INSTYTUT ZAAWANSOWANYCH TECHNOLOGII WYTWARZANIA

Projekt współfinansowany przez Uni ę Europejsk ą

TEMATYCZNE ZESTAWIENIE DOKUMENTACYJNE

METODY I SYSTEMY ZAPEWNIENIA JAKOŚCI

Zasięg chronologiczny: 1990-2010 Zasięg językowy: eng, fre, ger, ita, pol, rus Liczba pozycji: 338 Liczba stronic: 73 Data opracowania: marzec 2007 Opracowała: mgr Maria Daszkiewicz Data aktualizacji: lipiec 2013 Zaktualizowała: mgr Maria Błażejewska

INSTYTUT ZAAWANSOWANYCH TECHNOLOGII WYTWARZANIA, THE INSTITUTE OF ADVANCED MANUFACTURING TECHNOLOGY, 30-011 Kraków, ul. Wrocławska 37a,

tel. +48 12 63 17 457 ⋅⋅⋅⋅ tel. dyr. +48 12 63 17 100 ⋅⋅⋅⋅ fax +48 12 63 39 490 ⋅⋅⋅⋅ www.ios.krakow.pl ⋅⋅⋅⋅ ios@ios.krakow.pl

1

1. Bläsing J.P.: Qualität durch Systematik. Jakość poprzez systematykę. Ind.Anz., 1990, t. 112, nr 34, s. 36-38. Tematem artykułu jest bezbrakowa produkcja - systemowe zapewnienie jakości TQM (Total Quality Management). Korzenie filozofii TQM tkwią w Japonii. Jej celem jest zadowolenie klienta, zadowolenie i motywacja pracowników, wysoka jakość wyrobów, coraz lepsze wykorzystanie możliwości ludzkich, technicznych i organizatorskich. Podano normy DIN odnoszące się do sfery zapewnienia jakości produkcji. Omówiono działania dotyczące planowania jakości w USA, budowę "domu jakości".

2. Capes P.: Continuing evolution of management led quality. Ciągła ewolucja za-rządzania kontrolą jakości. Metalwork.Prod., 1990, t. 134, nr 1, s. S15, S17. Na przykładzie firmy Bridgeport, jednego z najbardziej znanych brytyjskich producentów obrabiarek CNC, przeanalizowano problemy i korzyści wynikające z praktycznego stosowania systemów kontroli jakości wyrobów. Rozważano czynniki stymulujące rozwój i zmiany w obszarze systemów kontroli jakości oraz efekty ekonomiczne wynikające z ich praktycznego stosowania. Zarzą-dzanie kontrolą jakości jest procesem ciągle czynnym i nie ma w praktyce ściśle określonych granic.

3. Clough W.: Quality assurance for small operations. Zapewnienie jakości w niewielkich operacjach. Prec.Toolm., 1990, t. 8, nr 5, s. 233. Przedstawiono działalność stowarzyszenia producentów przyrządów i narzędzi (GTMA) w zakresie podnoszenia jakości produkcji przy drobnych operacjach. Opracowano przewodnik "Toolmaker's Guide", stanowiący kompendium infor-macji i danych technicznych na temat systemów sterowania jakością i kontroli technicznej. Podano zestawienie treści przewodnika z 1987 roku.

4. Delvecchio O.: Statistical analysis supports total quality. Analiza statystyczna wspiera kompleksową jakość. Canad.Mach.Metalwork., 1990, t. 85, nr 11. s. 28, 30. Przedstawiono sześć kluczowych zagadnień, które muszą być uwzględnione w kompleksowym programie zarządzania jakością. Podstawą działalności w tym zakresie jest statystyczna analiza danych. Krótko omówiono systemy statys-tycznej kontroli procesów (SPC) i techniki optymalizacji procesów (DOE). Na przykładzie produkcji stalowniczej omówiono wpływ zmniejszenia różnorod-ności procesów na wzrost sprawności. Wdrożenie cykli ciągłej poprawy jakości.

5. Junghans W.: Zapewnienie jakości wg ISO 9000 FF. Probl.Jakości, 1990, nr 6, s. 7-9. Normy ISO 9000 mają na celu stworzenie bazy dla przejrzystego i powtarzal-nego systemu zapewnienia jakości. Rozpatrzono elementy zapewnienia jakości: marketing/zbyt produktu, rozwój, zaopatrzenie, przygotowanie produkcji. Omówiono rewizję jakości i dokumentowanie zdolności jakościowej przedsię-biorstwa. Na podstawie zawartości norm DIN/ISO 9000-9004, tj. EN 29000-29004 przedstawiono model systemu zapewnienia jakości oraz rewizję jakości. Podano schemat realizacji rewizji i certyfikacji Niemieckiego Towarzystwa Jakości.

2

6. Köppe D., Pfeifer T.: SPC - nowoczesna metoda zapewnienia jakości.

Probl.Jakości, 1990, nr 6, s. 12-21. Opisano metody zapewnienia jakości, w tym statystyczną kontrolę procesów (SPC). Podano definicję procesu w kontekście SPC i wielkości wpływające na wynik procesu. Omówiono pojęcie "zdatności procesu". Przedstawiono plano-wanie wprowadzenia SPC i kolejne kroki jego wdrożenia. Przeanalizowano procesy biorące udział w produkcji jako podstawę efektywnego stosowania SPC. Przedstawiono budowę karty kontroli jakości.

7. Le SPC, trait d'union entre l'atelier et le service qualite. SPC (statystyczna kontrola procesu) - łącznik między warsztatem a działem kontroli jakości. Mesures, 1990, nr 630, s. 42-45. Narzędzia zapewniające sterowanie procesami na podstawie analiz statystycz-nych, stosowane w warsztatach produkcyjnych i laboratoriach kontroli jakości, ich formy i przeznaczenie. Karty kontrolne stosowane w warsztatach przez operatorów, obsługiwane ręcznie lub automatycznie, służą do zapisu wyników kontroli wymiarowej wyrobów. Omówiono formy laboratoryjne kontroli jakości, zintegrowane moduły analizy statystycznej, ich możliwości graficzne.

8. Measuring and gauging become quality control. Pomiary i kontrola jako procesy kontroli jakości. Metalwork.Prod., 1990, t. 134, nr 8, s. 223, 226, 228, 232. Rozważano przemysłowe wykorzystanie środków pomiarowych oraz kontroli jakości przedmiotów obrobionych. Przedstawiono chronologię wprowadzenia do praktyki przemysłowej systemów statystycznej kontroli jakości, współrzęd-nościowych maszyn pomiarowych, głowic pomiarowych, układów optoelektro-nicznych, interferometrów laserowych i komputerowego wspomagania syste-mów kontrolno-pomiarowych. Określono rolę i znaczenie środków kontrolno-pomiarowych w procesie produkcyjnym.

9. Meissner K.: Neue Aufgaben für die Qualitätssicherung durch ISO 9000 bis 9004. Nowe zadania dla służb zapewnienia jakości poprzez ISO 9000 do 9004. Feingeraetetechnik, 1990, t. 39, nr 5, s. 194- 197. Opisano budowę systemu zapewnienia jakości w przedsiębiorstwie. Omówiono normy ISO 9000 do 9004 określające zasady i wytyczne do tworzenia zakładowych systemów sterowania jakością. Podano parametry jakościowe uwzględnione w systemie i zadania stojące przed personelem fachowym przy jego wdrażaniu.

10. Melchior K.W., Steger W., Garbrecht T.: Informationsfluss und Qualitäts-prüfung in CAD/CAM-Umgebungen. Przepływ informacji i kontrola jakości w warunkach CAD/CAM. Werkstattstechnik, 1990, t. 80, nr 2, s. 83- 88. Przy zapewnianiu jakości czynnik "Informacja" ma znaczenie podstawowe. Miejsce i znaczenie wspomaganej komputerowo kontroli jakości w produkcji zautomatyzowanej. Omówiono ogólną koncepcję systemu CAD, przepływ informacji o jakości w elastycznych systemach produkcyjnych. Przedstawiono realizację CAQ w skomputeryzowanej fabryce doświadczalnej ukierunkowanej na jakość. Omówiono programowanie off-line współrzędnościowych maszyn pomiarowych CNC, budowę systemu CIM z wdrożeniem CAQ.

3

11. Peciakowski E.: Kontrola "audit". Prz.Mechan., 1990, t. 49, nr 24, s. 17-22. Przedstawiono procedurę oceny systemu zapewnienia jakości, którą z racji spełnianych funkcji nazwano procedurą "audit" lub "rewizją jakości". Procedura ta charakteryzuje się wszechstronnością i systematycznością podejścia oraz analitycznym, niezależnym sposobem formułowania wniosków. Omówiono zakres zastosowania i organizację procedury. Podano przykładowy wykaz list pytań kontrolnych procedury "rewizji jakości".

12. Sack W.: Zukunftsorientierte Qualitätssicherung in der Zerspantechnik. Przy-szłościowe zapewnienie jakości w technice obróbki skrawaniem. Maschine, 1990, t. 44, nr 11, s. 65-68. System zapewnienia jakości ma zapobiec powstawaniu braków. Omówiono następstwa błędów obróbkowych i narzędziowych. Rozwój techniki obróbki skrawaniem wymaga nowego podejścia do kryteriów jakościowych, nowej filozofii jakości produkcji. Autor wysuwa tezę, że zapewnienie jakości odbywać się będzie już nie poprzez pomiary i kontrolę, lecz na drodze właściwego programowania i sterowania.

13. Schöler H.R.: Quality Function Deployment. Eine Methode zur qualitätsge-rechten Produktgestaltung. Rozwinięcie funkcji jakości. Metoda uwzględnienia cech jakości w procesie projektowania wyrobu. VDI-Z, 1990, t. 132, nr 11, s. 49-51. Już w procesie projektowania wyrobu niezbędne jest uwzględnienie kryteriów jakości. Jedną z metod realizujących ten cel jest metoda QFD (Quality Function Deployment), opracowana w Japonii w 1966 r. i zastosowana po raz pierwszy w fabryce Mitsubishi. Metoda mieści się w ramach ogólnej koncepcji komplekso-wego zarządzania jakością (total quality management), uwzględniając w projek-towaniu wyrobu zagadnienia jakości, technologii, kosztów, niezawodności.

14. Shkljarskijj L.F., Kolobov A.A., Zabelova N.G.: Modelirovanie sistemy kon-trolja kachestva produkcii v uslovijakh serijjnogo proizvodstva. Modelowanie systemu kontroli jakości produkcji w warunkach produkcji seryjnej. Mashinostroenie (Iz.VUZ), 1990, nr 7, s. 146-153. Do budowy modelu systemu kontroli jakości produkcji seryjnej wykorzystano aparat teorii automatycznego regulowania liniowych układów nadążnych z uwzględnieniem parametrów prawdopodobieństwa, dotyczących produkcji wyrobów właściwych i wybrakowanych. W wyniku analizy przepływu mate-riałów i informacji w systemie kontroli technicznej opracowano funkcjonalny schemat blokowy systemu kontroli.

15. Stockinger K.: FMEA - metodyczna analiza możliwych błędów. Probl.Jakości, 1990, nr 6, s. 22-24. Metodyczna analiza możliwych błędów (FMEA) stosowana w konstrukcji i pro-cesach wytwórczych w celu określenia ryzyka związanego z istnieniem słabych punktów. Omówiono założenia skutecznego wprowadzenia FMEA, prace wstępne i kolejne kroki jej realizacji. Podano stosowane formularze i ocenę ryzyka oraz znaczenia potencjalnego błędu. Oceniono następstwa FMEA w za-kresie organizacji współpracy, jakości planowania produkcji, jakości wyrobu i zdatności procesów wytwórczych, wydajności oraz kosztów. Przydatność banku danych z FMEA.

4

16. Weule H., Bös K.: Rechnerunterstützte Prüfplanung am CAD-System. Die Qualitätssicherung benötigt neue Werkzeuge. Komputerowo wspomagane planowanie kontroli w systemie CAD. Zapewnienie jakości wymaga nowych narzędzi. Tech.Rdsch., 1990, t. 82, nr 37, s. 166-175. System programowy GEMINI służy zapewnieniu jakości oraz generowaniu przebiegów pomiarowych w zintegrowanych systemach produkcyjnych. W po-wiązaniu z CAD system pozwala automatycznie uzyskać niezbędną dokumen-tację, obejmującą plany kontroli, rysunki dla operacji kontrolnych, wskazówki dla doboru czujników i programy dla koordynatowych maszyn pomiarowych. Uniwersytet Techniczny w Karlsruhe wraz z firmami softwarowymi prowadzi prace nad rozwojem i przemysłowym wdrażaniem systemu programowania.

17. Wieczorek R., Nowak T.: Jakość wyrobów w przedsiębiorstwach przemy-słowych. Ocena poziomu jakości projektu technologicznego. Normalizacja, 1990, t. 48, nr 6, s. 13-18. Zaproponowano wskaźnikową ocenę jakości opracowania technologicznego. Przedstawiono sposób ustalania i oceny mierników syntetycznych, omówiono komputerowe wspomaganie oceny poziomu jakości opracowań technolo-gicznych. Podkreślono konieczność doskonalenia metody.

18. Zymonik Z.: Przyczyny braków a działania prewencyjne. Normalizacja, 1990, t. 58, nr 12, s. 4-8. Działania kontrolne i prewencyjne zapewniające odpowiednią jakość produkcji. Podano przyczyny powstawania braków w fazie produkcji oraz czynniki wpływające na powstawanie braków. Przedstawiono przepływ braków przez kolejne fazy produkcji, omówiono ekonomiczne kryteria wyboru nakładów na działania prewencyjne. Podano zasady wyboru najkorzystniejszego rozwiązania opartego na kryterium ekonomicznym. Dokonano próby praktycznej weryfikacji przyjętych założeń.

19. Zymonik Z.: Wykrywalność braków w procesie produkcyjnym. Normalizacja, 1990, t. 58, nr 11, s. 5-8. Rozpatrzono wpływ poszczególnych etapów wytwarzania na jakość wyrobów. Omówiono działania zapewniające jakość w procesie produkcji i wymieniono czynniki mające wpływ na wykrywanie braków. Przedstawiono przepływ braków przez kolejne fazy procesu produkcji i ich wykrywalność. Omówiono ustalanie wskaźników wykrywalności braków i niezbędnych nakładów.

20. Alexander P.T.: Osnovanija dlja vvedenija statisticheskogo kontrolja proiz-vodstvennykh processov. Warunki wprowadzenia kontroli statystycznej pro-cesów produkcyjnych. Nad.Kontr.Kach.(EhI), 1991, nr 43, ref. 305, s. 20-23. Statystyczną kontrolę produkcji (SPC) należy poprzedzić analizą procesu produkcyjnego, aby wyznaczyć operacje i zmienne decydujące o skuteczności kontroli jakości i niezawodności oraz wybrać techniki pomiarowe do badania tych operacji i zmiennych w produkcji seryjnej. Przykłady przebiegu w czasie procesów stabilnych i niestabilnych. SPC (tym samym sterowanie procesu) jest celowe, gdy można oddziaływać na przebieg procesu zmieniając warunki procesu, tolerancje itp., przy zapewnieniu stabilności tolerancji parametrów.

5

21. Badino T.: La certificazione dei sistemi di qualita aziendali nel settore mec-canico. Certyfikacja systemów jakości w przedsiębiorstwach przemysłu maszynowego. Macchine, 1991, t. 46, nr 1, s. 72-75. Uzasadnienie konieczności certyfikacji systemów kontroli oraz zarządzania jakością w przemyśle maszynowym. Wymieniono normy dotyczące certyfikacji, podające definicje, kryteria oceny, procedury wydawania certyfikatów oraz regulujące prawa i obowiązki instytucji zajmujących się certyfikacją. Przebieg procesu certyfikacji: przygotowanie, instruktaż, opracowanie dokumentacji, ocena systemu jakości, wydanie certyfikatu (o różnym zakresie obowiązywania i okresie ważności). Nadzorowanie systemów jakości z certyfikatem.

22. Baldwin L.: Prakticheskoe ispol'zovanie programmy obespechenija kachestva i nadezhnosti. Wykorzystanie praktyczne programu zapewnienia jakości i nieza-wodności. Nad.Kontr.Kach.(EhI), 1991, nr 3, ref. 23, s. 21-23. Rozważania dotyczące wdrożenia opracowanego przez międzynarodową firmę Megasoft programu zapewnienia jakości i niezawodności wyrobów. System obejmuje metodologię sterowania, normalizację i przeprowadzanie oceny. Po-dano schemat ilustrujący przebieg współpracy między twórcami systemu pro-dukcyjnego i specjalistami dokonującymi oceny jego jakości i niezawodności. Wg Qual.Progr., 1990, nr 1, s. 65-68.

23. Bartos F.J.: Povyshenie nadezhnosti pri ispol'zovanii statisticheskikh metodov dlja upravlenija proizvodstvom. Zwiększenie niezawodności za pomocą wyko-rzystania statystycznych metod sterowania produkcją. Nad.Kontr.Kach.(EhI), 1991, nr 37, ref. 265, s. 23-24. Warunki efektywności statystycznych metod kontroli i sterowania produkcją, w tym rola człowieka. W firmie Honeywell (USA) przeprowadzono badania zdolności ekspertów do oszacowania i korelacji wielkiej liczby źródeł informacji i sformułowania wymagań wobec systemów jakości i sterowania.

24. Bimbo O.: Sistemi di test per la qualità. Systemy badań testowych jakości. Macchine, 1991, t. 46, nr 1, s. 65-67. Uzasadnienie konieczności przeprowadzania całkowitej, wszechstronnej kontroli jakości wyrobów. Podano przykład "kompleksowej kontroli jakości" silników samochodowych. Firma AEA opracowuje automatyczne systemy testowania wyrobów, metodologię kontroli jakości, w tym gromadzenia i przetwarzania wyników kontroli. Przewidziano uwzględnienie warunków kontroli (tempe-ratura, wilgotność, drgania, wpływ czynników chemicznych).

25. Frick K., Büchler P.: Automatisierung mit maschinennahem Regelkreis. Null-Fehler-Qualität bei mannarmer Fertigung. Automatyzacja z układem regulacji otoczenia maszyny. Jakość bezbrakowa w produkcji z nieliczną obsługą. Tech.Rdsch., 1991, t. 83, nr 42, s. 44-49. Przedstawiono system zapewnienia jakości w produkcji oraz jego powiązanie z systemem CAD, CAM i kontrolą. Nowoczesna technika pomiarów pozwala uzyskać bezbrakową jakość w produkcji zautomatyzowanej. Opisano interfejsy CAQ w ramach systemu CIM. Rozważono strategię korygowania cech przed-miotu przez system sterowania obrabiarek. Przebiegi procesów kontrolnych w ramach jednostki produkcyjnej.

6

26. Fuchs A., Janik W.: Fehler erkennen. Sichern der Qualität beim Aussenrund-schleifen mit Hilfe modellgestützter Verfahren. Rozpoznawanie błędów. Zapew-nienie jakości przy szlifowaniu wałków za pomocą metod modelowych. Maschinenmarkt, 1991, t. 97, nr 20, s. 44-49. Zastosowanie systemu diagnozowania i regulacji on-line, opartego na modelu matematycznym procesów szlifowania wałków. Podano kontrolowane para-metry oraz sposób analizy wyników doświadczalnych. Przedstawiono uzyskane wyniki w zakresie podniesienia jakości przedmiotów szlifowanych, skrócenia czasów głównych i częściowo czasów pomocniczych.

27. Fuchs A., Janik W.: Modellgestützte Verfahren zur Qualitätssicherung beim CNC-Aussenrundschleifen. Modelowa metoda zapewnienia jakości przy szlifo-waniu CNC wałków. Maschinenmarkt, 1991, t. 97, nr 14, s. 46-52. W systemie diagnozowania i regulacji on-line szlifierek do wałków można przy wykorzystaniu matematycznego modelu szlifowania polepszyć kontrolę procesu i tym samym jakość szlifowanych przedmiotów. Podano schemat układu kon-troli aktywnej procesu szlifowania. Omówiono teoretyczny model procesu, stra-tegię diagnozowania błędów i sterowania procesem, a także klasyfikację błędów, strukturę układu regulacji i kompensacji błędów przy szlifowaniu wgłębnym.

28. Grabner A.: Integrierte Monitoring Systeme zur Sicherung von Produktqualität und Anlagenverfügbarkeit. Zintegrowane systemy monitorowania dla zapew-nienia jakości produktu oraz dyspozycyjności urządzeń. Mess.u.Prüf., 1991, t. 27, nr 1/2, s. 26-30. Przez zintegrowane techniki kontroli jakości, techniki nadzorowania stanu ma-szyn i techniki systemów ekspertowych można stworzyć system monitorowania zapewniający wysoką jakość produkcji i sprawność parku maszynowego. Przedstawiono strukturę zintegrowanego systemu, omówiono sposób ujmowania wielkości pomierzonych i podano przykład zastosowania systemu.

29. Graf A.: Qualitätssicherung mit Postprozess-Messmaschinen. Zapewnienie ja-kości przez zastosowanie maszyn pomiarowych po procesie obróbkowym. VDI-Z, 1991, t. 133, nr 6, s. 178-179. Przedstawiono sposób i wyniki integracji urządzeń pomiarowych z elastycznym gniazdem obróbkowym dla realizacji kontroli poobróbkowej. Omówiono stra-tegię korekty przebiegu procesu opartą na wykorzystaniu wyników pomiarów. Opisano przykładowy system, który na podstawie pomiaru 37 cech umożliwia korektę narzędzia i jego wymianę. Dokonano prezentacji uzyskanych danych statystycznych o jakości.

30. Granger C.: Total quality theme to Inspex show. Kompleksowa jakość tematem wystawy Inspex. Mach.a.Prod.Eng., 1991, t. 149, nr 3804, s. 31, 33-34, 36. W dziedzinie jakości pojawiło się pojęcie kompleksowego zarządzania jakością (TQM). Podano najnowsze osiągnięcia w zakresie systemów statystycznej kon-troli procesu i współrzędnościowych maszyn pomiarowych. Zwrócono uwagę na kierunki rozwoju konstrukcji tych maszyn, np. zwiększenie prędkości i dokład-ności pomiarów, wyposażenie maszyn w specjalne uchwyty ułatwiające proces pomiarowy, zastosowanie oprzyrządowania optycznego, przystosowanie kon-strukcji do stosowania w warunkach produkcyjnych.

7

31. Gruszka A., Szewczyk B.: Systemy zapewnienia jakości a normalizacja. Normalizacja, 1991, t. 49, nr 9, s. 2-9. Znaczenie zapewnienia jakości z punktu widzenia producenta i odbiorcy wyrobu. Omówiono prace Komitetu Technicznego ISO/TC 176: "Zapewnienie jakości" oraz normy ISO serii 9000, stanowiące podstawę do zarządzania jakością i zapewnienia jakości wyrobów i usług. Przedstawiono zagadnienia niezawodności, normalizację metod statystycznych stosowanych w systemach zapewnienia jakości. Podano wykaz norm dotyczących metod statystycznych służących do interpretacji danych otrzymanych w wyniku badań oraz norm dotyczących metod statystycznych kontroli procesu i partii wyrobów.

32. Harding M.: Total Quality Management - the benefits. Kompleksowe zarzą-dzanie jakością - korzyści. Metalwork.Prod., 1991, t. 135, nr 7, s. Q12, Q15. Na przykładzie trzech firm omówiono zalety praktycznego wykorzystania tzw. filozofii TQM (kompleksowego zarządzania jakością). Podano m.in. rolę TQM w relacji producent-poddostawca, zakres wykorzystania TQM oraz środki, za których pomocą jest ona realizowana. Opisano współrzędnościowe maszyny pomiarowe serii BHN700 firmy Mitutoyo.

33. Horn U.: TQM als Managementaufgabe: In neuer Q-Kultur leben. TQM jako zadanie z dziedziny zarządzania: żyć w nowej kulturze jakości. Schweiz.Maschinenmarkt, 1991, nr 47, s. 44-49. Stwierdzono, że zmieniło się rozumienie pojęcia jakości: dawniej ograniczano się do stwierdzenia zgodności wyrobu z określonymi wymaganiami, obecnie analizuje się przyczyny powstawania błędów wykonawczych i poszukuje się metod zapobiegawczych. Opisano system TQM - Total Quality Management (kompleksowego zarządzania jakością) oraz prowadzone w Szwajcarii prace, oparte na założeniu, że jakość stanowi optymalne spełnienie przez wyrób wyma-gań użytkowych i ekonomicznych, przy produkcji bezbrakowej. Zarządzanie jakością (top down - od góry do dołu w hierarchii pracowników zakładu).

34. Kirstein H.: SPC-Anwendung bei Kleinserien. Teil 1: Qualitätsaussage bei kleinen Stichproben. Zastosowanie SPC przy małych seriach. Część 1: Orze-czenie o jakości przy nielicznych próbach losowych. Werkstattstechnik, 1991, t. 81, nr 5, s. 282-285. Omówiono zalety statystycznej kontroli jakości (SPC) oraz możliwości jej zastosowania przy małej liczności serii (rzędu 20 sztuk i poniżej). Opisano metody oparte na kontroli pierwszej próbki wzorcowej i na kontroli przez dłuższy czas oraz sposoby wykorzystania danych pomiarowych do wniosko-wania o poprawności produkcji.

35. Kirstein H.: SPC-Anwendung bei Kleinserien. Teil 2: Prozesssicherung in der Kleinserienfertigung. Zastosowanie SPC przy małych seriach. Część 2: Zapew-nienie jakości procesu w produkcji małoseryjnej. Werkstattstechnik, 1991, t. 81, nr 6, s. 384- 386. Sposób postępowania przy wdrażaniu SPC w produkcji małoseryjnej w ESP na przykładzie części z różnie rozmieszczonymi otworami o różnych średnicach. Opisano stosowaną kartę regulacji procesu, kontrolowane czynniki, obliczenia wskaźników na podstawie kontrolowanych parametrów. Omówiono parametry wejściowe i możliwości zastąpienia parametrów produktu parametrami procesu.

8

36. Komorowski A.: Teoria Edwardsa Deminga o poprawianiu jakości i zdoby-waniu konkurencyjnej pozycji na rynku. Prz.Mechan., 1991, t. 50, nr 5, s. 1-2, 24-26. E. Deming jest twórcą metody statystycznej kontroli procesów (SPC - Statistical Process Control), polegającej na wnioskowaniu o przebiegu procesu produk-cyjnego na podstawie okresowego pobierania próbek i pomiaru parametrów procesu, a następnie obliczeniu wartości średniej i różnicy między tą wartością a wartościami ekstremalnymi. Deming kładzie nacisk na zapewnianie jakości wyrobu już podczas projektowania. 14-punktowa filozofia teorii Deminga.

37. La qualité se mérite. Na jakość trzeba zasłużyć. Mach.Outil-Prod., 1991, t. 56, nr 61, s. 31-36. Znaczenie porównawczych metod kontrolnych w kontroli dokładności produkcji i stosowane przyrządy. Opis nowej aparatury kontrolno-pomiarowej, w tym urządzeń do kontroli statystycznej z bezpośrednim odczytem i skomputeryzo-wanych. Budowa nowoczesnych stanowisk kontrolnych, integrujących operacje nadzorowania w proces produkcji. Wykorzystanie współrzędnościowych ma-szyn pomiarowych, funkcjonalność czujników stykowych. Koncepcje realizacji operacji kontroli i roboty pomiarowe, włączenie w CAD/CAM. Koszt jakości.

38. Mikhajjlova N.V.: Statisticheskijj priemochnyjj kontrol'. Statystyczna kontrola odbiorcza. Nad.Kontr.Kach.(dod.Stand.i Kach.), 1991, nr 2, s. 49-57. Praktyczne przedstawienie istoty i metod statystycznej kontroli odbiorczej wyro-bów. Zadania kontroli odbiorczej to ocena jakości poszczególnych wyrobów (każdej jednostki produkcyjnej) oraz ocena jakości partii wyrobów. Specyfika pełnej oraz wyrywkowej kontroli odbiorczej i uzasadnienie jej stosowania.

39. Mohanty R.P., Dahanayka N.: Ocenka metodov sovershenstvovanija kachestva proizvodstva. Ocena metod polepszania jakości produkcji. Nad.i Kontr.Kach.(EhI), 1991, nr 11, ref. 88, s. 27-28. Przytoczono charakterystyki sześciu najczęściej stosowanych metod oceny jakości. Uwzględniono następujące metody: analiza pojedynczego specjalisty, ocena charakterystyk produkcji, analiza możliwości produkcyjnych, metody sta-tystyczne, metoda operacji ewolucyjnych, metody symulacyjno-modelowe. Wg Quality Progress, 1989, t. 22, nr 9, s. 45-48.

40. Mossinelli G.: La qualità totale: un'utopia o un obiettivo perseguibile? Jakość totalna: utopia czy osiągalny cel? Macchine, 1991, t. 46, nr 6, s. 86-90. Podkreślono znaczenie jakości elementów składowych dla jakości wyrobu koń-cowego, zwłaszcza wytwarzanego w warunkach produkcji automatycznej. Oceniono możliwości uzyskania jakości kompleksowej, bezbrakowej, na przy-kładzie systemu kontroli jakości w niewielkiej firmie włoskiej. Opisano kontrolę jakości w toku procesu produkcyjnego, głównie w celu wyeliminowania błędów systematycznych, zastosowanie metody SPC, kontrolę końcową wyrobu w celu wyeliminowania wyrobów mających wady spowodowane wpływem otoczenia (np. chwilowy brak prądu w toku produkcji). Wymagana przez użytkowników certyfikacja wyrobów.

9

41. Nolan T., Provost L.: Uchet kharaktera izmenenijj pri upravlenii kachestvom produkcii. Uwzględnienie charakteru zmian w procesie produkcji przy ste-rowaniu jakością. Nad.Kontr.Kach.(EhI), 1991, nr 11, ref. 87, s. 23-26. Prawidłowa ocena charakteru zmian w procesie produkcyjnym pozwala uniknąć strat, związanych z wydatkami na uzyskanie wyposażenia, stratami czasu na ujawnienie wpływu różnych czynników itp. Przedstawiono koncepcję podziału czynników wpływających na czynniki ogólne i specjalne oraz podano zalecenia do stosowania tej koncepcji w sterowaniu jakością produkcji. Wg Quality Progress, 1990, nr 5, s. 70-78.

42. Parkinson D.B.: The effects of variables sampling on component reliability. Oddziaływania badań wyrywkowych zmiennych na niezawodność komponentu. IEEE Trans.Reliab., 1991, t. 40, nr 1, s. 110-112. Rozważono oddziaływanie statystycznej kontroli jakości (SQC) przy losowym doborze zmiennych na rozkład prawdopodobieństwa kontrolowanych zmien-nych. Zastosowana technika umożliwia ocenę określonej procedury SQC od-nośnie do uzyskanego stopnia zabezpieczenia przed wystąpieniem uszkodzeń lub wad. Przy znanych kosztach porównawczych można określić optymalne plany badań wyrywkowych korespondujące z minimalnymi kosztami.

43. Peciakowski E.: Zasady oddziaływania na niezawodność w nowoczesnym systemie zapewnienia jakości. Prz.Mechan., 1991, t. 50, nr 12, s. 16-20. Przeanalizowano zagadnienia związane z niezawodnością wyrobu w ramach nowoczesnego systemu zapewnienia jakości. Określono miejsce niezawodności w TQC (Kompleksowa Kontrola Jakości), znaczenie niezawodności dla producenta i konsumenta, wpływ niezawodności wyrobów na pozycję rynkową producenta. Opisano etapy tzw. programu niezawodnościowego, stosowanego przez firmy, które w swej strategii postępowania na konkurencyjnym rynku postawiły na klientów zainteresowanych wyrobami o wysokiej niezawodności.

44. Pfeifer T. i in.: Krajowe systemy zapewnienia jakości. Probl.Jakości, 1991, nr 3, s. 20-24. Celem wykonanych na zlecenie rządu Niemiec badań stanu zapewnienia jakości w Niemczech było wytypowanie działań zmierzających do podniesienia po-ziomu zapewnienia jakości na podstawie jego porównania ze stanem zapew-nienia jakości w krajach konkurencyjnych (Japonia, USA, Francja, Wielka Brytania). Artykuł zawiera opis celu i programu badań oraz metodyki.

45. Pfeiffer T.: Measurement Technologies for Production Integrated Quality Con-trol (TC14). Technologie pomiarowe dla zintegrowanej kontroli jakości produkcji (TC14). Mess.u.Prüf., 1991, t. 27, nr 6, s. 274-276. W ramach prac Komitetu TC14 IMEKO dokonano przeglądu stanu i tendencji rozwojowych w dziedzinie techniki zapewnienia jakości produkcji przy wyko-rzystaniu współczesnych osiągnięć z zakresu technologii pomiarowo-kontrolnej. Opis koncepcji pętli regulacji systemów kontroli jakości, z uwzględnieniem kontroli procesu i kontroli wyrobu. Omówiono zastosowanie pomiarów optoelektronicznych w kontroli aktywnej procesu produkcyjnego.

10

46. Pünsch S.: Integrale Qualitätssicherung. Zintegrowane zapewnienie jakości. VDI-Z, 1991, nr spec. II, s. 6-12. Studium na temat kompleksowo pojętej jakości. Przedstawiono jakość wyrobu i jakość przedsiębiorstwa z punktu widzenia użytkownika. Omówiono politykę jakości, od kontroli jakości do zarządzania i panowania nad jakością, oraz zagadnienia motywacji pracowników. Przedstawiono "Koło jakości" jako strategiczny model myślenia. Omówiono koncepcję zapewnienia jakości wg DIN/ISO 9000-9004. Model organizacji dla integracji zapewnienia jakości.

47. Sack W.: Prüftechnik plus Qualitätstechnik gleich CAQ. Technika kontroli plus technika jakości równa się CAQ. Maschine, 1991, t. 45, nr 4, s. 54-61. Obszary reguł jakościowych w systemie CAQ (skomputeryzowanego zapew-nienia jakości): obszar wewnętrzny (technika kontroli) oraz obszar zewnętrzny (technika jakości). Podano powiązania informacyjne między elementami syste-mu CIM oraz podstawy techniki kontroli w systemie i jej symbiozę z techniką jakości. Zasady analizy Pareto.

48. Sandmayr H.: Konstruktive Software-Qualitätssicherung. Qualität ist nicht Sache der Götter. Konstruktywne softwarowe zapewnienie jakości. Jakość nie jest sprawą bogów. Tech.Rdsch., 1991, t. 83, nr 31, s. 52-57. "Konstruktywne softwarowe zapewnienie jakości" obejmuje przedsięwzięcia, pozwalające na uniknięcie błędów i mające dzięki temu pozytywny wpływ na jakość projektu oraz wyrobu. Jako obiekty zapewnienia jakości uwzględniono proces produkcyjny oraz produkt jako wynik tego procesu. Podano specyficzne cechy softwaru wpływające na jego jakość, uwzględniane w trakcie opracowa-nia, w szczególności w fazie planowania oraz w interfejsie hardware-software. Przedstawiono metody postępowania oraz środki zapewnienia jakości.

49. Shper V.L.: Peredovye zarubezhnye metody obespechenija kachestva produkcii. Nowoczesne zagraniczne metody zapewnienia jakości wyrobów. Nad.Kontr.Kach.(dod.Stand.i Kach.), 1991, nr 10, s. 3-9. Przegląd aktualnych tendencji w sterowaniu jakością wyrobów. Podano schemat japońskiego i amerykańskiego systemu sterowania jakością w ramach firmy, ramowe programy kursów dla pracowników służb kontroli oraz sterowania jakością. Podano listę tzw. siedmiu prostych metod, które wg danych japońskich decydują w 50-95% o efektach. Zarys procedury strukturyzacji (rozwijania) funkcji jakości.

50. Skorykow S.: Polityka zarządzania jakością. Probl.Jakości, 1991, nr 6, s. 13-17. Komentarze do norm ISO serii 9000, charakteryzujących całokształt problema-tyki zarządzania jakością i zapewnienia jakości. Norma ISO 9000 wyjaśnia różnice i współzależności między głównymi koncepcjami jakości oraz podaje wytyczne do wyboru i użytkowania dalszych norm, które można wykorzystać do wewnętrznego zarządzania jakością (ISO 9004) lub zewnętrznego zapewnienia jakości (ISO 9003). Polityka jakościowa wymaga, aby w przedsiębiorstwie opracowano i wdrożono system zarządzania jakością odpowiadający rodzajowi działalności, charakterowi produkowanych wyrobów. Aspekty systemu zarzą-dzania z punktu widzenia przedsiębiorstwa i odbiorcy.

11

51. Sołtyski K.: Zasady działania laboratoriów badawczych w warunkach Wspólnego Rynku. Prz.Mechan., 1991, t. 50, nr 6, s. 18-21. Zasady działania laboratoriów badawczych prowadzących badania w zakresie oceny jakości wyrobów. Zawarte w Przewodniku ISO/IEC 2 definicje wybra-nych. Działalność laboratoriów badawczych oraz ich kompetencje techniczne. Podręcznik jakości obowiązujący w danym laboratorium, redakcja i zawartość sprawozdań z przeprowadzonych badań. Wymagania odnośnie do personelu laboratorium, współpraca laboratorium z klientem i z organem akredytującym.

52. Szyminski S.: Automatisierte externe Prüfeinrichtungen zur Werkstückgeo-metriekontrolle. Zautomatyzowane zewnętrzne stanowiska pomiarowe do kontroli geometrii części. Fertigungst.u.Betr., 1991, t. 41, nr 12, s. 630-634. Podstawy podejmowania decyzji przy ustalaniu strategii kontroli, definicja i wy-korzystanie wskaźnika zdolności jakościowej. Podano strukturę systemu CAQ i powiązania między stanowiskami kontrolnymi w jego obrębie. Omówiono budowę i możliwości zastosowania zewnętrznych zautomatyzowanych urządzeń kontrolnych dla produkcji masowej i jednostkowej.

53. Warnecke G., Biebinger H.: Intelligent prüfen. Qualität im Fertigungsprozess mit Hilfe von Expertensystemen sichern. Inteligentne sprawdzanie. Zapewnienie jakości procesu wytwarzania za pomocą systemów ekspertowych. Maschinenmarkt, 1991, t. 97, nr 49, s. 30-35. Przedstawiono skomputeryzowane zapewnienie jakości (CAQ) jako system. Podano główne czynniki zapewnienia jakości w zakresie kierowania, planowa-nia, sterowania i kontroli. Omówiono strukturę systemu eksperckiego i jego zastosowanie w planowaniu jakości wyrobu. Porównano planowanie konwen-cjonalne z programowaniem opartym na systemie wiedzy. Znaczenie aktualności i niezawodności wiedzy zawartej w systemie ekspertowym.

54. Wasilewski L.: Atestacja systemów zapewnienia jakości u wytwórców i akredy-tacja jednostek atestacyjnych w Polsce. Prz.Mechan., 1991, t. 50, nr 6, s. 15-18. Atestacja systemów zapewnienia jakości i akredytacja laboratoriów atestujących jest fragmentem problematyki związanej z jakością produkcji i usług. Główne aspekty użytkowania jednostronnych, dwustronnych i trójstronnych systemów atestacji. Najszerzej omówiono system trójstronny. Projekt założeń statutowych polskiego stowarzyszenia ds. atestacji oraz główne cele i zadania stowarzyszeń.

55. Weber R.A.: Qualitätssicherung als Teil eines umfassenden Qualitäts-managements bei der Thyssen Stahl AG. Zapewnienie jakości jako część ogólnego zarządzania jakością w zakładach Thyssen Stahl AG. Thyssen Edelst.Tech.Ber., 1991, t. 23, nr 1, s. 1-11. Wyjaśniono pojęcie jakości i wynikające stąd podstawy budowy systemu kom-pleksowego zarządzania jakością. Podano funkcje zapewnienia jakości jako niezależnego działu tego systemu w świetle norm DIN-ISO 9000-9004. Omówiono sterowanie procesami na podstawie analiz statystycznych, znaczenie i organizację szkolenia personelu, stosowane środki ciągłej kontroli danych o jakości, a także dokumentowanie operacji zarządzania jakością, wydawanie świadectw zapewnienia jakości.

12

56. 35 Konferencja EOQ Praga. Czynnik ludzki w zarządzaniu jakością. Probl.Jakości, 1992, nr 2, s. 6-9. Omówienie tematyki referatów prezentowanych na konferencji w grupach: motywacja poprawy jakości wyrobów i usług, nauczanie i szkolenie w dzie-dzinie zarządzania, sterowania i zapewnienia jakości, systemy zarządzania ja-kością, certyfikacja systemu jakości. Przedstawiono także strukturę podręcznika jakości oraz zasady oceny kosztów i korzyści na etapie opracowania projektu.

57. Baruett N.S.: Upravlenie tekhnologicheskim processom i kachestvo produkcii. Sterowanie procesem technologicznym i jakość produkcji. Nad.Kontr.Kach.(EhI), 1992, nr 13, ref. 84, s. 8-10. Metody statystyczne stosuje się wtedy, gdy badanie wszystkich obiektów zbioru jest niemożliwe lub niewygodne do realizacji. Podstawowymi charakterystykami wielkości statystycznych są: wartość średnia, odchylenie standardowe oraz poziom ufności. Ocena jakości produkcji z wykorzystaniem współczynnika Cp odnoszącego się do związków zmian charakterystyk produkcji i procesów pro-dukcyjnych oraz współczynnika Cpk uwzględniającego dodatkowo dokładność nastawienia i stabilność procesu.

58. Bauer C.-O., Deutsch V.: Der Mensch ist der grösste Unsicherheitsfaktor. Prüf- und Messverfahren im zeichen der Produkthaftung. Człowiek stanowi główny czynnik niepewności. Metody kontrolno-pomiarowe pod znakiem odpowie-dzialności za produkt. WT-Prod.u.Manag., 1992, t. 82, nr 3, s. 48-50. Wady jakościowe obciążają finansowo producenta w związku ze stosowaną zasadą rękojmi. Prawne znaczenie mają tylko metody pomiaru i oceny jakości, dające powtarzalne i technicznie pewne wyniki. Zamieszczono tabele do analizy wpływu różnych czynników na niepewność pomiaru przyrządu lub metody. W rozstrzygnięciach sądowych bierze się pod uwagę również szkody powstałe w wyniku niezbyt jednoznacznej instrukcji obsługi.

59. Ben Bella Jaoko: Ciągła analiza i usprawnianie systemu zapewniania jakości w przedsiębiorstwie. Normalizacja, 1992, t. 60, nr 6, s. 7-11. Opisano proces projektowania, analizy i oceny Systemu Zapewniania Jakości (SZJ). Kierunki doskonalenia SZJ: wprowadzanie systemów równoległych, wie-lokanałowych, wielowymiarowych i wielofunkcyjnych; powszechne stosowanie oprogramowania normalizowanego lub oprogramowania renomowanych firm międzynarodowych; przechodzenie z dotychczasowych analogowych pomiarów poziomu jakości, przez cyfrowe, do kompleksowej oceny jakości; dążenie do uniwersalności procedur zapewniania jakości.

60. CAQ - Computerunterstützte Qualitätssicherung. CAQ - wspomagane kompute-rowo zapewnienie jakości. Fertigungst.u.Betr., 1992, t. 42, nr 9, s. 400. Firma Digital-Kinzle oferuje wielostanowiskowy modułowy system CAQ - KASKIT z komputerem UNIX, połączony ze stanowiskami pomiarowymi SPC i komputerami PC z oprogramowaniem do kontroli środków pomiarowych oraz analizy reklamacji. Stacje SPC do statystycznej kontroli jakości są wyposażone w środki pomiarowe z numerycznym odczytem i przetwarzaniem danych pomia-rowych, co umożliwia zautomatyzowanie SPC.

13

61. Chojecki H.: Metodyka zapewnienia jakości w przemyśle. Probl.Jakości, 1992, nr 6, s. 13-18. Przedstawiono obiektywne i subiektywne czynniki stymulacji jakości. Podano definicję jakości: zdolność wyrobu do użytkowania. Omówiono zastosowanie metody Pareto oraz kontrolę techniczną z optymalną z punktu widzenia kosztów liczbą stanowisk kontroli międzyoperacyjnej. Przykład metodologii wyboru strategii w przemyśle zbrojeniowym USA.

62. Cygan Z., Oleksyn L.: Zapewnienie jakości w eksploatacji.

Normalizacja, 1992, t. 60, nr 1, s. 15-17. Znaczenie zapewnienia jakości wyrobów w fazie ich eksploatacji z punktu widzenia technicznego, ekonomicznego, organizacyjnego itp. Kryteria jakości (np. sprawność urządzenia, zysk, koszty własne, niezawodność systemu, czas realizacji, stopień czystości produktu) jako podstawa optymalizacji zadań. Główne elementy systemu eksploatacji: dokumentacja i analiza techniczna, pla-nowanie, przygotowanie realizacji, miejsc pracy, zapewnienie bezpieczeństwa, realizacja, badanie jakości.

63. Eversheim W. i in.: Systematische Auswahl von CaQ-Systemen. Systematyczny wybór systemów CAQ. VDI-Z, 1992, t. 134, nr 11, s. 20-25. Rozważano problemy związane z wyborem odpowiedniego dla danego przedsię-biorstwa systemu zapewnienia jakości (CAQ). Opracowany przez IPT (Instytut Technologii Produkcji) w Akwizgranie sposób systematycznego i stopniowego określania celów i wymagań dla zakładowego CAQ pozwala na optymalny wybór systemu CAQ (przykład wyboru systemu CAQ dla przedsiębiorstwa średniej wielkości). Opisano m.in. określanie wymagań względem systemu, analizę i przetwarzanie danych w systemie CAQ.

64. Goutier U.: Rechnergestützte Qualitätssicherung. Zapewnienie jakości wspo-magane komputerowo. Mess.u.Prüf., 1992, t. 28, nr 7/8, s. 50-51. W instytucie IDOS w Karlsruhe (Niemcy) opracowano oprogramowanie I.Q.S.-Windows, stanowiące najbardziej nowoczesny system komputerowego stero-wania jakością. Moduły systemu dotyczą m.in. statystycznej kontroli jakości (SPC), kontroli środków pomiarowych, analizy możliwości występowania błędów, czynników powodujących błędy procesu. Moduły mogą być uzupeł-niane różnymi opcjami, jak np. zarządzanie szkicami, zbieranie danych, analiza kosztów jakości.

65. Granger C.: Quality procedures are in top gear. Procedury jakości osiągnęły "najwyższy bieg". Mach.a.Prod.Eng., 1992, t. 150, nr 3840, s. 46-47. Zapewnienie jakości części składowych samochodów w firmie Land Rover. Pierwsza procedura dotyczy części dużych, których nie można zdejmować z obrabiarki przed sprawdzeniem dokładności wykonania, ponieważ trudne jest ich ponowne dokładne ustawienie i zamocowanie. Procedura ta oparta jest na pomiarach dokładności obróbki części w toku procesu obróbki. Druga procedura dotyczy części małych i polega na 100% kontroli elementów po zakończeniu ich obróbki. Wyniki kontroli po obróbce wykorzystuje się do automatycznego ustawienia obrabiarek.

14

66. Herbst J.: Sicherung der Qualität von Zulieferungen als Marketingsfaktor. Zapewnienie jakości dostaw jako czynnik marketingu. Maschinenmarkt, 1992, t. 98, nr 5, s. 58-61. Końcowa jakość wyrobu jest rezultatem nie tylko jakości poszczególnych ele-mentów i zespołów, lecz również jakości koncepcji systemu współpracy wielu specjalistycznych przedsiębiorstw. Omówiono obowiązki dostawców w zakresie zapewnienia jakości i odpowiedzialności za powstałe braki, prawidłowość sporządzania umów z dostawcami i kooperantami, badania dostaw.

67. Jansen H.H.: Markt und Einkauf. Wareneingangsprüfung mit Zertifikaten ver-einfacht die Kontrolle. Rynek i możliwości zakupu. Odbiór towaru zaopatrzo-nego w certyfikat ułatwia kontrolę. Maschinenmarkt, 1992, t. 98, nr 21, s. 72-75. Certyfikaty mogą zastąpić kontrolę odbieranego wyrobu, o ile istnieje pewność, że dostawca jednoznacznie udokumentował jakość wyrobu. Omówiono system analizy możliwości powstawania braków FMEA, pozwalający na podniesienie jakości i wydajności produkcji oraz zmniejszenie jej kosztów. System umożliwia wykrywanie przyczyn występowania braków produkcyjnych.

68. Kieser D.: QS-Systeme: Zertifizierung nach DIN ISO 9001. Auf höchster Stufe. Systemy zapewnienia jakości: certyfikacja według DIN ISO 9001. Na naj-wyższym poziomie. Ind.Anz., 1992, t. 114, nr 44, s. 52, 55-56. Przykład wzorcowego wdrożenia zasad ujętych w normach DIN ISO 9000 do 9004 (EN 29000 do 29004) w Fabryce Wag BIZERBA w Balingen, w której załoga bezpośrednio uczestniczy w rozwiązywaniu spraw zapewnienia wysokiej jakości produkcji. Już w 1983 r. zaczęto wprowadzać elementy systemu zapew-nienia jakości, tj. podręcznik jakości, szkolenie personelu, nowoczesne metody pomiarów, sieć skomputeryzowanych stanowisk kontrolnych z software CAQ.

69. L'assurance qualité: une fusée a plusieurs étages. Zapewnienie jakości: rakieta wielostopniowa. Mach.Outil-Prod., 1992, t. 57, nr 73, s. 27, 29-31. Ogólne informacje o zawartości norm ISO 9000, ISO 9001, ISO 9002 i ISO 9003. Rola AFAQ (Francuskiego Stowarzyszenia ds. Zapewnienia Jakości) w zakresie certyfikacji systemów zapewnienia jakości w przedsiębiorstwach. Omówiono znaczenie certyfikacji dla rozwoju przedsiębiorstwa i zwiększenia sprzedaży wyrobów.

70. Lapidus V.A. i in.: Ehkonomiko-statisticheskie aspekty sozdavanija sistemy obespechenija kachestva na predprijatii. Ekonomiczno-statystyczne aspekty tworzenia systemu zapewniania jakości w przedsiębiorstwie. Nad.Kontr.Kach.(dod.Stand.i Kach.), 1992, nr 2, s. 6-17. Zalecenia dotyczące wprowadzania w przedsiębiorstwie, realizującym produkcję seryjną, systemów gromadzenia, przetwarzania i analizy informacji o jakości produkcji, z wykorzystaniem metod statystycznych. Zaproponowano format karty kontrolnej, omówiono sposób wykrywania przyczyn powstawania błędów w produkcji, przedstawiono mechanizm stymulowania obniżania błędów i pod-noszenia jakości produkcji. Przykład wdrożenia systemu zapewnienia jakości w warunkach przemysłowych.

15

71. Lotonov M.A., Popenkov A.Ja., Butenko V.A.: Sravnitel'naja ehffektivnost' metodov ocenki verojatnostejj pri kontrole kachestva tekhnicheskikh izdelijj. Efektywność porównawcza oceny prawdopodobieństwa przy kontroli jakości wyrobów technicznych. Metrologija, 1992, nr 6, s. 3-6. Przy kontroli jakości wyrobów technicznych zarówno w etapie ich produkcji, jak również w procesie ich eksploatacji jednym z podstawowych zadań jest ocena osiągniętego poziomu wskaźników jakościowych i kontroli zgodności tego poziomu z wymaganiami. Wskazano wady badań statystycznych. Wśród metod oceny parametrów jakościowych wykorzystujących informację aprioryczną wy-różniono metodę maksymalnego prawdopodobieństwa. Opisano postępowanie przy kontroli jakości z zastosowaniem wymienionej metody.

72. Lübbe U.: Güte im Prozess. Rechnerunterstützte Qualitätssicherung in den Fer-tigungsablauf bestmöglich integrieren. Jakość procesu. Możliwie jak najlepiej integrować wspomagane komputerem zapewnianie jakości w produkcji. Maschinenmarkt, 1992, t. 98, nr 28, s. 20-22, 24-25. Człowiek, maszyna, materiał, metoda oraz środowisko to czynniki wpływające na parametry i warunki procesów produkcyjnych - omówiono optymalizację tych czynników w celu kształtowania całości procesu produkcji i zapewnienia jej jakości z ekonomicznego punktu widzenia. Przedstawiono wspomagane komputerowo systemy PPS i CAQ oraz ich integrację w systemie CIM, wykorzystanie sieci PC, bezpośrednią komunikację między programami. Schemat cyrkulacji funkcji i działań w systemach CAQ.

73. Modliński W.: Jakość wyrobów w przedsiębiorstwach przemysłowych. Charak-terystyka światowych nagród jakości. Normalizacja, 1992, t. 60, nr 12, s. 9-12. Znaczenie nagród jakości w warunkach dużej konkurencji na rynkach świato-wych. Scharakteryzowano następujące nagrody: Deminga (DAP), Baldrige'a (MBNQA) i Europejską Nagrodę Jakości (EQA). Oceniano elementy systemów kształtowania jakości w ramach poszczególnych nagród. Japońska nagroda im. Deminga przyznawana jest w dwóch kategoriach, indywidualnej i zbiorowej, na podstawie 10 kryteriów oceny bez rozróżniania ich wartości. Amerykańska nagroda im. Baldrige'a przypisuje każdemu ocenianemu elementowi określoną liczbę punktów możliwych do zdobycia, ustalając w ten sposób stopień waż-ności. System punktowy stosowany jest też w Europejskiej Nagrodzie Jakości.

74. Mokrickijj B.Ja.: Tekhnologicheskaja sistema rezanija kak sistema pre-obrazovanija vkhodnykh parametrov v vykhodnye. Technologiczny system skrawania jako system przekształcania parametrów wejściowych w wyjściowe. Mashinostroenie (Iz.VUZ), 1992, nr 4/6, s. 102-108. Przyjęto definicję niezawodności procesu obróbki jako zdolności systemu tech-nologicznego skrawania do zachowania swych funkcji na wymaganym poziomie w aspekcie wydajności obróbki (przy zachowaniu właściwej jakości wyrobu), trwałości narzędzia i zdolności roboczej oprzyrządowania obróbkowego. Sformułowano zasadę podejścia systemowego do zapewnienia stabilności i ja-kości parametrów wyjściowych technologicznego systemu skrawania. Model strukturalny i schemat blokowy sterowania niezawodnością systemu.

16

75. Onishhenko A.M.: Povyshenie tochnosti kontrolja kachestva produkcji. Pod-noszenie dokładności kontroli jakości produkcji. Metrologija, 1992, nr 7, s. 17-29. Zaproponowano podejście do problemów podnoszenia dokładności pomiarów stochastycznych z uwzględnieniem zależności stochastycznych między parame-trami wpływającymi na proces produkcji, a mierzonymi sygnałami (parametrami kontrolowanymi). Podano sposób wyznaczania średniej kwadratowej odchyłki błędu przypadkowego dla dwóch sygnałów pomiarowych. Opisana metoda zwiększania dokładności kontroli jakości produkcji daje najlepsze rezultaty w przypadku stosowania wielokanałowych przyrządów spektralnych.

76. Ożóg A.: Na spotkanie z EWG. Polska certyfikacja. Probl.Jakości, 1992, nr 2, s. 2-5. Przedstawiono organizacje międzynarodowe i regionalne zajmujące się proble-matyką badań i certyfikacji: Międzynarodową Konferencję Akredytacji Labora-toriów (ILAC), komitet Rady ISO ds. Oceny Zgodności (ISO/CASCO), Euro-pejski Komitet Normalizacji Elektrotechnicznej (CENELEC), Europejską Organizację do spraw Badań i Certyfikacji (EOTC). Omówiono także działania Centralnego Biura Jakości Wyrobów (CBJW). Podano kodeks postępowania zawodowego konsultanta EOQ.

77. Peciakowski E.: Narzędzia jakości. Probl.Jakości, 1992, nr 4, s. 17-21. Zdefiniowano pojęcie narzędzi. Podstawą większości działań projakościowych są metody matematyczne (statystyczne). W metodologii jakości można wyod-rębnić 4 fazy: kontrolę (Inspection), sterowanie (Control), dynamiczną poprawę (Improvement) oraz "wbudowanie jakości" (Quality-by-design). Spośród metod statystycznych najczęściej stosuje się: diagram Pareto-Lorenza, diagram Ishika-wy, wykresy słupkowe, liniowe i kołowe, karty kontrolne X-R, X-S, arkusze kontrolne, histogramy i diagramy dwóch zmiennych.

78. Pizzol R. [De]: Qualitätssicherungssystem für den Einsatz in der Fertigung: Auch für Kleinbetriebe geeignet. System zapewnienia jakości do zastosowania w produkcji: odpowiedni również dla małych zakładów. Schweiz.Maschinenmarkt, 1992, nr 45, s. 36-37, 39. System modułowy Heureka zawiera pakiety programów dla każdego etapu przepływu materiału i informacji, jak np. wejście materiału do produkcji i wyj-ście wyrobu gotowego, statystyczna regulacja procesu, kontrola środków pomiarowych, pomiar pierwszej sztuki, analiza błędów i ich możliwych następstw itd. Z tych modułowych pakietów można zestawiać potrzebną w danym przedsiębiorstwie konfigurację CAQ.

79. Qualité: l'outil indispensable des procédés statistiques. Jakość: narzędzie niezbędne w metodach statystycznych. Mach.Outil-Prod., 1992, t. 57, nr 70, s. 23-26. Zastosowanie statystycznych metod kontroli (SPC) jako sposób na ograniczenie wielkości zapasów i produkcji wybrakowanej. Omówiono postępowanie przy realizacji SPC oraz przykładowy system SPC, stanowiący wspomagany kompu-terowo system zarządzania jakością w firmie Parker. Podkreślono znaczenie stopniowego wprowadzania inwestycji i dążenia do utworzenia systemu kom-pleksowego sterowania jakością.

17

80. Rentzsch M., Lucya M.: Mit einem Qualitätssicherungssystem die Qualität "im Griff" haben. Opanować jakość za pomocą systemu zapewnienia jakości. Fertigungst.u.Betr., 1992, t. 42, nr 9, s. 390-392. Podstawą systemu QS (zapewnienia jakości) wg DIN ISO 9000-9004 jest dokumentacja środków wprowadzanych przez zakłady dla zapewnienia jakości. Udokumentowany system QS daje możliwość ubiegania się o certyfikat jakości. Omówiono etapy wprowadzania QS i opracowania dokumentacji (m.in. określe-nie celów QS z punktu widzenia firmy, ocena zgodności produktów firmy z normami ISO, wyznaczenie zadań priorytetowych, opracowanie instrukcji).

81. Schloske A.: CAQ integrieren. Rechnerunterstütztes Sichern der Qualität als wesentlicher Bestandteil von Cim-Konzepten. Integrować CAQ. Wspomagane komputerowo zapewnienie jakości jako istotny składnik koncepcji CIM. Maschinenmarkt, 1992, t. 98, nr 45, s. 28-30, 32. Czynniki wpływające na efektywność komputerowego wspomagania jakości CAQ. Podano wady i zalety systemów wykorzystujących komputery centralne, nadzorujące, PC. Omówiono wspomaganie przez system CAQ planowania jakości (planowanie kontrolne) i sterowania jakością oraz przebieg procesów w ramach systemu CAQ.

82. Schmiedgen G., Grunert W.: Qualitätssicherung in der Einzel- und Serien-fertigung. Zapewnienie jakości w produkcji jednostkowej i seryjnej. VDI-Z, 1992, nr spec. IV, s. 42-46. W zakładach Siemensa wprowadzono zgodny z wymaganiami ISO 9000-9004 system CAQ pod nazwą QUEBAS-F, który zintegrowano z istniejącymi układami komputerowymi. Celem systemu jest zapewnienie jakości w zakresie mechanicznego kształtowania geometrii części obrabianych. QUEBAS-F spełnia funkcje planowania pomiarów, sterowania pomiarami i próbami, realizacji pomiarów i prób, wyceny wyników i ich archiwizacji, zarządzania środkami pomiarowo-kontrolnymi.

83. Seghezzi H.-D., Berger H.: Qualitätsmanagement in der Schweizer Industrie. Kein Grund zur Selbstzufriedenheit. Zarządzanie jakością w przemyśle szwaj-carskim: nie ma powodu do samozadowolenia. Tech.Rdsch., 1992, t. 84, nr 15, s. 34-37. Przegląd metod zapewnienia jakości w wybranych zakładach szwajcarskich. Stosowane są metody sterowania jakością: SPC, rzadziej - diagramy Ishikawy czy techniki zapewnienia niezawodności lub takie metody, jak analiza ryzyka, analiza możliwości wystąpienia błędu (FMEA), Quality Function Deployment (stopniowe przekształcanie wymagań i oczekiwań klientów w specyfikacje wyrobów). 30% firm wprowadziło CAQ (Computer-Aided Quality Assurance).

84. Shinkarenko L.M.: Nekotorye aspekty postroenija sistemy obespechenija ka-chestva. Wybrane aspekty budowy systemu zapewniania jakości. Nad.Kontr.Kach.(dod.Stand.i Kach.), 1992, nr 2, s. 18-27. System zapewniania jakości obejmuje: strategię zapewniania jakości w przed-siębiorstwie, sterowanie jakością oraz planowanie i systematyczny nadzór nad jakością produkcji. Opisano organizację systemów zapewnienia jakości w wa-runkach przekształcającej się gospodarki Wspólnoty Niepodległych Państw. Rozpatrzono aspekty metodologiczne systemu zapewniania jakości w stadium projektowania i produkcji, z uwzględnieniem metod statystycznych.

18

85. Velikoivanenko V.I., Kuz'menko V.I., Luk'janchik V.V.: Ocenka urovnja ka-chestva izgotovlenija izdelijj po rezul'tatam ehkspluatacii. Ocena poziomu jakości wytwarzania wyrobów na podstawie wyników eksploatacji. Metrologija, 1992, nr 6, s. 53-62. Rozpatrywano metodę oceny poziomu jakości produkcji z uwzględnieniem wyników eksploatacji. Podano algorytm dokonywania oceny poziomu jakości produkcji wyrobu, przykłady obliczeń i zalecenia odnośnie do wykorzystania zaproponowanej metody, m.in. do wyznaczania kierunków zmian jakości pro-dukcji danego typu wyrobów w poszczególnych latach oraz do porównywania jakości produkcji w różnych przedsiębiorstwach.

86. Wasilewski Z.: Jakość wyrobów w przedsiębiorstwach przemysłowych. Ocena i wzorce jakości wyrobów w procesie produkcyjnym przemysłu elektro-maszynowego. Normalizacja, 1992, t. 60, nr 5, s. 4-10. Proces oceny jakości stanowi element sterowania procesem produkcyjnym. Ocena jakości wyrobów gotowych dokonywana jest ex post lub w procesie produkcyjnym ex ante. Omówiono tworzenie wzorca jakości metodą analizy funkcjonalnej wyrobu i jego statystyczną weryfikację. Podano etapy analizy funkcjonalnej wyrobu.

87. Wildemann H.: Kosten und Leistungen von Qualitätssicherungssystemen: Stra-tegien für den Wettbewerb. Koszty i osiągnięcia systemów zapewnienia jakości: strategie współzawodnictwa. Schweiz.Maschinenmarkt, 1992, nr 9, s. 20-21, 23. W strukturze kosztów nie należy łączyć wydatków na zapewnienie zdolności do produkcji wyrobów bezusterkowych z kosztami napraw i serwisu gwarancyj-nego. Koszty kontroli powinno się dzielić na związane z potwierdzeniem zgod-ności z wymogami oraz z wybrakowywaniem. Zamiast prostego obniżania kosztów jakości, należy dążyć do ich optymalizacji. Podano bilans jakości.

88. Wolf H.: Total Quality Management (TQM): Menschen machen Qualität. Total Quality Management (TQM): jakość tworzą ludzie. Schweiz.Maschinenmarkt, 1992, nr 31, s. 172-173, 175, 177. Zarządzanie jakością kompleksową w przedsiębiorstwie. Stwierdzono potrzebę takiego systemu zapewnienia jakości, który pobudzałby do działania twórczego współuczestników procesu tworzenia jakości. Sprzyja temu organizowanie np. jakościowych zespołów interdyscyplinarnych. Istnieją już odpowiednie systemy, np. "Organizacja Projektowa", którą należy rozumieć jako całościową strategię przedsiębiorstwa, projektowaną i realizowaną przez zespół wyposażony w odpo-wiednie pełnomocnictwa.

89. Zymonik J.: Księga Jakości w przedsiębiorstwie. Prz.Org., 1992, nr 7, s. 13-15. Księga Jakości jest dokumentem opisującym system zapewniania jakości w przedsiębiorstwie, zgodnie z normą ISO 9001, 9002 lub 9003). Omówiono strukturę i treść Księgi Jakości, podając nazwy rozdziałów zgodnie z wyma-ganiami normy ISO 9001. Przedstawiono działania związane z redakcją Księgi Jakości. Podkreślono istniejące trudności w nawiązaniu współpracy między polskimi oraz zachodnimi przedsiębiorstwami ze względu na brak ze strony polskiej dokumentacji systemu jakości zgodnego z normami ISO serii 9000.

19

90. Żurek Z.: Certyfikacja systemów jakości - imperatyw międzynarodowego biznesu. Prz.Org., 1992, nr 11, s. 12-13. Normy ISO serii 9000 (EN 29000), dotyczące zarządzania jakością i systemów zapewnienia jakości, zostały in extenso przyjęte jako normy krajowe przez ponad 50 krajów świata, w tym przez wszystkie kraje WE/EFTA, USA i Japo-nię. Najlepszą metodą poświadczenia, że system zapewnienia jakości jest zgodny z wymaganiami jednego z modeli prezentowanych w normach ISO 9001/2/3 jest certyfikacja. We Francji jednostką certyfikującą jest Stowa-rzyszenie AFAQ. Omówiono tryb certyfikacji prowadzonej przez AFAQ.

91. Żurek Z.: Kariera norm ISO serii 9000. Normalizacja, 1992, t. 60, nr 12, s. 16-18. Powszechna akceptacja wydanych przez ISO w 1987 r. norm serii 9000 doty-czących zarządzania jakością i systemów zapewnienia jakości. Kontrola jakości gotowego wyrobu "a posteriori" zastępowana jest przez system oceny zdolności dostawcy do spełnienia wymagań odbiorcy. Podano chronologię powstawania podstawowych dokumentów normatywnych, które poprzedzają ustanowienie norm ISO oraz Norm Europejskich.

92. Akkreditierung von Metallographie-Laboratorien. Akredytacja laboratoriów metalograficznych. Prakt.Metallogr., 1993, t. 30, nr 5, s. 261-263. Zestawienie wymogów stawianych laboratoriom metalograficznym ubiegającym się o akredytację uprawniającą do oceniania jakości wyrobów zgodnie z wymaganiami ISO. W tabeli zestawiono wymogi kwalifikacyjne od strony organizacyjnej laboratoriów, wyjaśniając niektóre szczegóły w tekście. Druga tablica podaje zakres badań metalograficznych, które powinny być realizowane w laboratoriach metalograficznych o ogólnym profilu badań.

93. Bagiński J., Kindlarski E.: Europejski program w dziedzinie zarządzania jakoś-cią Kompleksową (European Master in Total Quality Management - EMTQM). Probl.Jakości, 1993, nr 6, s. 24-29. Wiele europejskich firm produkcyjnych oraz usługowych przyjmuje koncepcję TQM. Na pierwszej europejskiej konferencji kształcenia, doskonalenia i badań w zakresie TQM wysunięto koncepcję utworzenia międzynarodowych magi-sterskich studiów w tej dziedzinie. Propozycje założeń programowych studiów, kryteriów kwalifikacji uniwersytetów do uczestnictwa w programie, wymagań stawianych kandydatom, przebiegu studiów i powiązania programu kształcenia wybranych uniwersytetów z programem studiów magisterskich TQM.

94. Barcentewicz J.: Jakość - od filozofii do gospodarki. Mechanik, 1993, t. 66, nr 12, s. 401. Koncepcja jakości we współczesnej gospodarce rynkowej i definicja terminu "jakość". Rozważano praktyczną realizację systemów zapewnienia jakości wyro-bów i usług w gospodarce światowej, europejskiej oraz polskiej. Omówiono aktualnie obowiązujące normy międzynarodowe ISO 9000, zatwierdzone bez zmian jako europejskie EN 29000 i uzupełnione normami EN 45000 określa-jącymi zasady działania laboratoriów badawczych i jednostek certyfikujących. Działania zmierzające do wprowadzenia systemów zapewnienia jakości w gos-podarce krajowej i dostosowania krajowego rynku do standardów europejskich.

20

95. Brüninghaus G.: Einfluss der Qualitätssicherung auf die Produktionssteuerung. Wpływ systemu zapewnienia jakości na system sterowania produkcją. VDI-Z, 1993, nr spec. II, s. 24-28. Omówiono organizację procesu kontroli jakości przy ustawianiu maszyn (na przykładzie z dziedziny tłoczenia), przebieg procesu kontroli jakości, znaczenie odtwarzalności wyników pomiarów i wstępnego planowania jakości jako założenia dla szybkiego przebiegu produkcji.

96. Die SPS auf ISO getrimmt. Neues Verbindungskonzept optimiert Steuerungen. SPS dostosowane do ISO. Nowa koncepcja łączenia optymalizuje układ sterowania. Mess.Prüf.Autom., 1993, t. 29, nr 10, s. 10-11. Układy sterowania można optymalizować w większym stopniu stosując nowy system sprzęgania układów SPS firmy Lütze wykorzystujący specjalne, znormalizowane karty dziurkowane. Opisany system sprzęgania zapewnia większą niezawodność i sprawność systemu SPS dzięki odpowiedniemu podziałowi komponentów systemu i wiąże się ze stosowaniem minimalnej liczby wariantów kart. Firma dostarcza też całe pakiety kart Multiface przystosowane do danego systemu, ułatwiające spełnienie wymagań ISO 9000, dotyczących zapewniania jakości i uzyskanie obniżki kosztów produkcji.

97. Granger C.: What price the cost of quality? Ile kosztuje jakość? Mach.a.Prod.Eng., 1993, t. 151, nr 3849, s. 36-37. Rozważania nad oceną kosztów zapewnienia wymaganej jakości wyrobów. Omówiono czynniki wpływające na koszt jakości, związane z poszczególnymi fazami powstawania i użytkowania wyrobu, tj. opracowanie, badanie, plano-wanie, wytwarzanie, eksploatacja, serwis. Podkreślono znaczenie normalizacji w dziedzinie jakości. Omówiono ekonomiczne aspekty zapewnienia jakości oraz sterowanie kosztami.

98. Hackstein R., Conrads G.: Mehr Produktverantwortung durch Integration der Qualitätsbeurteilung. Więcej odpowiedzialności za produkt w wyniku integracji oceny jakości. VDI-Z, 1993, t. 135, nr 10, s. 93-97. Nastawione na jakość kształtowanie systemu produkcyjnego musi opierać się na identyfikacji współpracowników z wynikami ich pracy i z przedsiębiorstwem. Środki organizacyjne i techniczne powinny ułatwiać realizację tego procesu oraz umożliwiać rozszerzenie zasady samokontroli, również dzięki nowoczesnym systemom pomiarowym ukształtowanym w oparciu o cybernetyczny model działań pracownika. W dobrze zorganizowanym systemie ocena jakości staje się integralną częścią procesu wytwarzania.

99. Hamrol A.: Metrologiczne aspekty sterowania jakością w obróbce dokładnej. Pr.Nauk.Inst.Technol.Masz.P.Wroc., 1993, nr 52, ser. Konferencje, z. 20, s. 183-186. SPC jest jednym z podstawowych narzędzi zapewniania jakości w produkcji. Omówiono znaczenie doboru teoretycznego rozkładu wyników kontroli procesu w statystycznym sterowaniu jakością w obróbce dokładnej (np. szlifowaniu). Wykazano, że dla niektórych cech jakości przy wyznaczaniu granic kontrolnych należy stosować rozkłady inne niż rozkład normalny. Podkreślono korzyści wynikające ze stosowania rozkładu logarytmo-normalnego.

21

100. Hamrol A.: Statystyczne sterowanie procesem - elementem nowoczesnego systemu zabezpieczania jakości. Prz.Mechan., 1993, t. 52, nr 11/12, s. 9-15. Dokonano oceny statystycznego sterowania procesami produkcyjnymi (SPC) jako jednego z elementów systemu zapewnienia jakości, wymieniono istotne cechy SPC, korzyści wynikające z jego stosowania. Podano schemat SPC i opis funkcjonowania systemu w warunkach przemysłowych. Przedstawiono miejsce SPC w systemie zapewnienia jakości.

101. Hamrol A., Starzyńska B.: Komputerowo wspomagane zapewnianie jakości wyrobów elementem integrującym w CIM. Arch.Technol.Masz.i Autom., 1993, nr 11, s. 261-266. Zagadnienia związane z przepływem informacji w komputerowo wspomaganym systemie zapewnienia jakości wyrobów, działającym w środowisku CIM. Rola poszczególnych elementów CIM w generowaniu danych dla systemu jakości w fazie tworzenia planów kontroli i kontroli jakości w toku produkcji. Zwrócono uwagę na sprzężenia między poszczególnymi elementami CIM, będące efektem informacji powstających w różnych obszarach systemu zapewniania jakości.

102. Hess H.J.: Das neue Produktehaftpflichtgesetz (5). Qualitätssicherung unbedingt vereinbaren. Nowe prawo rękojmi (5). Należy bezwzględnie uzgadniać zakres zapewniania jakości. Tech.Rdsch., 1993, t. 85, nr 41, s. 70-72. Problem zapewniania jakości powinien być rozwiązywany wspólnie przez dostawcę i odbiorcę. Odbiorca powinien ze swym stałym dostawcą zawrzeć umowę określającą warunki i zakres działania systemu zapewnienia jakości produkcji dostawcy. Wprowadzenie systemu obwarowanego warunkami umo-wy, pozwoli na redukcję kosztów kontroli wstępnej u odbiorcy i zmniejszenie zakresu odpowiedzialności odbiorcy za jakość produktu końcowego.

103. Hirsch-Kreinsen H.: Barrieren in der betrieblichen Qualitätssicherung. Bariery zakładowego systemu zapewnienia jakości. VDI-Z, 1993, t. 135, nr 7, s. 16-18. Między systemem zapewnienia jakości, organizacją pracy i polityką kadrową istnieje współzależność. Angażowanie się kierownictwa zakładu w sprawy QM (zarządzania jakością) ma zazwyczaj charakter jedynie deklaratywny, a struktury organizacyjne nie są zmieniane w sposób istotny. Wprowadzanie QM ogranicza się często tylko do formalnego sporządzania wymaganych dokumentów dla uzyskania certyfikatu jakości. Właściwe efekty z wdrożenia QM osiąga się tylko przez działania grupowe na wszystkich szczeblach działalności firmy.

104. Hoskins C.: Quality isn't expensive... it is priceless! Jakość nie jest droga... jest bezcenna! Mach.a.Prod.Eng., 1993, t. 151, nr 3849, s. 62-63. Opisano doświadczenia jednej z brytyjskich firm w zakresie wdrażania zaleceń zawartych w normach jakości. Omówiono rolę kooperantów w procesie kształ-towania jakości wyrobu finalnego. Stwierdzono, że z punktu widzenia marke-tingu firma współpracująca z dużą liczbą kooperantów powinna przedstawiać ich możliwości produkcyjne jako własne - klient ma większe zaufanie do jakości wyrobu finalnego, jeśli pochodzi on od jednego producenta. Ocena zależności sukcesu rynkowego firmy od prezentowanej przez nią filozofii jakości.

22

105. Hummel R.: Aufbau von Qualitätssicherungssystemen in kleinen und mittleren Produktionsunternehmen. Budowa systemu jakości w małych i średnich przed-siębiorstwach produkcyjnych. Microtecnic, 1993, nr 3, s. 5-9. Uruchomienie systemu jakości wymaga działania rozłożonego na etapy: okre-ślenie celu i wymagań stawianych systemowi, analiza stanu obecnego, ustalenie programu zadań i niezbędnych środków. Podano strukturę i wykorzystanie katalogu środków pomocniczych do tworzenia systemu zapewnienia jakości.

106. Jütting K., Korn G., Möbus M.: Qualitätsmanagement-Systeme in kleinen und mittleren Unternehmen. Erfahrungen aus der Praxis. Systemy zarządzania ja-kością w małych i średnich przedsiębiorstwach. Doświadczenia praktyczne. VDI-Z, 1993, t. 135, nr 7, s. 34-37. Podano etapy wdrażania systemu QM, umożliwiającego uzyskanie certyfikatu jakości. Trudności w fazie planowania i wprowadzania systemu dotyczyły ana-lizy kosztów, sporządzania dokumentacji i wprowadzania korekt. Podstawowe składniki systemu QM to: księga jakości, instrumenty kontroli wewnętrznej, opracowanie metod analiz i unikania błędów, właściwa analiza kosztów.

107. Kahlenberg R.: Integrierte Qualitätssicherung in Produktionssystemen. Regel-kreise als qualitätssichernde Massnahmen. Sterowanie jakością zintegrowane w systemach produkcyjnych. Obwody regulacyjne jako przedsięwzięcia zapew-niające jakość. WT-Prod.u.Manag., 1993, t. 83, nr 5, s. 36-39. Zwrotne doprowadzanie danych jakościowych z procesu produkcyjnego przez zintegrowaną bazę danych o jakości wyrobu do poziomu CAM pozwala tworzyć jakościowe obwody regulacyjne. Wprowadzanie funkcji zapewniania jakości do wszystkich układów sterowania w systemie produkcyjnym i zastosowanie systemu zapewniania jakości skraca czas reakcji i usuwa zakłócenia procesu oraz poprawia jakość produkcji.

108. Koźmin M.: Świadectwa dla maszyn. Atest-Ochr.Pr., 1993, t. 47, nr 10, s. 14-15. Zgodnie z zarządzeniem nr 2 Prezesa PKNMiJ z 1988 r. Instytut Obróbki Skrawaniem w Krakowie uprawniony jest do badań obrabiarek do metali na znak bezpieczeństwa. Stwierdzono, że najczęściej spotykane wady to wadliwe instalacje elektryczne, zwłaszcza przeciwporażeniowe, mankamenty ergonom-miczne, złe osłony części ruchomych lub ich brak, braki wyłączników awa-ryjnych oraz napisów ostrzegawczych.

109. Krause F.-L., Ulbrich A., Woll R.: Methods for quality-driven product develop-ment. Metody rozwoju produkcji ze sterowaniem jakością. CIRP Ann., 1993, t. 42, nr 1, s. 151-154. Podstawowe elementy procesu zapewnienia jakości to: sterowanie jakością, planowanie, kontrola i rozwój jakości, organizacja jakości. Tym celom służą następujące metody: rozwijania funkcji jakościowych (QFD), analizy rodzajów i skutków uszkodzeń (FMEA), planowania eksperymentów (DoE), statystycznej kontroli procesu (SPC), gromadzenia danych o jakości (QDN). Oceniono poszczególne metody, ich istotę, modele informatyczne i planowane efekty. Analizowano możliwości integracji poszczególnych systemów w celu wyko-rzystania w większych, kompleksowych systemach informatycznych.

23

110. Krawczyk M., Łabudzki R.: Wdrożenie systemów SPC i SQC do statystycznej kontroli jakości. Przepł.Masz.Wirnik., Zbiór prac VII Konf. Nauk.-Tech., 1993, t. 2, s. 275-286. Obecnie w przemyśle wdraża się statystyczną kontrolę procesu z wykorzysta-niem statystycznej kontroli wykonania SPC (Statistical Process Control) i statystycznej kontroli jakości SQC (Statistical Quality Control). Zestawiono parametry statystyczne najczęściej stosowane w SQC. Analiza techniczno-użytkowa systemów SPC i SQC dotyczyła cech technicznych, metrologicznych, użytkowych i ekonomicznych.

111. Krodkiewska-Skoczylas E.: Przestrzeń jakości - normy, ustawy, działania. Mechanik, 1993, t. 66, nr 12, s. 402-406. Normy 9000 określają wymagania wobec systemu jakości dostawcy wyrobów lub usług w gospodarce rynkowej. Podano definicje pojęcia "jakość", "system jakości", "zarządzanie jakością", "polityka jakości". Podkreślono konieczność certyfikacji systemów jakości, wyrobów i usług oraz akredytacji laboratoriów badawczych. Omówiono zadania Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji oraz Polskiego Komitetu Normalizacyjnego, warunki obowiązkowego stosowania PN, działalność klubów wspomagających wprowadzanie systemów jakości.

112. Marcinek J.: Normalizacja i certyfikacja we Francji. Normalizacja, 1993, t. 61, nr 6, s. 2-12. Omówiono celowość wykorzystania francuskich doświadczeń normalizacyjnych w Polsce. Podano definicję pojęcia "norma" i opisano dokumenty normaliza-cyjne stosowane we Francji oraz opracowywane w ramach Europejskiego Komitetu Normalizacyjnego (CEN) dokumenty normalizacyjne (HD) i przed-normy europejskie (ENV). Przedstawiono system organizacji normalizacji we Francji oraz podstawy normalizacji europejskiej i międzynarodowej. Podano ogólne informacje o certyfikacji wyrobów, przedsiębiorstw oraz certyfikacji systemów zapewniania jakości. Akredytacja laboratoriów.

113. Myszewski J.M.: Dwa spojrzenia na system jakości. Probl.Jakości, 1993, nr 6, s. 13-16. Podano funkcje systemu jakości, elementy systemu i przedmiot działania, obej-mujący kolejne fazy procesu wytwarzania produktu. System jakości składa się z podsystemów: kontroli, informacji, sterowania i z podsystemu wykonawczego. Na skuteczność systemu jakości wpływa m.in. kompletność, wzajemne powiąza-nie i harmonia podsystemów. Audyt wewnętrzny systemu obejmuje kontrolę systemu, gromadzenie i przetwarzanie informacji, sterowanie i wykonanie. Po-równano przedmiotowy i funkcjonalny punkt widzenia na system jakości.

114. Myszewski J.M.: Model zarządzania jakością. Probl.Jakości, 1993, nr 4, s. 12-14. Omówiono założenia dotyczące modelu zarządzania jakością i podano jego opis. Oceniono znaczenie polityki jakości i rolę dyrekcji w zarządzaniu jakością, tworzenie i modyfikacje systemu jakości oraz znaczenie szkolenia. Stwierdzono, że system zapewnienia jakości ma charakter zamkniętego systemu sterowania, zadaniem dyrekcji jest formułowanie i wdrażanie polityki jakości przedsię-biorstwa, która powinna być opracowana w sposób konstruktywny, aby mogła spełniać swoje sterujące zadania. W tworzeniu i doskonaleniu systemu ważną rolę odgrywa szkolenie oraz tworzenie prawidłowych relacji międzyludzkich.

24

115. Oehmke F., Dieck D.: Zusammenarbeit. Einführen der Qualitätssicherung bei kleinen und mittleren Unternehmen. Współpraca. Wprowadzenie systemu zapewnienia jakości w małych i średnich przedsiębiorstwach. Maschinenmarkt, 1993, t. 99, nr 5, s. 34-36, 38-39. System zapewnienia jakości powinien wiązać wszystkie wewnętrzne działy przedsiębiorstwa oraz dostawców i kooperantów. Przy wprowadzaniu systemu należy przeanalizować aktualny stan organizacyjny zakładu, wytypować zadania do wykonania i opracować harmonogram realizacji systemu. Należy uwzględnić problemy dokumentacji i szkolenia załogi. Powinno się wziąć pod uwagę słabe punkty w zakładzie, m.in. w zakresie organizacji i przepływu informacji.

116. Pfeifer T., Orendi G.: Qualität und Qualitätssicherung. Bedeutung und Konse-quenzen für Unternehmen der Zukunft. Jakość i zapewnianie jakości. Znaczenie i konsekwencje dla przedsiębiorstw przyszłości. Microtecnic, 1993, nr 3, s. 10-13. Omówiono integrację metod zapewniania jakości i zarządzania jakością, aspekty współzależności między dostawcami i klientami, indywidualną odpowiedzial-ność za jakość produkcji, związki między zarządzaniem jakością a wewnętrz-nymi strukturami przedsiębiorstwa (produkcja "odchudzona").

117. Richard O.: CAQ-Systeme: Reduzierte Prüf- und Fehlerkosten. Das Image sichern. Systemy CAQ: zredukowane koszty kontroli i błędów. Tworzenie ima-ge zakładu. Ind.Anz., 1993, t. 115, nr 26, s. 60-62. Systemy CAQ (wspomagane komputerowo systemy zapewnienia jakości) służą określaniu i analizie danych pomiarowych z produkcji i wpływających na nie czynników, a także planowaniu i sterowaniu działaniami zapewniającymi jakość produktu. System CAQ ma z reguły strukturę modułową, która umożliwia jego stopniową rozbudowę. System CAQ można integrować z innymi systemami.

118. Saatweber J.: Rundum schlüssiges Konzept. Qualitätssicherung und Qualitäts-förderung. Kompleksowo zwarta koncepcja. Zapewnienie jakości i zwiększanie jakości. Mess.Prüf.Autom., 1993, t. 29, nr 3, s. 34-35. Problem zapewnienia i podnoszenia jakości rozważany jest już w stadium pro-jektu wstępnego i trwa przez cały proces produkcyjny. Producenci, którzy gwarantują zgodność swego systemu zapewnienia jakości (QSS) z normą DIN ISO 9000 ff mogą starać się o uzyskanie certyfikatu oficjalnie potwierdzającego ten fakt. Przedsiębiorstwo może dzięki temu uzyskać obniżenie kosztów jakości.

119. Schröder D.: Statistische Messabweichungen in Qualitätssicherungssystemen. Statystyczne odchyłki pomiarowe w systemach zapewniania jakości. Tech.Mess.TM, 1993, t. 60, nr 11, s. 435-443. Sprawność selektywna danego systemu zapewniania jakości wyraża się sto-sunkiem mylnie wyselekcjonowanych części złych jako dobre - do prawidłowo wyselekcjonowanych części złych oraz stosunkiem mylnie wyselekcjonowanych części dobrych jako złe - do prawidłowo wyselekcjonowanych części dobrych. Na podstawie obliczeń wykazano, że więcej dobrych części zostaje wyselekcjo-nowanych mylnie jako złe, niż złych części jako dobre, gdy odchylenie stan-dardowe procesu pomiarowego jest zbliżone do produkcyjnego, a odstęp progu selekcji od średniej produkcyjnej jest mały.

25

120. Sołtyski K.: Koszty jakości. Probl.Jakości, 1993, nr 5, s. 21-24. Wykorzystując informacje oraz materiały z European Foundation for Quality Management, omówiono rolę jakości w systemie TQM. Podano znaczenie defi-nicji składników kosztów jakości przy zbieraniu danych, ich analizie i rachunku kosztów jakości. W załączniku podano koszty prewencyjne (planowania jakości, programu badań, wzorcowania przyrządów pomiarowych), koszty oceny (po-miarów, kontroli, dostaw itp.), wewnętrzne i zewnętrzne koszty strat na brakach (analizy braków, naprawy wyrobów wybrakowanych, braków nienaprawialnych oraz reklamacji i odszkodowań itp.).

121. Sroka S.: Wdrażanie systemu jakości według ISO 9001 w PZL-WZM. Probl.Jakości, 1993, nr 5, s. 12-17. Opisano doświadczenia z wdrażania systemu jakości w Warszawskich Zakła-dach Mechanicznych PZL-WZM. Podano charakterystykę przeprowadzonych i planowanych szkoleń, opis postępowania przy opracowaniu i wdrażaniu systemu, harmonogram prac, wykaz opracowanych procedur i instrukcji. Ocena dotychczasowego przebiegu prac.

122. Storr A., Heger G.F.J., Kaiser L.: Qualitätssicherung in der flexiblen Fertigung. Die Einbindung qualitätssichernder Funktionen in Leitsysteme. Zapewnienie jakości w produkcji elastycznej. Włączenie funkcji zapewnienia jakości do systemów zarządzania produkcją. WT-Prod.u.Manag., 1993, t. 83, nr 9, s. 122-124. Komputerowe systemy zarządzania produkcją obejmują funkcje planowania, sterowania, kontroli, a także zapewnienia jakości. Wśród danych o stanie sys-temu produkcyjnego wymagane są informacje o stanie środków pomocniczych do produkcji umożliwiające identyfikację przyczyn zakłóceń jakości procesu produkcyjnego. Struktura zakresu funkcji systemu zarządzania produkcją.

123. Szewczyk B.: W związku z karierą norm ISO serii 9000. Normalizacja, 1993, t. 61, nr 4, s. 2-6. Wyjaśniono pojęcie zdolności producenta do osiągania zamierzonej jakości wy-robów i zdobywania zaufania. Omówiono wpływ organizacji pracy i wyposa-żenia technicznego na jakość i wyniki ekonomiczne przedsiębiorstwa. Podano różnice w podejściu do jakości przy przejściu od rynku producenta do rynku konsumenta. Podkreślono znaczenie metod i technik statystycznej kontroli jakości (SKJ). Omówiono systemy jakości i zakres ich gwarancji oraz dobro-wolność stosowania systemów objętych normami ISO serii 9000.

124. Tabisz R.: Metody i urządzenia pomiarowo-diagnostyczne w systemach stero-wania jakością. Normalizacja, 1993, t. 61, nr 10, s. 12-16. Znaczenie metod i urządzeń pomiarowo-diagnostycznych w kompleksowych systemach sterowania jakością oraz ich specyfika odpowiadająca fazie pro-jektowania, fazie wytwarzania i fazie eksploatacji wyrobów. Wyjaśniono pojęcie "pełnej diagnozy". Opisano pełną diagnozę w każdej fazie pętli jakości, jako jedną ze strategii kompleksowego sterowania jakością. Automatyzacja procesów wytwarzania i coraz szersze wprowadzanie systemów zapewniania jakości prowadzą do wzrostu zapotrzebowania na metody i urządzenia pomiarowo-diagnostyczne.

26

125. Vavrik I., Kolibal Z.: Nowoczesne metody sterowania jakością w budowie maszyn. Pr.Nauk.Inst.Technol.Masz.P.Wroc., 1993, nr 52, ser. Konferencje, z. 20, s. 219-222. Stosowane aktualnie metody sterowania jakością, zwłaszcza odnoszące się do kompleksowego sterowania jakością TQC (Total Quality Control), oparte są zazwyczaj na wykorzystaniu zasad Deminga. Metody te uzupełniane są statys-tycznymi metodami FMEA (analiza prawdopodobieństwa wystąpienia wad i ich skutków) oraz systemem SPC (Statistical Process Control), który umożliwia badanie zdolności procesu wytwarzania i ocenę zgodności procesu z wymaga-niami jakościowymi dzięki wykorzystaniu matematyczno-statystycznego aparatu obliczeniowego. Opisano też tzw. Dziennik Jakości (QJ), będący adaptacją japońskiej metody QCS (Quality Control Story).

126. Weidmann A.: Präventive Qualitätssicherung im Werkzeugmaschinenbau. Prewencyjne zapewnianie jakości w przemyśle obrabiarkowym. Werkst.u.Betr., 1993, t. 126, nr 11, s. 669-675. Zapewnienie jakości polega na przedsięwzięciach i metodach zapewniających jakość w całym cyklu wytwarzania. Troska o jakość obrabiarek rozpoczyna się już w stadium projektowania i konstrukcji. Wykorzystuje się dane z serwisu i reklamacji odbiorców. Stosowanie systemów CAD zapewnia odpowiednią jakość rysunków konstrukcyjnych. Metoda FEM umożliwia symulację obciążeń statycznych, dynamicznych i termicznych. Znaczenie ma także certyfikacja systemu jakości w zakładzie według norm ISO-9000.

127. Westkämper E., Jütting K.: Aufbau und Einführung einer Prüfmittelüberwa-chung unter wirtschaftlichen Gesichtspunkten in einem mittelständischen Unter-nehmen. Założenie i wprowadzenie systemu kontroli środków pomiarowych w średnim przedsiębiorstwie z punktu widzenia ekonomiczności przedsięwzięcia. VDI-Z, 1993, nr spec. II, s. 6-8, 11. Koszty wprowadzenia i realizowania systemu bieżącej kontroli sprawności środków pomiarowych można obniżyć przez przemyślane zaplanowanie syste-mu pod kątem rzeczywistych potrzeb przedsiębiorstwa, zwłaszcza przez okre-ślenie słabych punktów dotychczasowego systemu, a także ustalenie okresów dynamicznej legalizacji przyrządów pomiarowych. Podano podział środków pomiarowych na grupy w zależności od ich wpływu na jakość produkcji i możliwości dostosowania do nich okresów legalizacji.

128. Westkämper E., Möbus M.: Integration der Qualitätssicherung in moderne CIM-Konzepte. Integracja systemu zapewnienia jakości z nowoczesnymi koncep-cjami CIM. VDI-Z, 1993, t. 135, nr 3, s. 84-91. Systemy wspomaganego komputerowo zapewnienia jakości (CAQ) obejmują technikę produkcji, organizację produkcji i problemy pracownicze (kwalifikacje, umiejętności oraz motywacje). Dla osiągnięcia celów jakościowych przedsię-biorstwa konieczne jest współdziałanie elementów polityki jakościowej, zarzą-dzania i organizacji pracy. Integracja CAQ z CIM następuje przez tworzenie obwodów regulacyjnych jakości oraz banków danych, eliminowanie słabych miejsc w procesach informatycznych przedsiębiorstwa oraz sprzężenie infor-matyczne z CIM.

27

129. Zymonik J., Zymonik Z.: Praktyczne aspekty wdrażania norm ISO serii 9000. Prz.Org., 1993, nr 1, s. 29-30. Międzynarodowe normy ISO serii 9000 (oraz ich odpowiednik europejski EN 29000) są wyrazem ukształtowania się nowych relacji między dostawcami i od-biorcami materiałów, elementów kooperacyjnych, wyrobów i usług. Stosowanie tych norm jest dobrowolne, ale rynek wymusza na kontrahentach uwzględnianie wymienionych norm przy zawieraniu kontraktu. W Polsce organizowane są szkolenia prowadzone przez ekspertów zagranicznych, na które kierowani są głównie kierownicy działów kontroli jakości.

130. Żurek Z.: Certyfikacja systemów jakości - imperatyw międzynarodowego biznesu. Normalizacja, 1993, t. 61, nr 1, s. 23-25. Stwierdzono powszechność stosowania norm ISO serii 9000 (EN 29000) w Europie Zachodniej. Przedstawiono rozwój certyfikacji systemów jakości oraz tryb certyfikacji. Wymieniono kolejne fazy uzyskiwania certyfikatu: inicjacja kontaktu, ocena wstępna, audyt, wydanie certyfikatu, utrzymanie certyfikatu. Podano korzyści płynące z certyfikacji. Omówiono budowanie partnerskich stosunków na płaszczyźnie dostawca - klient.

131. Żurek Z.: System jakości w przedsiębiorstwie i laboratorium. Mechanik, 1993, t. 66, nr 12, s. 407-410. Omówiono problematykę związaną z tworzeniem i wprowadzaniem systemów jakości w przedsiębiorstwach i laboratoriach. Podano podstawowe założenia koncepcji systemowego zapewnienia jakości i korzyści wynikające ze stosowa-nia systemów jakości; omówiono zawartość norm ISO 9000 i EN 45000, główne zadania Księgi Jakości. Wymagania stawiane kierownictwu jednostek z funkcjo-nującym systemem jakości.

132. Barcentewicz J.: System jakości w przedsiębiorstwie i tendencje jego rozwoju.

V Krajowa Konf. N-T "Metrologia...", Kraków, 1994, s. 13-23. Wyjaśniono pojęcie jakości, podano podstawy i uzasadniono potrzeby budowy systemu jakości w przedsiębiorstwie. Przeanalizowano normy dotyczące jakości, podkreślono znaczenie certyfikatu systemu jakości. Rozpatrzono zagadnienie zarządzania jakością w przedsiębiorstwie, z uwzględnieniem dwóch orientacji istniejących w systemach zapewnienia jakości: produktowej oraz procesowej. Uzasadniono konieczność kompleksowego sterowania jakością oraz przedsta-wiono różne podejścia do zarządzania jakością.

133. Behrend J.: Qualitätssicherung in Kleinbetrieben und Gewerbe: Idealer Ausweis. Zapewnienie jakości w małych zakładach i w rzemiośle: idealny paszport. Schweiz.Maschinenmarkt, 1994, nr 44, s. 16-18. System zapewnienia jakości (QS), spełniający wymagania ISO 9000, powinien odpowiadać wymaganiom klienta i prowadzić do obniżenia kosztów spowo-dowanych brakami. Celem systemu QS jest też zapewnienie terminowości, serwisu i niezawodności. Wdrożenie systemu zapewnia odpowiednią pozycję na rynku, szczególnie w warunkach dużej konkurencyjności. Ważnym elementem wdrażania systemu jakości jest systematyczne szkolenie personelu i wpro-wadzanie nowej technologii. Właściwe opracowanie dokumentacji wyrobu po-winno umożliwiać szybkie i tanie wprowadzanie zmian.

28

134. Berliat T. i in.: Das Qualitätsverständnis im Wandel. Vom Kontrolleur zum Qualitätsfachmann - 2000. Nowe podejście do problemu jakości. Od kontrolera do specjalisty ds. jakości na miarę 2000 roku. Tech.Rdsch., 1994, t. 86, nr 41, s. 30-32. Zadaniem specjalisty odpowiedzialnego za funkcjonowanie systemu zapewnie-nia jakości w przedsiębiorstwie jest kontrolowanie i ingerowanie we wszystkie obszary działalności firmy związane z wytwarzaniem produktu lub realizacją usługi. Podano wymagania stawiane takim specjalistom.

135. Ciupke K.: Numerical representation of features of machine elements for quality assurance needs. Numeryczne odwzorowanie właściwości części maszyn na po-trzeby zapewniania jakości. Zesz.Nauk.P.Śl., 1994, nr 123, ser. Mechanika, z. 117, s. 123-129. Normy ISO serii 9000 zobowiązują producentów do zapewniania jakości pro-duktów i udokumentowania spełnienia stawianych wymagań. Numeryczne od-wzorowanie części maszyn w formie wynikowej wartości cech (object-attribute-value) charakteryzuje kształt i cechy produktu i umożliwia jego komputerową ocenę. Omówiono elementy tej oceny: numeryczne odwzorowanie kształtu geo-metrycznego, cech materiału, procesu produkcji, końcowych badań i kontroli.

136. Donat H., Hochwart E.: Prüfmittel wirtschaftlich überwachen. Ekonomiczne nadzorowanie środków pomiarowych. Werkst.u.Betr., 1994, t. 127, nr 4, s. 254-256. Jednym z elementów zapewnienia jakości produkcji, zalecanym przez normy EN 29000 do 29004 lub ISO 9000 do 9004 jest stały nadzór nad stosowanymi środkami pomiarowymi. Omówiona maszyna do pomiaru długości typu 828 CiM firmy Mahr umożliwia znaczną redukcję niezbędnego wyposażenia oraz komfort obsługi. Maszyna może być wykorzystana jako samodzielne urządzenie pomiarowe lub element systemu CAQ.

137. Esser M., Kirstein H.: Mit Total Quality Management zur konkurrenzfähigen Betriebsorganisation. Kompleksowy system zarządzania jakością (TQM) warun-kiem organizacji zakładu zapewniającej konkurencyjność. VDI-Z, 1994, t. 136, nr 6, s. 66-68. Wymieniono trzy grupy niedoborów jakościowych w przedsiębiorstwie: indywi-dualne (brak motywacji dla dążenia do poprawy jakości przez poszczególnych pracowników), wynikające z braku współdziałania wszystkich obszarów przed-siębiorstwa oraz powstałe w wyniku niewłaściwego pojęcia jakości i niespełna-nia wymogów klienta. Wprowadzenie TQM wymaga stworzenia właściwych powiązań organizacyjnych, systemu motywacyjnego warunkującego zaangażo-wanie pojedynczych pracowników i stosownej bazy technicznej.

138. Gazdecki A., Sroczyński I.: Systemy inspekcyjne w sterowaniu jakością wy-robów. Mechanik, 1994, t. 67, nr 2, s. 58-61. Wybrane zagadnienia odnoszące się do systemów kontroli jakości stosowanych w procesie produkcyjnym. Podano czynniki decydujące o wyborze systemu kontroli jakości, możliwości użytkowe systemów, warunki, jakie musi spełniać system inspekcyjny, zakres zastosowania systemów inspekcyjnych, interpretację wyników pomiarów z wykorzystaniem analizy statystycznej. Omówiono oferty firm MITUTOYO i TESA w zakresie systemów inspekcyjnych.

29

139. Gibson P.R., Hoang K.: Automatic statistical process control of a CNC turning centre using tool offsets and tool change. Automatyczne sterowanie procesem na podstawie analizy statystycznej (SPC) na centrum tokarskim CNC wyposażonym w układ wstępnego nastawiania i wymiany narzędzia. Int.J.of Adv.Manuf.Technol., 1994, t. 9, nr 3, s. 147-155. Zasady kontroli podczas procesu obróbki, podczas cyklu obróbki (z przerwa-niem obróbki) i po procesie obróbki. Podano zalety SPC w sterowaniu jakością, stosowane czujniki. Omówiono realizację automatycznego systemu SPC na centrum tokarskim CNC w oparciu o system pomiarowy Renishaw i komputer z kartą graficzną, monitorujący proces obróbki.

140. Groth U.: Sistemy obespechenija kachestva. Systemy zapewnienia jakości. Kontr.-Izm.Tekh.(EhI), 1994, nr 35, ref. 174, s. 12-22. Podano warunki skutecznego wdrażania TQM i wymagania stawiane pracow-nikom zakładu, w którym stosowany jest TQM. Omówiono podstawowe zało-żenia TQM, testy umożliwiające kontrolę prawidłowości wdrażania TQM i wy-krywania słabych stron organizacji produkcji. Testy dotyczą oceny jakości wyrobów, planowania, produkcji, marketingu, założeń organizacyjno-technicz-nych i oceny pracowników. Podano przykłady realizacji TQM.

141. Hamrol A.: Some possibilities of using SPC in CAQ system. Możliwości

stosowania SPC w systemie CAQ. Zesz.Nauk.P.Śl., 1994, nr 1237, ser. Mechanika, z. 117, s. 263-270. Omówiono znaczenie statystycznej kontroli jakości (SPC) w systemie zapew-nienia jakości (CAQ). Podano główne cechy programu komputerowego zapro-jektowanego dla wspomagania operatorów obrabiarek i osób odpowiedzialnych za system zapewniania jakości. Propozycje kilkupoziomowej struktury systemu CAQ, ilustrującej kompetencje w zakresie decydowania o możliwościach doskonalenia procesu i przebieg działań związanych z przepływem informacji.

142. Hamrol A.: Możliwość zastąpienia kontroli odbiorczej wyrobów statystycznym sterowaniem procesu. Arch.Technol.Masz.i Autom., 1994, nr 13, s. 263-271. Zaproponowano metodę projektowania parametrów karty sterowania procesem wytwarzania w produkcji seryjnej, umożliwiającą wyeliminowanie odbiorczej kontroli jakości wyrobów. Dzięki wspomaganiu komputerowemu możliwe jest projektowanie parametrów karty sterowania w trybie on-line. Przedstawiono model matematyczny, umożliwiający dobór parametrów karty sterowania zapewniający uzyskanie poziomu wadliwości wyrobów poniżej dopuszczalnego.

143. Hering E.: Qualitätssicherung im Klein- und Mittelbetrieb. Zapewnienie jakości w małym i średnim przedsiębiorstwie. VDI-Z, 1994, t. 136, nr 3, s. 61-64. Możliwości finansowe, personalne i technologiczne hamują wprowadzanie sys-temów zapewniania jakości w małych i średnich przedsiębiorstwach. Dlatego zaletą są krótkie drogi przepływu informacji i płaskie struktury organizacji pracy. Omówiono funkcjonowanie systemu zapewnienia jakości w kolejnych etapach powstawania produktu. Na przykładzie obwodu regulacji jakości przy montażu podano schemat obwodów sterowanych informacjami dotyczącymi jakości: obwodów małych - działających w danym momencie procesu produkcji i większych - wskazujących błędy w poprzednich etapach.

30

144. Hölzle P., Haas J., Anstadt U.: Total Quality Management. Erfahrungen mit der Umsetzung eines unternehmensweiten Qualitätsbegriffs in der Industrie. Kompleksowe sterowanie jakością. Doświadczenia z wdrażania zakładowego systemu sterowania jakością w przemyśle. VDI-Z, 1994, t. 136, nr 10, s. 70-73. Założeniem polityki jakościowej przedsiębiorstwa jest uświadomienie kierow-nictwu i pracownikom, że pojęcie jakości odnosi się do wszystkich sfer kształ-towania produktu. Warunkiem wdrożenia kompleksowego systemu sterowania jakością jest dostarczenie motywacji wszystkim współpracownikom przedsię-biorstwa. Zamiast wnikliwej kontroli jakości produktów tworzy się takie warunki, aby nie dopuścić do powstawania uchybień jakościowych.

145. Matuszek J., Moczała A., Wykręt J.: Systemy komputerowego wspomagania oceny jakości pracy. Prz.Mechan., 1994, t. 53, nr 8, s. 14-16. Wybrane aspekty sterowania jakością w całym przedsiębiorstwie TQC (Total Quality Control) oraz możliwości użytkowe programów wspomagających ocenę jakości pracy. Podano schemat ilustrujący zakres analizy jakości pracy i wydaj-ności realizowany przez system komputerowy, omówiono dane wykorzystywane przy ocenie obiektów jakości pracy (poszczególnych stanowisk pracy pracow-ników i przedmiotów obrabianych).

146. Meller A.: Gospodarka wyposażeniem pomiarowo-kontrolnym w oparciu o wymagania ISO. V Krajowa Konf. N-T "Metrologia...", Kraków, 1994, s. 61-66. Zasady gospodarki wyposażeniem pomiarowo-kontrolnym dotyczą laboratoriów badawczych, wzorcujących oraz dostawców wyrobów i usług, których systemy jakości są zgodne z wymaganiami norm ISO serii 9000. Wymieniono elementy gospodarki wyposażeniem pomiarowo-kontrolnym, procedury i instrukcje, wy-magania odnośnie do zapisów wyników pomiaru lub wzorcowania. Omówiono zagadnienie szacowania niepewności pomiaru.

147. Möhringer S.: Qualitätssicherungssysteme. Freisetzung von innerbetrieblichen Synergieeffekten durch eine gezielte Einführungsstrategie und Projektorganisa-tion. Systemy zapewnienia jakości. Uwolnienie wewnątrzzakładowych możli-wości współdziałania dzięki ukierunkowanej strategii wdrożeń i organizacji projektów. VDI-Z, 1994, t. 136, nr 10, s. 64-66. Koncepcja wdrożenia systemu zapewnienia jakości wg ISO 9000, jej instru-menty i rezultaty jej praktycznego stosowania w firmie średniej wielkości produkującej obrabiarki. Wymieniono etapy wdrażania systemu.

148. Neuschäfer H.: Gütesiegel. Unternehmensweites Qualitätsmanagement nach DIN ISO 9000. Gwarancja jakości. Zarządzanie jakością wg DIN ISO 9000. Maschinenmarkt, 1994, t. 100, nr 13, s. 32-34. Klasyczny sposób sprawdzania jakości produkcji w końcowej fazie procesu wytwarzania zastępują systemy zapewniania jakości oparte na normach DIN ISO 9000. Przedsiębiorstwo o produkcji na odpowiednim poziomie może się starać o certyfikację własnego systemu zapewnienia jakości. Podano wyma-gania, jakie spełnić musi przedsiębiorstwo, aby uzyskać certyfikat.

31

149. Okoński M.: Procesy produkcyjne jako określone probabilistyczne obiekty diagnozowania w aspekcie zapewnienia jakości wyrobów. Probl.Jakości, 1994, nr 1, s. 10-14. Procesy produkcji w swym przebiegu charakteryzują się długim okresem, w któ-rym niezgodności obniżające jakość wyrobów występują przypadkowo (okres ustabilizowany). Określenie probabilistycznego modelu dla tego okresu umoż-liwia wdrożenie w nim szybkich metod diagnozowania. Przedstawiono kolej-ność postępowania przy diagnozowaniu procesów w aspekcie zapewnienia jakości wyrobów. Omówiono strukturę czasu diagnozowania, poziomy diagno-styczne procesu, wybór drogi diagnozowania, czynności prewencyjne. Oceniono efekty posługiwania się probabilistycznym modelem procesu.

150. Pająk E.: Sterowanie procesem szlifowania bezkłowego w aspekcie stosowania euronorm serii EN 29000. Mater. XVII Nauk.Szkoły Obr.Ścier., 1994, s. 177-181. Opracowano procedurę sterowania jakością procesu szlifowania bezkłowego w oparciu o normę ISO 9002 "Systemy jakości. Model zapewnienia jakości w pro-dukcji i instalowaniu". Procedurę zawarto w trzech blokach: danych wej-ściowych, symulacyjnym i technologicznym. W bloku danych wejściowych uwzględniono profilogram odchyłki okrągłości przedmiotu szlifowanego, wy-magania dotyczące jakości przedmiotu po szlifowaniu, wartości wielkości nastawnych szlifierki. Analiza symulacyjna stanowi podstawę akceptacji warun-ków realizacji procesu szlifowania. Blok technologiczny to realizacja procesu szlifowania bezkłowego.

151. Rafalski R.: Jakość wyrobów w przedsiębiorstwach przemysłowych. Jakość eksploatacyjna wyrobów - analiza systemowa. Normalizacja, 1994, t. 62, nr 2, s. 11-15. Omówiono zakres systemowej analizy jakości eksploatacyjnej oraz tworzenie wariantów poprawy jakości wyrobów. Podkreślono odpowiedzialność produ-centa za jakość wyrobu. Przedstawiono rynek jako system w ujęciu morfolog-gicznym, funkcjonalnym i rozwojowym. Stwierdzono, że rynek jest pośred-nikiem między producentem i użytkownikiem wyrobu. Omówiono dokonywanie doboru wyrobów zgodnie z potrzebami użytkowników oraz zasady użytkowania i warunki obsługi technicznej wyrobów. Oceniono przewidywane skutki analizy systemowej. Podjęto próbę sformułowania jakości eksploatacyjnej wyrobów.

152. Recha M.: Systemy informacyjne w zarządzaniu jakością. Probl.Jakości, 1994, nr 3, s. 2-9. Total Quality Management (TQM), tj. Zarządzanie przez Jakość lub Komplekso-we Zarządzanie Jakością ma na celu zdobycie i utrzymanie klienta. Omówiono budowę systemów informacyjnych na potrzeby TQM oraz znaczenie Polityki Jakości QPD (Quality Policy Deployment). Podkreślono potrzebę informacji o własnych problemach firmy (sfera wewnętrzna), a także informacji o konku-rencji, o poddostawcach oraz informacji pochodzących od klientów (sfera ze-wnętrzna). Przy opracowywaniu strategii TQM należy uwzględniać problemy społeczno-polityczne, kulturowe, prawne i kierunki rozwoju światowej techniki. Rzetelna analiza zbieranych danych i informacji służy podejmowaniu decyzji i umożliwia właściwy rozwój firmy.

32

153. Schack M.: QS-System: Der Software zum Zertifikats-Audit. Pflichtkür ISO 9000. System zapewnienia jakości: oprogramowanie auditu i certyfikacji. Kuracja obowiązkowa - ISO 9000. Ind.Anz., 1994, t. 116, nr 43, s. 56-58. Firma szwajcarska we współpracy z ISO opracowała pakiet programowy (Win-dows) stanowiący narzędzie pomocnicze przy wdrażaniu norm ISO 9000 w wa-runkach konkretnego przedsiębiorstwa. Program umożliwia wykrywanie stref powstawania uchybień jakościowych i podaje wskazówki, jak im zapobiegać. Program zawiera m.in. moduł zarządzania przebiegiem pracy, moduł kontroli wstępnej i samokontroli, rejestruje wszystkie etapy wprowadzania systemu zarządzania jakością, tworząc dokumentację dla księgi jakości.

154. Scholtes P.: Preimushhestva, sozdavaemye sistemojj total'nogo upravlenija kachestvom. Zalety systemu globalnego zarządzania jakością (TQM). Nad.Kontr.Kach.(EhI), 1994, nr 2, ref. 14, s. 29-33. W systemie TQM potrzeby klienta decydują o organizacji prac. Jakość produktu jest uzależniona od jakości systemu produkcyjnego, jakości procesu i zastoso-wanych metod oraz od jakości kontroli procesów. Podkreślono znaczenie wybo-ru najbardziej racjonalnych i efektywnych metod produkcji. Wymieniono przeszkody na drodze do wprowadzania TQM.

155. Skrzypek E.: Audit narzędziem sprawdzenia skuteczności działania systemu zapewnienia jakości. Probl.Jakości, 1994, t. 26, nr 5, s. 7-10. Podano definicje terminu "audit" wg normy NFX 50120, normy technologicznej ISO 8402 i norm serii ISO 9000. Przeprowadzanie auditów jakości reguluje norma ISO 10011 "Wytyczne do auditów systemów jakości". Audit systemu za-pewnienia jakości w przedsiębiorstwie może mieć charakter auditu wewnętrz-nego lub zewnętrznego, certyfikacyjnego lub tzw. „auditu habilitacyjnego”.

156. Stabryła A.: Modele systemu zarządzania jakością w kontekście polskich norm. Org.i Kierow., 1994, nr 4, s. 43-52. Propozycje rozwiązań modelowych z zakresu organizacji i funkcjonowania systemu zarządzania jakością. Przeanalizowano modele struktury organizacyjnej systemu zarządzania jakością (model scentralizowany i zdecentralizowany), mo-dele procedury kontroli operacyjnej, model nadzoru. Przedstawione koncepcje odnoszą się do przedsiębiorstwa, są oparte na wytycznych Polskich Norm, obowiązujących w zakresie zarządzania jakością i zapewniania jakości, zgodnych z normami EN 29000 (ISO 9000).

157. Warnecke G., Zimmermann V., Knickel V.: Quality Function Deployment (QFD) - der richtige Weg? Stosowanie systemów jakościowych (QFD) - czy to właściwa droga? VDI-Z, 1994, t. 136, nr 10, s. 67-69. Stosowanie systemów jakościowych QFD (Quality Function Deployment) oznacza przekształcanie wymagań jakościowych na konkretne cechy jakoś-ciowe, a następnie dobieranie metod zapewnienia jakości do możliwości danego przedsiębiorstwa. Struktura QFD umożliwia użytkownikowi systemu dokonanie wyboru odpowiednich czynników realizacji procesu jakościowego. Centralnym ośrodkiem systemu QFD jest obwód obejmujący analizę, dopasowanie oraz zastosowanie.

33

158. Westkämper E.: Eigenverantwortung. Grundlage für das Qualitätsmanagement in einer dynamischen lernfähigen Unternehmensorganisation. Odpowiedzialność indywidualna. Podstawa systemu zarządzania jakością w ramach dynamicznej struktury przedsiębiorstwa, mającej zdolność uczenia się. Werkst.u.Betr., 1994, t. 127, nr 4, s. ZE43-ZE44, ZE46, ZE48, ZE50, ZE52-ZE53. Za najbardziej dynamiczny typ organizacji przedsiębiorstwa uznaje się strukturę maksymalnie zdecentralizowaną z dużym stopniem odpowiedzialności własnej pracowników. Warunkiem funkcjonowania takiej struktury jest stworzenie odpowiedniej relacji w łańcuchu klient-producent-kooperant, aby każdy element w danym etapie produkcji można było wykorzystać bez konieczności kontro-lowania jego jakości. Pojęcie jakości wg normy ISO.

159. Zamówienia zagraniczne a zgodność systemu zapewnienia jakości z normami ISO serii 9000. Normalizacja, 1994, t. 62, nr 4, s. 7-12. Omówiono opracowaną na podstawie doświadczeń strategię uzyskiwania i za-wierania zagranicznych kontraktów w warunkach negocjowania stopnia zgod-ności systemu zapewniania jakości z wymaganiami odbiorcy, wynikającymi z norm ISO serii 9000. Podano przykłady procedur realizacyjnych tej strategii i sposoby rozwiązywania poszczególnych zagadnień.

160. Zymonik Z.: Koszty jakości w międzynarodowych normach ISO serii 9000. Normalizacja, 1994, t. 61, nr 9, s. 5-7. Podano elementy składowe kosztów jakości ujęte fakultatywnie w normie ISO 9004 oraz podjęto próbę przedstawienia zbioru wskaźników kosztów jakości. W ramach kosztów wewnętrznego zapewnienia jakości, tj. kosztów operacyj-nych, uwzględniono koszty zapobiegania powstawaniu błędów, koszty oceny, koszty błędów; w kosztach zewnętrznego zapewnienia jakości ujęto koszty pre-zentacji wyrobu i oceny jakości wyrobu przez niezależne ośrodki opiniodawcze.

161. Adler Ju.P.: Japonskijj podkhod k obespecheniju kachestva: vzgljad izvne. Japońskie podejście do zapewniania jakości: spojrzenie z zewnątrz. Nad.Kontr.Kach., 1995, nr 4, 6, s. 4-17. Przeanalizowano japońskie metody zapewniania jakości w oparciu o tzw. pętlę jakości. Najczęściej stosowane są metody Taguchi. Omówiono tworzenie tzw. kół jakości wykorzystujących proste narzędzia statystycznego sterowania pro-cesami, opracowane przez Deminga. W zakresie organizacji produkcji nowo-czesną metodą jest Kanban, tj. metoda "dokładnie na czas" (JIT).

162. Anderl R. i in.: Produktmodellierung. Die Basis für integriertes Qualitäts-management in der Konstruktion. Modelowanie produktu - bazą dla zintegro-wanego zarządzania jakością w procesie konstruowania. ZWF, 1995, t. 90, nr 4, s. 171-173. Zintegrowany model produktu według ISO 10303 (STEP) stanowi bazę dla ukierunkowanych na jakość metod konstruowania; służy definiowaniu wyma-gań, ustaleniu zbioru rozwiązań i ocenie jakości produktu. Potrzebne do tego informacje wyrażane są w postaci modeli numerycznych. Umożliwia to m.in. dokonywanie symulacji właściwości użytkowych produktu, wykorzystywanie informacji zawartych w modelu do testowania nowych technologii, dopasowanie stosowanych rozwiązań konstrukcyjnych do profilu wymagań produktu.

34

163. Bagiński J.: Zarządzanie jakością usług. Probl.Jakości, 1995, t. 27, nr 2, s. 10-15. Przeanalizowano zarządzanie jakością w warunkach firmy produkcyjnej oraz firmy usługowej. Przedstawiono systemy zapewnienia jakości usług wg norm ISO serii 9000. Pomimo charakterystycznej specyfiki sektora usług, zarządzanie jakością w tych firmach opiera się zasadniczo na tych samych regułach, metodach i procesach, co w przypadku firm produkcyjnych.

164. Berger K., Brauer J.-P.: Mitarbeiterorientierung als Bestandteil eines ganz-heitlichen Qualitätsmanagements. Zorientowanie na współpracowników jako część składowa kompleksowego systemu zarządzania jakością. ZWF, 1995, t. 90, nr 12, s. 615-617. Ukierunkowany rozwój kwalifikacji, poprawa warunków pracy oraz docenianie indywidualnych osiągnięć pracowników przynosi korzyści przedsiębiorstwu. Zorientowanie systemu zarządzania jakością na rozwój współpracowników wy-maga od kadry kierowniczej wdrożenia grupy instrumentów służących integracji pracowników i ich współdziałaniu na wszystkich szczeblach przedsiębiorstwa.

165. Binner H.F.: Ziel: DIN ISO 9001. Qualitätsgerechte Organisationsstrukturen sichern die Wettbewerbsfähigkeit. Cel: uzyskanie certyfikatu DIN ISO 9001. Struktury organizacyjne służące jakości zapewniają konkurencyjność. Maschinenmarkt, 1995, t. 101, nr 27, s. 46-49. Przedstawiono dwa modele kompleksowego zarządzania przedsiębiorstwem, uwzględniające systemy zapewnienia jakości: model utworzony z kilku poziomów zarządzania ułożonych hierarchicznie (całkowitą odpowiedzialność za wszystkie podejmowane decyzje ponosi dyrekcja firmy lub koncernu) i model, w którym kompetencje zarządzania i odpowiedzialności rozłożono na wszystkie poziomy działania przedsiębiorstwa. Strategia zarządzania jakością musi być zgodna z podaną w normie DIN ISO 9001.

166. Chojecki H.: Jakość w strategii makroekonomicznej. Probl.Jakości, 1995, t. 27, nr 2, s. 2-5. Według definicji, jakość jest to zdolność do użytkowania (fittness to use). Omó-wiono stan wiedzy o jakości w świecie, wymieniono podstawowe publikacje naukowe, w tym publikacje polskich ekonomistów, dotyczące sterowania jakością. Oceniono sytuację w zakresie jakości w Polsce po przemianach polityczno-społecznych. Omówiono jakość jako system zarządzania gospodarką. Podano założenia ogólne i założenia statutu Centrum Teorii Jakości jako zaple-cza organizacyjnego służącego wypracowaniu teoretycznych podstaw systemu zarządzania, z jakością jako jego celem ostatecznym.

167. Däfler M.-N.: Qualitätsmanagement: Durchsetzung von sechs Erfolgsfaktoren im Unternehmen. Zarządzanie jakością: wdrożenie w przedsiębiorstwie sześciu czynników zapewnienia sukcesu. VDI-Z, 1995, t. 137, nr 7/8, s. 55-58. Osiągnięcie sukcesu zapewniają firmie jasno określone zasady i cele oraz syste-my kontroli, organizacja pracy w oparciu o wytyczne ISO 9000, sprawne syste-my informacyjne i komunikacyjne, pełne wykorzystanie potencjału twórczego pracowników, stosowanie stylu kierowania typu "leader" (a nie "boss"), dostosowanie działań przedsiębiorstwa do wymagań klienta. Badano zależności między wymienionymi czynnikami i instrumentami zarządzania jakością.

35

168. Göttel A., Kinzelmann A., Heermann T.: Qualitätsmanagement sichert Wett-bewerbsvorsprung. Beispiel: Integrierte Qualitätssicherung in der Elektro-technik. Zarządzanie jakością zapewnia przewagę w rywalizacji z konkurencją. Przykład: zintegrowane zapewnianie jakości w elektrotechnice. VDI-Z, 1995, t. 137, nr 1/2, s. 58-61. W firmie elektrotechnicznej system CAQ nadzoruje stan 5000 przyrządów pomiarowych i steruje dynamicznie kontrolą wstępną. Integrację CAQ z pro-dukcją i kontrolą końcową oparto na relacji klient-dostawca z przeniesieniem jej na proces tworzenia wartości w przedsiębiorstwie. Wdrożenie CAQ umożliwiło ustalenie efektywnych obwodów regulacji jakości i dało podstawę do zarzą-dzania jakością.

169. Hamrol A., Starzyńska B.: Informacje o jakości podstawą planowania kontroli w komputerowo wspomaganym systemie zapewniania jakości. Arch.Technol.Masz.i Autom., 1995, t. 15, nr 2, s. 115-122. Podano strukturę dokumentacji systemu zapewnienia jakości, której nadrzędnym dokumentem jest księga jakości przedsiębiorstwa. Procedury stanowiące uszczegółowienie treści księgi podzielono na grupy odpowiadające realizacji tych procedur w wybranych działach zakładu. Przedstawiona dokumentacja jest szeroko wykorzystywana w planowaniu kontroli jakości. Podano klasyfikację pętli informacyjnych w systemie zapewniania jakości.

170. Höth H., Dauben S., Stern J.: Neue Messinstrumente für das Qualitäts-management. Nowe instrumenty zarządzania jakością. VDI-Z, 1995, t. 137, nr 1/2, s. 62-64. Dla uzyskania właściwego efektu w postaci stałego podnoszenia jakości pro-cesów i produktów konieczne jest konsekwentne wdrażanie systemu zarządzania jakością, najlepiej w postaci TQM. Instrumentami realizacji tej koncepcji są: katalog kryteriów wg Malcom Baldridge National Quality Award (MBNQA), ukierunkowany na reagowanie na wymagania klienta, oraz model kryteriów wg European Foundation for Quality Management (EFQM), którego nadrzędnym celem jest zapewnienie produktom cech konkurencyjności.

171. Krodkiewicz-Skoczylas E.: Etapy wprowadzania systemu jakości w labora-torium. Probl.Jakości, 1995, t. 27, nr 4, s. V-VII. Wymagania i kryteria względem laboratorium ubiegającego się o akredytację zawarte są w normie PN-EN 45001. Działania mające na celu wprowadzenie systemu jakości w laboratorium obejmują: podjęcie decyzji o ubieganiu się o akredytację, prace przygotowawcze, prace projektowo-wdrożeniowe w zakresie ogólnych zasad zapewnienia jakości badań, prace projektowo-wdrożeniowe w zakresie metod badań, prace weryfikujące i korygujące, wystąpienie o certyfikat.

172. Lisiecka K.: Proces kształtowania jakości produktów przedmiotem zarządzania. Probl.Jakości, 1995, t. 27, nr 5, s. 18-25. Schematycznie przedstawiono elementy systemu kształtowania jakości oraz podano wzajemne powiązanie funkcji w obrębie procesu zarządzania, który obejmuje regulowanie i kontrolę jakości. Wymieniono składowe systemu zarządzania procesem kształtowania właściwej jakości produktu, a także przed-stawiono strukturę tego systemu. Omówiono ewolucję orientacji zarządzania jakością w ciągu ostatnich czterdziestu lat.

36

173. Peciakowski E.: Zapewnienie jakości w procesie produkcyjnym w aspekcie norm ISO 9000. Probl.Jakości, 1995, t. 27, nr 2, s. 42-47. Przedstawiono proces zarządzania jakością w układzie czterech podstawowych sfer (zarządzanie strategiczne, zarządzanie operacyjne, zapewnienie jakości, sterowanie jakością) odniesionych do wymagań norm ISO 9000. Zestawiono wymagania normy ISO 9001 z wytycznymi normy ISO 9004 w zakresie procesu produkcyjnego. Scharakteryzowano fazy systemu sterowania produkcją i omó-wiono powiązanie sterowania produkcją z innymi funkcjami przedsiębiorstwa (sprzedażą, zaopatrzeniem, gospodarką materiałową).

174. Piotrowski M.: QFD - projektowanie sterowane przez klienta. Probl.Jakości, 1995, t. 27, nr 4, s. 17-20. Według najnowszej definicji jakość jest to spełnienie potrzeb i wymagań klienta. Metoda QFD (Quality Function Deployment) powstała w Japonii w latach 60. Sens metody najlepiej oddaje w języku polskim nazwa Projektowanie Sterowane przez Klienta. Podano wybrane definicje QFD. Omówiono strukturę formularza QFD (domu jakości) oraz przedstawiono metodologię QFD.

175. Röpke K., Filbert D.: Klassenziel - Qualität. Die richtige Auswahl von Prüf-merkmalen für die Qualitätsentscheidung. Cel klasyfikacji - jakość. Prawidłowy wybór cech kontrolnych decydujących o poziomie jakości. Mess.Prüf.Autom., 1995, t. 31, nr 1/2, s. 44-47. Zadaniem systemu zapewnienia jakości jest dokonanie klasyfikacji produktu, tj. zdecydowanie o jego przynależności do określonej klasy jakościowej. Przedsta-wiono strukturę systemu klasyfikacji i podano praktyczny przykład jego zasto-sowania przy produkcji uniwersalnych silników.

176. Seghezzi H.D., Hanselmann M., Selm R.: Total Quality Management in kleinen und mittleren Unternehmen. Massschneidern eines situationsspezifischen Mana-gementkonzepts. Zarządzanie przez jakość (TQM) w małych i średnich przed-siębiorstwach. Dopasowywanie koncepcji zarządzania do konkretnej sytuacji. VDI-Z, 1995, t. 137, nr 11/12, s. 56-58. Przykładowy model wdrożenia kompleksowego systemu zarządzania jakością (TQM) sprawdzony w trzech zakładach przemysłowych. Zaproponowano 6 eta-pów wdrażania TQM: ustalenie strategicznych celów jakości przedsiębiorstwa, analiza własnych zdolności do osiągania wysokiej jakości, określenie zakresu niezbędnych przedsięwzięć, ustalenie możliwości oddziaływania zarządzania na jakość, wdrożenie instrumentów zarządzania, kontrola wyników.

177. Szendzielorz N.: Certyfikacja systemów jakości. Biul.IS, 1995, t. 39, nr 2, s. 56-59. Optymalizacja działalności przedsiębiorstwa wymaga stosowania właściwych metod zarządzania jakością, zapewnienia jakości i sterowania jakością. Dzia-łanie takie nazwano zarządzaniem przez jakość (Total Quality Management). Wymagania odnośnie do jakości wyrobów i usług objęte są normami ISO serii 9000. Dla wykazania, że system jakości przedsiębiorstwa spełnia wymagania tych norm, wprowadzono certyfikację systemów jakości przez niezależne jed-nostki. Omówiono krajowy system badań i certyfikacji. Przedstawiono etapy procesu certyfikacji systemu jakości przez Polskie Centrum Badań i Certy-fikacji, omówiono stosowane dokumenty certyfikacyjne.

37

178. Szomański B.: Dobór metod i technik organizatorskich przy wdrażaniu syste-mów zapewniania jakości w przedsiębiorstwach. Zag.Inf.Nauk., 1995, nr 1/2, s. 49-61. Wyjaśniono pojęcie zarządzania przez jakość (TQM) oraz rolę norm ISO serii 9000. Stwierdzono konieczność opracowania systemu ułatwiającego identyfi-kację potrzeb oraz dobór metod i technik organizatorskich wspomagających systemy zapewniania jakości w przedsiębiorstwie. W tym celu stworzono klasyfikację fasetową metod i technik organizatorskich, którą wykorzystano do opracowania Systemu Informacji o Metodach i Technikach Organizatorskich w Zapewnianiu Jakości (SIMTOJ).

179. Usov A.N., Nikitin A.V.: Obespechenie "total'nogo" kachestva na predprija-tijakh gruppy SKF. Zapewnienie "kompleksowej" jakości (sterowania przez jakość) w zakładach firmy SKF. Vest.Mashinost., 1995, nr 2, s. 38-43. Podstawy systemu zapewnienia "kompleksowej" jakości, tj. zarządzania przez jakość (TQM) w firmie SKF. Główne elementy systemu jakości: jakość pro-dukcji, serwisu, globalny system sterowania jakością. Cel i sposób przeprowa-dzania audytu. Program realizacji bezbrakowego procesu technologicznego.

180. Wiebrodt J. i in.: Gruppenarbeit als Basis für KVP. Praca grupowa podstawą wdrożenia procesu ciągłego ulepszania. ZWF, 1995, t. 90, nr 12, s. 607-609. Dla kompleksowego systemu sterowania jakością (TQM) kluczowe znaczenie mają kwalifikacje i motywacja uczestników procesu produkcyjnego. Metodą sprzyjającą większemu zaangażowaniu pracowników jest tworzenie samodzielnych grup pracowniczych do realizacji określonych zadań w oparciu o ciągły proces ulepszania (teoria Kaizena). Przedstawiono doświadczenia z pracy grupy pilotażowej w zakładzie przetwórstwa papieru w Berlinie.

181. Zalewski R.I.: Projektowanie jakości - uczyć się od najlepszych. Probl.Jakości, 1995, t. 27, nr 4, s. 17-20. Podkreślono znaczenie metod projektowania w zapewnieniu pożądanej jakości wyrobu. Zwrócono uwagę na wzorce postępowania stosowane przez przed-siębiorstwa w krajach będących potęgami gospodarczymi. Omówiono funkcje utraty jakości według koncepcji Taguchiego (Japonia), liczbę zmian wpro-wadzanych w czasie projektowania produktu, koszt wdrożenia produktu, tempo wdrażania, a także zagadnienia organizacyjne związane z procesem podejmo-wania decyzji o wdrożeniu nowego wyrobu do produkcji.

182. Zink K.J.: TQM als integratives Managementkonzept. TQM jako integracyjna koncepcja zarządzania. ZWF, 1995, t. 90, nr 10, s. 494-497. Kompleksowe zarządzanie jakością (TQM) zawiera wiele istotnych elementów współcześnie propagowanych koncepcji kierowania przedsiębiorstwem. TQM odpowiada wymogom zarządzania integracyjnego, polegającego na całościo-wym i systemowym traktowaniu przedsiębiorstwa i jego relacji z otoczeniem. Przedstawiono trzy płaszczyzny zarządzania w ramach systemu TQM: zarzą-dzanie normatywne (cele, polityka przedsiębiorstwa), zarządzanie strategiczne (planowanie i programy długofalowe) oraz zarządzanie operacyjne (programy wykonawcze, środki do realizacji celów).

38

183. Baruk A., Baruk J.: Zarządzanie jakością - ujęcie funkcjonalne. Probl.Jakości, 1996, t. 28, nr 7, s. 13-18. Funkcjonalna koncepcja zarządzania jakością przewiduje wyodrębnienie w każ-dej instytucji podsystemu zarządzania i podsystemu wykonawczego (funkcje rzeczowe). Jedną z funkcji rzeczowych jest zapewnienie jakości wytwarzanym produktom lub świadczonym usługom. Omówiono metodologiczne aspekty wyodrębniania elementów systemu jakości. Podkreślono potrzebę prowadzenia badań diagnostycznych.

184. Borucki W., Urbaniak M.: Zdefiniować jakość. Probl.Jakości, 1996, t. 28, nr 12, s. 20-25. Rozważania nt. pojęcia jakości, jego definicji i genezy problematyki jakości. Za-proponowano podejście do definiowania jakości z punktu widzenia konsumenta i producenta. Podano przykłady specyfikacji jakościowych. Omówiono definio-wanie jakości produktów niematerialnych i niepowtarzalnych, np. dzieł sztuki, systemów informatycznych, projektów architektonicznych. Implikacja pojęcia jakości w Europie, USA i Japonii. Definiowanie jakości w XXI wieku.

185. Bramorski T.: Normy ISO 9000 i system TQM - wzajemne uzupełnienie. Probl.Jakości, 1996, t. 28, nr 12, s. 26-29. TQM (Total Quality Management) jest systemem zarządzania opierającym się na jakości. Normy ISO 9000 i TQM wzajemnie się uzupełniają, mają jednak różne cele, metody oceny i strategie stałych ulepszeń oraz systemowe metody sterowania. Dokładne zrozumienie tych różnic daje podstawę do opracowania efektywnej strategii transformacji organizacji przedsiębiorstwa na system TQM poprzez uzyskanie certyfikatu ISO 9000. Przeprowadzono analizę norm serii ISO 9000. Zaprezentowano podejście systemowe, w którym normy ISO 9000 zostały potraktowane jako droga do TQM.

186. Broniewska G.: TQM, czyli konieczność podmiotowego podejścia do ludzi. Prz.Org., 1996, nr 4, s. 28-31. Kompleksowe zarządzania przez jakość opiera się na założeniu, że jakość jest sprawą powszechną, dotyczy wszystkich pracowników przedsiębiorstwa. TQM to wdrażanie kultury powszechnej jakości przez proces zarządzania, prowadzony przez kierownictwo przy zaangażowaniu całej załogi i realizowany we wszy-stkich funkcjach przedsiębiorstwa, fazach i procesach tworzenia produktu. Stopniowe wprowadzanie elementów TQM obejmuje: orientację na klientów zewnętrznych i wewnętrznych (pracowników firmy), orientację na procesy, zachowania prewencyjne, ciągłe ulepszenia (japońska filozofia Kaizen).

187. Burghardt J., Fleissner F., Räuber C.: Bearbeitungselementorientiertes Manage-ment von Geschäftsprozessen. Werkerselbstprüfungen und firmeninterne Kon-struktionsstandards senken die Herstellungskosten. Koncepcja zarządzania pro-cesami zorientowana na element obróbkowy. Samokontrola pracowników i we-wnętrzne normy konstrukcyjne firmy obniżają koszty produkcji. WT-Prod.u.Manag., 1996, t. 86, nr 9, s. 451-456. Organizacja kontroli jakości jak najbliżej miejsca powstawania wyrobu, w ra-mach systemu zapewnienia jakości, polega na samodzielnej kontroli przez pracowników wyników operacji obróbki. Wyznacza się tzw. elementy obrób-kowe (obiekty wykonywane daną technologią), służące do identyfikacji cech kontrolowanych, którym przyporządkowuje się środki kontroli.

39

188. Ciupke K.: Komputerowe wspomaganie gospodarki narzędziami pomiarowymi zgodnie z ISO serii 9000. Zesz.Nauk.P.Śl., 1996, nr 1283, ser. Mechanika, z. 123, s. 7-18. Próba rozwiązania problemu zarządzania gospodarką narzędziami pomiarowymi w ramach obowiązkowego wprowadzania w zakładach przemysłowych systemu zapewnienia jakości wg ISO 9000. Przedstawiono zidentyfikowany obieg infor-macji o narzędziu i obieg narzędzia w firmie. Do realizacji zadania wykorzy-stano szkieletowy system doradczy MAS, na którego podstawie utworzono system zarządzania bazami danych GNP-1.

189. Cubaki Ch.: Primenenie statisticheskich metodov vo vseobshhem menedzh-mente kachestva (TQM). Japonskijj metod. Zastosowanie metod statystycznych w zarządzaniu przez jakość (TQM). Metoda japońska. Nad.Kontr.Kach., 1996, nr 4, s. 40-45. Główne tezy dotyczące zastosowania metod statystycznych w systemach zarzą-dzania przez jakość (TQM) w Japonii. Podano zasady TQM: spełnienie wymagań użytkownika, udział całej załogi w systemie zapewniania jakości, stosowanie naukowego podejścia do rozwiązywania zadań sterowania jakością (cykl Deminga, metody statystyczne). Do sterowania jakością wykorzystuje się teorię niezawodności i planowanie eksperymentu.

190. Czyżewski B.: Statystyczne sterowanie jakością procesów technologicznych. Arch.Technol.Masz.i Autom., 1996, nr 16, s. 105-108. Rozpatrzono wybrane zagadnienia stosowania specjalnych metod statystycznych w sterowaniu jakością procesów technologicznych za pomocą nietypowych kart, opracowanych w oparciu o karty kontrolne Shewharta. Omówiono indywidualną kartę kontrolną przeznaczoną do sterowania jakością wykonania na tokarkach rewolwerowych, kartę kontrolną wadliwości umownej, kartę o zredukowanych liniach kontrolnych, kartę kontrolną sum skumulowanych.

191. Dopke J.: Badania zdolności procesu przy dwustronnym ograniczeniu przedziału tolerancji w świetle wymagań norm ISO serii 9000. Część 2. Karta kontrolna Shewharta wartości średniej i odchylenia standardowego w próbce. Normalizacja, 1996, t. 64, nr 2, s. 13-18. Przeanalizowano przykład opracowania statystycznego rezultatów badań zdol-ności procesu, obejmujący m.in. graficzny i analityczny test zgodności z zało-żonym rozkładem, estymację wartości średniej i odchylenia standardowego, projektowanie kartotek kontrolnych Shewharta wartości średniej i odchylenia standardowego w próbce. Pomoc przy wprowadzaniu systemu jakości zgodnego z normami szeregu EN 29000.

192. Gałka J.: Wdrażanie norm ISO w Polsce. Normalizacja, 1996, t. 64, nr 5, s. 12-14. Oceniono stan zastosowania norm ISO 9000 w świecie oraz w Polsce. Przedstawiono zasady wdrażania norm międzynarodowych do Polskich Norm. Podano informację o powołaniu Normalizacyjnej Komisji Problemowej nr 6 ds. Zapewniania Jakości, której zadaniem jest opracowywanie polskich odpowiedników norm z rodziny ISO 9000. Od roku 1994 wszystkie PN będące wprowadzeniem norm ISO 9000 są wydawane w wersji dwujęzycznej (w języku polskim i angielskim). Wymieniono opracowane do tej pory polskie odpowiedniki norm z rodziny ISO 9000.

40

193. Hamrol A.: Kontrola odbiorcza czy karty kontrolne? Zesz.Nauk.P.Św., ser. Mechanika, 1996, nr 60, s. 377-387. Omówiono cechy statystycznej kontroli jakości i sterowania jakością. W kontroli jakości stosuje się zazwyczaj: kontrolę wyrywkową w toku produkcji powiązaną z prowadzeniem kart kontrolnych (SPC) oraz kontrolę wyrywkową odbiorczą (SKJ). Opisano metodę projektowania parametrów karty kontrolnej procesów obróbki dla produkcji seryjnej w sposób pozwalający uzyskać dane o rzeczywistej wadliwości wyrobów w trybie on-line, aby możliwe było całkowite wyeliminowanie kontroli ostatecznej.

194. Hamrol A., Kalka R.: Syntetyczna ocena jakości procesów na podstawie danych z SPC. Zesz.Nauk.P.Św., ser. Mechanika, 1996, nr 60, s. 365-376. Przedstawiono metodę wyznaczania wskaźników jakości opisujących w synte-tyczny sposób jakość wyrobów, grup wyrobów, operacji technologicznych, a na-wet całego przedsiębiorstwa. Wskaźniki te mogą być użyte do sterowania jakością na poziomie zarządzania przedsiębiorstwem. Przykład zastosowania opisanej metody wyznaczania syntetycznych wskaźników jakości (SWJ).

195. Hryniewicz O.: Rola norm w doskonaleniu jakości. Normalizacja, 1996, t. 64, nr 2, s. 4-8. Omówiono problematykę jakości w aspekcie historycznym. Ostatnio wprowadza się nowe strategie zarządzania jakością - kompleksowe zarządzanie przez jakość TQM. Podjęto prace nad dokumentami normalizacyjnymi dotyczącymi syste-mów jakości, a w Polsce również nad tłumaczeniami norm międzynarodowych. Przedstawiono pomocnicze techniki zarządzania jakością (audyt), akredytację i certyfikację laboratoriów badawczych oraz rolę metod statystycznych.

196. Kamiske G.F., Malormy C.: TQM umsetzen - kritische Erfolgsfaktoren. Wdrożenie TQM - krytyczne czynniki sukcesu. ZWF, 1996, t. 91, nr 11, s. 523-525. Wymieniono 10 krytycznych czynników decydujących o wymiernych sukcesach firmy z punktu widzenia menadżerów przedsiębiorstwa, m.in. uznanie jakości jako najwyższej wartości w firmie, stanowiące jednoznaczny układ odniesienia dla poczynań wszystkich pracowników oraz zapewnienie im jednakowego dostępu do informacji w stanie "nieprzefiltrowanym".

197. Kleniewski A.: Zagadnienie utrzymania ruchu w świetle wymagań norm ISO. Probl.Jakości, 1996, t. 28, nr 2, s. 16-21. Aby spełnione zostały wymagania normy ISO 9001 w zakresie warunków sterowania procesem produkcji, należy zaplanować te procesy produkcji, które bezpośrednio wpływają na jakość oraz zapewnić kontrolowane (nadzorowane) warunki przebiegu procesu. Oznacza to, że identyfikowane są zagrożenia dla stabilnego przebiegu procesu, określa się środki zaradcze (eliminujące zakłóce-nia) i kontroluje wykonywanie czynności. Szczegółowo omówiono proces utrzy-mania ruchu, a zwłaszcza utrzymania wyposażenia i aspekty zapewnienia ja-kości występujące w trzech fazach: zakupu, eksploatacji (łącznie z konserwacją, przeglądami technicznymi i remontami) oraz likwidacji maszyn i urządzeń.

41

198. Koch T., Jednoróg A., Dziuba R.: Qualitätsregelungskreise von Fertigungspro-zessen auf einem Beispiel aus dem Labor "Zentrum für Fertigungssysteme". Pętle sterowania jakością procesu produkcyjnego na przykładzie koncepcji realizowanej w laboratorium centrum systemów produkcyjnych. Pr.Nauk.Inst.Technol.Masz.P.Wroc., 1996, nr 64, ser. Konferencje, z. 28, s. 47-56. Pętla jakości wg ISO 9004 obejmuje wszystkie etapy od ustalenia wymagań do ostatecznego zaspokojenia oczekiwań klienta. Konieczne jest ujęcie w pętlach jakości konstruowania, planowania, produkcji i kontroli. Wyniki pomiarów geometrycznych wykorzystuje się w nadzorowaniu stabilności procesu oraz w podejmowaniu w razie potrzeby działań zmierzających do wyeliminowania wadliwości produktów. Omówiono elementy pętli sterowania jakością.

199. Koronacki J., Thompson J.R.: Statystyczne sterowanie procesem czyli etapowa poprawa jakości produkcji i usług. Probl.Jakości, 1996, t. 27, nr 1, s. 6-12. Wprowadzenie do metodologii statystycznego sterowania procesem (SSP), rozumianego jako strategia systematycznej, etapowej optymalizacji jakości. Omówiono konsekwencję zasady Pareta mówiącej o tym, że źródłem złego funkcjonowania złożonych systemów, takich jak np. proces produkcji, jest zwykle stosunkowo niewiele przyczyn. Szczególną uwagę zwraca się na to, że podstawowym celem SSP nie jest utrzymanie jakości na założonym poziomie, lecz jej stała poprawa. Podkreślono koncepcyjną przejrzystość strategii SSP oraz prostotę większości stosowanych w jej ramach narzędzi. Przeanalizowano przykład oceny procesu produkcji.

200. Krumwiede D., Sheu C.: Implementing SPC in a small organization: a TQM approach. Wdrożenie statystycznej kontroli procesu (SPC) w małej firmie: kompleksowe zarządzanie jakością. Integr.Manuf.Syst., 1996, t. 7, nr 1, s. 45-51. Koncepcja zarządzania jakością dotyczy systemu zarządzania i systemu tech-nicznego. Kompleksowe zarządzanie jakością (TQM) jest obecnie skutecznym elementem konkurencji rynkowej. Przedstawiono sposób wspomagania przez system zarządzania procesu wdrażania systemu technicznego (statystycznej kon-troli procesu - SPC). Zaproponowano sześciostopniową procedurę wdrażania systemu SPC w małych firmach (np. zatrudniających ok. 70 pracowników). Wy-mieniono trudności, z jakimi mogą się zetknąć małe firmy przy wdrażaniu SPC.

201. Lewoc J.B., Sydor A.: Jak budować system Computer Integrated Manufac-turing? - Technologia. Informatyka, 1996, t. 32, nr 12, s. 13-15. Decyzję o wdrożeniu systemu CIM w przedsiębiorstwie poprzedza określenie funkcji celu i zbioru ograniczeń, którym to przedsiębiorstwo podlega. W opisa-nym przypadku przyjęto, że celem jest minimalizacja kosztów działalności zakładu (obejmująca wydatki przedprodukcyjne, produkcyjne i poprodukcyjne), a warunkiem jest odpowiednia jakość produkcji mierzona skuteczną sprzedażą. System CIM powinien ułatwić realizację i kontrolę spełnienia funkcji celu z uwzględnieniem ograniczeń jakościowych. Przedstawiono architekturę syste-mu CIM oraz omówiono dodatkowe podsystemy: zarządzanie i kontrola jakości (Q-Test) i ocena kosztów (KOSZTY).

42

202. Lisiecka K.: Uwarunkowania systemu zapewnienia jakości. Probl.Jakości, 1996, t. 28, nr 10, s. 2-7. Dokonano analizy przesłanek, które wpłynęły na podjęcie decyzji o wdrażaniu systemów zapewnienia jakości w polskich przedsiębiorstwach; ujawniono także bariery wprowadzania tych systemów. Scharakteryzowano uwarunkowania pro-cesu kształtowania jakości produktów, z uwzględnieniem warunków ekono-micznych, wymagań środowiska naturalnego, uwarunkowań polityczno-praw-nych, kulturowych i techniczno-technologicznych. Podkreślono znaczenie prac naukowo-badawczych i rozwojowych oraz komputeryzacji przedsiębiorstw dla zapewnienia jakości produktów.

203. Mikuła B., Potocki A.: Metodyka wdrażania grup autonomicznych. Probl.Jakości, 1996, t. 28, nr 12, s. 30-34. Koncepcja TQM przewiduje udział wszystkich pracowników przedsiębiorstwa w działaniach mających na celu osiągnięcie wysokiej jakości produkcji. Jednym ze sposobów sprzyjających angażowaniu się pracowników w proces efektyw-nego działania jest metoda grup autonomicznych. Podano genezę, przedstawiono założenia i zarys metodyki wdrażania grup autonomicznych w produkcji. Pro-cedurę tę można zastosować w innych rodzajach prac, np. w pracach biurowych.

204. Moczulski W.: Reprezentacja numeryczna elementów maszyn dla potrzeb kom-puterowego wspomagania konstruowania i eksploatacji. Zesz.Nauk.P.Śl., 1996, nr 1283, ser. Mechanika, z. 123, s. 113-120. Celem pracy była analiza możliwości reprezentacji numerycznej cech elemen-tów maszyn i relacji między nimi. Na potrzeby reprezentacji wybrano metodę zapisu za pomocą stwierdzeń zapisywanych jako trójki: obiekt, atrybut, wartość. Przedstawiono także zarys koncepcji zastosowania opracowanej metody nume-rycznej reprezentacji elementów maszyn do komputerowego wspomagania za-pewnienia jakości zgodnie z normami PN EN 2900, ISO 9000.

205. Park C.: Sistema statisticheskogo upravlenija processami i ee prakticheskoe primenenie v promyshlennosti. System statystycznego sterowania procesami i jego praktyczne zastosowanie w przemyśle. Nad.Kontr.Kach., 1996, nr 4, s. 56-61. Podano definicję statystycznego sterowania procesem (SPC), którego celem jest zapobieganie powstawaniu błędów. Wyjaśniono procedurę rozwiązywania zadań SPC i zamieszczono przykładową kartę procesu technologicznego. Przedsta-wiono zintegrowany komputerowy system sterowania procesem obejmujący m.in. planowanie jakości, nadzorowanie, analizę i ocenę jakości.

206. Peciakowski E.: Kilka spostrzeżeń o typowych niezgodnościach w systemach zarządzania jakością. Mechanik, 1996, t. 69, nr 1, s. 14-15. Analizy niezgodności z normą ISO 9001 systemów zarządzania jakością doko-nano na podstawie doświadczeń nabytych w trakcie ok. 50 audytów przeprowa-dzonych w Wlk. Brytanii i w Polsce. Oceniano odpowiedzialność kierownictwa za system jakości, treść Księgi Jakości, dokumentowanie w procedurach opinii uzyskiwanych w działach technicznych i od klientów, sterowanie projektowa-niem, nadzorowanie danych, kwalifikacje poddostawców, nadzór nad wyrobem dostarczanym przez klienta, oznaczanie produktu, sterowanie procesem pro-dukcji, nadzór nad zapisami jakości, audyt wewnętrzny i szkolenie.

43

207. Płaska S.: Ocena jakości procesów technologicznych. Post.Technol.Masz.i Urz., 1996, t. 20, nr 1, s. 91-99. Opisano metody oceny jakości procesów technologicznych za pomocą wskaź-ników zdolności pierwszej, drugiej i trzeciej generacji, określających stosunek wyniku rzeczywistej realizacji procesu wytwarzania do wartości założonej. Roz-patrzono metody oceny jakości procesów dla danych jednowymiarowych i wie-lowymiarowych. Zasygnalizowano tzw. funkcję strat, która stanowi punkt wyjścia do zrealizowania definicji jakości podawanej w strategii TQM.

208. Płaska S.: Zadania strategii zapewniania jakości, wykorzystującej działania zapobiegawcze w sferze operacyjnej wytwarzania. Mater. XIX Nauk.Szkoły Obr.Ścier., Łódź, 1996, s. 343-350. Podano podstawowe zadania statystycznego sterowania procesem technolog-gicznym (SSP), obejmujące: ocenę słabych miejsc w systemie wytwarzania, ocenę jakości (dokładności i przydatności maszyn, jakości procesów), korekcję procesów, diagnostykę i nadzorowanie, opanowanie technologii, optymalizację i koordynację procesów. Zwrócono uwagę na automatyzację SSP. Przedstawiono system nadzorowania MPT i jego komunikację z urządzeniami wykonawczymi.

209. Standards face continous improvement. Normy stawiają czoło stałemu rozwojowi. Mach.a.Prod.Eng., 1996, t. 154, nr 3923, s. 61-62. Ocena aktualnej sytuacji w zakresie wprowadzania w przedsiębiorstwach europejskich zasad zawartych w normach serii ISO 9000. Zaprezentowano poglądy na temat efektów wynikających ze stosowania tych norm i omówiono ogólne obszary ich stosowania. Zwrócono uwagę na zagadnienia zapewnienia jakości w przemyśle motoryzacyjnym oraz na rolę, jaką pełnią w USA normy serii QS 9000 (ogólniejsze od norm ISO 9000 i obejmujące zagadnienia dotyczące biznesplanów przedsiębiorstwa oraz strategii ciągłego rozwoju).

210. Struktura avtomatizirovannojj sistemy obespechenija kachestva v svete standartov DIN ISO 9000. Struktura zautomatyzowanego systemu zapewniania jakości w świetle norm DIN ISO 9000. Kontr.-Izm.Tekh.(EhI), 1996, nr 4, ref. 20, s. 2-8. Problemy budowy i eksploatacji zautomatyzowanych systemów zapewniania jakości zgodnych z wymaganiami zawartymi w normach DIN ISO serii 9000. Omówiono funkcje systemu zapewniania jakości realizowane komputerowo. Podano schemat formułowania zadań na bazie wymagań DIN ISO 9001 i 9004, schemat wyprowadzania funkcji zapewniania jakości, schemat ilustrujący dwie możliwości więzi funkcji ze zautomatyzowanymi systemami: więź na poziomie funkcji oraz więź na poziomie systemów. Koordynacja strategicznych funkcji.

211. Tosenovsky J., Smetana J., Matuszek J.: Koszty zapewnienia jakości. Prz.Mechan., 1996, t. 55, nr 19, s. 16-17. Metoda określania kosztów zapewnienia jakości opracowana przez G. Taguchi pozwala w prosty sposób określić częstotliwość kontroli wytwarzanych wyro-bów, okresy dokonywania korekt ustawień stanowisk pracy, terminów remon-tów i koniecznych zakupów nowych obrabiarek, wymiany narzędzi itp. Kontrola według opisanej metody może być przeprowadzana wyrywkowo lub w 100%. Przykład obliczania kosztów zapewnienia jakości, gdy parametr opisujący ja-kość procesu produkcji jest mierzalny, a kontrola jest wyrywkowa.

44

212. Tönshoff H.K., Henning K.R.: Qualitätstechniken problemgerecht auswählen. Wybierać techniki zapewniania jakości odpowiednio do specyfiki zadania. VDI-Z, 1996, t. 138, nr 4, s. 34, 36, 38-39. Opis wspomaganego komputerowo systemu, który w oparciu o metodę hiper-tekstów przedstawia użytkownikowi różne strategie poszukiwania informacji. System skierowuje do wymaganej techniki zapewniania jakości i przedstawia w formie struktur dokładne informacje odnośnie do jej stosowania.

213. Uniejewski J.: Procedury statystyczne w kontroli jakości. Arch.Technol.Masz.i Autom., 1996, nr 16, s. 213-217. Stosowanie procedur statystycznej kontroli jakości i procedur odbiorczych jest istotnym elementem poprawy stabilności jakości wytwarzania w świetle norm PN-EN 29000. Zaproponowano zmiany w opracowanych kartach kontrolnych, polegające na zwiększeniu liczby obliczanych parametrów kontrolnych procesu technologicznego.

214. Wawak T.: Koszty i korzyści wdrażania systemu jakości ISO 9000. Normalizacja, 1996, t. 64, nr 7, s. 4-11. Podział kosztów jakości wg Amerykańskiego Stowarzyszenia Sterowania Jakością (ASQC) na koszty działalności zapobiegawczej, koszty oceny jakości, straty wskutek braków wewnętrznych, straty wskutek braków zewnętrznych. Analizowano przyczyny braków oraz ich skutki na podstawie rachunku kosztów jakości. Przedstawiono przykładowo koszty jakości i korzyści z wprowadzenia norm ISO 9000 w Niemczech i USA. Omówiono korzyści wynikające z rachun-ku kosztów jakości. Podano klasyfikację społecznych kosztów jakości oraz tzw. controlling kosztów jakości w dziedzinie wdrażania zarządzania przez jakość (TQM) opartego na systemie norm ISO 9000.

215. Westkämper E., Gente A., Timmer J.H.: Null-Fehler in der Prozesskette Fertigungsplanung - NC-Bearbeitung. Całkowite wyeliminowanie błędów jakościowych w łańcuchu procesowym: planowanie produkcji-obróbka NC. WT-Prod.u.Manag., 1996, t. 86, nr 3, s. 115-118. Prewencyjny system zapewnienia jakości jest efektywnym sposobem elimino-wania wadliwych produktów. System zarządzania jakością wykorzystuje sys-temy informacyjne oparte na sprawdzonych danych o procesach i produktach. Powiązanie informacyjne ułatwia koordynację planowania i produkcji. System informacji o technologii FETIS gromadzi w bazie danych informacje o zreali-zowanych procesach obróbki, udostępnia bibliotekę z danymi o chropowatości, tolerancjach kształtu i położenia oraz wyniki doboru środków produkcji.

216. Westkämper E., Lange D., Hoffmeister H.-W.: Prozessnahe Qualitätsprüfung beim Profilschleifen von Triebwerksbauteilen. Methoden und Verfahren zur prozessnahen und prozessintegrierten Qualitätsprüfung beim Profilschleifen. Kontrola jakości w ramach procesu szlifowania profilowego części silników. Metody i sposoby bliskiej procesowi i zintegrowanej z procesem kontroli jakości szlifowania profilowego. WT-Prod.u.Manag., 1996, t. 86, nr 5, s. 267-270. Kontrola jakości w procesie szlifowania kształtowego (tzw. "bliska procesowi") obejmuje pomiary w przestrzeni roboczej obrabiarki: pomiary odchyłek wymia-rowo-kształtowych, zużycia ściernicy, wykrywanie mikropęknięć. Do rejestracji wyników służą czujniki różnego typu. Zastosowanie modelowania i symulacji.

45

217. Łuczak J.: Dlaczego zarządzanie jakością dotyczy tylko pierwszej zmiany? Probl.Jakości, 1996, t. 27, nr 1, s. 17-19. Realizacja założeń kompleksowego zarządzania jakością (TQM) jest trudnym zadaniem, wymagającym uczestnictwa całej załogi. Efektywny całodobowy system zarządzania musi opierać się na pełnej komunikacji między wykonaw-cami oraz szkoleniach, pozwalających na pełne zaangażowanie całej załogi. Omówiono czynniki powodujące spowolnienie tempa prac nad projektami związanymi z zarządzaniem jakością w warunkach wielozmianowej organizacji pracy. Obserwacje dotyczą przedsiębiorstw amerykańskich, jednak uwagi te w dużej mierze przystają również do polskich warunków.

218. Arendarski J.: Ryzyko oceny jakości wyrobów i procesów wytwarzania na podstawie badań statystycznych. Zesz.Nauk.P.Śk., ser. Mechanika, 1997, nr 63, t. II, s. 371-380. Zgodnie z wymaganiami norm ISO 9000 producent zobligowany jest do pro-wadzenia kontroli dostaw, procesów technologicznych i gotowych wyrobów. Ponieważ struktura próbki pobranej do badań statystycznych różni się od struktury badanej populacji, dokonana ocena może być niesłusznie negatywna (błąd I rodzaju) lub niesłusznie pozytywna (błąd II rodzaju). Rozpatrzono ryzyko popełnienia błędów I i II rodzaju w kontroli jakości wyrobów i stero-waniu jakością procesów technologicznych. Analizy dokonano na przykładach kontroli odbiorczej alternatywnej i kontroli bieżącej realizowanej na podstawie oceny liczbowej cech.

219. Aver'janov O.I., Taratynov O.V., Gruzdov V.V.: Sistema obespechenija ka-chestva produkcii mashinostroenija. System zapewnienia jakości produkcji w przemyśle maszynowym. STIN, 1997, nr 8, s. 3-6. Ogólnie scharakteryzowano pojęcie jakości. Zaproponowano uogólniony wskaź-nik jakości dla obrabiarki CNC oraz omówiono najczęściej spotykane wskaźniki jakości: dokładność obróbki, wydajność, niezawodność, stopień unifikacji, masa obrabiarki, jej cena, poziom automatyzacji, czas wymagany na obsługę tech-niczną, ergonomiczność. Przedstawiono systemowe podejście do problemu zapewnienia jakości w przemyśle maszynowym, uwzględniające całokształt prac związanych z projektowaniem, kontrolą i sterowaniem jakością. Omówiono warunki wdrażania i funkcjonowania systemu zapewnienia jakości w przemyśle maszynowym.

220. Baker G., Berg E.: Vendor partnership developes common system. Partnerstwo w opracowaniu systemu statystycznej kontroli procesu. Metalwork.Prod., 1997, t. 141, nr 12, s. Q9. Statystyczna kontrola procesu produkcyjnego (SPC) ma na celu uzyskanie oraz utrzymanie na wysokim poziomie jakości wytwarzania wyrobów. Podano przykład efektywnego zastosowania systemu SPC w koncernie General Motors. System Visual SPC powstał w wyniku współpracy producenta (firma Gage Talker CimWork) i użytkownika (koncern GM). System wdrożono we wszystkich wydziałach koncernu, co pozwoliło na redukcję kosztów związanych z zakupem sprzętu, szkoleniem, obsługą i uaktualnianiem systemu. Takie po-dejście umożliwia łatwą komunikację między wydziałami koncernu wytwa-rzającymi różne elementy i podzespoły samochodów.

46

221. Chajda J.: Metrologiczne uwarunkowania wdrażania systemów jakości. Zesz.Nauk.P.Śk., ser. Mechanika, 1997, nr 63, t. II, s. 329-335. Poddano analizie wpływ czynności metrologicznych na poszczególne elementy systemów jakości zgodnych z ISO 9000, począwszy od metrologicznych analiz metod pomiarowych, przez analizę błędów, dobór przyrządów pomiarowych, ich kalibrację i legalizację, aż do tworzenia baz danych i obsługi informatycznej systemów jakości.

222. Czyrek E.: Praca twórcza w procesie kształtowania jakości wyrobów i usług. Inż.Maszyn, 1997, t. 1, nr 2, s. 49-59. Rozważania nad istotą pracy twórczej w przedsiębiorstwie i jej znaczeniem dla gospodarki. Omówiono miejsce pracy twórczej w procesie tworzenia jakości oraz opisano możliwości wpływania na jej przebieg i wyniki. Wymieniono rodzaje zespołów twórczych, podano zadania tych zespołów oraz sposoby doboru specjalistów do poszczególnych zespołów. Omówiono zasady samo-motywacji do pracy twórczej, przeanalizowano tzw. motywatory pracy twórczej w praktyce gospodarczej.

223. Dobrowolska A.: System zapewnienia jakości a system logistyczny przedsiębiorstwa. Inż.Maszyn, 1997, t. 1, nr 2, s. 77-86. Celem logistyki jest zapewnienie "dostępności" produktu, tj. zapewnienie właś-ciwego produktu na właściwym miejscu, we właściwym czasie i po najniższym koszcie. Działalność logistyczna odgrywa znaczącą rolę w zapewnieniu jakości wyrobu. Przedstawiono zadania komórek logistycznych w przedsiębiorstwie na tle działań mających na celu zapewnienie jakości. Zamieszczono schemat i omówiono kolejne etapy formalnego logistycznego procesu jakości.

224. Dzidowski E.S., Cisek W.: Miejsce i rola inżynierii niezawodności procesów produkcyjnych w strategii zarządzania przez jakość. Pr.Nauk.Inst.Technol.Masz.P.Wroc., 1997, nr 67, ser. Konferencje, z. 29, t. 2, s. 55-58. Zdefiniowano pojęcia jakości i niezawodności. Omówiono zasadnicze formy struktury zarządzania przedsiębiorstwami: organizację opartą na zapewnianiu jakości (wg norm europejskich) i opartą na projektowaniu i rozwoju (stosowaną zwłaszcza w USA). Problemy niezawodności podejmowane są na dwa sposoby: matematyczno-statystyczne podejście umożliwia badanie stanu niezawodności w funkcji czasu, podejście fizyczne - badanie w funkcji stanu fizycznego.

225. Dziuba R. i in.: Kierunki rozwoju zarządzania jakością. Pr.Nauk.Inst.Technol.Masz. P.Wroc., 1997, nr 67, ser. Konferencje, z. 29, t.1, s. 359-384. Kierunki rozwoju systemów zapewnienia jakości na tle wymagań rynkowych. Omówiono ewolucję norm ISO serii 9000 i scharakteryzowano normę QS 900. Zaprezentowano system certyfikacji wyrobów w aspekcie nowych dyrektyw Unii Europejskiej. Omówiono filozofię zarządzania przez jakość (TQM) i wa-runki jej wdrażania. Usystematyzowano metody i techniki doskonalenia jakości, podano możliwości komputerowego wspomagania systemów zapewnienia ja-kości. Omówiono integrację komputerowego wspomagania zarządzania jakością CAQ z istniejącym wewnątrz organizacji systemem informatycznym CIM, CAD/CAM/CAP i PPC. Ekonomiczne aspekty zapewniania jakości.

47

226. Greber T.: Metody statystyczne w zarządzaniu jakością a normy PN-ISO serii 9000. Normalizacja, 1997, t. 65, nr 11, s. 14-16, 27. Normy PN-ISO serii 9000 uznano za czynnik mobilizujący do wdrażania metod statystycznych. Omówiono wymagania normy PN-ISO 9001 odnośnie do metod statystycznych. Przedstawiono zakres stosowania metod statystycznych w zarzą-dzaniu jakością zgodnie z normami PN-ISO 9000. Za bardzo istotne w aspekcie metod statystycznych uznano poszczególne arkusze normy PN-ISO 9004.

227. Greber T.: Statystyczne sterowanie procesem a Polskie Normy. Inż.Maszyn, 1997, t. 1, nr 2, s. 87-94. Z punktu widzenia zastosowania metod statystycznego sterowania procesami (SPC) procesy produkcyjne dzieli się na procesy ciągłe (głównie w przemyśle chemicznym) i procesy dyskretne (głównie w przemyśle maszynowym). Omó-wiono dwie grupy kart kontrolnych (dla wartości liczbowych i dla atrybutów) do sterowania procesami dyskretnymi. Podjęto próbę modelowego przedstawienia norm dotyczących SPC, grupując je w zależności od konkretnego zastosowania.

228. Hamrol A., Kalka R.: Pakiet oprogramowania do wspomagania SPC z możli-wością wyznaczania globalnych stanów jakości. Zesz.Nauk.P.Śk., ser. Mechanika, 1997, nr 63, t. II, s. 381-388. Karty kontrolne Shewharta stosowane w SPC są jednym z podstawowych źródeł informacji o poziomie jakości produkcji. Prowadzenie tych kart pozwala nadzo-rować proces wytwarzania, sterować jego przebiegiem, wyznaczać okresowe wskaźniki jakości itp. w odniesieniu do danego parametru (średnica, twardość, chropowatość), określonego elementu (wałek, tuleja), na poziomie operacji tech-nologicznej. Opracowano program komputerowego wspomagania SPC w zakre-sie zbierania, przetwarzania i wizualizacji danych. Program można stosować na poziomie operacyjnego sterowania jakością, a także na poziomie taktycznym i strategicznym.

229. Hamrol A., Starzyńska B.: Decision support in quality system. Podejmowanie decyzji w systemie zapewniania jakości. Proc.3rd Int.Sc.Coll.CAE Techniques, Rzeszów, 1997, s. 52-58. Wymieniono czynniki wpływające na podejmowanie decyzji w ramach sterowa-nia jakością w różnych etapach wytwarzania produktu. Podkreślono konieczność uwzględniania wymagań systemu zapewnienia jakości w modelowaniu przepły-wu informacji. Omówiono metodologię ARIS (Architektura Zintegrowanych Systemów Informacji) wspomaganą przez program ARIS Toolset, opracowaną na potrzeby modelowania procesu.

230. Hanselmann M., Selm R.: Wie Unternehmen ihre Qualitätsfähigkeit verbessern können. TQM beginnt in den Köpfen der Manager. Możliwość poprawy zdol-ności jakościowej przedsiębiorstw. TQM zaczyna się w głowie menadżera. Tech.Rdsch., 1997, t. 88, nr 1/2, s. 26-29. Czynniki decydujące o zdolności przedsiębiorstwa do uzyskania wysokiej ja-kości to: rynek i wymagania odbiorców, świadomość popełniania błędów przez pracowników, kwalifikacje pracowników, elastyczność przedsiębiorstwa, iden-tyfikowanie się pracowników z celami zakładu, wymiana informacji, sposób realizacji zadań oraz środki techniczne pozostające w dyspozycji zakładu. Zasady współdziałania zarządu z załogą w celu realizacji TQM.

48

231. Herrmann J., Konert T.: CAQ im Gesamtmanagementsystem. Möglichkeiten und Grenzen. CAQ w ogólnym systemie zarządzania. Możliwości i ogra-niczenia. ZWF, 1997, t. 92, nr 3, s. 128-130. Wspomagany komputerowo system zapewnienia jakości (CAQ) należy do pod-stawowych narzędzi systemu TQM. CAQ może prezentować propozycje róż-nych wariantów modelowych rozwiązań. Granicą możliwości CAQ jest obszar zadań twórczych i strategicznych. Zaletą systemu CAQ, zintegrowanego z syste-mem zarządzania przez jakość, jest możliwość komunikowania się w ramach przedsiębiorstwa i wynikająca z tego dostępność danych dotyczących jakości dla każdego pracownika.

232. Honczarenko J., Iglantowicz T., Jardzioch A.: Quality control organization planning in robotized manufacturing systems. Planowanie organizacji stero-wania jakością w zrobotyzowanych systemach wytwarzania. Pr.Nauk.Inst.Technol.Masz.P.Wroc., 1997, nr 68, ser. Konferencje, z. 30, s. 83-90. Przedstawiono symulację różnych form organizacji produkcji obejmującej pro-cedury sterowania jakością przedmiotów w zrobotyzowanych systemach wytwa-rzania. Jako narzędzie informatyczne stosowano obiektowo zorientowany pro-gram SimCAD. Celem symulacji było zbadanie wpływu sterowania jakością na wydajność produkcji dla określonych form jej organizacji. Podstawą klasyfikacji kontroli jakości była analiza procesów występujących w produkcji. Za kryterium oceny przyjęto wydajność systemu i współczynnik wykorzystania maszyn.

233. Iglantowicz T.: Zagadnienia zarządzania i zapewnienia jakości w procesach specjalnych. Zesz.Nauk.P.Śk., ser. Mechanika, 1997, nr 63, t. II, s. 337-342. Według norm PN/ISO 9000 procesy specjalne to procesy, których wyniki (jakość) nie mogą być w pełni sprawdzone przez kontrolę i badania wyrobu. Wady powstałe w toku wytwarzania ujawniają się dopiero podczas użytkowania wyrobu. Sterowanie procesami specjalnymi w istotny sposób wpływa na jakość wyrobu. Prawidłowa realizacja procesów specjalnych wymaga ujawnienia funkcji wiążących ważne cechy wyrobu z parametrami i stabilnością procesu wytwarzania. Zamieszczono algorytm sterowania produkcją w procesach specjalnych. Podkreślono rolę laboratoriów kontrolno-badawczych w sterowaniu jakością w procesie wytwarzania.

234. Jennings A.D., Drake P.R.: Machine tool condition monitoring using statistical quality control charts. Monitorowanie stanu obrabiarki za pomocą kart sta-tystycznej kontroli jakości. Int.J.of Mach.Tools a.Manuf., 1997, t. 37, nr 9, s. 1243-1249. Przedstawiono wykorzystanie kart statystycznej kontroli jakości do monitoro-wania parametrów eksploatacyjnych obrabiarki. Podano metodę normalizacji pomiaru opartą na karcie normowania, która określa relacje między parametrami eksploatacyjnymi. Różnica między mierzoną wartością parametru i podaną w karcie wykorzystywana jest do obliczeń wartości resztkowej. Przy użyciu reguł statystycznej kontroli jakości wartość resztkowa nanoszona jest na kartę kontroli umożliwiającą nadzorowanie stanu obrabiarki.

49

235. Kazimierski G.: Dokumentowanie systemu jakości. Pomiary Autom.Robot., 1997, t. 1, nr 3, s. 9-11. Dokumenty tworzone w ramach systemu jakości podzielono na cztery poziomy odpowiadające poziomom w strukturze organizacyjnej przedsiębiorstwa: Księga Jakości, procedury i plany jakości, instrukcje oraz zapisy (formularze, raporty, rysunki, specyfikacje, sprawozdania). Omówiono zasady tworzenia dokumentów systemu zapewnienia jakości, zgodnie z normami ISO 9000. Przeanalizowano najczęściej występujące niezgodności tych dokumentów z wymaganiami norm. PN-ISO 9001 wymaga opracowania udokumentowanej procedury dotyczącej nadzoru nad dokumentacją. Do tego celu coraz częściej stosuje się programy komputerowe, np. QualDoc australijskiej firmy HCI.

236. Kazimierski G.: Komputerowo wspomagane wdrażanie systemów zapewnienia jakości, zgodnych z wymaganiami norm serii ISO 9000, w małych i średnich przedsiębiorstwach. Pomiary Autom.Robot., 1997, t. 1, nr 5/6, s. 36-39. W metodzie grupowego wprowadzania systemu zapewnienia jakości zgodnie z ISO 9000 przewidziano 4 fazy wdrażania systemu: zdefiniowanie i zaplano-wanie przedsięwzięcia, analiza szczegółowa, opracowanie i udokumentowanie systemu zapewnienia jakości, wprowadzenie i weryfikacja systemu. Stosowanie metody wspomagane jest programem komputerowym CATISO, ułatwiającym analizę aktualnego systemu zarządzania przedsiębiorstwem, zapoznanie się z wymaganiami norm i ich interpretacją oraz wspomagającym opracowanie, wprowadzenie i nadzór nad dokumentacją systemu.

237. Krodkiewicz-Skoczylas E.: Akredytacja laboratoriów pomiarowych i badaw-czych w Polsce. Zesz.Nauk.P.Śk., ser. Mechanika, 1997, nr 63, t. II, s. 321-327. Ogólnoświatowy system normalizacji obejmuje m.in. wymagania stawiane labo-ratoriom badawczym i pomiarowym ubiegającym się o uznanie za kompetentne do przeprowadzania badań i/lub wzorcowań, łącznie z pobieraniem próbek. Do formalnego uznania tych kompetencji upoważnione są niezależne jednostki akredytujące. Podano kryteria akredytacji. Szczególne znaczenie mają wyma-gania względem systemu jakości. Omówiono system akredytacji laboratoriów w Polsce, przepisy regulujące warunki i tryb akredytacji laboratoriów, postępo-wanie przy ubieganiu się o akredytację.

238. Nowosielski S.: Zarządzanie współczesnym przedsiębiorstwem przemysłowym. Inż.Maszyn, 1997, t. 2, nr 2/3, s. 19-31. Przedstawiono strukturę systemu zarządzania przedsiębiorstwem przemysłowym oraz omówiono podstawowe koncepcje zarządzania przedsiębiorstwem w nowo-czesnej gospodarce: zarządzanie strategiczne, zarządzanie operacyjne, zarządza-nie według koncepcji lean production (wytwarzania odchudzone, oszczędne) oraz reengineering, tj. radykalne przeprojektowanie procesów wytwarzania. W oszczędnym zarządzaniu stosuje się następujące podejścia: zarządzanie zasobami ludzkimi, logistyka produkcji na czas (just-in-time), zarządzanie przez jakość (TQM), kontroling (ciągłe sterowanie tworzeniem wartości) oraz marketing. Szerzej omówiono kontroling w zarządzaniu przedsiębiorstwem.

50

239. Oakham M.: Keeping production on the road. Utrzymywanie wysokiej wydajności produkcji. Metalwork.Prod., 1997, t. 141, nr 6, s. 59, 62. Przykład efektywnego zastosowania laserowego układu pomiarowego i tzw. pręta pomiarowego z przegubowymi końcówkami do kontroli stanu i ustawienia obrabiarek skrawających w zakładach firmy, w której wdrożono systemy zapewniające osiąganie wysokiej jakości produkcji: system statystycznej kontroli procesu (SPC), system pełnej obsługi produkcji (TPM) system zapewnienia niezawodności przebiegu produkcji (RCM).

240. Płaska S.: Zasady monitorowania procesów technologicznych za pomocą kart kontrolnych dla danych ilościowych. Zesz.Nauk.P.Śk., ser. Mechanika, 1997, nr 63, t. II, s. 361-370. Procesy technologiczne zakłócane sporadycznie i kompensowane przez wiel-kości sterujące, mogą być monitorowane i diagnozowane za pomocą tzw. Jedno-wymiarowych kart kontrolnych dla zmiennych. Przedstawiono założenia dla konwencjonalnych kart kontrolnych Shewharta. Omówiono metody monito-rowania procesów i zasady doboru kart kontrolnych.

241. Siemieniako F., Dzierżek K.: Cyfrowe systemy odczytu położenia typu Kt-xxx w zastosowaniu do oprzyrządowania obróbki skrawaniem. Mater.II Konf. N-T "Syst.Oprzyrz.w Bud.Masz." SOP '97, Kraków-Białystok, 1997, s. 233-238. Wyposażenie obrabiarki w cyfrowy system odczytu położenia umożliwia śledze-nie położenia narzędzia (stołu) oraz jego pozycjonowanie. Podano podstawowe cechy cyfrowych systemów odczytu położenia serii Kt-xxx. Wymieniono korzyści wynikające ze stosowania cyfrowych systemów odczytu położenia dla zapewnienia jakości zgodnie z ISO 9000.

242. Skrzypek E.: Uwarunkowania zarządzania procesami w przedsiębiorstwie. Probl.Jakości, 1997, nr 9, s. 13-19. Wśród sposobów zapewnienia sobie miejsca na rynku przez przedsiębiorstwa wymienia się skuteczne zarządzanie oraz zwiększenie efektywności poprzez prawidłowe realizowanie procesów odnoszących się do klienta (marketing, sprzedaż, projektowanie nowych wyrobów) oraz procesów administracyjnych (planowanie, prace nad budżetem). Omówiono funkcje zarządzania procesami w ramach strategii zarządzania jakością. Kompleksowe zarządzanie jakością (TQM) należy traktować jako proces, w którym poszczególne etapy zmian sposobu podejścia do problemów jakościowych są ściśle skorelowane z możliwymi do osiągnięcia efektami finansowymi i organizacyjnymi.

243. SPC - quality control made easy. SPC - łatwa do wykonania kontrola jakości. Mach.a.Prod.Eng., 1997, t. 155, nr 3936, s. 24-25, 27-28. Kontrola statystyczna procesu (SPC) umożliwia ocenę stopnia prawidłowości przebiegu procesu wytwarzania na podstawie analizy statystycznej danych pomiarowych parametru charakterystycznego dla tego procesu. Koncepcja SPC oparta jest na pojęciach odchylenia standardowego, krzywej rozkładu normal-nego, pola tolerancji mierzonego parametru i wartości średniej tego parametru. Idealny, akceptowalny, bądź zły z punktu widzenia jakości przebieg procesu zależy od położenia krzywej rozkładu normalnego wartości mierzonego para-metru w jego polu tolerancji. Wprowadzono tzw. wskaźnik zdolności Cp.

51

244. Zymonik J., Zymonik Z.: Systemowe podejście do jakości. Inż.Maszyn, 1997, t. 1, nr 2, s. 7-18. Gospodarkę rynkową determinują trzy podstawowe wyznaczniki konkurencyj-ności: cena, termin i jakość. Czynnikiem dominującym staje się jakość. Podano rys historyczny rozwoju systemów jakości. Scharakteryzowano normy ISO serii 9000, omówiono ich ewolucję oraz wyodrębniono normy ISO mające swój aktualny odpowiednik w Polskich Normach. Scharakteryzowano amerykańską normę QS 9000 i omówiono prognozy jej rozwoju. Przedstawiono kierunki rozwoju systemów jakości na tle wymagań rynkowych. Zwrócono uwagę na znaczenie samooceny i benchmarkingu, jako instrumentu doskonalenia jakości.

245. Białuski A.: Prelude Inspection. CADCAM Forum, 1998, nr 5, s. 47-51. Zaprezentowano wybrane możliwości użytkowe programu Prelude Inspection firmy Matra Datavision, przeznaczonego do komputerowego wspomagania pomiarów części na współrzędnościowych maszynach pomiarowych, zgodnie z normami ISO 9000. Program można połączyć z systemem CAD, w którym tworzone są m.in. modele nominalne elementów o skomplikowanych nie-płaskich powierzchniach. Kontrola jakości elementu polega na opisaniu jego geometrii oraz zdefiniowaniu sekwencji pomiarów i obliczeń elementów rzeczywistych i ich odchyleń od tzw. nominałów. Scharakteryzowano sposób przyjmowania układów odniesienia i pozycjonowania w tych układach kontro-lowanego elementu. Omówiono komunikację programu z WMP i możliwości tworzenia raportów pomiarowych.

246. Brinksmeier E. i in.: Prozessintegrierte Qualitätsprüfung beim Schleifen. Methoden zur Bewertung von Schleifprozessen. Zintegrowana z procesem kontrola jakości przy szlifowaniu. Metody oceny procesów szlifowania. VDI-Z, 1998, t. 140, nr 3/4, s. 60-63. Metody zintegrowanej z procesem kontroli jakości podczas obróbki wykań-czającej szlifowaniem. Ocena jakości szlifowania obejmuje ocenę geometrii elementu konstrukcyjnego, ocenę procesu i własności warstwy wierzchniej, przeprowadzane trójpłaszczyznowo, tj. wewnątrzprocesowo, w bezpośrednim sąsiedztwie procesu oraz z wykorzystaniem modeli na bazie sieci neuronowych lub zbiorów rozmytych. Przedstawiono układ do diagnozowania procesu szlifowania wałków.

247. Chajda J.: Metrologiczne uwarunkowania wdrażania systemów jakości. Pomiary Autom.Kontr., 1998, nr 1, s. 13-15. Przeprowadzono analizę wpływu czynności metrologicznych na poszczególne elementy systemów zapewnienia jakości według ISO 9000, począwszy od analiz metrologicznych metod pomiarowych, przez analizę błędów, dobór przyrządów pomiarowych, kalibrację przyrządów pomiarowych, aż do czynności zwią-zanych z zakładaniem bazy danych i obsługą informatyczną systemów jakości. Opracowano konspekt podstaw metrologii na potrzeby systemów jakości, w którym uwzględniono definicję pomiaru, pojęcie błędu i niepewności pomiaru, dobór metod pomiarowych oraz ustalenie hierarchii wzorców i ich spójności. Podkreślono znaczenie aspektów metrologicznych we wdrażaniu systemów zapewnienia jakości.

52

248. Conrady H.G.: Von der Werkzeugbruch- Erkennung zur Qualitätssicherung. Fenster zum Prozess. Od rozpoznania złamania narzędzia do systemu zapew-nienia jakości. Okno na proces. Schweiz.Maschinenmarkt, 1998, nr 43, s. 46-47. Systemy ciągłego nadzorowania narzędzi to systemy rejestrujące parametry obróbki przez cały czas trwania procesu, zdolne do szybkiego reagowania, np. zatrzymania procesu w razie wystąpienia zakłóceń. Systemy takie mogą stano-wić ogniwo systemu zapewnienia jakości, a także - dzięki wizualizacji danych pomiarowych - umożliwiać bezpośredni wgląd w przebieg procesu. System ciągłego nadzorowania narzędzi MTC w wersji podstawowej rozpoznaje trzy stany awaryjne: zużycie narzędzia, złamanie narzędzia oraz brak narzędzia. Uzyskane dane można wykorzystać do optymalizacji procesu.

249. Danielak J., Tota J., Wilk W.: System zapewnienia jakości w laboratorium badań narzędzi ściernych. Mater. XXI Nauk.Szkoły Obr.Ścier., Warszawa-Miedzeszyn, 1998, s. 31-34. Omówiono system zapewnienia jakości w zakresie narzędzi ściernych spojo-nych, opracowany w oparciu o normę PN EN 45001 i Przewodnik ISO/IEC 25. Realizację systemu zapewnia przeszkolony personel, dysponujący odpowied-nimi procedurami ogólnymi i badawczymi, instrukcjami pomiarowymi oraz wyposażeniem pomiarowym i badawczym. System omówiono na przykładzie ściernic ze spoiwem żywicznym wzmocnionym, przeznaczonych do pracy ręcz-nej, (ściernic do przecinania płaskich i z obniżonym środkiem). Przedstawiono funkcjonowanie Sekcji Badań Narzędzi Ściernych Laboratorium Instytutu Ob.-róbki Skrawaniem w Krakowie.

250. Haferkamp H. i in.: Prozessintegrierte Qualitätsprüfung beim Plasma- und Laserstrahlschneiden. Zintegrowana z procesem kontrola jakości w procesie cięcia wiązką laserową i strumieniem plazmy. VDI-Z, 1998, t. 140, nr 6, s. 76-80. Przebieg i rezultaty procesu cięcia laserowego i plazmowego kontrolowane są głównie wizualnie. Opracowano model cięcia plazmowego, który uwzględnia zależności między jakością cięcia a parametrami procesu. Układ czujników optycznych przekazuje informacje o emitowanych objawach procesu do układu analitycznego, który sygnalizuje występowanie ewentualnych błędów i pozwala na prawidłowe sterowanie procesem. Stwierdzono, że w procesie cięcia plazmowego największy wpływ na jakość cięcia ma stan (zużycie) dyszy. Podano schemat obwodów regulacji jakości.

251. Hamrol A.: Informatyzacja systemu zarządzania jakością w przedsiębiorstwie produkcyjnym. Inż.Maszyn, 1998, t. 3, nr 1, s. 23-38. Wspomaganie komputerowe systemów zarządzania jakością (SZJ) realizowane jest zazwyczaj w ramach istniejącego w przedsiębiorstwie systemu informa-tycznego. Podano przesłanki uzasadniające konieczność informatyzacji SZJ. Omówiono elementy systemu informatycznego przedsiębiorstwa i przykładowe połączenia sieciowe działu jakości z innymi działami. Podkreślono znaczenie pomiarów oraz pozyskiwania i wprowadzania do systemu informatycznego danych z szeroko pojętej kontroli jakości. Scharakteryzowano obwody stero-wania jakością w przedsiębiorstwie i na tym tle omówiono przepływ danych i informacji. Zwrócono uwagę na rolę oprogramowania dla SPC.

53

252. Lisiecka K.: Zasada doskonalenia jakości w programach wdrażania TQM. Probl.Jakości, 1998, t. 30, nr 3, s. 6-8. Doświadczenia wielu dużych firm wykazują, że nie ma sprzeczności między systemem zbudowanym według wymogów norm ISO serii 9000, a programem TQM. Normy ISO mogą stanowić dla firmy punkt wyjścia na drodze do TQM. Przedstawiono założenia TQM, omówiono warstwy TQM (kultura firmy, zasady, strategie, narzędzia i techniki realizacji). Porównano charakterystyki zasad strategii TQM z charakterystykami zasad systemu według ISO 9000. Bliżej rozpatrzono zasadę doskonalenia i ciągłego ulepszania produktów i procesów w fazie planowania jakości produktów. Przedstawiono kolejne etapy procesu planowania jakości ze wskazaniem podejmowanych działań zapo-biegawczych oraz stosowanych technik.

253. Młokosiewicz J.R., Tomkiewicz K.: Elementy współczesnych systemów diagno-zowania. Prz.Mechan., 1998, t. 57, nr 17/18, s. 25-33. Ważnymi elementami komputerowych systemów wspomagających są systemy diagnozujące procesy przemysłowe i obiekty techniczne. Podano definicję i omówiono cechy obiektu technicznego. Zbiór funkcji oferowanych użytkow-nikowi przez obiekt nazwano wytworem - podano cechy i właściwości wytwo-rów. Omówiono fazy istnienia (życia) obiektu technicznego. Ogólnym celem diagnostyki technicznej jest utrzymanie wymaganego poziomu gotowości i sku-teczności działania oraz wymaganej trwałości danego obiektu technicznego. Omówiono formy diagnozowania. Oceniono możliwość komputerowego wspo-magania zapewnienia wymaganej skuteczności i jakości obiektu technicznego.

254. Pfeifer T., Scharsich P.: Optische 3D-Formerfassung für die Qualitätssicherung. Optyczna metoda pomiaru kształtu w przestrzeni (3D) na potrzeby zapewnienia jakości. VDI-Z, 1998, t. 140, nr 7/8, s. 46-48. Przedstawiono budowę, działanie, sposób kalibrowania i nadzorowanie optycz-nego układu pomiarowego "TopoCam" do pomiaru topologii obiektu w oparciu o obrazy rejestrowane przez kilka kamer CCD. Na powierzchnię przedmiotu - nawet znacznej wielkości - rzutowana jest projektorem siatka referencyjna. Za-rejestrowane obrazy poszczególnych segmentów podlegają analizie kompute-rowej. Pomiar kształtu przedmiotu w przestrzeni stanowi niezbędny etap geometrycznej kontroli jakości. Zaletą prezentowanego układu pomiarowego jest wysoka dokładność oraz możliwość pomiaru obiektów w ruchu.

255. Brjukhanov V.N., Kosov M.G.: Predposylki k sozdaniju virtual'nojj tekhnologii. Założenia do opracowania technologii wirtualnej. STIN, 1999, nr 6, s. 16-20. Celem tzw. wirtualnej technologii jest uzyskanie dynamicznego, wirtualnego obrazu środowiska technologicznego, obejmującego zespół środków technicz-nych i programowych, a także zasób informacji niezbędnych dla zapewnienia wymaganej jakości procesu technologicznego dzięki optymalnemu sterowaniu stanem środowiska. Oceniono możliwości automatyzacji sterowania dokład-nością procesu technologicznego. Omówiono cechy technologii wirtualnej i wymagania odnośnie do praktycznej realizacji tej koncepcji. Dzięki zastoso-waniu technologii wirtualnej można zagwarantować wymaganą jakość wyrobu w stadium jego projektowania.

54

256. Hoffmeister H.-W., Illenseer S.: Prozessintegrierte Qualitätsprüfung bei komplexen Schleifaufgaben. Kontrola jakości zintegrowana z procesem przy realizacji skomplikowanych zadań szlifierskich. Maschinenmarkt, 1999, t. 105, nr 23, s. 40-44. Omówiono przykłady nadzorowania stanu procesu szlifowania bezdotykowymi miniaturowymi czujnikami radarowymi i specjalnymi czujnikami stykowymi do kontroli położenia ściernicy. Opisano strukturę obwodów regulacji jakości. Do pomiarów i regulacji wewnątrzprocesowej włączono obwód regulacji zużycia ściernicy i stycznej siły szlifowania. Omówiono sposób nadzorowania on-line zużycia profilu tarczy podczas szlifowania oraz pomiar pozycjonowania tarczy szlifierskiej przed przystąpieniem do szlifowania wykańczającego.

257. Jaworski W.: Komputerowo wspomagane nadzorowanie aparatury do pomia-rów, kontroli i badań. Probl.Jakości, 1999, t. 31, nr 3, s. 22-23. Wytyczne norm PN-ISO 9001, PN-EN 45001 i ISO 10012 nakładają na dostawców obowiązek stałego nadzoru nad prawidłowym zarządzaniem przy-rządami do pomiarów, kontroli i badań, określenia ich statusu, właściwego oznakowania i identyfikacji, prowadzenia i utrzymywania udokumentowanych procedur kontroli oraz weryfikacji zgodności wzorcowania, użytkowania i pro-wadzenia zapisów zgodnie z wymaganiami systemu zapewnienia jakości. Oceniono znaczenie komputerowego wspomagania procesów zarządzania przy-rządami pomiarowymi. Podano wymagania stawiane systemom komputerowym, przedstawiono sposoby dokonywania wyboru odpowiedniego oprogramowania.

258. Kajzer S.: ISO - moda czy metoda? Budowa i wdrażanie systemu sterowania jakością wg PN ISO 9000. Pr.Nauk.Katedry Bud.Masz.P.Śl., 1999, nr 2, s. 181-208. Nowa koncepcja jakości polega na zastąpieniu zasady kontroli jakości wyrobu na końcu cyklu produkcyjnego u dostawcy przez kontrolę zdolności dostawcy do spełnienia określonych potrzeb klienta przed rozpoczęciem realizacji przedsięwzięcia oraz na sterowaniu jakością w całym cyklu realizacji przed-sięwzięcia (decyzje, procesy, wyroby). Omówiono podstawowe pojęcia oraz zasady budowy i wdrażania systemów sterowania jakością wg PN ISO 9000. Scharakteryzowano systemy zorientowane na jakość: koła jakości, koszt jakości, wytwarzanie bez braków, jakość globalna (TQM). Przedstawiono strukturę systemu zarządzania jakością.

259. Lewandowski J.: Miejsce ergonomii i bezpieczeństwa pracy w zarządzaniu jakością. Probl.Jakości, 1999, t. 31, nr 7, s. 27-30. Zagadnienia jakości w ujęciu kompleksowym obejmują także czynniki związane z ergonomicznym kształtowaniem stanowisk pracy, bezpieczeństwa pracy i procesów oraz ochroną środowiska. W systemach zarządzania jakością bierze się pod uwagę ergonomiczność wyrobu oraz ergonomiczność środowiska pracy. Oceniono znaczenie ergonomii w zapewnieniu bezpieczeństwa pracy. Badania wykazują, że przyczyną większości wypadków w przemyśle są: czynnik mate-rialny, organizacja pracy, organizacja stanowiska pracy. W Unii Europejskiej problem zarządzania bezpieczeństwem jest przedmiotem dyrektyw. Podano zasady budowy racjonalnego systemu człowiek-obiekt techniczny-otoczenie.

55

260. Leśnik H.: Stuletnia tradycja polskiej jednostki badawczej w dziedzinie jakości. Rudy i Met.Nieżel., 1999, t. 44, nr 10, s. 475-477. Rys historyczny rozwoju Zakładów Badań i Atestacji ZETOM, które prowadzą działalność w zakresie atestacji i kontroli jakościowej wyrobów. W 1899 r. przy Politechnice Lwowskiej powstała Mechaniczna Stacja Doświadczalna zatrud-niająca 200 osób w 16 oddziałach terenowych. Jej działalność wznowiono po I wojnie światowej. Po II wojnie powołano na Śląsku Zakład Odbioru Wyrobów Hutniczych przekształcony w roku 1967 w Zakład Technicznego Odbioru Mate-riałów ZETOM. Obecnie ZETOM ma poszerzone kompetencje o systemy jakości i zarządzania.

261. Majdan K.: Weryfikacja procedur badawczych i kompetencji technicznych laboratorium. Pomiary Autom.Robot., 1999, t. 3, nr 5, s. 34-38. Opis sposobu postępowania ukierunkowanego na utrzymanie i doskonalenie systemu jakości w laboratorium badawczym, wykonującym badania funkcjo-nalne i weryfikującym zgodność urządzeń z wymaganiami norm wyrobów. Obiektywną ocenę kompetencji laboratorium umożliwiają międzylaboratoryjne badania porównawcze. Podano schemat procedury badań porównawczych. Za pomocą tych badań można dokonywać oceny zdolności laboratorium do wykonywania badań (badanie biegłości). Omówiono zasady ogólne podane w dokumentach normatywnych oraz wyniki doświadczeń praktycznych. Sposoby zapewniania odtwarzalności badań.

262. Pritschow G., Beeh R., Bürger T.: Qualitätssicherung in der CNC-Steuerungs-entwicklung. Zapewnienie jakości przy tworzeniu oprogramowania sterow-ników CNC. ZWF, 1999, t. 94, nr 6, s. 353-356. W celu zapewnienia wysokiej jakości oprogramowania nowoczesnych ste-rowników CNC zaleca się stosowanie automatycznego testu funkcjonalności, który umożliwia rozpoznanie i usunięcie błędów w początkowej fazie prac nad programem. Przedstawiono sposoby konfigurowania sterowników w zależności od rodzaju obróbki, kinematyki obrabiarki oraz oprogramowania całego systemu. Zautomatyzowany test funkcjonalności stanowi rodzaj kontroli jakości sterownika. Podstawowym warunkiem powtarzalnego tekstu funkcjonalności jest modułowa struktura CNC.

263. Tkaczyk S., Jagła J.: Koszty jakości i metody ich badania. Rudy i Met.Nieżel., 1999, t. 44, nr 12, s. 680-685. Na podstawie analizy przeprowadzonej w kilku krajowych przedsiębiorstwach stwierdzono, że badanie kosztów jakości nie jest powszechnie stosowane w praktyce. Zakłady ograniczają się zwykle do podejmowania tych działań dopiero po uzyskaniu certyfikacji swej produkcji. Omówiono sposoby certyfikacji kosztów jakości oraz istotę rachunku kosztów jakości. Koszty te ujęte są - jako wytyczne systemowe - w normie PN-ISO 9004:1996. Przedstawiono wyniki analizy kosztów jakości w kilku wybranych przedsiębiorstwach przemysłu maszynowego i hutniczego, biorąc pod uwagę koszty zapobiegania brakom, koszty oceny oraz koszty błędów zewnętrznych i wewnętrznych.

56

264. Adamczak S.: Pomiary zarysów okrągłości dokonywane bezpośrednio na obrabiarce. Mechanik, 2000, t. 73, nr 10, s. 718-721. Bieżąca kontrola jakości powierzchni obrabianej coraz częściej wymaga kontroli zarysów okrągłości bezpośrednio na obrabiarce. W tych warunkach przydatne są metody odniesieniowe. Do tego typu pomiarów powinny być stosowane metody trójpunktowe w wersji odwróconej. Omówiono parametry odwróconych odniesieniowych metod pomiaru. Przedstawiono komputerowy system SAJD do pomiarów zarysów okrągłości na stanowisku produkcyjnym. Podstawowym elementem systemu jest specjalna głowica pomiarowa MUK z zainstalowanym czujnikiem indukcyjnym. Sygnały pomiarowe z głowicy przetwarzane są przez program komputerowy SAJD umożliwiający przeprowadzenie transformacji zmierzonego zarysu na zarys rzeczywisty.

265. Bartelmess R.: Prüfung von geometrischen Messgeräten als Qualitätskriterium. Sicherheit ist massgeblich. Sprawdzanie przyrządów do pomiaru geometrii jako kryterium jakości. Grunt to pewność wyników pomiarów. Mess.Prüf.Autom., 2000, t. 36, nr 10, s. 60-61. Za istotny składnik systemu zarządzania jakością w przemyśle uznano syste-matyczną kontrolę przyrządów pomiarowych, w tym tzw. kontrole między-okresowe, pod względem uzyskiwania założonych dokładności. Zalecenie takie zawiera projekt normy DIN EN ISO 10360-2 w odniesieniu do współrzęd-nościowych maszyn pomiarowych i innych przyrządów do pomiarów 3D. Opi-sano tzw. tetronom - próbnik 3D do sprawdzania przyrządów do pomiaru geometrii. Zaletą przyrządu jest stabilność i obojętność na wpływ temperatury.

266. Herrmann J.: Zur Weiterentwicklung des Qualitätswesens. O dalszym rozwoju jakości. ZWF, 2000, t. 95, nr 5, s. 216-219. Obserwuje się ograniczanie zatrudnienia w działach jakości, głównie z powodu przenoszenia zadań tego działu do innych obszarów przedsiębiorstw. Zde-finiowano pojęcia jakości, zarządzania jakością i kompleksowego zarządzania jakością (TQM) w oparciu o DIN EN ISO. Zasadnicza różnica między zarządzaniem jakością a TQM polega na traktowaniu przedsiębiorstwa przez TQM jako złożonego systemu zależności procesów i produktów, którego funkcjonowanie ukierunkowane jest na spełnienie najwyższych wymagań, z uwzględnieniem cech produktów, czasu i kosztów. Jakość produktu, procesu i systemu to "wielkości" podlegające planowaniu, sterowaniu i ulepszaniu.

267. Jędrzejewski J.: Doskonalenie jakości w aspekcie rozwoju systemów wy-

twarzania. Inż.Maszyn, 2000, t. 5, nr 3/4, s. 3-7. Przegląd głównych kierunków doskonalenia jakości wyrobów w warunkach postępującej integracji i informatyzacji wytwarzania. "Inżynieria jakości" obejmuje działania w zakresie doskonalenia jakości, jej miar i kryteriów po-twierdzania. Podstawowym zadaniem producentów wyrobów jest działanie na rzecz uzyskiwania wysokiej jakości przy niskich kosztach, a osiąganie "zero-wego poziomu błędów" jest wymieniane jako zadanie XXI wieku. Rozwój inteligentnych systemów wytwarzania wymaga bardzo wysokiego poziomu informatyzacji systemów zapewniania jakości. Podkreślono znaczenie projek-towania dla zapewnienia jakości wyrobu. Rozwój nanotechnologii i nanoobróbki jako nowej dziedziny w systemach wytwarzania.

57

268. Kachalov V.A.: Menedzhment kachestva v mashinostroenii: postanovka zadachi i mekhanizmy realizacii. Zarządzanie jakością w przemyśle maszynowym: problemy ogólne i mechanizmy realizacji. Mashinostroitel', 2000, nr 2, s. 31-35. System zarządzania jakością powinien stanowić integralną część systemu zarządzania przedsiębiorstwem. Wymagania odnośnie do zapewnienia jakości i organizacji systemu zarządzania jakością regulują normy ISO serii 9000. Przedstawiono stan certyfikacji systemów jakości w rosyjskich zakładach przemysłu maszynowego. Oceniono koszty organizacji systemów zapewnienia jakości i audytu w celu uzyskania certyfikatu jakości.

269. Marktlage der Hersteller in Deutschland zufrieden stellend. Fertigungs-Mess- und -Prüftechnik immer wichtiger. Zadowalająca sytuacja na rynku dla produ-centów w Niemczech. Technika pomiaru i kontroli produkcji coraz ważniejsza. VDI-Z, 2000, t. 142, nr 5, s. 25-29. Pomiary należą do podstawowych komponentów systemu zapewnienia jakości. Podano dane liczbowe charakteryzujące produkcję sprzętu pomiarowego na świecie. Zamieszczono zestawienie niemieckich producentów oprzyrządowania pomiarowego, maszyn współrzędnościowych i robotów pomiarowych.

270. Hamann G.: Automatisiertes Messen: Mittendrin statt nur dabei. Zautomaty-zowane pomiary: lepiej w trakcie procesu niż poza przestrzenią roboczą obrabiarki. Werkst.u.Betr., 2001, t. 134, nr 12, s. 42-44. Wybór strategii pomiarowej dla zapewnienia 100-procentowej kontroli jakości przy odpowiedniej szybkości i dokładności pomiarów ma istotny wpływ na koszty procesu. Omówiono pomiary przedmiotów i narzędzi na obrabiarce z wy-korzystaniem różnych sposobów przesyłania sygnałów: złączem kablowym, metodą optyczną, metodą wysokich częstotliwości, za pomocą fal radiowych.

271. Łunarski J.: O problemach jakości w procesach montażu. Technol.Autom.Montażu, 2001, nr 1, s. 2-4. Podstawowe czynniki determinujące jakość wyrobu to: dobór materiałów na ruchome elementy współpracujące, elementy podlegające zmiennym obcią-żeniom mechanicznym, cieplnym, działaniu czynników korozyjnych i in., przestrzeganie wymagań dotyczących technologiczności, zapewnienie odpo-wiedniego wyposażenia i oprzyrządowania stanowisk montażowych, roz-wiązanie problemów eksploatacji wyrobu, napraw i remontów, przydatności do recyklingu itp. Omówiono warunki zapewnienia wymaganej jakości wyrobu.

272. Owczarek A., Koch T., Chrapek K.: Zastosowanie metody QFD do formuło-wania wytycznych do założeń konstrukcyjnych frezarki. Mechanik, 2001, t. 74, nr 5/6, s. 316-322. Metoda QFD (Quality Function Deployment - Rozwinięcie Funkcji Jakości) obejmuje cztery fazy: planowanie wyrobu, w którym wymagania klienta prze-kładane są na wymagania techniczne; projekt wyrobu - wymagania dla całego wyrobu przekładane są na szczegółowe wymagania stawiane jego częściom; planowanie procesu, w którym wymagania stawiane częściom przekładane są na parametry procesu; planowanie kontroli procesu - parametrom procesu przy-porządkowuje się odpowiednie metody kontroli. Opisano korzyści wynikające ze stosowania metody QFD.

58

273. Scholz R.: Automatic gauging boosts centerless grinding quality. Automatyczne czujniki sprzyjają podniesieniu jakości szlifowania bezkłowego. Manuf.Eng., 2001, t. 126, nr 5, s. 104-108, 110, 112. Podkreślono zalety systemów SPC (statystycznej kontroli jakości) w zastoso-waniu do optymalizacji szlifowania bezkłowego. System SPC do ciągłej kontroli procesu na szlifierce obejmuje: czujnik in-line, układ do śledzenia przepływu części obrabianych, układ do kontroli wymiarów przedmiotów połączony z sys-temem sterowania obrabiarką, układ do kontroli i kompensacji zużycia ściernicy.

274. Tyka A.: Lokalizacja zakłóceń procesu obróbki wiórowej z wykorzystaniem metod SPC w gnieździe obrabiarek sterowanych numerycznie. Mater. IX Konf.Nauk.-Tech. "Metrologia...", Częstochowa, 2001, t. 1, s. 167-176. Rozważano możliwości stosowania metod SPC w warunkach przemysłowych do określania źródeł zakłóceń procesu obróbki wiórowej w gnieździe obrabiarek NC i centrów obróbkowych. Oceniano wykorzystanie wybranych narzędzi ja-kości (kart sterujących, histogramów, wskaźników zdolności jakościowej) do rozpoznawania źródeł zakłóceń procesu obróbki wywołujących błędy geome-tryczne, a spowodowanych zjawiskami w układzie OUPN.

275. Webzell S.: The cost of quality. Koszt jakości. Mach.a.Prod.Eng., 2001, t. 159, nr 4039, s. 11-12. Na przykładach firmy Ryford, produkującej formy wtryskowe oraz Renishaw - wytwórcy głowic pomiarowych dla WMP omówiono wybrane aspekty doty-czące kosztów zapewnienia jakości wyrobów. Koszty jakości można podzielić na koszty związane z dostosowaniem się do wymagań jakości i koszty niedosto-sowania się do tych wymagań. Pierwsza kategoria obejmuje koszty związane z profilaktyką oraz z inwestycjami w wyposażenie kontrolno-pomiarowe i audyty. Koszty drugiej kategorii powodują czynniki wewnętrzne i zewnętrzne.

276. Nicolaou P., Thurston D.L., Carnahan J.V.: Machining quality and cost: estima-tion and tradeoffs. Jakość obróbki i koszt: ocena i porównanie. Trans.ASME, J.of Manuf.Sci.a.Eng., 2002, t. 124, nr 4, s. 840-851. Metodykę oceny jakości, kosztów i przydatności procesów obróbki omówiono na przykładzie frezowania czołowego i wiercenia. Model oceny jakości wier-cenia opracowano na podstawie doświadczeń. Dla oceny jakości i kosztów frezowania wykonano analizę statystyczną wyników symulacji relacji między parametrami procesu i wskaźnikami jakościowymi prezentowanymi w pracy, w warunkach ograniczonego wpływu dwu różnych chłodziw. Analizowano koszt, jakość i wpływ chłodziw na otoczenie dla obróbki na sucho i na mokro.

277. Gawlik J., Ryniewicz A.: Laserowe układy pomiarowe i kamery CCD w systemach wieloparametrycznej oceny maszyn. Mater.Konf.N-T "Metrologia...", Kraków, 2003, t. I, s. 161-170. Przedstawiono komputerowy system multimedialnej wieloparametrycznej oceny jakościowej maszyn. Przyjęto kryteria oceny oparte na wybranych składnikach odbioru jakościowego urządzeń technologicznych. System współpracuje z la-serowym układem pomiarowym oraz kamerami CCD. Weryfikację systemu przeprowadzono na wybranym zespole centrum frezarskiego. Kontrolowano błędy kształtu prowadnicy, prostoliniowość przesuwu suportu podczas biegu luzem i podczas pracy.

59

278. Gawlik J., Ryniewicz A., Sioma A.: Laserowe układy pomiarowe i kamery CCD w systemach oceny maszyn i jakości wyrobów. Mechanik, 2003, t. 76, nr 11, s. 643-647. Zaprezentowano systemy oceny jakości wyrobów i środków produkcji zbudo-wane w oparciu o interferometr laserowy i kamerę przemysłową CCD. System laserowy umożliwia wieloparametryczną ocenę jakości maszyn na podstawie analizy parametrów geometrycznych i kinematycznych. Dokonano weryfikacji działania systemu w oparciu o próbę oceny jakości centrum obróbkowego. Podano przykłady systemów wizyjnych z kamerą CCD.

279. Hennecke K.D.: Bildverarbeitungssysteme in der Qualitätssicherung. Systemy przetwarzania obrazu w ramach zapewniania jakości. Schweiz.Maschinenmarkt, 2003, t. 104, nr 41, s. D48-D50. Ostateczną kontrolę jakości obudowy komponentów konsoli środkowej do sa-mochodów osobowych przeprowadza się na stanowisku do kompleksowej kon-troli wizyjnej firmy Visicontrol. System kamer odpowiada za pomiary (3 ka-mery) i sprawdzenie obecności określonego wyposażenia (1 kamera). Poza kontrolą jakości wykonuje się też kontrolę funkcji wyposażenia elektrycznego.

280. Osanna P.H., Durakbasa M.N., Afjehi-Sadat A.: Modern production metrology as basis of quality control and quality assurance for the industry of the 21st century. Nowoczesna metrologia produkcyjna podstawą kontroli jakości i za-pewniania jakości w przemyśle XXI wieku. Mater.Konf.N-T "Metrologia...", Kraków, 2003, t. II, s. 457-474. Przegląd osiągnięć metrologicznych w aspekcie ich zastosowania do sterowania i zarządzania jakością w środowisku przemysłowym. Oceniono znaczenie metrologii współrzędnościowej dla określania błędów kształtu i ustawienia oraz wymagania dotyczące metrologii w związku z wprowadzeniem technik wspo-maganych komputerowo.

281. Pata V.: Drzewo funkcyjne - skuteczne narzędzie pomiaru jakości. Mater.Konf N-T "Metrologia...", Kraków, 2003, t. II, s. 489-494. Wymieniono podstawowe narzędzia zarządzania jakością, w tym tzw. drzewo funkcyjne do wykorzystania zwłaszcza w przedsiębiorstwach stosujących normy ISO 9000. W celu przygotowania drzewa funkcyjnego konieczne jest włączenie głównych analizowanych funkcji do systemu sprawdzania jakości. Do typowych funkcji dla instytucji konstrukcyjnej i produkcyjnej należy administracja badania rynku i zawierania kontraktów, konstrukcja, kontrola materiału, produkcja, pa-kowanie i ekspedycja. Podano schemat drzewa funkcyjnego systemów jakości.

282. Ratajczyk E.: Maszyny i roboty pomiarowe w kontroli wymiarowej jakości wyrobów i procesów produkcyjnych. Mater. Symp.N-T "Metrologia w Syst.Zarz.Jakością", Kielce-Ameliówka, 2003, s. 141-152. Współrzędnościowa technika pomiarowa charakteryzuje się procedurami pomia-rowymi opartymi na wartościach współrzędnych punktów lokalizowanych podczas procesu pomiarowego, które stanowią podstawę do wyznaczenia geometrycznych figur składających się na element mierzony. Opisano sposób definiowania elementów geometrycznych. Podano przykłady maszyn i robotów pomiarowych. Opisano programy do pomiarów, statystycznej analizy jakości wyrobów i kontroli jakości procesów wytwarzania.

60

283. Sanocki W.: Przepisy prawne w dziedzinie metrologii i wynikająca z nich rola i zadania GUM. Mater.Symp.N-T "Metrologia w Syst.Zarz.Jakością", Kielce-Ameliówka, 2003, s. 75-78. Zadania Głównego Urzędu Miar w świetle ustawy "Prawo o miarach" oraz dy-rektywy "Nowego Podejścia" ustalone przez Radę Wspólnot Europejskich w dziedzinie technicznej harmonizacji i normalizacji. Zwrócono uwagę na znacze-nie umowy MRA (Mutual Recognition Arrangement) dotyczącej wzajemnego uznawania państwowych wzorców jednostek miar oraz świadectw wzorcowania i pomiarów, wydawanych przez państwowe instytucje metrologiczne. Podano cele wdrażania systemu zapewnienia jakości w administracji miar.

284. Słowiński B.: Jakość narzędzi ściernych w ujęciu systemowym. Mater.XXVI Nauk.Szkoły Obr.Ścier., Łódź, 2003, s. 73-78. Do oceny jakościowej ściernic zastosowano podejście systemowe, które polega na wstępnym doborze charakterystyki technicznej narzędzia do postawionych zadań i przyjętego systemu operacyjnego. Badania doświadczalne wykonano w warunkach szlifowania pierścieni łożysk tocznych. Podkreślono znaczenie modułu Younga E w ocenie jakości ściernic.

285. Tyka A., Góralczyk A.: Możliwości oceny i korekcji błędów systemów wizyj-nych w pomiarach wielkości geometrycznych elementów maszyn dla realizacji kontroli jakości w procesie produkcji. Mater.Konf.N-T "Metrologia...", Kraków, 2003, t. II, s. 665-672. Celem prac było rozpoznanie właściwości metrologicznych i użytkowych wizyj-nego systemu pomiarowego, w którym wykorzystano kamerę CCD, specjalny system oświetlający oraz komputerowy system oceny wartości wielkości mie-rzonych dla umożliwienia kontroli wymiarów geometrycznych wyrobu maszynowego z otworami. Wykorzystanie technik wizyjnych umożliwia bezsty-kowe określenie wartości liczbowych wymiarów geometrycznych wyrobu, stosowanych do sterowania jakością w procesie produkcji.

286. Vasil'ev G.N., Jagopol'skijj A.G., Tremasov A.P.: Problemy diagnostiki i obes-pechenie nadezhnosti metallorezhushhikh stankov. Problemy diagnostyki i zapewnienie niezawodności pracy obrabiarek skrawających do metali. STIN, 2003, nr 7, s. 14-17. Omówiono opracowaną w Rosji metodykę badań obrabiarek skrawających z wykorzystaniem specjalnego stanowiska badawczo-diagnostycznego. Opisano strukturę oraz funkcjonowanie uogólnionego algorytmu badań. Poszczególne bloki funkcjonalne algorytmu odpowiadają etapom badań i obliczeń w celu oceny jakości i niezawodności obrabiarek.

287. Die Zukunft liegt in der Vision-Technologie. Przyszłość należy do technologii przetwarzania obrazu. Schweiz.Maschinenmarkt, 2004, t. 105, nr 16, s. 167-168, 170. Omówiono znaczenie przemysłowego wykorzystania metod przetwarzania obrazu stosowanych do kontroli jakości w trakcie całego procesu wytwarzania (kontrola 100% produktów). Podkreślono konieczność znakowania przed-miotów, najlepiej bezpośrednio na produkcie (z wyeliminowaniem etykiet), w związku z zaawansowanymi technikami odczytu optycznego. Omówiono rozwiązania firmy Cognex, m.in. do rozpoznawania położenia obiektów.

61

288. Gawlik J., Ryniewicz A.: Strategie i systemy wielofunkcyjnej oceny jakości urządzeń technologicznych. Inż.Maszyn, 2004, t. 9, nr 3/4, s. 35-48. Podano najważniejsze składniki odbioru jakościowego obrabiarek obejmujące: cechy techniczno-użytkowe, statyczne i dynamiczne błędy dokładności, nieza-wodność oraz czynniki odnoszące się do środowiska. Opracowano komputerowy system multimedialnej wielofunkcyjnej oceny jakościowej urządzeń technolo-gicznych. System współpracuje z laserowym układem pomiarowym oraz kamerami CCD. Podano przykładową ocenę urządzenia.

289. Gazdecki A.: Nadzór metrologiczny w systemie zarządzania jakością. Pomiary Autom.Kontr., 2004, nr 2, s. 40-43. Zarządzanie jakością wg normy PN-EN ISO 9001:2001 obejmuje cały cykl życia wyrobu, od badania rynku do serwisu i obsługi posprzedażnej. Omówiono model podejścia procesowego wprowadzającego cykl: planowanie, wykonanie, pomiary i analiza, korekcja, doskonalenie. Podkreślono znaczenie nadzoru me-trologicznego nad procesem produkcji wyrobów, w tym zarządzania wyposa-żeniem do kontroli, pomiarów i badań. Możliwości komputerowego wspoma-gania nadzorowania produkcji i wyposażenia do kontroli, pomiarów i badań.

290. Gyulai J.: Micro- and nanotechnology, some recent improvements. Mikro- i nanotechnologia - wybrane najnowsze osiągnięcia. Publ.Univ.of Miskolc, Prod.Proc.a.Systems, 2004, nr 4, s. 81-86. Analiza kierunków rozwoju mikro- i nanotechnologii w połączeniu z rozwojem materiałoznawstwa. Przedstawiono przykład stosowania mikrotechnik z użyciem półprzewodników do produkcji nietypowych elementów elektronicznych. Omówiono niezawodność elementów molekularnych w produktach nanotechno-logicznych. Rozważano zarządzanie jakością (TQM).

291. Kołosowski M.: Kalkulacja kosztów zapewnienia jakości w warunkach jednost-kowej i małoseryjnej produkcji. Zesz.Nauk.P.Pozn., ser. Bud.Masz.i Zarz.Prod., 2004, nr 1, s. 419-429. Omówiono problematykę kosztów zapewnienia jakości systemów w warunkach produkcji jednostkowej i małoseryjnej, gdy istnieje możliwość realizacji kilku wariantów procesu produkcyjnego. Do tego celu uzasadnione jest wykorzystanie rachunku kosztów działań ABC (ang. Activity based costing). Wyboru optymalnego wariantu produkcji z uwzględnieniem kosztu i czasu realizacji procesu można dokonać na podstawie idei optimum Pareto.

292. Łunarski J., Wojtowicz W.: Wybrane problemy oceny jakości wyrobów.

Technol.Autom.Montażu, 2004, nr 2, s. 25-27. Podano definicje pojęcia "jakości" i "klasy". Do oceny atrakcyjności rynkowej wyrobu wykorzystuje się parametry ekonomiczne oraz parametry jakościowe (klasyfikacyjne i oceniające). W ramach parametrów oceniających wyodręb-niono wskaźniki sprawdzające spełnienie wymagań względem wyrobu i wskaź-niki porównawcze. Podano klasyfikację wskaźników jakościowych wyrobu oraz przykłady wskaźników porównawczych: funkcjonalnych, niezawodnościowych i trwałościowych, ergonomicznych, estetycznych, ekologicznych. Praktyczny przykład klasyfikacji jakości wyrobu.

62

293. Pfeifer T. i in.: Messtechnik in der Fertigung. Integration von optischen Mess-systemen in Produktionsmaschinen. Techniki pomiarowe w procesie wytwa-rzania. Zintegrowanie optycznych systemów pomiarowych z obrabiarkami. VDI-Z, 2004, t. 146, nr 5, s. 20-23. Rozważano integrowanie systemów pomiarowych z obrabiarkami jako skutecz-ną metodę kontroli jakości i optymalizacji wytwarzania. Głównym problemem jest wyeliminowanie wpływów otoczenia (drgania, temperatura, zanieczysz-czenia), umiejętne wykorzystanie ograniczonej przestrzeni na obrabiarce oraz synchronizacja pracy systemów pomiarowych i obrabiarek. Omówiono przykład integracji laserowego czujnika triangulacyjnego do pomiarów narzędzi do ob-róbki plastycznej w gnieździe obróbkowym do regeneracji tych narzędzi.

294. Słowiński B.: Systemowa ocena jakości narzędzi ściernych. Mater.XXVII Nauk.Szkoły Obr.Ścier., Koszalin - Sarbinowo, 2004, s. 127-132. Omówiono zintegrowane podejście do oceny jakości narzędzi ściernych na tle analizy czynników wpływających na stabilność systemu obróbki szlifowaniem. Dobrym numerycznym miernikiem do oceny potencjalnych właściwości użyt-kowych narzędzi ściernych, zwłaszcza o spoiwie ceramicznym, jest moduł Younga E, wyznaczany metodami akustycznymi. Podjęto próbę określenia związków między przydatnością użytkową, a potencjałem użytkowym ściernic wg modułu E.

295. Ćwiklicki M., Muli ński K.: Adaptacja zrównoważonej karty wyników do monitorowania i pomiaru procesów. Probl.Jakości, 2005, t. 37, nr 9, s. 14-17. Punkt 8. normy PN-EN ISO 9001-2000, dotyczący procesów monitorowania, pomiaru, analizy i doskonalenia, jest odzwierciedleniem przedostatniego etapu cyklu zarządzania PDCA, tj. ciągłej kontroli. Narzędziem przydatnym do budowy skutecznego, optymalnego pod względem ilości i jakości wskaźników systemu pomiaru i monitorowania procesów jest metoda zrównoważonej karty wyników BSC (Balanced Scorecard), znanej również pod nazwą "strategiczna karta wyników". Karta BSC służy do oceny działalności przedsiębiorstwa z wykorzystaniem mierników pogrupowanych w czterech perspektywach: finansowej, procesów wewnętrznych, klienta i rozwoju. Do oceny służą mierniki procesów, mierniki produktów oraz mierniki rezultatów. Przedstawiono przykłady wykorzystania karty BSC.

296. Deiter F.: Prozesssicherheit braucht Überwachung. Pewność przebiegu procesu wymaga nadzorowania. Werkst.u.Betr., 2005, t. 138, nr 1/2, s. 66-68. Fabryka Daimler Chrysler wytwarza ponad 400 tys. sztuk silników rocznie. Wysoką jakość wyrobów zapewnia nadzorowanie operacji obróbkowych (pomiary w trakcie obróbki, nadzorowanie narzędzi, kontrola dokładności wymiarowej po obróbce). Przydatność urządzeń do nadzorowania testowano m.in. w obróbce planowaniem powierzchni głowic silników, gdzie w trakcie procesu przerywanego konieczne jest zapewnienie wysokiej jakości powierzchni obrobionej. Do nadzorowania procesu zaproponowano rozwiązanie firmy Nordmann polegające na śledzeniu dynamicznych zmian momentu podczas obróbki przerywanej. W celu zmniejszenia liczby fałszywych alarmów zadany przebieg momentu można korygować na monitorze dotykowym.

63

297. Fleischer J. i in.: Wichtiger Baustein zur Kopplung von Prozess und Maschine. Zespanungssimulation optimiert Produktionsabläufe. Istotny wkład do sprzężenia procesu i obrabiarki. Symulacja skrawania optymalizuje przebiegi w procesie wytwarzania. VDI-Z, 2005, nr spec. II, s. 63-65. Narzędzia symulacyjne stosowane w odniesieniu do obróbki skrawaniem wspomagają na ogół projektowanie procesu i optymalizację programów obróbkowych NC. Wskazano na przydatność symulacji skrawania jako narzędzia umożliwiającego szczegółową analizę procesów obróbkowych, a w przypadku uwzględnienia sprzężenia procesu i obrabiarki - także narzędzia prewencyjnego zapewnienia jakości. Na przykładzie toczenia wzdłużnego wałka (w obliczeniach brano pod uwagę wycinek długości 10 mm) przedstawiono procedurę modelowania procesu skrawania metodą elementów skończonych.

298. Gawlik J., Ryniewicz A.: Laserowy system kontroli czynnej elementów o niere-gularnych kształtach. Inż.Maszyn., 2005, t. 10, nr 3, s. 108-119. Opracowano system oceny jakości wyrobów umożliwiający bezstykowy pomiar i analizę odchyłek kształtu elementów oraz wykrywanie okresowości wystę-powania tych odchyłek. Rzeczywisty kształt wyznaczano mierząc położenie przyjętych punktów charakterystycznych leżących na badanej powierzchni. Pomiary wykonywano za pomocą bezstykowego dalmierza cyfrowego zbudowanego na bazie interferometru laserowego. Na podstawie wyników pomiaru tworzono obraz przedmiotu lub badanego wycinka w układzie 3D, a następnie obliczano wartości odchyłek kształtu w zadanych punktach charakterystycznych.

299. Gerasimov V.Ja, Gubanov V.F.: Primenenie nerazrushajushhich metodov kontrolja kachestva mekhanicheskojj obrabotki cilindricheskikh poverkhnostejj detalejj. Stosowanie nieniszczących metod kontroli jakości mechanicznej obróbki walcowych powierzchni przedmiotów. Mashinostroenie (Iz.VUZ), 2005, nr 11, s. 58-62. Do kontroli jakości wyrobów poddawanych obróbce mechanicznej stosuje się metody pośrednie: metodę emisji akustycznej, diagnostyki wibracyjnej, kontroli przewodności elektrycznej. Omówiono wpływ prędkości skrawania przy toczeniu oraz przy wygładzaniu na powstawanie drgań samowzbudnych. Podano sposoby zmniejszenia drgań samowzbudnych, tj. stabilizacji procesu obróbki. Porównano wyniki pomiarów chropowatości obrobionej powierzchni walcowej za pomocą profilografometru oraz posługując się pośrednią metodą pomiaru natężenia prądu.

300. Hsieh K.-L., Tong L.-I.: Proces quality improvement of a qualitative response with dynamic characteristic. Proces polepszania jakości za pomocą reakcji jakościowej z uwzględnieniem charakterystyki dynamicznej. Int.J.of Adv.Manuf.Technol., 2005, t. 25, nr 11/12, s. 1180-1190. Zaproponowano zastosowanie planowania eksperymentu za pomocą metody Taguchi w celu polepszenia jakości wytworzonych produktów. Problem polega na tym, że wpływ zmian w technologii lub konstrukcji na jakość produktu jest oceniany wizualnie, gdyż reakcja (odpowiedź) jakościowa systemu jest mierzalna w ograniczonym zakresie. Taguchi proponuje dynamiczne podejście do optymalizacji parametrycznej w celu polepszenia odpowiedzi jakościowej systemu.

64

301. Ignat'ev A.A., Dobrjakov V.A., Ignat'ev S.A.: Monitoring tekhnologicheskogo processa na osnove avtomatizirovannogo kontrolja dinamicheskikh kharakteristik stankov. Monitorowanie procesu technologicznego w oparciu o automatyczną kontrolę charakterystyk dynamicznych obrabiarek. STIN, 2005, nr 7, s. 3-7. Zapewnienie parametrycznej niezawodności obrabiarki wymaga jej monitorowania obejmującego kontrolę, diagnozowanie, prognozowanie i sterowanie jakością obróbki w oparciu o analizę wyników pomiarów parametrów procesu i wyposażenia. Najbardziej znaczącym elementem monitoringu jest kontrola dynamiki obrabiarki. Opracowano matematyczny model pozwalający na wyznaczenie możliwego spektrum drgań dynamicznego systemu konkretnej obrabiarki dla jej nominalnego stanu z uwzględnieniem realnych charakterystyk częstotliwościowych wrzecion. Opracowaną metodykę zastosowano do monitorowania procesu szlifowania w ramach systemu sterowania jakością produkcji.

302. Korge A.: Lean-Management mit System. Höhste Wettbewerbsfähigkeit durch menschengerechte und ganzheitliche Gestaltung. Systemowe "zarządzanie od-chudzone". Najwyższy poziom konkurencyjności dzięki kompleksowej organi-zacji, odpowiadającej wymaganiom człowieka. Werkstattstechnik, 2005, t. 94, nr 1/2, s. 29-34. "Odchudzone zarządzanie" zakłada uzyskanie wysokiej wydajności i jakości produktów przy maksymalnym usprawnieniu wszelkich procesów związanych z pracą. Do metod "odchudzonego zarządzania" należą: zasada organizacji dostaw dokładnie na czas, zdecentralizowane planowanie i sterowanie, praca grupowa itp. Porównano strategie działań i ich efekty w przedsiębiorstwach "wyjątkowo odchudzonych", w których wdrożono tzw. "kompleksowe systemy produkcji" oraz w przedsiębiorstwach "odchudzonych przeciętnie", gdzie wdrożono określone metody bez ich ścisłego powiązania w jeden spójny system.

303. Reiner J.: Systemy wizyjne w zapewnieniu jakości wytwarzania. Inż.Maszyn, 2005, t. 10, nr 3, s. 23-30. Maszynowe systemy wizyjne umożliwiają przetwarzanie i analizowanie fotogra-fowanych obrazów oraz ekstrahowanie cech, które są następnie klasyfikowane. Systemy takie stosowane są do identyfikacji oznaczeń, do kontroli kształtów i wymiarów, kontroli kompletności wykonania wyrobów, do porównywania obrazów i obiektów, rozpoznawania położenia itp. i dlatego są coraz częściej wdrażanym narzędziem kontroli jakości wytwarzania. Zwrócono uwagę na specyfikację wymagań, akwizycję obrazu, przetwarzanie i klasyfikację oraz integrację systemu z procesem produkcyjnym. Przedstawiono przykłady zastosowania widzenia maszynowego, m.in. do inspekcji jakości powierzchni.

304. Russel C.: Controlling quality. Kontrola jakości. Cut.Tool Eng., 2005, t. 57, nr 7, s. 38, 40-42, 44-45. Kontrola jakości obróbki bezpośrednio na obrabiarce wymaga legalizacji obra-biarki jako urządzenia pomiarowego, zgodnie ze standardami instytucji metro-logicznych, wyznaczenia wolumetrycznej dokładności obrabiarki specjalnymi metodami, np. Optodyne Laser Vector Technique (gwarantuje poprawę realizacji pomiarów przedmiotów 3D, a w wypadku kompensacji błędu wolumetrycznego zapewnia dokładność pomiarów jak na WMP), zakupu sondy pomiarowej (podkreślono znaczenie powtarzalności pomiarów gwarantowanej przez sondę), dysponowania odpowiednim oprogramowaniem.

65

305. Skrzypek E.: Wpływ zarządzania jakością na konkurencyjność przedsiębiorstwa w warunkach Unii Europejskiej. Probl.Jakości, 2005, t. 37, nr 11, s. 12-19. Wyznacznikiem konkurencyjności może być wartość przedsiębiorstwa, zwery-fikowana przez popyt i podaż na rynku przedsiębiorstw. Podstawą przewagi konkurencyjnej jest zawsze jakiś rodzaj innowacji: produktowej, technologicznej, organizacyjnej. Na wzrost konkurencyjności wpływają: jakość, wiedza, informacja i szeroko rozumiany kapitał intelektualny. Omówiono zarządzanie jakością oparte na procesowym i projektowym podejściu w warunkach globalizacji. Pod pojęciem projektu rozumie się przedsięwzięcie ograniczone czasowo, podjęte w celu wytworzenia niepowtarzalnego produktu lub usługi. Przedstawiono rolę i miejsce zasobów niematerialnych w warunkach konkurencji.

306. Szewczak K.: Jakość „systemu przedsiębiorstwo”. Probl.Jakości, 2005, t. 37, nr 1, s. 20-23. W teorii systemów za najbardziej ogólną charakterystykę systemu przyjmuje się jego jakość. „System przedsiębiorstwo” łączy kapitał i pracę w celu maksy-malizacji korzyści. Ze względu na relacje systemu z otoczeniem wyróżnia się konstruktywne i destrukcyjne cechy systemu. Za priorytetową cechę kon-struktywną charakterystyki jakości systemu uznawana jest jego efektywność. W „systemie przedsiębiorstwo” istotny jest efekt synergetyczny, a najważ-niejszym zasobem w procesie transformacji z punktu widzenia jakości systemu są zasoby ludzkie.

307. Babica M., Pająk E.: Koncepcja metody eliminacji niezgodności w procesach produkcyjnych. Zesz.Nauk.P.Pozn., ser. Bud.Masz.i Zarz.Prod., 2006, nr 3, s. 5-15. Przedstawiono koncepcję integracji wybranych instrumentów zarządzania jakością ze sposobem rozwiązywania problemów występujących w procesie produkcji wyrobów. Problemy te to niezgodności między założeniami a wykonaniem, pojawiające się w małych i średnich przedsiębiorstwach mających wdrożony system zarządzania jakością zgodny z normą PN-EN ISO 9001:2001. W firmie Ford Motor Company opracowano metodę eliminacji niezgodności Global 8 Disciplines (G8D), stanowiącą wieloetapowy, zespołowy zestaw działań zakładający odwoływanie się na każdym etapie do innych metod i narzędzi z obszaru zarządzania jakością. Podano etapy rozwiązywania problemu, algorytm działań w metodzie G8D.

308. Barylski A.: Zastosowanie metody FMEA do oceny procesu technologicznego. Zesz.Nauk.P.Rzesz., 2006, nr 227, ser. Mechanika, z. 66, s. 21-25. Najdoskonalszą obecnie formą zarządzania jakością w przedsiębiorstwie jest zarządzanie przez jakość (TQM). Podano zasady, metody oraz narzędzia TQM w ramach oddziaływania średnioterminowego, kształtującego jakość projektową i jakość wykonania w zakresie konstrukcji i procesu (Failure Mode and Effect Analysis - FMEA). Opisano wykorzystanie metody FMEA do oceny technologii części klasy tuleja ze stali 15HN. Półfabrykatem tulei była odkuwka swobodna. Operacje toczenia zgrubnego i kształtującego, szlifowania oraz wiercenia zaplanowano na centrum obróbkowym. Proces technologiczny obejmował także m.in. nawęglanie i hartowanie z odpuszczaniem. Podano przykłady arkuszy FMEA dla wymienionych operacji. Metoda FMEA wskazuje miejsca krytyczne w procesie i podaje ich przyczyny.

66

309. Jagopol'skijj A.G., Volokhov V.A.: Perspektivnye metody ispytanija metallorezhushhikh stankov. Perspektywiczne metody badania obrabiarek skrawających do metali. Mashinostroenie (Iz.VUZ), 2006, nr 4, s. 44-47. Rozważano możliwości badania tokarek na podstawie zbioru zunifikowanych parametrów wejściowych z uwzględnieniem wymagań technicznych i charakterystyk, którymi powinna cechować się badana obrabiarka. Ocena dokładności, jakości i niezawodności powinna dostarczyć informacji o tym, w jakich warunkach eksploatacji można osiągnąć założone parametry oraz w jakim okresie i z jakim prawdopodobieństwem wartości tych parametrów będą zachowane. Zamieszczono strukturalny schemat procesu badania obrabiarki. Wymieniono główne przyczyny utraty dokładności i zdolności obrabiarki do pracy.

310. Kowalski T.: Architektura obrabiarek warunkiem jakości systemu wytwarzania. Zesz.Nauk.P.Rzesz., 2006, nr 234, ser. Mechanika, z. 70, s. 91-98. Rozważania nt. przestrzennego usytuowania systemów wytwarzania, które mają wpływ na jakość przestrzeni produkcyjnej i pracy operatorów. Ukształtowanie tej przestrzeni nazwano "architekturą obiektów". Podano wymagania projektowe dotyczące architektury obrabiarek: funkcjonalne, niezawodnościowe, dynamiczne, ergonomiczne, estetyczne, bezpieczeństwa pracy, ekologiczne i ekonomiczne. Omówiono typy architektury obrabiarek i systemów wytwarzania (układ poziomy stół-warsztat, układ pionowy typu kolumna, układ poziomo-pionowy i układ typu robot).

311. Pacana A.: Analiza sekwencyjna sygnałów występujących w kartach kontrolnych. Zesz.Nauk.P.Rzesz., 2006, nr 227, ser. Mechanika, z. 66, s. 189-193. Podstawowym narzędziem sterowania jakością procesów wytwórczych są powszechnie stosowane karty kontrolne. Rozważaniom poddano kartę do oceny liczbowej X-R. Prowadzenie kart kontrolnych polega na pobieraniu w regularnych odstępach czasu próbek z procesu, obliczania ich charakterystyk i nanoszeniu wyników na wykres. Przedstawiono propozycję analizy sygnałów rozregulowania procesów, które występują na kartach do oceny liczbowej. Do analiz sekwencji sygnałów można wykorzystać podstawowe narzędzia zarządzania (arkusz danych, stratyfikacja, trawestacja jednego toru karty kontrolnej). Realizowana przez dłuższy czas analiza sygnałów występujących na kartach kontrolnych, oparta na sekwencyjności sygnałów, umożliwi stabilizowanie procesów wytwórczych.

312. Słowiński B.: Application of vibroacoustic methods for validation of manu-facturing process for grinding wheels. Zastosowanie metod wibroakustycznych do walidacji prawidłowości procesu wytwarzania ściernic. Adv.Manuf.Sci.a.Technol., 2006, t. 30, nr 1, s. 71-77. Wyjaśniono termin "walidacja". Omówiono proces walidacji rozumianej szerzej niż weryfikacja i wymagającej silnych więzi informacyjnych między etapami projektowania, produkcji i praktycznego stosowania. Opisano istotę wskaźników ilościowej i jakościowej zdolności procesu (cp i cpk) przyjętych jako mierniki walidacji procesów wytwarzania. Przedstawiono też możliwość użycia metod wibroakustycznych do walidacji procesów wytwarzania ściernic ceramicznych, stosowanych do szlifowania wewnętrznych powierzchni walcowych pierścieni łożyskowych.

67

313. Weber G., Irmler P.: Process data management in modern diamond tool manufacture. Zarządzanie danymi procesowymi w nowoczesnym wytwarzaniu narzędzi diamentowych. Ind.Diam.Rev., 2006, t. 66, nr 1, s. 39-40. W nowoczesnej produkcji narzędzi diamentowych konieczna jest możliwość zmiany parametrów procesu oraz niezawodna bieżąca kontrola jakości przebiegu procesu. Do realizacji tych założeń połączono komputer osobisty PC z nowoczesną obrabiarką do produkcji narzędzi diamentowych. Wykorzystano do tego celu oprogramowanie IPA (tzw. łącze przemysłowe PC). Przedstawiono strukturę IPA i szczegółowo omówiono jego funkcje obejmujące monitorowanie (w tym automatyczne rejestrowanie gromadzonych danych, ich wizualizację, przetwarzanie, przesyłanie do bazy danych i przechowywanie) oraz zarządzanie parametrami (tzw. funkcja organizująca), obejmująca możliwość wglądu on-line w przebieg procesu bezpośrednio na obrabiarce oraz przeglądanie off-line parametrów w bazie danych.

314. Wesołowska E., Żurek J.: Sterowanie jakością w procesie montażu - uwagi ogólne. Technol.Autom.Montażu, 2006, nr 1, s. 27-30. Założeniami wyjściowymi sterowania jakością montażu w obwodzie zamkniętym są: stabilność procesu montażu, możliwość opisania wartości badanych cech rozkładem normalnym i zastosowanie modelu Shewharta do identyfikacji stanu procesu montażu, zgodność wyrobu gotowego z jego modelem oraz wielooperacyjność i powtarzalność montażu. Do nadzorowania operacji montażowych zastosowano metodę SPC (Statistical Process Control). Zaproponowano układ regulacji wykonania operacji w procesie montażu z uwzględnieniem Dużego Obwodu Regulacji (DOR), którego zadaniem jest modyfikacja i doskonalenie projektu procesu, oraz Małego Obwodu Regulacji (MOR), którego zadaniem jest utrzymanie zmiennych diagnostycznych między granicami kontrolnymi.

315. Ziółkowski S.: Wprowadzenie do problematyki zarządzania jakością. Mechanik, 2006, t. 79, nr 1, s. 57-58, 60-61. Omówiono trzy zasadnicze etapy podejścia do problemów jakości: I - kontrola i oddzielanie wyrobów nieodpowiedniej jakości (F.W. Taylor), II - analiza przyczyn powstawania wyrobów o nieodpowiedniej jakości (G.D. Edwards, W.A. Stewhart, W.E Deming), III - zapewnienie jakości (TQM, ISO 9000). Przedstawiono historię dojścia do wydawania rodziny norm ISO serii 9000 i koncepcję powiązania, a także wzajemnego dopełniania się norm ISO 9001, ISO 14001 i ISO 18001 w zintegrowanym systemie.

316. Chernyjj A.G.: Pokazateli nadezhnosti nesinkhronnojj sbrochnojj linii i organizacija ee tekhnicheskogo obsluzhivanija. Wskaźniki niezawodności niesynchronicznej linii montażowej i organizacji jej obsługi technicznej. Vest.Mashinost., 2007, nr 1, s. 53-56. Wyprowadzono zależności na określenie wskaźników niezawodności pracy nie-synchronicznej linii montażowej z uwzględnieniem funkcjonalnych przestojów jej zespołów. Głównym wskaźnikiem niezawodności tej linii jest współczynnik gotowości. Stwierdzono, że funkcjonalne przestoje stanowisk linii montażowej można wykorzystać na potrzeby remontów, bez obniżania wydajności linii. Wykazano, że dla oceny wydajności tej linii wymagana jest ciągła ocena niezawodności jej pracy i jakości obsługi technicznej w procesie eksploatacji.

68

317. Cyganov V.S.: Modelirovanie izmenenijj pokazatelejj kachestva predmeta

proizvodstva pri tekhnologicheskikh vozdejjstvijakh. Modelowanie zmian wskaźników jakości przedmiotu produkcji w warunkach procesu technologicznego. Mashinostroenie (Iz.VUZ), 2007, nr 7, s. 49-54. Omówiono modelowanie i symulację zmian wartości wskaźników jakości w trakcie realizacji procesów technologicznych (toczenie, szlifowanie), z uwzględnieniem składowych stałych i losowych oraz z zastosowaniem metod matematycznych do wyznaczania charakterystyk liczbowych. Na etapie projektowania procesu należy dokonać wyboru podzbioru wskaźników jakości, które najlepiej odzwierciedlają najważniejsze właściwości eksploatacyjne wyrobu. Podano modele opisu zmian wybranych wskaźników jakości.

318. Cyganov V.S.: Prognozirovanie kachestva izgotovlenija detalejj pri tekhnologicheskom proektirovanii. Prognozowanie jakości wykonania wyrobów w procesie projektowania technologicznego. Mashinostroenie (Iz.VUZ), 2007, nr 2, s. 47-52. Zaproponowano podejście oparte na modelowaniu projektowanych procesów technologicznych i ilościowym prognozowaniu oczekiwanych wartości wskaźników jakości na dowolnym etapie wytwarzania wyrobu. Opracowane modele pozwalają na pośrednie prognozowanie zmian wartości wskaźników jakości w procesach obejmujących operacje oparte na technologicznych metodach różnej natury fizycznej (np. obróbka cieplna i obróbka skrawaniem). Uzyskuje się dzięki temu możliwość kształtowania właściwości całego wyrobu (maszyny), jak i jego elementów składowych.

319. Gorelov A.S., Prejjs V.V., Savvina E.A.: Problemy realizacii avtomatizirovannogo statisticheskogo kontrolja kachestva mashinostroitel'nojj produkcii. Problemy realizacji zautomatyzowanej statystycznej kontroli jakości produkcji maszyn. STIN, 2007, nr 8, s. 2-7. W zautomatyzowanej produkcji masowej stosuje się zintegrowane systemy zautomatyzowanej statystycznej kontroli jakości, z uwzględnieniem funkcji re-gulacyjnej, tj. sprzężenia zwrotnego między wynikami kontroli a środkiem pro-dukcji odpowiedzialnym za obniżenie jakości. Przeanalizowano charakterystyki i parametry planu kontroli statystycznej, do których zaliczono: charakterystykę operacyjną, charakterystykę średniej jakości wynikowej, ekonomiczną charakte-rystykę jakości, poziom jakości produkcji (dopuszczalny, graniczny), ryzyko użytkownika i ryzyko producenta.

320. Grotepass J. i in.: Optimierung von Handhabung und Inspektion in der Klein- und Mittelserienfertigung. Optymalizacja manipulowania i kontrolowania w procesie wytwarzania mało- i średnioseryjnym. Werkstattstechnik, 2007, t. 97, nr 9, s. 700-706. W ramach projektu "checkmate" (Niemcy) prowadzone są prace nad modułowym robotem-kontrolerem, przeznaczonym do przejęcia części zadań operatora w gnieździe obróbkowym, zwłaszcza zadań monotonnych i wymagających ciągłej koncentracji. Robot-kontroler ma odpowiadać wszystkim wymaganiom niezbędnym w obiektywnej kontroli jakości, a za pośrednictwem tzw. modułu dedukcyjnego rozpoznawać przyczyny błędów i sposoby ich eliminowania.

69

321. Łunarski J., Stadnicka D.: Ocena poziomu konkurencyjności stosowanej

technologii. Technol.Autom.Montażu, 2007, nr 2/3, s. 25-29. W strategii organizacji dominującą rolę odgrywa wyrób, a także technologia umożliwiająca jego wytwarzanie przy zachowaniu takich cech konkurencyjności jak koszt, cykl wytwarzania, jakość, funkcjonalność. Na potrzeby dokonywania oceny poziomu konkurencyjności technologii wytwarzania wyrobów przyjęto definicję technologii wytwarzania oraz wyodrębniono kolejne etapy jej cyklu życia: etap inicjacji, etap opracowania podstaw teoretycznych, etap technologii kluczowej, technologii dojrzałej oraz technologii przestarzałej. Omówiono kryteria oceny poziomu konkurencyjności stosowanej technologii, do których zaliczono: stopień nowoczesności, stopień zautomatyzowania, łatwość przezbrajania, stopień znormalizowania, bezpieczeństwo pracy, niezawodność funkcjonowania, stopień integracji poszczególnych funkcji oraz dopasowanie urządzenia do potrzeb produkcyjnych.

322. Popov M.E., Popov A.M.: Razvitie metodologii konstruktorskogo i tekhnologicheskogo proektirovanija v integrirovannykh sistemakh podgotovki i upravlenija proizvodstvom. Rozwój metodologii projektowania konstrukcji i technologii w zintegrowanych systemach przygotowania i sterowania produkcją. STIN, 2007, nr 3, s. 2-8. Podkreślono znaczenie technologii CALS, tj. technologii tworzenia, wspomagania i stosowania jednorodnej przestrzeni informatycznej na wszystkich etapach cyklu życia wyrobu. Opisano nowe metodologiczne podejścia do projektowania i technologicznego przygotowania produkcji wyrobów, tj. zintegrowane projektowanie równoległe, projektowanie w oparciu o przekształcenia funkcji jakości, projektowanie kosztorysowe, kompleksowe optymalizowanie rozwiązań konstrukcyjno-technologicznych, projektowanie na bazie wirtualnych modeli konstrukcyjno-technologicznych, metody RP, metody operacyjnej modernizacji konstrukcji przy zmianie wymagań jakościowych i technologicznych.

323. Schmitt R. i in.: Automatisierung der Oberflächenprüfung von Landeklappen. Automatyzacja kontroli stanu powierzchni klap do lądowania. VDI-Z, 2007, t. 149, nr 6, s. 67-70. W oparciu o doświadczenia firmy Airbus omówiono koncepcję doboru systemu kontrolno-pomiarowego z użyciem strategii "Ident" na potrzeby kontroli jakości części w produkcji samolotów. Do sprawdzania stanu powierzchni klap do lądowania zastosowano system złożony z czterech robotów z "łamanymi" ramionami wyposażonymi w czujniki różnego typu; w zależności od rodzaju analizowanej powierzchni wykonuje się pomiary jej kształtu bazujące na pomiarze nachylenia metodą deflektometrii i projekcji prążkowej.

324. Giesko T., Zbrowski A.: Struktura mechatronicznego systemu optycznej inspekcji wyrobów. Probl.Ekspl., 2008, nr 3, s. 133-141. Podstawowe zalety systemów optycznej inspekcji to: bezkontaktowy pomiar i wykrywanie wad wyrobu z wykorzystaniem komputerowej analizy obrazu w za-kresie widma szerszym od możliwości ludzkiego oka, wysoka powtarzalność i niezawodność procesu inspekcji, duża efektywność i wydajność kontroli. Na przykładzie kontroli jakości łożysk tocznych opisano strukturę takiego systemu.

70

325. Gola A., Gołuchowska E.: Benchmarking i możliwości jego wykorzystania w

procesie zarządzania jakością. Narzędziowiec, 2008, nr 4, s. 53-54, 57. Benchmarking umożliwia porównywanie usług, produktów, metod czy procesów między przedsiębiorstwami. Wyróżniono benchmarking wewnętrzny (w ramach firm), konkurencyjny (odnoszący się do konkurencji) oraz funkcjonalny (odnoszący się do firm spoza branży). Wg Roberta C. Campa model benchmarkingu w kreowaniu jakości obejmuje: planowanie (rozpoznawanie przedmiotu badań, identyfikacja benchmarków, tj. obiektów odniesienia, wybór metody zbierania danych), analizę (ustalenie aktualnych odchyleń oraz poziomu pożądanych wyników), wnioskowanie (komunikowanie wyników benchmarkingu i dążenie do ich akceptacji oraz ustalenie celów funkcjonalnych), wdrożenie (w tym ustalenie nowych benchmarków).

326. Gola A., Kolanowska I.: Reengineering jako metoda zarządzania jakością wyrobu. Narzędziowiec, 2008, nr 4, s. 59-60, 63. Według twórców koncepcji J. Champy'ego i M. Hammera "reengineering" to fundamentalne przemyślenie od nowa i radykalne przeprojektowanie procesów w firmie, prowadzące do przełomowej poprawy krytycznych miar (koszty, jakość, serwis i szybkość). Podano kolejne etapy wdrażania reengineeringu. Transformacja przedsiębiorstwa, której dokonuje reengineering, obejmuje praktycznie wszystkie obszary działalności firmy. Porównano dwie koncepcje zarządzania: reengineering i TQM, zwracając uwagę na podobieństwa i różnice. Wśród tych ostatnich wymieniono tempo wprowadzania zmian (ewolucyjne w TQM i rewolucyjne w reengineeringu), doskonalenie procesów w TQM wobec zmiany procesów strategicznych w reengineeringu itp.

327. Kujawińska A. i in.: System sterowania przepływem i jakością produkcji. Arch.Technol.Masz.i Autom., 2008, t. 28, nr 2, s. 95-105. Opracowano założenia systemu sterowania przepływem i jakością produkcji przeznaczonego dla małych i średnich przedsiębiorstw. Przewidziano trzy moduły systemu: moduł wariantowania procesów technologicznych, moduł harmonogramowania przepływu produkcji oraz moduł sterowania jakością. Do bloku sterowania przepływem produkcji przekazywane są informacje o wariantach procesu technologicznego możliwych do zastosowania w napływających zleceniach, o zdolności jakościowej zasobów i procesów, a także informacje dotyczące statusu stanowisk roboczych. Na tej podstawie będzie opracowywana aktualna wersja harmonogramu dynamicznego.

328. Kujawińska A., Rogalewicz M.: Narzędzia statystycznego sterowania procesami dla krótkich serii produkcyjnych. Zesz.Nauk.P.Pozn., ser. Bud.Masz.i Zarz.Prod., 2008, nr 9, s. 43-53. Statystyczne sterowanie procesem wprowadza system prewencji w miejsce sys-temu detekcji - analiza sygnałów służy do systematycznego doskonalenia procesu przez minimalizowanie zmienności wartości monitorowanych statystyk (lub wartości cechy), co sprzyja zmniejszeniu liczby braków i jednostek wadliwych. Omówiono narzędzia statystycznego sterowania procesem dla krótkich serii. Przedstawiono podstawowe problemy związane z krótkimi przebiegami produkcyjnymi i sposoby ich rozwiązywania oraz zaprezentowano najczęściej stosowane karty kontrolne.

71

329. Schwarz K., Vogler H.: Prüfwerkstück liefert objektives Mass für Qualität von

Fünf-Achs-Fräsmaschinen. Przedmiot testowy stanowi obiektywną miarę jakości frezarek 5-osiowych. Maschinenmarkt, 2008, nr 39, s. 30-33. Zaproponowano przedmiot testowy, którego wykonanie na 5-osiowej frezarce do obróbki symultanicznej stanowi dla niej test na sprawne i dokładne realizowanie jej funkcji. Oceniano statyczną i dynamiczną dokładność 5-osiowego układu kinematycznego obrabiarki. Zastosowanie oprogramowania testowego NC-Gesellschaft ujawniło, że tylko nieliczne z 50 testowanych obrabiarek pracowały bez zarzutu. Stwierdzono, że najszybciej można wykonać najlepsze jakościowo przedmioty testowe na obrabiarkach z napędami bezpośrednimi (silniki liniowe i momentowe).

330. Shashok A.V.: Prognozirovanie nadezhnosti operacijj tokarnojj obrabotki po pokazateljam kachestva izgotovljaemojj produkcii. Prognozowanie niezawodności operacji obróbki tokarskiej na podstawie wskaźników jakości produkcji. Vest.Mashinost., 2008, nr 3, s. 41-46. Opracowano zbiór modeli probabilistycznych przeznaczonych do prognozowania niezawodności operacji obróbki toczeniem z uwzględnieniem kontrolowanych wskaźników jakości. Przyjęto, że dla obróbki tokarskiej zewnętrznych powierzchni walcowych głównymi wskaźnikami jakości są: przekroczenie górnej lub dolnej granicy pola tolerancji wymiaru przedmiotu obrabianego, górnej granicy pola tolerancji odchyłki od okrągłości oraz zakresu dopuszczalnych wartości parametrów chropowatości powierzchni. Do ilościowej oceny wymienionych wskaźników zaproponowano wielkość Rn.1 - prawdopodobieństwo nieprzekroczenia pól tolerancji przez poszczególne wskaźniki jakości.

331. Zhiganov V.I.: Metodika opredelenija tekhnicheskogo urovnja i kachestva precizionnykh tokarnykh stankov na osnove dinamicheskikh pokazatelejj. Metodyka oceny poziomu technicznego i jakości precyzyjnych tokarek na podstawie wskaźników dynamicznych. STIN, 2008, nr 3, s. 2-5. Opracowano i sprawdzono w praktyce przemysłowej zintegrowaną metodykę wyznaczania poziomu technicznego i jakości precyzyjnych tokarek na podstawie ujednoliconego kryterium odporności na drgania uwzględniającego ogół czynników oddziałujących na dynamikę systemu technologicznego. Przeanalizowano czynniki wpływające na odporność na drgania tokarki przy toczeniu zgrubnym (wymiary przedmiotu, głębokość skrawania, prędkość skrawania) oraz podczas obróbki wykończeniowej, w której podstawowym ocenianym parametrem jest chropowatość powierzchni obrobionej.

332. Krawczyk A., Szczepka W.: Automatyczne generowanie dokumentacji jako narzędzie wspomagające realizację wymagań systemu zarządzania jakością. Mechanik, 2009, t. 82, nr 5/6, s. 522-524. Przedstawiono problem dokumentacji systemu zarządzania jakością w świetle normy ISO 9001, w tym obligatoryjne elementy dokumentacji i jej strukturę. Podkreślono zalety automatycznego generowania dokumentacji. Podano przy-kłady systemów realizujących taką funkcję oraz przykłady zastosowania generatorów dokumentów do dokumentowania procedur testujących.

72

333. Kujawińska A., Żywicki K.: Struktura systemu sterowania przepływem i jakością produkcji. Arch.Technol.Masz.i Autom., 2009, t. 29, nr 2, s. 49-61. Opis struktury komputerowego systemu sterowania przepływem i jakością pro-dukcji. System obejmuje trzy moduły: wariantowanie procesów technologicz-nych, harmonogramowanie produkcji, sterowanie jakością. Podstawą opracowy-wania lub aktualizowania harmonogramu produkcyjnego są ustalone warianty procesu technologicznego wyrobów określonych w zamówieniach, informacje o zdolności jakościowej zasobów, informacje o realizowanych zadaniach produk-cyjnych oraz dane dotyczące procesu wytwarzania i statusu stanowisk roboczych. System pozwala na określenie optymalnego przebiegu produkcji i dobór optymalnych warunków produkcji przewidzianej w harmonogramie.

334. Trojanowska J., Starzyńska B., Pająk E.: Wybrane metody badania skuteczności systemów zarządzania jakością. Zesz.Nauk.P.Pozn., ser. Bud.Masz. i Zarz.Prod., 2009, nr 10, s. 121-131. Porównano wybrane metody badania skuteczności funkcjonowania systemów zarządzania jakością. W badaniach uwzględniono: metodę badania i oceny, skuteczność działań w systemie zarządzania jakością przedsiębiorstw (EFFECT), parametryczną metodę oceny systemu zarządzania jakością w przedsiębiorstwie (PMO) i metodę oceny skuteczności systemu zarządzania jakością działającego zgodnie z zasadami podejścia procesowego (OSS). Najbardziej pracochłonna okazała się metoda EFFECT. Wadą metody PMO jest subiektywizm, wynikający z tego, że ocena systemu zarządzania jakością zależy od doświadczenia audytora prowadzącego badanie. Za najlepszą pod względem wybranych kryteriów uznano metodę OSS.

335. Waurzyniak P.: Lean automation. Automatyzacja "odchudzonych" systemów produkcyjnych. Manuf.Eng., 2009, t. 142, nr 2, s. 65-66, 68-72. Omówiono etapy wdrażania zasad produkcji odchudzonej do zautomatyzowanych systemów wytwarzania PDCA (Plan, Do, Check, Act). Podniesieniu jakości produkcji i zredukowaniu liczby błędów i wad sprzyja stosowanie przyrządów do ich wykrywania (przykład systemu wizyjnego). Podkreślono konieczność dokładnej analizy procesów przed wprowadzeniem automatyzacji do operacji produkcji odchudzonej. Inteligentna automatyzacja (a zarazem autonomiczność) jest filarem odchudzonych systemów wytwarzania, podobnie jak zmniejszenie liczby wyrobów wybrakowanych i produkcja just-in-time. Zastosowanie robotów rozszerza możliwości wykorzystania obrabiarek. Omówiono dostępne w handlu systemy wizyjne oraz inteligentne roboty i ich oprogramowanie.

336. Czyżewski B.: Metody statystyczne w sterowaniu jakością procesów technologicznych (1). Probl.Jakości, 2010, t. 42, nr 2, s. 22-26. Statystyczne sterowanie jakością procesów technologicznych (SPC) obejmuje ocenę zdolności jakościowej maszyn i urządzeń, a także procesów technologicznych oraz utrzymanie stabilności procesów technologicznych w trakcie ich realizacji za pomocą kart Shewharta. Przedstawiono sposób przeprowadzania badań statystycznych na potrzeby kwalifikowania maszyn i procesów, podano algorytmy badania zdolności jakościowej maszyny i procesu na etapie przygotowania produkcji. Omówiono Karty Kontrolne Shewharta.

73

337. Czyżewski B.: Metody statystyczne w sterowaniu jakością procesów

technologicznych (2). Probl.Jakości, 2010, t. 42, nr 3, s. 32-37. Omówiono wykorzystanie Kart Kontrolnych Shewharta w sterowaniu jakością procesów technologicznych. Dla każdego parametru statystycznego karty kontrolnej, wybranej dla określonego procesu, obliczane są granice kontrolne, których przekroczenie sygnalizuje rozregulowanie procesu, oraz jest obliczana lub zadawana średnia wartość tego parametru. Do obliczania granic kontrolnych stosuje się metodę stabilizacyjną lub projektową. Proces wdrażania kart kontrolnych obejmuje następujące etapy: informacja i motywacja, przygotowanie techniczno-organizacyjne, przygotowanie wdrożenia oraz wstępne wdrożenie metody w celu jej praktycznego przetestowania. Zamieszczono algorytm sprawdzania zdolności jakościowej procesu technologicznego na podstawie danych z kart kontrolnych.

338. Popescu R.: CAQ-Arbeitsplätze mit Identifikationssystemen. RFID unterstützt Qualitätsmanagement. Stanowiska CAQ (Computer Aided Quality Assurance) z systemami identyfikacji. Technologia RFID wspomaga zarządzanie jakością. VDI-Z, 2010, t. 152, nr 9, s. 54-55. W procesie wytwarzania wtryskiwaczy piezo, realizowanym zgodnie z restrykcyjnymi procedurami zapewnienia jakości (zachowanie wąskich tolerancji), zainstalowano 12 stanowisk CAQ (Computer Aided Quality Accurance) usytuowanych pomiędzy stanowiskami operacyjnymi. Przepływ i wymiana informacji odbywa się w oparciu o przemysłowy system identyfikacji BIS C (Balluff) z technologią RFID (Radio Frequency Identification). Wszystkie dane dotyczące aktualnie wytwarzanej serii przedmiotów, aktualizowane na bieżąco, zawierają miniaturowe nośniki przytwierdzone do palet. Omówiono wyposażenie i funkcjonowanie systemu identyfikacyjnego.