 2006 544 стр

12

Page 10: Metodiki vəsaiti yükləyin

Duumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) 9 B) 10 C) 11 D) 33 E) 99

Həlli 100A+10B+C-100C-10B-A=99(A-C) və 10A+C-10C-A=9(A-C) olduğunu nəzərə

alsaq alırıq

Duumlzguumln cavab C-dir

7 Riyazi əməllər

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapınI84 26=44II 35 73 = 36III 82 28 = 32IV 97 43 =

A) 150 B) 146 C) 75 D) 36 E) 62

Həlli Verilmiş əvvəlki uumlccedil ifadədə qanunauyğunluq aşağıdakı kimidirI 84=32 2 6=12 və 32+12=44II 35=15 73=21 və 15+21=36III 82=16 28=16 və 16+16=32IV 97=63 43=12 və 63+12=75 alarıqDuumlzguumln cavab C-dir

Nuumlmunə 2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

I a b = (a b) + 4 II a b = 2(a b)III a b = a + bIV 11 9 = A) 44 B) 46 C) 48 D) 50 E) 52

Həlli III şərti II-də sonra alınan ifadəni I şərtdə nəzərə alsaq ab=(ab)+4=2(ab)+4=2(a+b)+4 alarıq Onda 119=2(11+9)+4=44 olarDuumlzguumln cavab A-dır

Nuumlmunə 3ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapınI x y = II -1 2 3 =

A) -5 B) -2 C) 1 D) 3 E) 4

Həlli x y ifadəsində iki hal goumlstərilib Əgər xy0 olarsa

x+y ifadəsini 0 olarsa x-y ifadəsini tətbiq edirik Verilən -

1 2 ifadəsində -12=-20 olduğu uumlccediluumln xy=x+y=-1+2=1

alırıq 1 3 ifadəsində isə 0 olduğu uumlccediluumln 1 3 = x-y=1-3=-2

alırıqDuumlzguumln cavab B-dir

Nuumlmunə 4ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

I 188 (300) 263 II 122 (120) 152III 893 () 915

A) 65 B) 76 C) 88 D) 99 E) 200

Həlli Bu halda ardıcıllıqların iki kənar həddinə goumlrə orta həddini tapmaq lazımdır Burada I və II sətirlərdə moumltərizədə olan ortadakı hədlər kənar hədlərin fərqinin 4 mislinə bərabərdir yəni 263-188=75 754=300 və 152-122=30 4middot30=120 olur Bu qaydanı III sətirdəki hədlərə də tətbiq etsək onda 915-893= 22 4middot22=88 alarıq Duumlzguumln cavab C-dir

8 Qrafik və diaqram şəklində verilənlərin təhlili

Nuumlmunə 1ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A + B + C = 100 reg (A + C) B = A) 30 B) 40 C) 50 D) 60 E) 70

Həlli ABC=20080120=523 olduğuna goumlrə A=5k B=2k C=3k kimi işarə edək Onda şərtə əsasən 5k+2k+3k=100 10k=100 k=10 olar Buna goumlrə də (A+C)-B=(5k+3k)-2k=6k=6middot10=60 alarıqDuumlzguumln cavab D-dir

Nuumlmunə2ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn variantı tapın

A) 6213 B) 6214C) 8123 D) 8125E) 6123

Həlli Ədədin faizinin tapılması duumlsturuna goumlrə

Digər tərəfdən şərtə goumlrə T=900 Y=300

olduğundan Z=1800-(900+300)=600 Onda XYZT=180306090=6123Duumlzguumln cavab E-dir

Nuumlmunə 310

y

AA B C

x

12080

200

X Y Z T =

Z

5030deg

TY

X

ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

x = 112 reg y =

A) 115 B) 130 C) 180 D) 225 E) 240

Həlli Verilmiş şəkildə duumlz xəttin artım dinamikası verilmişdirx=1 reg y=3 x=2 reg y=5 x=3 reg y=7 Goumlruumlnduumlyuuml kimi x 1 vahid artdıqda y 2 vahid artırx=112 reg y=y=2112+1(xətt 1-dən başladığı uumlccediluumln) =225 alarıqDuumlzguumln cavab D-dir

11

1

3

3

5

7

1

y

x2

HAZIRLAŞMAQ UumlCcedilUumlN VƏSAİTLƏR1 Boqomolova OB Məntiq məsələləri ndash Bakı2007 242 səh

2 Həsənov İ Məntiqi riyazi təfəkkuumlruumln inkişaf etdirilməsi uumlzrə IQ test nuumlmunələri ndash Bakı 2007 184səh

3 Oral T Seyidzadə E Magistarturaya hazırlıq Məntiq və informatika ndash Bakı 2009 463 səh

4 Bəylərov E İntellekt və məntiq testləri ndash Bakı 2009 288 səh

5 Рассел К Картер Ф Большая книга IQ тестов 1600 заданий ndash Москва 2006 544 стр

12

Page 11: Metodiki vəsaiti yükləyin

ldquordquo işarəsinin yerinə uyğun gələn ədədi tapın

x = 112 reg y =

A) 115 B) 130 C) 180 D) 225 E) 240

Həlli Verilmiş şəkildə duumlz xəttin artım dinamikası verilmişdirx=1 reg y=3 x=2 reg y=5 x=3 reg y=7 Goumlruumlnduumlyuuml kimi x 1 vahid artdıqda y 2 vahid artırx=112 reg y=y=2112+1(xətt 1-dən başladığı uumlccediluumln) =225 alarıqDuumlzguumln cavab D-dir

11

1

3

3

5

7

1

y

x2

HAZIRLAŞMAQ UumlCcedilUumlN VƏSAİTLƏR1 Boqomolova OB Məntiq məsələləri ndash Bakı2007 242 səh

2 Həsənov İ Məntiqi riyazi təfəkkuumlruumln inkişaf etdirilməsi uumlzrə IQ test nuumlmunələri ndash Bakı 2007 184səh

3 Oral T Seyidzadə E Magistarturaya hazırlıq Məntiq və informatika ndash Bakı 2009 463 səh

4 Bəylərov E İntellekt və məntiq testləri ndash Bakı 2009 288 səh

5 Рассел К Картер Ф Большая книга IQ тестов 1600 заданий ndash Москва 2006 544 стр

12

Page 12: Metodiki vəsaiti yükləyin

HAZIRLAŞMAQ UumlCcedilUumlN VƏSAİTLƏR1 Boqomolova OB Məntiq məsələləri ndash Bakı2007 242 səh

2 Həsənov İ Məntiqi riyazi təfəkkuumlruumln inkişaf etdirilməsi uumlzrə IQ test nuumlmunələri ndash Bakı 2007 184səh

3 Oral T Seyidzadə E Magistarturaya hazırlıq Məntiq və informatika ndash Bakı 2009 463 səh

4 Bəylərov E İntellekt və məntiq testləri ndash Bakı 2009 288 səh

5 Рассел К Картер Ф Большая книга IQ тестов 1600 заданий ndash Москва 2006 544 стр

12